مدیریت نمونه در آزمایشگاه هاي پزشکی مقدمه

هاي آزمایشگاهی ها و بدنبال آن استاندارد نمودن روشها تحت تاثیر متغیرهاي گوناگونی است که شناسایی آننتایج آزمایشز آزمایش این متغیرها شامل مراحل قبل از، حین و پس ا. هاي آزمایشگاهی ضروري استجهت تفسیر و استفاده بهینه از داده

هاي آزمایشگاه در مرحله حین هاي کنترل کیفی در کلیه بخشهاي اخیر با توجه به تاکید بر اجراي روشدر سال. باشندمیهاي آموزشی در این خصوص، خطاهاي حین آزمایش به حداقل رسیده است و لذا تاثیر دنبال آن برگزاري دورهآزمایش و به

.بسیار پررنگ شده استمتغیرهاي قبل و بعد از آزمایش هــاي اي از دستورالعملبـا تـوجـه بـه اهمیت متغیرهـاي قبل از آزمـایش در ایـن فصـل سعـی شـده است مجموعـه

، شامل خون بالینیهاي آوري انواع نمونهنحوه جمع: کـاربردي در خصـوص مـدیـریت نـمـونه بیـان گردد که این موارد شامل .باشدداري و موارد رد نمونه میسازي نمونه، جابجایی و نقل انتقال نمونه، شرایط نگهآمادهو سایر مایعات بدن،

تواند نتایج آزمایش را تحت تاثیر قرار بدیهی است رعایت موارد ذکر شده در این مجموعه در به حداقل رساندن عواملی که می .دهد، کمک شایانی خواهد نمود

برداري تجهیزات الزم جهت اتاق نمونهدر صورت عدم دستشویی بوده ومجهز به بهتر است این اتاق. گیري باید در یک محل مجزا، تمیز و ساکت صورت گیرد نمونه

. موجود باشد هاي تمیزکننده دست دسترسی به آب، باید محلولگیري نمونهجهت ترین وضعیت در راحتکه بیمار بتواند طوريهباید داراي دسته قابل تنظیم باشد ب: برداري صندلی نمونه -1

.باید داراي حفاظ ایمنی جهت جلوگیري از افتادن بیمار باشدصندلی چنین هم. روي صندلی بنشیند تخت معاینه -2 نمونه هايظرف آوري سینی جمع -3 دستکش -4 ها باید تعویض گرددگیريدستکش در صورت آلودگی و یا در فواصل نمونه. (23G–19)سوزن -5 (evacuated tube)هاي خالء جهت استفاده از لوله (holder)دارنده مخصوص سرنگ یا نگه - 6 بار مصرف یک نیشتر -7 هاي خالء دار یا لوله ها و ظروف در پیچ انواع لوله -8 (tourniquet) بازوبند -9

یخچال یا یخ باید در دسترس باشد -10 : ها ضدعفونی کننده -11

70وپروپیل الکل یا اتیل الکل ایز% محلولpovidone – iodine 10-1% یا کلر هگزیدین گلوکونات جهت کشت خون

در باند و گاز باید جهت پانسمان . )رددگ استفاده از پنبه پیشنهاد نمی( cm 5/7×5/7یا cm 5×5اي در ابعاد گاز پارچه -12 . دسترس باشد

(Puncture Resistant Disposal Container)ي آلوده هادفع سرسوزن ظروف مخصوص -13 ها و درج مقدار خون الزم براي هر آزمایش و نوع لوله مورد استفاده فهرست انواع آزمایش -15 هاي محتوي خونروتاتور جهت مخلوط نمودن لوله -16

گیري وریدينمونه گیري مراحل نمونه

گیر کار آزموده باید مراحل زیر را خون، خون وریدي آوري نمونه جهت جمع. م دارداو مهارت تو گیري صحیح نیاز به دانش خون :گیري نماید پی انطباق مشخصات برگه درخواست آزمایش با مشخصات بیمار -1 گیري رعایت رژیم غذایی پیش از نمونه اطمینان از -2 انتخاب وسایل مورد نیاز -3

. شودمی راساس نوع آزمایش انتخابسرنگ و سرسوزن مناسب یا لوله خالء ب . دنهاي خالء جایگزین آن گرد دلیل رعایت اصول ایمنی از سرنگ و سرسوزن استفاده نشود و لولههگردد بطور کلی توصیه میهب* استفاده از دستکش -4 گیريوضعیت بیمار هنگام نمونه -5

و به نحوي روي دسته مشت کرده ظور برجسته شدن وریدهابه مندست خود را گیري نشسته و بیمار بر روي صندلی نمونهباید توجه داشت که بیمار نباید مشت . قرار گیرند تا مچ دست در یک خط مستقیمدهد که بازو برداري قرار میصندلی نمونه

.شود باعث تغییر بعضی مواد در خون میباز و بسته کردن مشت خود را باز و بسته نماید زیرا رنیکهبستن تو - 6

هاي داخل سرنگ یا لولههجهت تسهیل ورود خون ب و شدن ورید از خون و برجسته شدن رگ مورد نظر به منظور افزایش پر ).گیري الکتات خون نباید تورنیکه بسته شوددي نظیر اندازهرقابل ذکر است در موا(شود استفاده می )تورنیکه(بند رگخالء از

.گیري بسته شود و نباید بیش از یک دقیقه بر روي بازوي بیمار بسته بماند ر باالي ناحیه نمونهمت سانتی 5/7- 10باید بندرگ انتخاب ورید مناسب -7

وریدهاي پشت دست گیري از خون. یردگ صورت می Cephalicو Median cubitalگیري از وریدهاي نمونه اغلب موارددر .مچ نباید مورد استفاده قرار گیرندولی وریدهاي سطح داخلی ست،ا قبول قابل نیز گیري تمیزکردن محل نمونه -8

صورت حرکت دورانی از داخل به خارج تمیز هب% 70گیري به کمک گاز آغشته به ایزوپروپیل الکل یا اتیل الکل ناحیه نمونهناشی از تماس نوك و کاهش سوزش منظور جلوگیري از همولیزبه ،هوا پس از خشک شدن موضع درگیري نمونه. شود می

.گیردسوزن با الکل و پوست، صورت می گیرينمونه -9

. یا کمتر وارد ورید شود C30به سمت باال است، با زاویه آندر حالی که قسمت مورب نوك باید سر سوزن .شود باز )تورنیکه( بندرگبه محض ورود خون بداخل سرنگ یا لوله خالء باید *

: له خالء باید تمهیدات زیر صورت گیرد در صورت استفاده از لو داشته شده و اولین لوله با فشار به سوزن مرتبط شوداالمکان سوزن در رگ ثابت نگه حتی. هاي بعدي به شده و لوله پس از وقفه جریان خون اولین لوله از سوزن جدا. شوند پر ها باید تا خاتمه مکش از خون هـولـل

.شوند می متصل سوزن جهت ).مرتبه سروته نمودن 5-10با(خون باید بالفاصله پس از پرشدن مخلوط شوند انعقاد و حاوي ماده ضد هاي لوله

. ها به شدت مخلوط گردندجلوگیري از همولیز نباید لوله .دکنباز را خود مشتباید هاي خالء بیمار پس از جاري شدن روان خون به داخل سرنگ یا لوله

سوزن سردفع -10سپس نمونه خون به آرامی در . ، دفع گردنددر ظروف ایمنباید بدون گذاشتن درپوش سرسوزنآلوده هايسوزن سر

.ظروف مربوطه تخلیه شود تخلیه خون -11

در . بار مخلوط شوند 10تا 5د باید بالفاصله و به آرامی نشو انعقاد ریخته می هاي حاوي ماده ضد هایی که در لوله نمونه . شود باید به آرامی در جدار داخلی لوله تخلیه گردد انعقاد ریخته می که نمونه در لوله بدون ماده ضدصورتی

گیرياقدامات پس از نمونه -12 .وجود آمدن هماتوم کنترل گرددهریزي و یا ب گیري، باید موضع از نظر بندآمدن خون پس از خاتمه نمونه

نمونه ظرف حاوي گذاريبرچسب -13 : نمودها و ظروف حاوي نمونه خون بیمار الصاق بر روي لوله را اطالعات زیرداراي گیري باید برچسب بالفاصله پس از اتمام نمونه

نام فرد ،)TDMردیابی دوز درمانی داروها هاي آزمایش بخصوص در( گیريزمان نمونه ،تاریخ ،شماره شناسایی ،نام، نام خانوادگی بیمار - گیر خون

گیري از طریق سوراخ کردن پوستنمونه – مویرگیگیري ونخ (Skin Puncture)

، چاق بیماران بسیار ،بیماران با سوختگی وسیع و بزرگساالن در شرایط خاص نظیر اطفــالدان، در نوزا گیري مویرگیخونقابل دسترسی نبوده یا بسیار شکننده ها آن بیماران مسن یا سایر بیمارانی که وریدهاي سطحی و مستعد به ترومبوز بیماران

.استاي برخوردار از اهمیت ویژه ،است وري نمونهآجمع نواحی مناسب جهت سوراخ کردن پوست و: ی انگشتان دستیبند انتها - سطح داخلی و خارجی پاشنه پا - گیردگیري از پاشنه پا انجام میسال معموال خوندر نوزادن کمتر از یک. گیردگیري صورت میخون) ارمـا چهـوم یـانگشت س(ر انگشتان ـآخ بند از سطـح داخـلی االن معموالـزرگسـب در اطفال و.

.باشندنمی سطح جانبی و نوك انگشتان مناسب :گیري صورت گیردخون نبایدنواحی زیر از

نرمه گوش )1 ناحیه مرکزي پاشنه پا در نوزادان )2 سالکمتر از یک و اطفال نوزادان) دست و پا(انگشتان )3

)دلیل تجمع مایع بافتیبه(اندسوراخ شده گیريجهت نمونه ی که قبالطقنامنواحی متورم یا روش کار

-شده و پس از خشک شدن در مجاورت هوا، خونعفونی ضد%) 70یا اتانول% (70نظر توسط محلول ایزوپروپانول موضع موردقطرات از و کرده پاك وسیله گازبهرا اولین قطره خونباید قابل ذکر است که .شودانجام میالنست استریل وسیله به گیري .استفاده نمود بعدي

سازي نمونه خونآمادهحداکثر زمان مجاز جهت جداسازي .هاي خونی جدا گرددگیري از سلولدنبال نمونههترین زمان بسرم یا پالسما باید در کوتاه

پتاسیم، یباتی نظیرکگیري ترکه درخصوص اندازه قابل ذکر است .گرددمی پیشنهادگیري ونهپس از نمساعت 2 سرم یا پالسما .ساعت باشد 2ها، اسید الکتیک و هموسیستین این زمان باید کمتر از هاي کورتیکواستروئیدي، کورتیزول، کاتکوالمینهورمون

.گذاردیر میقابل ذکر است که درجه حرارت محیط نیز بر پایداري برخی مواد تاث .مرحله پیش از سانتریفیوژ، مرحله سانتریفیوژ، مرحله پس از سانتریفیوژ: گیردسازي نمونه در طی سه مرحله انجام میآماده

مرحله پیش از سانتریفیوژ سما ارجحیت گیري گازهاي خون و آمونیاك، استفاده از سرم یا پالجز اندازهگیري مواد در خون بههاي اندازهبراي اکثر روش

.دارد باید جهت جداسازي و سانتریفیوژ مراحل لخته شدن را طی )در ظروف در بسته(آوري نمونه خون پس از جمع :تهیه سرم ،

طور طبیعی در دماي اتاق عمـل لخته شدن به. طور خودبخود صورت گـیردنماید که بهتر است این مرحله با طی زمان و به)C25-22 ( در صورتی که بیمار داروهاي ضد انعقاد مصرف نماید، زمان لخته شدن . گردددقیقه کامل می 30-60پس از

چنین اگر زمان الزم جهت هم. افتدنیز این عمل به تاخیر می) C8-2(تر بوده و اگر نمونه در شرایط سرما قرار گیرد طوالنییبرین ممکن است سبب ایجاد خطا در نتایج بسیاري هاي ظریف فکامل شدن مراحل تشکیل لخته کافی نباشد، تشکیل رشته

-آوري سرم که حاوي فعالهاي جمعتوان از لولهجهت تسریع در عمل لخته شدن می. هاي خودکار بیوشیمی گردداز دستگاهتشکیل هاي حاوي افزودنی نظیر سم مار، زمانطور مثال لولهبه. کننده عمل لخته شدن باشد استفاده نمودکننده یا تسریع

استفاده از . (رساننددقیقه می15- 30هاي شیشه به حدود لیکا و پارتیکلیس دقیقه، 5دقیقه، ترومبین به 2-5لخته را به )گردداپلیکاتور چوبی یا پالستیکی جهت جداسازي لخته از دیواره لوله پیشنهاد نمی

گیري به آرامی براي جز سیترات سدیم باید پس از نمونههـاي حاوي خون به همراه مواد افزودنی بهلـولـه: تهیه پالسما

.)گردد د مطابق دستورالعمل سازنده لوله عملـه بایـجز موارد خاص کبه(بار جهت مخلوط شدن سر و ته گردند 5-10حداقل .مرتبه سر و ته گردند 3-4 هاي حاوي سیترات سدیم و خون بایدلوله

متابولیسم ،سرد کردن نمونه. داري شوندد تا قبل از عمل سانتریفیوژ و جداسازي در سرما نگهها بایبعضی نمونه: سرد نمودن

جهت سرد نمودن، نمونه باید سریعا در یخ . گرددهاي خونی را مهار نموده و سبب پایداري اجزاي حساس به حرارت میسلولدلیل تماس ناکافی بین نمونه و یخ قابل قبول رگ یخ بههاي بزاستفاده از تکه(خرد شده یا مخلوطی از آب و یخ قرار گیرد

. یخ باید کامال اطراف سطح خون درون لوله را احاطه کند). باشدنمیسرما سبب مهار گلیکولیز شده، لذا انرژي . گرددقرار دادن نمونه خون بیش از دو ساعت در سرما سبب افزایش کاذب پتاسیم می: نکته

گیري نمونه جهت اندازه. کندها به بیرون نشت میگردد و بدنبال آن پتاسیم از سلولل سلول ایجاد نمیجهت پمپ پتاسیم به داخ . قرار گیرد C8-2ها نیز نباید تا قبل از سانتریفیوژ و انجام آزمایش در دماي الکترولیت

کتیک، پیروات، گاسترین، هورمون ها، آمونیاك، اسید الگیري تـرکیباتـی نظیر کـاتکول آمیننمونه خـون جهت انـدازه .داري شودآوري در سرما نگهپاراتیروئید، فعالیت رنین پالسما و اسید فسفاتاز، باید پس از جمع

ت مواد در نمونه با گذشت زمان جلوگیري ظیرات غلیند از تغنتواها میبعضی افزودنی :هاي متابولیکمهارکننده ها وهدارندنگه

ساعت در دماي اتاق 24هاي خونی به مدت توانند گلوگز را در حضور سلولمی نتی گلیکولیتیک نظیر فلورایدمواد آ .دننمای)C24-22 ( ساعت در دماي یخچال 48و تا)C8 -2 (گیري گلوگز در نوزادان و دلیل حساسیت اندازهبه. دارندپایدار نگه

گیري الکتات باید از فلوراید سدیم یا چنین جهت اندازههم. اده نمودتوان از مواد افزودنی آنتی گلیکولیتیک استفاطفال می .اگزاالت پتاسیم استفاده نمود

انتقال

کاري در گیري به آزمایشگاه جزء مهمی از چرخههاي بیولوژیک نظیر خون، ادرار و سایر مایعات بدن از محل نمونهانتقال نمونه .شودزمان چرخه کاري را شامل می 3/1ون روند انتقال هاي خدر مورد نمونه. باشدآزمایشگاه می

آوري نمونه در محل آزمایشگاهجمع * بایست ها میانتقال نمونه. ترین زمان ممکن به آزمایشگاه ارسال گردندها باید در ظروف در بسته مناسب در کوتاهنمونه :زمان

انتقال سریع نمونه از . داري و منتقل شوندباید با حفظ زنجیره سرد نگههایی که جز نمونهدر شرایط دماي اتاق صورت گیرد، به .است از اهمیت زیادي برخوردار است C22گیري باالتر از گیري به آزمایشگاه در شرایطی که دماي محل نمونهمحل نمونه

این امر سبب تسریع فرایند . ري گردنددادار و در وضعیت قائم نگههاي در پوشهاي خون باید در لولهنمونه :وضعیت لوله

. دهدگردد و احتمال ایجاد همولیز را نیزکاهش میچنین کاهش به هم خوردگی محتوي لوله میانعقاد و هم عدم وجود درپوش باعث خطا در . دار قرار گیرندداري در ظروف درپوشها باید در طول مدت انتقال و نگهنمونه :درپوش

-افزایش می(نظیر کلسیم یونیزه و اسید فسفاتاز PHدلیل از دست دادن دي اکسید کربن و افزایش یرها بهنتایج بعضی متغ .گرددمی) یابند

.دهدچنین وجود درپوش خطر ایجاد آئروسل، تبخیر نمونه و آلودگی را نیز کاهش میهم وجود همولیز در . هاي قرمز را به حداقل رسانده گلبولحمل و نقل نمونه باید به آرامی صورت گیرد تا امکان آسیب ب :همولیز

ترکیبات زیادي . نندکگیري میشود که به روش نوري پارامترها را اندازههایی مینمونه سبب تداخل با عملکرد برخی دستگاه :ر استهایی از آن به شرح زیگیرند که نمونهقرار می) با منشا خارجی(در سرم و پالسما تحت تاثیر همولیز

o هموگلوبین پالسما، آسپارژین امینو : یابند شاملپارامترهایی که شدیدا تحت تاثیر همولیز قرار گرفته و افزایش می .باشند، پتاسیم، الکتات دهیدروژناز می)AST(ترانسفراز

o یابندافزایش می(انسفراز آهن، آالنین امینو تر: گیرند شاملطور قابل توجهی تحت تاثیر همولیز قرار میپارامترهایی که به ( .هستند) یابدکاهش می( T4و

o فسفر، : دنبال همولیز وجود دارد شاملها بهپارامترهایی که کمتر تحت تاثیر همولیز قرار گرفته ولی امکان افزایش آن .باشندپروتئین توتال، آلبومین، منیزیم، کلسیم، و اسید فسفاتاز می

گرم میلی 100لیتر هموگلوبین، به رنگ صورتی روشن و پالسماي حاوي گرم در دسییلیم 20قابل ذکر است پالسماي حاوي طور روبین در پالسما ممکن است وجود هموگلوبین را بپوشاند بهباال رفتن بیلی. لیتر هموگلوبین، به رنگ قرمز استدر دسی

گرم در میلی 20روبین سلح با وجود بیلیلیتر هموگلوبین ممکن است با چشم غیر مگرم در دسیمیلی 200مثال غلظت .لیتر قابل رویت نباشددسی

گردد در مواردي که نتایج متغیر مورد وجود همولیز در نمونه خون کامل ممکن است با چشم قابل رویت نباشد لذا پیشنهاد میبا سانتریفیوژ و . (یز نیز بررسی گرددنمونه مورد آزمایش از نظر وجود همول ،باشدگیري باالتر از محدوده مرجع آن میاندازه

)بررسی پالسما نمونه نباید در مقابل نور خورشید قرار گیرد این امر بخصوص در مورد ترکیباتی که به نور خورشید یا اولترا :مجاورت با نور

ها جهت رف حاوي این نمونهظ. و بتا کاروتن بسیار اهمیت دارد B6و Aروبین، ویتامین ویوله بسیار حساس هستند نظیر بیلی .داري شونداي نگهاي قهوهمحافظت از نور باید در پوششی از کاغذ آلومنییوم پیچیده شده یا درظرف شیشه

آوري نمونه خارج از محل آزمایشگاهجمع *

گیري با رعایت نههاي خون باید حداکثر تا دو ساعت پس از نمونمونهگیري انجام گیرد، در صورتی که در مرکزي فقط نمونهمگر در موارد خاص که نیاز (رعایت اصول ایمنی، در دماي اتاق آزمایش و تمهیدات الزم نظیر شرایط پایداري متغیرهاي مورد

باید در صورتی که نتوان در محدوده زمانی فوق، نمونه خون را ارسال نمود. به آزمایشگاه منتقل شوند) به زنجیره سرد دارد .ردکبا رعایت پایداري نمونه به آزمایشگاه ارسال و داري نگه C8-2دردماي آن را ، و پالسماسرم پس از جداسازي

دریافت نمونه *

-در صورتی کـه خـون در لـولـه فعـال. گرددنمونه خون پس از دریافت و کامل شدن مرحله لخته، جهت سانتریفیوژ آماده مینمونه در لوله . تواند سانتریفیوژ گرددگیري میدقیقه پس از نمونه 5- 30ی مدت آوري شـده بـاشد در طکننـده لختـه جمـع

.باشدحاوي ماده ضد انعقاد سریعا قابل سانتریفیوژ میگیري بعضی متغیرها در خون نظیر سرب، سیکلوسپورین و هموگلوبین گلیکوزیله، خون کامل مورد استفاده قرار جهت اندازه

توان آن را با همان شرایط به بخش مربوطه ارسال اشتباها سانتریفیوژ شود مشکلی ایجاد نشده و میولی اگر نمونه . گیردمی .نمودتا آماده شدن جهت سانتریفیوژ باید در این درجه حرارت باقی ) C8-2(داري شوند هایی که باید در شرایط سرما نگهنمونه .گرددمیدار در این خصوص پیشنهاد سانتریفیوژ یخچال. بمانند

معیارهاي رد نمونه خون * نظیر عدم وجود برچسب یا برچسب با اطالعات ناقص(مشخصات ناکافی از بیمار یا نوع آزمایش ( حجم ناکافی نشت نمونه به خارج از ظرف آوري نمونهاستفاده از لوله نامناسب جمع کندآز تداخل میگیري اوره با روش اورهاندازه مثال فلوراید سدیم در(ضد انعقاد نامناسب ( هاي متعدد خالء استفاده شودگیري از لولهآوري نمونه در صورتی که در طی یک بار نمونهترتیب نادرست جمع. وجود همولیز یا لیپمی داري و انتقال نمونه در دماي نامناسبنگه ه با ماده ضد انعقادآوري شدهاي جمعوجود لخته در نمونه عدم تطابق برگه درخواست آزمایش با نوع نمونه و مشخصات آن

مرحله سانتریفیوژ در . گرددطور که ذکر شد استفاده از اپلیکاتور چوبی یا پالستیکی جهت جداسازي لخته از دیواره لوله پیشنهاد نمیهمان

چنین باید در تمام مراحل هم. اد همولیز و تولید آئروسل صورت گیردصورت استفاده باید احتیاط الزم براي جلوگیري از ایجها در طی قابل ذکر است که درب لوله. جداسازي نمونه، رعایت اصول ایمنی و استفاده از وسایل حفاظت فردي صورت گیرد

.سانتریفیوژ حتما باید بسته باشد Round)، شعاع موثر و قطر داخلی دیگر از اصطالح)Head( سر ،Rotor)(امروزه با تنوع سانتریفیوژها از نظر قسمت گردان

Per Minute) شود و نیروي نسبی سانتریفیوژ استفاده نمی(Relative Centrifugal Force) یاRCF جایگزین آن شده .است

RCF= 1.118×10 5×r×(RPM)2 r : سانتی متر(شعاع گردان(

.باشددان تا انتهاي مایع موجود در لوله میشعاع موثر بیشترین فاصله افقی از محور گرRPM : تعداد دور در دقیقه(سرعت گردان(

سانتریفیوژ با توجه به 3-1جاي استفاده از فرمول باال با استفاده از نمودار توان بـراي محاسبه نیروي نسبی سانتریفیوژ بهمی .دست آوردنیروي نسبی سانتریفیوژ را به ،شعاع و میزان دور سانتریفیوژ

(PPM)ان دور زن نیروي نسبی سانتریفیوژ به کمک شعاع و مییتعی گرامنمو: 3-1نمودار

.مراجعه شود) جلد دوم –فصل دهم (براي مطالعه بیشتر به دستورالعمل فنی سانتریفیوژ

ها قـابل کنترل است اي آنکـه دمقـابـل ذکـر است جهت برخی فاکتورها که به دما حساس هستند، باید از سانتریفیوژهاییها نیز باید به گرما حساس هستند و انتقال و سانتریفیوز آن cAMPو ACTHطور مثال تـرکیباتی نظیر بـه. استفاده نمـود

.صورت گیرد C4در دماي اید توجه نمود که نمونه گیري پتاسیم هم به همراه ترکیباتی که حساس به دما هستند درخواست شده باشد بکه اندازهدر صورتی: نکته

الزم به ذکر است ). گرددساعت می 2سبب افزایش کاذب پتاسیم پس از C15تر از دماي پایین(مذکور سریعا از سانتریفیوژ خارج شود .بار سانتریفیوژ گرددگیري پتاسیم نمونه نباید بیش از یکجهت اندازه

زمان مورد نیاز جهت سانتریفیوژ نمونه* دقیقه در 10-15دار بـایـد بـه مـدت نمونه در ظـرف درپوش :م و پالسماتهیه سـرg1200-1000 در . سانتریفیوژ شود

داري نگه C6-4ساعـت بعـد از جداسازي سرم انجام نگیرد، سرم یا پالسما باید در دماي 4کـه آزمـایش تا صـورتـی .گردد

دقیقه در 15دار باید به مدت درپوشنمونه در ظرف :هاي انعقاديتهیه پالسما جهت آزمونg1500 سانتریفیوژ گردد. مرحله پس از سانتریفیوژ داري نمونهنگه

8که سنجش مورد نظر تا در صورتی. داري استساعت پس از جداسازي در دماي اتاق قابل نگه 8پالسما و سرم حداکثر تا .داري گرددساعت صورت نگیرد نمونه باید در یخچال نگه

تر، سرم یا پالسما باید در داري طوالنیساعت مقدور نباشد یا در صورت نیاز به نگه 48که امکان انجام آزمایش تا رصورتید .داري شودنگه -C20دماي

یا هاي فریز شده جدا پرهیز گردد، زیرا این امر سبب از بین رفتن بعضی ترکیبات در سرمباید از آب شدن و یخ زدن مکرر نمونه: نکته .گرددداري نمونه پیشنهاد نمیاستفاده از فریزرهاي بدون برفک نیز جهت نگه. شودپالسما می

ساعت در 48و تا C25ساعت در دماي 24گلوگز پالسما تا ) نظیر فلوراید(در صورت استفاده از مواد آنتی گلیگولیتیک هاي که گلبولقابل ذکر است در صورتی) هااز سلول حتی در صورت عدم جداسازي پالسما. (ماندپایدار می C8-2دماي

دلیل مشکل به. یابداثر گلیکولیتیک این مواد کاهش می ،هاي سفید نمونه باالتر از حد طبیعی باشندقرمز، پالکت و گلبول . ها جدا گرددبودن مهار گلیکولیز در نوزادان، باید پالسما در اسرع وقت از سلول

آوري خالء داراي ژل جداکننده همراه با افزودنی یا فعال کننده لخته، باید مالحظات هاي جمعاز لولهدر صورت استفاده :زیر صورت گیرد

بار تکان 5-10ها بایدآوري خون جهت سرعت بخشیدن، تکمیل عمل لخته شدن و روند ضد انعقاد، لولهبه محض جمع . داده شوند

الزم جهت جداسازي سرم یا پالسما بسته به کارخانه سازنده ممکن است متفاوت باشدنیروي نسبی سانتریفیوژ و زمان. ساعت در دماي 48هاي محتوي ژل تا توان سرم را در لولهطور کلی میبهC4 طور داري نمود، ولی باید قوام ژل بهنگه

.چشمی نیز بررسی گردد

:تداخالتگیري اي ضدافسردگی، اندازهگیري میزان پروژسترون، داروهاي سه حلقهننده جهت اندازهآوري خون حاوي ژل جداکهاي جمعاز لوله

.نباید استفاده شود) بانک خون(هاي ایمونوهماتولوژي سطح دارویی و آزمون

اسمیر خون محیطیتهیه شده از نوك تهیه گستره با استفاده از نمونه. تهیه گستره خون محیطی باید توسط کارکنان آموزش دیده صورت گیرد

.گیردصورت می EDTAانگشت، پاشنه پا یا نمونه همراه با ماده ضد انعقاد در صورت استفاده از نمونه همراه با ماده ضد انعقاد، باید گسترش خون محیطی حداکثر تا یک ساعت پس از نمونه گیري تهیه

.گردد گسترش ضخیم ضد عفونی شده و با ) گیري مویرگیمراجعه به نمونه(و یا پاشنه پا در نوزادان بند اول انگشت سوم یا چهارم در بزرگساالن -1

.گرددبار مصرف موضع سوراخ میالنست یک .کنیم، باید توجه شود که الم با پوست تماس پیدا نکندیک یا دو قطره خون را با مرکز الم مماس می -2متر ایجاد سانتی1اي به قطر حدود کنواخت پخش کرده تا دایرهطور یبا گوشه یک الم دیگر یا اپلیکاتور قطره خون را به -3

.گسترش باید به سرعت و با ضخامت یکنواخت تهیه گردد. شودبراي تسریع در عمل خشک شدن نباید از شعله . خشک شود) C25(الم را در وضعیت افقی قرار داده تا در حرارت محیط -4

.یا منبع دیگر حرارتی استفاده نمود :نکته هاي روزنامه از زیر آن به سختی خوانده شوداي باشد که نوشتهضخامت گسترش باید به گونه. کننده ثابت گرددوسیله مواد تثبیتگسترش ضخیم نباید به. خون در ماده ضد انعقاد با استفاده از نمونه(گسترش ضخیم ممکن است از بافی کوت نیز تهیه گردد(

سترش نازك گ باید توجه شود که الم با .متر از انتهاي الم قرار داده شودسانتی 2به فاصله حدود )لیترمیلی 05/0حدود ( قطره خونیک -1

.تماس پیدا نکند پوست دست بیمار .شوداده میصاف قرار د الم بر روي سطح افقی و -2ریع بر روي قطره خون موجود بر روي الم اول با حرکت س C45 -40با زاویه ) صیقلیالم ترجیحا(با یک الم تمیز دیگر -3

.) CBCزمونآنظیر تهیه گسترش خون در ( کشیده شود .گسترش باید سریعا در حرارت محیط خشک شود -4 .گسترش خشک شده باید در محلول متانول به مدت چند ثانیه تثبیت گردد -5

هاي قرمزدر انتهاي دیگر به حدي نازك باشد تا گلبول وکه در یک انتها ضخیم شود اي تهیهگسترش نازك باید به گونه - 6 .با هم همپوشانی نداشته باشند

:تهنک علت ایجاد ناهمواري و یا حفراتی در گسترش چرب بودن . اي تمیز، بدون گرد و غبار و عاري از چربی استفاده نمودباید از الم شیشه

.باشدیالم یا کثیف بودن یا ناهموار بودن لبه الم دوم م طوري که هصورت باید فضایی بین دو گسترش وجود داشته باشد بدر این د،بر روي یک الم تهیه گرد دتوانهر دو گسترش نیز می

.یم را متاثر سازد تثبیت نمودخکه گسترش ضنآ نازك را بدون گسترش بتوان شودیم گسترس نازك نوشته خدر ناحیه ض شوومشخصات بیمار باید باید با مداد سربی یا ماژیک غیر قابل شست. شودنباید از شعله یا منابع دیگر حرارتی استفاده ( توان از پنکه استفاده نمودبراي تسریع در عمل خشک شدن می.( که رطوبت باال است استفاده از گرمخانه یطقنامدرC25 گرددها پیشنهاد میجهت خشک نمودن الم.

ادرارگیري و ظروف نحوه نمونه. گیردشناسی مورد استفاده قرار میشناسی و میکروبهاي شیمیایی، سلولبراي بررسینمونه ادرار

.باشدآوري ادرار از عوامل مهم در کیفیت نمونه میجمع. ي گرددآورمتر، با اندازه مناسب و غیر قابل نشت، جمعسانتی10نمونه ادرار باید در ظرف تمیز دهان گشاد با قطر حداقل

قابل ذکر . صورت عاري از هرگونه آلودگی با مواد شوینده باشدبار مصرف بوده و درغیر اینآوري ادرار یکبهتر است ظرف جمع .است که نمونه ادرار نباید به مدفوع آلوده باشد

هاي ادراري استفاده ز کیسهگیري از نوزادان و اطفال باید ابراي نمونه. جهت کشت ادرار ظرف نمونه باید حتما استریل باشد .شود

مورد بررسی ) در دماي اتاق(آوري میکروبیولوژیک نمونه ادرار باید حداکثر تا دو ساعت پس از جمعمعمول و هاي جهت بررسی. کنندپس از این مدت ترکیبات شیمیایی ادرار تغییر کرده و عناصر تشکیل دهنده آن شروع به تخریب می. قرار گیرد .قلیایی بسیار مستعد لیز هستند PHهاي با وزن مخصوص پایین و هاي سفید در نمونههاي قرمز و گلبولگلبول سیلندرها،

جهت تهیه . تر صورت گیردسازي ادرار هرچه سریعهنگامی که ارزیابی سلولی سدیمان ادراري مدنظر است باید مراحل آماده .سانتریفیوژ گردد g400دقیقه در 5 دار به مدترسوب ادرار باید نمونه در ظروف درپوش

تـوان آن که نتوان نمونه را به سرعت به آزمایشگاه منتقل نمود و آزمـایش کـرد مـیهاي میکروبیولوژیک در صورتیدر بررسی .دهاي باکتریواستاتیک نیز استفاده نمودارندهتوان از نگهداري کرده و یا مینگه C8-2ساعت در دماي 24را بـه مدت

دارنده، گیري، نام نگهنام بیمار، زمان نمونه: گذاري شود، اطالعات مورد نیاز شاملدرستی برچسبظرف محتوي نمونه باید به-که نمونه از محل دیگري ارسال گردد باید نحوه نگهچنین در صورتیهم. باشدمی......) کاتتر (در موارد خاص ذکر نوع نمونه

.ذکر گرددداري و زمان دریافت نیز لیتر است، البته در اطفال و میلی 12طور متوسط کمی و کیفی ادرار به معمولهاي حداقل حجم مورد نیاز جهت بررسی

. نوزادان ممکن است حجم کمتر نیز مورد بررسی قرار گیرد، ولی باید حتما در برگه گزارش ذکر گردد آوري ادرار و موارد استفاده آنانواع مختلف جمع

درار اتفاقی جهت بررسی شیمیایی کیفی و نیمه کمیا -1

جهت بررسی اجزاي سلولی، سیلندر و کست) ساعته 8ادرار (اولین ادرار صبحگاهی -2

هاي کمیجهت بررسی) صبح10-7(دومین ادرار صبحگاهی -3

هاي کمیساعته جهت بررسی 24ادرار با زمان مشخص مثال ادرار -4

)سوپراپوبیکادرار میانی، کاتتر و (ادرار تمیز -5

ادرار اتفاقی* باشد، ولی زمان آوري میگیرد و در هر موقع از روز قابل جمعاین نمونه جهت آزمون غربالگري روزمره مورد استفاده قرار می

براي. آوري ادرار فرد چند ساعت ادرار خود را تخلیه نکرده باشدبهتر است قبل از جمع. گیري باید روي ظرف درج گرددنمونه .تر استمناسبپایین PHدلیل غلظت مناسب واین منظور اولین ادرار صبحگاهی به

)ساعته 8ادرار (گاهی ادرار صبح * .گرددآوري میاین نمونه معموال در اول صبح پس از بیدار شدن فرد جمع

ر تخلیه شده و نمونه صبح پس از ابتدا شب قبل از خواب ادرا. اوري اورتواستاتیک مناسب استاین نمونه جهت بررسی پروتئین .آوري نمونه ریخته شوددر صورت تخلیه ادرار در طول شب، باید در ظرف جمع. گرددآوري میبیدار شدن فرد جمع

دار ادرار زمان *از گردد، مثال نمونه ناشتا، دو ساعت پس از غذا یا بالفاصله پساین نمونه در یک زمان مشخص در طول شبانه روز تهیه می

ماساژ پروستات

ساعته 24ادرار * ساعته 24اي تـرشـح مـواد در ادرار، در بـعضـی مـواقع نیـاز است که ادرار دلیـل تغییرات دورهبـه

ترین ها نام برد که پایینهیدروکسی استروئید و الکترولیت17ها، توان از کاتکول آمینعنوان نمونه میبه. آوري گرددجمع .باشددر صبح و باالترین غلظت این ترکیبات در ظهر یا کمی پس از آن میها غلظت آن

لیتر باشد 3ظرف نمونه باید پالستیکی و دهان گشاد به گنجایش تقریبی :جمع آوري نمونه.

ظرف ساعت بعدي ادرار در 24ساعته ابتدا اولین ادرار صبحگاهی دور ریخته شده و در طی 24آوري نمونه ادرار جهت جمعدر همان ساعت (اولین نمونه صبحگاهی روز بعد آوري شده،طوري که آخرین نمونه جمعشود بهآوري میگیري جمعنمونه

.باشد) اولین نمونه تخلیه شده روز قبلداشت گیري نیز یابر روي برچسب روي ظرف محتوي نمونه عالوه بر نام و نام خانوادگی باید تاریخ، ساعت شروع و پایان نمونه

.دارنده درج نام ماده نیز ضروري استگردد و در صورت استفاده از ماده نگه .داري شودآوري، ظرف نمونه باید در یخچال یا درون یخ نگهدر طول مدت جمع

م دارنده استفاده گردد که با توجه به خطر زیستی این مواد، باید هشدارهاي الزساعته از مواد نگه 24ممکن است جهت ادرار .به بیمار داده شود

ادرار تمیز * . شودشناسی از نمونه ادرار تمیز استفاده میهاي باکتريجهت بررسی

آوري نمونهنحوه جمع نماید، هاي خود را با آب و صابون شسته و سپس ناحیه تناسلی خود را با پنبه آغشته به آب و صابون تمیز میبیمار ابتدا دست

ریزد و سپس آوري ادرار میور ریخته و بخش میانی ادرار را با رعایت شرایط استریل در درون ظرف جمعبخش اول ادرار را د .ریزدبقیه ادرار را دور می

آوري ادرار هایی هستند که جهت جمعنیز از روش) سوپرا پوبیک(ادرار تهیه شــده تـوسـط کـاتـتـر و فـوق عـانـه .شوندخواست پزشک تهیه میاستریل در مواقع خاص و با در

که بیمار در خواست کشت ادرار در صورتی. آوري ادرار استفاده نمودگیري از نوزادان و اطفال باید از کیسه جمعجهت نمونهقابل ذکر است . آل قبل از وصل کردن کیسه ادرار بـا آب و صابـون شسته شودنیز داشته باشد، باید نواحی شرمگاهی و پرینه

.داري شودآوري، ادرار باید در ظرف دیگري نگهدقیقه کنترل شده و پس از جمع 15کیسه ادرار باید هر که

دارنده ادرار مواد نگه

ساعت، بررسی ترکیبات ناپایدار در ادرار و پایداري نمونه جهت مطالعات 2داري ادرار بیش از دارنده جهت نگهمواد نگه . میکروبیولوژیک کاربرد دارد

این ترکیبات توکسیک بوده و داراي . باشندنرمال می 6هاي رایج اسید استیک، اسید بوریک و اسید کلریدریک دارندهنگهدلیل امکان پاشیده شدن ادرار به هنگام تخلیه در ظرف، بهتر است ابتدا نمونه در ظرف چنین بههم. باشندخطر زیستی می

.دارنده منتقل گرددحاوي ماده نگه آوري شده و سپس به ظرف اصلیدیگري جمع داري و انتقال نمونهنگه

جهت انتقال نمونه باید درب ظرف کامال محکم باشد تا امکان نشت نمونه به خارج از ظرف و محیط اطراف به ).توان ظرف نمونه را درون ظرفی دیگري قرارداددر صورت امکان جهت انتقال می(حداقل برسد

ساعت در دماي اتاق 2ترین زمان ممکن به آزمایشگاه منتقل شده و حداکثر در ظرف در سریعنمونه ادرار باید ).C8 -2دماي (داري شود آوري در یخچال نگهصورت باید نمونه پس از جمعدر غیر این. بررسی گردد

بررسی قرارداد تمهیدات که نتوان نمونه را به آزمایشگاه منتقل نمود و موردهاي میکروبیولوژیک در صورتیدر بررسی :زیر باید صورت گیرد

ساعت در دماي 24توان به مدت نمونه را میC8-2 داري نمودتا قبل از کشت نگه. دارنده هـاي بیوشیمیایی در ظـرف دیـگري که حـاوي نگهتـوان قسمتی از نمونـه ادرار را جهت بررسیمـی

.داري نمودباکتریو استاتیک است، نگه

مدفوع در ري ـگیهـنمون .استجهت تشخیص عوامل پاتوژن مولد اسهال باکتریایی، ویروسی و انگلی یمدفوع نمونه مناسب

، نحوه انتقال نمونه )از زمان شروع اسهال روز 4عوامل باکتریایی تا ساعت و 48روسی تا ـل ویـوامـع(زمـان مناسب کننده عامل پاتوژن بسیار کمک ها در شناساییگیري از عواملی هستند که رعایت آنشرایط بیمار در هنگام نمونه و

:گرددها در زیر اشاره میآوري نمونه مدفوع باید مواردي را در نظر داشت که به برخی از آنجهت جمع .است اخته، ت، داروهاي ضد تک)میدنظیر تتراسایکلین و سولفانا(بیوتیک آنتیگیري روز قبل از نمونه 15از بیمار نباید

وکسید منیزیم یا هرگونه داروي ملین مصرف کرده رکرچک، هید ترکیبات کائولین، روغن سولفات باریم، بیسموت، .باشد

باشدگیري بر اساس درخواست پزشک میتعداد دفعات نمونه. نمونه که 3در خصوص عوامل انگلی در صورت مشکوك بودن به عوامل باکتریایی سه نمونه در فاصله سه روز و

.آوري شده مناسب استروز جمع 10در طول بیش از یک نوبت نمونه از بیمار گرفته شوددر یک روز نباید. شوداند توصیه نمیگیري در بیمارانی که بیش از سه روز بستري شدهنمونه. تشخیص این کار معموال براي تقالی استفاده نمود ولی از سواپ رکتال در محیط انتوان میاطفال در نوزادان و

.شودها و عوامل انگلی پیشنهاد نمیویروس

گیري جهت عوامل باکتریایی مولد اسهالنمونه آوري یا شوینده جمع کننده وعاري از مواد ضدعفونی تمیز، دارپیچ گرم مدفوع باید در ظرف در 5حداقل :نمونه مدفوع *

. گردد

متر در داخل اسفنگتر سانتی 3-2اندازه کرده به سواپ را با فروبردن در محیط انتقالی سترون، مرطوب :پ مقعديسوا *کري (سریعا به داخل محیط انتقال ،مدفوعبه سواب را بیرون کشیده پس از اطمینان از آغشتگی .رکتوم فرو برده و بچرخانید

.یخچال یا یخدان قرار دهیدهاي انتقال را در لولهسپس .فرو برید )بلرآوري نمونه بسیار ساییدن سواپ به مخاط انتهایی روده جهت جمع ،هاي مهاجم مانند شیگالدر موارد اسهال ناشی از باکتري

.مهم است اي ههرگونه بلغم یا تکه مدفوع و ساعت، مقدار اندکی از 2داري نمونه مدفوع بیش از به نگه در صورت لزوم :سواپ مدفوع *

درون مدفوع سریعا به لوله حاوي محیط انتقالی تلقیح هاستري باي یا سر پلیردن سواپ سر پنبهکپوششی روده را با فرو مخاط .دهید کنید و در یخچال یا یخدان قرار

انتقالی هايمحیط مه جامد بوده، حمل و نقل آن آسان و این محیط نی .زا کاربرد داردبراي انتقال بسیاري از عوامل بیمارياین محیط :کري بلر

م آلودگی و تغییر رنگ در یعال به شرطی که حجم آن کاهش نیافته،( داري استپس از تهیه تا یکسال در دماي اتاق قابل نگه .)آن مشاهده نگردد

آب پپتونه قلیایی)(Alkalane Peptone Water=APW: استفاده نمود ولی این را براي انتقال ویبریو تواناین محیط را می

در (باید مورد استفاده قرار گیرد به محیط کري بلر دسترسی و فقط در صورت عدم محیط نسبت به کري بلر برتري نداردحیط فوق در دماي م). گیري به تعویق بیافتد نباید از این محیط استفاده گرددساعت از زمان نمونه 6صورتی که کشت بیش از

C4 است دارينگه ماه قابل 6تا. سالین گلیسرول بافره (Buffered Glycerol Saline=BGS): براي انتقال و گیردبراي شیگال مورد استفاده قرار می این محیط

ماه پس از تهیه قابل استفاده 1چنین تا هم. دقت شود لذا در حمل آن باید این محیط مایع بوده،. باشدنمیویبریو مناسب .است

يدارنگه: ساعت از نمونه 2توان به فاصله یهایی را که نمنمونه. استداري ساعت در یخچال قابل نگه 2 تا هاي مدفوع حداکثرنمونه -

.دنموداري سریعا در یخچال نگه و هباید در محیط انتقالی قرار داد گیري کشت داد، ساعت در دماي 48-72 توان حداکثرد را میقعوع یا مـدفـواپ مـاوي سـمحیط انتقالی حC4 نغیر ای در. کردداري نگه-

حداقل یا( دداقرار ) -C20(در دماي ،و یا در صورت عدم دسترسی )-C70(ترجیحا در دماي بایستاین محیط می صورت .)داري شوددر فریزرهاي خانگی نگه

داري در دماي گیرد نیازي به نگهط انتقالی قرار میشود و در محیهاي مدفوع که از بیماران مبتال به وبا گرفته مینمونه .باشند قرار داشته )C40بیش از (ها در معرض دماي باال ن که نمونهآ مگر، دنیخچال ندار

گیري جهت عوامل انگلی نمونه آوري نمونهجمع در صورت ( خشک مورد نیاز است و دار تمیزگرم مدفوع در ظرف دهان گشاد در پیچ 5حداقل براي انجام این آزمایش

).سیسی 5آبکی بودن مدفوع معادل دارنده آوري نمونه تا انجام آزمایش را رعایت نمود باید نمونه در ماده نگهدر صورتی که نتوان فاصله زمانی مناسب بین جمع

).%10 دارنده فرمالینیک قسمت مدفوع و سه قسمت ماده نگه( آوري شودجمع

گیردمی ه داشت که بررسی خصوصیات ظاهري نمونه در نمونه تازه صورت باید توج. نمونه آب ممکن است باعث آلودگی زیرا آلودگی اتفاقی با خاك و ادرار آلوده گردد، خاك، آب و و نمونه مدفوع نباید با گرد

-نمونه از کاسه توالت جمعترجیحا نباید .دوشها مییتئسبب تخریب تروفوزونیز ادرار .آزاد شود زندگی داراي هايبا ارگانیسم .آوري گردد

گیري ضروري استرود، ثبت تاریخ و ساعت نمونهیت تک یاخته خیلی زود از بین میئچون مرحله تروفوزو. دارينگه ترجیحا در ( در محل خنک ، نمونهساعت 2در صورت تاخیر بیش از . تر به آزمایشگاه ارسال گرددنمونه باید هر چه سریع

.داري شودنگه) یخچال .باشدگرم مدفوع نیاز می 50به ) مانند خون در مدفوع(هاي شیمیایی جهت آزمایش: توجه

Cerebro-Spinal Fluid (CSF)مایع مغزي نخاعی Lumber)آوري مـــایــع مــغـزي نـخـاعی تــوســط پـزشـک و بـه روش پـونـکسیـون نـخـاعــی جـمـع

Puncture=LP) گیردو به صورت کامال استریل انجام می. .شودلوله جمع آوري می 4تا 3هاي شیمیایی، میکربیولوژیک و آنالیز سلولی در معموال مایع جهت آزمون

آوري ها بر اساس ترتیب جمعلوله. آوري گردددار و استریل جمعشناسی نمونه باید در لوله درپوشهاي باکتريجهت آزمونشناسی، لوله هاي میکروبجهت آزمایش 2هاي بیوشیمیایی، لوله شماره جهت آزمایش 1لوله شماره (شوند گذاري میبرچسب ).جهت بررسی سلولی 3شماره

گیري همراه شود، مگر آن که نمونهباشد زیرا مایع مغزي نخاعی لخته نمیآوري نمونه نیازي به ماده ضد انعقاد نمیجهت جمع ).گیري تروماتیکنمونه(با صدمه باشد

.بیان شده است 3-1الزامات مورد نیاز جهت تهیه نمونه مایع مغزي نخاعی در جدول

نخاعی –الزامات مورد نیاز جهت تهیه نمونه مایع مغزي : 3-1جدول

ضد نوع بررسی انعقاد

حجم مورد نیاز

مالحظات

آزمون بیوشیمیایی ...)پروتئین، قند(

-

5 -3

1 لوله شمارهدر صورت نمونه گیري تروماتیک شمارش سلولی

.گیردصورت می1نیز از لوله شماره 2لوله شماره 3- 5 - آمیزي گرمرنگ کشت و

شمارش سلولی و تشخیص افتراقی

4یا 3لوله شماره 3- 5 -

4لوله شماره 3- 5 - )سیتولوژي(ها سایر بررسی

افتد، لذا حداکتر زمان دژنراسیون سلولی در طی یک ساعت اتفاق می. ال گرددنمونه بـاید در اسرع وقت به آزمایشگاه ارس

هاي جهت آزمون. گیردنقل و انتقال نمونه در دماي اتاق صورت می. ساعت به طول انجامد 1گردش کاري نباید بیش از در . رشید و گرما باید خودداري نموداز قرار دادن نمونه در معرض نور خو. داري شودباکتریولوژیک نباید نمونه در یخچال نگه

. باشدساعت پایدار می 3در این صورت نمونه تا . صورت نیاز به حمل نمونه تا مسافت دور، استفاده از یخدان ضروري است

اي یا دار شیشهرویی در ظرف درپوشها، مایعداري طوالنی مدت، نمونه ابتدا سانتریفیوژ شده پس از جداسازي سلولجهت نگه .داري استقابل نگه) - C70(پروپیلن در دماي پلی

دقیقه در 20(وسیله سانتریفیوژ مخصوص آوري بهبـاید بالفاصله پس از جمع CSFجهـت مطالعـات سیتولـوژیـک رسـوب g180 (تهیه و به آزمایشگاه ارسال شود.

مایع سروز-گیري یا آزمایشگاه به لولهآوري و سپس در محل نمونهجمعتوان در یک لوله مایعات سروزي نظیر مایع جنب و صفاقی را می

قابل ذکر است که نمونه قبل از تقسیم و شمارش سلولی باید کامال مخلوط . هاي کمتر تقسیم نمودهاي مختلف و با حجم .ضد انعقاد پیشنهادي در خصوص شمارش و افتراق سلولی است EDTA .گردد

هاي میکروبی در خصوص بررسی. داري هستندقابل نگه C6-2ساعت در دماي 24ها تا جهت شمارش و افتراق سلولی، نمونه .آوري گرددنمونه باید در ظرف استریل جمع

ولی ) لیترمیلی15- 100(هـاي متفاوت بـه آزمـایشگـاه ارسال گردد سیتولوژي ممکـن است نمونــه در حجم جهت بــررسیتوان از البته می. باشدهاي استریل و ماده ضد انعقاد نیز نمینیاز به استفاده از لولهلیتر است و میلی 50حجم پیشنهادي

.هم استفاده کرد EDTAهپارین و .بیان شده است 3-2الزامات مورد نیاز جهت تهیه و آزمایش بر روي مایع سروز در جدول

الزامات مورد نیاز جهت تهیه و آزمایش بر روي مایع سروز: 3-2جدول

حجم مورد نیاز ضد انعقاد نوع بررسی )میلی لیتر(

گیـري پـروتـئین تـوتال، الکتات انـدازه دهیدروژناز، گلوکز و آمیالز

5- 8 هپارین یا بدون ضد انعقاد

یا بدون ضد )SPS(سدیم پلی سولفانات آمیزي گرمکشت و رنگانعقاد یا ضدانعقاد بدون اثر باکتریوسیدي و

باکتریواستاتیکی10-8

و ) گلبول قرمز وسفید(شمارش سلولی تشخیص افتراقی

EDTA 10-8

یا بدون ضد انعقاد یا ضد انعقاد بدون SPS کشت باکتري اسید فست 15-50 باکتریوسیدي و باکتریواستاتیکی اثر

EDTA 50-15انعقاد، هپارین یا بدون ضد بلوك سلولی -PAPرنگ آمیزي

.مایعات سروزي باید در اسرع وقت و در دماي اتاق به آزمایشگاه منتقل شوند

و بدون ماده C4توان نمونه را در دماي تر صورت گیرند، و در صورت نیاز میهاي سیتولوژي نیز باید هر چه سریعبررسی .داري نمودتثبیت کننده تا چند روز نگه

ینوویالمایع س

معموال حجم . مفصل و نوع مایع تجمع یافته در مفصل متفاوت است اندازههاي آزمایشگاهی بسته به حجم نمونه جهت بررسیدر مفاصل کوچک ممکن است این مقدار نمونه قابل تهیه نباشد، لذا حجم کمتر نیز قابل قبول . ال استلیتر ایدهمیلی 5-3

در بعضی از مراجع ذکر شده که ضد . خوبی مخلوط گرددهاي آزمایشگاهی باید بهاز بررسی قابل ذکر است که نمونه قبل. استهاي پاتولوژیک، نباید مورد استفاده دلیل ایجاد کریستال در نمونه و امکان اشتباه با کریستالبه EDTAانعقاد لیتیم هپارین و

.نقل و انتقال نمونه باید در دماي اتاق صورت گیرد. قرار گیرد .بیان شده است 3-3الزامات مورد نیاز جهت تهیه نمونه مایع سینوویال در جدول

الزامات مورد نیاز جهت تهیه نمونه مایع سینوویال: 3- 3جدول

هاي دستگاه تنفسینمونه .باشدم بیماري مییعالروز اول ایجاد 3هاي تنفسی در طول ر اکثر عفونتآوري نمونه دبهترین زمان جمع

زاي دستگاه عوامل بیماري. شوندمیآوري جمع تنفسیاز قسمت فوقانی و تحتانی دستگاه ،ها بسته به محل عفونتنمونهزاي دستگاه تنفسی عوامل بیماريو گلو قسمت نازوفارنژیال گرفته شده از هايدر نمونه) ویروسی و باکتریایی(تنفسی فوقانی

هایی نظیر لژیونال مشکل است لذا بهتر است که تشخیص بر اساس کشت ارگانیسم. قابل بررسی هستندتحتانی در نمونه خلط شناسایی

ورت گیرد گیري از گلو یا فارنژیال نباید صاپیگلوت، نمونهحاد التهاب در صورت شک به. هاي جدا شده از ادرار باشدژنآنتیوسیله رادیوگرافی گردن تایید معموال التهاب اپیگلوت به. این شیوه ممکن است سبب انسداد شدید تنفسی شود زیرا استفاده از

.کشت خون هم جدا گردند ازممکن است آن کننده ایجاداتیولوژیک گردد ولی عوامل می دستگاه تنفسی فوقانی هالوزه و گلوبرداري از نمونه

، براي مشاهده نواحی ملتهب و را به پایین فشار داده وينگ زبان آبسال باتا دهان خود را باز نماید و شود میاز بیمار خواسته داکرونی یا آلژینات کلسیم را چندین بار بر روي نواحی ملتهب و اگزوداي سواپ استریل .شوداگزودا از چراغ قوه استفاده می

ساعت پس از 1-2چنانچه سواب در طی . شودکه سواپ با سطح داخلی حفره دهانی تماس پیدا نکند باید توجه. کشیمحلق می-دار حاوي محیط انتقالی باکتریایی یا ویروسی قرار داده میگیري مورد آزمایش قرار نگیرد در یک لوله استریل درپوشنمونه ).در جاي خود قرار گیردپوش انتهاي سواپ که با دست در تماس بوده باید شکسته شود و در(شود

.گیردصورت میگیري نمونها سواپ استریل دیگري به روش ذکر شده ب مستقیم جهت تهیه گسترش نازوفارنکس انتهاي بینی و برداري ازنمونه

اید کمی به عقب سر بیمار ب .تهیه گردد وارد سوراخ بینی شده و از نازوفارنکس نمونه لاستری پذیروسیله یک سواپ انعطافهبمتر وارد بینی کرده تا مطمئن شوید که سواپ وارد ناحیه خلفی فارنکس سانتی 6-5در افراد بالغ سواپ را حدود .دوه شبرد

حجم موردنیاز ضد انعقاد نوع بررسی )لیترمیلی(

مالحظات

شمارش سلولی و تشخیص ها افتــراقـــی، کــریستال

ها انکلوزیون

EDTA-هپارین 5 -3

بـر روي حـجـم کمتر نیـز ) چنـدیـن قطره(

قابل انجام است

گلوکز پروتئین

فلوراید یا بدون ضد انعقاد بدون ضد انعقاد

5 -3 5 -3

ســاعت 8تـرجیحــا ناشتایی

CH50 بدون ضد انعقاد5 -3

در صـورت عدم انجام سـریع آزمـایش نمونه

.گردد منجمدC3,C4 بدون ضد انعقاد یاEDTA

لیتر میلی 1نـیـاز بـه .نمونه است

، بدون ضدانعقاد یا ضد SPS کشت انعقاد بدون اثرباکتریوسیدي و

باکتریواستاتیکی5 -3

نیاز بـه لـولـه استریل .است

-میگرفته دو سواپ از هر سوراخ بینی .داشته و سپس به آرامی بچرخانیدثانیه نگه سواب را چندشده است، در همان وضعیت . گرددمستقیم و دیگري جهت کشت استفاده می یکی جهت گسترش که شود

آسپیراسیون نازوفارنکس .لیکون ترشحات را آسپیره نماییدیس با کاتتر. است و کارآمدتر تراین روش در کودکان و نوزادان از سواپ راحت

دستگاه تنفسی تحتانی آوري خلط روش جمع ترشحات حلق و نمونه حاوي آب دهان،(ست پس از سرفه عمیق ا هاحاوي مواد ترشحی حاصل از ریه مناسب ک نمونه خلطی

).باشدبینی مناسب نمی

گیريزمان نمونه یک نمونه خلط براي تشخیص کفایت آزمایش باشد،هاي مختلف متفاوت میکه تعداد باسیل سل دفع شده در زماندلیل اینهب

آوري شده در خصوص تعداد نمونه جمع. نمونه بیمار باید ناشتا باشدبراي تهیه .ند و حتما باید سه نمونه تهیه گرددکنمیوجـود عـوامل قارچی و عفونت مایکوباکتریوم کند ولـی درصـورت شـک بـهجهت سایر عوامل باکتریایی ِیک نمونه کفایت مـی

.باشدسه نمونه جداگانه صبحگاهی مناسب می .شودگیري دوم نیز تحویل داده میگردد و ظرف جهت نمونهتهیه می رمانیدر اولین مراجعه بیمار به واحد د :نمونه اول .نمایدصورت ناشتا در منزل تهیه میکه بیمار قبل از برخاستن از جاي خود و به خلط صبحگاهی :نمونه دوم .شوداز بیمار گرفته می همزمان با مراجعه بیمار براي تحویل نمونه دوم که خلط صبحگاهی: نمونه سوم

آوري گردد جمع مترسانتی 5- 7نمونه باید در ظرف دهان گشاد از جنس پالستیک قابل سوختن شفاف و محکم با قطر حدود جهت جلوگیري از نشت . )معدوم گردد سوزانده و راحتیهچنین بهم و و کیفیت قابل رویت بوده نمونه داخل آن از نظر مقدار(

الستیکی با ـرف پـدر صورت عدم دسترسی به ظ. استفاده نموددار در پیچ ظرف باید از ،خلط از داخل ظرف به بیرون .)با رعایت اصول استریلیزاسیون( دار استفاده نموداي دهان گشاد در پیچتوان از ظروف شیشهمشخصات فوق می

گیرينمونهنحوه در حالی که ظرف ( لط را درون ظرفهاي عمیق خبا سرفه و یک نفس عمیق کشیده بیمار صبح ناشتا در فضاي باز ابتدا

بهتر است حجم خلط . دهدمیآن را بسته و در کیسه نایلونی قرار بسپس در. کندتخلیه می) هاي بیمار قرار داردنزدیک لب .لیتر باشدمیلی 3-5بین

:دشول باید به روش زیر عم نمونه خلط بدهد ،در صورتی که بیمار نتواند با سرفه کردن براي انجام آزمایشسپس پس از دم عمیق .تر از سینه قرار گیردبیمار روي تخت معاینه طوري بخوابد که صورت او رو به پایین بوده و سر او پایین

.نمونه کافی از خلط ادامه یابدتهیه این عمل باید تا .یک بازدم محکم خلط را خارج کند داشته باخود را نگه نفس نگه) ترجیحا در یخچال(صورت در محل خنک در غیر این. تر به آزمایشگاه ارسال گرددسریعباید نمونه هر چه :دارينگه-

.داري شود دنها منتقل گردویروس /هاباید در محیط کشت انتقالی مناسب باکتري هاي تنفسی به جز خلط،همه نمونه. دماي انتقالی مناسب در ط یمح ها درساعت در دماي محیط و ویروس 24هاي باکتریایی تا مدت نمونهC8-4 قابل انتقال .باشندمی

آوري نمونه چشمجمعهاي معمول جهت تشخیص کونژکتیویت حاد ناشی از عوامل باکتریایی و هاي قرنیه و ملتحمه نمونهها و گسترشسواپ

که از چشم چپ یا راست تهیه شده، ینهاي گرفته شده از ترشحات قرنیه و ملتحمه باید از نظر اتمام نمونه. باشندویروسی میبرداري بیمار نباید دارو یا قبل از نمونه. ها باید شرایط استریل رعایت گرددآوري این نمونهجهت جمع. گذاري گردندبرچسب

هاي قرنیه باید توسط پزشک متخصص چشم صورت برداري از تراشهقابل ذکر است که نمونه. اي استفاده کرده باشدقطره .ردگی

هاي ملتحمهآوري سواپروش جمع :هاي ملتحمه به شرح زیر استآوري سوابمراحل جمع

.کننده مالیم تمیز کنیدپوست اطراف چشم را با یک ماده ضد عفونی -1 . طور دورانی بر روي ملتحمه بمالیدسواپ استریل آلژینات کلسیم یا نخی را در سرم استریل مرطوب کرده و به -2 .دار حاوي محیط انتقالی مناسب قرار دهیدا در لوله در پیچسواپ ر -3 .آوري نمونه نیز ذکر گرددبر روي لوله مذکور عالوه بر نام بیمار، نوع نمونه و زمان جمع -4 این کار بهتر است در محل . گردداز سواپ ملتحمه نیز دو گسترش بر روي یک الم تهیه می -5

. قبل از انتقال تهیه شود وبرداري ها در محل نمونهناسایی کالمیدیا مهم است که گسترشجهت ش. برداري صورت گیردنمونه .داري شده یا منجمد گردندگذاري شده و نباید در دماي یخچال نگهها برچسبگسترش

نقل و انتقال نمونه .شوندقال داده میهاي پاتوژن در دماي محیط، در محیط انتقالی مناسب انتنمونه جهت شناسایی باکتري .شونددر محیط انتقالی مناسب انتقال داده می C8-2هاي پاتوژن در دماي نمونه جهت شناسایی ویروس

.شوندهاي تهیه شده در هوا خشک شده و در دماي محیط در جعبه الم منتقل میگسترش

تهیه نمونه جهت کشت خونده سپس ـتمیز ش% 70 کلـابتدا موضع با ال. گیري صورت گیرد هکردن محل نمونضروري است دقت بیشتري جهت ضد عفونی

مجددا عـوضـم شـدن کـس از خشـو پ دهـعفونی ش ضد )یا کلرهگزیدین گلوکونات(% povidne–iodine 10-1با محلول چنین متر و هلرهگزیدین گلوکونات جهت نوزادان دو ماهه و بزرگک .گرددجهت حذف ید و کلرهگزیدین با الکل تمیز می

دقیقه به محیط کشت 1باید خون در عرض گیري دنبال خونهب. گردد بزرگساالن داراي حساسیت نسبت به ید پیشنهاد می% povidne–iodine 10-1و سپس با محلول % 70با الکل قبل از تلقیح کشت خون نیز باید هاي درب شیشه. تلقیح شود

.ضدعفونی گردد )بتادین( .قرار داده شود C35را چندین بار تکان داده، بالفاصله به آزمایشگاه منتقل شده و در انکوباتور محیط کشت تلقیح شده

حجم خون مورد نیاز لیتر محیط کشت خون رقیق میمیلی 20این مقدار خون در . باشدیـی مـافـون کتلیتر خمیلی 1-3حجم : انـودکـک-

.گردد لیتر از محیط کشت خون رقیق میمیلی 50لیتر است که در میلی 5-10به میزان آوري شدهحجم خون جمع: بزرگساالن-

.گردد

سازي عوامل ضد میکروبی در خونروش خنثی

- به محیط کشت و رقیق% SPS (05/0%-025/0(هاي شیمیایی نظیر سدیم پلی آنتول سولفانات با اضافه نمودن مهار کنندهقابل ذکر است که سدیم پلی آنتول . گرددهاي احتمالی خنثی میون و آنتی بیوتیکهاي باکتریسیدال خسازي خون، ویژگی

و ضد لیزوزمی دارد و اگر این ماده در مقادیر خیلی هاي ضد فاگوسیتی، ضد کمپلمانی، ضد انعقاديفعالیت (SPS)سولفانات .ها خواهد داشتباال استفاده شود، اثر مهارکنندگی در رشد میکروب

ددکشت مج

روز هر روز هفت کشت مجدد داده و سپس تا ) صرف نظر از وجود عالیم رشد(ساعت 6-24هاي کشت خون را ظرف شیشهطور حتم باید بالفاصله کشت هاي قرمز ممکن است نشانگر رشد میکروبی باشد و بههر نوع کدورت یا لیز گلبول. بررسی کنید

.مجدد انجام شود 6- 24رغم عدم وجود کدورت، رشد میکروبی وجود داشته باشد، لذا ضروري است در فواصللیقابل ذکر است که ممکن است ع .ساعت و نیز در روز هفتم نیز کشت مجدد صورت گیرد 48ساعت اولیه بعد از تلقیح، راس

قبل از انجام کشت مجدد شیشه کشت خون باید چند بار تکان داده شود. لیتر از میلی 5/0رپوش محیط کشت را با الکل و بتادین ضد عفونی کرده و حدود جهت برداشت خون از محیط کشت، د

.نمونه را به محیط آگار انتخاب شده منتقل کنید

برداري از مجاري ادراري تناسلی مرداننمونهمورد ها جهت تهیه گسترش و دیگري جهت کشتیکی از سواپ. برداري کنیدبا دو سواپ استریل از ترشحات چرکی نمونه

متر درون مجرا وارد شده و قبل سانتی 2- 3که ترشحی مشهود نباشد با سواپ نازك به اندازه در صورتی. گیرداستفاده قرار می .از بیرون آوردن در مجرا چرخانده شود

. داري شودکه آزمایش با تاخیر انجام گیرد، سواپ باید در محیط انتقالی نگهدر صورتی

ترشحات واژن -نه رحمبرداري از دهانمونهبدون استفاده از مواد (شود گیري ابتدا سرویکس با کمک اسپیکولوم که با آب گرم مرطوب شده مشاهده میجهت نمونهLubricant .(2- 3یک سواپ استریل تا حدود با . گیري باید تمامی ترشحات از دهانه خارجی رحم پاك شودقبل از نمونه

وارد شده و چند ثانیه در محل چرخانده شود تا ترشحات جذب سواپ گردد سپس بدون تماس با متر درون دهانه رحم سانتیسواپ باید فورا در محیط کشت مناسب کشت داده . دار استریل قرار گیردسطح واژن سواپ باید خارج شده و در لوله درپوش

با سواپ استریل دیگري به روش ذکر مستقیم شجهت تهیه گستر. شود و یا به کمک محیط انتقالی به آزمایشگاه ارسال گردد .گیردصورت میگیري نمونهشده

و سواپ استریل از فـورنیکس خـلفـی گـرفته ) Lubricantبـدون استفـاده از مواد (تـرشحـات واژن بـا استفاده از اسپیکـولوم دار محتوي سرم فیزیولوژي وله درپوششود، یکی را جهت تهیه گسترش مرطوب در لنمونه با سه سوآپ گرفته می. شودمی

.گیرنداستریل قرار داده و دو تاي دیگر جهت کشت و تهیه گسترش مستقیم مورد استفاده قرار می .شوددر صورت مشکوك بودن به نایسریا نمونه پس از تهیه سریعا در دماي اتاق به آزمایشگاه ارسال می

استفاده از سواپ داکرون یا ریون بهتر استاي مهار کننده نایسریا بوده، لذا ههاي پنبهاي آلژینات کلسیم و بعضی سواپسواپ .شود

آوري نمونه جهت ضایعات پوستیجمعهاي آوري نمونهي بیماري بدون جمعدر اکثر ضایعات پوستی تشخیص ممکن است بر اساس مشاهده ظاهري و تاریخچه

اریتماتوس، ماکوالر، پاپوالر، (مهمی از قبیل نوع ضایعه پوستی در مشاهده ظاهري ضایعه، نکات. تشخیصی صورت گیردمرکزي، محیطی منتشر و (و نحوه پراکندگی آناتومیک ضایعه ) ماکولوپاپوالر، وزیکوالر، بولوس، پتشیال، پورپوریک و غیره

ها یا ضایعات نمونه از راش آوريدر مواردي با تشخیص نامعلوم، غیرمعمول و نادر ممکن جمع. باید در نظر گرفته شود) غیرهها تهیه ها جهت بررسی میکروسکوپی و کشت نمونه مستقیما از وزیکولهاي وزیکوالر، نمونهدر موارد راش. پوستی نیاز باشد

ها، نظیر ممکن است تشخیص بیشتر بر پایه سایر روش) یا پاپوالر ماکوالر(ماتو ودر خصوص سایر ضایعات اگزانت. گرددمی .و سرولوژي صورت گیردکشت خون

نمونه براي چنین هاي پوستی و همها از زخمدر موارد مشکوك به آنتراکس پوستی یا ضایعات خیارکی ممکن است نمونه .کشت خون تهیه شود

آوريروش جمع )هاي ویروسیجهت تشخیص عفونت(پوستوالر -هاي وزیکولو راش*

.تمیز نمایید% 70 زخم یا وزیکول تازه و رسیده را با اتانول .را در حالی که سر سوزن آن به سمت باال قرار دارد، در پایه وزیکول وارد کنید 26- 27سرنگ توبرکولین با سوزن :وزیکول

بار یک(لیتر محیط انتقال ویروسی تخلیه نمایید میلی 1- 2مایع را آسپیره نموده و سریعا و با دقت به داخل ظرف حاوي .)وشو دهیدتقالی شستسرنگ را با محیط ان

سواپ آلژینات کلسیم نباید استفاده (پوسته زخم را باال آورده و به کمک سواپ استریل داکرونی بر روي پایه زخم بمالید :زخم .در ظرف حاوي محیط انتقال قرار گیردبه سرعت پ آسوسپس ).شود

پانسیونی از ضایعات در دو تا سه قطره از محیط پایه زخم به کمک اسکالپل یا کورت تراشیده شده و سوس :تهیه گسترشپس از خشک شدن در هوا در استون سرد فیکس . از سوسپانسیون فوق دو تا سه قطره بر روي الم بگذارید. انتقالی تهیه نمایید

.نمایید

نمونه کبره* ها را از محل خودش جدا نماییدبار مصرف، کبرهبه وسیله النست و فورسپس یک. 10-5 دار قرار دهیدالیه کبره را برداشته و در ظرف پالستیکی در پیچ. هاي زخم میاگر مشکوك به آنتراکس جلدي هستید، مایع وزیکولی زیر محل زخم نمونه تشخیصی بهتري نسبت به تکه -

.باشد

هاآسپیراسیون آبسه* آسییراسیون آبسه فقط باید توسط پزشک صورت گیرد. وسیله آسپیراسیون توسط سرنگ ضد عفونی شده و مایع به% 70خیارك بوسیله ایزو پروپیل الکل / آبسه پوست روي

. استریل جمع آوري می گردد طریق آسپتیک به لوله استریل حاوي محیط انتقالی منتقل کنیدنمونه را به.

انتقال نمونه هاي مشکوك به عوامل ویروسی در محیط رت یا آمیس و سواپها جهت بررسی باکتریولوژیک باید در محیط آستوانمونه

.انتقالی ویروس منتقل گرددقابل ساعت در دماي محیط 24مدت به هاي باکتریایینمونهساعت بررسی نمود، 2ها را تا مدت در صورتی که نتوان نمونه

داري بوده و در قابل نگه C8-4 دماي سب درانتقالی مناط محی دری ویروسها جهت جداسازي عوامل نمونه. داري هستندنگه .اسرع وقت باید به آزمایشگاه منتقل گردد

ها، ضد انعقادها و مواد افزودنیدارندهنگه

. گردندهاي خون، ادرار، مغز استخوان، مدفوع و مایعات بدن استفاده میدارنده جهت نمونهمواد نگه

ضد انعقادهاي رایج جهت نمونه خون :باشندنعقادهاي رایج مورد استفاده جهت نمونه خون شامل موارد زیر میضد ا اتیلن دي آمین تترا استیک اسید(EDTA) سیترات سدیم، هپارین، سدیم پلی سولفانات ،(SPS) فلوراید سدیم و اسید ،

.باشدمی (ACD)سیترات دکستروز مورد استفاده آن . موجود استهاي سدیم و پتاسیم و لیتیم مککه به اشکال ن(EDTA) اتیلـن دي آمیـن تتـرا استیک اسید

هاي خونی و تشخیص افتراقی نمک پتاسیک جهت شمارش سلول. باشدشناسی، بیوشیمی و بانک خون میهاي خوندر بخش .گرددآن توصییه می

هاي انعقادي و سرعت رسوب گلبولی کاربرد داردسیترات سدیم جهت آزمون. هاي ایمونولوژیک به همراه گیري بسیاري از پارامترهاي خون و بررسیهاي لیتیم و سدیم در اندازهه فرم نمکهپارین ب

.آزمون مقاومت گلبولی کاربرد دارد گیري گلوکز کاربرد داردفلوراید سدیم جهت اندازه. گرددهاي کشت خون استفاده میعنوان ضد انعقاد جهت شیشهسدیم پلی سولفانات به. هاي خون در انتقال خون کاربرد داردعنوان ماده ضد انعقاد در کیسهاسید سیترات دکستروز به .

هاي ادرار و مدفوعها در خصوص نمونهدارندهنگه :باشدهاي ادرار و مدفوع به شرح زیر میها در خصوص نمونهدارندهانواع نگه

ساعت در دماي 24دارنده نمونه ادرار تا با استفاده از نگه. باشدک مناسب میجهت کشت ادرار و شمارش کلنی اسید بوری .داري استاتاق جهت بررسی باکتریولوژیک قابل نگه

ساعت در دماي 2نمونه مدفوع جهت کشت عوامل باکتریایی را در صورتی که نتوان سریعا به آزمایشگاه ارسال نمود تاC4 دارنده و انتقالی نظیر استوارت، آمیس وهاي نگهتوان در محیطها را میصورت نمونهر اینداري است، در غیقابل نگه

توان با اضافه نمودن زغال به محیط استوارت و آمیس اسیدهاي چرب موجود در در بعضی مواقع می. بلر منتقل نمودکري .باشند را جذب نمودگونوره و بوردتال پرتوسیس میهاي سخت رشد نظیر نایسریا اي، که بازدارنده ارگانیسمهاي پنبهسواپ

ساعت در دماي 48آوري گردد و این نمونه تا دارنده جمعمدفوع از نظر توکسین کلستردیوم دیفیسیل باید بدون مواد نگهC4 در صورت تاخیر بیشتر، نمونه باید در دماي . داري استقابل نگهC70- داري گرددنگه. و سدیم استات فرمالین پولی وینیل الکل ،%10تروفوزیت وکیست تک یاخته فرمالین ، مناسب جهت تخم انگل دارندهنگه

(Sodium Acetate Formalin = SAF) است.

هاي میکروبیولوژيمواد ضد انعقاد در بررسی باند شدن . شودضد انعقاد استفاده میهاي خون، مغز استخوان و مایع سینوویال از مواد جهت جلوگیري از ایجاد لخته در نمونه

انتخاب نوع و غلظت ضد . لذا استفاده از ضد انعقاد ضروري است ،سازدها را مشکل میها به لخته، شناسایی آنمیکروارگانیسم . ها از اهمیت زیادي برخوردار استدلیل اثر ضد میکروبی بعضی از آنانعقاد به

سدیم پلی آنتول سولفات)(SPS غلظت مورد . باشدهاي میکروبی میترین ضد انعقاد مورد استفاده جهت نمونهمولمعهاي باالي هوازي به غلظتهاي بیهاي نایسریا و بعضی باکتريگونه. باشد) حجمی/ وزنی( 025/0استفاده نباید بیشتر از

آنتول سولفات بسیار مهم است، لذا نسبت نمونه به ضد انعقاد سدیم پلی. حساس هستند SPS)(سدیم پلی آنتول سولفات -و هم) جهت نمونه اطفال(و کوچک ) جهت نمونه بزرگسال(هاي متفاوت از ضد انعقاد در لوله با سایز بزرگ الزم است حجم

.هاي مغز استخوان و مایع سینوویال موجود باشدچنین جهت مقادیر کم ارگانیسم در نمونه باشد و اغلب جهت کشت ویروسی و جداسازي گونه مایکوباکتریوم از خون مورد اول میهپارین دیگر ماده ضد انعقاد متد

.هاي گرم مثبت و قارچ هاستالبته هپارین مهارکننده رشد باکتري. گیرداستفاده قرار می .هاي میکروبیولوژیک نباید مورد استفاده قرار گیردجهت نمونه EDTAسیترات سدیم و

داري نمونه نگه-ها را در شرایط مناسب نگهها را در اسرع وقت پس از دریافت نمونه مورد بررسی قرار داد، باید آنکه نتوان نمونهتیدر صور

و دماي فریزر ) C37(، دماي بدن )C4(، دماي بخچال )C22(دماهاي متفاوت مورد استفاده، دماي اتاق . داري کرد)C20- C70 - (انتقالی باشند که بسته به نوع محیط می)و عامل اتیولوژیک عفونت متفاوت است) درصورت استفاده.

، وسایل )هوازيغیر از عوامل بیبه(ها ها نظیر ادرار، مدفوع، نمونه جهت بررسی عوامل ویروسی، خلط، سواپبعضی نمونه . داري نمودنگه C4توان در دماي خارجی نظیر کاتتر را می

هایی که حاوي این عوامل ممکن است در نمونه. داري شوندند باید در دماي اتاق نگههایی که به سرما حساسپاتوژن .هاي ژنیتال، سواپ گوش و چشم نیز موجود باشنداکثر مایعات استریل بدن، نمونهدر چنین هوازي بوده و همهاي بیباکتري

هاي سرولوژیک تا یک هفته در دماي سرم جهت بررسیC20– ي استدارقابل نگه . ها در دماي ها یا نمونهداري طوالنی مدت بافتنگهC70 - گیردصورت می. ساعت در دماي 6که سریعا مورد بررسی قرار نگیرد تا مایع مغزي نخاعی در صورتیC35 3-4جدول . داري استقابل نگه

. دهدهاي مختلف را نشان میداري نمونهشرایط نگه

داري نمونهشرایط نگه: 3-4جدول

)C26-22(دماي اتاق C4دماي ضایعه -زخم -آبسه )IV(نوك کاتتر

مایعات بدن مایع مغزي نخاعی جهت شناسایی ویروس مایع مغزي نخاعی جهت شناسایی باکتري گوش خارجی

گوش داخلی )دارندهبدون نگه(مدفوع روز 3مدفوع جهت توکسین کلستردیوم دیفیسیل تا

)-C70داري در روز نگه 3از بیشتر( )دارندهبا ماده نگه(مدفوع

تناسلی خلط گلو –نازوفارنکس -بینی )دارندهبدون نگه(ادرار

بافت )دارندهبا ماده نگه(ادرار

موارد رد نمونه

:گرددموارد رد نمونه به شرح زیر بیان می رچسب روي نمونهخوانی اطالعات برگه درخواست آزمایش و بعدم هم استفاده از محیط انتقالی نامناسب آوري نمونه در ظرفی که داراي نشت استجمع نمونه ناکافی دارندههاي بدون مواد نگهساعت در نمونه 2زمان انتقال بیش از انتقال نمونه در دماي نامناسب خشک شدن نمونه باشدنمونه مدفوع مستثنی می(نظیر فرمالین دریافت نمونه در محلول فیکساتیو( مثل واژن، دهان( .هوازي فلور طبیعی آنهاستهاي بیهایی که باکتريهوازي بر روي نمونهدرخواست کشت بی( نمونه حاصل از کاتتر فولی

غیر از موارد کشت خونبه(بیش از یک نمونه با یک منشا از یک مریض در همان روز ( هاي مختلفهاي متعدد براي ارگانیسمونه سواپ با درخواستنم نمایی پایین داشته تلیال در بزرگسلول اپی 10سلول سفید و بیش از 25آمیزي گرم کمتر از نمونه خلط که در رنگ

.باشد .ن گردیده استطور خالصه مباحث این فصل بیاتحت عنوان مدیریت نمونه و راهنماي برخورد با آن به 3- 5 در جدول