koah sema umut İ. Ü. cerrahpaŞa tip fakÜltesİ gÖĞÜs hastaliklari anabİlİm dali
DESCRIPTION
KOAH SEMA UMUT İ. Ü. CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ GÖĞÜS HASTALIKLARI ANABİLİM DALI. KOAH. Sık görülen önlenebilir ve tedavi edilebilir - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
KOAH
SEMA UMUTİ. Ü. CERRAHPAŞA TIP FAKÜLTESİ
GÖĞÜS HASTALIKLARI ANABİLİM DALI
KOAH Sık görülen önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olup zararlı partiküllere karşı
akciğerlerde ve hava yollarında gelişen artmış inflamatuvar yanıtla ilişkili, genellikle ilerleyici persistan hava akımı kısıtlanması ile karekterizedir. Ataklar ve komorbiditeler hastalığın ağırlığını etkiler.
GOLD 2011
Küçük hava yolu hastalığı
• Hava yolu inflamasyonu• Hava yolu fibrosisi• Mukus tıkaçları• Artmış hava yolu
resistansı
Parenkimal Destruksiyon• Alveolar bağlantı kaybı. Elastic rekoyl azalması
Persistan hava akımı kısıtlanması
Hava akımı kısıtlanması
KOAH Epidemiyolojisi
• Ciddi bir morbidite ve mortalite nedeni
• 600 milyon KOAH’lı hasta, yılda 3
milyonu ölmekte
Dünyada ölüm nedenleri
1.İskemik kalp hastalığı
2.Serebrovaskuler hastalık
3.Alt solunum yolu enfeksiyonları
4.HIV/AIDS
5.KOAH6.Perinatal nedenler
7.Diyare
8.Tüberküloz
9.Akciğer kanseri
10.Trafik kazaları
2002 World Health Report
Ölüm NedenleriTÜRKİYE 2004
• İskemik kalp hastalığı• Serebrovaskuler hastalık• KOAH• Perinatal nedenler• Alt solunum yolu enfeksiyonları• Hipertansif kalp hastalığı• Trakea, bronş ve akciğer kanserleri• Diyabetes Mellitus• Trafik kazaları• İnflamatuvar kalp hastalığı
–59%–59% –64%–64% –35%–35% +163%+163% –7%–7%
KoronerArter
Hastalığı
KoronerArter
Hastalığı
İnmeİnme Diğer KVSDiğer KVS KOAHKOAH Tüm DiğerNedenler
Tüm DiğerNedenler
3.03.0
2.52.5
2.02.0
1.51.5
1.01.0
0.50.5
00
1965-1998 1965-1998 1965-19981965-1998 1965-19981965-1998 1965-19981965-1998
ABD’de 1965-1998 arasında bazı hastalıkların ölüm hızlarındaki değişim
KOAH PREVELANSIFEVı/FVC<%70
Erkek 29,0Kadın 10,1
Toplam 19,3
Adana BOLD,2004
Türkiye’de her 10 KOAH’lıdan ancak 1’i KOAH’lı olduğunu
bilmektedir.
BOLD, Adana, 2003
Yetersiz tanı nedenleri
Semptom yokluğuÖksürük ve balgamın genellikle sigara içiciler için normal olduğu düşünülüyorKOAH semptomları genellikle yaşlanmaya bağlanıyor (daha az hareket, kilo artışı )
Öykü ve fizik muayene özgül değil
Spirometrenin yetersiz kullanımı
KOAH’da Risk FaktörleriKOAH’da Risk Faktörleri
KonakçıKonakçı ÇevreselÇevresel
1-antitr1-antitriipsin psin EksikliğiEksikliği
BronBronşşiiyyal al Aşırı CevaplılıkAşırı Cevaplılık
Akciğer Büyümesi SorunuAkciğer Büyümesi Sorunu
TütünTütün
Mesleki Tozlar ve KimyasallarMesleki Tozlar ve Kimyasallar
İç / Dış Ortam Hava Kirliliğiİç / Dış Ortam Hava Kirliliği
EnfeksiyonlarEnfeksiyonlar
Sosyoekonomik DurumSosyoekonomik Durum
DuyarlılıkDuyarlılık
KOAH’ın çok bileşenli fizyopatolojisi
Hava akımıkısıtlanması
Mukosilier Mukosilier disfonksiyon disfonksiyon
HavayoluHavayoluenflamasyonuenflamasyonu
YapısalYapısaldeğişimlerdeğişimler
sistemiksistemikbileşenbileşen
V/Q dengesizliği
Hipoksemi
HİPERİNFLASYON
Ventilatuar iş yükünde artma
İnspiratuvar kas gücünde azalma
Kardiovasküler etkiler
Hava yolu rezistansı Statik komplians Dinamik komplians PEEPi
SOLUNUM İŞİ
HiperinflasyonMalnütrisyonSteroid miyopatisiElektrolit bozukluklarıKronik hipoksi,hiperkapiApopitozis
KAS GÜCÜ
SOLUNUM KAS YORGUNLUĞUSOLUNUM KAS YORGUNLUĞU
PULMONER HİPERİNFLASYON
SOLUNUM KAS YORGUNLUĞU
ALVEOLER HİPOVANTİLASYON
HİPERKARBİ
KOAH & KOMORBİDİTELER
• Myokard infarktusu, angina• Osteoporoz• Depresyon• Diabet• Akciğer kanseri
Parenkim hasarı vaskuler kayıp Hiperinflasyon vaskuler kompresyon
KOAH’ta Pulmoner hipertansiyon
-
Alveolar Hipoksi vasokonstriksiyon
İnflamasyon
Pulmoner Vaskular Remodeling
Eddahibi S et al, Circulation, 2003
KOAH
Klinik
Radyolojik
FizyolojikDispne
Sık alevlenmeKaşeksi
IKS yanıtlayıcıDepresyon
ve anksiyeteSigara
içmeyen
FEVı hızlı azalanlarBD-yanıt verenler
Hiperkapnik Egzerzis
toleransı azDüşük DLCO
PH
AmfizemHavayolu hastalığı
KOAH FENOTİPLERİ
KLİNİK ÖZELLİKLERSEMPTOMLAR
ÖksürükBalgam çıkarmaNefes darlığıHışıltılı solunumAyaklarda şişmeKilo kaybı, iştahsızlık
FİZİK MUAYENE BULGULARI
• Erken dönemde Ekspiryum uzun, zorlu ekspirasyonda
hışıltı (“wheezing”)• İlerlemiş hastalık döneminde
Ekspiryum uzunIstirahatte ekspirasyonda hışıltıGöğüs ön-arka çapında artmaSonoritede artmaGöğüs ekspansiyonunda azalma
• Erken dönemde Ekspiryum uzun, zorlu ekspirasyonda
hışıltı (“wheezing”)• İlerlemiş hastalık döneminde
Ekspiryum uzunIstirahatte ekspirasyonda hışıltıGöğüs ön-arka çapında artmaSonoritede artmaGöğüs ekspansiyonunda azalma
FİZİK MUAYENE BULGULARI• Komplikasyonların geliştiği dönemde
OrtopneZorlu-güç solunum Büzük dudak solunumuSiyanozPeriferik ödemJuguler venlerde dolgunlukHepatomegali ve hassasiyet artışıParadoksal solunum
HİPOKSEMİ BULGULARI
• Siyanoz• Ajitasyon, huzursuzluk• Uykusuzluk• Terleme• Taşipne, taşikardi
Solunum Kas Yorgunluğu Fizik Muayene Bulguları
* Kaslarda zayıflama, fasikülasyon* Göğüs genişlemesinde azalma* Sık ve yüzeyel solunum* Respiratuvar alternans* Abdominal paradoks
HİPERKAPNİ BULGULARI
• Uyuklama• Dalgınlık• Bilinç kaybı• Asteriksis (flapping tremor)
KOAH
ObstruksiyonObstruksiyon
Mukus hipersekresyonu
Mukus hipersekresyonu
Parenkimaldestruksiyion
Parenkimaldestruksiyion
Vaskularremodeling
Vaskularremodeling
ORGAN
SYSTEMICKas Erimesi
Kardiovaskular Hastalıklar Anemi
Osteoporoz
Endokrinolojikbozukluklar
•Sistemik inflamasyon
•Hipoksi•Endotelyal disfonksiyonKas Erimesi
Kardiovaskular Hastalıklar Anemi
Osteoporoz
Sistemik
KOAH’da AYIRICI TANI
• Astım
• Bronşektazi
• Kistik fibrozis
KOAH – Astım Farklar
Özellikler KOAH AstımGenç yaşta başlama - ++Ani başlangıç - ++Sigara öyküsü +++ +Atopi + ++Eozinofili (total IgE artışı) + ++Tekrarlayan nefes darlığı ve + ++hışıltılı solunumNazal semptomlar - ++
(-) Hemen hemen hiç yok, (+) Bazen var,(++) Genellikle var, (+++) Hemen hemen daima var
GÖĞÜS RADYOGRAFİSİ
• Diğer hastalıkları dışlamak veya atak nedenini belirlemek için yararlıdır.
• Erken dönemde patoloji saptanmaz.
Göğüs Radyografisi
• Aşırı havalanma bulguları:– Diyafmalarda aşağı inme ve
düzleşme,– Kalp gölgesinde daralma – Damar gölgelerinde azalma– Kalp gölgesi altında havalı
akciğer dokusu,– Lateral grafide retrosternal
havalı bölgede artma
Radyoloji
RadyolojiDev büllöz amfizem
KOAH ve pulmoner hipertansiyon
Göğüs Radyografisi
• Pulmoner hipertansiyon ve kor
pulmonale bulguları:
– Sağ pulmoner arterin inen
dalının çapı 18 mm’den büyük,
– Kalp gölgesinde genişleme,
– Lateral grafide retrosternal
mesafede daralma
KOAH TANISI
Semptomlar ÖksürükBalgamDispne
Risk faktörleri ile karşılaşma
öyküsüTütün dumanı
ve/veya
SPİROMETRİ
Hava akımı kısıtlanması
Spirometre• Hastalığın tanısı • Şiddetinin tayini)
İzlem / Prognoz
Tedavinin etkinliği
Yıllık kayıp
Spirometre: Normal ve KOAHSpirometre: Normal ve KOAH
00
FEV1FEV122
33
44
55
11 22 33 44 55 66 SaniyeSaniye
FEV1FEV1
FVCFVC
FVCFVC
NormalNormal
KOAHKOAHLit
reL
itre
FEV1FEV1 FVCFVC FEV1/FVCFEV1/FVCNormalNormalKOAHKOAH
4.1504.1502.3502.350
5.2005.2003.9003.900
%80%80%60%60
Semptomların Değerlendirilmesi
COPD Assessment Test(CAT)
mMRC Breathlessness scale
KOAH ŞİDDETİ FEV1/FVC < 0.70
GOLD 1: Hafif FEV1 > 80%
GOLD 2: Orta 50% < FEV1 < 80%
GOLD 3: Ağır 30% < FEV1 < 50%
GOLD 4: Çok ağır FEV1 < 30%
*Based on Post-Bronchodilator FEV1
Önce semptomları değerlendirinObstruksiyonu değerlendirin Atak riskini değerlendirin Komorbiditeleri değerlendirin
KOAH DEĞERLENDİRME
Ris
k
(GO
LD
Cla
ssif
icat
ion
of
Air
flow
Lim
itat
ion
)
Ris
k
(Exa
cerb
atio
n h
isto
ry)
> 2
1 0
(C) (D)
(A) (B)
mMRC 0-1CAT < 10
4
3
2
1
mMRC > 2CAT > 10
A: Az Semptom , düşük risk GOLD 1-2
B: Çok Semptom , düşük risk GOLD 1-2
C: Az Semptom, yüksek risk GOLD 3-4
D: Çok Semptom, yüksek risk GOLD 3-4
KOAH’ın Fizyolojik Sonuçları• Hava akışına olan direncin artması
• Havayollarındaki tıkanıklık • Akciğer dokusunun esneklik kaybı • Alveolar yıkım
• Akciğer volumleri• FVC, FEV1, FEV1/FVC, PEFR azalır• RV ve TLC artar
• Ventilasyon/perfüzyon dengesi bozulur.
*FEV1 %40’ından daha az *Solunum yetmezliği *Sağ kalp yetmezliği varsa
Arter kan gazı ölçümü yapılmalıdır.
*FEV1 %40’ından daha az *Solunum yetmezliği *Sağ kalp yetmezliği varsa
Arter kan gazı ölçümü yapılmalıdır.
KOAH’DA ATAK TANIMI
KOAH tanısı ile takip edilmekte olan hastada varolan nefes
darlığı, balgam miktarı, balgamın pürülansı, öksürük, hışıltılı solunum ve göğüste sıkışma hissinin şiddetinde
artmaya ATAK denir.
KOAH tanısı, semptomlar olsun veya olmasın, risk faktörlerine maruz kalma öyküsüne ve tam olarak geri dönmeyen hava akımı kısıtlanmasına dayanarak konur.
KOAH tanısı, semptomlar olsun veya olmasın, risk faktörlerine maruz kalma öyküsüne ve tam olarak geri dönmeyen hava akımı kısıtlanmasına dayanarak konur.
KOAH ile İlgili GerçeklerKOAH ile İlgili Gerçekler
KOAH’ın primer nedeni SİGARADIR
Düşük ve orta gelir düzeyine sahip ülkelerde, sigara içenlerin oranı alarm verici boyutlarda artmaktadır.
KOAH’ın primer nedeni SİGARADIR
Düşük ve orta gelir düzeyine sahip ülkelerde, sigara içenlerin oranı alarm verici boyutlarda artmaktadır.
KOAH Tanı ve Tedavi Rehberleri
GOLD – Temel Mesajlar• KOAH’ı ihmal etmeyin
• Spirometri yapın
• Risk faktörlerini azaltın
• Etkin olarak tedavi edin
“KOAH önlenebilir ve tedavi edilebilir”