kujdesi infermieror në akalazia e ezofagut -...

Punoi: Udhëheqës shkencor:

Ma . Melsa Doçi Dr. Med. Endrit Sina

Prof. Asc.Pirro Prifti

Durrës, 2014

Kujdesi infermieror në AKALAZIA E EZOFAGUT

UNIVERSITETI “ALEKSANDËR MOISIU” DURRËS

FAKULTETI I STUDIMEVE PROFESIONALE

DEPARTAMENTI MJEKËSI

MASTER PROFESIONAL “INFERMIERI KIRURGJIKALE”

Kujdesi infermieror në Akalazia e Ezofagut

Melsa Doçi 2

PËRMBAJTJA

Përmbajtja.............................................................................................................................................2

Kapitulli I

Hyrje..................................................................................................................................................4-5

Histori mbi trajtimin kirurgjik...........................................................................................................5-6

Histori mbi trajtimin e Akalazisë në vendin tonë.................................................................................6

Ezofagoskopia......................................................................................................................................7

Rezultatet e largët.................................................................................................................................8

Anatomo-Fiziologjia e Ezofagut..........................................................................................................8

Histopografia......................................................................................................................................10

Etiopatogjeneza..................................................................................................................................10

Simptomat klinike..............................................................................................................................11

Diagnoza.............................................................................................................................................11

Diagnoza diferenciale.........................................................................................................................12

Trajtimi.........................................................................................................................................12-13

Metodika e punës..........................................................................................................................13-14

Komplikacionet..................................................................................................................................15

Kujdesi infermieror.......................................................................................................................16-18

KAPITULLI II

Studimi statistikor. Analiza e të dhënave......................................................................................19-30

KAPITULLI III

Rezultatet............................................................................................................................................31

Konkluzione.......................................................................................................................................31


Melsa Doçi 3

KAPITULLI IV

Rekomandime.....................................................................................................................................32

Abstrakti.............................................................................................................................................32

Bibliografia.........................................................................................................................................33


Melsa Doçi 4

Kapitulli I

Hyrje

Akalazia e ezofagut është një sëmundje e cila karakterizohet:

a---Nga çrregullimi i motilitetit të ezofagut duke u manifestuar me insuficiencë të sfinkterit

fiziologjik të poshtëm për t’u hapur në përgjigje të gëlltitjes dhe nga peristaltika e pa kordinuar në

dy të tretat e poshtme.

b---Nga zgjerimi i trupit te ezofagut.

c---Nga ngushtimi i pjesës fundore të poshtme të vetë organit të interesuar.

Përshkrimi i parë i kësaj sëmundjeje është bërë nga Tomas Uilis (Thomas Ëillis) më 1672 në

revisten e tij “Farmaceutice rationalis”. Për trajtimin e të sëmurit të tij ai përdori kockën e balenes,

me një buton spongioz, me anën e të cilit vetë i sëmuri shtynte ushqimin në stomak, duke e

vazhduar këtë proçedurë për 15 vjet rrjesht.

Rosenheim më 1895 vuri në përdorim i pari ekzaminimin me ezofagoskop në një të sëmurë me

akalazi, kurse më 1897 Rumhel aplikoi ekzaminimin radiologjik. Më 1877 Zenker dhe Ziemmsen,

ndërsa më 1884 Mc Kenzie sygjeruan se akalazia ndoshta nga dobësimi ose ulja e fuqisë tkurrëse të

muskulaturës së ezofagut. Si rezultat i studimeve fiziologjike të Kronecker dhe Meltzer (1888) u

tentua të shpjegohet patogjeneza e sëmundjes në bazë të së cilës qëndron mbyllja e sfinkterit cardia

në mungesë të një sëmundjeje organike. Më 1888 Meltzer dhe Mikulitcz pavarësisht nga njëri-tjetri

treguan se kontraksioni spazmodik i sfinkterit cardia ishte faktori etiologjik. Po në këtë vitë Einhorn

nga vëzhgimi i një rasti me akalazi nuk gjeti asnjë pengesë në kalimin e ezogafut në stomak, dhe

arriti në konkluzionin se kishte të bënte me një mungesë të relaksimit ose hapjes reflektore të

kardias gjatë gëlltitjes. Kjo patjeter çonte në vështirësinë e kalimit të ushqimit nga ezofagu në

stomak.

Rollenson më 1896 përshkroi te drena e autopsisë në një rast me akalazi dhe sygjeroi të njëjtin

mekanizëm. Hurts më 1913 erdhi në të njëjtin përfundim dhe më 1915 e përforcoi më tej këtë teori

dhe përshkroi me detaje kalimin e një tubi gome të mbushur me zhivë nëpërmjet kardias pa asnjë

vështirësi. Me kërkesën e Hurts, Cooper Perry futi termin akalazi për të përshkruar këtë mungesë të

lëshimit të sfinkterit të poshtëm.

Akalazia është një sëmundje e shpeshtë e ezofagut e cila paraqet një interes të madh nga pikëpamja

e trajtimit kirurgjik. Në mjekimin e saj dalin një sërë problemesh, si në aspektin e patogjenezës,

diagnozës ashtu edhe të mjekimit, që ende mbeten të diskutueshme e të pazgjidhura përfundimisht.

Në trajtimin e saj përdoren tre metoda kryesore.

----konservative

----dilatacioni

----kirurgjik (operativ)


Melsa Doçi 5

Shkolla dhe klinika të ndryshme i japin përparësi njërës apo tjetrës metodë mjekimi. Mjekimi

konservativ me rezultatet e raportuara nuk e ka justifikuar qëllimin e saj, ndërsa metoda e

kardiodilatacionit megjithëse është përdorur më gjerë në trajtimin e akalazisë, ajo shoqërohet me

ndërlikime të shumta të afërta e të largëta.

Tendenca e përgjithshme e shkollave dhe e klinikave të ndryshme të botës është për metoden

kirurgjike, duke aplikuar kardiomiotominë ekstramukoze sipas Heler (Heller) të modifikuar.

Tek ne gjithmonë është preferuar rruga kirurgjike, prandaj në këtë punim do të analizohet përvoja,

ecuria klinike e rasteve, përsosja e metodave diagnostike, rezultatet e afërta e të largëta të dy

metodave kryesore kirurgjike të përdorura në klinikën tonë:

----kardiomiopatinë sipas Heler.

----kardioplastikën me lembo nga diafragma.

HISTORI MBI TRAJTIMIN KIRURGJIK

Kirurgjia e akalazisë ka një interes të madh historik pasi proçedura kurajoze të përshkruara e të bëra

për mjekimin e saj janë të mbështetura në një nga dy parimet e më poshtme:

---Në destruksionin ose “by-pass” të segmentit të ngushtuar, ose

---Në dobësimin e këtij segmenti.

Mikulicz që më 1882 sygjeroi se akalazia i detikohet spazmës së kardies dhe më 1903 raportoi

operacionin e tij i cili konsistonte në gastrotomi, nëpërmjet së cilës bënte zgjerimin e kardias.

Rotgans modifikoi këtë proçedurë duke invaginuar me forcë murin e përparshëm të stomakut

nëpërmjet kardias, në mënyrë që të evitohet kontaminimi i hapësirës peritoneale. Heller me 1913, i

pari kreu një miotomi ekstramukoze të dyfishtë të ngjashme me proçedurën e Ramstedt në stenozën

hipertrofike të pilorit, sipas propozimit të bërë nga Gottstein më 1901.

Deri në vitin 1941 ishin raportuar 104 raste, me rezultate te mira 76,9%, përmirësim 5,7%, recidive

13,4% dhe mortalitet 8%. Një tjetër proçedurë plastike u sygjerua nga Marëedel me 1903 e cila u

krye nga Ëendel 7 vjet më vonë. Kjo është analoge me piloroplastiken Heineke-Mikulicz (prerje

gjatësore që bëhet midis ezofagut të zgjeruar dhe stomakut e cila qepet në mënyre trasversale).

Girard më 1915 propozoi një modifikim që konsiston në prerjen gjatësore deri në mukoze e qepje

trasversale.

Heyrovski më 1912 përdori ezofagogastrostominë latero-laterale midis pjesës së zgjeruar të

ezofagut dhe stomakut duke lënë kardian të pa prekur.

Grondahl më 1916 e modifikoi këtë proçedurë duke bërë prerje në formë “U” nga pjesa e zgjeruar e

ezofagut deri në fundin e stomakut pastaj e mbyll atë si në poloroplastikën Finey.

Rumpel më 1897 dha mendici i pari për rezeksionin e segmentit ezo-gastrik, por ky u krye 23 vjet

më vonë nga Bier.

Ëangesteen ( 1950-1951, 1953 ) propozoi rezeksionin e pjesës së poshtme të zgjeruar të ezofagut

dhe të gjithë zonës acido-sekretore të stomakut e pasuruar me anastomozë të ezofagut me pjesen e

mbetur të stomakut, gjithashtu e shoqëruar me piloro miotomi ekstramukoze.


Melsa Doçi 6

Proçedura të tjera dhe modifikime të shumta e kanë pasuruar kardiomiotominë e Heler-it që nga

koha e përdorimit të kësaj teknike. Përdorimi i lembos diafragmale si proçedurë shtesë në

kardiomiotominë Heler e propozoi Zauerbruch më 1932. Diskutime e debate të gjalla ka akoma për

anët pozitive dhe negative të sejcilës metodë, për këtë arsye disa i japin përparësi njërit apo tjetrit

modifikim.

HISTORI MBI TRAJTIMIN E AKALAZIZË NË VENDIN TONË

Edhe kirurgjia e ezofagut tek ne ka ndjekur arritjet bashkëkohore, duke i aplikuar ato me kurajo e

seriozitet shkencor. Kështu po të shohim trajtimin e akalazisë, e ka rismën që në vitin 1945 kur u

përdor për herë të parë kardiomiotomia Heller me rrugë abdominale dhe e shoqëruar me gastrostomi

Ëitzel. I njëjti operacion por tani me rrugë torakale u krye me sukses nga Prof. Ferdinant Paparisto

më 1956, kurse i pari që përdori lembon nga diafragma si proçedure shtesë në kardiomiotominë,

është Prof. Petro Cani në vitin 1960. Dr. Frederik Shiroka në vitin 1951 kreu rezeksionin e

segmentit kardioezofageal për kancer të ezofagut. Mbas vitit 1960 me futjen e anastezisë

endotrakeale, gama e operacioneve të ezofagut ka ardhur duke u rritur. Realizimi me sukses i

operacioneve të mëdha rekonstruktive në strukturat e ezofagut nga djegiet kimike, si edhe në ato me

natyrë neoplazike duke përdorur si transplant stomakun, zorrën e hollë apo të trashë si më të

përshtatshme ka sjellë që edhe këta të sëmurë të marrin ndihmën e kualifikuar.

EZOFAGOSKOPIA

Kjo metodë ekzaminimi është përdorur në 60 raste, për shkak të dyshimit të diagnozës, me histori të

shkurtër të disfagisë dhe në ato raste ku tablloja radiologjike e ngushtimit ishte e dyshimtë. Në të

gjithë të sëmurët janë bërë ekzaminime laboratorike klinike dhe biokimike, për të bërë një bilanc të

gjëndjes së përgjithshme. Në bazë të këtyrë ekzaminimeve kemi përcaktuar edhe indikacionet për

operacion si dhe rrugën e hyrjes. Përgatitja para operacionit është bërë në varësi të stadit të

zhvillimit të sëmundjes. Në të gjitha rastet është përdorur ezofagokardiomiotomia Heller dhe

kombinimet e saj. Ndërhyrjet në të gjitha rastet janë kryer me narkozë endotrakeale. Të gjithë

autorët tregojnë për vlerën mjaft të kufizuar të ezofagoskopisë në akalazinë e ezofagut.


Melsa Doçi 7

GJATË OPERACIONIT

Gjatë aktit operator kemi vërejtur dhe analizuar çdo ndërlikim të ndeshur si dhe rrjedhimet e tij me

ecuri të vonshëm të operacionit. Mbas mbarimit te miotomise është marrë material për biopsi nga

muskulatura e ezofagut. Biopsitë janë kryer nga shërbimi i anatomisë patologjike dhe laboratori i

hispatologjisë.

REZULTATET E AFËRTA

Për vlerësimin e rezultateve të operacionit në periudhën e hershme, pas ndërhyrjes, deri në dalje të

sëmurit nga spitali kemi marrë për bazë këto tregues :

-Gjendjen e përgjithshme, problemet e pulmoneve dhe plagën e operacionit.

-Marrjen e ushqimit nga goja dhe si realizohet akti i gëlltitjes.

-Zakonisht dhënia e ushqimit të lëngshëm është bërë mbas ditës së dytë të operacionit, ndërsa

ishqimi i zakonshëm është filluar mbas ditës së tetë.

-Ndërlikimet e shfaqura.

-Kontrolli radiologjik i ezofagut me kontrast bariumi në formë qumështi dhe llapaje, është kryer

mbas ditës së tetë të operacionit.

Ekzaminimin e dytë pas operacionit e kemi kryer në fund të muajit të dytë, i cili përkon dhe me

mbarimin e pushimit dhe rikthimin në punë. Të gjitha ekzaminimet në këtë periudhë janë bërë në

pozicion në këmbë, në O.A.D dhe në pozicion Trendelenburg.


Melsa Doçi 8

REZULTATET E LARGËTA

Afatet e kontrollit fillojnë nga 6 muaj deri në 8 vjet.

-Deri në 6 muaj pas operacionit 20 raste.

-7-12 muaj pas operacionit 30 raste.

-13.24 muaj pas operacionit 50 raste.

-Mbi 24 muaj pas operacionit 70 raste.

Siç shihet nga shifrat e mësipërme predominojnë kontrollet e vonshme, sepse kemi mundësi të

gjykojmë më drejt për rezultatet e largëta. Të gjitha kontrollet janë bërë në mënyrë ambulatore. Disa

të sëmurë janë ekzaminuar më tepër se një herë. Cdo i operuar i është nënshtruar një studimi klinik

e radiologjik. Pa nënvlerësuar të dhënat klinike, vëmendje e posaçme i është kushtuar ekzaminimit

radiologjik. Vleresimi i rezultateve të largëta është bërë nga këto tregues:

1.Nga të dhënat subjektive lidhur me aktin e gëlltitjes.

2.Rënia në peshë.

Të gjitha këto tregues së bashku me të dhënat e ekzaminimit radiologjik janë krahasuar me ato të

paraoperacionit.

ANATOMO-FIZIOLOGJIA E EZOFAGUT

Të dhënat embriologjike

Ezofagu si një tub i ngushtë zhvillohet nga zorra primitive rreth javës së tretë embrionale, midis

faringut primitiv dhe stomakut. Gjatë javës së 4-të ai zgjatet, ndërsa stomaku zbret poshtë për t’u

vendosur në bark para se dy pllakat anësore të diafragmës të bashkohen. Në qoftë se stomaku nuk

arrin të zbresë para se të jenë shkrirë ndarëset anësore në ndarësen trasversale bën të lindë një

anomali e rralle (brakiezofagu). Normalisht lumeni nuk mbyllet kurrë tërësisht siç ndodh në disa

vertebratë të ulët. Në disa raste zhvillimi jonormal në këtë etapë sjell formimin e membranës,

stenozës dhe të atrezisë së ezofagut. Nga sythi mushkëror primitiv, i cili shfaqet përpara zorrës

primitive në fundin e xhepave faringale formose laringu, trakea dhe mushkëritë. Pamjaftueshmëria e

këtij proçesi embrional të ndarjes së sythit mushkëror nga ezofagu bëhet shkak i formimit të

fistulave trakeozofagale të bashkëlindura.

TE DHËNAT ANATOMIKE

Ezofagu është një tub muskular me diametër rreth 1.5 cm dhe 23-30 cm gjatësi. Raporti i trupit me

ezofagun është: 1.0.26. Fillimi i tij në mbarimin e faringut i përgjigjet kërcit krikoid ose rruazës së

6-të qafore, kurse vazhdimi i tij me stomakun përkon me rruazën e 11-te kraharore, ose në fiksimin

e kërcit të brinjës së 7-të, në të majtë të parzmorit.

PJESËT KRYESORE TË EZOFAGUT

Përbëhet nga:

-Pjesa qafore me gjatësi 5-6 cm, e cila fillon në nivelin e kërcit krikoid dhe mbaron në hapjen e

sipërme të kraharorit.

-Pjesa kraharore me gjatësi 17-19 cm arrin deri në hiatusin ezofageal të diafragmës.

-Pjesa barkore në gjatesi 1-3 cm mbaron në stomak.


Melsa Doçi 9

Me interes klinik është ndarja e ezofagut në 9 segmente:

1.Segmenti trakeal

2.aortal

3.bronkial

4.trekëndëshi aorto-bronkial

5.sub-bronkial

6.retroperikardial

7.supra diafragmal

8.intra diafragmal

9.abdominal

Kjo ndarje orienton në lokalizimin e lezionit dhe në ekzaminimin endoskopik. Në gjatësinë e

ezofagut dallohen edhe tri ngushtica:

-Ngushtica e sipërme, e cila dallohet në vendin e kalimit të faringut në ezofag, ku shtresa muskulore

formon sfinkterin e sipërm.

-Ngushtica e mesme përkon me bifurkacionin e trakesë, aty ku kryqëzohet me harkun e aortës.

-Ngushtica e poshtme formohet në vendin e kalimit të ezofagut nëpër diafragmën, si rezultat i

presionit të kruseve të saj. Kjo zonë konsiderohet si sfinkter i poshtëm, i cili formohet nga

grumbullimi i fijeve muskulore të kruseve të diafragmës ose nga muskulatura rrethore e ezofagut të

poshtëm, plika kardiake dhe ligamenti fibroz interpleural. Midis dy sfinktereve ndodhet trupi i

ezofagut i formuar nga segmentet që përmendëm më sipër, i cili është gjithmonë i interesuar në

sëmundjen e akalazisë, duke formuar pjesën e zgjeruar. Diametri i ezofagut në këto vende

ndryshon, duke arritur në 13 mm, por ato mund të tendosen, nga 18-19 mm i sipërmi, kurse i

poshtmi në 22-25 mm, ndërsa në pjesët e tjera shkon deri në 35 mm. Trashësia e mureve të ezofagut

në varësi të gjendjes funksionale ndryshon nga 4-8 mm. Në pjesën qafore, si rezultat i kontaktit te

ngushtë të mureve, nuk duket hapësirë, kurse pjesa kraharore qëndron e hapur në sajë të presionit

negativ në hapësirën pleurale.

FIZIOLOGJIA E EZOFAGUT

Funksioni kryesor i ezofagut është ai transportues, i cili synon në lëvizjen e ushqimit prej faringut

në stomak. Jashtë aktit të gëlltitjes ose regurgitimit, ezofagu nga sipër pengon hyrjen e ajrit prej

faringut, kurse me fundin e poshtëm nuk lejon kthimin e përmbajtjes gastrike. Akti i gëlltitjes, si

funksion kryesor I tij, realizohet me një radhë të komplikuar dhe të kordinuar në sajë të tkurrjeve

muskulare. Ai fillon me kalimin e vullnetshëm të ushqimit prej gojës në faring. Mbas kësaj pike,

gëlltitja kthehet në veprim të pavullnetshëm. Tkurrjet sipas radhës së muskujve konstriktorë të

faringut bëjnë kalimin e shukut të ushqimit në ezofag, në këtë moment ka një lëshim reflektor të

muskulit kriko-faringeal. Kur shuku I ushqimit hyn në ezofag fillojnë valët parësore të peristaltikës,

të cilat vazhdojnë poshtë deri në kardie. Valët dytësore që shihen më mirë, kur ka ndonjë pengesë

në ezofagun e poshtëm, fillojnë në rajonin e harkut aortic, pra në fillim të muskulaturës së lëmuar

dhe vazhdojnë deri në kardie. Në fund vinë valët e treta, të cilat shfaqen në 1/3 e poshtme të

ezofagut. Këto tkurrje në formë unaze, të shtresës muskulare rrethore japin një pamje të

dhëmbëzuar. Ushqimet e lëngshme zbresin poshtë në stomak vetëm prej gravitetit dhe nuk kërkojnë

valë peristaltike.

Normalisht pas gëlltitjes ka një ndalesë të shkurtër të shukut ushqimor në lidhjen kardio ezofagale,

e cila shkaktohet nga veprimi shtrëngues i hiatusit të diafragmës. Me lëshimin e këtij mekanizmi

sfinkterial i cili ndodh gjatë ekspirimit, shuku bie në stomak. Nervat parasimpatikë rrisin

peristaltikën e ezofagut dhe frenojnë kardien, kurse simpatiku bën të kundërtën.


Melsa Doçi 10

HISTOPOGRAFIA E EZOFAGUT

Muret e ezofagut përbëhen prej 4 shtresave:

1.shtresa e jashtme (adventicia)

2.shtresa muskulare

3.submukoza

4.mukoza

Shtresa e jashtme formohet nga indi lidhor i shkrifët, i cili është pjesë përbërëse i indit areolar të

mediastinit.

Muskulatura përbëhet prej shtresës gjatësore të jashtme dhe shtresës rrethore të brendshme. Në 1/3

e sipërme të ezofagut , muskulatura formohet nga fije të vullnetshme, të cilat janë vazhdimi i

muskujve të faringut, ndërsa në pjesët e tjera ka vetëm muskulaturë të lëmuar.

Submukoza formohet nga indi lidhor i shkrifët , i cili përmban gjëndra, enë gjaku, pleksin nervor të

Mejsner dhe një rrjetë të pasur enësh limfatike.

Mukoza- Kjo është nga brenda ezofagut dhe është e pajisur me epitel të sheshtë shumështresor,

kurse në disa vende është i tipit ciliar. Kalimi i epitelit të sheshtë të ezofagut në epitelin cilindrik të

stomakut bëhet në kufi të prerë, duke formuar një shirit të dhëmbëzuar.

ETIOPATOGJENEZA

Të dhënat e para për akalazinë fillojnë me përshkrimin e bërë nga Thomas Ëills, në vitin 1672. Në

atë kohë u zgjua interes i madh për një fenomen, për të cilin deri më sot janë bërë shumë përpjekje

për ta sqaruar nga ana etiologjike dhe patogjenetike, e megjithatë ky fenomen ende nuk është

zgjidhur përfundimisht. Në vitin 1679 në Londër doli libri i shkruar po nga Thomas Ëills me titull

“Pharmaceutice rationalis sivediatriba de medicamentourum operationibus in humano corpora” ku

përshkruhet ajo sëmundje e ezofagut, e cila lind pa ndonjë shkak të dukshëm, që shoqërohet me

ndalimin e kalimit të ushqimit, regurgitacion dhe zgjerim të ezofagut. Ka baza të supozohet që ky të

jetë materiali i parë në literaturë për akalazinë e ezofagut. Purton në vitin 1821, duke ekzaminuar

trupat e tre të sëmurëvë që kishin vdekur prej kaheksisë, si pasojë e disfagisë dha përshkrimin

anatomic të sëmundjes, të shoqëruar, me dilatacion të ezofagut pa ndonjë tumor ose djegie të vetë

organit. Përpjekjet e para për të sqaruar etiologjinë dhe patogjenezën janë bërë aty nga fundi i

shekullit të kaluar. Shumë teori të propozuara për sqarimin e kësaj sëmundjeje tashmë kanë vetëm

interes historic, sepse shumica e tyre kundërshtohen në praktikë. Edhe për problemin e

terminologjisë nuk ka një mendim. Propozimi i Mikulicz 1882, që i dha emrin kardiospazëm, mori

përhapje të gjerë në literaturë. Akoma këtë sëmundje e gjen me emrin si dilatacion idiopatik ose

dilatacion kardiotonik i ezofagut, megaezofag, dolikomegaezofag, kardiostenozë, diosklerozë,

frenospazëm, hiatospazëm etj. Në vitin 1932 në Kongresin ndërkombëtar të kirurgëve në Madrit u

njoh zyrtarisht teoria e akalazisë në lindjen e sëmundjes. Termin akalazi ose akalazi e ezofagut e

propozoi Hurts që në vitin 1915.

Ky term mori përhapje të madhe sidomos në literaturën anglo-saksone dhe si rezultat përdorimi i

termit të mëparshëm të kësaj sëmundjeje u ngushtua shumë. Duhet të kemi parasysh se emrat që

kanë përdorur pasqyrojnë anë të ndryshme të etiologjisë dhe patogjenezës së sëmundjes. Megjithatë

është e domosdoshme të theksojmë edhe një herë se më shumë anë të sëmundjes deri tani mbeten të

paqarta dhe kontradiktore.


Melsa Doçi 11

SIMPTOMAT KLINIKE

Disfagi.

Vështirësi në gëlltitje të ushqimeve ose lëngjeve.

Dhimbje të kraharorit.

Probleme të mostretjes së ushqimit gjatë periudhës së gjumit.

Regurgitim (kthim) të ushqimeve dhe lëngjeve.

Kollë gjatë natës.

Humbje peshe.

DIAGNOZA

Shpesh diagnoza e akalazisë dyshohet në bazë të historisë së sëmundjes.Diagnoza niset nga

anamneza e të sëmurëve. Zakonisht pacientët përshkruajnë disfaginë, vështirësi në gëlltitje (e cila sa

vjen e përkeqësohet) për ushqimet e forta dhe të lëngshme për një periudhë të gjatë kohore, muaj e

vite. Ato mund të kenë kthim të lëngjeve dhe ushqimeve në gojë (regurgitim), dhimbje kraharori

ose humbje në peshë.

Rrallë, simptoma e parë është pneumonia aspirative. Për shkak se pacientët adaptohen me

vështirësinë në gëlltitje duke u ushqyer me kafshata të vogla, përtypin mirë ushqimet, hanë ngadalë,

këto masa praktike çojnë në diagnostikim të vonët të akalazisë për muaj ose vite.Ecuria e gjatë e

sëmundjes është bërë shkak i disa ndryshimeve biokimike, me hipoproteinemi dhe prishje të

balancit elektrolitik, dhe me ulje të Na. deri në 128 mEq/l. Shkak i këtyre ndryshimeve ka qenë

hiponutricioni nga mos ushqyerja si rezultat i regurgitimeve të shpeshta. Studimi i elektroforezës së

proteinave vuri në dukje ndryshime tek disa të sëmurë me rritje të gamaglobulinave, të cilat kishin

ulje të proteinave totale. Diagnostikimi i vonë i akalazisë fatkeqësisht u heq mundësinë pacientëve

që të trajtohen herët duke mënjanuar komplikimet e mëtejshme të akalazisë.Të sëmurët shpesh janë

mësuar me këto shqetësime, me një mënyrë të tillë ushqimi që të zhdukin ose lehtësojnë

turbullimet, kaq sa simptomatologjia e sëmundjes është bërë e qartë vetëm me të dhënat subjektive.

Metoda të tjera që përdoren për diagnozën e akalazisë.

Ajo metodë që përdoret është manometria e cila ka si qëllim studimin e funksionit motorr të

ezofagut. Përvec kësaj përdoret prova e mekolylit, e perfuzionit acid dhe pH/metria për refluksin,

telemetria dhe shintigrafia e ezofagut me teknecium per studimin e refluksit pas operacionit,

skopi ezofagu me kontrast, manometria ezofageale është një test tjetër që specifikisht tregon

anomali të funksionit të muskujve që është karakteristike në akalazi, dështim të muskujve

ezofagealë dhe dështim të muskujve të sfikterit të poshtëm.


Melsa Doçi 12

DIAGNOZA DIFERENCIALE E AKALAZISË

Karakteristika klinike në diagnozën diferenciale.

Për të bërë diagnozën diferenciale qëndrojnë detyra të rëndësishme praktike, e para është të

zbulohet sa më shpejt natyra e stenozës së pjesës së poshtme të ezofagut, dhe e dyta, qëndron në

dallimin e akalazisë nga disa sëmundje të tjera neuromuskulare. Problemi i parë është i vështirë dhe

duhet ti kushtohet vëmendje më e madhe, ndërsa problemi i dytë, jo më pak i vështirë për t’u

sqaruar, kërkon më pak punë. Diagnoza diferenciale niset nga anamneza e të sëmurëve, e cila në ata

me akalazi ka qenë e gjatë , e larmishme dhe disa vjecare. Nga të sëmurët e marrë në studim disa

prej tyre kishin një anamnezë më tepër se dy vjet. Të dhënat e këtyrë të sëmurëve kanë treguar për

zhvillim të ngadalshëm. Vështirësia në gëlltitje (disfagia) prej akalazisë është e ndryshme nga

vështirësia në gëlltitje prej strukturës ezofageale (ngushtim i ezofagut prej indit cikatricial).

Në akalazi, disfagia ndodh si në ushqimet e lëngshme dhe në ato të forta, ndërsa në strukturën

ezofageale dhe kancerin ezofageal disfagia ndodh vetëm në ushqimet e forta dhe më vonë në

ushqimet e lëngëta.Me anë të ekzaminimit radiologjik bëhet e mundur dallimi midis akalazisë dhe

kancerit ezofageal.Në kancerin e ezofagut disa ndryshime varen nga stadi i sëmundjes, forma

histologjike dhe aspekti mikroskopik i tumorit, nga karakteri i rritjes, nga madhësia dhe lokalizimi,

si dhe nga crregullimet funksionale që ai jep. Shenjat klinike të kancerit shfaqen vonë, dhe këta të

sëmurë kanë disfagi, dhimbje prapa sternumit, lemzë të shpeshtë e sekrecion të shtuar.

Diagnoza diferenciale e akalazisë, spazmës difuzë dhe akalazisë vigoroze:

Akalazi- dhimbja jo e zakonshme, disfagi gjithmonë, regurgitimi i zakonshëm, retensioni i shpeshtë.

Spazma difuze- dhimbja gjithmonë, disfagia disa herë, regurgitimi i rrallë, retensioni anjëherë.

Akalazia vigoroze- dhimbja e shpeshtë, disfagia jo gjithmonë, regurgitimi i shpeshtë, retensioni jo

gjithmonë .

TRAJTIMI

Trajtimi alakazisë përfshin:

-medikamentet orale (nga goja).Medikamentet orale që ndihmojnë në relaksimin e sfinkterit të

poshtëm quhen nitrate dhe kalcibllokues. Edhe pse disa pacientë që marrin medikamente orale

lehtësohen nga simptomat, shpesh herë medikamentet nuk funksionojnë. Medikamentet orale

qetësojnë situatën vetëm për një kohë të shkurtër dhe shpeshherë pacientët përjetojnë shumë efekte

anësore prej përdorimit të tyre.

-dilatacioni (zgjerim të sfinkterit të poshtëm ezofageal). Sfinkteri i poshtëm ezofageal gjithashtu

mund të trajtohet me zgjerim të sforcuar. Dilatacioni realizohet nëpërmjet një tubi që në fundin e tij

ka një ballon i cili gëlltitet nga pacienti. Balloni vendoset midis sfinkterit të poshtëm nën drejtimin e

rrezeve X. Në momentin që vendoset në vendin e duhur, balloni fryhet menjëherë. Qëllimi i ballonit

është të zgjerojë sfinkterin dhe rreth 60-95% e procedurave kanë rezultuar me sukses. Në qoftë se

dilatacioni nuk është i suksesshëm atëherë sfinkteri mund të lirohet me kirurgji. Komplikacioni

kryesor i dilatacionit të sforcuar është ruptura (çarja e ezofagut), e cila ndodh në 5% të rasteve.

Gjysma e rasteve të rupturave shërohen pa kirurgji, por kanë nevojë për trajtim me antibiotikë.

Ndërsa gjysma e rasteve të tjera kanë nevojë për kirurgji. Vdekja prej dilatacionit të sforcuar është e

rrallë. Dilatacioni është një procedurë e shpejtë dhe jo e kushtueshme në krahasim me kirurgjinë

pasi ai nuk kërkon hospitalizim të gjatë të pacientit.

-oksina Botulinum (injeksioni me botoks).Një tjetër trajtim i akalazisë është injektimi me botoks

në sfinkterin e poshtëm për ta dobësuar atë. Injeksioni është procedurë e shpejtë, jo kirugjikale dhe


Melsa Doçi 13

që nuk kërkon hospitalizim. Trajtimi me botoks është i sigurt, por efekti në sfinkterin e poshtëm

zgjat për pak muaj dhe mund të lind nevoja për injektime të tjera shtesë. Injektimi me botoks është

procedurë e përshtatshme për pacientët e moshuar dhe për ata që kanë faktorë të lartë rreziku për të

kryer kirurgji, si p.sh. ata që kanë sëmundjetë rënda zemre ose të mushkërisë. Gjithashtu, mund të

përdoret tek pacientët që kanë humbur peshë për shkak të kequshqyerjes duke përmirësuar gjendjen

e tyre. Kjo, mund të pakësojë komplikacionet e kirurgjisë.

-kirurgjik-ezofagomiotomia. Sfinkteri gjithashtu mund të pritet me kirurgji, procedurë e cila quhet

ezofagomiotomia. Kirurgjia mund të kryhet me anë të një incizioni të vogël në bark që ndryshe

quhet laparoskopi. Një alternativë tjetër është ndërhyrja nëpërmjet një çarjeje të madhe në bark,

procedurë që quhetlaparotomi.Ezofagomiotomia është më e suksesshme se dilatacioni i sforcuar.

Por në disa raste pacientët mund të bëjnë përsëri disfagi. Ezofagomiotomia nuk garanton kurim të

përhershëm. Një nga efektet anësore prej uljes së presionit të sfinkterit është refluksi

gastroezofageal. Për këtë arsye pacientët që kanë bërë ezofagomiotomi mund të kenë nevojë për

antiacide për një kohë të gjatë.

Trajtimi kirurgjikal me metodën Heller

Indikacionet për operacion

Në zgjedhjen e të sëmurëve për operacion janë marrë parasysh këto tregues:

-Shqetësimet në pritje të të sëmurëve.

-Komplikacionet pulmonare që janë zhvilluar në disa raste përbejnë një indikacion të vecantë për

operacion.

-Ndryshimet radiologjike të ezofagut, të lidhura me ecurinë dhe stadin e sëmundjes.

-Ndërlikimet si: ezofagiti, leukoplakia.

-Tregues tjetër per operacion ka qenë bashkëekzistenca e divertikulave të ezofagut.

METODIKA E PUNËS

Ky kontigjent të sëmurësh është studiuar, në bazë të këtyre të dhënave:

PARA OPERACIONIT

Në radhë të parë qëndrojnë të dhënat subjektive nëpërmjet anamnezës, pastaj është bërë ekzaminimi

radiologjik dhe endoskopik. Pa nënvlerësuar të dhënat klinike, vëmendje e posaçme i është kushtuar

ekzaminimit radiologjik, i cili është realizuar në këto etapa:

-Ekzaminimi radiologjik i kraharorit me skopi dhe grafi, pastaj është vazhduar me shikimin pa

kontrast të ezofagut në pozicionin vertikal në O.A.D.

-Studimi i ezofagut me kontrast sulfat bariumi është bërë:

a) në fillim është dhënë në formë qumështi, duke përzier 100-150 gr barium me 300-400 ml ujë.

b)me kontrast në formë llapaje ose pastë, duke përzier 50 gr barium në 50 ml ujë.

Ekzaminimi është kryer me të sëmurin në këmbë, në projeksionin sagital për studimin e

hipofaringut dhe të pjesës qafore të ezofagut. Për pjesën kraharore e fundore të ezofagut

ekzaminimi është bërë në projeksionin O.A.D dhe në disa raste në O.A.S.

Mbas radioskopisë janë bërë dy grafi, me një film të vetëm 24x30 cm, në inspiracion të thellë, me

kohë ekspozimi më pak se 0.1 sek, veçanërisht për pjesën distale, për të evituar paqartësitë

dinamike të shkaktuara nga pulsacionet e transmetuara të zëmrës. Gjithashtu është përdorur edhe

ekzaminimi me kontrast të dyfishtë sipas metodës Palugyay, duke përgatitur një sasi te vogël

kontrasti në raport 1 : 4 sulfat bariumi me ujë dhe i jepet të smurit ta gëlltisë. I sëmuri bashkë me

kontrastin kapërcen edhe një sasi ajri i cili siguron një kontrast të dyfishtë të mureve te ezofagut. Në


Melsa Doçi 14

qoftë se kjo mënyrë dështon, mbas marrjes së kontrastit të sëmurit i këshillohet të bëjë disa gëlltitje

“boshe” (të kapërcejë vetëm pështymën edhe bashke me të edhe ajrin).

Mjekimi i akalazisë ka më shumë se tre shekuj që ka filluar, por trajtimi kirurgjik i saj e ka nismën

në shekullin e XX. Metoda e propozuar prej Hellerit u pasua me modifikime të shumta, por

konceptet e tij mbeten edhe sot si klasike.

Rruga e hyrjes për realizimin e operacionit

Më shpesh si rrugë hyrje është përdorur ajo torakale e majtë sepse me torakotomi arrihet:

-Afrim direkt i ezofagut.

-Jepet një fushë e gjerë pamje.

-Aplikohet miotomi.

Në këtë rrugë hyrje ka qenë e lehtë korrigjimi i divertikulit epinefrik dhe kryerja e miotomisë të

gjatë. Të sëmurët janë vendosur në dekubitus lateral të djathtë, duke ngritur pjesën e poshtme të

gjoksit, që e cila e ndihmon për të ekspozuar më mirë fundin e ezofagut. Në të gjitha rastet është

përdorur narkoza endotrakeale me respiracion të drejtuar.

Etapat e operacionit

Incizioni- Si rregull është bërë në hapësirën e 6 ose 7 ndërbrinjore, duke filluar nga regioni

skapulovertebral deri në pjesën kërcorë të brinjës. Mbas zgjerimit të kafazit të kraharorit, pritet

pleuramediastinale ose ligament pulmonary dhe nëpërmjet saj bëhet futja në mediastinin e pasëm,

mbasi të spostohet mushkëria e majtë nga sipër.

Zbulimi i ezofagut- Ky vendoset në hapësirën retrokardiake në raport të ngushtë me aortën torakale,

zemrën dhe diafragmën, i rrethuar nga indi areolar shkrifet. Mbas lirimit me kujdes nga formacionet

që rrethojnë atë deri në hiatusin e giafragmës, kalohet një tub gome prapa për ta mbajtur lehtësisht

në përheqje drejt dhe lart, gjë e cila favorizon diseksionin e zonës së ngushtuar. Për të lehtësuar

lirimin e zonës hiatale vendosen sutura seta mbajtëse në pjesën e përparme të saj, pastaj bëhet

ndarja nga vetë ezofagu. Në disa raste lirimi i ezofagut nga hiatusi ka qenë i vështirë për shkak të

periezofagitit shoqërues.

Kombinimi i operacionit Heller torakal me arnim ose limbo diafragmale

Ideja e përdorimit të lembos është dhënë nga Sauerbruch në vitin 1932.

Teknika e relizimit qëndron në këto momente:

-Pritet një lambo ose arne nga dioafragma duke filluar nga ,mezi i hiatusit të ezofagut me përmasa 4

x 8 x 10, por që të ruhen enët e gjakut në bazën e saj.

-Në faqen e përparme të ezofagut në zonën e ngushtuar, prerja merr formën e gërmës T, duke prerë

shtresën muskulare deri në mukozë. Pjesa transversal e prerjes kalon në të gjithë pjesën e përparme

të ezofagut 6-7 cm sipër kardies, kurse poshtë kalon vertikalisht nëpër ezofag (në segmentin

ezogastrik).

-Shtresa seromuskulare pritet pjesërisht dhe ndahet anash. Momenti i rëndësishëm i operacionit

është zgjerimi i kardies me gisht të future nëpërmjet invaginimit të mureve të stomakut. Mbas

hemostazës së kujdesshme lemboja e diafragmës qepet në difektin e krijuar nga miotomia me sutura

setë të hollë ose mesatare.

-Operacioni mbaron me mbylljen e hiatusit të ezofagut në dy shtresa suturash duke kapur dhe

difektin e diafragmës.


Melsa Doçi 15

KOMPLIKACIONET

Komplikacionet e akalazisë

Akalazia e ezofagut duke qenë një sëmundje qe zgjat me vite, mund të kapë një seri

komplikacionesh, të cilat ndodhin sin ë organin e interesuar ashtu edhe ne organet e tjera, sidomos

në organet e frymëmarrjes.

Komplikacionet e ezofagut i kemi hasur në formë të:

-Ezofagit në 30 raste

-Të divertikulit të ezofagut 10 raste.

Prania për një kohë të gjatë e ngushticës kardiale me grumbullim të masës ushqimore, mukusit,

pështymës në hapësiren e ezofagut sjell zhvillimin e proceseve putride. Zakonisht kjo bën që muret

e ezofagut të pezmatohen dhe të zhvillohet ezofagiti. Zhvillimi i këtij komplikacioni është lidhur me

shkallën e dekompesimit të akalazisë. Si rezultat i përparimit të sëmundjes, inflamacioni përhapet

në të gjitha shtresat e ezofagut dhe në indin mediastinal. Më vonë në regionin e kardies zhvillohet

sklerozë, e cila do të bëhet shkak i stenozës së ezofagut. Komplikacion tjetër që ndodh në akalazi

është rreziku i malinjizimit, i cili në rastet kur njihet klinikisht është shumë i avancuar, mbasi ka

ndërlikuar ezofagun dhe strukturat mediastinale.

Komplikacionet respiratore

Këto komplikacione mund të shoqërojnë cdo lloj pengese ezofageale dhe lidhen me:

-Aspirimin e përmbajtjes ezofageale, i cili është serioz, por më pak i rrezikshëm sesa tek ata të

sëmurë që aspirojnë përmbajtje gastrike, acide.

-Me zgjerimin e madh të lumenit të ezofagut dhe grumbullimin në të, të mbeturinave ushqimore.

Kur i sëmuri qëndron shtrirë bën që këto të kalojnë në rrugët e frymëmarrjes.

Komplikacionet pulmonare

-Bronkopneumoni

-Sindromë bronkiale

-Astmë bronkiale


Melsa Doçi 16

RASTI KLINIK

KUJDESI INFERMIEROR

Studim Kazus

Pacienti : K.B. Atësia :Y. Mëmësia : L Datëlindja: 26/01/1958 Vendëlindja:Vlore Vendbanimi: Durrës Reaksion nga medikamentet: ska Diagnoza e Dërgimit : Akalazia Ekzaminimi subjektiv fillon me marrjen e anamnezes e cila perfshin:

- Ankesat e te semurit

- Anamneza Morbi

- Anamneza Vitae

- Anamneza Familjare

- Anamneza Epidemiologjike

Anamneza :

Ankesa

Pacientja referon Disfagi, Iritabilitet, Dhimbje e lokalizuar ne reg cervical ant., lodhje, vome, nauze.

Anamneza Morbi :

Ka disa muaj që referon shqetësime të sipërpërmendura,është trajtuar me mjekim.

Analgezike

Anamneza Vitae : Pacientja i eshte nenshtruar histerktomise totale para 16 vjetesh.

Anamneza Familjare:

Nena sipas pacientes Ca. Gastrik ,pjestarët e tjerë të familjes gezojn shëndet.

Ekzaminimi Objektiv: Pacientja paraqitet në gjendje të mire ,me koshience të ruajtur.

Ekzaminimet:

Biopsi- pa malignitet

Mjekimi post – operator

Linje venoze

Analgezik

Dita e parë.dt: 07.09.2013

U prezantova me pacienten. Nga pyetjet mora informacion mbi veset e të sëmurës. Pacientja nuk

përdor duhan, alkool dhe as substanca të tjera të ndaluara.Ankesat e pacjentes janë dhimbje fyti dhe

është e irrituar .Gjithashtu u informova rreth historisë familjare të pacientes.Pacientja referon të

njëjtën pathologji dhe te familjare të afërt.

Dita e dytë dt: 08.09.2013

Pacintja qëndron në reanimacion post operator

Dita e tretë dt. 09.09.2013

Pacientja prezanton dren nëpërmjet trahestomisë, ushqim parenteral


Melsa Doçi 17

Data 13.09.2013 Dita e tetë

Pacientja paraqet parametra vitale të qëndrueshem, e gatshme për të vazhduar trajtimin në mënyre

ambulatore, komplikacione të zërit dhe dhimbje në deglutim.

Puna praktike që kam ushtruar në këtë pacient

Kam observuar pacientin në lidhje me shenjat klinike si pozicioni, ngjyra e lekurës dhe

mukozave, ngarkesa e gjuhës, menyren e frymëmarrjes dhe pjesëmarrjen e muskujve

ndihmës respiratore.

Kam ndjekur ecurinë duke matur në vazhdimësi parametrat vital si frekuencën

respiratore, pulsin, TA, sasinë ditore te urinës, defekacionin.

Kam ndihmuar në aplikimin e procedurave rehabilituese fizioterapeutike.

Kam asistuar në aplikimin e terapise ditore.

Kam asistuar dhe ndihmuar pacientin në marrjen e rregullt të mjekimit.

Kam shoqeruar dhe mbështetur pacientin per kryerjen e procedurave diagnostikuese dhe

mjekuese, si dhe per nevojat personale.

Kam observuar për prezencën e somnolencës, irritabilitet, agresivitet, ankth, dhimbje

koke ose konfuzion.

kam vlerësuar për efekte anësore medikamentoze- ankth, takikardi, disritmia të zemrës,

stimulim te SNC, hipertension.

Kam asistuar në mobilizimin e pacientit.

Periudha preoperatore

Përfshin fazën nga momenti i marrjes së vendimit për ndërhyrje kirurgjikale deri në transferimin e

pacientit në tavolinën operatore.

Qëllimi dhe planifikimi Eleminimi i dhimbjes, rikhtimin e gjëndjes optimale të pacientit.

Informimi i pacientit e të familjareve rreth procedurave diagnostikuese, qëllimin e përdorimit të tyre

; rreth terapisë së mëtejshme. Rikthimin e optimizmit të pacientit duke reduktuar ankthin, frikën.

Rezultatet e pritshme Dhimbje dhe diskomfort të kontrolluar

Pacienti përshkruan qëllimin e procedurave diagnostikuese e trajtuese që do ti nënshtrohet .

Parametrat vital në kufinjtë normal.

Pacienti ndjehet i përgatitur fizikisht e psikologjikisht për kirurgji.

Periudha intraoperatore

Përfshin periudhën kur pacienti është transferuar në tavolinën operatore e deri në momentin e

pranimit të tij në dhomën e rizgjimit.


Melsa Doçi 18

Kujdesi inferieror Postoperator

Kjo fazë fillon në momentin e pranimit të pacientit në dhomën e rizgjimit ose në reanimacion dhe

mbaron me arritjen e rezultateve të operacionit.Hapësira e veprimeve të kujdesit infermierore është

e gjerë duke përfshirë edhe vlerësimin e gjëndjes postoperatore te pacientit në termat e efekteve të

agjenteve anestezike dhe përpjekjeve për ruajtjen e imazhit trupor. Kjo fazë mund të zgjasë disa ditë

,javë apo muaj mbas operacionit.

Pacienti kthehet pak a shumë në gjendje aktive, ka dëshirë të presë vizita, i shtohet oreksi.

Në aspektin metabolik kemi një zvogëlim të katekolaminës dhe glukogjenit.

Mbas riekuilibrimit të metabolizmit, kemi shtimin e peshës së trupit. Kjo periudhë mund të

zgjasë javë ose muaj.

Shumë faktor mund të ndikojnë në evoluimin natyral mbas operacionit. Këto faktorë janë:

zgjatja e ndërhyrjes kirurgjikale, vendi i qëndrës së operacionit, mosha e pacientit,

sëmundjet e mëparshme, gjendja e bilancit hidro- elektrolitik, endokrini neurovegjetativ,

metabolizmi bazë, tipi i anestezisë, incidentet gjatë operacionit (në mënyrë të veçantë

hemoragjike), numri i transfuzioneve të nevojshme, shfaqia e komplikacioneve locale ose të

përgjithshme.

Do të analizojmë disa momente të vecanta të lidhura direkt me ndërhyrjen. Ditën e parë pas

operacionit është bërë ekzaminimi radiologjik i toraksit në shtrat të sëmurëve për të vënë në

dukje hapjen e pulmonit dhe mundësinë e zhvillimit të një hemotoraksi, pastaj është hequr

dreni. Në 5-6 ditët e para janë përdorur antibiotic si penicilinë, streptomicinë, kloramfenikol

ose gentamicinë si dhe perfuzione me solucion glukozë, fiziologjik, vitamin C, B1, përvec

qetësuesve si petidinë dhe valium. Rëndësi e vecantë në këtë periudhë i është kushtuar

gjimnastikës respiratore për të evituar komplikacionet pulmonare. Lëngjet nga goja janë

filluar mbas ditës së tretë, kurse në rastet kur ka pasur hapje të mukozës, mbas ditës së tetë.

Pas 2-3 ditësh me dietë të lëngshme, caj, qumësht, kos, pastaj supë, kurse mbas ditës 8-të

është kaluar në dietë të rregullt. Zakonisht para fillimit të ushqimit të rregullt është bërë

ekzaminimi radiologjik me barium.

Diagnozat infermierore

Dhimbje si pasojë e incizionit kirurgjikal

Rrezik për infeksion të lekurës përreth plagës kirurgjikale si pasojë e mungesës së asepsisë.

Deficit në ushqyerje ,më pak se nevojat e organizmit.

Mungesë aktivitetesh për shkak të dhimbjes si pasojë e incizionit kirurgjikal

Ankth, frikë si pasojë e mungës së njohurive në lidhje me ecurinë e sëmundjes .

Rezultatet e arritura

Pacienti ndjehet komod,pa dhimbje

Shenjat vitale në parametrat normale

Lekurë dhe plage e paster, pa infeksion e pa ndotje.

Statusi nutricional normal. Bilanci elektrolitik i ruajtur. E zhvilluar vetëushqyerja orale. Konsumon

nje dietë te balancuar pa shume yndyrna.

Pacienti arrin të kuptojë qëllimin e kujdesit infermierore; i mireinformuar dhe optimist per ecurine e

tij shëndetesore. Është i aftë të kryejë aktivitete të ndryshme.


Melsa Doçi 19

Kapitulli II

STUDIMI STATISTIKOR. ANALIZA E TË DHËNAVE

QËLLIMI I STUDIMIT

Kjo temë u mor në studim për këto arsye :

1-Të bëjmë një analizë të hollësishme në shumë aspekte, me një metodikë të përcaktuar të të

sëmurëve me akalazi, e cila është një nga sëmundjet kryesore të ezofagut, me ecuri të gjatë dhe që

prek moshën më produktive.

2-Të zgjerojmë shkallën e njohjes për të përsosur diagnostikimin, teknikën operatore, asistencën pas

operacionit, për mënjanimin e ndërlikimeve dhe unifikimin e trajtimit.

3-Të vlerësojme në mënyrë kritike rezultatet e afërta dhe të largëta në dy grupe të sëmurësh të

operuar :

a---Të kardiomiopatisë sipas Heller.

b---Të kardiomiopatisë me lembo nga diafragma

Materiale dhe metodika

Në studim u përfshin 248 paciente te operuar ne sherbimin e kirurgjise te Spitalit Nënë Tereza

Tiranë ,ne periudhen Janar 2010-Janar 2014 .Baza e te dhenave te perfshira ne kete studim perbehet

nga te dhena te marra nga kartelat klinike, rregjistri i operacionit,kontakti me stafin mjekesor .

Materiali ynë bazohet në 248 raste me akalazi të ezofagut. Shpërndarja e tyre sipas seksit dhe

moshës tregohet në tabelën nr.1 Numri i femrave është më pak i prekur se si i meshkujve. Ndërsa

përsa i përket moshës i sëmuri më i ri është 20 vjec, ndërsa më i vjetri 60 vjec.

Shpërndarja e të sëmurëvë sipas seksit dhe moshës tabela nr.1

seksi Grup-mosha Deri 20

vjet

21-30

vjec

31-40

vjec

41-50

vjec

51-60

vjec

Mbi 60

vjec

Gjithsej

Femra 20 28 26 18 14 8 114

Meshkuj 23 30 36 21 16 8 134

Gjithsej 43 58 62 39 30 16 248

Zgjatja e sëmundjes nga momenti i shfaqjes së disfagisë, deri në kohën e drejtimit në spital, në të

sëmurët e marrë në studim, jepet në tabelën nr.2

Shpërndarja e të sëmurëvë sipas zgjatjes së sëmundjes dhe seksit tabela nr.2

seksi

Zgjatja e semundjes

Deri

1 vit

Deri

2 vjet

Deri

3 vjet

Deri

4 vjet

Deri

5 vjet

Deri

10 vjet

Mbi

10 vjet

Gjithsej

Femra 29 23 20 17 --- 13 12 114

Meshkuj 33 35 18 15 13 8 12 134

Gjithsej 62 58 38 32 13 21 24 248


Melsa Doçi 20

Në këtë tabelë vemë re që numri më i madh i të sëmurëvë është drejtuar për ndihmë mjekësorë më

shpejtë se dy vjet nga fillimi i sëmundjes, kurse numrin më të vogël e përbëjnë të sëmurët që kanë

më shumë se 5 vjet nga koha e fillimit të sëmundjës. Ky fakt na detyron të caktojmë lidhjen që ka

periudha e fillimit të sëmundjes me vecoritë e dekursit klinik të akalazisë. Në ato raste ku disfagia

zhvillohet gradualisht e për një kohë të gjatë, ruhet mekanizmi reflektor i hapjes së segmentit ezo-

gastrik. Për këtë arsye mund të vihet re një ardhje e vonuar te ne. Në të kundërt zhvillimi i shpejtë i

disfagisë i ka detyruar të sëmurët të drejtohen më shpejtë për ndihmë mjekësorë. Në 125 të sëmurë

të operuar është bërë ekzaminimi histologjik (biopsia) i pjesës së marrë nga muskulatura e ezofagut,

në zonën e miotomisë. Nga 160 të operuar nuk ka patur asnjë vdekje. Për të arritur diagnozën e

saktë dhe në kuptimin e diferencimit të saj, si edhe për të krahasuar ndryshimet morfologjike

funksionale radiologjike të ezofagut janë studiuar edhe 30 raste me spazmë segmentare të ezofagut.

Sipas tablosë kliniko-radiologjike, të gjithë të sëmurët me akalazi janë ndarë në tre stade: në stadin

e parë 30 raste ose 12%, në stadin e dytë 148 raste ose 60% dhe në stadin e tretë 70 raste ose

28%. Në varësi të kësaj, të sëmurët i kemi ndarë sipas seksit dhe moshës, e cila është paraqitur në

tabelën nr.3

Shpërndarja e të sëmurëvë të stadit të I-rë sipas seksit dhe moshës tabela nr.3.

seksi Grup-mosha Deri 20

vjet

21-30

vjec

31-40

vjec

41-50

vjec

51-60

vjec

Mbi 60

vjec

Gjithsej

Femra 2 --- 6 --- --- --- 8

Meshkuj __ 4 14 4 --- --- 22

Gjithsej 2 4 20 4 --- --- 30

Edhe nga kjo tabelë, shikojmë që numrin më të madh të të sëmurëve e përbën mosha 21 deri në 50

vjec, me 28 raste ose 11% e të të gjithë të sëmurëve me akalazi në stadin e parë. Gjithashtu nga

tabela shihet mbizotërimi i meshkujve ndaj femrave në raport 3:1

Ndarja e të sëmurëve me akalazi sipas viteve tabela nr.4

VITI NUMRI I

RASTEVE

2011 64

2012 60

2013 59

2014 65

Ghithsej 248


Melsa Doçi 21

SIMPTOMATOLOGJIA, KLINIKA DHE DIAGNOSTIKA E AKALAZISË

Simptomat dhe tiparet klinike të akalazisë së ezofagut të përshkruara nga Plummer 1908, Hurst

1915 dhe Allison 1953, ishin vetëm disa vlerësime të hershme, shumica e tyre përbënin raste të

spazmës difuze dhe të disfagisë funksionale, prandaj shumë nga këto përshkrime te simptomave

ishin jo të sakta. Simptomat klinike ndryshojnë nga një i sëmurë tek tjetri si dhe nga stadi i

sëmundjes. Tabloja klinike varet dhe nga prania ose mungesa e komplikacioneve.

TË DHËNAT SUBJEKTIVE

Në fillim do të analizojmë simptomat dhe tiparet klinike.tabela nr.5

Shfaqjet kryesore klinike që kemi takuar në këta të sëmurë janë kushtëzuar me crregullimet e

kalueshmërisë kardiale. Disfagia (pengesa në gëlltitje) dhe regurgitimi (vjellja ezofageale) ose

nxjerrja e përmbajtjes ushqimore nga ezofagu pa rënë në stomak. Këto kanë qenë dy shenjat më

kryesore që kemi hasur në të sëmurët me akalazi.

Po fillojmë me:

1.Disfaginë. Kjo ka qenë shenja më e zakonshme dhe më e hershme e sëmundjes,të cilën e kemi

takuar në të gjitha rastet. Kjo është shenja e alarmit, por ajo që i ka bërë disa të sëmurë të shkojnë

për vizitë mjekësore qëndron në ndryshimin e karakterit të saj.

Shenjat

Nr.i rasteve

Stadi

%

1 Disfagi 248 I.II.III 100%

2 Regurgitim 130 I.II.III 52%

3 Dhimbje

epigastrike

90 I.II.III 36%

4 Renie ne peshe 60 I.II.III 24%

5 Kolle naten 50 II.III 20%

6 Jargosje 20 II.III 8%

7 Dispne 60 II.III 24%

8 Palpitacione 30 I.III 12%


Melsa Doçi 22

Karakteri i disfagisë

Sipas karakterit ajo ka qenë e vazhdueshme apo e qëndrueshme në 105 raste, e herëpashershme në

60 raste, episodike Në 33 raste kurse me karakter paradoksal në 50 të sëmurë.

Ndarja e disfagisë sipas karakterit tabela nr.6

Nr.

Karakteri i disfagise

Nr.i rasteve

1. Disfagia e vazhdueshme apo e qëndrueshme 105 raste

2. Disfagia e herëpashershme 60 raste

3. Disfagia episodike 33 raste

4. Disfagia paradoksale 50raste

Disfaginë e herëpashershme dhe episodike e kemi vënë re kryesisht në të sëmurët që janë në stadin

fillestar të sëmundjes, sepse ende ruhen mekanizmat kompesatore. Këto mekanizma janë të lidhur

me ndryshimet që pëson muskulatura duke u hipertrofuar, sidomos fibrat rrethore të trupit të

ezofagut.

0

20

40

60

80

100

120

Disfagia vazhdushme

disfagia herepashershme

episodike

paradoksale


Melsa Doçi 23

Në sajë të këtyre mekanizmave, pavarësisht se perilstatika modifikohet, kardia ”detyrohet të hapet”

në ketë mënyrë gëlltitja ndryshon pak nga norma. Në fillim pengesa në gëlltitje ka qenë vetëm për

ushqimet e forta, si bukë, mish apo ndonjë ushqim tjetër, pastaj edhe për ushqimet e lëngshme si

ujë, qumësht etj. Kjo lloj disfagie është manifestuar në 93 të sëmurë. Në 63 raste disfaginë e kanë

patur që në fillim si për ushqimet e forta ashtu edhe për të lëngshmet. Ndryshimi i karakterit të

disfagisë është lidhur me ecurinë e sëmundjes. Disfagia e herëpashershme apo periodike nuk ka

qenë me periudha të gjata qetësie, por vetëm me vakte ose ditë të caktuara. Kjo lloj disfagie i ka

detyruar të sëmurët që të mos venë në kohe për vizitë mjekësore. 30raste kanë manifestuar disfagi

paradokse gjatë marrjes së ushqimeve të lëngshme, sidomos gjatë pirjes së ujit, kurse per ushqimet

e forta nuk e kishin. Të sëmurët ndjenjën e disfagisë e përshkruajnë se atë zakonisht e kanë në

zonën e lukthit apo sternumit. Disa e tregojnë si shtrëngim, kurse të tjerët si ndjenjë mbushje të

ezofagut që në moment të caktuar dëgjojnë zhurmën e zbrazjes, sidomos kur pinë ujë apo ndonjë

ushqim tjetër të lëngshëm. Ndërsa të sëmurë të tjërë për të kaluar ushqimet hanë në këmbë. Ka edhe

nga ata që për të lehtësuar gëlltitjen bëjnë gëlltitje boshe, me ajër ose i bien me grusht gjoksit, apo

lëvizje të ndryshmë të trupit. Disa të sëmurë për të evituar disfaginë ndaj ushqimeve të forta hanë

vetëm gjëra të lëngshme ose pinë ujë pas cdo kafshate për të lëhtësuar gëlltitjen. Një e sëmurë

tregon se pengesën e kishte edhe gjatë gëlltitjes së ujit. Ajo e kalonte këtë duke pirë përsëri ujë dhe

lehtësohej, deri sa të ndjente një zhurmë “si uji i përroit”, ndryshe ajo regurgitonte që të lehtësohej.

2.Regurgitimi

Nxjerrja e përmbajtjes ushqimore nga ezofagu pa rënë në stomak ka qenë shenjë tjetër tek të

sëmurët. Këtë e kemi hasur në 130 raste ose në 52%.

Lloji i regurgitimit

-Regurgitim që në fillim të sëmundjes duke shoqëruar disfaginë 45 raste.

-Regurgitim mbas fillimit të disfagisë 35 raste.

-Regurgitim vetëm për ushqimet e forta 55 raste.

-Regurgitim vetëm për ushqimet e lëngta 15 raste.

-Regurgitim gjatë ditës 100 raste.

-Regurgitim gjatë natës i manifestuar me kollë në 20 raste.


Melsa Doçi 24

Që në fillim të sëmundjes, regurgitimi është shfaqur në 45 raste, menjëherë pas ngrënies dhe

përmbajtja ushqimore e nxjerrë ka qenë vetëm nga ushqime të porsagëlltitura, të cilat nuk kishin

shije të thartë, kurse në 35 raste regurgitimi ka filluar më vonë se disfagia. Regurgitimi pas marrjes

së ushqimeve të forta, është manifestuar në 55 të sëmurë, ndërsa 15 të tjerë e kanë pasur edhe gjatë

pirjes së ujit. Disa prej tyre regurgitimin e lidhin vetëm me pirjen e ujit të ftohtë. 100 të sëmurë

regurgitimin e kanë patur gjatë ose pas marrjes së ushqimit ditën, kurse në 20 raste ai është shfaqur

natën në gjumë në formën e kollës mbytëse nga aspirimi i përmbajtjes në rrugët e frymemarrjes.

Disa të tjerë e shohin atë nga bërja pis e jastëkut me përmbajtje ezofagale. Në 45 të sëmurë, të cilët

paraqesin që në fillim regurgitim, me kalimin e kohës për shkak të shtimit të zgjerimit të ezofagut

është rralluar, kurse në 20 raste ka qenë i vonshëm, ndërsa 10 të sëmurë regurgitonin në darkë

ushqimin e ngrënë në mëngjes ose ushqimin e ngrënë një ditë më parë. Sasia e regurgitimit tek kjo e

sëmurë arrinte deri në 500ml më shumë. Në sondimet e bëra është arritur të nxirret deri në 1500 ml

përmbajtje ezofageale e dekompozuar. Shtimi i regurgitimit në pjesën më të madhe të rasteve ka

qenë ilidhur me theksimin e disfagisë. Për këtë arsye disa të sëmurë duke e lidhur kollën me

regurgitimin gjatë natës, nuk hanin në darkë, ose merrnin vetëm ushqime të lëngshme. Në 40 raste

regurgitimi ka qenë i shpeshtë, kurse në 90 të tjerë i rrallë. Në rastet e para disa herë është bërë

shkak i rënies në peshë. Regurgitimi nuk është paraprirë nga nauze, por nga ndjenja e ndalesës së

ushqimit para sternumit në zonën e lukthit, gjë që ndodh më tepër në pozicion hotizontal të

favorizuar nga gravideti.

0

20

40

60

80

100

120

mbas disfagise

ushqime te forta

ushqimet e lengeta

gjate dites

gjate nates


Melsa Doçi 25

Lidhja e regurgitimit me stadin e sëmundjes tabela nr.7

Regurgitimi Stadi i pare 2% 5 raste

Regurgitimi Stadi i dyte 14% 35 raste

Regurgitimi Stadi i trete 6% 15 raste

Nga tabela shihet që zhvillimi i regurgitimit lidhet me stadin e sëmundjes. Ky është i pranishëm në

të gjitha rastet me stad të tretë 6%, në të sëmurët e stadit të dytë në 14%, ndersa në stadin e parë

në 2% të rasteve. Shtimi i regurgitimit në varësi të stadit shpjegon edhe zhvillimin e

komplikacioneve raspiratore pulmonare si dhe rënien në peshë apo hiponutricionin në disa raste.

Simptoma të tjera

Përvec disfagisë dhe regurgitimit kemi vënë re shoqërimin e tyre edhe me :

Dhimbje retrosternale apo epigastrike ose një ndjenjë presioni në këtë regjion. Kjo shenjë është

hasur në 57 raste. Në 40 raste dhimbja është shfaqur në momentin e marrjes apo menjëherë pas

marrjes së ushqimit. Meqë kjo është e lidhur apo e afërt me disfaginë, këtë të fundit mund ta quajmë

disfagi të dhimbshme. Prandaj kjo ka bërë që në disa raste këta regurgitojnë ushqimin menjëherë

për t’u liruar nga ndjenja e dhimbjes. Një dhimbje e tillë në stadin fillestar lidhet me tendosjen dhe

spazmat e ezofagut, pra me ndryshimet e aktivitetit motor dhe të tonusit të ezofagut, sepse në

13raste që paraqisnin atoni të shprehur të ezofagut, fenomenin e dhimbjes nuk e kemi takuar. Në 30

raste të tjera, që ishin me stad të avancuar të sëmundjes, dhimbja dhe ndryshimi i intensitetit të saj

ishte e lidhur me zgjerimin e madh të ezofagut dhe zhvillimin e ezofagut. Në këto raste dhimbja

është kthyer në ndjenjë rëndimi ose djegie retrosternale, por nganjëherë është lehtësuar në mënyrë

të ndjeshme. Zhvillimi ose instalimi i ezofagut, si shkak i këtyre fenomeneve, në këto raste nuk vjen

nga refluksi i përmbajtjes gastrike, por është pasojë e stazës së përmbajtjes ushqimore dhe

sekrecioneve në ezofag, deri në dekompozim të saj në disa raste. Për këtë arsye 50 të sëmurë , vec

këtyre ankesave, i shqetësonte edhe era e keqe që u vinte nga goja. Në 30raste dhimbja retrosternale

me kalimin e kohës u bë e qëndrueshme, kurse në 20 raste të tjera ajo u kthye në ndjenjë rëndimi.

Pra edhe dhimbja epigastrike si disfagia ndryshon karakterin e saj dhe kjo është e lidhur me

dekursin e gjatë të sëmundjes. Këto fenomene, varen nga zgjerimi i ezofagut dhe staza e

sekrecioneve apo e përmbajtjes ushqimore në të. Zgjerimi i madh i ezofagut, sipas disa autorëve,

është bërë shkak i sindromit mediastinal akut, me fryrje të venave të qafës, cianozë, dispne, të cilat

lehtësohen pas regurgitimit të përmbajtjes.

Shenjat respiratore që kemi hasur në rastet tona.

-Dispne.60 raste. Kjo lidhet me presionin që ushtron zgjerimi i theksuar i ezofagut në organet e

afërta si në zemër, trake, bronket kryesore, mushkëri, ne plekset nervore të mediastinit.

-Kollën natën.40 raste. Kjo lidhet me shkallën e zgjerimit të ezofagut dhe me grumbullimin e

mbeturinave ushqimore gjysmë të lëngshme, pështymës, mukusit. Gjatë natës kur këta të sëmurë

janë të shtrirë , kjo përmbajtje vjen në hapësirën e gojës dhe prej këtej bie në rrugët e frymëmarrjes,

duke shkaktuar atake të kollës. Për këtë nganjëherë disa të sëmurë kanë preferuar të flenë në


Melsa Doçi 26

pozicion gjysmë shtrirë, kurse disa prej tyre rregullisht para gjumit regurgitojnë vetë ushqimin e

marrë. Prania e kollës natën është vënë re vetëm në rastet e avancuara të akalazisë.

-Rënia në peshë.është hasur në 50 raste dhe ardhur si pasojë e turbullimeve në marrjen e ushqimit

me vite të tëra, nga regurgitimi dhe për pasojë mos thithje të lëndëve ushqimore. Të gjitha këto janë

bërë shkak të hiponutricionit. Megjithatë duhet vënë në dukje se shumica e të sëmurëve kanë patur

një peshë të qëndrueshme sepse vetë ata mësojnë disa rregulla gastronimike. Këra të sëmurë hanë

kryesisht ushqime të lëngshme, hanë ngadalë dhe shumë herë në ditë. Kjo ka qenë dhe arsyeja që

këta kanë patur një peshë të qëndrueshme.

Koha e fillimit të sëmundjes tabela nr.8

Nr. Koha në vite Numri në raste

1 Para 4 vjetësh 64 raste



4 Para 1 viti 65raste

Akalazia dhe sëmundjet që e kanë shoqëruar

-me ulcer duodenale 5 rast

-me ulcer të stomakut 5 rast

-me hypertension arterial 10 raste

-me ekzemë 4 rast

-me ulcer duodenale dhe astmë bronkiale 4 rast

-me divertikul epifrenik 3 rast

Akalazia mund të shoqërohet me kancerin e ezofagut dhe kjo incidencë lidhet me zgjatjen e

sëmundjes.


Melsa Doçi 27

Komplikacionet e akalazisë

Akalazia e ezofagut duke qenë një sëmundje qe zgjat me vite, mund të kapë një seri

komplikacionesh, të cilat ndodhin sin ë organin e interesuar ashtu edhe ne organet e tjera, sidomos

në organet e frymëmarrjes. Komplikacionet e ezofagut i kemi hasur në formë të:

-Ezofagit në 30 raste

-Të divertikulit të ezofagut 10 raste.

Prania për një kohë të gjatë e ngushticës kardiale me grumbullim të masës ushqimore, mukusit,

pështymës në hapësiren e ezofagut sjell zhvillimin e proceseve putride. Zakonisht kjo bën që muret

e ezofagut të pezmatohen dhe të zhvillohet ezofagiti. Zhvillimi i këtij komplikacioni është lidhur me

shkallën e dekompesimit të akalazisë. Si rezultat i përparimit të sëmundjes, inflamacioni përhapet

në të gjitha shtresat e ezofagut dhe në indin mediastinal. Më vonë në regionin e kardies zhvillohet

sklerozë, e cila do të bëhet shkak i stenozës së ezofagut. Komplikacion tjetër që ndodh në akalazi

është rreziku i malinjizimit, i cili në rastet kur njihet klinikisht është shumë i avancuar, mbasi ka

ndërlikuar ezofagun dhe strukturat mediastinale.

Komplikacionet respiratore

Këto komplikacione mund të shoqërojnë cdo lloj pengese ezofageale dhe lidhen me:

-Aspirimin e përmbajtjes ezofageale, i cili është serioz, por më pak i rrezikshëm sesa tek ata të

sëmurë që aspirojnë përmbajtje gastrike, acide.

-Me zgjerimin e madh të lumenit të ezofagut dhe grumbullimin në të, të mbeturinave ushqimore.

Kur i sëmuri qëndron shtrirë bën që këto të kalojnë në rrugët e frymëmarrjes.

Në 248 rastet e raportuara komplikacione të tilla janë takuar vetëm në 6 të sëmurë, 3 prej të cilëve

me bronkopneumoni të përsëritura, 2 të tjerë në formën e sindromit bronchial dhe 1 rast me astme

bronkiale.Tri rastet e para ishin të moshës 30, 21, dhe 30 vjec,dy rastet e tjera ishin të moshës 60,63

vjec dhe rasti i fundit 34 vjec.

0

2

4

6

8

10

12

duodenale

stomaku

HTA

ekzeme

divertikul epifrenik

astme bronkiale


Melsa Doçi 28

Komplikacionet pulmonare që janë takuar në rastet tona tabela nr.9

Mosha Seksi Zgjatja e simptomave Lloji i komplikacionit

30 F 3 vjet Bronkopneumoni

21 M 2 vjet Bronkopneumoni

30 M 2 vjet Bronkopneumoni

60 F 40 vjet Sindrome bronkiale

63 F 34 vjet Sindrome bronkiale

34 M 2 vjet Astme bronkiale

Ndërlikimet që kanë ndodhur janë :

-Bronkopneumoni e majtë në 40 raste.

-Atelektazë në 10 raste.

Versament pleural ne 60 raste.

Ndërlikimi i fundit ndodhi tek e sëmura e cila edhe para operacionit ka qenë me një sindrom

bronkial. Për trajtimin e këtij ndërlikimi u përdor aspirimi dhe tualeti bronchial dhe gjimnastika

respiratore.

TË DHËNAT OBJEKTIVE

Për të vënë diagnozën e akalazisë në rastet tona jemi nisur së pari nga të dhënat subjektive të marra

nga anamneza. Marrja e kujdesshme e anamnezës shpesh orienton për të vënë një diagnozë të saktë.

Këtu është e rëndësishme të përcaktohet zgjatja e sëmundjes. E vetmja e dhënë e thjeshtë objektive

që është marrë gjatë ekzaminimit klinik është “tingulli i gëlltitjes” i Meltzer, i cili vihet në dukje

duke vendosur stetoskopin mbi zonën e lukthit. Tingulli i materialit që gëlltitet duke kaluar nëpër

sfinkterin e poshtëm të ezofagut normalisht duhet të dëgjohet menjëherë ose brenda 7-12

sekondave. Kjo kohë ka qenë 12-20 sekonda por edhe më tepër, fenomen i cili u vu re në të gjitha

rastet e marra në studim. Të gjithë autorët e quajnë kohën e gëlltitjes si një kriter për vendosjen e

diagnzës. Pervec të dhënave subjektive dhe të dhënave objektive, klinike, një nga metodat kryesore

që vendos diagnozën është ekzaminimi radiologjik.

Të dhënat e marra nga ekzaminimi radiologjik

Ky ekzaminim ka qenë ndihma më e madhe për vendosjen e diagnozës dhe në shumicën e rasteve

përcaktimi i saj ka qenë i drejtë vetëm me anën e këtij ekzaminimi.

Ekzaminimi radiologjik është bazuar në këto etapa:

-Në ekzaminimin e toraksit dhe pastaj të ezofagut pa kontrast.

-Ekzaminimi i hapësirës së barkut në skopi për të parë për praninë e bulës gastrike.

-Në ekzaminimin me kontrast.


Melsa Doçi 29

Këtu në fillim për orientim të sëmurit i është dhënë të gëlltisë një sasi e vogël kontrasti në formë

qumështi.

Mbushja e ezofagut me kontrast në formë paste për të përcaktuar formën, pozicionin, dimensioned

dhe konturet si dhe peristaltikën.

Studimi i funksionit motor të ezofagut dhe karakteri i hapjes së segmentit ezogastrik.

Ekzaminimi me ndihmën e kontrastit të dyfishtë sipas Palugyay për studim më të hollësishëm të

karakterit të zbrazjes së ezofagut në stomak.

Studimi i rilievit të mukozës së ezofagut në segmentin ezogastrik.

Ekzaminimi pa kontrast

Shfaqja e shenjave radiologjike, në ekzaminimin direkt të toraksit është varur nga stadi i sëmundjes.

Në fillim ku retensioni dhe zgjerimi janë pak të dukshëm ose nuk shihen fare, nuk janë vëvë re

ndryshime në radiografitë e toraksit madje edhe në stade të avancuara. Në 65 të sëmurë me këtë lloj

ekzaminimi nuk u pa asnjë ndryshim, përvec atyre rasteve që kemi përmendur më sipër, të cilët në

ecurinë e sëmundjes, kishin kaluar bronkopneumoni ose afeksione të tjera pulmonare. Në 12 raste

që kishin një anamnezë të gjatë, vetëm në 4 prej tyrë u pa zgjerimi i lehtë i mediastinit djathtas, nën

nivelin e këndit kardio-frenik.

Ekzaminimi me kontrast

Mendimi i të gjithë autorëve për këtë ekzaminim është se ai ka rëndësi vendimtare për diagnozën e

akalazisë dhe në të njëjtën kohë është metoda më e zakonshme dhe më e përshtatshme për njohjen e

sëmundjes. Ky ekzaminim është kryer në të gjitha rastet , por ndryshimet që janë vënë re janë të

lidhura me stadin e zhvillimit të sëmundjes. Ndryshimi i formës së ezofagut si një prej shenjave

kryesore radiologjike, është baza kryesore që shumica e autorëve kanë bërë klasifikimet. Gjatë

ekzaminimit me kontrast janë vënë re dy forma kryesore të ndryshimit të ezofagut:

1. në formë boshti, në 198 raste

2.në formë “S”, në 50 raste


Melsa Doçi 30

KLASIFIKIMI I RASTEVE SIPAS STADIT

Ky klasifikim është propozuar nga Thieding (1921) dhe më vonë nga Brombard në vitin 1956.

Stadi i parëkarakterizohet nga spazma kalimtare e kardias. Në ekzaminimin radiologjik ndryshon

pak lumeni i ezofagut, peristaltika është aktive dhe vihen re spazma të përkohshme në pjesën

kardiale. Me këtë stad kemi patur 48 raste.

Stadi i dytë, ose hipertonik- në këtë stad zgjerimi arrin 4-5 cm, kurse pjesa abdominale e ezofagut

ngushtohet në formën e majës së penës. Ekzaminimi me kontrast vë në dukje ndalimin e tij për 30

minuta deri në 1 orë. Bula gastrike në disa raste mungon. Gjatë aktit të gëlltitjes mungon hapja

sinkrone e kardias. Kontrasti kalon në stomak me porcione të vogla, me hapje periodike të saj, e cila

nuk ka lidhje me aktin e gëlltitjes. Në këtë stad shfaqen tkurrje spastike të crregullta të ezofagut.

Këto karakteristika u përshkruan në 180 raste.

Stadi i tretë, ose stadi atonik- Në ekzaminimin radiologjik vihet re deformimi i ezofagut në formën

“S”, gjithashtu ai ve në dukje një zgjerim të madh që mund të arrijë nga 6-12 cm e më shumë. Këta

të sëmurë edhe kur janë esëll kanë në hapësirën e ezofagut shumë lëngje me përmbajtje ushqimore e

mucus (1-1,5 litra). Kontrasti i bariumit mbetet në hapësirën ezofageale nga 1,5-3 orë dhe

nganjëherë deri në 24 orë. Në këtë stad bula gastrike mungon, valët peristaltike nuk vihen re, rrallë

ka tkurrje segmentare të dobëta, të crregullta, ulje të theksuara të tonusit të ezofagut ose atoni të

plotë të tij. Në shumicën e rasteve ezofagu duket si një thes. Hapja reflektore e kardies në momentin

e gëlltitjes nuk ndodh, kështu qe barium hyn në stomak si rezultat i presionit hidrostatik që

ushtrohet në ezofag sipas ligjit të Hurts. Tipare të tilla u demostruan në 20 raste.

Të dhëna hispatologjike

Gjatë operacionit në 125 raste mbas kryerjes së miotomisë, në buzët e saj është marrë material për

ekzaminimin histopatologjik.

Disa të dhëna biologjike që janë konstatuar në rastet tona Ecuria e gjatë e sëmundjes në 35 raste është bërë shkak i disa ndryshimeve biokimike, me

hipoproteinemi dhe prishje të balancit elektrolitik, dhe me ulje të Na. deri në 128 mEq/l. Shkak i

këtyre ndryshimeve ka qenë hiponutricioni nga mos ushqyerja si rezultat i regurgitimeve të

shpeshta. Studimi i elektroforezës së proteinave vuri në dukje ndryshime vetëm në 20 të sëmurë me

rritje të gamaglobulinave, të cilat kishin ulje të proteinave totale. Hiperbilirubinemia e hasur në 15

raste.


Melsa Doçi 31

KAPITULLI III

REZULTATET

Rezultatet e studimit tregojnë për një përmiresim në trajtimin kirurgjikal të pacientëve.

Ditëqendrimi në spital është ulur në 7-8 ditë.

Prognoza e kënaqshme.

Vitit 2014 është viti më me shumë raste të shtruara.

Seksi mashkull predominues.

KONKLUZIONE

-Në akalazinë e ezofagut baza anatomike e ndryshimeve kryesisht është hipoplazia dhe agenezia e

qelizave ganglionare të pleksit intramural që u gjetën në rastet e biopsive të kryera.

-Turbullimet funksionale, të cilat përbëjnë edhe bazën e sëmundjes, lidhen me ndryshimet

morfologjike të segmentit të ngushtuar.

-Akalazia prek të gjitha moshat por kryesisht moshën 30-35 vjec ndërsa numrin më të madh e

përbëjnë meshkujt.

-Shenjat kryesore të sëmundjes janë disfagia 100% dhe regurgitimi në 52% të rasteve.

-Ndërlikimet respiratore lidhen me aspirimin e përmbajtjes ezofageale.

-Metoda kryesore në përcaktimin e diagnozës është ekzaminimi radiologjik me kontrast.

-Rruga më e mirë për realizimin e operacionit është ajo torakale.

-Midis të dhënave subjektive pas operacionit në vlerësimin e rezultateve, ka paralelizëm me

ndryshimet radiologjike të ezofagut.


Melsa Doçi 32

KAPITULLI IV

REKOMANDIME

Në bazë të studimit të kryer arrij të jap këto rekomandime:

Diagnostikim të saktë dhe sa më shpejtë të sëmundjes.

Vlerësim rigoroz infermieror subjektiv dhe objektiv te pacientit; hartimin e planit të ndërhyrjes në

tre periudhat kirurgjikale (preoperatore,intra dhe post-operatore).

Të kryhet një edukim i duhur shëndetesor në lidhje shenjat e sëmundjes dhe paraqitja e pacientit të

jetë sa më e shpejtë në spital.

ABSTRAKTI

HYRJA

Akalazia e Ezofagut është një sëmundje e shpeshtë por që kirurgjia ka ndjekur arritjet

bashkëkohore, duke i aplikuar ato. Ezofagomiotomia ka evoluar shume ,sidomos me futjen në

përdorim të Laparotomisë.

QELLIMI I STUDIMIT

Qëllimi i të gjithë studimit lidhet me reduktimi i incidences në Akalazinë e Ezofagut,diagnostikim i

sakte dhe i hershem si dhe trajtimin efikas;grupmoshat, gjininë dhe ditë qëndrimin gjatë kësaj

periudhe në lidhje me rehabilitimin dhe kujdesin infermieror.


Melsa Doçi 33

METODIKA E STUDIMIT

Nga statistikat ëe studim u perfshin 248 paciente ne shërbimin e kirurgjise të Spitalit Nënë Tereza

,nga të cilët 114 pacientë i përkasin seksit femër dhe 134 seksit mashkull.Studimi është kryer në

periudhen Janar 2010-Janar 2014 .Baza e te dhenave te perfshira ne kete studim perbehet nga te

dhena te marra direkt nga pacientet, nga kartelat klinike, rregjistri i operacionit si dhe kontakti me

stafin mjekesor.Rezultatet e perftuara nga ky studim tregojne per nje permiresim te ndjeshem ne

trajtimin dhe ne menaxhimin e pacienteve me Akalazi të Ezofagut.


Melsa Doçi 34

BIBLIOGRAFIA

1.www.altincekodhima.com/index.php.2012

2.www.doktoriim.com/akalazia/

3.m.telegrafi.com.2010

4.mobile.ikub.al

5.Adkins. Surgical treatment of achalasia esophagee.1964

6.Mehdi Agolli. Akalazia e ezofagut, botimi 1985

8. Barker J. R. Franklin. L’intervento di Heller nell’acalasi. Studio dei risultati precoci e

tardivi.1972

9. Basha F. Kirurgjia operatore.

10. Berkutov. Eksperienca e mjekimit kirurgjikal.

11. Berges W…Wienbech M. Diagnostica di achalasia esophagee, medica 1891.

12. B.H. L’operation de Heller, traitement.

13. Bogolepov N. K, Busallov A. Mbi patogjenezën e akalazisë së ezofagut Grudn. Hir 1960.

14.Brombart M. La radiologie Clinique, 1964.

15.Ellis f. Olsen A. Surgical treatment.

16.Hollender L. La tecnica di Heller per il tratamento di achalasia esophagee.

17. Jekler J. Modified Heller procedure in patient ëith achalasia.1989.

18. Min. Medica 1979.

19. Vorohobov Ll. A. Klinika dhe mjekimi i akalazisë së ezofagut.

kujdesi infermieror në akalazia e ezofagut -...

Documents