inleiding - senwes.co.za · naamlik om by te dra tot voedselveiligheid op ‘n volhoubare basis, te...

INLEIDING

2 Inleiding en bestek van verslag

3 Finansiële hoogtepunte

SENWES-PROFIEL 4 Wat ons doen, ons visie

en waardes

5 Senwes as belegging

7 Ons besigheidsmodel

Produk- en diensaanbod

8 Groepstruktuur en bedryfsoorsig

KORPORATIEWE BEHEER12 Voorsittersverslag

15 Ontmoet ons direksie

18 Verkorte korporatiewe beheerverslag

STRATEGIESE BENADERING TOT WAARDESKEPPING22 Verslag van die Besturende Direkteur

32 Opdatering van strategie

34 Welvaartskepping en -verdeling

BETROKKENHEID VANBELANGHEBBENDES36 Ons belanghebbendes

39 Korporatiewe sosiale belegging

40 Die Senwes-span

44 Skep ‘n etiese omgewing

FINANSIËLE OORSIG46 Senwes Groep vyfjaar- oorsig

47 Finansiële en bedryfs- verhoudings

51 Gekonsolideerde staat van fi nansiële posisie

52 Gekonsolideerde staat van omvattende inkomste

53 Gekonsolideerde staat van verandering in ekwiteit

54 Gekonsolideerde staat van kontantvloeie

55 Segmentinligting

3 Inleiding en bestek van verslag

4 Wat ons doen, visie, waardes

7 Besigheidsmodel

7 Produk- en diensaanbod

8 Groepstruktuur en bedryfsoorsig

12 Verslag van die Besturende Direkteur

22 Senwes beleggingsaak

24 Opdatering van strategie

26 Finansiële hoogtepunte

27 Senwes Groep vyfjaar- oorsig

28 Welvaartskepping en -verdeling

30 Ontmoet ons direksie

33 Verkorte korporatiewe beheerverslag

36 Volhoubaarheidsfi losofi e

36 Wesenlike volhoubaarheidsaspekte

Betrokkenheid van belanghebbendes

Besigheidsuitbreiding enrisikodiversifi kasie

Verbeterde fi nansiële prestasie

Fokus meer op die kliënt

Effektiewe beheer, risikobestuur en nakoming van wetgewing

Effektiewe talentbestuur deur te voldoen aan onswerknemerwaarde-aanbod

Die bou van 'n aanpasbareorganisasie

Bydrae tot sosiale transformasie en ontwikkeling

Skep 'n bemagtigende, veiligeen gesonde omgewing

Produkveiligheid

Verminder omgewingsimpak

61 Erkenning en toekennings

62 Korporatiewe inligting en kontakbesonderhede

Senwes Volhoubaarheidsverslag 2013 – Kweek waardevolle vennootskappe 3

Inleiding en bestekvan verslagDie volhoubaarheidsverslag bevat wesenlike inligting met be-

trekking tot die Senwes Groep se aktiwiteite vir die jaar geëin-

dig 30 April 2013. Die verslag openbaar nie detail inligting

van die afsonderlike afdelings, gesamentlike ondernemings en

fi liale nie, maar wel van die Senwes Groep as geheel.

Die volhoubaarheidsverslag is opgestel in terme van die G3-

riglyne soos neergelê deur die Global Reporting Initiative (GRI)

en is belyn met King III geïntegreerde verslagdoeningsriglyne,

terwyl breëbasis swart ekonomiese bemagtigingsprestasie be-

lyn is met die beste praktykkode van die Departement van

Handel en Nywerheid.

Gebalanseerde en verantwoordelike verslagdoening aan be-

langhebbendes is vir ons van kritiese belang. Ons is toegewyd

tot ‘n progressiewe ontwikkelingsbenadering in terme van

vol houbaarheidsverslagdoening. Hierdie verslag fokus op be-

langrike ontwikkelinge gedurende die jaar, wat verband hou

met die bestuur van wesenlike volhoubaarheidsprioriteite en

-aspekte, vordering gemaak en inisiatiewe wat geïmplemen-

teer is om uitdagings te oorkom.

Die Direksie is verantwoordelik vir die aanbieding van volhou-

baarheidsinligting, rapportering oor die betrokkenheid van

be lang hebbendes, die keuse van toepaslike verslagdoenings-

kriteria en –riglyne. In dié verband erken die Direksie sy ver -

antwoordelikheid om die integriteit van die volhoubaarheids-

verslag te verseker deur die toepassing van die GRI-riglyne. Die

Direksie het die verslag derhalwe deeglik oorweeg en is van

mening dat dit alle wesenlike aspekte, die volhoubaarheids-

prestasie van die organisasie en die impak daarvan redeliker-

wys aanspreek.

Die geïntegreerde verslag, wat in gedrukte en elektroniese

vorm beskikbaar is, is ‘n verkorte weergawe van die volledige

fi nansiële-, volhoubaarheids- en beheerverslae, wat aanvul-

lend is tot die geïntegreerde verslag en op die internet beskik-

baar is by http://senwes.co/IR13. Ons het vir die eerste keer

vanjaar slegs die verkorte fi nansiële jaarstate in gedrukte vorm

beskikbaar gestel. Die fi nansiële jaarstate is ooreenkomstig

met “International Financial Reporting Standards” (IFRS) op-

gestel. Die volledige stel gekonsolideerde fi nansiële jaarstate,

insluitend die direkteursverslae, komiteeverslae, aantekeninge

tot die fi nansiële state en rekeningkundige beleid is aanlyn

beskikbaar.

Die besluit om slegs ‘n verkorte geïntegreerde verslag te pu-

bliseer en te druk en om gemelde verslae apart aanlyn te publi-

seer, is hoofsaaklik uit ‘n koste-oogpunt gemotiveer, sowel as

die behoefte om die omgewingsimpak, met verwysing na die

verbruik van papier, te verminder.

4

VisieOm ‘n geadmireerde agri-besigheid te wees.

WaardesIntegriteit | Besigheidsoriëntasie | Innovasie | Lojaliteit |

Aanspreeklikheid | Self-motivering

OmsetMark-

kapitalisasie Totale Bates

Aantal Personeellede Netto Wins

Bydrae tot Sosiale

Ontwikkeling

2 124

R4,0 miljard

R307 miljoen R2,5 miljoen

R13,9 miljard R1,9 miljard

KERNFEITE• Senwes ontplooi 2 124 personeel,

meestal op die platteland.• Primêre bedrywighede fokus op

sentraal Suid-Afrika, die Suid- en Noord-Kaap, sowel as internasio-naal in die SAOG-streek.

Wat ons doenSenwes is ‘n toonaangewende geïntegreerde landboudienstebesigheid geposi-

sioneer in die graanwaardeketting tussen die plaashek en die verwerker.

Produksie-insette en kapitaalgoedere word verskaf aan hoofsaaklik die graan-

produsent, waarna toegang tot die mark vir die klant se oeste bewerkstellig

word. Ons fi nansierings- en logistieke dienste verskaf fi nansiële en landbou-

kundige dienste wat waarde toevoeg vir kliënte. Sake word hoofsaaklik in die

Vrystaat, Noordwes, Gauteng, Suid-Kaap en Noord-Kaap bedryf, asook interna-

sionaal in die SAOG-streek.

Die Groep het ‘n geïntegreerde model wat die behaling van sy primêre doel,

naamlik om by te dra tot voedselveiligheid op ‘n volhoubare basis, te fasiliteer.

As inisieerder van nuwe denke en vennootskappe, word gepoog om aan die

voorpunt van internasionalisering en diversifi kasie van sy besigheidsmodel te

staan. Senwes neem ook deel aan die internasionale verhandeling van koring,

geelmielies en oliesade deur ‘n strategiese vennootskap met die internasionale

agri-besigheid en voedselmaatskappy, Bunge.


KERNFEITE• Senwes beskik oor 4,6 miljoen ton

silokapasiteit in die SAOG-streek.• Senwes personeel aanvaar

eienaarskap van die besigheid en aanspreeklikheid teenoor belang-hebbendes.

Senwes as belegging GROOTSTE SILOKAPASITEIT IN AFRIKA

Senwes beskik oor 4,6 miljoen ton silokapasiteit in die SAOG-streek waaruit sy klante bedien word.

VENNOOTSKAPPE MET SLEUTELVERSKAFFERS Kernvennootskappe word gevorm met verskaffers van meganisasie, landbou-insette en fi nansiële dienste ten einde

die voorkeurkanaal vir die verspreiding van goedere en dienste binne landbou te wees.

KLANTEVERHOUDINGE VAN UITNEMENDHEID Senwes ontplooi bewese menslike kapitaal, logistieke oplossings, infrastruktuur en bedryfskapitaal ten einde die

klant, maar ook die afnemer van produkte, met uitnemendheid te diens.

VAARDIGHEDE BINNE LANDBOU Bevoegde en vaardige personeel met ondervinding, industrieleiers, mense met integriteit, gebalanseerde waardesis-

teme en suksesvolle prestasiegeskiedenis vorm die basis van ons menslike kapitaal en is verbind tot die Maatskappy

se fi nansiële, sosiale en omgewingsdoelwitte. Senwes personeel aanvaar gesamentlike en afsonderlike eienaarskap

van die besigheid en aanspreeklikheid teenoor belanghebbendes.

STRATEGIES GEFOKUS Senwes fokus sy strategie op landbou en aanverwante bedrywe wat ‘n belangrike deel uitmaak van die ontplooiing

van sy 2020 strategie.

6

KERNFEITE• Senwes bied 103 jaar se ondervin-

ding in die landboubedryf.• Senwes is nou ook teenwoordig in

3 Afrika-lande.

Die resultate ‘n Gesonde en konstante opbrengs

op kapitaal

Bo-gemiddelde dividendopbrengste

Sterk genereerder van kontant met ‘n gebalanseerde ratverhouding

‘n Gebalanseerde klantebasis onder-steun deur ‘n gesonde markaandeel

‘n Visioenêre landboumaatskappy strategies gerat vir groei.

Mosambiek

Malawi

Zambië

ekekekekkkkkkkkkk

Malawww

Mosambiek

Malawi

Zambië

Geografi ese voetspoor

Met 103 jaar se ondervinding het

Senwes Beperk ‘n bepalende rol in

die vorming van die landbouland-

skap gespeel. Ons bedryf hoofsaaklik

besigheid in sentraal Suid-Afrika –

Noordwes, Vrystaat, Gauteng, Noord-

Kaap en Suid-Kaap provinsies – terwyl

ons groter-wordende voetspoor inter-

nasionaal uitbrei na Malawi, Zambië

en Mosambiek by wyse van interna-

sionale gesamentlike ondernemings.

Senwes en sy geaffi lieerdes se besigheidsbasis


KERNFEITE• Ons volg 'n geïntegreerde

besigheids model in die graanwaarde ketting.

• Vennootskappe binne die graanwaardeketting sal integrasie ontsluit.

Ons besigheidsmodel

Ons span bestaan uit 2 124 permanente werknemers wat by-

dra tot die Groep se vermoë om ‘n netto wins van R307 mil-

joen te genereer. Die huidige batebasis van Senwes beloop

R4 miljard en die markkapitalisasie beloop R1,9 miljard. Sen-

wes is ‘n publieke maatskappy en die aandele verhandel op

‘n oor-die-toonbank (OTC) platform.

Senwes is verbind tot transformasie in terme van swart

ekonomiese bemagtiging en is tans ‘n vlak 8 bydraer. Ons

erken dat daar ruimte vir verbetering is en sal toegewyd bly

tot verdere verbetering in die verband.

Ons glo dat volhoubare landbou in Suid-Afrika en die res van

Afrika haalbaar is deur vennootskappe met sleutel-rolspelers.

Dit sal risiko’s verlaag en geleenthede ontsluit wat volhoubare

waarde vir alle belanghebbendes sal skep.

Samestelling

Finansiële dienste

Senwes Credit

Graanopbergingen -bemarking

VersekeringUnivision

Produsent Graan-afnemers

GrainovationLogistiek

Senwes Village Senwes Grainlink

Insetmiddeleen meganisasie

Produk- en diensaanbodInsetverskaffi ng Finansiële en tegniese dienste Marktoegangsdienste

Handelstakke

• Produksie-insette

• Tuinboutoerusting

• Hardeware

• Buitelewe en kampering

Meganisasie

• Heelgoedere

• Onderdele en werkwinkels

• Presisieboerdery

Produksiefi nansiering

Graanfi nansiering

Batefi nansiering

Landbou-tegniese dienste

• Landboudienste

• Grondkundige dienste

• Landbou-ekonomie

• GIS-dienste

Versekering

• Oesversekering

• Lewensversekering

• Korttermynversekering

• Makelaarsdienste

Graanopberging en

graanhantering

Graanverhandeling: plaaslik en

internasionaal

Logistiek

Elektroniese silosertifi kaatver-

handeling

Verhandeling oor grense

8

KERNFEITE

Groepstruktuur enbedryfsoorsig

Senwes Finansiële Dienste

Struktuur

SENWES CREDIT (B)

Produksiekrediet, maandrekeninge en spesiale

rekeninge wat bestuur word vanaf hoofkantoor

Afnemers en meuldeurfi nansiering bestuur vanaf

hoofkantoor

SENWES BATEFINANSIERING (B)

Verbande en huurkope wat bestuur word in

samewerking met ‘n batefi nansieringsvennoot

LANDBOUKUNDIGE EN TEGNIESE DIENSTE (B)

7 kantore wat landboukundige en tegniese dienste

lewer

UNIVISION GROEP (GO) (50%)

Kort- en langtermynversekering, kredietlewens-

versekering, oesversekering, korporatiewe versekering

en makelaarsdienste

Ons besigheid en handelsmerke Finansiering van landbou-insetmiddele.

Finansiering van vaste- en roerende bates vir boerdery-

doeleindes.

Finansiering van graan wat verhandel word deur ‘n ver-

skeidenheid van produkte.

Lewering van landbou- en tegniese dienste.

Verskaffi ng van verskeie doelgemaakte versekerings-

produkte aan produsente, kliënte en die

algemene publiek.

Lewering van makelaars- en administratiewe dienste.

Ons posisionering Finansieringskakel tussen die landbouprodusent en die

ander besigheidsaktiwiteite van Senwes.

Finansieringskakel tussen die graanafnemer en Senwes

Grainlink.

Adviseer die produsent met betrekking tot produksie-

praktyke en totale insetbeplanning.

Ons strategiese doelwitte Die beskikbaarheid van effektiewe en doelgemaakte fi -

nansieringsprodukte om die produsent en graanafnemer

in staat te stel om hul besigheid optimaal te bestuur tot

voordeel van alle belanghebbendes.

Om waardetoegevoegde versekeringsprodukte en diens-

te aan die kernaktiwiteite van Senwes te lewer en om

die besigheid op verskeie vlakke te ondersteun.

Bydrae tot normale bedryfswins

16,9%

Interpretasie: (B) = Bedryfsafdeling, (F) Filiaal, (G) Geas-

sosieerde of (GO) Gesamentlike onderneming

Geografi ese teenwoordigheidword deur ‘n ver-

nste.

versekerings-

e

tiewe dienste.

Geografi eseteenwoordigheid

Univision

Senwes Credit HK

• Senwes Credit het sy produkreeks uitgebou en die batefi nansierings-kontrak is heronderhandel.

• Univision Groep se bedieningsgebied het uitge brei met die vorming van die gesamentlike onderneming met NWK.


KERNFEITE

Senwes Village

Struktuur

HANDELSTAKKE (B) 29 handelstakke

Dieregesondheid, besproeiing, DIY, staal en om-heining, veevoere, tuinbou, wapens en ammunisie,

buiteleweprodukte 5 brandstofstasies

5 geriefswinkels

INSETVERSKAFFING (B) Direkte produkte

Saad, kunsmis, brandstof, plaagmiddels Grasland Ondernemings (Edms) Bpk (GO) (50%)

Landboukalkmyn in Noordwes provinsie Oos-Transvaal Kalkverskaffers (Edms) Bpk (F)

(99%)

MEGANISASIE (B) John Deere Agentskap

Heelgoedere vanaf 23 takkeOnderdele vanaf 28 takke14 meganisasiewerkswinkels

Presisieboerdery

JD Implemente (Edms) Bpk (GO) (50%)50% vennootskap in ‘n John Deere agentskap in die Suid-Kaap – vanaf 5 takke

Ons besigheid Verskaffi ng van insetmiddele aan die landboupro-

dusent.

Verskaffi ng van meganisasie- en instandhoudingsdiens-

te aan die landbouprodusent, wat

verband hou met landboutoerusting.

Verskaffi ng van ‘n verskeidenheid

hardeware en geriefsprodukte aan

die algemene publiek.

Ons posisionering Ontplooiing van infrastruktuur, bemarkingstrukture en

produkreekse ten einde aan die klant se produksie-inset-

en meganisasiebehoeftes te voldoen.

Ons strategiese doelwit Om die rol van voorkeurverskaffer aan die landboupro-

dusent van al sy insetprodukte en meganisasiebehoeftes

met uitnemendheid te vervul.

Geografi ese teenwoordigheid


40,7%

Interpretasie: (B) = Bedryfsafdeling,

(F) Filiaal, (G) Geassosieerde of

(GO) Gesamentlike ondernemingSlegs handelstakke

JDI

Geïntegreerde takke

• Die volhoubaarheid van die besig-heidseenhede sal verhoog met die Afgri-transaksie.

• Village het sy markaandeel vir meganisasie sowel as kleinhandel verhoog gedurende 2012/13.

serve

Handelsmerke

10

Senwes Grainlink

Struktuur

SILOBEDRYF (B)

68 graansilokomplekse

3 deursetstrukture

Silo Certs (Edms) Bpk (G) (42.5%)

Graan Silo Industrie (Edms) Bpk (G) (26%)

GRAANVERKRYGING (B)

22 graanverkrygingskantore

LOGISTIEK: GRAINOVATION (EDMS) BPK (GO) (50%)

Eienaar van 25 vloottoepassings

Makelaarsdienste

GRAANVERHANDELING (B)

2 verhandelingskantore

3 makelaars

Senwes Graanmakelaars (Edms) Bpk (F) (100%)

Bunge Senwes (Edms) Bpk (GO) (50%)

Senwes Mauritius Ltd (F) (100%)

Bunge Senwes International Ltd (GO) (50%)

(die houermaatskappy van):Senwes Grainlink Zambia Ltd (100%)Senwes Grainlink de Mocambique LDA (75%)

Senwes Grainlink East Africa Ltd (Kenya) (100%) SENWES LTD (MALAWI) (100%)

KERNFEITE• Senwes Grainlink het sy vermoë

uitgebrei na internasionale handel via sy vennoot Bunge Senwes.

• Die Afrika-besighede is afverkoop aan Bunge Senwes.

Groepstruktuur en bedryfsoorsig (vervolg)

Ons besigheid en handelsmerke

Verskaffi ng van marktoegang vir die graanprodusent.

Verkryging en verhandeling van graan.

Hantering en opberging van graan.

Logistieke dienste vir die

verkryging en verspreiding van graan.

Internasionale bemarking.

Ons posisionering Logistiek, hantering, opberging, verkryging, verskansing

en bemarking – geposisioneer tussen die plaashek en die

graanafnemer.

Ons strategiese doelwit ‘n Geïntegreerde oplossing vir die produsent en

graanafnemer om marktoegang en prysoplossings te

verbeter.


42,4%

Internasionale verhandelingskantoorBemarkings- en verhandelingskantoreHantering en opberging

Interpretasie: (B) = Bedryfsafdeling, (F) Filiaal, (G) Geas-

sosieerde of (GO) Gesamentlike onderneming

Geografi ese teenwoordigheid

Mosambiek

Malawi

Zambië

12

‘N Goeie operasionele resultaat, tesame met die

afsluiting van ‘n aantal strategiese transaksies,

het Senwes goed op dreef geplaas vir die be-

haling van sy 2020 strategiese en fi nansiële doelwitte. Die

volhoubaarheid van die Groep word grootliks bepaal deur die

vermoë om waarde te skep vir die klant en aandeelhouers.

Internasionale mededinging het fel toegeneem in die Suid-

Afrikaanse mark en die sneller van strukturele veranderings in

verskeie fasette is reeds getrek. Die landboubesigheidsland-

skap is besig om ingrypend en permanent te verander.

Vandag se kliënt vereis kreatiewe besigheidsoplossings en

pasgemaakte produkte wat waarde bied. Blote teenwoor-

digheid in produk, diens en infrastruktuur het ‘n alledaagse

kommoditeit geword en is nie meer volhoubaar nie. Senwes

en sy personeel verstaan dat ons slegs relevant sal wees teen

2020 indien ons daardie gaping kan toemaak.

Die verslag poog om ‘n geïntegreerde, holistiese en deur-

sigtige oorsig te verskaf van Senwes se strategiese, fi nansiële

en operasionele prestasie, sowel as ons deelname aan aspek-

te wat verband hou met die omgewing, die gemeen skap en

korporatiewe beheer.

Makro-impakteDie een-uit-30-jaar-buitengewone-droogte in die VSA het

die VSA-geelmie lieprys na nuwe rekordvlakke geneem. Dit,

sowel as die verswakking in die rand/dollar-wisselkoers,

het deurgespoel na die Suid-Afrikaanse mielieprys en die

2011/12 produk sieseisoen is gekenmerk aan verhoogde

landbou-omsette, goeie boerderymarges en gevolglike

buitengewone goeie netto boerdery-inkomste.

Die fi nansiële jaar geëindig 30 April 2013

het ‘n goeie balans tussen opera sionele

prestasie en die suksesvolle beha ling

van ‘n aantal strategiese doelwitte ge-

de monstreer.

KERNFEITE• Vandag se klant vereis kreatiewe be-

sigheidsoplossings en pasgemaakte produkte wat waarde bied.

• Arbeidsonrus het gelei tot verdere meganisasie; die gemiddelde kW-trekkeraankope het toegeneem.

Produsente se verhoogde besteebare inkomste het vernu-

wing en vervanging van kapitaalgoedere gestimuleer, terwyl

dit verder ook gelei het tot ‘n abnormale vraag na land-

bougrond. Rekordgrondpryse en huurtariewe is behaal en

boerderybalansstate het die buitengewone styging in grond-

waardes gekruissubsidieer.

Stakings in die mynbou, logistiek en landbou het egter ‘n

negatiewe impak op die arbeidsklimaat in Suid-Afrika ge-

had en graanprodusente het hierdie risiko aangespreek deur

verder te meganiseer. Die gemiddelde kW-trekkeraankope

het verhoog van 100.2 kW per eenheid na 122.8 kW per

eenheid.

Gunstige pryse gedurende die jaar onder oorsig het daartoe

gelei dat produsente hul graan vinnig verkoop het, teenoor

meer beheerste aktiwiteite wanneer pryse op laer vlakke

verkeer. Produsente kon gevolglik hul verpligtinge vinniger

nakom en het hul skuld afgelos selfs voor die seisoen tot ‘n

einde gekom het.

Die geleentheid wat produsente gehad het om graan teen

goeie pryse te verkoop het ook daartoe gelei dat van die ko-

mende seisoen se insetmiddele vooruit aangekoop kon word.

Die relatiewe hoë vlakke van landbou-infl asie het gelei tot

verhoogde omsette in terme van direkte en kleinhandelsland-

bou-insette.

Die droogte het veroorsaak dat nuweseisoengraan vinniger

gelewer is. Dit beteken egter ook dat ‘n gedeelte van die

nuwe seisoen se graan reeds ontvang is en dat dit, gepaard

met verlaagde volumes weens die droogte, kan lei tot ‘n uit-

dagende 2013/14 vir die graanopbergingsbedryf.

Finansiële prestasieDie Groep het vanjaar ‘n omset van R13,9 miljard gegenereer

en ‘n netto wins na belasting van R307 miljoen afgelewer.

Hierdie syfers verteenwoordig ‘n 16,9% toename in omset

teenoor die vorige jaar en ‘n 15,8% styging in netto wins

vanaf 2012. Dit is nie net ‘n goeie refl eksie van die Groep se

prestasie nie, maar meet ook die relatiewe prestasie binne

die sektor.


Die volgende is enkele sleutel fi nansiële verhoudings:

15,7% groei in verdienste per aandeel, vanaf 146 sent per

aandeel verlede jaar;

Wesensverdienste verteenwoordig 14,8% groei, vanaf

132,8 sent na 152,4 sent per aandeel;

Opbrengs op openingsekwiteit van 22,3%;

Netto batewaarde groei met 128 sent per aandeel, nadat

dividende van 41 sent per aandeel betaal is;

Dividendopbrengs van 6,8% op openingsmarkprys, wat

61 sent per aandeel verteenwoordig;

Kapitaalgroei van 15,5% vanaf R9,00 per aandeel ope-

ningsmarkprys na R10,40 per aandeel sluitingsmarkprys; en

Totale aandeelhouersopbrengs (kapitaalgroei + dividende)

van R360 miljoen is vir aandeelhouers gegenereer.

Daar was in die jaar onder oorsig verdere herinvestering in be-

dryfskapitaal wat heelwat kontant vereis het. Nuwe kapitaal is

geallokeer aan in- en uitvoertransaksies; ‘n verdere belegging

in die debiteureboek het die insetkanaal bemagtig om ‘n ge-

balanseerde en uitgebreide aanbod aan die klante te maak en

groter graanposisies is ingeneem weens die vroeë oes en hoër

graanpryse.

In terme van solvabiliteit en likiditeit kon Senwes daarin slaag

om ‘n eiekapitaalverhouding van 40% te handhaaf. Die maat-

skappy het gedurende die jaar sy tienjaar-fasiliteit van R650

miljoen opgeneem teen gunstige koerse en voorwaardes en ‘n

onbenutte korttermynfasiliteit van R632 miljoen verseker vol-

doende likiditeit vir groeigeleenthede, sowel as vir onverwagte

gebeure.

Senwes beskik oor R137 miljoen se onbenutte kommoditeitsfi -

nansiering en onbeswaarde bates van R1 438 miljoen is tot sy

beskikking vir verdere fi nansiering.

‘n Volwaardige projekkantoor is gevestig vir die implemente-

ring van die groei-inisiatiewe en effektiwiteit en produktiwiteit

is verder verhoog deur die vestiging van ‘n Sentrum van Uitne-

mendheid en verdere investering in IT-stelsels vir veral die opti-

malisering van bedryfsprosesse.

Senwes het ook, gegewe die lae prysverdienste, ‘n aandele-

terugkoopprogram afgekondig op 13 Desember 2012. Goeie

vordering is gemaak en ‘n onafhanklike buitefasiliteerder is ge-

taak om die program af te handel.

14

Operasionele prestasie

Senwes Credit- onder leiding van Gerrit van Zyl

Senwes Credit het ‘n goeie jaar beleef. ‘n Tweede agtereen-

volgende droogtejaar kon nie die momentum breek nie en

slegs ‘n marginale voorsiening is geskep. Daar is ‘n spesifi eke

kliënteprofi el oor die jare opgebou en die kliëntebasis onder-

skei hulself in moeilike tye.

Die debiteureboek het met 11,3% jaar-op-jaar gegroei wat,

gemeet teen ‘n gemiddelde infl asiekoers van 5,7%, dui op

markaandeelgroei sowel as groei in die spanderingsvermoë

van die bestaande kliëntebasis. Die boek het vanjaar die R2

miljard-merk oorskry en die divisie se markaandeel het met

6,3% gegroei.

Hierdie divisie het ‘n netto wins van R65 miljoen gerefl ekteer,

wat 15,6% van totale wins vanuit operasionele aktiwi teite

verteenwoordig.

Finansiële Dienste Verandering2013R’m

2012R’m

2011R’m

Credit

Gemiddelde krediet toegestaan 14% 1 511 1 325 1 157

% agterstallig op 30 April 0,5% 3,3% 3,8% 4,7%

Netto wins na fi nansieringskoste 18% 65 55 50

Opbrengs op kapitaal aangewend - 8% 8% 8%

Univision Groep

Netto wins na fi nansieringskoste 29% 9 7 4

Opbrengs op kapitaal aangewend 24% 75% 51% 31%

Senwes Grainlink- onder leiding van Pieter Esterhuysen

Senwes Grainlink het goeie resultate behaal, te midde van

‘n baie uitdagende jaar. Die resultate van Grainlink se silobe-

sigheid was beter as die vorige jaar, ten spyte van buitenge-

wone lae oordragvoorraad en die lae koringaanplantings.

Voorraadbestuur was knap en diensvlakke is verhoog om

produsente- en die graankopersmarkaandeel te vergroot.

‘n Verdere diversifi kasie van die saadbesigheid het plaasge-

vind in die vorm van die uitbreiding van die aanleg na die

kleinverpakkingsmark.

Verslag van die Besturende Direkteur (vervolg)

Absa het Senwes gedurende 2012/13 onverwags herprys en

dit het gelei tot verlaagde kredietmarges, aangesien die volle

verhoging nie na die kliënt deurgegee kon word nie.

‘n Felle aanslag deur kleinhandelsfi nansiers en bankiers het

verdere druk op die kredietmarge geplaas, maar ten spyte

hiervan het Senwes Credit die oorgrote gedeelte van sy kliën-

tebasis suksesvol behou.

Senwes het verskeie ondersoeke geloods en alternatiewe be-

fondsingsvoorstelle is tans in oorweging, in ‘n poging om die

volhoubaarheid van die kredietbesigheid te verseker. Vir die

komende jaar sal die divisie op die fi nalisering van ‘n effek-

tiewe befondsingvoorstel fokus en sal ook dienooreenkoms-

tig die posisionering in die markplek en integrasie met die

departemente oorweeg.

Univision het sy samesmelting met NWK Versekering sukses-

vol afgehandel en goeie operasionele en kulturele ooreen-

komste het die verwagte resultate afgelewer.

KERNFEITE• Die debiteureboek het met 11,3%

jaar-op-jaar gegroei en het die R2 miljard-merk oorskry.

• Die gesamentlike onderneming met Bunge het aktief deelgeneem aan die koringmark en 30% van die Wes-Kaapse koring opgekoop.

Die Graanbemarkingsafdeling het gesukkel om marges

binne ‘n moeilike markomgewing te handhaaf, maar het met

kreatiewe fi nansiële instrumente agterstallige operasionele

winste goedgemaak sonder dat noemenswaardige risiko’s

geneem moes word.

Die gesamentlike onderneming met Bunge het aktief

deelgeneem aan die koringmark en 30% van die Wes-

Kaapse koring opgekoop, terwyl heelwat in- en uitvoere

ook gefasiliteer is. ‘n Besending graaninvoere het egter

skeefgeloop wat gelei het tot ‘n groot prysregstelling met

groter balansstaatbenutting. ‘n 50% belang in die Afrika-

besighed is aan Bunge verkoop en R13 miljoen wins het


Die Mededingingstribunaal het op 15 Mei 2013, na jaar-

einde, die skikkingsooreenkoms tussen Senwes en die

Mededingingskommissie bekragtig. Die terme van die skik-

king vervat die beginsel van verskillende opbergingstarief-

opsies soos deur Senwes aanvaar in 2010, sowel as gelyke

toegang daartoe.

Die partye het ook ooreengekom dat die Senwes Graanbe-

markingsbesigheid, bestaande uit Senwes se klantebasis en

klandisiewaarde ten opsigte van witmielies, sonneblom en

diverse kommoditeite, in ‘n aparte entiteit gevestig sal word,

waarvan Senwes die alleenaandeelhouer sal wees.

Verandering2013R’m

2012R’m

2011R’m

Gemiddelde kapitaal vereis 19% 1 471 1 238 1 453

Netto wins na fi nansieringskoste (3%) 177 183 252

Opbrengs op kapitaal aangewend 6% 31% 25% 27%

Silodeurset (tonne) (7%) 2 525 052 2 718 781 2 776 519

Die silobesigheid sal voortgaan as ‘n afdeling van Senwes,

terwyl die verhandeling van geelmielies en koring steeds deel

sal vorm van die Bunge Senwes gesamentlike onderneming.

Daar word voorsien dat die wysigings teen 31 Januarie 2014

geïmplementeer sal word.

Daar word toenemend mededinging in die sektor beleef.

Dít, gepaard met lae oordragvoorrade en die impak van die

droogte, bied wesenlike uitdagings vir Senwes Grainlink in

die komende periode en die besigheidseenheid sal getoets

word aan kreatiwiteit en leierskap ten einde die uitdagings

die hoof te bied.

gevolglik gerealiseer. Dit is verreken teen ‘n waardedaling

van R15 miljoen as gevolg van die ineenstorting van die

Malawiese wisselkoers.

Grainovation, die gesamentlike onderneming met Imperial

Logistics, het ‘n moeilike jaar beleef en die stakings in die ver-

voerbedryf het veroorsaak dat die belegging met laer wins te

as die vorige jaar afgesluit het.

Senwes Grainlink se R177 miljoen netto wins het 42,3%

van die totale wins vanuit operasionele aktiwiteite verteen-

woordig.

16

Senwes Village- onder leiding van Frans du Plessis

2012/13 was ‘n rekordjaar vir Senwes Village. Met die verbin-

tenis van ‘n uitstekende span individue wat volle eienaarskap

van die besigheid geneem het, kon hierdie handelspilaar die

hoogste wins in die geskiedenis van die maatskappy behaal.

Senwes Village het daarin geslaag om sy markaandeel te

handhaaf en verder uit te brei te midde van aggressiewe toe-

trede en aktiwiteite deur mededingers.

Die meganisasiebesigheidsmodel is vernuwe en suksesvol

uitgerol ten einde dienslewering te verhoog in ‘n omgewing

wat toenemend tegnologies gevorderd raak. Die kapasiteit

van nuwe vakleerlinge is bewese uitgebrei ten einde die

tegniese ondersteuning in ons werkswinkels te belyn met

die klant se verwagtinge en die prinsipaal se vereistes. Mo-

biele werkstasies is in gebruik geneem, wat die staantyd


van ‘n heelwerktuigeenheid wesenlik ingekort het.

Daar is die afgelope twee jaar baie klem geplaas op die

verbetering van klantediens. Senwes Village doen jaarliks

navorsing wat in ‘n klantediensindeks vervat word. Alhoewel

daar nog harde werk voorlê om by tevredenheidsvlakke van

90% uit te kom, was die verbetering gedurende die afgelope

twee jaar bemoedigend.

Die sentralisering van die aankoopfunksie het uitstekende

resultate gelewer op die divisie se balansstaat en die wins-

gewendheid en produktiwiteit van die kleinhandelsbesig heid

het verder verhoog.

Senwes Village het gedurende 2012/13 ‘n netto wins van

R170 miljoen afgelewer, wat 40,7% van totale wins vanuit

operasionele aktiwiteite verteenwoordig.

Die nuwe gesamentlike onderneming tussen die kleinhan-

delsbesighede van Senwes en Afgri is op 12 April 2013 deur

die Mededingingstribunaal goedgekeur en skep ‘n nuwe

platform waar die risiko’s wat die makro-omgewingsfaktore

Verandering2013R’m

2012R’m

2011R’m

Omsette (insluitend direkte besigheid) 18% 4 197 3 555 2 824

Bruto wins 19% 417 351 274

Bedryfswins na fi nansieringskoste 46,5% 170 116 65

Terugskryf van waardedaling (in eiendomsbates) - - 53 -

Totale wins - 170 169 65

Koste-tot-inkomsteverhouding 7% 58% 65% 72%

Opbrengs op kapitaal aangewend (39%) 43% 82% 36%

bring, met nuwe innovasie oorbrug kan word, terwyl die

groter platform van kritiese massa geleenthede bied om

die mark meer kompeterend te bedien. Die transaksie

word effektief geïmplementeer vanaf 1 Junie 2013.


Korporatiewe Dienste- onder leiding van Joe Maswanganyi

Die afgelope jaar is gekenmerk deur stewige belegging in die

opleiding van personeel. Senwes direksie en bestuur het ruim

bestee om die leierskap van die maatskappy op te lei en aan

die voorpunt van die nuutste wêreldtendense te hou. Daar is

altesaam R7,3 miljoen aan opleiding in die groep spandeer,

wat 4,8 opleidingsdae per personeellid en 2,2% van totale

vergoeding verteenwoordig. Die Senwes Akademie het 48

sertifi kate en diplomas vir geregistreerde leerlingskappe en

vakleerlingskappe in die jaar onder oorsig toegeken, ter-

wyl 26 leerders erkenning ontvang het vir die suksesvolle

voltooiing van bestuursopleidingsprogramme aan verskeie

besigheidskole.

Die Senwes Akademie het in 2012 erkenning vanaf die Agri-

Seta ontvang vir die Senwes graduandi-program, terwyl Sen-

wes leerders ook in twee kategorieë aangewys is as beste

leerders.

Die graduandi-program het vanjaar 12 persone inge sluit,

waarvan 67% uit die aangewese SEB-groepe is. Die gradu-

andi-program speel ‘n suksesvolle rol om belowende talent

vanuit voorheen benadeelde groepe in die maat skappy op

te neem.

Die etiekprogram is tydens 2012 verfyn, korporatiewe be-

heerstrukture is gevestig en die program is tans onder imple-

mentering.

Onbetroubare dienslewering deur munisipaliteite is tans ‘n

KERNFEITE• Daar is die afgelope twee jaar baie

klem geplaas op die verbetering van klantediens.

• Daar is altesaam R7,3 miljoen aan opleiding in die groep spandeer,wat 4,8 opleidingsdae per personeellid en 2,2% van totale vergoeding verteenwoordig.

beduidende risiko vir Senwes, maar aksies om hierdie risiko

te verskans is reeds in proses. Die volatiele en onvoorspelbare

arbeidsverhoudingeomgewing sal deeglik gemonitor word

ten einde positiewe verhoudinge te handhaaf. Die koste van

regulatoriese voldoening sal ‘n uitdaging in die komende jaar

bied.

StrategieDie 2020-strategie is eenvoudig: konsolideer, herorganiseer,

integreer in graanwaardekettings en internasionaliseer. Dit

spreek tot ons visie: “Om ‘n geadmireerde landboubesig heid

te wees wat waarde skep vir al sy belanghebbendes”.

Die industrie is klein, mededingers is uiters fl uks en be-

sigheidsmodelle is goed geposisioneer. Daar is egter waarde

wat in die middel verlore gaan en Senwes vorm graag ven-

nootskappe wat hierdie waarde kan ontsluit en ‘n wen-wen-

geleentheid vir die betrokke partye bied. Konsolidasie is reeds

‘n realiteit en die landskap van landbou sal waarskynlik in

groter handelsblokke groepeer ten einde te poog om kon-

sentrasie- en ander bedryfsrisiko’s te ontsnap.

Senwes kies sy vennote versigtig en poog om slegs volhou-

bare vennootskappe te vorm wat die toets van die tyd sal

deurstaan.

Die 2020-strategie is geslyp deur die verlede te ontleed en

toekomstige waarskynlikhede te analiseer. Landbou van die

toekoms sal beslis nie wees wat dit vandag is nie, maar die

besigheid van môre is reeds gesetel in die denke en ontwerpe

van vandag.

18


KERNFEITE• Die nuwe gesamentlike onderne-

ming tussen die kleinhandels-besighede van Senwes en Afgri is op 12 April 2013 deur die Mededing ingstribunaal goedgekeur.

• Die 2020-strategie is eenvoudig: konsolideer, herorganiseer,

integreer in graanwaardekettings en internasionaliseer.

’n Oorsig oor die gesamentlike besighede

GRAINOVATION (MET IMPERIAL): Stakings in die logistieke sektor het negatief ingewerk

op Grainovation se bedrywighede en alhoewel die vorige jaar se resultate nie geëwenaar kon

word nie, het die besigheid steeds goed presteer.

SENWES BATEFINANSIERING (MET WESBANK): Hierdie besigheid se winsbydrae was we-

senlik en toon gesonde groei. Weens die goeie prestasie kon die winsdeling heronderhandel

word en Senwes se bydrae hieruit het met 26,9% jaar-op-jaar gegroei.

GRASLAND ONDERNEMINGS (MET NWK): Gunstige graanpryse het besteding aan land-

boukalk gestimuleer en Grasland kon sy kapasiteit op sy vlagskipmyn verdubbel. Verdere

uitbrei dings en/of verkrygings word in die vooruitsig gestel.

BUNGE SENWES (MET BUNGE): Die Bunge Senwes gesamentlike internasionale graan-

verhandelingsbesigheid is in sy tweede bestaansjaar. Dit het aanvanklik goeie markaandeel

gewen, maar benodig verdere margeverbetering. 288 523 ton graan is ingevoer, terwyl 211

340 ton uitgevoer is. Senwes Grainlink het 50% van sy Afrika-besigheid aan Bunge verkoop,

wat sodoende die SAOG-streeksverhandelingsdoelwit nastreef.

JD IMPLEMENTE (MET TOMLINSON-FAMILIE): Hierdie gesamentlike besigheid is vanjaar

twee jaar oud en het bo alle verwagtinge presteer. Uitbreiding in terme van produkreeks en

geografi e word tans verder ondersoek.

UNIVISION GROEP (MET NWK): Die samesmelting tussen Senwes en NWK se versekerings-

besighede is op 1 Mei 2012 geïmplementeer en die verwagte sinergieë is ontsluit. Die be-

sigheid presteer bo verwagting goed.

GESAMENTLIKE KLEINHANDELBESIGHEID (MET AFGRI): Die samesmelting van Senwes

Village met Afgri Kleinhandel in ‘n nuwe onderneming beloof om die landboukleinhandel

hoogs kompeterend te struktureer. Dit sal kritiese massa en margevoordele meebring en sal

diversifi kasie van handelsmerke, klante, kommoditeite en geografi e bewerkstellig. Die trans-

aksie is op 1 Junie 2013 geïmplementeer.

Gesofi stikeerde projek- en risikobestuursprosesse is in plek om die uitdagings en risiko’s wat met snelle groei

gepaard gaan, te bestuur.

Die onderbou van die maatskappy is in die jaar weereens gevestig in ‘n kultuur van dissipline, innovasie, beheer

en kontrole. Strukture word deurentyd gedaag en die proses van deurlopende verbetering deur middel van

die Sentrum van Uitnemendheid lewer baie goeie en innoverende resultate wat volhoubaarheid aanmoedig.

20

Vooruitskouing‘n Tweede agtereenvolgende droogtejaar is op die kaarte,

wat geweldige stremming op die produsent se kontantvloei

kan plaas. Lae reënval in die najaar van die 2012/13-produk-

sieseisoen het gelei tot lae mielieopbrengste wat, gepaard

met vroeë lewerings van nuweseisoengraan, waarskynlik we-

senlik negatief kan inwerk op die inkomste uit die graanop-

bergingsbesigheid in die 2013/14 fi nansiële jaar.

2013/14 het dus die potensiaal om ‘n moeilike graanjaar

te wees, wat die bedryf sal toets in terme van kostebestuur

en -besparing. Die graanopbergingsbedryf – veral die maat-

skappye wat belê in alternatiewe bergingstrukture – mag

toenemende druk ervaar, wat weer fundamentele herstruk-

turing van die mark kan aanmoedig. Senwes Grainlink se

besigheid kan moontlik voordeel trek uit die uittrede van al-

ternatiewe bergingsrolspelers, veral in die medium tot lang

termyn.

Mieliekommoditeitspryse gaan waarskynlik onder druk ge-

plaas word weens die lae internasionale mieliepryse wat mag

vorm vanweë die potensiële hoë aanplantings in die VSA, sou

hulle ‘n normale opbrengsjaar beleef. Hierdie verskynsel sal

internasionale pryse waarskynlik afwaarts dwing. Produsente

se boerderyinkomste kan negatief geaffekteer word weens

laer pryse, sowel as verlaagde opbrengste wat waarskynlik al-

gemeen gaan voorkom in die sentrale en westelike gedeeltes

van Suid-Afrika.

Hierdie potensiële verlaging in bestedingsvermoë en meer

konserwatiewe spanderingspatrone behoort kapitaalbeste-

ding in te perk en die meganisasie-bullopie tot ‘n einde te

bring.

Die Suid-Afrikaanse mark het die afgelope tyd ‘n stormloop

van internasionale graanhandelshuise beleef, wat marges tot

verdere volwassenheid gedryf het. Beide plaaslike en interna-

sionale rolspelers sal die druk hieruit beleef in die komende

jaar, wat toekomstige deelname in die mark mag bepaal.

Die oneffektiewe proses om sojabeenmeel in te voer skep ‘n

plaaslike geleentheid wat Senwes ernstig saam met vennote

met toepaslike kundigheid sal ondersoek.

Eerskomende seisoen se aanplantings mag onder druk wees

weens ‘n tekort aan ondervog. Dit, tesame met ingekorte


kredietreëlings, kan produsente onder druk plaas in terme

van hul aanplantingsbesluite.

Daar word verwag dat die uitrol van die Senwes-Afgri klein-

handelsbesigheid sal lei tot die verbetering van beide groepe

se risikoprofi el en die bestuur van die nuwe onderneming sal

fokus op die implementering van optimale bedryfspraktyke.

Die konsolidasie-oogmerke sal waarskynlik vanjaar verder

geneem word en groter groeperinge sal waarskynlik begin

vorm. Senwes sal poog om strategies te posisioneer ten einde

waarde vir die groep, sy vennote en die sektor te skep.

Die 2012 PwC Agribusiness Insights-verslag dui aan dat daar

‘n kosteknyptang in die landbou ontstaan het. Alle aandui-

dings is dat dit sal voortduur, veral weens die verwagte klei-

ner oes.

Die versekeringsbesigheid sal in die komende jaar poog om

sy diens en produk verder uit te brei ten einde sy oogmerke

van ‘n ten volle geïntegreerde fi nansiële dienstemaatskappy

na te jaag.

Inligtingstegnologie sal verder geoptimaliseer word ge-

durende die komende jaar – veral in Senwes Grainlink. Ons

verwag ook ‘n IT-uitbreiding by klante – spesifi ek in die pre-

sisieboerderysegment.

Verklaring van vooruitskatting

Sekere verklarings wat in hierdie verslag gemaak word, is nie

op historiese feite gebaseer nie en hou verband met analises

en ander inligting wat gegrond is op die voorspelling van toe-

komstige resultate wat nog nie bepaal kan word nie en wat

verband hou met, onder andere, nuwe besigheidsvolumes,

opbrengs op belegging (insluitend wisselkoersfl uktuasies)

en aktuariële veronderstellings. Hierdie verklarings kan ook

verband hou met ons toekomsvooruitsigte, ontwikkelings en

besigheidstrategieë.

Dit is vooruitskouingsverklarings, soos gedefi nieer in die

“United States Private Securities Litigation Reform Act of

1995”. Woorde, soos “glo”, “verwag”, “waarskynlik”,

“moontlik”, “voorspel”, “beoog”, “strewe”, “sal”, “be-

plan”, “kan”, “mag”, “poog”, “projekteer” en soortgelyke

KERNFEITE• Die Suid-Afrikaanse mark het die

afgelope tyd ‘n stormloop van inter-nasionale graanhandelshuise beleef, wat marges tot verdere volwassen-heid gedryf het.

• 2013/14 het die potensiaal om ‘n moeilike graanjaar te wees, wat die bedryf sal toets in terme van kostebestuur en -besparing.


uitdrukkings het ten doel om sodanige vooruitskouingsver-

klarings te identifi seer, maar is nie eksklusief die wyse waar-

op sodanige verklarings geïdentifi seer word nie. Vooruit-

skouingsverklarings behels inherente risiko’s en onsekerhede

en sou een of meer van hierdie risiko’s realiseer, of indien

onderliggende veronderstellings korrek blyk te wees, kan

werklike resultate wesenlik van die verwagte resultate verskil.

Vooruitskouingsverklarings is slegs van toepassing vanaf die

datum waarop dit gemaak word en Senwes aanvaar geen

verpligting om enige verklaring aan te pas of op te dateer

weens nuwe inligting, toekomstige gebeure of enige ander

rede nie.

BedankingsVanjaar se prestasie op fi nansiële en nie-fi nansiële vlak kan

op geen terrein deur enkelinge toegeëien word nie; dit is die

resultaat van spanne wat op alle vlakke eienaarskap, sorg en

passie demonstreer. Dit is ‘n voorreg om saam aan ‘n droom

te bou en te ervaar hoe die Groep waarde vir sy belangheb-

bendes toevoeg.

Japie Grobler tree vanjaar uit as voorsitter en direkteur na

13 jaar diens. Namens die Direksie en Uitvoerende Komitee

bedank ek graag vir Japie vir die verskil wat hy gemaak het.

Hy was saam met Senwes deur die maer jare, deur die her-

skikking van die maatskappy se portefeulje, die terugbou

van aandeelhouerswaarde, behaling van rekordwinste en die

ontwikkeling van die 2020-strategie.

Dit is verder vir ons baie belangrik om die bydraes van ons

KERNFEITE• Dit is belangrik om die bydraes van

gesamentlike ondernemingsvennote te erken.

• Die konsolidasie-oogmerke sal waarskynlik vanjaar verder ge-neem word en groter groeperinge sal waarskynlik begin vorm.

gesamentlike ondernemingsvennote te erken. Ons spreek

dus ons dank uit teenoor Afgri, NWK, Bunge, Wesbank, Im-

perial en JD Implemente; ons sien uit daarna om ons gedeel-

de belange verder uit te brei.

Die bydraes van Senwes se Direksie, Uitvoerende Komitee,

sowel as bestuur op alle vlakke van die onderneming was

vanjaar onmisbaar – ek waardeer elkeen se bydrae opreg.

Leierskap is nie slegs beperk tot bestuur nie. Dit maak my

opgewonde om te sien hoe elke personeellid – spanlid –

eienaarskap op sy of haar terrein aanvaar. Senwes is ‘n

dinamiese werksplek waar ek in elke afdeling korporatiewe

gedrag en innovasie opmerk en waar hoë pres terende self-

gerigte spanne leiding neem om Senwes nader aan sy visie

te neem. Dit is vir my ‘n voorreg om deel van hierdie span

te wees.

Alle eer aan ons Skepper vir Sy genade.

____________________

Francois Strydom

BESTURENDE DIREKTEUR

Klerksdorp

25 Junie 2013

22

Senwes beleggingsaak

Groei vir die jaar

Wesensverdienste per aandeel 14,8%

Netto batewaarde 16,9%

Aandeelprys 15,5%

Opbrengs vir die jaar

Opbrengs op gemiddelde ekwiteit 20,7%

Totale aandeelhouersopbrengs: 22,3%

• Dividendopbrengs 6,8%

• Kapitaalappresiasie 15,5%

Opbrengs op totale bates (EBIT) 12,7%

BEDRYFSONDERVINDING

Na meer as ‘n eeu het ons ondervinding en korporatiewe geheue opgebou ten einde die aanslae binne

die landboubedryf te trotseer.

REPUTASIE WAT VERBAND HOU MET PRESTASIE

Senwes het ‘n gesonde fi nansiële prestasierekord en het die volgende bereik:

Ons het beter presteer oor die afgelope vyf jaar as die JSE Voedselsektor, met goeie opbrengste op

ekwiteit en totale bates tesame met hoër dividendopbrengste.

Bedryfs-

ondervindingToegewyde

personeel

Beleggingsaak

Reputasie wat verband

hou met prestasie

Infrastruktuur en bedryfs-kapasiteit

Strategiesevennootskappe

Groei-vooruitsigte

Strategiese fokus

Leierskaps-kwaliteit


INFRASTRUKTUUR EN BEDRYFSKAPASITEIT

Senwes het die grootste silokapasiteit in die SAOG - 4,6 miljoen ton om klante regdeur die streek te diens.

Senwes beskik ook oor die nodige menslike kapitaal, logistieke oplossings, infrastruktuur en bedryfskapi-

taal om uitmuntende diens aan al sy klante te lewer.

Op jaareinde het Senwes Village oor 28 handelstakke en meganisasiepersele, sowel as 5 brandstofstasies

beskik.

STRATEGIESE VENNOOTSKAPPE

Ons het sleutel strategiese vennootskappe met verskaffers van meganisasie, landbou-insetprodukte,

verhandeling van graan en fi nansiële dienste, wat ons in staat stel om die voorkeur verspreidingskanaal vir

goedere en dienste in die landboubedryf te wees.

GROEIVOORUITSIGTE

Die behoefte aan voedselproduksie verhoog deurlopend weens die groei in bevolking en veranderende

eetgewoontes, wat verhoogde verbruik van proteïen in ontwikkelende gemeenskappe en gevolglike groei-

geleenthede vir agri-besighede tot gevolg het.

STRATEGIESE FOKUS

Senwes is strategies gefokus op die afl ewering van sy 2020 strategie. Senwes het sy vermoë om te groei

in vorige jare gedemonstreer en ons strategie is gemik op die behaling van ‘n R1 miljard wins na belasting

in 2020. Ons groep het ‘n duidelike visie en het die kundigheid wat benodig word vir die uitvoering van

hierdie strategie.

LEIERSKAP

Senwes is trots op sy hoogs bekwame leierskapskorps, op beide beheer- en bestuursvlak, wat die kun-

digheid het om die strategie vir groei en volhoubare waardeskepping te formuleer en uit te voer.

Ons uitvoerende bestuur het gesamentlike bestuursondervinding van 93 jaar en bedryfsondervinding van

149 jaar. Ons het ‘n standvastige span met ‘n gemiddelde ampstermyn van 13,6 jaar en ‘n gemiddelde

personeelomset van 3,6% oor die afgelope vyf jaar.

TOEGEWYDE PERSONEEL

Ons het toegewyde en lojale personeel wat eienaarskap neem en die waardes van die organisasie uitleef.

SENWES VYF-JAAR GEMIDDELDE PRESTASIE VERGELEKE MET DIE JSE VOEDSELSEKTOR:

DIVIDENDPOPBRENGS PRYSVERDIENSTE-VERHOUDING

11,0%

4,1%

TOTALE AANDEELHOUERS-

OPBRENGS

27,1%

20,2%

6,2

15,2

JSE VoedselsektorSenwes

24

Opdatering van strategie

KERNFEITE• Konsolidasie, reorganisasie asook

integrasie van die graanwaardeket-ting is strategiese prioriteite.

• Ons strewe na 'n ten volle geÏnte-greerde agri-besigheid.

Die Senwes 2020 strategie is in 2010 geloods en het ‘n gesonde strategiese ba-

sis verskaf vir groei en volhoubaarheid. Die uiteindelike doelwit van hier-

die strategie is om ‘n ten volle geïntegreerde agri-besigheid te word en om ‘n

belangrike rolspeler in die globale voedselwaardeketting te wees. Ons strategiese

doelwit is derhalwe om volhoubare waarde vir alle belanghebbendes te skep en

ons strategiese visie behels dat ons ‘n agri-besigheid wil word wat deur al ons

belanghebbendes geadmireer word. Die mikpunt is dus om ‘n voorkeurbelegging,

-vennoot, -werkgewer, -verskaffer en -burger te word.

Integriteit

Besigheids-

oriëntasie

Innovasie

Self-motivering

Aanspreekl ik-

heid

Lojaliteit

Klantefokus en ver-

houdingsbestuur

Leierskap, talent,

kultuur en waardes

IT, besigheidsintel-

ligensie en innovasie

Bedryfseffektiwiteit

en risikobestuur

Konsolidasie

Samesmeltings

en verkrygings

Gesamentlike

ondernemings

Strategiese

alliansies

Gemiddelde opbrengs hoër as die

verlangde geweegde gemiddelde

koste van kapitaal (WACC).

Jaarlikse groei van 10% ten

opsigte van verdienste voor rente,

belasting, waardevermindering

en amortisasie (EBITDA).

Netto wins na belasting (NPAT)

jaarlikse groei van 16%.

Eiekapitaalverhouding tussen

35% en 45%.

Waardes Prestasie-areas

Kern-drywers

Finansiëledoelwitte


2020 Beleggingstruktuur

KERNFEITE• Die 2020 beleggingstruktuur sluit

die volgende pilare in: landbou-diens te, geïntegreerde voedselbe-drywe, hulpbronne en beleggings.

• Ons maak doelgerigte vordering met die behaling van ons 2020- doelwitte.

SENWESGROEP

Landbou-dienste

Logistiek

Finansiële Dienste

GeïntegreerdeVoedselbedrywe Hulpbronne Beleggings

Vordering

KONSOLIDASIE VAN DIE LANDBOUDIENSTESEKTOR

Verkryging van 50% aandeelhouding in JD Implemente, geleë in Swellendam, Wes-Kaap.

Grainovation gesamentlike onderneming met Imperial.

Gesamentlike batefi nansieringsonderneming met Wesbank.

Gesamentlike versekeringsonderneming tussen Senwes fi liaal Univision, en die versekeringsbesigheid van NWK.

Gesamentlike onderneming tussen die Senwes en Afgri kleinhandelsbesighede – effektiewe datum 1 Junie 2013.

UITBREIDING IN AFRIKA

Malawi

Zambië

Mosambiek

INTERNASIONALE GESAMENTLIKE ONDERNEMING

Bunge Senwes gesamentlike onderneming.

Ondersoek na die vestiging van ‘n oliepersaanleg met Bunge.

Herstrukturering van Afrika besighede om Bunge in te sluit.

26

Finansiële hoogtepunte

Beleggerswaarde (Kapitaalgroei en dividende)

2013 2012

Totale aandeel-houersopbrengs 22,3% -5,9%

Na 'n daling in die aandeelprys die vorige jaar het totale aandeelhouers-opbrengs in 2013 teen 'n gesonde koers gegroei.

Finansiële prestasie

2013 2012

Inkomste (R’m) 13 886 11 875

Inkomste het met 17% toegeneem en word hoofsaaklik toegeskryf aan 'n styging in die verkope van heelgoedere en hoër graanpryse.

Netto wins na belasting (R’m)

307

265

Die Groep se wins het met 16% ge-groei. Die insetkanaal het 'n buitenge-wone goeie jaar beleef.

Wesensverdienste per aandeel (sent)

152,4

132,8

Wesensverdienste het in 2013 met 15% gestyg. Die styging in wesensver-dienste verhoog volhoubaarheid vir die belegger.

Opbrengs op openingsekwiteit 22,3% 21,5%

Opbrengs op ekwiteit (ROE) het ver-hoog tot 22,3%. ROE is in die boonste kwartiel van landboubesighede.

17%

16%

15%

0,8%

28%

Risikoprofi el

2013 2012

Eie kapitaal aangewend 40% 41%

Die eiekapitaalverhouding verkeer binne die kapitaalhandhawingsriglyne van tussen 35% en 45%.

Rentedekking(keer) 5,3 5,4

Die rentedekking is steeds op die vlakke van die vorige jaar, wat dui op volge-houe, effektiewe balansstaatbestuur. Die minimum gestelde vlak vir rentedek-king is 3.

1%

2%

DIVIDEND BETAAL EN HERINVESTERING

DIVIDEND

HERINVESTEER

Die groeistrategie van Senwes vereis volgehoue herinvestering.

267,0

74,0

179,0

126,0

2013 2012

R'M


Senwes Groep vyfjaar-oorsig

2013R’m

2012R’m

2011R’m

2010R’m

2009R ‘m

STAAT VAN FINANSIËLE POSISIE *

Bates Nie-bedryfsbates 822 696 548 508 433Bedryfsbates 3 199 2 676 2 558 2 288 2 070

Totale bates 4 021 3 372 3 106 2 796 2 503

Ekwiteit en aanspreeklikhede Kapitaal en reserwes 1 583 1 368 1 230 1 059 1 126Nie-beherende belang 10 8 - - -Ekwiteit 1 593 1 376 1 230 1 059 1 126Nie-bedryfslaste 1 009 457 446 436 432Bedryfslaste 1 419 1 539 1 430 1 301 945

Totale ekwiteit en aanspreeklikhede 4 021 3 372 3 106 2 796 2 503Rentedraende laste ingesluit in bedryfslaste en nie-bedryfslaste 1 782 1 440 1 399 1 196 717

INKOMSTESTAAT

Inkomste Finansiële Dienste - Senwes Credit & Univision Groep 139 168 156 166 182Insetverskaffi ng – Senwes Village 2 871 2 259 1 770 1 943 2 208Marktoegang – Senwes Grainlink 12 209 10 659 5 567 6 895 8 723Diverse bedrywe - - 46 27 27Normale bedryfsaktiwiteite 15 219 13 086 7 539 9 031 11 140Korporatiewe inkomste 35 11 11 8 17Totale Inkomste 15 254 13 097 7 550 9 039 11 157Beëindigende bedrywe om oorgedra te word na

gesamentlike onderneming (1 368) (1 222) - - -

Inkomste uit voortgesette bedrywe 13 886 11 875 7 550 9 039 11 157

Wins* Finansiële Dienste – Senwes Credit & Univision Group 129 62 54 62 72Insetverskaffi ng – Senwes Village 170 169 65 96 138Marktoegang – Senwes Grainlink 177 183 252 236 349Diverse bedrywe - - - 2 -Normale bedryfsaktiwiteite 476 414 371 396 559Korporatiewe koste (69) (54) (56) (66) (37)Beleggingsinkomste - 2 4 2 4

Wins voor belasting 407 362 319 332 526Belasting (100) (97) (100) (123) (158)

Wins vir die jaar 307 265 219 209 368

Nie-beherende belang 2 1 - - 1Finansieringskoste hierbo ingesluit (104) (92) (115) (85) (126)

KONTANTVLOEISTAAT *

Kontant uit bedrywe gegenereer 490 441 547 516 744Totale fi nansieringskoste, belasting en dividende betaal (295) (307) (250) (469) (357)

Finansieringskoste betaal (104) (89) (113) (79) (126)Belasting betaal (117) (92) (92) (110) (148)Dividende betaal (74) (126) (45) (280) (83)Verandering in bedryfskapitaal (544) (88) (290) 52 (386)Ander bedryfsinkomste - 2 1 2 4

Netto kontantvloei (gebruik deur)/uit bedryfsaktiwiteite (349) 48 8 101 5Netto kontant geïnvesteer deur beleggingsaktiwiteite (148) (133) (31) (46) (55)Netto kontant gegenereer deur fi nansieringsaktiwiteite 531 102 - - -

Netto toename/(afname) in kontant en kontantekwivalente 34 17 (23) 55 (50)

* Ingesluit beëindigende en voortgesette bedrywe

28

Staat van toegevoegde waardevir die jaar geëindig 30 April

GROEP

Aantekeninge

2013 R ‘ m

2012 R ‘ m

Inkomste 13 886 11 875 Betaal aan verskaffers vir goedere en dienste (12 851) (10 932) Waarde toegevoeg 1 035 943 Inkomste vanuit beleggingsaktiwiteite - 2 WELVAART GESKEP 1 035 100% 945

Verdeel soos volg: Werknemers en direkteure 476 41,2% 437 42,0% Salarisse, lone en ander voordele 1 400 34,6% 391 37,6% Aansporingskema 76 6,6% 46 4,4%

Owerhede 2 114 9,9% 111 10,7%

Finansiers 104 9,0% 92 8,8%

Aandeelhouers 341 29,5% 305 29,3% Dividende en distribusie aan gewone aandeelhouers 74 6,4% 126 12,1% Voorsiening vir vervanging van bates 34 2,9% 40 3,8% Behoue surplus 4 233 20,2% 139 13,4%Welvaart verdeel uit inkomste 1 035 89,5% 945 90,8%Welvaart verdeel uit ander bronneOwerhede 3 121 10,5% 96 9,2%

TOTALE WELVAART VERDEEL 1 156 100% 1 041 100%

Aantekeninge

1. Werknemerbydraes van R 4 miljoen (2012 - R 4 miljoen) met betrekking tot sentrale versekeringsfondse is nie hierby ingesluit nie, aangesien dit verreken word in die bedrag betaal aan owerhede (aantekening 2).

2. Sentrale en plaaslike regering: SA normale belasting - huidige jaar 111 73 (Toename)/Afname in uitgestelde belastingbate (9) 13 Sekondêre belasting op maatskappye - 12 Kapitaalwinsbelasting 2 - Vorige jaar aanpassing (4) - Vaardigheidsontwikkelingsheffi ng 3 3 Belasting betaal aan plaaslike owerhede 7 6 Sentrale versekeringsfondse 4 4 Spandering aan owerhede 114 111

3. Ander belasting bestaan uit: BTW 39 26 LBS 80 70 Terughoubelasting op dividende 2 - Spandering aan owerhede 121 96

Totale spandering aan owerhede 235 207

4. Behoue surplus bestaan uit: Groepwins na belasting 307 265 Dividende (74) (126) Behoue surplus 233 139

Welvaartskepping en -verdeling


WerknemersAandeelhouers Owerhede Finansiers

29,5%29,3%

41,2% 42,0%

20,3% 19,9%9,0% 8,8%

2013 2012

VERDELING VAN WELVAART

30

Ontmoet ons direksie

JE (Japie) Grobler (61)VOORSITTER

Direkteur sedert April 1997

Kwalifi kasies: B.Juris LLB

Lidmaatskap van direksiekomitees:

Nominasie (Voorsitter), ex offi cio-toegang tot alle komitees

Ander toepaslike direkteurskappe:

Senwesbel Bpk, Agri Securitas (Voorsitter)

Mnr Grobler boer sedert 1977 in die Bothaville-distrik en het

uitgebreide blootstelling aan landbou en besigheid. Hy het

op verskeie komitees in georganiseerde landbou gedien as

lid en voorsitter op plaaslike, provinsiale en nasionale vlak,

onder andere as ondervoorsitter van die Vrystaat Landbou-

unie, voorsitter van NAMPO, voorsitter van die SALU Nasio-

nale Besigheidskamer en as president van Agri SA.

F (Francois) Strydom (53)BESTURENDE DIREKTEUR

Aangestel in 2010

Kwalifi kasies: B.Sc Agric(Hons)(Veekunde)


Risiko en Volhoubaarheid


Direkteur van verskeie maatskappye in die Senwes Groep en

ander verwante besighede.

Mnr Strydom is op 6 Augustus 2010 in dié posisie aangestel.

Voor dit het hy die pos van Direkteur: Bedryf sedert 2002

beklee. Hy het in 2001 by Senwes aangesluit en is as

Besturende Direkteur gesekondeer na die voormalige Kolosus

Beherend. Hy het sy loopbaan begin as Veekundige by Afgri

(voo rheen OTK) en is bevorder tot die pos van Direkteur:

Graan by Afgri oor ‘n periode van 13 jaar.

Japie Grobler Danie MinnaarFrancois Strydom Zarina Bassa

JDM (Danie) Minnaar (48)ONDERVOORSITTER

Direkteur sedert September 1999

Kwalifi kasies: B.Com


Vergoeding (Voorsitter), Oudit, Nominasie, Belegging en

Sosiale en Etiese


Senwesbel Bpk (Voorsitter)

Mnr Minnaar boer sedert 1988 in die Kroonstad-distrik en

is vir baie jare reeds deel van die landbousektor. Hy is ‘n

voormalige voorsitter van die Vrystaat Landbou-unie Jong-

boerkomitee en was ook betrokke by die implementering en

bevordering van graanbemarking op Safex.

ZBM (Zarina) Bassa (49)

Direkteur sedert Junie 2011

Kwalifi kasies: B.Com(Rek), Hoër Diploma (Rekening-

kunde), GR(SA)


Oudit, Sosiale en Etiese

Ander direkteurskappe:

Finansiële Dienste Raad, Vodacom Bpk, Yebo Yethu Bpk,

Kumba Iron Ore Bpk, Lewis Groep Bpk, Sun International Bpk,

Woolworths Financial Services Bpk, Oceana Bpk, Universiteit

van Stellenbosch

Me Bassa het uitgebreide ervaring as vorige uitvoerende

direkteur van Absa en vennoot by Ernst & Young. Sy is hui dig

die uitvoerende voorsitter van Songhai Capital, ‘n beleggings-

maatskappy met swart meerderheidseienaarskap en -beheer.


SF (Steve) Booysen (51)

Direkteur sedert Oktober 2010

Kwalifi kasies: D.Com(Rek), GR(SA)


Oudit (Voorsitter), Belegging (Voorsitter), Sosiale en Etiese

Ander direkteurskappe:

Effi cient Groep Bpk, Steinhoff Bpk, Clover Industries Bpk,

Vukile Properties Bpk

Dr Booysen was die Hoof Uitvoerende Beampte van Absa Bpk

vir baie jare.

JBH (James) Botha (43)


Kwalifi kasies: BLC.LLB en Dip(Belasting)


Vergoeding, Nominasie, Oudit, Sosiale en Etiese

Mnr Botha het as kommersiële en korporatiewe prokureur

gepraktiseer vir 15 jaar voordat hy die korporatiewe wêreld

betree het. Hy is tans ‘n senior regsadviseur by die Noordwes

Universiteit se Institusionele Kantoor.

AJ (Dries) Kruger (61)


Kwalifi kasies: B.Compt(Hons), GR(SA)


Sosiale en Etiese (Voorsitter) en Oudit


Senwesbel Bpk

Mnr Kruger is ‘n geregistreerde ouditeur en rekenmeester,

wat sedert 1976 in Kroonstad praktiseer. Hy was ‘n trustee

van die Vrystaat Munisipale Pensioenfonds en ook van die

pensioenfonds van die Gereformeerde Kerke van SA.

CF (Corné) Kruger (40)FINANSIËLE DIREKTEUR

Aangestel in 2010

Kwalifi kasies: B.Com(Hons), GR(SA)




Direkteur van verskeie maatskappye in die Senwes Groep en

ander verwante besighede.

Mnr Kruger is as Finansiële Direkteur aangestel op 26 Au-

gustus 2010. Hy het in 1999 by Senwes aangesluit en ver-

skeie posisies beklee alvorens hy aangestel is as Finansiële

Direkteur. Hy het sy loopbaan by PWC as ouditeur begin.

James BothaSteve Booysen Dries Kruger Corné Kruger

32

NDP (Nico) Liebenberg (43)

Direkteur sedert Augustus 2008

Kwalifi kasies: B.Com(Hons), M. Volhoubare Landbou


Risiko en Volhoubaarheid (Voorsitter) en Vergoeding


Senwesbel Bpk

Mnr Liebenberg boer sedert 1991 in die Bothaville-distrik. Hy

het ‘n gediversifi seerde boerderybedryf gevestig en is, inter

alia, een van die wesenlike verskaffers van groente aan ‘n

bekende kleinhandelsgroep.

JJ (Jaco) Minnaar (37)


Kwalifi kasies: B.Ing(Landbou)


Risiko en Volhoubaarheid en Vergoeding


Senwesbel Bpk

Mnr Minnaar is al sedert 2000 betrokke by verskeie georgani-

seerde landboubestuurstrukture. Hy het vanaf 2004 tot 2011

op die uitvoerende komitee van Vrystaat Landbou gedien en

vir die afgelope vier jaar is hy ook deel van Graan Suid-Afrika

se bestuurspan. Hy is ook 'n lid van onderskeidelik die oudit-

komitee en die uitvoerende komitee van Graan Suid-Afrika.

WH (Thabo) van Zyl (39)


Kwalifi kasies: B.Sc Agric(Landbou-ekonomie)




Senwesbel Bpk

Thabo matrikuleer in 1992 aan die Hoërskool Sandveld op

Wesselsbron waar hy sy skoolloopbaan afsluit as onderhoof-

seun. Daarna verwerf hy sy BSc Agric-graad in Landbou-eko-

nomie aan die Universiteit van Pretoria in 1997. Thabo dien

op die direksie van Bothaville Milling sedert 2001. Hy is ook

Voorsitter van die Losdorings-studiegroep.

EM (Elmarie) Joynt (43)MAATSKAPPYSEKRETARIS

Aangestel in 2002

Kwalifi kasies: B.Com(Regte), LLB, FCIS, FCIBM, Prokureur

en Notaris van die Hoër Hof

Me Joynt het haar loopbaan as ekonoom by die Registrateur

van Koöperasies begin, waarna sy as kommersiële prokureur

gepraktiseer het. Sy het ook die pos van groep maatskap-

pysekretaris en regsadviseur by verskeie ondernemings in die

landbou- en fi nansiële sektor beklee, voordat sy in 2002 by

Senwes aangesluit het.

Jaco MinnaarNico Liebenberg Thabo van Zyl Elmarie Joynt

Ontmoet ons direksie (vervolg)


Verkorte korporatiewe beheerverslag

KERNFEITE• Die Direksie is verbind tot King III

beste praktyke.• Japie Grobler se leierskap oor die

afgelope 13 jaar verdien erken-ning.

Korporatiewe beheer en praktykeDie Direksie laat homself lei deur die korporatiewe beste

praktyke soos vervat in die King Verslae wat handel met

Korporatiewe Beheer (King II & III). Hierdie gesonde begin-

sels word deurlopend in ag geneem in alle besluitneming

en die implementering daarvan. Die volledige Korporatiewe

Beheerverslag is vervat op Senwes se webtuiste en Senwes

voldoen in wese, met uitsondering van enkele aspekte hierin

vermeld, aan dié beginsels.

Kortliks word die volgende rakende die materiële korpora-

tiewe beheer en beste beheerpraktyke gerapporteer:

Die DireksieGedurende die jaar het die Direksie weer sy eie rol in die stra-

tegiese rigtinggewing vir die Senwes Groep krities beoordeel

en het as sulks bevestig dat die Direksie steeds sal fokus op

die wesenlike aspekte wat die volgehoue lewensvatbaarheid

en groei van die Maatskappy kan bevorder. Die Direksie is der-

halwe deurlopend strategies gefokus binne 'n risikobestuurs-

fi losofi e en -benadering.

Die Direksie het oor tyd sy eie rol asook dié van sy direkte

belanghebbendes uitgedors en is die verantwoordelikhede en

funksionering van die Direksie vervat in die direksiehandves.

Die DirekteureDie strewe om die Maatskappy ingevolge goeie korpora-

tiewe beheerpraktyke te bestuur, geld steeds. Alhoewel die

Direksie, wat bestaan uit 11 direkteure, nie bestaan uit 'n

meerderheid onafhanklike nie-uitvoerende direkteure nie, is

die mening dat dit juis die aandeelhouersverteenwoordigers

op die Raad is wat in 'n uitstekende posisie is om die Maat-

skappy tot sy uitsluitlike voordeel in die toekoms te rig. In

hierdie opsig word daar tans nie voldoen aan die beginsel

van 'n meerderheid onafhanklikheid nie, maar Senwesbel

Beperk, die beherende aandeelhouer met 'n 59,6% belang

in die Maatskappy, is 'n sterk drywer van die lewensvatbaar-

heid van die Maatskappy, maar ook van die langtermyn-

voortbestaan van die produsent binne 'n bedryf wat uiters

mededingend is en wat moet deelneem aan 'n vrye wêreld-

markekonomie.

Deurdat daar sterk onafhanklike nie-uitvoerende direkteure

op die Direksie aangestel is saam met die balans van 'n sterk

uitvoerende span, word verseker dat geen individu onbe-

hoorlike invloed op die Direksie se besluitnemingsproses kan

uitoefen nie.

Direkteure word genomineer deur aandeelhouers en daar is

voorsiening vir rotasie en ampstermyne op ‘n deursigtige ba-

sis. Prestasie van die Direksie, direkteure en strukture word

gereeld krities beoordeel en getoets. Skriftelike mandate en

magte is deur die Direksie in plek gestel ingevolge waarvan

sekere magte slegs vir die Direksie gereserveer is.

Die Direksie neem erns met die sake van die Maatskappy en

die bywoning van alle vergaderings is baie goed. Persoon-

like belange van direkteure word gemonitor, gerapporteer en

aandeelverhandeling geskied binne 'n self-aanvaarde regu-

lering van geslote en oop verhandelingstye.

Die rol en funksie van die VoorsitterDie Voorsitter is 'n nie-uitvoerende direkteur wat jaarliks deur

die Direksie aangewys word. Die rolle van die Voorsitter en

Besturende Direkteur is geskei. Die Voorsitter word onder-

steun deur die Ondervoorsitter.

Japie Grobler, Senwes se Voorsitter van die afgelope 13 jaar,

het gedurende die jaar onder oorsig sy uittrede as Voorsitter

en Direkteur aangekondig. Sy leierskap gedurende hierdie

tydperk van herstel (2003), waardeskepping (2004-2007) en

groei was onontbeerlik en hy verdien erkenning vir sy sterk

leierskap en rigtinggewing aan die Direksie en Bestuur.

Die rol en funksie van die Besturende Direkteur en Uitvoerende KomiteeDie Maatskappy se daaglikse korporatiewe- en bestuurs-

funksie word deur die Besturende Direkteur hanteer.

Die taak van die Besturende Direkteur is om die strategieë en

beleide, soos goedgekeur deur die Direksie, uit te voer, die

besigheid te bedryf asook alle opdragte van die Direksie uit te

voer. Die Besturende Direkteur word deur 'n bestuur span van

10 lede ondersteun wat saam die Uitvoerende Komitee vorm.

34

KERNFEITE• Die direksiekomitees is getaak om

gerusstelling te verskaf aan die Direksie met betrekking tot verskeie fasette.

• Die Sosiale en Etiese Komitee sal ook na die volhoubaarheidsas-pekte omsien.

KomiteesFunksies en mandateDie Direksie het ‘n aantal komitees gestig om effektiewe

besluitneming te fasiliteer en om die Direksie by te staan in

die uitvoering van sy pligte en magte. Die komitees funk-

sioneer op ‘n deursigtige basis en rapporteer gereeld aan

die Direksie. Die magte en uitvoering van die verantwoorde-

likhede van elke komitee word gereël deur formeel geskrewe

mandate, wat jaarliks deur die Direksie goedgekeur word.

Die huidige direksiekomitees is soos volg:

Ouditkomitee;

Vergoedingskomitee;

Risiko- en Volhoubaarheidskomitee;

Sosiale en Etiese Komitee;

Nominasiekomitee; en

Beleggingskomitee

Volledige rapportering vanaf die Direksiekomitees is beskik-

baar in die Korporatiewe Beheerverslag op die Senwes web-

tuiste.

MaatskappysekretarisDie Direksie word in die nakoming van sy voortgesette ver -

antwoordelikhede en verpligtinge deur die Maatskappyse-

kretaris bygestaan. Nuut aangestelde direkteure gaan deur ’n

toepaslike induksieproses, aangebied deur die Maatskappy-

sekretaris, wat verskeie elemente bevat.

Soos deur die Maatskappywet vereis, hou die Maatskap-

pysekretaris oorsigtelik toesig oor wetgewende nakoming

regdeur die Groep. Die toepaslike strukture in die verband is

gevestig, soos verduidelik onder die opskrif “nakoming van

wetgewing”.

Toegang tot inligting

Die Maatskappy voldoen aan die Wet op Toegang tot In-

ligting, 2000 en ‘n handleiding in die verband is beskikbaar

op die Maatskappy se webblad.

Lede het ook toegang tot die aandeleregister, notules van

ledevergaderings en inligting oor verskeie maatskappysake.

Enige navrae kan aan die Maatskappysekretaris as Hoof In-

ligtingsbeampte gerig word.

Risiko- en volhoubaarheids-aspekte op direksievlak

Die volhoubaarheid van die Maatskappy oor die lang termyn

bly die belangrikste aspek en die Direksie het derhalwe ‘n

langtermyn strategiese siening daaroor. Die strategie bestaan

uit verskeie pilare, wat sal verseker dat die Maatskappy groei

en volhoubaar sal wees en relevant sal bly in ‘n uiters dina-

miese en hoogs kompeterende, ingeligte, globale besigheids-

omgewing.

Terwyl hierdie doelwitte nagestreef word, werk die Direksie

en Bestuur saam binne die grense van ‘n gedissiplineerde en

spesifi eke interne beheeromgewing, IT-beheerraamwerk en

nakomingstruktuur, wat verseker dat die Direksie die Maat-

skappy as lopende saak kan laat voortbestaan.


KERNFEITE• Senwes was suksesvol met die

Treacle appèlsaak.• Die Algemene Jaarvergadering sal

op 23 Augustus 2013 om 11:00 plaasvind.

Nakoming van wetgewingDie Direksie neem totale verantwoordelikheid vir die nako-

ming van alle toepaslike wetgewing en regulatoriese ver-

eistes. Dit word gerapporteer via die interne Nakomings-

komitee en dan na die Risiko- en Volhoubaarheidskomitee

sowel as die Ouditkomitee. Gefokusde aandag word aan

nakomingaspekte gegee, regdeur die Maatskappy.

Die sewejaarlange klagte van 'n oortreding van 'n artikel

van die Mededingingswet, wat na 'n uitgerekte regsproses

eventueel ook in die Grondwethof gevoer is en hangende

was by die Mededingingskommissie, is gedurende die jaar

onder oorsig geskik. Die skikking is deur die Mededingings-

tribunaal bekragtig en behels 'n herstrukturering van die

graanbesigheid.

IT-beheerDie Direksie verseker die aktiewe bestuur van die IT-beheer-

raamwerk deur ‘n span IT-bestuurslede en spesialiste as ‘n

integrale deel van die risikobestuursraamwerk wat rap-

porteer aan onder andere die IT-Stuurkomitee. Die stra tegie

en prestasie van Senwes is belyn met en afhanklik van hier-

die ten volle ingeburgerde en geïntegreerde strukture en

stelsels. Uitgebreide besigheids- en IT-rampherstelprosesse is

reeds gevestig. Die eksterne ouditeure fokus jaarliks op die

IT-omgewing as deel van die jaareindoudit.

Lopende saakDie Direksie het die feite en aannames wat as basis gebruik

is ten einde te bepaal of die besigheid vir die nuwe fi nan-

siële jaar sal voortbestaan as ‘n lopende saak, oorweeg en

geboekstaaf.

BeleggerverhoudingsSenwes voorsien en onderhou ook ‘n onafhanklike en ak-

tiewe oor-die-toonbank aandeelverhandelingsmeganisme

(“OTC–meganisme”). Aandeelverhandeling geskied elektro-

nies in terme van die toepaslike wetgewende maatreëls.

Die markprys van die Senwes aandeel word dus deur verhan-

deling op die OTC-meganisme bepaal, wat ook ‘n gesonde

prysbepalingsmeganisme verskaf.

Aandeelhouers het elektroniese toegang tot inligting raken-

de hul aandele en kan steeds hul stemreg elektronies via die

internetplatform uitoefen.

Aandeelhouersinligting en-aangeleenthedeTreacle, ‘n minderheidsaandeelhouer in Senwes, het ge-

durende Junie 2010 ‘n aansoek op Senwesbel en Senwes

(as eerste en tweede respondente) beteken. In die gemelde

aansoek is beweer dat die historiese verkryging van aandele

in Senwes deur Senwesbel ongeldig was, omdat twee artikels

van die vorige Maatskappywet oortree is. Dit sou van Sen-

wesbel vereis word om die aandeleverkryging tersyde te stel

en die aandele aan die oorspronklike aandeelhouers terug te

besorg. Terselfdertyd sou Senwes die aandeleregister moes

regstel indien die aansoek sou slaag. Senwesbel en Senwes

het die aansoek teengestaan en aangevoer dat dit sonder

meriete was.

Gedurende die jaar onder oorsig is dié dispuut afgehandel

deurdat die Hoër Hof van Appèl Treacle se aansoek met koste

afgewys het op 28 Maart 2013.

Aandeelhouersdagboek

Finansiële jaareinde 30 April 2013

Afkondiging van resultate in media 27 Junie 2013

Indiening van volmagte 21 Augustus 2013 teen 11:00

Algemene Jaarvergadering 23 Augustus 2013 om 11:00

Verwys na www.senwes.co.za vir die volledige Korporatiewe Beheerverslag en aandeel-houersverspreiding.

36

Volhoubaarheidsfi losofi e

Ons glo dat dit van kritiese belang vir ons organ-

isasie is om ‘n volhoubare kultuur, struktuur en

prosesse vir die bestuur van volhoubaarheid te hê.

Sleutelindikatore en wesenlike volhoubaarheidsaspekte en –

risiko’s word deurlopend gemonitor. Dit is vir ons belangrik

om op hoogte te bly van plaaslike en internasionale wesenlike

regulatoriese en tegniese ontwikkelinge op die gebied van

volhoubaarheid en dat die bestuur van volhoubaarheid in

Senwes aan die minimum vereistes soos gestel deur King III

moet voldoen, en in lyn is met die riglyne van die Global Re-

porting Initiative (GRI).

Senwes defi nieer volhoubaarheid soos volg:

Volhoubaarheid verwys na die verantwoordelike, effektiewe

en etiese wyse waarop huidige generasies alle soorte hulp-

bronne gebruik om aan hul eie behoeftes te voldoen en

hul doelwitte en strewes te bereik; en om daardeur op die

sosio-ekonomiese en ekologiese omgewing te impakteer op

‘n wyse wat nie ’n kompromie aangaan nie, maar wat die

vermoë van toekomstige generasies verbeter om aan hul eie

behoeftes te voldoen en hul eie doelwitte, strewes en poten-

siaal te bereik. (Aangepas uit “The Brundtland Commission”

se 1987 defi nisie).

Ons verstaan dat al Senwes se spanlede, insluitend die Di-

reksie en Uitvoerende Komitee, slegs rentmeesters van die

organisasie is en dat die verantwoordelikheid vir bedryfsvol-

houbaarheid aan hulle opgedra is, sodat hulle die besigheid

aan toekomstige generasies kan opdra in ‘n beter toestand as

wat dit was toe ons dit van vorige generasies ontvang het, en

dat die omgewing waarin die Maatskappy besigheid bedryf,

ook volhoubaar sal wees.

Ons benadering tot volhoubaarheidsbestuur fokus groot-

liks op twee kritiese waardedrywers: verlaging van risiko en

die optimalisering van geleenthede, sodat ons volhoubare

waardeskepping kan verhoog. Hierdie benadering neem

die realiteit in ag dat volhoubaarheidsontwikkelingsaspek-

te nie staties is nie maar dat dit dinamies ontwikkel en dat

dit derhalwe deurlopende innovering en ‘n hoë vlak van

organisatoriese aanpasbaarheid vereis.

Ons volhoubaarheidstrewe is dus op die volgende gefokus:

Verlaging van risiko

Ontginning van geleenthede

Beskerming van bestaande besigheid en inkomste

Die vind van nuwe besigheid en inkomstestrome

Wesenlike volhoubaarheidsaspekteDie lys hieronder beklemtoon ons wesenlike volhoubaarheidsaspekte. Hierdie aspekte is geïdentifiseer deur opnames wat gedoen

is onder klante, verskaffers en werknemers, sowel as deur risikobestuursprosesse, strategiese oorsigte, bedryfsoorsigprosesse

en konsultasies met belanghebbendes.

Skep waarde vir

belanghebben des

Besigheidsuitbreiding

Risikodiversifi kasie

Verbetering van fi nansiele

prestasie

Skerper fokus op die klant

Verskaf effektiewe beheer,

risikobestuur en nakoming van

wetgewing

Verbetering van ons

besigheidsintelligensie

Word meer innoverend

Verseker integriteit van inligting

EKONOMIES SOSIAAL

Verbeter betrokkenheid van

belanghebbendes

Lewer af op ons werknemer-

waarde-proposisie.

Werwing, ontwikkeling en ef-

fektiewe aanwending van talent

Bou 'n aanpasbare organisasie

Skep 'n veilige en gesonde

omgewing

Dra by tot sosiale transformasie

Skep 'n etiese kultuur

Effektiewe talentbestuur

Dra by tot sosiale ontwikkeling

Verseker produkveiligheid

Verminder omgewingsimpak

Verminder verbruik van hulp-

bronne

Verseker betroubaarheid van

hulpbronvoorsiening

OMGEWING


Betrokkenheid van belanghebbendes

Aandeelhouer/Belegger Doelwit: Om ‘n voorkeurbelegging te wees

Strategiese belangrikheid Redes vir betrokkenheid Tipe betrokkenheid

Ons aandeelhouers plaas hul vertroue in ons maatskappy en verskaf die kapitaal wat benodig word vir groei en volhoubaarheid.

• Ten einde ingelig te wees van hul verwag-tinge, bekommernisse, persepsies en terugvoering.

• Om betroubare en tydige inligting te verskaf.

• Om spoedig op navrae en probleme te reageer.

• Om ons strategie en vordering te rapporteer.

• Om hulle in te lig oor belangrike ontwik-kelinge en wesenlike verandering in die besigheid.

• Inligtingsvergaderings

• Jaarverslae

• Algemene jaarvergadering

• Persverklarings

• Gepubliseerde verslae

• Voorleggings

• Persoonlike besprekings

Klant/Kliënt Doelwit: Om ‘n voorkeurverskaffer te wees


Ons klante is ons lewensbloed en ons ken en verstaan hulle, sowel as die feit dat hulle dit moontlik maak vir ons om inkomste te genereer en volhoubare groei te verseker.

Die graanaankoper verskaf ‘n mark vir ons produk en is krities in die sluiting van graantransaksies.

• Ten einde ingelig te wees van hul ver-wagtinge, bekommernisse, persepsies en terugvoering.

• Om betroubare inligting oor produkte en dienste te verskaf.

• Om kritiese markinligting te verskaf.

• Om tydig en effektief op hul probleme, klagtes en navrae te reageer.

• Om hulle in te lig oor belangrike ontwik-kelinge en wesenlike veranderinge in die mark en besigheid.

• Sleutelrekeningbestuurders

• Senwes Landboudienste

• Plaasbesoeke

• Persoonlike kontak by besigheidseenhede

• Jaarlikse klanttevreden-heidsopname

• SMS-kennisgewings

• Webtuiste en sosiale media

• e-Nuusbrief (eScenario)

• Tydskrif vir klante (Senwes Scenario)

• Uitstallings

• Boeredae

• Demonstrasiedae

• Reklamemateriaal

Verskaffer Doelwit: Om ‘n voorkeurverspreidingskanaal te wees


Ons verskaffers is van kritiese belang om ons in staat te stel om ons waarde-aanbod af te lewer. Ons verskaffers is ons vennote en die bron van die kwaliteit produkte wat ons verkoop.

• Om ‘n begrip te kweek vir die strategieë en doelwitte van ons verskaffers.

• Om ‘n verspreidingstrategie te bespreek.

• Om inligting met betrekking tot klante en bekommernisse met betrekking tot die mark te deel.

• Om terugvoer te verskaf met betrekking tot strategie, produkte en dienste.

• Om kommunikasie te voer oor enige be-langrike aspekte wat verband hou met ons verhouding.

• Verskaffersvergaderings en terreinbesoeke.

• Verskaffersforums

• Konferensies

• Elektroniese interaksie

• Persoonlike kontak/besprekings

• Verskaffersfunksie

Ons verhouding met belanghebbendes is een van Senwes se

strate giese prioritei te en vorm die kern van ons visie. Ons

poog deurlopend om die betrokkenheid van belangheb-

bendes ‘n integrale deel te maak van die wyse waarop ons

besig heid bedryf.

Ons benadering tot die betrokkenheid van belanghebbendes

is gebaseer op die beginsels van wederkerigheid en deursig-

tigheid. Deur belanghebbendes te betrek, poog ons om ‘n

beter begrip te kweek vir hul behoeftes, bekommernisse,

verwagtinge en persepsies.

Ons soek deurlopend innoverende wyses waarop ons die ef-

fektiwiteit van ons betrokkenheid by alle belanghebbendes

kan verbeter. Senwes gebruik verskeie kommunikasie-

metodes om belanghebbendes via hul voorkeur kommuni-

kasiemediums te bereik.

38

Strategiese vennote Doelwit: Om ‘n voorkeurvennoot te wees


Die vennote in ons gesamentlike ondernemings ondersteun ons uit-breiding en waardeskepping en deel terselfdertyd in die risiko’s en voordele van besigheidsvoering met ons. Ons is derhalwe verbind tot dieselfde hoë standaarde en bedryfsuitnemendheid.

• Ten einde ingelig te wees van hul ver-wagtinge, bekommernisse, persepsies en terugvoering.

• Om betroubare en tydige inligting te verskaf.

• Om ons strategie en vordering te rapporteer.

• Om hulle in te lig van belangrike ontwik-kelinge en wesenlike veranderinge in die besigheid.

• Om ‘n begrip te kweek vir die vennoot se strategie en doelwitte.

• Om strategie te bespreek.

• Om inligting met betrekking tot klante en bekommernisse met betrekking tot die mark te deel.

• Om enige pertinente aspekte met betrek-king tot ons verhouding te kommunikeer.

• Vergaderings en perseelbesoeke.

• Persoonlike en elektroniese interaksie

• Strategiese ontwikkeling

• Kapitale deelname

• Integrasie en optimalise-ringsaksies

• Risiko- en nakomings-oplossings.

Werknemers Doelwit: Om ‘n voorkeurwerkgewer te wees


Ons werknemers is die fondasie waar op ons organisasie gebou is. Ons respekteer en heg waarde aan die vaardigheid en ondervinding van ons spanlede en erken die bydrae van elke individu.

• Om insette te verkry en inligting te voorsien met betrekking tot die strategiese rigting en vordering.

• Om inligting te verskaf oor die volhoubaar-heidsprestasie van die maatskappy.

• Om insette te verkry en opgedateerde inligting te verskaf oor etiek, kultuur, die werknemerwaardeproposisie en werks-omgewing.

• Om insette te verkry oor innovasie en organisasieontwikkeling.

• Om inligting te verskaf oor belangrike

ontwikkelinge in die bedryf, organisasie,

beleidsverandering en gebeurtenisse.

• Afdelingsvergaderings

• Bestuursinligtingsverga-

derings

• Interne gedrukte nuusbrief

• Interne e-Nuusbrief

• Besprekingsforum en

artikels op die Senwes

Intranet

• Prestasiedoelwitstelling en

terugvoersessies

• Werknemerprestasiefunksie

• Werknemeropnames

Gemeenskap Doelwit: Om ‘n voorkeur sosiale vennoot te wees


Ons gemeenskappe voorsien nie net ‘n mark vir ons produkte en dienste nie, maar ons werkenemers vorm deel van hierdie gemeenskappe. Dit is der-halwe van kritiese belang vir ons om op ‘n verantwoordelike en volhoubare wyse binne hierdie gemeenskappe op te tree waar ons werknemers, klante en hul gesinne woon en om by te dra tot hulle ontwikkeling.

• Om inligting te versamel oor hul behoeftes, verwagtinge en persepsies.

• Om ontwikkelingsinisiatiewe te bespreek en ‘n strategie ten opsigte daarvan te bepaal.

• Om inligting te versamel en terugvoering te verskaf oor projekte.

• Om opgedateerde inligting te verskaf oor die maatskappy se volhoubaarheidspresta-sie.

• Sosiale gemeenskaps-inisiatiewe

• Studie-/fokusgroepe

• Opnames

Regering en reguleerders Doelwit: Om ‘n voorkeur korporatiewe burger te wees


Ons regering en reguleerders verskaf die raamwerk waarbinne ons besigheid bedryf. Goeie verhoudings met hierdie partye is van kritiese belang vir die uitbreiding en voortgesette bestaan van die Senwes Groep.

• Om regulatoriese opgawes in te dien.

• Om inligting te verskaf wat beleidsformule-ring sal vergemaklik.

• Om insette te verskaf met betrekking tot beleidsformuleringsprosesse.

• Om advies te verleen oor bedryfsake.

• Betrokkenheid deur bedryf-strukture

• Direkte vergaderings

• Verleen insette tot beleidsvoorstelle


Besigheidsuitbreiding en risikodiversifi kasie

DOELWITOm inkomste te verhoog deur verhoogde markaandeel en

gesamentlike ondernemings in die huidige bedieningsgebied,

samesmeltings, verkrygings en gesamentlike ondernemings in

nuwe markte regdeur die waardeketting, in lyn met ons 2020

visie, sowel as om die inkomstebronne te diversifi seer ten

einde konsentrasierisiko oor die lang termyn te verlaag.

HOEKOM IS DIT ‘N PRIORITEIT?Om die risiko van afhanklikheid van weerpatrone en die

markkonsentrasierisiko te verlaag en om inkomstebronne

oor die medium tot langer termyn te diversifi seer. Dit sal ook

bydra tot die versterking en integrasie van die graanwaarde-

ketting en sal bydra tot die versekering van volhoubare fi nan-

siële prestasie.

SLEUTELPRESTASIEAREAS

Verskil2012/13

R'm2011/12

R'm

Omset 16.9% 13,886 11,875

Wins/(verlies) Samesmeltings, verkrygings en gesamentlike ondernemings 40.0% 7 5

Verbeterde fi nansiële prestasieDOELWITOm die winslyn te maksimaliseer deur effektiewe kostebe-

stuur, balansstaatbestuur en die belyning van kapitaal met

die strategiese doelwitte van die besigheid.

HOEKOM IS DIT ‘N PRIORITEIT?Ten einde volhoubaar te wees oor die lang termyn is dit

noodsaaklik om fi nansiële prestasie te behaal, te meet en te

vergelyk teenoor sleutel finansiële indikatore.


Verskil 2012/13 2011/12

Opbrengs op bates % (0.8) 12.7% 13.5%

Opbrengs op openingsekwiteit % 0.8 22.3% 21.5%

Geweegde gemiddelde koste van kapitaal (WACC) % (0.6) 8.4% 7.8%

Netto wins na belasting (werklik) R’m 42 307 265

Netto wins na belasting (strategie) R’m 48 307 259

% behaal % (2.3) 100.0% 102.3%

Toename in netto wins na belasting as persentasie % (5.1) 15.9% 21.0%

Fokus meer op die kliënt

DOELWITOm uitnemende en veilige produkte en dienste aan ons

kliënte te lewer en om hulle te behou deur hul verwagtinge

op ‘n deurlopende basis te oortref.

HOEKOM IS DIT ‘N PRIORITEIT?Ons kliënte is ‘n integrale deel van ons sukses. Ons besef

dat ons nie volhoubaar kan wees sonder hulle nie. As gevolg

hiervan is dit belangrik om kliëntsentiment te peil en terug-

voer vanaf hulle te ontvang, sodat ons dienslewering kan

verbeter.

SLEUTELPRESTASIEAREAS Klantetevredenheid

Produkveiligheid

KLANTTEVREDENHEIDSenwes Village, die kleinhandelspilaar van ons besigheid,

onderneem jaarlikse klanttevredenheidsopnames ten einde

‘n klanttevredenheidsindeks te bepaal, waarteen vordering

gemeet word. Die doelwit vir elke afdeling binne die departe-

ment is ‘n 90% tevredenheidsvlak. Die mees onlangse syfers

refl ekteer ‘n gemiddeld van 84.5%.

Senwes Credit het ‘n baie nou verbintenis met Senwes kliënte.

Sleutelrekeningbestuurders word dikwels baie gasvry ontvang

in die huise van produsente. Senwes Credit onderneem for-

mele kliëntenavorsing elke drie jaar.

Senwes Grainlink Graanbemarking gebruik nie formele

klante diens- en -tevredenheidsinstrumente nie; hulle verkies

om deel te neem aan klanteforums en bied inligtingsessies

aan in ongeveer 20 dorpe, waar inligting gedeel word en

terugvoering van klante verkry word.

Senwes Landboudienste verskaf tegniese landboukundige

advies en dienste aan produsente en interne Senwes

afdelings. Hulle meet diensvlakke van interne klante op

‘n deurlopende basis en doen formele navorsing op ‘n ad

hoc-basis. Die mees onlangse eksterne navorsing is in 2012

gedoen en het ‘n gemiddeld van 92% opgelewer.

PRODUKVEILIGHEID Senwes voldoen aan al die standaarde van die Hazard

Analysis and Critical Control Points (HACCP) en verseker

dat alle graan op ‘n veilige en higiëniese wyse hanteer

word.

Rekenskap word gegee van graan wat ontvang word met

betrekking tot agrochemiese neerslag.

Roetinetoetsing van gekontamineerde boorgatwater vind

plaas.

40

Effektiewe beheer, risikobestuur en nakoming van wetgewing

DOELWITOm hoë standaarde ten opsigte van korporatiewe beheer in

lyn met die King III-riglyne daar te stel, sowel as effektiewe

risikobestuur en nakoming van alle wetgewing te verseker.

HOEKOM IS DIT ‘N PRIORITEIT?Vir ‘n maatskappy om volhoubaar te wees, is dit noodsaa-

klik dat die direkteure hulself daartoe moet verbind om die

hoogste standaarde van korporatiewe beheer te handhaaf,

wat ook fundamenteel belangrik is in die uitvoering van hul

verantwoordelikhede as direkteure om leierskap, rigting en

beheer te verskaf.SLEUTELPRESTASIEAREAS

Direksiekomitees Alle direksiekomitees soos vereis in terme van die nuwe Maatskappywet en/

of aanbeveel in King III is in die lewe geroep en funksioneel.

Strategiese rigting Die Direksie hersien die strategie van die Maatskappy jaarliks en het die stra-

tegiese rigting tydens die laaste strategiese sessie van die Direksie bevestig.

Leierskap Direksieontwikkeling vind deurlopend plaas.

Leierskapopvolging en ontwikkelingsplanne en vordering daarteen word

deurlopend gemeet.

Risiko- en nakomingsbestuur Risiko- en nakomingsbestuur is in bestuurspraktyke geïntegreer en word

deur die Risiko- en Volhoubaarheidskomitee gemonitor.

‘n Proses van belyning van organisasiewye risiko- en volhoubaarheidsbestuur,

wat op beide risiko en geleenthede fokus, word ondersoek en strukture sal

herbelyn word om effektiewe implementering te fasiliteer.

Volhoubaarheid en etiek ‘n Sosiale en Etiese Komitee is gestig soos bepaal deur die nuwe Maatskap-

pywet. Die komitee is funksioneel en verskaf oorsig oor die implementering

van die etiese plan, sosiale-, omgewings- en belanghebbendebestuur.

Korporatiewe aanspreeklikheid Die direksie het ‘n geïntegreerde verslagdoeningsbenadering aanvaar en

verseker dat alle fi nansiële, volhoubaarheids- en bedryfsrapportering belyn is

met die regulatoriese vereistes en aanbevole beste praktyke.

Senwes risikobestuurDie Senwes Risikokomitee is verantwoordelik vir die evalue-

ring van die risikoprofi el van die Groep. Divisionele bestuur-

ders het risikoverteenwoordigers wat met die fi nansiële

bestuurders van die afdelings saamwerk in die oorweging,

evaluering, monitering en rapportering van risiko in hul ver-

antwoordelikheidsareas. Die Groep se risikobestuurder ver-

samel hierdie data en verskaf intelligensie wat gebruik kan

word vir bestuursbesluitnemingsdoeleindes en die vermin-

dering van geïdentifi seerde risiko’s.

Senwes hou ‘n risikoregister, wat die totale risiko van toe-

passing op die Groep aandui. Die Senwes Risikokomitee

herkwantifi seer verskeie risikofaktore van tyd tot tyd, ten

einde op datum te bly en te verseker dat die korrekte besluit

op die regte tyd met die regte inligting geneem kan word.

Die risikoregister word van tyd tot tyd gesuiwer ten einde

irrelevante risiko’s te verwyder en die verhoging van onef-

fektiwiteit wat tot die verkeerde toewysing van hulpbronne

kan lei, te voorkom.

Die Senwes risikolandskap groepeer alle risiko’s in die onder-

skeie risikokategorieë en dui beweging aan vanaf een me-

tingsperiode tot die volgende. Die wete dat Senwes bloot-

gestel is op enige gegewe tyd is ‘n belangrike aspek wanneer

besluit word hoe ‘n risiko bestuur moet word.

Gedurende die laaste kwartaal van die jaar onder oorsig was

die hoofrisikodrywer die waarskynlikheid van die negatiewe

effek van die droogte op die inkomste van die Groep. Die

totale fi nansiële, besigheids-, omgewings- en fi lialerisiko

word deurlopend opgedateer ten einde bestuursbesluite te

vergemaklik.

Klimaat is ‘n baie werklike risiko vir ons besigheid weens ons

klante se afhanklikheid van stabiele weerpatrone. As gevolg

hiervan het ons die risiko wat verband hou met die dreigende

droogte in terme van blootstelling, waarskynlikheid en waar-

skynlike impak, sowel as die impak van katastrofi ese veran-

derings in klimaat op ons primêre divisies, gekwantifi seer.

Senwes is bewus van en sensitief vir klimaatsverandering.

Ons poog om ons omgewingsimpak te beperk en te vermind-

er (verwys na bl. 59 in hierdie verslag vir inligting rakende

ons omgewingsimpak) en ons voldoen aan alle toepaslike

wetgewing ten einde gepaardgaande risiko’s te verminder.


RISIKOBESTUURSBENADERING Die aanvaarding van ‘n risikobestuursraamwerk wat

risiko’s op ‘n geïntegreerde en holistiese wyse aanspreek;

Integriteit en betroubaarheid van die fi nansiële en be-

dryfsinligting wat intern en vir openbare verslagdoening

gebruik word;

Beveiliging en instandhouding van bates;

Beveiliging van inligting en belangrike stelsels;

Bespeuring en vermindering van potensiële verlies,

aanspreeklikheid, bedrog en wesenlike wanvoorstelling;

Nakoming van toepaslike wetgewing, regulasies en

beleide;

Effektiewe en doelmatige bedryfsaktiwiteite;

TOP 10 SENWES RISIKO’S

2012/13 2011/12

Nie-nakoming van wetgewing

Abnormale midsomerdroogte

Munisipale dienste en gepaardgaande verliese

Verlies van markaandeel/toegang tot graan

Kredietrisiko weens die politieke transformasie van

landbougrond

Nie-afdwinging van sekuriteite

Verhoogde loonrekening as gevolg van eksterne arbeid-

saktivisme

Verlore geleenthede weens reputasieskade

Gelyke indiensname

Optrede na aanleiding van foutiewe advies met betrek-

king tot samesmeltings en verkrygings

Nie-nakoming van wetgewing

Verlore geleenthede weens reputasieskade

Verlies van markaandeel/toegang tot graan

Munisipale dienste en gepaardgaande verliese

Abnormale midsomerdroogte

Volhoubaarheid van Grainlink besigheidsmodel

Verlies van besigheid weens tekort aan besigheidsbe-

magtigers

Operasionele bestuur van silo’s

Integriteit/georganiseerde misdaad

Kredietrisiko weens die politieke transformasie van

landbougrond

Effektiewe talentbestuur deur te voldoen aan ons werknemerwaardeaanbod

DOELWITOm te verseker dat die Maatskappy die regte talent op die

regte plek, die regte tyd en teen die regte prys sal hê, wat

eties optree te alle tye, sowel as ‘n kultuur wat die effek-

tiewe navolging van ons strategiese doelwitte fasiliteer en

terselfdertyd ons mense in staat stel om hulle volle potensiaal

te bereik.

HOEKOM IS DIT ‘N PRIORITEIT?Die kwaliteit en toewyding van ons mense is sleutelfaktore

in die sukses van ons besigheid. Ons glo dat ‘n gesonde, be-

trokke, goed opgeleide en gemotiveerde werksmag, met ‘n

passie vir wat hulle elke dag doen, ‘n belangrike kompete-

rende voordeel is.

Die toewysing van toepaslike verantwoordelikheid en

aanspreeklikheid;

Uitgebreide risiko-evaluering, meting en rapportering; en

Onafhanklike oorsig deur ‘n risikokomitee.

RISIKOBESTUURSMETODOLOGIE Risiko-identifi kasie

Risiko-analise

Evaluering

Risikohantering

Monitering en oorsig.


Werknemerstatistiek 2012/13 2011/12 Beweging

Totale aantal werknemers Aantal 2 124 2 170 (2,1%)

Totale werknemervergoeding R’m 456 437 4,3%

Werknemeromset % 14,2 13,2 1,0%

Inkomste per werknemer R’m 7,2 6,0 20,0%

Bedryfswins per werknemer R’000 237 206 15,2%

Ongeskiktheidsbeseringskoers (DIFR) Koers 1,60 1,96 (18,4%)

42

Werknemerwaardeproposisie (WWP)

Erkenning van prestasie en markver-

wante beloning

Bemagtigende,veilige en

gesondewerksomge-

wing

Uitstekendemaatskappyom voor te werk

Uitdagendewerk met groei-geleenthede

‘n Volhoubaarheidsopname is in 2012 onder ons belang-

hebbendes gedoen en ‘n aantal WWP-aspekte is onder ons

Die volhoubaarheidsdoelwitte en -inisiatiewe wat verband

hou met organisasiekultuur en werknemers, word deur ons

werknemerwaardeproposisie gedryf. Laasgenoemde bestaan

uit vier wesenlike pilare, naamlik: ‘n uitstekende maatskappy

om voor te werk; ‘n uitdagende werk met groeigeleenthede;

‘n bemagtigende, veilige en gesonde werksomgewing; en

erkenning van prestasie en markverwante beloning. Die

verbintenis met ons werknemers draai rondom hierdie vier

hoekstene.

TALENTONTWIKKELINGSTATISTIEK

Talentontwikkelingsindikatore 2012/13 2011/12 Beweging

Aantal man-dae gebruik vir opleiding Aantal 9 477 7 149 32,6%

Aantal opleidingsdae per werknemer Aantal 4,8 3,5 37,1%

Direkte opleidingskoste bestee R'm 7,3 4,5 62,2%

% van opleidingsbelegging op VBI's* bestee % 31 42 (26,2%)

Sertifi kate en diplomas toegeken vir geregistreerde leerlingskappe Aantal 48 35 37,1%

Opleidingskoste as % van salariskoste % 2,2 1,3 0,9%

*Voorheenbenadeelde individue

Die verskaffi ng van uitdagende poste en geleenthede vir groei en ontwikkeling.As deel van die herbelyning en integrasie van die talent-

bestuur strategie, het ons die talentontwikkelingsprogramme

vaartbelyn gemaak sodat dit kan voldoen aan die ver-

wagtinge van die werknemerwaardeaanbod, naamlik om

uitdagende poste en ontwikkelingsgeleenthede te bied.

Die Groep is daartoe verbind om in hulpbronne te belê vir die

opleiding en vaardigheidsontwikkeling van werknemers en

erken dat groter klem geplaas moet word op die ontwikke-

ling van kandidate uit voorheen benadeelde groepe ten

einde die behaling van BBSEB-doelwitte te ondersteun.

In ons strewe om ‘n maatskappy te word wat deur al sy be-

langhebbendes geadmireer word, word ons aksies gedryf

deur die erkenning van die strategiese belangrikheid van

mensontwikkelingstrategieë en prosesse wat daarop gemik

is om talent aan te trek, te behou en te ontwikkel ten einde

strategiese doelwitte te bereik.

werknemers getoets. Die algehele telling behaal was 70%.

Ons erken dat daar nog baie ruimte vir verbetering is.


Alle kritiese poste is geëvalueer en beskryf. ‘n Kultuur is

geskep waarbinne talentontwikkelingsplanne vir alle werkne-

mers geformuleer word en by die prestasiebestuurstelsel

geïntegreer word. Leerlingskappe, versnelde ontwikkeling

en bestuursontwikkelingsprogramme word geïmplemen-

teer in samewerking met top nasionale en internasionale

besigheidskole.

Die beskikbaarstelling van talentontwikkelingsprogramme

is ‘n krities belangrike bemagtigingstrategie in die navol-

ging van transformasiedoelwitte. 41% van die totale direkte

opleidingsbelegging is op swart werknemers bestee.

‘n Veeltalige kultuur word ontwikkel waarbinne mense be-

magtig word om te kommunikeer in ‘n taal waarin hulle

gemaklik is. Kursusse in die mees algemeen gebruikte tale,

soos Afrikaans, Engels, Tswana en Sotho word aangebied vir

personeel wat daarin belangstel om ‘n ander taal te leer.

DIE SENWES AKADEMIEDie Senwes Akademie is verantwoordelik vir die beplan-

ning en afl ewering van opleiding en ontwikkeling regdeur

die Groep, sowel as die instandhouding van ondersteu-

ningstelsels ten einde rekord te hou van alle opleiding. As

‘n geakkrediteerde opleidingsverskaffer is die Senwes Akade-

mie gestig om werksverwante kwalifi kasies te bied. Senwes

het sedertdien voortgegaan om tyd en hulpbronne te belê

ten einde nuwe vaardighede te ontwikkel en erkenning te

gee vir bevoegdheid deur nasionale kwalifi kasies aan leerders

toe te ken, met groter klem op die ontwikkelig van kandidate

uit voorheen benadeelde groepe. Die behaling van SEB-doel-

witte word sodoende op ‘n progressiewe wyse ondersteun.

As geakkrediteerde opleidingsverskaffer is die Senwes Aka-

demie gestig om werksverwante kwalifi kasies te bied, wat

begin het met die implementering van leerlingskappe in die

graan- en landboukundige handelsbedrywe in 2006.

Tot op datum het die akademie 126 sertifi kate en 38 nasio-

nale diplomas toegeken.

LEERLINGSKAPPROGRAMME

Tipe leerlingskappe

18.1 Leerlingskappe 18.2 Leerlingskappe

Hierdie leerlingskappe is vir mense wat reeds in diens van

‘n organisasie is en wat ingeskryf word vir ‘n NQF-erkende

kwalifi kasie.

Hierdie tipe leerlingskap verwys na die inskrywing en opleiding

van werklose persone in ‘n NQF-studierigting, met die oog

daarop om hulle in diens te neem of bloot om ‘n geleentheid

vir hulle te skep om ‘n vaardigheid aan te leer en hul kanse op

indiensneming te verbeter, sonder enige voorneme om hulle

by die opleidingsmaatskappy in diens te neem.

Leerlingskapprogramme bly ‘n hoëvlak vaardigheidsontwik-

kelingsprioriteit in Senwes. Artikel 18.1 leerlingskappe vir

leerders wat reeds in diens is, is suksesvol geïmplementeer en

gefasiliteer binne Senwes oor die afgelope vyf jaar, naamlik

in graanhantering en die agri-handelsbedryf.

Die Senwes Akademie het sy eerste graderingseremonie in Mei

2009 gehou. Sedertdien is nuwe programme elke jaar byge-

voeg en in 2012/2013 het Senwes die eerste groep werklose

leerders, vanuit gemeenskappe waarin ons besig heid bedryf,

ingeskryf vir ‘n NQF-vlak 2 Agri-Handelsproses sekursus, met

die voorneme om suksesvolle leerders permanent in diens te

neem na sertifi sering.

Meer as 80 leerders het toekennings ontvang tydens die

vierd e gradeplegtigheid van die Senwes Akademie, gehou in

2013. Dit demonstreer ons toewyding tot die opleiding en

ontwikkeling van ons mense, sowel as die erkenning wat ons

gee vir hul prestasies.

GEÏNTEGREERDE TALENTONTWIKKELINGSTRATEGIEOns geïntegreerde vaardigheidsontwikkelingsraamwerk stel

riglyne vir proporsionele, dog gebalanseerde, belegging in

verskeie vaardigheidsontwikkelingskategorieë op alle vlakke

van die organisasie. Die raamwerk stel duidelike riglyne vir

werknemers om die volledige spektrum opleiding te bekom,

wat strek vanaf tegniese, werkspesifi eke vaardighede, sonder

om die behoefte aan persoonlike groei, mensvaardighede en

leierskapontwikkeling na te laat – veral vir werknemers uit

voorheen benadeelde groepe.

WERKNEMER STUDIEBEURSSKEMAOns studiebeursprogram vir werknemers stel voornemende

leerders in staat om te registreer vir akademiese studie op ba-

sis van ‘n studiebeurs, mits dit deel vorm van hul persoonlike

ontwikkelingsplan en aangebied word by ‘n geakkrediteerde,

hoog aangeskrewe instansie. Aansoeke ter waarde van R341

770 is gedurende die jaar goedgekeur.

LEIERSKAPONTWIKKELING‘n Leierskapmodel wat leierskapontwikkeling op verskeie

vlakke ondersteun, is aanvaar en wissel van versnelde leier-

skapontwikkeling op toesighouers- en graduandi-vlak tot die

ontwikkeling van personeel op senior bestuursvlak.

Ons werk nou saam met vooraanstaande besigheidskole en

privaat opleidingsverskaffers om leierskap en bestuursont-

wikkelingsbehoeftes aan te spreek, wat wissel vanaf toesig-

houersvlak tot leiers op taktiese en strategiese vlak. ‘n Groep

van 26 leerders het hul programme suksesvol voltooi en het

toekennings ontvang tydens die vierde gradeplegtigheid.

44

Bestuursontwikkeling is gerig op groeps- en divisionele

bestuur. Programme word plaaslik en internasionaal aange-

bied, wat ten doel het om senior bestuur toe te rus met ‘n

wêreldperspektief en gevorderde benadering tot die hante-

ring van ‘n komplekse en snel-veranderende wêreld.

Die middel- en senior bestuursprogramme is gerig op die

verskaffi ng van besigheidsbestuursvaardighede op verskeie

bestuursvlakke.

GRADUANDI-PROGRAMDie graduandi-program is in 2010 geloods en het ontwikkel

tot een van die mees betroubare en effektiewe toegangsvlak

werwingstrategieë in Senwes. Gegradueerdes word gewerf,

opgelei en aangestel op ‘n jaarlikse basis.

Die sukses van Senwes se besigheid is afhanklik van die

ontwikkeling van jong, talentvolle individue, wat die bestuur-

ders van die toekoms moet word. In die lig daarvan het ons

38 gegradueerdes oor die afgelope drie jaar gewerf, om deel

te neem aan ‘n eenjaarprogram vir gegradueerdes.

Dit is ‘n gestruktureerde ontwikkelingsprogram vir persone

met ‘n universiteitsgraad, wat ten doel het om die persone

vir die werksomgewing voor te berei. Die program duur ‘n

jaar en gegradueerdes word opgelei en ontvang praktiese

ondervinding.

Die doelwit is om ‘n leerlingskappyplyn te skep deur die wer-

wing en ontwikkeling van gegradueerdes, wat belyn is met

die Maatskappy se toekomstige talentbehoeftes. Minstens

80% van die gegradueerdes wat die program voltooi het, is

in die organisasie opgeneem in terme van die program.

OPVOLGBEPLANNINGSenwes verseker dat werknemers gewerf en ontwikkel word

ten einde ‘n kritiese rol in die Maatskappy te vervul. ‘n Talent-

bestuurstelsel is ontwikkel om inligting met betrekking tot

opvolgbeplanning en talent in die Maatskappy te monitor,

te analiseer en te berg. Talentforums is per afdeling gevestig,

waar die risiko van behoud van personeel in kritiese poste,

sowel as mitigerende aksies, geïdentifi seer is. Spesifi eke loop -

baanontwikkelingsplanne vir talentvolle werknemers word

ook opgestel vir geselekteerde individue.

Persoonlike ontwikkelingsplanne is gestruktureer vir werkne-

mers wat geïdentifi seer is vir opvolging, ten einde die ontwik-

keling van die opvolger se vaardighede, kennis en vermoë

te verseker en om hul voor te berei vir bevordering na meer

uitdagende posisies in die Maatskappy. Dit dra daartoe by om

werknemers gemotiveerd en betrokke te hou wanneer hulle

hul loopbaanbeplanning kan sien en kan vergelyk teen hul

persoonlike groei en ontwikkeling in die Maatskappy.

PRESTASIEBESTUUR‘n Kultuur van kommunikasie tussen werknemer en bestuur-

der met betrekking tot prestasiedoelwitstelling en deur-

lopende evaluering is krities belangrik vir die volhoubare

prestasie, kompeterendheid en groei van Senwes.

Prestasiebestuur word gebruik vir die bestuur van prestasie,

persoonlike ontwikkelingsbeplanning en aansporingsbestuur.

Die stelsel word deurlopend hersien ten einde te verseker

dat doelwitstelling effektief is en eenvormig toegepas word

regdeur die Groep, sowel as om die subjektiwiteitsvlak in die

evaluering van prestasie te verlaag.

Die doel van prestasieontwikkeling is om die uitsette van elke

werknemer te optimaliseer in terme van kwaliteit en kwanti-

teit en daardeur te verseker dat doelwitte deurlopend behaal

word op ‘n effektiewe wyse en dat die individu se organisa-

toriese prestasie verbeter word.

Die Senwes prestasiebestuurstelsel gebruik ‘n geweegde ge-

balanseerde telkaartbenadering en maak voorsiening vir ten

minste twee kontaksessies per jaar. Die stelsel volg presta-

sie en bied werknemers die geleentheid om kontak te hê

met hul toesighouers. Die prestasiepuntetoekenning word

gebruik in die formulering van ontwikkelingsplanne en die

bere kening van prestasiebonusse.

OPLEIDING EN MENTORSKAPOpleiding en mentorskap word in die organisasie gebruik om

die toepassing van opleiding in die werksplek te verbeter, vir

persoonlike ontwikkeling en loopbaanbevordering, sowel as

om die verlangde leierskapsgedrag te vestig.

Interne opleiers en mentors word aangewys vir persone op

die program vir gegradueerdes, werknemers in bestuurs-

poste en werknemers wat nie in bestuursposte is nie.

Werknemers: erkenning en beloningDie Senwes Groep gee erkenning aan personeel op alle

vlakke. Uitsonderlike presteerders wat alle verwagtinge

oortref het en wat gedrag toon wat belyn is met Senwes

se waardes, word deur eweknieë en bestuursdeelname geï-

dentifi seer.

Die Groep gee erkenning vir uitsonderlike prestasie in die vol-

gende kategorieë.

Finansiële prestasie;

Besigheidsprestasie;

Uitstekende klantediens;

Volhoubaarheid;

Entrepreneurskap;

Uitnemende spanwerk;

Uitstaande diens deur die Groep; en

Besturende Direkteurstoekenning.

Bogenoemde word ondersteun deur ‘n aantal divisionele

toekennings, wat belyn is met die besigheid van die divisie en

die korporatiewe ondersteuningsfunksies.


Die besigheidsafdelings het deurlopende programme in

terme waarvan erkenning gegee word aan die beste pres-

teerders. ‘n Groep-toekenningsfunksie word een maal per

jaar gehou, waar prestasietoekennings oorhandig word aan

individue en spanne wat uitmuntend presteer het gedurende

die jaar. Die toekenningskategorieë word bepaal volgens

Senwes se strategiese doelwitte.

Die minimumloon wat deur Senwes betaal word is hoër as die

gemiddelde minimum wat in die graanbedryf betaal word.

Senwes het ‘n prestasiegebaseerde korttermynaansporing-

skema waarvoor alle permanente personeel kwalifi seer, met

die uitsondering van werknemers wat kommissie verdien of

aan enige ander korttermynaansporingskema deelneem.

VERGOEDINGSFILOSOFIE EN -BELEID

Ons vergoedingsfi losofi e en -benadering is onderworpe aan

die Maatskappywet 71 van 2008 en die King III Kode vir Kor-

poratiewe Beheerriglyne vir Vergoeding.

Die vergoedingsfi losofi e en -beleid van die Groep het nie we-

senlik verander sedert die vorige algemene jaarvergadering

nie. Sekere veranderinge is egter aangebring om die bestuur

van veranderlike vergoeding te verbeter in terme van kwali-

fi sering vir korttermyninsentiefpersentasies en belyning van

deelname in winsdeling.

Die vergoedingsfi losofi e en -strategie ondersteun die Groep-

strategie en is ‘n noodsaaklike komponent van die werkne-

merwaardeproposisie.

Die Vergoedingskomitee ontvang gereeld opgedateerde in-

ligting van Bestuur en eksterne adviseurs met betrekking tot

deurlopende ontwikkelinge in die regulatoriese omgewing

en beste praktyke ten einde te verseker dat hulle in staat sal

wees om effektief te reageer en om ingeligte, tydige en toe-

paslike beleidsbesluite te neem.

Senwes volg ‘n totale vergoedingsfi losofi ebenadering. Die

Groep se fi losofi e is om te betaal vir prestasie en moedig dus

volhoubare langtermynprestasie aan wat deurlopend belyn

is met die strategiese rigting, insluitend die kort- en langter-

myndoelwitte van die besigheid.

Die doelwit van vergoeding is om talent aan te trek, te be-

hou, te motiveer en te vergoed vir volhoubare kort- en lang-

termynprestasie, ten einde die Groep se besigheids-, stra-

tegiese- en volhoubare langtermyndoelwitte te bereik.

RIGTINGGEWENDE BEGINSELS Vergoeding moet regverdig, kompeterend en bekostig-

baar wees.

Vergoeding en voordele is nie beperk tot fi siese betaling

nie, maar sluit alles in rondom die totale werksondervin-

ding wat ‘n werknemer se toewyding en bydrae tot die

besigheidswaarde affekteer.

Vergoeding is beide vergelykingsgedrewe en intern ge-

drewe deur te fokus op die strategiese en besigheids-

behoeftes van die besigheid, sowel as op veranderende

eksterne en besigheidsdinamika.

Verseker sensitiwiteit en objektiwiteit in die bepaling,

hersiening, toepassing, monitering en goedkeuring van

vergoedingsvlakke deur te versker dat die vergoeding van

werknemers regverdig, markverwant en kompeterend is,

nadat die nodige vergelykings gedoen is.

Verseker dat die vergoedingsvlakke altyd ooreenstem met

prestasie.

Vergoeding vorm deel van die totale werksondervin ding

en moet verseker dat ‘n beduidende persentasie van

die potensiële maksimum vergoeding bepaal word deur

beide korttermyn- en langtermynprestasie, met inagne-

ming van verwante risiko’s.

Verskaf moontlikhede sodat totale vergoeding minstens in

die boonste kwartiel van die mark en vergelykbare groe-

pe kan wees indien uitsonderlike prestasie behaal word,

terwyl die gewaarborgde elemente vergelyk moet word

met toepaslike mediaanvlakke, relatief tot strategiese en

besigheidsdoelwitte en vergelykbaar met die toepaslike

arbeidsmark.

Verseker dat insentiewe betaal word uit verhoging van

ondernemingswaarde en dat sodanige insentiewe belyn

is met aandeelhouerswaarde.

Doelwitte is hoofsaaklik gekoppel aan meetbare dry-

wers en is belyn met die strategie, die boekprestasie en

aandeelprestasie van die Maatskappy.

Alhoewel vergoeding in totaliteit beskou word, word

‘n duidelike onderskeid getref tussen die onderskeie

komponente van die vergoedingsamestelling, naamlik

gewaarborgde vergoeding, prestasievergoeding (kom-

missie, kort- en langtermyninsentiewe) en ander spesiale

bonusse (indiensneming, skeiding en retensie).

STRATEGIESE VERGOEDINGSDOELWITTE Om die regte talent aan te trek en te behou, met inagne-

ming van die bekostigbaarheid daarvan vir Senwes.

Om ‘n hoëprestasiekultuur te skep en die waardes van die

organisasie te ondersteun.

Om ‘n beleid van versigtige risikoneming te bevorder en

te verseker.

Om resultaatgeöriënteerde gedrag te motiveer.

Om langtermynfokus en volhoubare prestasie aan te

moedig.

46

Om individuele, span- en korporatiewe prestasie te beloon.

Om gedrag aan te moedig wat belyn is met die kultuur en

doelwitte van die Groep.

VERGOEDINGSBELEID Die Groep se vergoedingsfi losofi e vervat fi nansiële en nie-

finansiële elemente.

Die vergoedingsbeleid is ten volle geïntegreer met ander

bestuursprosesse, soos prestasiebestuur, talentbestuur,

opvolgbeplanning en die Groep se oorhoofse menslike

hulpbronbeleide.

Alle werknemers word vergoed op ‘n totale-koste-vir-die-

maatskappybasis (TCTC).

Ten einde mark- en eksterne gelykheid te verseker, word

die vergoeding vir alle toepaslike poste op ‘n jaarlikse

basis vergelyk met die markmediaan van strategies

geselekteerde maatskappye van vergelykende grootte,

relevante geografiese gebiede, besigheidskategorieë en

relevante markte.

Individuele vergoeding word redelikerwys geposisioneer

teenoor die markmediaan van die pos, met inagneming

van vermoë, ondervinding, prestasie, skaarsheid van die

vaardigheid en ander pertinente markdrywers.

Ten einde interne gelykheid te verseker, moet alle

werknemers regverdig en konsekwent vergoed word

volgens die rol wat hulle speel, individuele waarde

en geraamde potensiaal, met inagneming van die

besigheidseenheid en individuele prestasie.

Premies vir pertinente markdoelwitte moet binne breë

vergoedingsriglyne geakkommodeer word.

BELEIDSBESTEKDie beleid is ‘n goedgekeurde direksiebenadering tot ver-

goedingsbestuur binne Senwes. Dit is van toepassing op die

volgende:

Die Uitvoerende Komitee (UK) is fi naal verantwoordelik vir

die implementering van die beleid en is verantwoordelik

vir die nakoming van relevante regulasies en beleide. Die

UK is aanspreeklik teenoor die Direksie via die Vergoe-

dingskomitee in die verband.

Die Vergoedingskomitee oefen namens die Direksie oorsig-

telike beheer uit oor die vergoedingsbeleid en -praktyke.

Die Vergoedingskomitee het die reg om eksterne kundi-

ges te konsulteer en onafhanklike advies te bekom ten

einde te verseker dat die beleid belyn is met regulatoriese

vereistes, markkompeterendheid en beste praktyke.

Die beleid sluit gesamentlike ondernemings en entiteite

waarin Senwes ‘n minderheidsbelegging het, uit.

Die vergoedingsbeleid vorm deel van en word ondersteun

deur ander besigheidsbeleide en prosedures.

Dit is ‘n komponent van die Senwes menslike hulpbron-

beleide.

VERGOEDINGSTRUKTUURVergoeding bestaan fundamenteel uit fi nansiële en nie-fi nan-

siële komponente:

Die nie-fi nansiële element bestaan uit ‘n reeks geleent-

hede en voordele wat verband hou met die daarstel van

‘n totale werksondervinding vir alle werknemers, terwyl

dit steeds belyn met die werknemerwaardeproposisie.

Die fi nansiële element het drie komponente en is ont-

werp om kort- en langtermyninsentiewe te balanseer.

Hierdie komponente word opgemaak uit gewaarborgde

vergoeding, korttermyninsentiewe vir alle werknemers

en langtermyninsentiewe vir sekere geïdentifi seerde

sleutelpersoneel en geselekteerde wesenlike risikonemers

en werknemers wat waarde toevoeg. Die laaste twee ele-

mente het ten doel om die belange van bestuur en die

uitvoerende direkteure te belyn met die strategiese doel-

witte en belange van die aandeelhouers.

0 25 50 75 100

125

SKAAL

Gewaarborgdevergoeding

Langtermyn-insentief

0 25 50 75 100

125

0 25 50 75 100

125

0 25 50 75 100

125

Strategiese uitstaande presteerders

Uitstaande presteerders

Presteerders

Normale werknemers

Teikenbonus Winsdeling

Korttermyninsentief

DIE DIAGRAM HIERONDER DEMONSTREER ONS VERGOEDINGSFILOSOFIE:

Die Groep posisioneer homself op die 50ste persentiel in terme van markgebaseerde vergoeding (gewaarborg). Dit word

gekomplimenteer deur ‘n korttermyn-insentiefskema wat die volgende voordele bied:

Dit skep buigsaamheid aangesien totale beloning verge-

lyk kan word in terme van totale koste.

Dit maak voorsiening vir ‘n laer vergoedingsbasis en ver-

skaf dus ‘n wyse waarop koste verminder kan word in

swak ekonomiese toestande. Dit maak ook voorsiening

vir goeie vergoedingsvlakke wanneer prestasie dit toelaat.


Dit fokus op veranderlike vergoeding en belyn dus maat-

skappyprestasie, individuele prestasie en aandeelhouers-

verwagting.

GEWAARBORGDE VERGOEDING Gewaarborgde vergoeding sluit in basiese salaris en

voordele vir alle permanente werknemers, sowel as kom-

missie vir verkoops- en bemarkingspersoneel. Gewaar-

borgde vergoeding is op ‘n totale-koste-vir-die-maat-

skappybasis.

Sekere minimum statutêre aftrekkings en bydraes tot

pensioen, voorsorg- en mediese fondse word hieruit be-

taal.

Dit staan individue vry om hul eie mediese fonds te kies,

binne ‘n portefeulje van goedgekeurde mediese skemas.

Ten einde toepaslike kompeterendheid ten opsigte van

vergoeding te handhaaf, relatief tot die arbeidsmark, word

gewaarborgde vergoeding jaarliks hersien en verhogings

word toegestaan op ‘n voorafbepaalde datum elke jaar.

Jaarlikse verhoging van gewaarborgde vergoeding is

markverwant en neem die prestasie van die Groep, be-

sigheidseenheid en individu in ag.

Verhogings vir sekere nie-bestuursposte wat onder die

bedingingsraadooreenkoms val, word op hierdie forum

onderhandel en is hoofsaaklik gerig op lewenskoste en/

of infl asieverwante aanpassings.

Die Vergoedingskomitee keur die mandate goed wat

verleen word vir die jaarlikse gewaarborgde vergoedings-

hersieningsoefening.

Die dienskontrakte van uitvoerende direkteure is nie belyn

met dié van werknemers nie en word deur die Vergoe-

dingskomitee namens die Direksie goedgekeur.

Aanpassings op die gewaarborgde vergoeding van uit-

voe rende direkteure word deur die Direksie goedgekeur,

op aanbeveling van die Vergoedingskomitee.

KORTTERMYNPRESTASIE-INSENTIEWE Die Groep gebruik korttermynprestasie-insentiewe (KTI)

om gedrag te belyn met belangrike strategiese en be-

sigheidsdoelwitte. Die mikpunt is hoofsaaklik om die be-

haling van korttermyndoelwitte en fi nansiële prestasie te

bevorder.

Aansporingskemas is gebaseer op die behaling van kor-

poratiewe prestasiedoelwitte, divisionele en individuele

doelwitte en volg die beginsel dat strategie en die behal-

ing daarvan die fokus van die werknemer bepaal en dat

doelwitte gestel word op dié vlakke waar werknemers ‘n

invloed het.

Die betaling van korttermyninsentiewe is belyn met

prestasiemeting, wat impliseer dat werknemers aanspo-

ringsbonusse sal ontvang, relatief en proporsioneel tot hul

prestasievlak, gemeet teen gestelde doelwitte.

Die korttermyninsentiefskema het twee komponen-

te, naam lik ‘n doelwitbonus en, wanneer toepaslik,

winsde ling.

Ander prestasiegebaseerde vergoeding soos kommis-

sieskemas is betaalbaar, gebaseer op ooreengekome

prestasiedoelwitte. Hierdie insentiewe is gewoonlik op ‘n

maandelikse basis betaalbaar, afhangend van die presta-

sievlak.

Werknemers wat aan ‘n kommissieskema of ander presta-

siegebaseerde skemas deelneem, kwalifi seer nie vir deel-

name aan die KTI-skema nie.

Die skema het ‘n winsdelingsplafon wat ooreenstem met

die doelwitbonus.

Teikenbonusse is verbind tot 'n werknemer se gewaar-

borgde vergoeding.

Die berekening van KTI-betalings, sowel as nakoming van

die regulasies van die skema, word deur beide interne en

eksterne ouditeure geverifi eer, wat die nodige versekering

aan die Vergoedingskomitee gee in die verband.

KTI-betalings word op aanbeveling van die Vergoedings-

komitee deur die Direksie goedgekeur.

Die Direksie het die nodige diskresie om die plafon op te

hef indien dit nodig geag word.

LANGTERMYNPRESTASIE-INSENTIEWEDie doel van die langtermynprestasie-insentiefskema (LTI) is

die behoud van geselekteerde sleutelwerknemers en om hul

langtermynbelange te belyn met dié van die aandeelhouers.

Alle LTI-reël word jaarliks hersien.

Alle LTI-reël word deur die Direksie goedgekeur, op aan-

beveling van die Vergoedingskomitee.

All deelnemers aan die LTI-skema word deur die Vergoe-

dingskomitee goedgekeur, op aanbeveling van die Bestu-

rende Direkteur.

Die Besturende Direkteur maak jaarliks aanbevelings aan

die Vergoedingskomitee met betrekking tot toekennings

in terme van die LTI-skema.

19 senior bestuurslede het aan die langtermyninsentief-

skema deelgeneem gedurende die fi nansiële jaar onder

oorsig.

SPESIALE BONUSSE Spesiale bonusse word in uitsonderlike gevalle betaal

en sluit indiensnemingsbonusse, retensiebonusse en

uitdiens tredingsbonusse in.

Alle spesiale bonusse aan uitvoerende direkteure word

deur die Vergoedingskomitee goedgekeur en deur die

Direksie geratifi seer.

Alle spesiale bonusse aan geselekteerde sleutelpersoneel

en werknemers met skaars vaardighede word deur die

Besturende Direkteur goedgekeur en op ‘n jaarlikse basis

deur die Vergoedingskomitee geratifi seer.

48

DIE ORGANISASIE SE AFTREEPLANNE

Dit is verpligtend vir alle permanente werknemers om aan

‘n aftreeplan te behoort. Werknemers tussen posgrade

(TASK) 1 tot 11 kan die keuse uitoefen om by die Graan In-

dustrie Voorsorgfonds of die Sanlam Sambreelfonds aan te

sluit, terwyl werknemers op posgraad 12 en hoër aan die

Samlam Sambreel Pensioenfonds behoort. Senwes vergoed

sy werknemers op ‘n totale-koste-van-indiensnemingsbasis

en derhalwe dra beide die werknemer en die Maatskappy by

tot die aftreeplanne.

Die Graan Industrie Voorsorgfonds verskaf ‘n standaard opsie

vir die belegging van die lede se fondse in ‘n geselekteerde

lewenstadiumprogram. Die totale bates van die fonds het op

31 Desember 2012 R40 miljoen beloop. Die Sanlam Sambreel

Pensioenfonds is ook ‘n gedefi nieerde bydraeplan, wat bestuur

word deur professionele trustees en die fonds is, in terme van

sy reëls, daartoe verbind om voldoende aftreevoordele te bied.

Die pensioenfonds laat werknemers toe om óf ‘n spesifieke

beleggingsopsie te kies óf om twee platforms te verskaf waar

werknemers hul eie beleggingstrategie kan kies. Die totale

bates in die fonds, wat aan Senwes werknemers behoort, het

R597 miljoen beloop soos op 31 Desember 2012.

Die bou van ‘n aanpasbare organisasie

DOELWITDie doelwit is om te verseker dat ons strukture, mense en

hulpbronne aanpasbaar en bekwaam is, nie net om effektief

te reageer op die veranderende omgewing nie, maar ook om

innoverend te wees en ons eie toekoms te ontwerp.

HOEKOM IS DIT ‘N PRIORITEIT?Geen organisasie bedryf besigheid in ‘n vakuum nie; elke

besluit en elke aksie word beïnvloed deur ‘n wye reeks

magte, beide intern en ekstern tot die besigheid. Suksesvolle

besighede is dié besighede wat in staat is om vinnig aan te

pas en om die magte wat hul prestasie sal verbeter, effektief

te benut. Hulle moet ook in staat wees om terselfdertyd hul

reaksie op prestasiebeperkende magte te optimaliseer.

STRATEGIESE ONTWIKKELINGE Die implementering van die Sentrum van Uitnemendheid

is goed op dreef.

Die herstrukturering van korporatiewe funksies om voor-

deel te trek uit sinergieë, is in proses.

Die belyning van korporatiewe funksies om strategiese

gedeelde dienste aan gesamentlike ondernemings te le-

wer, is ook op koers.

Werknemerprofi elGESLAG- EN RASSEVERSPREIDING BINNE DIE ORGANISASIE

Beroepsvlak Vroulik Manlik

Swar

t

Kle

url

ing

Ind

iër

Wit

Swar

t

Kle

url

ing

Ind

iër

Wit

Topbestuur 0% 0% 0% 0% 0% 0% 0% 100%

Senior bestuur 7% 0% 0% 7% 0% 0% 0% 86%

Middelbestuur 1% 0% 0% 16% 2% 3% 0% 78%

Junior bestuur en spesialiste 2% 1% 0% 19% 5% 3% 1% 69%

Geskoolde werknemers 8% 11% 0% 25% 31% 5% 0% 20%

Ongeskoolde werknemers 8% 3% 0% 1% 83% 4% 0% 1%

OUDERDOMSVERSPREIDING OOR VERSKEIE VLAKKE VAN DIE ORGANISASIE

Ouderdomsgroep

Beroepsvlak Onder 30 30 - 50 Oor 50

Topbestuur 0% 50% 50%

Senior bestuur 0% 50% 50%

Middelbestuur 1% 55% 44%

Junior bestuur en spesialiste 10% 63% 27%

Geskoolde werknemers 25% 56% 19%

Ongeskoolde werknemers 18% 61% 21%


Verbeterde besigheidsintelligensieeffektiewe vooruitskouing en toekomsscenario-analises.

Dit sal nie alleen die organisasie in staat stel om te reageer

nie, maar ook om dienooreenkomstig te antisipeer en te

innoveer. Innovasie wat nie goed deurdink is nie kan egter

meer skadelik wees as geen innovasie.

STRATEGIESE ONTWIKKELINGE Voorsiening van besigheidsintelligensie op ‘n maandelikse

basis.

Uitbreiding van dekking van besigheidsintelligensie na

kontinentale en internasionale besighede in die landbou-

en landboubesigheidsbedryf.

Verbeterde data-analise.

INLIGTINGSTEGNOLOGIE AS DRYFKRAG AGTER INNOVASIE EN BESIGHEIDSINTELLIGENSIE

Senwes Inligtingstegnologie (IT) verskaf inligting en kom-

munikasietegnologieoplossings (IKT) en -dienste aan die

Senwes Groep. Senwes gebruik SAP as sentrale onder-

nemingshulpbronbeplannings- (OHB) oplossing en maak

gebruik van ‘n kombinasie van volledig geïntegreerde

derdepartyoplossings en sagteware wat intern ontwikkel

is. Die afdeling se belangrikse implementeringsvennote

sluit ‘n aantal groot multi-nasionale verskaffers in, soos

SAP, Microsoft en Dell.

Hul doelwit is om die voorkeurverskaffer van IKT-oplos-

sings en dienste aan Senwes te wees wat interne klante

(insluitend vennote in gesamentlike ondernemings), by-

staan om besigheidsgeleenthede deur IT-oplossings te

maksimaliseer.

Hulle tree op as strategiese vennote van die Groep se be-

sigheidseenhede deur te voldoen aan hul spesifi eke be-

sigheidsbehoeftes. Senwes IT-Dienste doen deurlopend

navorsing oor relevante IKT-tenologieë wat besigheidsak-

sies kan verbeter. Loods-IKT-programme word getoets in

samewerking met besigheidseenhede ten einde te verse-

ker dat die regte oplossings vir die besigheid geïmplemen-

teer word.

Die wêreld raak toenemend deur stelsels gekoppel. Die

onderskeie Senwes besigheidseenhede raak toenemend

afhanklik van inligtingstegnologie vir die dag-tot-dag

bedryf van besigheid. Die internet en aanlyndienste is

toeganklik op ‘n 24/7-basis; mense en besighede kan op

‘n intydse basis met mekaar kommunikeer. Die intydse

koppeling van stelsels herdefi nieer verhoudings tussen

individue, verbruikers en ondernemings. Dit skep nuwe

geleenthede, maar ook nuwe uitdagings en risiko’s in

terme van kubermisdaad, sekuriteit, toegang tot inligting

en die vloei van persoonlike inligting.

Dit beteken dat die sekuriteit van IT-inligting, risikobestuur

en beheer (insluitend belyning met die King III IT-begin-

sels) sleutelfokusareas vir Senwes IT-Dienste is. In die lig

hiervan is bestepraktykmetodologie geïmplementeer vir

doeleindes van stelsels en ondersteuning via die inligtings-

tegnologie-infrastruktuurbiblioteek (ITIB) diensraamwerk

(wat gebruik word om IKT-toepassings, dienste en tegno-

logie te bestuur), die COBIT-model vir IT-beheer en Prince

2 vir die afl ewering van sleutelprojekte. Daarbenewens

word rampherstelplanne op ‘n gereelde basis opgedateer

en getoets.

Hierdie omvattende benadering verseker dat Senwes IT-

Dienste voldoen aan die besigheidsbehoeftes soos uiteen-

gesit in die onderskeie diensvlakooreenkomste.

DOELWITOm ons kennis en begrip van die bedryf, mark en klant te

verbeter, ten einde die Maatskappy strategies te posisioneer

om effektief en tydig te reageer op omgewingsveranderinge,

sowel as om die proses van innovasie in die organisasie te

ondersteun in terme van besigheidsmodel, produkte, dienste

en prosesse.

HOEKOM IS DIT ‘N PRIORITEIT?In ‘n volatiele omgewing gekenmerk deur onsekerheid is dit

fundamenteel belangrik vir die organisasie om effektief te

kan analiseer en intelligensie te hê wat ons sal ondersteun

in die verkryging van ‘n beter begrip van die besigheid en

die omgewing. Dit moet terselfdertyd inligting verskaf vir

50

Bydrae tot sosiale transformasie en ontwikkeling

DoelwitOm effektiewe strategieë te hê wat bydra tot sosiale

transformasie en ontwikkeling, sowel as die integrasie van

sosiale volhoubaarheid by die daaglikse aktiwiteite van

Senwes.

Hoekom is Dit ‘n prioriteit?Volhoubaarheid en transformasie, belyn met die verande

rende omgewing, is integraal tot langtermynsukses en dra

by tot die volhoubaarheid van ‘n sosiale, ekonomiese en

natuur like omgewing, wat ‘n voorvereiste is vir die volhou

bare ontwikkeling van die besigheid.

sleutelprestasieareas

2012/13 2011/12 Verskil

Breëbasis swart ekonomiese

bemagtiging (BBseB)

BBSEBtelkaart vlak 8 BBSEBtelkaart vlak 6 Verlaging van twee vlakke,

hoofsaaklik weens die uit

trede van Royal Bafokeng.

korporatiewe sosiale

belegging en borgskappe

R2.5 miljoen is aan KSB

bestee.

R2.5 miljoen is aan KSB

bestee.

ondernemingsontwikkeling R10.5 miljoen is aan

ondernemingsontwikke ling

bestee, insluitend produk

sielenings aan ontwik

kelende produsente.

R30 miljoen is aan onder

nemingsontwikkeling

be stee, insluitend produk

sielenings aan ontwik

kelende produsente.

’n Afname omdat

minder produk sielenings

toegestaan is.

strategiese ontwikkeling Hersiening van die ontwikkelende produsenteprogram om langtermynvolhoubaarheid te verseker.

Breëbasis swart ekonomiese bemagtiginggeneriese lanDBousektor

gewig 2012/13 2011/12 Verskil

eienaarskap 20 18.67 (18.67)

Bestuursbeheer 10 1.69 2.32 (0.63)

gelyke geleenthede 10

Vaardigheidsontwikkeling 20 5.37 4.93 0.44

Voorkeurverkryging 20 12.31 5.73 6.58

ondernemingsontwikkeling 10 10.00 15.00 (5.00)

sosio-ekonomiese ontwikkeling 10 3.65 3.50 0.15

totaal 100 33.02 50.15 17.13

Betekenisvolle vordering is gemaak in terme van voorkeurver

kryging weens die verbetering van ons stelsels om verskaffer

status te monitor, sowel as ‘n doelgerigte poging om saam

met verskaffers te werk om betrokkenheid by transformasie

te verbeter. Die gewenste vordering met betrekking tot beide

ras en geslagstransformasie is nog nie gemaak nie en min

vordering in die verband het gerealiseer. Die belangrikste uit

dagings was skaarsheid van vaardighede, buitensporige wer

wingskoste, toenemende verstedeliking en retensie.

Ons strategie in die hantering van hierdie uitdagings is ge

fokus op veldtogte om die aantreklikheid van loopbane

in die landbou te bemark, verhoogde gebruik van sosiale

netwerke en tegnologie vir die werwing van talent, vennoot

skappe met opleidingsinstansies, befondsing van studente in

skaars vaardigheidsvelde, verhoogde belegging in werkne

merontwikkeling, deurlopende verbetering van betrokken

heid van werknemers en die versekering dat ons vergoeding

altyd markverwant en kompeterend is.


Ondernemingsontwikkelingontwikkeling Van opkomenDe BoereSenwes staan opkomende boere by met tegniese onder

steuning, produksiefinansiering en opleiding ten einde te

verseker dat die bewerkbare grond in ons bedieningsge

bied produktief is en dat opkomende boere winsgewende

boerderybesighede kan bedryf deur die toepassing van die

beste boerderypraktyke.

Senwes het tot op datum vir die huidige finansiële jaar vier

opkomende boere bygestaan, wat in totaal 605 hektaar

mielies geplant het. Die oes vorder goed. Die bystand was by

wyse van produksiefinansiering, tegniese ondersteuning en

fasilitering van oesversekering. Totale produksiekrediet ver

leen beloop R1,8 miljoen.

Senwes is aktief betrokke by ‘n opleidingsprojek wat die

opleiding en ontwikkeling van ontwikkelende boere ten doel

het, sowel as die verskaffing van praktiese mentorskap en

opleiding in verskeie landbou en boerderydissiplines.

Senwes bied ‘n opleidingskursus in boerderybestuur om

boere by te staan in die aanleer van basiese boerderyvaar

dighede en om die beste boerderypraktyke toe te pas, soos

byvoorbeeld:

Boerderybesigheidsbestuur

Finansiële bestuur en administrasie

Personeelbestuur

Algemene bestuursbeginsels

Effektiewe gebruik van elektrisiteit op plase

Mens en prosesvaardighede

Lewendehaweboerdery in praktyk

JongBoer toekomsfokusDagDie Senwes Jongboer Toekomsfokusdag is ‘n konferensie vir

jongboere van die Vrystaat en Noordwes waar jong boere –

die toekoms van SuidAfrikaanse landbou – blootgestel word

aan verskeie landbouverwante dissiplines.

Die doel daarvan is om jong mense aan te moedig om

boerdery as loopbaan te kies en om hulle te bemagtig om

die uitdagings van kommersiële boerdery te hanteer. Sowat

240 jong boere het die 2012 konferensie bygewoon. Die

tema van hierdie jaar se konferensie was op presisieboerdery

gefokus en ‘n verskeidenheid demonstrasies is gehou.

entrepreneursprogramDie Senwes Entrepreneurskompetisie is gerig op laer en

hoërskoolleerders in die Senwes gebied. ‘n Totaal van 86

hoërskool en 216 laerskoolleerders het aan die kompetisie

deelgeneem. Die doel van die kompetisie is om entrepreneur

skap onder jong mense te stimuleer en aan te moedig, sodat

hulle ‘n bydrae kan maak tot die oplossing van ons land se

werkloosheidsuitdagings.

Sedert die ontstaan van die kompetisie het ses leerders, wat

in die verlede die kompetisie gewen het, beurse ontvang

wat hul opleidingsfooie by tersiêre instansies gedek het. Die

kompetisie word in venootskap met die Universiteit van die

Vrystaat bedryf.

Korporatiewe sosiale belegging (KSB)Ons KSBstrategie plaas fokus op toekomsgerigte, geïnte

greerde en strategiese intervensie, gebaseer op ‘n deeglik

nagevorste begrip van huidige en verwagte toekomstige

probleme en die beraming van langtermynoplossings ten

einde die doelwitte van die onderskeie inisiatiewe te bereik.

ons ksi-Doelwitte Ons strewe daarna om innoverende, baanbrekersinisi

atiewe en praktiese oplossings te vind vir gemeenskaps

probleme en –behoeftes.

Ons strewe daarna om met gemeenskappe op grondvlak

saam te werk.

Ons wil gemeenskapsintervensies wat lewensvatbaar is en

‘n wyer, breër en volhoubare impak oor die lang termyn

het, ondersteun.

Ons wil graag die hulpbronne, potensiaal en geleenthede

binne gemeenskappe ontplooi ten einde te verseker dat

hulle eienaarskap en verantwoordelikheid vir hul eie

ontwikkeling kan aanvaar.

Ons wil ons steun en geleenthede aan ons werknemers

bied wat sal bydra tot die welstand en ontwikkeling

van die gemeenskappe waarin hulle woon en waar ons

besigheid bedryf.

Ons strewe daarna om op ‘n raadplegende wyse

binne vennootskappe met die gemeenskap, nie

regeringsorganisasies en ander besighede te werk.

Ons is toegewyd tot al ons werknemers, die gemeenskappe

waarin ons besigheid bedryf en tot die volhoubare ont

wik keling van ons land en al sy mense. Ons het ‘n bedui

dende impak op die volgende gebied gemaak deur ons

betrokkenheid en belegging in die gemeenskap via verskeie

vennootskappe en in samewerking met sosiale vennote:

Sport

Onderwys

Entrepreneurskap en werkverskaffing

Gesondheid en welsyn.

52

lewenslesse Deur sport en ontspanning

senwes spinnersSenwes Spinners, ‘n plattelandse ontwikkelingsprogram

wat in 2007 begin is, het ‘n verandering meegebring in die

lewens van jong seuns wat in die Noordwes en Vrystaat

woon. Die program is ‘n trotse Senwes inisiatief en het be

gin as ‘n uitreikprogram gerig op jong plaaskinders om hul

krieketvaardighede te ontwikkel en om hulle lewenslesse

deur middel van dié waardige spel te leer. Die program

word in samewerking met Noordwes Krieket bedryf.

Die program het reeds 780 leerders aan die spel

bekendgestel en hulle voorsien van kwaliteit opleiding,

afrigting en toerusting. Ons program is ook uitgebrei

na die onderwysers wat opgelei word as afrigters en

skeidsregters, en sodanig bemagtig word met die nodige

vaardighede ten einde ‘n volhoubare program en die

oordrag van vaardighede te verseker.

Uitstaande presteerders word geïdentifiseer en die

geleentheid gebied om uitstekende akademiese en

krieketskole by te woon en hulle sodanig in staat te

stel om krieket op ‘n hoër vlak te speel, sonder om hul

skoolwerk af te skeep. Twee leerders wat aan die program

deelgeneem het, het in 2011 en 2012 respektiewelik

gematrikuleer. Daar is tans vier leerders wat deelneem

aan die hoërskoolprogram.

plattelanDse skole atletiekprogram Die Plattelandse Skole Atletiekprogram betrek 500 atlete

van 13 plattelandse skole in die Vrystaat wat aan ‘n jaar

likse kompetisie deelneem. Die program reik uit na sowat

1 200 leerders.

onDerwys

Senwes glo in belegging in die jeug en in onderwys. Sen

wes bied derhalwe beurse aan verdienstelike studente in

ons primêre bedieningsgebied – die Vrystaat en Noordwes

provinsies. Ons werf studente deur konsultasie met die uni

versiteite in ons gebied en die entrepreneurskompetisie dien

ook as ‘n werwingspyplyn. Vyf beurse is toegeken deur die

Senwes entrepreneurskompetisie en ‘n verdere beurs aan ‘n

belowende student wat in ‘n landbourigting aan die Univer

siteit van die Vrystaat studeer. Ons kondig met trots aan dat

drie studente hul studies aan die einde van die 2012 akade

miese jaar voltooi het.

leerlingskappe Vir werklose persone‘n Leerlingskap kan ‘n hoogs effektiewe wyse wees vir die be

haling van ‘n NQFkwalifikasie, terwyl die betrokke leerders

voltyds werk en ondervinding opdoen in hul gekose studie

rigtings. Hierdie leerlingskappe word bedryf in samewerking

met die AgriSETA, wat toelaes gee vir die leerlingskappro

gramme.

‘n Kateogorie van 18.2 leerlingskappe verwys na die inskry

wing en opleiding van werklose persone in ‘n studierigting

waarin ‘n erkende NQFkwalifikasie verwerf kan word, met

die oog daarop om hulle óf in diens te neem óf om die

geleentheid vir hulle te skep om ‘n vaardigheid aan te leer

en sodoende hul kanse op indiensneming te verbeter, sonder

enige voorneme om hulle by die opleidingsmaatskappy in

diens te neem.

Weens die relatiewe skaarsheid van werknemers in die plat

telandse gebied, waar die meeste Senwes Village takwinkels

besigheid bedryf, en die hoë werkloosheidsvlak, het ons die

leerlingskapprojek uitgebrei om ook werklose leerders in Ag

riHandelsprosesse NQF 2 in te sluit gedurende die 2011/12

finansiële jaar. Deur hierdie inisiatief werf ons leerders met

ontwikkelingspotensiaal vanuit plattelandse gebiede op ‘n

vastetermyndienskontrak vir die duur van die leerlingskap. Na

suksesvolle afhandeling van die teoretiese en praktiese eksa

men, word leerders oorweeg vir permanente indiensneming.

‘n Totaal van 22 leerders is by die leerlingskapprogram inge

skakel sedert 2011/12.


TECHNO GIRLS-PROJEKSenwes is sedert 2010 betrokke by UWESO Consulting en

die Provinsiale Departement van Onderwys se Techno Girls-

projek. Die doel van die program is om meisies uit platte-

landese gebied in gestruktureerde skaduposte te plaas vir vyf

dae, onder leiding van vroulike mentors, ten einde hulle bloot

te stel aan die werksomgewing en hulle sodoende te help

om ingeligte loopbaankeuses te maak. Die program fokus op

loopbane in die wiskunde-, wetenskap- en tegnologievelde.

Die projek het oor die afgelope drie jaar reeds 12 meisies

geakkommodeer. Daar is reeds suksesverhale van jong mei-

sies wat aan die werksomgewing blootgestel is deur Senwes.

FET-ONDERSTEUNINGSenwes neem saam met die ETDP SETA deel aan ‘n projek

in terme waarvan Vuselela FET Kolleges die geleentheid aan

geselekteerde lektore wil gee om praktiese ondervinding op

te doen in die werksomgewing. Die staat het FET kolleges

geoormerk as ‘n voertuig vir versnelde vaardigheidsontwik-

keling van ongeskoolde jong mense in die land. FET kolleges

het egter ‘n reputasie van swak opleiding weens swak ge-

kwalifi seerde of onervare lektore. In terme van die ooreen-

koms sal vyf lektore in diens van die kollege tyd by Senwes

spandeer (wanneer hulle nie klas gee nie) met die doel om

praktiese blootstelling en ondervinding op te doen in spe-

sifi eke dissiplines soos fi nansies, besigheid, bemarking en

menslike hulpbronne.

In terme van ‘n soortgelyke projek is Vuselela FET Kollege-

studente die geleentheid gegun om Senwes se kantore en

besigheidseenhede te besoek ten einde blootgestel te word

aan die besigheidsomgewing. Die leerders is blootgestel aan

die aktiwiteite binne die Menslike Hulpbronneafdeling en het

‘n toer onderneem deur die hoofkantoor en handelstakke,

waar hulle vlugtig blootgestel is aan departemente wat rele-

vant is tot hul studierigtings.

Senwes neem deel aan sosiale ontwikkeling deur KSB- en

borgskapprogramme. Die Maatskappy se sosiale ontwikke-

lingsinisiatiewe is gerig op plattelandse gebiede en belang-

hebbendes in Senwes se geografi es bedieningsgebied.

GEMEENSKAPSPROGRAMME

KINDERHUISE

In vorige jare het Senwes gasheer gespeel vir ‘n Kerspartytjie

vir kinderhuise in die Klerksdorp omgewing, in samewerking

met ander besigheidsvennote. In 2012 het ons besluit om die

geld wat geoormerk word vir die Kerspartytjie te skenk vir

hoogs noodsaaklike skoolboeke en -uniforms. ‘n Bedrag van

R60 000 is vir dié doel geskenk.

PLAAS- EN LANDELIKE VEILIGHEIDSenwes, in vennootskap met OFM, Engen en Agri SA, samel

fondse in vir Agri Securitas tydens die jaarlikse Prestige Sport-

aand en ‘n spesiale gholfdag. Die doel van hierdie inisiatiewe

is om Agri Securitas by te staan met hul pogings om sekuriteit

te verskaf vir landelike gebiede in Suid-Afrika. ‘n Bedrag van

meer as R200 000 is tydens hierdie geleenthede ingesamel.

BRANDRAMPFONDS Senwes werk saam met sy klante en verskaffers om pro-

dusente by te staan wat verliese gely het gedurende die

vernietigende veldbrande in die Noord-Kaap en Vrystaat in

2012/13. Die onvermoeide pogings van Senwes en ‘n paar

boere het tot gevolg gehad dat voer en ‘n bedrag geld aan

Agri Noord-Kaap en Vrystaat Landbou geskenk kon word vir

verspreiding onder geaffekteerde lede.

SENWES VILLAGE FROM GREENS TO DREAMS-PROJEKSenwes staan geselekteerde nasionale gemeenskaps- en wel-

synsorganisasies by met fondsinsameling om die fi nansiële

druk op hulle te verlig. Gedurende die afgelope jaar het elf

organisasies voordeel getrek uit die Senwes Village Greens to

Dreams-fondsinsamelingsprojek.

SENWES SOMERPRODUKSIEREKENING R1M-KOMPETISIEAs deel van die Senwes R1 miljoen-kompetisie mag die fi -

naliste ‘n gemeenskapsprojek van hul keuse, wat betrokke is

in areas wat belyn met die Senwes KSB-strategie en -beleid,

nomineer. Die organisasie ontvang dan ‘n skenking op basis

van die behoeftes van die projek. Daar word van die pro-

dusent verwag om op sy beurt persoonlik betrokke te raak

by die projek vir minstens die duur van die befondsing. Dit

moedig deelname in gemeenskapsonwikkeling deur pro-

dusente aan.

‘n Bedrag van R550 000 is aan sestien NGO’s geskenk in die

vorm van kontant of dienste.

54

LANDBOUKONFERENSIEBORGSKAPPE

Senwes het 6 nasionale konferensies, 9 provinsiale kongresse en 170 distriks- en plaaslike boereverenigings of landbouver-

wante instansies geborg, wat deur verskeie landbouorganisasies bygewoon is.

Die volgende organisasies het borgskappe ontvang:

Nasionaal Provinsiaal Agri-besigheid

Agri SA

Graan SA

Nasionale Meulenaarskamer

Graanhanteringsorganisasie

AMT Agri-Vooruitskouing

Agri Securitas

Vrystaat Landbou-unie

Agri Noordwes

Agri Noord-Kaap

Vrystaat Landbou-unie Jongboere

Agri Noordwes Jongboere

Vrystaat Vrouelandbou-unie

Agri Noordwes Vrouelandbou-unie

Rooivleisprodusenteorga-

nisasie (Noordwes)

Hebron Koringdag

Skep ‘n bemagtigende, veilige en gesonde omgewingDie prosesse en programme wat gerig is op die verskaffi ng

van ‘n bemagtigende omgewing het ten doel om ‘n onder-

steunende, veilige en gesonde werksomgewing te skep,

waar mense aangemoedig en ondersteun word deur hul

bestuurder en kollegas om hul werksdoelwitte te behaal en

hul volle potensiaal te realiseer. Sodanige intervensies skep ‘n

kultuur van diversiteit, respek en veilige werkspraktyke.

Werknemerbetrokkenheid‘n Intranet-blog is geskep wat gebruik word om kommuni-

kasie met werknemers te fasiliteer oor enige inisiatiewe of

sake waaroor die werknemer bekommerd mag wees. Die

blog word ook gebruik vir bestuur om inligting te bekom oor

werknemerpersepsies en -opinies en om terugvoering en in-

sette te kry.

‘n Een-bladsy strategiese dokument is ontwerp en op die

intranet geplaas om verwysings te vergemaklik en om toe-

gang tot strategie te kry en begrip daarvoor by werknemers

te verbeter.

‘n Etiese kultuurSenwes is verbind tot die bedryf van besigheid op ‘n etiese

wyse en strewe daarna om etiese gedrag in al ons handelinge

te bevorder. Die Senwes etiese kode is ‘n hoëvlak dokument

wat Senwes se verbintenis tot die bedryf van besigheid op

‘n wyse wat regtens en eties aanvaarbaar is, verwoord vir

die kennisname van elke direkteur en werknemer. Dit verskaf

klaarheid oor die waardes, standaarde en riglyne wat elkeen

moet navolg in sy hantering van interne en eksterne belang-

hebbendes.

In die verband het Senwes ‘n beleid van zero-verdraagsaam-

heid van onetiese optrede, ongeag die omvang of impak van

die onetiese optrede op die besigheid.

Zero-verdraagsaamheid beteken dat onetiese optrede nie

geïgnoreer kan word nie en derhalwe moet alle ge rap por-

teerde of geïdentifi seerde beweerde onetiese optrede formeel

ondersoek word en die toepaslike regstellende of dissiplinêre

aksie geneem word.

Alle sake wat uitdruklik in die kode, in relevante amptelike

Senwes beleide, riglyne of formele kommunikasie gedek

word, word geag duidelike etiese besigheidspraktyke daar

te stel en is gerig op die bevordering van ‘n etiese kultuur

en die ontmoediging van onetiese gedrag. Daar word van

bestuurders deur die bank verwag om dit maklik te maak vir

werknemers om openlik en vrylik te kommunikeer oor etiese

aspekte.

Dit word van alle werknemers en direkteure verwag om hulle

formeel te verbind tot die Maatskappy se waardes en etiese

gedrag en om alle insidente van onetiese gedrag te rap-

porteer, ten einde te verseker dat die tweeledige strategie

van die bevordering van etiese gedrag en die bestryding van

onetiese gedrag, suksesvol geïmplementeer word.

Alle gerapporteerde insidente word ondersoek en indien

voldoende inligting verskaf kan word, sal toepaslike regstel-

lende aksie geneem word. Anonimiteit word gewaarborg vir

enige persoon wat onetiese gedrag rapporteer.

Die fokus oor die afgelope jaar was op die vestiging van ‘n

gesonde en stewige fondasie vir die bestuur van etiek en die

implementering van etiese programme, sodat ‘n volhoubare

etiese kultuur gevestig kan word. In dié verband is die vol-

gende bereik:

Daar word van alle werknemers op intreevlak verwag om te

weet wat die relevansie van die etiese kodes in hul area van

verantwoordelikheid is en dit te verstaan. Hulle moet hulself

ook jaarliks skriftelik verbind tot die nakoming van hierdie

kodes in hul besluitneming en optrede en om hul verbintenis

tot die Maatskappy se waardes en etiese gedrag te demon-

streer.


DIE VOLGENDE INISIATIEWE IS GERIG OP DIE BEWUSMAKING VAN DIE SENWES ETIESE KODE:

‘n Hersiene en gebruiksvriendelike etiese beleid is

goedgekeur.

‘n Etiese beampte is aangewys wat werknemers van

die nodige leiding, ondersteuning en advies met be-

trekking tot etiese aspekte sal voorsien.

Alle lede van die Uitvoerende Komitee het ‘n verbin-

tenis tot die kodes onderteken ten einde die regte kli-

maat op topbestuursvlak te skep.

‘n Proses is in plek om te verseker dat alle werknemers

die verbintenis tot die etiese kode onderteken.

Daar word beplan om ‘n bewusmakings- en opleidings-

program deur die loop van die jaar uit te rol.

‘n Veldtog sal weer geloods word om bewusmaking te

skep van die etiese blitslyn (hotline).

Alle sake wat uitdruklik in die kode, in relevante amptelike

Senwes beleide, riglyne of formele kommunikasie gedek

word, word geag duidelike etiese besigheidspraktyke daar

te stel en is gerig op die bevordering van ‘n etiese kultuur

en die ontmoediging van onetiese gedrag.

SENWES ETIESE KODE

Ons is ‘n verantwoordelike en aanspreeklike kor-

poratiewe burger, verbind tot die bestuur van ‘n

volhoubare besigheid met inagneming van ons

be langhebbendes, die omgewing en die gemeen-

skap.

Ons behandel al ons belanghebbendes met re-

spek, sensitiwiteit en waardigheid, onder alle om-

standighede.

Ons strewe daarna om te voldoen aan alle rele-

vante wetlike en regulatoriese vereistes as ‘n mini-

mum standaard.

Ons tree op met integriteit en professionalisme

in al ons besigheidsaktiwiteite, ons verwerp alle

vorme van oneerlikheid en verdra geen bedrieg-

like optrede soos diefstal, omkopery, korrupsie,

bedrog of wanvoorstelling nie.

Ons onderskryf effektiewe korporate beheerprak-

tyke in lyn met nasionale en internasionale riglyne.

Ons vermy en verklaar enige konfl ik van belange.

Ons verseker dat alle inligting aan al ons belang-

hebbendes tydig, akkuraat en gebalanseerd is en

geen wanvoorstelling bevat of misleidend is nie.

Ons sal op ‘n regverdige wyse meeding en die regte

van ons mededingers tot regverdige mededing ing

respekteer.

Ons eer behoorlik gemagtigde ooreenkomste wat

deur Senwes aangegaan is.

Ons respekteer menseregte en menswaardigheid

en diskrimineer nie op basis van ras, geslag, geloof

of geslagoriëntasie nie.

Ons bedryf ons persoonlike sake op ‘n eerbare en

verantwoordelike wyse, met inagneming van die

beskerming van Senwes se reputasie te alle tye.

Ons sal alle gevalle van wangedrag ondersoek en

rapporteer, ongeag wie daarby betrokke is.

Ons sal die privaatheid en vertroulikheid van

gevalle van wangedrag wat vermoed word of

waargeneem is beskerm en sal die werknemer

wat sodanige gevalle rapporteer, teen viktimise-

ring beskerm.

Gesondheid en veiligheidDie bestuur van korporatiewe risiko’s is van die uiterste belang

vir Senwes. Een van die sleutelrisiko-areas is die veiligheid en

gesondheid van die Maatskappy se werknemers, kontrak-

teurs en lede van die publiek wat deur maatskappyaktiwiteite

geaffekteer kan word.

DIE SENWES VEILIGHEID- EN GESONDHEIDSTRATE-GIE RUS OP DIE VOLGENDE VIER BENE:

SHEQ-STRUKTURE BY SENWESSenwes het ‘n veiligheids- en gesondheidsbeleidsraamwerk

en goedgekeurde wetlike aanstellingstruktuur waarbinne

ver antwoordelike werknemers aangestel word en veiligheids-

komitees in die lewe geroep word. Elke bedryf, insluitend

hoofkantoor, het ‘n funksionele veiligheids- en gesondheids-

komitee wat bestaan uit SHE-verteenwoordigers en bestuurs-

verteenwoordigers.

Alle komitees vergader op ‘n gereelde basis, soos vereis word

in terme van die beleid. Veiligheids- en gesondheidsake word

bespreek, sowel as beseringsinsidente, hoe dit ondersoek is

en, meer belangrik, aanbevole regstellende aksies om herha-

lings daarvan te voorkom.

OPLEIDING VAN EN VOORLIGTING AAN WERKNEMERS MET BETREKKING TOT VEILIGHEID EN GESONDHEIDWerknemers word opgelei in veiligheids- en gesondheidsake,

bemagtig om die regte veiligheids- en gesondheidsbesluite

in hul werksomgewing te neem, toegerus met die nodige

veiligheids- en gesondheidsklere en -toerusting en die reëls

word dienooreenkomstig afgedwing. Versuim om aan

veiligheids- en gesondheidsreëls en -wetgewing te voldoen

het dissiplinêre optrede tot gevolg.

BemagtigendeOmgewing

Toepassing

SHEQ GeïntegreerdeStrategie

Bemagtiging

Opleiding

56

BESERINGSKOERSDaar was ‘n verlaging in die koers ten opsigte van beserings aan diens. Beduidende vordering is ook gemaak ten opsigte van

die verlaging van die DIFR (ongeskiktheidsbeseringsfrekwensiekoers) na die gestelde doelwit van 1. Die DIFR vir die jaar 2012

was 1.60 vergeleke met 1.96 die vorige jaar. Daar is ook vordering gemaak ten opsigte van die verlaging van die aantal bese-

rings aan diens.

Indikatore 2012/13 2011/2012 Verskil

Korporatiewe man-ure gewerk 4 634 728 4 696 509 (61 781)

Afdeling 24 ongeskiktheidsbeserings 12 8 4

Ongeskiktheidsbeserings 25 38 (13)

Man-dae verloor weens beserings 469 6 537 (6 068)

DIFR 1.60 1.96 (0.36)

Nie-ongeskiktheidsbeserings (NDI) 33 31 2

Gehoorverlies - - -

* Minder ernstige (noodhulpvlak) beserings is nie ingesluit by die berekening van die koers ten opsigte van verlore dae / ongeskiktheidsfrekwen-siekoers (DIFR) nie, maar word intern gerapporteer met die oog op deurlopende verbetering.

ALGEMENE ASPEKTE MET BETREKKING TOT ONAFHANKLIKE KONTRAKTEURSSenwes bestuur kontrakteursveiligheid en -gesondheid uit ‘n

klantoogpunt in terme van artikel 37(2) van die Wet op Be-

dryfsgesondheid en -veiligheid, maar die onafhanklike kon-

trakteur bly verantwoordelik vir sy/haar beserings/sterftes en

die bestuur van bedryfsiektes as ‘n werknemer met ‘n goeie

naam by die vergoedingskommissaris in terme van die Wet

op Bedryfsgesondheid en -veiligheid en konstruksieregula-

sies. Senwes hou nie rekord van die afwesigheidskoerse van

onafhanklike kontrakteurs nie.

RISIKOBEHEER EN -VOORKOMINGSPROGRAMMERisiko-evaluering is die eerste vlak van die bedryfsgesond-

heidsmodel en dek die identifi sering, evaluering en aanbev-

ole beheermaatreëls vir geïdentifi seerde gevare en risiko’s.

Die Senwes SHEQ-eenheid pas die volgende program toe om

risiko te voorkom en te verlaag:

Risiko-evaluering

Wetlike nakoming en SHE-stelseloudits

Opdatering van belangrike risikoregisters

Die “Stop, vat-vyf”-beginsel

‘n HIV/VIGS-plan

Praatjies en gesprekke met betrekking tot terugvoering

uit ons voorstelkissie

Analise van werksveiligheid

HACCP-riglyne

As deel van ons bedryfsgesondheidsmodel het Senwes ook

‘n stelsel van mediese ondersoeke voor indiensneming, pe-

riodiek en voor diensverlating geïmplementeer. Dit sluit ver-

dere diagnostiese behandelings deur gekontrakteerde be-

dryfsgesondheidspesialiste in.

GERAASVOORKOMINGSPROGRAMOns het ‘n geraasvookomingsprogram geïmplementeer wat

die volgende behels:

Meting van bron van geraas deur goedgekeurde geraasin-

speksie-owerheid.

Afbakening en sonering van geraasareas en die beperking

van ongemagtigde persone om sodanige geraasareas te

betree sonder die dra van toepaslike gehoorbeskermers.

Onderwerp werknemers wat blootgestel is aan geraas-

perke van 85 desibels of hoër aan mediese toesig en

perio dieke gehoortoetse (tweejaarliks).

Voorsien werknemers wat in geraasareas werk van toe-

paslike gehoorbeskermers.

2011/2012 2012/2013 DIFR

812

1.96

38

25

1.60

Ongeskiktheidsbeserings 2012/2013

Seksie 24 ongeskiktheidsbeserings 2011/2012

Aantal ongeskiktheidsbeserings Ongeskiktheidsbeseringsfrekwensiekoerssoos op April 2013


PERSOONLIKE MONITERINGSTOERUSTING BY SILO’SSenwes Grainlink is besig met die uitrol van vier toestelle per

silo wat suurstof, metaangas, koolstofdioksied, ensovoorts,

monitor. Persoonlike monitering word nie net gebruik vir

toetsing wanneer ‘n persoon in ‘n silobuis werk nie, maar

ook in die algemene werksomgewing binne ‘n silokompleks,

en meer spesifi ek in die tonnels onder die silo. Alle moontlike

prosedures ter voorkoming van insidente na die beste van

ons vermoë is in plek vir die interim.

VEILIGHEID MET BETREKKING TOT DIE SKOON- EN LEEGMAAK VAN SILOBUISEVeiligheidstoerusting wat gebruik word tydens die skoon- en

leegmaak van silobuise word tans geëvalueer. Verskeie soorte

toerusting is ondersoek en daar is besluit om ‘n vertikale le-

wenslynstelsel te toets. Die toerusting word tans by Schuttes-

draai Silo getoets om te bepaal of dit prakties en uitvoerbaar is.

Welstand van werknemersSenwes bedryf ‘n welstandsprogram in terme waarvan

ondersteuning en voorligting aan werknemers verskaf word

met betrekking tot ‘n wye reeks aspekte, wat insluit stres-

bestuur, fi nansiële sake, depressie en ander psigosomatiese

siektes. Die program is tans nie toerei kend nie en word deur

die gesondheids- en veiligheidsafdeling hersien met die oog

daarop dat die program die belangrikste gesondheidsrisiko’s

waarmee die organisasie gekonfronteer word, effektief moet

kan aanspreek.

WerknemerverhoudingeSenwes onderskryf en voldoen aan die beginsels van die In-

ternasionale Arbeidsorganisasie (ILO)-konvensies met betrek-

king tot regte in die werksplek. In terme van hierdie konven-

sies word die volgende nagekom en beskerm.

ILO-KONVENSIES MET BETREKKING TOT REGTE IN DIE WERKSPLEK

Vakbondverteenwoordiging

Senwes is ‘n lid van die Graanbedingingsraad en erken drie vakbonde, naamlik Solidariteit, FAWU en NUFBWSAW.

‘n Totaal van 27% van permanente werknemers is by ‘n vakbond geaffi lieer en 31% hiervan is by ‘n vakbond geaffi lieer wat

verteenwoordig word in kollektiewe bedingingsprosesse.

Daar was geen gerapporteerde insidente van diskriminasie gedurende die jaar onder oorsig nie.

Daar was geen insident van kinderarbeid gedurende die jaar onder oorsig nie.

Daar was geen insident van gedwonge arbeid gedurende die jaar onder oorsig nie.

Werknemers vanaf posgraad 1 tot 11 val onder die beskerming van die Graanbedingingsraad. 73% van die perma nente

werksmag is by hierdie kategorie ingesluit.

Ge- affi lieerdes

27%

Nie-geaffi lieerdes73%

VAKBOND-GEAFFILIEERDE WERKNEMERS SOOS OP 30 APRIL 2013

Vryheid vanassosiasie

Elimineringvan gedwonge

arbeid

Afskaffi ngvan

diskriminasie

Afskaffi ng van

kinderarbeid

UITSKAKELING VAN DISKRIMINASIEDie Senwes Groep kondoneer geen vorm van diskrimine-

rende gedrag nie, ongeag of dit ten opsigte van ras, geslag,

seksuele oriëntasie, teistering, geloof of oortuiging is. In die

geval van enige sodanige insident word dissiplinêre aksie ge-

neem met die oog op die regstelling daarvan.

Dit staan werknemers vry om probleemaspekte na die tafel

te bring deur middel van die grieweprosedure, sonder enige

vrees vir viktimisering. Daar was geen gerapporteerde insi-

dent van diskriminasie gedurende die jaar onder oorsig nie.

58

UITSKAKELING VAN GEDWONGE ARBEIDSenwes voldoen aan alle arbeidswetgewing en verseker dat

geen gedwonge arbeidspraktyke plaasvind nie. Daar was

geen insident van gedwonge arbeid gedurende die jaar nie.

AFSKAFFING VAN KINDERARBEIDAlhoewel wetgewing voorsiening maak vir kinderarbeid

vanaf die ouderdom van 16, neem ons geen persooon onder

die ouderdom van 18 jaar in diens nie. Die gebruik van

kinders met ‘n minimum ouderdom van 16 jaar word egter

toegelaat vir take soos voorraadtelling. Daar was geen insi-

dent van kinderarbeid gedurende die jaar onder oorsig nie.

OORSIG OOR ANDER ARBEIDSBELEIDE WAT VERBAND HOU MET VOLHOUBAARHEID

TRADISIONELE REGTEDie Maatskappy strewe daarna om die tradisionele regte

en praktyke van werknemers te verstaan en poog om dit

te akkommodeer waar prakties moontlik.

DISSIPLINÊRE PROSEDURESAlle formele dissiplinêre prosesse word nagegaan om

nakoming van die beleid en prosedures sowel as regver-

digheid en konsekwentheid te verseker. Gereelde kur-

susse word aangebied om opleiding aan werknemers te

verskaf met betrekking tot arbeidsverwante aspekte, wat

praktiese oorwegings voortspruitend uit juris prudence en

ontwikkeling insluit.

VOORDELE NIE VAN TOEPASSING OP TYDELIKE WERKERSTydelike en kontrakwerknemers geniet nie dieselfde

voordele as permanente personeel nie. Uitsluitings behels

pensioen- of voorsorgfondse en groepskemas, soos be-

grafnisskemas en sterftevoordele. Tydelike werknemers

word hoofsaaklik gewerf tydens spesifi eke landbousei-

soene en is nie noodwendig beskikbaar of nodig vir die

toekoms nie. Seisoenale werknemers word egter gedek in

terme van statutêre voordele soos werkloosheidsverseke-

ring en veiligheid en gesondheid.

PLAASLIKE WERWINGOns is bewus van die voortdurende druk en kompetisie

in die mark vir gekwalifi seerde en talentvolle personeel.

Ons strewe daarna om bekwame mense te werf en te be-

hou ten einde waarde tot die Maatskappy te voeg en ons

oorweeg deurlopend innoverende wyses om ons menslike

hulpbronne te ontwikkel.

Senwes verstaan dat sy werknemers daarna streef om hul

loopbane te bevorder en ons poog om nie slegs mense te

werf en te ontwikkel vir spesifi eke poste nie, maar ook

vir loopbaangeleenthede en die nodige bekwaamhede.

Hierdie kandidate word op ‘n jaarlikse basis gewerf, veral

vanuit die landelike gebiede.

MINIMUMLOONDie minimumloon wat aan Senwes werknemers betaal

word is hoër as die gemiddelde minimumloon wat deur

lede van die Graanbedingingsraad betaal word.

Produkveiligheid

Die veiligheid van graan as kernproduk en die hantering

daarvan word deurlopend deur Senwes geëvalueer aan

die hand van die Hazard Critical Control Point (HACCP) en

kwaliteitbestuurstelsel. Daarbenewens word deurlopende

risiko-evaluering van hanteringsprosesse gedoen ten einde

gesondheids- en veiligheidsrisiko’s te identifi seer en to-

epaslike kontroles ter voorkoming, verlaging of eliminering

van sodanige risiko’s aan te beveel.

Ons bevestig die belangrikheid van die toepassing van

higiënepraktyke ten einde:

Voedsel te verskaf wat veilig en geskik is vir menslike

verbruik;

Te verseker dat duidelike en maklik verstaanbare inligting

aan die klant verskaf word deur middel van etikettering

en ander toepaslike maniere;

Graan teen kontaminering en patogene te beskerm deur

die korrekte wyse van opberging en hantering; en

Vertroue te handhaaf in voedsel wat internasionaal

verhandel word.

Senwes toets die kwaliteit van graan en bereide voedsel ten

einde veilige verbruik te verseker. Navorsing en ontwikkeling

word gedoen in die strewe na deurlopende verbetering. Dit

word in ons laboratorium gedoen, waar verskeie veiligheids-

en gesondheidsparameters soos die klamheid van graan,

graanhantering en bakteriologiese tellings in bereide voedsel

bepaal word.

Senwes is HACCP-gesertifiseer deur die Perishable Products

Export Control Board (PPECB), by wyse van ‘n eksterne evalu-

ering van die veiligheid van ons produkte en voedselhante-

ringsprosesse.

‘n Goedgekeurde prosedure is in plek vir die dekontami-

nasie van die aluminium houers wat ons gebruik, sodat dit

hergebruik kan word. Die houers word weer aangewend

na dekontaminasie daarvan vir die berging en vervoer van

graanmonsters vanaf bedryfspunte na die laboratorium vir

ontleding, terwyl papier, plastiek en karton aan kontrakteurs

verkoop word vir herwinningsdoeleindes.

Afgesien van graanopberging en behandeling van graan

in silo’s, hanteer Senwes ook bereide en verpakte voed-


selprodukte. Ooreenkomstig die bepalings van die Wet op

Voedingsmiddels, Skoonheidsmiddels en Ontsmettingsmid-

dels en Regulasies (R918), word voedselmonsters elke ses

maande by ons voedselbereidingspersele geneem vir bakteri-

ologiese ontledings- en kwaliteitsdoeleindes. Watermonsters

(afl oopwater) word elke ses maande by ons silo’s geneem om

sekere aspekte, soos pH-vlakke, ensovoorts, te bepaal.

Verpakte voedsel word nagegaan tydens deurlopende risiko-

bepalingsoefeninge vir aspekte soos vervaldatums, blikkies

wat uitbult, bedorwe voedsel en ontoereikende berging wat

tot kruisbesmetting kan lei. Dit het deurlopende verbetering

van die vervoer, berging en bereiding van voedsel ten doel.

Voedsel met vervaldatums wat reeds bereik is, word van die

rakke verwyder en rekord word daarvan gehou vir verseke-

ringsdoeleindes en vir doeleindes van behoorlike vernietiging.

Ons voedelselbereidingsareas voldoen aan R918-vereistes

en bedryf besigheid onder ‘n aanvaarbaarheidsertifi kaat

uitgereik deur die Gesondheidsdepartement. Geen geval

van voedselvergiftiging of klagtes in die verband is al ooit

ontvang nie. Alle chemikalieë wat vir verkoopsdoeleindes

op rakke gehou word, word gerugsteun deur Wesenlike

Veiligheidsinligtingsdokumentasie wat deel vorm van die

veilige bedryfsprosedures. Klagtes oor die veiligheid van

ons produkte is derhalwe minimaal. Detail statistiek in die

verband is nie beskikbaar nie, maar rekord sal in die toekoms

daarvan gehou en in die verslag geïnkorporeer word.

AGROCHEMIESE NEERSLAG OP GELEWERDE KOMMODITEITEIn terme van hierdie proses word van produsente verwag

om ‘n chemiese verklaring te verskaf by elke silo waar hy sy

oes wil berg, voor lewering by sodanige silo. Die chemiese

verklaring deur die produsent maak ook nou voorsiening vir

die P-nommer in gevalle waar ‘n professionele maatskappy

betrokke is by agrochemiese bespuitingstoedienings. Dit is ‘n

eenmalige vereiste en die silo moet verklarings op rekord hou

en ‘n naamlys opstel vir vinnige verwysing.

Die produsent moet by wyse van die verklaring bevestig dat

hy/sy ingelig is aangaande die regsaspekte met betrekking

tot agrochemiese toedienings en dit word herbevestig op

elke leweringsnota wat die besending vergesel.

Ten einde te monitor of agrochemiese toedienings binne wet-

like perke is, word oeskwaliteitsmonsters na die laboratorium

gestuur vir toetsing van, onder andere, organofosfate op ‘n

lukrake basis, deur gebruik te maak van die NeogeQuicktest

Kit. Gemelde agrochemiese middels is dié wat die meeste

gebruik word.

WATERANALISEPersele wat geneig is tot probleme met gekontamineerde

boorgatwater word gereeld getoets. Roetinetoetsing van wa-

ter is belangrik vir voedselveiligheid en voedselhigiëne-akkre-

ditasie soos per die HACCP-oudit. E.coli en totale coliform

bakterieë is die twee faktore wat registrasie as voedselbe-

sigheidsoperateur (FBO) al dan nie, bepaal.

SANS-analises is in die verlede gedoen ten einde ‘n kwali-

teitsriglyn te stel vir silo’s. Toetsing word nou slegs beperk tot

mikrobiologiese komponente. Silo’s wat van munisipale water

gebruik maak word nie aanspreeklik gehou vir nie-nakoming

nie en dit sal ook nie hul FBO-status in gevaar stel nie.

Formele HACCP-oudits word op ‘n driejaarlikse basis uitge-

voer.

Vermindering van omgewingsimpak

DOELWITOm die negatiewe impak van ons bedrywighede op die

omgewing aktief te verlaag en by te dra tot inisiatiewe wat

die bewaring van die natuur ondersteun.

HOEKOM IS DIT ‘N PRIORITEIT?Ons afhanklikheid van die natuurlike omgewing en die ver-

moë daarvan om natuurlike hulpbronne te genereer is van

kritiese belang vir die sukses van die organisasie. Indien ons

nie daarin kan slaag om die natuurlike kapasiteit van die

omgewing te bewaar nie, kan dit katastrofi ese gevolge hê,

sowel as ‘n gebrek aan toegang tot natuurlike hulpbronne,

wat ‘n voorvereiste vir produksie is.


Indikatore 2012/13 2011/12 Verskil

Waterverbruik (kl) 72 793 70 941 1 852

Kragverbruik (kWh) 20 680 713 23 442 757 (2 762 044)

Papierverbruik (kg) 22 896 22 042 854

Brandstofverbruik (liters) 951 442 857 371 94 071

Kilometers gereis * 11 201 371 10 830 325 371 046

* Sluit afstand in deur vlootvoertuie gereis en afstande afgelê gedurende amptelike besigheidsreise van personeel op die Maatskappy se mo-torskemas.

Die tabel dui die indikatore aan wat ons gekies het om ons

omgewingsprestasie te meet en word op ‘n deurlopende ba-

sis gemonitor. Ons doelwit is om ons energieverbruik met

10% en waterverbruik met 5% te verminder teen die jaar

2020. Ons totale verbruik is marginaal laer op ‘n jaar-tot-

jaarbasis.

60

Die lewering van akkurate verbruiksrekords is ‘n uitdaging,

aangesien ons op munisipale meterlesings staatmaak, wat

tot op datum in sekere gevalle onbetroubaar was.

Senwes het ‘n projek geïnisieer deur sy Sentrum van Uitne-

mendheid om alternatiewe en betroubare verbruiksmonite-

ringstegnologie te verskaf wat akkurate en intydse data kan

verskaf. Die doelwit is om die munisipale moniteringsmega-

nisme aan te vul, spesifi ek in die silo- en handelstaknetwerke.

Statistiek vir gemelde netwerke is nie beskikbaar gestel nie

weens die onbetroubaarheid daarvan.

DIE SENWES OMGEWINGSBESTUURSTRATEGIE IS OP DIE VOLGENDE FOKUSAREAS GEBASSEER:

Energiedoeltreffendheid Programme is in plek gestel om energieverbruik in die besigheid te verlaag en om ‘n kultuur

van effektiwiteit te kweek. Sekere besparings het gerealiseer, maar die gestelde doelwitte is

nog nie behaal nie (sien besonderhede hieronder).

Waterdoeltreffendheid Die hergebruik van reënwater, kondensasie van ons lugreëlingstelsel en ondergrondse water

word tans gebruik vir besproeiingsdoeleindes by ons hoofkantoor, sowel as ‘n rugsteunstel-

sel vir noodsituasies.

Vermindering van afval ‘n Afvalverminderingsprogram is in plek, wat tans hoofsaaklik op papierverbruik en -ver-

morsing fokus en wat mense aanmoedig om tegnologie tot ‘n groter mate te gebruik en

minder te steun op gedrukte dokumente en fi siese reise.

Alternatiewe hulpbronne Die gebruik van alternatiewe energie, veral sonenergie, by ons besigheidseenhede word

tans ondersoek.

Senwes het verskeie stappe geneem om sy omgewingsimpak

te verminder en het daarin geslaag om water met sorg te

gebruik, veral vir sanitasiedoeleindes. Senwes kommunikeer

deurlopend met personeel in ‘n poging om begrip te kweek

vir hul impak op die omgewing en vir die belangrikheid van

‘n verlaging in energie- en waterverbruik.

Energie-effektiewe beligting word gebruik en planne is in

plek om te verseker dat hoë-energiestelsels uitgefaseer word

deur ‘n kombinasie van ontwerp-, onderhoud- en vervang-

ingstrategieë.

Ondersoeke is geloods en planne word beraam om bespa-

rings in die verbruik van energie teweeg te bring deur middel

van die volgende enegiebestuurstelsels:

Sensors wat die teenwoordigheid van mense bespeur en

ligte afskakel in kantore;

Sensors wat beweging bespeur en ligte verdof in laever-

keergebiede soos gange;

Ligsensors en demping van ligte in gebiede met voldoen-

de natuurlike lig gedurende die dag;

Vervanging van huidige ligtoebehore met energie-effek-

tiewe ligtoebehore;

Gebruik van energie-effektiewe geboue;

Effektiewe monitering van reisroetes ten einde reisfre-

kwensie te verminder en verhoogde gebruik van tegnolo-

gie vir kommunikasiedoeleindes;

Verkryging en gebruik van voertuie met lae CO2 uitlating;

Gebruik van energie-effektiewe beligting is geïmplemen-

teer en planne is in plek om te verseker dat hoë-ener-

giestelsels uitgefaseer word deur ‘n kombinasie van ont-

werp-, onderhouds- en vervangingstrategieë.

Ons omgewingstrategie vir die konstruksie van nuwe geboue

of die opgradering van bestaande geboue is om groen (vol-

houbaarheids-) geboue te bevorder en die beginsels ten op-

sigte daarvan toe te pas.


PMR Provinsiale ToekenningsProvinsie Kategorie Toekenning

Vry

staa

t

Landbou (graanhantering) Diamant

Verskaffers van landboutoerusting en -produkte Diamant

Agentskappe vir trekkers en landbou-implemente Diamant

Maatskappye/Instansies wat die meeste doen vir Swart Ekonomiese Bemagtiging (SEB) Silwer

Maatskappye/Instansies wat hoë agting geniet as goeie korporatiewe burgers, gebaseer

op hul korporatiewe verantwoordelikheidsinisiatiewe en -beleggings oor die afgelope 12

maande.

Goud

Maatskappye/Instansies wat die meeste doen ten opsigte van werkskepping Diamant

No

ord

wes

Landbou (graanhantering) Diamant

Verskaffers van landboutoerusting en -produkte Diamant


Maatskappye/Instansies wat die meeste doen om produksie en vervaardiging van plaaslike

goedere en produkte te verhoog en te bevorder

Diamant

Maatskappye/Instansies wat uitsonderlike bestuurs- en korporatiewe beheerkwaliteite

demonstreer.

Diamant

Sed

iben

gD

istr

ik

Verskaffer van landboutoerusting en -produkte Goud


NOORDWES KRIEKET (SENWES SPINNERS)

Ontwikkelingsprojek van die Jaar-toekenning

PSG Goue Toekenning

Jeug- en Ontwikkelingstoekenning

Ontwikkelingsborg van die Jaar-toekenning

AGRISETA TOEKENNINGSSenwes Beperk het die AgriSETA Vaardigheidsontwikkelingsprogram: Leier Werknemertoekenning ontvang vir sy bydrae deur

die Senwes Graduandi-program.

Webblad: www.senwes.co.za

Mobi: m.senwes.co.za

Facebook: www.facebook.com/senwes

Twitter: www.twitter.com/senwes

YouTube: www.youtube.com/senwesTV

Digitale platforms

62

gri content indexStandard disclosures part 1: Profile disclosures

1 - Strategy and analysisProfile disclosure disclosure

level of rePorting location of disclosure (or direct answer)

1.1 Statement from the most senior decision-maker of

the organisation.

Fully Sustainability Report p. 12-21.

1.2 Description of key impacts, risks, and opportunities. Fully Sustainability Report p. 14-17 (opportunities), p. 36 (material sustainability matters/impacts), p. 40-41 (risk), p. 57 (rights at work).

2 - Organisational profileProfile disclosure disclosure


2.1 Name of the organisation. Fully Senwes Limited

2.2 Primary brands, products, and/or services. Fully Sustainability Report p. 8-10.

2.3 Operational structure of the organisation, including main divisions, operating companies, subsidiaries, and joint ventures.


2.4 Location of organisation’s headquarters. Fully Klerksdorp, South Africa

2.5 Number of countries where the organisation oper-ates, and names of countries with either major operations or that are specifically relevant to the sustainability issues covered in the report.

Fully Sustainability Report p. 4, 6.

2.6 Nature of ownership and legal form. Fully Corporate Governance Report, p. 12. Senwes is a public company.

2.7 Markets served (including geographic breakdown, sectors served, and types of customers/beneficiaries).


2.8 Scale of the reporting organisation. Fully Sustainability Report p. 4, 7, 22-23, 27.

2.9 Significant changes during the reporting period regarding size, structure, or ownership.

Fully Annual Financial Statements p. 20-23 (investments), 32-34 (discontinued operations). Sustainability Report p.50 (decrease in black owner-ship).

2.10 Awards received in the reporting period. Fully Sustainability Report p. 61.

3 - Report parametersProfile disclosure disclosure


3.1 Reporting period for information provided. Fully Sustainability Report p. 3.

3.2 Date of most recent previous report. Fully The previous sustainability report was published in July 2012.

3.3 Reporting cycle (annual, biennial, etc.). Fully Annually

3.4 Contact point for questions regarding the report or its contents.

Fully Sustainability Report p. 69 (back cover).

3.5 Process for defining report content. Fully Sustainability Report p. 3, 36-37. Senwes uses stakeholder surveying, risk, strategy and operational reviews, as well as consultative stakehold-er engagements to identify topics. These topics are prioritised using an impact vs. risk/opportunity matrix. The Risk and Sustainability Committee validates these material issues.

3.6 Boundary of the report (e.g., countries, divisions, subsidiaries, leased facilities, joint ventures, suppli-ers).

Fully Sustainability Report p. 3, 8-10 (divisions), 18 (joint ventures).

Senwes Sustainability Report 2013 – Growing valuable partnerships 63

3 - Report parameters (continued)Profile disclosure disclosure


3.7 State any specific limitations on the scope or boundary of the report.

Fully Sustainability Report p. 3.

3.8 Basis for reporting on joint ventures, subsidiaries, leased facilities, outsourced operations, and other entities that can significantly affect comparability from period to period and/or between organisations.

Fully Annual Financial Statements p. 56-57.

3.9 Data measurement techniques and the bases of calculations, including assumptions and techniques underlying estimations applied to the compila-tion of the Indicators and other information in the report. Explain any decisions not to apply, or to substantially diverge from, the GRI Indicator Protocols.

Fully Senwes annual reports use proprietary and public information to make calculations and estimations. Financial assumptions are based on the Group’s accounting policy (Annual Financial Statements p. 55-64), which is based on IFRS. Broad based black economic empowerment metrics are aligned with the Department of Trade and Indus-try’s code of best practice.

3.10 Explanation of the effect of any re-statements of information provided in earlier reports, and the reasons for such re-statement (e.g.,mergers/ac-quisitions, change of base years/periods, nature of business, measurement methods).

Fully No restatements were made.

3.11 Significant changes from previous reporting periods in the scope, boundary, or measurement methods applied in the report.

Fully There were no material changes in the scope, bound-ary, or measurement methods.

3.12 Table identifying the location of the Standard Dis-closures in the report.


3.13 Policy and current practice with regard to seeking external assurance for the report.

Fully External assurance is only sought with regards to the Annual Financial Statements. Other reports are not subjected to external assurance.

4 - Governance, commitments and engagementsProfile disclosure disclosure


4.1 Governance structure of the organisation, including committees under the highest governance body re-sponsible for specific tasks, such as setting strategy or organisational oversight.

Fully Corporate Governance Report, p. 2, 6-11.

4.2 Indicate whether the Chair of the highest gover-nance body is also an executive officer.

Fully The Chairman is a non-executive director who is ap-pointed by the Board on an annual basis.

4.3 For organisations that have a unitary board struc-ture, state the number of members of the highest governance body that are independent and/or non-executive members.

Fully Senwes has a unitary board of directors. Corporate Governance Report p. 2 (the directors).

4.4 Mechanisms for shareholders and employees to provide recommendations or direction to the high-est governance body.

Fully Corporate Governance Report p. 3 (shareholders). Sustainability Report p. 37-38 (stakeholder engage-ment), 57 (employee relations).

4.5 Linkage between compensation for members of the highest governance body, senior managers, and executives (including departure arrangements), and the organisation’s performance (including social and environmental performance).


4.6 Processes in place for the highest governance body to ensure conflicts of interest are avoided.

Fully Corporate Governance Report p. 4-5.

4.7 Process for determining the qualifications and ex-

pertise of the members of the highest governance

body for guiding the organisation’s strategy on

economic, environmental, and social topics.

Fully Corporate Governance Report p. 2, 4, 9.

64

4 - Governance, commitments and engagements (continued)

Profile disclosure disclosure


4.8 Internally developed statements of mission or values, codes of conduct, and principles relevant to economic, environmental, and social performance and the status of their implementation.

Fully Sustainability Report p. 4, 54-60.

4.9 Procedures of the highest governance body for overseeing the organisation’s identification and management of economic, environmental, and social performance, including relevant risks and opportunities, and adherence or compliance with internationally agreed standards, codes of conduct, and principles.

Fully Corporate Governance Report p. 6-11. Best corporate governance practices according to King III are followed. IFRS is followed in terms of financial reporting. Sustainability performance is assessed annually.

4.10 Processes for evaluating the highest governance body’s own performance, particularly with respect to economic, environmental, and social perfor-mance.

Fully Corporate Governance Report p. 4.

4.11 Explanation of whether and how the precautionary approach or principle is addressed by the organisa-tion.


4.12 Externally developed economic, environmental, and social charters, principles, or other initiatives to which the organisation subscribes or endorses.

Fully Senwes subscribes to the King III guidelines for good corporate governance, the ILO conventions on rights at work, HACCP principles w.r.t. grain handling, the Occupational Health and Safety Act, as well as all other relevant legislation.

4.13 Memberships in associations (such as industry as-sociations) and/or national/international advocacy organisations in which the organisation: * Has positions in governance bodies; * Participates in projects or committees; * Provides substantive funding beyond routine membership dues; or * Views membership as strategic.

Fully Senwes is a member of the Grain Bargaining Council and is strategically involved with national agricultural organisations such as Grain SA and Agri SA. Senwes is also very involved with local farmers’ associations and sponsors a variety of events (Sustainability Report p. 54).

4.14 List of stakeholder groups engaged by the organ-isation.


4.15 Basis for identification and selection of stakehold-ers with whom to engage.

Fully Senwes identifies stakeholders by consulting internally and externally and selects stakeholders to engage with according to strategic influence, benefit to Sen-wes, and inherent responsibility to engage.

4.16 Approaches to stakeholder engagement, including frequency of engagement by type and by stake-holder group.

Partially Sustainability Report p. 37-38.

4.17 Key topics and concerns that have been raised through stakeholder engagement, and how the organisation has responded to those key topics and concerns, including through its reporting.

Fully Senwes conducts various customer satisfaction surveys which identifies areas in need of improvement and management drives the on-going improvement of these areas. Senwes Grainlink silos are subjected to HACCP audits, which serves as a gap analysis that prompts corrective measures.

gri content index(continued)


Standard disclosures part 2: Performance indicatorsEconomic



economic performance

EC1 Direct economic value generated and distributed, including revenues, operating costs, employee compensation, donations and other community investments, retained earnings, and payments to capital providers and governments.

Fully Sustainability Report p. 27-28, 50.

EC2 Financial implications and other risks and opportu-nities for the organisation’s activities due to climate change.

Partially Sustainability Report p. 40.

EC3 Coverage of the organisation’s defined benefit plan obligations.

Fully Sustainability Report p. 48. Senwes employees’ retirement funds’ liabilities are fully covered.

EC4 Significant financial assistance received from government.

Fully Senwes receives no significant assistance from gov-ernment.

Market presence

EC5 Range of ratios of standard entry level wage compared to local minimum wage at significant locations of operation.

Partially Sustainability Report p. 58

EC7 Procedures for local hiring and proportion of senior management hired from the local community at significant locations of operation.

Fully Sustainability Report p. 58. Senior management and specialist positions are pri-marily recruited for on a national basis, or promoted from within the structures of the Group.

indirect economic impacts

EC9 Understanding and describing significant indirect economic impacts, including the extent of impacts.


EnvironmentalProfile disclosure disclosure


energy

EN3 Direct energy consumption by primary energy source.

Fully Sustainability Report p. 59. Although Senwes does not currently make use of alternative energy sources, we are investigating the adoption of such initiatives.

EN5 Energy saved due to conservation and efficiency improvements.


EN6 Initiatives to provide energy-efficient or renewable energy based products and services, and reduc-tions in energy requirements as a result of these initiatives.


water

EN8 Total water withdrawal by source. Partially Sustainability Report p. 59.

EN10 Percentage and total volume of water recycled and reused.

Fully The recycling of rain water, condensation from our air-conditioning system and underground water is currently being used for irrigation purposes at Head Office, as well as a backup system in emergency situations. We do not measure the volume.

66

Environmental (continued)



compliance

EN28 Monetary value of significant fines and total num-

ber of non-monetary sanctions for non-compliance

with environmental laws and regulations.

Fully No significant fines or sanctions have been brought

against Senwes due to non-compliance with environ-

mental laws and regulations.

Social: Labour practices and decent workProfile disclosure disclosure


employment

LA1 Total workforce by employment type, employment contract, and region.

Fully Sustainability Report p. 41, 48. Operations and staff are primarily deployed in central South Africa. Temporary and seasonal staff make up approximately 7% of the work force.

LA3 Benefits provided to full-time employees that are not provided to temporary or part-time employees, by major operations.


labour/management relations

LA4 Percentage of employees covered by collective bargaining agreements.


occupational health and safety

LA6 Percentage of total workforce represented in formal joint management-worker health and safety committees that help monitor and advise on oc-cupational health and safety programs.


LA7 Rates of injury, occupational diseases, lost days, and absenteeism, and number of work-related fatalities by region.


LA8 Education, training, counseling, prevention, and risk-control programs in place to assist workforce members, their families, or community members regarding serious diseases.


training and education

LA10 Average hours of training per year per employee by employee category.


LA11 Programs for skills management and lifelong learning that support the continued employability of employees and assist them in managing career endings.

Partially Sustainability Report p. 43-44.

LA12 Percentage of employees receiving regular perfor-mance and career development reviews.

Fully Sustainability Report p. 44 (100% of permanent employees participate in the Senwes Performance Development System).

diversity and equal opportunity

LA13 Composition of governance bodies and breakdown of employees per category according to gender, age group, minority group membership, and other indicators of diversity.




Social: Human rightsProfile disclosure disclosure


non-discrimination

HR4 Total number of incidents of discrimination and actions taken.


freedom of association and collective bargaining

HR5 Operations identified in which the right to exercise freedom of association and collective bargaining may be at significant risk, and actions taken to sup-port these rights.


child labour

HR6 Operations identified as having significant risk for incidents of child labour, and measures taken to contribute to the elimination of child labour.


forced and compulsory labour

HR7 Operations identified as having significant risk for incidents of forced or compulsory labour, and measures to contribute to the elimination of forced or compulsory labour.


indigenous rights

HR9 Total number of incidents of violations involving rights of indigenous people and actions taken.


Social: SocietyProfile disclosure disclosure


anti-competitive behavior

SO7 Total number of legal actions for anti-competitive behavior, anti-trust, and monopoly practices and their outcomes.

Fully Sustainability Report p. 15 (Competition Tribunal case: different storage tariffs), 35 (Supreme Court of Appeal: Treacle).

compliance

SO8 Monetary value of significant fines and total num-ber of non-monetary sanctions for non-compliance with laws and regulations.

Fully No significant fines or sanctions were brought to Senwes in the year under review.

Social: Product responsibilityProfile disclosure disclosure


customer health and safety

PR2 Total number of incidents of non-compliance with regulations and voluntary codes concerning health and safety impacts of products and services during their life cycle, by type of outcomes.

Fully There have been no incidents of non-compliance with regulations and voluntary codes concerning health and safety impacts of products and services.

Product and service labelling

PR3 Type of product and service information required by procedures, and percentage of significant products and services subject to such information require-ments.

Fully Sustainability Report p. 58-59 (product safety).

PR4 Total number of incidents of non-compliance with regulations and voluntary codes concerning prod-uct and service information and labeling, by type of outcomes.

Fully There have been no incidents of non-compliance with regulations and voluntary codes concerning product and service information and labeling.

PR5 Practices related to customer satisfaction, including results of surveys measuring customer satisfaction.


68

Social: Product responsibility (continued)



Marketing communications

PR6 Programs for adherence to laws, standards, and voluntary codes related to marketing communi-cations, including advertising, promotion, and sponsorship.

Fully Senwes marketing communication adheres to guide-lines provided by the Consumer Protection Act 68 of 2008 and relevant employees have been provided with training to gain an understanding of the con-tents of the Act in order to apply these guidelines on an on-going basis in their activities.

PR7 Total number of incidents of non-compliance with regulations and voluntary codes concerning marketing communications, including advertising, promotion, and sponsorship by type of outcomes.

Fully There have been no substantiated incidents of non-compliance with regulations concerning marketing communications.

customer privacy

PR8 Total number of substantiated complaints regard-ing breaches of customer privacy and losses of customer data.

Fully There have been no substantiated complaints re-garding breaches of customer privacy and losses of customer data.

compliance

PR9 Monetary value of significant fines for non-com-pliance with laws and regulations concerning the provision and use of products and services.

Fully No significant fines were brought against Senwes in the year under review.


62

NAVRAE MET BETREKKING TOT DIE VERSLAGJoe Maswanganyi

(Hoofbestuurder: Korporatiewe Dienste)

Telefoon: (018) 464-7725

E-pos: [email protected]

Senwes BpkRegistrasienommer: 1997/005336/06

PosadresPosbus 31, Klerksdorp, 2570

Geregistreerde kantoor Charel de Klerkstraat 1

Klerksdorp

2571

Telefoon: (018) 464-7800

Faks: (018) 464-2228

E-pos: [email protected]

Etiek-hulplyn080-464-7800

Beleggerverhoudinge Aandag: Die Maatskappysekretaris

Senwes Bpk

Posbus 31

Klerksdorp

2570

Telefoon: (018) 464-7104

Faks: (018) 464-7121

OuditeureErnst & Young Ing.

Posbus 2322

Johannesburg

2000

Finansieringsvennote Absa

Standard Bank

Rand Merchant Bank

Land Bank

inleiding - senwes.co.za · naamlik om by te dra tot voedselveiligheid op ‘n volhoubare basis, te...

Documents