ÖlÜmc Ül elektrol İt bozukluklari

82
1 Ö Ö L L Ü Ü MC MC Ü Ü L ELEKTROL L ELEKTROL İ İ T T BOZUKLUKLARI BOZUKLUKLARI Do Do ç ç . Dr. Turgut DEN . Dr. Turgut DEN İ İ Z Z K K ı ı r r ı ı kkale kkale Ü Ü niversitesi, Acil T niversitesi, Acil T ı ı p AD p AD

Upload: others

Post on 20-Nov-2021

10 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

1

ÖÖLLÜÜMCMCÜÜL ELEKTROLL ELEKTROLİİT T BOZUKLUKLARIBOZUKLUKLARI

DoDoçç. Dr. Turgut DEN. Dr. Turgut DENİİZZ

KKıırrııkkale kkale ÜÜniversitesi, Acil Tniversitesi, Acil Tııp ADp AD

Page 2: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

2

PlazmaPlazma İİnterstisyelnterstisyel ssııvvıı İİntraselntraselüülerlerssııvvıı

((mEqmEq/L)/L) ((mEqmEq/L)/L) ((mEqmEq/L)/L)

KatyonlarKatyonlar

Na+ 142 144 14K+ 4 4 140Ca2+ 5 2.5 4Mg2+ 2 1.5 35

TOPLAMTOPLAM 153153 152152 193193

AnyonlarAnyonlar

Cl- 104 114 2HCO3

- 25 30 8H2PO4

-,HPO42- 2.3 2 40

SO42- 0.94 1 20

Proteinler 15 0 55Org. anyonlar 5.76 5 68

TOPLAMTOPLAM 153153 152152 193193

SSııvvıı KompartmanlarKompartmanlarıınnıınn Elektrolit Elektrolit İİççeriklerierikleri

Page 3: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

3

Elektrolitlerin fonksiyonlarElektrolitlerin fonksiyonlarıı

� Metabolik olaylar

� Ozmotik basıncın düzenlenmesi

� Suyun vücut sıvı boşluklarında dağılımında

� Asit-baz dengesinin düzenlenmesinde

� Kalp ve kas işlevlerinin düzenlenmesinde

� Oksidoredüksiyon olaylarının düzenlenmesine

� Katalizde kofaktör görevi üstlenirler.

Page 4: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

4

ÖÖllüümcmcüül elektrolit bozukluklarl elektrolit bozukluklarıı

� Sodyum– Hiponatremi

– Hipermatremi

� Potasyum– Hipokalemi

– Hiperkalemi

� Kalsiyum– Hipokalsemi

– Hiperkalsemi

� Magnezyum– Hipomagnezemi

– Hipermagnesemi

Page 5: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

5

HHİİPONATREMPONATREMİİ

Page 6: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

6

SODYUM, SODYUM, hhüücre dcre dışıışı ssııvvıınnıın en n en öönemli katyonudur.nemli katyonudur.

135-145 mEq/L = NORMAL

Page 7: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

7

Hiponatremi, serum sodyum konsantrasyonunun

azalmasıdır (< 130-135 mEq/L).

HiponatremiHiponatremi, en s, en sıık kark karşışılalaşışılan elektrolitlan elektrolit

bozuklubozukluğğudurudur .

HHİİPONATREMPONATREMİİ

Page 8: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

8

Na+

H2OHiponatremi

Na+

H2OHiponatremi

Na+

H2OHiponatremi

Page 9: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

9

HipernatremiHipernatremi = = PosmPosm ↑↑↑↑↑↑↑↑

Hiponatremi = Posm ↓↓↓↓HiponatremiHiponatremi = = PosmPosm ↓↓↓↓↓↓↓↓

PosmPosm. = 2 x . = 2 x [[NaNa++]] + + GlukozGlukoz + + BUN BUN 18 2,818 2,8

Page 10: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

10

HİPONATREMİHHİİPONATREMPONATREMİİ

HİPERTONİKHHİİPERTONPERTONİİKK İZOTONİKİİZOTONZOTONİİKK HİPOTONİKHHİİPOTONPOTONİİKK

PosmPosm ↑↑↑↑↑↑↑↑ PosmPosm NN PosmPosm ↓↓↓↓↓↓↓↓

Page 11: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

11

HİPERTONİK

HİPONATREMİHHİİPONATREMPONATREMİİ

PosmPosm ↑↑↑↑↑↑↑↑

Page 12: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

12

Serum GLUKOZ konsantrasyonundaki her 100 mg/dl artış için:

ÖRNEK: Glukoz: 700 mg/dl olan bir hastada:

[Na+]’da 1.6 ×××× 6= 9,6 mEq/L düşüş beklenir.

HİPERTONİK HİPONATREMİHHİİPERTONPERTONİİK HK HİİPONATREMPONATREMİİ

[Na+] ~ 1.6 mEq/L düşer.

Page 13: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

13

PosmPosm NN

İZOTONİK

HİPONATREMİHHİİPONATREMPONATREMİİ

Page 14: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

14

Serum TRİGLİSERİT konsantrasyonundaki her 500 mg/dl artış için::

Serum PROTEİN konsantrasyonundaki her 0.25 g/dl artış için:

İZOTONİK HİPONATREMİİİZOTONZOTONİİK HK HİİPONATREMPONATREMİİ

� Serum [Na+] ~ 1 mEq/L düşer.

� Serum [Na+] ~ 1 mEq/L düşer.

Page 15: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

15

GerGerGerGerççççek ek ek ek hiponatremihiponatremihiponatremihiponatremi

HİPOTONİK

HİPONATREMİHHİİPONATREMPONATREMİİ

PosmPosm ↓↓↓↓↓↓↓↓

Page 16: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

16

2.Normovolemikhiponatremi

2.2.NormovolemikNormovolemikhiponatremihiponatremi

1.Hipovolemikhiponatremi1.1.HipovolemikHipovolemikhiponatremihiponatremi

3.Hipervolemikhiponatremi

3.3.HipervolemikHipervolemikhiponatremihiponatremi

Na+ ↓↓↓↓↓↓↓↓

H2O ↓↓↓↓

Na+

H2O ↑↑↑↑

Na+ ↑↑↑↑

H2O ↑↑↑↑↑↑↑↑

HİPOTONİK HİPONATREMİHHİİPOTONPOTONİİK HK HİİPONATREMPONATREMİİ

Page 17: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

17

HipovolemikHipovolemik HiponatremiHiponatremi

Renal KayıplarRenal Kayıplar Ekstrarenal KayıplarEkstrarenal Kayıplar

DiüretiklerMineralokortikoid eks.Ozmotik diürezTuz kaybettiren nefropatilerSerebral tuz kaybı

KusmaDiyareÜçüncü boşluğa kayıplar(pankreatit, peritonit vs.)

Page 18: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

18

Yatan hastalarda en sık karşılaşılan hiponatremi

Nedenleri;Nedenleri;� Glukokortikoid eksikliği

� Hipotiroidizm

� Uygunsuz ADH sendromu• Maligniteler (Akciğer Ca, GİS Ca, lenfoma)

• Pulmoner (Pnömoni, apse, tbc)

• SSS (Ensefalit, menenjit, SVH, kafa travması)

NormovolemikNormovolemik HiponatremiHiponatremi

Page 19: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

19

Nedenleri;Nedenleri;� Akut böbrek yetmezliği

� Kronik böbrek yetmezliği

� Kalp yetmezliği

� Siroz

HipervolemikHipervolemik HiponatremiHiponatremi

Page 20: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

20

HHİİPONATREMPONATREMİİ-- klinikklinik

� Bulantı, kusma

� Başağrısı

� Kas krampları

� Ajitasyon

� Reflekslerde azalma

� Şuur bozuklukları

� İritabilite

� Konvülsiyonlar

� Letarji

� Koma

Page 21: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

21

HHİİPONATREMPONATREMİİ-- klinikklinik

�� HiponatremininHiponatreminin derecesine,derecesine,

�� GeliGelişşme hme hıızzıına,na,

�� Altta yatan hastalAltta yatan hastalığığa,a,

�� YaYaşışına bana bağğllııddıırr

Page 22: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

22

HHİİPONATREMPONATREMİİ

Akut Kronik

48 saatten kısa

sürede gelişen

hiponatremi

48 saatten uzun

sürede gelişen

hiponatremi

Page 23: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

23

Tedavinin belirlenmesinde;Tedavinin belirlenmesinde;

�� HiponatremininHiponatreminin geligelişşme sme süüresi,resi,

�� SemptomlarSemptomlarıın varln varlığıığı öönemlidir.nemlidir.

HHİİPONATREMPONATREMİİ TEDAVTEDAVİİSSİİ

Page 24: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

24

� Akut semptomatik hiponatremi hızla tedavi edilmezse nörolojik hasar riski yüksektir!

� Hiponatremi hızlı düzeltilirse hücrelerarası sıvı

hızla çekilir.

• Santral pontin miyelinosis (irreversibl)

• Serebral kanama

AKUT HAKUT HİİPONATREMPONATREMİİ-- tedavitedavi

Page 25: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

25

Santral Santral pontinpontin miyelinosismiyelinosis oluoluşşumu!umu!

�Deneysel çalışmalar saatlik artışlardan çok

24 saatlik değişikliğin etkisini göstermektedir.

�Deksametazon tedavisi tartışmalıdır!!

� Kronik hiponatremi hızla tedavi edilirse ozmotikdemiyelinasyon riski yüksektir!

Ke QHKe QH et alet al. . J J IntInt MedMed ResRes. 2006;34:264. 2006;34:264--71 71

SternsSterns RH. Semin RH. Semin NephrolNephrol 1990;10:5031990;10:503––504 504

Page 26: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

26

NaNa++ DEFDEFİİSSİİTTİİ = = [[Hedef Hedef NaNa++-- Saptanan Saptanan NaNa++]] x TVSx TVS

Toplam vToplam vüücut scut sııvvııssıı (TVS) = V(TVS) = Vüücut acut ağığırlrlığıığı x 0.6(E) veya 0.5(K)x 0.6(E) veya 0.5(K)

Normal Normal SalinSalin (%0,9 (%0,9 NaClNaCl):): 154 mEq/LHipertonikHipertonik SalinSalin (%3 (%3 NaClNaCl):): 513 mEq/L

Gerekli olan Gerekli olan NaNa : Na Defisiti / 154 ml NS: Na Defisiti / 513 ml HS

AKUT SEMPTOMATAKUT SEMPTOMATİİK HK HİİPONATREMPONATREMİİ--tedavitedavi

Page 27: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

27

AKUT SEMPTOMATAKUT SEMPTOMATİİK HK HİİPONATREMPONATREMİİ--tedavitedavi

� Serum [Na+], semptomlar ortadan kalkana kadar,

saatte 1saatte 1--2 2 mEqmEq/L/L artacak şekilde düzeltilmelidir.

� Tedavi boyunca sık aralıklarla (2-4 saatte bir)

serum [Na+] tayini yapılmalı ve nörolojik durumu

yakından takip edilmelidir.

Page 28: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

28

HHİİPOVOLEMPOVOLEMİİK HK HİİPONATREMPONATREMİİ--tedavitedavi

Öncelikle hipovolemi düzeltilmelidir.

Tedaviye NS (% 0.9 NaCl) ile başlanır.

Page 29: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

29

�� Su kSu kııssııtlamastlamasıı

�� Sodyum kSodyum kııssııtlamastlamasıı

�� DiDiüüretiklerretikler

�� DiyalizDiyaliz

HHİİPERVOLEMPERVOLEMİİK HK HİİPONATREMPONATREMİİ--tedavitedavi

Page 30: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

30

� Acil tedavi gereksizdir.

� Ön planda sıvı kısıtlaması yapılmalıdır.

� Altta yatan sebep tedavi edilmelidir.

KRONKRONİİK ASEMPTOMATK ASEMPTOMATİİK HK HİİPONATREMPONATREMİİ--tedavitedavi

Page 31: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

31

HHİİPERNATREMPERNATREMİİ

Page 32: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

32

Hipernatremi, en seyrek karşılaşılan elektrolit

bozukluğudur.

Hipernatremi, serum sodyum kons. artmasıdır

(> 145-150 mEq/L).

Page 33: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

33

NormovolemikNormovolemikhipernatremihipernatremi

HipovolemikHipovolemikhipernatremihipernatremi

HipervolemikHipervolemikhipernatremihipernatremi

NaNa ↓↓

HH22O O ↓↓↓↓

NaNa

HH22O O ↓↓

NaNa ↑↑↑↑

HH22O O ↑↑

HİPERNATREMİHHİİPERNATREMPERNATREMİİ

Page 34: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

34

HHİİPERNATREMPERNATREMİİ-- klinikklinik

�� MentalMental durum dedurum değğiişşikliikliğğii

�� GGüçüçssüüzlzlüükk

�� İİritabiliteritabilite

�� FokalFokal nnöörolojik rolojik defisitdefisit

�� LetarjiLetarji

�� KonvKonvüülsiyonlarlsiyonlar

�� KomaKoma

Page 35: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

35

HHİİPERNATREMPERNATREMİİ-- tedavitedavi

Ekstraselüler volüm eksikliği varsa:Normovolemi sağlanana kadar izotonik NaCl,

normovolemik hale geldikten sonra hipotonik sıvılara (%0.45 NaCl, %5 dekstroz) geçilir.

Ekstraselüler volüm fazlalığı varsa:Diüretikler kullanılabilir.

Böbrek yetersizliği varsa diyaliz tedavisi yapılabilir.

Page 36: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

36

HHİİPERNATREMPERNATREMİİ-- tedavitedavi

Toplam vToplam vüücut scut sııvvııssıı (TVS)(TVS) = V= Vüücut acut ağığırlrlığıığı x 0.6(E) veya 0.5(K)x 0.6(E) veya 0.5(K)

Su aSu aççığıığı = (= (Serum [Serum [NaNa++] ] –– 140140) x TVS ) x TVS

140140

�� Su aSu aççığıığı 4848--72 saatte d72 saatte düüzeltilmelidir.zeltilmelidir.

Page 37: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

37

HHİİPERNATREMPERNATREMİİ-- tedavitedavi

Düzeltme hızı;

� Hafif 0.5 mEq/L/saat

� Orta 1 mEq/L/saat

� Şiddetli 1.5 mEq/L/saati geçmemelidir.

Page 38: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

38

HHİİPOKALEMPOKALEMİİ

Page 39: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

39

POTASYUMPOTASYUM

� Vücutta sodyumdan sonra en çok bulunan katyondur.

� İntrasellüler ortamın en önemli katyonudur.

� Na-K ATP az aktivitesi belirleyici

Page 40: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

40

POTASYUMPOTASYUM

� Kardiyovasküler ve nöromüsküler doku

uyarılabilirliğini düzenler.

3.5-4.5 mEq/L = NORMAL

Page 41: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

41

HHİİPOKALEMPOKALEMİİ

Serum K+ değerinin < 3.5 mEq/L olmasıdır.

� Hafif hipokalemi; [K] = 3-3,5 mEq/L

� Orta hipokalemi; [K] = 2,5-3 mEq/L

� Ağır hipokalemi; [K] < 2,5 mEq/L

Page 42: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

42

HHİİPOKALEMPOKALEMİİ-- etiyolojietiyoloji

�� Yetersiz alYetersiz alıımm

�� BBööbrek dbrek dışıışı kaykayııppdiyare, kusma, NG tüp drenaj, enterik fistül gibi

�� BBööbrekten kaybrekten kayııppMineralokortikoidfazlalığı, diüretikler, kr.metabolik alkaloz, DKA, RTA tip1(distal) ve tip 2 (proksimal) gibi

�� RedistrRedistrüübisyonbisyoninsülin tedavisi, hiperaldosteronism, akut alkaloz, artmış B adrenerjik aktivite, baryum intoksikasyonu

Page 43: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

43

HHİİPOKALEMPOKALEMİİ-- klinikklinik

Kardiyak bulgularKardiyak bulgular

EKG değişiklikleri

Aritmiler

Dijital intoksikasyonu

NNööromuskromusküülerler bulgularbulgular

Halsizlik, kas krampları, paralizi, konstipasyon, paralitikileus, solunum kasları disfonksiyonu, rabdomiyolis

Page 44: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

44

� U dalgası� ST depresyonu� T dalgasında voltaj düşüklüğü� Atrial ve ventriküler aritmiler� AV blok

HHİİPOKALEMPOKALEMİİ-- ekgekg

Page 45: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

45

< 40mEq/L<< 40mEq/L40mEq/L

KClKClKCl

ORALORAL

Potasyum sitrat (Kalinor)R: 40 mEq/tablet

PARENTERALPARENTERAL

2,5 mEq/L altı yada kardiyak semptom

varsa parenteral tedavi verilir.

Mutlaka infüzyon şeklinde yapılmalıdır!

İnfüzyon sıvısındaki [K+] 40 mEq/L’yi

geçmemelidir

İnfüzyon hızı saatte 20 mEq’ı geçmemelidir

HHİİPOKALEMPOKALEMİİ-- tedavitedavi

Page 46: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

46

� Hipokalemik olgularda glukoz içeren sıvıların potasyum değerini daha da düşürebileceği akılda tutulmalı ve mümkün olduğunca uygulanmamalıdır.

PARENTERAL POTASYUMPARENTERAL POTASYUM

Page 47: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

47

HHİİPERKALEMPERKALEMİİ

Page 48: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

48

HHİİPERKALEMPERKALEMİİ

� Serum K değerinin > 5 mEq/L olmasıdır.

� 5-6 mEq/L = HafifHafif� 6-7 mEq/L = OrtaOrta� >7 mEq/L = AAğığır r hiperkalemihiperkalemi

Page 49: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

49

HHİİPERKALEMPERKALEMİİ-- etiyolojietiyoloji

Pseudohiperpotasemi– Hemoliz– Trombositoz– Eritrosit membranboz.

Aşırı K yükü– Eksojen (Oral, IV K+

alımı)– Endojen (hücre yıkımı, travma, tümör lizis, rabdomiyolisis)

Redistrübisyon– Metabolik asidoz– İnsülin eksikliği– Na/K+ ATP az aktv.boz.– Hücre, doku yıkımı– Travma, egzersiz gibiRenal atılımın azalması (en sık)– Akut- kronik böbrek yetz.– Hipoaldesteronism– K+ tutucu diüretikler

Page 50: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

50

HHİİPERKALEMPERKALEMİİ-- klinikklinik

NNööromuskromusküülerler bulgularbulgular

Halsizlik, parestezi, paralizi, solunum yetmezliği

Kardiyak bulgularKardiyak bulgular

EKG değişiklikleri

Page 51: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

51

HHİİPERKALEMPERKALEMİİ-- ekgekg

�T dalgasının sivrileşmesi�P dalgasının düzleşmesi�PR aralığının uzaması

�QRS komp. genişlemesi�ST depresyonu�İVR, asistoli

Page 52: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

52

Kalbin korunmasıIV kalsiyum glukonat

Potasyumun hücre içine sokulmasıGlukoz ve insülin sol.BikarbonatBeta- 2 agonistler

Potasyumun vücuttan uzaklaştırılması“Loop” diüretikleri (furosemid)Katyon değiştiren reçineler (kayeksalat)Hemodiyaliz

HHİİPERKALEMPERKALEMİİ-- tedavitedavi

Page 53: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

53

Vücuttan potasyumun atılması amaçlanır.

� Diüretikler– Furosemid 40-80 mg IV

� Potasyum tutucu reçineler– Kayekselat 15-30 gr’ı 50-100 ml %20’lik sorbitolile oral yada rektal

HAFHAFİİF HF HİİPERKALEMPERKALEMİİ-- tedavi tedavi (5(5--6 6 mEqmEq/L)/L)

Page 54: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

54

Potasyumun hücre içine sokulması amaçlanır.

� İnsülin/glukoz solusyonu

� NaHCO3

� Beta 2 agonistler

ORTA HORTA HİİPERKALEMPERKALEMİİ-- tedavi tedavi (6(6--7 7 mEqmEq/L)/L)

Page 55: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

55

Potasyumu hücre içine sokmak;� Kalsiyum glukonat

� İnsülin / Dekstroz

� NaHCO3

� Beta 2 agonist

Potasyumu atmak;� Diürez

� Reçine

� Hemodiyaliz

AAĞĞIR HIR HİİPERKALEMPERKALEMİİ-- tedavi tedavi (> 7 (> 7 mEqmEq/L)/L)

Page 56: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

56

KKalalssiiyyum Gluum Glukkonatonat

�� KKalalssiiyyum Gluum Glukkonatonat;; 1 ampul (10 ml of 10%) min. 2-3 dk’da iv.

– EKG’de QRS genişlemesi veya p dalga kaybıvarsa

– Geçici süreyle (60 dk) hiperkaleminin kardiyak etkilerini antagonize eder.

– EKG bulguları düzelmediyse aynı dozda 5 dksonra tekrarlanabilir.

Page 57: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

57

GluGlukkooz z // İİnsnsüülinlin

�� GluGlukkooz z // İİnsnsüülinlin- 500 ml of 20% Dextrozsolusyonuna 20 Ünite regüler insülin

(5 gr glukoz 1 Ü). 30 dk üzerinde infüzyon

– K+ geçici olarak hücre içerisine alınır.

– Etki 15 dk da başlar, 60.dk’da maksimum

�Eğer hasta hiperglisemik ise dekstrozsuz insülininfüzyonu uygulanır.

Page 58: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

58

Beta 2 agonistBeta 2 agonistlerler

�� BetaBeta 2 agonist2 agonistlerler (Albuterol)(Albuterol)- 10-20 mg 15 dk üzerinde nebulizatör ile verilir

– KAH olan olgularda potansiyel ölümcül etki gösterebilir.

– Etki başlangıcı 30 dk

Page 59: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

59

Sodyum bikarbonatSodyum bikarbonat

�� NaHCO3NaHCO3 – 50 mEq IV 10 dk dan uzun sürede.

– Etkisi zayıftır, asidemik durumlarda faydalı olur.

– Kalsiyum ile aynı şişede olmamalı !!! kullanılacaksa kalsiyum infüzyonu esnasında uygulanmamalıdır.

Page 60: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

60

HHİİPOKALSEMPOKALSEMİİ

Page 61: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

61

KALSKALSİİYUMYUM

� Vücutta en çok bulunan mineraldir.

� Kemik oluşumunda ve nöromusküler fonksiyon, enzim reaksiyonu ve platelet aggregasyonundagörev alır.

� Albumine bağlanır, albumin yüksekse serbest kalsiyum miktarı düşer.

8,7-10,4 mg/dl = NORMAL

Page 62: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

62

HHİİPOKALSEMPOKALSEMİİ

� Serum kalsiyum düzeyinin 8.5 mg/dl, iyonize kalsiyum 4.6 mg/dl’nin altında olmasıdır.

Düzeltilmiş Ca = Serum Ca+ 0,8x [4- serum albumin]

Page 63: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

63

HHİİPOKALSEMPOKALSEMİİ-- etiyolojietiyoloji

�Akut pankreatit� Toksik şok sendromu�Akut ve kronik böbrek yetmezliği �Pankreas ve ince barsak fistülleri �Hipoparatiroidizm�Kısa barsak sendromu�Sepsis�Diüretikler

Page 64: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

64

� Parestezi

� Kas krampları

� Stridor

� Tetani

� Nöbet

HHİİPOKALSEMPOKALSEMİİ-- klinikklinik

� Kalp yetmezliği

� Digital toksisitesi

� Kalp bloğu, ventrikülerfibrilasyon

ChvostekChvostekTrousseauTrousseau

KarpopedalKarpopedal spasmspasm

Page 65: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

65

Kardiyak ve nöromusküler semptomlar varsa;� %10 Kalsiyum glukonat; 10-20 ml (9393--186 mg186 mg) IV 10-15 dk da verilmelidir. Ardından idame tedavi için %5 dekstroz içinde 0,5-2 mg/kg/saat verilir.

� Her 4-6 saatte bir kontrol edilmelidir.

� Tedaviye direnç varsa magnezyum tedavisi!!!

HHİİPOKALSEMPOKALSEMİİ-- tedavitedavi

Page 66: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

66

HHİİPOKALSEMPOKALSEMİİ-- tedavitedavi

Kardiyak ve nöromusküler semptom yoksa;

� Oral kalsiyum laktat ve vitamin-D kombine edilerek

verilebilir.

Page 67: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

67

HHİİPERKALSEMPERKALSEMİİ

Page 68: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

68

HHİİPERKALSEMPERKALSEMİİ

�Serum kalsiyum düzeyinin 10.5 mg/dl, iyonize kalsiyum düzeyinin 4.8 mg/dl’nin üzerinde olmasıdır.

Page 69: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

69

HHİİPERKALSEMPERKALSEMİİ-- etiyolojietiyoloji

� Vitamin-D yüksekliğine bağlı olarak absorbsiyonun artması

� Kemiklerden kalsiyum mobilizasyonununartması (pr.hiperparatiroidizm)

� Yaygın kemik metastazları, hipertiroidizm, akromegali, uzun süreli hareketsizliktir.

Page 70: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

70

12 mg/dl üzerinde semptomatik

�� Santral Sinir SistemiSantral Sinir SistemiDepresyon, yorgunluk, konfüzyon, halusinasyon, dezoryantasyon, hipotonisite, nöbet, koma

�� KardiyakKardiyak15 mg/dl üzeri değerlerde etkilenim başlar.

Otomatisite azalır, sistol ve refrakter periyod kısalır, QT kısalır, PR ve QRS uzar, asistoli, AV blok

�� GastrointestinalGastrointestinal SistemSistemDisfaji, konstipasyon, peptik ülser, pankreatit

HHİİPERKALSEMPERKALSEMİİ-- klinikklinik

Page 71: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

71

Semptomatik yada 15 mg/dl üzerinde ise;

–– IV sIV sııvvıı;; idrar çıkarıyorsa öncelikli tedavi200-300 ml/saat idrar çıkışı sağlanmalı

–– DiDiüüretikretik;; eşlik eden kalp yetmezliği varsa etkin

–– BifosfonatlarBifosfonatlar;; 60-90 mg iv

–– KalsitoninKalsitonin;; 2-8 Ü/kg sc

–– Diyaliz;Diyaliz; böbrek yetmezliği varsa, hızlı etkili

HHİİPERKALSEMPERKALSEMİİ-- tedavitedavi

Page 72: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

72

HHİİPOMAGNEZEMPOMAGNEZEMİİ

Page 73: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

73

MAGNEZYUMMAGNEZYUM

� Potasyumdan sonra en yaygın olan intrasellüler katyondur.

� Na, K ve Ca’un hücre içi ve dışı arasındaki hareketinde önemli rol oynar.

1,3 1,3 -- 2,2 2,2 mEqmEq/L = NORMAL/L = NORMAL

Page 74: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

74

HHİİPOMAGNEZEMPOMAGNEZEMİİPlazma magnezyumunun 1.3 mg/dl’ nin altında

olmasıdır.

Nedenleri;Nedenleri;� Gastrointestinal emilimin azalması (açlık, malabsorbsiyon, steatore, kusma, diare, alkolizm, TPN)

� Böbreklerde atılımın artması (diüretikler, hücredışıvolümün artması, ilaç zehirlenmeleri) durumlarında ortaya çıkar.

Page 75: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

75

HHİİPOMAGNEZEMPOMAGNEZEMİİ-- klinikklinik

Klinik tablo ≈ hipokalsemi

� Musküler tremor, fasikülasyon, nistagmus, tetani,

disfaji

� SSS; Mental durumda değişiklik, nöbet

� Kardiyak; Tosades de pointes

Page 76: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

76

Magnezyum oligürik ve şiddetli volüm açığı olan hastalarda verilmemelidir

� Semptomatikse 1-2 gr MgSO4 (5-60 dk)

� Torsades de pointes varsa 1-2 gr MgSO4 (5-20 dk)

� Nöbet durumunda 2 gr MgSO4 (10 dk)

� Gerekirse kalsiyum replasmanı uygulanmalı

HHİİPOMAGNEZEMPOMAGNEZEMİİ-- tedavitedavi

Page 77: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

77

HHİİPERMAGNEZEMPERMAGNEZEMİİ

Page 78: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

78

HHİİPERMAGNEZEMPERMAGNEZEMİİ

Plazma magnezyum düzeyinin 2.2 mg/dl’ninüzerine çıkmasıdır. Oldukça nadir görülür.

Nedenleri;Nedenleri;� Böbrek yetmezliği,

� Aşırı alınması (IV magnezyum verilmesi, laksatifve antasitlerle oral yoldan fazla alınması)

Page 79: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

79

HHİİPERMAGNEZEMPERMAGNEZEMİİ-- klinikklinik

�� Mg Mg ↑↑:: nörolojik semptomlar (musküler güçsüzlük, paralizi, ataksi)

�� MgMg↑↑↑↑:: vazodilatasyon, hipotansiyon

�� Mg Mg ↑↑↑↑↑↑↑↑:: mental değişiklikler, bradikardi, aritmiler, hipoventilasyon ve kardiyorespiratuvararrest

Page 80: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

80

HHİİPERMAGNEZEMPERMAGNEZEMİİ-- tedavitedavi

Magnezyum düzeyi 10 mg/dl i aşıyorsa acil

tedavi gerekir.

�� Kalsiyum;Kalsiyum; 5-10 mEq/kg kalsiyum klorür veya kalsiyum glukonat IV verilir.

�� DiDiüürezrez;; furosemid

�� Diyaliz;Diyaliz; periton diyalizi veya hemodiyaliz

Page 81: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

81

KAYNAKLARKAYNAKLAR1. AHA, Life threatenin electrolyte abnormalities, Circulation, 2005,

112:121-125.2. Adam Peets, David Zygun. Essentials of Neuroanesthesia and

Neurointensive Care, 2008, 241-2463. Weiss-Guillet EM, Takala J, Jakob SM. Diagnosis and

management of electrolyte emergencies. Best Pract Res ClinEndocrinol Metab. 2003; 17:623-51

4. Schaer M. Therapeutic approach to electrolyte emergencies. Vet Clin North Am Small Anim Pract. 2008; 38:513-33

5. Gibbs R, Macnaughton L. Electrolyte and metabolicdisturbances in critically ill patients. Anaesthesia & IntensiveCare Med. 2007; 8:529-533.

Page 82: ÖLÜMC ÜL ELEKTROL İT BOZUKLUKLARI

82

TETEŞŞEKKEKKÜÜRLERRLER