การพฒนาแบบประเมนคณภาพแอปพลเคชนทางสขภาพของไทย

วลาสน หงสนนทน1, ศภชย อนสข2

1นสตปรญญาโท หลกสตรเภสชศาสตรมหาบณฑต (เภสชกรรมชมชน) คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

2ภาควชาเภสชกรรมปฏบต คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

บทคดยอ วตถประสงค: เพอพฒนาแบบประเมนคณภาพแอปพลเคชนทางสขภาพบนโทรศพทมอถอของไทย หรอ Thai Mobile

Health Apps Rating Scale (THARS) และตรวจสอบความเทยงและความตรงของแบบประเมนทพฒนาขน วธการ: ใชการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบเพอหาขอสรปของเกณฑการประเมนคณภาพแอปพลเคชนทางสขภาพบนโทรศพทมอถอใหครอบคลม ผวจยน าประเดนทรวบรวมไดสรางค าถามเปนแบบประเมน THARS version 1 การทดสอบความตรงเชงเนอหาและความตรงเชงพนจ (face validity) ท าโดยการตรวจสอบของผเชยวชาญ 3 ทาน จากนนปรบปรงแบบประเมนอกครงไดเปน THARS version 2 และไดรบการประเมนความตรงเชงพนจจากผใชแอปพลเคชนทางสขภาพบนโทรศพทมอถอ 10 คน จากนนทดสอบหาความเทยงโดยการวดความสอดคลองภายในและการวดแลววดซ าในตวอยางจ านวน 150 คนทใชงานแอปจ านวน 2 แอป และประเมนแอป 2 ครงดวย THARS version 3 แตละครงหางกน 14 วน หลงจากนนน าคะแนนทไดมาหาคาสมประสทธแอลฟาและคาสหสมพนธภายในชน ผลการวจย: การทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบ พบการประเมนคณภาพแอปพลเคชนใน 15 ประเดนจากการศกษาทงหมด 66 เรอง การทดสอบความตรงเชงเนอหาของ THARS verson 1 ไดคาดชนความตรงเชงเนอหารายขอ (I-CVI) ตงแต 0.3-1 และไดคาดชนความตรงเชงเนอหาภาพรวมของทงฉบบ (S-CVI) 0.9 การปรบปรงแบบวดท าใหได THARS version 2 และ 3 ซงมขอค าถาม 38 ขอ คาสมประสทธแอลฟาของ THARS version 3 มคา 0.76 ถง 0.83 คาสหสมพนธภายในชน (95%CI) ของคะแนนรวม 2 ครงในการประเมนแอปทง 2 แอปไดคา 0.84 (0.78-0.88) และ 0.94 (0.91-0.96) สรป: THARS มความตรงอยในระดบด มความสอดคลองภายในระดบยอมรบได และมความเทยงในระดบดเยยม ซงสามารถน าไปใชในการประเมนคณภาพแอปพลเคชนทางสขภาพของไทยได ค าส าคญ: แบบประเมนแอปพลเคชน แอปพลเคชนทางสขภาพ คณภาพแอปพลเคชนทางสขภาพ รบตนฉบบ: 26 ม.ค. 2561, รบลงตพมพ: 15 พ.ค. 2561 ผประสานงานบทความ: ศภชย อนสข ภาควชาเภสชกรรมปฏบต คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร อ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก 65000 E-mail: suppachaii@nu.ac.th

บทความวจย

182

Development of the Thai Mobile Health Apps Rating Scale (THARS)

Wilasinee Hongsanun1, Suppachai Insuk2

1Graduate Student in Master of Pharmacy Program (Community Pharmacy), Faculty of Pharmaceutical Sciences, Naresuan University

2Department of Pharmacy Practice, Faculty of Pharmaceutical Sciences, Naresuan University

Abstract Objective: To develop the Thai Mobile Health Apps Rating Scale (THARS) and to examine its validity and

reliability. Method: A systematic review was performed to identify comprehensive relevant quality assessment criteria for mobile health apps. The researchers developed the THARS version 1 from the complied criteria. The test for content and face validity was conducted through the review by 3 experts. Subsequently, the revised scale, the THARS version 2, was tested for face validity in 10 mobile health apps users. Internal consistency and test-retest reliability were performed in 150 volunteers using 2 selected apps. The apps were assessed twice, 14 days apart, using THARS version 3. Cronbach’s alpha and intra-class correlation coefficient were calculated from the obtained scores. Results: The systematic review identified fifteen domains for assessing mobile health apps in 66 studies. The test for content validity of the THARS version 1 revealed that I-CVI of the items ranged from 0.3-1 and S-CVI was 0.9. The scale was then revised to version 2 and 3 with 38 questions. Cronbach’s alpha coefficients of the THARS version 3 were 0.76 to 0.83. Intraclass correlation coefficient (95%CI) of the total scores obtained from 2 assessments of 2 apps were 0.84 (0.78-0.88) and 0.94 (0.91-0.96), respectively. Conclusion: The THARS demonstrated good validity, acceptable level of internal consistency and excellent level of reliability. It can be used as a tool to assess the quality of mobile health apps. Keywords: mobile application, mobile application assessment scale, health application, quality of health app

บทน า ในปจจบนเปนยคแหงเทคโนโลยและการสอสาร

เทคโนโลยไดเขามามบทบาทในชวตประจ าวนเปนอยางมาก จากนโยบายของรฐบาล Thailand 4.0 ซงเปนโมเดลในการพฒนาเศรษฐกจของรฐบาลไทยในยคปจจบน ดวยการใชเทคโนโลยและนวตกรรม (1) ดงนนการน าเทคโนโลยเขามาใชในทางสขภาพ จงไดรบความสนใจเพมขนมาก การใชงานอปกรณสอสารเคลอนทไดเพมขนอยางรวดเรว จงมการพฒนาแอปพลเคชนมาใชในการดแลสขภาพเพมขน ปจจบนทวโลกมแอปพลเคชนทางสขภาพเกดขนมากมาย และคาดวาในป 2015 มประชากรทวโลกใชงานแอปพลเค

ชนทางสขภาพ ประมาณ 500 ลานคน (2) ในกลมประเทศเอเซยแปซฟก พบขอมลการใชงานแอปพลเคชนทางสขภาพของประชากรถงรอยละ33 (3)

ในสหรฐอเมรกาพบการรองเรยนเกยวกบแอปพลเคชนทางสขภาพทไมเหมาะสม ท าใหผใชงานสญเสยเงนและเกดผลเสยตอสขภาพ ดงเชนกรณของ Acne App (iOS) และ Acne Pwnder (Android) ไดกลาวอางวาสามารถใชแสงทสงผานจากแอปมาใชรกษาสวได มผหลงเชอและจายเงนเพอตดตงแอปไปเปนจ านวนมาก แตใชงานไมไดผลตามทมการอางถง ผพฒนาแอปพลเคชนทง 2 แอป ไดเงนจากการตดตงของผใชงานไปทงสนรวม 26,351 เหรยญ

RESEARCH ARTICLE

183

สหรฐ (4) ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยาของสหรฐอเมรกาไดเหนความส าคญของปญหาน จงออกกฎหมายตงแตป 2015 เพอควบคมก ากบแอปพลเคชนทางสขภาพ โดยจะตองขนทะเบยน เพอลดปญหาแอปทหลอก ลวงหรอไมมประสทธภาพ และมการขยายขอบเขตใหแอปพลเคชนทางสขภาพเขามาขนทะเบยนเพมขนเรอย ๆ (5)

ตอมาเรมมการพฒนาแบบประเมนแอปพลเคชนทางสขภาพขน ตงแตป 2014 และมงานวจยไดรบการตพมพในป 2015 แบบประเมนแอปพลเคชนทางสขภาพฉบบแรก คอ Mobile App Rating Scale (MARS) พฒนาโดย Stoyanov และคณะ ในประเทศออสเตรเลย โดยมวตถประสงคใหผพฒนาแอปพลเคชนใชประเมนการออกแบบพฒนาแอปพลเคชนทางสขภาพ (6) ตอมาไดพฒนาอยางตอเนองเปนแบบประเมนส าหรบผใชงานทวไปโดยตรง เรยกวา User Version of the Mobile Application Rating Scale (uMARS) (7)

ส าหรบในประเทศไทย มการสง เสรมใหใชเทคโนโลยในการพฒนาเศรษฐกจตามนโยบายของรฐบาล Thailand 4.0 (1) ปจจบนมแอปพลเคชนทางสขภาพของไทยเพมมากขนอยางไมทราบจ านวนไดแนชด และไมทราบถงคณภาพของแอปดวยเชนกน ยงไมมประกาศกระทรวงสาธารณสขทระบถงคณภาพมาตรฐานเกยวกบแอปพลเคชนทางสขภาพ ตลอดจนการควบคมเปนการเฉพาะ แบบประเมนคณภาพแอปพลเคชนทางสขภาพของไทยยงไมมการพฒนาขน ดงนนผใชงานจงไมมเครองมอมาชวยในการตดสนใจเลอกใชแอป ประกอบกบการพฒนาแอปพลเคชนทางสขภาพทไมมกฎหมายเฉพาะมาควบคมก ากบน จงอาจสงผลใหเกดปญหาตาง ๆ ตามมาในอนาคต เชน มผหลง เชอในแอปพลเคชนทางสขภาพทใหขอมลผดพลาด หรอหลอกลวง หรอเกนจรง น ามาซงความเสยหายทางการเงน สขภาพกาย และสขภาพจตได

จากปญหาดงกลาว ผวจยจงพฒนาแบบประเมนคณภาพแอปพลเคชนทางสขภาพของไทย โดยใชการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบในการรวบรวมขอมลงานวจยทเกยวของเพอน ามาสรางแบบประเมน จากนนทดสอบคณภาพของแบบประเมนดวยการทดสอบความเทยงและความตรงเพอใหไดแบบประเมนแอปพลเคชนทางสขภาพของไทยทมคณภาพด เหมาะสมกบการใชงานของคนไทย อนจะท าใหประชาชนสามารถตดสนใจเลอกใชแอปไดอยางเหมาะสม และชวยลดความเสยงในการใชงานแอปพลเคชนทางสขภาพทไมปลอดภย

วธการวจย การวจยนผานการอนมตจากคณะกรรมการ

จรยธรรมการวจยในมนษยของมหาวทยาลยนเรศวร (หมายเลขโครงการ 0685/60) งานวจยน ใชรปแบบวธด า เนนงานแบบการวจย เชง วธก าร (methodologic research) (8) ขอบเขตการวจย คอ การออกแบบและพฒนาแบบประเมนคณภาพส าหรบแอปพลเคชนทางสขภาพของไทยส าหรบผใชงานทวไปทมสขภาพดหรอผปวยทไมใชโรคเรอรงเทานน วธการวจยแบงออกเปน 3 ขนตอนหลกดงน ข นตอนท 1 การหากลมตวอยางและแอปพลเคชนทใชในงานวจย ขนตอนท 2 การรวบรวมขอมลเพอใชในการพฒนาแบบประเมน และขนตอนท 3 การตรวจสอบคณภาพของแบบประเมนคณภาพแอปพลเคชนทางสขภาพของไทย (Thai Mobile Health Apps Rating Scale หรอ THARS)

การหากลมตวอยางและแอปพลเคชนทใชในงานวจย

การหากลมตวอยาง ผวจยประกาศรบอาสาสมครเขารวมงานวจยโดย

ตดประกาศประชาสมพนธทางอนเทอรเนต จากการศกษาของ Anthoine และคณะ ซงเปนการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบเกยวกบจ านวนตวอยางในงานวจยเพอทดสอบความตรงของแบบวด พบวา การก าหนดขนาดตวอยางใหสมบรณกอนการสรางแบบวดนนท าไดยาก และยงไมมขอสรปทชดเจน งานวจยในอดตใชตวอยางในขนาดตงแต 24-7,906 คน (9) ผวจยก าหนดขนาดตวอยาง โดยอางองจากการศกษาของ Stoyanov และคณะ ซงเปนการพฒนาแบบประเมนคณภาพแอปพลเคชน uMARS โดยทดสอบความเทยงดวยวธการวดแลววดซ าในตวอยาง 152 คน (7) ในการวจยครงนจงใชตวอยาง 150 คน การศกษาเกบขอมลตงแตเดอนธนวาคม 2560 ถง กมภาพนธ 2561

การศกษาก าหนดเกณฑการคดเขาในการคดเลอกอาสาสมคร ดงน ผทมอายตงแต 20 ปขนไปทใชโทรศพท เคลอนทระบบปฎบตการ iOS เวอรชน 8.0 ขนไปหรอระบบปฎบตการ Android เวอรชน 5.0 ขนไป แตไมรบอาสาสมครทใชโทรศพทเคลอนทระบบปฏบตการ Microsoft Windows Phone เน องจากมแอปพลเคชนใหใชงานจ านวนนอย นอกจากน ผเขารวมการวจยยงตองมเบอรโทรศพท อเมลหรอไอดไลน (Line App) เพอใชในการตดตอ อาสาสมครตองยนดเขารวมงานวจยเปนเวลา 15 วน

184

เกณฑการคดออกอาสาสมคร คอ ไมไดใชงานแอปทผวจยก าหนดใหในชวงเวลา 1 วนกอนการประเมนครงท 1 หรอไมไดใชงานแอปทผวจยก าหนดใหในชวงเวลา 14 วนหลงการประเมนครงท 1 หรอมการเปลยนโทรศพทเคลอนทในระหวางเขารวมงานวจย หรอมการอพเดทเวอรชนของแอปหรอระบบปฏบตการของโทรศพท หากมการอพเดทเวอรชนแตลกษณะและการท างานของแอปไมมการเปล ยนแปลงจะไม ถ กคดออกจากการศกษา หรอโทรศพทเคลอนทช ารด เสยหายระหวางการวจย เชน หนาจอแตก ตกน า ตกหลน หรอสงซอม

การคนหาแอปพลเคชนเพอใชในงานวจย การศกษาก าหนดค าคนหาแอปใน App Store ของ

โทรศพทเคลอนทระบบปฎบตการ iOS เวอรชน 8.0 ขนไป และ Google Play Store ของโทรศพทเคลอนทระบบปฎบตการ Android เวอรชน 5.0 ขนไป โดยใชค าคนหาเดยวกน ทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ ดงน สขภาพ Health ยา Medicine Medicines แ ค ล อ ร Calorie Calories โ ร ค Disease ลดน าหนก Weight loss สมนไพร Herb Herbs โดยนกวจย 2 ทาน คนหาแอปอยางเปนอสระตอกน จากนนน าผลทไดมาเปรยบเทยบ หากมความเหนในการคดเลอกแอปไมตรงกน ผวจยจะอภปรายเพอหาขอสรปรวมกน การคนหาแอปท าภายในระยะเวลา 1 สปดาห ระหวางวนท 2-8 สงหาคม 2560

เกณฑการคดเขาแอป ดงน สามารถใชงานเปนภาษาไทย ไมมคาใชจายในการใชงานเนองจากแอปของไทยสวนใหญไมมคาใชจาย อยางไรกตาม คณภาพของแอปกลมนอาจแตกตางจากแอปทมคาใชจาย ตองเปนแอปเกยวกบสขภาพส าหรบผใชงานทวไปทงชายและหญง และมทงในระบบ iOS และ Android

เกณฑการคดออกแอป คอ เปนแอปเกยวกบโรคเรอรง ไดแก โรคหวใจและหลอดเลอด โรคมะเรง โรคทางเดนหายใจเรอรง โรคเบาหวาน โรคซมเศรา และโรคเอดส รวมถงแอปเกยวกบการเลกบหร เนองจากการศกษานเปนการพฒนาแบบประเมนคณภาพส าหรบผใชงานทวไปทมสขภาพดหรอผปวยทไมใชโรคเรอรงเทานน รวมทงแอปส าหรบผประกอบวชาชพทางการแพทยทมเนอหาตามขอใดขอหนงดงน (10) 1.1 ใชประกอบการตดสนใจในขณะทรกษาผปวย 1.2 ใชเพอสบคนฐานขอมลยา หรอขอมลทางการแพทยอน ๆ 1.3 ใชขอค าปรกษาระหวางบคคลากรทางการแพทย หรอ 1.4 ใชเพอเรยนรหรอฝกทกษะทางการแพทย การศกษายงคดแอปออกหากไมสามารถดาวนโหลด

เพอตดตงไดจากในประเทศไทย ไมไดรบการปรบปรงแกไข เกน 1 ป และเปนแอปทใชงานไมไดหลงจากพยายามตดตงแลว 2 ครง ทงจากโทรศพทระบบปฏบตการ Android 2 เครอง และระบบปฏบตการ iOS 2 เครอง หากพบวาใชงานไมไดในระบบใดระบบหนงหรอทงสองระบบจะถกคดออก

เมอคดเลอกแอปตามขนตอนขางตนไดแลว ผวจยน ารายชอแอปทไดทงหมดมาสม จากนนตดตอผพฒนาแอป เพอขออนญาตใชในการวจย หากไมไดรบอนญาตจะตองสมตอไป จนไดแอปทไดรบอนญาตใหใชในการวจย 2 แอป

การรวบรวมขอมลเพอพฒนาแบบประเมน

ผว จยใชการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบในการรวบรวมขอมล โดยสบคนจากฐานขอมลออนไลนจ านวน 5 แหลงไดแก Pubmed, ScienceDirect, Scopus, Cochrane Central Register of Controlled Trials (CENTRAL) และ IEEE Xplore นอกจากน ยง สบคนงานวจยทไมไดรบการตพมพจาก NTIS.gov, MobileActive และ OpenGrey เนองจากแอปพลเคชนทวไปเรมมการใชงานครงแรกในเดอน กรกฎาคม ค.ศ. 2008 (11) ดงนนจงก าหนดการสบคนงานวจยทตพมพตงแต กรกฎาคม ค.ศ. 2008 ถง กรกฎาคม ค.ศ. 2017 โดยก าหนดค าคนหา 5 กลม แตละกลมเชอมดวย AND 1. (health OR medical OR medication OR medications OR mhealth) 2. (app OR apps OR Application OR Applications) 3. (iOS OR android) 4. (mobile OR mobiles OR smartphone OR smartphones OR "cell phone" OR "cell phones" OR "mobile device" OR "mobile devices") 5. (quality OR criteria OR assess* OR evaluat* OR "rating scale" OR checklist OR "Content analysis" OR framework) การศกษานใชการสบคนและคดเลอกงานวจยตามหลกการ preferred reporting items for systematic reviews and meta-analyses (PRISMA) flow diagram (12) โ ด ยพจารณาจากชอเรองและบทคดยอ หลงจากนนสบคนงานวจยนพนธตนฉบบทมเนอหาฉบบเตม

เกณฑการคดเขางานวจย คอ เปนงานวจยเกยวกบการประเมนคณภาพของแอปพลเคชนทางสขภาพทงหมด กลมผใชงานแอปพลเคชนเปนผปวยหรอผใชงานทวไปทไมใชบคลากรทางการแพทย และบทความไดรบการตพมพเปนภาษาองกฤษเทานน เกณฑการคดออกมดงน การวจยมงการศกษาประสทธผล การออกแบบหรอพฒนาระบบของแอปพลเคชนเทานน โดยไมมการประเมนคณภาพแอป

185

พลเคชนโดยผใช หรอผประเมนคณภาพของแอปพลเคชนเปนนกพฒนาแอปพลเคชนเทานน หรอใชแบบประเมนคณภาพของแอปพลเคชนของงานวจยอนโดยไมมการแกไข ดดแปลง หรอเพมเตมจากตนฉบบ

การคดเลอกงานวจยท าโดยผวจย 2 ทานอยางเปนอสระตอกน หากผลทไดไมตรงกนจะน าขอมลมาทบทวนใหม และอภปรายเพอหาขอสรปรวมกน การตรวจสอบคณภาพของงานวจยทผานเกณฑการคดเลอกใชเกณฑของ BinDhim และคณะ (11)

การศกษานใชแบบสกดขอมลทผวจยออกแบบขน การสกดขอมลจากงานวจยทผานเกณฑการคดเลอกทงหมดท าโดยผวจย 2 ทาน หากไดผลไมตรงกนจะตองทบทวนใหมและอภปรายเพอหาขอสรปรวมกน จากนนวเคราะหเพอหาขอสรปเกยวกบประเดนหรอมตในการประเมนคณภาพของแอปพลเคชนทางสขภาพ เพอน าไปใชในการพฒนาแบบประเมน THARS version 1 โดยในแตละขอค าถามก าหนดให ค าตอบ “ใช”=1คะแนน หากค าตอบ “ไมใช” หรอ “ไมแนใจ” ให 0 คะแนน การตรวจสอบคณภาพของแบบประเมน THARS

ในการศกษานทดสอบความตรงและความเทยงของ THARS version 1 ดวยการทดสอบความตรงเชงเ น อ ห าแล ะคว ามต ร ง เ ช ง พน จ (face validity) โ ดยผเชยวชาญ 3 ทานใหคะแนนความเหนตอความครอบคลมเนอหาของค าถามในแบบประเมนทสรางขน จากนนน าขอมลทไดมาหาคาดชนความตรงเชงเนอหารายขอ (Item Content Validity Index หรอ I-CVI) โดยใชเกณฑ คอ ตองไดคาเทากบ 1 ส าหรบแบบประเมนทมผเชยวชาญ 3-5 คน (13) หากมค าถามใดทมคาต ากวา 1 ใหปรบปรงขอค าถาม หรอตดออกตามความเหมาะสม นอกจากนยงค านวณคาดชนความตรงเชงเนอหาในภาพรวมของทงฉบบ (Scale Content Validity Index หรอ S-CVI) ซงค านวณโดยการรวมคา I-CVI ทงหมด หารดวยจ านวนค าถาม คานควรมคาอยางนอย 0.9 (13) การทดสอบความตรงเชงพนจใชค าถามปลายเปด 4 ขอ ดงน ขอท 1 ในภาพรวมทงหมดของแบบประเมนมขอความใดทไมชดเจนหรออานไมเขาใจหรอไม ขอท 2 ขอค าถามทงหมดมขอใดททานคดวายากเกนไป หรอไมสามารถตอบค าถามนนไดหรอไม ขอท 3 ทานคดวา รปแบบของแบบประเมนมสงใดทตองการใหปรบปรงหรอไม และขอท 4 ทานคดวา ขอค าถามในแบบประเมนมค าถามใดทตองการใหเพมหรอตดออกหรอไม

จากนนน าขอมลทไดมาปรบปรงเปนแบบประเมน THARS version 2 เพอน ามาใชในการศกษาน ารองโดยทดสอบความตรงเชงพนจกบตวอยาง 10 คน ซงผวจ ยขอใหทดลองใชงานแอปทง 2 แอปทไดจากขนตอนกอนหนาน ประมาณ 20 นาท กอนเรมทดลองใชแบบประเมน ผวจยน าขอมลทไดมาปรบปรงแบบประเมนจนได THARS version 3 เพอใชในขนตอนตอไป

การทดสอบความเทยงของแบบประเมน THARS version 3 ใชการวดความสอดคลองภายในโดยพจารณาจากคาสมประสทธแอลฟา และวธการวดแลววดซ าซงเปนการทดสอบความคงท (stability) ของแบบประเมนโดยพจารณาจากคาสหสมพนธภายในชน หรอ Intraclass Correlation Coefficient ( ICC) ตวอยาง 150 คน ใชงานแอปทง 2 แอปทคดเลอกมาจากขนตอนทแลว และประเมนคณภาพแอป 2 ครง โดยมระยะหางระหวางการประเมนครงท 1 และ 2 เปนเวลา 14 วน หลงจากนนน าขอมลทไดมาวเคราะหหาความเทยง

คาสมประสทธแอลฟาทไมนอยกวา 0.70 ถอวามความเทยงทยอมรบได (14, 15) หากความสมพนธระหวางขอค าถามหนงกบผลรวมของขอค าถามทเหลอ (Corrected item-total correlation) ต ากวา 0.3 ใหพจารณาตดออกหรอปรบปรงขอค าถามนน (16, 17) โดยพจารณารวมกบคาสมประสทธแอลฟาของขอค าถามทงหมดในแตละดานโดยไมรวมขอค าถามทพจารณาอย (Cronbach's Alpha if item deleted) (18) หากคาสหสมพนธภายในชน (two-way mixed, average measures with absolute agreement) (19) มคาตงแต 0.75-1.00 หมายถง ระดบความเทยงอยในระดบดเยยม (20) ผลการวจย

การด าเนนงานวจยและผลการศกษาแบงเปน 4 ระยะ ดงแสดงไวในรปท 1 ดงน ระยะท 1 การก าหนดโครงสรางของแบบประเมน ระยะท 2 การพฒนาแบบประเมนและการทดสอบความตรง ระยะท 3 การทดสอบความเทยง และระยะท 4 การวเคราะหผลและสรปผล ระยะท 1 การก าหนดโครงสรางของแบบประเมน

ผวจยสบคนงานวจยไดทงหมด 6,353 เรองและคด เลอกงานวจยตามเกณฑเพ อ ใช ในการทบทวนวรรณกรรมอยางเปนระบบไดทงหมด 66 เรอง การสกด

186

ขอมลจากงานวจยทคดเลอกไดเกณฑการประเมนคณภาพแอปพลเคชน 423 เกณฑ เมอผนวกเกณฑตามความหมายทซ ากน จงเหลอ 77 เกณฑ จากนนน าเกณฑทไดมาจดกลมตามใจความส าคญของเกณฑ ( theme of criteria) ได.15 ประเดนเรยงตามล าดบจ านวนการศกษาทพบดงน 1ความ

ยากงายในการใชงาน (ease of use) 2. ความนาเชอถอ (credentials) 3. ประโยชนในการใชงาน (usability) 4. รปลกษณ (aesthetics) 5. การเชอมตอและความพรอมทจะใชงาน (connectivity) 6. คณลกษณะ ( functionality) 7. ขอมลเนอหา (information) 8. ความพงพอใจของผใช (user

รปท 1. แผนผงสรปขนตอนและผลการด าเนนการวจย

187

satisfaction) 9. การยอมรบทจะใชงาน (acceptability) 10.ความผดพลาดทางเทคนค (error occurrence) 11. การกระตนใหเกดการใชงาน (motivation) 12. การมสวนรวมและตอบสนองตอผใช (engagement) 13. ความปลอดภยและนโยบายความเปนสวนตว (security and privacy) 14. การจดการและการรายงานขอมล (data management) และ 15.สงรบกวนการใชงาน (undesirable events) เกณฑทง 15 ประเดนสามารถแบงกลมไดเปน 2 มต คอ คณภาพทวไปโดยรวมและความเสยงในการใชงาน ระยะท 2 การพฒนาแบบประเมนและการทดสอบความตรง แบบปร ะ เมน THARS version 1 ไ ด รบ ก า รออกแบบใหมค าถาม 45 ขอทครอบคลมเกณฑทง 15 ประเดนทไดกลาวมาแลว ค าถามแบงออกเปน 4 สวน คอ สวนท 1 ความสะดวกในการใชงานของผใช (14 ขอ) สวนท 2 ความเหมาะสมในการน าเสนอขอมล (10 ขอ) สวนท 3 ความเหมาะสมในการท างานของแอป (11 ขอ) และสวนท 4 ความเสยงของผใชงาน (10 ขอ) การประเมนค าถามโดยผเชยวชาญ พบวาแตละขอค าถามไดคา I-CVI ตงแต 0.3 ถง 1 และมคา S-CVI คอ 0.9 จากนนน าขอเสนอแนะจากผเชยวชาญมาปรบปรงขอค าถาม 29 ขอ ตดค าถามออก 7 ขอ และคงค าถามเดม 9 ขอ ท าใหไดแบบประเมน THARS version 2 เพ อน าไปใชในการศกษาน ารอง ซงพบวาระยะเวลาทใชท าแบบประเมน คอ 5-6 นาท หลงจากนนน าขอมลจากการทดสอบความตรงเชงพนจ มาปรบปรงขอค าถาม 3 ขอ ไดเปนแบบประเมน THARS version 3 ซงมขอค าถามทงหมด 38 ขอแบงออกเปน 2 สวน คอ สวนท 1 การประเมนคณภาพทวไปโดยรวม (29 ขอ) และสวนท 2 การประเมนความเสยงในการใชงานของผใช (9 ขอ) ระยะท 3 การทดสอบความเทยง แอปพลเคชนทใชในงานวจย

จากการคนหาแอป พบแอปทางสขภาพในร ะบบปฏบต ก า ร iOS จ า น ว น 105 แ อป แ ล ะ ใ นระบบปฏบตการ Android จ านวน 128 แอป ในจ านวนน 97 แอปมทงใน iOS และAndroid แอปจ านวน 42 แอปถกคดออกเพราะไมสามารถใชงานไดเปนภาษาไทย (12 แอป) ใชงานไดเฉพาะเพศชายหรอหญง (8 แอป) มกลมเปาหมายเปนผประกอบวชาชพเกยวกบสขภาพ (1 แอป) ไมไดรบ

การปรบปรงแกไขเกน 1 ป (13 แอป) เปนแอปเกยวกบโรคเรอรง (7 แอป) ใชงานไมได (1 แอป) แอปพลเคชนทสามารถใชในการศกษาทงหมด คอ 55 แอป จากนนผวจยสมเลอกแอปและขออนญาตใชงานแอปในงานวจยกบผพฒนาแอป แอปทถกคดเลอกและไดรบการอนญาตจ านวน 2 แอป คอ แอปพลเคชนชอ “สรางสขภาพ” และ “CalkCal” ซงไดรบอนญาตใหเปดเผยชอในงานวจยได

ขอมลทวไปของตวอยาง ผวจยก าหนดตวอยาง 150 คนใชงานแอปพลเคชนทงสองแอปและท าแบบประเมน THARS version 3 2 ครง ระยะเวลาหางกน 14 วน ตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง (รอยละ88) มอายระหวาง 31-40 ป รอยละ 50.7 มระดบการศกษาปรญญาตร รอยละ 55.3 มอาชพใกลเคยงกน ใน 3 กลมคอ ขาราชการ/พนกงานของรฐ รอยละ 28.0 พนกงานบรษท รอยละ 27.3 และธรกจสวนตว รอยละ 26.7 ใชโทรศพทมอถอระบบปฎบตการ Android รอยละ 61.3 มระยะเวลาทใชงานโทรศพทมอถอมาประมาณ 1-12 เดอน รอยละ 57.3 ไมเคยใชงานแอปพลเคชนทางสขภาพมากกอน รอยละ 90.0 จ านวนครงทใชงานแอปพลเคชนกอนการประเมนในแตละครงของทง 2 แอป อยทประมาณ 1-3 ครง รอยละ 80.0 คาเฉลยอาย คอ 36.12±8.16 ป (ต าสด–สงสด คอ 20-56) อายของกลมตวอยางมการกระจายตวใกลเคยงโคงปกต เมอน าขอมลการประเมนทง 2 ครงของทง 2 แอป (4 ชดขอมล) มาหาคาสมประสทธแอลฟา พบวา มคาตงแต 0.76-0.83 ซงถอวามความสอดคลองภายในอยในระดบทยอมรบได (14, 15) เมอน าคะแนนรวมของการประเมนคณภาพทงสองครง มาหาคา ICC พบวา ทง 2 แอป มคา ICC มากกวา 0.75 ซงถอวา มความเชอมนในระดบดเยยม (20) ICC จากการประเมนแอป CalkCal ต ากวาแอปสรางสขภาพเพยงเลกนอย ดงแสดงในตารางท 1 ระยะท 4 การวเคราะหผลและสรปผล จากการทดสอบโดยการวดแลววดซ า เมอพจารณาคา ICC ในทง 4 สวนของแบบประเมน THARS version 3 (การใชงานทวไปของผใช การน าเสนอขอมล การท างานของแอป และความเสยงในการใชงาน) พบวา ความเทยงอยในระดบดเยยมในทง 2 แอป (ICC=0.75-0.94) ยกเวนวนการน าเสนอขอมลของแอป CalkCal ทอยในระดบด

188

ตารางท 1. คา สมประสทธแอลฟารวมทงฉบบและคาสหสมพนธภายในชน (ICC) จ าแนกตามแอปพลเคชน

แอปพลเคชน

สมประสทธแอลฟาจากการประเมน ICC ( 95% CI ) ระดบของความเทยง

ครงท 1 ครงท 2

สรางสขภาพ 0.82 0.76 0.94 ( 0.91- 0.96) ดเยยม

CalkCal 0.81 0.83 0.84 ( 0.78- 0.88) ดเยยม (ICC=0.69) ซงสอดคลองกบ ICC ทค านวณจากคะแนน รวมของการประเมนทง 2 แอป ทพบวาอยในระดบดเยยม ในการวเคราะหคาสมประสทธแอลฟาจากขอมลการประเมนทง 2 ครงของทง 2 แอป พบวา มค าถามของแบบประเมน THARS version 3 ทมคา corrected item-total correlation ต ากวา 0.3 (16, 17) ซงแสดงวา ค าถามเหลานมความสอดคลองกบคะแนนรวมของขออน ๆ ในระดบต า ค าถามทผวจยเหนวาควรปรบปรงหรอตดออก คอ ค าถามขอท 4 และ 24 เนองจากมความหมายทไมชดเจน อาจท าใหผใชแบบประเมนสบสน แตเมอตดค าถามออกไป พบวา คาสมประสทธแอลฟาของทง 2 แอป ไมไดเพมขนมากนก ผวจยจงเกบค าถามไวทงหมด แตปรบปรงค าถามขอท 4 และ 24 ใหมความชดเจนมากยงขน และไดเปนแบบประเมน THARS final version (ภาคผนวก) จากขอมลดงกลาวขางตนสรปไดวา แบบประเมน THARS version 3 มความสอดคลองภายในอยในระดบยอมรบได และมความเทยงอยในระดบดเยยม

การอภปรายผล การใชงานของแบบประเมน

แบบประเมน THARS ทไดจากการศกษาครงน เปนแบบประเมนคณภาพแอปพลเคชนทางสขภาพฉบบแรกทใชภาษาไทย ทผานการทดสอบคณภาพในตวอยางคนไทยทใชแอปพลเคชนของไทย THARS มเนอหาในการประเมนคณภาพทครอบคลมทกประเดนส าหรบแอปพลเคชนทางสขภาพ และใชงานงายโดยผใชงานไมจ าเปนตองไดรบการอบรมซงแตกตางจากแบบประเมน MARS ของ Stoyanov และคณะ (6) ทผใชตองไดรบการฝกอบรมอยางเหมาะสมกอนจงจะใชงานไดอยางมประสทธภาพ ถงแมวาแบบประเมน THARS ทมค าถาม 38 ขอ ซงมากกวา MARS แตใชระยะเวลาประเมนเพยง 5-6 นาทเทานน เปนเพราะขอค าถามทส น กระชบ และม 3 ตวเลอก ท าใหงายตอการตดสนใจตอบในแตละค าถาม

การทดสอบความตรง คาดชนความตรงเชงเนอหารายขอ (I-CVI) ของ

แบบวดมคาตงแต 0.3 ถง 1 และคาดชนความตรงเชงเนอหาของทงฉบบ (S-CVI) คอ 0.9 ผวจยไดปรบปรงและตดบางค าถาม แตไมไดน ากลบไปใหผเชยวชาญประเมนคะแนนอกครง ซงหากประเมนรอบท 2 อาจท าใหคา I-CVI ในแตละขอค าถามสงขน แตเนองจากการวจยนมระยะเวลาจ ากดและ S-CVI อยในระดบทดอยแลว ผวจ ยจงเลอกปรบปรงขอค าถามในแบบประเมนแลวน าไปทดสอบในขนตอนตอไป การทดสอบความเทยงโดยการวดสอดคลองภายใน THARS version 3 มคาสมประสทธแอลฟาของการประเมนทง 2 ครงจากทง 2 แอป (4 ชดขอมล) ตงแต 0.76-0.83 ซงถอวามความสอดคลองภายในอยในระดบยอมรบได (14, 15) ดงน นจงสามารถสรปไดวา แบบประเมน THARS มขอค าถามทงฉบบทมความสอดคลองกนและสามารถวดในคณลกษณะเดยวกนทงหมด การทดสอบความเทยงโดยการวดแลววดซ า จากการทดสอบวดแลววดซ าโดยใชคะแนนรวมจากการประเมนคณภาพแอปทง 2 ครง มาหาคา ICC พบวาทง 2 แอป ไดคาใกลเคยงกนและมคามากกวา 0.75 ซงบงบอกวา ความเทยงอยในระดบดเยยม (20) ดงนนจงสามารถสรปไดวาแบบประเมน THARS มความคงทในการใชประเมนคณภาพแอปในแตละครง อยางไรกตาม ยงไมมการศกษาทมหลกฐานยนยนชวงระยะหางทเหมาะสมของการวดแลววดซ าไวชดเจน (21) ชวงเวลาทผเชยวชาญแนะน าใหใชในการศกษาทวไปคอ 10-14 วน (22, 23) หากใชระยะหางทนานเกนไปอาจท าใหไดระดบความเชอมนทต ากวาความเปนจรง เนองจากอาจมเหตการณทควบคมไมไดเกดขน และสงผลกระทบตอการประเมนของกลมตวอยาง (22) ในทางตรงกนขาม หากเลอกชวงเวลาทส นเกนไป อาจท าให

189

กลมตวอยางจดจ าค าตอบเดมได โดยเฉพาะแบบประเมนทมขอค าถามจ านวนนอย (23) ดงนนผวจยจงเหนวาระยะหาง 14 วน มความเหมาะสมส าหรบในการศกษาน การก าหนดประเดนและเกณฑคะแนนคณภาพของแบบประเมน ในการประเมนคณภาพแอปพลเคชนทางสขภาพในปจจบน สวนใหญผพฒนาแอปพลเคชนจะก าหนดประเดนการประเมนคณภาพขนเองในขนตอนการพฒนาแอป และไมไดก าหนดเกณฑคะแนนคณภาพเอาไวชดเจน (24-26) การประเมนคณภาพโดยวธเลอกประเมนเฉพาะบางประเดนอาจท าใหเกดอคตได กลาวคอ แอปไมไดรบการประเมนในประเดนทสมควร เนองจากผพฒนาแอปอาจตงใจประเมนเฉพาะประเดนทแอปนนสามารถท าไดด อยางไรกตาม แบบประเมน MARS ซงเปนแบบประเมนแอปพลเคชนทางสขภาพฉบบแรก (6) และแบบประเมน Enlight ซงใชในการประเมน eHealth intervention (27) กไมไดก าหนดเกณฑคะแนนคณภาพของแอปไวชดเจน ผใชงานตองแปลผลคะแนนการประเมนดวยตนเอง ดงนนผวจ ยจงเหนวา แบบประเมนTHARS ควรมเกณฑแปลความหมายของคะแนนอยางชดเจน การศกษาในอนาคตควรใชวธ Receiver operating curve (ROC) หาจดตด (cut off) ของแตละชวงระดบคะแนน โดยใชการประเมนของผเชยวชาญในเรองแอปพลเคชนทางสขภาพเปน gold standard การศกษานไดถกออกแบบเพอทดสอบความตรงเชงเนอหาและความตรงเชงพนจเทานน และยงไมไดใชเทคนคการวเคราะหองคประกอบในการตรวจสอบความตรงเชงโครงสรางของแบบวด การศกษาในอนาคตควรพสจนค ว า ม ต ร ง แบบอ น ข อ ง THARS เ ช น known group validation คอ ใหตวอยางใช THARS ประเมนแอปซงผเชยวชาญทางแอปพลเคชนทางสขภาพไดแยกแยะแลววาเปนแอปทมคณภาพด ปานกลาง และไมด ทงนเพอทดสอบดวา THARS สามารถชวยใหประชาชนจ าแนกคณภาพแอปไดห ร อ ไ ม ห ร อ construct validation ซ ง เ ป นก า รหาความสมพนธระหวางคะแนน THARS ทประชาชนใชประเมนแอปกบตวแปรทควรจะมความสมพนธ เชน ความนาเชอถอของแอป นอกจากน การศกษานศกษาเฉพาะแอปทไมมคาใชจายเทานน ซงมแนวโนมจะผลตโดยองคกรทไมหวง

ผลก าไรหรอเปนงานของนกศกษาหรอของนกพฒนาแอปพลเคชนมอสมครเลน แตหากเปนแอปทมคาใชจายมกจะมการผลตโดยองคกรขนาดใหญมทรพยากรในการท าใหแอปมคณภาพดกวา ดงนนการศกษานจงยงไมอาจขยายผลการศกษาไปยงแอปทมคาใชจาย นอกจากน ตวอยางในงานวจยสวนใหญมการศกษาอยในระดบปรญญาตรขนไป ดงนนจงยงไมสามารถสรปไดวาผทมการศกษาต ากวาระดบปรญญาตรจะสามารถเขาใจแบบประเมนไดชดเจน การศกษาตอไปควรท าในตวอยางทมระดบการศกษาต ากวาปรญญาตรตอไป นอกจากน การศกษาครงตอไปควรทดสอบ THARS กบแอปพลเคชนทางสขภาพเกยวกบโรคเรอรง เชน เบาหวาน ความดน เปนตน

สรปผล แบบประเมนคณภาพแอปพลเคชนทางสขภาพของไทย (THARS) มจดเดน คอ เปนภาษาไทย จงเหมาะกบผใชงานทเปนคนไทย แบบประเมนสามารถใชไดทงผใชงานทวไป มความตรงเชงพนจและความเทยงสง มประเดนในการประเมนคณภาพแอปลเคชนทางสขภาพทครอบคลม ใชระยะเวลาในการประเมนเพยง 5-6 นาท ใชงานงายเพราะค าถามและตวเลอกทเปนค าตอบไมซบซอน อกทงสามารถเลอกใชแบบประเมนไดทงในรปแบบเอกสารและ online version (เขาถงไดท https://goo.gl/5JLra2) สงคมไทยในอนาคตจะมผสงอายเพมมากขน แอปพลเคชนทางสขภาพจะเพมจ านวนมากขนเพอรองรบการใชงานของกลมคนเหลาน ดงนนเพอใหแบบประเมน THARS สามารถใชกบกลมผสงอายไดอยางเหมาะสม จงควรมการศกษาเพมเตมส าหรบกลมตวอยางผสงอาย เพอใหขอค าถามมความเหมาะสมและเขาใจงาย

กตตกรรมประกาศ

การวจยครงนส าเรจไดดวยความอนเคราะหใหการสนบสนนแอปพลเคชน เพอใชในการศกษาจากบรษท ปน คอรปเปอรเรชน จ ากด ผใหการสนบสนนแอปพลเคชน CalkCal และนายแพทยประเวช ตนตพวฒนสกล ซงเปนผใหการสนบสนนแอปพลเคชนสรางสขภาพ ซงแอปพลเคชนนไดรบการสนบสนนงบประมาณจากส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพv(สสส.) ผวจยขอขอบคณผเกยวของทกรายทผวจยขอขอมลเพมเตม

190

เอกสารอางอง 1. Royal Thai Government. Government News

[onlIne] . 2017 [cited Sep 9, 2017] . Available from: www . thaigov.go.th/news/contents/details/3981.

2. Juan MG-G, Isabel de la T-D, Javier V, Montserrat R, Miguel L-C, Joel JR. Analysis of mobile health applications for a broad spectrum of consumers: A user experience approach. Health Informatics J. 2014; 20: 74-84.

3. Internet Society APAC Bureau. Mobile internet usage trend in Asia-Pacific 2016 [online]. 2016 [cited Mar 29, 2017]. Available from: www.internet society.org/wp-content/uploads/2017/08/Mobile20In ternet20Usage20Trends20in20Asia-Pacific.pdf.

4. MobiHealthNews. US regulators remove two acne medical apps [online] . 2011 [cited Sep 9, 2017] . Available from: www.mobihealthnews.com/13123/u s- regulators-remove-two-acne-medical-apps.

5. Cortez NG, Cohen IG, Kesselheim AS. FDA regulation of mobile health technologies. N Engl J Med 2014; 371: 372-9.

6. Stoyanov SR, Hides L, Kavanagh DJ, Zelenko O, Tjondronegoro D, Mani M. Mobile app rating scale: a new tool for assessing the quality of health mobile apps. JMIR Mhealth Uhealth 2015; 3: e27.

7. Stoyanov SR, Hides L, Kavanagh DJ, Wilson H. Development and validation of the user version of the mobile application rating scale (uMARS). JMIR Mhealth Uhealth 2016; 4: e72.

8. Polit DF, Hungler BP. Nursing research principles and methods. 6th ed. Philadelphia: Lippincott Will iams & Wilkins; 1999.

9. Anthoine E, Moret L, Regnault A, Sébille V, Hardouin J-B. Sample size used to validate a scale: a review of publications on newly-developed patient reported outcomes measures. Health Qual Life Outcomes 2014; 12: 30-46.

10. Ventola CL. Mobile devices and apps for health care professionals: uses and benefits. P T 2014; 39: 356-64.

11. BinDhim NF, Hawkey A, Trevena L. A systema tic review of quality assessment methods for smart phone health apps. Telemed J E Health 2015; 21: 97-104.

12. Liberati A, Altman DG, Tetzlaff J, Mulrow C, Gøt zsche PC, Ioannidis JPA, et al. The PRISMA state ment for reporting systematic reviews and meta-analyses of studies that evaluate healthcare interventions: explanation and elaboration. BMJ 2009; 339: b2700.

13. Polit DF, Beck CT. The content validity index: Are you sure you know what's being reported? Critique and recommendations. Res Nurs Health 2006; 29: 489-97.

14. Nunnally JC. Psychometric theory. 2 nd ed. New York: McGraw-Hill; 1978.

15. Devellis RF. Scale development theory and app lications. 4th ed. California: Sage; 2017.

16. Punyapas S, Pornnoppadol C, Boonyasidhi V, Likhitkiatikhachorn P. Reliability and validity of Weiss Functional Impairment Rating Scale (WFIR S)-Thai version in children and adolescents with attention deficit hyperactivity disorder. J Psychiatr Assoc Thailand 2015; 60: 111-26.

17. Ferketich S. Focus on psychometrics: aspects of item analysis. Res Nurs Health. 1991; 14: 165-8.

18. Pallant J. SPSS Survival Manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for Windows version 15. Milton Keynes: Open University Press; 2007.

19. Koo TK, Li MY. A Guideline of selecting and reporting intraclass correlation coefficients for reliability research. J Chiropr Med 2016; 15: 155-63.

20. Hallgren KA. Computing inter-rater reliability for observational data: An overview and tutorial. Tutor Quant Methods Psychol 2012; 8: 23-34.

21. Parsian N, Dunning T. Developing and validating a questionnaire to measure spirituality: a psycho metric process. Glob J Health Sci 2009; 1: 2-11.

191

22. Streiner DL, Norman GR, Cairney J. Health measurement scales: A practical guide to their development and use. 5th ed. Oxford: Oxford University Press; 2014.

23. Keszei AP, Novak M, Streiner DL. Introduction to health measurement scales. J Psychosom Res 2010; 68: 319-23.

24. Cho MJ, Sim JL, Hwang SY. Development of smartphone educational application for patients with coronary artery disease. Healthc Inform Res 2014; 20: 117-24.

25. de la Vega R, Roset R, Castarlenas E, Sánchez-Rodríguez E, Solé E, Miró J. Development and

testing of painometer: A smartphone app to assess pain intensity. J Pain 2014; 15: 1001-7.

26. Stinson JN, Jibb LA, Nguyen C, Nathan PC, Maloney AM, Dupuis LL, et al. Development and testing of a multidimensional iPhone pain assess ment application for adolescents with cancer. J Med Internet Res 2013; 15: e51.

27. Baumel A, Faber K, Mathur N, Kane JM, Muench F. Enlight: A comprehensive quality and therapeu tic potential evaluation tool for mobile and web-based eHealth interventions. J Med Internet Res 2017; 19: e82.

ภาคผนวก

แบบประเมนคณภาพแอปพลเคชนทางสขภาพของไทย Thai Mobile Health Apps Rating Scale (THARS)

แบบประเมนนมวตถประสงคเพอใหผใชงานแอปพลเคชนทางสขภาพไดทราบถงคณภาพของแอปพลเคชน ซงชวยในการตดสนใจเลอกใชงานแอปพลเคชนทมคณภาพเหมาะสมและมความปลอดภยในการใชงาน ทานสามารถเขาถงแบบประเมน online version ไดท https://goo.gl/5JLra2 ค าชแจง โปรดแสดงความคดเหนของทานตามความเปนจรงโดยก าหนดให ค าตอบ “ใช” = 1 คะแนน , ค าตอบ “ไมใช” หรอ “ไมแนใจ” = 0 คะแนน สวนท 1 การประเมนคณภาพทวไปโดยรวม จ านวน 29 ขอ ขอ ค าถาม ใช=1 ไมใช=0 ไมแนใจ=0

1 แอปถกออกแบบเมนตางๆใหผใชเรยนรการใชงานไดงาย 2 แอปใชภาษาทผใชงานสามารถเขาใจไดงาย 3 มเมนทใหความชวยเหลอในการใชงานหรอสอนวธการใชงาน 4 แอปรองรบการปรบแตงหนาจอตามความตองการของผใช เชน เลอกขนาด

ตวหนงสอได, เลอกใหแสดงผลเฉพาะทผใชสนใจได หรอ อนๆ

5 มชองทางใหผใชงานสามารถตดตอสอสารระหวางกลมผใชงานหรอผใหค าแนะน าทางสขภาพ

6 มชองทางใหผใชสามารถสงขอเสนอแนะ(feedback)ไปยงผพฒนาแอป 7 แอปไดใหประโยชนเกยวกบสขภาพตอผใช 8 ทานตองการใชงานแอปอยางตอเนองอยางนอยสปดาหละครง 9 หากแอปนมคาใชจาย ทานเตมใจจายเงนเพอซอแอป 10 ทานตองการแนะน าผอนใหใชงานแอปน

192

11 โดยรวมแลวทานพงพอใจในการใชงานแอปน 12 เนอหาในแอปสอดคลองกบประโยชนการใชงานของแอป 13 มการอางอง หรอ ระบวน เดอน ป เพอใหผใชงานทราบวาเนอหาในแอปเปน

ปจจบน 14 มรปแบบการน าเสนอขอมลทสวยงามท าใหนาสนใจ 15 รปแบบการจดวางเมน และไอคอน อยในต าแหนงทเหมาะสม มองเหนชดเจน 16 ขนาดตวอกษรทใช สามารถมองเหนชดเจน

17 ทานสามารถสงขอมลออกจากแอปได ผานทางอเมล, บลธท หรอ อนๆ

18 แอปสามารถบนทกขอมลการใชงาน เชน ความกาวหนาจากการใชแอป หรอบนทกการอาน (Bookmarks) ไวใชในครงตอไปได

19 แอปสามารถรายงานผลใหผใชงานทราบ หรอมการระบผลทจะไดรบจากการใชงานแอป

20 สามารถสงตอขอมลเพอใชงานตอเนอง ไปยงอปกรณอนได เชน iPad, Tablet, หรออปกรณอนๆ เพอใชงานตอไดทนท

21 แอปรองรบการใชงานในกรณไมตองเชอมตอสญญาณอนเทอรเนต

22 แอปสามารถท างานไดรวดเรวตามความตองการของทาน

23 แอปมฟงกชนการใชงานทเพยงพอตอความตองการทางสขภาพของทาน

24 แอปมฟงกชนใหเลอกใชงานสอดคลองกบประโยชนของแอป

25 ทานไมพบปญหาทางเทคนคจากการท างานของแอปโดยตรง เชน หนาจอคาง หรอ เขาบางเมนไมได หรอ หนาจอดบ หรอ ปญหาอนๆททานมนใจวาเกดจากแอป

26 ทานมความสนกเพลดเพลนในการใชงานแอป

27 มการแจงเตอนใหเขาใชงานหรอปฎบตตามการแนะน า

28 ไมมโฆษณาแทรกในระหวางการใชงาน

29 ไมรบกวนการใชงานในชวตประจ าวน เชน มการแจงเตอนบอยเกนไป

สวนท 2 การประเมนความเสยงในการใชงานของผใช จ านวน 9 ขอ ขอ ค าถาม ใช=1 ไมใช=0 ไมแนใจ=0

30 เนอหาในแอป มการอางองเอกสารงานวจยทางการแพทย หรอบคลากรทางการแพทย

31 มการระบถงบคลากรทางการแพทยในการรวมพฒนาแอป

32 มการระบแหลงทมาของทนสนบสนนการพฒนาแอป

33 มการรบรองแอปจากหนวยงานของรฐบาล

34 ไมมเนอหาเชญชวนใหซอยาหรอผลตภณฑสขภาพ หรอใชบรการทางสขภาพ

193

*35 มการแจงนโยบายความเปนสวนตวโดยใชภาษาไทย (ขอมลนสามารถหาไดจาก หนาของ App Store หรอ Google Play Store ของแอปนน)

*36 มการแจงใหทราบวาจะเกบรกษาขอมลของผใชงานเปนความลบ (ขอมลนจะอยในนโบายความเปนสวนตว อาจแจงไวเปนภาษาองกฤษหรอภาษาไทย)

*37 แอปใหผใชสามารถก าหนดรหสผานในการเขาใชงานหรอเขาถงขอมล

*38 มการแจงใหผใชทราบวาจะไมน าขอมลไปใชในทางการคา (ขอมลนจะอยใน นโบายความเปนสวนตว อาจแจงไวเปนภาษาองกฤษหรอภาษาไทย)

*ส าหรบแอปทใหผใชงานอานเนอหาเพยงอยางเดยวไมใสขอมลใด ๆ ลงไปในแอป จงไมตองประเมนในขอ 35-38 การรวมคะแนน หากคะแนนรวมมาก หมายถง แอปมคณภาพด หมายเหต: เนองจากแบบประเมนฉบบนไดผานการทดสอบความเทยงและความตรงเรยบรอยแลว หากมการปรบปรงขอค าถามเพอประยกตใชงาน ควรตรวจสอบคณภาพของแบบประเมนใหมอกครง