복합미래(luṭ)의 용법에 대한 고찰krindology.com/db/docs/2009_27_53-90_pms.pdf그러나...

38
인도철학 27(2009), 5390복합미래 (luṭ) 의 용법에 대한 고찰 * __ 파니니 문법 (Aṣṭādhyāyī)을 중심으로__ 박문성 ** Ⅰ 서언. Ⅱ 복합미래의 개요. Ⅲ 파니니 문법 (Aṣṭādhyāyī)에 나타난 복합미래의 규칙들. Ⅳ 복합미래의 용례구분. Ⅴ 결어. 요약문 [주요어: 복합미래, 단순미래, 오늘, 내일, 미래, 경계(境界)] 오늘 발생하지 않는 미래를 표현할 때 사용되는 복합미래는 베다 문 헌에서 사용되기 시작하여 브라흐마나 문헌과 서사시에서 사용빈도가 증가되었지만, 고전범어 문헌들에서는 그 용례가 거의 발견되지 않는 짧은 수명을 지닌 문법이다. 복합미래는 명확한 시기를 지시하는 śvas(내일)와 같은 단어들과 주 로 사용되면서, 화자로 부터 먼 미래를 표현한다. 그러나 먼 미래일지라 도 지금부터 시작하는 행위의 경우, 행위의 중단 없는 연속의 경우, 과 밤이 아닌 시간 단위의 단어가 있는 경우, 화자의 단순한 희망 사항 을 표현하는 경우는 사용될 수 없다. 복합미래는 시기가 명확한 경우, 현실화될 것이 분명한 경우, 화자의 강한 의지를 드러낼 경우 등에 주 로 사용된다. Ⅰ. 서언 범어에서 미래를 표현하는 방식은 다양하다. 가장 간단한 방법 은 현재 직설법(laṭ)을 사용하는 것이다. 1) 그러나 미래 시제를 표 * 이 논문은 2009년도 가톨릭대학교 성신교정 교비연구비의 지원을 받아 수 행된 연구임. ** 가톨릭대학교 신학과 교수. [email protected] 1) 가까운 미래의 경우 현재 직설법(laṭ)과 단순미래(ḷṭ)가 임의로 사용될 수 있다. Siddhānta-kaumudī에 다음과 같은 실례가 있다. kadā gamiṣyasi,

Upload: vanquynh

Post on 29-May-2018

221 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • 27(2009), 5390

    (lu) *

    1)

    __ (Adhyy) __

    **

    1)

    . . (Adhyy)

    . . .

    [: , , , , , ()]

    ,

    .

    vas()

    , .

    , ,

    ,

    . ,

    ,

    .

    .

    .

    (la) .1)

    * 2009

    .

    ** . [email protected]

    1) (la) ()

    . Siddhnta-kaumud . kad gamiyasi,

  • 5 4 27

    (lu) ()2).3)

    (anadyatana-bhaviyat-kle arthe) .

    ,

    .

    ,

    .4)

    (smnya-

    bhaviyat-kale arthe) .

    (smpya-kale arthe),

    , (kriy-prabandha)

    .

    , .

    .5)

    smnya()

    ,

    .

    ea gacchmi( gamiymi, ? ). pte,

    V.S.(1984) p. 146( 213).

    2) l .

    l, l .

    . Robert, P.G.

    & Sally, J.S.G.(1987) p. xxx ; Gune, J.A.(1978) pp. 76f .

    3) lu [], []

    . Periphrastic future(

    , ), Simple future .

    , .

    4) Robert, P.G. & Sally, J.S.G.(1987) p. 274( 16.2) ; Gune, J.A.(1978)

    p. 76 ; Meenakshi, K.(1983) pp. 169f ; Whitney, W.D.(2005) p.

    335(942.a) ; Speijer, J.S.(2006) pp. 259f(341) .

    5) 3) . Speijer

    Sanskrit syntax 260(341*) .

  • (lu) 5 5

    ,

    .

    .

    ,

    .

    (-t) as

    6)

    . 3(prathamapurua)

    as . 3

    ,

    .

    (Adhyy)

    ,

    .

    .

    6) .

    12 ,

    , (kart) as (la)

    .( = + (t/ it) + as )

    as Parasmaipada,

    tmanepada .

    as (li)

    Withney(2005) p. 336(944.c) .

    3 , as (: -t, :

    -trau, : -tra) .

  • 5 6 27

    .

    ( ) [

    ](anadyatana( vastana) bhaviyat-kle lu)

    .

    .

    (be ) ,

    .7)

    .

    anvgant yajapatir vo atra(Vjasameyi-Sahit, 18.59; Taittirya

    -Sahit, 5.7.7): .

    anvgant yajamna svasti(Atharva-Veda, 6.123):

    . 8)

    .

    , 30

    .9)

    as tmanepada()

    . prayoktsmi(

    ) 14.6.2.3 prayoktse . 11.5.1.11

    ayitsi( ) ayitse .10)

    .

    7) Whitney(2005) p. 337( 946) .

    8) Macdonell, A.A.(2007) p. 387 .

    9) Whitney(2005) p. 337( 946).

    10) Whitney(2005) p. 337( 947.a).

  • (lu) 5 7

    , 3.176.20 . bhyo dra

    tavsmi( )

    tava . Ngnanda kas trt

    tava putraka(! ?)

    trt()

    .11)

    .

    , 3 as .

    vaktsti(), bhettsti(), pravaktsti() 3

    as .

    na tveha vaktsti( . Mhbh.,

    3.250.2)

    na ca vas tasya bhettsti( .

    Mhbh., 7.50.20)

    nnya pravaktsti( . Mhbh., 12.30

    8.23).

    , 12 as . aha dra

    brahmaloke sadeti( . Mhbh.,

    1.11.17) 1 (aha) as

    (asmi) (dra) . as

    .

    vydhas tva bhavit( . Mhbh., 3.294.32)

    hantha gadaybhyetya duryodhanam amaraam(

    . Mhbh., 5.73.13).

    11) Speijer(2006) p. 259(340, Rem. 3) .

  • 5 8 27

    , as . aha

    manye prvam eko smi gant(

    . Mhbh., 1.88.17)

    gantsmi , as

    , asmi gant .

    , as

    . pratigraht tm asmi( . Mhbh.,

    1.42.7)12) as (tm)

    . kuruva kart hy asi ntra saayo( !

    . 7.61.18 as hi .

    , (-tr) ,

    . .

    gantr( . Garua-Pura, 2.4.84)

    ek janayit putram([]

    . R., 1.38.8).

    , . yady

    ahatvay vai dharit balt, ayit tva hata sakhye

    ( ,

    . R., 3.56.5)13) dharit dh(

    ) .

    12) Whitney(2005) p. 336(943.b) .

    13) Speijer(2006) p. 258(340, Rem. 1, 2) .

  • (lu) 5 9

    . (Adhyy)

    3.1. (P., 3.3.15)

    .

    vas()

    .

    .

    iya nu kad gamiyati(

    ?) iya nu kad gant(

    ?) .

    1) (pada)

    [ .]

    (anadyatane lu//)

    2) Kika (Vtti)14)

    []

    [] .15)

    (bhaviyad-anadyatane 'rthe varttamnd dhtor lu pratyayo bha

    14) Vasu, . Ch. Ed., & trans.(1988) The Ashdhyy of Pini

    .

    15) Kauabhaa (Lakrrthaniraya) []

    . [] [

    ]. anadyatane

    lu( [ ])

    . vo bhavit( )

    .(lu-artham ha/ vo bhviny arthaiti/ anadyatane

    bhvinty artha/ anadyatane lu iti strt/ yath vo bhavit ity

    dau//) . Gune(1978) p. 76.

  • 6 0 27

    vati//)

    3) Vmana Jayditya (Vrttikam, Vrtti)16)

    [] .

    [] [] .

    . va kart( ). vo

    bhokt( ). (anadyatane)

    . [ ] []

    . adya vo v bhaviyati(

    ). ,

    (vastan) . iya nu kad gant, yaiva

    pdau nidadhti( []

    ?) aya nu kad 'dhyet, ya eva anabhiyukta

    ( ?)17)

    3.2.

    3 .

    (12) t(-it) as

    .18) Parasmaipada()

    16) Vmana and Jayditya(1969-) A commentary on Pini's grammar

    .

    17) bhaviyatty eva/ bhaviyad-anadyatane 'rthe varttamnd dhto lu

    pratyayo bhavati/ o 'pavda/ va kart/ vo bhokt/ anadyatanaiti

    bahuvrhi-nirdea/ tena vymire na bhavati/ adya vo v

    bhaviyati// paridevane vastan bhaviyad-arthe vaktavy/ iya nu

    kad gant, yaiva pdau nidadhti/ aya nu kad 'dhyet, ya evam

    anabhiyukta//Vrtti., 3.3.15//

    18) + ts. (3.1.33)

    k() . k +

  • (lu) 6 1

    P. .

    1 ts-mi ts-va ts-ma the ts-vahe ts-mahe

    2 ts-i ts-tha ts-tha ts-e ts-the tdhve

    3 t trau tra t trau tra

    as tmanepada . (3

    ) as (

    ), rau(), ras() .19) Parasmaipada

    tmanepada .

    .20)

    ts + kar-ts-mi( ), kar-ts-va(

    ), kar-ts-ma( ). Katre, S.M.(1989) p. 189

    .

    19) (2.4.85) 3 (), rau(),

    ras() .

    . k() .

    (3.1.33) k + ts + 3

    . 6.4.143(e)

    .

    3 kar + t+ kar-t-

    ( ) . 3 k +

    ts + rau(ras) . 1.1.55(an-ek-l

    it-sarvasya) s , 7.4.51(r-i ca)

    r . kar + t + rau(ras)

    kar-t-rau(ras)( , )

    . ibid., p. 179 .

    20) tmanepada 1 (the) ts + te, 2

    (tdhve) ts + dhve .

  • 6 2 27

    3.2.1. (12 , P., 3.1.33)

    .

    tsi . tsi

    ts i . i

    (anubandha,

    )21) (ts)

    .

    man() sagam() 3

    ,

    mant( ) sagant(

    ) .

    .22)

    1)

    () () [] sya, [

    ] tsi.

    (sya-ts -lo//)

    2)

    21) (anubandha, )

    , .

    it( )

    . anubandh(. )

    .

    (prakti), (pratyaya),

    (gama), (dea, , s

    ) .

    . Bevasthali, G.V.(1967)

    pp. 1f.

    22) (2005) p. 27 .

  • (lu) 6 3

    [ ] [

    ] . [ ]

    (yath-sakhya) sya tsi

    [] .

    (-rpam utsnubandha smnyam ekam eva/ tasmin lui ca

    parato dhtor yath-sakhya-sya-ts pratyayau bhavata //)

    3)

    [ ] [

    ] . [ ]

    sya tsi. kariyati(,

    ), akariyat(, ), va kart(

    , ). [ tsi] i [

    ] .23) mant(

    ), sagant( ).24)

    3.2.2. (3 , P., 2.4.85)

    12 as

    3 (), rau(), ras() Parasmaipada

    tmanepada

    23) i (anubandha) ,

    (pratyaya) (gama num) .

    , kui ku t, tum, tavya, kuit,

    kuitum, kuitavya, ku(P., 7.1.58) .

    (Kik) tsi ts i

    . Bevasthali, G.V.(1967) pp. 51f.

    24) -rpam utsnubandha smnyam ekam eva/ tasmin lui ca

    parato dhtor yath-sakhya sya-ts pratyayau bhavata/

    kariyati/ akariyat/ va kart/ idit-karaam

    anunsikalopa-pratiedha-artham/ mant/ sagant//Vrtti., 3.1.33//

  • 6 4 27

    .

    1)

    3 [] , rau, ras.

    (lua prathamasya -rau-rasa//)

    2)

    3 [] Parasmaipada tmanepada

    , rau, ras.

    .

    (lu-deasya prathama-puruasya parasmaipadsytmanepadasya

    ca rau rasety ete de bhavanti yathsakhyam//)

    3)

    3 [] Parasmaipada tmanepada

    , rau, ras. . kart(

    ), kartrau( ), kartra(

    ). tmanepada adhyet( ), adhyetrau(

    ), adhyetra( ). 3

    ? [12] va kartsi( ), vo

    'dhyetse( )[ .]25)

    3.2.3. kp (P., 1.3.93)

    kp() ,

    Parasmaipada

    25) lu-deasya prathamapuruasya prasmaipadasya tmanepadasya ca

    yathkramam rau ras ity ete de bhavanti/ kart, kartrau,

    kartra/ tmanepadasya adhyet, adhyetrau, adhyetra/

    prathamasya iti kim/ va kartsi/ vo 'dhyetse//Vrtti., 2.4.85//

  • (lu) 6 5

    . kalpt( ), kalptrau

    ( ), kalpatra( )

    .

    1)

    kp [ .]

    (lui ca kpa//)

    2)

    kp (sya) (san)

    , Parasmaipada [] .

    (lui ca sya-sano ca kpe parasmaipada v bhavati//)

    3)

    [ (P., 1.3.92) ] vt()

    [ kp ]

    , (Parasmaipada tmanepada)

    . ca()

    [ ]

    (anukarartha) .

    . ca

    []

    . [] kp

    ,

    Parasmaipada [] . [] kalpt(

    ), kalptrau( ), kalpatra(

    ), [] kalpasyati( ), []

    akalpsyat( ), [] cikpsati(

    ). [tmanepada ] kalit, []

    kalpiyate, [] akalpiyata, [] cikalpiate.26)

    26) vtditvd eva sya-sanor vikalpa siddho lui vidhyate/ ca-kras

    tarhi sya-sanor anukarartho na vaktavya, eva tarhi iya

  • 6 6 27

    3.3. (P., 8.1.29)

    , []

    (tia-tia) (8.1.28)

    . , .

    va kart( ) kart(

    ) .

    1)

    [ ] [

    ] .

    (na lu//)

    2)

    [] [] .

    [ ] [

    ] .

    (prvetiprasakte pratiedha rabhyate/ lu-anta nnudtta

    bhavati//)

    3)

    [] [] .

    [ ] [

    ] . va kart(

    ), va kartrau( ), msena kartra

    ( ). 6.1.186 []

    ( (tsi) )

    prpti prv prpti bdheta, tasmc ca-kra sya-sanor

    anukarartha kriyate/ lui ca sya-sano ca kpe parasmaipada

    v bhavati/ kalpt, kalptrau, kalptra/ kalpsyati/ akalpsyat/

    cikpsati/ kalpit/ kalpiyate/ akalpiyata/ cikalpiate//Vrtti., 1.3.93//

  • (lu) 6 7

    (lasrvadhtuka27)) ,

    (ts) (3.1.328)).

    (i)29) ,

    (6.1. 16130)).31)

    3.4.

    3.4.1. Kipra() (P., 3.3.133)

    3.3.133 135-138

    . kipra()

    . kipra

    ghra, u, tvarita . kipram

    ,

    27) (srvadhtuka) (ti) []

    .(ti-it-srvadhtukam, P., 3.4.113) dea

    (), vikaraa(

    ), kt(1 , 1 ), sup(), ti(

    ) . kt

    , kt (srvadhtuka)

    . Cf. Bevasthali, G.V.(1967) p. 154.

    28) [ ]

    .(dy-udtta-ca)

    29) [] i.(aco nty-di i.

    P., 1.1.64)

    30)

    .(anudttasya ca yatrodtta-lopa)

    31) prvetiprasakte pratiedha rabhyate/ lu-anta nnudtta

    bhavati/ va kart/ va kartrau/ msena kartra/ tse parasya

    la-srvadhtukasya anudttatve sati sarva-tsir eva udtta/ yatra tu

    i-lopa, tatra udtta-nivtti-svaro bhavati//Vrtti., 8.1.29//

  • 6 8 27

    gamiyati( ) adhyeymahe( )

    . kipram adhyetsma

    .

    1)

    kipra() [

    .]

    (kipra-vacane //)

    2)

    kipra ,

    .

    (kipra-vacana upapade asy gamyamny dhto

    pratyayo bhavati//)

    3)

    . [], kipra

    , []

    . []

    (bhtavac ca, P., 3.3.132) . updhyya

    cet kipram gamiyati, kipra vykaraam adhyeymahe(

    , )

    vacana( ) . kipram

    adhyeymahe( ).32)

    32) asym ity eva/ kipra-vacana upapade asy

    gamyamny dhto pratyayo bhavati/ bhtavac ca ity asya

    ayam apavda/ updhyya cet kipram gamiyati, kipra

    vykaraam adhyeymahe/ vacana-grahaa paryya-artham/

    kipram, ghram, u, tvaritam, adhyeymahe/ na iti vaktavye

    -grahaa luo 'pi viaye yath syt/ va kipram

    adhyeyamahe//Vrtti., 3.3.133//

  • (lu) 6 9

    3.4.2. (P., 3.3.135)

    (la)

    . ,

    .

    ,

    .

    (adhyait, ) (adhypipat) .

    (adhyet) (adhypayiyati)

    .

    (dhatta, ayajata, adatta, )

    (dhita, ayaa, adita) .

    (dht, ya, dt) (dhsyate, yakyate, dsyate)

    .

    1)

    (kriy-prabandha) [] (sm

    pya) [ ] (anadyatana)

    [] .

    (na anadyatanavat kriy-prabandha-smpyayo//)

    2)

    [] [ ]

    []

    .

    (anadyatanavat pratyaya-vidhir na bhavati kriy-prabandhe smpye

    ca gamyamne//)

  • 7 0 27

    3)

    . []

    . [], [] [

    ] []

    .

    (statyena anuhna) .

    (tuyajtyena avyavadhna)

    . [ .] yvaj jva bham annam

    adt( . ), bham

    anna dsyati( . ), yvaj jva

    putrn adhypipat( .

    ), yvaj jvam adhypayiyati( .

    ). . yeya paura-msy atikrnt,

    etasym updhyyo 'gnndhita, somenyaa, gm adita(

    , , . )

    yeyam amvsygmin, etasym updhyyo 'gnndhsyate, somena

    yakyate, sa g dsyate( ,

    , . ) [ena avyava

    [ ] [] (na anadyatana)]

    [ ]

    .33)

    33) bhtnadyatane bhaviyadanadyatane ca la-luau vihitau, au r

    aya pratieca vi anadyatanavat pratyaya-vidhir na bhavati

    kriy-prabandhe smpye ca gamyamne/ kriy atane ca

    statyennuhnam/ kln a-lua tulyajtyenvyavadhnam/

    yvaj jva bham annam adt/ bham anna dsyati/ yvaj jva

    putrn adhypipat/ yvaj jvam adhypayiyati/ smpye ka lv api

    yeya paura-msy atikrnt, etasym updhyyo 'gnndhita,

    somenyaa, gm adita/ yeyam amvsygmin, etasym updhyyo

    'gnndhsyate, somena yakyate, sa g dsyate/ dvau pratieca

    u yath prptasya abhyanujpanya//Vrtti., 3.3.135//

  • (lu) 7 1

    3.4.3. (avara) 34)

    (P., 3.3.136)

    , , (avara)

    ,

    .

    bhoktsmahe(

    ), ptsma( )

    (bhokymahe, psyma) .

    .

    adhyaimahi( ), abhujmahi

    ( ), apibma( ) .

    ,

    , (avara)

    .

    , avara ,

    ,

    (adhyaimahi, abhujmahi, apibma) .

    ,

    avara , ,

    niravadhika( , , )

    34) avara() para() ,

    . avara

    ,

    . para

    ,

    .

  • 7 2 27

    , (bhoktsmahe, ptsma)

    .

    ,

    , avara para() ,

    (bhoktsmahe, ptsma) . P.,

    3.1.138 para

    .

    1)

    (avara)

    [.]

    (bhaviyati maryd-vacane 'varasmin//)

    2)

    [

    ]() .

    (bhaviyati kle maryd-vacane 'varasmin pravibhge 'nadyatan

    avat pratyaya-vidhir na bhavati//)

    3)

    [ ] []

    (na anadyatana) [] . []

    , []

    .

    [

    ] . yo 'yam adhv gantavya -pa

    liputrt, tasya yad avara kaumby, tatra dvir-odana bhoky

    mahe, tatra saktn psyma( ,

    [] []

    . (saktu) ). [

    ] ? [ .] yo 'yam adhv gata -

  • (lu) 7 3

    paliputrt, tasya yad avara kaumby, tatra yukt adhyaimahi,

    tatra dvir-odanam abhujmahi, tatra saktn apibma(

    , []

    , [] ,

    ). [

    ] ? [ .] yo 'yam adhv niravadhiko

    gantavya, tasya yad avara kaumby, tatra dvir-odana bhokt

    smahe, saktn ptsma( ,

    , []

    . ). [

    ] ? [ .] yo 'yam adhv gantavya

    -paliputrt, tasya yat param kaumby, tatra dvir-odana bho

    ktsmahe, tatra saktn ptsma(

    , [

    ] . ).

    .

    . [] .35)

    35) nnadyatanavat iti vartate/ akriya-prabandha-artham, asmpyrtha

    ca vacanam/ bhaviyati kle maryd-vacane saty avarasmin

    pravibhge 'nadyatanavat pratyaya-vidhir na bhavati/ yo 'yam adhv

    gantavya -paliputrt, tasya yad avara kaumby, tatra

    dvir-odana bhokymahe, tatra saktn psyma/ bhaviyati iti kim/

    yo 'yama dhv gata -paliputrt, tasya yad avara kaumby,

    tatra yukt adhyaimahi, tatra dvir-odanam abhujmahi, tatra saktn

    apibma/ maryd-vacane iti kim/ yo 'yam adhv niravadhiko

    gantavya, tasya yad avara kaumby, tatra dvir-odana

    bhoktsmahe, saktn ptsma/ avarasmin iti kim/ yo 'yam adhv

    gantavya -paliputrt, tasya yat param kaumby, tatra

    dvir-odana bhoktsmahe, tatra saktn ptsma/ iha stre dea-kt

    maryd, uttaratra kla-kt/ tatra ca viea vakyati//Vrtti.,

    3.3.136//

  • 7 4 27

    3.4.4. (P.,

    3.3.137)

    3.3.137 138

    .

    ,

    (avara)

    . ,

    [] agrahyaa

    (adhetsmahe, bhoktsmahe) (adhyeymahe,

    bhokymahe) .

    .

    1)

    (aho) (rtra) , (kla-

    vibhga) [ .]

    (kla-vihbhge ca an-aho-rtrm//)

    2)

    , [ ]

    [] ,

    [ ]()

    .

    (kla-maryd-vibhge saty avarsmin pravibhge bhaviyati kle

    'nadyatanavat pratyaya-vidhir na bhavati, na ced aho- rtra-samba

    ndh vibhgas te ca vibhge pratiedha//)

    3)

    [] [] .

  • (lu) 7 5

    , [ ]

    [] ,

    [ ] .

    [ ]

    . (yoga-

    vibhga) . yo 'ya savatsara gm, ta

    tra yad avaram grahyay, tatra yukt adhyeymahe, tatraudan

    a bhokymahe( , [] agrahyaa(

    ), .

    ). [] . [

    .] yo 'ya vatsaro 'tta, tasya yad avaram grahyay, tatra

    yukt adhyaimahi, tatraudanam abhujamahi( ,

    agrahyaa .

    ). , . [

    .] yo 'ya niravadhika kla gm, tasya yad avaram

    grahyay, tatra yukt adhyetsmahe, tatraudana bhoktsmahe

    ( , agrahyaa,

    . ).

    . (para) [ ]

    . ? . yo

    'ya msa gm, tasya yo 'vara paca-daa-rtra(

    , 15 ), [] yo 'ya triad-rtra gm, tasya

    yo 'varo 'rdha-msa( 30 , [

    ]), [] yo 'ya triad-aho-rtra gm, tasya yo 'vara

    paca-daa-rtra, tatra yukt adhyetsamahe, tatra saktn ptsma

    ( 30 , 15 ,

    . ). [ ]

    [

    ] .36)

    36) bhaviyati maryd-vacane 'varasmin iti vartate/

    kla-maryd-vibhge saty avarsmin pravibhge bhaviyati kle

    'nadyatanavat pratyaya-vidhir na bhavati, na ced

    aho-rtra-sambandh vibhga, tais te ca vibhge pratiedha/

    prveaiva siddhe vacanam idam aho-rtra-niedha-artham/

  • 7 6 27

    3.5. (P., 3.1.138)

    ,

    (para) .

    .

    , , ,

    .

    .

    1)

    (para) [ ]

    . (parasmin vibh//)

    2)

    , [ ]

    [] ,

    [ ]()

    .

    yoga-vibhga uttarrtha/ yo 'ya savatsara gm, tatra yad

    avaram grahyay, tatra yukt adhyeymahe, tatraudana

    bhokymahe/ bhaviyati ity eva/ yo 'ya vatsaro 'tta, tasya yad

    avaram grahyay, tatra yukt adhyaimahi, tatraudanam

    abhujamahi/ mary-dvacane ity eva/ yo 'ya niravadhika kla

    gm, tasya yad avaram grahyay, tatra yukt adhyetsmahe,

    tatraudana bhoktsmahe/ avarasmin ity eva/ parasmin vibh

    vakyati/ aho-rtrm iti kim/ trividham udharaam/ yo 'ya msa

    gm, tasya yo 'vara paca-daa-rtra, yo 'ya triad-rtra

    gm, tasya yo 'varo 'rdha-msa, yo 'ya triad-aho-rtra

    gm, tasya yo 'vara pacadaa-rtra, tatra yukt adhyetsamahe,

    tatra saktn ptsma/ sarvath aho-rtra-spare pratiedha//Vrtti.,

    3.3.137//

  • (lu) 7 7

    (kla-maryd-vibhge sati bhaviyati kle parasmin pravibhge

    vibh anadyatanavat pratiya-vidhir na bhavati, na ced aho-rtra-

    sambandh pravibhga//)

    3)

    [ ] , ,

    . , [ ]

    [] [] ,

    [ ]()

    .

    . [

    ] . [

    ] . yo 'ya savatsara gm, tasya

    yat param grahyay tatra yukt adhyeymahe( adhyetsmahe),

    tatra saktn psyma( tatra saktn ptsma)( ,

    agrahyaa, .

    ).

    . [ .] yo 'ya triad-rtra gm, tasya

    ya para pacadaa-rtra, tatra yukt adhyetsmahe, tatra saktn

    ptsma( 30 , 15 ,

    .

    ). . [ .] yo 'ya savatsaro

    'tta, tasya yat param grahyay, tatra yukt adhyaimahi, tatrau

    danam abhujmahi( , agrahyaa,

    , ).

    . [ .]

    yo 'ya savatsaro niravadhika kla agm, tasya yat param

    grahyay, tatra yukt adhyetsmahe, tatra saktn ptsma(

    , agrahyaa,

    .

    ). . [ .] yo 'yam adhv

    gantavya -paliputrt, tasya yat para kaumby, tatra yukt

    adhyetsmahe, odana bhoktsmahe(

  • 7 8 27

    ,

    , ).

    [ ]

    .37)

    .

    4.1.

    .

    prtar(), vas( ), prabhte(, ), a-

    man(6 ) .38) ,

    37) bhaviyati maryd-vacane kla-vibhge ca an-aho-rtrm iti

    sarvam anuvartate/ kla-maryd-vibhge sati bhaviyati kle

    parasmin pravibhge vibh anadyatanavat pratyaya-vidhir na

    bhavati, na ced aho-rtra-sambandh pravibhga/ avarasmin varja

    prvam anuvartate/ avarasmin prvea pratiedha ukta, samprati

    parasminn aprpta eva vikalpa ucyate/ yo 'ya savatsarpta eva

    vikalpa t param grahyay tatra yukt adhyeymahe,

    adhyetsmahe, tatra saktn psyma, tatra saktn ptsma/

    an-aho-rtrm ity eva/amprati parasminn aprpta eva vikalpa

    ucyate/ yo 'ya savatsarpta eva vikalpa t param grahyay

    tatra yukt/ bhaviyati ity eva/amprati pminn aprpta eva vikalpa

    ucyate/ yo 'ya savatsarpta eva vikalpa t param grahyay

    tatra y/ maryd-vacane ity eva/amprati pminn aprptaryd-vacane

    ity eva/amprati pminn aprptaryd-vacane ity eva/amprati pminn

    aprptaryd-vacane ity / kla-vibhge ity eva/ yo 'yam adhv

    gantavya -paliputrt, tasya yat para kaumby, tatra yukt

    adhyetsmahe, odana bhoktsmahe/ iti sarvatra anadyatanavat

    pratyay udhry//Vrtti., 3.3.138//

  • (lu) 7 9

    a-msn(6

    ) (ayit)

    ekham( ) (jgariyati) .

    ayit hy ea a-msn ekha jgariyati(R., 6.61.28):

    6 , .

    .

    sudhanvna ca m caiva prtar drasi sagatau(Mhbh., 5.35.

    9): .

    iha rma prabhte vo bhaviteti matir mama(Mhbh., 5.175.13):

    .

    vas tu gantsi ta dea vasdya saha mantribhi(R., 2.90.23):

    (citraka) . [

    ] .

    yauvarjye niyoktsmi prta purua-pugavam(R., 2.2.12):

    .

    vo nihantsmi rma lokasya payata(R., 6.93.5):

    [] .

    4.2. ( ) (

    )

    . ()

    , ()

    .

    38) Meenakshi(1983) p. 169.

  • 8 0 27

    .

    , na bubhat

    .

    iyasyiyavttes tu na kantavya bubhat(Mhbh., 1.79. 9):

    .

    upetsth

    .

    khalu nv aha vaivnara vedbhydhatta samidha upetstheti

    (B., 10.6.1.3): .

    . [] .

    .

    nakir asya sahantya paryet kayasya cit, vjo asti ravyya(v.,

    1.27.8):

    . .

    sa gant gomati vraje(v., 1.86.3):

    .

    tva soma tankdbhyo dveobhyo 'nyaktebhya uru yantsi(B.,

    3.6.3.7): ! []

    .

    abhisasra didkitra(B., 12.8.3.7):

    .

    agni e pda vakt(Ch. Up., 4.6.1): []

    .

    eteunmlitra kapiketanena(Kirtrjunya, 3.22):

    .39)

  • (lu) 8 1

    khinna khinna ikhariu pada nyasya gantsi yatra (Meghadhta,

    1.13):

    [] .

    4.3. ( )

    .

    , anuvaktsmi

    .

    smidhenr ancya bryd udayanya evto 'nuvaktsmti(B., 9.

    4.4.16): [ ]

    [] (udayanya)

    . [ ] .

    . ,

    gopt yotsye

    .

    aham eva dhanupir gopt samaramrdhani, yvat prn

    dharymi tvad yotsye nicarai(R., 1.20.5):

    . ,

    .

    . ,

    39) pte(1984) p. 146 .

  • 8 2 27

    ()

    .

    hantsmi tv sahmtya saputra-jti-bndhavam, nirudvigns

    trayo lok bhaviyanti hate tvayi(R., 6.41.79): ,

    , , . []

    .

    .

    ea vai yajmnasya loka etsmi(Ch. Up., 2.24.5): !

    .

    suyodhanam ima ppa hantsmi gaday yudhi(Mhbh., 2.68.28):

    [] .

    dusanasya rudhira ptsmi mgar iva(Mhbh., 2.68.29):

    .

    yauvarjyena yoktsmi prta purua-pugavam(R., 2.2.12):

    (Rma) .

    ki krya brta bhavat bhaya nayitsmi va(R., 7. 61.1):

    . ?

    .

    any sahito gatv yoddh 'ha tair nicarai(R., 1.20.3):

    .

    4.4. ()

    ,

    . ,

    (bhavit gantsmi)

    . ,

  • (lu) 8 3

    .

    yarhi vva vo mayrtho bhavit tarhy eva vo 'ham punar gant

    smti(Aitareya Brhmaa, 1.27.1):

    , .

    (bhavit)

    (vakyati) .

    so 'syayadi vakyati, tasypi bhavit mtyu(Kathsaritsgara,

    28.131): , .

    . ,

    (pravaktsi) (vimokyase)

    .

    yad tasmai kathm im, pupadanta pravaktsi tad pd

    vimokyase(Kathsaritsgara, 1.60): ()!

    , .

    .40)

    .

    ata ced anyath kart dhrtarro 'nupyavit anta nna kari

    ymi katriy janrdana(Mhbh., 5.81.53):

    ,

    . !

    a-rkasam ima loka kartsmi niitai arai na cec charaam

    abhyei tm dya tu maithil(R., 6.41.67): (

    40) Speijer, J.S.(2006) p. 260( 341*) .

  • 8 4 27

    ) [] , [] ,

    .

    yad dra bhmasena rathastha gadhasta krodha- via

    vamanta durmaraa pava bhmavega tad yuddha

    dhrtarro 'nvatapsyat(Mhbh., 5.47.14): ,

    , , []

    , (Duryodhana) [

    ] .

    4.5. .

    . ,

    kad() vad()

    (vdayit) .

    aya tu komalgrabhis tantrr agulibhi span, kad vdayit

    v veda-vedga-praga(Bhatkathaslokasamgraha, 17. 135):

    (lute) ?

    .

    ko hant lavaa vr kasya sa vidhyatm(R., 7.62.8):

    ! ?

    .

    na jne ytras tava ripava kena ca path(Bhojarjakavivarga, 55):

    . ?

  • (lu) 8 5

    .

    ,

    .

    ,

    .

    ,

    .

    , .

    ,

    . . P.,

    3.3.15 (anadyatana)

    , P., 3.1.135

    .

    .

    (kriy-prabandha) (smpya)

    .

    ,

    .

    .

    ,

    .

    .

    ,

  • 8 6 27

    . 10

    .

    , .

    .

    vas()

    .

    P.,

    3.3.133

    .

    .

    ,

    .

    , ,

    .

    .

    . ,

    .

    ,

    . ,

    . ,

    .

    , .

    ,

    .

  • (lu) 8 7

    . . ,

    . ,

    .

    Ch. Up. Chndogya Upanad

    Mhbh. Mahbhrata

    P. Adhyy

    R. Rmyaa

    v. g Veda

    B. atapatha Brhmaa

    pte, V.S.(1984). Sanskrit Composition(the student's guide to),

    24th ed., Varanasi, Chowkhamba Sanskrit Series Office.

    Bevasthali, G.V.(1967). Anubandhas of Pini, Poona, University of

    Poona.

    Gune, J.A.(1978). The meaning of Tenses and Moods, Pune, M. S.

    Latkar at SMS Letter Press.

    Kale. M.R.(1993). The Meghadta of Klidsa, Delhi, Motilal

    Banarsidass Publishers.

    Katre. S.M.

  • 8 8 27

    1967 Dictonary of Pini, Poona, Deccan College.

    1989 Adhyy of Pini, Delhi, Motilal Banarsidass.

    Macdonell, A.A.(2007). Vedic Grammar, Delhi, Munshiram

    Manoharlal Publishers.

    Meenakshi, K.(1983). Epic Syntax, Delhi, Meharchand

    Lachhmandas.

    Robert, P.G. & Sally, J.S.G.(1987). Devavpraveik : an

    introduction to the Sanskrit language, Berkeley,

    University of California.

    Speijer, J.S.(2006). Sanskrit syntax, Delhi, Motilal Banarsidass

    Publishers Private Limited.

    Sukthankar & Belvalkar, ed.,(1937-1964). Mahbhrata-Sahit,

    Vol.1-13, Poona.

    Vlmki(2004). Rmyaa, Arya, R.P., Ed., Delhi, Parimal

    Publications.

    Vmana & Jayditya(1969-). Kika: A commentary on Pini's

    grammar, Sharma, A. & Deshpande, K. & Padhye, D.G.,

    ed., Hyderabad, Osmania University, Sanskrit Academy.

    Vasu, .Ch., ed. & trans.(1988). The Ashdhyy of Pini, Delhi,

    Motilal Banarsidass.

    Whitney, W.D.(2005). Sanskrit Grammar, 5th ed., Delhi, Motilal

    Banarasidass.

    (2005). , , .

  • (lu) 8 9

    Abstract

    The Use of the Periphrastic Future(lu):

    According to Adhyy

    Park, Moon Seong

    (The Catholic University of Korea)

    Sanskrit has several ways of expressing future time.

    The simplest, which may be used to indicate immediate

    future, is simply to use the present indicative(la). On the

    other hand, for more general expression of future time,

    Sanskrit has two distinct verbal conjugation, namely the

    periphrastic future(lu) and the simple future().

    The periphrastic future is far less frequently used. It is

    used to express something that is going to happen not

    to-day(anadyatana-bhaviyat-kle arthe). It denotes action

    that will take place at some more or less definite time or

    occasion in the future, but not of to-day.

    On the other hand, the simple future is used to express

    something that is going to happen in general future

    time(smnya-bhaviyat-kale arthe). It denotes generally

    uninterrupted action(kriy-prabandha), indefinite future

    time, and proximity time(smpya-kale arthe) that of the

    speaker.

    As the term smnya(general) is meant, the simple

    future could be used to denote any indefinite future action.

    So it is used more frequently than others. In the most of

    time, a reader meets the simple future in sanskrit sentences.

    While the periphrastic future use begins in Veda, and it

    grows in the common in Brhmaas and Epics, but it is

  • 9 0 27

    nowhere nearly so frequent as the simple future. And then

    it is so difficult that quotes from classical sanskrit.

    But as it could be understood in directions of

    Adhyy and various quotable examples from Veda,

    Brhmaas, and Epics, the periphrastic future was used to

    as the proper role in the sentence. So a reader could infer

    from the sentence that the speaker's standpoint on the

    future action, as below.

    Firstly, there is a gap between the time-point of a

    speaker's utterance and the action expressed by the

    periphrastic future.

    Secondly, there is a high possibility thatthe action,

    which is expressed by the periphrastic future, can be

    realized.

    Thirdly, if the speaker and the subject are the same

    person, in many cases, it indicates a strong will that the

    speaker will do the action expressed by the periphrastic

    future. Hence when a speaker swears to do an action,

    periphrastic future is employed.

    Key words : the periphrastic future(lu), the simple future(),

    today(adyatana), tomorrow(vas), future, boundary.

    : 2009 6 26

    : 2009 7 308 10

    : 2009 8 13

    /ColorImageDict > /JPEG2000ColorACSImageDict > /JPEG2000ColorImageDict > /AntiAliasGrayImages false /CropGrayImages true /GrayImageMinResolution 300 /GrayImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleGrayImages true /GrayImageDownsampleType /Bicubic /GrayImageResolution 300 /GrayImageDepth -1 /GrayImageMinDownsampleDepth 2 /GrayImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeGrayImages true /GrayImageFilter /DCTEncode /AutoFilterGrayImages true /GrayImageAutoFilterStrategy /JPEG /GrayACSImageDict > /GrayImageDict > /JPEG2000GrayACSImageDict > /JPEG2000GrayImageDict > /AntiAliasMonoImages false /CropMonoImages true /MonoImageMinResolution 1200 /MonoImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleMonoImages true /MonoImageDownsampleType /Bicubic /MonoImageResolution 1200 /MonoImageDepth -1 /MonoImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeMonoImages true /MonoImageFilter /CCITTFaxEncode /MonoImageDict > /AllowPSXObjects false /CheckCompliance [ /None ] /PDFX1aCheck false /PDFX3Check false /PDFXCompliantPDFOnly false /PDFXNoTrimBoxError true /PDFXTrimBoxToMediaBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXSetBleedBoxToMediaBox true /PDFXBleedBoxToTrimBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXOutputIntentProfile () /PDFXOutputConditionIdentifier () /PDFXOutputCondition () /PDFXRegistryName () /PDFXTrapped /False

    /Description > /Namespace [ (Adobe) (Common) (1.0) ] /OtherNamespaces [ > /FormElements false /GenerateStructure true /IncludeBookmarks false /IncludeHyperlinks false /IncludeInteractive false /IncludeLayers false /IncludeProfiles true /MultimediaHandling /UseObjectSettings /Namespace [ (Adobe) (CreativeSuite) (2.0) ] /PDFXOutputIntentProfileSelector /NA /PreserveEditing true /UntaggedCMYKHandling /LeaveUntagged /UntaggedRGBHandling /LeaveUntagged /UseDocumentBleed false >> ]>> setdistillerparams> setpagedevice