k¿ıÂ ÁÓ‹ÛÈÔ ·ÓÙ›Ù˘ Ô ˘ ÔÁÚ¿ÊÂÙ·È · ﬁ ÙÔ Û˘ÁÁÚ·Ê¤· · 10...

4

K¿ıÂ ÁÓ‹ÛÈÔ ·ÓÙ›Ù˘Ô ˘ÔÁÚ¿ÊÂÙ·È ·fi ÙÔ Û˘ÁÁÚ·Ê¤·

ISBN 960-431-445-9

© Copyright: ∆. Πασαλδη, Eκδσεις Zτη, Aπρλις 1998, Θεσσαλνκη

H κατ πινδπτε τρπ και µσ αναπαραγωγ, δηµσευση ρησιµπηση λυ µερν τυ ιλυ αυτ απαγρεεταιωρς την γγραη δεια τυ συγγραα και εκδτη.

18Æ ¯ÏÌ. £ÂÛ/Ó›ÎË˜-¶ÂÚ·›·˜ (ÛÙÚÔÊ‹ ∆ÚÈÏfiÊÔ˘) ∆.£. 170 57£ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 542 10 & Fax (0392) 72 222 (3 ÁÚ·ÌÌ¤˜)

¶. ZHTH & ™È· OEºˆÙÔÛÙÔÈ¯ÂÈÔıÂÛ›· - EÎÙ‡ˆÛË

AÚÌÂÓÔÔ‡ÏÔ˘ 27 (031) 203 720£ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË 546 35 Fax (031) 211 305

EK¢O™EI™ ZHTHBÈ‚ÏÈÔˆÏÂ›Ô

e-mail: [email protected]

5

Π P O Λ O Γ O Σ

σι ασλνται µε τη διδασκαλα των αραων ελληνικν γνωρ!υνπλ καλ τι η γνση της γραµµατικς εναι απλτως αναγκαα για τηνπρσγγιση των αραων κειµνων.

Eναι µως ε"συ γνωστ τι ι δυσκλες πυ αντιµετωπ!ει ιλλ-γς για τη διδασκαλα –και µαθητς για την εκµθηση– της αραας ελ-ληνικς γραµµατικς εναι συν απρσπλαστες.

T πλθς και η πικιλα των γραµµατικν αινµνων επιλλει µιαπι συστηµατικ παρυσασ τυς και ι υπρυσες γραµµατικς –α"ι-λγες κατ τα λλα– δεν ανταπκρννται απλυτα µε τη µεθδλγατυς στις σγρνες διδακτικς ανγκες και απαιτσεις τε εµπεριυν,στ αθµ πυ θα πρεπε, στιεα της διδακτικς περας, τα πα θαδιευκλυναν τσ τ διδσκντα σ και τν διδασκµεν.

Mε την κδση αυτ τυ ιλυ επιειρσαµε να α"ιπισυµε αυ-τν ακρις τη µακρρνη διδακτικ περα. Mε συγκεντρωτικς καισυνπτικς πνακες, µε µαση στα "σκτειν" σηµεα της γραµµατικς,µε την υπγρµµιση των πι ασικν καννων και µε παρυσαση λωντων στιεων πυ συµλλυν στην κατανηση των γραµµατικν αιν-µνων επιειρµε να ηθσυµε τσ τ µαθητ σ και τν καθηγητστην πρσπθει τυς να αντιµετωπσυν λες τις δυσκλες της αρααςελληνικς γραµµατικς.

Tα στιεα πυ διαρπιν τ ιλ αυτ εναι η τα"ινµηση τηςλης και η µεθδικ παρυσασ της, η καταγρα λων των πρληµ-των της γραµµατικς, η πρσπθεια να επισηµανθν µε µαση τα α-σικ στιεα της γραµµατικς και η συγκντρωση ενς πλσιυ υλικ,πυ δνει απντηση σε πια πρλµατα αντιµετωπ!υν διδσκντεςκαι διδασκµενι.

%τσι υν καταγραε µε τρπ ευσνπτ και µεθδικ λι ι ασι-κ καννες των γραµµατικν αινµνων& υν συγκεντρωθε σε κατ-λγ λα τα ρµατα πυ παρυσι!υν ιδιαιτερτητες στν τνισµ τηςδρνης παραλγυσας, εν παρλληλα υπρυν πνακες µε λες τιςκατηγρες των συνηρηµνων, των ρηµτων ¢ συ!υγας, των συµωνλη-κτων παρακειµνων, των ¢ αρστων κ..

Tλς, υπρει να ιδιτυπ λε"ικ ανµαλων ρηµτων πυ επισηµα-ννται αναλυτικ λα τα ιδιατερα αρακτηριστικ κθε ρµατς.

6

H ρησιµτητα µως τυ ιλυ γκειται κατ κρι λγ στ πλθςτων ασκσεων, στην πικιλα και την πρωττυπα τυς. Πρσαρµσµνεςπλρως στ ν πνεµα δνυν στ µαθητ τη δυναττητα να αµισειπλρως τυς θεωρητικς καννες και να ανταπκριθε απλυτα στα ναδεδµνα των ε"ετσεων.

Για να δθε µλιστα µεγαλτερη δυναττητα αυτενργειας στ µα-θητ παρατθενται σε ειδικ "εωριστ τες λες ι απαντσεις τωνασκσεων µε πλρη ανλυση και αιτιλγηση.

Eναι αλθεια τι κατ τη συγγρα τυ πνµατς αυτ ι δυσκλεςταν τερστιες. Oι αντισεις στα ιλα γραµµατικς και στα λε"ικ πυκυκλρν, τα κεν και ι ασειες πλλαπλασασαν τα πρλµατα.Στ αθµ πυ ταν δυνατ ελγ"αµε και διασταυρσαµε πλρως λα ταστιεα πυ παραθτυµε. Σε ρισµνες περιπτσεις παρυσισαµε λεςτις απψεις και τις πηγς µας καταθτντας παρλληλα και τη δικ µαςγνµη.

%νας τσ τερστις γκς δυλεις, και µλιστα σ’ να τσ πλ-µρ γνωστικ αντικεµεν, θα ταν αδνατ να αντιµετωπιστε ωρς τησυνδρµ πλλν α"ιλγων συναδλων, τυς πυς αισθνµαι υπ-ρεωµνς να ευαριστσω.

Aπ τ ιλλγ !ητµε να α"ιπισει τ υλικ πυ τυ πρσρεταισυνδυ!ντς τ µε τη δικ τυ διδακτικ περα. Kθε καλπιστη κριτικθα εναι ευπρσδεκτη και ρσιµη για την αρτιτητα αυτ τυ πνµα-τς.

Θεσσαλνκη, 1998 ∆.E.Π.

Π E P IE X O M E N A

MEPOΣ A¢

ΦΘOΓΓOΛOΓIKO

Eντητα 1η

Στιεα θγγλγικ 15∆ιαρεση ωνηντων - δθγγι 15Tνισµς 15τνες λεις (πρκλιτικς) 17Eγκλιτικς λεις - γκλιση τνυ 18Tα πνεµατα 19Πθη ωνηντων και συµνων 20

Συναρεση 20Kρση 20κθλιψη 20Aαρεση - υαρεση 21Συγκπ" 21Aνπτυη 21Mετθεση 21Aµωση 21Aντιµετα#ρηση 21Πιτικ" µετα$λ" - τρπ" - ετε-

ρωση 21Πστικ" µετα$λ": $ρ#υνση -

κταση 21Aντκταση " αναπληρωµατικ"

κταση 21Πθη συµνων 22

Aπ$λ" 22Aνπτυη συµνων 22Mετθεση τυ j (επνθεση) 22νωση " συγ#νευση συµνων 22Aµωση συµνων 22Aνµωση συµνων 23Tρπ" συµνων 23

MEPOΣ B¢TYΠOΛOΓIKO

Eντητα 2η

A¢ κλση 27Kατληη –α $ρα##ρνη 27

Kατληη –α µακρ#ρνη 28Γενικ καννες 29Πρωτκλιτα αρσενικ µε τ δ#ρν

της παραλ"γυσας µακρ 30Πρωτκλιτα θηλυκ µε δ#ρν

παραλ"γυσας µακρ 31Πρωτκλιτα συνηρηµνα υσιαστικ 31Aιπρσεκτι τπι της A¢ κλσης 32Παραδεγµατα κλσης πρωτκλιτων

υσιαστικν 33

Eντητα 3η

B¢ κλση 36Πνακας καταλ"εων B¢ κλσης 36

α) ασυναρετων 36$) συνηρηµνων 37γ) αττικκλιτων 37 Παρατηρ"σεις στα αττικκλιτα 38

Aιπρσεκτι τπι της B¢ κλσης 38Παραδεγµατα κλσης δευτερκλιτων

υσιαστικν 39

Eντητα 4η

Γ¢ κλση 41Πνακας καταλ"εων Γ¢ κλσης 41Παρατηρ"σεις στα ωνηεντληκτα 41Φωνεντληκτα της Γ¢ κλσης σε

–ις (–εως) 42Πνακας καταλ"εων ακατληκτων

διπλθεµων σε –ω (–*ς) 43O #αρακτ"ρας των υρανικληκτων

υσιαστικν Γ¢ κλσης 44Kαταλ"εις των δντικληκτων 44Bαρτνα δντικληκτα σε

–ις (–ιτς, –ιθς, –ιδς) 45Bαρτνα δντικληκτα σε

–ας (–αντς) 45Oνµατα (και µτ#.) σε –ων, –ωντς

και –ων, –ντς 45Kαταλ"εις των ενρινληκτων

και υγρληκτων υσιαστικν 46

8 Περιεµενα

Kλητικ" των τνων διπλθεµωνσε –+ν, –νς 46

Kλητικ" των $αρτνων διπλθεµωνσε –ων, –νςκαι –ωρ, –ρς 46

Oνµατα σε –ων, –ωνς 46

Eαιρσεις σε –ων, –νς 47

H κλητικ" των κριων νµτωνσε –ων 48

Oνµατα σε –ων, –νς, –ωρ,–ωρς και –ωρ, –ρς 48

Συγκπτµενα υγρληκτα 49

Σιγµληκτα υσιαστικ 49– κρια νµατα σε –ης

και –κλ/ς 50– θηλυκ ακατληκτα σε –+ς

(–*ς) 50– υδτερα ακατληκτα σε –ς

(–υς) 50– σιγµληκτα υδτερα σε –ας

(–ως " –ατς) 50

T δ#ρν της παραλ"γυσας 52– νµατα σε –ις –;δς 52– » σε –ς 52– » σε –ν, –<νς

και –ς, –;νς 52– » σε –;τις, –τιδς 52– υδτερα σε –µα 52

Tνισµς τριτκλτων 53

Πνακας των (αινµενικν) καταλ"-εων της νµαστικ"ς και γενικ"ςτων τριτκλιτων πτωτικν 54

Πνακας καταλ"εων A¢, B¢, Γ¢κλσης 57

Πνακας $αρτνων τριτκλτων(–ων, –ωρ, –ας) 58

Πνακας $αρτνων σε –ις(–ιτς, –ιθς, –ιδς) 58

Aιπρσεκτι τπι της Γ¢ κλσης 58Παραδεγµατα κλσης τριτκλιτων

υσιαστικν 59– ωνεντληκτα καταληκτικ

σε –ως, –ως " –υς, –υς,µνθεµα 59

– καταληκτικ αρσενικ και θη-λυκ σε –ις, –ως " –υς, –εως,διπλθεµα, υδ. σε –υ 60

– καταληκτικ µνθεµα -διπλθεµα 60

– καταληκτικ σε –ε=ς (–ως) καιµνθεµα σε –α*ς και –*ς 61

– ακατληκτα σε –+ (–*ς),διπλθεµα 61

Συµωνληκτα 62– υρανικληκτα, #ειλικληκτα,

καταληκτικ σε –, –ψ, –ς,µνθεµα 62

– δντικληκτα καταληκτικσε –ς, µνθεµα 63

– δντικληκτα ακατληκτασε –ων, –ντς διπλθεµα καιυδτερα σε –α, –ατς. 64

Hµιωνληκτα 65– ενρινληκτα σε –ις, –;νς,

σε –αν, –<νς, σε –ην, –ηνςκαι –ων, –ωνς 65

– ενρινληκτα σε –ην, –ενςκαι –ων, –νς 65

– διρα ενρινληκτα(ρ"ν, µ"ν, κτε>ς κτλ) 66

– υγρληκτα σε –"ρ, –/ρς, σε–"ρ, –ρς και σε –ωρ, –ρς 66

– συγκπτµενα 67– σιγµληκτα αρσενικ σε

–ης, (–*ς) " –/ς, (–υς) 68– σιγµληκτα θηλυκ σε

–ς, (–*ς) 68– σιγµληκτα υδτερα σε

–ς, –υς 68σε –ας, (–ως " –ατς) 69

∆υϊκς αριθµς νµτων 69

O αριθµς των υσιαστικν 71

Eντητα 5η

Aνµαλα υσιαστικ 72

– κατ τ γνς 72– ετερκλιτα 72– µεταπλαστ 74– ιδικλιτα 75– κλιτα 75– ελλειπτικ 75

Eντητα 6η

Eπθετα δευτερκλιτα 76

– καταλ"εις ασυναρετων, συνη-ρηµνων, αττικκλιτων 76

Περιεµενα 9

Παρατηρ"σεις στα ασυναρετα 77– θηλυκ σε –η και –α 77– τρικατληκτα σε –ς 77– δικατληκτα σε –ς 77

Παρατηρ"σεις στα συνηρηµνα 78– θηλυκ σε –/ και –< 78– δικατληκτα συνηρ. σε –υς 79

Πνακας καταλ"εων δευτερκλιτωνεπιθτων 79– ασυναρετα 79– συνηρηµνα 80

Aττικκλικτα 81

Παραδεγµατα κλσης δευτερκλιτωνεπιθτων 81– ασυναρετα 81– συνηρηµνα 82– αττικκλιτα 82

Πνακας καταλ"εων αττικκλιτωνεπιθτων 83

Eντητα 7η

Tριτκλιτα επθετα 84

– καταλ"εις τριτκλιτωνεπιθτων 84

– µνκατληκτα επθετα 85– παρατηρ"σεις στα µνκατλη-

κτα επθετα 85– παρατηρ"σεις στα ωνηεντλη-

κτα επθετα (–υς, –εια, –υ) 86– παρατηρ"σεις στα συµωνλη-

κτα 87– σνθετα µε $¢ συνθετικ

πς, @λπς, #ρις κ.. 87– ενρινληκτα επθετα σε

–ων –ων –ν 87– σιγµληκτα $αρτνα σε

–ης –ης –ες 88

Γενικς παρατηρ"σεις στα τριτκλιταεπθετα 88

Aνµαλα επθετα: πλς, µγας,πρ<ς κ.. 89

Πνακες (αινµενικν) καταλ"εωνκαι κλσης τριτκλιτων επιθτων 90– ωνηεντληκτα 90– συµωνληκτα 90

∆ικατληκτα επθετα 91

Aιπρσεκτι τπι των τριτκλι-των επιθτων 92

Παραδεγµατα κλσης τριτκλιτωνεπιθτων 93– ωνηεντληκτα 93– συµωνληκτα αωνληκτα 94– συµωνληκτα ενρινληκτα

- υγρληκτα 96– συµωνληκτα σιγµληκτα 97

Eντητα 8η

Mετ 99

Kαταλ"εις µετ#ν (δευτερκλιτων- τριτκλιτων) 99

Παρατηρ"σεις στις µετ#ς 100

Παραδεγµατα κλσης τριτκλιτωνµετ#ν 101–ας –ασα –αν 101–ε>ς –ε;σα –Cν 101–=ς –*σα –Dν 101–=ς –*σα –=ν 102–ων –υσα –ν 102–Fν –Fσα –Fν 103–Fν –*σα –*ν 103–+ς –υ;α –Dς 103–+ς –Fσα –+ς (–Dς) 104

Eντητα 9η

Παραθετικ 105

Σ#ηµατισµς παραθετικν 105Kαταλ"εις παραθετικν σε –τερς,

–τερς 105

Eπθετα µε δ#ρν στηνπαραλ"γυσα 106

Kαταλ"εις παραθετικν 107

Aνµαλα παραθετικ 108Kλση των συγκριτικν

(–ων, –ιν και –ων, –ν) 109περιραστικ παραθετικ 109παραθετικ απ υσιαστικ 110ελλειπτικ παραθετικ (απ επιρρ"-

µατα, πρθσεις " µετ#ς) 110Eπθετα #ωρς παραθετικ 110παραθετικ επιρρηµτων 111ιδιµρες επιρρηµτων 111τπικ επιρρ"µατα

(–τρω, –ττω) 112


#ρνικ επιρρ"µατα(–ατερν, –ατατα) 112

περιραστικ παραθετικ επιρρη-µτων 112

Eντητα 10η

Aριθµητικ 113Aριθµητικ επθετα 113Kλση αριθµητικν επιθτων 113Παρατηρ"σεις στα αριθµητικ 114

Eντητα 11η

Aντωνυµες 115Πρσωπικς 115∆εικτικς 115Oριστικ" " επαναληπτικ" 116Kτητικς 116Aυτπαθητικς 117Aλληλπαθητικς 117Eρωτηµατικς 117Aριστες 118Aναρικς 119Συσ#ετικς αντωνυµες 120

Eντητα 12η

Στιεα τυ ρµατς 121παρεπµενα τυ ρ"µατς 121κρια στι#εα για τ σ#ηµατισµ

τυ ρ"µατς 122θµα 122διαρεση ρηµτων κατ συGυγα -

#αρακτ"ρα 123αηση συλλα$ικ" - #ρνικ" 123ανµαλη αηση 126

– απλ ρ"µατα 126– σνθετα και παρασνθετα 126

αναδιπλασιασµς 128– µαλς αναδιπλασιασµς 128– επανληψη αρ#ικ συµνυ 128– συλλα$ικ" αηση 128– #ρνικ" αηση 129

αναδιπλασιασµς στα σνθετα καιπαρασνθετα ρ"µατα 129

ανµαλς αναδιπλασιασµς 129αττικς αναδιπλασιασµς 130ενεστωτικς αναδιπλασιασµς 131∆υϊκς αριθµς ρηµτων 131

παραδεγµατα κλσης δυϊκαριθµ ρ"µατς 132

Eντητα 13η

Aσυναρετα ρµατατης A¢ συ"υγας 133

ωνηεντληκτα ρ"µατα 133καταλ"εις ωνηεντληκτων

ρηµτων 133συµωνληκτα ρ"µατα 137

– αωνληκτα 137– ενρινληκτα, υγρληκτα 137

ι καταλ"εις τυ µλλντα 138µλλντας σε –F, –*µαι 138ρ"µατα σε –ιGω µε µλλντα

σε –ιF 140ρ"µατα µε µλλντα σε –F

κατ τ τιµF 142ρ"µατα µε διπλ µλλντα, µσ

και ενεργητικ 142ρ"µατα ενεργητικ µε µσ

µλλντα 143Eδη αρστυ 144αριστς α¢ σιγµς 144αριστς $¢ ενεργητικς µσς 145τνισµς πρστακτικ"ς µ. αρ. α¢ 146ρ"µατα µε ενεργ. αρ. $¢ 146ρ"µατα µε µσ αρ. $¢ 147αριστι $¢ πυ κλννται κατ

τα ρ"µ. σε –µι 148µιτητες και διαρς αρ. $¢

των ρηµ. Iδα, Jλσκµαι, GF 150$ασικ καννες για τ σ#ηµατισµ

τυ αρστυ 150παθητικς µλλντας

και αριστς $¢ 151

ρ"µατα µε παθητικ αριστ $¢ 152

παρακεµενς και υπερσυντλικς 153

ενεργητικς παρακεµενςκαι υπερσυντλικς $¢ 153

παραδεγµατα κλσης συµωνλη-κτυ παρκ. και υπερσ. µσηςων"ς 154

ρ"µατα πυ κλννται κατ τππραγµαι 155

ρ"µατα σε –µµαι (Lυµµαι) 157ρ"µατα σε –µµαι (γγραµµαι) 157ρ"µατα σε –σµαι (πασµαι) 158ρ"µατα σε –σµαι (ππεισµαι) 159

Περιεµενα 11

ρ"µατα σε –ρµαι (Nθαρµαι) 163ρ"µατα σε –λµαι (Pγγελµαι) 163ρ"µατα µε παρκ. και υπερσ. πυ ανα-

πληρννται 164παρατηρ"σεις στυς συµωνλη-

κτυς παρακειµνυς 165 παρκ. και υπερσ. των ρηµ. πµπµαι,

κµπτµαι, @λγ#µαι 166µνλεκτικ" ευκτικ" µσυ παρακει-

µνυ 166

Eντητα 14η

Συνηρηµ#να περισπµενα ρµατα 167

ρ"µ. α¢ της σε –ω 167ρ"µ. πυ κλννται κατ τ

τιµω –F 167ρ"µ. σε –"ω (–F) 168ρ"µ. $¢ της σε –ω 169ρ"µ. πυ κλννται κατ τ

πιω –F 170δισλλα$α ρ"µ. σε –ω 173ρ"µ. γ¢ της σε –ω 175ρ"µ. πυ κλννται κατ τ

δηλω –F 175γενικς παρατηρ"σεις για

τα συνηρηµνα ρ"µ. 176ι λλι #ρνι των συνηρηµνων 176

– ρ"µ. σε –ω 176– ρ"µ. σε –ω 177– ρ"µ. σε –ω 177

καταλ"εις συνηρηµνων ρηµτων 178

Eντητα 15η

Pµατα $¢ συ"υγας (–µι) 180

παρατηρ"σεις 180

αιπρσεκτα αινµεναστα ωνηεντληκτα σε –µι 181

ι διαρς στα ρ"µ.@πσταµαι - @σταµαι 183

ρ"µ. πυ λ"γυν σε –µι, –µαι 184λλα ρ"µ. της $¢ συGυγας - κλση 185

– κλση εQµ, εIµι, ηµ, κε;µαι,κθηµαι, Iδα, δδικα" δδια, Nικα 185

(παρατηρ"σεις) 187τα σνθετα τυ εQµ, εIµι, ηµ,

Iδα, κε;µαι 188

Eντητα 16η

Pµατα ανµαλα, απθετικ,απρσωπα 190

ρ"µατα ανµαλα κατ τη σηµασατων #ρνων 190

ρ"µατα απθετικ 191

ρ"µατα απρσωπα " τριτπρσωπα 192

Eντητα 17η

Γενικ#ς παρατηρσειςγια τα ρµατα 193

τνισµς των σνθετων µε πρθεσηρηµτων 193

τνισµς της σνθετης υπτακτικ"ς -ευκτικ"ς 193

τνισµς της σνθετης πρστα-κτικ"ς 194

παρατηρ"σεις για τα δ#ρνατων ρηµτων 195

Eντητα 18η

%κλιτα 200

επιρρ"µατα 200

πρθσεις 200

σνδεσµι 200

κλιτα µε πλλαπλ" σηµασα 201

MEPOΣ Γ¢∆IKAIOΛOΓHΣH ΣXHMATIΣMOY

BAΣIKΩN TYΠΩN ONOMATΩNKAI PHMATΩN

– υσιαστικ α¢ κλσης ασυνα-ρετα 207

– υσιαστικ α¢ κλσης συνηρη-µνα 207

– υσιαστικ $¢ κλσης συνηρη-µνα 207

– αττικκλιτα 207– υσιαστικ γ¢ κλσης 208– επθετα $¢ κλσης 209– επθετα γ¢ κλσης 210– µετ#ς 210– ρ"µατα 211

Oµη#ι τπι 212


H πρσωδα των δ#ρνων ωνη-ντων στα ρ"µατα 214

MEPOΣ ∆¢ETYMOΛOΓIKO

Γενικς παρατηρ"σεις 225– πρωττυπη λη 225– παργωγη λη 225– ριGικ" λη 225– ρGα 225– σνθετη λη 226– απλ" λη 226– διπλσνθετη - πλυσνθετη

λη 226Παραγωγ" 227παργωγα υσιαστικ 227

– απ ρ"µατα 227– απ επθετα 228– απ λλα υσιαστικ 229

παργωγα επθετα 231– απ ρ"µατα 231– απ νµατα 232– απ επιρρ"µατα 234

παργωγα ρ"µατα 234– απ νµατα 234– απ λλα ρ"µατα 235– απ επιρρ"µατα 235– απ επιων"µατα 235

παργωγα επιρρ"µατα 236– τπικ 236– τρπικ 236– πστικ 236– #ρνικ 237– τπικ 237

Σνθεση 238– α¢ συνθετικ 238

– $¢ συνθετικ 238– παρασνθετα 239

MEPOΣ E¢I∆IOTYΠO ΛE(IKO ANΩMAΛΩN

PHMATΩN

Iδιτυπ λεικ ανωµλων ρηµτωντης αρ#αας ελληνικ"ς γλσσας 243

AΣKHΣEIΣ

– Tνισµς, πνεµατα 301– A¢ κλση υσιαστικν 303– B¢ κλση υσιαστικν 303– Γ¢ κλση υσιαστικν 311– Aνµαλα υσιαστικ 322– ∆ευτερκλιτα επθετα 325– Tριτκλιτα επθετα 329– Mετ#" 337– Παραθετικ επιθτων

και επιρρηµτων 340– Aριθµητικ 347– Aντωνυµες 348– Pµατα 355– Στι#εα ρ"µατς 355– Aσυναρετα ρ"µατα α¢ συGυγας 357– Συνηρηµνα " περισπµενα

ρ"µατα 362– P"µατα $¢ συGυγας 366– Γενικς ασκ"σεις απ’ λες

τις εντητες 371– Γενικς ασκ"σεις για τα ρ"µατα 376– Aσκ"σεις µε τα κυριτερα

ρ"µατα 389– Aσκ"σεις ετυµλγικ 397

ENOTHTA 1η

ΣTOIXEIA ΦΘOΓΓOΛOΓIKOY

1. ∆ιαρεση ωνηντων - ∆θγγι

α) Bραρνα: (ε ,

(

) Mακρρνα: –η, –ω

γ) ∆ ρνα: α, ι, υ (λλτε µακρρνα και λλτε ραρνα).

Oι δθγγι (κριι: αι, ει, ι, υι, αυ, ευ, ηυ, υ και καταρηστικ: α, η,ω) γενικ εναι µακρρνι: στρατεει, ασιλε, .

Mνι ι δθγγι αι και ι λγαρινται ραρνι, ταν ρσκ-νται εντελς στ τλς ασυναρετης κλιτ"ς λ#ης: α ρα

(ι , κπ

(ι , αλ-

λ: τας ρα–ι ς, τς κπ–ι ς.

T αι και τ ι εναι µακρρνα στην κατλη#η της ευκτικ"ς και σττλς των επιρρηµτων και επιωνηµτων:π.. πισα–ι , πισ–ι , στελα–ι (εν τα απαρµ.: πισα

(ι , στελα

(ι ), κι,

!Iσθµ, ε", παπα.

ΠINAKAΣ

Bραρνα Mακρρνα

ε, η, ω–αι, –ι (στ τλς κλιτν λ#εων) δ θγγι

αι, ι

fi¯È ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ Ï¤ÍÂˆÓÂ˘ÎÙÈÎ‹¿ÎÏÈÙÂ˜ Ï¤ÍÂÈ˜

2. Tνισµς

α. Γενικ καννες

1. Kαµι λη δεν τν εται πι πνω απ την πρπαραλγυσα:

πρ#ττµεν, $πρ#ττµεν, $πραττµεθα, $πικνδυνς.

2. "ταν η λγυσα ε ναι µακρρνη, η πρπαραλγυσα δεν τν εται:

' θ#λασσα, αλλ: τς θαλ#σσης, (δικς, αλλ: &δκως.

16 Eντητα 1η

3. H πρπαραλγυσα, ταν τν εται, πα ρνει πνττε ε α:λυµεθα, λυµεθα, (γµαι, παργρς.

4. Kθε #ραρνη συλλα#, ταν τν εται, πα ρνει πνττε ε α ( ¢():

ν)ς, ρς, τρς.

5. H µακρρνη παραλγυσα, ταν τν εται, πα ρνει ε α εµπρςαπ µακρρνη λγυσα ( ¢– –):

θκη, κυ, κµη, παιδεω, κλαω.

6. H µακρρνη παραλγυσα, ταν τν εται, πα ρνει περισπωµνηεµπρς απ #ραρνη λγυσα (~– ():

κπς, εγε, ρς.

7. "ταν η λγυσα ε ναι µακρρνη, η παραλγυσα πα ρνει πνταε α:

τ κπυ, τ+ δρ+ω.

#. Eιδικ καννες1. H ασυναρετη νµαστικ", αιτιατικ" και κλητικ" των πτωτικν1, ταν

τνεται στη λ"γυσα, καννικ παρνει #εα:

- µαητς µαητα ' τιµ α τιµα,τ/ν µαητν τ0ς µαητ#ς τ2ν τιµν τ3ς τιµ#ς µαητ3 µαητα4 τιµ2 τιµα

2. H µακρκατληκτη γενικ" και δτικ" των πτωτικν, ταν τνεται στηλ"γυσα, παρνει περισπωµνη:

τ µαθητ τν µαθητν τς τιµς τν τιµντ+ µαθητ5 τς µαθητας τ5 τιµ5 τας τιµας

α"τ α"τνα"τς α"τςα"τ+ α"ταςα"τ5 …

E#αιρνται τα αττικκλιτα:

τ λε, τ+ λε+, τς λε+ς ….

3. Στα πτωτικ, πυ τνεται η νµαστικ" τυ ενικ εκε τννταικαι ι λλες πτσεις τυ ενικ και τυ πληθυντικ, εκτς αν εµπδ-ει η λ"γυσα:

λ)ων, λ)ντς, λ)ντες κτλ - αλλ: λεντων(ρρην, (ρρενς, (ρρενες κτλ - αλλ: 6ρρ)νων7καστς, 7καστν, 7καστι κτλ - αλλ: 8κ#στυ, 8κ#στων, 8κ#στυς (η

1. Πτωτικ λγνται τα πντε κλιτ µρη τυ λγυ (ρθρ, υσιαστικ, επθετ,αντωνυµα, µετ") πυ σηµατυν πτσεις.

Στιεα θγγλγικ 17

λ"γυσα εναι µακρ κι τσι δεν µπρε να τνιστε η πρπαραλ"γυ-σα).

Eαιρσεις: 1. Tα πρωτκλιτα υσιαστικ στη γενικ" πληθ. κατευντν τν:π.. - νεανας – τν νεανιν, - πλτης – τν πλιτν, '

θ#λασσα – τν θαλασσν.

2. Tα µνσλλαα νµατα της γ¢ κλσης στη γεν. και δτ.λων των αριθµν τννται στη λ"γυσα:

π.. ' λ9, τς λγς, τ5 λγ4 – τν λγν, τας λ-9.

Σηµ. Tα µνσλλαα: ' δ+3ς (= λαµπδα), - θ;ς (= τσακλι), τ/ <ς, - πας, - δµς, -Tρ;ς και τ/ ς στη γεν. πληθ. τννται στην παραλ"γυσα: τν δ+#δων, τνθων, τν =των, τν παδων, τν δµων, τν Tρων, τν των.

4. H λ"γυσα πυ πρρεται απ συναρεση, ταν τνεται, καννικπαρνει περισπωµνη:

(τιµ#ω) τιµ, ($πιµελ)ες) $πιµελες, τ/ν (6ληθ) /σα) 6ληθ.

Παρνει µως #εα, αν πριν απ τη συναρεση εε #εα η δετερη απτις συλλας πυ συναιρνται:

(8στα;ς) 8στς, (κλης, κλ52ς) κλες.

5. Kθε λ#η πυ λ"γει σε –ευ και –υ, ταν τνεται στη λ"γυσα, παρ-νει περισπωµνη:

* ασιλε+, ε+, παντα+.

Eα ρεση: >δ, >, ?, π0 (= κπυ, σως).

6. Tα επιρρ"µατα σε –ως, ταν τννται στη λ"γυσα, παρνυν περι-σπωµνη:

καλς, ε"τυς

7. Oι µνσλλαι ρηµατικ τπι µε µακρ ων"εν παρνυν περισπω-µνη:

θ, θ5ς, στ, , , 5ς (υπτ. τυ ηµ).

Eα ρεση: ρ2 και 2ς " 52ς (ριστ. τυ ηµ).

3. τνες λεις

∆κα µνσλλαες λ#εις της αραας ελληνικ"ς δεν παρνυν τν:

1. Tα ρθρα , , , α.

2. Oι πρθσεις ες, ν, κ ().

3. Tα µρια ε, ς, ! (" !κ " !").

18 Eντητα 1η

Oι λ#εις αυτς λγνται και πρκλιτικς " πρκλιτικ.

T ! τνεται µε #εα, (" αρεα) ταν αµσως στερα απ αυτυπρει στ#η: 5ς @ ?;

T ς τνεται α) ταν ει τη σηµασα τυ #τως (= τσι): !δ’ %ς(= τε τσι) και ) ταν ρσκεται στερα απ τη λ#η στην πα ανα-ρεται: θε&ς %ς (= ως θες).

0λες ι τνες λ#εις τννται, ταν δνται τν τν τυ εγκλιτικπυ ακλυθε:

π.. αA γε νες, ες τε τ3ς πλεις, ε τις λ)γει.

4. Eγκλιτικς λεις - γκλιση τυ τνυ

Eγκλιτικς λ#εις εναι µερικς µνσλλαες " δισλλαες λ#εις πυσυµπρρνται στεν µε την πρηγµενη και ακγνται σαν µα λ#η.

Ως εγκλιτικς λ#εις συν"θως ρησιµπινται ι ε#"ς:

1. ι µνσλλαι τπι των πλγιων πτσεων της πρσωπικ"ς αντωνυ-µας µ', µ, µ* – σ', σ, σ* – +, /, 0<

2. η αριστη αντωνυµα τ5ς – τ5 εκτς απ τ ¢ τπ 6ττα (= τιν3)<

3. λι ι δισλλαι τπι της ριστικ"ς τυ ενεσττα των ρηµ. εµ5 καιηµ5<

4. τα επιρρ"µατα π8, π, πθ*ν – π9ς, π: (" π;), πτ*<

5. τα µρια γ, τ, π, πρ, π9, ν<ν (= λιπν), δ* (τ πρσυµα, ι σν-δεσµς).

O τνς των εγκλιτικ$ν

1. Xνεται

α) σε λα τα εγκλιτικ, ταν η πρηγµενη λ#η εναι #τνη " περι-σπµενη:6νρ τις, ναν τινα, καλ σε, καλ τιναB

) µν στα µνσλλαα εγκλιτικ, ταν η πρηγµενη λ#η εναι πα-ρ#τνη:)ρω τι, λς τις.

2. Aνε#α νει (ως ε α),ταν η πρηγµενη λ#η εναι πρπαρ#τνη " πρπερισπµενη "τνη " εγκλιτικ": (νθρωπς τις, (νθρωπ τινες, κπς τις, ε τς $στµι λς ( τνς τυ τς ανεανει στ ε, τυ >στ? στ τ5ς και τυ µ5στ στ5). O τνς ανεανει στη λ"γυσα της πρηγµενης λ#ης.

3. Mνει στη θση τυ,α) ταν η πρηγµενη λ#η εναι παρ#τνη και τ εγκλιτικ δισλλα-

:


λι ε>σν, λγι τιν)ςB

) ταν η πρηγµενη λ#η ει πθει κθλιψη " ταν πριν απ τ εγκλι-τικ υπρει στ#η:

καλ/ν δ’ $στ4ν – COµηρς, ασ, τυλ/ς Dν<

γ) ταν υπρει µαση " αντιδιαστλ":

παρ3 σ, πρ/ς σ)B τατα σ λ)γω, "κ $κεν+ω.

Πρακτικς καννας

O τνς των εγκλιτικν ανε#α νει στην τελευταα συλλα" της πρη-γµενης λ#ης, αρκε να µην νεται η παραλγυσ της και να µηνυπρει στ#η " κθλιψη. Aλλις παραµνει στ εγκλιτικ " νεται:

π.. (νθρωπς τις, κπς τις, αλλ:

6νθρπυ τινς, λγς τις, τιµ σε, καλ τινας,

6γαθς τις, καλ/ν δ’ $στν.

Σηµ. Mερικ εγκλιτικ συνενννται µε ρισµνες πρηγµενες λ#εις και γρνταισαν να εναι µια λ#η. Oι λ#εις αυτς κρατν τν αρικ τν τυς και δεν ακ-λυθν τ σετικ καννα τυ τνισµ: ?τε, µτε, ετε, Fντε, Gστε, Gσπερ,κατι, µι, εθε, Hδε, Aδε κ..

5. Tα πνε8µατα

1. Kθε λ#η πυ αρει απ ων"εν " δθγγ " απ σµων ρ παρ-νει πνω σ’ αυτ να ιδιατερ σηµδι πυ λγεται πνεµα. Tα πνε-µατα εναι δ, η ψιλ (C) και η δασε α (D): 6νρ, $γ, 7πµαι, Jρις,εKρσκω, αLµα, M)ω.

2. Σε πλλς περιπτσεις µπρµε να καταλυµε τι µια λ#η παρνειδασεα, αν την κνυµε σνθετη µε πρθεση πυ περιει π " τ πριναπ τ τελικ ων"εν (6π, κατ#, $π, µετ#, 6ντ, Kπ). 0ταν τ πτρπεται στ δασ τυ και τ τ σε θ µετ τη σνθεση, ττε η λ#η(¢ συνθετικ) δασνεται.

Π.. αρ – 6αιρ, Nµιλλα – $#µιλλς, Nπτω – $#πτω, εKρσκω –$ευρσκω, PρµQω – $αρµQω, Nγις, Pγι#Qω – καθαγι#Qω,'γµαι – 6ηγµαι, εAργνυµι – κ#θειρ9η, κνµαι – 6ικνµαικτλ

Aντθετα: Rστησα – κατ)στησα, Rστην, Rστη – κατ)στη, Sλλυµι – 6πλ-λυµι (6πλεια), Rρµαι – µετ)ρµαι, $λανω - 6πελανωκτλ

20 Eντητα 1η

6. Π@θη ωνηντων και συµ9νων

α) Π@θη ωνηντων και διθγγων

1) Συνα ρεση:

π.. WEρµς (WEρµ)-ας), συκ (συκ)-α), τιµµεν (τιµ#-µεν), δηλν(δηλ-ειν), πρλεγν (πρ-)λεγν), πρυθυµθη (πρ-εθυµθη),Σωκρ#τυς (Σωκρ#τε /σ-ς).

2) Kρση:

π.. τ?νµα (τ/ Sνµα), µεντXν (µ)ντι Xν), $γ+µαι ($γ; Yµαι),$γ+δα ($γ; Yδα), κ6γ; (κα4 $γ;), τα"τ3 (τ3 α"τ3), τ6νδρ/ς(τ 6νδρ/ς), τ6µ3 (τ3 $µ3), Zγαθ[ ( 6γαθ[), πρ?ργυ (πρ/Rργυ), κ+\τα (κα4 εYτα), κ6ν (κα4 $ν), κXν (κα4 Xν), θ(τερν (τ/Nτερν = τ/ 7τερν), >κετεετε (κα4 κετεετε), τ<ργν " τ?ρ-γν (τ/ Rργν), τ\λλα " τ(λλα (τ3 (λλα)B δες σηµ. 2.

Σηµ. 1.: T σηµδι πυ εναι µι µε ψιλ" λγεται κρωνδα και µπανει πνω στσηµε της κρσης. 0ταν µως η πρτη λ#η απτελεται απ να ων"εν "δθγγ πυ παρνει δασεα, στη θση της κρωνδας σηµεινεται δασεα:π.. Nνθρωπς (- (νθρωπς), Pν2ρ (- 6ν2ρ), ^ν (^ (ν), Jνεκα (_ 7νεκα),Pγ; (N $γ;).

Σηµ. 2: Πλλ εκδτες γρυν τ?ργν, τ(λλα κτλ.

3) &κθλιψη:

Gκθλιψη εναι η απλ" τυ τελικ ρας ων"εντς µιας λ#ης,ταν η επµενη αρει απ ων"εν " δθγγ.

π.. 6π’ $µ (6π/ $µ), ?τ’ α"τ/ς (?τε α"τ/ς), Hτ’ Dλθεν (= Hτε Dλ-θεν), παρ’ $µ (παρ3 $µ), δεν’ Rπαθν (δειν3 Rπαθν), µ’$γ; (ηµ4 $γ;), 7πτ’ Dσαν (8πτ3 Dσαν), 6’ 'µν (6π/ 'µν),νθ’ Hλην (νκτα Hλην).

∆εν εκθλνται πτ:

1. Oι δθγγι

2. τ –υ3. τ α και τ των µνσλλαων λ#εων (π.., τ, τ3)

4. ι πρθσεις 6"ρι, µ"ρι, περ, πρ&5. ειδικς σνδεσµς Aτι (Hτ’ = Hτε)

6 η αριστη αντωνυµα τ5 και η ερωτηµατικ" τ.

Σηµ. Kατ την κθλιψη τνς τυ ων"εντς πυ εκθλεται σε κλιτς λ#εις καιστ αριθµητικ BπτC ανεανει ως #εα στην παραλ"γυσα της λ#ης πυ εκθλ-εται<


π.. πλλ3 - πλλ’, $µ[ - Dµ’, δειν3 - δεν’, τα"τ3 - ταFτ’, 8πτ3 - 0πτ’.E#αιρεται η λ#η τιν3 - τιν’, πυ δεν ανεει τν τν, για να µη συγεται µετην ερωτηµατικ" τν’.

4) Aα ρεση, υα ρεση:

π.. ’γαθ[ ( 6γαθ[), 6ε4 (α>ε4 = υαρεση), !Aρεπαγτης (!Aρειπα-γτης).

5) Συγκπ:

π.. πατρ/ς (πατ)ρ-ς), µητρ/ς (µητ)ρ-ς), γγνµαι (γι-γ)ν-µαι),Rσν (R-σε-ν).

6) Aνπτυη:

π.. πατρ#σι (πατ/ερ-σι), 6νδρ#σι (6ν)ρ-σι > 6νδρ-σι > 6νδρ#σι).

7) Mετθεση:

π.. τ2ν Πκνα (Πνκα).

8) Aµ ωση:

π.. 7τερς (Nτερς), !Oρµεν/ς (!Eρµεν/ς), cλ/ς (cελ/ς).

9) Aντιµετα$ρηση (= αµιαα αλλαγ" τυ ρνυ µετα# δ γειτνι-κν ωνηντων):

π.. ασιλ)ως (ασιλς: η>ε, >ω), τ/ν ασιλ)–α (ασιλ(α : η<ε,

(α>–α),

πλεως (πλης).

10) Πιτικ µετα#λ " τρπ " ετερ ωση (η>ω, ε>):

π.. λγς (λ)γω), ρς ()ρω), Mωγµ2 (Mγ-νυµι), λιπ/ς (λεπ-ω),σπυδ (σπεδ-ω), 6µι2 (6µε-ω).

11) Πστικ µετα#λ (ω>, η>ε, >ω, ε>η κτλ):

π.. (#ρυνση: µακρ>ρα) δδωµι, δρν > δδµαι, δσις, δτς/ Aστηµι > Aστ

(αµαι, / τθηµι > τθεµαι, θ)σις, θετ/ς / λεπω > Rλ

(ιπν,

/ εγω > R(υγν,

(υγ2 / 6κω > 6κ2.

(κταση: ρα > µακρ) πι)-ω > πιη-τς, πη-µα / 6νερ >6ν2ρ / Mητρ > Mτωρ / δηλ-ω > δηλ-σω, δλωσις / $πσταµαι >gπιστ#µην, gπιστθην / εKρσκω > η_ρν / στ3 > στωικ/ς / λιµ[ν –> λιµ2ν / 6ληθ[ς > 6ληθ2ς / Σωκρ#τεσ > Σωκρ#της / σρν >σρων.

12) Aντκταση αναπληρωµατικ κταση:

(= κταση στερα απ απλ" συµνυ)

π.. τ#λ–ας (τ#λ(α /ν-ς), λυθε4ς (λυθ)ν/τ-ς), γ)ρυσι (γ)ρν/τ-σι), τς λυ-

22 Eντητα 1η

θεσι (λυθ)ν/τ-σι), τς λασι (λαν/τ-σι), Rµεινα (Rµεν-σα, Rµε/ν-να: αµωση + απλπηση), τς στhσι (στ

(αν /τ-σι), πhσι

(π(αν /τ-σι).

I) Π@θη συµ9νων

1) Aπ#λ:π.. γ)γραθε (γ)γρα- /σθε), $λυ ($λε /σ-, ε+ > υ), τ δ#συς

(δ#σε /σ-ς, ε+ > υ), Aστηµι ( /σ -στηµι), gγγ)λθαι (gγγ)λ- /σθαι),τς γ)νεσι (γ)νε /σ-σι = απλπηση), Rστειλα (Rστελ-σα) > Rστε/λ-λα: αµωση σ, απλπηση λ, αντκταση ε>ει), τς πιµ)σι(πιµ)/ν-σι), µ)λ–ας (µ)λα/ν-ς), Sρνις (Sρνι /θ-ς), $λπ4ς ($λπ /δ-ς), (να9((νακ/τ-ς), τς γγασι (γγαν/τ-σι: απ. ντ + αντκτ.

(α>–α), τς

$λθσι ($λθν/τ-σι: απ. ντ, αντκτ. >υ), - αρεις (αρεν/τ-ς:απ. ντ, αντκτ. ε>ει), λ)ν (λ)ν/τ-), τ/ πhν (παν/τ-), εLς (7ν-ς:απ. ν + αντκτ. ε>ει).

2) Aνπτυη συµ$νων:

π.. µεσηµρα (µεσηµρα), γαµρς (γαµρ/ς), 6νδρ/ς (6ν)ρ-ς >6νρ-/ς: ανπτ. δ), (ρρητς, Rρριπτν, Rρρια, 6πρρητς, (ρρυθ-µς, (ρρωστς (α + Qννυµι).

3) Mετθεση τυ j (επνθεση):αν+j > αjν > αιν–αρ+j > αjρ > αιρ–ρ+j > jρ > ιρ–

π.. µαρανω (µαρ#ν-jω), καθαρω (καθ#ρ-jω), αρω ((ρ-jω), αρω(#ρ-jω), µρα (µρ-jα), µ)λαινα (µ)λαν-jα), τ#λαινα (τ#λαν-jα).

4) &νωση συγ$νευση συµ$νων:

π.. Rτα9α (Rταγ-σα), Sνυ9 (Sνυ-ς), iAραψ (iAρα-ς), υλ#ττω (υ-λ#κ-jω), 6λλ#ττω (6λλ#γ-jω), $λ#ττων ($λ#-jων), αρεσσα (α-ρετ-jα), $λπQω ($λπδ-jω), $ρQω ($ρδ-jω), πhσα (π ¢(αντ-jα > π ¢(αν-σα), λυθεσα (λυθ)ντ-jα > λυθ)νσα: τ+j = σ, απ. ν, αντκτ. ε>ει),στhσα (στ ¢(αντ-jα > στ ¢(ανσα: τ+j = σ απ. ν, αντκτ.

(α> –α), 8κ-

σα (8κντ-jα > 8κνσα), Pρπ#Qω (Pρπ#γ-jω).

5) Aµ ωση συµ$νων:

π.. γρ#µµα (γρ#-µα), ε>ληµµ)νς (ε>λη-µ)νς), συνηµµ)νς (συν-ηπ-µ)νς, θ. Nπ-τ-), Rστειλα (Rστελ-σα > Rστε/λ-λα: αµ. σ>λ,απλπ. λ, αντκτ. ε>ει< τσι σηµατστηκαν λι ι αρ. α¢ σιγ-µι), Rκρινα (Rκρ

(ιν-σα > Rκρ–ι /ννα), σ)ννυµι (σ)σ-νυµι), Πελ-

πννησς (Πελπσ-νησς), στ)λλω (στ)λ-jω), κτενω (κτ)ν-jω >


κτ)/ννω: αµ. j>ν, απλπ. ν, αντκτ. ε>ει), >κτρω (>κτρ-jω >>κτρρω: αµ. j>ρ, απλπ. ρ, αντκτ.

(ι>–ι), 6µνω (6µν-jω >

6µ/ννω > αντκτ. (υ>–υ), κρνω (κρν-jω > κρ/ν-νω > αντκτ.

(ι>–ι),

Z9υµµ)νς (Z9υν-µ)νς), πληµµελ2ς (πλην-µελ2ς), $λλιπ2ς ($ν-λι-π2ς), συρρ)ω (συν-ρ)ω).

6) Aνµ ωση συµ$νων (>κ, >π, θ>τ):

α) (µε τρπ")

π.. τ)θυκα (θ)θυκα), π)υκα ()υκα), κερευκα (ερευκα),τυθσµαι (θυθσµαι), $τ)θην ($θ)θην), λθητι (λθηθι), τςτρι/ς (θρι/ς), τρ)ω (θρ)ω), $τ#ην ($θ#ην), Rω (7ω <σ)ω).

) (µε απλ")π.. 6γα (6γ /γα), ατρα ( /ρατρα),

γ) (µε συλλαικ" ανµωση)π.. τρ#πεQα (τε-τρ#πεQα), 6µρε0ς (6µιρε0ς).

7) Tρπ συµ$νων

$κλεκτ/ς ($κλεγ-τ/ς), γραπτ/ς (γρα-τ/ς), $διθην ($δικθην),$τρ)θην ($τρ)πθην), ρδς (πρ/ + -δ/ς), ρυρ/ς (πρ-Fρς,πρ--ρ/ς), τετρ#θαι (τετρ#π- /σθαι, π>), πεπρ#θω (πεπρ#γ- /σθω,γ>) (= συµπνευµατισµς), διωγµ/ς (διωκµ/ς), πευλαγµ)νς (πευ-λακµ)νς), αρι)στερς (αρι)τ-τερς), $πεσθην ($πεθ-θην), π)πει-σµαι (π)πειθ-µαι), πλσις (πλτις), 8κσις (8κντις > 8κ-σις: τρπ" τ>σ, απ. ν, αντκτ. >υ), $µπν)ω ($νπν)ω), συγαρω(συν-αρω), παγκ#κιστς (παν-κ#κιστς).

ENOTHTA 12η

ΣTOIXEIA TOY PHMATOΣ

1. Παρεπµενα τυ ρµατς

1) ∆ιθεση: α) ενεργητικ ) µσηγ) παθητικ δ) υδτερη

2) Aριθµς: α) ενικς) δυϊκςγ) πληθυντικς

3) Πρσωπ: (α¢, ¢ και γ¢)

4) γκλιση: α) ριστικ) υπτακτικγ) ευκτικδ) πρστακτικ

Oνµατικ τπι: α) απαρµατ, ) µετ.

5) Xρνς (στην ριστικ)α) ενεσττας) παρατατικςγ) µλλντας (απλς)δ) αριστςε) παρακεµενςστ) υπερσυντλικς) συντελεσµνς µλλντας

i) αρκτικ: α) ενεσττας) (απλς) µλλνταςγ) παρακεµενς

ii) ιστρικ: α) παρατατικς) αριστςγ) υπερσυντλικς

iii) συντελικ α) παρακεµενς) υπερσυντλικςγ) συντελεσµνς µλλντας

122 Eντητα 12η

Xρνι και εγκλσεις

Ô˝Ô

EνεστταςAριστςΠαρακεµενς

υν ριστικ, υπτακτικ, ευκτικ, πρστακτικ,απαρµατ, µετ.

˝¸Παρατατικς

Yπερσυντλικς υν µν ριστικ.

M¤ÏÏÔÓÙ·˜ ει ριστικ, ευκτικ, απαρµατ, µετ.

6) Φωνς: α) ενεργητικ (–ω, –µι)) µση (–µαι)

7) Συυγες α) πρτη (–ω) λω, τιµ) δετερη (–µι) δεκνυµι

Σηµ. 1.: T απαρµατ και η µετ ενεσττα και παρακειµνυ ισδυναµν µειστρικ ρν και µεταρνται µε παρατατικ και υπερσυντλικ αντστι-α, ταν ε!αρτνται απ ιστρικ ρν.Π.. πρεντ π τς πλεµυς νµ ντες λγυς εναι (= πε νµιν…)αδως πσιν πεθντ "δ#ν γνωκτες (= πε "δ#ν γν%κεσαν).

Σηµ. 2: Iστρικς ρνς εναι και ιστρικς ενεσττας.

2. Kρια στιε α για τ σηµατισµ τυ ρµατς

1) Kατλη!η

2) Θµα

3) Xαρακτρας

4) A!ηση

5) Aναδιπλασιασµς

6) Bηθητικ ρµα (για τυς περιραστικς τπυς)

Π.. λ-ω, -λυ-ν, -λε-λ-κειν:λυ- ı¤Ì·

–ω, –ν, –κειν καταλ!εις

- α!ηση

λε- αναδιπλασιασµς

υ- αρακτρας.

3. Θµα

Θµαρηµατικ (τ αρικ θµα τυ ρµατς: λ–ω, γρ–ω)

"ρνικ (αυτ πυ παρνυµε ως ση για να σηµατσυµεκθε ρν: ενεστ. και παρατ. γρα–, µλλντας καιαρ. γραψ–, παρακ. και υπερσ. γεγρα–).

Στιεα τυ ρµατς 123

4. ∆ια ρεση ρηµτων

Kατ συυγα και "αρακτ ρα:

A¢ Συυγα

#ωνηεντληκτα

συµ#ωνληκτα

ασυναρετα-$αρ%τνα (λω,παιδεω, ρω, κλαω …)συνηρηµνα-περισπ&µενα(τιµ&ω-', πι*ω-', δηλω-')

α#ωνληκτα $αρ%τνα (τρ+ω,/γω, τ&σσω, θ. ταγ–, λπω, θ.λπδ–)ενρινληκτα - υγρληκτα (ν*µω,µ*νω, 0γγ*λλω, δ*ρω)

B¢ Συυγα

#ωνηεντληκτα

συµ#ωνληκτα

(3στη-µι, τθη-µι, 3η-µι, δδω-µι,στρ%-ν-νυµι)

α#ωνληκτα (µε-γνυ-µι, δεκ-νυ-µι, εγ-νυ-µι)

υγρληκτα (4λ-λυ-µι)σιγµληκτα (κερ&ν-νυµι, θ.

κερασ–, σ+*ννυµι,θ. σ+εσ–)

5. A!ηση

Oι ιστρικ ρνι (παρατατικς, αριστς, υπερσυντλικς) παρνυνστην αρ τυ θµατς της ριστικς α%'ηση. Aυτ εναι:

α) Συλλα$ικ , να – (µε ψιλ) για τα ρµατα πυ αρυν απ σµω-ν: λω, παρατ. 5-λυν, αρ. 5-λυσα, υπερσ. -λελκειν.

$) Xρνικ , πυ εναι η κταση τυ αρικ ραρνυ ωνεντς τυθµατς.

Kατ τη ρνικ α!ηση γννται ι ακλυθες εκτσεις:

τ (α>η 0γγ*λλω > 6γγελλν

τ ε>η λπω > 6λπιν

τ >ω 7ρω > 8ριν

τ (ι > –ι 9δρω (

(ι) > 3δρυν (–ι)

τ (υ > –υ :;ανω (

(υ) > <;αινν (–υ)

τ αι>(η α?ρω > &'ρν

τ ει>(η ε@κ&ω > AA6καν

τ αυ>ηυ α"B&νω > ηCBανν

τ ευ>ηυ ε:ρσκω > η<ρισκν

τ ι>*ω @κ' > Dκυν


Παρατηρ σεις

1) Tα ρµατα πυ εναι σνθετα µε πρθεση παρνυν την α!ηση εσω-τερικ, δηλαδ µετ την πρθεση τις πρθσεις, αν τ ρµα εναισνθετ µε δ πρθσεις:

Π.. παρα-λω, παρ-*λυνκατα-τ&σσω, κατ-*τασσνδι-&γω, δι-Fγνσυν-αισθ&νµαι, συν-Aησθανµηνκατ-ικω, κατ-%κινγ-ειρ', ν-εερυνπρ-απ-στ*λλω, πρ-απ-*στελλνγ-κωµι&ω, ν-εκωµανπρ-εB-&γω, πρ-εB-Fγν

2) *σα ρµατα αρυν απ ρ, ταν παρνυν α!ηση, τ διπλασι-υν:π.. πτω, ρριπτν, ρριψα, ρρια.

Σηµ. Στην πραγµατικτητα δεν εναι διπλασιασµς αλλ αµωση:σρ*ω > 5σρεν > 5ρρεν+ρ&πτω > 5+ραπτν > 5ρραπτν (+ = δγαµα).

3) T αρικ ευ στα απλ ρµατα µνει αµετλητ µε την α!ησηγνεται ηυ:

π.. ε<δω (= κιµµαι), ηGδν, η<δησα,ε:ρσκω, η<ρισκν και ε<ρισκν, ηGρν και εGρν κτλ,εCµαι, η"µην και ε"µην, η"B&µην και ε"B&µην, ηHγµαι,ε"θνω, ηCθυνν και εCθυνν.

4) Tα παρασνθετα ρµατα (= παργνται απ σνθετα) πυ υν α¢συνθετικ τ επρρηµα ε+ (= καλ) συνθως δεν παρνυν α!ηση:

Π.. ε"δαιµν' (<ε"δαµων), ε"δαιµνυν, ε"δαιµνησα,ε"δκιµ', ε"δκµυν, ε"δκµησα,ε"εργετ', ε"εργ*τυν, ε"εργ*τησα,ε"τυ', ε"τυν, ε"τησα.

Σηµ. Tα ρµ. ε"δαιµνω, ε"δαιµν', ε"δκιµ', ε"θυµIµαι, ε"λα+Iµαι, ε"πρ',ε"τρεπω, ε"τυ' και ε";ρανω υν λλτε ε"– και λλτε η"– (σπανιτερα).Πρπει να σηµειωθε τι τα παρασνθετα παρνυν εσωτερικ α!ηση, αν µεττ ε"– υπρει ρα ωνεν: ε"ρκ' - ε"%ρκυν κτλ. Aν µετ τ ε"– υπρειµακρ ωνεν, ττε µνυν ωρς α!ηση: ε"ωIµαι – ε"ωµην κτλ. Aν ακ-λυθε σµων, ττε κρατν τ ε"– τ τρπυν σε η"–.

5) Tα παρασνθετα ρµατα µε πρτ συνθετικ λλη λ!η, εκτς αππρθεση, υν τη συλλαικ ρνικ α!ηση στην αρ" , σαν ναταν απλ:


Π.. δυστυ' (< δυστυ/ς), δυστυν, δυστησα,

@κδµ', Jκδµυν, Jκδµησα,

µυθλγ', µυθλγυν, µυθλγησα,

αλλ δυσαρεστ', δυσηρ*στυν, δυσηρ*στησα.

6) Tα ρµατα πυ τ θµα τυς αρει απ µακρρν ωνεν καν-νικ δεν υν ρνικ α!ηση:π.. Kκω, Lκν - J;ελ', J;*λυν κτλ.

Σηµ. Tα αρικ –α και –*α στυς ιστρικς ρνυς γννται η και &η (αναλγικπρς τα αρικ

(α και αι).

π.. 0θλ', 6θλυν - 0ργ', 6ργυν - /δω, AMδν.

7) T αρικ ει γνεται κατ την α!ηση (η µν στ ρµα ε#κω -A6καν, A6κασα κτλ (αλλ και ε?καν, ε?κασα κτλ), στν παρατατικτυ ε$µι - AMα και A6ειν και τυ $δα - A6δειν και A6δη.

Σηµ. Στα λλα ρµατα τ αρικ ει µνει αµετλητ: ε?ργω (= εµπδω την εσδ),

εργν, ερBα.

8) Oι πρθσεις ν και σ&ν στα σνθετα ρµατα, ταν ρεθν µπρσταπ την α!ηση, !αναπαρνυν την καννικ τυς µρ:

Π.. µ-µ*νω, ν-*µενν

λ-λεπω, ν-*λειπν

συλ-λ*γω, συν-*λεγν

συµ-;ων', συν-ε;%νυν

συγ-κπτω, συν-*κπτν

συ-στρατεω, συν-εστρ&τευν

9) H πρθεση κ, ταν εναι α¢ συνθετικ στυς τπυς πυ δεν υνα!ηση, γνεται ! µπρστ απ την α!ηση ε– (και µπρστ απκθε ωνεν):

Π.. κ-+&λλω, B-*+αλλν,κ-λ*γω, B-*λεγν, B-*λεBα, B-ελα.

10) *λες ι πρθσεις πυ λγυν σε ωνεν παθανυν κθλιψη, εκτςαπ τις πρ' και περ :Π.. :π-+&λλω, :π-*+αλλν, αλλ

πρ-+&λλω, πρ-*+αλλν και πρ+αλλν (+ε = υ),

περι-+&λλω, περι-*+αλλν.

11) T αρικ ι κπτε µνει αµετλητ:Π.. @ωνµαι, @ωνιµην, (αλλ: ?µαι, Jµην).


12) T αρικ υ µνει ωρς α!ηση:

Π.. "τ&ω (= πλττω), Cταν.

13) O τνς µιας λ!ης δεν µπρε να ανεε πρα απ την α!ηση:

Π.. 0;-Nγµαι, (πρστ.) (-)!, 0;-θω, 0;Nθε κτλ?π-@γµαι, (πρστ.) (π-*!, 0π-θω κτλ.

6. Aν+µαλη α!ηση

α) Aπλ ρ µατα1. Cυν α!ηση (καννικ) και / (ανµαλη):

0λµαι - +υλµην και O+υλµην, (O)+υλθην και O+υλθην

δναµαι - δυν&µην και Oδυν&µην, (O)δυνθην

µλλω - 5µελλν και 6µελλν.

2. Cυν α!ηση ει αντ η τα ρµατα πυ αρυν απ ε:

θω, ε7θιν - Pλττω, ε9λιττν - Qλκω, ε;λκν - Qπµαι, ε<πµην - περι-*πω (= καλµεταειρµαι κακµεταειρµαι), περι-ε)πν - ργ&-µαι, ε#ργαµην - Qρπω, ε;ρπν - Pστι&ω-', ε<στ ων - 5ω, ε$ν - ',ε7ων.

Σηµ.: H ανωµαλα αυτ ελεται στην παρ!η ενς σ + (δγαµα) στην αρ τυθµατς:

π.. σ*ω - 5σεν - 5εν - εν+ εργ&µαι - +εργαµην - εργαµην - ε@ργαµην.

3. Cυν συλλαικ α!ηση (ε), αν και αρυν απ ωνεν:=θ>, -%θυν=ν?µαι, -ωνµηνκατγνυµι, (κατ-)*-αBα.

Σηµ.: Kαι αυτ τα ρµατα εαν στην αρ τυ θµατς +: +ωθ*ω-', +%θεν -υνκτλ.

4) Cυν δ συγρνως αυ!σεις, συλλαικ και ρνικ:

@ρ> - (στν παρατατικ) B+ρων,

Cλ σκµαι - (στν ¢ αρ.) Bλων (και Dλων),

((ν)- γω - ((ν) - Gωγν - (ν Gω!α.

Σηµ.: Cτσι και 5ικα - %κειν.

5) T ρ. Bρτω παρνει τη ρνικ α!ηση στη δετερη συλλα:

P%ρταν, P%ρτασα (απ τ Rρταν, Rρτασα: αντιµεταρηση).


) Σ%νθετα και παρασ%νθετα

1. Cυν την α!ηση στην αρ, πριν απ την πρθεση, σαν να ταν απλ(παρ τν καννα):

0µ;ι*ννυµι, Oµ;ι*ννυν, Oµ;εσα,

γγυ&ω, Oγγων, Oγγησα, Oγγηκα

µπεδω, Oµπ*δυν, Oµπ*δωσα,

µπλ&ω, Oµπλων, Oµπλησα, Oµπληκα

ναντιµαι, Oναντιµην, Oναντι%θην, Oναντωµαι

πεγω, 6πειγν, 6πειBα,

πσταµαι, Oπιστ&µην, Oπιστθην,

καθ*µαι, καθεµην, καθ*σθην,

πριµι&µαι, πριµιαµην, πριµιασ&µην,

;ριµι&µαι, ;ριµιαµην, ;ριµιασ&µην.

2. Cυν την α!ηση λλτε στην αρ (ε!ωτερικ), σαν να ταν απλ,και λλτε µετ την πρθεση (εσωτερικ):

διακν', διακνυν και διηκνυν,

κκλησι&ω, Oκκλησαν και Bεκκλησαν,

καθεδω, κ&θευδν και καθηIδν,

κ&θηµαι, καθµην και καθµην,

καθω, κ&θιν και καθNν.

3. Cυν συγρνως δ αυ!σεις, πριν απ την πρθεση και µετ τηνπρθεση:

/µπ"ω και /µπσ"ω, 6µπειν, 6µπισν,(µι-γν>, Oµ;εγνυν, Oµ;εγνησα,(µισ0ητ> (0µ;ς + +Fναι), Oµ;εσ+τυν, Oµ;εσ+τησα,(ν-µαι, Oνειµην, Oνεσµην,(ντι0λ>, Oντε+λυν, Oντε+λησα,νλ>, Oν%λυν, Oν%λησα,διαιτ>, (σνθετ) - διAτων, -διAτησα,(π)ανρθ> (π + 0νU + ρθ'), πην%ρθυν, πην%ρθωσα,(ντιδικ>, Oντεδκυν, Oντεδκησα,#ν>, ωνυν (και @νυν) ωνησα (και @νησα),@ρ>, P%ρων, P%ρακα,παριν>, παρ%νυν, παρ%νησα.

Σηµ.: T ρµα καταναλσκω (κατ&+0νU+Vλσκω) παρνει α!ηση µετ την α¢ πρθεση:κατ-ην&λισκν, κατ-ην&λωσα.


7. Aναδιπλασιασµς

Oι συντελικ ρνι (παρακεµενς, υπερσυντλικς και συντελεσµνςµλλντας) υν στην αρ τυ θµατς τυς αναδιπλασιασµ σε λεςτις εγκλσεις και στ απαρµατ και στη µετ.

1. Oµαλς αναδιπλασιασµς στα απλ ρ µατα:

α) Eπανληψη τυ αρικ συµνυ τυ θµατς µα µε να ε. T-τιν αναδιπλασιασµ παρνυν τα ρµατα πυ τ θµα τυς αρει:i) απ να απλ σµων εκτς απ τ 3 καιii) απ δ σµωνα απ τα πα τ πρτ εναι ων (κ, γ, - π, ,

- τ, δ, θ) και τ δετερ υγρ νριν (λ, ρ - µ, ν):

Π.. λω, λ*-λυκα, -λε-λκεινπαιδεω, πε-παδευκα , -πε-παιδεκειντ&ττω, τ*ταα , -τετ&εινκρνω, κ*κρικα , -κε-κρκεινπν*ω, π*-πνευκα, -πε-πνεκεινρ'µαι , κ*-ρηµαι , -κε-ρµην.

Σηµ. 1: *ταν τ αρικ σµων τυ θµατς εναι δασ% (", #, θ), τρπεται στη συλ-λα τυ αναδιπλασιασµ στ αντστι ψιλ (κ, π, τ):π.. ωρ' - κε-%ρηκα, ;ω - π*-;υκα, θω - τ*θυκα.

Σηµ. 2: Στν υπερσυντλικ η α!ηση µπανει πριν απ τν αναδιπλασιασµ: -λε-λ-κειν.

) H συλλα$ικ α%'ησηTτι αναδιπλασιασµ παρνυν τα ρµατα των πων τ θµα αρ-ει:

i) απ να διπλ σ%µ#ων (, ', ψ) απ ρD

ii) απ δ% σ%µ#ωνα (ι µως τ πρτ ων και τ δετερ υγρ νριν)D

iii) απ τρα σ%µ#ωνα.

π.. Eνεσττας Παρακεµενς Yπερσυντλικς Συντελ. Mλλντας

ψεδµαι 5ψευσµαι ψεσµην ψεσµαι*ω ρρηκα ρρυκειν –;θ&νω 5;θακα ;θ&κειν –(παρα)σκευ&ω (παρ)εσκεακα (παρ)εσκευ&κειν –στρ*;ω 5στρ;α στρ;ειν –

Σηµ.: Tα ρµατα πυ υν αναδιπλασιασµ ε δεν παρνυν λλη α!ηση στν υπερ-συντλικ:

5-ρρι;α, -ρρ;ειν - 5-σκεµµαι, -σκ*µµην - 5-;θαρκα, -;θ&ρκειν κτλ.


γ) H "ρνικ α%'ηση (α, ε>η, >ω, αι>(η, ι>*ω)Tτι αναδιπλασιασµ παρνυν τα ρµατα πυ τ θµα τυς αρειαπ ωνεν ( δθγγ):

π.. 0γγ*λλω, 6γγελκα, Oγγ*λκεινρωτ', Oρ%τηκα, Oρωτκειν7µλγ', Xµλγηκα, Xµλγκεινα@σθ&νµαι , AA6σθηµαι, AOσθµην@κ', Dκηκα, Jκκειν.

2. Aναδιπλασιασµς στα σ%νθετα και παρασ%νθετα ρ µατα

Tα σνθετα και παρασνθετα ρµατα καννικ υν τν αναδιπλασια-σµ πυ και την α!ηση:

α) µετ την πρθεση (πως και την α!ηση):

π.. γ-κωµι&ω, γ-κε-κωµακα,0π-ικω, 0π-%κικα,δι-αισθ&νµαι, δι-Aσθηµαι,

) στην αρ" (πως και την α!ηση) (δες: §5,5)δυστυ' (< δστυς), δε-δυστηκα0δικ' (< /δικς), Oδκηκα0µνηµν' (< 0µνµων), Oµνηµνηκα.

Σηµ.: Tα παρασνθετα ρµατα πυ τ α¢ συνθετικ τυς εναι τ επρρηµα εI συν-θως µνυν ωρς αναδιπλασιασµ:π.. ε"εργετ' - ε"εργ*τηκα (και ε"ηργ*τηκα), ε"τυ' - ε"τηκα, ε:ρσκω

- ε<ρηκα (και η<ρηκα), ε";ηµ' - ε";µηκα κτλ.

3. Aν&µαλς αναδιπλασιασµς (αντθετα µε τν καννα, ε!αιτας θγ-γικν παθσεων απ αναλγα):

1) γιγν%σκω – 5-γνωκαγνωρω – -γν%ρικα

2) κτ'µαι – κ*-κτηµαιµιµνAσκµαι – µ*-µνηµαι (θ. µνη)ππτω – π*-πτωκα (θ. πτω)

3) 0νγω – 0ν*ωα, 0ν*ωγµαι (µις µε την α!ηση)

4) ε?κω (ρηστ στν ενεστ.) - 5ικα, %κειν

5) (κατ-)&γνυµι – (κατ-)*-αγαVλσκµαι – P-&λωκα (και Kλωκα)7ρ' – P-ρακα (και P%ρακα)JθIµαι – 5-ωσµαιJνIµαι – -%νηµαι

6) θω – ε?θικα (µις µε την α!ηση)Qλκω – ε3λκυκα


ργ&µαι – ε?ργασµαιPστι&ω-' – ε9στακα&ω-' – ε?ακα

7) λαµ+&νω – ε?λη;αλ*γω – ε?ρηκαλαγ&νω – ε?ληα(συλ)λ*γω – (συν)ελα(δια)λ*γµαι – (δι)–ελεγµαιµερµαι (ρηστ στν ενεστ.) – ε3µαρται (= εναι πεπρωµν)5θω (ρηστ στν ενεστ.) – ε?ωθα

4. Aττικς αναδιπλασιασµς

Aττικ αναδιπλασιασµ υν µερικ ρµατα πυ τ θµα τυς αρειαπ α, ε .

Eναι η επανληψη των δ πρτων θγγων τυ θµατς και συγρ-νως η κταση τυ πρτυ ωνεντς αυτ (πυ τρα εναι πλν εσω-τερικ), δηλαδ τυ α ε Æ η και τυ Æ ω:

0γερω, 0γ-γερκα, Oγ-ηγ*ρκειν ρµαι, ρ-ρισµαι, ρ-ηρσµην

/γω, 0γα, Oγ-ηειν µ*ω, µ-µεκα, µ-ηµ*κειν

0κω, 0κ-κα, Oκ-ηκειν 5ρµαι, λ-λυθα, λ-ηλθειν

0λε;ω, 0λ-λι;α, 0λ-ηλ;ειν σθω, δ-δκα, δ-ηδκειν

0ρ*σκω, 0ρ-ρεκα, 0ρ-ηρ*κειν 4λλυµι, 0π-λ%λεκα 0π-ωλ-ωλ*κειν

0ρω, 0ρ-ρκα, Oρ-ηρκειν 4λλυµαι, 0π-λ-ωλα, 0π-ωλ-%λειν

γερω, γρ-γρα, γρ-ηγρειν 4µνυµι, µ-%µκα, Jµ-ωµκειν

γερµαι, γ-γερµαι, γ-ηγ*ρµην

λανω, λ-λακα, λ-ηλ&κειν 7ρ&ω, 4π-ωπα, Jπ-%πειν

λ*γµαι, λ-λεγµαι, λ-ηλ*γµην ρττω, ρ-%ρυα, Jρ-ωρειν

ρεδω, ρ-ρεισµαι, ρ-ηρεσµην ;*ρω, ν-να, ν-ηνειν

ρεπω, ρ-ριµµαι, ρ-ηρµµην

Σηµ. 1: Xρνικ α!ηση στν υπερσυντλικ παρνυν σα απ τα παραπνω ρµατααρυν απ α :π.. 0κκα - Oκηκειν, µ%µκα - Jµωµκειν, 4λωλα - Jλ%λειν, ρ%ρυγµαι- Jρωργµην.

Σηµ. 2: *λα τα εδη τυ αναδιπλασιασµ διατηρνται σε λες τις εγκλσεις, στ απα-ρµατ και στη µετ τυ παρακειµνυ:

Π.. Oριστικ Yπτακτικ Eυκτικ Πρστακτικ Aπαρµατ

λλυκα λελκω και λελκιµι και λελυκFς Gσθι λελυκναι

λελυκFς J λελυκFς εGην µτ. λελυµνς

&&Lρηµαι &Nρηµνς J &Nρηµνς εGην &Lρησ &Nρ@σθαι

µτ &Nρηµνς


5. Eνεστωτικς αναδιπλασιασµς

Eναι η επανληψη τυ αρικ συµνυ τυ θµατς µε να ι. O ενε-στωτικς αναδιπλασιασµς υπρει µν στ ρνικ θµα τυ ενεσττακαι τυ παρατατικ, εκτς απ τα ρµατα +ι+&ω και διδ&σκω, πυ υ-λγυν τν ενεστ. αναδ. σε λυς τυς ρνυς και τα παργωγα.

Pµατα πυ υν ενεστωτικ αναδιπλασιασµ εναι τα ε!ς:

+ι+&ω 3στηµι πιπρ&σκω+ι+ρ%σκω ?σω ππτωγγνµαι κρηµι τθηµιγιγν%σκω µιµνAσκω τκτωδιδ&σκω ννηµι τιτρ&ω ( τιτρανω τετρανω)δδωµι πµπληµι3ηµι πµπρηµι τιτρ%σκω

Σηµ.: Σε πλλ απ αυτ τα ρµατα ει πρηγηθε συγκπ πρστθηκε τ πρ-συµα σκ:

γ-γν-µαι < γι-γ*ν-µαι,π-πτ-ω < πι-π*τ-µαι, τ-κτ-ω < τι-τ*κ-µαι,+ι-+ρ%-σκ-ω, γι-γν%-σκ-ω κτλ.

8. ∆υϊκς αριθµς

1. Kαταλ 'εις δυϊκ% αριθµ% των ρηµτων

Eγκλσεις Eνεργητικ ων Mση ων

α¢ πρσ. ¢ πρσ. α¢ πρσ. ¢ πρσ.

Oριστικ αρκτικν ρνων –τν –τν –σθν –σθν

Oριστικ ιστρικν ρνων –τν –την –σθν –σθην

Yπτακτικ –τν –τν –σθν –σθν

Eυκτικ –τν –την –σθν –σθην

Πρστακτικ –τν –των –σθν –σθων

Σηµ.: Για τ σηµατισµ τυ δυϊκ αριθµ των ρηµτων παρνυµε υπψη τ ¢πληθ. τυ ρνυ και της γκλισης πυ θλυµε να σηµατσυµε και τ αρα-κτηριστικ ωνεν κθε γκλισης (ριστ. ε, υπτ. η, ευκτ. ι, πρστ. ε).


2. Παραδεγµατα

α) Λ%ω

XPONOI EΓKΛIΣEIΣ

Oριστικ Yπτακτικ Eυκτικ Πρστακτικ

Eνεσττας λ-ετν (α¢) λ-ητν λ-ιτν λ-ετν

λ-ετν (¢) λ-ητν λυ-την λυ-των

Παρατατικς Vλ-ετνVλυ-την

Mλλντας λ-σετν λ-σιτνλ-σετν λυ-στην

Aριστς Vλ-σατν λ-σητν λ-σαιτν λ-σατνVλυ-στην λ-σητν λυ-σατην λυ-στων

Παρακεµενς λελ-κατν λελ-κητν λελ-κιτν λελυκτε κτλ.λελ-κατν λελ-κητν λελυ-κτην Wστν - Wστων

και λελυκτε,–κυα, –κτε'τν, 'τν

και λελυκτε κτλεGητν - εZτην

Yπερσυντλ. Vλελ-κετνVλελυ-κτην

) Λ%µαι

XPONOI EΓKΛIΣEIΣ

Oριστικ Yπτακτικ Eυκτικ Πρστακτικ

Eνεσττας λ-εσθν (α¢) λ-ησθν λ-ισθν λ-εσθν

λ-εσθν (¢) λ-ησθν λυ-σθην λυ-σθων

Παρατατικς Vλ-εσθνVλυ-σθην

Mλλντας λ-σεσθν λ-σισθνλ-σεσθν λυ-σσθην

Aριστς Vλ-σασθν λ-σησθν λ-σαισθν λ-σασθνVλυ-σσθην λ-σησθν λυ-σασθην λυ-σσθων

Παρακεµενς λλυ-σθν λελυµνω –α –ω λελυµνω –α –ω λλυ-σθνλλυ-σθν 'τν - 'τν εGητν - εZτην λελ-σθων

Παθ. Mλλν. λυ-θσεσθνλυ-θσεσθν

λυ-θσισθνλυ-θησσθην

Παθ. Aριστς Vλ-θητν λυ-θ@τν λυ-θε[τν λ-θητνVλυ-θτην λυ-θ@τν λυ-θετην λυ-θτων

k¿ıÂ ÁÓ‹ÛÈÔ ·ÓÙ›Ù˘ Ô ˘ ÔÁÚ¿ÊÂÙ·È · ﬁ ÙÔ Û˘ÁÁÚ·Ê¤· · 10...

Documents