klasyfikacja i kontrola astmy - e-dukacja.pl

83
dr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM

Upload: others

Post on 30-Oct-2021

3 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

dr n. med. mgr farm. Anna Gołda

mgr farm. Justyna Dymek

Zakład Farmacji Społecznej,

Wydział Farmaceutyczny UJCM

Klasyfikacja i kontrola astmy

heterogenna choroba zwykle związana z przewlekłym zapaleniem dróg

oddechowych,

objawy: świszczący oddech, świsty, kaszel, duszności, uczucie ucisku w

klatce piersiowej – objawy mają zmienne nasilenie i zmieniają się w czasie

zmienna obturacja dróg oddechowych

skurcz oskrzeli (duszność)-obrzęk ściany oskrzeli (naciek komórek zapalnych)-

tworzenie czopów śluzowych- może prowadzić do remodelingu oskrzeli

zwykle przebiegająca z nadreaktywnością oskrzeli (skurcz oskrzeli w

odpowiedzi na bodziec nie wywołujący takich reakcji u zdrowego człowieka)

– zgodnie z najnowszymi wytycznymi stwierdzenie nadreaktywności

i zapalenia nie wystarcza do jednoznacznego zdiagnozowania astmy

def.

GINA

2014

Zmiany najnowszych wytycznych leczenia i prewencji astmy GINA 2014. Na co powinniśmy zwrócić uwagę? I.Kupryś Lipińska, P.Kuna Pneumonol.alergolol.pol.2014;82;393-

401, GINA

ASTMA

alergiczna

niealergiczna

z utrwaloną obturacją u otyłych

o późnym początku

Fenotyp astmy nie ma przełożenia na podział/klasyfikację astmy

(na kontrolowaną/częściowo kontrolowaną/niekontrolowaną)!!!

Zmiany najnowszych wytycznych leczenia i prewencji astmy GINA 2014. Na co powinniśmy zwrócić uwagę? I.Kupryś Lipińska, P.Kuna Pneumonol.alergolol.pol.2014;82;393-

401

BIEŻĄCA KONTROLA OBJAWÓW

ASTMA KONTROLOWANA

ASTMA CZĘŚCIOWO KONTROLOWANA

ASTMA NIEKONTROLOWANA

CZYNNIKI RYZYKA NIEPOMYŚLNEGO

PRZEBIEGU CHOROBY

POTENCJALNIE MODYFIKOWALNE

NIEZALEŻNE CZYNNIKI RYZYKA

ZAOSTRZEŃ

INNE NIEZALEŻNE CZYNNIKI RYZYKA

ZAOSTZREŃ

CZYNNIKI RYZYKA NIEODWRACALNEJ

OBTURACJI

CZYNNIKI RYZYKA OBJAWÓW

NIEPOŻĄDANYCH TERAPII

zarządzanie

ryzykiem astmy aby: minimalizować ryzyko zaostrzeń;

minimalizować powikłania jatrogenne, minimalizować

inwalidztwo oddechowe

Ocena na podstawie aktualnych objawów,

zapotrzebowania na lek ratunkowy, czynność płuc,

wpływ choroby na codzienną aktywność chorego

redukcja to

priorytet

Duża rola opieki

Farmaceuty!

Duża rola opieki

Farmaceuty!

klasyfikacja

astmy

na podstawie

kontroli

objawów

Kryteria oceny:

1. występowanie objawów astmy w ciągu dnia

2. ograniczenie aktywności życiowej przez astmę

3. występowanie objawów astmy w nocy

4. występowanie zaostrzeń astmy

Zapytaj: POZIOM KONTROLI ASTMY

CZY W CIĄGU OSTATNICH 4

TYGODNI

U PACJENTA WYSTĄPIŁY:

kontrolowana częściowo

kontrolowana

nie

kontrolowana

Dzienne objawy astmy

częściej niż 2/tydz.

TAK

/NIE

BRAK

„TAK”

1-2

„TAK”

POWYŻEJ

2

„TAK”

Konieczność przerwania

wypoczynku w nocy

(spacerowania nocą)

TAK

/NIE

Konieczność

zastosowania leku

ratującego (doraźnego)

częściej niż 2/tydz. (nie

dotyczy zastosowania

przed wysiłkiem

fizycznym)

TAK

/NIE

Ograniczenie aktywności

życiowej z powodu astmy

TAK

/NIE

[Źródło piśmiennictwo 1-6]

Ryzyko należy ocenić podczas procesu diagnostycznego (lekarz) oraz okresowo – szczególnie w

przypadku pacjentów z występującymi zaostrzeniami (pomocna opieka farmaceuty !!!)

Ocena FEV1 na początku terapii, po 3-6 miesiącach leczenia, a następnie okresowo.

Ocena potencjalnie modyfikowalnych niezależnych czynników ryzyka zaostrzeń:

-brak kontroli objawów - nadmierne zastosowanie SABA (powyżej 200 dawek na miesiąc) –

można wykazać prowadząc dokumentację OF;

-nieadekwatne użytkowanie ICS (np. brak zastosowania, słabe stosowanie się do zaleceń

terapeutycznych/poor adherence/, zla technika inhalacji) – rola edukacji w ramach OF; rola

wizyt w ramach OF

-problemy psychologiczne/socjoekonomiczne - rola analizy potencjalnych DRP w ramach OF

ekspozycja na czynniki mogące powodować zaostrzenia (tytoń, alergeny) - rola edukacji

współwystępowanie innych chorób (zapalenie błony śluzowej nosa i zatok; otyłość, alergia

pokarmowa) - rola edukacji - OF dla identyfikacji czynników;

Ciąża rola edukacji mach OF

FEV1 poniżej 60% (dla indywidualnego pacjenta) rola edukacji - OF

- Inne niezależne czynniki ryzyka zaostrzeń:

- Intubacja lub hospitalizacja na OIOM spowodowana astmą w wywiadzie, co najmniej

1 ciężkie zaostrzenie w ciągu ostatnich 12 miesięcy [Źródło piśmiennictwo 1-6]

Czynniki ryzyka wystąpienia efektów ubocznych farmakoterapii astmy/POChP:

często stosowane OCS; długoterminowe podawanie wysokich dawek ICS, przyjmowanie inhibitorów P450, niewłaściwa technika inhalacji

monitorowanie, zapobieganie, dokumentowanie, edukacja prowadzone w ramach OF mogą istotnie wpłynąć na obniżenie ryzyka

Czynniki ryzyka wystąpienia niewydolności oddechowej w astmie:

Brak ICS w terapii; ekspozycja na dym tytoniowy i zanieczyszczenia/czynniki chemiczne, narażenia zawodowe, niski FEV1 przy diagnozie, przewlekła nadmierna sekrecja w drogach oddechowych, eozynofilia

[Źródło piśmiennictwo 1-6]

STOPIEŃ

CIĘŻKOŚCI ASTMY

STOPIEŃ

KONTROLI ASTMY

Zalecenia GINA 2014 wskazują aby stopień ciężkości astmy oceniać

retrospektywnie na podstawie stopnia intensywności leczenia

koniecznego do zapewnienia kontroli objawów i zaostrzeń.

W dokumencie GINA 2014 podkreśla się rolę:

edukacji i uczestnictwa samego chorego w procesie terapii obok leczenia farmakologicznego – (farmakoterapia to tylko jeden z elementów opieki nad pacjentem)

[Źródło piśmiennictwo 1-6]

Stopień

terapii

(cięż-

kości)

farmakoterapia kontrolująca Leki ratunkowe

(doraźnie)

Inne zalecane

metody

interwencji preferowana alternatywna

1. bez leku ICS

niska dawka

SABA

Edukacja

Interwencja nie-

farmakologiczna

Samokontrola

Indywidualny plan

terapii

Terapia chorób

współistniejących

Modyfikacja

czynników ryzyka

2. ICS

niska dawka

LTRA lub

teofilina w niskiej

dawce

SABA

3. ICS niska dawka

+LABA

ICS średnia/wysoka

dawka lub

ICS niska

dawka+LTRA

SABA

lub

ICS+FORM (w połączeniu u

pacjentów stos.

długotrwale niską dawkę

budezonidu

/beklometazonu z FORM)

4.

ICS średnia/wysoka

dawka

+LABA

ICS średnia/wysoka

dawka +LTRA

5. stopień 4 +

np.anty-IgE

OCS niska

dawka

• Astma lekka – kontrolowana za pomocą leczenia stopnia 1 lub 2;

• Astma umiarkowana – 3;

• Astma ciężka dla kontroli konieczne leczenie ze stopnia 4 lub 5 [Źródło piśmiennictwo 1-6]

Podkreślane jest, że pełnych rezultatów można spodziewać się po 3-4 miesiącach

od wdrożenia leczenia

Diagnoza

+ wdrożenie terapii

Stopniowa intensyfikacja

aż do uzyskania kontroli

Uzyskanie kontroli przez min.3 miesiące

Stopniowa redukcja terapii

Ustalenie najniższych skutecznych dawek leków

Redukcja (przejście na niższy stopień) terapii jeśli: dobra kontrola objawów przez 3 miesiące

+ niskie ryzyko zaostrzeń

Przed intensyfikacją: kontrola adherence + kontrola techniki inhalacji

[Źródło piśmiennictwo 1-6]

• osiągnięcie i utrzymanie pełnej kontroli objawów

• utrzymanie normalnej aktywności życiowej, w tym zdolności podejmowania

wysiłków fizycznych

• utrzymanie wydolności układu oddechowego na poziomie jak najbardziej

zbliżonym do prawidłowego

• zapobieganie zaostrzeniom astmy

• niedopuszczenie do zgonu z powodu astmy

• unikanie działań niepożądanych stosowanych leków

Częste przyczyny braku kontroli astmy:

brak stosowania się pacjentów do zleceń lekarskich;

niewłaściwe stosowanie leków wziewnych;

złe leczenie

Epizody charakteryzujące się nasilającymi się dusznościami,

kaszlem, świstami, uciskiem w klatce piersiowej oraz postępującymi

zaburzeniami czynności płuc, które są zmianą (na gorsze) w

odniesieniu do dotychczasowego stanu pacjenta i wymagają

modyfikacji terapii

Zaostrzenia mogą pojawić się w każdej grupie chorych na astmę –

(również u osób z dobrze kontrolowaną, łagodną astmą), zazwyczaj

są wynikiem ekspozycji na czynnik prowokujący (rola identyfikacji i

edukacji jest więc kluczowa w prewencji)

[Źródło piśmiennictwo 1-6]

Pacjent chorujący na astmę powinien

zawsze unikać narażenia na czynniki

wyzwalające u niego objawy i zaostrzenia

astmy.

Ułatwia to uzyskanie i utrzymywanie

kontroli astmy i zmniejszenie

zapotrzebowania na leki.

http://www.squidoo.com/allergygifts

alergeny wewnątrz pomieszczeń

alergeny środowiska zewnętrznego

dym tytoniowy

narażenia zawodowe (chemiczne, pyły,

inne)

żywność i dodatki do żywności

leki

Leki OTC (przeciwwskazane w astmie):

p/zapalne zawierające kwas

acetylosalicylowy

p/kaszlowe z dekstrometorfanem

p/kaszlowe zawierające kodeinę

Inne leki przeciwwskazane w

astmie:

β –blokery nieselektywne

NLPZ

Środki kontrastowe

silne emocje

stres

czynniki fizyczne np. zimne

powietrze

gwałtowny śmiech, płacz

wysiłek

PAMIĘTAJ!!!! Pacjent powinien zastosować, a więc posiadać

szybkodziałający beta2mimetyk do zastosowania przed „sportem” –

wysiłkiem fizycznym/lub innej uzasadnionej sytuacji oraz w

zaostrzeniu

stres emocjonalny

grypa / infekcje górnych dróg oddechowych zalecenie corocznych szczepień pacjentów chorujących na astmę

może zmniejszyć ryzyko

otyłość zmniejszenie masy ciała u otyłych chorych na astmę powoduje poprawę w zakresie

czynności płuc, objawów, chorobowości i ogólnego stanu zdrowia

choroby współistniejące

nieżyt nosa, zapalenie zatok przynosowych - zwłaszcza przewlekłe,

choroba refluksowa przełyku, zaburzenia psychiczne

stany fizjologiczne

ciąża, miesiączka

Walka z nałogiem palenia tytoniu

Unikanie ekspozycji na dym tytoniowy

Unikanie leków prowokujących objawy astmy – włączanie leków z grupy NLPZ,

czy selektywnych beta-antagonistów – poprzedzone szczegółowym wywiadem

oraz pod nadzorem lekarza

Zmniejszenie ekspozycji na alergeny domowe (trudne do osiągnięcia, a efekt

niepewny), unikanie zanieczyszczeń poprzez skuteczną wentylację

Regularna aktywność fizyczna (z zastosowaniem profilaktyki skurczu oskrzeli)

Zdrowa dieta (ograniczenia diety jedynie u zdiagnozowanych alergików)

Redukcja masy ciała

Wdrożenie strategii walki ze stresem

Unikanie zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego

Farmakoterapia astmy

Leki kontrolujące

(chorobę) są to leki przyjmowane regularnie, codziennie, przewlekle,

pozwalające uzyskać i utrzymywać kontrolę astmy przewlekłej, głównie

dzięki działaniu przeciwzapalnemu.

Leki doraźne-ratunkowe

są to szybko działające leki rozszerzające oskrzela, które znoszą skurcz

oskrzeli i towarzyszące mu ostre objawy.

Zwiększenie ich zużycia, zwłaszcza w ciągu dnia, sygnalizuje

pogarszanie się kontroli astmy i wskazuje na potrzebę zweryfikowania

leczenia.

Glikokortykosteroidy wziewne

ICS leki preferowane, obecnie najskuteczniejsze

leki przeciwzapalne do stosowania w astmie

przewlekłej np.flutykazon, beclometazon,

budezonid, mometazon

Leki

przeciwleukotrienowe antagoniści receptora leukotrienowego CysLT1

(montelukast, zafirlukast)

LABA długo działające beta2-mimetyki wziewne

formoterol (ma szybki początek działania)

salmeterol

Teofilina o przedłużonym

uwalnianiu

mniej skuteczna od innych leków i

częściej wywołuje istotne działania

niepożądane

Przeciwciało anty-IgE

GKS ogólnoustrojowe

wskazane jako dodatkowe w ciężkiej astmie alergicznej

ze zwiększonym stężeniem IgE w osoczu

stosowane doustnie (metyloprednizolon, prednizon),

wyjątkowo pozajelitowo, stosowanie >2 tygodni może być

konieczne w bardzo źle kontrolowanej astmie, ale jest

ograniczone przez ryzyko poważnych skutków

niepożądanych

Szybko działające

beta2-mimetyki wziewne SABA

leki preferowane

np.salbutamol, fenoterol

GKS ogólnoustrojowe stosowane doustnie, dożylnie

– odgrywają rolę w leczeniu ciężkich zaostrzeń astmy

Leki anty-cholinergiczne

wziewne

mniej skuteczne niż szybko działające beta2-mimetyki

wziewne (bromek ipratropium)

Krótko działające

beta2-mimetyki doustne

leki stosowane rzadko, gdy chory nie może przyjąć leku

wziewnie (salbutamol w tabletkach, syropie)

Lek przeciwzapalny + rozszerzający oskrzela np.

flutykazon + salmeterol

budezonid + formoterol

beclometason + formoterol

Korzyści: synergistyczne dz. p/zapalne; redukcja działań

niepożądanych;

Lek cholinolityczny + rozszerzający oskrzela

np.

ipratropium + fenoterol

Preferuje się podawanie leków przeciwastmatycznych drogą wziewną,

lek dociera bezpośrednio do dróg oddechowych,

gdzie może osiągnąć stężenie terapeutyczne,

przy ograniczonym lub całkowicie wyeliminowanym ryzyku wywołania

niepożądanych działań ogólnoustrojowych

Zasady stosowania i zażywania

leków wziewnych

inhalatorów nebulizatorów

Ich używanie wymaga dobrej koordynacji wyzwolenia

dawki leku z dozownika i wykonania wdechu.

Brak licznika dawek!

Źródło: http://www.mp.pl/pediatria/praktyka-kliniczna/procedury/show.html?id=13059

umieść inhalator w dłoni i ułóż go w pozycji pionowej, z

kciukiem pod ustnikiem

wstrząśnij inhalatorem

zdejmij osłonkę z ustnika

wykonaj spokojny i głęboki wydech, trzymając gotowy do

użycia inhalator w dłoni z dala od ust

włóż ustnik do ust i obejmij go szczelnie ustami

jednocześnie rozpocznij wykonywanie głębokiego i powolnego

wdechu przez usta i naciśnij inhalator uwalniając lek

kontynuuj spokojny i głęboki wdech

wstrzymaj oddech na tak długo aby nie powodowało to

dyskomfortu (około 10 sekund)

wyjmij ustnik z ust

wykonaj spokojny wydech

Pamiętaj nie wykonuj nigdy wydechu do inhalatora!

zabezpiecz ustnik osłonką

http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-medicines-

using-your-inhalers#MeteredDose

Film instruktażowy pokazujący w jaki sposób należy stosować lek w

formie inhalatora MDI:

Urządzenia służące do podawania substancji

leczniczych z inhalatorów ciśnieniowych, ułatwiają

aplikację leków, umożliwiają podanie leków u osób,

które mają problem z koordynacją wdechu i

wyzwolenia dawki leku z inhalatora.

Dzięki spejserom pacjent może wykonać aplikację

leku przy pomocy więcej niż jednego głębokiego

wdechu.

Wielkości:

• niskoobjętościowe <400ml

• wysokoobjętościowe > 400ml

Zastawki:

• bezzastawkowe (komory powietrzne, przedłużacze)

np. Optimiser

• jednozastawkowe np. Volumatic

• dwuzastawowe - najefektywniejsze np. Babyhaler

Z jednej strony komory umieszcza się inhalator

ciśnieniowy trzymając go w takiej pozycji jak przy

bezpośredniej aplikacji.

Z drugiej strony komory umieszcza się ustnik lub

maseczkę.

Lek aplikuje się do wnętrza komory starając się

wykonać jednocześnie długi i głęboki wdech za

pomocą ustnika lub maseczki.

Volumatic

Aeroscopic

Optichamber

Źró

dło

: htt

p:/

/w

ww

.mp.p

l/pedia

tria

/pra

kty

ka-k

linic

zna/pro

cedury

/sh

ow

.htm

l?id

=13059

htt

p:/

/apte

kanet.

com

/

htt

p:/

/w

ww

.tutr

ata

mie

nto

.es/

Cam

ara

-esp

acia

dora

-Opti

cham

ber-

con-m

asc

ari

lla

nie ma potrzeby koordynowania wdechu z momentem

uwalniania leku

zwiększenie przestrzeni pomiędzy inhalatorem a ustami

pacjenta

zwolnienie szybkości strumienia aerozolu i wydłużenie

czasu inhalacji

zmniejszenie osadzani się substancji leczniczej na błonie

śluzowej gardła i jamy ustnej.

zwiększenie depozycji leku wziewnego w dolnych

drogach oddechowych z przewagą frakcji

drobnocząsteczkowej (dwukrotnie więcej leku dociera

do płuc, czterokrotnie mniej do przewodu pokarmowego)

ochrona przed efektem “zimnego freonu”, który jest

związany z działaniem wysokiego ciśnienia gazów

nośnikowych na błonę śluzową tylniej ściany gardła

zmniejszenie ryzyka rozwoju grzybicy błony śluzowej

jamy ustnej i gardła u chorych stosujących

glikokortykosteroidy wziewne

http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-medicines-

using-your-inhalers#SmallVolumeSpacer

Filmy instruktażowe pokazujące w jaki sposób należy stosować lek w

formie inhalatora MDI z komorą inhalacyjną:

http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-medicines-

using-your-inhalers#SmallVolumeSpacerChild

http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-medicines-

using-your-inhalers#LargeVolumeSpacerSingleBreath

http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-medicines-

using-your-inhalers#LargeVolumeSpacerMultiBreath

http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-medicines-

using-your-inhalers#LargeVolumeSpacerMask

Rodzaje inhalatorów proszkowych - przykłady:

• dysk

• novolizer

• aerolizer (spinhaler, handihaler)

• turbuhaler

• easyhaler

Podanie jednej dawki wymaga wykonania jednego,

równomiernego, głębokiego wdechu.

Inhalatory DPI są łatwiejsze w użyciu niż MDI. Nie

wymagają koordynacji wdechu i uwalniania dawki.

Do inhalacji inhalatorami DPI wymagany jest minimalny

przepływu wdechowy pacjenta. Różne inhalatory mają

różny opór wewnętrzny, co oznacza, że przepływ

wdechowy, wymagany do zastosowania leku jest różny w

różnych formach inhalatorów. W związku z tym faktem

stosowanie tych inhalatorów może być trudne a czasem

nawet niemożliwe dla niektórych chorych.

• inhalator wielodawkowy

• jednokrotnego użycia

• obecny licznik dawek

• mały opór wewnętrzny

Źródło: http://www.gerresheimer.com/unternehmen/standorte/medical-plastic-systems-dongguan-co-ltd.html

• każda dawka w odrębnej kieszonce

• dawka uwalniana jest bezpośrednio przed jej aplikacją

Źródło: http://www.mp.pl/pediatria/praktykakliniczna/procedury/show.html?id=13059

czyszczenie ustnika – suchą ściereczką

po aplikacji ostatniej dawki należy zaopatrzyć się w nowy

inhalator

umieść inhalator w dłoni i ułóż go w pozycji poziomej

otwórz inhalator poprzez włożenie kciuka drugiej dłoni w

zagłębienie obudowy i przesuń go ku tyłowi, aż do usłyszenia

kliknięcia

po otwarciu pojawi się ustnik, ustaw inhalator tak, aby ustnik

znajdował się przed tobą

następnie naładuj dawkę przesuwając w kierunku ’do tyłu’

znajdujący się z boku ustnika suwak

od tego momentu nie zmieniaj pozycji inhalatora, poruszaj

nim tak, aby zawsze był w pozycji poziomej

nie poruszaj suwakiem więcej niż jeden raz, powoduje to

uwalanie kolejnych dawek

wykonaj spokojny i głęboki wydech, trzymając gotowy do

użycia inhalator w dłoni z dala od ust

włóż ustnik do ust i obejmij go szczelnie ustami

wykonaj głęboki wdech przez usta

wstrzymaj oddech na tak długo aby nie powodowało to

dyskomfortu ( około 10 sekund)

wyjmij ustnik z ust

wykonaj spokojny wydech

Pamiętaj nie wykonuj nigdy wydechu do inhalatora!

jednym ruchem dłoni zamknij inhalator, kierując osłonę w

swoją stronę

http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-medicines-

using-your-inhalers#Accuhaler

Film instruktażowy pokazujący w jaki sposób należy stosować lek w

formie inhalatora typu dysk:

http://www.seretide.co.nz/asthma/how-to-use-seretide.html

• inhalator wielodawkowy

• wielokrotnego użycia

• obecny licznik dawek

• średni opór wewnętrzny

Źródło: http://www.gerresheimer.com/unternehmen/standorte/medical-plastic-systems-dongguan-co-ltd.html

Źródło: http://www.astma.hr/novost.aspx?id=148

dawki umieszczone w wymiennych wkładach

każda dawka uwalniana jest bezpośrednio przed jej

aplikacją

czyszczenie ustnika – suchą ściereczką

po aplikacji ostatniej dawki należy zaopatrzyć się w nowy

inhalator lub w wymienny wkład do obecnego inhalatora

umieść inhalator w dłoni i ułóż go w pozycji poziomej

otwórz inhalator poprzez zdjęcie osłony ustnika w kierunku

wskazywanym przez strzałkę

po otwarciu pojawi się ustnik, ustaw inhalator tak, aby ustnik

znajdował się przed tobą

następnie naładuj dawkę naciskając do oporu czerwony przycisk. Po

prawidłowym wykonaniu tej czynności usłyszysz kliknięcie a okienko

kontrolne z czerwonego zmieni się na zielone

puść czerwony przycisk

od tego momentu nie zmieniaj pozycji inhalatora, poruszaj nim tak,

aby zawsze był w pozycji poziomej

nie wciskaj przycisku więcej niż jeden raz

upewnij się czy inhalator jest gotowy do użycia – okienko kontrolne

powinno mieć kolor zielony

wykonaj spokojny i głęboki wydech, trzymając gotowy do użycia

inhalator w dłoni z dala od ust

włóż ustnik do ust i obejmij go szczelnie ustami

wykonaj głęboki wdech przez usta

po prawidłowo wykonanej inhalacji usłyszysz kliknięcie a kolor

okienka kontrolnego zmieni się na czerwony

wstrzymaj oddech na tak długo aby nie powodowało to dyskomfortu

(najlepiej około 10 sekund)

wyjmij ustnik z ust i wykonaj spokojny wydech

Pamiętaj nie wykonuj nigdy wydechu do inhalatora!

zabezpiecz ustnik osłoną

zdejmij pokrywę, znajdującą się w górnej części inhalatora przed

czerwonym przyciskiem, poprzez przesunięcie jej do przodu i

uniesienie do góry

wyjmij wkład z pudełka

umieść wkład z lekiem w inhalatorze licznikiem w kierunku ustnika

załóż pokrywę

Film instruktażowy pokazujący w jaki sposób należy stosować lek w

formie inhalatora typu novolizer:

http://youtu.be/ioLS7Ieh63o

Źródło: http://www.webpackaging.com/packaging-suppliers/plastiape/packaging-innovations/param/innovation/2521902/Single-dose-inhalers-for-capsules-by-Plastiape/

http://www.aboutallergy.com/treatments/medications/asthma/foradil.htm

• inhalator jednodawkowy

• wielokrotnego użycia

• dawki pakowane osobno (blister z kapsułkami)

• w zależności od modelu duży/średni opór wewnętrzny

Źródło: http://www.expressbuypharma.com/_-p-2213.html

dawki umieszczone blistrze

każda dawka uwalniana jest bezpośrednio przed jej

aplikacją, za pomocą przekłucia kapsułki w inhalatorze

inhalator stosowany każdego dnia czyści się suchą

ściereczką

inhalator stosowany raz w tygodniu można przemyć pod

wodą i pozostawić do wyschnięcia

po aplikacji ostatniej dawki należy zaopatrzyć się w

kolejny zestaw kapsułek lub w nowy zestaw zawierający

inhalator

zdejmij osłonkę z ustnika

otwórz inhalator, aby umieścić w nim kapsułkę, zgodnie z kierunkiem

wskazywanym przez strzałkę

wyjmij jedną kapsułkę z blistra i umieść ją w inhalatorze

zamknij inhalator

poprzez naciśnięcie dwóch bocznych przycisków przekłuj kapsułkę.

Przyciski naciskaj tylko jeden raz!

wykonaj spokojny i głęboki wydech, trzymając gotowy do użycia

inhalator w dłoni z dala od ust

włóż ustnik do ust i obejmij go szczelnie ustami

wykonaj głęboki wdech przez usta

wstrzymaj oddech na tak długo aby nie powodowało to dyskomfortu

(najlepiej około 10 sekund)

wyjmij ustnik z ust i wykonaj spokojny wydech

Pamiętaj nie wykonuj nigdy wydechu do inhalatora!

zabezpiecz ustnik osłoną

Film instruktażowy pokazujący w jaki sposób należy stosować lek w

formie inhalatora kapsułkowego:

http://www.medicines.org.uk/guides/Spiriva/Chronic%20obstructive%2

0pulmonary%20disease/Spiriva%2018microgram%20inhalation%20powde

r%20capsules%20with%20HandiHaler#video

http://www.nationalasthma.org.au/how-to-videos/using-your-

inhaler/handihaler

http://youtu.be/VvKi7OEKQYk

http://youtu.be/Y8iPQfwBWcQ

Źródło: http://www.turbuhaler.lv/

http://www.mims.com/Hongkong/drug/info/Symbicort%20Turbuhaler/?type=brief

inhalator wielodawkowy

jednokrotnego użycia

licznik dawek, czerwony kolor oznaczający kończący się lek

duży opór wewnętrzny

Źródło: http://www.usacd.com/en/ecall-symbicort-turbuhaler

lek umieszczony w jednym zbiorniczku

każda dawka uwalniana jest bezpośrednio przed jej

aplikacją

czyszczenie ustnika – suchą ściereczką

po aplikacji ostatniej dawki należy zaopatrzyć się w nowy

inhalator

umieść inhalator w dłoni i ułóż go w pozycji pionowej, pokrętłem

(podstawą) do dołu

otwórz inhalator poprzez zdjęcie osłony ustnika

następnie naładuj dawkę przekręcając pokrętło (podstawę) do oporu

w jedną stronę np. w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek

zegara

następnie przekręć pokrętło (podstawę) w drugą stronę do oporu aż

do usłyszysz kliknięcie

od tego momentu nie zmieniaj pozycji inhalatora, poruszaj nim tak,

aby zawsze był w pozycji pionowej

nie przekręcaj pokrętłem (podstawą) więcej niż jeden raz

wykonaj spokojny i głęboki wydech, trzymając gotowy do użycia

inhalator w dłoni z dala od ust

włóż ustnik do ust i obejmij go szczelnie ustami

wykonaj głęboki wdech przez usta

wstrzymaj oddech na tak długo aby nie powodowało to dyskomfortu

(najlepiej około 10 sekund)

wyjmij ustnik z ust i wykonaj spokojny wydech

Pamiętaj nie wykonuj nigdy wydechu do inhalatora!

zabezpiecz ustnik osłoną

Film instruktażowy pokazujący w jaki sposób należy stosować lek w

formie inhalatora typu turbuhaler:

http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-medicines-

using-your-inhalers#Turbohaler

http://youtu.be/sJdG-c6y84I

Źródło: http://astma.astma-allergi.dk/boern/medicin/medicinoversigt/forebyggende/

http://www.nascholing.net/xcms/text/id/12088

inhalator wielodawkowy

jednokrotnego użycia

licznik dawek, czerwony kolor oznaczający kończący się lek

mały opór wewnętrzny

Źródło: http://www.medscape.com/viewarticle/446869

lek umieszczony w jednym zbiorniczku

każda dawka uwalniana jest bezpośrednio przed jej

aplikacją

czyszczenie ustnika – suchą ściereczką

po aplikacji ostatniej dawki należy zaopatrzyć się w nowy

inhalator

umieść inhalator w dłoni i ułóż go w pozycji pionowej

wstrząśnij inhalatorem

otwórz inhalator poprzez zdjęcie osłony ustnika

następnie naładuj dawkę naciskając palcem wskazującym inhalator w

dół do usłyszenia kliknięcia

od tego momentu nie zmieniaj pozycji inhalatora, poruszaj nim tak,

aby zawsze był w pozycji pionowej

nie wykonuj tego ruchu więcej niż jeden raz

wykonaj spokojny i głęboki wydech, trzymając gotowy do użycia

inhalator w dłoni z dala od ust

włóż ustnik do ust i obejmij go szczelnie ustami

wykonaj głęboki wdech przez usta

wstrzymaj oddech na tak długo aby nie powodowało to dyskomfortu

(najlepiej około 10 sekund)

wyjmij ustnik z ust i wykonaj spokojny wydech

Pamiętaj nie wykonuj nigdy wydechu do inhalatora!

zabezpiecz ustnik osłoną

Film instruktażowy pokazujący w jaki sposób należy stosować lek w

formie inhalatora typu easyhaler:

http://www.asthma.org.uk/knowledge-bank-treatment-and-

medicines-using-your-inhalers#Easyhaler

Rodzaj

inhalatora

Rodzaj

opakowania

Opór

wewnętrzny

inhalatora

Użycie

Dysk

wielodawkowe,

dawki osobno,

licznik dawek

mały

30 l/min jednokrotne

Novolizer wielodawkowe,

licznik dawek

średni

35-50 l/min wielokrotne

Aerolizer

(Spinhaler)

jednodawkowe,

każda dawka

pakowana osobno

duży

120 l/min wielokrotne

Turbuhaler

wielodawkowe,

wskaźnik końca

dawek

duży

60 l/min jednokrotne

Polega na inhalowaniu płynnych leków w postaci rozproszonych

cząsteczek aerozolu bezpośrednio do układu oddechowego.

http://www.novamed.pl/klienci-indywidualni,apteki,inhalatory

Nebulizacja jest prostą metodą dla pacjentów. Można ją stosować

zarówno u osób dorosłych, również u osób w wieku podeszłym, jaki i

u dzieci, również u noworodków.

Podając lek tą metoda pacjent nie musi koordynować wdechu z

aplikacją dawki, tak jak jest to konieczne przy stosowaniu

inhalatorów MDI.

Kolejną zaletą nebulizacji jest możliwość inhalowania się kilkoma

lekami jednocześnie. Odmierzanie leków w ml lub kroplach pozwala

w bardzo indywidualny sposób dobrać dawkę leku dla każdego

pacjenta.

http://www.novamed.pl/klienci-indywidualni,apteki,inhalatory

Nebulizator pneumatyczny

aerozol wytwarzany jest za

pomocą sprężonego powietrza

Nebulizator ultradźwiękowy

aerozol wytwarzany jest za

pomocą ultradźwięków

http://www.novamed.pl/klienci-indywidualni,apteki,inhalatory

c b a

a – nebulizator, w dolnej części rysunku pojemnik na lek, wyżej dysza zasysająca lek

b – nebulizator zamknięty z założoną maską twarzową/ustnikiem, gotowy do inhalacji

c – sprężarka, nebulizator, przewód doprowadzający sprężony gaz, maseczki twarzowe o

różnych rozmiarach, ustnik oraz wąsy donosowe

http://www.novamed.pl/klienci-indywidualni,apteki,inhalatory

http://www.novamed.pl/klienci-indywidualni,apteki,inhalatory

http://www.inhalatory.pl/inhalator-ultradzwiekowy-flaem-universal-plus,id129.html

http://inhalatory.net.pl/galeria/?nebulizator-respira-inhalator-ultradzwiekowy-do

generatory drgań ultradźwiękowych wytwarzające

aerozol, maseczki twarzowe w różnych rozmiarach

Nebulizator pneumatyczny

Zalety:

możliwość stosowanie wszystkich

leków przeznaczonych do nebulizacji

Nebulizator ultradźwiękowy

Zalety:

Szybciej dostarcza aerozol 1-2ml/min

Aerozol monodypersyjny- cząstek

o jednakowych wymiarach

Cicha praca

Wady:

Stosowanie nie wszystkich leków do

nebulizacji(tylko leki mukolityczne i

chlorek sodu)

Nie stosować u noworodków i

niemowląt

Gęsty aerozol

Wady:

Długi czas inhalacji 0,5ml/min

Niska wydajność aerozolu

Zimny aerozol

Głośna praca

Cichocka-Jarosz E.Technika i zasady stosowania leków w nebulizacji w leczeniu chorób dolnych dróg oddechowych u dzieci Medycyna Praktyczna Pediatria 2001/05

Im mniejsze cząstki aerozolu tym lepiej docierają do pęcherzyków

płucnych i oskrzelików.

Depozycja cząstek o największych rozmiarach odbywa się na górnych

drogach oddechowych.

Cichocka-Jarosz E.Technika i zasady stosowania leków w nebulizacji w leczeniu chorób dolnych dróg oddechowych u dzieci Medycyna Praktyczna Pediatria 2001/05

Najbardziej efektywny sposób przeprowadzenia nebulizacji odbywa się

przy użyciu ustnika.

Przeprowadzając nebulizację przy użyciu maseczki twarzowej należy

zwrócić uwagę na dobór rozmiaru maseczki dla pacjenta oraz zadbać o

to, aby podczas całej inhalacji szczelnie przylegała ona do twarzy.

odmierz odpowiednią ilość leku i wlej do nebulizatora

jeżeli to konieczne uzupełnij objętość płynów w nebulizatorze

do 2ml 0,9% roztworem NaCl (jeżeli objętość leku w nebulizatorze nie

jest mniejsza niż 2ml oraz producent nie nakazał rozcieńczania leku nie

trzeba dodawać do inhalacji roztworu chlorku sodu)

zamknij nebulizator, dołącz maseczkę twarzową, ustnik lub

wąsy donosowe

połącz nebulizator z kompresorem przy pomocy przewodu

przyjmij odpowiednią pozycję (zależną od zaleceń producenta

nebulizatora)

załóż maseczkę i upewnij się czy szczelnie przylega do twarzy

(ustnik przytrzymaj zębami i obejmij go szczelnie ustami)

włącz kompresor przy pomocy przewodu

oddychaj głęboko, wstrzymując go chwilowo na szczycie

po przyjęciu całej dawki leku umyj nebulizator, maskę (ustnik)

i inne plastikowe części pod woda przy użyciu detergentu.

Możliwość i sposób sterylizacji określa producent.

GSK wziewne: kandydoza GDO; chrypka; suchość w jamie ustnej; kaszel – wysokie dawki w podaniu przewlekłym – hamowanie osi PPNN – dzieci monitorować wzrost

Teofilina: zaburzenia OUN (ból, zawroty głowy, pobudzenie, drgawki), zaburzenia żołądkowo-jelitowe (nasilenie dolegliwości u chorych z wrzodami, GERD), zaburzenia rytmu serca, nasilona diureza – uwaga! Liczne interakcje; duża zmienność osobnicza – farmakokinetyka; liczne przeciwskazania