hoa hoc chon loc lop 10
TRANSCRIPT
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
1/244
PGS.TS NGUYN XUN TRNG - TS.TRN TRUNG NINH
BI TP CHN LC
HA HC 10
(Chng trnh chun v nng cao)
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
2/244
NH XUT BN I HC QUC GIATHNH PH H CH MINH - 2006
3
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
3/244
LI NI U
Ha hc l mt khoa hc l thuyt v thc nghim. Ha hc i hi s
chnh xc ca ton hc ng thi vi s linh hot trong t duy v c tng tng
phong ph, sinh ng v s kho lo trong cc thao tc th nghim.
Chng ti gii thiu cng bn c quyn Bi tp chn lc Ha hc 10
chng trnh chun v nng cao. Sch gm cc bi tp Ha hc chn lc trong
chng trnh Ha hc 10 c m rng v nng cao, c th s dng pht trin
nng lc t duy Ha hc cho hc sinh lp 10 v phc v n tp cc k thi t ti, thi
tuyn sinh i hc, cao ng v thi hc sinh gii. Quyn sch c bin son theo
chng trnh mi ca B Gio dc v o to. Sch c chia thnh 7 chng,
tng ng vi tng chng ca sch gio khoa Ha hc 10. Mi chng bao gm
cc ni dung chnh sau:
A- Tm tt l thuyt.
B- Bi tp c hng dn.
C- Hng dn giiD- Bi tp t luyn
E- Bi tp trc nghim
F- Thng tin b sung,
Sch c th c s dng lm ti liu tham kho cho cc thy, c gio, cho cc
em hc sinh mong c c mt nn tng vng chc cc kin thc, t duy v k
nng mn Ha hc lp 10.
Mc d chng ti c nhiu c gng, nhng do trnh v thi gian bin soncn hn ch nn khng trnh khi cc sai st. Chng ti xin chn thnh cm n
mi kin ng gp ca cc bn c, nht l cc thy, c gio v cc em hc sinh
sch c hon chnh hn trong ln ti bn sau.
Cc tc gi
4
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
4/244
5
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
5/244
Chng 1
NGUYN T
A. TM TT L THUYT
I. Thnh phn nguyn t
1. Lp v: Bao gm cc electron mang in tch m.
- in tch: qe = -1,602.10-19C = 1-
- Khi lng: me = 9,1095.10-31 kg
2. Ht nhn: Bao gm cc proton v cc ntron
a. Proton
- in tch: qp = +1,602.10-19C = 1+
- Khi lng: mp = 1,6726.10-27 kg 1u (vC)
b. Ntron
- in tch: qn = 0
- Khi lng: mn = 1,6748.10-27 kg 1u
6
Lp v Ht nhn
Gm cc electronmang in m
Protonmang in dng
Nguyn t
Ntronkhng mang in
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
6/244
Kt lun:- Ht nhn mang in dng, cn lp v mang in m
- Tng s proton = tng s electron trong nguyn t
- Khi lng ca electron rt nh so vi proton v ntron
II. in tch v s khi ht nhn
1. in tch ht nhn
Nguyn t trung ha in, cho nn ngoi cc electron mang in m, nguyn t
cn c ht nhn mang in dng. in tch ht nhn l Z+, s n v in tch htnhn l Z.
S n v in tch ht nhn (Z) = s proton = s electron
Th d: Nguyn t c 17 electron th in tch ht nhn l 17+
2. S khi ht nhn
A = Z + N
Th d: Nguyn t c natri c 11 electron v 12 ntron th s khi l:
A = 11 + 12 = 23 (S khi khng c n v)3. Nguyn t ha hc
- L tp hp cc nguyn t c cng s in tch ht nhn.
- S hiu nguyn t (Z): Z = P = e
- K hiu nguyn t:
AZX Trong A l s khi nguyn t, Z l s hiu nguyn t.
III. ng v, nguyn t khi trung bnh
1. ng v
- L tp hp cc nguyn t c cng s proton nhng khc nhau s ntron (khc
nhau s khi A).
- Th d: Nguyn t cacbon c 3 ng v: 12 13 146 6 6C , C , C
2. Nguyn t khi trung bnh
7
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
7/244
Gi A l nguyn t khi trung bnh ca mt nguyn t. A1, A2 ... l nguynt khi ca cc ng v c % s nguyn t ln lt l a%, b%...
Ta c:
+ += 1 2a.A b.A ....A
100
IV. S chuyn ng ca electron trong nguyn t. Obitan nguyn t.
- Trong nguyn t, cc electron chuyn ng rt nhanh xung quanh ht nhn v
khng theo mt qu o no.
- Khu vc xung quanh ht nhn m ti xc sut c mt ca electron l ln nht
c gi l obitan nguyn t.
- Obitan s c dng hnh cu, obitan p c dng hnh s 8 ni, obitan d, f c hnh
phc tp.
Obitan s
z
x
y
Obitan px
z
x
y
Obitan py
z
x
y
Obitan pz
z
x
y
V. Lp v phn lp
1. Lp
- Cc electron trong nguyn t c sp xp thnh lp v phn lp.
- Cc electron trong cng mt lp c mc nng lng gn bng nhau.
- Th t v k hiu cc lp:
n 1 2 3 4 5 6 7
Tn lp K L M N O P Q
2. Phn lp
- c k hiu l: s, p, d, f
- S phn lp trong mt lp chnh bng s th t ca lp.
8
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
8/244
- S obitan c trong cc phn lp s, p, d, f ln lt l 1, 3, 5 v 7- Mi obitan cha ti a 2 electron
VI. Cu hnh electron trong nguyn t
1. Mc nng lng
- Trt t mc nng lng: 1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 4f 5d 6p 7s ...
- S phn b electron trong nguyn t tun theo cc nguyn l v quy tc: Nguyn
l Pau-li, nguyn l vng bn, quy tc Hun.
2. Cu hnh electronS phn b cc electron vo obitan trong nguyn t tun theo cc quy tc
v nguyn l:
-Nguyn l Pauli: Trn mt obitan c th c nhiu nht hai electron v hai
electron ny chuyn ng t quay khc chiu nhau xung quanh trc ring ca mi
obitan.
- Nguyn l vng bn: trng thi c bn, trong nguyn t cc electron
chim ln lt nhng obitan c mc nng lng t thp n cao.
- Quy tc Hun: Trong cng mt phn lp, cc electron s phn b trn
obitan sao cho s electron c thn l ti a v cc electron ny phi c chiu t
quay ging nhau.
Cch vit cu hnh electron trong nguyn t:
+ Xc nh s electron
+ Sp xp cc electron vo phn lp theo th t tng dn mc nng lng
+ Vit electron theo th t cc lp v phn lp.
Th d: Vit cu hnh electron ca Fe (Z = 26)
1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s23d6 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d6 4s2
Sp xp theo mc nng lng Cu hnh electron
9
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
9/244
B. BI TP C LI GII1.1 V sao t nhng tng u tin v nguyn t, cch y 2500 nm ca
Democrit, mi n cui th k XIX ngi ta mi chng minh c nguyn t l c
tht v c cu to phc tp ? M t th nghim tm ra electron.
1.2 Nguyn t khi ca neon l 20,179. Hy tnh khi lng ca mt nguyn t
neon theo kg.
1.3 Kt qu phn tch cho thy trong phn t kh CO2 c 27,3% C v 72,7% O theo
khi lng. Bit nguyn t khi ca C l 12,011. Hy xc nh nguyn t khi ca
oxi.
1.4 Bit rng khi lng mt nguyn t oxi nng gp 15,842 ln v khi lng ca
nguyn t cacbon nng gp 11,9059 ln khi lng ca nguyn t hiro. Hi nu
chn1
12khi lng nguyn t cacbon lm n v th H, O c nguyn t khi l
bao nhiu ?
1.5 Mc ch th nghim ca R-d-pho l g? Trnh by th nghim tm ra ht
nhn nguyn t ca R-d-pho v cc cng s ca ng.1.6 Hy cho bit s n v in tch ht nhn, s proton, s ntron v s electron
ca cc nguyn t c k hiu sau y :
a) 7 23 39 40 2343 11 19 19 90Li, Na, K, Ca, Th
b) 2 4 12 16 32 561 2 6 8 15 26H, He, C, O, P, Fe.
1.7 Cch tnh s khi ca ht nhn nh th no ? Ni s khi bng nguyn t khi
th c ng khng ? ti sao ?
1.8 Nguyn t khi trung bnh ca bc bng 107,02 ln nguyn t khi ca hiro.Nguyn t khi ca hiro bng 1,0079. Tnh nguyn t khi ca bc.
1.9 Cho hai ng v hiro vi t l % s nguyn t : 11H (99,984%),21H (0,016%)
v hai ng v ca clo : 3517Cl (75,53%),3717Cl (24,47%).
a) Tnh nguyn t khi trung bnh ca mi nguyn t.
10
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
10/244
b) C th c bao nhiu loi phn t HCl khc nhau c to nn t hai loing v ca hai nguyn t .
c) Tnh phn t khi gn ng ca mi loi phn t ni trn.
1.10 Nguyn t khi trung bnh ca ng bng 63,546. ng tn ti trong t nhin
di hai dng ng v 6329Cu v6529Cu. Tnh t l % s nguyn t ng
6329Cutn ti
trong t nhin.
1.11 Cho hai ng v 11H (k hiu l H),21H (k hiu l D).
a) Vit cc cng thc phn t hiro c th c.
b) Tnh phn t khi ca mi loi phn t.
c) Mt lit kh hiro giu teri ( 21H ) iu kin tiu chun nng 0,10g. Tnh
thnh phn % khi lng tng ng v ca hiro.
1.12 C th m t s chuyn ng ca electron trong nguyn t bng cc qu o
chuyn ng c khng ? ti sao ?
1.13 Theo l thuyt hin i, trng thi chuyn ng ca electron trong nguyn t
c m t bng hnh nh g ?1.14 Trnh by hnh dng ca cc obitan nguyn t s v p v nu r s nh hng
khc nhau ca chng trong khng gian.
1.15 Bit rng nguyn t agon c ba ng v khc nhau, ng vi s khi 36, 38 v A.
Phn trm cc ng v tng ng ln lt bng : 0,34% ; 0,06% v 99,6%.
Tnh s khi ca ng v A ca nguyn t agon, bit rng nguyn t khi trung
bnh ca agon bng 39,98.
1.16 Nguyn t Mg c ba ng v ng vi thnh phn phn trm nh sau :
ng v 24Mg 25Mg 26Mg
% 78,6 10,1 11,3
a) Tnh nguyn t khi trung bnh ca Mg.
b) Gi s trong hn hp ni trn c 50 nguyn t 25Mg , th s nguyn t
tng ng ca hai ng v cn li l bao nhiu ?
11
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
11/244
1.17 Hy cho bit tn ca cc lp electron ng vi cc gi tr ca n = 1, 2, 3, 4 vcho bit cc lp ln lt c bao nhiu phn lp electron ?
1.18 Hy cho bit s phn lp, s obitan c trong lp N v M.
1.19 V hnh dng cc obitan 1s, 2s v cc obitan 2px, 2py, 2pz.
1.20 S phn b electron trong phn t tun theo nhng nguyn l v quy tc no ?
Hy pht biu cc nguyn l v quy tc . Ly th d minh ha.
1.21 Ti sao trong s phn b electron ca nguyn t cacbon (C : 1s 22s22p2)
phn lp 2p li biu din nh sau :
1.22 Hy vit cu hnh electron ca cc nguyn t c Z = 20, Z = 21, Z = 22,
Z = 24, Z = 29 v cho nhn xt cu hnh electron ca cc nguyn t khc nhau
nh th no ?
1.23 Hy cho bit s electron lp ngoi cng ca cc nguyn t H, Li, Na, K, Ca,
Mg, C, Si, O.
1.24 Cu hnh electron trn cc obitan nguyn t ca cc nguyn t K (Z = 19) v
Ca (Z = 20) c c im g ?
1.25 Vit cu hnh electron ca F (Z = 9) v Cl (Z = 17) v cho bit khi nguyn t ca
chng nhn thm 1 electron, lp electron ngoi cng khi c c im g ?
1.26 Khi s hiu nguyn t Z tng, trt t nng lng AO tng dn theo chiu t
tri qua phi v ng trt t nh dy sau khng ?
1s 2s 2p 3s 3p 3d 4s 4p 4d 4f 5s 5p 6s 5d 6p 7s 5f 6d...
Nu sai, hy sa li cho ng.
1.27 Vit c hnh electron nguyn t ca cc nguyn t c Z = 15, Z = 17, Z =20, Z = 21, Z = 31.
1.28 Nguyn t Fe c Z = 26. Hy vit cu hnh elctron ca Fe.
Nu nguyn t Fe b mt hai electron, mt ba electron th cc cu hnh electron
tng ng s nh th no ?
12
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
12/244
1.29 Phn ng ht nhn l qu trnh bin i ht nhn nguyn t do s phn r tnhin, hoc do tng tc gia ht nhn vi cc ht c bn, hoc tng tc ca cc
ht nhn vi nhau. Trong phn ng ht nhn s khi v in tch l cc i lng
c bo ton. Trn c s , hy hon thnh cc phn ng ht nhn di y:
(a) HeNe?Mg 422310
2612 ++
(b) He?HH 4211
199 ++
(c) n4?NePu 102210
24294 ++
(d) nHe2?D 1042
21 ++
1.30 Bit rng qu trnh phn r t nhin pht x cc tia ( )+242 He , ( )e01 v
(mt dng bc x in t). Hy hon thnh cc phng trnh phn ng ht nhn:
1) ...PbU 2068223892 +
2) ...PbTh 20882232
90 +
13
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
13/244
C. BI TP T LUYN
1.31 Bng cch no, ngi ta c th to ra nhng chm tia electron. Cho bit in
tch v khi lng ca electron. So snh khi lng ca electron vi khi lng
ca nguyn t nh nht trong t nhin l hiro, t c th rt ra nhn xt g?
1.32 Tnh khi lng nguyn t trung bnh ca niken, bit rng trong t nhin, cc
ng v ca niken tn ti nh sau:
ng v58
28Ni 60
28Ni 61
28Ni 62
28Ni 64
28NiThnh phn % 67,76 26,16 1,25 3,66 1,16
1.33 Trong nguyn t, nhng electron no quyt nh tnh cht ha hc ca mt
nguyn t ha hc?
1.34 Cho bit cu hnh electron ca nguyn t mt s nguyn t sau:
a. 1s22s22p63s1 b. 1s22s22p63s23p5
c.1s22s22p2 d. 1s22s22p63s23p63d64s2
1. Hy cho bit nhng nguyn t no l kim loi, phi kim?2. Nguyn t no trong cc nguyn t trn thuc h s, p hay d?
3. Nguyn t no c th nhn 1 electron trong cc phn ng ha hc?
1.35 Tng s ht proton, ntron, electron trong nguyn t l 28, trong s ht
khng mang in chim xp x 35% tng s ht. Tnh s ht mi loi v vit cu
hnh electron ca nguyn t .
1.36 Bit khi lng nguyn t ca mt loi ng v ca Fe l 8,96. 10 - 23 gam.
Bit Fe c s hiu nguyn t Z = 26 . Tnh s khi v s ntron c trong ht nhn
nguyn t ca ng v trn.
1.37 a, Da vo u m bit c rng trong nguyn t cc electron c sp xp
theo tng lp ?
b, Electron lp no lin kt vi ht nhn cht ch nht? Km nht ?
1.38 V electron ca mt nguyn t c 20 electron . Hi
14
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
14/244
a, Nguyn t c bao nhiu lp electron ?b, Lp ngoi cng c bao nhiu electron ?
c, l kim loi hay phi kim ?
1.39 Cu hnh electron ca nguyn t c ngha g? Cho th d.
1.40 Cc nguyn t A, B, C, D, E c s proton v s ntron ln lt nh sau:
A: 28 proton v 31 ntron.
B: 18 proton v 22 ntron.
C: 28 proton v 34 ntron.
D: 29 proton v 30 ntron.
E: 26 proton v 30 ntron.
Hi nhng nguyn t no l nhng ng v ca cng mt nguyn t v
nguyn t l nguyn t g? Nhng nguyn t no c cng s khi?
1.41 Cho bit tn, k hiu, s hiu nguyn t ca:
a) 2 nguyn t c s electron lp ngoi cng ti a.
b) 2 nguyn t c 2 electron lp ngoi cng.
c) 2 nguyn t c 7 electron lp ngoi cng.
d) 2 nguyn t c 2 electron c thn trng thi c bn.
e) 2 nguyn t h d c ha tr II v ha tr III bn.
1.42 Vit cu hnh eletron y cho cc nguyn c lp electron ngoi cng l:
a) 2s1 b) 2s22p3 c) 2s22p6
d) 3s23p3 ) 3s23p5 e) 3s23p6
1.43 a)Vit cu hnh electron ca nguyn t nhm (Z =13). t c cu hnhelectron ca kh him gn nht trong bng tun hon nguyn t nhm nhng hay
nhn bao nhiu electron? Nhm th hin tnh cht kim loi hay phi kim?
b) Vit cu hnh electron ca nguyn t clo (Z =17). t c cu hnh
electron ca kh him gn nht trong bng tun hon, nguyn t clo nhng hay
nhn bao nhiu electron? Clo th hin tnh cht kim loi hay phi kim?
15
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
15/244
1.44 Cu hnh electron ca nguyn t lu hunh l 1s22s22p63s23p4. Hi:a) Nguyn t lu hunh c bao nhiu electron ?
b) S hiu nguyn t ca lu hunh l bao nhiu?
c) Lp no c mc nng lng cao nht?
d) C bao nhiu lp, mi lp c bao nhiu electron?
e) Lu hunh l kim loi hay phi kim? V sao?
1.45 Bit tng s ht p, n, e trong mt nguyn t l 155. S ht mang in nhiu
hn s ht khng mang in l 33 ht. Tnh s khi ca nguyn t.D. BI TP TRC NGHIM
1.46 Cho nhng nguyn t ca cc nguyn t sau:
1 2 3 4
Nhng nguyn t no sau y l ng v ca nhau ?
A. 1 v 2 B. 2 v 3
C. 1, 2 v 3 D. C 1, 2, 3, 4
1.47 :Nguyn t no trong hnh v di y c kh nng nhn 3 electron trong cc
phn ng ha hc?
1 2 3 4
A. 1 v 2 B.1 v 3
C. 3 v 4 D.1 v 4
1.48 Hnh v no sau y vi phm nguyn l Pauli khi in electron vo AO?
16
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
16/244
a b c d
A. a B. b
C. a v b D.c v d
1.49 Cu hnh ca nguyn t sau biu din bng lng t. Thng tin no khng
ng khi ni v cu hnh cho?
1s2 2s2 2p3
A.Nguyn t c 7 electron
B.Lp ngoi cng c 3 electron
C.Nguyn t c 3 electron c thn
D.Nguyn t c 2 lp electron
1.50 Khi phn tch mt mu brom lng, ngi ta tm c 3 gi tr khi lngphn t hn km nhau 2 n v, iu chng t:
A. C hin tng ng v
B. C s tn ti ca ng phn
C. Brom c 3 ng v
D. Brom c 2 ng v
1.51 Pht biu no sau y khngng?
A. Cc electron chuyn ng xung quanh ht nhn theo nhng hnh trn.B. Cc electron chuyn ng xung quanh ht nhn khng theo qu o xc
nh no.
C. Obitan l khu vc xung quanh ht nhn m ti xc sut c
mt ca electron l ln nht.
D. Obitan ca cc phn lp khc nhau c hnh dng khc nhau.
17
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
17/244
1.52 Cho cc nguyn t sau N (Z = 7), O (Z = 8), S (Z = 16), Cl (Z = 17). Trongs cc nguyn t c 2 electron c thn trng thi c bn l:
A. N v S B. S v Cl
C. O v S D. N v Cl
1.53 Ion A2+ c cu hnh electron phn lp ngoi cng l 3p6. Tng s electron
trong nguyn t A l:
A. 18 B. 19 C. 20 D. 21
1.54 Cu hnh electron ca ion no sau y khc cu hnh electron ca kh him ?
A. Na+ B. Cu2+ C. Cl- D. O2-
1.55 Cc nguyn t v ion : F-, Na+, Ne c c im no chung ?
A. C cng s electron B. C cng s ntron
C. Cng s khi D. Cng in tch ht nhn
1.56 Mt nguyn t c tng cng 7 electron cc phn lp p. S proton ca
nguyn t l :
A. 10 B. 11 C. 12 D. 13
1.57 Nguyn t X c cu hnh electron l : 1s22s22p5. Ion m X c th to thnhl :
A. X+ B. X2+ C. X- D. X2-
1.58 Bit 1 mol nguyn t st c khi lng bng 56g, mt nguyn t st c 26
electron. S ht electron c trong 5,6g st l
A. 15,66.1024 B. 15,66.1021
C. 15,66.1022 D. 15,66.1023
1.59Nguyn t no trong s cc nguyn t sau y c 20 proton, 20 electron, 20ntron?
A. 3919 K B.4018 Ar C.
4020Ca D.
3717 Cl
1.60 Trong nguyn t cacbon, hai electron 2p c phn b trn 2 obitan p khc
nhau v c biu din bng hai mi tn cng chiu. Nguyn l hay quy tc c
p dng y l
18
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
18/244
A. nguyn l Pauli B. quy tc HundC. quy tc Kletkopski D. c A, B v C
E. P N V HNG DN GII BI TP
1.46. C 1.47. D 1.48. D 1.49. B 1.50. D
1.51. A 1.52. C 1.53. C 1.54. B 1.55. A
1.56. D 1.57. C 1.58. D 1.59. C 1.60. B
1.1Hng dn :Trong mt thi k di, ngi ta khng c cc thit b khoa hc kim
chng tng v nguyn t. S pht trin ca khoa hc v k thut cui th k
XIX cho php ch to c thit b c chn khng cao (p = 0,001mmHg), c
mn hunh quang quan st ng i ca cc tia khng nhn thy bng mt
thng v ngun in c th hiu rt cao (15000V).
Th nghim pht minh electron ca Tom-xn(1897)
Tom-xn cho phng in vi th hiu 15000 vn qua hai in cc gn vo
hai u ca mt ng thy tinh kn rt gn ht khng kh, p sut 0,001mmHg,
th thy mn hunh quang le sng. Mn
hunh quang pht sng do s xut hin ca
cc tia khng nhn thy c i t cc m
sang cc dng, tia ny c gi l tia m
cc. Tia m cc b ht lch v pha cc
dng khi t ng thy tinh trong mt in
trng. Th nghim ny chng t nguyn t
c cu to phc tp. Mt trong nhng
thnh phn cu to ca nguyn t l cc electron.
1.2Hng dn:
Ta c mNe = 1,66005.10-27. 20,179 = 33,498.10-27 kg.
1.3Hng dn :
19
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
19/244
Gi nguyn t khi ca oxi l X, ta c :( 2X + 12,011).27,3% = 12,011
X = 15,99
1.4Hng dn: Theo bi :
MO = 15,842.MH
MC = 11,9059.MH
12
M.9059,11
12
M HC =
Vy MO v MH tnhtheo C1.M
12l :
HO
H
15,842.M .12M 15,9672
11,9059.M= =
oH
M 15,9672M 1,0079
15,842 15,842= = =
1.5 Hng dn:Sau th nghim tm ra electron -loi ht mang in tch m, bng cch suy
lun ngi ta bit rng nguyn t c cc phn t mang in dng, bi v nguyn
t trung ha in. Tuy nhin c mt cu hi t ra l cc phn t mang in dng
phn b nh th no trong nguyn t? Tom-xn v nhng ngi ng h ng cho
rng cc phn t mang in dng phn tn u trong ton b th tch nguyn t.
Trong khi R-d-pho v cc cng s mun kim tra li gi thuyt ca Tom-
xn. H lm th nghim tm hiu s phn b cc in tch dng trong nguyn
t. Th nghim tm ra ht nhn nguyn t ca R-d-pho (1911)
kim tra gi thuyt ca
Tom-xn, R-d-pho dng tia
bn ph mt l vng mng, xungquanh t mn hunh quang
20
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
20/244
quan st s chuyn ng ca cc ht . Kt qu l hu ht cc ht i thng, mts t b lch hng, mt s t hn b bt ngc tr li. iu ny cho php kt lun
gi thuyt ca Tom-xn l sai. Phn mang in tch dng tp trung ht nhn
ca nguyn t, kch thc rt nh b so vi kch thc nguyn t. Nguyn t c
cu to rng.
1.6Hng dn:
S n v in tch ht nhn, s proton, s ntron v s electron ca cc nguyn t:
a). 73Li c s khi A = 7
S p = s e = Z = 3 ; N = 4
2311Na c s khi A = 23
S p = s e = Z = 11 ; N = 12
3919K c s khi A = 39
S p = s e = Z = 19 ; N = 20
4020Ca c s khi A = 40
S p = s e = Z = 20 ; N = 20
23490Th c s khi A = 234
S p = s e = Z = 90 ; N = 144
b). 21H c s khi A = 2
S p = s e = Z = 1 ; N = 1
42He c s khi A = 4
S p = s e = Z = 2 ; N = 2
126C c s khi A = 12
S p = s e = Z = 6 ; N = 6
168O c s khi A = 16
S p = s e = Z = 8 ; N = 8
21
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
21/244
5626Fe c s khi A = 56
S p = s e = Z = 26 ; N =30
3215P c s khi A = 32
S p = s e = Z = 15; N = 17
1.7Hng dn: Cch tnh s khi ca ht nhn :
S khi ht nhn (k hiu A) bng tng s proton (p) v s ntron (n).
A = Z + N
Ni s khi bng nguyn t khi l sai, v s khi l tng s proton v
notron trong ht nhn, trong khi nguyn t khi l khi lng tng i ca
nguyn t. Nguyn t khi cho bit khi lng ca mt nguyn t nng gp bao
nhiu ln n v khi lng nguyn t.
Do khi lng ca mi ht proton v ntron ~1u, cho nn trong cc tnh
ton khng cn chnh xc cao, coi s khi bng nguyn t khi.
1.8Hng dn: Ta c AAg = 107,02. 2HA m H2A =
2HM = 1,0079
AAg = 107,02 . 1,0079 = 107,865
1.9 Hng dn:
a) Nguyn t khi trung bnh ca hiro v clo l:
A H =1.99,984 2.0,016
1,00016100
+ =
A Cl =35.75,53 37.24,47
100
+= 35,5
b). C bn loi phn t HCl khc nhau to nn t hai loi ng v ca hai nguynt hiro v clo.
Cng thc phn t l : 35 37 35 3717 17 17 17H Cl, H Cl, D Cl, D Cl
c) Phn t khi ln lt: 36 38 37 39
1.10 Hng dn:
22
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
22/244
Gi t l % s nguyn t ca ng v 6329Cu l x , % ng v 6529Cu l 100 - x
Ta c63x 65(100 x)
100
+ = 63,546
63x + 6500 - 65x = 6354,6
x = 72,7
Vy % s nguyn t ca ng v 6329Cu l 72,7%.
1.11Hng dn:
a) Cng thc phn t : H2 ; HD ; D2
b) Phn t khi : 2 3 4
c) t a l thnh phn % ca H v 100 - a l thnh phn % ca D v khi lng.
Theo bi ra ta c : H(1a%) + 2(100 - a%)
M100
= = 22,4 0,12
% H = 88% ; %D = 12%
1.12Hng dn:
Khng th m t c s chuyn ng ca electron trong nguyn t bng cc
qu o chuyn ng. Bi v trong nguyn t, cc electron chuyn ng rt nhanh
xung quanh ht nhn khng theo mt qu o xc nh no. Ngi ta ch ni n
kh nng quan st electron ti mt thi im no trong khng gian ca nguyn
t.
1.13Hng dn:
Theo l thuyt hin i trng thi chuyn ng ca electron trong nguyn t
c m t bng hnh nh c gi l obitan nguyn t.
1.14Hng dn:
Hnh dng ca cc obitan nguyn t s v p :
+ Obitan s : C dng hnh cu, tm l ht nhn nguyn t. Obitan s khng c
s nh hng trong khng gian ca nguyn t.
23
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
23/244
+ Obitan p : Gm ba obitan : px, py v pz c dng hnh s 8 ni. Mi obitan cs nh hng khc nhau trong khng gian. Chng hn : Obitan px nh hng
theo trc x, py nh hng theo trc y,...
Obitan s
z
x
y
Obitan px
z
x
y
Obitan py
z
x
y
Obitan pz
z
x
y
1
1.15Hng dn:
Gi s khi ca ng v A ca nguyn t agon l X
Ta c = + + =Ar A0,34 0,06 99,6
A 36 38 X 39,98100 100 100
XA = 40
1.16Hng dn:
Ta c
a) Nguyn t khi trung bnh ca Mg l
Mg78,6 10,1 11,3
A 24 25 26 24,33100 100 100
= + + =
b) Gi s trong hn hp ni trn c 50 nguyn t 25Mg, th s nguyn t tng
ng ca 2 ng v cn li l:
S nguyn t24
Mg =
50
10,1 x78,6 = 389 (nguyn t).
S nguyn t 26Mg =50
10,1x 11,3 = 56 (nguyn t).
1.17Hng dn:
Ta c
24
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
24/244
n : 1 2 3 4Tn lp : K L M N
Lp K c mt phn lp 1s
Lp L c hai phn lp 2s, 2p
Lp M c ba phn lp 3s, 3p, 3d
Lp N c bn phn lp 4s, 4p, 4d, 4f
1.18Hng dn:
+) Lp N c : - 4 phn lp 4s, 4p, 4d, 4f
- 16 obitan :
1 obitan 4s
3 obitan 4p
5 obitan 4d
7obitan 4f
+) Lp M c : - 3 phn lp 3s, 3p, 3d
- 9 obitan :
1 obi tan 3s
3 obitan 3p
5 obi tan 3d
1.19Hng dn:
V hnh dng cc obitan 1s, 2s v cc obitan 2px, 2py, 2pz
Obitan s
z
x
y
Obitan px
z
x
y
Obitan py
z
x
y
Obitan pz
z
x
y
1.20Hng dn:
S phn b electron trong nguyn t tun theo nguyn l Pau-li, nguyn l vng
bn v quy tc Hun.
25
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
25/244
- Nguyn l Pau-li : Trn mt obitan ch c th cnhiu nht l 2 electron v 2 electron ny chuyn ng t quay khc chiu
nhau xung quanh trc ring ca mi electron.
Th d : Nguyn t He c Z = 2
1s2
- Nguyn l vng bn : trng thi c bn trong
nguyn t cc electron chim ln lt nhng obitan c mc nng lng t thp
n cao.
Th d : Nguyn t B (Z = 5) :
1s2 2s2 2p1
- Quy tc Hun : Trong cng 1 phn lp cc electron s phn b trn cc obitan
sao cho c s electron c thn l ti a v cc electron ny phi c chiu t quay
ging nhau.
Th d : Nguyn t C (Z = 6)
1s2 2s2 2p2
1.21Hng dn:
Theo nguyn tc Hun cho nn trong s phn b electron ca nguyn t cacbon
( C : 1s2 2s2 2p2) phn lp 2p c biu din :
1.22 Hng dn:
Cu hnh electron ca cc nguyn t c :
- Z = 20 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2
- Z = 21 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d14s2
- Z = 22 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d2 4s2
- Z = 24 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5 4s1
- Z = 29 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s1
Nhn xt :
26
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
26/244
+ Cu hnh Z =20 khc vi cc cu hnh cn li ch khng c phn lp 3d.+ Cu hnh Z =24 v Z = 29 c 1 electron phn lp 4s.
1.23Hng dn:
S e lp ngoi cng ca nguyn t cc nguyn t:
H : c 1e Ca : c 2e O : c 6e
Li : c 1e Mg: c 2e
Na: c 1e C : c 4e
K : c 1e Si : c 4e
1.24Hng dn:
K (Z= 19) : 1s22s22p63s23p64s1
Ca (Z = 20) : 1s22s22p63s23p64s2
Vy s phn b electron trn cc obitan nguyn t ca cc nguyn t K v
Ca c c im l c 1 hay 2 electron lp ngoi cng. Nhng electron ny c
lin kt yu vi ht nhn, do trong cc phn ng ha hc, K v Ca d nhng
i tr thnh cc ion dng bn vng.1.25Hng dn:
Cu hnh e ca F v Cl l :
F (Z = 9) 1s22s22p5
Cl (Z = 17) : 1s22s22p63s23p5
c im : lp electron ngoi cng c 7e, nhng electron ny lin kt cht ch vi ht
nhn, do trong cc phn ng ha hc, F v Cl c xu hng nhn thm 1 electron
t cu hnh bo ha, bn vng nh kh him ng sau chng.
1.26Hng dn:
Trt t theo dy cho l sai, sa li l :
1s 2s 2p 3s 3p 4s 3d 4p 5s 4d 5p 6s 5d 6p 7s 5f 6d ...
Sai v tr ca AO 3d v AO 4s.
1.27Hng dn:
27
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
27/244
Cu hnh e nguyn t ca cc nguyn t c :Z = 15 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p3
Z = 17 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p5
Z = 20 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2
Z = 21 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d1 4s2
Z = 31 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p63d104s2 4p1
1.28Hng dn:
Fe Z = 26 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p63d6 4s2
Fe2+ Z = 26 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p63d6
Fe3+ Z = 26 : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p63d5
1.29 Hng dn:
a) 26 1 23 412 0 10 2Mg n Ne He+ +
b) 19 1 16 49 1 8 2+ +F H O He
c)
242 22 260 1
94 10 104 04Pu Ne Unq n+ + d) 2 7 4 11 3 2 02D Li He n+ +
1.30Hng dn:
a) 238 206 4 092 82 2 18 6U Pb He e + +
b) 232 208 4 090 82 2 16 4Th Pb He e + +
F. MT S THNG TIN B SUNG
Nng lng ht nhn c nn c s dng Vit Nam?
1. Nhng kin ng h vic xy dng nh my in ht nhn
duy tr mt tc tng trng kinh t cao th hai chu , khong 7,5
-8% mt nm nh hin nay, theo nghin cu ca tng cng ty in lc Vit
Nam (EVN), tng trng ngun in phi t trung bnh 15% mt nm. Mt
28
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
28/244
s nc pht trin nh Php v Hn Quc c t trng in ht nhn trongtng ngun nng lng rt cao (trn 60%).
Cc ngun in ch yu hin nay ca nc ta l thy in v nhit in.
Thy in c u im tn dng ti nguyn nc, nhng ngun in li ph
thuc nhiu vo ngun nc. Vo nhng thng 4, 5 hng nm, ngun nc
cho thy in gim lm ngun cung cp in thiu ht dn n phi ct in
lun phin, nh hng khng nh n sn xut v kinh doanh. Nhit in vi
cc nhin liu nh than (Qung Ninh), kh t B Ra-Vng Tu ang
gp phn lm tng mc nhim mi trng Vit Nam.
gii quyt nn thiu in c nhiu phng n c la chn, trong
c in ht nhn. Theo EVN n nm 2017 nc ta s c nh my in ht
nhn u tin.
Nh my in ht nhn s cung cp mt ngun in n nh, khng lm tng
kh thi CO2 nh vic t cc nhin liu ha thch nh than , du m.
Ngun in ht nhn s h tr cc nh my thy in trong ma kh.
Nh my in ht nhn cn l biu tng ca mt nn khoa hc, cngngh tin tin.
Cc nc c nn cng nghip in ht nhn pht trin nh Nga, Php,
Hn Quc ang gii thiu cho Vit Nam cc thit b in ht nhn ca h. Tuy
nhin, cho n nay cha c mt s la chn nh thu chnh thc no t pha
Vit Nam.
2. Nhng kin phn i vic xy dng nh my in ht nhn
Th nht l nng lng ht nhn c ri ro cao. Bi hc v v n l
phn ng ht nhn Trecnobyl 20 nm trc, vi mt sc tn ph tng ng
400 qu bom nguyn t m M nm xung thnh ph Hirosima, lm cho mt khu
vc bn knh 30km n nay hon ton khng ngi v nhim x cao vn cn
gi tr.
Th hai l cng ngh in ht nhn phi nhp vi gi thnh rt cao. Nguyn
liu hot ng ca nh my in ht nhn ngy cng him v phi nhp khu vi
29
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
29/244
gi thnh ngy cng cao, do in ht nhn km tnh cnh tranh so vi ccngun nng lng khc.
Th ba l vn x l rc thi ht nhn. y l mt vn rt phc tp, ngay
c vi nhng quc gia c nn khoa hc v cng ngh tin tin trn th gii.
Th t l nhu cu nc lm mt ca nh my in ht nhn rt ln. Trong khi
cc a im d nh xy dng nh my in ht nhn ca nc ta li t
nhng vng rt him nc.
Th nm l ngun nhn lc vn hnh nh my in ht nhn i hi mt
i ng c tnh k lut v k thut rt cao, l iu khng thc hin c mt cch
d dng nc ta trong giai on trc mt.
Chnh v nhng l do trn cho nn nhiu nc pht trin trn th gii nh
c, Thy in, Italy ... ang c k hoch loi b cc nh my in ht nhn vo
nm 2020.
Nhng l do va cp trn y i hi s cn nhc k lng ca chnh
ph trc khi quyt nh xy dng nh my in ht nhn u tin ca Vit Nam.
3. Cn bn, bn theo quan im no?
30
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
30/244
Chng 2
BNG TUN HON CC NGUYN T HA HC
V NH LUT TUN HON
A. TM TT L THUYT
1. Bng tun hon cc nguyn t ha hc
a) Nguyn tc sp xp:
- Cc nguyn t c sp xp theo chiu tng dn ca in tch ht nhn nguynt.
- Cc nguyn t c cng s lp electron c xp thnh mt hng.
- Cc nguyn t c s electron ha tr trong nguyn t nh nhau c xp thnh
mt ct.
b) Cu to ca bng tun hon
Bng tun hon cc nguyn t ha hc l s th hin ni dung ca nh lut tun
hon. Trong hn 100 nm tn ti v pht trin, c khong nhiu kiu bng tunhon khc nhau. Dng c s dng trong sch gio khoa ha hc ph thng hin
nay l bng tun hon dng di, c cu to nh sau:
: S th t ca bng s hiu nguyn t v bng s n v in tch ht nhn,
bng tng s electron ca nguyn t..
Chu k :
C 7 chu k, s th t ca chu k bng s lp electron ca nguyn t gm :
+ Chu k nh l cc chu k 1, 2, 3 ch gm cc nguyn t s v cc nguyn t p. Mi
chu k nh gm 8 nguyn t, tr chu k 1 ch c hai nguyn t.
+ Chu k ln l cc chu k 4, 5, 6 ,7 gm cc nguyn t s, p, d v f. Chu k 4 v chu
k 5 mi chu k c 18 nguyn t. Chu k 6 c 32 nguyn t. Theo quy lut, chu k 7
cng phi c 32 nguyn t, tuy nhin chu k 7 mi pht hin c 24 nguyn t
ha hc. L do l cc nguyn t c ht nhn cng nng cng km bn, chng c
i sng rt ngn ngi.
31
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
31/244
Nhm: C 8 nhm, s th t ca nhm bng s electron ha tr.+ Nhm A: S th t ca nhm bng s electron ha tr, nhm A gm cc nguyn t s
v p. Nhm A cn c gi l cc nguyn t thuc phn nhm chnh.
+ Nhm B: S th t ca nhm B bng s electron ha tr, nhm B gm cc
nguyn t d v f. Nhm B cn c gi l cc nguyn t thuc phn nhm ph.
c) Nhng tnh cht bin i tun hon theo chiu tng ca in tch ht nhn
- Bn knh nguyn t:
+ Trong chu k, theo chiu tng ca in tch ht nhn, bn knh nguyn tgim dn, v s electron ngoi cng tng dn trong khi s lp electron khng thay
i.
+ Trong nhm A, theo chiu tng ca in tch ht nhn, bn knh nguyn
t tng dn, do s lp electron tng dn.
- Nng lng ion ho:
+ Trong chu k, theo chiu tng ca in tch ht nhn, nng lng ion ha
ca nguyn t tng dn, v s electron ngoi cng tng dn trong khi s lp
electron khng thay i.
+ Trong nhm A, theo chiu tng ca in tch ht nhn, nng lng ion
ha ca nguyn t gim dn v electron xa ht nhn hn, lin kt vi ht nhn
yu hn.
- m in: m in l mt khi nim mang tnh cht kinh nghim v thay
i theo thang o v ch c ngha tng i. m in c trng cho kh nng
ht electron v pha mnh ca nguyn t trong phn t.
+ Trong chu k, theo chiu tng ca in tch ht nhn, m in ca nguyn ttng dn.
+ Trong nhm A, theo chiu tng ca in tch ht nhn, m in ca nguyn t
gim dn.
- Tnh kim loi - phi kim:
32
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
32/244
+ Trong chu k, theo chiu tng ca in tch ht nhn, tnh kim loi gim dn vtnh phi kim tng dn.
+ Trong nhm A, theo chiu tng ca in tch ht nhn, tnh kim loi tng dn v
tnh phi kim gim dn.
Tnh axit - baz ca oxit v hiroxit:
+ Trong chu k, theo chiu tng ca in tch ht nhn, tnh baz gim dn v tnh
axit tng dn.
+ Trong nhm A, theo chiu tng ca in tch ht nhn, tnh baz tng dn v
tnh axit dn gim (tr nhm VII).
2. nh lut tun hon
Tnh cht ca cc nguyn t v n cht cng nh thnh phn v tnh cht
ca cc hp cht to nn t cc nguyn t bin i tun hon theo chiu tng
ca in tch ht nhn nguyn t.
3. ngha ca nh lut tun hon
- Bit v tr ca mt nguyn t trong bng tun hon, c th suy ra cu to
nguyn t ca nguyn t v ngc li.
- Bit v tr ca mt nguyn t trong bng tun hon, c th suy ra tnh
cht ha hc c bn ca n.
33
V tr ca mt nguyn ttrong bng tun hon ()S th t ca nguyn tS th t ca chu kS th t ca nhm A
Cu to nguyn t
S proton v s electron.
S lp electron
S electron lp ngoi cng
V tr ca mt nguyn ttrong bng tun hon
Nhm IA, IIA, IIIA
Nhm VA, VIA, VIIA
Nhm IVA
Tnh cht c bn
Kim loi.
Phi kim
C th l phi kim (C, Si), c th
l kim loi (Sn, Pb)
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
33/244
- So snh tnh cht ha hc ca mt nguyn t vi cc nguyn t ln cn.
34
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
34/244
B. BI TP C LI GII
2.1 Xc nh v tr (s th t, chu k, nhm, phn nhm) cc nguyn t sau y
trong bng tun hon, cho bit cu hnh electron ca nguyn t cc nguyn t
nh sau:
1. 1s2 2s2 2p6 3s23p6 4s2 2. 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 3d5 4s2
2.2 Ion M3+ c cu hnh electron lp ngoi cng l 3s23p63d5.
1. Xc nh v tr (s th t, chu k, nhm) ca M trong bng tun hon. Cho
bit M l kim loi g?2. Trong iu kin khng c khng kh, cho M chy trong kh Cl2 thu
c mt cht A v nung hn hp bt (M v S) c mt hp cht B. Bng cc
phn ng ha hc, hy nhn bit thnh phn v ha tr ca cc nguyn t trong A
v B.
2.3 Gi s nguyn t M s 19 trong bng tun hon cha c tm ra v ny
vn cn c b trng. Hy d on nhng c im sau v nguyn t :
1. Tnh cht c trng.
2. Cng thc oxit. Oxit l oxit axit hay oxit baz?
2.4 Nguyn t ca nguyn t R c phn mc nng lng cao nht l 4s2.
1. Vit cu hnh electron ca nguyn t R
2. V tr trong bng tun hon.
3. Vit cc phng trnh ha hc xy ra khi cho:
R + H2O hiroxit + H2Oxit ca R + H2O
Mui cacbonat ca R + HCl Hiroxit ca R + Na2CO3
2.5 Mt hp cht c cng thc l MAx, trong M chim 46,67% v khi lng.
M l kim loi, A l phi kim chu k 3. Trong ht nhn ca M c n - p = 4, trong
ht nhn ca A c n = p. Tng s proton trong MAx l 58.
35
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
35/244
1. Xc nh tn nguyn t, s khi ca M, s th t A trong bng tun hon.2. Hon thnh cc phng trnh ha hc:
a. MXx + O2 0t M2O3 + XO2
b. MXx + HNO3 0t M(NO3)3 + H2XO4 + NO2 + H2O
2.6 M l kim loi thuc nhm IIA.Ha tan ht 10,8 gam hn hp gm kim loi M
v mui cacbonat ca n trong dung dch HCl, thu c 4,48 lit hn hp kh A
(ktc). T khi ca A so vi kh hiro l 11,5.
1. Tm kim loi M
2. Tnh % th tch cc kh trong A.
2.7 X, Y l hai kim loi c electron cui cng l 3p1 v 3d6.
1. Da vo bng tun hon, hy xc nh tn hai kim loi X, Y.
2. Ha tan ht 8,3 gam hn hp X, Y vo dung dch HCl 0,5M (va ), ta thy
khi lng dung dch sau phn ng tng thm 7,8 gam. Tnh khi lng mi kim
loi v th tch dung dch HCl dng.
2.8 Ha tan ht a gam oxit kim loi M (thuc nhm IIA) bng mt lng va dung dch H2SO4 17,5% thu c dung dch mui c nng 20%.
Xc nh cng thc oxit kim loi M.
2.9 A, B l 2 kim loi nm 2 chu k lin tip thuc nhm IIA. Cho 4,4 gam mt
hn hp gm A v B tc dng vi dung dch HCl 1M (d) thu c 3,36 lit kh
(ktc).
1. Vit cc phng trnh phn ng v xc nh tn 2 kim loi.
2. Tnh th tch dung dch HCl dng, bit rng HCl dng d 25% so vi
lng cn thit.
2.10 Cho 0,85 gam hai kim loi thuc hai chu k k tip trong nhm IA vo cc
cha 49,18 gam H2O thu c dung dch A v kh B. trung ha dung dch A
cn 30 ml dung dch HCl 1M.
a. Xc nh hai kim loi
36
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
36/244
b. Tnh nng % ca cc cht trong dung dch A.2.11Nguyn t R c ha tr cao nht trong oxit gp 3 ln ha tr trong hp cht
vi hiro.
a. Hy cho bit ha tr cao nht ca R trong oxit.
b. Trong hp cht ca R vi hiro c t l khi lng:1
16
m
m
H
R = .
Khng dng bng tun hon, cho bit k hiu ca nguyn t R.
2.12 Nguyn t R chu k 3, nhm VA trong bng tun hon. Khng s dng
bng tun hon, hy cho bit:
a. Cu hnh electron ca R.
b. Trong oxit cao nht ca R th R chim 43,66% khi lng. Tnh s lng
mi loi ht ca nguyn t R.
2.13 A v B l hai nguyn t cng mt nhm v thuc hai chu k lin tip trong
bng tun hon. Tng s proton trong hai ht nhn nguyn t ca A v B bng 32.
Hy vit cu hnh electron ca A , B v ca cc ion m A v B c th to thnh.
2.14 Hai nguyn t A v B hai nhm A lin tip trong bng tun hon, B thuc
nhm VA, trng thi n cht A, B khng phn ng vi nhau. Tng s proton
trong ht nhn nguyn t ca A v B l 23.
1. Vit cu hnh electron nguyn t ca A, B.
2. T cc n cht A, B v cc ha cht cn thit, hy vit cc phng trnh ha
hc (ghi r iu kin) iu ch hai axit trong A v B c s oxi ha cao nht.
2.15 Cho bit tng s electron trong anion 23AB l 42. Trong cc ht nhn A v B
u c s proton bng s ntron.
1. Tm s khi ca A v B
2. Cho bit v tr ca A, B trong bng tun hon.
37
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
37/244
2.16 Tng s ht proton, ntron, electron ca nguyn t mt nguyn t R nhmVIIA l 28.
1. Tnh s khi.
2. Vit k hiu nguyn t nguyn t .
2.17 Mt hp cht ion c cu to t M+ v X2-. Trong phn t M2X c tng s
ht proton, ntron, electron l 140 ht. Trong s ht mang in nhiu hn s ht
khng mang in l 44 ht. S khi ca ion M+ ln hn s khi ca ion X2- l 23.
Tng s ht proton, ntron, electron trong ion M+ nhiu hn trong ion X2- l 31.
1. Vit cu hnh electron ca M v X.
2. Xc nh v tr ca M v ca X trong bng tun hon.
2.18 Khi bit c s th t Z ca mt nguyn t trong bng tun hon, ta c th
bit c cc thng tin sau y khng, gii thch ngn gn:
1. Cu hnh electron 4. Tnh cht c bn
2. S khi 5. Ha tr cao nht trong oxit
3. K hiu nguyn t 6. Ha tr trong hp cht vi hiro
2.19 Khi bit cu hnh lp electron ngoi cng ca nguyn t mt nguyn t nhm
A, ta c th bit c cc thng tin sau y khng?
1. Tnh cht ha hc c bn 2. Cu hnh electron
3. V tr nguyn t trong bng tun hon 4. Cng thc oxit cao nht
5. K hiu nguyn t 6. Cng thc hp cht vi hiro
Gii thch ngn gn cc cu tr li.
2.20 Mt s c im ca cc nguyn t kim loi kim c trnh by bng sau:
Nguyn t Li Na K Rb Cs
Cu hnh electron [He]2s1 [Ne]3s1 [Ar]4s1 [Kr]5s1 [Xe]6s1
Bn knh nguyn t (nm) 0,155 0,189 0,236 0,248 0,268
Nng lng ion ha, kJ/molI1 520 496 419 403 376
I2 7295 4565 3069 2644 2258
38
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
38/244
1. Gii thch s bin i nng lng ion ha th nht? Ti sao nng lng ion hath hai ln hn rt nhiu so vi nng lng ion ha th nht?
2. Ti sao trong cc hp cht, s oxi ha ca cc kim loi kim lun l +1, chng
c th to ra s oxi ha cao hn hay khng ?
2.21 Tng s ht proton, ntron, electron trong hai nguyn t kim loi A v B l
142, trong tng s ht mang in nhiu hn s ht khng mang in l 42. S
ht mang in ca nguyn t B nhiu hn ca nguyn t A l 12.
a. Xc nh 2 kim loi A v B. Cho bit s hiu nguyn t ca mt s nguyn
t: Na (Z = 11), Mg (Z= 12), Al (Z =13), K (Z = 19), Ca (Z = 20), Fe (Z = 26),
Cu (Z = 29), Zn (Z = 30).
b. Vit phng trnh phn ng iu ch A t mui cacbonat ca A v iu ch B
t mt oxit ca B.
(Trch thi H - C khi B, nm 2003)
2.22 Cho 10 gam kim loi M (thuc nhm IIA) tc dng vi nc, thu c 6,11
lit kh hiro (o 25oC v 1 atm).
a. Hy xc nh tn ca kim loi M dng.
b. Cho 4 gam kim loi M vo cc ng 2,5lit dung dch HCl 0,06M thu c dung
dch B.
Tnh nng mol/l cc cht trong cc sau phn ng. Coi th tch dung dch trong
cc vn l 2,5 l.
2.23 Mt hp cht c cng thc XY2 trong X chim 50% v khi lng. Trong
ht nhn ca X v Y u c s proton bng s ntron. Tng s proton trong phn
t XY2
l 32.
a. Vit cu hnh electron ca X v Y.
b. Xc nh v tr ca X v Y trong bng tun hon.
2.24 Cho bit cu hnh electron lp ngoi cng ca nguyn t cc nguyn t
(thuc chu k 3) A, M, X ln lt l ns1, ns2np1, ns2np5.
1. Xc nh v tr ca A, M, X trong bng tun hon v cho bit tn ca chng.
39
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
39/244
2. Hon thnh cc phng trnh ha hc theo s sau:
- A(OH)m + MXy A1 + ...
- A1 + A(OH)m A2 (tan) + ...
- A2 + HX + H2O A1 + ...
- A1 + HX A3 (tan) + ...
Trong M, A, X l cc nguyn t tm thy cu 1.
2.25 C 5,56 gam hn hp A gm Fe v kim loi M (ha tr n). Chia A lm haiphn bng nhau:
Phn 1: Ha tan ht trong dung dch HCl c 1,568 lit kh H2.
Phn 2: Ha tan ht trong dung dch H2SO4 c nng thu c 2,016 lit kh SO2.
Vit cc phng trnh phn ng v xc nh tn kim loi M. Cc kh o ktc.
2.26 R l kim loi ha tr II. em ha tan 2 gam oxit ca kim loi ny vo 48 gam
dung dch H2SO4 6,125% long thu c dung dch A trong nng H2SO4 ch
cn 0,98%.
1. Vit phng trnh ha hc v xc nh R. Bit RSO4 l mui tan.
2. Tnh th tch dung dch NaOH 8% (d =1,05 g/ml) cn cho vo A thu c
lng kt ta ln nht.
2.27 M l kim loi ha tr II. Ha tan m gam M vo 200 gam dung dch H2SO4
long, va th thu c dung dch A v 0,672 lit kh ( 54,6 0C v 2 atm). Chia
A thnh 2 phn bng nhau:
Phn 1: cho tc dng vi dung dch NaOH d, lc kt ta em nung n khi
lng khng i thu c 1 gam cht rn.
Xc nh kim loi M v tnh nng % dung dch axit dng.
Phn 2: lm bay hi nc thu c 6,15 gam mui ngm nc dng MSO 4.nH2O.
Xc nh cng thc mui ngm nc.
40
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
40/244
2.28 Ha tan 16,2 gam kim loi M (nhm IIIA) vo 5 lit dung dch HNO 3 0,5M(d = 1,25 g/ml). Sau khi kt thc phn ng thu c 5,6 lit hn hp kh NO v N2
(ktc). T khi ca hn hp kh ny so vi hiro l 14,4.
1. Xc nh kim loi R.
2. Tnh nng % ca dung dch HNO3 trong dung dch sau phn ng.
2.29 Cu to cc lp electron ca nguyn t cc nguyn t A, B, C, D, E nh sau:
A: 2/2 B: 2/8/8/2 C: 2/7 D: 2/8/7 E: 2
1. Xc nh v tr ca cc nguyn t trong bng tun hon.2. Nguyn t no c tnh kim loi mnh nht? Phi kim mnh nht? Nguyn t
no km hot ng nht? Gii thch?
2.30 Ha tan ht 46 gam hn hp gm Ba v hai kim loi kim A, B thuc hai chu
k k tip vo nc, thu c dung dch D v 11,2 lit kh o ktc.
Nu thm 0,18 mol Na2SO4 vo dung dch D th dung dch sau phn ng vn cha
kt ta ht bari. Nu thm 0,21 mol Na2SO4 vo dung dch D th dung dch sau
phn ng cn d Na2SO4.
Xc nh tn hai kim loi kim.
Cho: Ba = 137, Li =7, Na = 23, K =39, Rb = 85, Cs = 133.
C. BI TP T LUYN
2.31 Hai nguyn t A, B ng k tip nhau trong cng mt chu k trong bng
tun hon, c tng in tch ht nhn l 25.
1. Xc nh v tr ca A, B trong bng tun hon.
2. So snh tnh cht ha hc ca A v B; tnh baz ca oxit to thnh t A v B.
2.32 Hy gii thch ti sao:
1. Trong mt chu k, m in tng dn theo chiu t tri sang phi; cn trong
mt nhm, m in gim dn theo chiu t trn xung di.
2. Trong mt chu k, nng lng ion ha tng dn theo chiu t tri sang phi; cn
trong mt nhm, nng lng ion ha gim dn theo chiu t trn xung di.
41
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
41/244
3. Trong mt chu k, tnh phi kim tng dn, tnh kim loi gim dn theo chiu tngca in tch ht nhn.
2.33 Cho bit bn knh nguyn t cc nguyn t sau (tnh theo , 1 = 10-10 m).
Nguyn t Na Mg Al Si P S Cl
r () 1,86 1,60 1,43 1,17 1,10 1,04 0,99
Nguyn t Li Na K Rb Cs
r () 1,52 1,86 2,31 2,44 2,62
Nhn xt s thay i bn knh ca cc nguyn t trn c tun theo quy lut no hay
khng? Nu c, hy gii thch ti sao?
2.34 X l nguyn t thuc chu k 3, X to vi hiro mt hp cht kh c cng thc
H2X, trong X c s oxi ha thp nht.
1. Xc nh v tr ca X trong bng tun hon.
2. Vit phng trnh phn ng khi ln lt cho H2X tc dng vi nc Cl2, dung
dch FeCl3, dung dch CuSO
4.
2.35 R l mt nguyn t phi kim. Tng i s s oxi ha dng cao nht vi 2 ln s
oxi ha m thp nht ca R l +2. Tng s proton v ntron ca R nh hn 34.
1. Xc nh R
2. X l hp cht kh ca R vi hiro, Y l oxit ca R c cha 50% oxi v khi
lng. Xc nh cng thc phn t ca X v Y.
2.36 Mt dung dch nc c cha 35 gam mt hn hp mui cacbonat ca hai kim
loi kim thuc hai chu k lin tip. Thm t t v khuy u dung dch HCl 0,5M
vo dung dch trn. Khi phn ng xong, thu c 2,24 lit kh CO2 ktc v mt
dung dch A. Thm mt lng nc vi trong d vo dung dch A, thu c 20
gam kt ta.
1. Xc nh cc kim loi kim.
2. Tnh khi lng ca mi mui trong hn hp u.
42
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
42/244
2.37 A v B l hai kim loi thuc nhm IIA. Ha tan hon ton 15,05 gam hnhp X gm hai mui clorua ca A v B vo nc thu c 100 gam dung dch Y.
kt ta ht ion Cl- c trong 40 gam dung dch Y bng dung dch AgNO3 th thu
c 17,22 gam kt ta. Hy xc nh cc kim loi A v B, bit t s khi lng
nguyn t ca chng l 3:5.
2.38 Hn hp A gm hai mui cacbonat ca hai kim loi k tip nhau trong nhm
IIA. Ha tan hon ton 3,6 gam hn hp A trong dung dch HCl thu c kh B,
cho ton b lng kh B hp th ht bi 3 lit dung dch Ca(OH) 2 0,015M, thu c
4 gam kt ta.
Xc nh hai mui cacbonat v tnh khi lng ca mi mui trong hn hp A.
2.39 kh hon ton 8 gam oxit ca mt kim loi thnh kim loi cn dng 3,36
lit H2. Ha tan ht lng kim loi thu c vo dung dch HCl long thy thot ra
2,24 lit kh H2.
Xc nh cng thc ca oxit. Bit cc kh o ktc.
2.40 Bng di y cho bit bn knh nguyn t, nng lng ion ha ca cc
nguyn t nguyn t chu k 3Nguyn t Na Mg Al Si P S Cl
r (nm) 0,186 0,160 0,143 0,117 0,110 0,104 0,099
I1 (kJ/mol) 497 738 578 786 1012 1000 1251
1. Da vo cc d kin trn hy cho nhn xt v s bin i bn knh v s bin
i nng lng ion ha I1 ca cc nguyn t trong chu k.
2. Cho bit s bin i tnh cht axit - baz trong dy oxit v hiroxit di y:
Na2O - MgO - Al2O3 - SiO2 - P2O5 - SO3 - Cl2O7
NaOH - Mg(OH)2 - Al(OH)3 - H2SiO3 - H3PO4 - H2SO4 - HClO4.
D. BI TP TRC NGHIM
2.41 Dy nguyn t no sau y c xp theo chiu bn knh nguyn t tng ?
A. I, Br, Cl, P B. C, N, O, F
C. Na, Mg, Al, Si D. O, S, Se, Te.
43
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
43/244
2.42 Tnh cht kim loi ca cc nguyn t trong dy Mg Ca Sr - Ba bin itheo chiu :
A. Tng B. gim
C. Khng thay i D. Va gim va tng
2.43 Tnh cht phi kim ca cc nguyn t trong dy N- P-As-Sb-Bi bin i theo
chiu :
A. Tng B. gim
C. Khng thay i D. Va gim va tng.
2.44 Tnh cht baz ca hiroxit ca nhm IA theo chiu tng ca s th t l:
A. Tng B. gim
C. Khng thay i D. Va gim va tng.
2.45 Cho cc hnh v sau, mi hnh cu l 1 trong cc nguyn t Na, Mg, Al, K.
a b c da, b, c, d tng ng theo th t s l:
A. Na, Mg, Al, K B. K, Na, Mg, Al
C. Al, Mg, Na, K D. K, Al, Mg, Na
2.46 Cho cc nguyn t a, b, c, d thuc nhm IA c bn knh trung bnh nh hnh
v di y:
a b c d
Nng lng ion ha I1 tng dn theo th t:
A.a < b < c < d B.d < c < b < a
C.a < c < b < d D.d < b < c < a
44
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
44/244
2.47 Cho nguyn t ca nguyn t X c cu to nh sau:V tr ca nguyn t X trong bng tun hon l:
A. s 7, chu k 2, nhm VIIA.
B. s 7, chu k 2, nhm VA
C. s 5, chu k 2, nhm VA
D. s 5, chu k 7, nhm VIIA.
2.48 Cho ion n nguyn t X c in tch 2+ c cu to nh sau:
Cho bit v tr ca X trong bng tun hon.
A. s 10, chu k 2, nhm VIIIA.
B. s 12, chu k 3, nhm VIIIA.
C. s 12, chu k 3, nhm IIA.
D. s 10, chu k 2, nhm IIA.
2.49 Cho cu hnh ca nguyn t X sau, cho bit kt lun no ng?
1s2 2s2 2p6 3s2
A. X s 12, chu k 3, nhm IIIA trong bng tun hon.
B. X s 12, chu k 3, nhm IIIB trong bng tun hon.
C. X s 12, chu k 2, nhm IIA trong bng tun hon.
D. X s 12, chu k 3, nhm IIA trong bng tun hon.
2.50Nguyn t nguyn t X, cc ion Y+ v Z2- u c cu hnh electron phn lp
ngoi cng l 3p6. S th t ca X, Y, Z trong bng tun hon ln lt lA. 18, 19 v 16 B. 10, 11 v 8
C. 18, 19 v 8 D. 1, 11 v 16
2.51 Tng s ht c bn (p, n, e) trong nguyn t nguyn t X l 46, bit s ht
mang in nhiu hn s ht khng mang in l 14. Xc nh chu k, s hiu
nguyn t ca X trong bng tun hon.
45
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
45/244
A. Chu k 2, 7 B. Chu k 3, 15C. Chu k 3 16 D. Chu k 3 17
2.52 Ha tan hon ton 3,1g hn hp hai kim loi kim thuc hai chu k lin tip
vo nc thu c 1,12 lt hiro (ktc). Hai kim loi kim cho l
A. Li v Na B. Na v K
C. K v Rb D. Rb v Cs
2.53 Cho 0,64 g hn hp gm kim loi M v oxit ca n MO, c s mol bng
nhau, tc dng ht vi H2SO4 long. Th tch kh H2(ktc) thu c l 0,224 lit.
Cho bit M thuc nhm IIA. Xc nh M l nguyn t no sau y ?
A. Mg B. Ca C. Sr D. Ba
2.54 Hai kim loi X v Y ng k tip nhau trong mt chu k c tng s proton
trong hai ht nhn nguyn t l 25. S electron lp ngoi cng ca X v Y ln lt
l :
A. 1 v 2 B. 2 v 3 C. 1 v 3 D. 3 v 4
2.55Ion M2+ c cu to lp v electron ngoi cng l 2s2 2p6. Cu hnh electron
ca M v v tr ca n trong bng tun hon l
A. 1s22s22p4 , 8 chu k 2, nhm VIA.
B. 1s22s22p63s2 , 12 chu k 3, nhm IIA.
C. 1s22s22p63s3p , 12 chu k 3, nhm IIA.
D. 1s22s22p63s23p , 13 chu k 3, nhm IIIA.
E. P N V HNG DN GII BI TP
2.41. D 2.42. A 2.43. B 2.44. A 2.45. B
2.46. A 2.47. B 2.48. A 2.49. D 2.50. A
2.51. B 2.52. B 2.53. A 2.54. B 2.55. A
2.1 Tr li
1. S th t 20, chu k 4, nhm IIA.
2. S th t 25, chu k 4, nhm VIIB.
46
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
46/244
2.2 Tr li1. Tng s electron ca nguyn t M l 26. S th t 26, chu k 4, nhm
VIIIB. M l Fe.
2. - Fe chy trong kh clo: 2Fe + 3Cl2 0t 2FeCl3
Ha tan sn phm thu c vo nc thu c dung dch. Ly vi ml dung dch
cho tc dng vi dung dch AgNO3, c kt ta trng chng t c gc clorua:
FeCl3 + 3AgNO3 Fe(NO3)3 + 3AgCl
Lp li th nghim vi dung dch NaOH, c kt ta nu chng t cFe(III): FeCl3 + 3NaOH Fe(OH)3 + 3NaCl
- Nung hn hp bt Fe v bt S: Fe + S 0t FeS
Cho B vo dung dch H2SO4 long, c kh mi trng thi bay ra chng t c
gc sunfua: FeS + H2SO4 FeSO4 + H2S (trng thi)
Nh dung dch NaOH vo dung dch thu c, c kt ta trng xanh chng
t c Fe(II): FeSO4 + 2NaOH Na2SO4 + Fe(OH)2 (trng xanh)
2.3 Tr li
1. Cu hnh electron ca nguyn t l: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1
Tnh cht c trng ca M l tnh kim loi.
2. Nguyn t nm nhm IA nn cng thc oxit l M2O. y l mt oxit
baz.
2.4 Gii
1. Cu hnh electron ca nguyn t R l: 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2
2. Nguyn t A nm s 20, chu k 4, nhm IIA trong bng tun hon.3. R ha tr II (R thuc nhm IIA).
Cc phng trnh ha hc:
R + 2H2O R(OH)2 + H2
RO + H2O R(OH)2
47
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
47/244
RCO3 + 2HCl RCl2 + CO2+ H2OR(OH)2 + Na2CO3 RCO3 + 2NaOH
2.5 Gii
1. Trong hp cht MAx, M chim 46,67% v khi lng nn:
8
7
)px(n
pn
53,33
46,67
xA
M,,
=+
+= . Thay n - p = 4 v n = p ta c:
8
7
2xp
42p
,=+ hay: 4(2p + 4) = 7xp.
Tng s proton trong MAx l 58 nn: p + xp = 58.
T y tm c: p = 26 v xp = 32.
Do A l phi kim chu k 3 nn 15 p 17. Vy x = 2 v p = 16 tha mn.
Vy M l Fe v M l S.
2. Hon thnh cc phng trnh phn ng:
a. 4FeS2 + 11O2 0t 2Fe2O3 + 8SO2
b. FeS2 + 18HNO3 0t Fe(NO3)3 + 2H2SO4 + 15NO2 + 7H2O
2.6 Gii
1. Gi s mol cc cht trong hn hp u: M = a mol; MCO3 = b mol.
M + 2HCl MCl2 + H2 (1)
(mol): a a
MCO3 + 2HCl MCl2 + CO2 + H2O (2)
(mol): b b
S mol H2 = 4,22
48,4= 0,2 nn: a + b = 0,2 (3)
MA = 11,52 = 23 nn 23ba
44b2a =++
hay 2a + 44b = 4,6 (4)
Theo bi: Ma + (M + 60)b = 10,8 (5)
48
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
48/244
T (3), (4), (5) ta tm c: a = 0,1 mol; b = 0,1 mol; M = 24 (Mg).
2. %2H
V = 50%; %2CO
V = 50%.
2.7Gii
1. Phn mc nng lng ca nguyn t X v Y ln lt l:
1s22s22p63s23p1 v 1s22s22p63s23p64s23d6.
Cu hnh electron ca nguyn t X v Y ln lt l:
1s22s22p63s23p1 v 1s22s22p63s23p63d64s2.
Da vo bng tun hon ta tm c X l Al v Y l Fe.
2. Gi s mol cc cht trong hn hp: Al = a mol; Fe = b mol.
Ta c: 27a + 56b = 8,3 (1)
2Al + 6HCl 2AlCl3 + 3H2 (2)
(mol): a 3a 1,5a
Fe + 2HCl FeCl2 + H2 (3)
(mol): b 2b bKhi lng dung dch sau phn ng tng thm 7,8 gam nn: 8,3 -
2Hm = 7,8.
Vy:2H
m = 0,5 gam 2H
n = 0,25 mol 1,5a + b = 0,25 (4)
T (1) v (4) ta tm c: a = 0,1 mol; b = 0,1 mol.
mAl = 270,1 = 2,7 (gam); mFe = 560,1 = 5,6 (gam); VHCl = 0,52b3a +
= 1 (lit).
2.8 Gii
Gi s mol oxit MO = x mol.
MO + H2SO4 MSO4 + H2O
(mol): x x x
Ta c: (M + 16)x = a
49
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
49/244
Khi lng dung dch axit H2SO4 ban u = 5,17100..98x = 560x (gam).
Khi lng dung dch sau phn ng = a + 560x = (M + 16)x + 560x.
Theo bi: C% (MSO4) = 20% nn: 100
20
560x16)x(M
96)x(M =++
+.
T y tm c M = 24 (magie). Oxit kim loi cn tm l MgO.
2.9 Gii
1. Gi cng thc chung ca hai kim loi l M = a mol.M + 2HCl MCl2 + H2
(mol): a 2a a
S mol H2 = 0,15 mol nn a = 0,15 mol.
Ta c: Ma = 4,4 M = 29,33.
A v B l 2 kim loi nm 2 chu k lin tip thuc nhm IIA nn A l Mg v B l
Ca.
2. Th tch dung dch HCl cn dng =13,0 = 0,3 (lit) = 300 (ml).
Th tch dung dch HCl dng = 300 + 25%.300 = 375 (ml).
2.10 Gii
a. Gi cng thc chung ca kim loi l R = a mol.
2R + 2H2O 2ROH + H2
(mol): a a a 0,5aROH + HCl RCl + H2O
(mol): a a
S mol HCl = 0,03 mol nn a = 0,03 mol.
Ta c: Ra = 0,85 R = 28,33. Vy hai kim loi l Na v K.
50
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
50/244
Gi s mol Na = b mol v K = c mol. Ta c: b + c = 0,03 v 23b + 39c = 0,85.T y tm c b = 0,02 (mol); c = 0,01 (mol).
b. Dung dch A gm NaOH = 0,02 mol v KOH = 0,01 mol.
Khi lng dung dch A = 49,18 + 0,85 - 0,0152 = 50 (gam).
C% (NaOH) = %100.50
4002,0 = 1,6%
C% (KOH) = %100.50
5601,0 = 1,12%.
2.11 Gii
a. Gi ha tr cao nht ca R trong oxit l m, ha tr trong hp cht vi hiro
l n. Ta c: m + n = 8.
Theo bi: m = 3n. T y tm c m =6; n = 2.
b. Cng thc hp cht R vi hiro l H2R. Theo bi: 1
16
m
m
H
R = nn R = 32.
Gi tng s ht proton, ntron ca R l P, N. Ta c P + N = 32.
Ta c: P N 1,5P P P-32 1,5P 12,8 P 16.
Mt khc, R thuc nhm VI (ha tr cao nht trong oxit bng VI) nn da
vo cu hnh electron khi P = 13, 14, 15, 16 ta thy P = 16 tha mn.
Vy k hiu ca nguyn t R l: R3216 .
2.12 Gii
a. R nm chu k 3 nn lp electron ngoi cng l lp th 3. Mt khc, R
thuc phn nhm chnh nhm VA nn nguyn t R c 5 electron lp ngoi cng.
Vy cu hnh lp electron ngoi cng ca R l 3s23p3.
Cu hnh electron ca R l 1s22s22p63s23p3.
b. R thuc nhm V nn ha tr cao nht ca R trong oxit l V. Cng thc
oxit l R2O5.
51
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
51/244
Theo bi: %R = 43,66% nn56,3443,66
1652R =
R = 31 (photpho).
Tng s ht electron = tng s ht proton = 15 (da vo cu hnh electron).
Tng s ht ntron = 31 -15 = 16.
2.13 Gii
A v B l hai nguyn t cng mt phn nhm v thuc hai chu k lin tip
trong bng tun hon nn s th t ca chng hn km nhau 8 hoc 18 n v
(ng bng s nguyn t trong mt chu k).
Theo bi ra, tng s proton trong hai ht nhn nguyn t ca A v B bng 32
nn ZA + ZB = 32.
Trng hp 1: ZB - ZA = 8. Ta tm c ZA = 12; ZB = 20.
Cu hnh electron:
A : 1s22s22p63s2 (chu k 3, nhm IIA).
v B: 1s22s22p63s23p64s2 (chu k 4, nhm IIA).
Ion A2+: 1s22s22p6 v B2+: 1s22s22p63s23p6.
Trng hp 2: ZB - ZA = 18. Ta tm c ZA = 7; ZB = 25.
Cu hnh electron:
A : 1s22s22p3 (chu k 2, nhm VA).
v B: 1s22s22p63s23p63d54s2 (chu k 4, nhm VIIB).
Trng hp ny A, B khng cng nhm nn khng tha mn.
2.14 Gii
1. Hai nguyn t A v B hai nhm A lin tip trong bng tun hon, Bthuc nhm VA, do A thuc nhm IVA hoc nhm VIA.
Theo bi: ZA + ZB = 23.
V: ZA + ZB = 23 v B thuc nhm V, cn A thuc nhm IV hoc nhm VI
nn A, B thuc cc chu k nh (chu k 2 v chu k 3).
52
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
52/244
Mt khc, A v B khng th cng chu k v hai nguyn t thuc hai nhm Ak tip trong mt chu k hn km nhau 1 proton, ngha l s 11 v 12 (tng s
proton bng 23), khng thuc cc nhm IV v V hay V v VI.
Trng hp 1: B thuc chu k 2. Theo bi, B nhm VA nn Z B = 7 (nit).
Vy ZA = 23 - 7 = 16 (lu hunh). Trng hp ny tha mn v trng thi n
cht nit khng phn ng vi lu hunh.
Trng hp 2: B thuc chu k 3. Theo bi, B nhm VA nn Z B = 15
(phopho). Vy ZA = 23 - 15 = 8 (oxi). Trng hp ny khng tha mn v trng
thi n cht oxi phn ng vi phopho.
Cu hnh electron ca A v B l:
A: 1s22s22p63s23p4 v B: 1s22s22p3
2. iu ch HNO3 t N2 v H2SO4 t S.
iu ch HNO3: N2 NH3 NO NO2 HNO3
N2 + 3H2 2NH3
4NH3 + 5O2 PtC,8500
4NO+ 6H2O2NO + O2 2NO24NO2 + O2 + 2H2O 4HNO3
iu ch H2SO4: S SO2 SO3 H2SO4
S + O2 0t SO2
2SO2 + O2 2SO3
SO3 + H2O H2SO42.15 Gii
1. Gi s ht proton ca A l P v ca B l P, ta c:
P + 3P = 42 - 2. Ta thy 3P < P + 3P = 40 nn P 0,18.
Khi thm 0,21 mol Na2SO4, trong dung dch cn d Na2SO4 nn b < 0,21.
Mt khc: Ma + 137b = 46 (5)
Kt hp (3), (5) ta c: b =2M137
M46
Mt khc: 0,18 < b < 0,21 29,7 < M < 33,34.
Khi lng mol trung bnh ca 2 kim loi kim lin tip l: 29,7 < M < 33,34. Hai
kim loi l Na (Na = 23) v K ( K = 39).
2.31 Hng dn:
1. Hai nguyn t A, B ng k tip nhau trong cng mt chu k trong bng
tun hon nn in tch ht nhn hn km nhau 1 n v.
Theo bi ra ta tm c: ZA = 12 v ZB = 13.
A: 1s22s22p63s2 : A thuc chu k 3, nhm IIA l Mg
B: 1s22s22p63s23p1 : B thuc chu k 3, nhm IIIA.
2. A v B u l kim loi, tnh kim loi ca A mnh hn B.
Oxit BO c tnh baz yu hn oxit AO.
2.32Hng dn:
1. Trong mt chu k, theo chiu t tri sang phi, in tch ht nhn tng dn
v bn knh nguyn t gim dn, iu lm tng kh nng ht electron ca
nguyn t trong phn t, do m in tng dn.
62
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
62/244
Trong mt nhm, theo chiu t trn xung di, bn knh nguyn t tngdn v chim u th so vi s tng in tch ht nhn, iu lm gim kh nng
ht electron ca nguyn t trong phn t, do m in gim dn.
2. Trong mt chu k, theo chiu t tri sang phi, in tch ht nhn tng dn
v bn knh nguyn t gim dn, iu lm tng lc ht ca ht nhn i vi cc
electron ha tr, do nng lng ion ha tng dn.
Trong mt nhm, theo chiu t trn xung di, bn knh nguyn t tng
dn v chim u th so vi s tng in tch ht nhn, iu lm gim lc ht
ca ht nhn i vi cc electron ha tr, do nng lng ion ha gim dn.
2.33Hng dn:
T Na n Cl, bn knh nguyn t gim dn tun theo quy lut bin i bn
knh trong mt chu k. l, trong mt chu k, khi i t tri sang phi in tch
ht nhn tng dn trong khi s lp electron v nguyn t khng i, do bn
knh nguyn t gim dn.
T Li n Cs, bn knh nguyn t tng dn tun theo quy lut bin i bn
knh trong mt phn nhm. l, trong mt phn nhm, khi i t trn xung dis lp electron v nguyn t tng ln v chim u th hn so vi s tng in
tch ht nhn, do bn knh nguyn t tng dn.
2.34Hng dn:
1. Theo bi ra, ha tr ca X trong hp cht vi hiro l II nn ha tr cao nht
trong oxit l VI.
Vy X thuc chu k 3, nhm VIA trong bng tun hon. X l S.
2. Cc phng trnh phn ng:
H2S + 4Cl2 + 4H2O H2SO4 + 8HCl
H2S + 2FeCl3 2FeCl2 + S + 2HCl
H2S + CuSO4 CuS + H2SO4
2.35Hng dn:
1. Gi s oxi ha dng cao nht v s oxi ha m thp nht ca R ln lt l
63
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
63/244
+m v -n. Ta c: m + n = 8.Mt khc, theo bi ra: +m + 2(-n) = +2 m - 2n = 2.
T y tm c: m = 6 v n = 2. Vy R l phi kim thuc nhm VI.
S khi ca R < 34 nn R l O hay S. Do oxi khng to c s oxi ha cao nht l
+6 nn R l lu hunh.
2. Trong hp cht X, R c s oxi ha thp nht nn X c cng thc l H2S.
Gi cng thc oxit Y l SOn.
Do %S = 50% nn 3216n
=5050 n = 2. Cng thc ca Y l SO2.
2.36Hng dn:
1. Gi cng thc chung ca hai mui l M2CO3 = a mol.
M2CO3 + HCl MHCO3 + MCl
(mol): a a a
MHCO3 + HCl MCl + CO2 + H2O
(mol): 0,1 0,1 0,1 0,1
Dung dch A gm MCl = a + 0,1 mol v MHCO3 = a - 0,1 mol.
MHCO3 + Ca(OH)2 CaCO3 + MOH + H2O
(mol): a - 0,1 a - 0,1
Theo bi: s mol CaCO3 = 0,2 mol nn a - 0,1 = 0,2 a = 0,3.
Ta c: (2M + 60).0,3 = 35 M = 28,33. Do hai kim loi kim thuc hai chu klin tip nn l Na v K.
2. Gi s mol Na2CO3 = b mol v K2CO3 = c mol.
Ta c b + c = 0,3 v 106b + 138c = 35.
T y tm c b = 0,2 mol; c = 0,1 mol.
m =32CONa 21,2 gam; m =32COK 13,8 gam.
2.37Hng dn:
64
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
64/244
1. Gi cng thc chung ca hai mui l MCl2 v s mol c trong 15,05 gamhn hp l a mol.
MCl2 + 2AgNO3 M(NO3)2 + 2AgCl
(mol):100
40a0,8a
S mol AgNO3 = 0,12 mol nn 0,8a = 0,12 a = 0,15 mol.
Ta c: (M + 71)a = 15,05 M = 29,33.
Nh vy, A c khi lng nguyn t nh hn 29,33, A c th l Be hoc Mg.
Nu A l Be th MB =3
95= 15: loi
Nu A l Mg th MB =3
245= 40: Vy B l Ca.
2.38Hng dn:
1. Gi cng thc chung ca hai mui l MCO3 v s mol c trong 3,6 gam
hn hp l a mol.
MCO3 + 2HCl MCl2 + CO2 + H2O
(mol): a a
Kh B l CO2 = a mol. Cho ton b lng kh B hp th ht bi dung dch cha
0,045 mol Ca(OH)2, xy ra 2 trng hp:
Trng hp 1: Ca(OH)2 d ( a < 0,045 mol)
CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O
(mol): a a a
S mol CaCO3 = 0,04 mol a = 0,04 (tha mn iu kin a < 0,045 mol).
Ta c: (M + 60).0,04 = 3,6 M = 30. Hai kim loi k tip l Mg v Ca.
Trng hp 2: Ca(OH)2 khng d ( a 0,045 mol)
65
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
65/244
CO2 + Ca(OH)2 CaCO3 + H2O(mol): 0,04 0,04 0,04
2CO2 + Ca(OH)2 Ca(HCO3)2(mol): 0,01 0,005
S mol CO2 = 0,05 mol a = 0,05 (tha mn iu kin a 0,045 mol).
Ta c: (M + 60).0,05 = 3,6 M = 12. Hai kim loi k tip l Be v Mg.
2.39Hng dn:
Gi cng thc oxit l MxOy , c s mol l a mol.
MxOy + yH2 0t xM + yH2O
(mol): a ay ax
Ta c: a(Mx + 16y) = 8 v ay = 0,15. Nh vy M.a.x = 5,6.
t n l ha tr ca kim loi M (1 n 3).
2M + 2nHCl 2MCln + nH2
(mol): ax 0,5n.a.x
Ta c: 0,5n.a.x = 0,1 hay n.a.x = 0,2.
Lp t l: 28nax
Max
n
M== . Vy M = 28n.
Ta lp bng sau:
n 1 2 3
M 28 (loi) 56 (nhn) 84 (loi)
Vy kim loi M l Fe.
Lp t l:3
2
ay
ax
y
x == .
Vy cng thc oxit kim loi l Fe2O3.
2.40Hng dn:
66
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
66/244
1. T Na n Cl, bn knh nguyn t gim dn tun theo quy lut bin ibn knh trong mt chu k. l, trong mt chu k, khi i t tri sang phi, theo
chiu in tch ht nhn tng dn, s electron lp ngoi cng tng dn trong khi
s lp electron v nguyn t khng i, do bn knh nguyn t gim dn.
Nng lng ion ha th nht tng dn do in tch ht nhn tng dn, bn
knh nguyn t gim dn, lc ht ca ht nhn vi electron ha tr tng dn.
2. Tnh cht axit - baz trong dy oxit v hiroxit bin i theo chiu gim dn
tnh baz v tng dn tnh axit.
Na2O MgO Al2O3 SiO2 P2O5 SO3 Cl2O7
Oxit
baz
mnh
Oxit baz
trung
bnh
Oxit
lng tnh
Oxit axit
yu
Oxit axit
trung bnh
Oxit axit
mnh
Oxit
axit
mnh
NaO
H
Mg(OH)2 Al(OH)3 H2SiO3 H3PO4 H2SO4 HClO4
Baz
kim
Baz
trung
bnh
Hiroxit
lng tnh
Axit yu Axit
trung bnh
Axit
mnh
Axit
rt
mnh
F. THNG TIN B SUNG
Sch gio khoa Ha hc 10 nng cao gii thiu bng tun hon dng di c
rt nhiu u im. c thm thng tin, chng ti xin gii thiu mt s kiu bng
tun hon khc.
1. Dng kim t thp
67
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
67/244
2. Dng bng tun hon xoy trn c
3. Dng bng tun hon c k hiu c bit
68
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
68/244
69
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
69/244
Chng 3
LIN KT HA HC
A. TM TT L THUYT
I. Lin kt lin kt ion v cng ha tr
-Lin kt ha hc l s kt hp gia cc nguyn t to thnh phn t hay
tinh th bn vng hn.
- Cc nguyn t ca cc nguyn t c khuynh hng lin kt vi nguyn tkhc to thnh t c cu hnh electron bn vng nh ca kh him (c 2
hoc 8 electron lp ngoi cng).
1. Lin kt ion
nh ngha: L lin kt c hnh thnh do lc ht tnh in gia cc ionmang in tch tri du.
S hnh thnh lin kt ion
Nguyn t kim loi nhng electron ha tr tr thnh ion dng (cation).Nguyn t phi kim nhn electron tr thnh ion m (anion). Cc ion tri du
ht nhau to thnh lin kt ion.
Th d: Lin kt trong phn t CaCl2
+ Nguyn t Ca nhng 2 electron to thnh ion dng.
Ca - Ca2+ + 2e
+ Nguyn t clo nhn 1 electron to thnh ion m.
Cl2 + 2e 2Cl-
Ion Ca2+ v 2 ion Cl- ht nhau to thnh phn t CaCl2.
iu kin hnh thnh lin kt ion
Cc nguyn t c tnh cht khc hn nhau (kim loi v phi kim in hnh).
Quy c hiu m in gia hai nguyn t lin kt 1,7 l lin kt ion.
70
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
70/244
Cc hp cht ion c nhit nng chy v nhit si cao, dn in khi tantrong nc hoc nng chy.
2. Lin kt cng ha tr
nh ngha: L lin kt c hnh thnh gia 2 nguyn t bng mthay nhiu cp electron dng chung.
iu kin hnh thnh lin kt cng ha tr
Cc nguyn t ging nhau hoc gn ging nhau, lin kt vi nhau bng
cch gp chung cc electron ha tr. Th d Cl2, H2, N2, HCl, H2O...Quy c hiu m in gia hai nguyn t lin kt < 1,7 l lin kt cng
ha tr.
Lin kt cng ha tr c cc v khng cc
Khi cp electron dng chung phn b i xng gia hai ht nhn nguyn t
tham gia lin kt th l lin kt cng ha tr khng phn cc.
Khi cp electron dng chung b ht lch v nguyn t c m in ln
hn th l lin kt cng ha tr c cc.
Quy c hiu m in gia hai nguyn t lin kt 0,4 < 1,7 l linkt cng ha tr c cc, nu gi tr ny nh hn 0,4 th lin kt l cng ha
tr khng cc.
II. S lai ha cc obitan nguyn t
1. S lai ha
S lai ha obitan nguyn t l s t hp mt s obitan nguyn t trong mt
nguyn t c cc obitan lai ha ging nhau, c s lng bng tng s obitan
tham gia lai ha, nhng nh hng khc nhau trong khng gian.
2. Cc kiu lai ha thng gp
a. Lai ha sp: L s t hp 1 obitan s vi 1 obitan p to thnh 2 obitan lai ha sp
nm thng hng vi nhau, hng v hai pha.
71
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
71/244
1AO s + 1AO p 2 AO lai ha sp
b. Lai ha sp2: L s t hp ca 1 obitan s vi 2 obitan p ca mt nguyn t tham
gia lin kt to thnh 3 obitan lai ha sp2 nm trong mt mt phng, nh hng t
tm n cc nh ca tam gic u.
1 AO s + 2 AO p 3 AO lai ha sp2
c. Lai ha sp3: L s t hp ca 1 obitan s vi 3 obitan p ca mt nguyn t tham
gia lin kt to thnh 4 obitan lai ha sp3 nh hng t tm n cc 4 nh ca t
din u.
1 AO s + 3 AO p 4 AO lai ha sp3
III. S to thnh lin kt cng ha tr
1. Lin kt n
c hnh thnh do s xen ph trc ca cc obitan (lin kt ). Cc lin
kt thng rt bn vng.
Th d: H - Cl ; H - O - H
2. Lin kt i.
72
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
72/244
Bao gm 1 lin kt hnh thnh do s xen ph trc v 1 lin kt hnhthnh do s xen ph bn ca cc obitan lai ha. Lin kt thng km bn.
Th d CH2 = CH2; O = C = O
3. Lin kt ba.
Bao gm 1 lin kt v 2 lin kt .
Th d N N; CH CH
IV. Ha tr v s oxi ha
1. Ha tr
- Trong cc hp cht ion: ha tr (cn gi l in ha tr) chnh bng in
tch ca ion .
- Trong hp cht cng ha tr: ha tr (cng ha tr) chnh bng s lin kt
ca nguyn t nguyn t to ra c vi cc nguyn t khc.
2. S oxi ha
S oxi ha ca mt nguyn t trong hp cht l in tch ca nguyn t
nguyn t trong phn t nu gi nh lin kt trong phn t l lin kt ion.Xc nh s oxi ha ca cc nguyn t trong phn t theo nguyn tc:
+ S oxi ha ca cc n cht bng khng.
+ Tng s oxi ha ca cc nguyn t trong phn t bng khng
. + S oxi ha ca cc ion bng in tch ca ion .
+ Trong hu ht cc hp cht, s oxi ha ca hiro l +1, ca oxi l -2.
V. Lin kt kim loi
- Lin kt kim loi l lin kt c hnh thnh gia cc nguyn t v ionkim loi trong mng tinh th do d tham gia ca cc electron t do.
- Cc mng tinh th kim loi thng gp: Lp phng tm khi, lp
phng tm din, lc phng.
- Cc kim loi dn in, dn nhit tt, c tnh do, c nh kim l do cu to
tinh th kim loi quy nh.
73
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
73/244
B. BI TP C LI GII3.1 Vit cu hnh electron ca Cl (Z=17) v Ca (Z=20). Cho bit v tr ca chng
(chu k, nhm) trong bng tun hon. Lin kt gia canxi v clo trong hp cht
CaCl2 thuc loi lin kt g? V sao? Vit s hnh thnh lin kt .
(Trch thi tuyn sinh H- C khi B nm 2004)
3.2 Hai nguyn t M v X to thnh hp cht c cng thc l M2X. Cho bit:
- Tng s proton trong hp cht bng 46.
- Trong ht nhn ca M c n - p = 1, trong ht nhn ca X c n = p.
- Trong hp cht M2X, nguyn t X chim478
khi lng.
1. Tm s ht proton trong nguyn t M v X.
2. Da vo bng tun hon hy cho bit tn cc nguyn t M, X.
3. Lin kt trong hp cht M2X l lin kt g? Ti sao? Vit s hnh thnh lin
kt trong hp cht .
3.3 Vit cu hnh electron ca cc nguyn t A, B bit rng:
-Tng s cc loi ht c bn trong nguyn t A l 34. S ht mang in nhiu hn
s ht khng mang in l 10.
- K hiu ca nguyn t B l 199 B.
2. Lin kt trong hp cht to thnh t A v B thuc loi lin kt g? V sao? Vit
cng thc ca hp cht to thnh .
3.4 X, Y, Z l nhng nguyn t c in tch ht nhn ln lt l 9, 19, 8.
1. Vit cu hnh electron nguyn t ca cc nguyn t . Cho bit tnh cht ha
hc c trng ca X, Y, Z.
2. D on lin kt ha hc c th c gia cc cp X v Y, Y v Z, X v Z. Vit
cng thc phn t ca cc hp cht to thnh.
3.5 Mt hp cht c cng thc XY2 trong Y chim 50% v khi lng. Trong
ht nhn ca X c n = p v ht nhn Y c n = p. Tng s proton trong phn t
XY2 l 32.
74
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
74/244
a. Vit cu hnh electron ca X v Y.b. Da vo bng tun hon, cho bit X, Y l nhng nguyn t g? Cho bit bn
cht lin kt v cng thc cu to ca phn t XY2.
3.6 Tng s ht proton, ntron, electron ca nguyn t mt nguyn t R nhm
VIIA l 28.
1. Tnh s khi ca R. Da vo bng tun hon, cho bit R l nguyn t g?
2. Vit cng thc phn t v cng thc cu to ca phn t n cht R.
3. Vit cng thc electron v cng thc cu to hp cht ca R vi hiro.3.7 Phn t NH3 c cu to dng chp tam gic vi gc lin kt HNH bng 1070.
1. Theo l thuyt lai ha, nguyn t nit trong phn t NH3 trng thi lai ha
no? M t s hnh thnh lin kt trong NH3 theo gi thit lai ha .
2. Gii thch ti sao gc lin kt trong phn t NH3 li nh hn so vi gc ca t
u (109,5o)?
3.8 Phn t H2O c cu to hnh ch V vi gc lin kt HOH bng 104,50.
1. Theo l thuyt lai ha, nguyn t oxi trong phn t H2
O trng thi lai ha
no? M t s hnh thnh lin kt trong H2O theo gi thit lai ha .
2. Gii thch ti sao gc lin kt trong phn t H 2O li nh hn so vi gc ca t
u (109,5o)?
3.9 Trnh by cu trc ca tinh th nc . Tinh th nc thuc kiu tinh th
nguyn t, phn t hay ion?
2. Hy gii thch v sao nc li ni trn b mt nc lng?
3.10Nguyn t R c ha tr cao nht trong oxit gp 3 ln ha tr trong hp cht
vi hiro.a. Hy cho bit ha tr cao nht ca R trong oxit.
b. Trong hp cht ca R vi hiro, R chim17
16phn khi lng.
Khng dng bng tun hon, cho bit k hiu ca nguyn t R.
75
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
75/244
c. Da vo bng tun hon cho bit R l nguyn t g? Vit cng thc electron vcng thc cu to oxit cao nht ca R.
3.11 Hp cht X to bi hai nguyn t A, B v c phn t khi l 76. A v B c
s oxi ha cao nht trong cc oxit l +nO v + mO, v s oxi ha m trong cc hp
cht vi hiro l -nH v -mH tha mn iu kin nO = nH v mO = 3mH.
1. Tm cng thc phn t ca X, bit rng A c s oxi ha cao nht trong X.
2. Bit rng X c cu trc phn t thng. Hy cho bit trng thi lai ha ca
nguyn t A v bn cht lin kt trong X.
3.12 X l nguyn t thuc chu k 3, X to vi hiro mt hp cht kh c cng thc
H2X, trong X c s oxi ha thp nht.
1. Xc nh v tr ca X trong bng tun hon.
2. Trong oxit cao nht ca R th R chim 40% khi lng. Tm khi lng nguyn t
ca R.
3. Da vo bng tun hon hy cho bit X l nguyn t no. Vit phng trnh phn
ng khi ln lt cho H2X tc dng vi nc Cl2, dung dch FeCl3, dung dch CuSO4.
3.13 R l mt nguyn t phi kim. Tng i s s oxi ha dng cao nht vi 2 ln s
oxi ha m thp nht ca R l +2. Tng s proton v ntron ca R nh hn 34.
1. Xc nh R
2. X l hp cht kh ca R vi hiro, Y l oxit ca R c cha 50% oxi v khi lng.
Xc nh cng thc phn t ca X v Y.
3. Vit cng thc cu to cc phn t RO2; RO3; H2RO4.
3.14 Cation X+ do 5 nguyn t ca 2 nguyn t ha hc to nn. Tng s proton
trong X+ l 11.1. Xc nh cng thc v gi tn cation X+.
2. Vit cng thc electron ca ion X+. Cho bit cu trc hnh hc ca ion ny?
3.15 Anion Y2- do 5 nguyn t ca 2 nguyn t ha hc to nn. Tng s electron
trong Y2- l 50.
76
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
76/244
1. Xc nh cng thc phn t v gi tn ion Y2-, bit rng 2 nguyn t trong Y2-
thuc cng mt phn nhm v thuc hai chu k lin tip.
2. Vit cng thc electron ca ion Y2-. Cho bit cu trc hnh hc ca ion ny?
3.16 C 5,56 gam hn hp A gm Fe v kim loi M (ha tr n). Chia A lm hai
phn bng nhau:
Phn 1: Ha tan ht trong dung dch HCl long, c 1,568 lit kh H2.
Phn 2: Ha tan ht trong dung dch H2SO4 c nng thu c 2,016 lit kh SO2.
Vit cc phng trnh ha hc v xc nh tn kim loi M. Cc th tch kh o ktc.3.17 kh hon ton 8 gam oxit ca mt kim loi thnh kim loi cn dng 3,36
lit H2. Ha tan ht lng kim loi thu c vo dung dch HCl long thy thot ra
2,24 lit kh H2. Bit cc kh o ktc.
Xc nh cng thc ca oxit. Cho bit s oxi ha v ha tr ca kim loi trong oxit.
3.18 Kh hon ton 4,06 gam mt oxit kim loi bng CO nhit cao thnh
kim loi. Dn ton b kh sinh ra vo bnh ng dung dch Ca(OH)2 d, thy to
thnh 7 gam kt ta. Nu ly lng kim loi sinh ra ha tan ht vo dung dch HCl
d th thu c 1,176 lit kh H2 (ktc).1. Xc nh cng thc oxit kim loi.
2. Cho 4,06 gam oxit kim loi trn tc dng hon ton vi 500ml dung dch H2SO4
c, nng (d) c dung dch X v c kh SO2 bay ra.
Hy xc nh nng mol/lit ca mui trong dung dch X.
Coi th tch ca dung dch khng thay i trong sut qu trnh phn ng.
(Trch thi tuyn sinh H- C khi A nm 2003)
3.19 Ha tan hon ton 7 gam kim loi M trong 200 gam dung dch HCl va
thu c 206,75 gam dung dch A.
1. Xc nh M v nng % ca dung dch HCl.
2. Ha tan 6,28 gam hn hp X gm M v mt oxit ca M trong 170 ml dung dch
HNO3 2M (long, va ) thu c 1,232 lit NO (ktc).
Tm cng thc ca oxit. Cho bit s oxi ha v ha tr ca M trong oxit.
77
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
77/244
C. BI TP T LUYN3.20 Trong mng tinh th kim loi, ngi ta dng c kht l phn trm th
tch m cc nguyn t chim trong tinh th c trng cho tng kiu cu trc. Vi
kiu cu trc lp phng tm khi, = 68%; kiu cu trc lp phng tm din,
= 74%. Bng tnh ton c th, hy chng minh cc kt qu trn.
3.21 Tha nhn rng cc nguyn t Ca, Cu u c dng hnh cu sp xp c kht
bn cnh nhau, th th tch chim bi cc nguyn t kim loi chim 74% so vi ton
b khi tinh th. Hy tnh bn knh nguyn t Ca, Cu (theo n v ), bit khi
lng ring ca cc tinh th kim loi iu kin chun tng ng l 1,55g/cm 3 v
8,90g/cm3.
Cho bit: Ca = 40,08; Cu =63,55; 1 = 10-8 cm; 1u = 1,67.10-24 g.
3.22 Trnh by bn cht lin kt kim loi. So snh lin kt kim loi vi lin kt cng
ha tr v lin kt ion.
2. Hy gii thch ti sao cc kim loi c nhng tnh cht vt l c trng l c nh
kim, c tnh do v c kh nng dn in, dn nhit tt.
3.23 Kim loiNa c cu trc mng tinh th theo kiu lp phng tm khi vi di mi cnh hnh lp phng l a = 0,429 nm. Hy tnh:
1. Bn knh nguyn t Na.
2. Khi lng ring (g/cm3) ca natri. Natri c th ni trn nc khng?
Cho bit khi lng nguyn t ca natri l 23u ( 1u = 1,67.10-24 g).
3.24 Kim loiNi c cu trc mng tinh th theo kiu lp phng tm din. Bn knh
nguyn t ca Ni l r = 1,24.10-8 cm. Hy tnh:
1. di mi cnh hnh lp phng.2. Khi lng ring (g/cm3) ca niken.
Cho bit khi lng nguyn t ca niken l 58,7u ( 1u = 1,67.10-24 g).
3.25 Cu trc mng tinh th ca hp cht ion NaCl c biu din di y:
78
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
78/244
Trong cc qu cu ln (ion Cl-) phn b theo kiu lp phng tm din, cc qu
cu nh (ion Na+) phn b tm v gia cc cnh ca hnh lp phng.
1. Tnh s ion Na+ v Cl- c trong mt hnh lp phng.
2. Tnh bn knh ion Na+ v Cl-.
Cho bit hnh lp phng c cnh l a = 0,552 nm v t l bn knh 0,525r
r
Cl
Na =
+
.
D. BI TP TRC NGHIM
3.26 Lin kt ha hc trong phn t H2 c hnh thnh nh s xen ph ca cc
orbitan no?
A.+
B.+
C.+
D. Mt kt qu khc.
3.27 Lin kt ha hc trong phn t HCl c hnh thnh nh s xen ph ca ccorbitan no?
A.+
B.+
79
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
79/244
C. +
D. Mt kt qu khc.
3.28 Lin kt ha hc trong phn t Cl2 c hnh thnh nh s xen ph ca cc
orbitan no?
A.+
B.
+
C.+
D. Mt kt qu khc.
3.29 Chn hnh v m t ng s to thnh lin kt trong phn t H2S .
A.
HH
S
B.
HH
S
C.
H
H
S
D.
HH
S
3.30 Hnh no di y m t s lai ha sp?
80
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
80/244
A.
B.
C.
D. Mt p n khc.
3.31 Cho hnh v m t s to thnh orbitan lai ha sp2
.
S lai ha sp2 sau y xy ra mt nguyn t do:
A. s t hp ca 1orbitan s v 2 orbitan p ca nguyn t .
B. s t hp ca 2orbitan s v 2 orbitan p ca nguyn t .
C. s t hp ca 2orbitan s v 1 orbitan p ca nguyn t
D. s t hp ca 1orbitan s v 3 orbitan p ca nguyn t
3.32 Cho 3 dng lai ha ln lt nh hnh v.
81
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
81/244
sp sp2 sp3
Gc gia cc orbitan lai ha ln lt l:
A. 1800, 1200, 109028 B. 1200 ; 1800 ; 109028
C. 109028 ;1200 ;1800 D. 1800 ; 109028 ;1200
3.33 S xen ph no sau y to thnh lin kt ?
A.
B.
C.
D. c A, B, C u ng.
3.34 S xen ph no sau y to thnh lin kt .
A.
B.
C.
82
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
82/244
D.
3.35 Cho cc tinh th sau:
Kim cng( C ) I2 H2O
Tinh th no l tinh th phn t:
A.Tinh th kim cng v It B.Tinh th kim cng v nc .
C.Tinh th nc v It. D.C 3 tinh th cho.
3.36 Lin kt trong phn t no sau y hnh thnh do s xen ph ca cc obitan s
A. HCl B. H2O
C. Cl2 D. H2
3.37 Cho cc phn t N2, HCl, NaCl, MgO. Cc phn t u c lin kt cng ha
tr l
A. N2 v HCl B. HCl v MgO
C. N2 v NaCl D. NaCl v MgO
3.38Mt phn t XY3 c tng cc ht proton, electron, notron bng 196. Trong
s ht mang in nhiu hn s ht khng mang in l 60, s ht mang in ca X
t hn s ht mang in ca Y trong phn t l 76. XY3 l cng thc no sau y ?
A. SO3 B. AlCl3 C. BF3 D. NH3
3.39 X, Y l hai nguyn t thuc cng mt nhm A, hai chu k lin tip. Cho
bit tng s electron trong anion XY 23 l 42. Xc nh hai nguyn t X, Y v XY
23 trong s cc phng n sau
A. Be, Mg v MgBe3 B. S, O v SO32-
83
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
83/244
C. C, O v CO32- D. Si, O v SiO32-
3.40 Lin kt trong phn t cht no sau y mang nhiu tnh cht ion nht?
A. LiCl B. NaCl C. CsCl D. RbCl
E. P N V HNG DN GII BI TP
3.26. A 3.27. B 3.28. C 3.29. A 3.30. A
3.31. A 3.32. A 3.33. D 3.34. C 3.35. C
3.36. D 3.37. A 3.38. B 3.39. B 3.40. C3.1 Hng dn:
Cl (Z = 17) : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p5
Ca (Z = 20) : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2
Clo nm s 17, chu k 3, nhm VIIA.
Canxi nm s 20, chu k 4, nhm IIA.
Lin kt trong hp cht CaCl2 l lin kt ion v Ca l kim loi in hnh, Cl
l phi kim in hnh.S hnh thnh lin kt:
2Cl + 21e 2Cl-
Ca Ca2+ + 2e
Cc ion Ca2+ v Cl- to thnh mang in tch tri du, chng ht nhau bng
lc ht tnh in, to thnh hp cht CaCl2:
Ca2+ + 2Cl- CaCl2
3.2 Hng dn:1. Tng s proton trong hp cht M2X bng 46 nn : 2p + p = 46. (1)
Trong hp cht M2X, nguyn t X chim 478
khi lng nn:39
8
2M
M
M
X =
39
8
p)2(n
pn ,, =++
39
8
1)2(2p
p2 , =+
39p = 8(2p + 1). (2)
84
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
84/244
T (1), (2) ta tm c: p = 19; p = 8.2. M l kali (K) v X l oxi (O).
3. Lin kt trong hp cht K2O l lin kt ion v K l kim loi in hnh, O l
phi kim in hnh.
S hnh thnh lin kt:
O + 2e O2-
2K 2K+ + 21e
Cc ion K+ v O2- to thnh mang in tch tri du, chng ht nhau bng lcht tnh in, to thnh hp cht K2O:
2K+ + O2- K2O
3.3Hng dn:
1. Gi tng s ht proton, ntron, electron ca nguyn t A l P, N, E (trong
P = E).
Ta c: P + N + E = 34 v P + E - N = 10.
T y tm c P = E = 11; N = 12.K hiu ca nguyn t B l 199 B nn ZB = 9
Cu hnh electron ca A, B:
A (Z = 11) : 1s2 2s2 2p6 3s1
B (Z = 9) : 1s2 2s2 2p5
2. Lin kt trong hp cht gia A v B l lin kt ion v A l kim loi in
hnh (nhm IA), B l phi kim in hnh (nhm VIIA).
S hnh thnh lin kt:A A+ + 1e
B + 1e B-
Cc ion A+ v B- to thnh mang in tch tri du, chng ht nhau bng lc
ht tnh in, to thnh hp cht AB:
A+ + B- AB.
85
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
85/244
3.4Hng dn:1. Cu hnh electron ca cc nguyn t X, Y, Z:
X: (Z = 9) : 1s2 2s2 2p5
Y: (Z = 19) : 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1
Z: (Z = 8) : 1s2 2s2 2p4
Tnh cht c trng ca Y l tnh kim loi, ca X v Z l tnh phi kim.
2. Lin kt gia X v Y, gia Y v Z l lin kt ion.
- S hnh thnh lin kt gia X v Y:
X + 1e X-
Y Y+ + 1e
Cc ion Y+ v X- ht nhau bng lc ht tnh in, to thnh hp cht YX.
- S hnh thnh lin kt gia Y v Z:
Z + 2e Z2-
2Y 2Y+ + 21e
Cc ion Y+ v Z2- ht nhau bng lc ht tnh in, to thnh hp cht Y2Z.
- X v Z l cc phi kim nn lin kt gia chng l lin kt cng ha tr.
t c cu hnh bn vng, mi nguyn t X cn gp chung 1e, mi nguyn t Z
cn gp chung 2e. Nh vy 2 nguyn t X s tham gia lin kt vi 1 nguyn t Z
bng 2 lin kt cng ha tr n nh 2 cp electron gp chung. Do cng thc
phn t ca hp cht l X2Z.
3.5 Hng dn:
a. Trong hp cht XY2, X chim 50% v khi lng nn:
50
50
M
2M
X
Y = 1n)(p
)n2(p ,, =++
p = 2p.
Tng s proton trong phn t XY2 l 32 nn p + 2p = 32.
T y tm c: p = 16 v p = 8 .
Cu hnh electron ca X: 1s22s22p63s23p4 v ca Y: 1s22s22p4
86
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
86/244
b. Da vo bng tun hon ta thy X l S, Y l O. Hp cht cn tm l SO2.S hnh thnh lin kt trong phn t SO2:
Tng ng vi cng thc cu to:
3.6Hng dn:
1. Gi tng s ht proton, ntron, electron ca nguyn t R l P. N, E. Trong
P = E.
Theo bi: P + N + E = 28 2P + N = 28 N = 28 - 2P.
Mt khc, P N 1,5P P 28 - 2P 1,5P 8 P 9,3
Vy P = 8 hoc 9. Do nguyn t R thuc nhm VIIA nn nguyn t nguyn t R
c 7 electron lp ngoi cng.
P = 8: 1s22s22p4: loi
P = 9: 1s22s22p5: tha mn. Vy P = E = 9; N = 10.
S khi A= N + P = 19. R l flo.
2. T cu hnh electron ca F ta thy lp ngoi cng ca nguyn t F c 7
electron, cn thiu mt electron t cu hnh bn vng ca kh him gn nht.
Do dng n cht, nguyn t F tn ti di dng phn t 2 nguyn t, lin kt
gia hai nguyn t l lin kt cng ha tr n hnh thnh t mt cp electron dng
chung.
Cng thc phn t l F2, cng thc cu to l F - F.
87
O
O
S
O:
O:
S:
Lin kt
Lin kt cho nhn
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
87/244
3. Cng thc electron v cng thc cu to hp cht ca R vi hiro nh sau:
H - F
Cng thc electron Cng thc cu to
3.7Hng dn:1. gii thch cu trc hnh hc ca phn t NH3, thuyt lai ha cho rng
nguyn t N trng thi lai ha t din sp3.
S hnh thnh cc lin kt trong phn t NH3 c gii thch nh sau:
Ba obitan lai ha cha electron c thn
s xen ph vi 3 obitan 1s ca 3 nguyn t H
to thnh 3 lin kt .
Mt obitan lai ha cha cp electron ca
N khng tham gia lin kt hng v mt nh
ca hnh t din.
Hnh 1. Cu to phn t NH3
2. Do cp electron khng lin kt trn nguyn t N ch chu lc ht ca ht
nhn nguyn t N nn cp electron ny chim vng khng gian rng hn so vi 3
cp electron lin kt (chu lc ht ca hai ht nhn). Do vy n to ra lc y i
88
..
H
H
H
H
N
sp3
FH...... ..
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
88/244
vi m my cc cp electron lin kt, lm cc m my ny hi b p li, do vygc lin kt thc t l 1070 hi nh hn so vi gc ca t din u.
3.8 Hng dn:
1. gii thch cu trc hnh hc ca phn t H2O, thuyt lai ha cho rng
nguyn t O trng thi lai ha t din sp3.
S hnh thnh cc lin kt trong phn t H2O c gii thch nh sau:Hai obitan lai ha cha electron c thn s xen ph vi 2 obitan 1s ca 2
nguyn t H to thnh 2 lin kt .
Hai obitan lai ha cha cp electron ca O khng tham gia lin kt hng v hai
nh ca hnh t din.
2. Do 2 cp electron khng lin kt trn
nguyn t O ch chu lc ht ca ht nhn
nguyn t O nn 2 cp electron ny chim
vng khng gian rng hn so vi 2 cp
electron lin kt (chu lc ht ca hai ht
nhn). Do vy n to ra lc y i vi
m my cc cp electron lin kt, lm cc
m my ny hi b p li, do vy gc lin
kt thc t l 104,50 nh hn so vi gc ca
t din u.
Hnh 2. Cu to phn t H2O
3.9Hng dn:
89
sp3
-
7/30/2019 Hoa Hoc Chon Loc Lop 10
89/244
Mng tinh th nc thuc kiumng tinh th phn t. Mi phn t nc
lin kt vi 4 phn t nc khc gn n
nht nm trn bn nh ca mt hnh t din
u.
Nh vy, trong mng tinh th, mi
phn t nc u tm ca mt hnh t
din u v lin kt vi 4 phn t nc trn
4 nh nh to thnh 4 lin kt hiro.
Hnh 3. M hnh tinh th nc
2. Cu trc tinh th phn t nc l cu trc t din, l cu trc rng nn
c t khi nh hn khi nc trng thi lng, do vy nc ni trn b mt nc
lng. Th tch nc ca khi ng c ln hn khi trng thi lng.
3.10Hng dn:
a. Gi ha tr cao nht ca R trong oxit l m, ha tr trong hp cht vi hiro
l n.
Ha tr cao nht ca R trong oxit l m nn lp ngoi cng nguyn t R c
m electron.
Ha tr trong hp cht ca R vi hiro l n nn t c cu hnh 8 electron
bo ha ca kh him, lp ngoi cng nguyn t R cn nhn thm n electron.
Nh vy ta c: m + n = 8. Theo bi: m = 3n. T y tm c m =6; n = 2.
b. Cng thc hp cht R vi hiro l H2R. Theo bi: 116
2MM
H
R = nn R = 32.
Gi tng s ht proton, ntron ca R l P, N. Ta c P + N = 32.
Ta c: P N 1,5P P P-32 1,5P 12,8 P 16.
Mt khc, R thuc nhm VI (ha tr cao nht trong oxit bng VI) nn da
vo cu hnh el