Ilang Suliranin Tungkol Ilang Suliranin Tungkol sa Intelektwalisasyon sa Intelektwalisasyon

ng Filipinong Filipino

ni Bonifacio P. Sibayan ni Bonifacio P. Sibayan 

Pagpaplano ng Wika (Language Planning)

Ang pagkuha ng isang asignatura o subject sa Language Planning ang magpapakilala sa isang mag-aaral ng mga huwarang teorya at praktikal na pagkaunawa sa ilang bagay

• Pagpapasya o pagpili ng wika• Paglinang at pagpapaunlad ng wika• Patakaran ng pagbabalangkas ng wika• Pagpoprograma ng wika • Pagsasagawa o implementasyon ng wika• Pagpapahalaga ng wika

Ang Pagpapalit ng Isang Wika 

Mga dahilan ng pagtutol ng mga Cebuano sa pagpapalit ng wikang Filipino sa wikang Ingles:

• Binigyang-diin ng vice-mayor ng Cebu ang bagay na ito nang sabihin niya sa isang kapulungan kamakailan sa De La Salle University na “ang mgaTagalog ay nagpupumilit na isungalngal ang wikang Tagalog sa aming lalamunan” (ram Tagalog down our throats).

• Nararamdaman nila na sila’y nanganganib dahil hindi sila handang magsalita at magsulat sa Filipino.

Tatlong Uri ng Larangan ng Wika (Three Types of Language

Domains) • (i) di mahalagang larangan ng wika

(non-controlling domain of language)

• (ii) medyo mahalagang larangan (semi-controlling domain)

• (iii) mahalagang larangan ng wika (controlling domain of language)

Ang di mahalagang larangan ng wika ay

maaaring di nakasulat at maaaring gamitin sa kahit

anong wika.

• Halimbawa, ang larangan ng tahanan at ang larangan ng lingua franca.

Ang medyo mahalagang larangan ay ang mga

larangan kung saan ang pagsusulat ay hindi

sapilitan.• Halimbawa ng medyo mahalagang larangan ay

ang relihiyon at ang libangan (entertainment)

Ang mahahalagang larangan ay ang larangan na nangangailangan ng mabuti at wastong pagbasa at

pagsulatAng mga mahahalagang larangan:

– (i) edukasyon (lalo na ang hayskul at ang pamantasan);

– (ii) pamahalaan; – (iii) pagbabatas; – (iv) hukuman; – (v) agham at teknolohiya; – (vi) negosyo, pangkalakalan at industriya

Ang ibig sabihin ng register ay ang tanging paggamit ng

wika sa isang larangan o bahaging-larangan.

• Halimbawa, alam nating lahat na kung hindi tayo doktor, hindi natin maiintindihan ang register ng medisina na nakasulat sa Ingles.

Katangian ng Mahahalagang Larangan ng Wika 

Pag-aralan at gamitin. Specialized at learned. Ang kaalaman sa mahalagang larangan ay

precise language o tiyak, tumpak, ganap na salita iniipon (cumulative). mabilis. Ang kasalukuyang karunungan ay nasa

bagong mga aklat, pangkasalukuyang journals at pananaliksik na papel (research papers). Ito ay hind makukuha sa Filipino.

Ang Bahagi o Papel (Role) ng Ingles sa

Intelektwalisasyon ng Filipino 

• Sapat na ang wikang Filipino pero ang tagapagtaguyod ng Filipino ay dapat magaling sa Ingles dahil ang wikang Ingles lamang ang paraan kung paano maiintelektwalisa ang Filipino.

• Kaunti lamang ang kaalaman, kung mayroon man, sa syensyang panlipunan, agham at teknolohya, matematika, medisina, batas, atbp., sa wikang Filipino.

Ilang Suliranin Tungkol Ilang Suliranin Tungkol sa Intelektwalisasyon sa Intelektwalisasyon

ng Filipinong Filipino

ni Bonifacio P. Sibayan ni Bonifacio P. Sibayan