1. Học viên cần biết và hiểu : - Những kiến thức cơ bản về biến đổi khí hậu (BĐKH). - Mục tiêu, nội dung giáo dục BĐKH trong môn học. - Phương pháp và hình thức dạy học lồng ghép, tích hợp nội dung giáo dục BĐKH trong môn học. - Cách khai thác nội dung để thiết kế bài dạy có lồng ghép, tích hợp nội dung giáo dục BĐKH vào các bài học trong môn học.

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT

2. Học viên có khả năng :

- Rà soát nội dung, chương trình môn học, từ đó xác định được các bài có khả năng lồng ghép, tích hợp nội dung giáo dục BĐKH trong môn học. - Thiết kế bài dạy và dạy học (môn học) theo hướng lồng ghép, tích hợp nội dung giáo dục BĐKH. - Tích cực thực hiện dạy học lồng ghép, tích hợp nội dung giáo dục BĐKH vào môn học.

B. MỘT SỐ KIẾN THỨC VỀ KHÍ HẬU VÀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU

Khái niệm biến đổi khí hậu, biểu hiện của biến đổi khí hậu

Hoạt động 1

Căn cứ vào kinh nghiệm và hiểu biết về BĐKH, căn cứ vào các thông tin về BĐKH trên các phương tiện thông tin mà thầy/cô biết, hãy thảo luận trong nhóm, trả lời các câu hỏi sau:

1. BĐKH là gì?

2. Nêu những biểu hiện của BĐKH?

Thông tin phản hồi cho hoạt động 1

1.Khái niệm về khí hậu và biến đổi khí hậu

Dù sống ở bất cứ nơi đâu, một trong những điều mà mọi người đều chú ý hàng ngày là quan sát thời tiết hoặc theo dõi bản tin dự báo thời tiết trên các phương tiện thông tin đại chúng. Nếu dự báo trời nắng, bầu trời quang đãng mọi người sẽ đội mũ khi ra đường; nếu dự báo trời mưa, mọi người sẽ mang theo ô. Vậy thời tiết là gì? Thời tiết là các đặc trưng về nhiệt độ, lượng mưa, nắng, gió...xảy ra trong thời gian ngắn (một giờ, một ngày hoặc vài ngày), tại địa phương nào đó.

Ví dụ: Khí hậu miền Bắc có mùa đông lạnh, mưa phùn; Khí hậu miền Nam nước ta quanh năm nóng với mùa mưa và mùa khô rõ rệt; Đà Lạt có khí hậu quanh năm mát mẻ.

Khi đi du lịch đến một nơi nào đó, chúng ta cũng thường quan tâm đến đặc điểm khí hậu nơi đó.

Vậy khí hậu là gì?

Khí hậu là giá trị trung bình nhiều năm của nhiệt độ, lượng mưa, nắng, gió...ở một nơi nào đó một tỉnh, một nước, một vùng lãnh thổ rộng lớn. Chuỗi số liệu để đánh giá khí hậu thường có độ dài 30 năm..

Khí hậu được hình thành bởi các nhân tố hình thành khí hâu, đó là: bức xạ mặt trời, đặc điểm bề mặt đất và chuyển động của không khí. Ánh sáng mặt trời là nguồn năng lượng chính cung cấp cho bề mặt đất, là nhân tố chính hình thành nên khí hậu.

Đặc điểm của bề mặt đất quyết định đến khả năng hấp thụ ánh sáng mặt trời. Vùng núi đá nóng rất nhanh vào ban ngày và lạnh đi rất nhanh vào ban đêm. Vì vậy ở vùng núi đá, ban ngày rất nóng nhưng ban đêm lại rất lạnh. Biển ban ngày ít nóng hơn và ban đêm ít lạnh hơn so với đất liền, nên ở vùng ven biển có khí hậu điều hòa hơn.

- Sự chuyển động của không khí có vai trò điều hòa khí hậu. Gió mùa Đông Bắc đem đến cho miền Bắc nước ta một mùa đông lạnh, gió mùa Tây Nam mang hơi ẩm và làm dịu bớt cái nóng mùa hè.

- Giữa thời tiết và khí hậu có sự khác nhau như thế nào? Thời tiết thay đổi nhanh chóng trong một thời gian ngắn, còn khí hậu tương đối ổn định, ít thay đổi. Ví dụ thời tiết ở Hà Nội có thể sáng nắng, chiều mưa, nhưng khí hậu Hà Nội có mùa đông lạnh, ít mưa; mùa hạ nóng, mưa nhiều, chịu ảnh hưởng của bão.

Nếu nhìn lại khí hậu trong quá khứ có thể thấy khí hậu có những biến đổi. Chúng ta từng biết một thời kỳ lạnh giá của Trái Đất cách đây khoảng 20.000 năm thông qua bộ phim “Kỷ Băng hà”. Cách ngày nay 10.000 năm là thời kỳ Trái Đất ấm dần lên. Trong suốt lịch sử của Trái Đất, BĐKH luôn diễn ra, tuy nhiên tốc độ biến đổi của khí hậu thời kỳ xa xưa diễn ra rất chậm theo thời gian.

Như vậy BĐKH là sự thay đổi của khí hậu diễn ra trong một khoảng thời gian dài, có thể ấm lên hoặc lạnh đi, lượng mưa có thể tăng hoặc giảm , gió, các hiện tượng thời tiết.. có thể mạnh lên hoặc yếu đi trong một khoảng thời gian dài.

Ngày nay, mỗi chúng ta đều cảm nhận được khí hậu đang biến đổi, đó là sự nóng lên toàn cầu, mưa nắng thất thường, các hiện tượng thời tiết diễn ra ngày càng khốc liệt hơn...và khí hậu biến đổi với tốc độ nhanh hơn những giai đoạn cổ xưa rất nhiều.Thuật ngữ “BĐKH” hiện nay được dùng để chỉ sự nóng lên toàn cầu do các hoạt động của con người gây ra.

2. Những biểu hiệu của biến đổi khí hậu

BĐKH diễn ra trên toàn cầu, tuy nhiên biểu hiện của BĐKH ở những khu vực khác nhau trên Trái Đất không giống nhau. Biểu hiện rõ nét nhất của BĐKH được thể hiện qua sự biến đổi của nhiệt độ, lượng mưa, gió, các hiện tượng thời tiết cực đoan...và dâng lên của mực nước biển.

a.Ở phạm vi toàn cầu

Nhiệt độ không khí của Trái Đất đang có xu hướng tăng và ngày càng tăng nhanh hơn: Trong vòng 50 năm từ năm 1906 đến năm1955, nhiệt độ trung bình toàn cầu tăng khoảng 0,25ºC, từ năm 1956 đến năm 2005 nhiệt độ trung bình toàn cầu tăng 0,49ºC. Nhiệt độ trên lục địa tăng nhanh hơn trên đại dương (2007).

- Biến đổi của nhiệt độ

Qua hình 1 chúng ta cũng có thể thấy xu thế nhiệt độ trung bình năm toàn cầu trong giai đoạn 1880-2010 liên tục tăng. Trong 100 năm qua, nhiệt độ trung bình toàn cầu đã tăng khoảng 0,74ºC, tốc độ tăng của nhiệt độ trong 50 năm gần đây gần gấp đôi so với 50 năm trước đó. Thập kỷ 2001-2010 là thập kỷ nóng nhất, so với các thập kỷ trước đó.

Hình 1. Sự thay đổi nhiệt độ trung bình toàn cầu từ năm 1880 đến năm 2010

Trong những năm gần đây, các hiện tượng thời tiết cực đoan như nắng nóng, mưa lớn, bão... ngày càng khốc liệt hơn. Nắng nóng diễn ra khắp mọi nơi trên thế giới. Có thể ví dụ những ngày cuối tháng 1 năm 2009, nhiệt độ ở thành phố (Úc) có thời điểm lên tới 46,4ºC, là nhiệt độ cao nhất trong lịch sử 150 năm qua, và hệ quả trong những ngày này, cháy rừng xảy ra trên diện rộng gây thiệt hại lớn về người và của cho nước Úc. Người ta đã ví như nước Úc đang trải qua những ngày bão lửa

- Các hiện tượng thời tiết cực đoan

Đợt nắng nóng cuối tháng 6 năm 2010 đã tràn qua Matxcơva (Nga) kéo dài trong suốt tháng 7 làm cháy hàng nghìn hecta rừng và làm cho thành phố Matxcơva chìm trong khói bụi. Mùa mưa lũ 2007 ở Đông Á khiến 3 triệu người Trung Quốc mất nhà cửa, nhiều vùng rộng lớn của nước này ghi nhận lượng mưa lớn nhất từ khi sử sách ghi chép được.

BĐKH làm cho nhiệt độ nước biển tăng cao, bốc hơi nhiều tạo nên nguồn năng lượng lớn cho các cơn bão nhiệt đới, chính vì vậy các cơn bão mạnh ngày xuất hiện càng thường xuyên hơn. Trong những năm gần đây thế giới đã quan sát được những cơn bão có cường độ kỷ lục, đường đi bất thường, không theo quy luật gây khó khăn cho công tác dự báo thời tiết. Ví dụ năm 1999, trận siêu bão đổ bộ vào khu vực Đông Bắc bang Orrissa của Ấn Độ làm 10.000 người thiệt mạng.

- Bão

Tháng 8 năm 2005, bão Katrina là một trong ba cơn bão mạnh nhất trong lịch sử Hoa Kỳ với sức gió lên tới 241 km/h đổ bộ vào miền Đông Nam Hoa Kỳ và đã trở thành một trong những thiên tai kinh khủng và tổn thất lớn nhất trên thế giới.

Hình 2. Bão Katrina là cơn bão mạnh thứ ba trong lịch sử Hoa Kỳ với sức gió lên tới 241 km/h

Vào đầu tháng 5 năm 2008, cơn bão Nagis với đường đi bất thường đột ngột đổi hướng và mạnh lên thành siêu bão (cấp 14-15) và đổ bộ vào bờ biển Mianma làm cho hơn 22 nghìn người thiệt mạng và hơn 41 nghìn người mất tích.

BĐKH với sự ấm lên toàn cầu đã làm cho băng tan ở các cực, trên các đỉnh núi cao và làm cho nước biển giãn nở ra do nhiệt độ tăng. Các hệ quả trên đã làm mực nước biển dâng cao.

- Mực nước biển dâng

Trong giai đoạn 1993-2011, tốc độ dâng của mực nước biển trung bình toàn cầu khoảng 3.16 mm/năm trong đó đóng góp do giãn nở vì nhiệt khoảng 1mm/năm và tan băng khoảng 2 mm/năm. Trên quy mô toàn cầu, xu thế biến đổi của mực nước biển tăng mạnh ở ven bờ Tây Thái Bình Dương.

Hình 3. Mực nước biển trung bình và xu thế mực nước biển toàn cầu giai đoạn 1993-2011

a.Ở Việt Nam

Theo các nhà khoa học, nhiệt độ có xu thế tăng lên rõ rệt trên tất cả các vùng khí hậu của nước ta và tăng trong tất cả các mùa (xuân, hạ, thu, đông).

- Biến đổi của nhiệt độ

Trong vòng 50 năm qua, nhiệt độ không khí trung bình năm tăng khoảng 0,6-0,9ºC; nhiệt độ trung bình tăng 0,8-1,2ºC trong mùa đông; 0,5-0,8ºC trong mùa xuân; 0,4-0,8ºC trong mùa hạ; 0,5-0,8ºC trong mùa thu.

Hình 6. Sự thay đổi nhiệt độ trung bình năm tại trạm Láng-Hà Nội giai đoạn 1961 đến năm 2010

Như vậy có thể thấy tốc độ gia tăng nhiệt độ trong mùa đông nhanh hơn tốc độ gia tăng nhiệt độ trong mùa hạ. Trong vòng 50 năm qua số ngày rét giảm đi rõ rệt.

Lượng mưa giảm vào mùa khô và tăng vào mùa mưa ở hầu hết các vùng khí hậu ở nước ta. Xu thế lượng mưa năm giảm ở các vùng khí hậu phía Bắc và tăng ở các vùng khí hậu phía Nam. Ở nước ta, mưa trái mùa và mưa lớn bất thường xảy ra ngày càng thường xuyên hơn. Ví dụ tại Hà Nội các đợt mưa trong các năm 1996, 2008, 2010 đã gây ngập lụt trên diện rộng ở cả nội thành và ngoại thành.

- Biến đổi của lượng mưa

Trong những năm gần đây, các hiện tượng thời tiết cực đoan như nắng nóng, rét đậm, rét hại, lốc tố ngày càng khốc liệt hơn. Năm 2010 là một ví dụ điển hình cho hiện tượng nắng nóng trái mùa. Nắng nóng xuất hiện sớm, nhiều đợt nắng diễn ra liên tiếp với cường độ gay gắt, nền nhiệt độ các tháng đều cao hơn so với trung bình nhiều năm từ 1,5 - 2,5ºC.

- Biến đổi của các hiện tượng thời tiết cực đoan

Ngay từ tháng 2 năm 2010, theo thông lệ hàng năm, người dân miền Bắc phải chống chịu với cái rét tái tê (rét nàng Bân) thì trái lại, người dân nơi đây phải đối mặt với nắng nóng lên đến 35-36ºC. Tại Nam Bộ, nắng nóng kéo dài trong suốt tháng 4 và 5 -2010. Đầu tháng 5 năm 2010, tại Quỳ Châu (Nghệ An) đo được nhiệt độ tối cao tuyệt đối lên đến 42,5ºC.

Xu thế nhiệt độ tăng, song vẫn có những trận rét lịch sử. Đợt rét trong tháng 1 năm 2011 là một trong ba trận rét khốc liệt nhất mà ngành Khí tượng-Thủy văn nước ta đã thu thập được. Trận rét này xảy ra trên diện rộng tại các tỉnh Bắc Bộ và miền núi phía Bắc. Tại đỉnh Mẫu Sơn tỉnh Lạng Sơn, nhiệt độ đã hạ xuống tới -3,6ºC, kèm theo băng giá dày đặc kéo dài trong nhiều ngày.

Bão có cường độ mạnh xuất hiện nhiều hơn trong những năm gần đây. Siêu bão Durian, hình thành ngày 24 tháng 11 năm 2006 và tan ngày 5 tháng 12 năm 2006, có cường độ siêu mạnh với sức gió mạnh nhất lên tới 250 km/h, lại có đường đi dịch chuyển về phía Nam là một ví dụ điển hình biểu hiện của BĐKH tại Đông Nam Bộ.

- Biến đổi của bão

Trong thập niên gần đây, đường đi của các cơn bão ngày càng bất thường hơn. Cơn bão Goni là cơn bão có diễn biến kỳ lạ nhất trong lịch sử khí tượng Việt Nam Cơn bão có hướng di chuyển ngược chiều kim đồng hồ và vòng quanh đảo Hải Nam không hướng vào đất liền mà quay ngược ra Biển Đông.

Hình 5. Bão Goni hình thành ngày 30 tháng 7 và tan ngày 9 tháng 8 năm 2009

Phạm vi hoạt động của bão có xu thế dịch chuyển về phía Nam và mùa bão kết thúc muộn hơn. Bão Linda (11/1997), Mulfa (11/2004) là những cơn bão đổ bộ trực tiếp vào tỉnh Cà Mau, nơi mà trước đây hầu như không có bão.

Chính vì vậy, việc dự báo diễn biến bão ngày nay rất khó khăn đối với các nhà chuyên môn và cũng gây khó khăn trong việc chuẩn bị đối phó với bão.

Theo quy luật, mùa bão trung bình bắt đầu khoảng tháng 5, 6, 7 đổ bộ vào các tỉnh ven biển Bắc Bộ; tháng 8, 9 bão đổ bộ vào các tỉnh ven biển Trung Bộ; tháng 10, 11, 12 đổ bộ vào Nam Bộ. Gần đây quy luật đó trở nên thất thường hơn, có những cơn bão xảy ra rất sớm ví dụ như cơn bão bão số 1 năm 2012 (với tên quốc tế là Pakhar) là một cơn bão sớm (cuối tháng 3) và đặc biệt bởi cường độ mạnh (cấp 8, cấp 9), và lại xuất hiện ở các tỉnh nam Trung Bộ và Nam Bộ ngay từ những ngày đầu mùa bão.

Tốc độ dâng lên của mực nước biển trung bình trong giai đoạn 1960–2008 ở nước ta khoảng 3,5 mm/năm, tương đương với tốc độ dâng lên của mực nước trung bình đại dương thế giới. Tốc độ dâng tại trạm Hòn Dấu (Hải Phòng) là 3,69 mm/năm, tại trạm Sơn Trà (Đà Nẵng) là 3,1 mm/năm, tại trạm (Vũng Tàu) là 3,38 mm/năm.

- Mực nước biển dâng

Hình 6. Biến trình nhiều năm và xu thế mực nước biển dâng ở trạm Hòn Dáu (Hải Phòng)

Như vậy những biểu hiện chính của BĐKH được thể hiện qua xu hướng gia tăng nhiệt của nhiệt độ ngày cao hơn; mưa nhiều hơn vào mùa mưa và ít hơn vào mùa khô; các hiện tượng thời tiết cực đoan ngày càng khốc liệt hơn; tốc độ dâng của mực nước biển ngày càng nhanh hơn.

II. Đặc điểm và nguyên nhân của biến đổi khí hậu

Hoạt động 2

Thầy/cô hãy độc lập suy nghĩ sau đó trao đổi nhóm để trả lời câu hỏi sau:

1. Nêu những đặc điểm chính của BĐKH?

2. Những nguyên nhân của BĐKH?

Thông tin phản hồi cho hoạt động 2

1. Đặc điểm của biến đổi khí hậu toàn cầu

- BĐKH diễn ra chậm, từ từ, khó phát hiện, khó ngăn chặn và đảo ngược. BĐKH diễn ra một cách rất chậm chạp, từ từ, không rõ rệt. Trong vòng 100 năm, nhiệt độ trung bình của Trái Đất tăng 0,74ºC. Nguyên nhân, biểu hiện của BĐKH ở những khu vực khác nhau trên Trái Đất cũng khác nhau nên không ngăn chặn hoặc đảo ngược tình thế được.

- BĐKH diễn ra trên phạm vi toàn cầu, có ảnh hưởng đến tất cả các lĩnh vực có liên quan đến đời sống và hoạt động của con người. Mức độ ảnh hưởng của BĐKH diễn ra không đồng đều ở những lãnh thổ khác nhau. Người dân ở vùng đồng bằng thấp ven biển, những người nghèo, người già, phụ nữ và trẻ em là đối tượng chịu tổn thương lớn nhất do BĐKH gây ra.

- BĐKH diễn ra với cường độ ngày một tăng và hậu quả khó lường trước. Các số liệu thống kê và các quan sát trong những năm gần đây cho thấy mức độ BĐKH ngày một lớn, mạnh và bất thường, trái hẳn với quy luật vốn có. Vì vậy BĐKH gây nên những hậu quả và thiệt hại rất to lớn, khó lường.

- BĐKH là nguy cơ lớn nhất mà con người phải đối mặt với tự nhiên trong suốt lịch sử phát triển của mình. Các tai biến thiên nhiên khác như động đất, sóng thần, núi lửa... thường hay xảy ra cục bộ ở một địa phương nhất định, trong một thời gian ngắn. Tuy nhiên tác động của BĐKH gây ra những thiệt hại rất lớn và lâu dài đối với con người.

Những trận lũ lụt lớn, những trận hạn hán, những cơn siêu bão, những đợt nóng lạnh bất thường hay xảy ra trên một diện rộng và vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, là hiểm hoạ tự nhiên to lớn nhất mà loài người phải gánh chịu.

2. Nguyên nhân của biến đổi khí hậu

Theo các nhà khoa học, nguyên nhân gây ra BĐKH do các quá trình tự nhiên và do hoạt động của con người.

a. Nguyên nhân tự nhiên

Nhân tố quan trọng nhất hình thành khí hậu là bức xạ mặt trời. Khi nguồn năng lượng này có những biến động, tất yếu sẽ làm cho khí hậu Trái Đất biến động. Sự biến động của nguồn năng lượng bức xạ mặt trời chiếu tới bề mặt Trái Đất có thể do các nguyên nhân sau:

- Chu kì hoạt động của Mặt Trời thể hiện thông qua sự xuất hiện các vết đen mặt trời, làm thay đổi cường độ bức xạ mặt trời là nguyên nhân gây ra BĐKH.

- Góc nghiêng giữa trục quay của Trái Đất với mặt phẳng hoàng đạo dao động với chu kỳ chu kỳ 26.000 năm. Hiện nay trục quay của Trái Đất hướng về sao Bắc Cực. Sau khoảng 12.000 năm nữa trục Trái Đất sẽ hướng về sao rất sáng-sao Chức Nữ, và khi đó ở Bắc bán cầu tháng 1 sẽ là mùa hè, tháng 7 là mùa đông.

Hình 7: Góc nghiêng giữa trục quay của Trái Đất với mặt phẳng hoàng đạo dao động với chu kỳ chu kỳ 26.000 năm

- Khói bụi do hoạt động của núi lửa phun trào hoặc do sự va đập của các thiên thạch vào Trái Đất gây nên các vụ nổ rất lớn làm lớp không khí sát bề mặt đất bị che phủ ngăn cản năng lượng bức xạ mặt trời chiếu tới Trái Đất khiến cho Trái Đất bị lạnh đi. Khí phát ra từ núi lửa có chứa nhiều khí sulfur đioxit. Chất khí này kết hợp với hơi nước trong tầng bình lưu tạo thành mây với những giọt axit sulfuric nhỏ li ti. Những phần tử này tồn tại một vài năm trong khí quyển, phản xạ lại bức xạ mặt trời làm Trái Đất lạnh đi.

- Sự biến động của thành phần các chất khí trong khí quyển cũng luôn diễn ra, thường là khi thành phần hơi nước và điôxit cacbon (CO2) tăng lên làm cho nhiệt độ không khí cũng tăng lên. BĐKH do các quá trình tự nhiên này thường diễn ra rất chậm, trong thời gian dài hàng vạn năm. Bởi vậy phần lớn sinh vật trên Trái Đất vẫn có khả năng thích nghi được với sự BĐKH này và tồn tại được.

b. Hoạt động của con người và biến đổi khí hậu hiện đại

Theo các nhà khoa học, nguyên nhân chính gây BĐKH hiện nay do sự gia tăng nồng độ khí nhà kính trong bầu khí quyển. Vậy khí nhà kính là gì và nguyên nhân nào làm gia tăng lượng khí nhà kính?

Khái niệm khí nhà kính và hiệu ứng nhà kính

Nếu đi qua đồng ruộng vào mùa đông, chúng ta thấy người nông dân dùng các tấm ni lông che mạ để giữ ấm cho mạ trong những ngày giá rét . Ở châu Âu, để có những quả cà chua đỏ mọng, những quả dưa chuột tươi ngon trong mùa đông giá lạnh, người ta đã xây dựng những dãy nhà kính trên quy mô rất lớn, và đặt trong nhà kính hệ thống lò sưởi để trồng cây.

Hình 8. Tấm ni lông giữ ấm cho mạ trong những ngày giá rét

Vậy vì sao bên trong tấm ni lông, hay bên trong nhà kính lại ấm và cây vẫn phát triển được? Trong các trường hợp trên, ánh sáng Mặt Trời đi qua tấm ni lông hoặc kính làm không khí bên trong, cây cối và mặt đất nóng lên. Tuy nhiên kính và ni lông lại giữ không cho nhiệt thoát ra bên ngoài.

Các chất khí nhà kính tự nhiên trong khí quyển bao gồm hơi nước, Cacbon điôxit, mêtan, ôxít nitơ, ozôn. Theo các nhà khoa học, nếu không có các chất khí này, nhiệt độ trung bình của Trái Đất chỉ khoảng -18ºC và bề mặt Trái Đất sẽ vô cùng lạnh lẽo, không có sự sống.

Trong bầu khí quyển chứa các chất khí có vai trò giống như nhà kính. (Vậy khí nhà kính là gì?) Khí nhà kính là các chất khí có khả năng hấp thụ năng lượng do mặt đất phát ra, và tỏa năng lượng trả lại mặt đất, làm mặt đất ấm lên.

Nhờ bầu khí quyển của chúng ta có chứa một lượng khí nhà kính thích hợp, đặc biệt là nhờ hơi nước, nhiệt độ trung bình của Trái Đất chúng ta khoảng 15ºC. Khí nhà kính được ví như cái chăn, giữ cho mặt đất ấm hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho sự sống trên Trái Đất phát triển, sinh sôi, nảy nở, trăm hoa đua sắc.

Vậy Hiệu ứng khí nhà kính là gì?

Hiệu ứng nhà kính là hiệu quả giữ nhiệt do mặt đất phát ra của các chất khí nhà kính trong khí quyển, làm giảm lượng nhiệt thất thoát vào vũ trụ.

Các chất khí nhà kính nguồn gốc tự nhiên có vai trò điều hòa nhiệt độ ngày đêm, giữ ấm cho Trái Đất. Tuy nhiên các hoạt động của con người đã làm gia tăng đáng kể lượng khí nhà kính trong khí quyển làm cho nhiệt độ của bầu khí quyển gần Trái Đất và nhiệt độ bề mặt Trái Đất tăng lên khác thường.

- Sự gia tăng hàm lượng các chất khí nhà kính do tác động của con người

Trong tự nhiên, khí Cacbon điôxit phát thải trong quá trình hô hấp, do sự phân hủy xác sinh vật hoặc khí thoát ra từ núi lửa phun trào. Cacbon điôxit là chất khí có hàm lượng đứng thứ hai trong các khí nhà kính, sau hơi nước. Con người đã làm gia tăng đáng kể hàm lượng Cacbon điôxit. Để đáp ứng các nhu cầu về vật chất của con người, cuộc cách mạng công nghiệp đã diễn ra cách đây khoảng 200 năm ra và từ đó con người đã sử dụng ở quy mô công nghiệp than đá làm nhiên liệu, sau này là các sản phẩm của dầu mỏ, khí đốt.

Khi các nhiên liệu này bị đốt sẽ thải một lượng rất lớn khí nhà kính vào môi trường làm gia tăng lượng khí nhà kính trong khí quyển. Nếu như con người không hạn chế sử dụng các nhiên liệu trên, thì dự báo đến năm 2150 thành phần khí Cacbon điôxit trong khí quyển sẽ là 600 phần triệu. Khi đó, các sinh vật và con người sẽ đứng trước một đại thảm họa khí hậu.

Sự bùng nổ dân số trên thế giới đã buộc loài người phải chặt phá rừng để lấy đất ở và đất trồng trọt. Tuy nhiên, rừng có vai trò hấp thụ khí Cacbon điôxit trong tự nhiên và sự suy giảm diện tích rừng phá vỡ sự cân bằng khí Cacbon điôxit, làm gia tăng hàm lượng Cacbon điôxit trong khí quyển.

Mêtan cũng là chất khí nhà kính quan trọng. Mêtan thoát ra ngoài từ các hoạt động khai thác mỏ than, khí tự nhiên. Mêtan cũng phát thải từ những cánh đồng lúa nước và từ hệ tiêu hóa của đại gia súc móng guốc (dê, bò, cừu). Sự gia tăng dân số làm kéo theo sự gia tăng lượng lúa gạo và thịt đại gia súc móng guốc, tức là gián tiếp làm gia tăng nồng độ khí Mêtan trong khí quyển. Khí Mêtan đứng sau khí Cacbon điôxit về tiềm năng gây ra hiệu ứng nhà kính.

Ôxít nitơ tạo ra trong quá trình phân hủy các hợp chất của nitơrát trong đất và đại dương bởi vi khuẩn. Các hoạt động của con người như sử dụng phân bón nitơ để tăng năng suất cây trồng, đốt nhiên liệu hóa thạch góp phần gia tăng hàm lượng ôxít nitơ. Khí Ôxít nitơ đứng sau khí Mêtan về hàm lượng cũng như mức độ ảnh hưởng đến hiệu ứng nhà kính.

Không giống như Cacbon điôxit,Mêtan và Ôxit nitơ, Halocacbon không có nguồn gốc tự nhiên mà được tạo bởi con người. Halocacbon được sử dụng trong trong công nghiệp làm lạnh, công nghiệp tẩy rửa vi mạch của máy tính. Khí Halocacbon đứng sau khí Ôxít nitơ về tiềm năng gây ra hiệu ứng nhà kính.

Tóm lại, để đáp ứng nhu cầu vật chất ngày càng lớn và sự gia tăng dân số, con người đã khai thác kiệt quệ nguồn tài nguyên trên Trái Đất (sử dụng nhiên liệu hóa thạch như than, dầu mỏ, khí đốt; chặt phá rừng) làm gia tăng hàm lượng các chất khí nhà kính trong khí quyển gây ra BĐKH.

III. Tác động của biến đổi khí hậu đối với tự nhiên và mọi mặt hoạt động của con người

Hoạt động 3

Thầy/cô hãy độc lập suy nghĩ sau đó trao đổi nhóm để trả lời câu hỏi sau: - Nêu tác động của BĐKH đối với tự nhiên và mọi mặt đời sống của con người ?

Thông tin phản hồi cho hoạt động

BĐKH được đánh giá là một trong những hiểm họa ảnh hưởng lớn nhất đối với nhân loại trong thế kỷ 21. Các tác động của BĐKH ảnh hưởng tới mọi lĩnh vực của cuộc sống. Tuy nhiên, ở những lãnh thổ khác nhau thì mức độ ảnh hưởng do BĐKH gây ra cũng khác nhau. Việt Nam được đánh giá là một trong số các nước chịu tổn thương lớn nhất bởi những tác động của BĐKH.

Các tác động chính của BĐKH là: làm gia tăng các thiên tai gây ngập lụt trên diện rộng; làm mất đi một số loài động vật, thực vật; gây mất mùa, bệnh tật và dịch bệnh; gây ra những thiệt hại lớn về người và của. Đối tượng chịu tổn thương lớn nhất do BĐKH gây ra là nông dân nghèo, người già, phụ nữ và trẻ em.

BĐKH đã làm cho các thiên tai, đặc biệt là bão, lũ lụt, lũ quét, hạn hán ngày càng khốc liệt hơn. BĐKH ảnh hưởng rất rõ rệt đến đất nước ta. Vào mùa khô, lượng mưa quá ít gây hạn hán trên diện rộng là một trong những khó khăn mà người nông dân phải đối mặt.

- Làm gia tăng các thiên tai

Cường độ và thời gian hạn hán ngày một gia tăng đã kéo theo sự xâm nhập mặn ở vùng ven biển đang là thách thức lớn với sản xuất nông nghiệp. Vào mùa mưa, có những cơn mưa kỷ lục với cường độ rất lớn, thời gian rất dài đã gây lũ lụt ở đồng bằng, lũ quét và sạt lở đất ở miền núi gây thiệt hại nghiêm trọng về người và của.

Tháng 10 năm 2010 từ Nam Nghệ An đến Quảng Nam đã có mưa to đến rất to gây ra các trận lũ lớn từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế. Chỉ sau đó chưa đầy 10 ngày, ở các tỉnh miền Trung lại xuất hiện đợt lũ chồng lũ với đỉnh lũ cao chưa từng thấy. Nước lũ tập trung nhanh gây ngập lụt nghiêm trọng, kéo dài nhiều ngày làm cho thành phố Hà Tĩnh và 7 xã chìm trong biển nước.

Hình 9. Nước lu nhấn chìm huyệnNghi Xuân (Hà tĩnh)

Tại đồng bằng sông Cửu Long cơn lốc xoáy bất ngờ gây thiệt hại nặng nề cho người dân huyện Long Mỹ, tỉnh Hậu Giang làm 02 người bị thương, 100 căn nhà bị sập, 58 căn bị tốc mái và ước tính thiệt hại ban đầu là một tỷ đồng.

Triều cường gây ngập lụt hàng loạt tuyến đường ở TP Cần Thơ, trong đó có đường Phan Đình Phùng, quận Ninh Kiều. (Ảnh: GIA TUỆ )

Theo báo cáo của UBND tỉnh Hậu Giang, do tác động của BĐKH – Nước biển dâng, qua 05 tháng đầu năm 2013 trên địa bàn tỉnh Hậu Giang đã xãy ra 04 cơn lốc xoáy, 13 điểm sạt lở tại các huyện: Châu Thành, TX Ngã Bảy và TP Vị Thanh chiếm hơn 3.900m2 đất bị mất. Hạn hán mặn xâm nhập ngày càng gây gắt, độ mặn đo được 90/00 ở Vị Thanh và 12,10/00 ở huyện Long Mỹ làm cho 6000ha lúa hè thu không xuống giống được… Tổng thiệt hại chung lên 60 tỷ đồng.

Diện tích băng biển Bắc cực đang giảm 2,7% mỗi thập kỷ (2007). Băng tan, nước biển dâng, vùng ven biển bị ngập khiến các bãi triều bị chìm ngập trong nước biển, các nguồn lợi hải sản bị cạn kiệt. Ngoài ra, đồng ruộng vùng đất thấp có thể bị nhiễm mặn, xói mòn khiến năng suất lương thực và hoa màu bị suy giảm, nhà cửa bị ngập lụt khiến người dân phải di cư đến nơi ở mới.

- Ngập lụt vùng ven biển

Việt Nam chúng ta có những bãi tắm đẹp vào bậc nhất trên thế giới, như bãi tắm Lăng Cô, bãi tắm Mỹ Khê...có Vịnh Hạ Long ba lần được công nhận là di sản thiên nhiên thế giới. Tuy nhiên, khi nước biển dâng, nhiều bãi tắm đẹp, nhiều điểm tham quan nổi tiếng sẽ mất đi sự hấp dẫn, bị thu hẹp hoặc biến mất.

Nhiệt độ tăng, mưa thất thường, các hiện tượng thời tiết cực đoan khiến nhiều loài sinh vật không thể thích nghi với môi trường sống mới sẽ bị suy thoái dần hoặc tuyệt chủng. Nước biển dâng, xâm nhập mặn sẽ làm chết nhiều loài động-thực vật nước ngọt.

- Sự mất đi của một số loài sinh vật

Nước biển dâng sẽ làm môi trường sống của rừng ngập mặn biến động (thay đổi độ mặn, diện tích đất ngập nước giảm), gây ảnh hưởng đến sức sống của hệ sinh thái rừng ngập mặn, thu hẹp diện tích rừng ngập mặn, đe dọa sự sống của rất nhiều loài sinh vật sống trong rừng ngập mặn.

Rạn san hô được ví như rừng nhiệt đới dưới biển là một hệ sinh thái rất đa dạng, phong phú với nhiều loài sinh vật tồn tại chung sống. Tuy nhiên, đây lại là hệ sinh thái rất nhạy cảm, cần phải sống trong môi trường nước với nhiệt độ ổn định. Khi nhiệt độ nước biển thay đổi sẽ làm một diện tích lớn san hô bị suy thoái, thậm chí biến mất.

Nhiệt độ tăng làm cho sâu bệnh ngày càng phát triển mạnh, ảnh hưởng lớn đến năng suất cây trồng. Trong những năm gần đây, lũ quét, lũ lụt đặc biệt lớn và xảy ra thường xuyên hơn ở miền Trung và miền Nam gây ngập lụt trên diện rộng; vào mùa khô, hạn hán xảy ra hàng năm ở hầu hết các khu vực trong cả nước; các cánh đồng khi thì bị khô hạn, khi thì bị ngập úng khiến năng suất giảm. Do các hiện tượng thời tiết cực đoan quá khốc liệt, ví dụ như giá lạnh bất thường ở miền Bắc có thể dẫn đến mất trắng mùa màng.

- Mất mùa

Biến đổi khí hậu với các biểu hiện thời tiết cực đoan đã gây những thiệt hại nặng nề về người và của. Theo Ban chỉ đạo phòng chống lụt bão Trung ương, đợt lũ đầu tháng 10/2010 ở miền Trung nước ta đã làm chết 66 người, 19 người mất tích, 55 người bị thương, hàng nghìn ngôi nhà bị sập, hàng trăm nghìn ngôi nhà bị ngập, hư hỏng, tốc mái, 3700 ha lúa bị úng ngập, 17362 ha hoa màu bị ngập, đổ... thiệt hại vật chất lên tới 3190 tỷ đồng. Đợt lũ thứ hai làm 77 người chết, kèm theo những thiệt hại to lớn cho mùa màng và tài sản.

- Thiệt hại về người và của

Theo kịch bản BĐKH, nước biển dâng cho Việt Nam cho thấy, nếu nước biển dâng 1m thì: + Khoảng 39% diện tích đồng bằng sông Cửu Long, trên 10% diện tích đồng bằng sông Hồng và Quảng Ninh, trên 2,5% diện tích thuộc các tỉnh ven biển miền Trung có nguy cơ bị ngập. Khu vực thành phố Hồ Chí Minh có nguy cơ bị ngập tới trên 20% diện tích.

+ Cả nước có khoảng trên 4% hệ thống đường sắt, trên 9% hệ thống quốc lộ và khoảng 12% hệ thống tỉnh lộ sẽ bị ảnh hưởng. + Gần 35% dân số thuộc các tỉnh vùng đồng bằng sông Cửu Long, trên 9% dân số vùng đồng bằng sông Hồng và Quảng Ninh bị ảnh hưởng trực tiếp, riêng thành phố Hồ Chí Minh khoảng 7%, và các tỉnh ven biển miền Trung gần 9% dân số bị ảnh hưởng.

- Bệnh tật và dịch bệnhDo nhiệt độ tăng lên, các loài côn trùng gây bệnh và ký sinh trùng như muỗi phát triển nhanh hơn, nhiều hơn và các dịch bệnh truyền nhiễm như sốt rét, sốt xuất huyết, viêm màng não sẽ phát triển mạnh hơn.Hình 10. Muỗi và một số côn trùng, ký

sinh trùng mang bệnh có thể gây ra các dịch bệnh

Thiếu nước và nắng nóng làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh như: suy dinh dưỡng, tiêu chảy, các bệnh tim và phổi; ngập lụt, ô nhiễm cũng là nguyên nhân gây bùng phát các bệnh dịch. Nông dân và ngư dân nghèo ven biển, người già, phụ nữ và trẻ em là đối tượng dễ bị bệnh tật và dịch bệnh nhất. Tuy nhiên đáng lo ngại hơn, do BĐKH có thể xuất hiện nhiều bệnh mới. Gần đây đã xuất hiện nhiều loại bệnh gây tử vong cao như: SARS, cúm A/H5N1, cúm A/H1N1.

Hoạt động 4

Thầy/cô hãy độc lập suy nghĩ sau đó trao đổi nhóm để trả lời câu hỏi sau:

1. Ứng phó với BĐKH là gì ?

2. Nêu một số hoạt động ứng phó với

3. Nêu những hành động giảm nhẹ BĐKH ?

4. Nêu những hành động thích ứng với BĐKH ?

IV. Hành động ứng phó với biến đổi khí hậu

BĐKH trên thế giới và ở Việt Nam?

Thông tin phản hồi cho hoạt động 4

1. Ứng phó với biến đổi khí hậu

Ứng phó với biến đổi khí hậu là các hoạt động của con người nhằm thích ứng và giảm nhẹ các tác nhân gây ra biến đổi khí hậu.

Thích ứng với biến đổi khí hậu là sự điều chỉnh hệ thống tự nhiên hoặc con người đối với hoàn cảnh hoặc môi trường thay đổi, nhằm mục đích giảm khả năng bị tổn thương do biến đổi khí hậu và tận dụng các cơ hội do nó mang lại. Giảm nhẹ biến đổi khí hậu là các hoạt động nhằm giảm mức độ hoặc cường độ phát thải khí nhà kính.

2. Một số hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu trên thế giới và ở Việt Nam

BĐKH là vấn đề toàn cầu. Nếu như con người không có sự thay đổi trong các hoạt động công nghiệp và dân sinh, nếu như mỗi cá nhân không hành động ứng phó với BĐKH từ bây giờ, thì BĐKH sẽ tạo nên một thảm họa đối với môi trường sống của con người và sinh vật. Đứng trước thảm họa về BĐKH, cả thế giới đã đồng lòng chung tay cùng ứng phó với BĐKH.

Năm 1988, Ủy ban liên chính phủ về BĐKH được thành lập nhằm thu thập và đánh giá các bằng chứng, biểu hiện của BĐKH. Năm 1992, 155 nước trong đó có Việt Nam đã ký Công ước khung của Liên hợp quốc về BĐKH nhằm đạt được sự ổn định khí nhà kính trong khí quyển ở mức an toàn cho sự sống trên Trái Đất. Năm 1994, Việt Nam phê chuẩn và trở thành thành viên của UNFCC.

Năm 1997, hội nghị của UNFCC ký kết nghị định thư KYOTO về cắt giảm phát thải khí nhà kính đối với các nước công nghiệp. Năm 2002 Việt Nam phê chuẩn Nghị định thư KYOTO. Năm 2005, Nghị định thư KYOTO có hiệu lực ở Việt Nam. Trong thời gian qua, Việt Nam đã tham gia nhiều hoạt động quốc tế về BĐKH

Năm 2008 Việt Nam phê duyệt chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với BĐKH. Tháng 6 năm 2010, Việt Nam thông qua Luật sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả. Việt Nam đã tích cực hưởng ứng các phong trào Giờ Trái Đất (tắt các thiết bị điện không ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt trong thời gian từ 8h30 đến 9h30 tối ngày thứ Bảy trong tuần của tháng Ba hàng năm). Hiện nay đã có 30 tỉnh thành và hàng ngàn doanh nghiệp đăng ký tham gia Giờ Trái Đất.

3. Những hành động thích ứng với biến đổi khí hậu

Các hiện tượng thời tiết ngày càng cực đoan hơn, lũ lụt, lũ quét có thể xuất hiện bất ngờ không kịp đối phó. Để thích ứng với tác động của BĐKH cần học bơi ngay từ bây giờ. Đây là một cách rèn luyện thể lực và giúp ứng phó tốt khi gặp các thiên tai như lũ lụt, lũ quét, ngập úng.

- Tự bảo vệ mình trước thiên tai

Hãy mang theo quần áo ấm khi có thông báo về các đợt không khí lạnh, các đợt không khí lạnh tăng cường, vì nhiệt độ không khí có thể hạ rất thấp ảnh hưởng đến sức khỏe. Những ngày trời nắng nhớ đội mũ, khi ra đường nên bôi kem chống nắng để trách tác hại của các tia nắng ban ngày.

Việt Nam nằm trong vùng nhiệt đới, thường xuyên xuất hiện các cơn mưa dông. Sự nóng nên toàn cầu là tác nhân làm cho các cơn mưa dông xuất hiện nhiều hơn, tích điện nhiều hơn, sét có thể thường xuyên hơn và cường độ mạnh hơn. Hãy nhớ các kiến thức tránh sét, nên rút phích cắm các thiết bị điện trước các cơn mưa dông. Với các đường dây điện thoại hay dây điện vì nối với lưới bên ngoài nên rất có thể bị ảnh hưởng sét đánh lan truyền, nên tránh xa các đường dây điện thoại, các vật dùng điện với khoảng cách ít nhất là 1m, cần rút dây anten khỏi TV khi có dông.

Khi đang đi ngoài đường, tuyệt đối không trú mưa dưới cây to, tránh các khu vực cao hơn xung quanh, tránh xa các vật dụng kim loại như xe đạp, xe máy, hàng rào sắt..vì có thể bị sét đánh. Nếu xung quanh toàn cây xanh, thì hãy tìm chỗ thấp, tìm vị trí cây thấp để trú, người ở vị trí càng thấp càng tốt, tay ôm cổ, cố gắng phần tiếp xúc của người với mặt đất là ít nhất.

Nước ta có khí hậu nóng ẩm và nhiệt độ ngày càng tăng là nhân tố thích hợp để vi trùng, vi khuẩn, côn trùng phát triển gây bùng phát nhiều bệnh dịch. Gần đây đã xuất hiện nhiều loại bệnh mới, có mức độ tử vong cao như: SARS, cúm A/H5N1, cúm A/H1N1. Bởi vậy hãy tự bảo vệ sức khỏe của mình và mọi người bằng cách: giữ gìn vệ sinh, đi ngủ phải mắc màn, khi ốm nên nghỉ học và đi khám ngay để biết bệnh gì và cách chữa bệnh và phòng lây lan sang người xung quanh.

- Phòng các dịch bệnh

Khi có dịch bệnh tại nơi ở, hãy tự bảo vệ mình bằng cách cập nhập thông tin và làm theo các hướng dẫn phòng bệnh, thường xuyên xúc miệng bằng nước muối loãng (9‰) và đeo khẩu trang sạch, ăn nhiều hoa quả tươi để tăng sức đề kháng.

Thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao để nâng cao sức khỏe. Có cuộc sống luôn vui vẻ, chan hòa với bạn bè, ngoan ngoãn và lễ độ với người lớn sẽ giúp cho cơ thể khỏe mạnh. Thường xuyên quét nhà, giữ cho nhà của luôn sạch sẽ để bảo vệ cơ thể và là biện pháp thích ứng với BĐKH.

- Rèn luyện sức khỏe, bảo vệ cơ thể

Hình 14. Hãy thường xuyên tập thể dục để nâng cao sức khỏe

4. Những hành động giảm nhẹ biến đổi khí hậu

- Bảo vệ môi trường – giảm nhẹ BĐKH

- Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả- Rèn luyện sức khỏe bảo vệ cơ thể

- Sử dụng các nguồn năng lượng sạch, các thiết bị tiết kiệm điện. - Tiết kiệm năng lượng trong giao thông giảm nhẹ biến đổi khí hậu. - Thay đổi khẩu phần ăn hàng ngày. - Tăng cường đi bộ, xe đạp.... Có lợi cho sức khỏe góp phần giảm nhẹ biến đổi khí hậu.

- Tiết kiệm giấy nhằm giảm nhẹ biến đổi khí hậu

Cây xanh không những có vai trò hấp thụ khí Cacbon điôxit mà còn cung cấp ôxy cho môi trường, hấp thụ bụi làm môi trường xanh, sạch, đẹp hơn và giảm tác động của BĐKH. Tham gia trồng thật nhiều cây xanh và bảo vệ cây xanh là hành động giảm nhẹ BĐKH. Trước bàn làm việc, nếu để vài chậu cây xanh sẽ đem lại môi trường xanh, sạch đẹp và chắc chắn giúp chúng ta có cảm hứng hơn trong công việc.

- Bảo vệ môi trường – giảm nhẹ BĐKH

Cần phải hạn chế rác thải vì rác hữu cơ phân hủy tạo nên khí mêtan, tăng cường BĐKH. Ngoài ra cũng nên phân loại rác: rác hữu cơ có thể dùng để làm phân bón cây; giấy vụn, túi ni lông và nhiều loại rác thải khác có có thể dùng để tái chế. Thay đổi hành vi, thực hiện lối sống thân thiện với môi trường. Tuyên truyền các nội dung về bảo vệ môi trường là hành động thiết thực ứng phó với BĐKH.

Khi đi ra ngoài lớp học, phòng ở nên tắt các dụng cụ điện, ban ngày nên mở các cửa sổ để sử dụng ánh sáng tự nhiên và cũng giúp cho phòng ở thông thoáng hơn. Đối với các thiết bị điện như tivi, điều hòa, nếu để ở trạng thái chờ, vẫn tốn điện tương đương với một bóng đèn nhỏ, bởi vậy khi dùng xong các thiết bị điện hãy rút hẳn phích điện ra khỏi ổ điện, khi đó chúng ta vừa tiết kiệm điện và lại tăng tuổi thọ của thiết bị điện.

- Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả

Điều hòa nhiệt độ là thiết bị gia đình tiêu tốn nhiều điện năng nhất, nếu dùng điều hòa nên để nhiệt độ khoảng 26ºC hoặc cao hơn. Không nên cắm bình nóng lạnh suốt ngày đêm, trước khi tắm 10 phút mới bật bình nóng lạnh để tiết kiệm điện, không nên tắm nước quá nóng, vừa không tốt cho sức khỏe, vừa tốn năng lượng.

Chúng ta cũng nên tiết kiệm nước, vì nước sạch là tài nguyên quý giá, ngày càng bị cạn kiệt. Tiết kiệm nước bằng cách cho nước vào chậu để rửa tay, rửa mặt; nước thải có thể đùng để đổ vào bồn cầu, nước thải không có các chất tẩy rửa có thể dùng để tưới cây. Chúng ta nên trữ nước mưa để tưới cây, như vậy vừa tiết kiệm nước, vừa tiết kiệm điện bơm nước góp phần giảm thiểu tác động của BĐKH.

- Sử dụng các nguồn năng lượng sạch, các thiết bị tiết kiệm điện Hiện nay rất nhiều gia đình đã sử dụng các nguồn năng lượng sạch, thay thế cho nguồn năng lượng truyền thống ví dụ như sử dụng máy nước nóng dùng năng lượng mặt trời, sử dụng bếp năng lượng mặt trời để đun nấu.

Có rất nhiều thiết bị tiết kiệm điện có dán nhãn sử dụng năng lượng hiệu quả hoặc tiết kiệm năng lượng như bóng đèn compact, ti vi, tủ lạnh, điều hòa…. Chi phí ban đầu cho các thiết bị này có thể tốn kém, nhưng về lâu dài sẽ mang lại lợi ích kinh tế cao, vì không tốn nhiều tiền điện, lại góp phần giảm nhẹ tác động của BĐKH.

- Thay đổi khẩu phần ăn hàng ngày Khí nhà kính từ các ruộng lúa đóng góp 30% tổng lượng khí nhà kính mà nước ta phát thải ra (theo số liệu năm 2010), bởi vậy sử dụng nhiều lúa gạo cũng tác động đến BĐKH. Nên có chế độ ăn đa dạng, với các loại thức ăn ngoài gạo như ngô, khoai, sắn và nhiều rau. Khẩu phần ăn như vậy vừa đảm bảo sức khỏe, vừa góp phần giảm nhẹ tác động của BĐKH.

-Tiết kiệm năng lượng trong giao thông giảm nhẹ BĐKH

Hình 13. Hãy đi bộ khi quãng đường không xa

Tăng cường đi bộ hoặc đi xe đạp vừa có lợi cho sức khỏe, vừa góp phần giảm nhẹ BĐKH. Nên tích cực sử dụng hệ thống giao thông công cộng, giảm sử dụng phương tiện giao thông các nhân. Hạn chế đi lại bằng các phương tiện xe gắn máy là góp phần hạn chế sử dụng xăng giúp giảm thiểu tác động của BĐKH. Khi xe dừng đèn đỏ quá 30 giây, hãy tắt máy, vì khi xe máy dừng, do nhiên liệu không được đốt triệt để, thải ra môi trường nhiều khí độc, khí nhà kính và gây lãng phí nhiên liệu.

- Tiết kiệm giấy nhằm giảm nhẹ BĐKH Khoảng một nửa sản lượng gỗ khai thác từ rừng được dùng trong công nghiệp chế tạo bột giấy. Hàng năm đất nước chúng ta sử dụng hàng triệu tấn gỗ để sản xuất giấy các loại. Chính vì vậy hãy tiết kiệm giấy, không nháp vào giấy trắng, khi in, photo hay viết vở hãy dùng cả hai mặt giấy. Hãy thu gom sách vở cũ, không dùng đến để tái chế giấy. Tiết kiệm giấy là hành động bảo vệ rừng, góp phần tăng diện tích lá phổi xanh của Trái Đất, giảm nhẹ tác động của BĐKH.

Tìm hiểu và tham gia tích cực các hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu Hãy tìm hiểu các thông tin về BĐKH, để hiểu hơn về bản chất của BĐKH. Tham gia các tích cực hoạt động vì BĐKH như: + Chiến dịch 350.org, nhằm giảm nồng độ Cacbon điôxit trong khí quyển xuống 350 phần triệu. + Chiến dịch Giờ Trái Đất nhằm tiết kiệm điện năng để giảm lượng khí Cacsnonic và đánh thức sự chú ý của mọi người đối với bảo vệ môi trường

+ Phong trào Hành trình xanh nhằm bảo vệ môi trường… Tích cực tham gia tuyên truyền, thảo luận các vấn đề về biến đổi khí hậu cho người thân, cho cộng đồng, làm thay đổi hành vi, cách ứng xử của mọi người đối với BĐKH.

“Hãy hành động ứng phó với BĐKH ngay từ hôm nay, nghĩa là đã tự cứu mình và đã góp phần cứu Trái Đất của chúng ta khỏi thảm họa BĐKH ngày mai!”