ii วำววโวำำโใแส it ใ”วำโำว ii th · 598 ำำ ะ’ู ว...

16
การศึกษากลวิธีการแปลประธานที่ไม่มีความหมาย “It” ในเอกสารธุรกิจ ราตรี ชูมณี* และ กิติมา อินทรัมพรรย์** Ratree Chumanee and Kitima Indrambarya * นิสิตปริญญาโท สาขาภาษาศาสตร์ประยุกต์ ภาควิชาภาษาศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ Email: [email protected] ** รองศาสตราจารย์ ภาคภาษาศาสตร์ คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์หลัก Email: [email protected] 16 SOC&ANT th เอกสารประกอบการประชุมวิชาการ (Proceedings) การสัมมนาเครือข่ายนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา สาขาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา ครั้งที่ 16 ประจำาปีการศึกษา 2559 ระหว่างวันที่ 29-30 มิถุนายน พ.ศ.2560 THE TRANSLATION STRATEGIES OF NON-REFERENTIAL SUBJECT “IT” IN BUSINESS DOCUMENT Copyright © 2017 by Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre [Public Organisation] and Naresuan University. All rights reserved

Upload: others

Post on 22-Sep-2020

4 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: II วำววโวำำโใแส It ใ”วำโำว II th · 598 ำำ ะ’ู ว ใแำ่ำำ บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีการแปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยของประธาน

II การศกษากลวธการแปลประธานทไมมความหมาย “It” ในเอกสารธรกจ II

597

การศกษากลวธการแปลประธานทไมมความหมาย “It” ในเอกสารธรกจ

ราตร ชมณ* และ กตมา อนทรมพรรย**

Ratree Chumanee and Kitima Indrambarya

* นสตปรญญาโท สาขาภาษาศาสตรประยกต ภาควชาภาษาศาสตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

Email: [email protected]

** รองศาสตราจารย ภาคภาษาศาสตร คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก

Email: [email protected]

16SOC&ANT

thเอกสารประกอบการประชมวชาการ (Proceedings)

การสมมนาเครอขายนกศกษาระดบบณฑตศกษา สาขาสงคมวทยาและมานษยวทยา

ครงท 16 ประจำาปการศกษา 2559 ระหวางวนท 29-30 มถนายน พ.ศ.2560

THE TRANSLATION STRATEGIES OF NON-REFERENTIAL SUBJECT “IT”

IN BUSINESS DOCUMENT

Copyright © 2017 by Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre [Public Organisation] and Naresuan University.

All rights reserved

Page 2: II วำววโวำำโใแส It ใ”วำโำว II th · 598 ำำ ะ’ู ว ใแำ่ำำ บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีการแปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยของประธาน

598

ราตร ชมณ I กตมา อนทรมพรรย

บทคดยอ

การวจยนมวตถประสงคเพอวเคราะหกลวธการแปลจากภาษาองกฤษเปนภาษาไทยของประธาน

ทไมมความหมาย “It” ในเอกสารทางธรกจ โดยศกษาขอมลจากเอกสารประมวลจรยธรรมและจรรยา

บรรณในการดำาเนนธรกจขององคกรขามชาตตาง ๆ จำานวน 20 บรษท ผลการวจยพบ การแปลประธาน

ทไมมความหมาย “It” จากภาษาองกฤษเปนภาษาไทยจำานวน 218 ประโยค และใชวธการปรบบทแปล

ทงหมด โดยสามารถจำาแนกกลวธทใชการปรบบทแปลออกไดเปน 6 ลกษณะตามลำาดบทมการใชมาก

ทสดไปหานอยทสดคอ 1) การใชกรยาไรประธาน 2) การทำาใหเปนกรยาวลของนามวล 3) การทำาใหเปน

ประโยค 4) การปรบใหเปนนามวล 5) การใชกรยาเชงแนะนำาหรอบงคบ 6) กลวธอน ๆ ตามลำาดบ และ

ไมพบวามการแปลประธานทไมมความหมาย “It” เปนแบบตรงตวดวยคำาวา “มน”

คำ�สำ�คญ: กลวธการแปล ภาษาไทย ประธานทไมมความหมาย It

Page 3: II วำววโวำำโใแส It ใ”วำโำว II th · 598 ำำ ะ’ู ว ใแำ่ำำ บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีการแปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยของประธาน

II การศกษากลวธการแปลประธานทไมมความหมาย “It” ในเอกสารธรกจ II

599

Abstract

The objectives of this study are to analyze the strategies used to translate

non-referential subject “It” in the English to Thai of business documents. The sources of data

are English and Thai versions of the code of ethics and code of conduct which are from 20

multinational corporations. The findings indicated that in translating non-referential subject

“It”, there were 218 occurrences of non-referential subject “It”, and the six strategies were

used, namely, impersonal verbs, converting a clause to a verb phrase, forming a sentence,

adjustment of a clause to noun phrase, using modal verbs of obligations and other strategies,

respectively. In addition, the literal translation of non-referential subject “It” as /man/ was

not found.

Keywords: Translation strategy, Thai, Non-referential, It

Page 4: II วำววโวำำโใแส It ใ”วำโำว II th · 598 ำำ ะ’ู ว ใแำ่ำำ บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีการแปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยของประธาน

600

ราตร ชมณ I กตมา อนทรมพรรย

บทนำา

โ ครงสรางและไวยากรณถอเปนองคประกอบสำาคญและเปนพนฐานสำาหรบการใชภาษาในทกดาน

ไมวาจะเปนการฟง พด อาน เขยน รวมถงการแปลดวย ดงนน ความแตกตางของโครงสรางไวยากรณระหวางภาษาองกฤษและภาษาไทยในกรณประธานทไมมความหมาย“It” ดงกลาว

ถอเปนปญหาดานภาษาสำาหรบการแปลอยางหนงสำาหรบผแปลภาษาองกฤษเปนภาษาไทย ดงทอจฉรา

ไลศตรไกล (2554:58) กลาวถงการแปลประโยคทขนตนดวยสรรพนาม “It” วา ในภาษาไทย เรามกจะ

แปล “It” วา “มน” ในกรณทเราหมายถงสตวหรอเดกเลก ๆ แตเราจะไมนยมแปล “It” วา “มน” พรำาเพรอ

เพราะจะฟงดไมเปนภาษาไทย และคำาสรรพนาม “It” ททำาใหเกดปญหาในการแปลกคอ Impersonal

pronoun ท ไมไดแทนคนหรอสตว ซงมกพบในประโยคทขนตนดวยประธานไรความหมาย

(Dummy subject) “It” ตวอยางเชน

It was afternoon…

ในตอนบาย

It was evening…

คำาแลว

การแปลประธานไรความหมาย (Dummy Subject) “It” อยางไมเหมาะสมสามารถทำาให

ภาษาในฉบบแปลมลกษณะไมราบรน ขาดความสละสลวย และไมเปนธรรมชาตตามลกษณะไวยากรณ

ภาษาไทย หรออาจสงผลใหมการสอความหมายทไมถกตองตรงตามตนฉบบไดหากมการแปลผด

คำาวา “It” ในภาษาองกฤษ ทำาหนาทเปนคำาสรรพนาม (Pronoun) โดยทวไป ใชกลาวถงหรอ

แทนทบรษสรรพนามท 3 เอกพจน ทเปนสงของ สตว โดยสามารถสอความหมายดวยคำาวา “มน”

ในภาษาไทย โดยคำาวา “It” นอกจากใชเปนบรษสรรพนาม (Personal Pronoun) ทใชแทนสตวและสงของ

แลว ยงใชงานในลกษณะเสมอนไมไดเปนบรษสรรพนามท เรยกวา“Impersonal Pronoun”

(พชร พลาวงศและคณะ, 2546:125) ขณะทวษณ กอปรสรพฒน (2548:12) เรยกการทำาหนาทเปน

ประธานของประโยคของ “It” ในลกษณะดงกลาววา ประธานทางไวยากรณ (Structural Subject) หรอ

ประธานไรความหมาย (Dummy subject) ในประโยคทแสดงถงสถานการณ บรรยายถงสภาพของภม

อากาศ หรออธบายความรสก ตวอยางเชน

It is said that he was a rich man.

ประโยคน ประธานไรความหมาย (Dummy Subject) ‘It’ ไมมความหมาย แตเปนสวนเตมเตม

ทางไวยากรณ การแปลเปนภาษาไทยจงละไมแปลประธานไรความหมาย (Dummy Subject) ‘It’ ได

โดยเราสามารถแปลใหสละสลวยไดวา “วากนวาเขาเคยเปนคนรวย” หรอ “เขาเคยเปนเศรษฐ”

สวนการเลอกวาจะใชคำาแปลแบบใดนนขนอยประเภทของเอกสารและจดมงหมายในการนำาไปใชงานเพอ

ใหสอดคลองกบบรบทในลกษณะตาง ๆ

Page 5: II วำววโวำำโใแส It ใ”วำโำว II th · 598 ำำ ะ’ู ว ใแำ่ำำ บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีการแปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยของประธาน

II การศกษากลวธการแปลประธานทไมมความหมาย “It” ในเอกสารธรกจ II

601

เอกสารทใชในธรกจเปนเอกสารทตองมความเปนธรรมชาตของภาษาฉบบแปล มความเหมาะ

สมตามวตถประสงคของตวบท และมความถกตองครบถวนตามความหมายทตองการถายทอดจากภาษา

ตนฉบบ ดงท พชร โภคาสมฤทธ (2553:1) กลาวถงการแปลทางธรกจไววา งานแปลธรกจนอกจากจะ

มคำาศพททางดานธรกจทเปนลกษณะเฉพาะแลว ขอเขยนทางธรกจอาจมโครงสรางและลกษณะเฉพาะ

อนๆ ททำาใหตองใชเทคนคเฉพาะทางการแปลทอาจแตกตางไปจากการแปลภาษาโดยทวไป กลาวคอ

การแปลชนดอนๆ อาจไมตองการความฉบไวและแมนยำาเทาการแปลทางธรกจ ซงทำาใหการแปลทาง

ธรกจเปนรปแบบการแปลทควรศกษาใหเขาใจลกซง

การแปลทางธรกจตองการผลงานทมคณภาพระดบสง เนองจากงานแปลสวนใหญมกมผลผกพน

ตอผทเกยวของและการดำาเนนงานของธรกจ หากมการสอความหมายในการแปลผดพลาดหรอคลาด

เคลอนแมในจดเลกๆ นอยๆ ไมเพยงทำาใหการสอความไปยงผรบสารขาดประสทธภาพเทานน

แตยงสามารถสงผลเสยหายตอธรกจในดานตาง ๆ ไดอกดวย เชน ชอเสยง ภาพลกษณ ความนาเชอถอ

หรออาจรวมไปถงความสามารถในการทำากำาไร

การแปลเอกสารทใชในธรกจนนจงมความสำาคญอยางยง ทงในแงความถกตองตรงกนตาม

ความหมายของตนฉบบและความสละสลวยเปนธรรมชาตของภาษาในฉบบแปลเพอใหการถายทอด

ความไปยงผรบสารทเปนเปาหมายเกดผลสมฤทธ การแปลประธานทไมมความหมาย “It” จงเปนสวนท

ผแปลตองใหความสำาคญไมตางจากเนอหาในสวนอนของเอกสาร ดงนนการศกษาวา ผแปลใชกลวธแบบ

ใดบางในการแปลประธานทไมมความหมาย “It” และกลวธใดทพบวามการใชมากทสด เพอทำาใหเอกสาร

ทใชในทางธรกจนนมคณสมบตของการเปนงานแปลทด สะทอนใหเหนถงความเปนมออาชพของผแปล

และชวยสงเสรมภาพลกษณความนาเชอถอขององคกรทเปนเจาของเมอมการนำาเอกสารดงกลาวไปใช

งานหรอเผยแพรตอบคคลทวไปจงเปนประเดนทมความทาทายและนาสนใจ

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาและวเคราะหกลวธการแปลจากภาษาองกฤษเปนภาษาไทยของประธานทไมม

ความหมาย “It” ในเอกสารธรกจทเปนตวบทประเภทใหขอมล

ขอบเขตการวจย การวจยนเปนการศกษาและวเคราะหกลวธการแปลจากภาษาองกฤษเปนภาษาไทยของประธาน

ทไมมความหมาย “It” ในเอกสารธรกจ โดยประเภทของเอกสารทางธรกจทนำามาศกษา คอ ประมวลหลก

การดำาเนนธรกจ (Code of Business Conduct) ประมวลจรรยาบรรณ (Code of Conduct)

และประมวลจรยธรรม (Code of Ethics) ของบรษทขามชาตตาง ๆ จำานวน 20 ฉบบ โดยกลมตวอยาง

ของเอกสารทางธรกจจำานวน 20 ฉบบนเปนเอกสารทไดรบการเผยแพรอยางเปนทางการของบรษทนนๆ

และเ พอใหมความหลากหลายของขอมล เอกสารทนำามาศกษาจง คดเลอกมาจากบรษท

Page 6: II วำววโวำำโใแส It ใ”วำโำว II th · 598 ำำ ะ’ู ว ใแำ่ำำ บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีการแปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยของประธาน

602

ราตร ชมณ I กตมา อนทรมพรรย

ในหลากหลายกลมธรกจ ซงไดแก

- ธรกจเวชภณฑและการดแลสขภาพ: Abbott, Baxter, Pfizer, Capsulgel, Merck, Cardinal

Health, St. Jude

- ธรกจผลตภณฑเครองสำาอาง: Avon, L’oreal

- ธรกจปโตรเลยม: Chevron, Shell

- ธรกจสนคาอปโภคบรโภค: Colgate, Phillip Morris, General Mills

- ธรกจเครองจกรและชนสวนอปกรณ: Cat, Valeo, Regal

- ธรกจบรการ: Aecom

- ธรกจเคมภณฑ: Dow

- ธรกจขนสง: Fedex

งานวจยทเกยวของ

การวเคราะหการแปลคำาสรรพนาม “It” ในขอเขยนประเภทบนเทงคด เรอง กลวธการแปลคำา

สรรพนาม “It” ตามบรบททปรากฏในนวนยายฉบบแปลเรองเกมชวต พชต 1,000 ลาน ของอบลรตน

ภรมยภกด (2555) พบวา กลวธการแปลคำาสรรพนาม “It” ทใชมากทสดสำาหรบบรบทในการทำาหนาท

เปนประธานของประโยค คอ การละไมแปล การแปลรกษาความหมาย การแปลรกษารปแบบ ตามลำาดบ

และกลวธการแปลทพบวาใชนอยทสดคอ การแปลเปนคำาทเกยวเนองกน สวนกลวธการแปลคำาสรรพนาม

“It” ทใชมากทสดสำาหรบบรบททำาหนาทเปนกรรมของประโยค คอ การละแปล การแปลรกษาความหมาย

และการแปลรกษารปแบบตามลำาดบ และกลวธการแปลทพบวาใชนอยทสดกคอ การแปลเปนคำาทเกยว

เนองกน ซงมลกษณะแบบเดยวกบบรบทการทำาหนาทเปนประธานของประโยค อยางไรกตาม

งานวจยนมการระบถงการแปลคำาสรรพนาม “It” ทใชในการทำาหนาทเปนประธานของประโยคโดยภาพ

รวมเทานน แตไมไดแสดงถงการแปลประธานทไมมความหมาย “It”ไวโดยเฉพาะ จงไมไดแสดงถงกลวธ

การแปลรปแบบประโยคของประธานไรความหมาย “It” นไดอยางแนชด

งานวจยทเกยวของกบการศกษาเกยวกบการแปลคำาสรรพนาม “It” ในขอเขยนประเภทบนเทง

คดอกเรองคอ การศกษาคำาสรรพนาม “It” จากนวนยายแปลเรองแมโขง ของ โสมวรรณ ทองเนยม (2544)

ซงไดระบผลการวจยไววา คำาสรรพนามทพบในนวนยายฉบบภาษาองกฤษสามารถแบงออกไดเปน 3

ประเภทคอ 1) คำาสรรพนาม “It” ทำาหนาทเปนคำาสรรพนามแบบไมอางถงตวผกระทำา 2) คำาสรรพนาม

“It” ทำาหนาทบรษสรรพนามโดยใชอางถงสงทเปนประธานและกรรมทกลาวมาแลว และ 3) คำาสรรพนาม

“It” ทใชในสำานวนและภาษาทไมเปนทางการ และผลการวจยสามารถสรปไดวาพบคำาสรรพนาม “It”

ในฉบบแปลมการแปลเปนแบบตรงตวดวยการใชคำาวา “มน” มากทสด และสำาหรบกรณของการแปล “It”

แบบไมอางถงตวผกระทำา ผแปลใชการแปลแบบจด/เปลยนโครงสรางประโยคใหมเปนสวนใหญเพอใหม

ความสละสลวย และขอสรปอกประการคอ มการใชกลวธการตดทงไมแปลในทกลกษณะของคำาสรรพนาม

Page 7: II วำววโวำำโใแส It ใ”วำโำว II th · 598 ำำ ะ’ู ว ใแำ่ำำ บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีการแปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยของประธาน

II การศกษากลวธการแปลประธานทไมมความหมาย “It” ในเอกสารธรกจ II

603

“It” ดวยเหตผลดานความกระชบของเนอหาและเพอใหเปนภาษาไทยมากขน

แมวางานวจยขางตนจะเปนการศกษากลวธการแปลสรรพนาม “It” ในตวบทประเภทบนเทงคด

เหมอนกน แตกลบพบวาผลการวจยมความแตกตางกน กลาวคอ กลวธการแปลคำาสรรพนาม “It”

ตามบรบททปรากฏในนวนยายฉบบแปลเรองเกมชวต พชต 1,000 ลาน ของอบลรตน ภรมยภกดพบ

การละไมแปลเปนกลวธการแปลคำาสรรพนาม “It” ทใชมากทสดสำาหรบบรบทในการทำาหนาทเปนประธาน

ของประโยค สวนในการศกษาคำาสรรพนาม “It” จากนวนยายแปลเรองแมโขง ของ โสมวรรณ ทองเนยม

สรปวาคำาสรรพนาม “It” ในฉบบแปลมการแปลเปนแบบตรงตวดวยการใชคำาวา “มน” มากทสด

งานวจยทเกยวของกบการแปลสรรพนาม “It” ขางตนไดแสดงใหเหนวา ความแตกตางกนของ

ลกษณะโครงสรางทางภาษาในภาษาตนฉบบและภาษาฉบบแปลมอทธพลอยางมากตอการแปล และเปน

สงสำาคญอยางยงทผแปลตองเขาใจถงขอแตกตางดงกลาว เพอใหสามารถถายทอดความหมายในการแปล

ขอเขยนไดตรงตามวตถประสงคของเนอหาทเปนตนฉบบ

ดวยเหตทงานวจยขางตนตางเปนการศกษากลวธการแปลสรรพนาม “It” ในตวบทประเภท

บนเทงคด และยงไมพบวามการศกษากลวธการแปลประธานทไมมความหมาย “It” ในเอกสารทางธรกจ

จงทำาใหการศกษากลวธการแปลประธานทไมมความหมาย “It” ในเอกสารทางธรกจเปนประเดนทนา

สนใจ เพอการแสดงใหเหนถงภาพรวมเกยวกบกลวธการแปลทมการเลอกใชสำาหรบการแปลประธานท

ไมมความหมาย “It” ทเหมาะสมสำาหรบแวดวงธรกจ

การดำาเนนการวจย 1.กรอบแนวคด

1.1แนวคดและหลกการเกยวกบการแปล

ผวจยใชเกณฑสำาหรบการวเคราะหกลวธการแปลประธานทไมมความหมาย “It” ใน 2 รปแบบ

ใหญ ๆ คอ 1) การแปลแบบตรงตว ซงเปนการแปลตรงตวเรยงตามคำาทกคำาตามรปแบบโครงสรางภาษา

ตนฉบบ ซงเปนการกำาหนดตามเกณฑการแปลแบบตรงตวหรอ Literal Translation ของ Newmark

(1988), สญฉว สายบว (2525), ดวงตา สพล ( 2541) และวรชญ ครจต (2553) ซงเปนรปแบบทม

การรกษาคำาและโครงสรางของภาษาของฉบบแปลใหใกลเคยงกบภาษาตนฉบบมากทสด 2) การปรบบท

แปล เปนการแปลโดยมงใหความหมายชดเจนตามภาษาตนฉบบแตอาจปรบเปลยนโครงสรางไวยากรณ

หรอ ลำาดบคำา ลำาดบประโยคใหสอดคลองกบความหมายของภาษาฉบบแปล ซงเปนลกษณะการแปลท

เปนไปตามเกณฑของการแปลความ (Semantic translation) และการแปลสอความ (Communicative

translation) จากทฤษฎของ Newmark การแปลแบบเอาความ (Free Translation) ของสญฉว สายบว

การแปลโดยอรรถ (Non-literal translation) ของดวงตา สพล และการแปลแบบเรยบเรยง (Modified

Literal Translation) ตามแนวทางของวรชญ ครจต

Page 8: II วำววโวำำโใแส It ใ”วำโำว II th · 598 ำำ ะ’ู ว ใแำ่ำำ บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีการแปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยของประธาน

604

ราตร ชมณ I กตมา อนทรมพรรย

สำาหรบประเดนการปรบบทแปลนนองตาม สญฉว สายบว (2542: 63-64) ซงแบงออกเปน

สองระดบใหญ ๆ คอ การปรบระดบคำาและการปรบระดบโครงสราง และระบวาการปรบระดบคำาใชใน

กรณทคำาหรอสำานวนของภาษาตนฉบบกลาวถงสงทไมมคำาหรอสำานวนทอางถงในภาษาฉบบแปล โดยม

วธการปรบบทแปลในระดบน ไดแก การเตมคำาอธบาย การใชวลหรอประโยคแทนคำา การใชคำาทอางอง

ถงความหมายทกวางขน การเตมตวเชอมระหวางกลมความคดตางๆ และการตดคำาหรอสำานวนทงไป

สวนการปรบบทแปลในระดบโครงสรางทมจดมงหมายเพอทำาใหลกษณะภาษาทใชในบทแปลเหมาะสม

กบบรบทและธรรมชาตของภาษาฉบบแปล ไดแก การปรบระดบเสยง ระดบโครงสรางของคำา

ระดบประโยค และการปรบโครงสรางในระดบทสงกวาประโยค

ทงนการปรบบทแปลของสญฉว สายบวนนมความคลายคลงกบการปรบบทแปลตามแนวทฤษฎ

ของเจ ซ แคตฟอรด (John C. Catford, 1965:73-82) ทระบวามอยสองแบบคอ การเปลยนระดบ

(level shifts) คอการเปลยนจากระดบไวยากรณมาสระดบคำาหรอระดบคำาไปสระดบไวยากรณและ

การเปลยนประเภท (category shifts) เชน การเปลยนระดบชน การเปลยนหนวย การเปลยนโครงสราง

ทำาใหเกดการแปลแบบเทยบเคยง

1.2การละประธานในภาษาไทยและประธานทไมมความหมายในภาษาองกฤษ

อมรา ประสทธรฐสนธ, กตมา อนทรมพรรย และนฐวฒ ไชยเจรญ (2554 : 325-332)

กลาวถง ประโยคไรประธานไวในรายงานวจยเรอง ไวยากรณภาษาไทยมาตรฐานไววา ภาษาไทยสามารถ

แบงประโยคไรประธาน (subjectless sentence) ออกไดเปน 2 ประเภท คอ ประธานสญรป

(Null Subjects) และกรยาไรประธาน (Impersonal Verbs)

1.2.1 ประธานสญรป (Null Subjects) เปนการละสรรพนามในตำาแหนงประธานและกรรมได

เมอผพดและผฟงเขาใจตรงกนตามบรบท เนองจากภาษาไทยเปนภาษาละสรรพนาม (pro-drop)

ดงนน ประธานของประโยคจงอาจไมปรากฏเมอผอานหรอผทสนทนาดวยสามารถเขาใจไดอยางชดเจน

วาผพดกำาลงพดถงตนเองหรอผอน โดยไมจำาเปนตองใชสรรพนามแทนประธานทกครง

1.2.2 กรยาไรประธาน (Impersonal Verbs) เปนศพททใชในทฤษฎไวยากรณศพทการก

เรยก กรยาไรประธาน หรอหนวยสรางไรประธาน ซงหมายถง กรยาทไมตองการการปรากฏรวมกบ

ประธานบรษตาง ๆ เชน

เปนไปไดทเขาจะมาสาย

ยากทจะอธบายใหใครเขาใจ

กรยาไรประธานในภาษาไทยมจำานวนมาก เชน เกด ม เปนไปได แตกรยาเหลานอาจจะปรากฏ

ในบรบทอนทตองการประธาน จงจำาเปนตองแยกกรยาไรประธานจากกรยาทตองการประธานทวไป

โดยกรยาไรประธานมลกษณะเฉพาะตว คอ เปนกรยาทไมปรากฏรวมกบประธานบรษตางๆ หรออาจ

ปรากฏรวมกบประธาน มน ทไมมความหมายในตวเอง (เหมอนกบประธานไรความหมาย ‘it’ ในภาษา

องกฤษ) เชน มนเปนไปไดทเขาจะมาสาย, มนยากทจะอธบายใหใครเขาใจ

Page 9: II วำววโวำำโใแส It ใ”วำโำว II th · 598 ำำ ะ’ู ว ใแำ่ำำ บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีการแปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยของประธาน

II การศกษากลวธการแปลประธานทไมมความหมาย “It” ในเอกสารธรกจ II

605

2.การวเคราะหขอมล การวจยนเปนการวเคราะหขอมลจากตนฉบบภาษาองกฤษและบทแปลฉบบภาษาไทยของของ

โครงสรางประธานทไมมความหมาย “It” ในเอกสารธรกจ โดยจะศกษาขอมลจากเอกสารประมวล

จรยธรรมและจรรยาบรรณในการดำาเนนธรกจขององคกรขามชาตตาง ๆ จำานวน 20 บรษท ซงมการใช

ภาษาองกฤษเปนภาษาแมหรอภาษาหลกในการตดตอธรกจ

การดำาเนนการวจยนเรมจากการศกษาและทบทวนเอกสาร หนงสอ วทยานพนธและงานวจย

ทเกยวของกบแนวคดและทฤษฎตางๆ ทจะใชในการวเคราะหขอมล คดเลอกและรวบรวมขอมลจากฉบบ

ภาษาองกฤษพรอมดวยขอความคำาแปลฉบบภาษาไทยของประโยคประธานทไมมความหมาย “It” และ

บนทกลงในตารางสำาหรบการเกบขอมล และเรมการวเคราะหรายการขอมลทงหมดตามเกณฑทกำาหนด

ไวเพอหาวา รายการขอมลใชกลวธการแปลเปนแบบใดระหวางการแปลแบบตรงตวและการปรบบทแปล

ระบความถและรอยละของกลวธการแปลแบบตาง ๆ และสรปผลการวจย

ผลการวจย

จากการศกษาลกษณะการแปลประธานทไมมความหมาย “It” ภาษาองกฤษเปนภาษาไทยใน

เอกสารธรกจจำานวน 20 ฉบบ พบประโยคทใชประธานทไมมความหมาย “It” จำานวนทงหมด 218

ประโยค ปรากฏผลการวจยวา ประโยคดงกลาวทงหมดใชวธการปรบบทแปล กลาวคอ ไมพบวามการ

แปล “It” เปนแบบตรงตวดวยการใชคำาวา “มน” ในโครงสรางประโยคทใชประธานทมคำาวา “It” สำาหรบ

การปรบบทแปลนน สามารถจำาแนกออกไดเปน 6 กลวธ เรยงลำาดบจากมากไปหานอยคอ 1) การใช

กรยาไรประธาน 2) การทำาใหเปนกรยาวลของนามวล 3) การทำาใหเปนประโยค 4) การปรบใหเปนนาม

วล 5) การใชกรยาเชงแนะนำาหรอบงคบ และ 6) กลวธอนๆ

Page 10: II วำววโวำำโใแส It ใ”วำโำว II th · 598 ำำ ะ’ู ว ใแำ่ำำ บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีการแปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยของประธาน

606

ราตร ชมณ I กตมา อนทรมพรรย

1.การใชกรยาไรประธานเพอทำาใหประโยคทขนตนดวยประธานไรความหมาย (Dummysubject)

“It” เปนประโยคไรประธาน พบ 98 ประโยค คดเปน 44.95% ซงเปนกลวธทพบมากทสด ตวอยางเชน

ตวอยางท 1

ตนฉบบ

It is important that we obtain business with government entities through bona fide,

transparent means. In addition, we help government officials in the countries where we

operate understand our business.

ฉบบแปล

จงเปนสงสำาคญทเราตองทำางานกบหนวยงานรฐดวยความซอตรง โปรงใส นอกจากนนแลว

เรายงชวยเจาหนาทของรฐในแตละประเทศทเราทำาธรกจอยใหเขาใจถงหลกการดำาเนนธรกจของเรา

ในตวอยางท1 ผแปลปรบใหเปนประโยคไรประธานดวยการแปล It is important that

วา จงเปนสงสำาคญท

ตวอยางท 2

ตนฉบบ

It is very likely the customer asked you to join him/her because you are from

Cardinal Health and the customer wants to leverage our size and position in the state to help

with a particular issue.

ฉบบแปล

อาจเปนไปไดวาการทลกคาเชญคณไปรวมประชมเนองจากเขา/เธอรวาคณมาจาก คารดนล

เฮลธ และลกคาตองการใชอทธพลจากบรษทและบทบาทในรฐของเรา เพอชวยเหลอเรองสำาคญบางเรอง

ในตวอยางท 2 ผแปลปรบใหเปนประโยคไรประธานดวยแปล It is very likely วา อาจเปนไปไดวา

โดยใชกรยาไรประธาน

2.การทำาใหเปนกรยาวลของนามวลเพอเปนภาคแสดงของประโยค พบ 41 ประโยค คดเปน

18.81% เปนกลวธการแปลงทพบมากทสดอนดบทสอง โดยวธนจะเปนลกษณะการปรบบทแปลในระดบ

โครงสรางประโยค

Page 11: II วำววโวำำโใแส It ใ”วำโำว II th · 598 ำำ ะ’ู ว ใแำ่ำำ บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีการแปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยของประธาน

II การศกษากลวธการแปลประธานทไมมความหมาย “It” ในเอกสารธรกจ II

607

ตวอยางท 1

ตนฉบบ

It is also illegal to purchase or sell the securities of another company if you have

material nonpublic information about that company.

ฉบบแปล

การซอหรอขายหลกทรพยของบรษทอนจดเปนการกระทำาทผดกฎหมายดวยเชนกน

หากคณทราบขอมลสำาคญทยงมไดเผยแพรตอสาธารณชนของบรษทนน

แปล It is also illegal to เปน จดเปนการกระทำาทผดกฎหมายดวย โดยมการแปลโครงสราง

ประโยค It is also illegal ใหเปนกรยาวลทในประโยคและสลบเอา to purchase or sell ขนมาเปนนาม

วลเพอทำาหนาทประธาน โครงสราง “It” ทเปนประธานไรความหมายในภาษาองกฤษของตวอยางน

จงไดรบการแปลเปนภาษาไทยดวยการปรบโครงสรางระดบประโยค คอ การทำาใหเปนกรยาวลทรองรบ

ประธานนามวลในประโยค

ตวอยางท 2

ตนฉบบ

As a member of the Colgate family, it is important that you read, understand and

fully comply with our Code of Conduct.

ฉบบแปล

ในฐานะสมาชกของครอบครวคอลเกต การอาน ทำาความเขาใจ และปฏบตตามหลกใน

การประพฤตปฏบตตนอยางเครงครดถอเปนเรองทสำาคญมากสำาหรบคณ

แปล it is important that เปน ถอเปนเรองทสำาคญมาก โดยโครงสราง “It” ทเปนประธาน

ไรความหมายในภาษาองกฤษของตวอยางน ไดรบการแปลเปนภาษาไทยดวยการปรบโครงสรางในระดบ

ประโยค ดวยการทำาใหเปนกรยาวลเพอรองรบประธานนามวลในประโยค

3.การทำาใหเปนประโยคดวยการเพมประธานหรอกรยา พบ 31 ประโยค คดเปน 14.68%

กลวธนเปนการทำาใหประโยคทใชประธานทไมมความหมาย “It” ภาษาองกฤษกลายเปนโครงสรางประโยค

ภาษาไทยดวยการเพมคำาจากบรบทมาทำาหนาทเปนประธานหรอกรยาในประโยค ตวอยางเชน

Page 12: II วำววโวำำโใแส It ใ”วำโำว II th · 598 ำำ ะ’ู ว ใแำ่ำำ บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีการแปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยของประธาน

608

ราตร ชมณ I กตมา อนทรมพรรย

ตนฉบบ

It’s your responsibility to understand every transaction you enter because you may

need to answer questions about its accuracy.

ฉบบแปล

คณมหนาท ตองทำาความเขาใจกบทกรายการธรกรรมทคณปอน เนองจากคณอาจตองตอบ

คำาถามเกยวกบความถกตองของรายการนน

ในตวอยางขางตน ผแปลปรบการแปล It’s your responsibility to ใหเปนโครงสรางประโยค

ภาษาไทยวา คณมหนาท และปรบคำาแสดงความเปนเจาของ “your” ทอยในบรบทใหเปนประธาน

สรรพนามบรษท 2 ของประโยคภาษาไทย

4.การปรบใหเปนนามวล พบ 27 ประโยค คดเปน 12.39% ซงมลกษณะเปนการปรบคำาแปล

เพอใชทำาหนาทเปนประธาน ตวอยางเชน

ตนฉบบ

It is our policy to go beyond the letter of the law and comply with its spirit.

ฉบบแปล

นโยบายของเราคอการปฏบตตามกฎหมายทบญญตไวและทำาตามดวยความจรงใจ หากม

ความไมแนใจในกรณใด ๆ

ขอความ It is our policy to แปลใหเปนนามวล นโยบายของเราคอ เพอนำามาใชทำาหนาท

เปนประธานของประโยค

5.การใชกรยาเชงแนะนำาหรอบงคบ (กรณา, ควร, จะตอง, จงตอง, ตอง) พบ 16 ประโยค

คดเปน 7.34%

ตวอยางท 1

ตนฉบบ

It is important that we respond fully and honestly to the questionnaire as well as

promptly notify our supervisor or the Office of Ethics and Compliance if a situation exists.

ฉบบแปล

พนกงานทกคนตองตอบแบบสอบถามอยางครบถวนและดวยความซอสตยและแจงหวหนางาน

ของเราหรอสำานกงานกลางเพอการปฏบตตามใหถกตองตามจรยธรรมและกฎของดาวใหทราบโดยทนท

Page 13: II วำววโวำำโใแส It ใ”วำโำว II th · 598 ำำ ะ’ู ว ใแำ่ำำ บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีการแปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยของประธาน

II การศกษากลวธการแปลประธานทไมมความหมาย “It” ในเอกสารธรกจ II

609

หากเกดสถานการณเรองผลประโยชนทขดแยงกน

ตวอยางท 2

ตนฉบบ

Therefore, it is best to avoid associating our brands with objects, themes or events

aimed at young children.

ฉบบแปล

ดงนน จงควรหลกเลยงการเชอมโยงแบรนดของเราเขากบแบบวตถ ประเดน หรอเหตการณท

มเปาหมายเปนเดก ๆ

จากตวอยาง It is important that และ it is best to มการปรบบทแปลโดยการใชคำากรยา

เชงแนะนำาหรอบงคบอยางคำาวา “ตอง” และ “จงควร” ตามลำาดบ

6.กลวธอน ๆ

6.1 การเลอกไมแปลโครงสรางทมคำาวา it พบ 2 ประโยค คดเปน 0.91%

ตนฉบบ

This Code aims to provide a framework for these policies and standards, so that it

is easier for you to understand the rationale behind them.

ฉบบแปล

อกนยหนงคอ จรรยาบรรณฉบบนมวตถประสงคเพอใหพนกงานทกคนไดรบทราบในกรอบแหง

นโยบายและมาตรฐาน เพอใหเกดความเขาใจในเหตผลของหลกจรรยาบรรณเหลานอยางแทจรง

การแปลตวอยางขางตน ผแปลปรบเนอความโดยการละไมแปลขอความ it is easier for

6.2 ปรบเปนคำาวเศษณ พบ 1 ประโยค คดเปน 0.46%

ตนฉบบ

If your judgment or physical abilities are impaired, then it is not safe for you to drive

or make important decisions, and you should not do so.

ฉบบแปล

หากการตดสนใจหรอความสามารถทางรางกายของทานบกพรอง หมายความวาทานจะไม

สามารถขบขหรอตดสนใจเรองสำาคญไดอยางปลอดภย ดงนนจงไมควรทำา

Page 14: II วำววโวำำโใแส It ใ”วำโำว II th · 598 ำำ ะ’ู ว ใแำ่ำำ บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีการแปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยของประธาน

610

ราตร ชมณ I กตมา อนทรมพรรย

ขอความวา it is not safe for ไดรบการแปลเปนภาษาไทยในลกษณะของคำาวเศษณ ไดอยางปลอดภย

แทนการแปลแบบตามโครงสรางภาษาองกฤษ

6.3 ปรบเปนบพบทวล พบ 1 ประโยค คดเปน 0.46%

ตนฉบบ

It is in the best interest of the company to speak up when we witness or suspect

an activity in violation of our code or policies.

ฉบบแปล

เราตองกลาพด เมอรบรหรอสงสยในกจกรรมทละเมดหลกเกณฑหรอนโยบายของเรา เพอผล

ประโยชนของบรษท

ในตวอยางขางตน It is in the best interest of มการปรบคำาแปลใหเปน เพอผลประโยชน

แทนการแปลตามโครงสรางภาษาองกฤษ

สรป ตามการศกษาวเคราะหกลวธการแปลประธานทไมมความหมาย “It” จากภาษาองกฤษเปน

ภาษาไทยในเอกสารทางธรกจสามารถสรปไดวา ไมพบการแปล “It” ในลกษณะการแปลแบบตรงตวดวย

การใชคำาวา “มน” ในฉบบภาษาไทย เนองจากเอกสารทใชในธรกจประเภททเปนการใหขอมลและ

การสอสารเพอใหเกดการปฏบตตามนนจำาเปนตองใชภาษาในลกษณะทมความเปนทางการและสามารถ

เขาใจไดงาย ดงนนในการแปลประธานทไมมความหมาย “It” ในฉบบภาษาไทยจงเลยงทจะใชคำาวา “มน”

ซงเปนสรรพนามทใชเพอเรยกแทนสตวหรอสงของในภาษาไทย หากแตมการแปลใหสละสลวย และทำาให

มความเปนธรรมชาตแบบภาษาไทยในลกษณะการปรบบทแปลดวยการปรบโครงสรางในระดบประโยค

ดวยกลวธการใชกรยาไรประธาน เพอปรบใหเปนประโยคไรประธาน ซงเปนกลวธทมการนำามาใชมาก

ทสด เนองจากมความสอดคลองกบลกษณะของไวยากรณในภาษาไทยทสามารถละประธานได นอกจาก

นยงมการปรบบทแปลประธานทไมมความหมาย “It” ดวยการทำาใหเปนกรยาวลเพอปรบเปนภาคแสดง

ของประโยค การทำาใหเปนประโยคดวยการเพมประธานหรอกรยาจากในบรบท การปรบใหเปนนามวล

การใชกรยาเชงแนะนำาหรอบงคบ และกลวธอน ๆ ตามลำาดบ

ผลการวจยเกยวกบกลวธการแปลประธานทไมมความหมาย “It” ขางตนยงไดสะทอนใหเหนวา

มนษยนนไมมขอจำากดในการสอสารระหวางกน เพราะถงแมจะมการใชภาษาตางตระกลกน มไวยากรณ

และโครงสรางทางภาษาแตกตางกน แตเรากสามารถแปลภาษาเพอถายทอดสารของภาษาหนงไปสอก

ภาษาโดยทยงสามารถรกษาความหมายและเจตนาของภาษาตนฉบบไวอยางครบถวนได ทงน

จากความตางของโครงสรางทางไวยากรณระหวางภาษาองกฤษและภาษาไทย จงทำาใหผแปลใชการปรบ

Page 15: II วำววโวำำโใแส It ใ”วำโำว II th · 598 ำำ ะ’ู ว ใแำ่ำำ บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีการแปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยของประธาน

II การศกษากลวธการแปลประธานทไมมความหมาย “It” ในเอกสารธรกจ II

611

บทแปลดวยกลวธตางๆ เพอใหเอกสารฉบบแปลสามารถทำาหนาทในการสอความหมายใหถกตองตรง

ตามตนฉบบไดอยางดทสดเทาทจะเปนไปได

ขอเสนอแนะ สำาหรบงานวจยนเปนการศกษากลวธการแปลประธานทไมมความหมาย “It” ในเอกสารทาง

ธรกจประเภทประมวลจรยธรรม ผลการวจยทไดจงมขอบเขตจำากดเฉพาะกลวธการแปลประธานทไมม

ความหมาย “It” ในตวบทประเภทใหขอมลแตเพยงอยางเดยว แตการศกษากลวธการแปลโครงสราง

ประโยคแบบเดยวกนในเอกสารทางธรกจประเภทอนๆ เชน ขาวสาร หนงสอเวยน ระเบยบราชการ

เอกสารสญญา ขอตกลง เอกสารประกอบการนำาเสนอ โฆษณา ฯลฯ หรอการศกษากลวธการแปลประธาน

ทไมมความหมาย “It” ในตวบทประเภทอนๆ เพอหาวาผแปลเลอกใชกลวธแบบใดเพอใหเหมาะสมกบ

ตวบทนนๆ รวมไปถงการศกษาเชงเปรยบเทยบเพอหาความเหมอนหรอความแตกตางของกลวธการแปล

ในเนอหาประเภทตาง ๆ กเปนประเดนทนาสนใจ เพอทำาใหไดรบองคความรทชดเจนครอบคลมและเปน

ประโยชนมากยงขนสำาหรบการนำาไปประยกตใชกบการพฒนาศาสตรการแปลตอไป

Page 16: II วำววโวำำโใแส It ใ”วำโำว II th · 598 ำำ ะ’ู ว ใแำ่ำำ บทคัดย่อ การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์กลวิธีการแปลจากภาษาอังกฤษเป็นภาษาไทยของประธาน

612

ราตร ชมณ I กตมา อนทรมพรรย

บรรณานกรมดวงตา สพล. (2541). ทฤษฎและกลวธการแปล. กรงเทพฯ: โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นนทวน ผลฉาย. (2532). ลกษณะภาษาไทยในงานแปลทางวชาการ. วทยานพนธศลปศาสตรมหา

บณฑต, สาขาศลปศาสตร, มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

พชร พลาวงศ, อจฉรา เพงพานช, ระพณ ทรพยเอนก. (2546). ประโยคพนฐานและศพทจำาเปนใน

ชวตประจำาวน: Basic Sentences and Essential Vocabulary in Daily Life: EN 101.

กรงเทพฯ: สำานกพมพมหาวทยาลยรามคำาแหง.

พชร โภคาสมฤทธ. (2553). รายงานการวจยเรอง การวเคราะหการแปลเอกสารทางธรกจจากภาษา

องกฤษเปนภาษาไทย. กรงเทพฯ : สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร.

วรชญ ครจต. (2553). การแปลภาษาองกฤษเพองานนเทศศาสตร. กรงเทพฯ : สำานกพมพ

มหาวทยาลยศรปทม.

วษณ กอปรสรพฒน. (2548). การแปลตามหลกภาษาศาสตร. มหาสารคาม : สำานกพมพมหาวทยาลย

มหาสารคาม.

สญฉว สายบว. (2525). หลกการแปล. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

โสมวรรณ ทองเนยม. (2544). การศกษาคำาสรรพนาม “It” จากนวนยายแปลเรองแมโขง.

วทยานพนธศลป

ศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาภาษาและวฒนธรรมเพอการสอสารและการพฒนา, มหาวทยาลยมหดล.

อจฉรา ไลศตรไกล. (2554). จดมงหมาย หลกการ และวธแปล. กรงเทพมหานคร: สำานกพมพ

มหาวทยาลยรามคำาแหง.

อมรา ประสทธรฐสนธ, กตมา อนทรมพรรย และนฐวฒ ไชยเจรญ. (2554). รายงานการวจยใน

โครงการไวยากรณไทยฉบบครอบคลมภาษายอย เลมท 1 เรอง ไวยากรณภาษาไทยมาตรฐาน

(Grammar of Standard Thai). สนบสนนการวจยโดยสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา

(สกอ.) และสำานกงานกองทนสนบสนนการวจย (สกว.) ป 2550-2553.

อบลรตน ภรมยภกด. (2555). กลวธการแปลคำาสรรพนาม “It” ตามบรบททปรากฏในนวนยายฉบบ

แปลเรองเกมชวต พชต 1,000 ลาน.วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต, สาขาวชาภาษาองกฤษ

เพอการสอสาร, คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร, มหาวทยาลยบรพา.

Catford, J.C. (1965). A linguistic theory of translation. Oxford: Oxford University Press.

Newmark, Peter. (1988). A textbook of translation. New York: Prentice Hall.