PDKI پەیامی پیرۆزبایی سكرتێری گشتییبە بۆنەی ساڵی نوێی زایینی

بە بۆنەی بیرئانینى لەدایكبوونی حەزرەتی مەسیح و سەرەتای ساڵی 2012ی زایینی، پیرۆزبایی لە هەموو هاوواڵتییە مەسیحییەكان بەتایبەت مەسیحییەكانی دانیشتووی كوردستان دەكەم. هیوادارم پێكەوەژیانی و ئاشتی تەبایی، ساڵی نوێ ساڵی و تێپەڕن ئارامی و خۆشی بە جێژن رۆژان��ی م��������������اف شارستانییانەی هەموو پێكهاتە ئایینی و نەتەوەییەكانی ئێران بێ و هەموو گەالنی پێشێلكراو لە الیەن كۆماری ئیسالمی و یەك لەوان خۆشك و برا مەسیحییەكانمان، لە سایەی خەباتی

یەكگرتوودا لە دەست ئازار و مەینەتییەكانی كۆماری ئیسالمی رزگاریان ببێت.حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێران

سكرتێری گشتیمستەفا هیجری

مووشەكی كاغەزیكۆماری ئیسالمی، هێزەكانی سوپای پاسداران و وەگەڕ خست رۆژ بۆ ماوەی 10 ئەرتەشى و مانۆرێكی بەفرانبار، سێزدەهەمی تا سێهەم لە نیزامی �� دەریایی لە دەریای عەمان و خەلیج و لەم برد. بەڕێوە لە گەرووی هۆرمۆز، بەتایبەت مانۆڕەدا، چەند جار باسیان لە توانای هێزەكانی هۆرمۆز كونترۆڵكردنی بۆ ئیسالمی كۆماری كرد و هەروەها رایانگەیاند مووشەكی دوورهاوێژ

تاقی دەكەنەوە.لەم كاتەدا، كە راپۆرتی ئاژانسی وزەی ناوكی توندتر ئێران دژى بە جیهانی سیاسيی كەشی كردووە و گەمارۆكانی سەر رێژیم زیاتر دەبنەوە و قەیرانی ئابووری لە واڵت، پەرە دەستێنێ و نرخی گەرووی لە نیزامی مانۆڕی دەفڕێ، دۆالر هۆرمۆز چ كەڵك و بەرژەوەندییەك بۆ رێژیم دابین دەكا؟ ئایا كۆماری ئیسالمی ئەوەندە بەهێزە كە بە مانۆڕ و نیشاندانی هێز، هێزە بیانییەكان دەتارێنێ و دەیان سڵەمێنێتەوە كە چاوی تەماح لە كۆماری

ئیسالمی نەبڕن.پاسدارانی سوپای و فەقیه ویالیەتی رێژیمی بۆ ساتەدا، و كات لەم رێژیمە، ئەم پارێزەری خەڵكی بۆ خۆیان توانای و بەهێزی نیشاندانی نێوخۆ پێویستیان بەوەها مانۆڕگەلێك هەیە كە بە خەڵكی ئێران و نەتەوەكانی ئێران نیشان بدەن كە هێز و توانا و پێگەیەكی ئەوتۆیان هەیە كە لە جیهان و دەكرێ لەسەر تایبەتییان حیسابی ناوچەدا و كەس ناوێرێ خۆیان لێ بدا و بە درووستكردنی وەها وێنایەك لە بۆچوونی كۆمەڵگادا، دەیانهەوێ هەڵبژاردن ناوی بە خۆیان دڵخوازی شانۆیەكی و گوێڕایەڵی بە خەڵكیش و ببەن بەڕێوە درۆینە دەنگی سندووقی سەر ببەنە ملكەچی

و چەواشەكراو.كاتی لە كە كاتەدا لەو دیكەوە، الیەكی لە كارخانەی لە شەڕ، پاشماوەكانی تواندنەوەی مەالردی لە و دەدا روو تەقینەوەیەك فوالددا كەرەجیش لە كاتی بە قەوڵی خۆیان گواستنەوەی چەند و دەتەقێتەوە پایەگاكەیان تەقەمەنیدا، نموونەی دیكەی تەقینەوەی گوماناوی روو دەدا، ئیسالمی كۆماری و پاسداران سوپای هێزی پێویستی بەوە هەیە كە تەسویرى داڕماوی چاك بكاتەوە دەنا ئەو پرسیارە لە الی خەڵك درووست دەبێ كە ئەو تەقینەوانە كە روویان دا یان ئەوەی كە پێش چۆتە ئەوەندە بیانی دەزگای دەستی یان هەیە، نفووزیان شوێنەكاندا هەستیارترین لە كاتی لە كە بێ توانان ئەوەندە رێژیم هێزەكانی گواستنەوەی یان شڕكەیەك ئاسنە تواندنەوەی توووش گەورەیان تەقینەوەی كۆندا، تەقەمەنی گیانیی و ئێعتباری و مادی زەرەری و دەبێ

زۆریان لێ دەكەوێ؟لەوەها حاڵەتێكدا، كۆماری ئیسالمی بۆ ئەوەی دەورووبەری و خەلیج لە جێگرتوو هێزەكانی بە گەرووی هۆرمۆز، نیشان بدا كە زۆر بەهێزە و لە راستیدا لە ترسی دەركەوتنی الوازی و ناتوانيیان نیزامیی كاری چكۆلەترین ئەنجامدانی بۆ چەند و دەبا بەڕێوە وا مانۆرێكی حیرفەیی، كە دەكا نمایش كارتۆنی و كاغەز مووشەكێكی هەم ترس و زەندەق چوونەكانی خۆی بشارێتەوە و هەم بە نەتەوەكانی ئێرانیش بڵێین كە تەواوی هێزە جیهانی و ناوچەیییەكان كە لە خەلیج و هۆرمۆز لە مووشەكە دەریای عەمان حوزووریان هەیە، و و دەترسن ئیسالمی كۆماری كارتۆنییەكانی

ئێوەش دەبێ گوێڕایەڵی ویالیەتی فەقیهى بن.

پـــەیـــڤكەریم پەرویزی

دابینكردنی مافە نەتەوایەتییەكانی گەلی كورد لە چوارچێوەی ئێرانێكی دێموكراتیكی فێدراڵدا

www.kurdistanmedia.comژمارە 572، پێنجشەممە، 15ی بەفرانباری 1390، 5ی ژانویەی 2012، 150 تمەنئۆرگـــانی كۆمیتەی نـــاوەنـــدیی حیزبی دێمـــــوكراتی كوردستــــــــــانی ئێــــــــران

8 51011

دەربازبوون لە

قەیران

ئەمجارە ساركوزی

ئەردۆغانی نیگەران كرد

بەرەو شانۆیەكی

دیكەی هەڵبژاردن

پەلەقاژەی ریاڵ لە بەرامبەر

دۆالردا

یكتاتۆرییەت و

پێشكەوتن

بەرینتربوونەوەی بایكۆتی هەڵبژاردن

4

سەركۆماری ئ��ۆب��ام��ا، ب���اراك ئ���ەوەی پ��اش ناوەندی بانكی دژی نوێی یاسایەكی ئامریكا، نرخی ك��رد، واژۆ ئێران ماڵییەكانی سیستمە و بەرامبەر دۆالری لە ئێران یەكەی دراوی ریاڵ، ئامریكادا گەیشتە نزمترین ئاستی خۆی لە چەند

ساڵی رابردوودا. گەمارۆ نوێكانی ئامریكا، دژی پیشەسازیی نەوتی ئێران، بانكی ناوەندی و ئۆرگانە ماڵییەكانی ئێران و بە مەبەستی پێشگرتن بە سەرمایەدانانی

ئێران لە بەرنامە ئەتۆمییەكەیدا پەسند كراوە. كە بیانییانەیش بانكە ئەو لەوانەیە پێیە، بەم ئێراندا ناوەندیی بانكی لەگەڵ نەوت بۆ كڕینی پێوەندیی ماڵییان هەیە، لە هێندێ بارەوە تووشی

بەربەست ببن. ،BBC راپ��ۆرت��ی بەپێی لە ئامریكا دۆالرێ��ك��ی نرخی ئاڵووێرەكانی رۆژی دووشەممە، 13ی بەفرانباری بازاڕی ئێراندا گەیشتە نزیك بە 1780 تمەن كە ئەمەش نیشاندەری دابەزینێكی 10 لەسەدی لە بەراورد لەگەڵ رۆژی ئەرزییەكانی ئ��اڵ��ووێ��رە

پێنجشەممەی رابردوودایە. ئامریكا نوێكانی گەمارۆ گ�����ەر ب����ە ت��������ەواوی ب���ەڕێ���وە بازاڕە لە ئێران نەوتی فرۆشی دەت��وان��ن بچن،

نێونەتەوەییەكان بخەنە ژێر كاریگەرییەوە.لە ئ��ورووپ��ای��ش یەكیەتیی دەك��رێ چ���اوەڕوان كۆتاییەكانی ئەم مانگەدا، گەمارۆگەلێكی نوێ وەگ��ەڕ بخات كە گ��ەم��ارۆی ه��ەن��اردەی نەوتی

ئێرانیش لەخۆ بگرێ. كۆماری ئیسالمی لە كاردانەوەیەك بەنیسبەت گەمارۆی بەرباڵوتر، هەڕەشەی بەستنی تەنگەی هۆرمۆز بە ڕووی نەوتكێشەكانی كردووە. ناوگانی رایگەیاندووە بەحرەیندا لە ئامریكا پێنجەمی تەنگەدا لەو رەوتی كەشتیڕانی لە نادا ئیزن كە

كێشەیەك روو بدا.

جیهان، كوشتوبڕی كوردەكانى لە توركیە شەرمەزار كردواژۆكەی ئۆباما، ریاڵی خستە هەڵدێرەوە

لە بەرەبەری بەڕێوەچوونی نۆیەمین خولی ئیسالمیدا، ش��وورای مەجلیسی هەڵبژاردنی

كۆماری ئۆپۆزیسیۆنی حیزبەكانی زۆرب��ەی ئیسالمی ئەم هەڵبژاردنەیان بایكۆت كرد.

و ئ��ێ��ران كوردستانی دێموكراتی حیزبی زەحمەتكێشانی ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕی ك��ۆم��ەڵ��ەی

كوردستانی ئێرانیش بە دەركردنی بەیاننامەیەكی هاوبەش، ئەم هەڵبژاردنەیان بایكۆت كرد.

بەدوای كە ئاماژەپێكراودا بەیاننامەی لە چەند دانیشتن و وتووێژی دووالیەنە لە نێوان دەف��ت��ەری سیاسیی و رێ��ب��ەری ئ��ەن��دام��ان��ی كە »تەنیا هاتووە دەرك��راوە، حیزبدا دوو هەر مەبەستی رێژیم لەم شانۆیە، كۆبوونەوەی خەڵك لەسەر سندووقەكانی دەنگدان و كەڵكورەگرتنی نەك خۆیەتی بە رەوای��ی��دان بۆ لێی تەبلیغی بەشداركردنی خەڵك لە بەڕێوەبردنی كاروباری

واڵتدا.«خولی نۆیەمین هەڵبژاردنی بایكۆتكردنی م��ەج��ل��ی��س��ی ش�����وورای ئ��ی��س��الم��ی ل��ە الیەن شۆڕشگێڕی كۆمەڵەی و دێموكرات حیزبی زەح��م��ەت��ك��ێ��ش��ان��ی ك��وردس��ت��ان��ی ئ��ێ��ران��ەوە لە بارودۆخێكدا روو دەدا كە بایكۆتی هەڵبژاردنی پێشوو دەورەكانی پێچەوانەی بە دەورەی��ە ئەم و كۆڕ نێو لە بەرباڵو كۆدەنگییەكی لەگەڵ كۆمەاڵیەتییە و سیاسی گرووپە و كۆمەڵ ئێران دەرەوەی و ن��ێ��وخ��ۆ ج��ۆراوج��ۆرەك��ان��ی

بەرەوڕوو بووە.راگ���ەی���ەن���دراوی حیزبی ت�����ەواوی دەق���ی كۆمەڵەی و ئ��ێ��ران كوردستانی دێموكراتی شۆڕشگێڕی زەحمەتكێشانی كوردستانی ئێران

لە الپەڕە 2ی ئەم ژمارەیەدا هاتووە.

لێبوردنی رێ����ك����خ����راوی نێونەتەوەیی داوای لە دەوڵەتی لەمەڕ ك��ە ك�����ردووە ت��ورك��ی��ە هاوواڵتیی 35 ك��وش��ت��وب��ڕی كوردی ئەو واڵتە، لێكۆڵینەوەی

ورد بكات. ن����ی����ك����ۆالس داك����������ورس، ئورووپا بەرنامەی بەڕێوەبەری ئەو ن��ێ��وەڕاس��ت��ی ئ��اس��ی��ای و رێكخراوە، بە جەختكردنەوە لەسەر ئەوەی كە تەنیا داوای لێبوردن لە بنەماڵەی قوربانییەكان بەس

نیە، وتوویەتی: وەها رووداوگەلێك و كوشتوبڕی خەڵكی ئاسایی پێویستی بە لێكۆڵینەوەگەلێكی

خێرا و ورد هەیە. ش��ای��ان��ی ب��اس��ە، ب��ە ه���ۆی ه��ێ��رش��ی فڕۆكە شەڕكەرەكانی هێزی هەوایی ئەرتەشی توركیە بۆ سەر ژمارەیەك خەڵكی ئاسایی لە گوندێك لەسەر لە شارەكانی خاڵی سنووری لە شاری شێرناخ، كوردستانی توركیە، 35 هاوواڵتيی كورد گیانیان 29 و مێرمنداڵ كەسیان 18 ك��ە دا ل��ەدەس��ت

كەسیان ئەندامانی یەك بنەماڵە بوون. توركیەی كوردەكانی ت��ووڕەی��ی رووداوە ئ��ەم واڵتە ئەو شارەكانی لە هێندێ لە و لێكەوتەوە

كۆبوونەوەی هتددا ... و ئیستانبۆل وان، وەك لە كوردستانی پێك هێنا. هەروەها ناڕەزایەتییان ئامریكاییشدا، و ئورووپایی واڵتانی و عێراق ناڕەزایەتیی كۆبوونەوە، پێكهێنانی بە كوردەكان

خۆیان لەم كوشتوبڕە دەربڕی. زۆربەی حیزب و رێكخراوە كوردستانییەكان لە بەشە جیاجیاكانی كوردستان ناڕەزایەتیی خۆیان دەربڕی. شێرناخ كوشتوبڕەی ئ��ەم هەمبەر لە حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێران بە دەركردنی بەیاننامەیەك، وێڕای دەربڕینی هاوخەمیی خۆی لەگەڵ خەڵكی كوردستانی توركیە، ئەم كردەوەی فڕۆكە شەڕكەرەكانی سوپای توركیەی شەرمەزار

كردووە.

هەواڵ و راپۆرتژمارە 572 ـ 15ی بەفرانباری 21390

بڕووخـێ رێژیمـی كۆنەپەرستی كۆماری ئیسالمیی ئــێران

راگەیەندراوی هاوبەش لەمەڕ بایكۆتی هەڵبژاردنی مەجلیسی شوورای ئیسالمیدەكرێ تەئیید سەالحییەتی دەورەی��ەك��دا ب��ەاڵم لە دەورەی��ەك��ی دی��ك��ەدا بە هەمان سەالحییەت رەدی ت��ای��ب��ەت��م��ەن��دی��ی��ەوە

دەكرێ.بە شێوەیە ب��ەم كە كەسێك چەشنە ب��ەم ناوی نوێنەری خەڵك دەنێردرێتە مەجلیس راستەقینەی ن��وێ��ن��ەری ب��ە خ��ەڵ��ك ن��ە بەرانبەر لە ئ��ەوان نە و دەزان��ن خۆیانی هەست خەڵكدا داخۆازییەكانی و ویست بە بەرپرسایەتی دەكەن، بەڵكوو بە كردەوە راسپاردەكانی و ف��ەرم��ان گ��وێ��ڕای��ەڵ��ی ئەوان راستیدا لە چوونكە دەب��ن رێژیم خەڵك. ن����ەك دەس����اڵت����ن ن���وێ���ن���ەران���ی كردەوە بە ئەوتۆ مەجلیسێكی سەرەنجام و دام باقی وەك رژیم نیهادێكی دەبێتە لەوێدا مۆرەكانیان كە دیكە دەزگاكانی رێژیم ب��ەاڵم دان���راون، و ك��راون دەستچن بەوەش واز ناهێنێ و ئەگەر بە هەڵكەوت یاسایەك لەو مەجلیسە فەرمایشیە پەسەند بكرێ كە بە قازانجی رێژیم تەواو نەبێ نیگابان« »ش��وورای هەیئەتی الیەن لە كە دامەزراوەیەكی بااڵتر لە مەجلیسە رەد

دەكرێتەوە.هاونیشتمانانی بەڕێز!

لە ئ��ێ��ران ئیسالمیی ك��ۆم��اری رێژیمی دەبا بەڕێوە شانۆیە ئەو هەلومەرجێكدا كە زیاتر لە هەموو كاتێك لە كۆمەڵگای خ����راوە، هەوڵە پ���ەراوێ���ز ن��ێ��ون��ەت��ەوەی��ی��دا وەك ن��ێ��ودەوڵ��ەت��ی��ی��ەك��ان��ی تیرۆریستییە عەرەبستانی باڵوێزی ت��ی��رۆری پیالنی مەحكوومكرانی نیۆیۆرك، لە سعوودی لە كومیسیۆنی مافی مروڤی رێكخراوی ن��ەت��ەوە ی��ەك��گ��رت��وەك��ان س���ەب���ارەت ب��ە لە راپۆرتی و م���رۆڤ م��اف��ی ژێرپێنانی ناوكی وزەی ن��ێ��ون��ەت��ەوەی��ی ئ��اژان��س��ی یەكدەنگییەكی بێ وێنەی لە كۆمەڵگای و توندتر ب��ۆ هێناوە پێك ن��ێ��ون��ەت��ەوەی��ی خێراتركردنی سزا نێودەوڵەتییەكان بۆ سەر رێژێم. لە نێوخۆی واڵتدا قەیرانە ئابووری، بە تەنگیان سیاسییەكان و كۆمەاڵیەتی حكوومەت هەڵچنیوە و ئێستا تەنانەت لە نێو ئوسوولگەراكانیشیدا لە سەر دەسەاڵتی خ��ۆی��ان درزێ��ك��ی گ���ەورە پێك ه��ات��ووە و باوەڕیان بە یەكتر نەماوە. ئیسالحخۆازەكان ئەسڵیی بڵیندگۆی ئێستا ت��اك��وو ك��ە راكێشانی و تەبلیغكردن بۆ ب��وون رێژیم لە دەنگدان بۆ سەر سندووقەكانی خەڵك هەموو شانۆكانی هەڵبژاردندا، كەوتوونەتە گومان لە بەشداریكردن لەم هەڵبژاردنەدا، ژنان، كە خۆیەتی جێی وەزعیەتەدا لەم الوان، كرێكاران، خوێندكاران، مامۆستایان و بەگشتی هەموو توێژەكانی كۆمەڵگای بۆ رێژیم بە یارمەتیدان جیاتی لە ئێران بە سەركەوتن گەیاندنی ئەو شانۆسازییە، سەر نەچوونە بۆ یەكدەنگ شێوەی بە پووچەڵ شانۆسازییە ئ��ەو سندووقەكان دنیا خەڵكی بە چەشنە ب��ەم و بكەنەوە حكوومەتی كە رابگەیەنن رێژیمیش و مەشرووعیەتی ئ��ی��س��الم��ی ك���ۆم���اری

نەماوە.نەتەوە و كوردستان مافخوازی خەڵكی

بندەستەكانی ئێران!دوژمنی ئیسالمی ك��ۆم��اری رێژیمی ئازادییەكانی و ماف هەموو سەرەكیی سااڵنی م��اوەی لە و ئێرانە نەتەوەكانی سیاسەتی ت��ون��دوت��ی��ژت��ری��ن راب�������ردوودا بەرابەر ل��ە بێبەشكردنی و ه����ەاڵواردن ماوەیەدا ل��ەو ب���ردووە. بەڕێوە نەتەوەكان بە بەتایبەتی پیالنێك بە ج��ارەی هەر و پێڕەوانی نێوان لە كێبەركێ پێكهێنانی

هاونیشتمانە بەڕێزەكان!خەباتگێڕی و خ����ۆڕاگ����ر خ���ەڵ���ك���ی

كوردستان!ئێران ئ��ی��س��الم��ي��ی ك���ۆم���اری رێ��ژی��م��ی رەشەممەی مانگی لە كە رایگەیاندووە خولی هەڵبژاردنەكانی شانۆی ئەمساڵدا ئیسالمی ش��ورای مەجلیسی نۆهەمی بەڕێوە دەبا، دیارە هەر هەڵبژادنێك ئەگەر سێبەری لە و دێموكراتیك واڵتێكی لە و دێموكراسی بە باوەڕمەند دەسەاڵتێكی ماف و ئازادییەكانی خەڵكدا بەڕێوە بچێ، بێگۆمان ئاكامەكەی دەبێتە مەجلیسێكی گەلیی نوێنەری راستەقینەی خەڵك. هەر ئەوەش وا دەكا كە تاكەكانی كۆمەڵ لەو مافە دێموكراتیكەی خۆیان كەڵك وەربگرن سەندووقەكانی بەرەو تامەزرۆییەوە بە و هەڵبژاردنی رێگای لە و بچن دەنگدان ئیرادەی خ��ۆی��ان دڵ��خ��ۆازی ن��وێ��ن��ەران��ی خۆیان لە مەجلیس و لەو رێگایەشەوە لە بەاڵم بێنن. بەكار ك��ردەوە بە حكوومەتدا ئێران ئیسالمی ك��ۆم��اری ئ��ەوەی ئاخۆ شانۆسازی هەڵبژادنەكاندا ناوی ژێر لە ب��ۆ دەك��ا و ب��ەڕێ��وەی دەب��ا خ��اوەن��ی ئەو

تایبەتمەندییانەیە كە ئاماژەیان پێكرا؟كە رێژیمێكە ئێران ئیسالمیی كۆماری دامەزراوە ئیدئۆلۆژییەك بناغەی لەسەر نەك چوارچێوەكەیدا و ن��ێ��وەرۆك لە كە هەر مافی دەنگدانی ئازاد وەك بنەمای بە بەڵكوو نییە، بۆ دێموكراسی جێگای تەواوی لە گەڵی ناتەبایە. دەسەاڵتدارانی ئەو رێژیمە خۆیان بە نوێنەری خودا لەسەر بەرامبەر لە بۆیەش هەر دادەنێن، زەوی خەڵكدا نە بەرپرسیارن نە واڵمدەر، بەڵكوو بە تەنیا ئ��ەم��ردەر و خ��ەڵ��ك ب��ە خ��ۆی��ان فەرمانبەر سەیر دەكەن. لەو رێژیمەدا ئەگەر راستەقینەی نوێنەرانی كە دابنیێن وای خەڵكیش رێی مەجلیسیان پێ بدرێ دەبێ لێرەدا بەرن. بەڕێوە فەقیە وەلی ئەمری رێژیم كەوابوو پێشێ دێتە پرسیارە ئەو لە دەبا؟ بەڕێوە بۆچی شانۆسازییە ئەو واڵمی ئەو پرسیارەدا دەبێ بڵێین كە رێژیم پێویستی بەوە هەیە كە لە بەرانبەر بیروڕای گشتیدا وا بنوێنێ كە پێگەیەكی خەڵكی دەسەاڵتێكی دی���اردەی هێندێ و هەیە خەڵك بۆیە و دەك��ا رەچ��او دێموكراتیك ب��ەش��داری دەكەن ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ەك��ان��دا ئەو كەوابوو خەڵك هێشتا مەشرووعیەتی رێژیم واتایە بەو پەسەندە. ال رێژیمەی بە پێویستی تەنیا شانۆسازییانەدا ل��ەو كۆكردنەوەی خەڵك لە سەر سندووقەكانی بە تەبلیغات م��ەب��ەس��ت��ی ب��ە دەن��گ��دان��ە قازانجی مەشرووعیەتی خۆی نەك بۆ بە

شداركردنیان لە بەڕێوەبردنی واڵتدا.ل����ە چ����وارچ����ێ����وەی ئ�����ەو ب����ۆچ����وون و كە هەڵبژاردنەكاندایە رەواڵ��ەت��س��ازی��ەی دەبینین لە هەر حەوزەیەكی هەڵبژاردندا لە كاندیداتۆرەكاندا زۆری ژمارەیەكی نێوان رێژیم بە مەبەستی پێكهینانی كێبەركێ و لەو رێگایەوە راكێشكردنی خەڵك بۆ سەر دڵخۆازی نوێنەری چەند سندووقەكان، خۆی دیاری دەكا و باقی دیكە لە الیەنی رەد سەالحییەتیان نیگابانەوە ش���وورای دەكرێتەوە، دوای ئەوە خەڵك دەبێ لە نێوان ئەم كاندیدایانەی دڵخۆازی رێژیم دەنگ بدەن، بەاڵم رێژیم هەر بەوە ناوەستێ و دوای تەواوبوونی دنگدان بە پیالنێك كە بە باشی لێی شارەزان، لە نێو ئەو چەند كەسەش كە سەالحیەتیان تەئیید كراوە، كەسانی خۆیان لە سندووقەكان سەر دەردێنن. سەیر ئەوەیە لە كاندیداتۆرێك كە دەبیندرێ جار زۆر

و.. خەڵكی زاراوەكان ئایینە جیاوازەكان، كۆ دەن��گ��دان سندووقەكانی دەوری ل��ە كردۆتەوە و رایگەیاندووە بەشداریی خەڵك رەزامەندیی نیشانەی دەنگدانەكاندا لە ئەو با رێژیمە، مەشرووعیەتی و خەڵك وشیارەكانی ن��ەت��ەوە یەكدەنگ بە ج��ارە ئاوو سەر بڵقی بكەینە پیالنە ئەو ئێران دەنگدان سندووقەكانی سەر نەچوونە بە رێژیمی دژی گەلی كۆماری ئیسالمیی ئیران زیاتر شەرمەزار بكەین. ئێستا كاتی لە بێزار هاونیشتمانانی كە هاتووە ئەوە تەواو ئەزموونێكی و زانیاری بە رێژیم لەو رێژیمە و رابردووی دەیان ساڵەی، بە و بدەن رێژیم سزای خۆیان دەنگنەدانی بەم چەشنە ئەركی نیشتمانیی خۆیان بە

جێ بگەیەنن.و ئێران كوردستانی دێموكراتی حیزبی زەحمەتكێشانی شۆڕشگێری كۆمەڵەی ك���وردس���ت���ان���ی ئ����ێ����ران ه�����ی�����وادارن كە شانۆسازیی لە خەڵك بەشدارینەكردنی ببێتە مەجلیسدا ج��ارەی ئەو هەڵبژادنی ئ��اڵ��ق��ەی ب��ەه��ێ��زی ی��ەك��گ��رت��ووی��ی خەڵك ئیرادەی ب��ۆ ب��ێ بەهێز ه��ان��دەرێ��ك��ی و یەكگرتووی ئەوان بۆ رووخاندنی یەكجاریی كۆماری ئیسالمیی ئێران دوای هەڵبژاردن دڵخوازی حكوومەتێكی بنیاتنانی و

هەموو خەڵكی ئێران.كۆمەڵە و حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئەو ه��ەم��وو لەبەرچاوگرتنی ب��ە ئ��ێ��ران بەرپرسایەتی بە هەستكردن و راستییانە ب��ڕوای��ەدان كە ل��ەو م��ێ��ژوودا بەرانبەر لە لەسەر خەڵك ك��ۆب��وون��ەوەی كاتێكدا ل��ە قازانجی بە تەنیا دەنگدان سندووقەكانی بیروڕای لەوانەیە و دەب��ێ ت��ەواو رێژیم گشتیی جیهانی بەالڕێدا ببا، رەوا نیە كە خەڵكی ئازادیخۆاز و بێبەشكراو لە ماف و ئازادییەكانیان ببنە هۆی دابینكردن و بە جێگەیاندنی پیالن و شانۆسازییەك كە بێجگە لە مەبەستی رێژیم سوودێكی بۆ خەڵك لێ ناكەوێتەوە. بۆیە پێویست دەكات بە خۆبواردن لە چوونەسەر سندووقەكانی جیهانی گشتیی ب��ی��روڕای بە دەن��گ��دان ئێران خەڵكی زۆرب��ەی كە ب��درێ نیشان لە كورد نەتەوەی رۆڵەكانی و بەگشتی رێژیمە لەو بەتایبەتی، ئێران كوردستانی بێزارن و مانەوەی بە مەترسیدارتر بۆ خەڵك ناوكی بە چەكی وێڕاگەیشتن دەست لە

بۆ اڵتانی دوور و نزیك دەزانن.با ئەو هەڵبژاردنە ببێتە دەرەتانێكی دیكە نەویستی و ن��اڕەزای��ەت��ی نیشاندانی بۆ بێزاریی دەن��گ��ی رێ��ژی��م��ە و ل��ەو خ��ەڵ��ك ب��ە دەن��گ��ن��ەدان و ئ��ام��ادەن��ەب��وون ل��ە سەر سندووقەكانی دەنگدان بكەوێتە بەر گوێ رێژیمی و بیروڕای گشتی بەرچاوی و كۆماری ئیسالمی لە سەركەوتنی پیالنی شانۆسازییەكەدا لەگەڵ ناكامی بەرەوڕوو

بكرێ.سەركەوتن بۆ خەباتی یەكگرتووی خەڵك كۆماری سەركوتكەری رێژیمی دژی

ئیسالمیی ئێرانحیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێران

زەحمەتكێشانی شۆڕشگێڕی كۆمەڵەی كوردستانی ئێران

26 /12 /2011ی زایینی 1390/10/5ی هەتاوی

راگەیەندراوی دەفتەری سیاسیی PDKI بە بۆنەی شەهیدكرانی پۆلێك لە رۆڵەكانی بێ دیفاعی كورد لە الیەن فڕۆكە شەڕكەرەكانی ئەرتەشی توركیەوە

دیداری هەیئەتێكی PDKI لەگەڵ كۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتكێشانی كوردستانی ئێران

بەپێی ئەو هەوااڵنەی باڵو بوونەوە، كاتژمێر 10ی شەوی 2011/12/28، دەیان كۆڵبەر و كاسبكاری گوندی روبوسكی شاری شێرناخی كوردستانی توركیە، كەوتنە بەر هێرشی دڕندانەی فڕۆكە بومب هاوێژەكانی رێژیمی توركیە و لە ئاكامدا 35 كەس لە كۆڵبەران گیانیان لە دەست دا و چەند كەسیش

بریندار بوون.هەروەها زیاتر لە 15 كەسیش تا هەنووكە بێ سەروشوێنن.

فڕۆكە شەڕكەرەكانی توركیە لە كاتێكدا ئەم تاوانە گەورەیەیان ئەنجام داوە كە كۆڵبەرانی ئەم ناوچەیە بە ئاگاداری و رەزامەندیی بەرپرسانی ئەرتەشی توركیە خەریكی كار و كاسبی بۆ پەیداكردنی بژێوی

ژیانیان لەسەر سنوورەكاندا لە هاتوچۆدا بوون و بەم شێوەیە گیانیان لێ ئەستێندرا.ئەمە یەكەم جار نیە كە رێژیمەكانی توركیە و ئێران دوور لە هەموو رێوشوێنە مرۆییەكان، خەڵكی بەر دەكەونە كۆڵبەران كاسبكاران و ئامانج و دەكەنە سنوورەكان لەسەر كوردستان زەحمەتكێشی هێرشی هەوایی فڕۆكە بومب هاوێژەكانی توركیە و تۆپبارانی هێزەكانی رێژیمی ئێران و بێ بەزەییانە شەهید و برینداریان دەكەن و ژیان و گوزەرانیان لە بەین دەبەن و دەیانكەنە قوربانیی سیاسەتە دژی گەلییەكانیان، ئەمە لە كاتێكدایە كە ئەم رێژیمە ماف پێشێلكارانە بۆ خەڵكی وەزاڵەهاتووی واڵتانی رەواڵەت بە دیكتاتۆرەكانیان، رێژیمە زەبروزەنگی سەركوت و ش��ااڵوی بەر كەوتوونەتە كە دیكە فرمێسكی تیمساح دەڕێژن و داكۆكی لە مافەكانیان دەكەن. لە حاڵێكدا بۆ خۆیان بەو شێوە كورد و

خەڵكی بەش مەینەتی كوردستان و گەالنی دیكە دەكەنە ئامانج و پۆل پۆل شەهیدیان دەكەن.ئێمە هاوكات كە ئەو كردەوە دژی مرۆییەی هێزەكانی توركیە مەحكووم دەكەینەوە، ئەو سیاسەتە بە پێچەوانەی هەوڵە سیاسییەكانی دۆستان و خێرخوازانی رێگەی چارەسەری ئاشتییانەی پرسی كورد لەم واڵتە دەزانین. داوا لە كۆڕ و كۆمەڵە مرۆڤدۆستەكانیش لە ئاستی نێونەتەوەییدا دەكەین كە لە بەرانبەر ئەم تاوانە دژی مرۆییانەی هێزە سەركوتكارەكانی رێژیمەكانی توركیە و ئێران بێ دەنگ نەبن و لەوە زیاتر ئیزن بەم رێژیمانە نەدرێ خەڵكی مەدەنی و زوڵملێكراوی كورد بكەنە ئامانجی نیزامی

و بێ بەزەییانە شەهیدیان بكەن.حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێران، وێڕای دەربڕینی پەژارە و داخ و كەسەری خۆی لەو رووداوە دڵتەزێنە، سەرەخۆشی لە بنەماڵە و كەسوكاری قوربانییانی ئەم تاوانە بەتایبەتی و خەڵكی مەڵبەندی شێرناخ بەگشتی دەكا و ئاواتی چاكبوونەوەی هەرچی زووتر بۆ زامهەڵگرتووەكانی ئەم بومبارانە دەخوازێ و دڵنیایە كە ئەم جۆرە كردەوانە نە كورد لە نێو دەبا و نە مەسەلەی كورد چارەسەر دەكا، بە پێچەوانەوە خەڵكی كوردستان لەسەر داواكانیان سوورتر و پێداگرتووتر دەكا و سەرەنجامیش ریسوایی و شەرمەزاری بۆ ئەو رێژیمانەی بەدواوە دەبێ كە مانەوەی خۆیان لە سەركوتی رۆڵەكانی نەتەوەی

كورددا دەبینن.

حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێراندەفتەری سیاسی

30ی دێسامبری 2011ی زایینی9ی بەفرانباری 1390ی هەتاوی

هەیئەتێكی PDKI بە سەرپەرەستیی بەڕێز حەسەن شەرەفی، جێگری سكرتێری گشتیی حیزب، رێكەوتی 29ی سەرماوەز، سەردانی كۆمەڵەی شۆڕشگێری زەحمەتكێشانی كوردستانی ئێرانی كرد و لە الیەن بەڕێز عەبدوڵاڵ موهتەدی، سكرتێری گشتیی كۆمەڵە و ژمارەیەك لە ئەندامانی دەفتەری

سیاسی و رێبەریی ئەو حیزبەوە پێشوازی لێكرا.لە دانیشتنی نێوان هەر دوو الدا بەڕێز موهتەدی باسێكی سیاسی لەسەر دوایین رووداوە سیاسییەكانی رێژیمی قەیرانەكانی لەسەر هەروەها كرد . پێشكەش نێوەڕاست رۆژهەاڵتی كوردستان و ئێران و كۆماری ئیسالمی لە ئاستی نێوخۆیی وەك رەوشی نالەباری ئابووری و شوێندانەریی لەسەر ژیان و گوزەرانی كۆمەاڵنی خەڵك و درێژەدان بە سیاسەتی سەركوت و زەبروزەنگ لە بەرانبەر ئازادیخوازانی واڵت و پێشیلكردنی مافی مروڤ و سەركوتی بێ بەزییانەی گەالنی مافخوازی ئێران ، بەتایبەت

گەلی كورد، دوا.پاشان بەڕێز حەسەن شەرەفی لەسەر باسەكەی بەڕێز موهتەدی، خوێندنەوە و روانینی حیزبی دێموكراتی رێژیم لەسەر سیاسەتەكانی وردی بە پێوەندییەدا لەو و كۆبوونەوەكە بەشدارنی نەزەری بەر خستە بەرانبەر بە كۆمەاڵنی خەڵكی ئێران و سیاسەتی دەستتێوەردانی لە كار وباری واڵتان ، پشتیوانیكردنی داخوازییەكانی بە وەاڵمنەدانەوە سووریە، مرۆڤكوژی رێژیمی بەتایبەت دیكتاتۆرەكان رێژیمە لە كوڕ و كۆمەڵە نێونەتەوەیییەكان لە پێوەندی لەگەڵ درێژەدان بە پرۆژەی پیتاندنی ئورانیوم ، درێژەدان بە سیاسەتی پشتیوانی لە تێرۆریزم، هەوڵدانی بۆ ئاستەنگ خستنە سەر رێی بزووتنەوە سیاسی و

جەماوەرییەكان و بەالڕێدابردنیان، دوا.پاش ئاڵوگۆڕی بیروڕا لەسەر هەر كام لە خاڵە ئاماژە پێكرا وەكان، هەر دوو ال بەو ئاكامە گەیشتن كە رەوتی ئاڵوگۆڕە سیاسییەكان ئەو زەروورەتە سیاسییە پێك دێنێ كە هاوكاری و هاوئاهەنگییەكان بە بەرنامە بكرێن. بەپێی ئەم لێكدانەوە لەسەر كۆمەڵێك بابەتی سیاسی كە لە كۆبوونەوەكانی پێشوودا باسیان لێوە كرابوو وەك بەناو هەڵبژاردنی خولی نۆیەمی مەجلیسی شوورای ئیسالمی و هەوڵەكانی رێژیم بۆ راكێشانی سەرنجی خەڵك بۆ ئەم شانۆسازییە و هێنانیان بۆ سەر سندووقەكانی دەنگدان، هەر

دوو ال بەو ئەنجامە گەیشتن لە كاتی پێویستدا هەڵوێستی سیاسی و فەرمی رابگەیەنن.بابەتێكی دیكەی كۆبوونەوەكە، باس لەسەر پێوەندی و دیالۆگ لەگەڵ الیەنە سیاسی و پێشكەوتنخوازە فیدراڵ دێموكراتێك و لەسەر سیستمی پێداگری هاوبەش و خاڵی لەسەر هاوكاری ئێرانییەكان و

بوو.

3 ژمارە 572 ـ 5ی ژانویەی 2012 هەواڵ و راپۆرت

هاوواڵتییەكی خەڵكی بانە حوكمی زیندانی بەسەردا سەپا پەیامی دەفتەری سیاسیی PDKI بۆ سێهەمین كۆنگرەی یەكیەتیی خوێندكارانی دێموكراتی كوردستانی ئێران

شەوی یەڵدا، شەوی لە دایكبوونی شەهید دوكتور قاسملوو لە

شارەكانی ورمێ و نەغەدە بەرز راگیرا

بەندكراوێكی سیاسیی كورد، مانی لە خواردن گرتووە

لە هەر 48 كاتژمێردا هاوواڵتییەكی كورد لە پێناو دابینكردنی بژێویی ژیان، دەبێتە قوربانی

زیاتر لە 20 هاوواڵتیی خەڵكی ناوچەی سایین قەاڵ، رێكەوتی 29ی سەرماوەز لە الیەن هێزەكانی ئیدارەی ئەماكنی ئەم شارەوە دەسبەسەر كران.

ئەو هێزانە هەروەها دەستیان بە سەر چەندین دەزگا ماهوارەشدا گرتووە.ئەم هاوواڵتییانە دوای دەسبەسەركردن بۆ ئیدارەی ئەماكن لە شاری سایین قەاڵ راگوێزراون ئیدارەیە، لەو هاوواڵتییە ئەم 20 نایاسایی راگرتنی پاش ئەماكن ئیدارەی كاربەدەستانی و تۆمەتی هاوكاری و الیەنگری لە یەكێك لە حیزبە كوردستانییەكانیان داوەتە پاڵیان و لە ئەگەری

درێژەدان بە هاوكاری و الیەنگریكردن هەڕەشەی سزادان و بەندكرانیان لێیان كردووە.

كۆمەڵكوژیی و توركیە دەوڵ��ەت��ی دزێ��وی ك���ردەوەی واشینگتۆن، دانیشتووی ك��وردان��ی هاوواڵتییانی كورد لە كوردستانی توركیە لە الیەن ئەو دەوڵەتەوەى بە بەڕێوەبردنی خۆپیشاندانێك،

مەحكووم كرد.نزیك بە 150 هەزار كەس لە كوردانی هەر چوار پارچەی كورستان بە مەبەستی مەحكوومكردنی كۆمەڵكوژیی كوردانی شێرناخ لە الیەن ئەرتەشی توركیەوە، رێكەوتی 9ی بەفرانبار، لە بەر دەم

باڵوێزخانەی دەوڵەتی توركیە لە ئەمریكا، خۆپیشاندانێكیان وەڕێ خست.ئەندامان و الیەنگرانی PDKI، بە شێوەیەكی بەرچاو لەو خۆپیشاندانەدا بەشدارییان كرد و پرسە و هاوخەمیی حیزبی دێموكراتی كوردستانیان پێشكەش بە كوردانی توركیە و پێكهێنەرانی ئەو خۆپیشاندانە كرد و هیوای خۆیان بۆ هەرچی خێراتر چاكبوونەوەی بریندارانی ئەو رووداوە

دەرب�ڕی.

هاوواڵتییەكی خەڵكی بانە بە تۆمەتی هاوكاری لەگەڵ یەكێك لە حیزبە كوردستانییەكانی دژبەری رێژیمی ئیسالمیی ئێران، حوكمی شەش مانگ زیندانی بەسەردا سەپا.

بەپێی راپۆرتی هەواڵدەریی موكریان، عوسمان )رێبوار( رەحیمی خەڵكی بانە، لەالیەن دادگای دژبەری كوردستانییەكانی حیزبە لە یەكێك لەگەڵ هاوكاری تۆمەتی بە سەقزەوە شۆڕشی

رێژیم، حوكمی شەش مانگ زیندانی بە سەردا سەپاوە.بەگوێرەی ئەم هەواڵە، رێبوار رەحیمی، ئێستا لە بەندیخانەی ناوەندیی شاری سەقز، ماوەی

حوكمەكەی تێپەڕ دەكات.

بەڕێوەبەرایەتیی یەكیەتیی خوێندكارانی دێموكراتی كوردستانی ئێرانبەشدارانی بەڕێزی كۆنگرەی سێهەم

بە ساڵوێكی گەرم،پێكهێنانی سێهەمین كۆنگرەی یەكیەتییەكەتان بە گەرمی پیرۆزبایی لێ دەكەین و ئاواتی ئەوە دەخوازین كە رەوتی كارەكانی ئەم كۆنگرەیە بە ئاقارێكدا هەنگاو بنێ كە لە بوارە جۆراوجۆرەكانی زیاتر بەروپێشچوونی ئێراندا كوردستانی دێموكراتی خوێندكارانی یەكیەتیی داهاتووی تێكۆشانی پێشووتان كۆنگرەی دوو وەك ئ��ەوەی وێ��ڕای ئەمجارەتان كۆنگرەی كە بەتایبەت بكا، مسۆگەر گرنگیی خۆی هەیە ئەو تایبەتمەندییەشی هەیە كە لە هەلومەرجێكدا بەڕێوە دەچێ كە ئاڵوگۆڕەكان بەم شوێنێك، هەر لە خوێندكاران پەنجەی جێی هەموویشیاندا لە و دەدەن روو زیاتر خێرایی بە

ئاڵوگۆڕانەوە دیارە و شوێندانەرییان بەرچاوە.هەر لەو پێوەندییەدا بزووتنەوەی خوێندكاری لە ئێرانیش لە هەموو زانكۆ و زانستگاكانی واڵت لە چاالكی نواندنو تێكۆشاندا بوون و لە چەند بڕگەیەكی خەباتی خوێندكاریدا خورپە خراوەتە دڵی رێژیم

و تاقیبو هێرشو زیندانو ئەشكەنجە نەیتوانیوە خوێندكاران لە ئامانجی خۆیان دوور بخاتەوە.خاڵی بەرچاوی ئەو بزووتنەوەیە تیكەاڵوی و بەشداریكردنی خوێندكارانی كوردو ئەندامانو الیەنگرانی یەكیەتیی خوێندكارانی دێموكراتی كوردستانی ئێران بوو كە پێویستە ئەو پێوەندیو هاوكاریكردنە لە

داهاتووشدا گرینگیی تەواوی پێ بدرێ.بە ئێرانیش كوردستانی دێموكراتی یەكیەتیی خوێندكارانی و الیەنگرانی ئەندامان بەڕێز ئێوەی باشیو بە تەواوی هەست بە هەموو ئەو وەزعە دەكەن و بێگومان لەوە ئاگادارن كە نەتەوەی كورد و بزووتنەوەی كورد لە كوردستانی ئێران هەر ئەوندە كە چاوەڕوانن لە باری خوێندن و خۆپێگەیاندن و ئامادەبوون بۆ شوێندانەریتان لە داهاتووو لە كۆمەڵدا چاالك و بە هەست و بەجێهێنەری ئەركەكانتان بن، ئەوەندە و بگرە زیاتریش چاوەڕوانن كە وەك توێژی خوێندكار و رووناكبیریش بەرانبەر بە بزووتنەوەی كوردستان و ماف و داخوازییە دێموكراتیك و نەتەوایەتییەكانی نەتەوەكەتان خۆتان بە بەرپرسیار بزانن و نەك هەر بە بیرو بە هەست، بەڵكوو بە كردەوەش پێشەنگ و سوارچاكی گۆڕەپانی خەباتێك بن كە نەتەوەكەمان بۆ دابینبوونی دێموكراسی و مافی نەتەوایەتیی لە مێژ ساڵە بەڕێوەی دەباو خۆشتان لە

شێوەی جۆراوجۆردا تێیدا بەشدار بوونو بەشدارن.كە ئاماژە بە رووداوەكانی ئەم دواییانەی ناوچە كرا هەر ئەوەندە كە مەبەست ئەو ئاڵوگۆڕانە بوو كە لەو هەستان و رووداوانە كەوتنەوە، ئەوەندەش مەبەست ئاماژە بە دەوری خوێندكارانی ئازادیخوازو دەروەست لەو روودا و ئاڵوگۆڕانەدایەو ئەوەش پێویستە رادەی هەست بە بەرپرسایەتیی ئێوە خوێندكاران ئازیز ئێوەی چاوەڕوانین بۆیە دەبا. ژوور بەرەو ئێوەش لە چاوەڕوانییەكان وەك هەر سەر، بەڕێتە نەتەوەكەماندا دەورگێڕی سەرەكی و ئازادیخوازانەی لەو بڕگە ئاستەم و پڕ هەستیارەی خەباتی وەاڵمدەری چاوەڕوانییەكان بن و ئەم كۆنگرەیەش رێخۆشكەری گەیشتن بەم ئامانجانە و بەو ئەركە

گرینگ و بنەڕەتییانە بێ.دەفتەری سیاسیی حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێران بە لە بەرچاوگرتنی ئەوەی كە ئەم توانا و لێهاتووییە لە خوێندكاران و یەكیەتیی خوێندكارانی دێموكراتی كوردستانی ئێراندا بەدی دەكا بە كاری و شێوەی بڕیاری شیاو كە بەرهەمی كۆنگرەكەتان و ئاكام دەڕوانێتە هیواوە لە پڕ چاوی لەسەر پێ دیكەش جارێكی پیرۆزباییمان دووپاتكردنەوەی وێڕای بكەوێتەوە. لێ شوێندانەرتری ئێران كوردستانی دێموكراتی خوێندكارانی یەكیەتیی و خوێندكاری بزووتنەوەی لە پشتیوانیمان لەگەڵتان دەورگێرانتاندا بەرەوپێشچوونو گەشەكردن، رەوتی لە كە دەكەین دڵنیاتان و دادەگرینەوە دێموكراتی حیزبی بێدرێغی و ب��ەردەوام هاوكاریی لەسەر راب��ردوو وەك دەتوانن و پشتیوانتانین و

كوردستانی ئێران حیساب بكەن.سەركەوتن بۆ یەك یەكی ئێوە، بۆ كۆنگرەكەتان و بۆ یەكیەتیی خوێندكارانی دێموكراتی كوردستانی

ئێران بە ئاوات دەخوازین.ساڵو لە گیانی پاكی شەهیدانی رێگای ئازادی بەتایبەت شەهیدانی بزووتنەوەی خوێندكاری

سالو لە ورەى بەرز و خۆڕاگری زیندانیيانی سیاسی بەتایبەت خوێندكارانی بەندكراو

حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێراندەفتەری سیاسی

1390/10/8ی هەتاوی2011/12/29ی زایینی

هاوواڵتییانی كوردی سەر سنوورەكانی كوردستانی ئێران لەمەڕ دابینكردنی بژێوی ژیان و پاروو نانێكی سەر خوانەكەیان، دەبنە قوربانیی تەقەی راستەوخۆی هێزەكانی

رێژیمی ئیسالمیی ئێران.بەگوێرەی راپۆرتی هەواڵدەریی كوردپا، لە ماوەی سێ مانگی رابردوودا بە شێوەی لەسەر سنوورەكانی كوردستانی كاتژمێردا، هاوواڵتییەكی كورد لە هەر 48 نێونجی،

ئێران بە دەستی هێزەكانی رێژیمی ئیسالمیی ئێران كوژراوە یان بریندار بووە.بەگوێرەی ئەم راپۆرتە، لە 90 رۆژی رابردوودا، 48 كەس لە كۆڵبەرانی سەر سنوور

بە دەستی هێزەكانی رێژیمی ئیسالمیی ئێران كوژراون یان بریندار بوون.لەم 48 كەسە، بە هۆی تەقەی راستەوخۆی هێزەكانی رێژیمەوە، 28 كەس كوژراون و

20 كەسی دیكەش بریندار بوون.و ژن خ��اوەن و ساڵە 21 تەمەن الوێكی بە ئاماژە دەتوانین قوربانی دوایین وەك منداڵی دانیشتووی مەهاباد بكەین . تەرمی ئەو الوە كوردە دوای سێ رۆژ رادەستی

بنەماڵەكەی كراوتەوە.ئێران كوردستانی لە ئابووری نالەباری بارودۆخی و كار هەلی نەبوونی هۆی بە بێ بەشكراوانە ناوچە ئ��ەو دانیشتووانی س��ن��وور، س��ەر ناوچەكانی لە بەتایبەت و لەمەڕ دابینكردنی بژێوی ژیانیان، بە ناچاری روو لە كاسبی و كۆڵبەری لە ناوچە

سنووریيەكاندا دەكەن.كۆڵبەرانی كورد لە ناوچە سنووریيەكان، لەهەمبەر ب�ڕینی مەودایەكی دوور و درێژ و پڕ مەترسی بە هەڵگرتنی كۆڵێكی زۆر قورس و تاقەتپ�ڕووكێن، ب�ڕە پارەیەكی زۆر

كەم وەردەگرن.لەوانەیە و هاتووە بەدەست ئاماژەپێكراو سەرچاوەی بەڵگەكانی بەپێی ئامارە ئەم

ئاماری وردی كاسبكاران و كۆڵبەرانی قوربانی لەوە زیاتر بێ.

نزیك بە 100 كەس لە كرێكا رانی بەنداوی “رام����ۆل” ل��ە ن��اوچ��ەی دێ��گ��والن��ی س��ەر بە ئوستانی كوردستان، بە بیانووی كەمیی بودجە لە سەر كار دەركران. ئەم كارە ناڕەزایەتیی ئەو

كرێكارانەی لێ كەوتووەتەوە.بە پێی هەواڵی هەواڵدەریی موكریان، كرێكارە دەركراوەكان كە ماوەیەكی زۆرە لەو بەنداوەدا پێیان راگەیەندراوە كە شیركەتی كار دەكەن، بۆ بودجەیەكی هیچ بەنداوەكە پەیمانكاری

دانی حەقدەستی وەدواكەوتوویان نیە.نمایانی بەرامبەر شیركەتی لە كرێكارەكان غەرب، پەیمانكاری بەنداو و كاروباری ئاوی ئوستان، كۆبوونەوەی ناڕەزایەتییان پێك هێنابوو خۆیان حەقدەستی وەرگرتنی خ��وازی��اری و ببوون، كە تا ئێستا بەرپرسانی پێوەندیدار هیچ

وەاڵمێكیان بەو كرێكارانە نەداوەتەوە.

دەسبەسەربوونی زیاتر لە 20 هاوواڵتی لە سایین قەاڵ

خۆپیشاندانی كوردانی واشینگتۆن دژی رووداوەكەی شێرناخ

100 كرێكا ر لە دێگوالن لەسەر كار دەركران

ئەندامێكی شوورای گوندی رەحیم خانی بۆكان دەسبەسەر كرا بۆ جاری پێنجەم پێشنوێژی گوندی »نێ« بۆ ئیدارەی ئیتیالعات بانگ كرا

دەسبەسەر كردنی هاوواڵتییەكی خەڵكی بانە لە الیەن هێزە ئەمنییەتییەكانەوە

برینداربوونی كۆڵبەرێك لە ناوچەی سەالسی باوەجانی

بە بۆنەی شەوی یەڵدا، شەوی لەدایكبوونی خەڵك قاسملوو، دوكتور شەهید، رێبەری شێوەی بە نەغەدە و ورمێ شارەكانی لە

جۆراوجۆر رێزیان لەو رێبەرە مەزنە گرت.ورمێ:

الوان و لە كۆمەڵێك ورمێ شاری لە خەڵكی شۆڕشگێری ئەو شارە بە پێكهێنانی لە رێزیان سروود، خوێندنی و كۆبوونەوە شەهید دوكتور قاسملوو گرت و بۆ جارێكی و بەرز ئامانجە لەگەڵ بەڵێنیان دیكە مرۆییەكانی ئەو رێبەر شەهیدە نوێ كردەوە. درێژەی شەو درەنگانی هەتا رێوڕەسمە ئەو كێشا و الوانی كورد بە هەڵپەڕكێ یادی 81 ئاشتیخوازی رێبەری لەدایكبوونی ساڵەی

نەتەوەكەیان بەرز راگرت.نەغەدە:

لە شاری نەغەدە، تێكۆشەران و ئەڤیندارانی شەهید كورد، نەتەوەی بلیمەتی رێبەری دوكتور قاسملوو بە بەڕێوەبردنی چەندین جێژن و ئاهەنگی تایبەتی رێزیان لە شەهید دوكتور

قاسملوو گرت.الوانی شۆڕشگێری نەغەدە لەم رێوڕەسمەدا بە بەرزكردنەوەی وێنەی شەهید دوكتور قاسملوو رێبەرەكەیان یادی شیرینی باڵوكردنەوەی و ئامانجەكانی شەهید لەگەڵ و راگرت بەرز

دوكتور قاسملوو پەیمانیان نوێ كردەوە.

بە مەحكوومكراو سیاسیی بەندكراوێكی قەبووڵنەكردنی هۆی بە سەقز، لە ئێعدام داخوازییەكانی لە الیەن ناوەندێكی دەوڵەتییەوە،

مانی لە خواردن گرتووە.بەندكراوە ئەو برای لێدوانی بەگوێرەی هەواڵدەریی لەگەڵ كوردە سیاسییە بەندكراوی سەلیمی، مستەفا موكریان، رۆژی لە ئێعدام بە مەحكوومكراو لە مانی رابردوودا، دووشەممەی ناوەندە لە داوای ناوبراو گرتووە. خواردن حكوومەتییەكان كردووە حوكمی ئێعدامەكەی پێوەندیدارەكان، ناوەندە بەاڵم هەڵوەشێننەوە،

داخوازیی ناوبراویان رەت كردۆتەوە.سیاسی، بەندكراوی سەلیمی، مستەفا و جەستەییدایە نەلەباری بارودۆخێكی لە

گورچیلەكانی تووشی ئازار بوون.سەر »ئەیلۆ«ی گوندی خەڵكی ناوبراو بە شاری سەقزە كە لە شاری »نەهاوەند«ی لورستان لە ماڵی خزمێكیدا دەسبەسەر كراوە خودا« لەگەڵ »دژایەتی تۆمەتی بە و بەسەردا ئێعدامی حوكمی »محاربە« واتە

سەپاوە.

ناوچەی بە ئەندامانی شوورای گوندی »رەحیم خان«ی سەر لە یەكێك رەسووڵی، تاهیر بۆكان، بە هۆی دژایەتی لەگەڵ دامەزراندنی بنكەی سوپای پاسداران لەو گوندەدا، لە الیەن دەستبەسەربوون، لە حەوتوو یەك تێپەڕینی دوای ناوبراو كرا. دەسبەسەر سوپاوە هێزەكانی

رێكەوتی 8ی بەفرانبار بە بارمتەی 20 میلیۆنی ئازاد بووە.

باسی ورووژاندنی تۆمەتی بە مەریوان ناوچەی بە سەر »نێ«ی گوندی پێشنوێژی ئەو ئیتیالعاتی ئیدارەی لە الیەن پێنجەم بۆ جاری وتار و خوتبەكانیدا، نێو لە نەتەوایەتی

شارەوە بانگ كرا.لە چەند رۆژی رابردوودا هێزەكانی ئیدارەی ئیتیالعاتی شاری مەریوان، بۆ جاری پێنجەم بانگ ئیدارەیە ئەو بۆ گوندی »نێ«یان پێشنوێژی غەریبی«، ساحیب مەال »مامۆستا

كردووە و هەڕەشەیان لێكردووە كە لە ورووژاندنی باس و پرسی نەتەوایەتی خۆ ببوێرێت.دوایین جار كە ئیدارەی ئیتیالعات، »مامۆستا مەال ساحیب«ی بانگ كردبوو، رێكەوتی 3ی بەفرانبار بوو كە لە الیەن ئەو ئۆرگانە ئەمنییەتییەوە بە هێنانەبەرباسی پرسە نەتەوایەتییەكان

تۆمەتبار كرابوو.هێزەكانی ئیدارەی ئیتیالعاتی رێژیم، ئەم جارە وەك دوایین جار هۆشداريیان بە پێشنوێژی گوندی نێ داوە و هەڕەشەیان لێكردووە كە لە باسكردنی پرسە نەتەوایەتییەكان خۆ ببوێریت و

لە ئەگەری درێژەدان بەو باسانە، هەڵسوكەوتی جیددی لەگەڵ دەكرێ.

ئەمنییەتییەكانی هێزە الیەن لە دیاریكراو تۆمەتێكی هیچ بە بێ بانەیی هاوواڵتییەكی رێژیمی ئیسالمیی ئێرانەوە دەسبەسەر كراوە.

چەند ماوەی لە ئەحمەدی سیاوەش موكریان، هەواڵدەریی ئاژانسی راپۆرتی بەپێی بۆ زیندان پاشان بانەوە دەسبەسەر و لە الیەن هێزە ئەمنییەتییەكانی شاری رابردوودا رۆژی

راگوێزراوە.بەگوێرەی ئەم راپۆرتە، ئەم هاوواڵتییە پاش دەسبەسەركردن بۆ بەندیخانەی ناوەندیی شاری

سەقز راگوێزراوە و هەتا ئێستاش هۆی دەسبەسەركردنی رانەگەیەنراوە.

رێكەوتی 7ی بەفرانبار، كۆڵبەرێك بە ناوی »نامێق مورادی«، تەمەن 41 ساڵ بە هۆی تەقەی راستەوخۆی فرماندەرانی هێزی ئینتیزامیی رێژیمی ئیسالمیی ئیرانەوە، لە سنووری

»شێخ سێڵە« بریندار بوو.نامیق خەڵكی گوندی »درێنی«ی سەر بە ناوچەی سەالسی باوەجانییە و پاش ئەو رووداوە

رەوانەی نەخۆشخانەی شاری كرماشان كراوە.

ژمارە 572 ـ 15ی بەفرانباری 41390

مەجلیسی هەڵبژاردنەكانی خولی نۆیەمین هەلومەرجێكدا و كاتێك لە ئیسالمی ش���وورای ب���ەڕێ���وە دەچ���ێ���ت ك���ە ب���ە ب�����ڕوای ش����ارەزای����ان و نێوخۆیی ب���ارودۆخ���ی س��ی��اس��ی، چ���اوەدێ���ران���ی رێژیمی كۆماری ئیسالمی زیاتر لە جاران ئاڵۆزە كەسایەتی نێو دژب��ەرای��ەت��ی و پێكناكۆكی و درووست وای زەینییەتێكی رێژیم باڵەكانی و دوای تایبەتی بە كە لێكترازانە ئەم كە ك��ردووە رووداوەكانی پاش هەڵبژاردنەكانی دەیەمین خولی سەركۆماری هاتە ئاراوە، بەرەبەرە بەرەو لێكدابڕان بەتایبەت و سەرهەڵدانی قەیرانێكی نوێ دەڕوات كەوتنی ب���ەرواڵ���ەت پ���اش ئێستاكە ك��ە ئ����ەوەی چیرۆكی بااڵدەستانی فیتنە، دەنگ و باسی تاقم یان رەوتی بەاڵڕێداچوو بنێشتە خۆشەی سەر زاری سەید نیزام، رێبەری بە سەر باڵی كاربەدەستانی عەلی خامنەییە. هەر لەم پێوەندییەدا بەڕێز حەسەن PDKI گشتيی سكرتێری جێگری شەرەفی، ئەم لەمەڕ هەڵبژاردنەكانی هەڵسەنگاندنی خۆی ئاوا دەخاتە خولەی مەجلیسی شۆرای ئیسالمی

ڕوو.هەموو »هەڵسەنگاندنی ش��ەرەف��ی: ح��ەس��ەن ئیسالمیی ك��ۆم��اری ل��ە ه��ەڵ��ب��ژاردن خولەكانی ئ��ێ��ران��دا ب��ەم ئ��اك��ام��ەم��ان دەگ��ەی��ەن��ێ ك��ە ئەوەی بەناوی هەڵبژاردن لە الیەن كۆماری ئیسالمییەوە رێژیم نادێموكراتیكبوونی بە هۆی بەڕێوە دەچێ و بێ ب��اوەڕی بە دەن��گ و داخ��وازی خەڵك، لە خۆی واقیعی مانای بە هەڵبژاردن نێوەڕۆكی كاندیدای بە دەنگ ناتوانن خەڵك یانی بەتاڵە، خوازیارێكی ه��ەم��وو ب����دەن. خ��ۆی��ان دڵ���خ���وازی كاندیداتۆریش مافی كاندیداتۆری و بەشداری لە كێبەركێكانی هەڵبژاردنیان پێ نادرێ و لە رێگای رەدی سەاڵحییەتەوە ئەو مافەیان لێ دەستێندرێ. كەوابوو كاندیداتۆرەكان كاندیدای رێژیمن و دەنگی خەڵكیش دەبێ بەو كاندیداتۆرانە بدرێ كە پاڵێوراوی رێژیمن. جیا لەمەش دەستێبردن لە سەندووقەكانی دەنگدانیشدا لە الیەن رێژیمەوە بە كردەوە وا دەكات كەسی سەاڵحییەتكراوەكانیشدا تەئیدی نێوان لە دەسنیشانكراوی رێژیم سەر بێنێتە دەر. ئەمەش وا دەكا نوێنەری دیاریكراو خۆی بە نوێنەری رێژیم لە خ��ۆی شێوە ب��ەم و خەڵك نوێنەری تا بزانێ بەرامبەر رێژیمدا بە بەرپرسیار بزانێ نەك خەڵك. بەاڵم هەر لەو وەزعەدا رێژیم هەمیشە هەوڵی داوە زۆرترین خەڵك بە هاندان یان هەڕەشەكردن لەسەر سندووقەكانی دەنگداندا كۆ بكاتەوە بۆ ئەوەی كە بیروڕای گشتی بە الڕێدا بەرێ و وا پیشان بدا كە ئەو خەڵكە بە دڵەوە رێژیمیان دەوێ و مەجلیس شوێندانەر بە مەجلیس نوێنەری و هەڵبژاردن و لەسەر ژیانی خۆیان دەزانن ئەمەش لە كاتێكدایە نوێنەرانەیشیەوە ئەمجۆرە بە هەموو كە مەجلیس بە دیكەی دەزگایەكی چەند چ��اوی بەگشتی فەقیه، وەلی راسپاردەكانی لە جگە و سەرەوەیە

دەسەاڵتی بڕیاردانی بە قازانجی خەڵك نیە«.لە خولە ئەم هەڵبژاردنەكانی كە پرسێ بەاڵم بەشدارینەكردنی دەك��ات��ەوە جیا دیكە خولەكانی ه��ەن��دێ ل��ە ب��اڵ��ە ن��ێ��وخ��ۆی��ی��ەك��ان��ی رێ��ژی��م��ە لە هەڵبژاردنەكانی ئەم خولەدا كە ئەمە بۆ یەكەمین جارە باڵەكانی نێو رێژیم بە ئاشكرا باس لە تەحریمی هەڵبژاردنەكان و بەشدارینەكردنیان دەكەن. ئەوەی كە لێرەدا گرینگە وەاڵمدانەوە بەم پرسیارەیە كە گەلۆ نێوخۆییەكانی باڵە لە هەندێ بەشدارینەكردنی مەجلیسی خولەی ئەم هەڵبژاردنەكانی لە رێژیم كاریگەری رادەی���ەك چ تا ئیسالمیدا ش���وورای دادەنێ لەسەر رەوایی هەڵبژاردنەكانی ئەم خولە؟ نەزیف موحەمەد بەڕێز باسەدا ئ��ەم درێ��ژەی لە PDKI سیاسیی دەف��ت��ەری ئەندامی ق��ادری،

بەمشێوەیە بۆ رۆژنامەی كوردستان دەدوێ.موحەمەد نەزیف قادری: »كۆماری ئیسالمی

ویالیەتی سیستمی هەڵوێستەكانیاندا لە واڵت لە تەواوەتیی خۆیدا رەت كردەوە. بەاڵم فەقیهیان بۆ رێژیمدا چوارچێوەی لە هەر ئەوانیش هێشتا و دەخوالنەوە رێژیمە ئەم كۆڵەكەكانی پاراستنی بەتەما بوون بە هێنانەبەرباسی كۆمەڵێك مەرج وەك هەڵبژاردنی ئازاد و كرانەوەی فەزای ئەمنیيەتی و ئازادیی زیندانییانی سیاسی و ئازادیی چاالكییە دابینكردنی و راگ��ەی��ەن��ی��ی��ەك��ان و چ��اپ��ەم��ەن��ی دیكە جارێكی دەیانویست هەڵبژاردن ساڵمەتی خەڵك دڵخۆش بكەن، ئەویش لە هەلومەرجێكدا كە بە تەواوی پڕۆسەی چاكسازی و چاكسازیخوازی شكستی ئ��ی��س��الم��ی��دا ك���ۆم���اری سیستمی ل��ە خواردبوو. ئەوەی كە لەم پێوەندییەدا شایانی باسە كۆمەڵە ئ��ەم كە گرینگەیە خاڵە ئ��ەم دەربڕینی كەسەش هێشتا بە تەمای ئارمانشاری خومەینی خەیاڵییەوەن. دەسەاڵتی بە گەیشتن خەونی لە ئۆسوولگەراكان خ��وێ��ن��دن��ەوەدا ئ��ەم ب��ەرام��ب��ەر ل��ە ب���ە پ��ێ��ك��ه��ێ��ن��ان��ی ه��اوپ��ەی��م��ان��ي��ی ج����ۆراوج����ۆر و دەسەاڵت زیاتری پاوانكردنی بۆ خۆڕێكخستنەوە و نەهێشتنی هەر جۆرە جموجۆڵێك كە دژی بنەما سیاسی و فیكرییەكانی ئەم سیستمە بێت خەریكی بەپێی و هەڵبژاردنەیشن بەنێو ئەم بەڕێوەبردنی بێمنەتانە زۆر رێژیمیش رێبەرانی لێدوانەكانی رەوتی دەك���ەن. قسە ئ��ەو بەشداریكردنی لەسەر رووداوەكانیش نیشانی داوە، رێژیم هیوای بەو تاقم و باڵە نێوخۆییانەی خۆی نەماوە و ئەوانیشی لە داناوە. .. و پێكهاتەشكێن ئۆپۆزیسیۆنی ریزی ئەمەش هۆیەكی دیكەیە بۆ بەشێك لەو كەسایەتی لە دەیانویست ج��ۆراوج��ۆرەوە، ناوی بە الیەنانە و لەگەڵ ك��ردەوە بە و بكەن بەشداری هەڵبژاردندا كۆمەڵە ئاستەنگێك رووبەڕوو بوون كە لە نەزەری رێژیمەوە ئەم كەسانە سەر بە تاقمی فیتنە و رەوتی بەاڵڕێداچوون و ئەمەش وای كردووە هەر وەك چۆن خولی لەچاو كاندیداتۆری خوازیارانی ژم��ارەی پێشوو زیاتر لە 2000 كەس كەم بكات، ئەگەری شێوەیەكی بە دەنگدەرانیش ژم��ارەی هەیە ئ��ەوە بەرچاو دابەزێت و بەم شێوەیە ڕەوایی هەڵبژاردنەكان كە لە روانگەی دەرەكییەوە رەنگی كاڵ بووەتەوە بە شانۆسازی ناوزەد دەكرێ لە روانگەی نێوخۆییشەوە و تەنانەت لە نێو كاربەدەستانی رێژیمیشدا تەشك دەست لە جارانیشی رواڵەتی ڕەوای��ی و بگۆڕێ

بدات«.ئەم پرسە یان خود بە شێوەیەك لە شێوەكان ئەم كێشەیە، گرفتێكی نوێی نیزامە بۆ ڕەوایی بەخشین شۆرای مەجلیسی هەڵبژاردنەكانی خولەی بەم ئیسالمی كە ماوەیەكی زۆرە لە رێگەی پڕوپاگەندە و فرت و فێڵەوە وەك گۆڕینی سیستمی حوكمڕانی هەستیارییەكی دەیهەوێت ئیسالمیدا كۆماری لە تایبەتی ببەخشێ بەم خولەی هەڵبژاردنەكان، بەاڵم لە راستیدا بە لەبەرچاوگرتنی ئەو هەلومەرجەی

خاڵێكی دیكە كە رەنگە تایبەتمەندییەكی بەرچاوی لە كێبەركێ پێشتر ئەگەر كە ئەمەیە بێت دیكە نێو ناڕازییانی و س��ەوز و رێفۆرمخوازان نێوان الیەكی لە مۆحافیزەكاران و الیەك لە دەس��ەاڵت دیكە بوو ئەمجارە وێدەچێ ئەم كێبەركێ هەر لە نێوان مۆرەكانی دوو تەیفی مۆحافیزەكاردا بێ«.

ئەوەی كە لەم بارودۆخ و هەلومەرجەدا زیاتر لە جاران پێویستییەكەی هەست پێدەكرێ هاودەنگبوون و هاوئاهەنگيی هێزە دێموكرات و پێشكەوتنخوازەكان و بەگشتی ئۆپۆزێسیۆنی رێژیمە بۆ تەحریمكردنی لە ك��ە خولە ئ��ەم هەڵبژاردنەكانی چ��االك��ان��ەی نێوخۆی رێژیمیشدا بە شێوەیەك لە شێوەكان تەحریم و هاودەنگی رادەی���ەك چ تا بڵێی ئاخۆ ك���راوە. هاوهەڵوێستيی ئۆپۆزێسیۆنی كۆماری ئیسالمی دەت��وان��ێ ش��وێ��ن��دان��ەر بێت ل��ەس��ەر ب��ل��ۆك��ەك��ردن و تەحریمی هەڵبژاردنەكانی ئەم خولەی ركەبەرایەتیی نەزیف موحەمەد ئیسالمی؟ شوورای مەجلیسی بەم ب��ی��روڕای خ��ۆی ئ��ەم پرسیارە ق��ادری لەمەڕ

شێوەیە دەردەبڕێ.موحەمەد نەزیف قادری: »بە لەبەرچاوگرتنی سیاسەتە دژە مرۆییەكانی رێبەرانی رێژیم لە ئاستی ئۆپۆزیسیۆنی چاالكی نێونەتەوەییدا، و نێوخۆیی ئێرانی بە هەموو الیەنە فیكرییەكانییەوەی هێناوەتە سەر ئەو باوەڕەی كە بۆ دەربازبوون لە چنگ ئەم ئەم یەكهەڵوێست، و یەكدەنگ خوێنڕێژە رێژیمە بایكوت بكەن و هەر كەس و الیەنێك هەڵبژاردنە سیاسەتەكانی لەقاودانی بە خۆیەوە ئاستی لە رێژیم بە پەیوەندیگرتن لەگەڵ كۆمەاڵنی خەڵكی وەزاڵەهاتوو، ئەو راستییەیان بۆ روون بكەنەوە كە لە

هەڵبژاردندا بەشداری نەكەن.لەم پەیوەندییەدا هەڵوێستی هێزە سیاسییەكانی هاوبەشی راگ��ەی��ەن��دراوی بەتایبەت ك��وردس��ت��ان ئێران و كۆمەڵەی حیزبی دێموكراتی كوردستانی شۆڕشگێڕی زەحمەتكێشانی كوردستانی ئێران كە ئەم الیەنەكانی واقێعبینانە و ورد شێوەیەكی بە باسەیان تاوتوێ كردووە ئەو پەیامەی بە خەڵكی

خەباتگێڕی كوردستان گەیاند.گەلی كورد و گەالنی ئێران تەنیا بە درێژەدان لە بێوچانیان مەدەنیی و سیاسی خەباتی ب��ە دەتوانن وەچۆكهێنانی و رێژیمەدا ئەم بەرامبەر كەسانی بە رێگە نابێ و بگەن مافەكانیان بە ناوی بە بدرێ بەرژەوەندیخواز و لەمست گوێ 15و ماددەكانی بەڕێوەبردنی و هێنانەوەبەرباس 19ی یاسای بنەڕەتیی كۆماری ئیسالمی خەڵك سیاسەتەكانی فریوی و بكەن دوودڵ��ی تووشی

رێژیمیان بدەن.سیاسییەكانی ه��ێ��زە ب���ەردەوام���ی پ��ەی��وەن��دی��ی و سیاسی كۆبوونەوەی و كۆڕ گرتنی و ئێرانی لەم رێژیم ئامانجەكانی و سیاسەت لەقاودانی دەتوانێ بێگۆمان هەڵبژاردنەكان، بەناو خولەی بزووتنەوەی قازانجی بە ئەرێنی شوێندانەریی دێموكراسیخوازی ئێران و جوواڵنەوەی مافخوازی گەالنی ئێرانی بەدواوە دەبێ. با ئەوەشمان لە بیر كۆماری دزێ��وی دەسەاڵتی مێژووی لە نەچێ ئیسالمیی ئێراندا ئەمە یەكەمجارە ئۆپۆزیسیۆنی یەك ب��ە ئ��اوا واڵت دەرەوەی و نێوخۆ چ��االك��ی نیشانەی ئەمەش دەگ��رن، هەڵوێست گوفتمانەوە ئەوەیە رێژیم بەرەو خەزانی تەمەنی دەڕوا و لەوە زیاتر ناتوانێ درێژە بە سیاسەتی داپڵۆسێنەرانەی بدا. بۆیە ئۆپۆزیسیۆنی پێشكەوتوو و دێموكرات و سیكۆالر كە ئامانجیان گۆڕانكاریی بنەڕەتییە لەم رێژیمەدا، بەو ئاكامە گەیشتوون بەشداریكردن لەم شانۆسازییەدا بێئامانجە و هیچ پاساوێكیش نیە بۆ

رۆیشتن بۆ سەر سندووقەكانی دەنگدان«.

كۆماری ئ��ێ��س��ت��ا ك���ە تێیدایە، ئ��ی��س��الم��ی تایبەتمەندییەكی چ هەڵبژاردنە ئەم بەرچاو هەڵبژاردنەكانی ل���ە رێژیمی پ����ێ����ش����ووی ئیسالمی ك����ۆم����اری حەسەن دەك��ات��ەوە؟ جیا وەاڵمی ل��ە ش���ەرەف���ی دەڵێ: پ��رس��ی��ارەدا ئ��ەم »ت���ای���ب���ەت���م���ەن���دی���ی ب�������ەرچ�������اوی ب����ەن����او ئەمجارە ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی پێشوو جارانی لەگەڵ ئەوانەی ك��ە ل��ەوەدای��ە پ���ێ���ش���ت���ر ب������ە ن������اوی سەوز یان رێفۆڕمخواز كە بڵیندگۆ و ئامرازی راكێشانی خەڵك بۆ سەر ئەوانیش ئەمجارە ب��وون، دەنگدان سەندووقەكانی رایانگەیاندووە كە نە كاندیدا دەناسێنن و نە دەنگ بە كاندیدای دیكە دەدەن یانی جۆرێك بەشدارینەكردن. هەڵبژاردنی كە لەوەدایە دیكە تایبەتمەندییەكی ئەمجارە لە هەلومەرجێكدا بەڕێوە دەچێ كە رێژیم گەندەڵیی شپرزەیە، وەزعی ئابوورییەوە باری لە ماڵیی گەورە تێیدا رووی داوە، لە پێوەندی لەگەڵ كێشەی ناوكیدا بە دوای راپۆرتی ئاژانسی وزەی ئەتۆمی لەگەڵ گرفتی زیاتر بەرەوڕوو بووەتەوە. بوون زیاتر و جیددیتر گەمارۆكان بۆ سەر رێژیم و ژمارەی واڵتانی تەحریمكەر زۆرتر بووە. پیالنی لەقاو ئامریكا لە عەرەبستان باڵوێزی تیرۆری دراوە و مەحكوومییەتی بۆ پێكهێناوە، لە پێوەندی مەحكووم م��رۆڤ مافی پێشێلكردنی ل��ەگ��ەڵ كراوەتەوە، بۆیە رێژیم دەیهەوێ لە رێگەی ئەم بەناو هەڵبژاردنەوە بە بیروڕای گشتی و واڵتانی دەرەوە بڵێ كە سەرەڕای هەموو ئەم زەختانە خەڵكی ئێران ئەم رێژیمەیان دەوێ و رێژیم خاوەنی رەواییە و بۆ ئەم مەبەستەش پێویستی بە راكێشانی خەڵكێكی بەاڵم دەن��گ��دان. سەندووقەكانی س��ەر بۆ زی��ات��رە ئەوەی كە گرینگە ئەمەیە كە گەلۆ خەڵك ئامادەن ببن بە كەرەستەی دابینبوونی ئەم ویستەی رێژیم؟

بەرەو شانۆیەكی دیكەی هەڵبژاردن لە كۆماری ئیسالمیدانۆیەمین خولی هەڵبژاردنەكانی مەجلیسی شۆرای ئیسالمی لە ڕوانگەی بەڕێزان

حەسەن شەرەفی، جێگری سكرتێری گشتی و موحەمەد نەزیف قادری، ئەندامی دەفتەری سیاسیی PDKIیەوە

مێژووی وتووێژ: فاتێح ساڵحی درێ��ژای��ی بە پ��ڕ ل��ە زوڵ���م و زۆری سیاسەتی خ�������ۆی پەراوێزخستنی ل���ە ك��ەس��ان��ی ب��ی��رم��ەن��د و شارەزای گرتووەتە بەر و پسپۆڕ ك��ەس��ان��ی و كارامە لەسەر بنەمای ع���ورف���ی س��ی��اس��ی و مرۆییەكان م���اف���ە بەشداریكردنیان مافی هەڵبژاردنەكاندا ل��ە و ئەستێندراوەتەوە لێ شوورای فیلتەری لە دام���ەزراوە و نیگابان ئەم ن��ای��اس��ای��ی��ەك��ان��ی دەرنەچوون، رێ��ژی��م��ە هۆكارێكن ئ��ەم��ان��ەش ئەم ن�����اڕەوای�����ی ب����ۆ

هەڵبژاردنانە.خولی هەڵبژاردنەكانی بەنێو پ��اش تا ب��ەاڵم دەی��ەم��ی س��ەرك��ۆم��اری ل��ە ب��ەه��اری 1388ی هەتاویدا، بەشێك لەو كەسانە لەسەر ئەم سیستمە وابوو پێیان جۆرێك بە و مابوونەوە گوماندا لە دەرەتانی رێفۆرم و چاكسازی لەم سیستمەدا هەیە، بەاڵم دوای راگەیاندنی ئاكامی ئەم شانۆسازییە بە جوانی دەركەوت رێبەرانی ئەم رێژیمە تەنیا لە هەڵبژاردن یەك مەبەستیان هەیە، ئەویش راكێشانی كۆمەالنی خەڵك بۆ سەر سندووقەكانی دەنگدان و رەوایی رواڵەت بە و رای گشتی چەواشەكردنی

بەخشین بەم رێژیمە توتالیتارەیە.پەراوێزخستنی ل���ە پ����اش س��ی��اس��ەت��ە ئ����ەم زیندانیكردنی و گ��رت��ن و چ��اك��س��ازی��خ��وازەك��ان بێنێوەڕۆك و رێژیم سیاسەتەكانی لە رەخنەگران نیشاندانی بنەماكانی بەنێو هەڵبژاردن لە سێبەری بنەڕەتیی یاسای بەسەر چاوەدێری ئەنجوومەنی لە خەڵكی ك��ۆم��ەاڵن��ی دژك�����ردەوەی رێ��ژی��م��دا، خولی ه��ەڵ��ب��ژاردن��ی دوای خۆپیشاندانەكانی شێوەیەكی بە و لێكەوتەوە سەركۆماری دەهەمی ژێر كەوتە رێژیم رەواب��وون��ی ب��ەرب��اڵو، و ئاشكرا پرسیار و زۆر كەس لە رێبەرانی سیاسی و ئایینیی

حەسەن شەرەفی:

هەڵسەنگاندنی هەموو خولەكانی هەڵبژاردن لە كۆماری ئیسالمیی ئێراندا بەم ئاكامەمان دەگەیەنێ

كە ئەوەی بەناوی هەڵبژاردن لە الیەن كۆماری ئیسالمییەوە بەڕێوە دەچێ بە هۆی نادێموكراتیكبوونی

رێژیم و بێ باوەڕی بە دەنگ و داخوازی خەڵك، لە نێوەڕۆكی هەڵبژاردن بە مانای واقیعی خۆی بەتاڵە، یانی خەڵك

ناتوانن دەنگ بە كاندیدای دڵخوازی خۆیان بدەن

موحەمەد نەزیف قادری:گەلی كورد و گەالنی ئێران

تەنیا بە درێژەدان بە خەباتی سیاسی و مەدەنیی بێوچانیان لە بەرامبەر ئەم رێژیمەدا و وەچۆكهێنانی دەتوانن بە مافەكانیان بگەن و نابێ رێگە بە

كەسانی گوێ لەمست و بەرژەوەندیخواز بدرێ بە ناوی هێنانەوەبەرباس و بەڕێوەبردنی ماددەكانی

15و 19ی یاسای بنەڕەتیی كۆماری ئیسالمی خەڵك تووشی دوودڵی بكەن و فریوی سیاسەتەكانی

رێژیمیان بدەن

5 ژمارە 572 ـ 5ی ژانویەی 2012

رۆژەڤ دەربازبوون لە قەیران

هۆكار و زیانەكانی راكردنی كچان لە ماڵ

و: كەریم پەرویزی

عێراق چۆن دەتوانێ چارەنووسی خۆی دیاری بكا؟

راپۆرتێكی ل��ە 2012 ژان��وی��ەی یەكی رۆژی شیكاری لە نیۆیۆرك تایمزدا هاتووە كە:

كشانەوەی دوای ئەمریكا ك��ە ع��ێ��راق��ەی ئ��ەو لەو ج��ی��اوازە زۆر هێشتووە، بەجێی هێزەكانی واڵتەی كە ساڵی 2003، ئامریكا بۆ شەڕ لەگەڵ تێرۆریزم و دامەزرانی دێموكراسی، هێرشی كردە سەری. عێراق ئێستا لەگەڵ پێنج كێشەی قووڵ

بەرەوڕوویە.ئامریكا دەرگیریی نێوەڕاستی لە عێراق یەكەم: بووە جێگایەك تەنیا كە شێوازێك بە ئێراندایە و كە هێزە سەربازییەكانی ئەمریكا رووبەڕوو لەگەڵ

میلیشیای سەر بە ئێران شەڕیان كردووە.دووه����ەم: ع��ێ��راق ك��ەوت��ۆت��ە ن��ێ��وان دەرگ��ی��ری لە بۆ س��ع��وودی��دا عەرەبستانی و ئ��ێ��ران مابەینی ناوچەیی. سەروەریی و دەس��ەاڵت وەدەستهێنانی ش��ازادەك��ان��ی س��ع��وودی دژ ب��ە رێ��ب��ەران��ی ئێران لەگەڵ دژایەتییان ئەوان بەاڵم دەگرن هەڵوێست سیستمی ئێراندا نیە و رەنگە پێیان خۆش بێ كە لەگەڵ رێبەرییەكی جیاواز لە ئێراندا هاوپێوەندییان

هەبێ، هەر وەكوو لە دەیەی 90دا هەیان بوو.وەكوو خ��ۆی دووب���ارە خەریكە توركیە سێهەم: كۆڵەكەیەك لە رۆژهەاڵتی ناوەڕاست دیاری بكاتەوە كە تا ئێستا ئێران ئەو رۆڵەی هەبووە و هەروەها بەرامبەر خۆی مودێرنی روانگەی و بۆچوون لەم و دەكا تەبلیغی و دەدا پێ پەرە ئیسالم بە ئاڵۆزی و دەرگیرییەی نێوان توركیە و ئێرانیشدا، دووبارە عێراق لە نێوەڕاستدایە. توركیە پشتیوانی لە بلووكی ئەلعێراقیە كە سوننییەكانی پارلمانی دابینكەری گەورەترین هەروەها و دەك��ا عێراقن هەروەها عێراقە. كوردستانی لە سەرمایەدانان توركیە بە شێوەیەكی بەرچاو و تەنگاتەنگ، لە حەز و بەرنامەكانی هەرێمی كوردستانی عێراقەوە گالوە و دەیهەوێ بە نیزیكبوون لێی، پەروەندەی

جوداییخوازانی كورد كونترۆڵ بكا.چوارەم: كوردستانی عێراق گەشەی كردووە و زۆر بە حەزەوە بەرەو جۆرە سەربەخۆیییەك رادەكێشرێ. بەم نزیكانە شتی وا رووی داوە. داڵدەدانی جێگری پێچەوانەی بە هاشمی، تاریق كۆمار، س��ەرۆك داواكارییەكانی بەغدا، نیشاندەر و سەلمێنەری ئەو راستییەیە. توانای حكوومەتی هەرێمی كوردستان خزمەتگوزاری، و ئ��اس��ای��ش داب��ی��ن��ك��ردن��ی ب��ۆ خودموختاربوون بەرەو الی دیكەی پارێزگاكانی هان داوە كە ئەمە گەورەترین كێشەی بۆ دەوڵەتی بە شێوەی مێژوویی ناوەندگەرا و سەربازیی عێراق

درووست كردووە.پێنجەم و كۆتایی، كەشی ناوچەكە خەریكە بەرەو تەقینەوەیەكی ئایینی و فیرقەیی دەڕوا. دەرگیریی ناوخۆیییەكانی شەڕە خەریكە سوننی، و شیعە بكاتەوە. زی��ن��دوو 2007 ت��ا 2005 ساڵەكانی ئەمڕۆكە هەردەم ئیمكانی روودانی ئەو كارەساتە لەو دەنگی دەنگە و سەركەوتن ه��ەرای هەیە. چەشنەی كە شیعەكان بەرزی دەكەنەوە، نیگەرانی درووست دەكا. راگەیەنەكانی واڵتانی عەرەبیش لە بەرامبەردا شتەكان گەورەتر و توندتر دەكەنەوە و جار هەندێك و دەكێشن مەزهەبیی بەرەو شەڕی دەكرێتەوە باڵو وا ئایینی كەسانی پڕوپاگەندەی

كە الیەنگری لە بیری وەها بیەت دەكەن.ن���ووس���ەری ب��اب��ەت��ەك��ە ع��ەل��ی، ع��ەل��ەوی��ی��ە و لە وەزارەت��ەك��ان��ی ب��ازرگ��ان��ی، دی��ف��اع و دارای���ی لە لە ك���ردووە، ك��اری 2006 تا 2003 ساڵەكانی رۆژهەاڵتی ئێستای وەزع���ی ل��ە ب��اس درێ���ژەدا ناوەڕاست دەكا كە لە باری تەقینەوەی حەشیمەت پەرەگرتنی و ئاوییەكان سەرچاوە كەمكردنی و خێرایی شارنشینی و .. و سەرهەڵدانەكانی ناوچە، خەریكە مێژوویەكی دیكە دێنێتە ئاراوە و عێراق لەم سەردەمە و لە بواری ئەو كێشە و گرفتانەی كە لە سەرەوە ئاماژەیان پێكرا، دەبێ چی بكا و

چ چارەنووسێك بۆ خۆی دیاری بكا.

سەرچاوە: The Newyork Times

چوونەدەرەوەی هێزە سەربازییەكانی ئامریكا تا بۆ عێراقییەكان بوو دەرفەتێك لە عێراق نیشان بدەن كە بە نەمانی ئەو هێزانە دەتوانن ئاسایش و تەناهی لە واڵتەكەیاندا سەقامگیر بەپێچەوانەوە عێراقییەكان بەاڵم بكەن. وەرنەگرت كەڵكیان دەرفەتە لەم تەنیا نە بە برینەكۆنەكان كوالندنەوەی بە بەڵكوو مەبەستی تەسویە حەسابی سیاسی عێراقیان تووشی قەیرانێكی سیاسیی توندتر و قووڵتر بۆ بواری كە سیاسی قەیرانێكی كرد. دەستێوەردانی زیاتری واڵتانی دەرەكی لەوانە كاروباری لە ئێران ئیسالمیی كۆماری

نێوخۆی عێراقدا لەبارتر كردووە.كردۆتە عێراقی كە ئیسالمی كۆماری لەگەڵ ملمالنێی خۆی و گۆڕەپانی شەڕ سوننەدا عەربی واڵتانی و ئامریكا عێراق ئێستای سیاسییەی قەیرانە لەم ئاستە لە خۆی دژبەرانی وەالنانی بۆ لەم و عێراقدا لە دەوڵەت جۆراوجۆرەكانی نفووزی رادەی كەمكردنەوەی رێگەیەوە كەڵك عەرەبی و رۆژئاوایی واڵتانی بە قەیرانەكە بینرا وەك هەر وەردەگرێ. جێگری هاشمی، تاریق تۆمەتباركردنی لە و عێراق سەركۆماری مەزهەبی سوننە لە و مالكی نووری دەوڵەتی دژبەرانی ناڕازییانی دەستێوەردانی رێژیمی ئیسالمیی بە عێراق، نێوخۆی كاروباری لە ئێران و تێرۆریستی كردەوەی لە تێدابوون دەست یاسادا ناوی ژێر لە ناوبراو راوەدوونانی

دەستی پێكرد.دژایەتیی و هاشمی تاریق راوەدوونانی وەك عێراقییە لیستی لەگەڵ مالكی ئەنجومەنی لە سوننەكان عەرەبە نوێنەری سوننە جێگرە تەنانەت و عێراق نیشتمانیی مەزهەبەكەی خۆشی، وا نیشان دەدا كە لە داڕێژراو پالنێكی مالكییەوە نووری الیەن عەرەبە پێگەی و نفووز كەمكردنەوەی بۆ

كۆمەڵگای لە كۆمەاڵیەتییەكان كێشە رۆژ هەر 57 شۆڕشی دوای لە ئێراندا زیاتر لە رابردوو بەرۆكی بنەماڵەكان دەگرن. سڕكەرەكان، ماددە بە تووشبوون هەژاری، بە كە كێشانەن لەو جیابوونەوە و بێكاری سااڵنە حكوومەتی بەرپرسانی وتەی كێشانە ئەم دەپێون. روولەزیادبوون رەوتی لێدەكەوێتەوە. خۆكوژی، خەسارگەلێكیشیان كوشتن، دزی و هەاڵتن لە ماڵ لەو زیانانەن كە دەرەنجامی هەژاری و بێكاری و نەبوونی و كۆمەڵگا ئاستی لە راهێنان و پەروەردە و خەسارەكان هەرچەند بنەماڵەكاندایە. تەواوی بەرۆكی كۆمەاڵیەتییەكان كێشە لەم بەاڵم گرتووە پیاویان و ژن لە خەڵك نابەرابەرەكان یاسا هۆی بە ژنان نێوانەدا یاساداناندا ئاستی لە و كۆمەڵگادا لە توندوتیژییە لە فرەتردان. زیانی بەردەم لە نامووسییەكانەوە كوشتنە و بنەماڵەییەكان لە ئاستی توندوتیژییانەی كە ئەو تا بگرە دەبرێن. بەكار هەمبەریان لە كۆمەڵگادا بنەماڵەكان بە هۆی دەمارگرژیی مەزهەبی لە كەمتر پشتگیرییەكی فەرهەنگییەوە و كچەكان دەكەن و یاسا تەنانەت لە بارودۆخی توندییەكی بە ژنان هەمبەر لە بەرابەردا زیاترەوە بەڕێوە دەبرێ. یەكێك لە لێكەوتەكانی كە كۆمەاڵیەتییەكان و ئابووری كێشە هەاڵتنی هەیە روولەبەرزبوونەوەی رەوتی ماڵە. لە كچان بەتایبەت مێرمندااڵن هەڵدێن ماڵ لە كە كچانەی ئەو زۆربەی دەكەونە یەكەمدا كاتژمێرەكانی لە هەر بەردەم كەڵكئاژۆی جینسییەوە و ئەم بابەتە بە كچانە ئەم هیوای رۆچنەی تەنیا مەبەستی گەڕانەوە بۆ ماڵ دەكات بە بێ

عێراقدا سیاسیی گۆڕەپانی لە سوننەكان وەها سەرگرتنی دەچێ. بەڕێوە خەریكە و مالكی بەهێزبوونی هۆی دەبێتە پالنێك كۆماری پێگەی پتەوبوونی ئەودا بەدوای ئیسالمی لە عێراق و هەروەها مەترسیی ئەوە تاكەكەسی یان زۆرینە دیكتاتۆریی هەیە بۆ عێراق كە بارودۆخێك لێبكەوێتەوە. تێیدا كە حسەین سەددام رووخانی پێش دیكتاتۆریی تاكەكەسی و كەمینەی سوننە ئەگەری دەگێڕێتەوە. بوو زاڵ مەزهەب كوردەكانیشی دۆخێك وەها هاتنەئارای عێراق هاوپەیمانیی دەوڵەتی لە بەشێك كە پێداگری بە و كردووە نیگەران دێنن پێك لەسەر گرتنەبەری رێگەچارەی دیالۆگ بۆ ئاشتیی پێكهێنانی و كێشەكان چارەسەری الیەنە گشت بەشداربوونی و نەتەوەیی دەسەاڵتدارێتیی سیستمی لە سیاسییەكان واڵتدا لە هەوڵدان پێش لە گەڕانەوەی عێراق بەاڵم بگرن. دیكتاتۆری و سەرەڕۆیی بۆ هەبوونی ناكۆكییەكی قووڵ و لەمێژینە لە نێوان الیەنە عێراقییەكان، بەتایبەت شیعە و خێڵەكی فەرهەنگی زاڵبوونی سوننەكاندا، فەرهەنگی الوازبوونی تایفەگەری، و پێكەوەژیان و پێكەوەهەڵكردن و لەگەڵ ئەم

خێرایی بە كچانە لەم ژمارەیەك هیوایی. تێكەڵی باندەكانی دزی، دزیی چەكداری و تاقمەكانی قاچاخی ماددە سڕكەرەكان دەبن و هەڵبەت هێندێكیشیان دەبنە قوربانیی قاچاخ بەڕێوەبەری وتەی بە دیكە. واڵتانی بۆ پەروەردەكردنی و چاككردنەوە ناوەندی تاران، تاوانی 50 لەسەدی كچان، پێوەندیی لە هەاڵتن لەسەدیان 30 و رێگەپێنەدراو ماڵە. بۆ ئەم كچە چەوساوانە كە تەنیا رێگە بۆ دەربازبوون لە گوشار بە راكردن لە ماڵ دەزانن هیچ جۆرە سەرپەنایەك لە كۆمەڵگادا نیە. هیچ رێكخراوێكی نادەوڵەتی و خەڵكی نیە كە پەنایان بدا و ئەوانەی كە سەرگەردان بە شەقامەكاندا دەگەڕێن و هێندێ جار لە

هۆكارانەشدا دەستێوەردانی واڵتانی دەرەكی و هانابردنی خودی عێراقییەكانیش بۆ الی ئەو واڵتانە بە مەبەستی بەهێزكردنی هەڵكەوت و پێگەی خۆیان لە ملمالنێكانیاندا بۆتە هۆی ئاشتیی و دیالۆگ رێگەچارەی كە ئەوە

نەتەوەیی تا ئێستا وەاڵمدەر نەبێ. زۆربەی چاوەڕوانییەكان ئەوە بوو كە عێراق ببێتە نموونەیەك لە سیستمێكی دێموكراتیك رۆژهەاڵتی نادێموكراتیكی واڵتانی بۆ رێگەی لە عێراقییەكان الیەنە و ناڤین دێموكراتیك و بەپێی پێگەی هەركامیان لە نێو خەڵكدا بە شێوەی هاوپەیمانی و پێكەوە ئەم رووداوەكانی بەاڵم ببەن. بەڕێوە واڵت ماوەیە دەریانخست كە هێندێ لە الیەنەكان دێموكراسی و هەڵبژاردن تەنیا وەك ئامرازێك و بەكاردەهێنن دەسەاڵت بە گەیشتن بۆ دەسەاڵتی بڕەخسێ بۆ دەرفەتیان ئەگەر الیەنەكانی سڕینەوەی و وەالنان بۆ خۆیان مێتۆدی هەمان واتە دەخەن. وەكار دیكە نەك هەڵبەت یەكتر وەدەرنانی و سڕینەوە فیزیكی سڕینەوەی و كوشتوبڕ شێوەی بە بەڵكوو لە ژێر ناوی دێموكراسی و دەسەاڵتی بەپێی عێراقدا لە حوكمكردن زۆرینەدا. بەرەو واڵتە ئەم كەمینە و زۆرینە پێوەری

یاسادانەر دەكرێن قۆڵبەس پۆلیسەوە الیەن دەكات: لەگەڵ هەڵسوكەوتیان شێوەیە بەم »دادوەر وتی: تۆ بە پێوەندیی رێگەپێنەدراو لەگەڵیدا تۆ لەگەڵ كوڕێكدا تۆمەتباری. قسەت كردووە و كوڕی بێگانەش نامەحرەمە تۆمەتی سزای بدوێی. لەگەڵی نەدەبوو و

پێوەندی رێگەپێندراویش قامچییە.«)1(بەرپرسانی كۆماری ئیسالمی دانیان بەوەدا پاڵ لە لەخۆڕایی، بیانووگرتنی كە ناوە سۆزداریی، پێداویستییە بە سەرنجنەدان و كچان كۆمەاڵیەتییەكانی و شوناسی هەبوونی كێشە ئابوورییەكان بوار بۆ هەاڵتنی هیچكات بەاڵم دەخولقێنن. ماڵ لە كچان لە بۆ كە ناكرێ لێوە باسی بابەتە ئەم

و نێوخۆیی شەڕی بەرەو یان دیكتاتۆری لێكهەڵوەشان دەبات. ئێستا عێراق لە بەردەم ئاشتیخوازانە، پێكەوەژیانی سێناریۆی سێ زاڵبوونی دەسەاڵتێكی سەرەڕۆ و دابەشبوون عێراق ئێستای دۆخی لێكهەڵوەشاندایە. و لە یەك هەر تێیدا كە پێكەوەژیانێكە بە خۆی دەسەاڵتی دەیەوێ الیەنەكان ئەوانی سەر بە دەلوێ كە شێوەیەك هەر دیكەدا بسەپێنێ و ئەمەش عێراقی تووشی قەیرانێكی بەردەوامی سیاسی و ئەمنییەتی كردووە كە رێگەچارەی دوور لە عەقڵیەتی نەیتوانیوە چارەسەری بكا. پێكەوەهەڵكردن، بۆ گەیشتن بە پێكەوەژیانی ئاشتیخوازانە لە عێراقێكی دێموكراتیكدا الیەنە عێراقییەكان بەرژەوەندییە و خاڵ لەسەر كار پێویستە چارەسەركردنی بۆ و بكەن هاوبەشەكانیان خاڵە ناكۆكەكانیان رێگەی دیالۆگی بنیاتنەر و جیددی هاوڕێ لەگەڵ رێزگرتنی بەرانبەر بگرنەبەر. یاساییەكانیان و رەوا ماف لە بەڕێوەبردنی هەڵبژاردنی یەك لە دوای یەك لە كاتی زاڵبوونی فەرهەنگی یەكترسڕینەوەدا هیچ یارمەتییەك بە چارەسەربوونی قەیرانی ناكات. پێش سیاسی و ئەمنییەتیی عێراق پێویستە هەڵبژاردنێك هەر بەڕێوەبردنی عێراقییەكان بڕیاری لێبڕاوی پێكەوەهەڵكردن بدەن. ئاشتیخوازانە پێكەوەژیانی و ملمالنێ لە عێراق پڕكێشە پێكەوەژیانی دەهێڵێتەوە. ناكۆتادا سیاسیی قەیرانی و بەرژەوەندی خاوەن واڵتانی كە بارودۆخێك لە عێراقدا لەوانەیە تاسەر قەبووڵی نەكەن و چارەنووسێكی دیكەیان بۆ دیاری بكەن كە الیەنەكان هەموو دڵخوازی بە گومان بێ نابێ. باشتر وایە عێراقییەكان بە هەڵبژاردنی شیاوترین رێگا واتە پێكەوەژیانی دڵخوازانە و بكەنەوە یەكالیی ئاشتیخوازانە، كێشەكانیان و عێراق لە قەیرانی بەردەوام و یەك لە دوای

یەك دەرباز بكەن.

بە كە واڵتێكدا داریوش وتەی ، ی ر نبە قەی ر ێنە نونەوتی مەجلیس ئێران لە دەسپێكی تا دەرهێنانەوە ،1390 ساڵی میلیارد 1100داهاتی دۆالر »زیاتر كە بووە لە 900 میلیارد ئەم دۆالری هی داهاتە پاش سەردەمی و شۆڕشە كێش ا نجڕ ر سەكە ئەوەیە ئەم زۆربەی داهاتە، واتە زیاتر لە 50 لەسەدی پێوەندی هەیە«)2( دەیەمەوە و نۆیەم دەوڵەتی بە بێكاری پەرەدەسێنێ، هەروا هەژاری رۆژ هەر دەرەنجامەكانیان و ئێعتیاد و داو لە كۆمەڵگایە لەم زیاتر كەسانێكی خەڵك دەست ئەوەی نێوانەدا لەم و دەخەن دەكەوێ نەك كار و داهات و راهێنان بەڵكوو

قامچی، بەندیخانە و ئێعدامە.هۆكارەكانی لێكدانەوەی -1

هەاڵتنی كچان لە ماڵ � عاتفە ئازاددویچەوێلە: فارسیی ماڵپەڕی -2نفتی درآمد همه این مجلس: نماینده یك

چه شد؟

سەالح مورادی

وەرگێڕان بۆ كوردی: »كوردستان«

ئەدەب و هونەرژمارە 572 ـ 15ی بەفرانباری 61390

سەردانی گۆڕی هونەرمەندانیش قەدەغەیە

و: مەریوان هەڵەبجەیی

...وان

ێ دب

گرینگیدان و هونەردۆستی و هونەر پێناسەیەكی ه��ەس��ت��ی��ارە، ب���وارە ب��ەو دەروەست و ئێرانە خەڵكی ن��اس��راوی و ئەدەبییەكان توانا بە بەرامبەر بوون ئێرانیان ئەدەبی الپەڕەكانی ئەوانەی ئەسپی پانتایەدا ل��ەو و نەخشاندووە خۆیان تاوداوە و سوارچاكانە بە بوارەكەدا جێگەی تایبەتمەندییەكی تێپەڕیون، رێزی خەڵكی ئێرانە. هەموو ساڵێك لە یان كۆچی بوون و لەدایك ساڵرۆژی دوایی هونەرمەند و خاوەن خامەكانی لە هونەردۆستان و ئ��ۆگ��ران ئێراندا، دەكەنە روو ئێران لێدراوی باڵ واڵتی مەزارگەی ئەو هونەرمەندانە و رێز و پێزانینی خۆیان بەرامبەر بە ماندوویی هونەری بە خزمەتەكانیان و نەناسی

واڵتەكەیان دەردەبڕن.بوێر خاتوونە ئەو ف��ەرۆخ��زاد فروغی پاش ك��ە ئێرانە رەنگینەی خامە و تێپەڕینی 45 ساڵ بەسەر كۆچەكیدا، هێشتاش ناو و ناوبانگی كاڵ نەبووەتەوە و رۆژ بە رۆژ بەرهەمەكانی خوێنەری زی��ات��ر و زی��ات��ر ب��ە خ��ۆی��ان��ەوە دەبینن. شێی بۆنی هێشتاش ك��ە خاتوونێك شێعرەكانی دووت��وێ��ی ل��ە خامەكەی هاواری نوێ بوون دەكەن و دەڵێی بۆ ئەم سەردەمەی نووسیوە. ژنێكی یاخی لە كۆت و پێوەرەكان و ژنێكی راپەڕیو

لە نەریتە سواوەكان. لەدایك ساڵرۆژی سەرماوەز، هەشتی بەرزەیە پایە شاعیرە ژنە ئەم بوونی و ئەمساڵیش وەكوو نەریتێكی سااڵنە، ئۆگرانی ئەمەكداری شیعر و هونەری فروغ فەرۆخزاد روویان لە گۆڕستانی مەزارگەی ك��ە ال���دۆل���ە« »زەه��ی��ر ئێرانە بەناوبانگەكانی ه��ون��ەرم��ەن��دە گوڵی چەپكە ب��وون نیاز ب��ە و ك��رد سەر ل���ە خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی��ی��ان و رێ����ز بە ساتێك چەند و دابنێن گۆڕەكەی ساڵرۆژی شێعرەكانی خ��وێ��ن��دن��ەوەی

بەاڵم بكەن، پیرۆز بوونەكەی لەدایك ئیسالمی ك��ۆم��اری پەرستانی ش��ەو تەنانەت رێگەیان لەو سەردانەش گرت تەنیا كە راگەیاند جەماوەریان بە و هەیە بۆیان هونەرمەندان بنەماڵەی

سەردانی مەزارگەكانیان بكەن.ئ��ەدەب و بە النكەی لە واڵتێكدا كە هونەر بەناوبانگە سەردانی هونەرمەندان قەدەغە مردوویی بە و زیندوویی بە دەك��رێ��ت و دی����ارە ئ����ەوەش ل��ە ترسی هزری و خ��ام��ە ل���ە دەس�����ەاڵت�����داران ئەو سەرچاوەدەگرێ، هونەرمەندانەوە نووسینەكانیان ب��ە ه��ون��ەرم��ەن��دان��ەی نەزانی و دواكەوتوویی رەت دەكەنەوە و بەرەنگار بۆ دەبنە هاندەری كۆمەڵگا

بوونەوەی نابەرابەری و ستەم.لێرەدا بۆ رێزگرتن لە یاد و قەڵەمی ئەو شێعرەكانی لە یەكێك خاتوونە شاعێرە بە وەرگێڕانی مەریوان هەڵەبجەیی لەم

ژمارەیەدا باڵو دەكەینەوە.

»لە دایك بوونێكی تر«

هەموو بوونی من ئایەتێكی تاریكەكە لە نێو خۆیا بەردەوام

ئ��ەت��ب��ات ب���ۆ س���ەح���ەری ش��ك��ۆف��ە و سەوزبوونە ئەبەدییەكان.

من لەم ئایەتەیا ئاخم بۆت هەڵكێشا، ئاخ!

من لەم ئایەتەیا، تۆمبە درەخ��ت و ئ��او و ئ��اگ��رەوە متووربە

كرد.ژیان رەنگە شەقامێكی درێژ بێ

كە هەموو رۆژێ ژنێ بە زەمیلەیەكەوە پیایا تێئەپەڕێ

ژیان رەنگە گوریسێك بێك��ە پ��ی��اوێ خ���ۆی ب��ە ل��ق��ێ��ك��ەوە پیا

هەڵئەواسێژیان رەنگە مناڵێ بێ كە لە قوتابخانە

ئەگەڕێتەوە.

جگەرەیەك داگیرسانی رەنگە ژی��ان بێ

ئامێز دوو نێوان خ��اوی م���ەودای لە گرتنا

یا تێپەڕینی گێژی رێبوارێ بێكە كاڵوەكەی سەری دائەگرێ و

بە بزەیەكی بێماناوە، بە رێبوارێكی تر ئەڵێ:

»بەیانیت باش«ژیان رەنگە ئەو ساتە داخراوە بێ

بیلبیلەی ل��ە خ��ۆی م��ن نیگای ك��ە چاوی تۆیاوێران ئەكا.

لەمەشا هەستێك هەیەكە من تێكەڵی پەیبردن بە مانگ و

تاریكیی ئەكەم.لە ژوورێكا كە هێندەی تەنیاییەكە

دڵی منكە هەر هێندەی عیشقێكە

لە بیانووە سادەكانی بەختەوەریی خۆی ئەڕوانێ

ل��ە ف��ەوت��ان��ی ج��وان��ی��ی گ��وڵ��ەك��ان لە

مەرەكەباوییەكانماهێلكە ئەكەن.

دوو گێالسی سووری دووانەئەكەمە گوارە و ئەیانكەمە گوێم

گ��������ەاڵی دال������ی������اش ئ�����ەك�����ەم بە نینۆكەكانمەوە.

كۆاڵنێ هەیە كە لەوێیائەو كوڕانەی تیا عاشقم بوون

ژاك��او و ملی ق��ژی و بەسەر هێشتا باریك و قاچی الوازیانەوە

بیر لە زەردەخەنە پاكەكانی كیژۆڵەیەك ئەكەنەوە

كە شەوێك بالەگەڵ خۆیا بردی.

كۆاڵنێ هەیە كە دڵی منلە گەڕەكەكانی مناڵیمی دزیوە.

سەفەری قەوارەیەك بە هێڵی زەمەنا وبە زەم��ەن وشكی هێڵی ئاوسكردنی

قەوارەیەكقەوارەیەك لە وێنەی بەئاگا

ئاوێنەیەكەوە دەع����وەت����ی ل���ە ك���ە ئەگەڕێتەوە.

بەم جۆرەشە كەكەسێ ئەمرێ و

كەسێكی تر ئەمێنێتەوە.هیچ ماسیگرێ ناتوانێ لە جۆگەیەكی

بچووكاكە ئەڕژێتە چاڵێكەوە

مرواری راوكا.من

پەرییەكی بچووكی غەمگین ئەناسمماڵی لە ئۆقیانووسایە و

دڵیشی هێواش هێواشلە بلوێرێكی دارینا لێ ئەداتپەرییەكی پچووكی غەمگین

كە شەوانە بە ماچێ ئەمرێ ودەمەوسەحەریش

بە ماچێدێتەوە دنیا.

گوڵدانەكانال��ەو ن��ەم��ام��ەی ك��ە ت��ۆ ل��ە باخچەی

ماڵەكەمانا ناشتووتە ولە ئاوازی كەنارییەكان

كە هێندەی پەنجەرەیەك ئەخوێنن.ئاخ..

بەشی من ئەمەیە.

بەشی من ئەمەیە.بەشی من،

پەردەیەك هەڵواسینی كە ئاسمانێكە لێمی ئەشارێتەوە

ب��ەش��ی م���ن، چ���وون���ەخ���وارەوەی���ە بە پلیكانەیەكی تەریكا

گەیشتنە بە شتێك لە رزین و غوربەتبە غەمگینە گەڕانێكی من، بەشی

باخی یادەوەرییەكانا وپێم كە دەنگێكا حوزنی لە گیاندانە

ئەڵێ:»من دەستەكانتم

خۆش ئەوێ«دەستەكانم لە باخچەكەدا ئەڕوێنمسەوز ئەبم، ئەزانم، ئەزانم، ئەزانم.

پەنجە چ��اڵ��ی ل��ە پەڕەسێلكەكانیش

7 ژمارە 572 ـ 5ی ژانویەی 2012 ئەدەب و هونەر

ئەبولقاسم الهووتی كرماشانی، شاعێری لەبیر كراوی كورد

شەریف فەالح

یاسا دەرچووبۆ گشت پێدەشتی دەسەمۆ

وتیان : ئەشێزەوی بزە

دڕووی شیوەنی لێ شین بێ!فڕین هەر باڵەتەپێ بێ !

تەیری بیرلە، كاڵوی خەتەرنەیێتە سەر.....لەو رۆژەوە بوودوندی شاخ

بوو بە بێشەی مەلی قاچاخ

»گلەیی«

زارم سووتا، وتم: گەلۆگوڵم مەڕۆ

مەسافێكە ساردوسڕی...!؟ئاوڕی داوە

بوومە بوركانوتی: ئەوەیش گەرم وگوڕی!!.

»پیالن«

لە داگیركەرێكیان پرسی :چۆن تۆ توانیت،

وا بە پەلەداگیر بكەی ئەو واڵتەی

كەوا دایكیگەلێك گەلە ؟!وتی : هاسان!

پێش ئەوەی بجووڵێمەوەدووبەرەكیم بۆ نانەوە!!

»نامە«

كوڕێكی گەنجكچێكی شۆخ

بە ئەلف و بێی نێهزەتی دێتازە كەوتبوونە سەرپێكوڕە لە جووت و جۆمااڵلە دروێنە و كاكێشانا

لە رێی شارا ...كچ لە دەسكەنە و بژارا

لە بەر تەون و تەشی مااڵدڵیان هەر لە،

گوێسەبانی قوتابخانەهەڵیەبەستەوە هیالنە

ئاخر ئەودوودڵە خامە

لەوێ فێر بوونبۆ یەكتر بنووسن نامە

» یاسا«

حەسەن ئەمینی

ww

w.a

min

i44.

blog

fa.c

om

ك��رم��اش��ان��ی )1264 ئ��ەب��ول��ق��اس��م اله��ووت��ی ئەدەبی، ن��اس��راوی سیمایەكی )1336 -مەشرووتەی دەورەی سیاسیی و رۆشنبیری ئێران بووە و دواتر بۆتە ئەندامی حیزبی توودە و چۆتە ناو هێزی نیزامییەوە و پلەی سەرگوردی پ���ێ���دراوە، ل��ە س��ەردەم��ی رەزاش�����ادا بەهۆی بۆ ئیعدامی حوكمی سیاسیەوە بیروباوەڕی بڕاوەتەوە، بەاڵم توانیویە هەڵبێت و پەنا بەرێتە بەر یەكیەتیی سۆڤیەت. بۆ ماوەیەك پۆستی تاجیكستانی هونەری و فەرهەنگ وەزیری سەردەمی یەكیەتیی سۆڤیەتی هەبووە و لەو بنیات »ئۆپێرا«ی شانۆی رەوتی ناوچەیە شۆرەویدا نووسەرانی كانوونی ناو لە و ناوە بۆ و ه��ەب��ووە تایبەتی پێگەیەكی و جێگە ماوەیەك لەناو لێژنەی بەڕێوبەریی نووسەرانی شۆرەویدا جێگری ماكسیم گورگی نووسەری

گەورەی رووس بووە.نەگەڕایەوە ژیانی كۆتایی هەتا الهووتی ئێران و هەر ئەو خۆشەویستیەی وای لێكرد 72 تەمەنی لە 1336 ساڵی لە كاتێك كە ساڵی لە مسكۆ كۆچی دوایی كرد بە رێز و حورمەتەوە لە گۆڕستانی »نۆڤۆدویچی«ی م��س��ك��ۆ و ل���ە ری����زی گ�����ەورە ن���ووس���ەر و وەك: سۆڤیەت یەكیەتیی سیاسەتمەدارانی ئ��ان��ت��وان چوخوف، خ��رۆش��چ��وف، گ��وگ��ول،

تۆپۆلۆف و.. بنێژرێ.ل��ە س���ەردەم���ی الوی��ەت��ی��دا ل��ە ك��رم��اش��ان بە »رۆژنامەی تر كەسێكی چەند هاوكاریی الهووتی ك������ردووە، چ���اپ ب��ێ��س��ت��وون«ی فارسیە دیوانی خ��اوەن و ناسراو شاعێرێكی جیدیترین و گرینگترین ل��ە یەكێك ب��ە و شاعێرانی نوێخوازی ئێران و چینی كرێكاری ئەبولقاسم ئەژمار. دێتە تاجیكستان و ئێران الهووتی بە یەكەم پێشڕەوی نوێ كردنەوەی یەكەم و دادەنرێت ئێران لە فارسی شێعری ئ��ێ��ران��ە. الهووتی پ��ڕۆل��ی��ت��اری��ای ش��اع��ێ��ری و كۆت و فارسی شێعری كردنی ئ��ازاد لە بەندی كێش و سەروا لە ئاستی ئێراندا شوێن پەنجەی دیارە، الهووتی دەیتوانی لە بواری پرۆسەی نوێكردنەوەی شیعری فارسیدا بەرلە بەاڵم بخات، وەڕی شۆڕشێك یووشیج نیما سیاسەت، قوربانیی ك��ردە شێعری بەداخەوە

سیاسەت بە بوونی تێكەاڵو بەهۆی چونكە و بیری چەپ كەمتر توانی لەم بارەوە خۆی لێكۆڵینەوە لەبارەیەوە كەمتریش و دەربخات كراوە و قاچاخ بوونی بەرهەمەكانی لە ئێران لەسەر دەمی حكوومەتی پاشایەتیدا هۆیەكی

دیكەی ئەو لەبیر كرانەیەتی.و س��ادە زمانێكی الهووتی شێعریی زمانی قاڵبی غ��ەزەل و لە و ب��ووە رەوان و خەڵكی تەركیب بەنددا شێعری بەرزی فارسیی داناوە كاوە � 1 بەجێماوە: لێ بەرهەمانەی ئەم و كرێملین قەسیدەی � 2 ئ��اه��ەن��گ��ەر)1947( 1923( 3 � تاج و ئااڵ )1935( 4 � كۆمەڵە

شێعر) 1960 � 1363(.شێعرە فارسیەكانی الهووتی هەرچەند چەندین باڵو سۆڤیەت یەكەیتیی و ئ��ێ��ران ل��ە ج��ار توندی هەڵوێستی بەهۆی بەاڵم كراونەتەوە، شا، س��ەرم��ای��ەدار، دەرەب���ەگ، بە بەرامبەر مەال، شێخ و ئایین، جگە لە هێندێ بڕگەی مێژوویی نەبێت، بە ئازادی لەناو خۆی ئێران

لەبەر دەستی خوێنەراندا نەبووە.لە شاری ئەبولقاسم الهووتی، ساڵی 1304 ل��ە هۆزی دای��ك��ی ب���ووە، ل��ەدای��ك كرماشان »سنجاوی« بووە و باپیرانی باوكی خەڵكی ئێران بوون، باوكی الهووتی میرزا باشووری ئەحمەد ئیلهامی« شاعێر بووە و دوو كۆمەڵە

شێعری لە كرماشان و تاران چاپ كراون.كە دەستدان لەبەر بەڵگە هێندێ هەرچەند نووسیبێت، فارسی شێعری تەنیا الهووتی كورد گ��ەورەی لێكۆڵەری و نووسەر ب��ەاڵم بەرگی لە سوڵتانی« عەلی »محەممەد سوڵتانی«دا »حەدیقەی كتێبی سێهەمی نووسیویە الهووتی لە سەرەدەمی مێرمنداڵیدا ش��ێ��ع��ری ه���ەج���و و ت���ەن���زی ك������وردی بۆ گەڕەكدا ش��ەڕە كاتی لە هاوگەڕەكەكانی خوێندووەتەوە. دواتر السایی شێعری ئایینی � حەیرانعەلیشانی كردۆتەوە، پاشان لە قۆناغی و ك��ەرك��ووك سلێمانی، س��ەردان��ی الویەتیدا ئەستەمبۆڵی ك��ردووە و لەوێ ژی��اوە و هات و چۆی الی شێخی بەردە قارەمانی كردووە كە ئەودەم لە بەندی بریتانیاییەكاندا یەخسیر كرابوو، چۆن دەكرێت و دەگونجێت بە كوردی

شێعری نەنوسیبێ.و توێژەر تەقەالی و ه��ەوڵ بە ئێستا هەتا دل��س��ۆزان��ی ئ���ەدەب و م��ێ��ژووی ك��ورد وەك: قازی، ح��ەس��ەن ك��ەری��م، م��ەال محەممەدی

ئەنوەر سوڵتانی و محەممەد عەلی سوڵتانی، زمانی بە كە الهووتی شێعری پارچە سێ لە و دۆزراون���ەت���ەوە نووسیویەتی، ك���وردی گۆڤار و ماڵپەڕە كوردییەكاندا چاپ كراون.

1 � پارچە شێعری یەكەم لە ژمارە 25ی ساڵی پێنجەمی گۆڤاری »ژین«دا باڵو كراوەتەوە، واتە هی ئەو بڕگەیەی ژیانی الهووتیە كە دەوروبەری دەكاتە كە ژیاوە ئەستەمبۆڵ لە

سااڵنی 1919 و 1920ی زایینی.مامۆستا دووه�����ەم ش��ێ��ع��ری پ���ارچ���ە � 2مەحەممەد عەلی سوڵتانی لە ساڵی 2000دا بۆ نووسینی رێكەوتی كە كردۆتەوە باڵوی

دیاری نەكراوە.23ی ژم��ارە لە سێهەم شێعری پارچە � 31919/8/28ی چ��اپ��ی ژی����ن گ���ۆڤ���اری

ئەستەمبۆڵ دا باڵو كراوەتەوە.دی���ارە ب��ەه��ۆی م��ێ��ژووی ژی��ان��ی سیاسی و و نووسین و ئەندێشە لە الهووتی، فكریی توندوتۆڵی بیرۆكەیەكی خ��اوەن شێعرەكانیدا ئێرانگەرێتی و الیەنگری پاراستنی یەكڕیزیی گەالنی ئێران بووە و هەر هەنگاوێكی گەالنی بە ن��ەت��ەوەی��ی، سەربەخۆیی لەپێناو ئێرانی سەردەمە ئەو كە زانیوە ئیمپریاليزم پیالنی دروشم بووە و الهووتی لە هەر دوو ئەو پارچە شێعرەیدا كە لە گۆڤاری ژین باڵو كراوەتەوە، بانگی كورد دەكات لەگەڵ گەالنی دیكەی ئێران یەك بگرن و فریوی بێگانان نەخۆن. بە بەژنی لە دەیانهەوێ گوایە كە ئەو وت��ەی بیری و بكەنەوە جیایان دای���ك« »واڵت���ی ناسیۆنالیستیی گەالنی ئێرانی بە هەوڵێكی ئەم سەردێڕی هەڵبژاردنی و دادەن��ا بچووك شێعرەش هەر لەو بیرۆكەوە سەرچاوە دەگرێ .

»لەبەر رۆحی كوردە بچووكەكان«خەڵقی كورد بۆ كەسبی شەرەف حازر جەنگەئەی میللەت كورد! هەڵسە، كە ئەم نوستنە

نەنگەفەرموویە نەبی: حوبی وەتەن مایەی دینە

م��ون��ك��ی��ر ب���ە خ�����ودا، ك��اف��ر و م��ەل��ع��وون و مەلەنگە

نەسەبی خۆی و ئ��ەس��ڵ ك��ە ق��ەوم��ێ ه��ەر نەزانێت

رووی رەوشەنی ئەڵبەتە سا وەك شەوەزەنگەهەم تەنبەڵی و هەم عیزەت و ئیقباڵ!ئەم كارە محااڵتە و ئەم قافیە، لەنگە

ئەسڵی و كە هەموویان »م��ەدی« ك��وردان كیانن

ل���ەم ف��ك��رە چ��ل��ۆن غ��ەف��ڵ��ەت��ی��ان ك���رد، ئەمە »رەنگە«

ئەی كوردی بچووكان! هەموو تاریخ بخواننتا بابی خۆتان زوو بشناسن، كە درەنگە

خەسمی ل��ەگ��ەڵ خ��اك��ی وەت���ەن زی��ل��ل��ەت و نەنگە

هەركەس كە دەڵێ كورد لە ئێران لێ جیابوو،یا خائینی كوردانە، وەیا شێت و جەفەنگە

كرمانج، ئەدی ئیلحاق بە ئێران بكەی ئاخربوو، خوە تەن وە مولحەق كە وەقتێ دەست

قەشەنگەئەسڵی مەد و ساسانی و، بیگانە لە ئێران!

ئەم مەسئەلە كەیفیەتی ئایینە و سەنگەرێگەی تەرەب و مەیكەدە الهووتی دەزانێتئەمما لە فیراقی وەتەنی حەوسەلە تەنگە

������������������������������������������������• : زاڕۆكان، مندااڵن: الهووتی ئەم شێعرەی

بۆ مندااڵنی كورد نووسیوەسەرچاوە:

1 � وتارێكی بەڕێز ئەنوەر سوڵتانی، لێكۆڵەری كورد

2 � ئینتێرنێت

ژمارە 572 ـ 15ی بەفرانباری 81390

ئەمجارە ساركوزی ئەردۆغانی نیگەران كرد!

سەرلەنوێ خوێندنەوەی بەهاری عەرەبی و داهاتووی دێموكراسی لە رۆژهەاڵتی ناڤیندا

شەهاب خالیدی

گواڵڵە كەمانگەر

بە پێی هێندێك سەرچاوە لە ساڵی 1915 بە دوو هۆی سەرەكی ئە رمەنییەكان لە الیەن ئیمپراتۆریی یەكەم ك��ران. كۆمەڵكۆژ عۆسمانییەوە ئەوكاتی دیوارێكی وەك ئەرمەنییەكان ئ���ەوەی ه��ۆی ب��ە ئاسنین كەوتبوونە نێوان توركانی عوسمانی و پان بواری لە راستیدا لە كە قەفقاز، توركیستەكانی نەدەگرت. یەكیان ش��ێ��وەی��ەك هیچ ب��ە ن��ەژادی��دا دووهەم بە هۆی ئەوەی كە ئەرمەنییەكان مەسیحی مەزهەب بوون و لە ژێر هیچ زەخت و گوشارێكدا ئامادە نەبوون كە مەزهەبەكەیان بگۆڕن و ببن بە ئەرمەنییەكان لەنێوبردنی بۆیەش هەر موسڵمان. بە عۆسمانییەوە ئەوكاتی ئیمپراتۆریی الی��ەن لە

پێویست دەزانرا.بەاڵم بە پێی هێندێك سەرچاوەی دیكە، هەم لە كوشتاری درووستی و راست ئاماری هێنانەوەی لە هەمیش و ك��راوە زی����ادەرەوی ئەرمەنییەكاندا ئەرمەنییەكاندا كوشتاری هۆی هێنانەبەرباسی سەرچاوانە ئ��ەم پێی ب��ە ه��ەی��ە. چ��ەواش��ەك��اری كوشتاری دوای ئ��ەرم��ەن��ی��ی��ەك��ان ك��وش��ت��اری بەكۆمەڵی ئازەرییەكانی باكووری رۆژئاوای ئێران و ئازەرییەكانی سۆڤیەت لە الیەن ئەرمەنییەكانەوە الیەن لە ئەرمەنییەكان ئەوكات كە داوە، رووی

دەوڵەتی سۆڤیەتی ئەوكاتەوە هان درابوون.بەاڵم كوشتاری ئەرمەنییەكان بە هەر هۆیەكەوە بێ، رووداوێكی تاڵ و كارەساتێكی ئینسانییە كە نابێ رەت بكرێتەوە. بە خۆشییەوە ئێستا لە توركیە كەسایەتی و تەنانەت بنیاتی وا هەیە كە كوشتاری ئەرمەنییەكان بە جینۆسایدی دەزانن و شەرمەزاری دەكەن، كە یەكێك لەو بنیاتانە بنیاتی مافی مرۆڤی ئیستامبۆڵە. هەروەها لە ساڵی 2008یشدا بوو كە هێندێك لە مامۆستایانی توركی زانستگای توركیە كوشتاری ئەرمەنییەكانیان وەكوو جینۆساید ناو برد

خەڵكی مێشكی لە كە ب��وو ساڵێك 2010 ساڵی رۆژهەاڵتی ناڤیندا لە گەڵ ناوی بەهاری عەرەبی گرێ درا و ئەم ناوچە بۆ ماوەی ساڵێك بوو بە یەكەم خەبەری مانگدا 9 لە كەمتر ماوەی لە دیكتاتۆر چوار دنیا. رووخان و پێنجەمینیان لە سووریەدا هێشتا چارەی خۆی

لە كوشتاری بەردەوامی خەڵكدا دەزانێ. تێپەڕیوە میسردا لە رێپێوان یەكەم سەر بە ساڵێك هاتە تەحریردا لە گۆڕەپانی ئەو شتەی دەسكەوتی و ئاراوە، پاڵدانەوەی اخوان المسلمین بە كورسی دەسەاڵت پێكدادانی لەگەڵ ئێستاوە لە ه��ەر كە حیزبێك ب��وو، ناوخۆیی بەرەوڕوو بووەو سیستەمی سەركوت لەم واڵتەدا سەرلەنوێ كەوتوەتە كار. رەفتاری توندوتیژانەی پۆلیس زانستیی كتێبخانەی ئاگرتێبەردانی و خەڵكدا لەگەڵ میسر و سووتانی زیاتر لە دووهەزار كتێبی دەستنووس كە وەكوو كارەساتێكی فەرهەنگی بۆ واڵتی میسر دێتە عبدالجلیل، مستەفا وتەكانی یەكەم هەروەها ئەژمار، بەرپرسی شوورای گواستنەوەی لیبی لە بن غازیدا لە شەریعەتی سەر لە یاسا بنەمای دامەزراندنی ب��ارەی پیاوە بە چەندهاوسەری ئازادیی مزگێنی و ئیسالم موسڵمانەكانی ئەم واڵتە، خۆشبینترین بینەریش مەجبوور دەكات تا دەسپێك و دوامەنزڵەكانی جوواڵنەوەی عەرەبی بخوێنێتەوە. نوێ لە سەر رەخنەگرانەوە چاوێكی بە پێویستی روانینی رەخنەگرانە بەتایبەت بۆ خەڵكی ئێران داهاتووی بە ع��ەرەب دنیای ئێستای وەزعییەتی كە رووخانی لە دڵنیایە و دەزانێ ئەمالئەوالی خۆی بێ دیكتاتۆری وەالیەتی فەقیه، گرینگیی تایبەتی هەیە.

و ب��ەه��ێ��ز خ��اڵ��ە و عەرەبی واڵت���ان���ی ئ��ەزم��وون��ی ب��زووت��ن��ەوەی رزگ��اری��خ��وازی خەڵكی ئەم الوازەك��ان��ی واڵتانە و كەڵكوەرگرتن لەوانە )بۆ كەمكردنەوەی تێچووە هەمان ك��ە ئاكامەكان باشتركردنی ئینسانییەكان و وەزعییەتێكی دەتوانێ دێموكراسییە( سەقامگیركردنی

باشتر بۆ دواڕۆژی ئازادیی ئێران دابین بكات.بەهاری عەرەبی بە خۆسووتانی محمد بوعەزیزی بە بۆنەی زلەخواردن لە پۆلیسێكی ژن دەستی پێكرد. برای ئەو پیاوە دوای مەرگی ئەو وتی بۆ پیاوێكی تونسی رەنگە و لێبدات زل��ەی ل��ەوەی كە ژنێك باشترە م��ردن ئەگەر ئەو كەسەی زلەكەی دەوەشاند پیاو بوایە نەك ژن،

بەسەرهاتی واڵتانی عەرەبی ئەمە نەبووبایە! نیگەرانییەكان لە سەرەتای كارەكەوە دەستی پێكردبوو. ئایا بزووتنەوەی عەرەبی ئاكامی بێزاری لە سەرەڕۆیی و تامەزرۆیی بۆ ئازادی بوو یان سەرهەڵدانەوەی غروری پیاوی ع��ەرەب و ئەو رۆح��ە دژەژن��ەی كە سیستەمی

سكوالر تا رادەیەك لەقاوی لێدا بوو؟! ونبووی خەڵكەكە دێموكراسی ب��ە گەیشتن دڵ��ەڕاوك��ێ��ی ب���وو؟ ك��ام��ە ب��وو ی��ان گ��ەڕان��ەوە بۆ دی��ن؟ ئ��ەوەی لە هەموو واڵتە ئیسالمییەكاندا لە ماوەی یەكساڵی رابردوودا بینیومانە ئەوەدا لەگەڵ هاوتەریب و بووە دێموكراتیك درووشمی پێداگری لەسەر چییەتی دینی لە رێگای كەڵكوەرگرتن لە هێما دینییەكان وەك نوێژی بەكۆمەڵ. بە وتەیەكی قۆناغەكانی یەكەمین لە ه��ەر ع��ەرەب دنیای دیكە دروشمە هاوكاتی هێنانەپێشی رێگای لە ش��ۆڕش��ەوە لە كەڵكوەرگرتن ه��ەروەه��ا دێموكراسیخوازانەكان و ئامرازە دینییەكانەوە بە شێوەیەكی هاودەنگ رایگەیاند كە نێوەنجییە دێموكراتیك و ئیسالمی خ��وازی��اری كە بكێشێ. ئەم خواستانەدا ه��ەردووی بەسەر باڵ بتوانێ وەدەست واقێعدا دنیای لە شتێك وەها ئایا كە ئ��ەوەی دێت یان نا، خۆی باسێكی سەربەخۆیە و لەم مەجالەدا

و تەنانەت داوای لێبوردنیشیان لە ئەرمەنییەكان كرد كە لە راستیدا بەو كردەوەیە، خەتی سووریان بەزاند. هەروەها تا ئێستا 20 واڵتی جیهان ئەم كوشتارەیان

مەحكووم كردووە.لە راستیدا ئەمە پرسێكی تازە نیە و ئەم جارەش ساركۆزی رۆیشتنی دوای هەستیارە پرسە ئ��ەم بۆ گەاڵڵەیەك ناردنی و ئەرمەنستان واڵت��ی بۆ كە ئەوانەی سزادانی لەمەڕ فەڕانسە پارلمانی و ب��اس ب��ەر كەوتە دەك��ەن، هۆلۆكاست ئینكاری ئاڵۆز توركیەی و فەڕانسە نێوان پێوەندییەكانی

كرد.ئەردۆغان سەرۆكایەتیی بە توركیە دەوڵەتی كردەوەیەی ئ���ەم ل��ەم��ەڕ ت��ون��دی هەڵوێستێكی ساركوزی گرتۆتە پێش و داوای لە فەڕانسە كردووە كە ئەوان داوای لێبوردن لە خەڵكی ئەلجەزائیر و رواندا بكەن كە كاتی خۆی لەوێ كۆمەڵكوژییان كە باوەڕەیە ئەو لەسەر هەروەها توركیە ك��ردووە. ناردنی ئەم گەاڵڵەیە بۆ پارلمانی فەڕانسە هەم بۆ نێوان موسڵمانەكان لە ناكۆكی و شەڕ پێكهێنانی تەبلیغاتێكی سیاسی و مەسیحییەكانە و هەمیش ئینتخاباتییە بۆ وەدەستهێنانی دەنگی ئەو 500 �ب��ەاڵم بە ل��ەوێ دەژی��ن. ه��ەزار ئەرمەنییانەی كە سەرنجدان بەو راستییە كە هەموو حیزبەكانی بەشدار لە پارلمانی فەڕانسەدا دەنگیان بەو گەاڵڵەیە داوە،

ئەم بۆچوونە الواز خۆی دەنوێنێ.مەرجەكانی و ش����ەرت ل���ە ی��ەك��ێ��ك ئ��ێ��س��ت��ا یەكیەتیی لە توركیە ئەندامەتیی قبووڵكردنی كۆمەڵكوژییەیە. ئەو مەحكوومكردنی ئەوروپادا زۆر توركیە دەوڵ��ەت��ی كە كاتێكدا لە بۆیە ه��ەر یەكیەتییەدا، ل��ەو ئ��ەن��دام ببێتە كە داوە هەوڵی

هێنانەبەرباسی ئەم پرسە بۆ دەسەاڵتدارانی توركیە كە ئ��ەوەی ه��ۆی بە ب��ەاڵم نیگەرانییە. جێگای توركیە سەرەڕای ئەو قەیرانە ماڵی و ئابوورییەی قەیرانێكی لەگەڵ داوە، رووی ئ��ورووپ��ادا لە كە بەرچاوی ماڵی و ئابووری بەرەوڕوو نەبووتەوە و لە الیەكی دیكەوە بە هۆی ئەوەی كە توركیە رێگای سەرەكی و ئیستراتیژیكی ناردنی وزەیە بۆ واڵتانی رۆژئاوایی، بۆیە هەم خۆی بێمنەت لە فەڕانسەو یەكیەتیی ئەورووپا نیشان دەدا و هەمیش هەڕەشەی

دیپلۆماتیكیان لێ دەكات.بەاڵم لە بەرامبەردا سەرەڕای ئەوەی كە البیی ئەرمەنییەكان لە فەڕانسە زۆر بەهێزە و توانیویەتی بەم گەاڵڵەیەكی كە بكات ناچار فەڕانسە كە شێوەیە پێشكەش بە پارلمانی واڵتەكەی بكات، هەم

فەڕانسە و هەمیش واڵتانی رۆژئاوایی دەیانهەوێ تەنانەت و ئەرمەنییەكان كۆمەڵكوژیی پرسی كە دژی بە گوشار كارتێكی وەك ك��وردی��ش پرسی توركیە بە كار بێنن بۆ ئەوەی كە توركیە نەتوانێ هەڵوێستێكی بە بەڵكوو بەهێز، هەڵوێستێكی بە الوازەوە لەگەڵ یەكیەتیی ئورووپا بكەوێتەوە وتووێژ

و دانوستاندن.و نیە تازە پرسێكی پرسە، ئەو كە هەر چەند هەر جارەو بە شێوەیەك دەكەوێتە بەر باس و تەنانەت كۆچاریان، رۆبێرت دەسەاڵتداریی سەردەمی لە پرسە ئەم ئەرمەنستانیشدا پێشووی سەركۆماری ئینكاركردنی ك��ە ئێستا ب��ەاڵم ورووژێ��ن��دراب��ووە، خۆیەوە ب��ە حقووقی الی��ەن��ی كۆمەڵكوژییە ئ��ەم هەبێ لەوە ترسی توركیە ئیتر رەنگبێ دەگ��رێ،

بەكگراوندی دەیخەمەبەرباس لێرەدا ئەوەی ناگونجێ. جوواڵنەوەی سیاسیی دنیای عەرەب و ئاماژە بە هێندێك ناوچەكەدا لە دێموكراسی نمامی كە هەڕەشانەیە لەو دیكتاتۆرەكان رووخ��ان��ی بە كە دانێین وای )ئ��ەگ��ەر

دەستەبەر بووە( لەگەڵی بەرەوڕووە .لە مێژە لە ناڤین رۆژهەاڵتی حەشیمەتی چاالكی خوازیاری كە الیەنێك بووە. دابەش دەستەدا دوو نێوان و كۆمەڵگا گ��ۆڕان��ی بیچم رێ��گ��ای ل��ە ن��وێ��ب��وون��ەوە شۆڕشی و رۆژئ��اوادای��ە دنیای لەگەڵ ه��اوش��ێ��وازی دنیای ل��ە گ���ۆڕان مۆدێلی ب��ە ئامریكا و فەڕانسە دیكە الیەنێكی ب��ەران��ب��ەردا ل��ە دەزان����ن. رۆژه��ەاڵت��دا هەیە كە خوازیاری بەكارهێنانی دەسكەوتەكانی دنیای مۆدێڕنە بەاڵم دژی هاوشێوازی لەگەڵ رۆژئاوایە و بۆ چاكسازی دەقی دین لێكدەداتەوە و لە ناخی ئیسالمدا بۆ دۆزینەوەی مۆدێلی شۆڕش دەگەڕێ. الیەنی دووهەم

لە ئێراندا ئەو بەختەی هەبوو كە دەسەاڵت بگرێتە دەست، و رووخ��ان بەڵكوو چاكسازی نە دەسكەوتەكەی بەاڵم لەناوبردنی هەمەالیەنە و خێرای هەموو پێكهاتە ئابووری و سیاسی و كۆمەاڵیەتی و فەرهەنگییەكانی كۆمەڵگای رێگای لە بۆ چاكسازی هەوڵ دووهەمین بوو. ئێران شكستهێناوی ئەزموونی لەبەرچاوگرتنی بە دینەوە ئەفغانستاندا لە تاڵبان كەمتەمەنی حكوومەتی ئێران، لەوەی رەسەنتر خوێندنەوەیەكی دەبێ پێیوابوو كە بوو رزگارییە و بەختەوەری بەو بتوانێ تا هەبێ ئێرانی مژدەدراوەی ئیسالم بگات. بەاڵم كۆمەڵگای موسڵمانان ئەو نموونەشی بە دڵ نەبوو و لە نیهایەتدا شێوازێكی دیكە لە ئیسالم بە ناوی ئیسالمی نێوەنجی لە توركیەدا هاتە سەر كار كە خەڵكی ناوچەكە ئەو مۆدێلەیان دیارە بوو و وەكوو مۆدێلێكی باش بۆ دەستەبەركردنی بەدڵ

هاوكاتی دین و دنیا چاویان لێ دەكرد.

دادگایێكی نێو بۆ بگوازرێتەوە دۆسیەیە ئەم كە نێونەتەوەیی و لە ئاكامدا ئەرمەنییەكان داوای ئەو سەرزەوینانە بكەن كە بە وتەی خۆیان شوێنی ژیانی باب و باپیرانیان بووە كە لە قۆناغی جۆراوجۆردا

دەستیان بە سەردا گیراوە.هەڵبەتە نابێ ئەوەش لە بیر بكەین كە ماوەیەك پێش ئێستا پرسی دانپێنان بە كۆمەڵكوژیی خەڵكی پارلمانی نێو گەرمی پرسێكی ببووە دێرسیمیش ناوی سەر لە ئەردۆغان كۆتاییدا لە كە توركیە، خەڵكی ل��ە لێبوردنی داوای توركیە دەوڵ��ەت��ی دێرسیم كرد، كە ئەو داوای لێبوردنە لە روانگەی جۆراوجۆرەوە شی كرایەوە. بەاڵم زۆر لە كەسایەتییە داوای ئ��ەو كە ب���اوەڕەن ئ��ەو لەسەر سیاسییەكان و بوو پشت لە سیاسی ئامانجگەلێكی لێبوردنە، كۆماری »حیزبی دژایەتیكردنی بۆ راستیدا لە گەل« بوو، كە زۆرترین دەنگی لە ناوچەی دێرسیم لە كاتی هەڵبژاردنەكاندا وەدەست هێنابوو. هەر بۆیە بۆ ئەوەی كە دەوڵەتی توركیە بسەلمێنێت كە ئەو بواری لە ئ��ەوان بەڵكوو و نەبووە سیاسی داوای��ە ئینسانییەوە ئەم كۆمەڵكوژییەیان مەحكووم كردووە، پێویستە كە هەستی مرۆڤدۆستیی دەسەاڵتدارانی توركیە بە سەر هەستە پان توركیستییەكەیاندا زاڵ تاڵی راستییەكی وەك راستییە ئەم ئ��ەوان و بێ مێژوویی بە دوور لە هەر چەشنە ئامانجگەلێكی چوونكە ب��ك��ەن. م��ەح��ك��ووم ت��ون��دی ب��ە سیاسی ئەوانەی كە ئامادە نەبن لە بەرامبەر كارەساتێكی ناڕەزایەتیی ئینسانیدا بەرفراوانی و گەورە وەها خۆیان دەڕببرن، رەنگبێ رۆژێك ئەگەر دەرفەتیان بەم گ��ەورەی تاوانی خۆشیان بۆ هەڵكەوێ، بۆ

شێوەیە بخوڵقێنن.

نە عەرەبییەكان واڵت��ە مێشكی بەكگراوندی بۆیە سیكوالریزم بوو نەك حكومەتی ئیسالمی بەڵكو تێكەڵێك بوو. بەاڵم ئەوەی دەبێتە هۆی جیاوازی لەو دوو شتە لە نێوان وەزعییەتی توركیە لەگەڵ وەزعییەتی واڵتانی و هەیە توركیەدا لە كە سەقامگیرییەیە ئەو عەرەبی ئەو دی��ك��ەی حیزبەكانی الی ل��ە دادوگ��ەش��ە حیزبی واڵتەدا )هەركام بە پێی كێشی خۆی( پێناسە دەكات. و سەقامگیری ب��وون��ی ه��ۆی ب��ە دادوگ��ەش��ە حیزبی بوونی دامەزراوەیەكی كۆنترۆڵكەر وەك پارلمان و هەروەها كۆماری حیزبی وەك ب��ەت��وان��ا ركەبەرانێكی ب��وون��ی بیهەوێ خۆیشی ئ��ەگ��ەر تەنانەت توركیە، خەڵكی لە نیە. كارەی ئەو توانای بڕوات توندئاژۆبوون بەرەو واڵتە عەرەبییەكاندا وەكو هەر شۆڕشێكی دیكە كار بە سڕینەوەی دژبەرەكانەوە دەستی پێكرد، تەركیزی خەڵك لە سەر رووخانی سیستەم بە بێ لە بەرچاوگرتنی رۆژانی دوای رووخان و هەروەها بۆشایی رێكخراوە و حیزبگەلێك كە رێبەری شۆڕش بگرنە ئەستۆ و لە پێشەوە رێگەچارە بۆ پێشگرتن لە قەیران دیاری بكەن بووە هۆی ئەوەی كە بۆ نموونە اخوان المسلمینی میسر لە كاتێكدا دەسەاڵت و نائارامی تووشی هێشتا واڵت كە دەس��ت بگرێتە

ناڕەزایەتی دەربڕینی پەخش و باڵوە.توندوتیژی بەكارهێنانی وەهادا كەشوهەوایەكی لە و بە مەبەستی سەقامگیری پاساودراو دەنوێندرێ و لە ئاكامدا ئەگەری رێگە گۆڕان بەرەو ئیسالمی تۆتالیترو وەك واڵتێك كە بەتایبەت دەبێتەوە، زۆرت��ر توندڕەویش سەقامگیری لە پێشگرتن بۆ پ��ارە سەرفی لە ئێران

دێموكراتیك هەرگیز خۆ نابوێرێ.ئیسالمی سەرهەڵدانی ئەگەری س���ەرەڕای ب��ەاڵم تۆتالیتر لە دنیای عەرەبدا و سەرەڕای بێ متمانەبوونی رۆژهەاڵتی خەڵكی مێشكی لە دێموكراسی پێگەی بە گەیشتن ب��ۆ س��ەرەڕۆی��ی ل��ە تێپەڕین ن��اوەراس��ت��دا، دەسەاڵتداریی خەڵك و ئەزموونی دێموكراسی راستەقینە، نهێنییەكانییەوە، ه��ەڕەش��ە ه��ەم��وو ب��ە ك��ە قۆناغێكە كۆمەڵگای رۆژهەاڵتی ناڤین ناچاریەتی . لەم نێوانەدا ئەوەی گرینگە ئاستی تێگەیشتوویی خەڵك و وشیاری ئەوانە بۆ پێشگرتن لە سەرلەنوێ پێكهاتنی سەرەڕۆیی

.

9 ژمارە 572 ـ 5ی ژانویەی 2012

رێژیم لە هەر مێتۆدێك بۆ ملیتاریزەكردنی كوردستان كەڵك وەردەگرێت

رۆژنامەیەكی ئارمانجخواز بە شەست وشەش ساڵ تەمەنەوە

تێكنۆلۆژی ك��ە كاتێكدا ل��ە ئ��ەم��ڕۆ راگەیاندن و تۆڕە پەرە دەستێنێ و دنیای بە پ��رۆس��ەی نێو ل��ە خ��ێ��راك��ان پێوەندییە جیهانیبووندا پەرەدەستێنێ، زایەڵەی تیرێژە جیهان قوژبنەكانی و ك��ون جیهانییەكان دەتەنێتەوە، بەرینبوونەوەی شەپۆلی مەزنی و كۆمەاڵیەتی گۆڕانكارییە و زان��ی��اری فەرهەنگییەكان لە ئاستی ناوچە و جیهاندا، لە وەرچەرخانی و گەورەترین گۆڕانكاری هێناوەتە مرۆڤایەتیدا مێژوویی بەستێنی ئاراوە، ژیارەكان لە سەر بنەمای دێموكراسی و دادەمەزرێن دێموكراتیكەكان پرەنسیپە و دێموكراسی وەكوو ئیدەئالترین و مۆدێڕنترین سیستمی سیاسی و كۆمەاڵیەتی هەزارەی سێهەم دەژم��ێ��ردرێ. الوان���ی ك��وردی��ش لە رێگای ئامرازەكانی راگەیەنە گشتییەكانەوە دەنگی خۆیان لەگەڵ دنیای نوێ و گۆڕاندا تێكەڵ دەكەن و بە كەڵكوەرگرتن لە مێتۆدی بزووتنەوەی بە پ��ەرە سەردەمیانە خەباتی مافخوازانەی خۆیان دەدەن لە پێناو گەیشتن

بە ئازادی و دابینبوونی ویست و خواستە بە ب��ەاڵم كۆمەاڵیەتییەكانیان. و سیاسی داخ��ەوە رێژیم لە درێ��ژەی رەوت��ی سەركوت بە واڵت كەشوهەوای ئەمنییەتیكردنی و گشتی و كوردستان بە تایبەتیدا، لە بواری تێكنۆلوژیای بەكارهێنانی و سیخوڕی بە ەوە )ICT(پ��ێ��وەن��دی��ی��ە و ئ���اگ���اداری و چینی ئ��اڵ��م��ان��ی، شیركەتە ی��ارم��ەت��ی كۆریاییەكان بە شێوەیەك خۆی تەیار كردووە كۆنترۆل خەڵك پێوەندییەكانی دەتوانێ كە كۆنترۆڵی و چ��اوەدێ��ری لە بێجگە بكا. وەكوو ئینتێرنێت كۆمەاڵیەتییەكانی تۆڕە فەیس بووك و تویتێر، ڕایەڵگەی تەلەفۆنی گەڕۆك، پەیامۆك و وێنە و پەیام، ڕێژیم بە ئیمەیل ئێلێكترۆنیی پۆستی نێو دزەكردنە و بەتایبەت سیستەمی پێوەندیی بەخۆڕایی پاڵتاك، سكایپ و هتد پێوەندییەكانی خەڵك

كۆنترۆڵ دەكا. جۆرە هەر كۆكردنەوەی و قەدەغەكردن ئامرازێكی زانیاری بە تایبەتی ماهوارە كە دەبێتە هۆی رۆشنگەری و چوونە سەری ئاستی هوشیاری كۆمەڵگا، سیاسەتی ئەم دوایانەی رێژیمە كە بە شێوەیەكی بەرباڵو لە شار و گوندەكانی كوردستاندا پراكتیزەی دەكات، بە چەشنێك كە تەنیا لە پارێزگای ورمێدا، لە ماوەی یەك مانگی ڕابردوودا، نزیك بە سێ هزار كەلوپەلی ماهوارە دەستیان بە سەردا گیراوە. داخستنی بنكە ئەدەبی و رووناكبیرییەكان و رێكخراوە مەدەنییەكان و كوردییەكان، باڵڤۆكە داخستنی هەروەها رۆژنامەڤانان، دەستبەسەركردنی و گرتن ئەشكەنجە گ��رت��ن، م��ەدەن��ی، چ��االك��ان��ی بیانووی بە كورد الوان��ی ئێعدامكردنی و جیاجیا، لە ماوەی ڕاب��ردوودا رۆژ لەگەڵ

كەشوهەوایەكی و س��ەن��دووە پ���ەڕەی رۆژ سەر ب��ە ب��اڵ��ی ت����ەواوی ب��ە ئەمنییەتی

كوردستاندا كێشاوە.خەڵكی سەركوتكردنی س��ەرەڕای بەاڵم الوان تایبەتی بە كوردستان ئازادیخوازی لە ك��وردس��ت��ان كەشی ك��ردن��ی پۆلیسی و ه��ێ��زە س��ەرك��وت��ك��ەرەك��ان��ی كۆماری الی���ەن رەوتی ل��ە الوان دەوری ئ��ی��س��الم��ی��ی��ەوە، بزووتنەوەی كوردستاندا رۆژ لە دوای رۆژ شوێنەوە و ك��ات رووی لە و دەب��ێ زیاتر هەوڵێكی هەرچەشنە و دەبێ بەرفراوانتر رێژیم بۆ ئاسمیلەكردنی ئاسەواری نەتەوەیی و فەرهەنگی گەلی كورد و لەنێوبردنی ئەو بزووتنەوە ئازادیخوازە، بە ئیرادەی پۆاڵیینی الوانی كورد، تا ئێستا بێ ئاكام ماوەتەوە.

دارا ناتق

رەزا فەتحوڵاڵنژاد

بانكی س��ەرۆك��ی بەهمەنی، م��ەح��م��وود ����هۆی بە »دنیا گوتوویە: ئێران ناوەندیی پێدەكەنێ«. ئەمریكا بە ئێران، تەحریمی هەڵبەت دنیاخانم مافی خۆیەتی پێبكەنێ و قاقا لێ بدات، بەاڵم دادە ئێران زۆر تووڕەیە و پێی دەڵێ: هەی قوزەڵقورت! ئەوە بە چی من وەك��وو تۆش خۆزگا كچێ؟ پێدەكەنی مێردت دەكرد بە 2 مەحموود، یەك لە یەك كاولتر و بێ مێشكتر. ئەوسا دەتزانی من لێرە

چۆنم، بۆكزەی كەباب دێت لە دەروونم.نرخی ب��ەرزب��وون��ەوەی گەرمەگەرمی لە ��ئاستی تا ری��اڵ نرخی دابەزینی و دۆالر پەین و بڕینی یارانەی 15%ی خەڵكی ئێران و دابڕینی سیستمی ماڵیی ئێران لە بازاڕی ناردنی بە ئیسالمی ك��ۆم��اری جیهانیدا، دەیهەوێ هۆرمۆز تەنگەی بۆ تەشتەكانی تاقی تەنگەیە ئ��ەم داخستنی چۆنیەتیی

بكاتەوە.پەندێكی كۆن هەیە دەڵێت، كابرا نانی نەبوو بیخوات، پیازی دەكڕی. كۆماری ئیسالمی هەموو دنیای دەرەوە گەمارۆیان داوە و هەر دەسەپێت، س���ەردا ب��ە گەمارۆیەكی رۆژە چارەسەری ل��ە بیرێك ئ���ەوەی جیاتی ل��ە دەیهەوێ خوشی بۆ بكاتەوە، كێشەیە ئەو و دابخات خۆی نانخواردنی رێگای تاقە شەقی بەر بداتە خۆی شپرزەوە وەزع��ە بەم دەڵێ جوانە! خوا بە واڵتانیش. سەربازیی وتیان ب��وو، س��واری فڕۆكە »ئ��ەوڕەح��ی��م« خوارەوە«، دەكەوێتە خەریكە »فڕۆكەكە بابی مۆلكی خۆ جەهەننەم، بە وت��ی:« من نیە با هەر بكەوێتە خوارەوە«. كۆماری ئێوە دەڵ���ێ���ت:« ئ��ەم��ری��ك��ا ب��ە ئیسالمیش دەتانهەوێ نانی من ببڕن، بە توون و تەوەس.

من هەر نان ناخۆم با ئێوە لە داخا بتەقن!!!���� چ��اوەدێ��ران��ی ع��ەرەب��ی ك��ە ب��ە مەبەستی لە راپۆرتدانی سەركوتی خەڵك و پێشگرتن الیەن رێژیمی سووریەوە چوونەتە ئەو واڵتە، رایانگەیاندووە: »بارودۆخەكە هێندەش خراپ زیاد بە ئەی بیستبوومان«. ئێمە كە نیە ئێوەش دەن��ا بگرێت ك��وڕی بێ خ��وا نەبن! كوڕی ئەم كارە نەبوون. ئەگەر ئەمە خراپ نیە، ئیدی خراپ كامەیە؟ لە سێ حاڵەت بە دەر نیە: ئێوە یان نازانن »بارودۆخ« چیە؟ یان لە مەعنای »خراپ« تێنەگەیشتوون؟ سووریە باسی بیستووتانە، كە ئ��ەوەی یان نەبووە، باسی شتێكی دیكە بووە، خۆتان باش

دەزانن.�� ئەحمەد جەننەتی، دەبیری شوورای نیگابان ئیسالحخوازانی ب��ۆ ئ��ام��ۆژی��اری��ی��ەك��دا ل��ە بۆ خ��ۆی��ان ل��ێ��ك��ردوون داوای حكوومەتی، و نەپاڵێون مەجلیس داهاتووی هەڵبژاردنی

بۆ خۆیان بكشێنەوە با ئابڕوویان نەچێت.بەر بچێتە ن��اوی كەسێك ئەگەر وات��ە كە دەستی جەننەتی، ئابڕووی پێوە نامێنێ، یان هەر بێ ئابڕووەكان لە ژێر دەستی دەردەچن. باشە بڵێی لەو شوورای نیگابانەدا چ خەبەر تیپەڕێت وێ���دا ب��ە كەسێك ه��ەر ب��ۆ ب��ێ��ت، ئابڕووی دەچێت؟ سەگ لێی دەوەڕێت؟ یان كارێكی لەگەڵ دەكەن كە بێ ئابڕوو بێت؟ بڵێی خەتەرە، زۆر ئەحمەدە ئەم خواڵی بە

چی لە هەنبانەیدا بێت؟هەڵبەت كێشەیەك نیە. چوونكە پیاو ئەگەر لە فیكری ئابڕوودا بێت، هەوڵ نادات ببێتە بەشێك لە كۆماری ئیسالمی، كەواتە ئەگەر لێی بە جەننەتی و ناوی خۆی دا كەسێك ئابڕووەكەی لە بەر درگای ماڵی پاڕایەوە، خۆیان فڕێ داوە، با كاك ئەحمەد لە خەمی

ئابڕوویدا نەبێت.

رۆژن��ام��ەی ك��ورس��ت��ان، م��ۆم��ی ش��ەس��ت و داگیرساند. خ��ۆی تەمەنی س��اڵ��ەی ش��ەش ناسرانی ئەم بەتەمەنترین رۆژنامەی نەتەوەی ئارمانجخواز، چاپەمەنییەكی وەك��وو ك��وردە ئەم ب��ەرچ��اوەك��ان��ی تایبەتمەندییە ل��ە یەكێك ئاورێكی ب��ۆن��ەوە ب��ەم ئێمە ك��ە رۆژن��ام��ەی��ە كورتی لێ دەدەینەوە. هەرچەند دەكرێ لە زۆر گۆشەنیگا و رەهەندەوە تاوتوێی »كوردستان« ن��ووس��ەری ئەم ئ��ەوەی بە رای ب��ەاڵم بكرێ، و ه��ەرەگ��ری��ن��گ��ە تایبەتمەندییەكی دێ��ڕان��ە و ك��ار ش��ێ��وازی لەسەر كاریگەری زۆرت��ری��ن تەنانەت بەردەوامبوونی رۆژنامەكە داناوە، هەر لە كوردستان ئارمانجخوازبوونیەتی. رەهەندی ب��ووەت��ەوە و جگە ب��اڵو سێ دەورەدا چ��اپ و لە سەردەمی زێڕینی كۆماری كوردستان، كە زۆر نووسەری ناوئاشنا و بەهێز تێیدا قەڵەمیان باڵوكردنەوەی و چ��اپ ئیمكانی و ل��ێ��داوە پشتیوانیی و ه��ەب��ووە ئ���ازادان���ە ش��ێ��وەی ب��ە دوو لە بووە، لەگەڵ كوردستانی حكوومەتی دەورەكەی دیكەدا، بە زۆری لە تاراوگە و بە ئیمكاناتێكی كەمی تێكنیكی و ماڵی بەپێی كراوەتەوە. ب��اڵو و چ��اپ خ��ۆی س��ەردەم��ی سایەی ژێر لە ئەوكاتەی چ »كوردستان« لە و چ دەب��وو چ��اپ كوردستاندا ك��ۆم��اری دەورەكانی دواتردا كە زۆر جار لە ژێر رەهێڵەی زاڵ رێژیمەكانی بۆمبارانی و تۆپ ئاگری و ن��ووس��ەران و ب��ووە كوردستان چ��اپ بەسەر هاوكارانی تەنانەت مەترسیی گیانییان لەسەر بووە، هەمیشە وەكوو رۆژنامەیەكی ئارمانجواز نیوەرۆكی كاری كردووە. چاوخشاندێك بەسەر لە باڵوبووەكان هەواڵە دەقی و وتار و بابەت »كوردستان«دا دەریدەخات كە ئەم رۆژنامەیە بارودۆخی الی��ەن��گ��ری ك���ات ه��ی��چ ن��ەت��ەن��ی��ا هەنووكە نەبووە بەڵكوو تەنانەت ئەو كاتەیشی كوردستاندا حكوومەتی سایەی ژێ��ر لە كە ب����ووە، ب��اس��ی ل��ە ئ��ارم��ان��گ��ەرای��ی ك����ردووە. گرێدراوی »كوردستان« ئارمانجخوازبوونی وەكوو كە بووە رۆژنامەكە خاوەنداریی جۆری ئۆرگانی حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێران كاری كردووە و بۆیە بە تاوتوێی ئەم رۆژنامەیە دەكرێ لە چیەتیی خاوەنەكەی و بە تێگەیشتن ل��ە خ��اوەن��ەك��ەی دەك���رێ ل��ە ش��ێ��وازی كاری

رۆژنامەكە تێبگەین. رۆژنامەیەكی وەك��وو رۆژن��ام��ە ك��ارك��ردی ح��ی��زب��ی و ئ��ارم��ان��ج��واز و دوات����ر چ���اپ و ه��ەل��وم��ەرج��ی پۆلیسی و ل��ە ب��اڵوك��ردن��ەوەی

پاشایەتی رێژیمەكانی چاڵەڕەشەكانی خرانە و ك��ۆم��اری ئ��ی��س��الم��ی��ی��ەوە. ئ��ەگ��ەرچ��ی بە سەرنجدان بە پەرەگرتنی ئامرازەكانی پێوەندیی گشتی و بەو پێیەش دەستڕاگەیشتنی خەڵك بە »كوردستان« لە چاوەڕوانییە ئەو ئینتێرنێت، زیاتر پڕوفیشناڵ رۆژنامەیەكی لە كە زیاترە نزیك ببێتەوە و بتوانێ بەرینایی و فرەیی بوارە هەواڵییەكانی زیاتر بكات و ئەم چاوەڕوانییەش كەموكورتی ب��ە و زۆر ه��ەورازون��ش��ێ��وی ب��ە دی، هاتووەتە رادەی��ەك تا خۆی بە تایبەت ماڵپەڕانەی ئ���ەو ئ����ەوەی ه���ۆی ب��ە ب����ەاڵم ئێراندا لە دەبێتەوە باڵو تێدا »كوردستان«یان فیلتێرن و هەروەها بە هۆی ئەوەی الپەڕەكانی و دەكرێن مانیتۆرینگ ئێراندا لە ئینتێرنێت نێوخۆی لە خەڵكەی ئەو كە ئ��ەوە ئەگەری لە دەك��ەن رۆژن��ام��ەك��ەوە بە پێوەندی ئێرانەوە الیەن هێزە ئەمنییەتییەكانی رێژیمەوە بناسرێن ئەڤیندارانی و هاوكارانی گیانی ب��ەوەش و رۆژنامەكە بكەوێتە مەترسییەوە، لە گۆڕێدایە، هەر بۆیە دیسانیش بوارەكە بەرتەسكە و ئاستی

چاوەڕوانییەكە ناكرێ ئەوەندە زۆر بێ. »كوردستان« ئێستا بە هەوڵ و تێكۆشانی دێموكرات ئارمانجخوازانی و خەباتگێڕان پڕنسیپە پاراستنی پێناو لە و دەچێ بەڕێوە ئاستی پ��اراس��ت��ن��ی و رۆژن��ام��ەڤ��ان��ی��ی��ەك��ان ب��ڕواپ��ێ��ك��راوی و خ��ۆش��ەوی��س��ت��ی��ی خ���ۆی لە بەگشتی داوە. ه��ەوڵ��ی خ��وێ��ن��ەران��ی��دا، نێو »كوردستان« رۆژنامەی لە چاوەڕوانییەكان چوونكە ب���ێ زۆر وای����ە ح��ەق��ی��ش و زۆرە خ���اوەن���داری ل��ە ش��ان��ازی��ی��ەك��ی م��ێ��ژووی��ی و پشتبەستن بە شەست و شەش ساڵ ئەزموون، پێناو ل��ە ه��ەوڵ��دان و بەرەوپێشچوون ئ��ەرك��ی بردنەسەرەوەی ئاستی رۆژنامەكە و زیادكردنی دەكات. قورستر و زیاتر خوێنەرانی ژم��ارەی ئەوەی لەبەر كە بوترێ دەب��ێ كۆتاییدا لە »كوردستان« خۆی وەكوو رۆژنامەی نەتەوەیی ئەو بەرهەمیشی و كاركرد و ك��ردووە پێناسە راستییە پشتڕاست دەكاتەوە، هەر بۆیە هەمیشە كە هەبووە خوێنەرانی لە چاوەڕوانییەی ئەو دەستەی یارمەتیی بەرەوپێشچوونیدا پێناو لە لە دووس��ەرە پێوەندییەكی و ب��دەن نووسەرانی

نێوان رۆژنامە و خوێنەرانی پێك بێ.

لە ه��ەم ئ���ەوەی ه��ۆی ب��ووەت��ە ئەمنییەتیدا، باری ماوەی وەشان و شێوازی كارەوە نەتوانێ و بناسرێ پڕوفیشناڵ رۆژنامەیەكی وەك��وو چەندین لە كەموكوڕییەكانی كە ئەوەی هەم »كوردستان« بكرێتەوە. ق��ەرەب��وو بۆ ب���واردا كردووە ك��اری هەلومەرجێكدا ل��ە زۆری ب��ە لە خۆی خوێنەرانی زۆرب��ەی بە دەستی كە رانەگەیشتووە، ئێراندا كوردستانی نێوخۆی ئەمەیش هەم پێشی بەوە گرتووە كە بەو جۆرە جۆراوجۆرەكانی ب��وارە پێویستە و دەب��ێ كە هەواڵیی پیاگرتنی ژێر بخاتە خەڵك ژیانی )پ��وش��ش خ��ب��ری( خ��ۆی��ەوە و ه��ەم كۆسپێكی سەرەكی دروست كردووە لەبەردەم باڵوكردنەوەی ئەم خ��ۆی��دا. خوێنەرانی نێو ل��ە رۆژن��ام��ەك��ە

كەموكوڕییە سەرەكییە كە هەلومەرج بەسەریدا ئاستی ئەوەی هۆی نەبووەتە سەپاندوویەتی، رۆژن��ام��ەك��ە ئ��ەوەن��دە داب����ەزێ ك��ە ئ��ی��دی لە داببڕێ، ت��ەواوی بە خوێنەرانی لە و خەڵك و شۆڕش هەلومەرجی لە كاركردنی بەڵكوو و ن��ووس��ەران بە خوێنەرانی ب��ڕوای و خەبات ك��ارب��ەدەس��ت��ان��ی رۆژن��ام��ەك��ە ك��ە ه��ەڵ��ق��واڵو و بوونەتە ب��وون، خەڵك ئامانجەكانی هەڵگری هۆی ئەوەی كە كەم و زۆر راپۆرت و هەواڵی مەیدانی لە مەیدانی راستەقینە و ژێرپیاگرتنی هەواڵیی رۆژنامە بە رۆژنامەكە بگەیێنرێ و رۆژنامەكە بە كەمیش بێ، بە شێوەی نهێنی لە نێو كۆمەاڵنی خەڵكدا باڵو بكرێتەوە كە لەم پێناوەشدا زۆر كەس گیانیان لەدەست داوە یان

جووت حەوت

هەوراز

ژمارە 572 ـ 15ی بەفرانباری 101390

پەلەقاژەی ریاڵ لە بەرامبەر دۆالردا

ئاخۆ رێژیمی سووریە دەڕووخێ؟و رووخ���ان ب��ۆ ب���وار دەت��وان��ن هۆكارگەلێك چ راستیدا لە بڕەخسێنن؟ دیكتاتۆرەكان لەنێوچوونی وەاڵمدانەوە بە وەها پرسیارێك دژوارە و هۆكارەكەشی، ئەوە دەبنە هۆی كە زۆرانەیە ئەگەرە و بەاڵم ئەو بەرباڵوی و الیەنە گشت واتایەكی نەتوانین ئێمە

بۆ بكەین.تێرۆرەكان، و ك��ودێ��ت��اك��ان ج��ۆرەك��ان��ی ت���ەواوی تەنانەت و ش��ەڕەك��ان��دا ل��ە شكست ش��ۆڕش��ەك��ان، دەقە لە دەتوانین چاوەڕواننەكراو، تێكڕووخانگەلی

كەونارا و ئەمڕۆییەكاندا بدۆزینەوە.دیكتاتۆرەكانیان رووخ��ان��ی ك��ە كەسانەی ئ��ەو یەكیەتیی تێكڕووخانی نموونە بۆ پێشبینی كردووە سۆڤیەتی پێشوو، لە ئاكامدا خۆشیان لە روودانی وەها رووداوێك سەریان سووڕ ماوە و كەم و زۆر هەمیشە لە هەڵسەنگاندنی چۆنیەتی روودانیان ناتوان بوون. دەتوانێ پرسیارێك وەه��ا هێنانەئارای راستیدا لە و رووخ��ان لە نالۆژیكی بێ، چوونكە رادەی��ەك تا و گۆڕانكاری دیكتاتۆرییەكاندا لێكهەڵوەشانی وەرچەرخانگەلێكی زۆر شوێندانەرن. بۆ نموونە ئەو دیكتاتۆرێكی رووخ��ان��ی بوارەكانی كە قەیرانەی و سەقامگیربوون ب��ۆ ب��وار دەت��وان��ێ رەخ��س��ان��دووە بەهێزبوونی حكوومەت و سەرهەڵدانی دیكتاتۆرێكی

دیكە دابین بكا.ب����ەم پ��ێ��ی��ە ب���ۆ چ��ەش��ن��ە ج���ۆراوج���ۆرەك���ان���ی دیاریكراو پرسیارگەلێكی دەب��ێ دیكتاتۆرییەكان بە و ئ��اراوە بهێنرێتە پێیانەوە پێوندیدار روون��ی و پشتبەستن بە نموونە مێژووییەكان بە تێگەیشتنێكی

باشتر و وەاڵمێكی ئاوەزپەسەندتر بگەین.ئەمەیە بین فێری دەتوانین مێژوو لە ئ��ەوەی و قەیران لە دۆخی دیكتاتۆرییەكان لە كە هێندێ كە كاتێكدایە لە ئەمە و دەڕووخ��ێ��ن تێك پشێویدا هەمان دۆخی قەیران بوار بۆ بەهێزبوونی دەسەاڵت و ح��ك��ووم��ەت��ەك��ەی��ان دەڕەخ��س��ێ��ن��ێ. ه��ەر ب��ۆی��ە لە وەاڵم���دان���ەوە ب��ە پ��رس��ی��اری ئ��ام��اژەپ��ێ��ك��راودا دەبێ جۆرە چ لەگەڵ ئێمە كە بگرین بەرچاو لە ئ��ەوە

كەیهان یووسفی

وەرگێڕان: رێبوار فانی وەرگێڕان بۆ كوردی: »كوردستان«

وەرگێڕان بۆ كوردی: »كوردستان«

گڵۆڵەی ئابووریی ئێران كەوتووەتە سەرەولێژییەوە و تەنانەت داهاتی زۆری فرۆشی نەوتیش ئیدی لەسەر داڕمانە حاڵی لە ئابوورییە ئەم ناتوانێ

پێ رابگرێ.و ئ��اب��ووری یەكەكانی دوای ل��ە ی��ەك ق��ەی��ران��ە لێكەوتەكانی، دۆخی ژیانیان بۆ هەر هاوواڵتییەكی ئێرانی رۆژ لە دوای رۆژ دژوارتر كردووە و دەوڵەت و بەرپرسانی حكوومەتیش هەر لە تەپڵی دروشمە بانگەشە ه��ەر ئێستایش و دەكوتن بەتاڵەكانیان جیهانی كۆمەڵگای لەگەڵ رووبەڕووبوونەوە بۆ ناكاریگەربوونی لە باس و رۆژئ��اوا بەتایبەت و گەمارۆ جیهانییەكانی دژی ئەم رێژیمە دەكەن.

بازاڕی ئەرزی ئێران لە بارودۆخێكی ئاڵۆزدایە و نرخی ریاڵ لە بەرامبەر دۆالردا بە تەواوی شكاوە و نرخی هەر دۆالرێكی ئەمریكایی گەیشتووەتە سنووری 1600 تمەن تا ئەو شوێنەی كە لە چەند دۆالر بەپێی ئاڵووێرەكان تاراندا ب��ازاڕی شوێنی

دەكرێن و شتومەك بە دۆالر ئاڵووێر دەكرێن. ئەحمەدی نژاد ماوەیەك لەمەوپێش بە شانازییەوە ئەرزە ب��ە دۆالر، جیاتی ل��ە ك��ە رای��گ��ەی��ان��دب��وو پێی و دەفرۆشێ نەوت دیكە نێونەتەوەییەكانی بەاڵم دەدا، س��زا دۆالر رێگەیەوە ل��ەم كە واب��وو ئابووریی و ئەرز ئاڵۆزی ب��ازاڕی راستییەكانی

قەیرانلێدراوی ئێران، داستانێكی دیكەیان پێیە. بێتوانایی و ئ��ەرز نرخی ئاڵۆزیی درێژەكێشانی سەقامگیركردنی و كونترۆڵ لە ناوەندی بانكی ن���رخ���ی ئ�����ەرز دەرخ�������ەری راس��ت��ی��گ��ەل��ێ��ك��ە كە بەرپرسانی رێژیم بە پەنابردنە بەر ئەو تریبۆنانەی مەبەستی ب��ە و ب�����ەردەوام ل��ەب��ەردەس��ت��ی��ان��دای��ە، بەالڕێدابردنی بیروڕای گشتیی خەڵكی نێوخۆی

ئێران، حاشایان لێدەكەن. هۆكارگەلێكی جۆراوجۆر لەسەر بەرزبوونەوەی 37

هەست بە ئاسایش ناكات و هەاڵوسانی هەنووكە، وەها لە و لێدەكەوێتەوە هەاڵوسانی چاوەڕوانیی پووڵەكانیان دەی��ان��ه��ەوێ خەڵك هەلومەرجێكدا هەناردەكەرانی و پ��ارێ��زراو شوێنێكی بگوازنەوە شتومەكە نانەوتییەكان، ئەرزە بەردەستهاتووەكانیان ئیسالمی كۆماری بانكیی رایەڵەی ناگوازنەوە سەرمایەكەیان لە گرینگ بەشێكی بەمەش و گەمارۆ زیادكردنی بە و واڵت دەرەوەی دەنێرنە

لە سەدی نرخی ئەرز كاریگەرییان داناوە. هەڵگرتنی سوبسیدەكان بووەتە هۆی بەرزبوونەوەی قیمەتەكان، كەم هاتنی بودجەی دەوڵەت بووەتە هۆی جۆرێك »نقدینگی« سەرلێشێواوانە، مەودای نێوان نرخی هەاڵوسانی نێوخۆیی و نرخی هەاڵوسانی جیهانی خستنەبازاڕی لە ناوەندی بانكی و زۆرە ه��ەروا دۆالرە نەوتییەكان بە مەبەستی سەقامگیركردنی نرخی ئەرز بەگومانە و هەر بەم پێیەشە كە خەڵك

نێونەتەوەییەكانیش، بارودۆخی ئابووریی بەتایبەت و ئ��ێ��ران ب������ازاڕی ئ����ەرزی، تووشی ئەو ئاڵۆزی ناسەقامگیرییە و دەبێ كە دەیبینین. لە ناسەقامگیری بووەتە ئەرز بازاڕی ه����ۆی ئ�����ەوەی كە قیمەتەكان بەتایبەت شتومەكە قیمەتی ه�����اوردەك�����راوەك�����ان ب������ەرزب������وون������ەوەی بەخۆیان ب���ەرچ���او شێوەیەك بە ببینن، ك����ە رۆژن�����ام�����ەی رۆژی »ابتكار«، 10ی ش����ەم����م����ە، ب����ەف����ران����ب����ار ل���ەم ب��������ارەوە ن���ووس���ی: یی مگیر قا سە نا «بووەتە ئەرز بازاڕی بەرزبوونەوەی هۆی سەیارە ق��ی��م��ەت��ی هاوردەكراوەكان تا سنووری 9 میلیۆن تمەن. نرخی ریاڵ لەم ساڵدا هەر رۆژە بێنرختر لە رۆژی پێشتر نرخی ل��ەس��ەدی كە 37 ئ��ەو شوێنەی تا دەب��ێ خۆی لە بەرامبەر دۆالردا لەدەست داوە و ئەمەش لە كاتێكدایە كە دۆالری ئامریكا تا 27 لەسەدی نرخی خۆی لە بازاڕە جیهانییەكانی لەدەست داوە. هەنووكە، تا 57 شۆڕشی پاش لە دۆالر نرخی

واتە لە 7 تمەنەوە بووە، بەرامبەر نزیك بە 216 دەوڵەت هەڵبەت تمەن. 1500 ئێستا، نرخی تا بە خستنەبازاڕی دۆالرە راب��ردوودا لە 10 ساڵی بەرزبوونەوەی بە پێشی رادەی��ەك تا نەوتییەكان، ن��ەب��ووای��ە و ن��رخ��ی دۆالر گ��رت��ووە و ئ��ەگ��ەر وا ئێراندا لە هەاڵوسان نرخی بەپێی دۆالر نرخی زیادی كردبایە، ئەوا گەیشتبووەتە نزیك بە 4000

تمەن.«و دۆالر قیمەتی بەرزبوونەوەی ئەم بنەڕەتڕا لە راستەوخۆی كاریگەریی هەاڵوسانە، زۆربوونی لەسەر ئەو سوبسیدانە داناوە كە دەوڵەت بە خەڵكی كرێنیشی هێزی و بڕواپێكراوی رادەی و دەدا دابەزاندووە. لە ساڵی رابردوودا 45 هەزار و 500 تمەن یارانەی نەقدی بە خەڵك دراوە كە دەیكردە دەكاتە ئیمڕۆ كاتێكدا لە دۆالر، 43 بە نزیك بڕە ئ��ەو كرێنی هێزی راستیدا لە و دۆالر 30سەد لە 37 خەڵك، بە دەدرێ سوبسیدەی پ��ارە

دابەزیوە. هەر ئێران بانكيی سیستمی سەر گەمارۆكانی بارودۆخی دەتوانێ ئەمەش و هەیە درێژەیان وا بازاڕی ئێران ئاڵۆزتر بكا. دواجار باراك ئۆباما، سێنای و كۆنگرە پەسندكراوی بودجەی یاسای بەفرانبار 11ی دووشەممە، رۆژی واڵتەی ئەم واژۆ كرد كە لەودا بانكی ناوەندیی ئێرانیش بووەتە ئێران، ناوەندیی بانكی گەمارۆكان. ئامانجی نەوتییەكان داهاتە راگواستنی سەرەكیی كاناڵی بۆ تارانە و بە گەمارۆ خستنەسەر بانكی ناوەندی، ئێران لەمەڕ فرۆشی نەوتەكەی و گۆڕینەوەى بە ئەرز تووشی كێشە دەبێ كە بەمەش رۆژگەلێكی ئێران ئابووریی و ئ��ەرز ب��ازاڕی بۆ قەیراناویتر

پێشبینی دەكرێ.

دیكتاتۆرێكدا بەرەوڕووین.پرسیار ئەوە نیە كە چ هۆكارگەلێك بە شێوەی بەڵكوو دیكتاتۆرێك رووخانی هۆی دەبنە گشتی ئەوەیە كە تا چ رادەیەك كەسی دیكتاتۆر بە شێوەی هەیە. دەسەاڵتی لە هاتنەخوار ئەگەری دیاریكراو لە وەها بارودۆخێكدا دەبێ تایبەتمەندییە ناوازەكانی كەسی دیكتاتۆر لە بەرچاو بگیرێن نەك هەوڵدان و

گەڕانی بێ ئاكام لە یاساكان و هۆكاندا.چەند كەس لە ئێمە پێشبینی دەكرد قەزافی تا لێواری مەرگ خۆڕاگری بكا؟ چەند كەس لە ئێمە پێشبینی دەكرد كە ئیمپراتووریی یەكیەتیی سۆڤیەت لەژێر رێبەریی گورباچۆفدا بێ شەڕ و خوێنڕشتن

لە نێوخۆوە لێك هەڵوەشێ؟بە ت��ای��ب��ەت س��ەرن��ج��ێ��ك��ی پێویستە پ��ێ��ی��ە ب���ەم تایبەتمەندییە رۆحی و دەروونییەكانی دیكتاتۆرێك و شوناس و جۆری دیكتاتۆریی ئەو بدرێ. هەرچەند كە نین بەردەستدا لە الیەنە گشت یاساگەلێگی وەاڵمی پرسیارەكەی ئێمە بدەنەوە بەاڵم تایبەتمەندی دۆزینەوەی لە دەتوانن كە هەن سەرمەشقگەلێك و

وەاڵمدا یارمەتیمان بدەن.لە زۆرێ���ك دوای��ی��دا م���اوەی چەند مانگی ل��ە كارناسانی پرسە سیاسی و نیزامییەكان لەو بڕوایەدان كە حكوومەتی بەشار ئەسەد لە هەڵدێری رووخاندایە لەو تەواوبوونە. لە روو حكوومەتەكەی تەمەنی و كەسانە دەتوانین ئاماژە بە دێنیس راس بكەین. ناوبراو و ئۆبامادایە لە حكوومەتی ڕا خاوەن كەسانی لە لە رووخانی رێژیمی بەشار ئەسەد زۆر بە دڵنیاییەوە دواوە و لەو بڕوایەدایە كە حكوومەتی بەشار ئەسەد و گوشار بەكارهێنانی بە پشتئەستوور بەتەواوی بە پشتئەستوور كە حكوومەتانەی ئەو و سەركوتە وەها شێوەیەكن مەحكووم بە لەنێوچوونن و سەركەوتن ه��ی ئ���ەوان ن��ی��ە. ب���ەاڵم ئ��اخ��ۆ تەنیا رادەرب���ڕی���ن و دەتوانێ ئەسەد بەشار رووخانی بە بوون گەشبین

رێ نیشاندەر بێ؟لەگەڵ دژب��ەی��ەك نموونەی دوو باسی ئێستا

دراوسێیەتیی ل��ە ك��ە دەك���ەی���ن ئ��ی��دەی��ەك��دا وەه���ا سووریەدا واتە ئێران روویان داوە. لە ساڵی 1953دا كات ئ��ەو وەزی���ری س��ەرۆك موسەدیق، محەممەد دابین ش��ای رووخ��ان��ی و دوورخ��س��ت��ن��ەوە هۆكانی كرد و بە میلیۆنان كەس لە سەرانسەری ئێران ئەم پاش ماوەیەك شا بەاڵم كردە جەژن. سەركەوتنەیان گەڕایەوە بۆ ئێران و بەخێرایی موسەدیقی لەسەر كار البرد و بواری بۆ درێژەی حكوومەت و هێژموونیی خۆی پێك هێنا و دیسان خەڵك لە هاتنەوەی شا بۆ

واڵت شاد و خۆشحاڵ بوون.بەم پێیە رێژیمەكان هێندێ كات دەرفەت و بواری بەدەست هێز دووب��ارەی نوێكردنەوەی و سەرهەڵدان ئامادەبوونی شایەتی 2009دا هاوینی لە دێنن. میلیۆنیی خەڵكی ئێران لە شەقامەكان بە مەبەستی بەرباڵو ساختەكاریی ل��ە ن��اڕەزای��ەت��ی دەرب��ڕی��ن��ی سەرلەنوێی نیشانكردنی دەس��ت و ه��ەڵ��ب��ژاردن لە سەركۆماریدا پلەی لە ن��ژاد ئەحمەدی مەحموود و س��ەرك��وت ئیسالمی ك��ۆم��اری رێژیمی ب��ووی��ن. كوشاری دەست پێكرد بەاڵم ناڕەزایەتییەكان درێژەیان دەیبینین س��ووری��ەدا ل��ە ئێستا ك��ە ئ���ەوەی كێشا. ب��ە ه��ەم��ان شێوەیە. س��ەرك��ەت و زەب��روزەن��گ��ێ��ك كە رێژیمی بەشار ئەسەد بەڕێوەی دەبا وادێتە بەرچاو بەرباڵودا رەهەندگەلێكی لە و نەبووە كاریگەر كە كێشەدا لەگەڵ رێژیمەی ئ��ەم یاسایی ئێعتباری مانەوەی هۆكاری گرینگترین ك��ردووە. ب���ەرەوڕوو توندی س��ات��ە س��ەرك��وت��ی ئ��ەم ت��ا ئ��ەس��ەد رێژیمی دژبەران، دەستبەسەركردن، ئەشكەنجە و كوشتوبڕی خەڵك بووە. نموونەگەلێكی دیكەش لە مێژوودا هەن كە بە پەنابردن بۆ كوشتوبڕ و خوێنڕشتن خۆیانیان لە رووخان دەرباز كردووە. لەوانە بەهاری پڕاگ لە لە سەرەتادا سەركوت و ساڵی 1968، شوێنێك كە گوشارێك كە لە الیەن یەكیەتیی سۆڤیەتی پێشووەوە بەكار دەبرا بێ ئاكام بوو بەاڵم لە كۆتاییدا توانییان هەروەها ب��گ��رن. ب��ەدەس��ت��ەوە رەوش��ەك��ە كونترۆڵی روودانی هێندێ لە شۆڕشە رەنگییەكان لە واڵتانی

سەر بە یەكیەتیی سۆڤیەتی پێشوو كە لە سەرەتادا وا دەهاتە بەرچاو كە حكوومەتی سەرەڕۆ لە هەڵدێری بااڵدەستیی دیسان ماوەیەك پاش بەاڵم رووخاندایە

خۆی بەدەست دەهێنایەوە.بە و دوورودرێ������ژی ب��ە دەت��وان��ی��ن ئێستادا ل��ە وردەكارییەوە بڵێین كە ناڕەزایەتییەكان و پێكگەیشتنی خەڵك لە سووریە و تەنانەت واڵتانێك وەك لیبی و ناتوانین فۆرمیان گرتووە. شێوەیەك بە چ توونێس پێشبینی بكەین كە رێژیمی ئەسەد تا كەی درێژە بە كوشتوبڕی خەڵكی سووریە دەدا و بە سەرنجدان ناتوانین ناوبراو حكوومەتی تایبەتمەندییەكانی بە هۆیەك بدۆزینەوە بۆ ئەوە كە رادەی توندوتیژییەكان كەم بكاتەوە. بە وردی ناتوانین پێشبینی بكەین كە چ ژمارەیەك لە ئەندامانی سوپای سووریە دەچنە ریزی دژبەرانەوە و وێنەیەكی تەواو روون لە چۆنیەتی و چۆنایەتیی خەباتی رێبەرانی سوپای ئازادیبەخشی سووریە لەگەڵ سوپای 700 هەزار كەسیی ئەسەد لە دەستدا نیە. گرینگتر لە هەموو هەواڵێكی ورد لەوە كە ئاخۆ و تا چ رادەیەك ئۆپۆزیسیۆنی سووریە

یارمەتی و پشتیوانیی دەرەكی بەدەستهێناوە نیە.فاكتەری یارمەتی لە دەرەوە دەتوانێ لە هۆیەكانی جێگای زۆر بێ. ئەسەد چارەنووسی دیاریكەری داخ و بێهیواییە كە تیۆریسیەنێكی وەك دێنیس راس لە كردەكی رێگەچارەیەكی هێنانەئارای باتی لە پێوەندی لەگەڵ قەیرانی سووریەدا تەنیا بە دروشم و قسە رازی دەبێ. شەڕ و ملمالنێیەكی گەورە لە سووریە لە ئارادایە. بە دڵنیاییەوە سەركەوتوویەك و دۆڕاوێكمان لەم گۆڕەپانەدا دەبێ. ئەگەر خوازیاری ئەوەین كە ئەسەد دۆراوی ئەم گۆڕەپانە بێ، هەروا كە ئۆباماش هۆگریی خۆی بەم بابەتە راگەیاندووە دەخ���وازێ كە ئ��ەوە ب��ارودۆخ��ی هەنووكە پێیە ب��ەم و یارمەتی ئەسەد بەشار دژب���ەری گرووپەكانی پشتگیری بكرێن. ئەگەری ئەوە كە ئۆپۆزیسیۆنی بگا سەركەوتن بە دەرەك��ی پشتیوانیی بێ سووریە كەمە. راست هاوشێوەی ئەوە كە لە لیبیدا رووی دا

چوونكە دژبەرانی قەزافی بێ پشتیوانیی نیزامیی هۆیە بەم بڕووخێنن. ناوبراو نەیاندەتوانی رۆژئ��اوا نەكرێ خۆیدا كاتی لە پشتیوانییەك وەها ئەگەر رەوشەكەدا سەر بە دووب��ارە ئەسەد بەشار لەوانەیە

زاڵ ببێ.پشتیوانیی پتەوی ئۆباما لە جوواڵنەوە و راپەڕینی ئێعترازیی خەڵكی ئێران لە ساڵی 2009دا دەیتوانی بوار بۆ گۆڕانكاریی بنەمایی لە ئێراندا بڕەخسێنێ ب��ەاڵم ئ��ەم ك��ارە ن��ەك��را. ه��ەر ئ��ەم پشتگوێخستن و بوو ئامریكاوە دەوڵ��ەت��ی الی��ەن لە وەدرەنگكەوتنە بە هۆی ئەوە كە ئەمڕۆ لە رووداوەكانی سووریەدا رێژیمی پشتیوانیی ب��ە ئ��ەس��ەد ب��ەش��ار م��اف��ی��ای كۆماری ئیسالمی بە شێوەیەكی دڕندانە خەریكی سەركوت و كوشتوبڕی خەڵكی ئەم واڵتە بێ. ئەوان )ئۆباما( ئامریكا حكوومەتی كە دڵگەرمن بەوە هەنگاوێك دژیان ناهاوێژێ. هەرچەند ئۆباما بابەتی بەاڵم ئاراوە هێناوەتە سووریەی لە رێژیم گۆڕینی ئێران هەمبەر لە هەڵوێستی هاوشێوەی ئێستا تا ئەوتۆی پشتگیرییەكی دا، رووی تێیدا ئ��ەوەی و لە دژبەرانی بەشار ئەسەد نەكردووە و لە ئەنجامدا زۆری ئاوەاڵییەكی دەست سووریە دیكتاتۆری بۆ شەڕێكە س��ووری��ە ئێستای قەیرانی رەخ��س��ان��دووە. پێشبینی رووداوە و رێبەری ئیرادە، هێز، نێوان لە و ه��اوك��اری بە س��ووری��ە دیكتاتۆری ن��ەك��راوەك��ان. ستەمكاری و لەمێژینە پشتیوانی هاوئاهەنگیی خۆی واتە كۆماری ئیسالمی لەو خەیاڵەدا نغرۆن كە ئەوان بەسەر قەیران و بارودۆخی مێژوویدا زاڵن. رووداوەكانی لە ئاگایان وردی بە ئێران خەڵكی سووریەیە. ئەگەر ئۆپۆزیسیۆن لە سووریەدا بتوانێ بە یارمەتی و پشتگیریی هێزی دەرەكی بە سەركەوتن بگا دەبێتە هۆی هیواوەبەرهاتن و دڵگەرمیی زۆر لە

نێو خەڵكی ئێراندا.

Michael Ledeen :نووسەرpjmedia.com :سەرچاوە

11 ژمارە 572 ـ 5ی ژانویەی 2012

دیكتاتۆرییەت و پێشكەوتنی تكنیك

بەكرێگیراوانی خۆجێیی و سیاسەتی حیزبە كوردستانییەكان

بۆ هاوكاریی زیاتری هێزە دێموكرات و پێشكەوتووەكانی ئێران تێبكۆشین

ع .رۆژهەاڵت

ئاگری ماكۆ

نامە ئەنیشتەین ئالبرێرت 1939دا لە كاتێك بەناوبانگەكەی سەبارەت بە زانست و چەكی ناوكی بۆ روزوێڵت دەنووسێ چ باوەڕ نەدەكرا ئەو نامەیە سەرەتایەك بێت بۆ هاتنەگۆڕی سیاسەتێكی نوێ لە ئاستی نێودەوڵەتیدا بەاڵم نەتەنیا لە 6ی ئاگۆستی كردە ئامریكای یەكگروتوەكانی هەرێمە 1345دا براوەی شەڕی دووهەمی جیهانی بگرە ئەو مێژووە لە ن��وێ سیاسەتێكی دەستپێكی س��ەرەت��ای ب��ووە ئەوەیە سەرەتایی پرسیاری نیودەوڵەتیدا. ئاستی لەسەر شوێنێكیان چ ن��اوك��ی چەكی و زان��س��ت

پێوندی و سیاسەتی نێودەوڵەتیدا داناوە؟ پێدادانی و 1945 ئ��اگ��ۆس��ت��ی 6ی پ���اش ژاپۆن لە هیرۆشیما لە »كوڕەچكۆلە« بۆمبی ناوبراو، بۆمبی وێرانكاریی ئاستی دەركەوتنی و چەكی تایبەتی بە و ناوكی زانستی بەگشتی ناوكی سەرنجی سیاسەتوانان و دەسەالتخوازانی بۆ ناوبراو چەكی وێرانكاریی و راكێشا خۆی الی بوو بە هێمای دەسەاڵتدارێتی لە ئاستی جیهاندا و ئەوەش بە گشتی توانی برەو بە پشبڕكێی ناوكی جیهان دەسەاڵتەكانی زۆرب��ەی و بدا جیهاندا لە بەگشتی هەبێت. ناوكییان چەكی كەڵكەڵەی ن��اوك��ی دوو وات���ای���ی بۆ خ��اون��دارێ��ت��ی چ��ەك��ی كۆمەلگای جیهانی هەبوو: 1�پێشكەوتنی زانستی 2� دەسەاڵتدارێتی یان بااڵدەستی لە بەرەوڕووبوونەوە

لەگەڵ دەسەاڵتگەلی نەیار لە ئاستی جیهانیدا.ئەگەر بمانەوێ روونتر باسی ئەوە بكەین دەبێ بڵێین كە خاونداریی چەكی ناوكی هاوكات لەگەڵ ئەوەی كە وەك ئاستێك لە پێشكەوتن بۆ واڵتانی خۆ لە بەرگریكردن شێوەیەكیش دەژمێرا، جیهان ناوكی چەكی واڵتێك ئەگەر كە واتایە بەو بوو ئەویش كە ببایەتەوە واڵتێك ب���ەروڕووی و ببایە كەڵكوەرگرتن ئەگەری بوایە، ئەو چەكە خاوەنی لەو چەكە كەمتر دەبوو، بەو شرۆڤەیە كە هاوكات هەردوو الیەن دەتوانن زەربەی زۆر كوشندە لە یەك

بەشی یەكەمل��ە م���اوەی چ��ەن��د س���ەدەی راب�����ردوودا ل��ە نێو جەماوەری خەڵكی كوردستاندا، چ ئەو كاتەی كە كورد تا ئەم ئاستە بە خودئاگایی ناسیۆنالیستی نەگەیشتبوو و چ لە سەردەمی ئێستادا و بەتایبەت ل��ە ی���ەك س����ەدەی راب�������ردوودا، ه��ەم��ی��ش��ە باسی یان خۆجێیی بەكرێگیراوی ن��اوی بە دی��اردەی��ەك جاش لەگۆڕێدا بووە كە لە كەس شاراوە نیە كە لە نێو نەتەوەی كورددا ئەم وشە، یەكێك لە بێزراوترین

وشەكانە.وش���ەی ب��ەك��رێ��گ��ی��راو وەك���وو پ��ەڵ��ەی��ەك��ی رەش دەدرێ كەسانە ئ��ەو تەوێڵی ل��ە هەمیشەیی و دژی ب��ە نائاگاییەوە ب��ە ی��ان ئاگاییەوە ب��ە ك��ە و دەنێن هەنگاو نەتەوەكەيان بەرژەوەندییەكانی تەنانەت هێندێ جار خۆیان دەبنە هۆكاری سەرەكیی سەركوتی داخوازییەكانی نەتەوەكەیان. لە مێژووی بە تا لە سەردەمی سەفەوییەوە كوردستاندا، هەر ئەمڕۆ و لە هەر قۆناخێكدا، بە جۆرێك بۆ وشەی جاش خەسارناسی كراوە. خەسارناسی خۆفرۆشیی و ئەدەبی شێوازی بە جار هێندێ بەكرێگیراوان، بە شێوەی شێعر و هێندێ جار بە شێوەی گۆڕانی و خیانەت بە ك��ارە ئەم هەموویاندا لە كە ك��راوە پەڵەیەكی رەش لەقەڵەم دراوە. لە نێو شێعرەكاندا، وشەی شێوەیەك بە دەك��رێ كە ل��ەوان��ەی یەكێك بەكرێگیراوی تێدا بدۆزیتەوە، بەیتە بەناوبانگەكەی بە كەسێك نیوەرۆكەكەی، بەپێی كە »دم��دم«ە بە خیانەتكردن بە لیتانی« »ئەحمەدبەیك ناوی قەاڵی ئاوی سەرچاوەی برادۆست، ئەمیرخانی ئاكامدا لە و دەدا خان دوژمنانی نیشانی دمدم ئ��ەم خیانەتەی دەك���وژرێ���ن. ه��اوڕێ��ی��ان��ی و خ��ان 500 ئ��ەو درێ��ژای��ی ب��ە لیتانی ئەحمەدبەیگی

بدەن. لە الیەكی دیكەوە چەكی ترسێنەر هێمایەكی وەك ناوكی ب���وو ب��ۆ ئ���ەو دەس��ەاڵت��ان��ی كە خ��اوەن��ی ن��ەب��وون و ئ��ەوەش هەر خۆ لە بەرگریكردن وەك دەك��را سەیری بكرێ. بۆ باسی یەكەم سۆڤیەتیی یەكێتی هەوڵەكانی جاران لە پاش شەڕی دووهەمی خاوندارێتی چەكی بۆ جیهانی ئەگەری راس��ت��ی��دا ل��ە ن��اوك��ی لە ئامریكای كەڵكوەرگرتنی خۆی دژی لە ناوكی چەكی كەم كردەوە و بۆ باسی دووهەم پالن و هەوڵی ئیسرائیل لە پنجا خاوندارێتی بۆ شەستەكاندا و

چەكی ناوكی بۆ خۆپاراستن لە چنگ واڵتانی ع����ەرەب ب��اش��ت��ری��ن ن��م��وون��ەك��ان��ی ب��ەردەس��ت��م��ان و

سەلمێنەریی باسەكانی سەرەوەن.:2

دەس��ەاڵت��داری��ی ئ��ێ��ران ل��ە س��ەرەت��ای 1353وە هەوڵی ئەوەی بوو كە وەك واڵتێكی خاوەن زانستی دەكرێ سەرەكی هۆكاری دوو بناسرێ. ناوكی ئەوكات ئێرانی هەواڵنەی ئەو پشتوانیی وەك��وو واڵتێكی وەك ئ��ێ��ران ن���اوی �1 بكرێت، دی���اری خاوەن دەسەاڵتی ناوكی بڕوا، 2� ئێران خوازیاری سەركردایەتیی واڵتانی رۆژهەاڵتی ناوەڕاست بوو و چەكی ناوكی بە هێمای دەسەاڵت دەزانی و بە

پشتیوانی سیاسەتەكانی خۆی دادەنا.پاش سەركەوتنی شوڕشی نەتەوەكانی ئێران لە 1357دا، دەسەاڵتی تازەپێگەیشتوو چەند دروشمێكی كردە هێمای سەرەكیی خۆی، سەرەكیترین دروشم دەرەوەی بۆ ئیسالمی شۆڕشی ه��ەن��اردەك��ردن��ی وەك تازەپێگەیشتوو دەس��ەاڵت��داران��ی ب��وو. ئێران دەس��ەاڵت��داران��ی ك��ۆن ی��ەك روان��گ��ەی��ان سەبارەت

ساڵەی لە رووداوی دمدم تێدەپەڕێ، لە ئەدەبیاتی زارەكی و نووسراوەیی نەتەوەی كورددا هاتووە.

كە هاتووە كوردستاندا مێژووی لە ه��ەروەه��ا كاتێك راپەڕینی میرموحەممەد رواندز لە سەركەوتن

نزیك دەبووەوە، مەالیەك بە ناوی مەالئیدریس بوو، بتلیسی كە مۆرەی عوسمانییەكان

عوسمانی ئ��ی��م��پ��رات��ۆری فیتی ب��ە فتوایەكی دەرك��رد و شەڕ لەگەڵ

لەگەڵ ش���ەڕ ب���ە ع��وس��م��ان��ی ئ��ی��س��الم و خ����وا ن����او ب����رد و ئەمەش بووە هۆی لێكترازان و دواتر شكستی راپەڕینی روان���دز. میرموحەممەد ئێستا، ت��ا ك���ات���ەوە ل���ەو ل��ە م��ێ��ژووی زارەك����ی و كوردەكاندا، ن��ووس��راوی بتلیسی ئیدریسی مەال ئەحمەدبەیگ وەك ه��ەر كەسێكی ب���ە ل��ی��ت��ان��ی بەكرێگیراو و س��ەرش��ۆڕ

ناوی دەبرێ. شكڵگرتنی پ��������اش

ن��اس��ی��ۆن��ال��ی��زم��ی ك�����وردی و مافی پ���رس���ی ه���ات���ن���ەگ���ۆڕی

دەیان دام��ەزران��ی و ك��ورد نەتەوەی داڕمانی و جیهاندا لە نوێ دەوڵەتی

و عوسمانی و ق��اج��اڕ ئیمپراتورییەكانی نەتەوەی لەسەر دووق��ات زوڵمی رەوابینینی بە

كورد، كوردەكانیش بە درككردن بە هەلومەرج هاتنە گۆڕەپانەكەوە و هاواری مافخوازانەیان بەرز كردەوە. لەم نێوەدا كەسانێك بوون كە رێگەی بوون بە جاش

ئێران لە ئیسالمییەكان هەبوو، ناوكی پرسی بە پشتیوانیی وەك ناوكییان چەكی خ��اون��دارێ��ت��ی سیاسەتەكانی خۆیان لە ئاستی نێودەوڵەتیدا دەدی. ئەگەر وەك واڵتێكی خاوەنداری وایە ئەوان الیان چەكی ناوكی بناسرێن، ئەو چەكە دەبێتە هۆكاری بەرگری لە هێرشكردنە سەر ئێران و ئەوەش واتای ئەوەی هەیە كە دەسەاڵتدارانی ئیسالمی لە ئێران دەتوانن بڕەو بە سیاسەتی هەناردەكردنی شۆڕشی ئیسالمی بۆ دەرەوەی ئێران بدن، بە واتایەكی دیكە پشتیوانیی ناوكی چەكی كە وای��ە الی��ان ئ��ەوان

سیاسەتی دەرەكییان دەبێت.هاوكات لەگەڵ ئەوە، دەسەاڵتدارانی ئیسالمی ل��ە ئ��ێ��ران ل��ەو ب���ڕوای���ەدان ك��ە چ��ەك��ی ن��اوك��ی بۆ �1 هەبێت، كاركردی دوو دەك��رێ ئێران ناوخۆی بەوەی بكات دلخۆش ج��ەم��اوەر و خەڵك یەكەم �2 پێشكەوتووە، و پڕدەسەاڵت ئێران واڵتێكی كە بەرهەڵستكاران و نەویستانی لە مەترسیی بەردوام بخات بە هەڕەشەی كەڵكوەرگرتن لە چەكی ناوكی

لە دژی ئەوان و جەماوەری الیەنگریان.

قازانجی هۆی بە و هەڵبژارد بەكرێگیراویان و هەموو م�����ادی�����ی�����ەوە، ب����ە

توانایانەوە دژی خەڵكەكەی خۆیان شەڕیان كرد.

:3پ��اش 37 س��اڵ وزەگەی ناوكیی بوشێهر دەست بەكار ئ��ەو هەنگاوە پ��اش دەب��ێ��ت، ئەوەیە س��ەرەك��ی پ��رس��ی��اری هەنگاوە ئ����ەو چ���ەن���دە ت���ا ئیسالمی دەس���ەاڵت���داران���ی ل���ە داخ���وازی���ی���ەك���ان���ی���ان بۆ خاوەندارێتی زانست و چەكی

ناوكی نزیك دەكاتەوە؟بڵێین دەب�����ێ س����ەرەت����ا دەنگۆیەكی یەكجار زۆر هەیە كە دەسكەوتەكانی كۆماری ئیسالمی لە بواری زانستی ناوكییەوە لە واڵتانێكی وەك ب��اك��ووەوە وەرگ��ی��راون، زۆر بە پاكستان و ك��ورەی روونی و بە پێی رێكەوتنەكان دەزانین كە واڵتی روسیە پشتیوانیی زانستیی وزەگەی بوشێهر دەكا و دیارە لە ماوەی رابردوودا بۆمان روون بۆتەوە كە واڵتی ناوبراو زۆر پێبەندی رێكەوتنەكانیشی نیە. ئاستێك چ تا نیە روونیش ئەوە لەگەڵ هاوكات یارمەتیدەریی ئێرانە بەاڵم تەنیا بەرژەوەندیی واڵتی خۆی لەبەر چاوە، روونە لێرەدا وەك چۆن دەكرێ یارمەتیی روسیە كە هەیە ئ��ەوە ئەگەری بڵێین ئێران بدا لە وەدەستهێنانی چەكی ناوكی، ئەگەری پرۆسەكەدا درێ���ژەی لە روسیە كە زۆرە ئ��ەوەش بڵێین سەرەتا دەك��رێ بویە ن��ەدا، ئێران یارمەتیی وەدەستهێنانی بۆ ئیسالمی كۆماری هەوڵەكانی چەكی ناوكی روون نیە تا كوێ دەرێژەیان دەبێت، هۆی ناوكییەكەیبە زانستی كە ه��ۆك��ارەی ب��ەو بواری ل��ە ئ��ێ��ران پێشكەوتنی و نێوخۆ ب��ەه��رەی هەرچەند ئەوە، لەگەڵ هاوكات نیە. زانستییەوە رێكەوتنەكانی نرخی روون��ی رێژەیەكی ئێستا تا بۆ هەموو بەاڵم نیە، لەبەردەستدا روسیە و ئێران

ئەو كەسانە بە تێپەڕینی كات و بە ناسین و دركی خەڵك لە خەباتی رزگاریخوازانەی نەتەوەی كورد بە جاش ناوزەد كران و لە بەرامبەردا، ئەو كەسانەی لە رەوا لە بەرگری و چ��ەك دای��ە دەستیان كە و یەكەمیان ئامانجی ك��ردە گەلەكەیان ماڵیان و گیان لە گەكەیان پێناو لە فیدا گیانیان تەنانەت و گ��وزەران كرد، وەكوو پارێزەرانی نەتەوە یان دەركرد ناوبانگیان پێشمەرگە خەڵكەكەیان الی ل���ە و پیرۆزییەكی زۆریان هەبووە و بوونەتە رەمزی مانەوە و خەباتی نەتەوەی كورد و رۆژ لەگەڵ بە ژمارەیان هێزەكانی ب���وو. زی���اد بەسەر دەس�����ەاڵت�����دار خ���اك���ی ك���وردس���ت���ان، چاوبەستگەلێكی ب��ە دا هەوڵیان ج��ۆراوج��ۆر ژمارەیەك كەس بە تەماح هەڵخەڵەتێنن ئیمكانات و ئ����ام����رازی ب��ی��ان��ك��ەن��ە و خۆیان سیاسەتی بەجێهێنانی ل��ە هیچ ل���ەم رێ��گ��ەی��ەش��دا و دەرەتان و رێگەیەكی نەسڵەمینەوە كە ئامانجی سەرەكییان لەم كارە، دوو

مەسەلە بوو:بەكرێگیراوی ب��وون��ی بەبێ بێگومان �1ئاسانی بە ك��ورد نەتەوەی دوژمنانی خۆجێیی، لە و داوەوە بخەنە پێشمەرگەكان نەیاندەتوانی الیەكی دیكەوە بۆ رووبەڕووبوونەوە لەگەڵ خەڵكی

كۆمەڵگای ئێران و چاوەدێرانی رامیاری دیارە كە گەمارۆی ئابووری ئێستای سەر ئێران لە راستیدا بواری لە ئێرانە ناڕوونەكانی هەوڵە دەرەنجامی كە ك���ردووە وای ئ��ەوەش ه��ەر و ناوكی زانستی كۆمەڵگای ئێران بۆی دەركەوێ كە دەسەاڵتدارانی ئیسالمی لەو واڵتە پێبەندی بەرژەوەندیی نەتەویی پاوانكردنی بۆ هەوڵیان زیاترین و نین و گشتی

دەسەاڵتە.لێرەدا دەكرێ بڵێین، نەتەنیا كرانەوەی وزەگەی كۆماری ج��ەم��اوەری پێگەی بوشێهر ناوكیی پێچەوانە بە بگرە ن��ەك��ردووە، قایمتر ئیسالمی ه��ەوڵ��ەك��ان��ی ب��ۆ وەدەس��ت��ه��ێ��ن��ان��ی چ��ەك��ی ناوكی و نێودەوڵەتی ب��واری لە رێژیمە ئەو توانیویەتی

نێوخۆییەوە توشی گرفتی زۆر قووڵ بكات.لە بواری نێودەوڵەتییەوە گەمارۆی ئابووری دراوە و ئەوەش نێوخۆی واڵتی تووشی گرفتی بێكاری و ئابووری كردووە، ئەگەر ئەو گرفتانە پاوانخوازی، پێشێلكاریی مافی مرۆڤ� و داخراویی كومەڵگایان بێتە سەر، تەنیا یەك شرۆڤە بۆ چاوەدێرانی سیاسی نەیتوانیوە نەتەنیا دەهێڵێتەوە كە كۆمار ئیسالمی هاوسەنگیی لە نێوان وەدەستهێنانی چەكی ناوكی ب��ك��ات، تەنانەت ن��اوخ��ۆی��ی س��از و رەزام��ەن��دی��ی هەوڵی وەدەستهێنانی چەكی ناوكی ئەو رژیمەی لە بواری پاوانكردنی دەسەاڵتیش تووشی گرفتی بەشێك بڵێین دەكرێ بۆیە ك��ردووە، لەبڕاننەهاتوو لە ئیسالمی كۆماری ئێستای سەركوتەكانی لە ئیسالمین رژیمی هەوڵەكانی دەرەنجامی نێوخۆ،

لە بواری زانست و چەكی ناوكییەوە.وزەگەی كرانەوەی بڵێین دەك��رێ كۆتاییدا لە نەتەوەكانی ب��ەرژەوەن��دی��ی لە نە بوشێهر ناوكیی رژیمی ب��ەرژەوەن��دی��ی دەتوانێت نە و ب��وو ئێراندا چاوەڕوانی بۆیە بپارێزێت، ئێران لە ئیسالمی ئەوەشی لێناكرێ كە هیچ الیەنێك چ دەسەاڵتداران سەیری دەسكەوتێك وەك بەرهەڵستكارانی چ و

بكەن.

كەسانێك بە پێویستیان شاخاوی، سەرزەوینێكی ناوچەكە و بن سەرزەوین هەمان خەڵكی كە بوو

بناسن. 2� رێژیمەكانی زاڵ بەم كارە بنەڕەتی شەڕێكی و كوردەكان نێوان لە كە داڕش��ت ماڵوێرانكەریان بە كوردستانییەكانەوە حیزبە الی��ەن لە بەتایبەت ئ��ەم پیالنە ن��اس��راوە كە بەپێی ب��راك��وژی ش��ەڕی ئەهریمەنییە، رێژیم لە وەها شەڕێكدا چ پێشمەرگە بكوژرێ و چ جاش، ئەوەی خەسار دەبینێ هەر نەتەوەی رۆڵەكانی هەر ئ��ەوە و ك��وردە نەتەوەی ل��ە الی��ەك��ی دیكەوە ك��ە یەكتر دەك����وژن. ك���وردن دووبەرەكێی وەڕێخستنی هۆی دەب��ووە پیالنە ئەم عەشیرەیی و تایفەیی لە نێوان تایفە و عەشیرەتە

كوردەكاندا.رێژیمەكانی زاڵ بەسەر كوردستان، لەم پێناوەدا بە سەرمایەدانان لەسەر هێندێ كەسی ماڵپەرەست و بە تەماح وەبەرنانی ماددی و ماڵی، ئەو كەسانەی لە قیمەتیان و نرخ كە بەكرێگیراوگەلێك دەك��ردە پێناو ل��ە ك��ە ب��وو براگەلەیاندا ئ��ەو لەنێوبردنی

بەرگری لە نەتەوەكەیان، دەستیان دابوو چەك. شێوەی بە 1927 ساڵی لە كە قۆناخەدا لەم سیستماتیك دەستی پێكرد و تا راپەڕینی ئارارات 1945دا ساڵی لە كوردستان كۆماری دوات��ر و ب��ەداخ��ەوە رێ��ب��ەران��ی ئەوكاتی درێ���ژەی ه��ەب��وو، ئەم بۆ وەاڵمێكیان هیچ كوردستان كۆمەڵگای دیاردە كە ببوونە هێزێكی رێكوپێكی خائین، نەبوو و تەنانەت هێندێ لەو كەسانە لە پلەكانی سەرەوەی

ئەو شۆڕشانەدا بەشدارییان كرد.

وەرگێڕان بۆ كوردی: »كوردستان«

وشەی بەكرێگیراو

وەكوو پەڵەیەكی رەش و هەمیشەیی لە تەوێڵی ئەو

كەسانە دەدرێ كە بە ئاگاییەوە یان بە نائاگاییەوە بە دژی

بەرژەوەندییەكانی نەتەوەكەيان هەنگاو دەنێن و تەنانەت هێندێ جار

خۆیان دەبنە هۆكاری سەرەكیی سەركوتی داخوازییەكانی

نەتەوەكەیان

Organ of the Central Committee of Democratic Party of Iranian KurdistanNo: 572 5 Janu 2012

رۆژنامەی »كوردستان« و ماڵپەڕەكانی حیزبی دێموكراتی كوردستانی ئێرانلە تۆڕی جیهانیی ئینتێرنێتدا:

www.kurdistanmedia.cominfo@kurdistanmedia.com

http://www.pdki.org pdkiran@club-internet.fr

دداننان بە كاریگەربوونی بایكۆتی شانۆی هەڵبژاردن

شانۆیەكی ب��ەڕێ��وەچ��وون��ی ب��ەرەب��ەری ل��ە كۆماری لە هەڵبژاردن ن��اوی ژێر لە دیكە كۆماری سەرانی ج��ارە ئەم و ئیسالمیداین ئیسالمی زیاتر لەوەی وەكوو جارەكانی پێشوو بن ناڕاست پروپاگەندەی و خەریكی شانتاژ بكەن، ئینتخاباتی« »ش���ووری لە ب��اس و خەریكی هەڕەشەوگوڕەشەكردنن و لە جیاتی سیاسەتمەدار و مەال، كاربەدەستە سەربازییەكانن ئەم بەاڵم گۆڕەپانەكە. پاڵەوانی بوونەتە كە شانانە لە چەك و لەپێ پۆتین كاربەدەستە كە ئیمڕۆكە چ نیە لە ئێراندا قسەی لەسەر نەكەن و خۆیانی تێهەڵنەقوڕتێنن، جاری وایە بۆچوونێك دەردەبڕن كە ئەگەرچی مەبەستێكی لە ب��ەاڵم هەیە، دەربڕینیان لە دژەگەلییان راستیی هێندێ دەرخ����ەری ك��ات��دا ه��ەم��ان

گۆڕەپانی سیاسی هەنووكەی ئێرانن. راوێژكاری ج��ەوان��ی، ی��ەدوڵ��اڵ س����ەردار پاسدارانی س��پ��ای گشتیی ف��ەرم��ان��دەری لە لەمەوبەر رۆژ چەند ئیسالمی كۆماری وتووێژێكدا لەگەڵ هەواڵنێریی ئیسنا، وتی: »ئێمە بۆ ئیسالم شۆڕشمان كرد، چاكسازی لەم بوارەدا چ واتایەكی هەیە؟«. ئەمە تەنیا هەر بەڵكوو نیە، سپا فەرماندەرێكی قسەی كەسێك باوەڕی بەو رێژیمە هەیە، باوەڕی بە نیە، چوونكە كۆماری ئیسالمی چاكسازی خۆیدا تەواوەتیی لە ئ��ەوان��ەوە روان��گ��ەی لە نەگۆڕە و هەر جۆرە گۆڕانكارییەك لەودا بە واتای رووخانی مەدینەی فازلەكەیانە. ئێستا ئاشكرا بە رێژیمە ئەو كاربەدەستانی ئیدی دێن و ئاوی پاك دەكەن بەسەر دەستی هەموو جارەكانی نەریتی بە دەی��ان��ه��ەوێ ئ��ەوان��ەی پێشوو، بیر لە بانگەشەكردن بۆ چاكسازی و كەڵكئاژۆوەرگرتن لە دەنگی خەڵك بكەنەوە.

پاسداران س��پ��ای ف���ەرم���ان���دەی���ەی ئ���ەم چ���اك���س���ازی���خ���وازان���ی ح���ك���ووم���ەت���ی بە ناو تەجدیدنەزەرتەڵەب« و »زەعیفولئیمان وەك »واڵتگەلێك لە مەترسییان كە ب��ردووە ئامریكا« بۆ كۆماری ئیسالمی زیاترە. ئەوە دداننان بە راستییەكی كۆماری ئیسالمییە كە لەقاویان راستەقینە ئۆپۆزیسیۆنی سااڵنێكە داوە. ئەمە نیشاندەری ئەوەیە كە لۆژیكی و سروشتییە كە ئیدیعا بكرێ كۆماری ئیسالمی بەمەبەستی سەركوتكردنی ناڕەزایەتیی خەڵك نێوخۆییەكانە دژب��ەرە دەنگە بێدەنگكردنی و ئامریكا و گشتی ب��ە رۆژئ����اوا دژی ك��ە بەرژەندییە و قازانج و راوەدەستێ بەتایبەتی گشتییەكانی خەڵك بە هۆی وەها شەڕێكەوە

دەخاتە مەترسییەوە. دادوەریی بەناو هێزی دیكەوە الیەكی لە رێ��ژی��م ل��ە ب��ڕی��اڕێ��ك��دا ه��ەر ج���ۆرە تەبلیغ و هاندانێك لە راستای بایكۆتی هەڵبژاردنەكانی ب��ە ت����اوان ن���او ب�����ردووە. ئ��ەم��ەش دەرخ����ەری ئیدیعای پێچەوانەی دیكەیە كە راستییەكی ئەو كەسانە دەسەلمێنێ كە سااڵنێكە بەشێكیان ناڕەزایەتییەكان بەالرێدابردنی مەبەستی بە نائاگاهانە شێوەیەكی بە بەشێكیان و خەڵك دەڵ��ێ��ن ب��ای��ك��ۆت ب��ێ��ئ��اك��ام��ە و دواج�����ار ئەو دەرەنجامە هەڵە دەخەنە ڕوو كە بەشداریكردن ئاكامەكانی، ب��ە بێگوێدان ه��ەڵ��ب��ژاردن ل��ە گۆڕانكارییە. پێكهێنانی رێگەچارەی تەنیا رێژیمی ئەوەندە رابردوویشدا لە بایكۆتكردن تۆقاندووە كە هەر كەسێك تەبلیغی بۆ كردبێ، دەستبەسەر و زیندانی كراوە و مۆركی ئەوەی هەنووكە بەاڵم بێگانەیە، مۆرەی كە لێدراوە لەبەر ئەوەی كەلێنی نێوان خەڵك و حكوومەت قووڵتر رێژیم بۆ رەوای��ی قەیرانی و بەرینتر بایكۆت لە خۆیان ترسی ئاشكرا بە ب��ووە،

رادەگەیێنن و یاسای بۆ دادەنێن.هەر چۆنێك بێ، تا دێ راستییەكان زیاتر ئاشكرا دەبن و هێڵی جیاكەرەوەی دژبەران و

الیەنگرانی رێژیمیش دیارتر دەبێ.

زایـــــەڵــــــــە

باران شوناسی بەكارهێنەرانی ئینتێرنێت لە كافی نێتەكاندا تۆمار دەكرێ

دارستانی لەقەڵەم دەدرێ. جگە ئێران مونا، نورەدین قسەی بەپێی دارستانییە، كەمی رووبەری خاوەنی لەوە دارستانەكانی وەك هەر دارستانەكانیشی خێراییەكی بە ناوچەكە، دیكەی واڵتانی لەنێو جیهان شوێنەكانی زۆربەی لە زیاتر

دەچن. نەتەوە رێكخراوی گشتیی كۆڕی

یەكگرتووەكان لە بڕیارێكدا بە هۆی گرینگی رووبەری دارستانی بۆ رووبەڕووبوونەوە لەگەڵ دابینكردنی زەوی، گەرمبوونی كێشەی سەرچاوە خۆراكی و دەرمانییەكان و هەروەها 2011ی ساڵی پاك، هەوای دابینكردنی ناودێر دارستانەكان نێونەتەوەیی ساڵی وەكوو

كردووە. دارستانەكانی لەنێوچوونی هۆكارەكانی

رێكخراوی نوێنەری كشتوكاڵی و خاروبار جیهانی )فائۆ( لە ئێراندا، خێرای رەوتی بەنیسبەت دارستانەكانی لەنێوچوونی

ئێران هۆشداری دا. بی.بی. راپۆرتی بەپێی لە مونا نورەدین سی، وتووێژێكی تایبەت لەگەڵ حكوومەتیی هەواڵدەریی لەم فائۆ كە وتی ئیرنادا، بۆ پڕۆژەیەكی دواییانەدا بارودۆخی لە لێكۆڵینەوە ژێنێتیكییەكان سەرچاوە نێوەڕاستدا رۆژهەاڵتی لە كە كردووە پەسند ئێرانیش دارستانەكانی لەم دەگرێ. لەخۆ دارستانەكانی پڕۆژەدا میسر، وەك واڵتگەلێك و یەمەن ئۆردۆن، ئێران، عێراق لێكۆڵینەوەیان لەسەر

دەكرێ.ئێران كە وتوویەتی تاران لە فائۆ نوێنەری كە پەرەئەستێنەیە واڵتی 70 لەو یەكێك كەمی داپۆشراوی دارستان بە رووبەری دارستان بە رووبەری پێناسەكە، هەیە.بەپێی داپۆشراوی كەمتر لە 10 لەسەد لە تەواوەتیی كەمی رووبەری بە واڵتێك، خاكی پانتایی

لەوان یەك و زۆرن ئێران ئاگرگرتنی دارستانەكانە. ئیسماعیل بارەوە لەم بواری كارناسی كەهروم، ژینگە بە »بی.بی.سی« 1389دا ساڵی لە وتووە ئاگركەوتنەوە جار 2428ئێران دارستانەكانی لە

رووی داوە. یەكێك ئێران كوردستانی ئێرانە ناوچانەی لەو رووبەری خاوەنی كە داپۆشراوی دارستان بە چەند لە بەاڵم زۆرە، ژمارەی رابردوودا ساڵی لە ئاگركەوتنەوەكان كوردستاندا دارستانەكانی بەرچاو شێوەیەكی بە ژمارەیەك بووە. زۆر بواری چاالكانی لە لە ژینگەپارێزی و ئیسالمی كۆماری ئێران، كوردستانی بەرپرسانی پێوەندیدار بە كاروباری پاراستنی بەنیسبەت كەمتەرخەم بە دارستانەكانیان، ئاگركەوتنەوە لە دارستانەكان تۆمەتبار كردووە و هێندێ جاریش هێزەكانی سپای پاسدارانیان دارستانەكان بەئەنقەستی ئاگردانی بە

تۆمەتبار كردووە.

پۆلیسی ئێران راگەیەندراوێكی دەركردووە و لەسەر كافی نێتەكان شوناسی كە ئەرك كردوویەتە ئینتێرنێت بەكارهێنەرانی تۆمار بكەن. ئەم راگەیەندراوە لە كاتێكدا دەركراوە كە هاوكات خێرایی كەمكردنەوەی باسی ئینتێرنێت و بەرتەسككردنەوەی ئینتێرنێت بە دەستپێڕاگەیشتن گەاڵڵەی ناوی ژێر لە لە نەتەوەیی« »ئینتێرنێتی

رۆژەڤدایە. دۆیچەوێلە، راپۆرتی بەپێی بەرهەمهێنان فەزای پۆلیسی بە سەر زانیاری ئاڵووێری و هێزی ئینتیزامیی ئێران )فتا(، بڕیارنامەیەكی راگەیاندنی بە نووسینگەكانی بە خاڵی 20پێشكەشكردنی خزمەتگوزارییە ئینتێرنێتییەكانی واڵت )كافی

پێناو لە دیكەی هەنگاوێكی نێتەكان(، و ئینتێرنێت لە كەڵكوەرگرتن كونترۆڵی هەڵگرتەوە. بەكارهێنەران شوێنهەڵگرتنی 15 نێتەكان كافی بڕیارنامەیە، ئەم بەپێی جێبەجێ خاڵە ئەو 20 تا هەیە كاتیان رۆژ

بكەن. ئەو خاڵەكانی لە یەكێك ،DW بەپێی راگەیەندراوە كە پتر لە هەمووان پێشێلكەری

و بەكارهێنەرانە تاكەكەسیی سنووری دەتوانێ ئاسایشیان بخاتە مەترسییەوە، خاڵی هەشتەمە. بەپێی ئەم خاڵە »نووسینگەكانی كە ئەركدارن ئینتێرنێتییەكان خزمەتگوزارییە لە رێگەی وەرگرتنی بەڵگەی متمانەپێكراوی زانیاریی میللی(ەوە كارتی )زیاتر پێناس و بكەن تۆمار بەكارهێنەران شوناسی خزمەتگوزاریش پێشكەشی ئەو كەسانە نەكەن

كە بەڵگەی پێناس نادەن«.زانیارییە ئەو كە هاتووە نۆیەمدا بەندی لە تۆمار وردی بە پێویستن كە شوناسییانەی كۆدی باوك، ناوی ناوبانگ، ناوو بكرێن، میللی، كۆدی پۆستی و ژمارەی تەلەفوونی

بەكارهێنەر لەخۆ دەگرن.هاتووە راگەیەندراوەكەدا لە هەروەها خزمەتگوزارییە نووسینگەكانی كە

پێویستە ئینتێرنێتییەكان كە جگە لە تۆماركردنی بەكارهێنەران، شوناسی رۆژ وەك زانیاریگەلێك بەكارهێنان، كاتژمێری و الگ، فایل و پی ئای الپەڕە و وێبالگەكان تۆمار سەیركراوەكان شەش تا و بكەن زانیارییانە ئەو مانگ رابگرن. خۆیان الی لە كەڵكوەرگرتن هەروەها خستنەبەردەستی یان تاوان بە فیلتێرشكەنەكان

لەقەڵەم دەدرێ. بەڕێوەبەرانی هەروەها ناچارن نێتەكان كافی نێتەكانیاندا كافی لە كامێرای چاوەدێری دابنێن تا تۆماركراوەكان وێنە و

شەش مانگ لە الی خۆیان رابگرن. چەند لە بێسنوور، راپۆرتنێرانی رێكخراوی وەكوو ئێران لە جار چەند رابردوودا ساڵی »یەكێك لە دوژمنانی ئێنتێرنێت« لە جیهاندا

ناوی بردووە.

دارستانەكانی ئێران بە خێرایی بەرەو لەنێوچوون دەڕۆن