jiddu krishnamurti - eğitim Üzerine mektuplar

8/10/2019 Jiddu Krishnamurti - Eitim zerine Mektuplar

1/97


2/97

20 .yy. Hindistann en

nldnrlerinden biri

olanJidduKrishnamurti

bu kitabn 18m ek-

tubundagnmzin-

sanln ilgilendiren tezat

vesorunlaradeiniyorr-neingi tgidebyyenev-

rensell ikbirtaraftain-

sanlneitli

rklara.dinlere,mill iyetlere

blnmesidiertarafta;

Hereyikapsayanbilin

ve bunun yanj.sra siyasal

vedinifanatizmdeortayakannefretdalgalar.

Bunungibivebakazor-

luklarda da k Krish-

namurti ruhenderinlemi

dikkattinolaanvebizim

yaamtavrmz iinealan

renmesanatndag-

ryor.

D ikkatl i birekildeg -rerek,iiterek,hissederek

derinlemesinebiryaam

Krishnamurti ninmek-

tuplar bu mesaj tar.


3/97

Jiddu KrishnamurtiEitim zerine Mektuplar


4/97


5/97

JidduKrishnamurti

E i t i m z e r i n e M e k t u p l a r

Almancadan eviren: Buket Dilden


6/97

ARION YAYINEV

enay Kitap ve Kasetilik San. ve Tic. Ltd. ti.

ubat-1994 (stanbul 1. Basm)Yazarn ad : Jiddu Krishnamurti

: Buket Dilmen: Serap Bayrak

: Ali zbay: Nurhayat Denki: Santra Basm: Yaylack Matbaas: Aziz-Kan Mcellithanesi

evirenDzeltme

KapakDizgiKapak Bask BaskCilt

AdresTelefonFax

Babli Cad. No: 8 Caalolu/ST.527 45 38526 38 71

ISBN 975-571-002-7


7/97

NDEKLER

NSZ : Krinamurti'nin renme Sanat 7

Krinamurti'nin fadelerinin z 13

Giri 15

15.11.81 Okullar 1615.12.81 Dzen 20

15.1.82 Birlikte dn 2315.2.82 Ahenk ve Aklk 271.10.82 Eitim 2915.10.82 Koullanmalar 331.11.82 Duyarlk ve Dikkat 3815.11.82 Bir retmenin Grevleri 43

1.12.82 Ders Verme Sorunu 4815.12.82 Niyet ve Zeka 521.1.83 Aray-Otorite 5715.1.83 Kart Sanrs 601.2.83 zgrlk 6515.2.83 Disiplin 691.10.83 efkat 7315.10.83 Orta Derecelik 771.11.83 Doa 8215.11.83 Gzlemek ve renmek 88


8/97


9/97

ONSOZ

KRNAMURT'NN RENME SANATI

Yiddu Krinamurti 1895 ylnda Gney Hindistan'ngneyindeki Madanapallede fakir bir Brahmann sekizinci ocuu olarak dnyaya geldi. O sralarda te-osofik topluluk Adyar Madras'ta merkezini kuruyordu.

Topluluk yeni bir dinsel evrensel hocann ren-kamasyonunun Hindistanda olacan hesap ediyordu. Topluluun bakan Annie Besant annesininlmnden sonra ortada kalan ve allmamzverisiyle dikkatleri eken 14 yandaki YidduKrinamurti'ye sahip kt. Ksa bir sre sonra onda gelecekteki evrensel hocay grmeye balad. 1911

ylnda Krinamurti dnya apndaki bir rgtn (Or-der of the Star in East) eklen bakam oldu. Artkngiltere'de yayor, bir centilmenin terbiye ve yaamtarzn gryordu ve kendisinden beklenen her eyiyerine getirmeye alyordu. 1921den beri konumalarnda taraftarlarm tm glerini tinsel/zihinsel gelimenin en yksek mertebesine ulamaya

harcamamalar iin uyard ki bu istei daha sonralarzararl diye, kendi kendini aldatn yolu diye reddetti.ocukluundan beri yaad mistik olaylar dinselreti dorultusunda yorumlad.

7


10/97

1925-1929 seneleri arasnda Krinamurti tamamyla

deiti. Ona yklenen otoriter rol ve taraftarlarnnkendisiyle ilgili dnceleri onu git gide artt. Kendi otantizminden phe etmeye balad ve iindekielikileri uzlamaz bir ekilde aratrmaya balad.Bu kendisini 1929da rgt datmaya, mal varlmgeri vermeye ve 'Teosofiye' evet her trl inanca srtevirmeye gtrd. Krinamurti tm kurtarc bek

lentilerini boa kard. 1929dan sonra herkesin itengelen bir anlayla deiebilecek durumda olduunaiaret etti. Bunun mmkn olduunu hibir idealebal olmayan dikkat uygulamas kantlyor.

Krinamurtinin imalar ve gnce notlar hatta Doutasvirleri ifadesi g bir gereklik algsna iaret ediyor. Bu yzden bilhassa ona zel olan kavramlar

allagelmi kullanmn dnda kalyor; 'renmek*ve 'anlamak' da yle. Bazlar yalnzca tezat olarakalglanabiliyordu. itilemeyen tnda olduu gibi.Yaymlanan kitaplarndan ancak kk bir ksmnyazd. ounluu spontane konumalarn, tartmave diyaloglarm aktarr. Krinamurti 1986'da Ojai ka-lifornia'da ld.

Krinamurti'hin ifadeleri bir reti deildir. Birinanc desteklemek veya bir dine nedensel temeloluturmak iin bize yneltilmemitir. nkKrinamurti'nin kefettii hakikatlar retilemez,geerli cmleler olarak ortaya konamaz ve cmlelerleaktarlamazlar. Krinamurti hibir zaman felsefi veyadini yazt incelemedii halde ifadelerinin bir ou Lao-e, Buda, sa, Upaniadlar ve Zen'in rivayetleriyle benzerlik gsteriyor.

Belli ki insanlarn geleneklere bakmakszn her zaman kefedebildikleri hakikatlar var. Krinamurti herbirimizin u anda bulabilecei bu zgrletirici ha

8


11/97

kikate usanmadan iaret ediyor. O bakalarm eiten

ve yneten bir otorite olmadm vurgular. nsanlarnbir arada yaamalar iin temel nitelikte nemli birkeifte bulundu. O bu anlaytan sz eder.

Ozeletirici bir ekilde insan doasn hayat boyunca srekli inceledi. Bu sayede bencilliin, kendinialdatmann, iddete meyilin ve korkunun son bulduu"renme sanatm" gelitirdi. Bu ekilde bir renmebilgi birikimi ile deil de yalnzca yzeysel olaraktannan gerekliin dikkat sayesinde anlalmasyla ilgilidir. Bu d gerei ve ondan bamsz olmayan igerei, bizim hsn- kuruntumuz olmadan, olduugibi gsterir. KBu dikkat kiisel tepkilerimizi,nyarglarmz grmemizi salyor. Gnlk hayat,

btn ilikilerimiz kendi koullanmalarmzngrntlendii bir aynadr. nsann kendim bu aynadagrebilmesi iin zihni tamamyla alglamaya hazr, akve ok sakin olmal. Kast bulunmayan dikkatte gizlikoullanmalar ve bencil gayretler annda tannyor vevazgeiliyor. Dikkat yalnlk ve incelik ierir. Sonutarenme sanat koulsuz alana almamz salyor.

renme sanat spontanedir, yaratcdr ve bir hazrlkistemez.Krinamurti her trl meditasyon metotlarndan ve

zihni susturduu dnlen tekniklerden uzak durulmasn tavsiye ediyor. nk bunlar yeni birer incekoullanma yaratyor. Koulsuz dikkatle gzlemeyisalayan ve ruhu dindiren ey msarun iindeki, doal,

derin anlama isteidir. Kendini renmeyi renmekleher insan kendini zgrletirebilir. Bu renme dahaok bir sanattr, nk hibir otorite tanmaz. Hibir kitap ve hibir insan bize yaanan geree uygun bir anlay aktaramaz.

9


12/97

Krinamurti, stn nitelikli bir eitimci veretmendi. Stuart Holroyd'un bir biyografisindenrenebildiimiz gibi o hakim olan eitim metotlarnnne denli koullanmay, otorite inancn, uzmanlamave kariyer dncesini tevik ettiini ve bunlarndnyann bu zc durumuna katksm grm,ngiltere, Kalifomia ve Hindistan'da kurmu olduuokullarn rencileri ve retmenleriyle srekli olarakeitimin yaam iin nemini konuuyordu. Eitmen

rencisinin ruhunun i atmadan kurtulmasndansorumludur. Krinamurti eitim metotlarndaki devrim gereksiniminin altn iziyordu. nk okullarnounda, dnyann her bir yannda grebildiimiz okaba, bitmek bilmeyen ve talep edici davran ya kabulediliyor veya retiliyordu.

Krinamurti okullar farkl. Bu kitapta yaymlanan

18 mektup bunun nereden kaynaklandn gsteriyor.Bu yzden bu mektuplan okurken 'okul' kavramn geleneksel anlamda deil de Krinamurti'nin kullandzel anlamda anlamak gerekir. MektuplardaKrinamurti'nin retisi aktarlmyor. Ancak renmesanat hakknda syledikleri uygulanyor. Bahe vemutfaktaki iler mi yoksa dersin ilenii mi fark etmez. Sorunlar renci ve retmen tarafndan birliktezlr. Krinamurti rencilere gnlk hayatta dikkatli olmaran mmkn olduunu gsterdi. Toplumiindeki hayat yani okul da dahil, btn o zgrlklereramen duyarlk, zeka ve saygya dayanmalyd.renciler kendileriyle atma durumlarndadrste gerek sebepleri sormaya yetitiriliyorlar. Buzeka gerektirir.

nsan iin zekann gelimesi kitap bilgisi kazanmaktan ok daha nemlidir. Krinamurti bunusrekli vurgulad. Bu zeka ok uyank bir ekilde, dik-10


13/97

katle tm ilikileri gzlyor: Kiinin kendiyle,bakalaryla ve doayla olan ilikisi. Her insan zekayasahiptir ancak korku, iteki yalnzlk, kendini gstermearzusu ve kar dncesi onu donduruyor.

Krinamurti okullar hem renme hem de unutmayerleri olmalar nedeniyle devrimcidirler. renme sanat snrlayan, hareketsiz klan koullanmalar unutmu ak bir zihin ister. Ancak koullanmalardan kurtulmadan nce insan ruhu ounlukla bilind olanterk edilmilik veya korku duygularndan kurtulmal.Korku atmalarn ve atmadan korkangrbirliinin kkdr. Neredeyse tm topluluklarda, ister aile, okul, iyeri, devlet veya inantopluluu olsun grbirliine zorlama var ve de bukabul grr. ou insan gvence, takdir ve l olmadan yaamaya korkuyor. Bu korkunun sonucuykc davran ortaya kyor ve korkudan arnmbir ekilde davranan insanlar olmadka iyilemeyedair hibir deiiklik olamaz.

Bu arnma okulda balayabilir eer oradaki otoritesiz bir topluluksa ve beraberlik grbirliine verutine deil, her topluluk yesinin zeka ibirliine dayanyorsa iteki yalnzln yerini tm insanlarla itenbir ballk alabilir. renci korkularn anlamay

renebilir ve retmenler kendisine destek olabilirler,nk kendileri de srekli renme sanat'n tatbik etmekteler. nsann kendi korku ve terk edilmiliinebakmas, onlarn dnceler tarafndan ayakta tutulduunu grmesi demektir. Bunlar bitebilir.

Genelde zamane insanlar ok bilgi edinmeye ve onumelodik ve etkili bir ekilde kullanmaya yetitiriliyor.

Ancak birini dinleme, grme ve duygulanna ortak olma yetenekleri geri kalyor. Bilgilerin aralksz ileniizihni mekanik ve rutin yapyor; geri etkileyici ve ya

11


14/97

ratc oluyor ancak bu da snrl kalyor. Tamamyla

yabanc, evet 'olanaksz olanla' kar karya kalmakona ok zor geliyor ve bylece hakikaten yaratc olmaktan alkonuluyor. Ama gerek renmekefetmektir.

renme sanatmm devrimci olmasnn bir nedeni deKrinamurti'nin gelecee hazrlk prensibini reddetmesi ve onun yerine bu anki kefin sevincini koy

mas. Krinamurti okullarnn rencileri dier okullardaki gibi snava tabi tutuluyorlar, diploma alyorlar,ancak bu daha ok bir yan rn. Eitimin asl gayesibu deil. Gerek eitim rencilere hayatta yapmak istedikleri -en ok eyi bulmakta yardmc olmaktr. Bunemli nk o zaman iteki atmalar olmadanalabilirler.

atmalar ve memnuniyetsizlik, yaplan bir itenhakikaten emin olmamaktan kaynaklanr. ok severekyaptmz ey yaptmz en iyi ey olmak zorundadeil. Uzman yetitirmeyi hedefleyen konvansiyoneleitim zel kabiliyeti tevik ediyor ve insan bir kariyere hazrlyor. Krinamurti uzmanlamayaynelmi bu eitime kar uyaryor. O, sevin ve

gnlden ballk duyulmayan her faaliyetin aslsz olduunu'sylyor. Eitmen buna ve de rencininyapma sevincinin sadece hoa giden birtakm faaliyetlere harcanmamasna dikkat etmeli. Bu sevincinyaplmas gereken btn dier ilere de yaylmasnabakmal.

Krinamurti hayatmz ancak imdiki zamanda

yaayabileceimizi srekli vurgulad. Bilgi edinmenaslsa birbirimizle her gn geinmemiz de eitiminnemli bir blmdr.

Walter Bemotat

12


15/97


16/97

zgrlk saiksizdir. zgrlk insan evriminin sonunda deil, varlnn ilk admmdadr. Gzlem esnasnda zgrln eksiklii fark edilmeye balanr.zgrlk gnlk hayatmzn kastsz dikkatindedir.

Dnmek zaman demektir. Dn tecrbe vebilgiden doar; her ikisi de zaman ve gemileayrlamayacak ekilde baldr. Zaman, insan psikolojisinin dmandr. Eylemimiz bilgiye dayanr ve

bylece de zamana. yle ki insan her zaman gemiinklesi olur. Dnn hep snrlar vardr bundandolaydr ki srekli bir atma ve mcadeleierisindeyiz. Psikolojinin evrimi yoktur.

nsem kendi dnsel srecinin bilincine vardndadnr ve dnce, gzleyen ve gzlenen, tecrbeedinenle tecrbe arasmdaki uurumu fark eder. Bu

uurumun bir yanlma olduunu grecektir. Ancak ozaman katksz bir gzlem, gemiin veya zamannglgesi dmeyen bir anlay sz konusu olabilir. Bu,zamandan bamsz olan anlay, zihnin derin vekkl bir deiim geirmesini salar.

Mutlak yadsma olumlunun esasdr. Ancak psikolojinin yaratt tm eylerin reddedilmesinde ayn

zamanda zeka ve acma olan bir sevgi vardr.

Kaynak: The Core of Krishnamurtis Teaching. A statement written by K.

Himself on 21 Oct. 1980 for the second volume of his biography "Krishramurti

the years of Fulfilment" by Marry Lutyens. 1980 Marry Lutyens. Krishnamurti

Found ation of America. Ojai 1984.


17/97

GR

Bu mektuplar biraz zaman ayrabildiiniz anlardaokunmamal. Ayn zamanda bir elenti olarak dagrlmemeli. Bu mektuplar byk bir ciddiyetleyazlmtr ve onlar okumak sizin iin bir ey ifadeediyorsa o zaman iindekileri incelemek gayesiyle bunu yapn, tpk bir iei inceler gibi. Once ieizenle seyredin; ta yapraklarn, sapn, rengini kokusunu ve gzelliini. Bu mektuplar bu ekilde ettedilmeli, sabah okunup gnn geri kalan ksmndaunutulmamal. Zaman ayrlmal, onlarla oynarunal,sorgulanmal, aratrmal. Bir sre onlarla yaamal,

sindirmeli, yle ki onlar artk yazarn deil, sizin olmal.

15


18/97

15 Kasm 1981Okullar

Her meslein bir disiplini var; her eylemin bir ynve her dncenin bir sonu. Bu, insan zihninin hap-solduu dnmdr. Bildiklerinin klesi olarak zihinsrekli bilgisini, eylemini ve kendi sonunu arayandnn bu saha ierisinde geniletmeye alr.Tm okullarda disiplin, zihin ve eylem iin bir demirba olarak grlmtr. Ve son yllarda her trlkontrol, kstlama ekillerine kar tavr almyordu.Bu, mtevazlktan uzak olunan, her eit serbestliinve ne pahasna olursa olsun elence gayesinin olduubir ortama gtrd. Kimsenin kimseye en ufak birsaygs yok. Kiisel haysiyetin ve>drstln herekli kaybolmu grnyor. Uyuturucular iin milyarlar harcanyor; kendi vcut ve zihnimizin tahribiiin. Bu her eyi kapsayan serbestlik saygdeer olduve bir yaam normu olarak kabul edildi. Zihni iyieitmek iin tm okullarda bir ekilde disiplin mevcutolmal ki bu zihin, hayatn btnn dalmam birbirlik olarak alglayabilme yeteneine sahip olsun. Nefret edilen ve belki de aalanan "disiplin" ve "kural"szcklerini birlikte anlamalyz.

16


19/97

renmek iin dikkat gerek. renmek iin yalnzca

kulayla iitmek yetmez, iten kavramal syleneni.renmek iin gzlemde bulunmak gerek. Bu ifadeleriiittiiniz veya okuduunuz zaman onlara dikkatinizivermelisiniz. Ve bu dikkat zorlamayla olmayacak vekendiniz herhangi bir bask veya dl/ceza beklentisinde bulunmayacaksnz. Disiplin renmek demek, uymak deil. yi bir marangoz olmak is

tediinizde eitli odunlarda doru aleti kullanmaybileceksiniz ve bunu bir marangoz ustasndanrenmek zorundasnz. yi bir doktor olmak istediinizde uzun yllar tp okumanz gerekecek ki beden hakknda her eyi bilesiniz, deiik durumlarn,iyileme srecini vs. Her meslekte, gerei neyse o kadar renilmesi' zorunludur. Bu renme konuhakknda bilgi toplama ve bunu mmkn mertebe uygulamadr. renmek disiplinin esasdr. Neden yemee zamannda gelindiini, doru zamanda dinlenilmesi gerektiini vs. renmek, hayat iindekidzeni renmektir. Siyasal, sosyal ve hatta dinasndan ok kark olan dzensiz bir dnyada okullarmz; dzenin, eitimin ve zekanm merkezleri olmaldr. Okul, herkesin hayatn btn ve kolayl

hakknda bir eyler renebilecei kutsal bir yerdir.Demek ki renmek alkanlk ve dzen ister. Di

siplin hibir zaman uyum salamak deildir. Hadiyleyse bu szckten korkmayn ve ona kar ayaklanmayn. Szckler hayatmzda ok nemli oldular."Tanr" szc ou insan iin olaanst nemli oldu. "Millet" szc de yle veya bir siyasetinin advs.

Szck siyaset iin imajdr. Tanr'mn resmi binlerceyl iinde dn ve korkudan yaratld. Zihin veyabecerikli bir el tarafndan yaratlan resimlerle

17/2


20/97

yayoruz. Bu kabul edilen ve kendimiz tarafndan yaratlan resimler hakknda bir eyler renmek 'kendinitanmay' gerektirir.

Eitim sadece bilimsel alanlar hakknda bir eylerrenmek demek deil, kendi kendini eitmektir.

18


21/97


22/97

15 Aralk 1981Dzen

Okul reruhe eyleminin gerekletii bir yerdir vebu yzden kutsaldr. Tapmaklar, kiliseler ve camilerkutsal deildir. nk insanlar orada renmeyibrakmlar. Bu mektubun gnderildii okulllar tamamyla renmeye adanm olmalyken yani sadeceevremizi saran eylerin renilmesi deil, insan olarak ne olduumuzun, niin byle davrandmzn,nasl yaptmzn ve dncelerimizin btnnnrenilmesi onlar (o insanlar) inanl; bir inanca sahipler ve bylece renmenin byk sanatndan hepten vazgeiyorlar. renmek yanlzca kitaplardandeil insan doasmn ve psikolojik yapsnnrenilmesi insanln eski bir geleneidir. Bunu tamamyla ihmal ettiimizden dnyada dzensizlik egemen. Terr, iddet ve btn o gaddarlklar. Dnyeviileri birinci sraya koyduk, itekileri deil. teki, anlalmaz, eitilmez ve dntrlmezse dtakini daima aacaktr. Siyasal, sosyal ve ekonomik olarak nekadar iyi rgtlenirse rgtlensin. Bu, bir oumuzununutmu grnd bir hakikattir. Siyasal, hukuksalve sosyal olarak yaadmz d dnyaya dzen getirmeye alyoruz, ancak iimiz akn, gvensiz,ekingen ve elimelerle dolu. te dzen olmadan insan hayat iin daima bir tehdit var olacaktr.

20


23/97

Dzen deyince ne anlyoruz? Kainat tam anlamylahibir zaman dzensizlik nedir bilmedi. Doa her ne

kadar insan korkutuyorsa da daima bir dzenierisindedir. Yalnzca insan zamann balangcndanberi srekli bir mcadele ve atma ierisindedir. Kainatn kendi zaman devinimi vardr. Ancak insan kendi hayatm bir dzene soktuunda sonsuz dzenigrebilecektir.

nsan niin dzensizlii kabullendi ve hogrd?

Niin dokunduu her ey bozuluyor, karyor? nsanniin doa dzeninden uzaklat, bulutlardan,rzgardan, hayvanlardan ve nehirlerden? Neyin dzenve neyin dzensizlik olduunu renmeliyiz.Dzensizlik, zde atmadr, insann kendiyleelikide olmas ve 'olmakla' 'olacak' arasndakiayrmdr. Dzen, dzensizliin asla var olmad bir

durumdur.Dzensizlik zamana baldr. Zaman bizim iin oknemli. Biz gemite yayoruz, gemi yaralar veelenceler, gemie dair anlarda. Dnmzgemitir. Dnmz imdiki zamana tepki olarak srekli deiir ve kendini gelecekte gsterir. Ancakkk derinlere inen gemi bize srekli refakat eder ve

bu da zamanm balayc zelliidir. Bu olguyu kendimizde gzlemlemeliyiz ve onun snrlayc srecininbilincine varmalyz. Snrl olan her ey atmada olmak zorundadr. Gemi, tecrbe, eylem ve psikolojiktepkilerden oluan bir bilgidir. Bu bilincine varlan vevarlmayan bgi, insan varlnn esas doasdr. Bundan dolaydr ki gemi ar derecede nemli oluyor,

bu ister gelenek eklinde olsun, ister tecrbe veyabtn o resimleriyle anlar. Ama tm bilgiler, ister gelecekte, ister gemite olsun snrldr. Kusursuz birbilgi var olamaz. Bilgi ve bilgisizlik bir aradadr.

21


24/97

Bu renildiinde, ite bu renme dzen olur.Dzen planlanan ve ona uyulan bir ey deildir. Birokulda rutin gereklidir, ancak o dzen deildir, iyi kurulmu bir makine ilevini yapar. Bir okulun etkin birekilde rgtlenmesi mutlak zorunludur. Ancak bu etkinlik kendine yeten bir ama deildir ve atmalardan kurtulula -nk bu dzen demek olurdu-kartrlmamaldr.

Tm bunlar zde renmi olan bir retmen

dzenin esasn'nasl rencisine yaklatrabilir? Kendi idnyas karmaa ierisindeyken dzenden konuan bir retmen yalnzca ikiyzl olmakla kalmazki bu bile atma demektir renci de buikiyzlln farkna varacaktr ve bu yzdensylenene en ufak bir dikkat vermeyecektir. Eerretmen anlaynda sabitse renciler tam bu

zelliini alacaklardr. Eer bir kimse tamamyladrst ve aksa, bu drstlk ve ald dierine aktarr.

22


25/97

15 Ocak 1982Birlikte Dn

Birlikte dn sanatn renmek nemlidirsanrm. Bilim adamlar da hibir eitim grmemi insanlar da dnr. Meslekleri, uzmanlatklar alanlar, - inalar ve tecrbeleri dorultusundadnyorlar. Hepimiz nesnel veya somut meyillerimize uygun olarak dnyoruz. Ancak sankihibir zaman birlikte dnmyor, birlikte

gzlemiyoruz. Br ey zerinde dnyor olabiliriz,belli bal bir problem veya benzer tecrbeler zerine,ancak bu tarz dn kendi snrn amyor. Birliktednebilmek belli bir konu zerinde deil tamamyla baka bir ey. Birlikte dnebilmekdnyada bugnk gibi byk bir krizle tehlike, terrveya savan salt iddetiyle karlaldnda

lzumludur. Bunu gzlemlemek, bir kapitalist, sosyalist veya ar sac, solcu olarak deil de birliktegzlemlemek. Yalnzca bu bozulmu duruma naslgeldiimizi anlamay n koul olarak istemez ayn zamanda da birlikte bir k yolunun aranmasn gerektirir. Biz hayata, bir ngiliz, Fransz veya inli olarak deil de bir btn olarak bakmak gerektiinisylerken bir iadam veya politikac bu soruna snrlbir bak asndan yaklayor.

Hayat bir btn olarak grmek ne demek? u demek: nsan, kendimizi milliyetlere ayrmadan grmek,

23


26/97

hayat tek bir devinim olarak kavramak, balangsz,sonsuz, zamansz ve lmsz. Btn deil deyalnzca biri dndmzden bunu anlamak zordur. Btn paralamadan yararlanarak kavrayabileceimizi dnerek onu paralara ayryoruz.

Birlikte dnebilmek bir sanattr. Ancak dikkatlibir ekilde mcelemek suretiyle bu sanatn mmknolup olmad renilebilinir. Herkes kendi dnce

tarzna bal kalyor; kendi somut tepkileri, tecrbelerive nyarglarna gre. Bylece koullandrlmz. Buda birlikte dnebilme yeteneimizi engelliyor. Birlikte dnebilmek; ayn fikirde olmak demekdeildir. Bir ideal, bir tarihi varg veya herhangi bir felsefi taslakta hemfikir olabilir ve onun iin alabiliriz,,ancak bu daha ok otoriteye dayanyor.

zgrlk birlikte dnn esasdr. Kendi taslaklarnzdan, nyarglarnzdan vs. kurtulmu olmalsnz, aynen ben de yle. Ve bu zgrlktekarlayoruz. Bu, btn koullanmalarmzbrakmamz demek olur. Hibir gemi barndrmayansnrsz bir dikkat ierir. Bugnk dnya kriziyceltilmi milliyetilie dnen kabile gdmz

tamamyla brakmamz talep ediyor. Birliktednebilmek kendimizi bir ngiliz, Arap, Rus vs. olarak benimsediimiz karlarmzdan tamamyla vazgeirmemizi ierir.

imdi bu ayrlk, karc tehlike karsnda duranmsan ne yapsn? u veya bu gcn, u veya bu yobaz,nevrotik nderin ekonomik ve politik bir yaylmac ha

reketi var. Kendini byle bir eyle yzlemi gren insan ne yapmal? Ya srtm evirip umursamaz birekilde iine ekilir veya herhangi bir siyasal faaliyetekatlr ya da bir dini toplulua snr. Ancak bundan

24


27/97

^alamyor. O karmda. Ne yapmalym? Sosyalyapmrn imdiki rneklerini, bu anlamsz, dind yollar reddediyorum. Tm bunlar reddediyorum. O halde tamamyla d dnyadan soyutlanmm. Bu soyutlanma ne bir katr ne de romantik bir illzyon,bir eit fildii kulesi. Milliyetilikte, yaylmaclkta dini hayatmzdaki ayrlkl, anlamszl ve kiiselkarcl gryorum. Bu yzden bu toplumun mutlak ykcln reddediyorum. Yani yalruz kalyorum.

Ruhen insanln ykc bilincine katk salamayarakkendimi efkat, duyarlk ve zekadan oluan birrmakta buluyorum. Bu zekann eylemi dnyannkakl karsnda durmak oluyor. Bu zekairkinliin var olduu her yerde faal olacaktr.

25


28/97


29/97

15 ubat 1982Ahenk ve Aklk

Dikkat ad altnda ne anladmza, birlikte bakmalyz. oumuz konsantrasyonun ne olduunureniyoruz. ocukluumuzdan beri sevmediimizbir konuya konsantre olmaya (younlamaya) zor

lanyoruz. Sevmediimiz eyi yapmaya zorlanmamziimizde bir isyan yaratyor. Eitim birok detay yerletirme ilemine dnt ve bizi uyumlu olmayaartlandryor. Btn dnyada milyonlarca insaneitiliyor ve i bulamyor. Yaadmz toplumun modeli ylesine sapk, ylesine tehlikeli oldu ki birlikteyaamann yeni bir eidini bulmak zorundayz. Bu,

ok nesnel bir gzlem, dn ve kendini birbakasnn yerine koyabilme yetenei ister. nsanda usoru oluuyor: Alglamay kstlayan bu konsantrasyon baka bir zihinsel niteliin salanmasndayardmc oluyor mu?

Ne olmaya eitiliyorlar? nsan olarak ne olacaklar?Orta derecelik, kendini en yksek siyasal yapdan en

yksek dini kurulua kadar her yerde kabul ettirdi. Bumodele uymak iin mi eitiliyorlar? Hibir tutkular olmayan, kendisiyle ve dnyayla atan orta dereceli insanlar m olacaklar? Bu gerekten kendinize sormanz

27


30/97

gereken ciddi bir soru. Bu younlam, saldrgan, rekabeti insan, var oluumuza yeni bir dzen getirebilirmi?

Daha nce de belirttiimiz gibi dikkatli olmann neanlama geldiini dnecektik. Bu ahenkli bir varloluun anahtar olabilir. Veriler gsteriyor ki zekamzbeynimizin dne dair btn faaliyetine, varoluumuza hakiri- Bu doal olarak iimizdeelikilere, tuhaf davranlara yol ayor. zmzn

bir ksm baskn karsa bu kanlmaz olarak nevrotikdavranlara gtrr. Dikkat demek; zekann bubasknlnn bilincine varmaktr. Hem de igdseldenetleme drts olmadan ve duygunun onun yerinialmasna izin vermeden. Bunu fark etmek incelik veaklk getirir.

Konsantrasyon ve dikkat arasnda bir fark var. Kon

santrasyon tm enerjiyi tek bir noktada odaklamaktr.Dikkatte ise sabit bir nokta yoktur. Birincisiyle oktank ve alz. Ancak dieriyle deil. Bedeninizedikkatinizi verdiinizde kendine has bir disipline sahipolan vcut hareketsizleiyor, geviyor -ancak rehavetdeil- ve ahengin enerjisiyle doluyor. Dikkat hkmsrdnde eliki ve dolaysyla atma olmuyor.

Bunu okuduunuzda nasl, ne ekilde oturduunuza,nasl dinlediinize, karladnza, bu mektubun sizce neyi ifade ettiine, bu sylenene nasl tepki verdiinize ve neden dikkat etmeyi zor bulduunuza dikkat edin. Nasl dikkat edildiini renmiyorsunuz.Nasl dikkatli olunduunu rendiinizde dikkati beyinin alt bir sistem haline getiriyorsunuz ve onu

bu ekilde mekanik bir eye, tekrarlanan bir eyedntryorsunuz. Oysa dikkat ne mekaniktir ne detekrar. Dikkat tm hayatnz zel kar merkeziniz olmadan grebilmenin eklidir.

28


31/97

X Ekim 1982Eitim

Gelecek her insan iin, buna genler ve yallar dadahil, yavan, cem skc ve rktcdr. Toplumunkendisi tehlikeli ve de son derece ahlakszlat. Genbir insan dnyaya baktnda endie duyuyor ve hayat boyunca karsna kacaklardan epey korkuyor.Anne-baba kendisini okula gnderiyor ve -paralar olduunda- niversiteye gnderiyor sonra da bir ie girmesine, evlenmesine, ocuklarnn vs. olmasnabakyor. Galiba tm dnyada anne-babalar kendi ocuklar iin fazla vakit ayramyorlar. Doumdan birka yl sonra onlar kaybediyor ve ocuklaryla neredeyse hibir ilikileri kalmyor. Onlar kendiproblemleriyle hrslaryla vs. ilgileniyorlar ve ocuklar

retmenlere ve eiticilere -ki bunlar daha kendilerieitime muhtatr- teslim ediliyor. retmen veeiticiler akademik adan mkemmel olabilirler vekendi okullarnn en nl olmas iin aba sarf ediyorolabilirler. Ancak bu retmenlerin de kendi sorunlarvar. Maalar birka lke dnda epey dk ve toplum iinde de pek itibar grmyorlar.

Bu yzden eitilenlerin; anne-babalar, retmenlerive smf arkadalaryla epey sorunlar vardr.Mcadele, korku ve rekabet daha erkenden stlerineullanr. Karlamak zorunda olduklar dnya bu,

29


32/97

fazla nfuslu, gdasz kalm, savan, byyen te

rrizmin, yetersiz ve yeteneksiz hkmetlerin, yolsuzluun hkm srd ve srekli yoksulluk tarafndan tehdit edilen bir dnya. Bu tehdit, zengin veiyi rgtl toplumlarda daha az belirgin. Ancakdnyann korkun bir yoksulluk, nfus fazlal ve beceriksiz hkmdarlarm kaytszlnn var olduuksmlarnda bu daha iddetli hissediliyor. Gen in

sanlarn karlarnda grdkleri dnya bu. Ve tabii kiondan gerekten korkuyorlar. Tasavvurlarma grezgr olacaklard, rutinden bamsz. Ve byklerbalarna kahya kesilmeyecekti. Her trl otoritedenkayorlar. Onlar iin zgrlk yapmak istedikleri eyisemekti. Ama imdi kark ve kuku dolular ve neyaplacann gsterilmesini istiyorlar.

Dou da aileler, anne-babalar ocuklarn hayatndanemli bir rol oynar. Orada halen aile birlii var.Genler, geimlerini dnyann eitli yerlerinde kazandklar halde hayatlarnn merkezi aileleri olur. Batdnyasmda bunlar hzla yok olmakta. rencinin istei yapaca eye serbeste karar vermek. Toplumunistei, onun bir mhendis, bilim adam, asker veya her

hangi bir daim uzman olmas. Bu yzden renci kendi istei ile toplumun istei arasnda kalr.Karlaacaklar ve eitimle bir parasnadntkleri dnya bu. rktc bir dnya.

Hepimiz fiziksel olduu gibi duygusal olarak dagvence istiyoruz ve bu git gide zorlap daha ac verici oluyor. Bu yzden daha yal kuaktan olan bizler,

eer ocuklarmzla ilgileniyorsak kendimize sormalyz: Eitim nedir? Eer bugnk eitim sreklimcadele, atma ve korku iindeki bir hayatahazrlksa tm bunlarn ne anlama geldiini kendimizesormalyz. Hayat arada bir alevlenen sevin, mutluluk

30


33/97

ve dklen alanmam gzyayla acmn ve korkunun bir akm, bir devran mdr? Maalesef, daha

yal kuaktan olan bizler, bu soruyu sormuyoruz,ayn ekilde retmen ve eitici de yle. Bu yzdenimdiki haliyle eitim yavan, dar ve anlamsz bir varolua bakmann hazrldr. Ama biz hayata bir anlam kazandrmak istiyoruz. Galiba hayatn kendisininbir anlam yok. Ve bylece biz monoton bir hayattankamak iin tanrlar, eitli dinler ve baka elentileruyduruyoruz. Buna milliyetilik ve birbirimizildrmenin deiik tarzlar da dahil. Yal kuanhayat bu ve gen kuam da bu olacak.

Biz anne-baba ve eiticiler, artk bu gereigrmeliyiz, teorilere kamamalyz ve eitimin gelecekteki yap ve ekillerini aramalyz. Eer neyle

kar karya bulunduumuzu anlamyorsanz bireyleri deitirmek yerine kanlmaz olarak eylemsizlie deceiz. Ne yapacamz syleyecek binlerce insan vardr: Uzmanlar ve kaklar. Sorunun korkun karmakln daha anlamadan eylemdebulunmak istiyoruz. Btn sorunu anlamak yerine, eylemde bulunmak bizi daha ok ilgilendiriyor.

Asl nokta zihnimizin niteliidir: Bilgi deil, ruhunderinlii. Ruh sonsuzdur, kendi dzeni ve sonsuz enerjisi bulunan kainatn doasdr. O srekli vardr vezgrdr. imdiki akl, bugnk haliyle, bilginin esiridir. Bu yzden snrldr, zorludur ve paraldr. Aklkendini koullandrmalardan kurtardnda, akl dasonsuzdur. Ancak o zaman akl ve ruh arasnda bir

aynm kalmaz. yleyse eitim koullandrmalardan,gelenek olarak biriken, o korkun byk bilgidenzgr olmaktr. Hayatta layk olduklar yerleri almalar gereken akademik disiplinler, buna karkmyor.

31


34/97


35/97

15 Ekim 1982Koullanmalar

Dediimiz gibi eitim, ancak akademik disiplinlerdeetkin olmal ve ayn zamanda insan davrannnkoullanmasn incelemeli. Bu davran yzyllar boyunca sren korkunun, atmann, i ve d biyolojik

ve psikolojik gvence aramann yaratt bir sonutur.Beyin bu sre ierisinde biimlenmitir. Beyin evrimin bir sonucudur, bu da zamanla eanlamldr. Bizler dini adan olduu gibi gnlk hayatta da bu biriktirilmi gemiin birer neticesiyiz. Bu dl vecezaya dayanyor, tpk bir hayvann, bir kpeinaltrlmas gibi. Aklmz byk bir enerji ve ka

pasiteye sahip, olaand bir alettir. Onun ddnyada, evremizi saran dnyada ne yaptma birbakn. O eitli rk, din ve milliyetlere gre ayrmlaryaplmasn salad. Bunu gvenceye sahip olmak iinyapt. Bu gvenceyi dini, siyasal ve iktisadi yaltmdaarad, aile birliinde, kk topluluklarda ve birlemelerde. Bu sma rgtlerde ve daha baka ku

rulularda arad.Milliyetilik, savalarn ana nedenlerinden biriydi.

Siyasetilerimiz milliyetilii izolasyona gtren ekonomi ile ayakta tutmakla meguller. zolasyonun ol-

33/3


36/97

duu yerde muhafelet ve saldr da olur. Dier milletlerle iyi ilikilerde bulunmak yalnzca ticaret, silaldei-tokuu, kuvvetler dengesi ve gcn kk bi:aznln elinde kalmasyla mmkn grnyorHkmetimiz byledir; ister totaliter, ister demokratilolsun. Siyasal eylemle topluma dzen getirmey

jiddu krishnamurti - eğitim Üzerine mektuplar

Documents