moja przyszla praca b . indywidualny plan dzialania ..... 18 c . kontakty z ... wedlug ustalonych...

Moja przyszla praca Materialy metodyczne do pra

uczniami szkol zawodowych

I

Graiyna Sohysitiska Elibieta zywiec-~~browska

MOJA PRZYSZlcA PRACA

Materiaiy metodyczne do pracy z uczniami szkot zawodowych

K ' WEZiU

Warszawa 2003

I < , . . I I C I I X C I I C I :

prof dr hiih. Ijoi~,~iii Wojtnsik ilr hiih. M(iriii Cz~~i?uii~ska-josiezoicz

l'rojeki gl-;~l'iczny okladki: Ki~~~~.rz/(; f l j;c.r~~~qn

1)odruk sfinansowaily ze Srodkow urlasnych KOWEZiU.

0 Copyright by I<riijo\iy OSrodek Wspicrania Edukacji %a\vodowej i Ustawicznej, \Viirszawa 2003 ul. Spa~al i ska 113 02-637 Warszawa rel. (0-22) 844-18-68, 844-08-67, 844-07-40 fax (0-22) 646-52-51 e- nail: \i~ycia\~~nicnira~$l<o~~~eziu.edu.pl l~rt~~://\i~n~~izltoweziu.edi~.pl

Redakcj;~ techniczi~n i sklad: @ Ki-zyszrof RIESAGA Druk i oprawn: ,,M;~tl.is''

Spis treici

Wstqp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Jacy jesteilny . bilans osobisty (Graiyna Soltysinska) . . . . . . . 7 A . OsobowoSi a Srodowislto pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 B . Bilans wiedzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 C . Moje silne strony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14

Aktywne poszuluwanie pracy (Elibieta ~jnviec-~qbrowska) A . Ustalenie preferencji zwiilzanych z przyszi4 pracq . . . . . . 17 B . Indywidualny plan dzialania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

C . Kontakty z pracodawcq . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Podjqcie pracy (Elibieta ~ y w i e c - ~ ~ b r o w s k a ) . . . . . . . . . . . . . . 41 A . Zasady prawidlou~ego zawicrania um6w o pracE . . . . . . . 41

B . Rozwi~zyu~anie umdw o p r a c ~ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C Urlop \vypoczynltow)~ 47

Prawa i obowiqzki bezrobotnych absolwentow (Elibieta iywiec-Dqbrowska) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49

Praca w Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

Zahczniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bibliografia 59

Zreformowane ~Zkolnich\~o zawodowe daje uczniom szansq ukoh- czenia szkoiy zawodo~vej ponadgimnazjalnej, kontynuacji nauki w li- ceum uzupeiniajqcym, szkoiach policealnych iwyiszych oraz szeroltie moiliwoici potwierdzania ltwalifiltacji wraz z uzysltaniern tytulu zawodowego.

Powinno ono rowniei przygotowai' uczni6w do podejmou~ania trafnych decyzji nviqzanych z planowaniem przgsziej kariety i ronvo- ju zawodowego oraz do radzenia sobie w zmieniajqcej sir rzeczyw- stoici. Coraz wiqcej jest zawod6w, kt6re y~magajq od ludzi poruszania siq w roinych polach kompetencyjnych. Pracownicy bqdq musieli by6 elastyczni, otwarci, wykazywai siq wiedzq z wielu roinych dzie- dzin. Nauczyciele powinni uiwiadolni! mlodzieiy koniecznoii przy- stosowywania sis do wielu zmian stanowisk prac):, kwalifikacji i zawodow,

Bez wqtpienia, obok dotychczasowych ro1 i funkcji jakie peinili nauczyciele i wychowawcy, niezbqdne stajq siq dodatkowe zadania, polegajqce na dziaialnoici doradczej wobec uczni6w w kreowaniu ich zawodowych planow. Moina je sprowadzii do trzech aspektbw.

1. Pomoc w nabywaniu kwalifikacji zawodowych w trakcie nauki w szkole, a w i ~ c w:

\vyhorze przez ucznia takiej specjalnoici w zawodzie, lctora bylaby zgodna z jego wiasnymi oczekiwaniami i zawodowymi pre- dyspozycjami, skutecznym opano~vaniu pracowniczych umiejqtnoici okreilonych stand;li.tlami kwalifikacji zawodolvych, projektowaniu, odbywaniu i zaliczaniu staiy zawodo\xych w prze- myile,

zrozumieniu procedur ponvierdzania i certyfikowania kuralifika- cji zawodo\q~ch oraz zdobywania zawodowych tytui6w.

2. Pomoc ur planowaniu i ustawicznym poszerzaniu wiedzy og61- nej i zawodowych kompetencji, czyli w budowie kolejnych etapow rozwoju zawodowego, przez dostarczanie informacji o: s moiliwoSciac11 nauki w liceach uzupelniajqcych, H moiliwoSciach uzupelniania, rozszerzania oraz nabywania no-

wych lnvalifiltacji zawodowych, zgodnych z wymaganiami synku pracy w systemie pozaszkolnym, stypendiach dla absolwentorii podejmujqcycl~ dalszq naukc,

B subsydiowany~n zatrudnianiu absolwent6w w ramach um6w i sta- i y absolwencltich.

3. Wyposaien~e uczni6w ur wiedze i umiejqtnoSc~ n~ezbcdne do wlaic~wego poruszania siq po wsp6lczesnym rynku pracy.

Planowanie zaulodowej pszyszloici i awansu zawodowcgo przez ucznia i absolwenta szkoly zaulodowej powinno zawierad bilans osobisty i zawodowy, okreilenie wlasngch potrzeb i moiliwoSci podno- szenia lwalifikacji oraz opanowanie procedur zwi~zanych z podjqciem zatrudnienia. W ltaidym z tych obszar6w oczekuje on konkret- nej pomocy, rowniei w ramach ultierunkowanych tematycznie zajeC w szkoie.

Zaproponowana przez nas procedura pracy z uczniami obejmuje wiekszoid zagadnieii, kt6re mog* pomoc uczniowi w samorealizacji przez prace i mogq by6 wykorzystane na godzinach wpchowawczych. Zajecia mogq by6 realizowane zgodnie z proponouTanq kolejnoSciq lub uybi6rcz0, zale./:nie od potrzeb uczniow. Decyzjc pozostawiamy prowadzqcym.

Mamy nadziejq, i e poniiej przedstawione zagadnienia, Cwiczenia i komentarze hqdq pomocne zarowno dla uczniow, jalt r6wniei dia ich nauczpcieli, wychowawcow i pedagogow szkolnych.

Autorki

lacy jesteimy - bilans osobisty

Praca zajinuje powainq czqiC naszego iycia, ale taltie moie by6 przy- czynq rozczarowan i frustracji, jeili nie odpowiada naszym moiliwoi- ciom, potrzebom i nie spelnia aspiracji.

Staranne i przen~yilane planowanie rozwoju zawodowego i szukanie odpowiedniej pracy powinno by! poprzedzone zrozumieniem i okreileniem wlasnej roli w realizacji tych przedsiewzied. Poprzez roz- wijanie wiasilej \vyobraini w stawianiu przyszlych cei6w i ocenq moiliwoici, uczen bqdzie magi olcreiliC, czego sam od pracy oczeltuje.

Samodzielnie zdobyte informacje o zawodach, zakladach i stano- wisltach pracy uiwiadomiq mu oczeitiu~ania pracodawcow - co powinien umiec' robic' i chqtnie to bqdzie robil.

A. Osobowoii II irodowirko pracy

PunktemuyjScia w poszukiwaniu miejsca pracy jest solidna ocena samego siebie. Ludzie r6iniq sie wyglqdetn, wyksztalcenietn, ale przede wszystltim cechami osobou~oici.

Amerykanski psycholog John L. Holland, po wieloletnich obser- wacjach ludzi i ich funltcjonowania w roinych irodowiskach zawodowych doszedl do wniosku, ie:

Zainteresowania zawodowe czlowielta i sklonnoiC do wybierania okreilonych zawodow sq odz\\rierciedIenietn jego cech osobo- \\ych.

Jocy jesieimy - bllons osobrsiy " M - - + - + - - - - - L

KI Zawodowa stabilnoid i satysfakcja z wykonywanej pracy sq wyni- kiem zgoilnoici tych cech z cechami innych ludzi worzqcycl~ Sro- dowisito zawodowe. Dlatego lraidy typ osobowoici szuka dla sie- bic odpowiedniego typu Srodowiska pracy, kt6ry pozwoli mu wy- korzystaC wlasne zdolnoici i umiejctnoSci, ujawnit postawy, reali- zowaC wartoici.

s I'racownicy wykonujqcy taki sam zawod i efektywnie realizujqcy podobne zadania zawodowe, maj4 podobne osobowoSci.

Analizujqc czynnoSci, umiejqtnoSci, zainteresowania, Srodowisko lmcy, cechy charakteru i temperametltu, uznawane wartoici, sytuacje poiqdane w pracy oraz takie, ktorych naleiy unika? - Holland uyroi- nil 6 typow osobowoSci zawodowych.

q p o m tym odpowiadajq zawody, kt6re s4 im przyjazne, ale moie by6 przeciwnie - preferowane sposoby zachowan i rodzaje czynnoici sq sprzeczne z danym typem. Oto one.

Typy osobowoici zawodowych wedlug J.L. Hollanda

1 Typ reol~styuny

Reprezentowany jest przez osoby, kt6re lubiq poprzez dzialanie roz- wiqzywa? roine problemy W pracy uiywajq maszyn, narzcdzi przy obsludze obiektow, produkcji, przetwarzaniu surowcow, ich wydo- bywaniu, przy uprawie roilin, hodowli mierzqt. Dobrze siq czuj4 rea- lizujqc zadania, w ktorych trzeba sir napracowat fizycznie.

sac Wymagane umiejytnoici: zdolnoici mechaniczne, manualne, sila fizyczna, koordynacja wzrokowo-ruchowa, talenty praktyczne, przestrzeganie reguf, np. procesu technologicznego.

a Preferowane wartoici: zdrowy rozsqdek, uczciwoi?, korzyici materialne uzaleinione od efektow pracy, mocny charakter, odwainy sty1 iycia.

a Preferowane czynnoici: zwiqzane z aktywnoiciq fi- zycznq.

A. Osobowoft o Srodowisko procy - - m - P . P -

OkreSla siebie jako czloulieka praktycznego, konsenva- tywnego, posiadajqcego wiqltsze zdoinoSci manualne nii spoieczne. Postrzegany przez innych jako wytnvaly, szczery, gospo- darny, polegajqcy na sobie.

B, Unika zawodow, w kt61ych przewaiajq kontakty z innymi ludimi. Typowe zawody: elektryk, grawer, kierowca, mechanik, optyk, pilot, tokarz, tapicer i inne zawody rzemieilnicze, zawody zwiqzane z przetwcirstwcm surowcCI\v, IeSnik, ogrodnik, rolnik.

2 . Typ bodawuy

Dqiy do zrozurnienia otaczajqcego Swiata, poszukuje prawdy aiiali- zujqc rzeczy, zjawiska, mySli, uczucia. Lubi w pracy spotykai. siq z abs- trakcyjnymi, skomplikowanymi problemami, ywaniami, oceniai., tworzyi teorie.

Wymagane umiejqtnoici: studiowania i poglqbiania wiedzy, naukowe, analityczne, matematyczne, techniczne, latwoii. wyslawiania sis i pisania prac wzbogacajqcych ak- tualny stan wiedzy.

s Preferowane czynnoici: intelektuaine, analityczne, ukie- runkowane na pokonywanie nieoczekiwanych utrudnien.

s Widzi siebie jako osobq inteligentnq, metodycznq, scep- tycznq, dokladnq, znajqcq sir na rzeczy.

s Postrzegany przez innych jako inteligentny, wyltsztal- cony, niezaleiny, introwertywny.

ES Unika sytuacji wymagajqcych zdolnoici przyw6dczych. &j Typowe zawody: antropolog, astronom, archeolog, bio-

log, chernik, filozof, geolog, geograf, fizyk, farmaceuta, matematyk, historyk, meteorolog, programista, politolog, statystyk, socjolog.

Jocy jesfeimy -- bilons osobisfy M - ~ % * , ~ * , s : ~ z - ~ ~ - ~ *,--, ~ ~ ~ ~ - ~ ~ ~ " ~ , ~ ~ - ~ ~ - - ~ ~ ~ ~ " ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~

3. Typ oriyityczny

Lubi zajmowad sic sztultami pieltnymi, muzykq, literaturq, rozu~ijai. pornysly, koncepcje, tworzyd nowe rzeczy. Preferuje zachowania kre- atywne, niecodzienne sytuacje, \vymianq myili. Woli pracowad w s)'- tuacjach nieplanowanych, \xykorzystujqc swojq wyobrainiq i zdolnoici hvdrc'e. Problemy rozwiqzuje przez tworzenie.

H Wymagane umiejqtnoici: sprawnoiC rqk, oczu, wy- ostrzony sluch, inteligencja i kreatywnoiC, aby z fantazjq uprawiad sztuki piqkne, muzykq oraz pisarstwo.

w Preferowane wartoici: oryginalnoid, niezaleinoii., idealizm, piqkno. Preferowane czynnoici: aktywnoSC intelelctualna, twdr- czoSd muzyczna, aktorska, literacka, plastyczna, rzeibiar- ska. O h e i l a siebie jako osobq obdarzonq wyobrainiq, otwartq na otoczenie, niezaleinego intelektualistq. Postrzegany przez innych jako sltomplikowany idealis- ta, niez\x3~1<ip, wrailiwy, twdrczy, niedbaiy, niepraktyczny.

a Unika rutyny i ustalonych regul. Typowe zawody: aktor, architekt, dyrygent, dekorator wnqtrz, fotograf, ilustrator, kompozytor, malarz, muzyk, pisarz, projektant mody, plastyk, reiyser, rzeibiarz, tan- cerz, wizaiysta.

Lubi zajecia z inngmi ludimi: pomaga, doradza, wyjainia, informuje, opieltuje siq innymi, leczy. W pracy zinnymi uiywa sl6\v, uczud, idei.

Wymagania: uzdolnicnia - talenty spoleczne, umiejqt- noiC kontalttowania siq i postepowania z innymi, empatii, iyczliu:oici, towarzyskoici, kojilcego oddzialywania na innych.

A. Osobowoit o <rodowisko procy ~ b ~ ~ " ~ ~ > * , * , - ~ ~ - ~ ~ ~ . ~ ~ ~ ~ - ~ ~ - ~ ~ - ~ - - ~ ~ . M % . ~

iza Preferowane wartoici: sprawiedliwoii., odpowiedzial- noit, idealizm, rozumienie innych, troska o ich dobro. Preferowane czynnobci: praca z innymi w celu udzielenia im pomocy i ukatwiania iycia.

M Postrzega siebie jako osobq empatycznq, cierpiiwq, odpowiedzialnq, wyrozumialq, ohvartq na problemy in- 11ycl1. Postrzegany przez innych jako: taktowny, cierpliwy, przyjazny, uczynny, tnily, uprzejmy, wsp6lczujqcy, serdecz- n); wiellcoduszny,

M Unika czynnoici o charakterze technicznym, manual- nym, wyrnagajqcych duiego wysilku fizycznego. Typowe zawody: fizykoterapeuta, bibliotekarz, hostessa, ksiqdz, kelner, lekarz, logopeda, masaiysta, nauczyciel, psycholog, pracownik socjalny, policjant, ratownik, pielc- gniarka, stewardesa, trener.

5, Typ pizedsigbiorcry

Lubi prace z ludimi, ale ukierunkowanq na osobiste korzyici. Lubi mied wladzc, pieniqdze, wplywai na innych, Icierowai, przewodzii, przelconywaC iilnych do cel6w organizacyjnych iub osiqgnici ekono- micznych.

M Wymagania: umiejctnoici z zakresu kierowania, nakia- niania innych, organizowania, pemnoii siebie, zdolnoici krasom6wcze.

@ Preferowane wartoici: wladza, sukces finansowy i spo- leczny, wpl!up.

D Preferowane czynnokci: naldanianie, kierowanie. Postrzega siebie jako osobe towarzyskq, pewnq siebie, energicznq, optytnistycznq, podejmujqcq tyzylco, ugodo- wq, popularnq.

jocy jesfeSmy - bilons osobisty , - - - - - * - = - -

a Postrzegany przez innych jako osoba bystra, ambitna, dbajqca o zysk, energiczna, wiadcza, pewna siehie, przy- ciqgajqca uwagq, poszukujqca przyjemnoici, impulsywna.

~8 Unika ~kom~iikowanych zagadnien naultow)~ch. B Typowe zawody: adwokat, agent ubezpieczeniowy, akwi-

zytor, dyplomata, doradca np. podatkowy, ksiqgarz, mak- ler, menedier, notariusz, prawnik, poirednik handlowy, zaopatrzeniowiec.

6. Typ konwencjonolny

Lubi zajqcia i zawody z danymi, ich porzqdkowaniem i strukturalizo- waniem. Lubi porzijdek i bezpieczenstwo. Ronviqzuje problemy wedlug ustalonych zasad, instrukcji, regul i procedur dzialania, pole- cen zwierzchnikow.

ES Wymagania: uzdolnienia urz~dnicze i organizacyjne, rze- telnoit, dokladnoid, subordynacja, umiejqtnoid icislego przestrzegania instrukcji. WartoSci preferowane: oszcz~dnoiC, ltonformizm, zara- bianie pieniqdzy.

a Postrzega siebie jako osobq: sumiennq, doldadnq, nie- rozrzutnq, praktycznq, dokladnq.

e Postrzegany przez innych jalro systematyczny, zasadni- czy, skuteczny, rozwainy, kontrolujqcy siq, pedantyczny, bez wyobraini. Unika: lronflikt6w, problemow interpersonalnych, pracy, w kt6rej brak jasnych instrukcji.

m Typowe zawody: archiwista, bileter, agent celny, agent ubezpieczeniowy, edytor, inlrasent, kasjer, kosztorysant, ksiegowy, notariusz, radca prawny, recepcjonista, rzeczo- znawca, statvstvk, svndvlc, stenograf, urzcdnik biurowy, . . . t e c h n i k ~ ~ c wizytator.

- -"

A. Osobowo$< a 5rodowisko procy - - ~ - ~ w s ~ - * m , m ' ~ ~ ~ ~ ~ " ~ * ~ ~ & . ~ - ~ . w *

3 p y te tworzq ukiad szeiciokqtnp

~ r b d l o : W. Trzeciak: Plani(ie rwojq p~zyirioitznwodoioq. \V: Moja przyszloS6 ZB\\~O-

do\i.a. \Varsza\va: ZDZ. 2000.

Uklad ten sluiy do przedstawiania podobienstw i roinic misdzy typa- mi osobowoici ludzi, a wymaganialni zawodow Pozwala t e i okreilid, w jakim stopiliu konkretny zawdd odpowiada danej osobie i czy na- daje siq ona do Srodowiska pracy, w kt6rym zaw6d jest wykonywany; w jakim stopniu praca ur konkretnym Srodowisku zaspokaja jej dqie- nia i cele. Moie ona bowiem umoiliwiaC pracownikowi peinq samo- realizacjq i zgodnoiC postrzegania samego siebie z podejmowanymi rolami zawodowymi.

W praktyce typy ,,czyste" wystqpujq rzadko. Zdarza siq, i e u jednej osoby mogq doininowaC cechy charakteiystyczne dla dw6ch typow, np.: badawczo-realistyczny, spoleczno-artystyczny itd. Moie powodowad to bqdi r6inorodnoSC preferowanych zawodow, bqdi roinorodnoiC atrakcyjnpch, odmieunych w swym charakterze stanowisk pracy, w obrebie jednego zawodu.

Wielu uczniom krotltie opisy 6 typow mogq nie wystarczyC do do- konania por6wnania i oceny, czy uymagania stawiane przez zawod, ktorego siq uczq sq zgodne z jego typeln osobowoSci. Zreszt4 111e wszystkie zawody zostaly tu zaprezentowane. Dla uczni6w tych mogq by6 pomocne badania za pomocq testow, kt6re powstaly na podsta-

Jocy j e s t ehy - bilons osobisty ~ ~ ~ a " I _ _ a _ l _ ' ~ _ ^ ~ . w ~ ~ , ~ a ~ - ~ a - * - - ~ w . ~ _ ; _ - - , ' a =

wic tej teorii. Moina skorzpstad z nich w poradniach ps):choiogicz- no-~,etlagogicznych i urzsdach pracy.

B. Bilans wiedzy

Priy doltonywaniu bilai~su wiedzy trzeba odwoiai. si? do wlasnej pa- miqci, uiwiadomid sobie, jakim bogactwem umiejctnoSci dysponuje- my i jak moiemy to w)'ltorzystai..

Pomocne bqd*: dyplomy ultonczenia szkoi, Swiadectwa ukonczonych kurs6w,

bz miejsca i rodzaje praktyk zawodo\xych, &s poziom znajomoici j$zylcow ohcych, E posiadane unliejetnoici dodatltowe, np.: obsluga komputera oraz

innych urzqdzen i narzcdzi, prawo jazdy itd., E dogwiadczenie zawodowe nabyte podczas praktpk lub prac za-

roblco\\~~ch. Analizie warto poddad zakresy ohowiqzk6\\~, realizowane zadania - a w i ~ c re umiejqtnoici zdobyte w trakcie r6inych zajqi., kt6re moina wykorzystaC w pracy zaulodowej,

s czas woiny - wieie jest takich zainteresowan, ktorpch realizacja wyposaia w kolejne umiejctnoSci przydatne na roinpch stanowis- kach pracy Bilans osobisty, to ustalenie wlasnych atutow, naszych mocnych

stron, naszego bogactwa, btore moieiny zaoferowai przysziemu pracoda\vcy Podsuinonraniem tych rozwaian bedzie Cwiczenie ,,Moje silne strony".

C. Moje silne rtrony

Istnieje dluga tradycja rozpoczynania pracy nad sobq od analizy wlasnych wad. Ale jest i inne podejicie, m myil Ittorego ... celowejest skzipie~zie sic na mzwoju tego, co zu na.~ jest pozytywne, co stalzowilzasz ta- lent lub inny zunlot; ~nogqcy stnCsic irddkm poiytku dln otoczozzn inns sanzych.. . '

' B. Czamiax&a, \V Nocuh, J . SzmagalsLi: Kirmt~nrtiew kuiiiim-perspck/>rwn siikccsrjw. Waiszawa: COIVIIJK, 1985, s. 37.

1 4

C. Moje silne strony ~ ~ ~ , ~ m % w ~ % w ~ - = - " ~ ~ , ~ . * L ~ - ~ . - . ~ * , s , - ~ = s - . - x - -

Przez silne (mocne) strony naleiy rozuinic(: wszelkie czpnniki, ktore uianviajq uzyskanie dobrych \\ynikdw w dzialainoSci zwiqzanej z Xxloj4 prac3, czyli: umiejytnoici, wiedza, zdolnoici, zalcty charakteru, waloty fizyczne, lanx~oS6 nawi;)zywania kontaktu z Iudimi itp.

Przed przystq)ienie~n do udzielenia odpoiuiedzi dokladnie przeczyfaj wszystkie pytai?ia. Odpowiadaj szczerze!

Co rintiesz ,.obi6 najiepiej? \Vynieli wszgstkie swojc umiejqtnoici, nie pornijaj3c icnaurct drobnych, takich jak: gotowanic czg pisanie na rnaszgnie, i

Wjakiej dziedzi,zie ~ i ~ s z ,m/iuicccj ~uindo- nroici, iioiwiniicze,tio? Moie to bgC La sania dzicdzina, a mogq tc i bye dwic roine - jednq znssz najiepicj teoretpcznic, a drug4 praktgcznie. -

Co w r),tr*acji w jakiej sic ziinjd~iesz ii),- jeszi, tlioi~mo b-),zalicr,,Cdo c?):,arik&u lilat-

kiem, drodo\t*isko itp.

wiojqqach C i osiq~itipcie iukc~s~e? Mogq io by?, np.: znajorno6ci, bogata bi- blioteka, pnyjaiii z mqdrym czlo\vie-

Co mdgib)'frobi6 bardzo dob,zr ilepiCi nii p~zeci<ttzie), gdyby zosiniy spei??lbne pewne wa~irriki, takir jnk r,zj>.~kn,iie ir.odkdw dnafnnia, p,7est(.ole,iie, nnbycie riowycb doiwiadned, ~,,nicjgt,sofci itp.

- .-A

Jacy iesiejmy - bilons osobisiy _ X _ - " . ~ - " - ~ . ~ ~ ~ - _ ( _ ~ - ~ ~ ~ x - ~ ~

ii-ddlo: B. Czaiiiiawska, W, Nocuii, J. Szmagaiski: Xierowa/iieiakwitu,ze-perspekt)'. wasi,kcesu. Warsza\va: C O M U K , 1985.

Aktywne poszukiwanie pracy

W poprzednim rozdziale analizowaliimy wlasne rnozliwoici. Kolejny- mi krokami bcdq:

Ustalenie preferencji zwiqzanych z przpszlq pracq. Indy\vidualny plan dzialania.

M Kontakty z pracodawcq.

A. Usttllenie preferencji zwiqzanyth z przyszlq prtlcq

Chodzi tu o okreilenie, jakie wartoici s3 dla nas istotne, co hcdzie nas mot~wowaio do prac):, czego potrzebujen~y, alq ppraca sprawiala nam satpsfakcjc.

Posluiy temu Cwiczenie ,,co jest najwainiejsze w pracy ". Co jest dla Ciebie najwainiejsze w pracy?

a WiaSciwy spos6b kiero\vania firmq. @ Dobra atmosfera w pracy. IS Niski poziom zagroieli zdrowotilych (choroba, wypa

dek). Pewnoid zatrudnienia.

! Jasny i ltlarowny system awansu zawodowego. Dobre warunki i organizacja pracy.

!B Powaianie w zakladzie pracy. H Pozycja firmy na tynku.

Poszanowanie klienta. E Wysokie zarobki.

SamodzielnoiC. Moiliwoid doskonalenia zawodowego.

a Osiqgniqcie sukcesu w pracy.

Aktywne poszukiwanie pi-acy .......... _/, .aa.j.L.-.A.....=v.b.x ....*~B~v.A<~~s*s..<*~v~ .-% ~~^_l~~s~~~~~~~~.s....~<~~...r..~.~s~.~~~~..~'.....~~.~L..x

Interesujqca praca. a Ponoszenic odpowiedzialnoici za powierzone obowiqzki. tzz Udzial 1x7 zarzqdzaniu firmq.

..

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Inne czynniki (jakie?) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Hierarchia wartoici (wedlug 'Exfojego uznania i oczekiwan). Naleiy podai. 3 wartoici - szeregujqc od najwainicjszej do najmniej wainej: 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Uzasadnienie (dlaczego podaiei re wartoici?) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ad 1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ad 2. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ad 3. ..

Wybrane trzy \xrartoSci posiuiyi poarinnp do dalszej analizy. Co c l~cc osiqgnqt? Jak to, co jest dla innie \mine, zrealizujq w zawodzie, ktory zamierzaln \vykonYnraC? Jakq pracc chcq zdobyt? Ktdse oferty pracy waste sq najwiqkszego zainteresowania i warto a nie zabicgai-.

(Maina t e i zaproponowaC uczniom, zanim zapoznajq sic z listq, aby sami wymienili wartoici, litdre sq dla nich w pracy najwainiejsze.)

Warto rowniei przygotowai. sobie indFx7iduainy plan dzialania.

B. lndywidualny plan dziatania

Krcatywny plan poszukiwania pracy powinien by:: 4 Celowy - jego uykonanie powinno prowadziC do osiqgania za-

mierzonego celu w okreilongm terminie. Wylcot~alny - czyli m~isi by6 dostosou~any do moiliwoici uyko- 11au7cy.

22 Zgodny weu~nqtrznie - nie powitlien zawierai- taliich elemen- t6ur, litdre uniemoiliwiq pdiniejszq ]ego reaiizacj$.

5. lndywiduolny pion dzioia~iio ~ ~ * ~ ~ ~ w ~ ~ ~ - . ~ ' r s ~ ~ - - ~ x . & ~ ~ ~ ~ - " ~ . ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ . - - , m - ~

Prosty wbudowie - o przejrzystej struliturze, i;ltwy do zi.ozutnie- nia (nie zawierajqcy zb~dnych szczeghihw). Plastyczny - dajacy siq lawo zmieniai luh motl)~fiko\~~;~i..

H Dlugotaminowy - opracowany w caioici, podajrlcy cci.iriiiiy po- szczegoinych etap6w oraz l i o n c o \ ~ ~ ~ termin jego realizr~cji.

Jak naleiy sporz+dzai i realizowai indywidualny plan dziiiiani;~ przy poszukiwaniu pracy? W procesie poszukiwania pracy naleiy uwzglqdi~iC: 1. Aruty jakie posiadasz: C] halifikacje,

umiejqtnoici, zalety charakteru, potencjal intelektualny, doiwiadczenie zawodowe, czas jakim dysponujesz, tnotyuy wyhoru, cele stawiane sobie.

2. Potrzeby (korzySci) rynku pracy: O. W jakich firtnach, istniej$cych na lokalnpm rynku pracy, moiesz

szukai. pracy? Jaki rodzaj pracy oferujq? Jaltie sq trendy rozwojome tych firm? Jaliie nymagania stawiane sa kandydatom ubiegajqcym siq o pracc? Jakie ccchp osobowoiciowe wymagane sq na oferowanych stano- wisltach pracy?

Waine jest: 1. Wyeksponowanie swoich zalet (naleiy zastanowii. sis):

Jakie sq Twoje atuty? W czym tnoglbyi by? lepszy od innych kandydathw? Jalt podkreilii swoje cechy, hhp znaleii. wlaiciwego pracodawc~?

Aklywne poszukiwanie procy --,*=A, = ,S%W,A ~ , - ~ > , a ~ ~ ~ ~ w ~ . , ~ A ~ ~ ~ ~ # , , ~ ~ ~ - - % ~ ~ - L - v " ~ ~ ~ , ~ - . 7 - ~ ~ ~ ~ ~ - s m , & ~ , B x % ~ # . . ~ ~ - ~

2. Dokiadne okreilenie potencjalnego pracodawcy: Jaki rodzaj iirm, pracodawcCru7 lnoie byi. zaintercsowany takim pmcownilticm, jak Ty?

3. Doltladne okreilenie potrzeb potencjalnego pracodawcy: Jaltie potrzehy (s\vojej firmy) chce zaspokoii. pracodawca szu- kajijcg pracownik6w na konltretne stanowislco pracy? Jaki jest przynajmniej jeden podstawowy powod, dla ktorego powinien zatrudnii. wiaSnie Ciebie?

Naleiy przygotowai odpowiedniq strategiq dzialania: Zi~nj~lowarzicpracoilawcdw (metody znajdowania ofert pracy). Metoii)) poszukituanin yracy: - opraco\\ranie iyciorys6w, Iist6u: mot)\vacyjnych, podan, - telefonomanie (skuteczne przygotowanie siq do rozmo\vy tele-

fonicznej), - rozmowy mstfpne, - autoprezentacja (bezpoirednia rozmowa k\x~alifikac)~jna).

Bardzo waina jest: 1. IntensywnoSC dziaiania - by I\: jak najltrotszym czasie znaleii.

pracq. 2. ElastycznoSC dziafania - jakie metody mogij byi. skuteczne

w odniesicniu do danej kategorii pracoda\vcow. 3. Ulepszenie metod poszukiwania pracy - przez uczestnictwo

w zajfciach akty\x:nego poszukiwania pracy czy samoksztalcenie. Musimy tc i pamiqtai., i e szultanie pracy jest pelnoctatowym zajq-

cicm. Ahy znaleiC pracq naleiy: - ustalii. s4r6j wlasny zakrcs czgnnoici, kt61y naleiy \vyltonaC, by

znaleii. prac?, - szultai. pracy wyrnvale, - by6 swoim wlasnym ,,szefemn, by by6 pewnym, i e prawidlowo

wyxipujq sic ze swoich obowiijzkow zwiqzanych z poszukiu:a- niem pracp

B. lndywidualny pion dzioionio ~ < ~ ~ a ~ ~ ~ * . . w - Y ~ - - . - " m ~ ~ ~ ~ ~ m ~ ~ " ~ - ~ ~ ~ ~ % ~ w n ~ % =*.----,= me*h

Zatem: Lista czynnoici koniecznych do znalezienia pracy. 1. Ustal czynnoici, jaluch moiesz siq podjqi:

- sporzqdi zestawienie swoich umiejytnoici, - przejrzyj informacje o dostqpnych miejscach pracy, - ustal zajycia, w kt6iych moga by6 wykomystaile Xvoje uzdol-

nienia. 2. Ustal pracodawcow oferujqcych pracy:

- poproi; znajomych o pon~oc 111 zilaiezie~~iu pracp, - zwroi. siq o poinoc do powiatomego urzqdu pracy, - skontalttuj si? z pracodawcami, by uzysltai. informacje o firmie

i oferowanej pracy, - wykorzystaj inne irodla informacji o wolngch tr?icjscach pracy, - zdobridi oferty (ogloszenia).

3. Przygotuj potrzebne materiaiy: - napisz iyciotys, - napisz list mot~vacyjny lub podanie, - zbierz podryczny zestaw przedmiotow potmebnych a, trakcie

poszukiwania pracy: dlugopis, notes, adresy firin, gotowe eg- zemplarze iyciorys6w i podan, zestawienia poprzednich miejsc pracy (ilawet, jeili to byla praca na umowq zlecenie), dowod osobisty.

4. Rozplanuj sw6j czas: - wstah wczeinie, - sporzqdi list? ,,wszpstkie rzeczy do zrohienia", by znaleit pracy.

5. Skontaktuj siq z pracodawcami. 6. Przygotuj siq do rozm6w:

- zdobqdi materialy, - przejrzyj ofert): - zabierz iyciorys, podanie, formularze, - zostaw sobie czas.

7. Odbqdi. rozmowy z pracodawcami: - zadbaj o suroj wyglqd zewnytrzny, - na rozmowy idi sam,

Akiywne poszukiwonie pracy " _ _ _ ^ _ I _ - _ _ _ . . _ ^ _ l . _ X , - * < a - * % a -

- podziqltuj pracodawcy za poiwiqcony czas. 8. Oceh przebieg rozmowy: - uyilij pracodawcy odrecznie napisany ltrotlti list z podziqltowa-

niem za rozmowq, - zastanow siq, w jaki spos6b na przyszloi6 naleiy przeprowadzii-

rozmowq, by jej przebieg by1 dla ciebie pozytyvny. 9. Poddaj sic testotn.

10. Przyjmij pracq: - ustai zakres Twoich obowiqzkow i oczeki\van pracodawcy, go-

dziny pracy, wysokoiC wpnagrodzenia itp., - przy oma\vianiu wynagrodzenia hqdi elastyczny.

Poszukiwania pracy muszq by6 systematyczrle i sltierowane tam, gdzie moiemy uzysltai interesujqce nas informacje. Aby to zrobii-, naleiy:

WykorzystywaC ltontakty osobisre. SieC znajomych to potencjalne irodlo informacji o ~niejscach pracy, firmach, ich pozycji i atmos- ferze pracy Tq sied stanowiq ltoledzy, przyjaciele, rodzina, znajomi oraz wszyscy zaprzyjainieni z tymi osobami. Im wiqcej os6b bqdzie zaangaiowanych w poszukiwanie pracy, tym wiqksza bqdzie szansa na jej znalezienie. Czyta6 prasq lokalnq. Lelttura prasy powinna dotyczpi: - anons6w i ogioszen o miejscach prac): co ponvoli na orientacjq

o ofertach pracy, wytnaganiach pracodawcow i poszukiwanych pracownikach,

- informacji mviqzangch z rynkiem pracy, trendami ronvojowymi funkcjonujqcych przedsiqbiorshv oraz nowymi technologian~i itp.

m SluchaC radia. B OgI+daC telewizjq (radio i telewizja dostarczyi- nam moie podob-

nej wiedzy co prasa). Rozmawiai ze specjalistami. Liczne organizacje i instytucje oferujq pomoc zarowno w znalezieniu pracy, jak i poruszaniu siq po meandrach rynku pracy. Godne polecenia sq:

C. Kontokty z procodowcq I I Y , ~ . ~ " ~ . ~ ~ ~ . ~ . ~ - - ~ - ~ . ~ - ~ % - ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ I ~ ~ w > ~ ~ ~ ~ " , ~ ~ s ~ - ~ ~ ~ ~ , ~ ~ ~ . ~ ~ . ~ ~ . x

- miodzieiowe agencje pracy, prowadzqce banki danych za- ro\vno o przedsiqbiorstwach, jak i o osobach poszukujqcpch pracy Swojq ofertq kierujq do absol\vent6w szlt61 wszystkich tppow,

- stowarzyszenia braniowe, np. NOT, organizujqce specjalis- tyczne szkoienia oraz udzielajqce informacji dotyczqcych ist- niejqcych firm,

- izby handlowo~przemyslowe udzielajqce r6wniei inforniacji o pomocy prawno-finansowej, zwiqzanej z podjqciem dziaialnoici gospodarczej,

- powiatowe urzqdy pracy, zajmujqce siq poircdnictwen~ pracy, informujqce o ofertach prac): kursach dajqcpcil ltwalifikacje i uprawnienia \vymagane na rynku pracy, propozycjach staiu pracy i prac intei~venc)~jnych, sytuacji prawnej bezrobotnego absolwenta. Przy urzqdach pracy dzialajq sale inforniacji zawodowej i poradnichva zawodowego, biura planowania karier, mediotelti, kluby pracy - wspierajqce klient6w przez zajccia grupowe i konsuitacje indpvidualne,

- centra inforniacji i planowania kariery zawodowej przy wo- jewodzkich urzcdach pracy.

C. Kontakiy z pracodawcq

Po okreileniu potencjalnego miejsca pracy przyszla pora na skontak- toulanie sir z pracodawcq. Sq trzy sposoby: 17 moina zadnvonii, 17 moina napisat list motpvacpjn): 17 moina przyjii na rozmowq bez wczeiniejszego umaniania siq. Wybor sposobu - zaleiy od sytuacji.

1 . Rozrnowa telefonicz~io

Najczciciej na temat pracy z 12rzyszlym pracodawcq roz~nawia sic przez teiefon.

Aklywne poszukiwanie procy --,--- -*., * ~ - a & ~ ~ ~ ~ z ~ ~ - e . ~ , . ~ ~ L ~ > ~ ~ A ~ ~

Dzwoni;lc naleiy postara? sic, by zrobid na pracodawcy jak naj- lepsze wraienie.

JeSli iozlnowa telefoniczna ile ~vypadnie, moina stracid szailse na otrzyiiianic propozycji zatrudnienia. 0 czyni zatern naleiy pamictad przygotowujqc sic do rozmowy te-

lefoniczncj w sprawie pracy?

Czyill jest roztnowa telefoniczna? Roziilowa telefoniczila to dla Twojego rozmowcy portret Twojego glosu, obraz Twojego jqzylta. Zapanlictaj, i e od pierwszego kontaktu telcfonicznego pracujesz na swoj wizerunek. Dlatego naleiy pamiqtai., i e do rozmowy telefonicznej z prz)r-

sziym pracodawcq naleiy siq dobrze przygotowai..

Rozmowa telefoniczna - to takie najpopularniejszy spos6b skon- taktowania sic z pracodawcq.

Wskaz6wki: Przy prowadzeniu roztnowy telefonicznej duie znaczenie majq: siia i brzmieiiie glosu oraz tempo mowienia. Zanim zatelefonujesz do pracodawcy wynotuj z ogloszenia na- nvq stanowiska, ktorym jestei zainteresowany, nazwc firm); nazwisko i stanowisko osoby rekrutujqcej, wymagane kwalifikacje. Przygotuj diugopis i kartkc, na ktorej zanotujesz uzyskane informacje (np. datc i godzinq rozmowy kwalifikacyjnej).

Potladto: El I'rzei?7yil to, co chcesz pozuiedziet zanihz zadzwonisz.

I'rzedstazu sif. El jeieli j e t to moilizue dowiedz sir, jak nazywa sic osobil, z ktdrq

nzasz roziiiawiad. Okreil tetizat swojej rouizowy,

C. Kontokty z pracodowcq , ~ ~ m ~ m v ~ a - ~ ~ - ? - ~ ' ~ ~ ~ , _ X I _ ~ - _ I , w ~ ~ _ l - & ~ ~ " ~

Panziftai. jaki masz plan zaj& by< mdgl bez wahania ui7zdwiCsig nu spotkaizie.

17 Zapisuj duty, adres i nazwiska nafirzhach (prowad2 dokumentacjf poszukizuania pracy). Miej pod rgkq .swdj iycioiys, hlfiiidgl .szybko odpowiedzie? na za- dawane pytanza (dotyczqce Twoich kwalz>kacji). Mdw qrainie, rziezbyt szybko, tak by moina Cie bylo zcsfysze? i zrozut~zfeC

13 Postarajsif, by w wmiejsczr gdzie rozwzazuiasz, nie bylo halasu. Nie iujgui7zy i i7ie jedz niczego podczas roa~?ozuy.

17 Wybievz, rozsqdnq godz2izg, najle~1iejprzedpoIziJi7iow~. Podczas rozinowy painigtaj o usiniechu, bgdziesz si,rawiat zuraze- nie osoby rozluz'nio>7ej i zadowolonej.

C] Ni& izie pytaj o waruizkifinansowe przez telefow!!! Jeielipracodawca izie jest obecnie zai/zteresowany liuojq kaizdyda- turq, zapytaj o inoili~uo.fiprzesfania c.u lttb kontakttr w pdiniq- szyn2 ternziizie. Nie bqdi natarczywy, to bardzo oziechgca ludzi, Roznzowe zakoncz uprzejinynz zwrotenz (np. ilzipkujj! za posiuifco- i7y vzi czas, na petuizo yloszg .sir nu rou~zowf).

Wydawat siq moie, i e prowadzenie rozmowy telefonicznej to czynnoit nie nastrqczajqca wiqkszych klopot6w Czqsto przeciei rm- mnwiamy przez telefoil. Ale czy potrafimy sic kontrolowat w trakcie kontalctbw telefonicznych? Proponujemy rodzaj psychozabawy Cho- dzi w niej o samorefleksjq. Osiqgniqte wyniki mogq nam pomoc w prowadzeniu wainych rozmoul, Mog3 t e i nas upewnii., i e postepu- jemy slusznie lub wskazat giowne biqdy. Posiuiy do tego sprawdzian un~iejqtnoSci prowadzenia rozm6w telef~niczn~ch. Sprobuj go romiqzai..

Aktywne poszukiwonie procy ~ . m ~ < ~ ~ # ~ ~ ~ ~ ~ . ~ ~ " , ~ , ~ ~ \ ~ ~ ~ . ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ z ~ * ~ ~ ~ + - ~ m ~ - ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ " ~ " ~ ~ . w , ~ ~ ~ . ~ ~ : ~ ~ t ~ . " ~ . ~

Sprawdzian umieir$noSci prowadzenia rozm6w felefonicznyth

Lp. Proszq zakreSliC wfaSciwq odpowiedi (nie)

C D E

1. Czy podczas roziodur ~clefo- jnicznych jcs~ci skonccntrowa- illy >la rozmowie: czy unikasz w tym samgm czasie \ykony- wania iniiych czynnoici?

2. Czg trakcie rozinouy przez tclefoii porozumiewasz sig z innymi osobami, ges~ykulu- jqc i iobiqc miny?

3. Czg masz nvyczaj przeiyvania s ~ o j c m u iozrnd\vcg?

4. Czy w czasie ~ozmow)~ iclclo-! nicznej zwreciiaz sig do swojc- I

go rozln6u8cy po nazwis!~~? .-

odpowicdzi ui)?vasz sfori>~u- Iowan: - nicstety, - pizykra mi, - z ubolcwaniem?

la" pizewatajq w T\iroich ay- po\i.iedziach zdania oznajmu- jqce i rozkazujqce? I .-

tonu uprzejincgo i rzeczo\vc-

- w trakcic nonscnsownych

- slucliania insyiiuacji lub nie. adckwatnych s~\vierdzeh,

- \vysluchiwania ki)*yki,

C. Kontokfy z procodowcq , - . ~ - ~ ~ . ~ ~ " ~ w ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ " ~ ~ ~ ~ . x ~ - . ~ ~ " ~ ~ ~ , A - . , ~ ~ ~ - ~ ~ ~ ~ x ~ v ~ w * . ~ ~ ~ ~ ~ . . ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ L ~ ~ ~ ~ ~ " ~ ~ ~ m ~ " , ~ ~ A ~ . A ~ ~ . ,

.- -.-- ^

Lp. Proszq znkreSliC wiaSciwq Znwsze I ~ n j c z ~ C z ~ s t o Rzadko Nigdy odpowiedi (tak) icicj (niel

A B C D E

8. Czy w irakcie takich rozmow byxrasz zdenenvowany iub zi- ~))iowany? --

9. Czy \v wypadku ~&~,icy zil;ili/

udaje Ci siq oddziclit isioiq/ rzcczy od osobisiych uprze-I clzeii? I

10. Czp uiniesz szybko \ybadat po\v6d rozmouy?

11. Czy od czilsu do czasu upcw- niasz s i ~ , czg T\v6j razmda~ca dobrzc Ciq rozumie?

12. Czy uiniesz rozmawiat kr6i- ko, treiciwie i jednoczeinie uprzejmie?

13. Czg pl.o\vadzqc roz~iiomq uimicchasz siq od czasu do czasu?

-- .-

14. Czy rnsz odpowiodnie w kaidej sytuacji sio\r.a? dobie- --:! i

15. Czy \sr ioku rozmo\vy un~iesz wiyvniosko\vaC czy rozrno\~~ca slucha Ciq z zainieresowa- niem?

16. Czy lnasz czasalni irudnoici or poiozu~niewaniu siq, ponie- \vai rnh\visz za cicho iub za szybko?

17. Czy iowniei w napiqciu lub pod dziaianiern sircsu poira- fisz moo~it spokojiiym tu- nem? I

Akfywne poszukiwonie pracy m2-s--- - . " m , w , . ~ . * , ~ e > ~ ~ ~ ~ ~ w > ~ ~ - " ~ ~ P a ~ , ~ - . ~ ' ~ > ~ s * \ ~ * ~ - '

Lp. Proszq znkre8lii. wlaiciwq Za\vsze ! ~ a j c z ? - Czqsto Rzadko Nigdy I odpowiedi (tak) iciej (nie)

... ... .. ..... . .. A B C D E

18. Czy pnsloguj~c s i ~ alfabcicm oniicsz spraw~ie przclitero- wai. lk;ridy w)praz, o ile zaia- liicjc taka poiizcba? -

I 9 Czy uiniesz zakoiczgi roz- ~niowq nic w)?volujqc wraie. nia, i e zostala ona przewana t o e lub zakoiczona !

!

I

pytania ,,aha" zamiasL ,,ink" I

lub ,,mmm" zamiast ,,nit"?

rozinowe?

PUNKTACJA:

Pytania: 1,5, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 17, 18, 19, 20, 22 Pmszq sobie przyznai. za odpowiedi: A - 4 punkty I3 - 3 l>unkty C - 2 punkty D - 1 punkt E - 0 ponkt6w

I'ytaoin: 2, 3, 4, 6, 7,8, 16, 21 l'roszq sobic p~zgznai za odpomiedi: A- 0 punkt6w B - 1 punkt C - 2 punkty D - 3 punkty E - 4 punkty

C. Koniokfy z procodowcq ~ ~ % ~ x ~ ~ ~ . > - ~ , ~ % ~ ~ . ~ - ~ ~ ~ a ~ " ~ ~ " ~ , ~ % - ~ ~ = * " ~ - ~ ~ * . - ~ m ~ x - w . . ~ ~ m

OCENA TESTU:

88 - 74 punkty Niezwykfe umiejqtnoSci prowadzerlia ruzm6w telefonicznych. 73 - 65 punktdw Dahre predyspozycje do prowadzenia razmdw przez telefon. 64 - 50 punktdw Przeciqtne umiejqtnoSci. 49 - 35 punktdw Wskazana natychmiastowa poprawa (szczegdlnie rechniki

i strategii prowadzenia rozrndw telefonicznych). 34 - 20 punktdw NiepewnoSC w kontsktach mi~dryludzkich. 19 - 0 punktdw Kornpletny brak wyczucia w kontaktach miqdzyludzkich.

2. Prowidiov~e p~zygotowonie iytio~ysu, podonio o pruc!, listu rnotpvotyjnego, ktbry jklodoiny prred rozmowq kwolifikocyinq

I'owszechnie stosowana dzii metoda przyjmowania do pracy, to w pienvszej fazie przeglqd iyciorysom i zalqczonych listow motywa- cyjnych.

Ciekawie przedsrawiony iyciorys moie bye zatem podstawq za- proszenia na rozmolvc kwalifikacyjnq, po ktorej wybrani otrzylnujq pracq.

Zarowno iycio~ys, jak i list mot)~vacyjny czy podanie naleip przy- gotowaC wediug obowi~zujqcych schematow.

Nowoczesny iyciorys (c.v. - stosowany na Zachodzie tradycyjny sitrot facinskiej nazwy czcrrz'ctiltinz vitae), tj, praebieg iycia osobis- tego, zawierajqcy skondensowane inforrnacje, akcentujqcy xviedzq i przydatnoSC zawodowg.

Zyciorys powinien zawieraC tylko prawde. Piszerny go na bialym papierze, formatu A-4, najwyiej na dwie

stron): na maszynie lub komputerze.

P i s q c iyciorys naleiy unikaC:

ia samocbwalstwa, opisywania problem6w osobistych, bfedow gramatycznych i stylistycznych oraz niedbal- stwa. Naleiy natomiast skoncentrowaS sic na swoich nlocnych stronach.

Akfywne poszukiwonie pracy ~ , ~ ~ , ~ ~ ~ * . . * ~ . ~ ~ ~ . ~ ~ . ~ , ~ . ~ ~ ~ ~ ~ . ~ ~ ~ ~ ~ ~ - . ~ . ~ w . ~ ~ ~ " ~ - ~ . ~ r - v ~ ~ % ~ ~ - ~ < ~ ~ . ~ ~ . ~ ~ ~ . ~ . m ~ ~ >

Prawidiowo napisany igcio~ys powinien zawierai.: ii daize osobowe (imk i ~gazwisko, datg urodzetzia, stalz cywilny, na-

ladozuoiC, adres zanrie.~zkania, telefon), wyksztatce~rie (uko~iczolze sdoly -duty ukoliczenia, nazzog szkoty, uzyskany tytzit i specjalizacj~, jeieli irzamny wyksztatcenie ponadpod.rtawowe, to nie uwzgl~d~lian~y szkolji podstawotuej),

B? kwalifkacje (ukojiczorze kzirsy, posiada~redyplonzy iuprawnielzia, z~tajon~of'jgzykdw obqch, unziejgt~rofciobslugikonzputera itp.),

B praktyki za~uodowe, praca do~ytucza w okresie wakacjz; F# zainteresotuania, bx ilzne itifornzacje (posiadauie prawa jazdyj sal~zocbodu, dyspozycyi-

uofC itp.). Z prawej strony pod tekstem - wlasnorqczny podpis.

Poszczeg6lne elementy iycioiysu powinny byi. od siebie wyrainie oddzielone:

C.V. powinno dostarcza? podstawow)~ch informacji o liandyda- r ip ...

m najbardziej rozbudowanq czqicia, C.V. powinien by6 opis do- iwiadczeti zawodo\~ych, przy czym absolwenci szlt61 z niewiel- kim doiwiadczeniem zawodowym powinni opisai w szerszym zakresie swoje \vyksztaEenie (odbyte praktyki, uzyskane sty- pendia itp.), umiejqtnoici, zalety osobiste, prace czasowe,

M naleiy pamiqta? o umieszczeniu dat (miesia,~, rok) rozpoczqcia i zaltoticzenia poszczeg6inych etap6w edukacji i ltariery zawodowej,

8 wszystkie etapy naleiy opisaC. w odwr6conym porza,dliu chro- noiogicznym (poczgnajqc od ostatniego miejsca wyksztalce- niahatrudnienia).

Z prawcj stron)r pod tekstem - wlasnor~cznp podpis.

Na Itoncu moina zatnieSci6 informacjy, i e list motywacyjny, referencje, dyplomy i inne zaswiadczenia sq dostepne na iyczenie pracodawcy.

30

C. Kontokfy z procodowcq ,*yMs&.~ewd~-'%-w* ~ 7 ~ . * ~ ~ ~ ~ \ * . , a , ~ , ~ ~ , m ; q ~ . ~ . * . ~ ~ , ~ ~ ~ 4 ~ ~ . 2 : ~ y A - ~ , ~ ~ ~ - " % * < # ~ A , L ~ ~ % ~ , x - * a

Obecnie naleiy r6wniei zamieicii informacjq, czy wyraiasz zgodq na publilcowanie Twoich danych osobowych.

Podanie o pracq i list motywacyjny Podanie o pmcq, tak jaic iyciorys, powinno by6 napisane nvigle i ja- sno.

Jest mile widziane, gdy jest napisane rqcznie. Jeieli napisane jest na maszynie lub komputerze za\vsze naleiy parniqtai, by podpisad na koncu (z prawej strony) wlasnorqcznie pelnynl imieniem i nanvis- kiem.

Dane zaararte ur podaniu powinny uzupelniai informacje podane w iycioiysie w taki sposob, by przekonai pracodawcq o trafnoici \vy- boru naszej kandydatuqr na proponowanq ofertq pracy.

W podaniu dobrze jest wspomniet o planach swojcgo dalszego rozwoju wlaSnie \V firmie, do ktdrej starasz siq o przyjqcie. Skoncen- truj si? rowniei na podaniu motywow, sklaniaj+c~~cli Ciq do ubiegania siq o t? wiainie pracq.

Dobrze napisane podanie powinno bye: B kldikie,

zwigzle, rzeczowc.,

K zaadresowane do konkretizej osoby, @ okreilajqce stanowi.rku o kldre sir ubiegasz, z ~izn~raditieniei~z dla-

czego wtaftiie tgjrilzg zuybmlei, k~ zakoiiczo~ie zolasny~it (czj~telrzj~nzi podpiseiir , @ zlozorze lqczlzie z iycioiyse/7r.

Pisz4c podanie: IS wykai, i e zadaleisobie irud dowiedzeizia sir czegoizoi~cejofii71tie

(wiesz czynz sig zajnzt4e, jakq i7za pozycjg iza ryriku plzicyj, E sprdbuj z~zaleii w sobie cog co nzoie zuzbtidzii zairzteresowaizie

pracodawq! $2 popmio roziizozug kzual~jcikacjjizq, ilz zalqcz szudj adres i Zycioiys.

Akfywrie poszukiwanie pracy -.*t%s * L---.~>.*- - & ~ * ~ ~ * - ~ , . ~ ~ - ~ a ~ " ~ ~ . , ~ ~ ~ ~ . . * . ~ ~ ~ - ~ - ~ ~ - . r r a ~ v ~ ~ z w - ' . - ~ - ~ ~ ~ - ~

Schetnat podania

, , 111iiq i I I : I Z \ V ~ S I < C > Miejscowosc, data .................. Aclrcs ~ ~ i z ~ ~ i O l ~

Adresat: Imi? i nazwisko Pelna nanva firmy Adres

, . Ickst podania: -- zdanie wpro~sadzajqce, np.: Zwracam sic z uprzejm8 proSbq ..., - stanowislto na jakim chcesz pracowaC i diaczego, - konkluzja.

Wasnorcczny podpis ZaI3czniki: np, iyciorys Swiadectwa hvalifikacyjne

Zwracanie siq o prace w formic listownej, jest fundamental- nym elementem poszukiwania pracy. Musisz pamiqtat, i e list do pracodawcy przedstawia autora. Musi wicc zrobii dobre wraienie i spowodowai., by pracodawca zechcial sic z Tob4 spotkaC.

List motywacyjny moiesz przygotowai. wedfug podanego wzoru:

lmic i naz\visko Miejsco~voSC, data ...... Adres

Imie i nazwisko adresata Tytul zawodo\vy Nazwa firmy Adres

Szanowily(a) Panie(i)

Przedstaw sic, podaj przyczyn): dla kt6rpch piszesz list wlaSnie do tej finny,

C. Kontokty z procodawca

Przedstaw swoje lnvalifikacje. Powoiaj sie na zal4czony iyciorys. Daj pracodawcy do zrozun~ienia, i e jeSli aktualnie nie posiada

wolnego miejsca prac): chqtnie rozwaiyibyi odpowiedniq propozycje w przyszioici.

List zakoncz sugeruj3c jakai formq przyszlego ltontaktu, zapro- ponuj na przylclad kontakt telefoniczny.

Wyrai wdziqcznoit za uwagq oraz nadzieje na spotitanie. Podpisz czytelnie.

3. Rozmowo kwolifikacyjiio z piatodowtq

Czesto (z angielskiego nazyvana 2i1teiviezo, czyli ~xqlwiad), ma na celu skonfrontowanie opisu zainieszczonego na papierze (c.v,) z rzeczpvi- stoSci3 oraz bleisze przyjrzenie sie kandydatom d o pracp.

Naleiy pamiqtat, i e jui samo zaproszenie na rozmowq z pracodawcq jest pewnym sukcesem.

By z tej szansy skorzpstat, naleiy siq solidnie przygotowat do rozmowy.

Pon~ocny moze okazat siq plan rozmo\r.)i w ktbsytn uwzglqdnisz zartrwno to, czego chciaibyi dou:iedzied siq od pracodawcy, jak i to, co chciaibyi by pracodawca wiedziai o Tobie.

Plan rozmo\x?I powinien zawierat pytania do pracodawcy, do- tycz4ce warunk6w i czasu pracy, wymagan, zaltresu ohowiqzltow itp.

Warto r6wniei przygotowat siq do odpowiedzi na pytania, kt6re pojawiaj+ siq najczyiciej, jak:

Dlaczego wybrale4 tq firm?? Co utniesz robii.? Jakie sq Twoje doiwiadczeilia zawodowe?

Nie ma oczywiicie uniwer~aln~ch odpowiedzi na pytania, warto nato- tniast przemyiiet i przygotowat wczeiniej swoje odpowiedzi.

Naleiy pamiqtat rowniei, i e o losach rozinowy moie zadecydo- wat piet~vsze wraienie, jakie zrobisz na pracodawcy.

Mog:~ w 80'5, tlccydowaC o ocenie Twojej osoby przez pracodawcy.

If;n~niqt:~j rbwniei o t y n ~ , by: t:~ 1% do pracodawcy przygotowanym. ~i ZadbaC o swoj wygl?d zewtlytrzny. s PrzyjSC na spotkanie punktualnie.

Ty ,,sprzedajesz" swojq pracy, wiyc postaraj siy, by pracodawca ,,kupiIx wiainie Ciebie.

Wskaz6wki pomocne w rozmowie kwalifikacyjnej: Na spotltanie naleiy iSC przggotowangm (zdobqdi jak najwiq- cej infortnacji o firmie).

ia Skup sic na swoich rnoctlych stronacli. BS Zdobqdi jak naju~iqcej iiiforinacji o stanowisku, o ktdre siq sta-

rasz (zastandw sic w jaki spos6b ilivoje doiwiadczenie zawodo- \\re, kwalifikacje, lnogq byd Ci pomocne 117 jego uzyskaniu).

8 Paniiqtaj, Xvdj \r~glqd S\viadcz)r o Tobie. Ubierz siq stamnnie. Ubior powinien by6 dostosowany do charaltteru prac): o Ittdrq sic starasz.

re: Na rozniowq naleiy przybyd punktualnie. Spra\viaj wraienie osoby solidnej. Dobrze graj, ale bqdi autetityczny.

Najbardziej w roztnowie procetltuje szczeroSC. Negocjacje to gra z ltorzyiciq dla obu stroll. Moina troche siq po-

chwalii.. Ale, jeieli myilisz o statym zatrudnieniu m tej \\rlainie firrnie, daj

sic pozna6 jalto realista i czlo\\riek pra\\~dom6wnp.

Bardzo waine bywa tak zwane pierwsze wraienie. " "

C. Kontokiy z pracodowcq , ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ . < ~ ~ - ~ ~ ~ x ~ : ~ ~ s ~ - ~ ~ ~ , - ~ ~ ~ - ~ ~ ~ ~ ~ - ~ ~ " ~ ~ - " ~ ~ . ~ : , ~ ~ ~ ~ ~ & - ~ % ~ ~ . , ~ , ~ - '

Podczas rozmowvy pamietaj, by podkreili: swoje inocliv SII.,)II\:

unikajqc demonstrowania siabych. Na wiele pytali, jakie zada Ci pracodawca, naleiy bye ]>rzyj:oi~i.

wanym wczeiniej.

0 co zwykle pytajq pracodawcy? OprClcz pytan dotyczqcpcl~ praktycznych umiej~tnoici, mozesz oczc- kiwad rowniei takich, ktore dotycz* Twojej osoby.

Naieiy zatem przygotowad siq na pytania dotyczrlce: wyksztakenia i znajomoki jqzykow, kwalifikacji i umiejqtnoSci (gibwnie dodatkowych), doSwiadczen i osiqgniqC iyciowych, planow iyciowych,

fl oczekiwah wobec pracy i pracodawcy. Pamietaj, by od pocz4tltu rozmo\vy sprawiaC wraienie osoby zdecy- dowanej i jak najbardziej na miejscu.

Uwaga: wyraiaj siq pozytywnie o innych,

fl pozwol, by pracodawca sam naprowadzif rozmowq na temat Swiadczen finansowych, omawiajqc piacq bad i elastyczny, unikaj podawania konkretnych sum.

Po rozmowie: I<aidq rozmowq przeprowadzonq z pracodanrcq potraktuj jako oka- zie do nauki. Po zakonczonej rozinowie (niezaleinie od jej wyniltu), zadaj sobie nastqpujqce pytania:

Czy dobrze zaprezentowafem swoje lwalifikacje? $if Czy wzbudzilem zainteresowanie pracodawcy? K# Czy zdobylem wszystkie istotne informacje o firmie?

Czy zadaiem wszystkie pytania, kt6re chciaiem zadaC? a Czy mowifem zbyt d u i o lub zbyt malo? FA Czy bylem zbyt spiqty, a moie zbyt swobodny? s Czy odpowiednio siq zaprezentowafem?

Akfywne poszukiwonie pracy ~ . ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ > ~ ~ ~ ~ u ~ , ~ ~ A , ~= s,.mm-,%*-s ~ " ~ , - a ~ > A ~ , ~ ~ ~ ~ ~ ~ . ~ ~ ~ , : , . s ~ i i i ~ ~ ? ~ d ~ : m ~

E Czy udaio t l~ i siq z godnoiciq zakonczyi rozmowq? SPorqd i listq konkrctnych sposobow jakich mokcsz uiyC, by popra- \xi6 przebieg nastcpnej rozmo\ry l<\valifiltacyjnej. I'arniqtaj, ,,Cwicze- nie czyni mistrzem".

To, czy uila Ci siq znaleiC pracq, w duiyt i~ stopniu zaleiy od Cie- bic, od Xvojej wicdzy, umiejqtnoici, inicjatpvy i uporu.

Cdy spotyitajq Ciq niepo\vodzenia, nie przejmuj siq nitni. Samo szukanic pracy jest bowiem umiejqtnoiciq, kt6rej trzeba siq nauczyt.

Rady i przestrogi dotyczqce rozmow z pracodawcq

W czasie rozmowy pami$faj 0:

- ubtniechu,

- zachowaniu swojego stylu, - ,,jqzyku ciala", - wiasnej wartobci, - satnokontroli, - analitycznym sluchaniu, - zadawaniu pytan, - logice wyl~owiedzi, - swoich celach, - poczuciu hutnoru, - l~ r~ fes jona l i zn~ ie rozm6wcy,

Unikaj: - zbqdnych komunilcatow

(szczeg61ow), - powtarzania iyciorysu, - chaotycznoici wypowiedzi, - dyskusji politycznych, - klamshva i krqtachva, - roztrzasania wlastlych wad, - krytykowania innych, - przerywania rozmowy, - poufalobci, - lekcewaienia rozm6wcy, - sztucznego przediuiatlia

rozmowy.

Kolejtly spra\vdzian, kt0131 ponvoli oceniC nasz+ satnoltontrolq w traltcie roztnow hezpoirednich. Spr6buj go przepro\\ladziC.

Sprawdzian umieietnoici stuchania

i'ostazu z n ~ k i tu ~ubryknch tak, by jak izajwieriziej.~c/1alz2kter~~~o~uaC swojsposdbslzic/~ni~in. Nristppitiepolqczz7moki liniq. In2 bardzzejli~fia zu)j- kresu b?dzie sic zbliinC kzt lezuej siroif ie, tynr lepiej potrafijz siuchaC.

C. Koniokty z pracodcrwcq ~ a ~ ~ ~ m . ~ ~ ~ ~ ~ > " ~ ~ ~ A w ~ ~ ~ ~ > " . ~ ~ ~ ~ . ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ : ~ ~ ~ ~ . ~ . ' ~ ~ ~ ~ ~ c " . ~ = ~ > . < . ~ ~ ~ r ~ ~ . " ~ ~ . . ~ ~ ~ ~ ~ & . " a " ~ ~ ~ . , ~ , ~ . s , - . . ~ ~ v , ~ :, L7,> %-,:

Sposirb zachowania

Z\vvacarn uwage na uczucia, wraienia, zachowanie m la-

Wyslrzegam siq przcr>~waiiia osobie, lkt6va m6wi.

wanie nie udajqc icgo.

wpl>-vu na to, jak go slu-

gam siq osqdzania icgo, co zoscillo powicdzianc.

8. Probujq zwracaC u\izagq na zachon~ililic m6wiqcego, na to, co nid\\ri jego cinlo.

-

9. Nic przcszkadzam miiwiqcc- mu.

- 10. Konccn~riijq siq na slucha-

niu, od\vracam swojq umagq od zewnq~rznych arydarzei,.

4. Kwestionoriusz osobowy

Akfywne poszukiwonie procy we-_wawa - - ~ - ~ ~ ~ > ~ ~ , s * . ~ ~ - ~ - - - . - ~ ~ ~ s . ~ > x - " m

Zawsze podczas ubiegania siq o przyjscie do pracy, musimy wypelnit kwestionariusz osobovq:, W kwestionariuszu naleiy przedstawit informacje o sobie, o swoim wyksztalceniu oraz doiwiadczeniu zau70- dowym.

K\vestionariusze, w r6inych firmach, r6iniq si? znacznie od siebie. Jedne sq dluisze (bardziej szczegolowe), inne krotsze. W kai- dym z nich \xystspujq trochs inne pytania. Dlatego przed wypel-

Lp.

11.

12.

13.

14.

do rego i p rosz~ o wvyjainie-

15. Sluchajqc zurracam uwags na to, czego siq mogq nauczgi od mhmiijcego.

irbdlo: W. Idziak: R ~ Z I I C S ... Ros~alili: Kos~alifiskie \Yiyda\r.. I'ras., 1990.

Nauczyciel moie zaproponowai. uczniom symulacjq rozpisanej na role rozmo\q z przyszlpm pracoda~vcq.

Czasatni Rzadko Nigdy --'=I Spos6b zachowania

Potuniiq sluchai lrogoi, kto wrypowiada siq z irudnoiciq, powlarza siq ilp.

Jako sluchajqcy u%)wam pozaslowncj komunikacji: uirniech, spojrzcnie \i. oczy, I<iwanie glo\i.q, przytakiwa- nie. .-

Potraf i~ krdtko podsu~no- wai \\ypowiedL, Lebg spraw- daii, czy wlaiciwie jq zrozu- mialern.

Kiedy nie docierado mnic to co ktoi rno\vi, przyznaje siq

Zawsze

.-

Przewni- nit

-

--

C. Kontokfy z procodtrivl:(r ",ts*~" mm>=*-sw: .w,.ww#, .-,->.,*s. ~;:A-. . *~7#ad~. , ' .< ,~~~.~>~~wL*w"". .*~"~~"' .~-~~~~"~~~ ,.,., ~- ..... --.."~,,.\*-,w',

nieniem kwestionariusza naleip dokladnic z ; ~ p i ~ z i ~ ; ~ t - :iiy ;' ii-~.:;ii;l poszczeg6lnych pytari.

Najlanviej przygotoxvat siq do w)~pelnienia k\x~cs~io~~:~ii i~! .zl :,:I

bierajqc ze sohq iyciorys, lttory zawiera wszystkie najw;~iiii<,jsx~. i ~ i i c , ~

macje o Tohie. Przy wypelnianiu ltwestionariusza nie moina zapoinnici o S I : I I : I I I

noici oraz z\viqzloSci i trafnoici nypo\\riedzi.

Poniiej znajdziesz wskaz6wki, jak uniltnqi biqd6w ptzy wypelnianiu kwestionariusza: R Dokiadrzie przeczytaj caly kwestioizarizisz, rnizijiz zabietxesz sig (lo

jego tuypeirziaizia. Pisz ciarai~izie (kaida odpozuieclf tuiiziza b)~tprzeriz)flarza, izie kre.fl, nie zqvnazz~j. Bezpieczzziej jest poprosit od rani o drugi egzenz- plavz).

@ Podazuajtylko te zizjoriizacje, ktdrezauartesq wfori17zilarzti ( i ktdre dotyczq Ciebie). Na czgitp)~taii, lip, dotyczqc~~ch przj~ilale2rzofci oqa~ziznqiiiej cz)r slziihy woj.skozu~ riie rizu.si.sz odpozoiailaC & f l i Ciebie rzie (lo- t31czq).

eci Na pytarzia, ktdre Ciebie rzie dotyczq iizoiesz odpowierlzieCim ilwa s p m b y : - iizoiesz riapicat ,,Nie ~lotyczy", - iizozecz po.statuiC kreseczk g (-). W kaidynz przypadku bgdzie to ozrz~iczaC, ze przeczj~talei~taizie, ale Ciebie oizo izie ilotyczy

m P,DI qpetrzii2iziti pytari dotyczqq~ch przyszleyo ioczekizuaizego) puez Ciebie .stanozoiska pvaq - zupz.sz koizkretize staizo~ui.sko p a - 01. Niepi.sz ,,jnka.f praca zu clziale faktzn.", tylko ilapisz ,,pvaca przy konzputerze" liib . faktzirz3~stki". W i ~ c e j pezurzoici siebie. W iadiiyriz przypadku izie naleijr pisat ,,przyiing kaiilq pmcc".

S Sprazucli, zazusze ilzua razy, co i?apisalef Upezuilij sic, czjr rzie z,v- bilei blgdzu ortograficzn)~cl> i czy odpuwie(lzialefiza Z U S Z ~ S ~ ~ ~ ~ ~ J J - tania.

Akfywne poszukiwanie procy ~ ~ ~ - , ~ . w ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ " ~ ~ . ~ a ~ - ~ ~ ~ . ~ . ~ s ~ , - s - ~ ~ ~ ~ - ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ z . ~ ~ ~ ~

Gdzie szulcai. pracy

Informacje o wolnych etatach i zapotrzebowailiu tla nowych pracow- nikdw moina znaleii w nastqpuj3cych irddiach: M gazety i dzienniki, ss ,,Gazeta Wyborcza" - poniedzialkowy dodatek ,,Praca",

Internet, m internetowe seixvisy reltrutacyjne (takie jak: www.jobpilot.pl),

strony intcrnetowe firm - zarowno doradztwa personalnego, jak i hezpoirednio firm poszukuj~cych pmcownikdw,

s firmy doradznva personalnego - prowadzq bazc danych, do ktdrej moina przeskad s\vdj list motywacyjny wraz z iyciorysem (c.17,). DO iyciotysu naleiy doi3czyd forn~uiq: ,,Wyraiam zgodq na przehvarzanie moich danych osobo\~ych dla potrzeb niezbcd- nych do realizacji procesu rekrutacji, zgodnie z Ustaw3 o Ochro- nie Danych Osobowych z dnia 23.08.1997 r.",

D urzqdy pracy, bezpoirednie kontakty (znajomi, koledzy, wizytdwki itp.).

Szuitajqc pracy naleiy pamieta6 o tym, i e jej znalezienie to nie jest ltwestia tygodnia czy dwdch tygodni. Zamyczaj potrzeba na to od jednego do kilku miesi~c)~,

Pod jqcie pracy

A. Zasady prawidlowego rawierania umow a p r a q

Na co zwrocii. uwagq przy podejmowaniu pracy?

&S Stosunek pracy - powstaje przcz zawarcie umo~ry o pracq pon~icdzy pracodawcq a pracownikiem.

"

Przez nawiqzanie stosunltu pracy, pracownik zobowipuje siq do w ) ~ l < o n ~ ~ a n i a oltreSlonej pracy na rzecz pracodawcy, a pracodawca do zatrudnienia pracownilta za wynagrodzeniem.

Umowa powinna by6 zawarta na piimie w ci3gu 7 dni a d rozpoczqcia pracy, z wyrainym oltreileniem jej rodzaju i warunk6w:

rodzaj pracy, termin jej rozpocz~cia, a takie miejsce jej wykonania,

B uqnagrodzenie, Wd wymiar czasu prac)!

a okreilony, wykonania okreilonej pracy, nieokreilony.

Kaida z tych umow moie by6 poprzedzona okresem pr6bnym. Okres probny nie moie przekroczy6 3 miesiqcy (art. 25 Kodeltsu pracy).

Podjecie pracy m r ~ . ~ * ~ ~ b ~ . ~ ~ * ~ ~ . % ~ , s -=_- _,-X-,X--: e ~ - , s - . ~ , s ~ . - ~ " ~ ~ ~ ~ s , ~ . , . ~ ~ j ~ ~ w ~ ~ . ~ ~ ~ . ~ ~ " L , ~ . a ~ ~ . ~ ~ >

Czesto stosowanq przez pracodawcClw form4 zatrudnienia jest ,,praca na czamo".

Oznacza to:

brak pisemnej umowy, s nie odprowadzenie przez pracodawc6w zaliczek na pa-

czet podatltu dochodo\\:ego od zarobko\v pracownikow, s nie odprowadzenie przez pracodawcow skladek ubezpie-

czet~iowych.

Praca ,,na czarno" nie jest wliczana do okresu, od kt6rego zaleiy prawo do:

iti urlopu, E Swiadczen emerytalno-rentoci+, 4 Swiadczeii z tytulu pozostawania bez pracy (np. zasilek

dla bezrobotilych). -

Art. 25 k p wprowadza r6wniei umowq na zastepsnvo. W para- grafie 1, zapisano: lezeli zachodzi konieczt?oic' zastgpslwn pracozuilika zu rzasie jego z~sp~azuiedliwioitej nieobecizoici zu praq, psacodazuco i?zoie iu ~y in cell4 zatrud~tic'iitilegopracozuizi;i.a iza podstazuie znnozu)~ o p r a c ~ iza cms okre.flon)j obeji~zzqijc3~ czas tej 12ieobec12oici.

Wprowadzono tym przepisem, tz, urnowe na zast$pshvo, umo- iliwiajqcq pracodawcy Iahviejsze roz\vi%zywanie problem6w kadro- wych z\\riqzanych z okresowq nieobecnoSci4 pracownika, np. z po\~,o- du dIugott-\\~alej choroby, urlopu macierzyhskiego, \\qrchowawczego.

Praca na ZaSt$pShVo nie jest nowytn rodzajem umouy o pracy, jest tylko pewnym typem umo\vy o prace tla czas okreilony.

W my61 kodeksu pracy ( a r t . 25 k p ) od 29 listopada 2002 r, pracodawca ~ n o i e bez iadnych ograniczeh zawierat z pracomnikiem kolejne umo\vy o pmce na czas oltreilony bcz wzgl~du na diugoii-

A. Zosady prawidiowego zowieroiiio umdw o pmcc --\-; %v-.z ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ . ~ ~ ~ - ~ > ~ ~ ~ ~ ~ ~ x . z < s x ~ ~ - a ~ ~ * ~ " , . , ~ ~ ~ ~ ~ ~ . w ' , ~ ~ > ~ ,,** ',..: w.ea ~ s ~ . ~ . ~ ~ . . ~ w . m a ~ . ~ %

przenv rniqdzy tymi umo\vami. lj1m salnynl do czasu przystqpienia Polski do Unii Europejslciej nie stosujc siq (art, 6 usta\vy z dnia 26 lip- ca 2002 s.) przepisu z artykuiu 25., za\viei.;~jqccgo mecllanizm auto- matycznego przelcsztalcania sic trzeciej kolcjncj illnow>, o prace na czas oltreSlony w uniowe na czas nieokrcilon)~. Stosowanic siq do tego przepisu zostanie jednak ,,odwieszone" po wcjiciu l'trlski do Ill:, co oznacza, i e po tcj dacie trzecia umowa o pracq nn cz:~s okrcilony przeltsztalci sic w urnowe na czas nieolcreilony, jeieli pi-zcrwa in~iqdzg rozwiqzaniem poprzednicj a nawi3zaniem kolejnej ilnr(~wp 11ic pi-zc- kroczy jednego miesiqca.

Ztnianv w kodeksie Dracv od 1 stvcznia 2003 r.

W my61 zapis6w art. 92, S 1 - od 1 stycznia 2003 r, j)i-;lcotl:~\r~ca wpplaca pracownikowi ~vynagrodzenie za 33 dni nicztloli~oici (lo pracy z powodu choroby (zamiast 35 dni, jalc to bylo do 3 1 grud~iia 2002 r.) - oznacza to, i e a d 34 dnia choroby pracownilc otrzyi~~iljc zasifek chorobo\rql platnp ze Srodkow ZUS.

Druga istotna zmiana dotyczqca wynagrodzenia zs czas clio~.oby zaxvarta jest w art. 92, $ 1 - z kt6rego \vynika, i e praco\imik ~ i i e ~ $ 1 -

chowuje prawa do wynagrodzenia za pie~~vszy dzieti ka.i.clcg<:o oltresu niezdolnoici do pracy wskutek choroby trwajqcej nic dluicj nii 6 dni. W przypadlcu lcilku nvolnien nastqpujqcych bezpoircdnio po sohic, jeieli niezdolnoii. do pracy jest nieprzet~vana i trwa lqcznie tlluiej i i i i

6 dni - pracownik zachowa prawo do wynagrodzenia zil ciw,ystl<ic dni, nawet gdyby pienvszc zurolnienie t ~ ~ v a l o np. 3 dni.

W razie wqtpliwoSci nriqzanpcli z sytuacjq w zakladzic piacy, ~ n o i n a skontaktomaC s i ~ z l'atisn\~ow3 Inspekcjq Pracy zgod~lie z rniejscem zamieszlcania lub zatrudnienia.

Podjecie procy .-,*>.,7 > , % * ~ ~ ~ ~ : ~ % : ~ ~ , " ~ ~ - ~ - , . ~ , ~ ~ ~ ~ , , ~ . ~ ~ ~ ~ > ~ ~ ~ r , ~ > . , 7 ~ ~ ~ L . . ~ . , ~ ~ ' L - , . ~ > ~ ~ . ~ " , > ~ ~ . ~ ' ~ ~ ~ A L = < , ~ 2 ~ % " ~ ~

B. Rozwiqzywonie umow o pracq

Umowq o prscq rozwiqzuje siq (art. 30, § 1 kp):

BF na mocy porozutnienia stron, is l x m z obwiadczenie jednej ze stron, z zachowanie~n

okresu wypowiedzenia (rozwiezanie umowy za wypowiedzeniem),

rn przez oobwiadczetlie jednej ze stron, bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiezanie ulnowy o prace bez wypowiedzenia),

H z uptywem czasu, na ktory zostaia zawarta (umowy terminowe),

&X umowq o prace na okres probt~y rozwiqzuje sic z upiywem tego czasu, a przed jego upiywem moie by5 rozwiqzana za wypowiedzeniem.

" "

Okres wypowiedze~lia umowy o pracq na czas nieolc~~eilonp (art. 36, 5 1 kp) jest uzaleinio~ly od okresu zatrudnienia u dailego pracodawcy i wynosi:

B 2 tygodnie, jeieli pracownik by1 zatrudniony na czas krotszy n i i 6 miesiycy, 1 miesiec, gdy pracownik by1 zatrudniony co najtnniej 6 miesiqcy,

B 3 miesiqce, gdy pracownik by1 zatrudniony, co naj~nniej 3 lata. -

Przy zawieraniu umowy o pracq na czas okreilony, dtuiszy n i i 6 miesiycy, strony mogq przewidziet dopuszczainoii. wczeiniejszego rozwiqzania tej umo\vy, za 2-tygodniowym wypowiedzeniem.

Umowe o prate na okres probny rozwiqzuje siq z upl>-vem tego czasu, a przed jego uplywem, moie by? rozwiqzana za wvypowiedze- niem.

Oltres wvypowiedzenia m tgm przypadltu \xqrnosi: .

3 3 dlli robocze, jeieli okres probily nie przekracza 2 tygodni, 1 tydzien, jeieli okres pr6bny jest dluiszy ni i 2 tygodnie, 2 tygodnie, jeieli okres pr6bny wynosi 3 miesiqce.

"

Pracodawca ~ l i e moie wypowiedzieC umowy o prace pracownikowi, gdy ten przebywa na urlopie, a takie w czasie innej usprawie- dliwionej nieobecnoici pracownika w pracy, jeieli nie uplynqi jcsz- cze okres upra\vniajqcy do rozwiqzailia umo\xy o pracc bez wypowiedzenia.

Ogmniczei~ia 1x1 wvypowiadaniu um6w o prace przez pracodawcs nie dotpczq u~ypowiedzefi z powodu upadioici lub Iikwidacji zakiadu pracy.

W zwiqzlcu z rozwiqzaniem lub wygaSnieciem umowy o pracq, pracodawca ma obowiqzek niezwlocznie wydaC pracownikowi Swiadectwo pracy.

Wydanie Swiadecnva pracy nie moie by6 uzaleinione od uprzed- iliego rozliczenia si? praco\\rnilta z pracodawcq. W Swiadectwie pracy pracodawca winien podai informacje dotyczqce okresu i rodzajii \\q:- konpane j pracy, zajmowanych stanowisk, tiybu rozwiqzania albo olcoiicznoSci wygaStlifcia stosunku pracy, a takic inne informacje niezbqdne do ustalenia uprawnieh pracowniczych i uprawnien wyni- ltajqcych z ubezpieczenia spoiecznego. Na iqdanie pracownika powinny by6 podane informacje o \xysokoSci i skiadnikach wynagrodzenia oraz o uzyskanych kwalifikacjach.

Pracownik moie w ciqgu 7 dni od daty otrzymania imiadecn~~a pracy \q:stqpiC do pracodawcy o jego sprostowanie.

W razie nie u\x~zglqdnieilia \vniositu, pracowniko\\ri przysluguje w ciqgu 7 dtli od zawiadomienia o odmo\vie sprostowania Swiadec- tma pracy, prawo wystqpienia z iqdailiein jego sprostowania do Sqdu Prac): zgodnie z miejscein zamieszkania lub zatrudnienia.

Podjqcie pracy ,avA* * ~ h-as*A\. ~ & ~ > ~ p - > ~ ~ ~ . ~ ~ ~ ~ - * , - ~ A ~ . ~ ~ ~ < ~ . ~ ~ ~ % y ~ ~ ~ s ~ ~ ~ , ~ > - * ~ ~ ~ > ~ ~ " ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ . ~ ~ ~ % ~ c ~ . ~ ~ ~ : ~

W okresie \~~ypowiedzenia umo\ry o pracG praco\xmik ma prawo do 2 dni wolnych, na szukanie ilo\vej pracy lub 3 dni w przypadku wypowiedzenia trzy~niesiqcznego (art. 37, § 1 kp).

Olcres wypowiedzenia zawsze konczy siq w sobotq lub w ostatnim dniu n1iesii)ca.

Jeieli wypowiedzenie umowy na czas nieokreilony nastqpuje z powodu upadioici lub reorganizacji zakfadu - 3-miesiqczne wypowiedzenie, lnoie byC skr6cone do jednego miesiqca, ale pracownilc \xri)wczas otrzymuje odszkodowanie za pozostale dma miesiqce \vypo\viedzenia (art. 41, 9 1 bp).

I'racownik lnoie bvC zwolniony bez ~wpowiedzenia, edv i,opelni ~".zesteilsnvo ponvierdzone \vyrolciem sadowm 1ub z wlasnei winu utracii uprawnienia do \~vkonvwania pracy.

Pracodawca, ~ n o i e zwolilii bez wypowiedzenia pracownika, lctorv uracomai kr6cej nii 6 miesicc\: alc od ponad 3 miesiecy przebv- wa na zwolnieiliu lekarskim.

Pracoda\vca \xqlplaca pracownikowi dodatek za pracq a1 godzinach nadliczbo\~ych w \xq~sokoSci - 50% za wszystltie godziny nad- Iiczbo\x:e w dni powszedi~ie oraz 100% za prace w llocy oraz w niedziele i Swieta. Tylko za pracr w godzinach nac1liczbow)~ch przy- padajqcych w not): 1x1 niedziele i iwieta nie bqdqce dla pracownika dnialni pracy zgod~lie z obowiqzujqcym go rozkladem czasu pracy, oraz za godziny nadliczbowe przypadajqce dniu wolnym od pracy - bqdzie xvypiacany dodatek w wysokoici 100% wynagrodzenia (art. 134, § 1 kp).

W Polsce, w lnySl art. 129, D 1 lcp - czas pracy ]lie moie przekra- czaC 8 godzin na dobq i przeciqtnie 40 godzin w piqciodniowym tygodniu pracy. W sytuacjach, jeieli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacjq, dopuszczalne jest przediuienie ~xq~nliaru czasu pracy do 12 godzin na doby. Czas pracy nie moie jednak 12rzekraczaC przecictnie 40 godziil tygodniomo \xl przyjqtym okresie rozliczenio~xyn~.

C. Urlop wypoczynkowy ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ . ~ . ~ . ~ , ~ ~ ~ . ~ ~ ~ : + ~ , ~ > ~ ~ ~ ~ , ~ ~ ~ ~ . ~ ~ . ~ ~ ~ ~ : , ~ > ~ ~ ~ = , r ~ > ~ - ~ ~ ~ : . A - . " ~ ~ ~ . ~ ~ - . ~ ~ ~ - . ~ ~ h ~ . ~ - ~ , ~ ~ ~ " z ~ ~ ~ . > ~ ~ : : ~ . ~ . ~ " >

C. Urlop wypoczynkowy

Pracownikowi przysluguje prawo do corocznego, nieprze~~vanego, platnego urlopu wypoczynkowcgo. I'rii~i~o do pieiwszego urlopu na- b)nvaile jest po 6 miesiqcach prac): ale n?(sina wziqd wtedy tyllco polow$ urlopu, jaki ilaleiy sis po przep~.acow;~niu roku. Dopiero po roliu pracy ilaleiy sic pelny\\yn~iar urlopu, ltt6r)~ zaiciny jest od staiu pracy i \~q~ltsztalceniil.

Wymiar urlopu \vynosi: po roku pracy - 18 dni roboczych, po 6 latach - 20 dni roboczych,

C] po 10 latach - 26 dni roboczych. D o okrcs6w zatrudnienia, a d kt6rego zaleiy priiwo cio urlopu

i jego \vymiar, ~mlicza siq okresy poprzedniego zi~~rli(iniciiia, bez wzglqdu na p r z e t y w zatrudnieniu oraz spos6b lis~;i~li;\ s tos~~nltu pracp

Czas ti~vania naulti po ukoticzeniu szltoiy ponaclpodstawowej uznaje siq za r6wny okresomi pracy (art. 155, 5 1 kp) , tak wiyc z igtulu skoticzenia:

zasadniczej szkoly zawodowej liczy siq - 3 l i~ta, Qredniej szkoly og6lnoksztalcqcej - 4 1:tti1,

C] Sredniej szkoly zawodowej - 5 let, 13 szkoiy policealnej - 6 let,

szkoly wyiszej - 8 lat. Olcresp naulti nie podlegajq sutnoa~aniu.

a Prawo do pierwszego urlopu uzyskuje pracownik po uplywie 6 miesiqcy pracy, ale w wymiarze Yz urlopu przyslugujqcego mu po przepracowaniu pelnego rolcu lcalendarzowego.

Pracownilt Itaidego roltu ma pramo do 4 dni urlopu \\~poczynko- wego, branych w dowolny~n tenninie, o kt6rym ~uusi poi~~formowad pracodawcq najp6iniej dniu rozpoczqcia takiego urlopu. \q~starczy zloiyd wniosek urlopow)~ tlajpoiniej \I? dniu rozpoczqcia urlopu. Z tcj

Podjecie pracy ? * ~ " * s ~ ~ ~ - ~ ~ . " , ~ < ~ ~ ~ ~ - ~ > ~ ~ ~ . & ~ < < - % ~ ~ i . - ~ ~ ~ a ~ , m \ " - , - ~ - ~ - - . x - ~ , - >

puli iiioina na przyklad korzystad w przypadku pierwszego dnia zwolnienia lckarskiego, ktore jest wystawiane na okrcs do 6 dni.

Urlopy t c i moina brad w niedziclc i Swicta- dotyczy to osob pra- cuj;lcych w tzw. trybie ci&ym.

Kodeks pracy wprowadza zasade udziclania urlopu proporcjonal- nego (art. 155, S 1 kp).

B Jedna czcid urlopu powinna obcimo\vad nic mniei nii 14 kolej- nvch dni kalendarzowvcli. Pracownik zatrudniony przy pracy sezonowej uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 1,5 dnia za kaidy przepracowany mie- si9c (art. 159, § 1 kp).

Pracodawca moie r6wniei odwoiad pracownilta z urlopu, ale tyl- lto ~o\vczas , gdy jego obecnoici w firmie \vymagajq okoiicz~~oici nie- przewidziane przed udzieleniem urlopu. Pracoda\vca poltryxra wow- czas koszty, jakie poniosl pracownik w nviijzku z tym odwoianiein.

Uwaga: ur takiej sytuacji naleiy staaid s i ~ do pracy (art. 167, § 1, 2 kp).

Zalegly urlop zgodnie z ltodcltsem pracy naleiy \\ykorzystaC do ltoiica pienvszego kvartaiu roku nastcpnego. Prawo do zaleglego urlopu przedawnia sic po trzech latach (art. 168 kp).

Pracodamca inoie ~q:slaC na urlop praco\vnilta bcdacego w okresie uypowiedzenia umowp o pracc.

Waine dla kobiet - na wniosek praco\vnicy, lttora wraca z urlopu macierzynskiego, pracodawca powitlien dad jej urlop wypoczynkowy bezpoirednio po urlopie inacierzyiisltim (art. 163, § 3 kp).

Prawa i obowiqzki bezrobotnych absolwent6w

O b o w i p ~ j q c y m aktem normatywno-prawi~yi~~ ~ k r e i l a j ~ c y m prawa i obowiqki bezrobotnych absolwentow jest ustawa z dnia 14 gruduia 1994 roku o zatrudnieniz/ i przeciwdzialaizitc bezrobociu (teltst jednolity z 4 lwietnia 2003 r. - DzU, 2003, nr 58, art. 37 - z poiniejszymi zmianami).

Kto jest bezrobotnym absolwentem?

Status bezrobotnego absolwenta ma osoba zarejestrowana w powiatowym urzcdzie pracy, bqdqca absolwentem: I ponadpodstawowej s&oly publicznej lub ~ziepublicz~zej o uprnwizie-

niach szkoty publicznej albo szkoty wyirzejpa/?stwowej lub niepnri- stwowej dla mi?odzieili

trri szkoly w)~i?zienionej wyiej- dla do~.oslych, jeieli zu ostatnich 12 nzie- siqcach trwania nauki rzie by la zatnidniona,

B studidw podYplomouych 1ub doktora~zckici~, po(Ggtyc11 w okve.<ie 6 miesiecy od dizia ukojiczenia s&oly wyirzej,

i% co fzajiizriiej 12-miesi$czlzego przygotowarz2;z zawodowego, odbytego w ramach Ochotniczych Hufcdw Pmcy,

@ dziennych kursdw zawodowych, trwajqcych co naj?izniej 24 miesiqce, jeieli w ostatnich 12 miesiqcach icl~ trrualzia nie byla zatrndniona,

!S s&oiy specjalnej, B oraz iziepelizosprawrzi, ktdrzy uzyskaliz~~rawizieniaa do uykonywania

zawodu. Status absolwenta tnva do uplywu 12 ~niesiccy od dnia olcreilonego w dypiomie, Swiadectwie ukonczenia szkoiy lub zaiwiadczeniu o ukonczeniu kursu.

Prowu i obowiqzki bezrobotnych absolwent6w ~ ~ - * . - ~ - ~ % . - P - = - - z -

Rejestrujqc siq w powiatowym urzqdzie pracy naleiy przed- Iroiyt do wglqdu: H dowdd osobisty, a w przypadku rziepelnoletnici~ tynzczasozuy dozodd

osobisty lub legitymacjg szkolnq, H dyplorn, iwiadectwo ukon'czeuia szkoly lub zasiuiadczenie o ukon'cze-

niu kursu lub szkolenia, H siuiadectwo pracy oraz inne dokumenty iziezbgdne do ustaleilia

upra wnien', s dokuinent o przeciwwskazaniacl2 do wykonywania okreilonejpraiy,

jeieli taki dokument posiada, fotografie.

Osoba niepelnosprawna opr6cz dokument6w, o kt6rych mowa powyiej, przedkfada orzeczenie komisji lekarskiej do spraw in- walidztwa i zatrudnienia.

Bezrobotny absolwent zarejestrowany w powiatowym urzqdzie pracy ma prawo do: B otrzy~~zaniapomocy w zizyskaniu odpowieduiego zatrzidnieuia, B korzystania z poradnictwa zawodowego w ramach ,,Indywidualnego

Planu Dzialauia", H ubiegania sig o skierowanie nu stai celeln nabycia unziejftnofci prak-

tyczrlych do zuykonywaniapracy, B korzystania z kursdw zawodozuych orgapiizowanych przezpowiatowe

urzgdy pracy, korzystania ze szkolen' w klubie pracy,

H ubiegauia sic o pozyczkg na podjgcie dzialalnoici gospodarczej, B ubiegania sig o skierozuanie do pracy nie zwiqzanejz w)iuczonym za-

wodnn w instytucjach uzytecznoicipublicznejoraz organizacjacl2 zaj- mujqcychsigproblenzntykq kultury, ofiuiaty, rportu i tu ystyki, opieki zdrowotnej oraz opieki spolecznej (zo ratnach umdzu absolwenckich, prac intewencyinych i robdt pziblicznychi, iwiadcze6 zakladdw opieki zdrozootnej,

E otrzylnania st3ipendium w okresie odbywania staiu iszkolmia.

w . - Prawa i obowiqzki bezroboi~~ych crbsoiwenfiiw - - - > - m - - ~ #

Bezrobotny ahsolwent ma r6w11iei oh~wi;~zki, n;~lei;l do nich: @ akt~~wneposzmkiwaniep~a~,

zglaszanie sic w powiatowynz urzcdzie p~acy lu iu~~z~~iic-co~i~i~:/> len~~i. . tzacl~, przjvfcie propozycji odl)owiedniego zatsudnieniu 1 .rzkoieniii, skladanie con~iesi~cznych ofwiildczeti o docl~odnch, infonnowanie urzgdu praql o v?zzbnie wszelkich danJ~ch zuiuuriyc.i> zu karcie rejertra~yjuej (1z.ilz. adresu, .rt'znu cywilnego, izazzuirkii).

Refundacja ra ratrudnienie absolwentow

Zakiad prncy moie uzyskaC ze Srodk6w Funduszu Pracy zwrot czeici aydatlt6w zwirjzanych z zatrudnianiem absol1irent6w.

Warunkiem uzyskania refundacji jest zatrudnienie absolwenta skierowanego przez pou6atowy urzrjd pracy (PUP) w peinpm uymia- rze czasu pracy, po podpisaniu odpowiedniej umowy.

Powiatoixy urzqd pracy zwraca pracoda\xrcy Invote uzgodnionil przed sltierowaniem absolwenta do pracy liie przekraczajrjcrj: IB kwoty zasilku i odpowiedniej skladlti na ubezpiecienia spoleczne

od tak obliczonej ltwoty - przez okres do 12 miesiccp, m najniiszego wynagrodzenia i odpowiedniej skladki na ubezpie-

czenia spoleczne od tego wynagrodzenia -przez okres do 18 miesiccy, jeieli zwrot dokonywany jest co drugi miesirjc. Pracodawca, Ittory zatrudnil absolwenta skierowanego przez po-

wiatowy urzqd pracy, zwolniony jest od ustalania skladki od wynagrodze i na Fundusz Pracy -przez okres 12 lub 18 miesiccy a d dnia zatrudnienia absolwenta. - ---------- Ixj. I'odstawa prawna - art. 37e ustawy o zatrr*&ieniu iprze-

cziudziafaniu bezrobociu z dnia 14 grudnia 1994 roku z poiniejszymi zmianami). -- -?

Prowo i obowiqzki bezrobotnych obsolwentdw -\ --

Staie u pracodawcb

Staie absolwenckie umoiliwiajq dosltonalenie lavalifikacji zawodo- uych absolwent6w szk61 ponadgimnazjalnych. Okres odbywania sta- i u nie powinien przekroczyt 12 miesiqcy.

Celem staiu jest nabywanie przez absolwenta praktycznych umiejqtnoSci przez wykonywanie zadati w lniejscu pracy, bez nawi+zy~vania stosunku pracy z pracodawc*.

Stai jest odbywany wedlug programu okreSlonego w umowie za- wartej pomiedzy powiatowym urzqdem pracy a pracodawcq, w czasie od 3 do 12 miesiqc)~.

Pracodawca przyjmuj*~ absolwenta na stai otrzymuje Swiadcze- nie pracy wedlug ustalonego programu, zgodnie z zasadami funkcjo- nowania wlasnej firmy, nie ponoszqc przy tym koszt6w uynagrodze- nia za Swiadczonq pracq. Ponadto ma moiliwoSC. sprawdzenia przy- datnoici zawodowej w firmie, pod k$tem zatrudnienia po zakohczeniu staiu.

Podpisuj*~ umowq o stai pracodawca zobowi4zuje sic do: za- pewnienia warunkow pracy przewidzianych dia pracownik6w zatrud- nianych na danym stanowisku (np. szkolenie bhp, przydzielenie ro- boczego ubrania, posilki regeneracyjne) oraz wyznaczenia pracownika, ktory bqdzic staiystq nadzorowal (otrzymujqc z tego tytulu 10% lqcznej kwoty stypendium przyslugujqcego nadzorowanym staiys- tom).

Absolwent ma okazjc zaprezentowat swoje umiejqtnoici i predyspozycje pracodawcy, u kt6rego odbywa stai, a pozyskujqc doS- wiadczenie zawodowe staje sic pelnowartoiciowym partnerem przyszlego pracodawcy. Otrzymuje te i stypcndium z powiatowego urzqdu pracy, ale jeieli jego praca zostaje doceniona moie otrzymai graty- fikacjq takie od pracodawcy.

Za okresy pobierania stypendium w trakcie tnvania staiu oplaca- na jest przez powiatowy urzqd pracy skladka ZUS. Okresy pobierania stypendium sq wliczone do okresu pracy wymaganego do nabycia uprawnien pracowniczych oraz okresow skladkowych w rozumieniu przepisow o zaopatrzeniu emerytalnym pracownikow i ich rodzin.

Prawa i obowiqzki bezroboinych absolwentow ? ~ ~ s > % \ ~ = - - - . ' z . ~ ~ ~ ~ ~ . ~ ~ ~ ' ~ ~ ~ ~ . ~ , ~ l ~ - > ~ ~ ~ w ~ ~ ~ , ~ ~ . ~ ~

B Podstawa prawna - art. 3713 ustawy o zattzldiziei?iu iprze- ciwdzialai~iu bezmbociu z dnia 14 grudnia 1994 roku z p6iniejszpini zmianami.

Stypendium za nauke

Absol\x~entom skierowanym przez urzqd pracy na szkolenie przy- siuguje w okresie nauki stypendium w \\ysokoSci 60% kwoty zasilku podstawo\vego.

Al>sol\ventom skierowanyin przez urzqd pracy na stai absolu~enc- lti, 117 trakcie staiu przpsiuguje stypendiu~n w u~soltoici zasiiltu pod- stawowego.

Bezrobotnemu zamieszltalemu w powiecie (gminiej uznanym za zagroiony szczegolnie \vysokim bezrobociem strultturalnym, ktbrp po utracie statusu absolwenta, w okresie 6 miesiqcy podjqi dalszq nauky w spstemie wieczorowym lub zaocznym w szltole ponadpodstawowej, ponadgi~nnazjalilej albo szltole w)~iszej, starosta na u~nio- sek bezrobotnego, przyznaje stypendium w wysoltoSci 60% krvoty zasilku dla bezrobotnych. Stppendium jest \vypIacane przez okres 12 miesiqc):. Podstawq jest zaiwiadczenie stwierdzajqce ltontynuowa- nie naulti.

Stypendium przysluguje pod war~illkiem nie przekroczenia wysokoici dochodu na osoby w rodzinie, w rozumieniu przepisow o pomocy spoiecznej, uprawniajqcego do Swiadczen z pomocy spoiecznej (art. 37d kpj.

a Podstawa prawna - art. 57d urtawy o zah.tidizieiziu iprze- ciwdzialaiziu bezrobocizi z dnia 14 grudnia 1994 roku z ~oinieiszymi zmianami.

Prowo i ohowiqzki bezrobotnych ubsolwentow

Prate rpofecznie uiyteczne

Al~solweilci na sw6j wniosek lub za icl? zgodq mogq by6 skierowani przez PUI? na zasadach robot publicznych, do w)'lton)nvania przez olires do 6 ~nies i~cy pracy, kt6ra nie jest nviezana z w)wczonym zawo- d e n , w wpmiarze nie przekraczajqcym pol ow)^ czasu pracy w instytucjach uiytecznoici publicznej zajmujqcych siq prublematybq: kultu~?: oS\x:iat!: sportu i turystylti, opieki zdrowotnej i opieki spoiecznej.

PUP zawiera odpowiedniq urnowe, zgodnie z kt6rq moie zwrociC pracodawc): ltt6ql zatrudnii skierowanego absolwcnta, cz~ iC yonie- sionych ltosztow na wyilagrodzenia, nagrody oraz skiadki ila ubezpieczenia spoieczne w w):sokoici nie przeltraczajqcej k\voty ustalonej jako iloczpn liczbp zatrudnionych absolwet1t6w i polo\qr najniiszego aynagrodzenia, obouriqzujqcego w ostatnim di-iiu zatrudnienia ltai- dcgo rozliczonego miesiqca, lqcznie ze skladkq na ubezpieczenie spoleczne od refundowanego wynagrodzenia.

M Podstawa prawna - art. 371 Lista\vy o zatil!d~~ieiziz! iprze- ciiudziala17it( bezmbociti z dnia 14 grudnia 1994 roku z p6iniejszymi zmiiinami.

Obowiqzujqce przepisy prawne dotyczqce absolwe~itow, os6b bezrobotnych i poszukujqcych pracy, kt6re okreSla ustawa z dnia 14 grudnia 1994 roku o zatnidlztellitr i pizeciwilzialnrziz~ bezmbocizi, art. 37 z p6iniejszymi zniiananii (tekst jednolity z 4 kwietnia 2003 r. - DzU z 2003, iir 58) zastqpiq jui niebawem przepisy ustawy o proiizucji znlrvili7ieizi~ i iiz~t~~tiicjacb ry17kz1 prnq', kt6ra okreSla zadania pansrwa w zakresie promocji zatrudniet~ia, iagodzenia skutk6w bezrobocia i aktywizacji zawodowej. Obecnie trwajq prace t ~ a d projektetli ustawy, bowiem przepisy ustawy muszq by5 zgodiie z obowiqzujqcynii w tytn wzglqdzie przepisami Unii Europejskiej.

Praca w Unii Europejskiei

CzqSS kraj6w Wsp6lnoty Europejslciej delilaruje siq otworzyi. swoj rynek pracy dla Polalcow wraz z przystqpienietn naszcgo I ~ I - ju do Unii Europejskiej. Deldaracjq w sprawie otwercin swycli rynk6w pracy dla obywateli polskich od dnia wejdcia do iJnii I:.\\- ropejslciej ztoiyfy taliie kraje, jak: Dania, Hiszpanin, I~Iolantiia, Szwecja, Wielka Brytania i Irlandia.

Swoboda przeplywu pracownikow . . Swoboda przepl~~vu pracownilt6w oznacza zniesienie wszelk~cj

dysklyninacji wobec pracownikow pafish17 czlo~~kowskich, stosowa- nej ze wzglqdu na obpvatelsnvo w dziedzinie zatrudnienia, plac oraz innych warunlio~v ppuacy. Smoboda przepi).\vu pracowniko~v daje prawo do: D ubiegania sic o oieroalane miejsca pracy,

s\vobodnego przenoszenia sic w tym celu w obrebie teiytoriow pansnv cz~onkowskicl~, prawo do pozostatlia po zakohczeniu zatrudnienia na terytorium jednego z pafish\~ czlonko\~~sltich na warunliach, kt& zostaly oltreilone przepisami \\ykonawczymi \xydanynli przez Komisjc.

Polacy na europejskim rynku pracy

Podstawy prawne podejmo\~iania pracy przcz Polali6w w krajach UE okreilajq: .B uklad stowarzpszeniow): @ dwustronne u m o y o przeplyx~ie pracownik6w, E kodeks pracy,

ustawa o zatvudnieniu i przeci\vdziaianiu hezrobociu.

Jan Kowalski ul. Prosta 1 m. 1 00-900 Warszawa

Warszawa, 15.09.2000 r.

Zakiad Meellanilti Samocl~odowej ul. Jasna 2 00-900 Warszawa

Szanowni Pahshvo

Mam \ryksztaketlie zawodo~ve o kierunku: mechanik satnocho- dowy Z pralttycznej naulti zawodu uzysitaiern ocenq celujijcij. Praca

przy naprawie samochodo\v jest mojq pasjq. Posiadarn prawo jazd): ltategorii B. Znam obslugq Itomputera oraz jqzyk allgieisiti w stopniu podstawowym.

Jestem odpowiedzialny, dyspozyc)~jny, chqtnic angaiujq sic w pra- c ~ . Posiadam uregulowany stosunek do sl~iiby wojskowej.

Z przyjemnoiciq podejtnq pracq w tak znanej i ceniotlej z solidno- Sci Firmie, jak Wasza.

Z powaianiem Jan Kowalski

Bibliografia

1. Bolles R.N.: Sl)adoc/~ro~i - . / ) I ~ ~ I L : I ~ I ~ : Z I / I ~ /1(,<11y::/iiL; ,/I,/ os,j/> / I / ( I

i2z~qcyc1, karierg, szukniijq~ci>/~,zi~.:~~ i wii,,iii;i;,j,.l~,~L~ ciiiili,J. \\%irsz;~- wa: FISE, 1993.

2. Czarniawska B., Nocuii W , Sz~nnl!,;~lsI(i 1.: I < i ~ ~ r r , i i ~ ~ / i i / ' ~ ~ i i ~ L : i i / / i ~ r ~ i ~

-- persi,ektywa ~~ikceszc. \Varszaw;i: (.:OM I I I< , 1 OX'<.

3. Idziak W : Biznes. Koszalin: Kosznlilisliic \VytI:i\a. I ' I . ; I s I ) \ v v , 1')')'). 4. Jaikiewicz K., Maniemska E.: Kotlelts ]>i.;ri,~*. \Vycl:l\v. %AliA( :%Y.

NIE, 2003. 5. Kocot S.: I~dorii?aqa o zci.sacl~/ci> ~ ~ ~ ~ O . S / ~ I ~ ~ ~ ~ I ~ ~ / J ~ ~ I ~ I I I ~ I I ~ ~ ~ ~ / ~ . ~ I I ~ I , I ~ / I ~ : ~ ~ I I ~ ~ ~

uslug przez zirzcdj~ /)r#cy zu oL:rc~.sic I ~ ( ; / ; ~ I ~ I I ~ I ~ I , J / I ~ I J J ' ~ ~ I I ~ ~ ~ ! ,~ I I I .Y I I I ! , / .

Cz. 11. ,,Rynek Pracy" 1999, 111.6 (90). 6. Kzuest2biiarizisz plrfirei7rfi z~iiiot/oii~~(:/i /</ 'x, /+~~/i 'y( .?i i;L: ,/I(/ &I

radcdtuzaz~oCk)z~!;~I~. l'olska ;~(i;~l)~arj;i ivsli~ 1 . 1 . . I I o I I ; ~ I I ~ I ~ I . \V:II.. szawa: Wj:da\~r. KUE 1998.

7 . Lelinska K., Soltysihska G.: Kn/~iIcni i ;~ ~ i / i i r ~ ~ / i i i i ~ i : . l i i i : ~ ~ ~ / j ~ ii,i

qv7kzl praq. \Ylarsza\va: CMI'I'I' Mlll\i, I ')YO.

8. Pielolc C., Soltj~siiiska (;.: \4/11(~1ii1'1~iii)i i i / ~ . ~ ~ ~ / i ~ ~ r ~ i i / i i . i : i : r i /~~ /)oiiiiii

poclstazuowe.;l: Dalszek.rz/~I(;i.iiii: zoii~d(/, / )~ .~i i . i i . \Y~;iisz:rw:~: ( : ivilJI 'I ' MEN, 1995.

9. Ratajczyk Z.,Turslca E.: / ~ k . r ~ i n . ~ i ~ i ( ~ ~ i / ~ i / ~ i ~ i / ~ , i ) ~ ( / i i ~ / o ~ ! i ~ / /u.,u:l~. I<:II~I . . {vice: 1983, p o d a ~ ~ o ~ $ 1 I ~ I ; I I ~ ~ : ~ I I., W ~ ~ ~ ~ I S X ~ I I . ] . , I li1111r1. I<, : ' / ; Y / J

izikiskuteczi~ego ~ 1 z i ~ l ~ i ~ i ; o . W:II~S~;I\\~;I: l~Ol<lVlA'i~..Al~, 1908,

10. Trzeciak W : P l a i ~ z ~ j ~ a u ~ ~ ; ~ j p r z ~ ~ ~ z I i ~ . h ~ ~ ~ I ~ ~ ~ ~ ~ ~ : ~ ~ I I I ~ I I ~ ~ o I ~ . ~ ~ ~ . \XI: hloj:~ przyszloid zawodowa. W:irsznw;l: %I)%, 1990.

11. iy \~~ iec -~qhrows l<a E.: Wk/~oc/zc iiii ,yi/ek/~riiq,. S'zrikiiiii lJriic;l). \V: Moja przyszloid zawotlowa. Warsz:iwa: %I)%, 2000.

Pozytje inultimediolne wspornagaiqte prowadzenie zai$( z utzniaini:

1. Biz~lety17 Sluib Cywilfq~c/> (og6lnopolslti dwutygodnik). Oficjalne Wydawnict\vo Oficyna Wydawllicza. Warszawa - http://\\~~ri~~.usc.gov.pl

2. JakzcEObyCdobrqprac (film) Spolka Lelo, ul. Szkolna 22,02-004 - Czerowniak I<. Poznania

3. Gazela W$boi.cza. Praca - poniedzialltouy dodatelt zawierajqcp uykaz ofert pmcy i agencji doradznva personainego wsp6ipra- cujqcych z gazetq - \~mx~.gazeta.pl

4 . Roz17zowa kwa1ifkac)~;za. Romzowa telefolziczna, Autol~reze~ztilcja, Wyhvornia Filmowa Synergia

ISBN 83-88780-42-5

moja przyszla praca b . indywidualny plan dzialania ..... 18 c . kontakty z ... wedlug ustalonych...

Documents