mach dao dong da hai

18
Chương 3: Mạch dao động đa hài 29 Chương 3 MẠCH DAO ĐỘNG ĐA HÀI 3.1 Mạch dao động đa hài dùng BJT 3.1.1 Trạng thái tắt, dẫn bão hòa của BJT Vcc Q BB V B R C V C R K LED 1 0 C I B I BE V CE V Vcc Q B R C V C R K LED 0 C I B I BE V CE V Hình 3.1a Hình 3.1b Xét mạch ở hình 3.1a: Khi khóa K ở vị trí [0], dòng 0 B I 0 C I BJT tắt coi như cực C và E của BJT bị hở mạch như hình 3.1b. Khi đó, LED tắt, điện thế Vcc V C . Khi khóa K ở vị trí [1], dòng B I lớn, BJT dẫn bão hòa, ta xem như cực C và cực E bị nối tắt. V V V CEsat CE 2 , 0 , V V BE 8 , 0 C B I K I , với K là hệ số dẫn bão hòa sâu (K=25), là hệ số khuếch đại của BJT. Rc V V Vcc I CEsat LED C , với LED V là điện áp rơi trên LED. Khi đó, LED sáng. Bài tập: 1/ Tính Rb, Rc và lựa chọn Q trong mạch ở hình 3.1a sao cho khi đóng khóa K qua vị trí [1] thì transistor dẫn bão hòa. Biết V V BB 5 , Vcc= 12V, V V LED 5 , 2 và để LED sáng bình thường dòng qua LED là 20mA. Vcc Q BB V B R C V C R K LED 1 C I B I BE V CE V Hình 3.1c

Upload: 10101959

Post on 24-Nov-2015

52 views

Category:

Documents


8 download

TRANSCRIPT

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    29

    Chng 3

    MCH DAO NG A HI

    3.1 Mch dao ng a hi dng BJT

    3.1.1 Trng thi tt, dn bo ha ca BJT

    Vcc

    Q

    BBV

    BRCV

    CR

    K

    LED

    1

    0

    CI

    BIBEV

    CEV

    Vcc

    QBR

    CV

    CR

    K

    LED

    0

    CI

    BIBEV

    CEV

    Hnh 3.1a Hnh 3.1b

    Xt mch hnh 3.1a:

    Khi kha K v tr [0], dng 0BI 0CI BJT tt coi nh cc C

    v E ca BJT b h mch nh hnh 3.1b. Khi , LED tt, in th VccVC .

    Khi kha K v tr [1], dng BI ln,

    BJT dn bo ha, ta xem nh cc C v cc E b ni tt.

    VVV CEsatCE 2,0 , VVBE 8,0 v

    C

    B

    IKI , vi K l h s dn bo ha su

    (K=25), l h s khuch i ca BJT.

    Rc

    VVVccI CEsatLEDC

    , vi LEDV l in

    p ri trn LED. Khi , LED sng.

    Bi tp:

    1/ Tnh Rb, Rc v la chn Q trong mch hnh 3.1a sao cho khi ng kha K qua v tr [1] th transistor dn bo ha. Bit VVBB 5 , Vcc= 12V, VVLED 5,2

    v LED sng bnh thng dng qua LED l 20mA.

    Vcc

    Q

    BBV

    BRCV

    CR

    K

    LED

    1

    CI

    BIBEV

    CEV

    Hnh 3.1c

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    30

    3.1.2 Mch dao ng lng n (bistable)

    Mch hnh 3.2a l mch dao ng lng n hay cn gi l mch dao ng hai trng thi bn. Trong , mch c thit k sao cho Q1 v Q2 lm vic vng dn bo ha.

    Vcc

    Q1 Q2

    Vi

    1OV

    1CR

    1R 2R2OV

    2CR

    Vcc

    Q1 Q2

    Vi

    1BEV 2BEV

    2CR

    1CR

    2OV1OV 1R 2R

    Hnh 3.2a Hnh 3.2b

    Nguyn l hot ng: Gi s ban u Q1 dn, Q2 tt, mch hnh 3.2a tr thnh nh hnh 3.2b.

    Lc ny, dng 22

    11

    RR

    VVccI

    C

    BEB

    ti cc B ca transistor Q1 lm transistor Q1 tip

    tc dn. ng thi, dng 02 BI ti cc B ca transistor Q2 lm transistor Q2

    tip tc tt. Do , nu khng c tc ng bn ngoi th Q1 vn dn, Q2 vn tt. V vy, trng thi Q1 dn, Q2 tt l trng thi n nh ca mch.

    thay i trng thi ta cp mt xung m vo Vi, lm 01 BEV Q1

    ngng dn lm in th ti 1OV ln 2BEV ln Q2 dn, mch hnh 3.2a

    tr thnh nh hnh 3.2c.

    Lc ny, dng 11

    22

    RR

    VVccI

    C

    BEB

    ti

    cc B ca transistor Q2 lm transistor Q2 tip tc dn. ng thi, dng 01 BI ti

    cc B ca transistor Q1 lm transistor Q1 tip tc tt. Do , nu khng c tc ng bn ngoi th Q2 vn dn, Q1 vn tt. V vy, trng thi Q2 dn, Q1 tt l trng thi n nh ca mch.

    thay i trng thi ta cp mt

    xung dng vo Vi, lm 1BEV ln

    Q1 dn lm in th ti VVO 01

    VVBE 02 Q2 ngng dn

    Vcc

    Q1 Q2

    Vi

    1BEV 2BEV

    1CR 2CR

    2R1R2OV1OV

    Hnh 3.2c

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    31

    T nguyn l hot ng trn, ta thy, mch hnh 3.2 c hai trng thi n nh. V vy, mch c gi l mch dao ng lng n.

    Dng in p vo, ra ca mch lng n nh sau:

    t

    0 t1

    t1

    t2

    t2

    t

    0

    Vm2

    t1 t2

    1OV

    2OV

    t

    0

    Vm1

    1BEV

    t

    0

    2BEV

    t

    0

    iV

    V

    t1

    t1

    t2

    V

    t3 t4

    t3

    t3

    t3

    t3t2

    t4

    t4

    t4

    t4

    Hnh 3.3

    Bi tp 1/ Hy thit k mch hnh 3.2a sao cho mAII CC 2021 . Bit Vcc= 5V.

    3.1.3 Mch dao ng n n (monostable)

    Hnh 3.4a l mch dao ng n n hay cn gi l mch dao ng mt trng thi bn. Q1 v Q2 c thit k lm vic trong vng dn bo ha.

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    32

    Vcc

    Q1 Q2

    Vi

    1OV

    1CR

    RC 2OV

    2CR1BR

    Vcc

    Q1Q2

    Vi

    1OV

    1CR

    RC 2OV

    2CR1BR

    2BEV

    +-

    Hnh 3.4a Hnh 3.4b

    Nguyn l hot ng: Gi s ban u Q1 dn, Q2 tt, mch hnh 3.4a tr thnh nh hnh 3.4b.

    Lc ny, t C np nng lng t ngun qua 2CR v mi ni BE ca Q1, in p

    trn t c chiu nh hnh 3.4b, ngoi dng np qua t dng 1BI cn c cung

    cp t ngun qua 1BR . Do , cho d t np y th Q1 vn dn VVO 01

    Q2 tip tc tt. Nu khng c tc ng bn ngoi th mch khng thay i trng thi. V vy, trng thi ny l trng thi n nh ca mch.

    thay i trng thi ta cp mt xung dng vo Vi, lm 2BEV ln

    Q2 dn, t C t in p m vo mi ni BE ca Q1 lm 01 BEV Q1 ngng

    dn, mch hnh 3.4a tr thnh nh hnh 3.4c. Lc ny, t C x qua 1BR v Q2 lm

    in p trn t gim dn. Sau khi t x ht, t tip tc np nng lng t ngun

    Vcc qua 1BR v Q2 in p trn t i

    du v tng dn. M CBE VV 1 vi CV l

    in p trn t. 1BEV cng tng dn.

    Ti mt lc no 1BEV ln, lm Q1

    dn VVO 01 Q2 tt

    Vcc

    Q1Q2

    Vi

    1OV

    1CR

    R C2OV

    2CR1BR

    2BEV1BEV

    +-

    -

    ++

    Hnh 3.4c

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    33

    T nguyn l hot ng trnh by trn, ta thy trng thi n nh ca mch l trng thi Q1 dn, Q2 tt. Khi c tc ng bn ngoi, mch thay i trng thi Q1 tt, Q2 dn, sau mt thi gian mch t tr v trng thi n nh. Do , trng thi Q1 tt, Q2 dn l trng thi khng n nh ca mch.

    Dng in p 1OV , 2OV , 1BEV v 2BEV nh sau:

    t

    0 t1

    t1

    t2

    t2

    t

    0

    Vcc

    t1 t2

    1OV

    2OV

    t

    0

    Vm

    1BEV

    t

    0

    2BEV

    t

    0

    iV

    -Vcc

    V

    t1

    t1

    t2

    OT

    V

    Hnh 3.5

    Gi To l rng xung ra. To ph thuc vo thi gian np, x ca t C. To l thi gian t t1 n t2. Do , tnh To ta xt in p 1BEV trong thi gian t

    t1 n t2 v di trc ta nh sau:

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    34

    t

    0

    Vcc2

    VVcc

    OT

    V

    Hnh 3.6

    Trong thi gian ny 1BEV cng chnh l in p trn t C v c phng trnh sau:

    t

    C eVcctV 12)(

    Khi oTt th in p VVccVC . Do VVcc VccVC

    OT

    eVccVcc 12

    2

    1

    2

    11

    OO TT

    ee

    Ly logarit hai v ta c:

    2

    1ln

    OT

    2lnOT M: CRB1 c gi l thi hng np x ca t

    CRCRRCT BBO 11 7.0693.02ln Bi tp 1/ Hy thit k mch hnh 3.4a sao cho mAII CC 2021 v To= 1ms. Bit

    Vcc= 5V.

    3.1.4 Mch dao ng bt n (astable) Cho mch dao ng bt n nh hnh 3.7a.

    Vcc

    Q1 Q2

    1OV

    1CR

    2C

    2OV

    2CR1BR

    1C

    2BR

    1BEV 2BEV

    Vcc

    Q1 Q2

    1OV

    1CR

    2C

    2OV

    2CR1BR

    1C

    2BR

    1BEV 2BEV

    +-+-

    Hnh 3.7a Hnh 3.7b

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    35

    Nguyn l hot ng: Gi s ban u, Q1 dn, Q2 tt, mch hnh 3.7a tr thnh nh hnh 3.7b

    VVO 01 , VccVO 2 . Lc ny, t 2C np nng lng t ngun qua 2CR v

    mi ni BE ca Q1, in p trn t c chiu nh hnh 3.7b, ngoi dng np qua t dng 1BI cn c cung cp t ngun qua 1BR . ng thi, t 1C c np qua

    2BR v c chiu nh hnh 3.7b. in p trn t 1C , 1CV (in p trn t 1C )

    tng dn. M 12 CBE VV 2BEV cng tng dn. Ti mt lc no , 2BEV ln

    lm Q2 dn. t 2C t in p m vo mi ni BE ca Q1. 01 BEV lm

    Q1 tt. Khi mch trng Q1 tt, Q2 dn, mch hnh 3.7a tr thnh nh hnh 3.7c:

    VccVO 1 , VVO 02 . Lc ny, t

    1C x nng lng qua mi ni BE ca

    Q2. Sau , np nng lng t ngun qua 1CR v mi ni BE ca Q2, in p

    trn t o chiu v tng dn xem hnh 3.7c, ngoi dng np qua t dng 2BI cn

    c cung cp t ngun qua 2BR . Do ,

    Q2 vn c duy tr trng thi dn cho d t 1C np y. ng thi, t 2C

    c np qua 1BR v Q2 sau khi x ht

    xem hnh 3.7c. in p trn t 2C , 2CV

    (in p trn t 2C ) tng dn.

    M 21 CBE VV 1BEV cng tng dn. Ti mt lc no , 1BEV ln lm Q1

    dn. t 1C t in p m vo mi ni BE ca Q2. 02 BEV lm Q2 tt.

    Ta thy, ban u, Q1 dn, Q2 tt, sau mt thi gian mch t ng i qua trng thi Q1 tt, Q2 dn. Khi Q1 tt, Q2 dn sau mt thi gian mch li t i qua trng thi Q1 dn, Q2 tt v c lp i lp li. Do , khng c trng thi n nh. V vy, mch c gi l mch dao ng bt n hay mch dao ng phi n.

    Dng in p 1OV , 2OV , 1BEV v 2BEV nh sau:

    Vcc

    Q1 Q2

    1OV

    1CR

    2C

    2OV

    2CR1BR

    1C

    2BR

    1BEV 2BEV

    Hnh 3.7c

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    36

    t

    0 t1

    t1

    t2

    t2

    t

    0

    Vcc

    t1 t2

    1OV

    2OV

    t

    0

    Vcc

    1BEV

    -Vcc

    V

    1xT

    t1 t2

    t

    0

    V

    2BEV

    -Vcc

    2xT

    t3 t4

    t3 t4

    t3 t4

    t3 t4

    Hnh 3.8

    T hnh 3.8 ta thy, 1xT chnh l thi gian t 2C x v np qua 1BR , 2xT

    chnh l thi gian t 1C x v np qua 2BR . Tng t nh mch dao ng n n

    ta c cng thc: 211 693.0 CRT Bx

    122 693.0 CRT Bx

    1xT , 2xT c n v l s. T 1C , 2C c n v l F. 1BR , 2BR c n v l .

    Chu k ca in p ra: )(693,0 122121 CRCRTTT BBxx

    Tn s ca in p ra: T

    f1

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    37

    3.2 Mch dao ng a hi dng op-amp

    3.2.1 Trng thi bo ho ca op-amp v mch so snh

    Vo

    Vi

    0

    AVcc

    AVcc

    Vung bao hoa

    dng

    Vung bao hoa

    am

    Vung tuyen

    tnh

    oSatV

    oSatV

    Hnh 3.9 K hiu op-amp Hnh 3.10 c tuyn truyn t ca op-amp Hnh 3.10 l c tuyn truyn t ca op-amp vi A l li p vng h,

    VVVi l in p vo. Da vo c tuyn truyn t ta thy:

    Khi VV th osato VV , op-amp lm vic trong vng bo ha dng.

    Khi VV th osato VV , op-amp lm vic trong vng bo ha m.

    Khi VV th io VAV .

    i vi op-amp l tng th A , VccVosat v in tr ng vo iR . i

    vi op-amp thc t th 85 1010 A , osatV nh hn Vcc mt vi volt v in tr

    ng vo 136 1010 iR .

    Op-amp c dng thc hin mch khuch i, mch cng, mch tr, mch so snh, thc hin mch so snh ta cho op-amp lm vic trong vng bo ha nh hnh 3.11 sau:

    +

    -

    +Vcc

    -Vcc

    oV

    DCV

    iV

    +

    -

    +Vcc

    -Vcc

    oV

    DCV

    iV

    +

    -

    +Vcc

    -Vcc

    oViV

    Hnh 3.11a Hnh 3.11b Hnh 3.11c

    Bi tp Hy v v gii thch dng in p ng ra ca cc mch hnh 3.11abc. Bit

    tVi sin10 , vi bt k, DCV c ln bng 5v.

    +

    -

    +Vcc

    -Vcc

    oVV

    V

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    38

    3.2.2 Mch dao ng n n (monostable)

    t

    0

    V

    t2

    t

    0 t3

    iV

    t1

    OT

    phT

    Vcc

    Vcc

    Vcc

    OV

    V

    Hnh 3.13

    Nguyn l hot ng: ch xc lp, op-amp lm vic trong vng bo ha m, VccVo .

    Lc ny, diode dn nn VV , vi V l in p phn cc thun ca diode.

    M: CCCCO VVRR

    RV

    RR

    RV

    21

    1

    21

    1

    Vi 21

    1

    RR

    R

    Do CCVV VV , suy ra, op-amp tip tc lm vic trong vng bo ha

    m. Nu khng c tc ng bn ngoi th mch khng thay i trng thi. V vy, y l trng thi n nh ca mch.

    Khi c xung dng tc ng vo iV , VV , lm op-amp i qua trng

    thi bo ha dng, VccVo .

    Lc ny, diode ngng dn, t C np nng lng t oV qua R xung mass, lm

    V tng dn.

    M: CCO VVVRR

    RV

    21

    1

    Do V c th tng dn ti Vcc , V c in th nh hn Vcc nn ti mt lc

    no VV . Khi ny, op-amp lm vic trong vng bo ha m, VccVo ,

    diode dn, t x v in th V c ghim mc V . Op-amp trng thi bo

    ha dng l trng thi khng n nh ca mch.

    Hnh 3.12

    +

    -

    +Vcc

    -Vcc

    oVV

    R

    C

    2R

    1RiV

    V

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    39

    T nguyn l hot ng trn ta thy, mch c mt trng thi n nh nn mch c gi l mch n n hay cn gi mch mt trng thi bn. Hnh 3.13 l dng in p ng ra v dng in p trn t ca mch.

    oT l rng xung, n ph thuc vo thi gian np ca t, v vy, tnh oT ta

    xt phng trnh sau:

    t

    C eVVcctV 1)()(

    Ti thi im oTt ta c:

    VVcceVVccTVOT

    oC

    1)()(

    VVcc

    VVcce

    OT

    1

    Vcc

    VVcc

    V

    eOT

    1

    1

    t Vcc

    Vk

    k

    ke

    OT

    11

    k

    ke

    OT

    11

    ke

    OT

    1

    1

    1

    1 ke

    OT

    1

    1ln

    kTO

    1

    1ln

    kTO

    M: RC

    1

    1ln

    kRCTO

    Tng t, ta c:

    kRCTph

    1

    1ln

    3.2.3 Mch dao ng bt n (astable) a. Nguyn l:

    Mch in hnh 3.14 l s mch dao ng tch thot dng Op-amp cho ra tn hiu vung. S c hai mch hi tip t ng ra v hai ng

    vo. C u phn p RC hi tip v ng In

    -, cu phn p R1 R2 hi tip v ng In

    +.

    gii thch nguyn l mch ta gi s t C cha np in v Op-amp ang trng thi bo ha dng. Lc ny, cu

    Hnh 3.14: Mch dao ng tch thot

    -

    C nap

    +

    -Vcc

    Vo=+Vcc

    C

    +

    -

    R1

    R2

    +Vcc

    R

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    40

    phn p R1 R2 a in p dng v ng In+ vi mc in p l: V0 = +VCC

    21

    2.RR

    RVV

    CCinVA (

    inV > 0V)

    Trong khi , ng In- c in p tng dn ln t 0V, in p tng do t C np

    qua R theo quy lut hm s m vi hng s thi gian l =RC Khi t C np c

    inV <

    inV th Op-amp vn trng thi bo ha dng. Khi t C

    np n mc in p in

    V > in

    V th OP-AMP i thnh trng thi bo ha m, ng

    ra c V0 = -VCC. Lc ny cu phn p R1 R2 a in p m v ng In+ vi

    mc in p l:

    21

    2.RR

    RVV

    CCinVB (

    inV < 0V )

    Trong khi ng In- vn cn ang mc in p dng vi tr s:

    21

    2.RR

    RVV

    CCin

    do t C ang cn np in. Nh vy Op-amp s chuyn sang trng thi bo ha m nhanh cho cnh xung vung thng ng. T C by gi s x in p dng ang np trn t qua R1 v ti ng ra xung mass. Khi t C x in p dng ang c th

    inV vn mc in p m nn Op-amp vn trng thi bo ha m.

    Khi t C x ht in p dng s np in qua R c in p m ang c do ng ra ang trng thi bo ha m chiu np by gi ngc vi chiu dng in np trn hnh v. Khi t C np in p m n mc

    inV <

    inV (ng In

    - nh hn ng In+) th Op-amp

    li i thnh trng thi bo ha dng v ng ra c V0 = +VCC. Mch tr li trng thi gi thit ban u v hin tng trn c tip din lin tc tun hon.

    b. Dng sng cc chn: Mc gii hn in p ng ra l:

    V0max +VCC

    V0min -VCC Mc gii hn in p hai ngvo l:

    VA 21

    2.RR

    RV

    CC

    VB 21

    2.RR

    RV

    CC

    Dng in ng vo In- l dng tam gic. Thi gian in p ng vo In

    - tng t VB ln VA l Op-

    amp trng thi bo ha dng, Thi gian in p ng vo In-

    VA

    Vin-

    VB

    Vin+

    VA

    VB

    Vo Vcc

    -Vcc

    t

    t

    t

    Hnh 3.15. Dng sng cc chn.

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    41

    gim t VA xung VB l Op_amp trng thi bo ha dng. Dng in p ng In

    + v ng ra l trng thi xung vung i xng. Chu k ca tn hiu c

    tnh theo cng thc

    1

    21 2.2R

    RRCLnRT

    Suy ra tn s ca tn hiu xung c tnh theo cng thc

    T

    f1

    Trng hp c bit:

    R1 = 2R2 T = 2.R.CLn2 =2.R.C.0,69

    f = CRCR ..4,1

    1

    ..69,0.2

    1

    R1 = R2 T = 2.R.CLn3 =2.R.C.1,1

    CR

    f

    ..2,2

    1

    3.3 Dao ng dng vi mch LM555

    3.3.1 Cu to vi mch LM555 Vi mch 555 c ch to thng dng nht

    l dng v Plastic nh hnh v 3.16 Chn 1: GND (ni t) Chn 2: Trigger Input (ng vo xung ny) Chn 3: Output ( ng ra)

    Chn 4: Reset (hi phc) Chn 5: Control Voltage ( in p iu khin) Chn 6: Threshold (Thm ngng) Chn 7: Dirchage ( x in) Chn 8: +VCC ( ngun dng)

    Vi mch nh th 555 c 8 chn, c ngun nui trong khong t +5V n +15V v mc p ti a l +18V. Bn trong vi mch 555 c hn 20 Transistor v nhiu in tr thc hin chc nng nh trong hnh 3.17 gm:

    Cu phn p gm 3 in tr 5K ni t ngun +VCC xung mass cho ra hai in p chun l 1/3 VCC v 2/3 VCC .

    Op-amp (1) l mch khuch i so snh c ng In- nhn in p chun 2/3

    VCC cn ng In+ th ni ra ngoi chn 6. Ty thuc in p ca chn 6 so vi

    in p chun 2/3 VCC m Op-amp (1) c in p mc cao hay thp lm tn hiu R (Reset) iu khin Flip-Flop(F/F).

    Hnh 3.16: Hnh dng IC555

    6 57

    555

    2 41

    8

    3

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    42

    Op-amp (2) l mch khuch i so snh c ng In+ nhn in p chun 1/3

    VCC cn ng In- th ni ra ngoi chn 2. Ty thuc in p chn 2 so vi

    in p chun 1/3 VCC m Op-amp (2) c p th ra mc cao hay thp lm tn hiu S (Set) iu khin Flip Flop (F/F).

    Mch Flip-Flop (F/F) l loi mch lng n kch mt bn. Khi chn Set (S) c in p cao th in p ny kch i trng thi ca F/F l ng Q ln mc cao v ng Q ca xung mc thp. Khi ng Set ang mc cao xung thp

    th mch F/F khng i trng thi. Khi chn Reset (R) c in p cao th in p ny kch i trng thi ca F/F lm ng Q ln mc cao v ng Q

    xung mc thp. Khi ng Reset ang mc cao xung thp th mch F/F khng i trng thi.

    Mch OUTPUT l mch khuch i ng ra tng khuch i dng cp cho ti. y l mch khuch i o c ng vo l chn Q ca F/F nn khi

    Q mc cao th ng ra chn 3 ca IC s c in p thp ( 0v) v ngc ti

    khi Q mc thp th ng ra chn 3 ca IC s c in p cao (VCC)

    Transistor T1 c chn E ni vo 1 in p chun khong 1,4 V v loi Transistor PNP nn khi cc B ni ra ngoi bi chn 4 c in p cao hn 1,4V th T1 ngng dn nn T1 khng nh hng n hot ng ca mch khi chn 4 c in tr tr s nh thch hp (ni mass) th T1 dn bo ha ng thi lm mch OUTPUT cng dn bo ha v ng ra xung thp. Chn 4 c gi l chn Reset c ngha l n Reset IC 555 bt chp tnh trng cc ng vo khc, do chn Reset dng kt thc xung ra sm khi cn. Nu khng dng chc nng Reset th ni chn 4 ln VCC trnh mch b Reset do nhiu.

    Transistor T2 l Transistor c cc C h ni ra chn 7 (Discharge = x). Do cc B c phn cc bi mc in p ra Q ca F/F nn khi Q mc

    cao th T2 bo ha v cc C ca T2 coi nh ni mass, lc ng ra chn 3 cng mc thp. Khi Q mc thp th T2 ngng dn cc C ca T2 b h,

    lc ng ra chn 3 c in p cao. Theo nguyn l trn cc C ca T2 ra chn 7 c th lm ng ra ph c mc in p ging mc in p ca ng ra chn 4. Hnh 3.17 l s cu trc bn trong ca IC 555 v theo kiu s chc nng.

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    43

    3.3.2 Mch dao ng n n (monostable) Hnh 3.18: Mch n n dng IC 555

    c th phn tch nguyn l ca mch n n mt cch r rng, d hiu chng ta s dng s hnh 3.18. S hnh v mch p dng IC 555 lm mch n n, s hnh 3.18 kt hp vi s cu trc bn trong IC.

    Trong mch ny chn ngng s 6 v chn x s 7 c ni vo im chung ca mch nh th RTC. Chn nhn xung kch s 2 c ni ln ngun + VCC qua in tr 10K sao cho chn ny c in p ln hn 1|3VCC.

    Hnh 3.18: Mch n n dng IC 555

    c im ca mch n n l khi c xung m hp tc ng tc thi ng vo Trigger chn hai mch s i trng thi v ti ng ra chn 3 s c xung dng ra. rng xung ng ra c thi gian di hay ngn ty thuc mch nh th RTC, sau mch s tr li trng thi ban u. Nguyn l mch n n c gii thch nh sau: Khi m in t C ni chn 6 v 7 xung masse lm OP- AMP (1) c ng In

    +

    nh hn ng In- nn ng ra V01 = 0v, ng R mc thp. Lc OP-AMP (2) c

    Hnh 3.17 Cu trc ca IC 555.

    2

    Control

    Voltage

    T2

    Vcc

    1

    +

    -15

    Trigger Input

    S

    GND

    5K

    R OUTPUT

    3

    Threshold

    3

    5K

    6

    F/F

    8

    2

    Vcc

    5K

    Vr = 1.4 V

    +

    -2

    T1

    3

    4

    1

    Vcc

    Q

    Dirchage

    Reset

    OUTPUT

    NOT

    7

    +Vcc01

    K

    C

    K

    Rt

    555

    12

    3

    45

    6

    7

    8

    Vo

    10 K

    K

    +Vcc

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    44

    ng In+ cng nh hn ng In

    - nn ng ra V02 = 0v, ng s cng thp. Mch F|F c

    hai ng R v S u mc thp v nh cu trc ca mch chi tit n F\F c ng ra Q mc cao, qua mch o ng ra chn 3 s c mc thp gn 0v. khi Q mc

    cao o phn cc bo ha cho T2 lm T2 dn ni chn 7 xung mass, chn 6 cng b ni mass nn t C khng np in c, mch s n nh trng thi ny nu khng c tc ng khc bn ngoi. Khi ng kha K s c xung m kch vo chn Trigger s 2 lm OP-AMP (2) i trng thi ng S ln mc cao. Mc cao ca ng S iu khin lm F|F i trng thi, lm ng Q xung mc thp, ng ra qua mch o s tng ln mc cao

    v xung dng ra. Lc , Q mc thp nn T2 ngng dn t C np in qua

    RT. Trong thi gian t C np in mch vn gi trng thi ny nn ng ra tip tc ng cao. in p np trn t c tr s tng theo hm s m v khi in p t ga tr 2|3 VCC th OP-AMP (1) i trng thi,ng R tng ln mc cao. Ng Rc mc cao s iu khin F|F tr li trng thi c, ng Q ln mc cao lm ng ra qua mch

    o s xung mc thp chm dt xung dng ra. ng thi lc T2 c phn cc bo ha nn chn 7 ni mass lm t C x in, mch s n nh trng thi ny cho n khi no c xung m khc tc ng vo chn Trigger (s 2). Thi gian xung dng ra tc l thi gian np in t 0v ln 2|3 VCC c tnh theo nh sau: in p np trn t tng theo hm s m l:

    VC = VCC ( 1- x

    t

    e )

    Trong = RT. C Thi gian t np c in th t 0V ln 2|3 VCC l tx c tnh bi:

    VC = VCC ( 1 - x

    t

    e ) = 2|3VCC

    Suy ra: ( 1- x

    t

    e ) = 3

    2hay l 1 -

    3

    2 =

    xt

    e

    3

    1 =

    xt

    e =

    xt

    e

    1

    x

    t

    e = 3

    Cui cng ta c hm s ngc ca hm s m l Ln.

    Nh vy: tx = . Ln3 ( Ln3 = 1,1 ) tx = 1,1 RT. C

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    45

    3.3.3 Mch dao ng bt n (astable)

    S mch hnh 3.19 l ng dng ca IC 555 l mch a hi phi n to xung vung.

    Trong mch chn ngng (Threshold) so 6 c ni vi chn Trigger s 2 nn hai chn ny c chung in p l in p trn t C so vi in p chun 2/3 VCC v 1/3 VCC bi Op- amp (1) v Op- amp (2).

    Chn 5 c t nh 0.01F ni mass lc nhiu tn s cao c th lm nh hng in p chun 2/3 VCC. Chn 4 ni ngun +VCC nn khng dng chc nng Reset, chn 7 x in c ni vo gia 2 in tr RA v RB to ng x in cho t. Ng ra chn 3 c in tr 1,2 K hn dng cho Led v Led biu th mc in p ra (ch c th dng trong trng hp tn s dao ng c tr s thp t 20HZ tr xung cn tn s cao hn 40HZ trng thi sng tt ca Led kh c th nhn bit bng mt thng). phn tch nguyn l ca mch cn phi hp mch ng dng hnh 3.19 v s cu trc hnh 3.17. Khi mi ng in t C bt u np t 0V ln nn: - Op-amp (1) c VI

    +< VI

    - nn ng ra c V01 = mc thp, ng R= 0 (mc thp).

    - Op-amp (2) c VI+ > VI

    - nn ng ra c V02 = mc cao, ng S=1 (mc cao).

    Mch F/F c ng S=1 nn Q =1 v Q = 0. Lc ng ra chn 3 c V0 VCC (do

    qua mch o ) lm Led sng. - Transistor T2 c VB2 = 0 do Q = 0 nn T2 ngng dn t C c np in.

    T C np in qua RA v RB vi hng s thi gian khi np l:

    )(BAnap

    RR C

    Khi in p trn t tng n mc 1/3 VCC th Op-amp (2) i trng thi, ng ra c V02 = mc thp, ng S = 0 ( mc thp). Khi S xung mc thp th F/F khng i trng thi nn in p ng ra vn mc cao, Led vn sng. Khi in p trn t tng n mc 2/3 VCC th Op-amp (1) di trng thi, ng ra c V01 = mc cao, ng R = 1.

    Mch F/F c ng R= 1 nn Q= 1. Lc ra chn 3 c V0 0V lm Led tt. Khi ng Q=1 s lm T2 dn bo ha v chn 7 ni mass, lm t C khng np tip in p c m phi x in qua RB v Transistor T2 xung mass. T C x in qua RB vi hng s thi gian l:

    x = RB. C Khi in p trn t (tc la in p chn 2 v chn 6) gim xung di 2/3 VCC th Op-amp(1) i tr li trng thi c l V01 = mc thp, ng R = 0. Khi R xung mc thp th F/F khng i trng thi nn in p ng ra vn mc thp,

    Hnh 3.19: Mch a hi phi n

    +VCC=12V

    .01

    C

    R96

    Ra

    R=1,2K

    Rb

    555

    12

    3

    4

    5

    6

    78

  • Chng 3: Mch dao ng a hi

    46

    Led vn tt. Khi in p trn t gim xung n mc 1/3 VCC th Op- amp(2) li c VI

    + > VI

    - nn ng ra c V02 = mc cao, ng S1 = 1. Mch F/F c ng S=1 v

    0Q , ng ra chn 3 qua mch o c V0 + VCC lm Led li sng, ng thi

    lc T2 mt phn cc do 0Q nn ngng dn v chm dt giai on x in

    ca t. Nh vy mch tr lai trng thi ban u v t li np in t mc 1/3 VCC nn n 2/3 VCC, hin tng ny s tip din lin tc v tun hon.

    Lu : Khi mi m in t C s np in t 0V ln 2/3 VCC ri sau t x in l 2/3 VCC xung 1/2 VCC ch khng x xung 0V. Nhng chu k sau t s np t 1/3VCC ln 2/3VCC ch khng np t 0V na.

    Thi gian t np l thi gian V0 + VCC, Led sng. Thi gian t x l thi gian

    V0 0V, Led tt. Thi gian np v x t c tnh theo cng thc:

    Thi gian np: tnp = 0,69. np tnp = 0,69.( RA + RB ) C

    Thi gian x: tx = 0,69.x tx = 0,69. RB. C

    in p ng ra chn 3 c dng hnh vung vi chu k l: T = tnp +tx

    T = 0,69 ( RA + 2RB ) C

    Do thi gian np v thi gian x khng bng nhau ( tnp > tx ) nn tn hiu hnh vung ra khng i xng. Tn s ca tn hiu hnh vung l:

    CRRT

    f

    BA)2(69,0

    11

    3.4 Dao ng dng cc cng logic