بررسی ویژگیهای مهاجران کشور به تفکیک استان طی...

های مهاجران کشور به تفکیک استان بررسی ویژگی

0931-0931طی دورۀ 1قربان حسینی

2زاده اله رستمعلی ولی

چکیده

1931 -1931های مهاجران به تفکیک استان طی دورۀ هدف این مقاله، بررسی ویژگی

ر سرشماری سال های مهاجرت د باشد. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل ثانویه داده می

نفر محل سکونت خود را ترک کرده و در محلی غیر 1194555است. طی دورۀ مذکور 1931

دهد نسبت مهاجر به جمعیت در دورۀ اند. نتایج نشان می از محل اقامت قبلی خود ساکن شده

95درصد مهاجرین داخل استانی، 15از کل مهاجرین کشور نفر در هزار بوده است. 65مذکور،

اند. استان تهران از درصد اظهار نشده بوده 5درصد خارج از کشور و 2رصد بین استانی، د

است که باالترین تعداد مهاجران وارد شده و خارج شده را داشته و بعد از آن یهای استان

ها وارد رضوی، فارس، اصفهان است. اکثر مهاجران خارج شده از استان های خراسان استان

ساله که در سن فعالیت 11-23اند. اکثر مهاجران مرد و از بین جوانان وار شدههای همج استان

های کشور پیروی بوده است. علت عمدۀ مهاجرت در استان ،دنبال اشتغال و تحصیل هستند و به

ها عامل اشتغال، تحصیل، انجام یا پایان خدمت وظیفه و دستیابی از خانوار و در بعضی از استان

ها کمتر از تر بوده است. مدت زمان اقامت بیشتر مهاجران وارد شده به استان سببه مسکن منا

سال بوده است. 2

1931 -1931دورۀ ،یاستان اخلد مهاجران ،یاستان نیب مهاجرانهای مهاجران، واژگان کلیدی: ویژگی

1931-1931های مهاجرتی در دورۀ های داخلی و شناخت قطب مطالعه مهاجرت"این مقاله مستخرج از طرح پژوهشی با عنوان"

تخصصی جمعیت کشور انجام شده است.مطالعات و مدیریت جامع و بوده که در مؤسسه 3354/21با شماره

شناسی و کارشناس پژوهشی گروه مهاجرت، شهرنشینی و توزیع فضایی جمعیت مؤسسه مطالعات و ارشناسی ارشد جمعیتک-1

مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور تخصصی جمعیت عضو هیأت علمی گروه مهاجرت، شهرنشینی و توزیع فضایی جمعیت مؤسسه مطالعات و مدیریت جامع و -2

شورک

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0

http://populationmag.ir/article-1-26-fa.html

92/29شماره فصلنامه جمعیت 29

مقدمهاقتصادی در ارتباط ای دانست که با زمان، فرهنگ و شرایط توان پدیده پیچیده مهاجرت را می

عنوان یک نوع تطبیق و سازگاری اجتماعی در پاسخ به نیازهای اقتصادی، اجتماعی و است. به

شود، در سطح محلی، ملی و یا تحوالت فرهنگی که از جریان تغییرات جمعیتی ناشی می

های مهاجرت شامل، عوامل (. علل و زمینه113: 1963آید )شیخی، المللی پدید می بین

قتصادی )درآمد، اشتغال، تصرف زمین(، عوامل جمعیتی )سن، جنس، وضع تأهل(، عوامل ا

ها، خدمات ترابری و ارتباطات، خدمات مربوط به شیوۀ زندگی، سطح تحصیلی و فرصت

ای است که (. مهاجرت داخلی پدیده29: 1962اجتماعی و وسائل تفریحی است )لهسایی زاده،

توان آن را از اثرات فته و در حال توسعه به شدت جریان دارد و میامروزه در کشورهای توسعه یا

ای را تبعی صنعتی شدن و توسعه صنعتی دانست که از قرن گذشته میالدی تاکنون روند فزاینده

گیر در تمام عنوان جریانی جهانی و همه در پی داشته است. مهمترین عوامل این پدیده که به

صنعتی( تداوم دارد، به دو دسته عوامل جاذب شهرها که نتیجۀ کشورها )اعم از صنعتی و غیر

ترین اقدام شود و طبیعی مستقیم زندگی صنعتی است و در مقابل عوامل دافعه روستا تقسیم می

(.41: 1931روستائیان یعنی مهاجرت به شهرهای بزرگ را رقم زده است )اصالنی،

ترین عواملی است که ر یکی از اساسمهاجرت و چگونگی توزیع مجدد جمعیت در داخل کشو

های اجتماعی جامعه برای کنترل جمعیت و جهت دادن به جابجایی -گذاران اقتصادی سیاست

های اقتصادی به آن توجه دارند. در زمینۀ سوی قطب جمعیتی و نیز هدایت جمعیت به

ت هر منطقه های دموگرافیک نیز، تحقیق درباره تغییرات حاصل از مهاجرت در جمعی بررسی

(. مهاجرت یکی از چهار عامل اصلی تغییر و تحول 1: 1935بسیار ضروریست )مرکز آمار ایران،

تواند عالوه بر تغییرات دراز مدت و طوالنی، آثار سریع و دلیل ماهیت خود می جمعیت بوده و به

هایی را در لکوتاه مدتی را نیز در تعداد و ساختار جمعیت ایجاد کند و تعادل و یا عدم تعاد

(. بنابراین مهاجرت مهمترین 1: 1931وجود بیاورد )زنجانی، های تحت تأثیر خود به جمعیت

جایی جمعیت در داخل یک عامل خارجی تغییر تعداد و ساخت جمعیت است. حرکات و جابه

های زمانی موجب عمران و آبادی و یا رکود و عقب تواند حداقل در برخی از دوره کشور می

گی شود. امروزه برخی از مسائل و مشکالت کشورهای در حال توسعه را به چگونگی ماند

های داخلی بسته به (. مهاجرت166: 1961دهند )زنجانی، های داخلی آنها نسبت می مهاجرت

شوند و ممکن است در برخی از کشورها بعضی از اوضاع و احوال خاص کشورها از هم متمایز می

(. 131بیشتری داشته باشند )همان، ص انواع آن اهمیت و شدت

منظور شناخت تعداد شناسی در وهلۀ نخست به های داخلی در جمعیت بنابراین مطالعۀ مهاجرت

های جمعیتی، فرهنگی و الزم دربارۀ ویژگی های دست آوردن آگاهی مهاجران و سپس به

یر و تحول جمعیت است. گیرد و هدف از آن تعیین اثر مهاجرت در تغی اقتصادی آنان صورت می

شناخت مبدأ و مقصد مهاجران و طول مدت مهاجرت نیز از اهمیت و ضرورت خاصی برخوردار

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0


29 0931 -0931بررسي ويژگي هاي مهاجران کشور به تفکيک استان طي دورة

پیامدهای متعددی از جهت فرهنگی، اجتماعی، دارای مهاجرت (. 135: 1961است )زنجانی،

شناختی آن، تغییراتی است که در . یکی از پیامدهای جمعیتاستشناختی اقتصادی و جمعیت

ای دارد. نماید. در تحرکات جغرافیایی، عامل سن نقش عمده ساختار سنی و جنسی ایجاد می

ازدواج یا تمایل به ادامه ،ویژه مردان( قابلیت و توانایی کار ، از سنین رشد که افراد )بهمعموالً

شروع یابند جابجایی مکانی و تغییر محل اقامت تحصیالت در شهرهای بزرگتر و سایر نقاط را می

های سنی درصد قابل توجهی از افراد در محلی غیر از طوری که در برخی از گروه شود، به می

های داخلی و خارجی که دربارۀ بررسی (.41: 1931محل تولد خویش اقامت دارند )امانی

گیری برای مهاجرت با سن، جنسیت و مهاجرت انجام شده، توافق دارند که تمایل و تصمیم

(. 32: 1961تگی دارد )اوبرای، تحصیالت هبس

جنسی و سنی ترکیب و تعداد تغییر دهنده مهم عوامل از یکی مهاجرت شد گفته که همانطور

است. از آنجا که خیل عظیمی از تأثیرگذار ها استان در جمعیت توزیع بر است که جمعیت

در داخل شود و این جابجایی جمعیت کشور در طی یک دورۀ سرشماری دچار جابجایی می

ای برخوردار است. بنابراین گیرد بنابراین مطالعه مهاجرت داخلی از اهمیت ویژه کشور انجام می

های داخلی به تفکیک استان های جمعیتی و اجتماعی مهاجرت در این مقاله به مطالعۀ ویژگی

مهاجران شود و همچنین درصدد است تا به این سواالت که، تعداد و درصد پرداخته می

و کشور کل مهاجرت در خالص و شده( و خارج شده داخل استانی و بین استانی، هاجران وارد)م

چگونه بوده است؟ وضعیت مهاجرپذیری و مهاجرفرستی 1931 -31استان طی دوره تفکیک به

به چه صورتی است؟ وضعیت مهاجران برحسب سن، 1931 -31های کشور طی دوره در استان

به چه صورتی است؟ پاسخ 1931 -31اقامت مهاجران طی دوره جنس، علت مهاجرت و مدت

دهد.

پیشینه تحقیق

نشان داد که در 1931و 1961های های بین سال مطالعه مهاجرت دوره(، در 1933نوراللهی )

اند اند و یا از خارج کشور وارد شده نفر در کشور جابجا شده 12143143های مزبور فاصله سال

درصد اظهار 31/1درصد خارج از کشور و 14/2 ،درصد داخل کشور 36ی محل اقامت قبل که

6113699های کشور و نفر در بین استان 4664141کشور یاز مجموع مهاجران داخل اند. نکرده

ی، از مجموع مهاجرانی بین استان اند. های محل زندگی خود جابجا شده نفر در داخل استان

در سال .استاستان کهکیلویه و بویراحمد رایکمترین ببیشترین تعداد به استان تهران و

درصد از 12 .اند استان دیگر مهاجرفرست بوده 13 واستان کشور مهاجرپذیر 12، 1931

استان این وارد شده به مهاجران تعداد که بیشترین شده تهران شرقی وارد مهاجران آذربایجان

.است

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



15به این نتایج رسیدند که ،پژوهشی که انجام دادند(، در 1936راد ) قاسمی اردهایی و حسینی

به نسبت درصد این. اند جابجا شده کشور سیاسی قلمرو داخل در ایران کشور جمعیت درصد

از درصد 91 حدود 1961 سال در. است داشته افزایشدرصد 6/2درصد( 14) 1951 -61ۀ دور

در ،بود گرفته صورت ها استان درون در بقیه و کشور های استان بین در داخلی های مهاجرت

. است یافته افزایش درصد 41 به استانی بین های مهاجرت سهم 1931 سال در که صورتی

داشته اختصاص تهران استان به 1931 سرشماری در شده خارج و شده وارد مهاجران ترینشبی

مهاجرت مقصد عنوان به را تهران استان، استانی بین مهاجران درصد 91 حدود که طوری هب. است

بیان مهاجرت های علت .است بوده تهران استان مهاجران از درصد 16 و کرده انتخاب خویش

امر یک بیشتر که "از خانوار پیروی" علت گذاشتن کنار با که دهد می نشان پژوهش این در شده

ستجویج و شغلی انتقال کار، جستجوی) اشتغال عامل سه در ها علت ترین عمده است، تبعی

اقامت مدت حاظل از مهاجران بررسی. است شده خالصه وظیفه خدمت و تحصیل ،(بهتر کار

مدت به نسبت را بیشتری درصد (درصد 55) سال پنج از کمتر اقامت مدت که دهد می نشان

21 با سال یک از کمتر اقامت مدت سالیانه، بندی مقیاس برحسب. دارد بیشتر و سال پنج اقامت

داخلی های مهاجرت در پس. است داشته زمانی های دوره سایر به نسبت را یشتریب سهم درصد

بلند های مهاجرت از بیشتر مدت کوتاه های مهاجرت سهم 1961 - 31 دوره طی شده انجام

.است مدت

های بین استانی در ایران نشان داده است که بر اساس (، در بررسی مهاجرت1931زنجانی )

های محل درصد داخل شهرستان 99هزار مهاجر داخلی، 339میلیون و 4از 1951سرشماری

های مختلف درصد در بین استان 9/93های استان و درصد در بین شهرستان 6/23تولد خود،

درصد، کمترین نسبت جابجایی 1/5های کشور استان هرمزگان با اند. در بین استان جابجا شده

در مقابل سهم مهاجران بین استانی در آن بسیار باالست ،ودههای استان را دارا ب بین شهرستان

درصد مهاجران وارد شده 2/11رسد. در استان ایالم درصد کل مهاجران وارد شده می 2/56و به

های کشور قرار دارد. استان کردستان با را مهاجران داخل استانی تشکیل داده و در صدر استان

ها داراست. تهران ران بین استانی در مقایسه با دیگر استاندرصد کمترین نسبت از مهاج 4/11

خود جلب کرده است و موازنه مثبت خالص درصد بیشترین تعداد از مهاجران را به 5/93با

هزار نفر بوده است. در مقابل آن خوزستان 465بالغ بر 1951تا 1911مهاجرتی آن در دورۀ

هزار نفر موازنه منفی مهاجرتی در 226هاجرفرستی و هزار نفر م 943قرار داشته و با بیش از

هزار نفر موازنه منفی 221شرقی با های مهاجرفرست قرار داشته است. آذربایجان صدر استان

آید. حساب می مهاجرت مهمترین استان مهاجرفرست کشور به

در 9/93 درصد مهاجران بین استانی نسبت به دوره قبل کاهش یافته و از 1961در سرشماری

1961رسیده است. بر اساس آمارهای 1961درصد در سرشماری 3/94به 1951سرشماری

هزار 911اند. تهران با موازنه مثبت استان کشور مهاجرپذیر بوده 25استان از مجموع 5تنها

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



های اصفهان، خوزستان، قم، سمنان و یزد در نفر، بیشترین تعداد مهاجرپذیری را داشته و استان

و 1911های های بعدی قرار گرفته بودند. خوزستان به خاطر بازگشت مهاجران سال مرتبه

رغم فزونی مهاجران وارد شده این استان بر دارای موازنه مثبت مهاجرتی است. به 1951

نباید آن را استانی مهاجرپذیر تلقی کرد. 1961و 1951های مهاجران خارج شده در فاصله سال

های کرمانشاه، لرستان، ی همچنان مهمترین استان مهاجرفرست بوده و استانشرق آذربایجان

شرقی، همدان و اردبیل های آذربایجان های بعدی جای داشتند. استان همدان و اردبیل در مرتبه

(. 111-111: 1931اند )زنجانی، های سنتی مهاجرفرست بوده استان

های بین جمعیت مبدأ و مقصد در جابجایی ( به بررسی تأثیر حجم2115) 1تومیتا و هیواشی

دهد که در ژاپن حجم جمعیت مقصد، تأثیری مثبت اند. نتایج نشان می استانی در ژاپن پرداخته

های پرجمعیت نقاط جذب جمعیت هستند. و قوی در مهاجرت بین استانی داشته و استان

روش تحقیق

های باشد که از داده وصیفی و تحلیل ثانویه میروش تحقیق مورد استفاده در این مقاله، از نوع ت

های جمعیتی و اجتماعی مهاجران داخلی استفاده برای بررسی ویژگی 1931سرشماری سال

شده است.

های نسبت مهاجر به جمعیت، میزان مهاجرفرستی، میزان مهاجرپذیری، در این مقاله از شاخص

استفاده شده است.خالص مهاجرت، میزان خالص مهاجرت و نسبت جنسی

برای محاسبه این شاخص ابتدا تعداد مهاجران را به کل جمعیت نسبت مهاجر به جمعیت:

( تقسیم و در عدد 2دوره )جمعیت سرشماری قبلی + جمعیت سرشماری بعدی تقسیم بر میان

کنیم. ضرب می 1111

= نسبت مهاجر به جمعیت

ای خاص را طی دوره زمانی نسبت همه افرادی که منطقهعبارت است از : میزان مهاجرفرستی

به تعداد کل جمعیت آن منطقه در میانه همان دوره زمانی، ضرب در ،کنند مشخص ترک می

(.219: 1965هزار )زنجانی،

= میزان مهاجرفرستی

ستی ساالنه میزان مهاجرفر ،سال( تقسیم کنیم 1که اگر حاصل آن را بر طول دوره سرشماری )

آید. به دست می

1- Tomita & Hayashi

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



ای عبارت است از نسبت افرادی که طی دوره زمانی مشخص به منطقه میزان مهاجرپذیری:

به تعداد کل جمعیت آن منطقه در میانه همان دوره زمانی ضرب در هزار ،شوند خاص وارد می

(.214)همان:

= میزان مهاجرپذیری

سال( تقسیم کنیم میزان مهاجرپذیری ساالنه 1ل دوره سرشماری )که اگر حاصل آن را بر طو

آید. به دست می

عبارت است از حاصل تفریق تعداد افرادی که طی دوره زمانی معین وارد خالص مهاجرت:

( از تعداد افرادی که منطقه مذکور را طی همان دوره Iشوند ))وارد شدگان( منطقه مشخصی می

( خالص I=E(. اگر این دو رقم با هم برابر باشند یعنی )Eرج شدگان( کنند ))خا زمانی ترک می

شود. اگر تعداد مهاجران وارد شده بیش از مهاجران خارج شده باشد مهاجرت برابر با صفر می

( خالص مهاجرت مثبت و چنانچه تعداد مهاجران خارج شده بیش از مهاجران وارد E <Iیعنی )

منفی خواهد بود. اگر حاصل خالص مهاجرت مثبت باشد ( خالص مهاجرت E >Iشده باشد )

دهندۀ مهاجرفرست بودن منطقه است بیانگر مهاجرپذیر بودن منطقه و اگر منفی باشد نشان

(.214)همان:

مهاجرت به داخل= خالص مهاجرت -مهاجرت به خارج

دی که عبارت است از تقسیم خالص مهاجرت )حاصل تفریق تعداد افرا میزان خالص مهاجرت:

1شوند ) طی دوره زمانی معین وارد منطقه مشخصی میI از، تعداد افرادی که منطقه مذکور را )

Eکنند ) طی همان دوره زمانی معین ترک می. اگر 1111دوره، ضرب در ((، بر جمعیت میان2

اد شود. اگر تعد ( میزان خالص مهاجرت برابر با صفر میI=Eاین دو رقم با هم برابر باشند یعنی )

( این میزان مثبت و چنانچه E <Iمهاجران وارد شده بیش از مهاجران خارج شده باشد یعنی )

( این میزان منفی خواهد بود. E >Iتعداد مهاجران خارج شده بیش از مهاجران وارد شده باشد )

اگر حاصل میزان خالص مهاجرت مثبت باشد بیانگر مهاجرپذیر بودن منطقه و اگر منفی باشد

(.214دهندۀ مهاجرفرست بودن منطقه است )همان: نشان

= میزان خالص مهاجرت

میزان خالص مهاجرت ،سال( تقسیم کنیم 1که اگر حاصل آن را بر طول دوره سرشماری )

آید. ساالنه به دست می

1 - Immigration 2 - Emigration

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



عبارت است از حاصل جمع تعداد افرادی که طی دوره زمانی معین وارد ناخالص مهاجرت:

( با تعداد افرادی که منطقه مذکور را طی همان دوره Iشوند ))وارد شدگان( نطقه مشخصی میم

(.Eکنند ))خارج شدگان( زمانی ترک می

عبارت است از تقسیم ناخالص مهاجرت )حاصل جمع تعداد میزان کل )ناخالص( مهاجرت:

تعداد افرادی که طی ( باEکنند ) افرادی که منطقه مشخصی را طی دوره زمانی معین ترک می

.1111دوره، ضرب در ((، بر جمعیت میانIشوند ) همان دوره زمانی وارد منطقه مذکور می

= میزان ناخالص مهاجرت

سال( تقسیم کنیم میزان کل )ناخالص( 1که اگر حاصل آن را بر طول دوره سرشماری )

آید. مهاجرت ساالنه به دست می

در برابر هر انشناسی است که، عبارت است از تعداد مرد صطالح جمعیتیک انسبت جنسی:

ان.زناز صد نفر

= نسبت جنسی

ها یافته

0931تا 0931های های داخلی طی دوره حجم و نسبت مهاجرتروند تحوالت

جمعیت کل از مهاجران ، روند تحوالت نسبت مهاجر به جمعیت کشور )سهم1جدول شماره

در مقابل هر 1991 -41دهد. در دوره را نشان می 1991 -1931دوره( طی دوره ور در میانکش

نفر مهاجر در داخل کشور جابجا شده است. این روند در 143نفر جمعیت کل کشور، 1111

نفر رسیده و 141به 1911 -51نفر رسیده است. در دوره 163افزایش یافته و به 1941 -11

ه است. در این دوره شاهد افزایش تعداد مهاجران از لحاظ تعداد نسبت به روند کاهشی داشت

میلیون نفر به جمعیت افزوده شده نسبت مهاجر به 15هستیم اما چون حدود 1911سال

135، این نسبت افزایش و به 1961 -31و 1951 -61های جمعیت کاهش یافته است. در دوره

یشترین جابجایی مهاجران در همه دوره بوده است. در ب 1961 -31نفر رسیده است. در دوره

نفر از جمعیت 1111نفر مهاجر در برابر هر 65نسبت مهاجر به جمعیت به 1931 -31دوره

ساله بودن دوره اشاره توان یکی از دالیل آنرا به پنج کل کشور در میان سال رسیده است، که می

داشت.

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



0991 -0931هاجر به جمعیت کشور از سال متعداد . روند تحوالت نسبت 0جدول

تعداد مهاجران دوره جمعیت میان دوره نسبت مهاجر به جمعیت

)طی دوره(

41- 1991 22115314 9231911 143

11- 1941 23939394 1224631 163

51- 1911 41455923 1321521 141

61- 1951 14593611 3613661 151

31- 1961 51261591 12143143 135

31- 1931 62322625 1194555 65 (1931و مرکز آمار ایران، 1936منبع: )مشفق،

آمده 1931-31ها طی دوره ها به کل جمعیت استان روند تحوالت نسبت کل مهاجرین استان

(، 191های البرز ) است. بیشترین نسبت مهاجر به هر هزار نفر از کل جمعیت استان، برای استان

دهندۀ جابجایی زیاد ( نفر است که نشان113(، و سمنان )191(، بوشهر )191اسان جنوبی )خر

( و سیستان و 42های لرستان ) ها است. اما کمترین نسبت برای استان جمعیت در این استان

. (2جدول ) های مهاجرفرست هم هستند ( نفر و این دو استان جزو استان41بلوچستان )

نفر محل سکونت خود را ترک کرده و در محلی غیر از 1194555جموعاً م 1931 -31طی دورۀ

درصد( داخل 1/32اند. از این تعداد، محل اقامت قبلی ) محل اقامت قبلی خود ساکن شده

اند. درصد( نیز محل اقامت قبلی خود را اظهار نکرده 2/5درصد( خارج از کشور و ) 3/1کشور، )

شده )اعم از داخل استانی، بین استانی و خارج از کشور( به بیشترین تعداد کل مهاجرین وارد

(، 3/5(، اصفهان )4/6درصد(، خراسان رضوی ) 6/16های تهران ) های کشور برای استان استان

(، چهارمحال و بختیاری 3/1های ایالم ) ( درصد، و کمترین برای استان1/1( و البرز )5/5فارس )

نفر مهاجر داخلی در کشور، 1133914( درصد است. از 2/1) (، کهکیلویه و بویراحمد و قم1/1)

اند. بیشترین ها جابجا شده درصد( در داخل استان 1/15های و ) درصد( در بین استان 3/91)

(، فارس 5/3درصد(، خراسان رضوی ) 1/15های تهران ) مهاجران داخل استانی برای استان

(، ایالم و 4/1های قم ) ما کمترین برای استان( درصد ا2/1( و خوزستان )5/5(، اصفهان )2/3)

های ترتیب برای استان ( درصد بوده است. بیشترین تعداد مهاجرین بین استانی به3/1سمنان )

های کهکیلویه و بویراحمد، تهران، البرز، اصفهان و خراسان رضوی، و کمترین تعداد برای استان

ترتیب صد مهاجران وارد شده خارج از کشور بهچهارمحال و بختیاری و ایالم است. بیشترین در

های خراسان شمالی، اردبیل، های تهران، اصفهان، فارس و البرز و کمترین برای استان در استان

ایالم، زنجان، لرستان، کهکیلویه و بویراحمد و چهارمحال و بختیاری است. سهم مهاجرین خارج

5/9درصد( و بوشهر ) 1/4درصد(، یزد ) 2/4)درصد(، تهران 1/5های قم ) از کشور در استان

(.9درصد( از کل مهاجرین است )جدول

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



ها ها به کل جمعیت استان . نسبت تعداد مهاجران وارد شده به استان2جدول

)تعداد به هزار نفر( 0931-0931طی دورۀ

نام استان

0931-0931

تعداد مهاجران دوره جمعیت میاننسبت مهاجر به جمعیت

طی دوره()

87 1194777 82322827 کل کشور

16 213133 9554193 آذربایجان شرقی

51 166193 2366113 آذربایجان غربی

16 61315 1293922 اردبیل

31 966136 4613234 اصفهان

191 919311 2244612 البرز

63 42613 111539 ایالم

191 124413 313513 بوشهر

39 363311 11654939 تهران

52 14135 365136 چهارمحال و بختیاری

191 34532 543466 خراسان جنوبی

61 416531 1639641 خراسان رضوی

36 31614 393511 خراسان شمالی

11 242131 4419911 خوزستان

65 61195 331153 زنجان

113 62133 511431 سمنان

41 111419 2461191 سیستان و بلوچستان

32 954935 4455653 فارس

65 33153 1162939 قزوین

52 53212 1133211 قم

31 191153 1455311 کردستان

51 153111 2631611 کرمان

13 119512 1312915 کرمانشاه

111 51161 545454 کهکیلویه و بویراحمد

33 111163 1536111 گلستان

39 226131 2442353 گیالن

42 62152 1691931 لرستان

63 295932 2333133 نمازندرا

31 111451 1932513 مرکزی

31 121365 1431323 هرمزگان

59 113212 1691653 همدان

111 119995 1192529 یزد

1931بر اساس نتایج سرشماری سال منبع: محاسبه شده توسط نگارندگان

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



بررسی الگوهای مهاجرت

0931-0931های کشور طی دورۀ به استانشده واردی و خارجی داخلمهاجران . تعداد و درصد 9جدول

نام استان

کل

مهاجرین

وارد شده

مهاجرین

داخل استانی

مهاجرین

بین استانی

مهاجرین

خارج از کشور اظهار نشده

درصد تعداد درصد تعداد درصد تعداد درصد تعداد

2/7 942839 3/0 012103 3/91 0331328 0/17 9019428 1194777 کل کشور

6/1 11469 2/4 41193 2/93 934121 3/11 433264 363311 تهران

1/5 24491 9/1 1113 1/26 111955 6/51 256664 416531 خراسان رضوی

3/1 22113 1/2 3451 9/96 141431 4/14 211139 966136 اصفهان

1/6 26443 5/2 3924 2/21 69665 6/53 219346 954935 فارس

3/4 14131 1/2 5411 1/59 132661 6/23 31111 919311 البرز

9/6 16551 1/1 1123 2/21 51132 1/56 152911 242131 خوزستان

1/1 19161 6/1 1519 6/99 63511 1/51 142149 295932 مازندران

1/4 11111 2/1 491 2/93 35611 2/16 123331 226131 گیالن

1/5 19594 9/1 619 1/91 51163 1/52 123662 213133 شرقی آذربایجان

5/5 11665 9/1 166 5/21 93265 1/61 125311 166193 غربی آذربایجان

2/5 11111 9/2 9319 5/22 93126 3/53 115215 153111 کرمان

4/4 5514 1/1 633 3/99 11913 2/51 32453 111163 گلستان

4/4 1691 2/1 231 2/23 96119 9/56 33434 191153 کردستان

9/3 11991 5/9 4116 1/42 12219 1/45 16953 124413 بوشهر

2/6 3644 3/1 2131 1/49 12131 3/46 16356 121365 هرمزگان

3/1 5563 9/1 996 5/94 93252 9/13 56994 119512 کرمانشاه

2/1 1533 3/1 1356 3/45 11612 9/45 11136 111451 مرکزی

3/6 3433 2/1 251 1/42 41333 3/43 14454 113212 همدان

5/5 5631 1/4 4245 4/43 11193 3/93 41261 119995 یزد

9/3 3919 3/1 311 1/26 26256 6/52 52369 111419 سیستان و بلوچستان

3/6 6193 9/1 1195 6/91 91312 2/11 43132 33153 قزوین

1/1 4211 4/1 911 1/96 91954 5/16 43655 34532 خراسان جنوبی

1/5 4311 1/1 31 3/95 91153 1/16 45511 31614 شمالیخراسان

2/6 1451 2/1 149 9/41 91453 2/12 93451 61195 زنجان

5/5 4694 2/1 353 9/13 42115 1/94 24431 62133 سمنان

3/11 6651 2/1 149 2/91 21935 3/19 93613 62152 لرستان

1/1 9314 2/1 116 2/96 25931 1/16 41434 61315 اردبیل

1/6 1149 1/5 4132 6/56 45131 6/13 12632 53212 قم

1/1 9993 9/1 161 3/13 12333 6/64 43552 51161 کهکیلویه و بویراحمد

6/6 4111 9/1 131 3/26 11135 1/54 94651 14135 چهارمحال و بختیاری

3/5 2313 9/1 124 9/96 11352 5/11 29654 42613 ایالم

1931بر اساس نتایج سرشماری سال توسط نگارندگانسبه شده منبع: محا

5( تنها 1951 -1961های دارای خالص مهاجرت مثبت در دورۀ اول سرشماری ) تعداد استان

و 1961استان افزایش یافت )مرکز آمار ایران، 12( به 1961 -1931استان و در سرشماری )

کشور دارای خالص مهاجرت استان 19، 1931 -31استان کشور طی دورۀ 91(. از 1931

اند. مثبت بوده

های ، استان1931 -31های دارای خالص مهاجرت مثبت کشور طی دوره بندی استان در رتبه

های اول در هزار در رتبه 43در هزار و یزد با 56در هزار، سمنان 31البرز با میزان مهاجرپذیری

در هزار 4/24و 9/23، 3/93به ترتیب ها تا سوم هستند. میزان خالص مهاجرت در این استان

در هزار و میزان 91و 41های قم و زنجان با میزان مهاجرپذیری به ترتیب بوده است. در استان

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



بندی های آخر قرار دارند. در رتبه در هزار در رتبه 2/9و 2/4خالص مهاجرت به ترتیب با

های استان از استان 13، 1931 -31های کشور بر حسب میزان خالص مهاجرت طی دوره استان

ها، میزان خالص مهاجرت در اند. در بین این استان کشور دارای خالص مهاجرت منفی بوده

(، -6/13(، چهارمحال و بختیاری )-3/13(، کرمانشاه )-1/21های لرستان ) استان

های اول تا بهترتیب در رت ( در هزار بوده که به-1/12( و خوزستان )-9/19بلوچستان ) و سیستان

و 24، 91، 41، 91ترتیب ) ها به پنجم قرار دارند. همچنین میزان مهاجرفرستی در این استان

( در هزار، -5/1( و خراسان شمالی )-1/1(، خراسان رضوی )-6/1های تهران ) ( است. استان21

تی در های دارای خالص مهاجرت منفی قرار دارند. میزان مهاجرفرس های آخر استان در رتبه

(. 4در هزار است )جدول 91و 13، 99ترتیب های مذکور به استان

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



)میزان در هزار( 0931-0931های کشور طی دورۀ های منتخب برای استان . محاسبه شاخص4جدول

استان مهاجران

)بین استانی(

مهاجرین

خارج شده

میزان

مهاجرفرستی

میزان

مهاجرپذیری

خالص

مهاجرت

میزان خالص

مهاجرت

میزان کل

مهاجرت

3/95 -1/2 -6491 16 13 62113 51163 شرقی آذربایجان

4/23 -1/4 -19331 12 16 12255 93265 غربی آذربایجان

4/19 -1/11 -19334 21 92 41261 25931 اردبیل

1/43 5/3 45354 23 13 39591 141431 اصفهان

3/121 3/93 39391 31 41 33341 132661 البرز

2/52 -3/4 -2693 23 94 13611 11352 یالما

4/66 3/29 24132 11 26 26551 12219 بوشهر

3/54 -6/1 -21339 92 99 414313 934121 تهران

4/12 -6/13 -15641 16 95 91395 11135 چهارمحال و بختیاری

1/64 5/21 19552 46 26 16612 91954 خراسان جنوبی

3/96 -1/1 -1611 13 13 115116 111955 خراسان رضوی

3/53 -5/1 -125 91 91 91136 91153 خراسان شمالی

1/93 -1/12 -14141 19 25 111592 51132 خوزستان

3/15 2/9 9239 91 26 26161 91453 زنجان

3/119 9/23 13115 56 96 29431 42115 سمنان

3/94 -9/19 -99649 11 24 51111 26256 سیستان و بلوچستان

6/96 -5/1 -21341 15 22 33516 69665 فارس

4/13 -1/1 -5511 25 92 93419 91312 قزوین

1/65 2/4 4341 41 95 41941 45131 قم

5/15 -1/6 -11936 21 92 46441 96119 کردستان

1/23 -2/2 -5931 19 11 44413 93126 کرمان

9/51 -3/13 -93533 21 41 66311 93252 کرمانشاه

1/45 -5/5 -4916 21 25 16915 12333 ویراحمدکهکیلویه و ب

1/11 6/6 19622 23 21 96135 11913 گلستان

3/16 1/12 91119 91 29 15612 35611 گیالن

1/43 -1/21 -91353 14 91 51954 21935 لرستان

1/49 9/3 21963 25 13 14292 63511 مازندران

6/56 4/1 6534 96 91 44123 11612 مرکزی

3/51 2/1 3214 99 23 49391 12131 انهرمزگ

3/52 -1/11 -13494 25 96 54429 41333 همدان

5/61 4/24 25291 43 29 24314 11193 یزد


Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



های مهاجران ویژگی

بر حسب سن و جنس

ت را وضع و به این شکل بیان کرد: زنان در قانون مهاجر 1331در سال 1راونشتاین

اما بسیاری از مطالعات انجام شده در آسیا و افریقا خالف ،های کوتاه و نزدیک برترند مهاجرت

عمل آمده جنسیت وجه اختالف عمدۀ مهاجرت کنند. بر اساس مطالعات به این نظریه را ثابت می

عنوان نمایندۀ جوامع ت در بمبئی بزرگ بهنفع مردان است. مطالعا دهد و آن به را تشکیل می

(. 115: 1963جهان سوم حاکی از تسلط مردان در جریان مهاجرت است )شیخی،

که نتایج مطالعه قاسمی اردهائی ،اند ها مردان بیشتر از زنان مهاجرت کرده در همۀ استان

رصد کل مردان ، د1کند. بر اساس جدول شماره شماره ( هم این مطلب را تأیید می1936)

(، سیستان و 1/16(، هرمزگان )1/16(، ایالم )1/13های بوشهر ) مهاجر وارد شده در استان

( بیشتر از زنان و دارای باالترین نسبت جنسی هستند. در 4/15( و اردبیل )3/15بلوچستان )

ت. طور مساوی اس های گلستان و کهکیلویه و بویراحمد درصد مهاجرت مردان و زنان به استان

های ایالم و سیستان و بلوچستان های بوشهر و هرمزگان مهاجرپذیر اما استان استان

(، 111های کهکیلویه و بویراحمد ) مهاجرفرست هستند. کمترین نسبت جنسی برای استان

( است.111( و البرز )111گلستان )

توان در ترکیب ها مرد گزین بوده و این وضعیت را می مهاجرت داخل استانی در بیشتر استان

های گلستان، همدان، گیالن، لرستان، مازندران و ها بجز استان جنسی مهاجرین در همۀ استان

ها مشاهده نمود. در تعدادی از استان ،چهارمحال و بختیاری که بیشترین درصد برای زنان است

های ستانصورت مساوی است. باالترین نسبت جنسی برای مهاجرین داخل استانی در میان ا به

( 111شرقی ) ( و آذربایجان111(، هرمزگان )113های سیستان و بلوچستان ) کشور، برای استان

( است.31( و گلستان )33(، همدان )31های گیالن ) و کمترین نسبت جنسی برای استان

نفر مرد در 111، نسبت جنسی برای مهاجران داخل استانی 1های جدول شماره بر اساس یافته

بوده 129ها شدگان از استان و برای خارج 121استانی نفر زن، برای مهاجران بین 111مقابل

(، البرز 9/13های تهران ) های دیگر کشور وارد استان است. بیشترین درصد مهاجران از استان

های ( و کمترین درصد مهاجران وارد استان5/1( و خراسان رضوی )1/6(، اصفهان )6/3)

اند. از لحاظ جنسی، اکثر ( شده3/1(، چهارمحال بختیاری و ایالم )6/1حمد )کهکیلویه و بویرا

مهاجران مرد و مهاجرت آنها ممکن است به دالیل اشتغال، سربازی و آموزش باشد. تمایل به

دهد که نسبت جنسی های جدول نشان می مهاجرت در میان مردان بیشتر از زنان است. یافته

( 21: 1961از مهاجرین داخل استانی است. نتایج مطالعه مهاجرانی )مهاجرین بین استانی بیش

دهد. هم چنین چیزی را نشان می

1-Ravenstien

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



اند. بیشترین ها مرد و بقیه زن بوده درصد از مهاجران خارج شده از استان 2/11برای کل کشور

(، و 1/1(، فارس و البرز )3/1(، خراسان رضوی و خوزستان )4/21های تهران ) درصد برای استان

( است. بیشترین 3/1های کهکیلویه و بویراحمد، خراسان جنوبی و ایالم ) کمترین برای استان

خاطر های کشور از لحاظ جنسی برای مردان بوده و مردان به درصد مهاجران خارج شده از استان

شده شوند. باالترین نسبت جنسی در بین مهاجران خارج اشتغال و سربازی ناچار به مهاجرت می

( 114ترین برای استان البرز ) ( و پایین162غربی ) های کشور برای استان آذربایجان از استان

(. 1است )جدول

( با تأکید بر الگوی مهاجرت روستا به 11: 1963به نقل از طاهرخانی، 111: 1336) 1بورس

که عمدتاً از پیوندد. اول جوانان شهر معتقد است که مهاجرت همواره در دو نسل به وقوع می

کنند و دوم سالخوردگان و افراد بازنشسته که مهاجرت مناطق روستایی به شهرها مهاجرت می

نمایند. به اعتقاد او مهاجرت جوانان عمدتاً تابع عوامل اقتصادی و در ارتباط معکوس را تجربه می

11-23جوانان ، بیشتر مهاجران داخل استانی از بین 5با جستجوی کار است. در جدول شماره

های ساله است. جوانان بیشتر از دیگر گروههای سنی تمایل به مهاجرت دارند و در همۀ استان

ساله هستند که 51تا 91شود. بعد از جوانان میانساالن کشور چنین وضعیتی مشاهده می

تمایل بیشتری به مهاجرت دارند.

1-Bures

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



0931جنس و نسبت جنسی بر اساس سرشماری برحسبهای کشور در استانمهاجران . تعداد کل 1جدول

نام استان

از استان خارج شده وارد شده بین استانی داخل استانی کل مهاجران وارد شده

زن مردنسبت

جنسی زن مرد

نسبت


نسبت


نسبت

جنسی

121 331209 0131721 121 339373 0010313 101 0147113 0117373 111 2727017 2313171 کل کشور

515 11331 11561 581 13441 99312 501 26133 23661 541 11343 69513 بوشهر

515 3112 11133 591 1936 11151 508 11426 12996 511 13162 24136 ایالم

511 13391 21111 511 21451 91521 551 25365 91331 511 11321 53111 هرمزگان

541 24611 95911 511 11135 16161 559 23311 94153 512 49991 16122 سیستان و بلوچستان

520 13233 21365 581 3244 16146 504 13344 21511 529 91346 93313 اردبیل

521 11215 19143 519 14134 24563 501 92652 94162 521 11131 59122 کرمانشاه

520 11215 19143 521 22619 23925 508 13315 21914 522 45511 15621 یزد

518 6419 11243 511 12133 13165 508 29441 21921 522 93151 45192 خراسان جنوبی

511 91311 41533 544 25511 93423 555 51541 53191 520 31114 114134 شرقی آذربایجان

521 12195 11193 515 12123 13941 501 13114 21415 522 99312 41134 زنجان

511 13431 23311 549 14311 22119 504 49915 41133 551 51115 61112 کردستان

551 14133 15413 541 12953 16611 99 29912 29919 551 96363 49665 خراسان شمالی

555 21319 29121 521 22353 23644 505 21933 21533 554 11549 13322 مرکزی

524 11111 54131 541 21116 91331 505 31632 31113 555 114331 126231 خوزستان

528 49632 11391 540 91632 42334 500 125519 126294 555 162139 131319 فارس

551 49233 11999 522 59162 65929 502 111691 119943 555 163566 133421 اصفهان

512 13214 99112 519 14611 29121 99 59525 59234 550 34131 32343 غربی آذربایجان

514 11143 19441 551 13423 22166 500 12291 12251 550 94911 96636 سمنان

508 13315 21433 552 21399 24912 501 5913 5459 550 92421 91632 قم

554 16361 21492 525 14961 16426 501 24291 24351 509 42566 45431 قزوین

512 13333 21253 541 11411 22515 91 13169 16199 508 31361 36531 کرمان

521 11134 54199 521 43195 51291 502 192536 191136 508 135962 211913 خراسان رضوی

558 135145 213652 501 133511 134414 502 245141 211623 501 461133 119619 تهران

521 26433 99365 552 12119 19939 94 21116 13611 501 91136 95351 لرستان

520 23269 91111 559 21311 21194 88 23343 21115 501 19951 11342 همدان

510 19355 16361 529 5133 3113 94 16313 15346 504 25142 26514 چهارمحال و بختیاری

555 21611 23121 521 91592 49363 91 69431 53152 501 115913 121129 مازندران

555 25316 23631 521 93336 46313 95 53162 51329 501 112199 111112 گیالن

504 43931 11443 99 35345 31324 500 44315 41144 505 111419 112936 البرز

522 15392 21514 544 21331 91916 85 11132 41965 500 61532 61435 گلستان

529 6151 3631 550 5136 5312 91 24613 29319 500 92162 92519 کهکیلویه و بویراحمد

1931منبع: محاسبه شده توسط نگارنده بر اساس نتایج سرشماری سال

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



)مرد و زن( 0931-0931های سنی بزرگ طی دورۀ گروه برحسب داخل استانی مهاجران. درصد 7جدول

نام استان11-0 22-11 00-10 00 +

زن مرد کل زن مرد کل زن مرد کل زن مرد کل

0/2 1/2 1/2 1/28 7/11 2/10 2/10 0/12 2/12 1/21 1/21 8/21 کل کشور

1/1 0/2 1/2 0/29 0/11 5/15 1/41 1/41 4/44 0/22 1/25 9/25 شرقی آذربایجان

1/2 8/5 1/2 8/21 4/15 1/28 0/48 1/19 9/41 1/21 0/21 1/21 غربی آذربایجان

5/2 9/5 0/2 8/21 1/21 1/21 1/15 1/48 9/49 9/22 9/25 4/22 اردبیل

4/4 1/2 1/1 8/10 1/11 1/11 8/41 1/18 0/45 5/25 4/22 8/25 اصفهان

5/1 5/1 5/1 5/11 2/41 1/19 1/11 1/29 1/11 5/21 1/24 1/21 البرز

1/2 1/2 1/2 1/21 0/12 9/29 0/15 1/41 1/48 9/58 0/59 0/59 ایالم

1/5 4/5 1/5 9/24 9/12 0/29 8/48 0/45 1/44 1/24 1/24 1/24 بوشهر

1/1 1/1 1/1 4/11 5/41 8/19 8/11 4/29 5/11 4/21 2/24 8/21 تهران

1/5 4/5 1/5 0/24 1/12 5/28 1/48 8/18 9/41 1/21 4/21 1/21 چهارمحال و بختیاری

1/5 2/5 4/5 5/59 8/20 0/20 0/41 1/41 1/41 1/11 1/12 0/11 خراسان جنوبی

1/2 0/2 1/2 1/21 1/29 1/21 9/41 1/45 8/41 8/21 1/21 2/21 خراسان رضوی

1/2 1/5 0/2 1/58 0/22 1/20 4/15 1/10 0/15 1/21 2/21 1/21 خراسان شمالی

5/2 2/2 5/2 4/21 9/15 2/29 5/49 2/42 1/41 1/22 1/21 5/21 خوزستان

1/2 8/5 5/2 1/20 1/22 4/25 8/11 1/15 1/12 2/21 1/24 8/21 زنجان

5/2 0/2 0/2 8/21 4/12 5/29 5/48 5/45 1/44 0/24 1/24 1/24 سمنان

2/5 1/5 2/5 1/25 1/22 0/22 5/44 1/41 9/41 4/11 4/12 9/12 سیستان و بلوچستان

2/2 1/2 2/2 1/21 8/15 1/29 8/49 1/44 0/41 1/25 1/25 1/25 فارس

1/2 9/5 2/2 5/29 9/11 1/29 1/44 2/11 1/40 0/24 9/21 0/21 قزوین

1/2 1/2 1/2 1/29 1/11 1/11 9/40 8/12 8/11 1/21 1/21 4/21 قم

1/2 2/2 4/2 0/24 1/21 1/21 9/15 1/41 1/48 1/25 5/21 1/21 کردستان

1/5 1/5 1/5 0/25 2/21 1/21 4/11 5/48 8/15 5/22 5/24 5/21 کرمان

2/1 4/2 8/2 1/28 0/11 9/10 5/41 5/41 0/41 0/25 4/25 2/25 کرمانشاه

1/2 1/2 1/2 0/21 1/10 8/21 8/49 1/40 1/41 9/22 4/21 1/24 ویراحمدکهکیلویه و ب

1/5 1/5 4/5 0/24 8/15 1/21 8/12 1/19 9/41 8/25 0/21 5/24 گلستان

8/2 1/2 1/2 5/12 8/19 8/11 8/44 5/11 2/40 2/20 1/22 1/25 گیالن

4/2 1/2 4/2 2/21 0/11 1/10 1/10 4/18 1/44 0/25 4/24 1/22 لرستان

0/2 2/2 5/2 5/10 1/11 1/11 8/41 1/11 1/42 5/20 0/21 1/25 مازندران

0/1 0/2 1/2 2/21 1/14 9/10 2/41 8/18 1/42 1/21 1/24 2/24 مرکزی

5/5 4/5 1/5 8/25 0/21 1/21 5/12 0/48 9/49 5/21 1/21 1/21 هرمزگان

2/2 1/5 0/2 9/20 9/28 1/24 1/12 1/44 8/48 2/24 8/24 1/24 همدان

8/5 1/5 8/5 0/24 8/15 0/28 1/49 1/45 4/41 1/24 9/24 8/24 یزد


2/11ساله، 1-14درصد از مهاجران بین استانی در گروه سنی نوجوانان 9/16در کل کشور

1/2ساله و 91-51صد در گروه سنی در 1/23ساله، 11 -23درصد در گروه سنی جوانان

درصد از 11های کشور باالی سال به باال است. در اکثر استان 51درصد برای سالمندان

ساله( است. بیشترین درصد مهاجران وارد شده در 11 -23مهاجران وارد شده برای جوانان )

و کمترین برای مازندران های سیستان و بلوچستان، کرمان و ایالم گروه سنی جوانان برای استان

های البرز، تهران، خراسان رضوی، گیالن و لرستان، و چهارمحال و بختیاری است. در استان

درصد بوده که بیشترین 11ساله کمتر از 11 -23درصد مهاجران وارد شده در گروه سنی

که مالکی ساله 1-14درصد برای استان تهران و کمترین برای استان البرز است. در گروه سنی

های شود، بیشترین درصد مهاجران وارد شده در استان برای ساختار سنی جوامع محسوب می

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



های سمنان و ایالم است. بیشترین درصد لرستان و خراسان رضوی و کمترین برای استان

ساله است 51تا 91ساله و میانساالن و بزرگساالن 23تا 11مهاجران بین استانی برای جوانان (. 6ول )جد

)مرد و زن( 0931-0931های سنی بزرگ طی دورۀ گروه برحسب بین استانی مهاجران. درصد 8جدول

نام استان11-0 22-11 00-10 00 +


0/2 1/2 1/2 7/28 1/22 0/22 8/12 1/12 2/11 2/18 0/10 1/17 کل استانها 1/0 1/0 1/0 2/59 4/51 0/58 4/15 9/19 1/11 8/58 0/52 1/54 سیستان و بلوچستان

4/5 1/5 1/5 9/25 9/59 1/20 1/18 1/11 8/12 2/58 5/51 2/51 کرمان

2/5 8/0 9/0 1/21 1/21 2/24 4/11 2/11 1/12 5/51 1/50 1/52 ایالم

0/2 1/2 1/2 9/24 0/25 1/22 2/11 4/11 1/15 0/51 2/55 1/51 زنجان

2/1 1/1 4/1 0/59 5/20 1/59 1/10 2/10 1/10 4/51 5/52 1/52 سمنان

9/1 5/5 2/2 1/21 8/59 1/25 1/15 5/11 9/19 0/25 9/51 1/51 خراسان جنوبی

2/2 5/2 5/2 5/10 9/25 8/24 5/41 2/14 2/18 1/20 1/55 8/54 اردبیل

5/2 1/5 9/5 1/28 4/24 8/21 1/12 0/12 1/11 4/51 8/52 1/54 شرقی آذربایجان

5/5 5/2 1/5 4/25 1/21 5/24 4/10 8/14 1/11 5/51 1/51 8/51 کهکیلویه و بویراحمد

1/5 1/5 4/5 0/29 1/21 1/21 1/49 1/12 1/11 9/59 8/52 1/51 غربی آذربایجان

1/5 2/5 4/5 9/24 9/21 1/21 1/14 5/19 1/11 8/58 1/51 8/51 خوزستان

2/5 9/0 0/5 1/21 8/24 5/21 1/12 2/10 5/11 1/20 2/54 8/51 کردستان

8/5 2/5 4/5 9/29 5/24 1/21 1/41 0/12 1/11 1/20 1/52 1/51 کرمانشاه

1/5 9/5 8/5 4/22 5/21 0/21 9/11 1/11 1/11 5/58 1/51 1/51 یزد

5/5 0/5 0/5 5/21 1/24 9/24 2/15 1/11 0/11 1/22 1/51 5/59 خراسان شمالی

1/5 5/5 1/5 9/21 9/21 1/21 4/48 9/18 1/14 0/22 5/51 1/58 گلستان

1/1 1/5 4/1 0/21 4/21 1/21 1/12 1/11 5/14 4/51 2/51 2/51 همدان

0/2 0/2 0/2 2/29 2/21 1/21 2/49 8/11 1/11 1/59 9/54 9/51 فارس

1/0 8/0 8/0 4/21 1/29 4/28 1/15 1/14 4/11 1/25 9/54 1/51 هرمزگان

5/2 9/5 0/2 5/21 2/28 1/21 4/12 8/11 2/11 1/58 5/51 2/51 قزوین

1/2 1/2 4/2 1/24 5/28 4/21 2/14 2/15 1/12 1/58 4/58 1/58 قم

5/5 2/5 5/5 2/21 1/11 1/15 1/12 1/15 8/15 2/25 5/52 1/51 بوشهر

9/5 0/2 0/2 9/21 1/29 8/28 1/10 1/12 1/15 4/59 0/51 1/51 مرکزی

1/2 9/2 1/2 4/10 0/28 5/29 1/48 4/11 2/15 4/58 1/51 9/51 اصفهان

4/2 8/2 1/2 8/10 1/29 0/10 4/48 1/12 1/10 4/58 1/51 1/51 مازندران

1/5 4/5 1/5 5/21 1/29 1/28 1/49 2/15 1/10 1/25 1/51 4/59 چهارمحال و بختیاری

9/2 2/1 0/1 2/28 1/12 1/10 1/15 9/41 8/48 1/51 5/58 1/51 تهران

8/5 1/5 1/5 1/29 0/29 2/29 9/41 5/10 2/48 8/22 2/59 8/20 خراسان رضوی

1/5 1/5 1/5 2/28 1/11 5/15 1/48 0/44 5/41 9/25 1/20 2/25 لرستان

1/2 1/2 1/2 1/11 2/14 2/11 0/40 1/41 5/41 0/25 1/51 5/59 گیالن

1/4 4/4 1/4 9/11 2/42 1/19 0/40 9/12 1/11 8/58 1/20 1/59 البرز


ساله 23تا 11های کشور از میان جوانان درصد از مهاجران خارج شده از استان 1یشتر از ب

غربی، خراسان جنوبی، فارس و ها مانند آذربایجان اند، که این درصد در بعضی از استان بوده

51تا 91های سنی های کشور گروه درصد جمعیت است. در همۀ استان 51کردستان بیشتر از

اند. بیشترین درصد مهاجران خارج شده در ها اقدام به مهاجرت کرده ساله 14تا 1ساله بیشتر از

ساله است. برای مردان بیشترین درصد مهاجران 23تا 11های کشور برای جوانان همۀ استان

درصد 4/93درصد و کمترین برای استان البرز با 3/53غربی با بایجانخارج شده برای استان آذر

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



( و کمترین 1/51( و فارس )3/51های گیالن ) است. برای زنان بیشترین درصد برای استان

(. 3( است )جدول 5/93(، تهران )2/93های هرمزگان ) درصد برای استان های سنی بزرگ گروه رحسببهای کشور خارج شده از استان مهاجران. درصد 3جدول

)مرد و زن( 0931-0931طی دورۀ

نام استان11-0 22-11 00-10 00 +


0/2 1/2 1/2 7/28 1/22 0/22 8/12 1/12 2/11 2/18 0/10 1/17 ها کل استان 4/5 8/0 0/5 2/24 8/58 8/20 9/11 9/19 2/11 1/51 2/50 1/52 غربی آذربایجان

1/2 5/5 1/5 0/25 4/59 5/20 5/18 1/11 1/12 2/58 1/51 1/51 خراسان جنوبی

1/5 0/5 2/5 9/24 4/25 8/22 1/14 1/11 2/15 5/58 9/55 1/54 کردستان

1/5 1/5 1/5 0/22 1/21 5/24 1/10 4/10 1/10 1/51 9/55 4/51 فارس

4/5 5/5 1/5 1/24 2/21 9/21 8/10 9/18 8/19 2/51 4/52 8/52 گیالن

0/5 1/0 8/0 1/25 0/24 8/22 1/19 4/18 0/19 1/51 4/51 8/51 خراسان شمالی

9/0 9/0 9/0 9/24 4/21 1/21 1/18 1/19 9/18 1/51 2/51 2/54 ایالم

0/5 5/5 5/5 0/21 0/24 1/21 4/11 4/19 1/18 0/58 0/51 1/51 گلستان

4/5 9/5 1/5 9/21 8/21 0/21 1/11 2/18 0/18 1/51 8/51 0/51 کهکیلویه و بویراحمد

5/5 0/5 5/5 5/21 8/21 4/24 0/14 1/19 0/11 2/59 4/51 0/51 کرمان

0/2 4/5 1/5 1/24 4/21 9/24 1/11 1/11 8/11 8/51 0/51 2/51 زنجان

4/2 1/5 9/5 9/21 1/21 1/21 5/14 4/18 1/11 9/51 2/51 4/54 کرمانشاه

1/5 1/5 4/5 1/21 0/29 1/21 9/11 0/11 1/11 1/51 1/54 1/51 تیاریچهارمحال و بخ

4/5 1/5 1/5 1/24 1/24 1/24 1/14 1/11 1/11 1/58 4/51 1/51 خراسان رضوی

1/2 1/5 5/2 1/21 2/21 9/24 4/11 2/11 1/11 1/51 1/51 1/51 اردبیل

4/5 1/5 1/5 9/21 0/28 0/21 8/11 9/11 1/11 2/51 9/51 1/54 مازندران

4/2 8/5 0/2 5/21 1/21 2/21 5/11 8/11 8/11 0/58 1/51 1/51 شرقی آذربایجان

1/5 1/5 4/5 5/21 1/21 1/21 1/11 1/11 1/11 1/51 1/51 1/51 لرستان

1/5 0/5 5/5 2/21 9/24 9/21 4/11 1/11 1/11 1/51 1/51 1/51 یزد

5/2 4/5 1/5 2/21 4/28 0/21 8/11 1/14 2/11 8/51 1/51 9/51 همدان

8/5 8/5 8/5 1/21 1/29 1/28 9/11 8/12 1/11 0/51 0/51 9/51 اصفهان

5/2 8/5 9/5 4/21 1/10 5/29 4/12 1/10 4/15 1/51 1/51 5/51 مرکزی

1/5 1/5 1/5 5/10 1/21 1/28 1/41 5/11 1/10 9/20 1/51 9/58 سمنان

1/5 8/5 1/5 1/29 2/15 4/10 1/49 9/48 2/49 8/58 1/51 5/58 قزوین

5/5 0/5 0/5 5/10 1/10 1/10 1/41 1/10 4/48 0/21 1/51 9/59 بوشهر

2/5 2/5 2/5 9/21 8/21 4/21 9/19 1/11 4/48 9/10 2/25 0/21 سیستان و بلوچستان

1/2 8/2 1/2 1/12 8/29 9/10 1/44 8/10 5/48 0/20 4/51 0/58 خوزستان

1/5 1/5 1/5 1/21 1/12 0/10 1/41 1/41 2/41 5/21 2/22 1/22 قم

8/0 0/5 9/0 5/14 4/15 1/12 2/19 2/48 1/44 1/21 1/59 9/25 هرمزگان

1/1 8/1 8/1 0/11 0/11 1/11 1/19 9/40 1/40 4/20 5/58 5/59 تهران

2/2 1/2 4/2 5/11 9/11 1/11 9/45 4/18 5/40 1/20 0/25 8/20 البرز

1931بر اساس نتایج سرشماری سال سط نگارندگانمنبع: محاسبه شده تو

بر حسب علت مهاجرت

در مورد علل مهاجرت عقاید زیادی وجود دارد، ولی جملگی برآنند که پدیده مهاجرت در بیشتر

موارد رابطه مستقیمی با توسعه و پیشرفت اقتصادی نواحی مختلف دارد. به بیان دیگر هر اندازه

همان اندازه آن البته به مفهوم واقعی زیادتر باشد، به –درجه روستانشینی کمتر و شهرنشینی

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



(. الگوهای گزینشی بر حسب جنسیت در 99: 1966تر است )آسایش، جامعه توسعه یافته

مناطق مختلف متفاوت است. در بین مهاجران روستا و کوتاه فاصله، سهم مسلط از آن زنان

ان تحرک و کارشان وجود دارد، انگیزۀ است. در بین زنان، به دلیل موانع اجتماعی که در جری

طور کلی برای زنان در مقایسه با مردان، دالیل اقتصادی و آموزشی، کمتر کوچ متفاوت است. به

گیری مهاجرت بیشتر یک تصمیم(. بنابراین 33: 1961از دالیل خانوادگی اهمیت دارد )اوبرای،

ازدواج، آموزش و غیره باشد. علت عواملی از قبیل؛ کار، فردی است که ممکن است مبتنی بر

های مختلف شخصیتی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی مهاجرت برای افراد با ویژگی

دست آوردن کار باشد و برای هتواند ب ای می تواند متفاوت باشد. علت مهاجرت برای عده می

ای متفاوتی با خود ای تحصیالت، ازدواج و غیره. مشخص است که اینها نتایج و پیامده عده

های مهاجرت سازماندهی و ریزی برنامهۀ زمین در مهم های عامل از ییکهمراه خواهند داشت. به

.است مهاجرت علت از اطالع داخلی

ترتیب، پیروی از دهد. برای کل کشور به ها را نشان می ، علت مهاجرت به استان3جدول شماره

تجوی کار، جستجوی کار بهتر و انتقال شغلی( با درصد(، عامل اشتغال )جس 2/45خانواده )

(، انجام یا پایان خدمت وظیفه 5/11تر ) (، دستیابی به مسکن مناسب2/19(، تحصیل )3/14)

(، عوضعلی پور و همکاران 1933( درصد بوده است. ضرغامی )3/1(، پایان تحصیل )3/1)

اند. در همۀ تایجی دست یافته( در مطالعه خود به چنین ن1932( و مرکز آمار ایران )1933)

های کشور بیشترین علت مهاجرت، پیروی از خانوار است. دومین علت مهاجرت در استان

(، تهران 6/13(، بوشهر )9/15(، ایالم )1/19(، اصفهان )5/19غربی ) های آذربایجان استان

(، لرستان 4/14(، کرمانشاه )2/14(، قزوین )2/14(، خوزستان )15(، خراسان رضوی )9/16)

( درصد، عامل اشتغال بوده اما در 1/21( و یزد )2/24(، هرمزگان )3/16(، مرکزی )9/14)

شمالی، زنجان، جنوبی، خراسان شرقی، چهارمحال و بختیاری، خراسان های آذربایجان استان

سمنان، سیستان و بلوچستان، فارس، قم، کردستان، کرمان، کهکیلویه و بویراحمد، گلستان و

غربی، اردبیل، ایالم، شرقی، آذربایجان های مرزی آذربایجان ان، تحصیل بوده است. در استانهمد

جنوبی، خوزستان، سیستان و بلوچستان، کردستان، کرمانشاه، گلستان، شمالی، خراسان خراسان

درصد از علت ورود مهاجران انجام یا پایان 11تا 3هرمزگان و استان غیر مرزی زنجان، بین

شرقی، البرز، تهران، قزوین، گیالن و های آذربایجان وظیفه اعالم شده است. در استان خدمت

تر درصد از علت مهاجرت مهاجران وارد شده دستیابی به مسکن مناسب 12مازندران باالی

اعالم شده است.

های کشور، بیشترین درصد مهاجرانی که ، در بین استان3های جدول همچنین بر اساس یافته

(، یزد 6/13های بوشهر ) ترتیب برای استان اند به ها شده خاطر جستجوی کار، وارد این استان هب

خاطر ( درصد. بیشترین درصد به5/3( و تهران )6/3(، مرکزی )1/11(، هرمزگان )3/11)

(، خراسان 3/4(، یزد )6/1(، هرمزگان )3/1های بوشهر ) ترتیب برای استان جستجوی کار بهتر، به

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



ترتیب برای خاطر انتقال شغلی، به ( درصد. بیشترین درصد به5/4( و مرکزی )3/4ی )رضو

(، بوشهر 5/5(، لرستان )9/3(، سیستان و بلوچستان )4/3(، هرمزگان )4/3های ایالم ) استان

های ترتیب برای استان خاطر تحصیل، به ( درصد. بیشترین درصد به1/5( و کرمانشاه )1/5)

( درصد. بیشترین درصد 1/21( و زنجان )3/26(، سمنان )1/23جنوبی ) خراسان(، 9/91کرمان )

(، 4/19(، ایالم )5/11های اردبیل ) ترتیب برای استان خاطر انجام یا پایان خدمت وظیفه، به به

تر، خاطر دستیابی به مسکن مناسب ( درصد. بیشترین درصد به1/12( و کرمانشاه )2/19زنجان )

( درصد 4/12( و قزوین )1/19(، گیالن )9/14(، مازندران )1/15های البرز ) ستانترتیب برای ا به

بوده است.

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



0931-0931علت مهاجرت طی دورۀ برحسب های کشور وارد شده به استانمهاجران . درصد کل 3جدول استان و علت

مهاجرت جمع

جستجوي

کار

جستجوي

کار بهتر

انتقال

شغلی تحصیل

پايان

تحصیل

يا پايان انجام

خدمت وظیفه

دستیابی به مسكن

تر مناسب

پیروي از

خانوار ساير

اظهار

نشده

1/2 2/0 2/10 0/10 8/1 8/0 2/11 1/1 8/1 0/0 1111000 کل 1/2 1/1 1/40 1/52 4/9 1/0 2/51 1/4 5/1 4/1 209598 شرقی آذربایجان

1/1 1/1 4/41 4/50 1/1 1/0 4/51 1/4 1/1 1/1 511119 غربی آذربایجان

5/2 2/1 9/45 1/1 1/51 5/2 2/54 1/4 1/1 9/1 10901 اردبیل

9/5 5/8 48 1/55 5/1 1/0 9/55 5/4 1/1 1/1 111091 اصفهان

2/2 9 5/11 1/51 1/0 2/0 8/5 5/1 1/1 9/1 101810 البرز

2/2 1/4 9/18 9/1 4/51 1/1 4/54 4/8 8/2 5/1 42119 ایالم

2/2 4/1 1/45 5/1 0/1 1/0 2/50 5/1 9/1 1/58 524418 بوشهر

1/2 1/1 1/15 5/51 1/5 1/0 1/1 1/1 0/4 1/9 918855 تهران

2/1 1/1 1/42 0/55 2/1 9/0 1/59 8/4 1/1 1/1 14591 چهارمحال و بختیاری

2/5 9/1 2/18 1/1 1/9 5/5 5/28 1/1 5/1 1/1 84192 خراسان جنوبی

1/2 8/1 1/41 1/1 1/1 0/5 5/54 0/1 8/4 2/1 401180 خراسان رضوی

8/5 1/1 4/11 1/1 2/55 2/2 5/22 1/4 2/4 1/4 85114 خراسان شمالی

2/1 1/1 5/41 1/50 9/1 1/0 2/52 2/1 5/1 9/1 242585 خوزستان

8/5 1/1 1/14 1/1 2/51 0/5 1/21 8/1 2/1 2/4 11111 زنجان

5/2 4/4 1/11 1/1 2/1 4/0 8/21 1/4 8/1 4/8 12098 سمنان

1/1 1/1 2/42 0/1 5/9 1/0 5/20 1/8 1/2 1/4 500411 سیستان و بلوستان

5/2 8/1 1/42 1/9 5/1 4/5 0/58 1/4 9/1 9/1 114191 فارس

2/2 1/1 1/49 4/52 1/1 4/0 1/9 1/1 1/1 9/1 89518 قزوین

9/5 2/1 2/49 1/1 2/2 1/0 9/59 9/1 1/1 2/1 18202 قم

1/5 5/4 8/41 9/1 9/8 8/5 4/51 1/1 1/1 1/1 515118 کردستان

1/2 0/1 5/14 2/1 2/1 9/0 1/15 1/4 0/1 2/1 518115 کرمان

0/2 5/1 1/41 4/8 5/52 0/5 1/55 0/1 1/2 1/1 551152 کرمانشاه

4/5 5/4 8/49 9/8 8/2 2/2 5/59 1/4 8/2 2/4 11511 کهکیلویه و بویراحمد

4/5 8/1 9/15 2/9 9/8 0/5 8/55 1/1 4/1 0/1 515518 گلستان

4/5 1/8 8/15 0/51 5/1 0/5 4/1 1/4 1/1 1/1 221581 گیالن

2/1 0/1 2/41 1/9 8/1 0/5 2/54 1/1 5/1 1/4 12012 لرستان

4/2 8/1 2/41 1/54 9/1 8/0 1/55 2/4 1/1 4/1 211182 مازندران

1/5 2/1 1/41 1/1 0/1 1/0 9/52 1/1 1/4 1/9 550411 مرکزی

1/2 8/2 4/40 8/4 1/8 1/0 0/51 4/8 1/1 5/50 520911 نهرمزگا

2/2 1/1 1/18 1/1 5/9 8/0 2/24 5/1 4/1 1/1 509202 همدان

0/2 1/1 1/40 2/1 1/4 1/0 9/59 9/1 8/4 8/55 501111 یزد

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



(، عامل4/49ترتیب، پیروی از خانوار ) علت مهاجرت برای کل مهاجران وارد شده بین استانی به

(، دستیابی به مسکن 1/11(، انجام یا پایان خدمت وظیفه )3/19(، تحصیل )3/13اشتغال )

ترین علت مهاجرت مهاجران وارد شده ( درصد است. عمده2/1( و پایان تحصیل )2/4تر ) مناسب

بین استانی بجز در استان بوشهر پیروی از خانوار بوده است که در استان بوشهر اشتغال عامل

های مرزی کشور بعد های دیگر کشور است. در استان جرت مهاجران وارد شده از استانعمده مها

ها از عامل پیروی از خانوار، انجام یا پایان خدمت وظیفه دلیل مهاجران وارد شده به این استان

شرقی، خراسان جنوبی، سمنان، فارس، قم، کرمان، کهکیلویه های آذربایجان بوده است. در استان

راحمد، مازندران، همدان و یزد بعد از عامل پیروی از خانوار، تحصیل عامل عمده مهاجرت و بوی

ها است. مهاجران وارد شده به این استان

0931-0931طی دورۀ . درصد مهاجران وارد شده بین استانی برحسب علت مهاجرت01جدول استان و علت

مهاجرتجستجوي

کارجستجوي کار

بهترانتقال شغلی

تحصیلپايان تحصیل

انجام يا پايان خدمت وظیفه

دستیابی به مسكن تر مناسب

پیروي از خانوار

ساير

1/7 4/49 2/4 0/01 2/0 3/09 9/7 0/1 1/3 کل استانها 5/2 8/11 1/5 8/1 1/0 1/1 5/1 1/1 8/21 بوشهر 8/1 0/49 1/4 4/2 1/0 8/50 4/1 4/1 2/54 تهران

0/2 9/45 1/0 8/54 1/0 1/1 8/55 9/1 5/51 هرمزگان 1/1 2/11 1/5 9/1 1/0 8/24 1/4 1/1 1/52 یزد

0/1 5/41 9/2 1/9 1/0 5/51 5/4 1/1 0/52 مرکزی 9/1 8/44 1/1 8/55 1/0 2/55 1/1 1/1 2/50 قزوین 0/4 2/15 4/5 1/50 1/0 5/14 1/4 0/4 2/9 سمنان

4/9 9/14 2/54 1/0 1/0 2/2 9/1 4/4 9/8 البرز 9/4 5/19 2/2 1/51 0/5 5/54 1/9 1/4 1/1 وزستانخ

1/1 0/41 5/2 8/2 1/0 1/21 8/4 8/1 1/1 قم 2/8 0/41 9/2 8/55 1/5 2/50 0/1 4/1 9/1 خراسان رضوی

5/1 0/29 1/5 1/22 1/1 1/51 5/55 1/1 8/1 ایالم 1/1 5/18 0/2 9/21 5/2 8/50 9/1 4/1 8/1 کرمانشاه 1/8 1/44 0/4 1/8 0/5 8/51 5/1 4/4 1/1 اصفهان

4/4 9/11 8/2 4/8 4/1 1/21 9/1 1/1 4/1 کهکیلویه و بویراحمد 5/1 5/40 0/1 1/51 1/1 1/55 2/1 1/1 1/1 خراسان شمالی

1/1 1/40 4/1 8/52 1/5 8/54 5/1 8/4 5/1 چهارمحال و بختیاری 1/4 1/10 1/5 2/51 2/5 9/28 1/1 1/1 5/1 کرمان 0/1 8/11 4/1 1/1 1/5 1/51 1/9 4/4 0/1 لرستان 1/1 2/18 1/2 1/54 8/2 1/51 8/1 9/1 8/4 فارس

0/1 5/40 1/1 1/50 1/5 5/59 9/1 1/1 8/4 مازندران 1/1 1/11 1/2 4/59 1/5 5/51 8/1 1/4 8/4 آذربایجان غربی

9/9 1/41 0/1 9/50 1/5 1/1 8/1 2/1 1/4 گیالن 4/41 4/19 4/2 8/59 2/1 0/51 1/8 2/4 1/4 کردستان

4/1 1/11 5/1 2/21 9/2 1/50 4/4 9/1 2/4 اردبیل 1/1 1/12 1/2 1/21 1/5 9/59 1/1 8/1 2/4 زنجان 2/1 9/11 5/1 1/52 2/5 4/22 1/1 1/4 0/4 همدان 2/1 1/42 0/1 4/58 0/2 1/52 9/1 9/4 9/1 گلستان

0/2 1/15 8/0 5/21 1/0 1/22 0/52 0/1 1/1 سیستان و بلوچستان 8/1 9/14 2/1 0/51 9/0 5/21 1/1 0/4 1/1 آذربایجان شرقی

8/4 4/11 1/5 1/20 4/5 4/20 1/1 5/4 1/1 خراسان جنوبی


Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



خیاطر های این جدول، بیشترین درصد مهاجرانی بیین اسیتانی کیه بیه همچنین بر اساس یافته

(، 2/14(، تهران )3/25های بوشهر ) ترتیب وارد استان اند، به جستجوی کار اقدام به مهاجرت کرده

خاطر جستجوی کیار ( درصد. بیشترین درصد به1/12( و مرکزی )5/12(، یزد )1/19هرمزگان )

( 6/1)(، و مرکیزی 4/5(، تهیران ) 1/6(، بوشیهر ) 3/6هیای هرمزگیان ) ترتیب وارد استان بهتر، به

هیای سیسیتان و بلوچسیتان ترتیب وارد اسیتان خاطر انتقال شغلی، به درصد. بیشترین درصد به

خیاطر ( درصید. بیشیترین درصید بیه 6/3( و لرسیتان ) 1/11(، اییالم ) 3/11(، هرمزگان )1/12)

( و 5/21وبویراحمد ) (، کهکیلویه3/23(، کرمان )1/94های سمنان ) ترتیب وارد استان تحصیل، به

ترتییب وارد خیاطر انجیام ییا پاییان خیدمت وظیفیه، بیه ( درصد. بیشترین درصد بیه 3/24یزد )

( 1/29وبلوچسیتان ) ( و سیسیتان 6/29(، زنجیان ) 3/29(، کرمانشیاه ) 2/25های اردبییل ) استان

هیای البیرز ترتییب وارد اسیتان تر بیه خاطر دستیابی به مسکن مناسب درصد. بیشترین درصد به

(.11( درصد بوده است )جدول 9/4( و تهران )1/1(، گیالن )4/1وبختیاری ) محال(، چهار2/14)

(، 2/43ترتییب، پییروی از خیانوار ) هیا بیه علت مهاجرت مهاجران داخل استانی برای کل استان

( 1/11( و عامیل اشیتغال ) 6/19(، تحصیل و پایان تحصیل )5/11تر ) دستیابی به مسکن مناسب

عامل عمده مهاجران داخیل اسیتانی است تبعی امر یک بیشتر که نواردرصد است. پیروی از خا

شرقی و غربی، اصفهان، البرز، تهران، خوزستان، قزوین، قم، گیالن های آذربایجان است. در استان

هیا تحصییل و عامیل اشیتغال بعید از تر و در بقیه اسیتان و مازندران دستیابی به مسکن مناسب

رت هستندپیروی از خانوار عامل مهاج

های کشیور، بیشیترین درصید مهیاجران های این جدول، در بین استان همچنین بر اساس یافته

هیای ترتییب بیرای اسیتان اند به خاطر جستجوی کار، اقدام به مهاجرت کرده داخل استانی که به

خیاطر ( درصد. بیشترین درصد بیه 9/5( و مرکزی )9/5رضوی ) (، خراسان4/5(، یزد )6/6بوشهر )

(، 5/9(، بوشییهر )5/4رضییوی ) هییای خراسییان ترتیییب بییرای اسییتان جسییتجوی کییار بهتییر، بییه

ترتییب خاطر انتقال شغلی، به ( درصد. بیشترین درصد به1/9( و کردستان )1/9غربی ) ن آذربایجا

( درصید. 1/1( و هرمزگان )5/1(، بوشهر )3/5(، ایالم )1/6بلوچستان ) و های سیستان برای استان

جنیوبی (، خراسیان 5/99هیای کرمیان ) ترتیب بیرای اسیتان خاطر تحصیل، به درصد به بیشترین

( درصیید. بیشییترین درصیید 1/26( و همییدان )1/23شییمالی ) (، خراسییان1/91(، زنجییان )2/92)

(، 5/6(، اییالم ) 3/3هیای اردبییل ) ترتییب بیرای اسیتان خاطر انجام یا پایان خدمت وظیفه، به به

خیاطر دسیتیابی بیه ( درصد. بیشیترین درصید بیه 4/5شرقی ) آذربایجان ( و5/5شمالی ) خراسان

(، قیم 1/21(، مازنیدران ) 3/29(، البرز )3/21های تهران ) ترتیب برای استان تر، به مسکن مناسب

(.11( درصد بوده است )جدول 1/13( و قزوین )6/21)

1931-1931 های کشور طی دورۀ علت مهاجرت برای کل مهاجران خارج شده از استان

(، انجام یا پایان خدمت 3/19(، تحصیل )3/13(، عامل اشتغال )4/49ترتیب، پیروی از خانوار ) به

( درصد بوده است. 2/1( و پایان تحصیل )2/4تر ) (، دستیابی به مسکن مناسب1/11وظیفه )

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



ی از خانوار عامل پیروی از خانوار در میان زنان و کودکان بیشتر است. عامل اشتغال بعد از پیرو

های کشور دومین علت مهاجرت است. در غربی در دیگر استان بجز در استان آذربایجان

های مرزی کشور انجام یا پایان خدمت وظیفه یکی از عوامل اصلی مهاجرت برای مردان استان

بوده است.

ان های کشیور، بیشیترین درصید مهیاجر های این جدول، در بین استان همچنین بر اساس یافته

ترتییب بیرای بیه ،انید خاطر جستجوی کار، اقدام به مهیاجرت کیرده که به ها شده از استان خارج

( و 2/19وبختییاری ) (، چهارمحیال 9/19(، اردبییل ) 6/19(، همیدان ) 1/11هیای گییالن ) استان

ترتییب بیرای خاطر جسیتجوی کیار بهتیر، بیه ( درصد. بیشترین درصد به1/19شمالی ) خراسان

( درصید. بیشیترین درصید 4/5( و همدان )4/5(، مرکزی )4/5(، اردبیل )3/5گیالن ) های استان

(، 3/11(، هرمزگییان )3/11هییای بوشییهر ) ترتیییب بییرای اسییتان خییاطر انتقییال شییغلی، بییه بییه

( درصید. بیشیترین درصید 6/6( و خوزسیتان ) 6/6جنیوبی ) (، خراسان1/3بلوچستان ) و سیستان

(، فیارس 3/21(، اییالم ) 6/26وبویراحمید ) های کهکیلوییه استان ترتیب برای خاطر تحصیل، به به

خیاطر انجیام ییا پاییان خیدمت ( درصد. بیشترین درصد به1/22( و یزد )3/24(، زنجان )2/92)

(، کردستان 1/13بلوچستان ) و (، سیستان1/29غربی ) های آذربایجان ترتیب برای استان وظیفه، به

تیر، خاطر دستیابی به مسکن مناسیب درصد. بیشترین درصد به (5/15جنوبی ) ( و خراسان5/16)

( 9/4وبویراحمید ) ( و کهکیلوییه 5/4(، قیزوین ) 1/3(، البرز )4/3های تهران ) ترتیب برای استان به

(.12درصد بوده است )جدول

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



0931-0931علت مهاجرت طی دورۀ برحسب های کشور داخل استانی در استانمهاجران . درصد 00جدول استان

و علت مهاجرت جمع

جستجوي

کار

جستجوي کار

بهتر

انتقال

شغلی تحصیل

پايان

تحصیل

انجام يا پايان

خدمت وظیفه

دستیابی به مسكن

تر مناسب

پیروي از


اظهار

نشده

0/1 2/0 2/12 0/11 2/1 0/0 1/11 1/1 8/2 1/1 1101127 کل

0/2 0/1 1/41 1/51 4/1 1/0 1/54 1/1 1/2 2/1 529112 شرقی آذربایجان

4/2 4/1 9/48 1/51 0/4 4/0 1/52 0/4 1/1 1/1 521950 غربی آذربایجان

5/5 4/1 1/41 0/9 8/8 1/5 0/51 2/4 9/2 1/1 40494 اردبیل

1/5 8/1 1/15 2/51 2/1 4/0 8/8 9/2 8/2 0/4 201081 اصفهان

1/5 1/8 1/11 8/21 2/0 5/0 9/0 1/5 8/5 1/1 90500 البرز

1/5 5/1 9/41 1/50 1/1 1/5 1/51 8/1 1/2 1/4 21114 ایالم

8/5 9/4 1/41 1/55 9/2 1/0 9/51 1/1 1/1 1/1 11118 بوشهر

8/5 2/1 1/11 1/21 1/0 5/0 1/5 8/5 8/5 4/1 498214 تهران


1/0 1/1 8/40 1/8 8/2 9/0 2/12 1/4 1/2 1/1 48111 وبیخراسان جن

1/5 2/1 1/41 5/50 5/1 8/0 9/51 2/4 1/4 1/1 211114 خراسان رضوی

4/5 9/4 1/11 5/9 1/1 4/5 0/29 1/1 1/1 4/4 41111 خراسان شمالی

5/2 1/1 1/48 0/54 8/4 4/0 1/55 8/1 1/2 1/1 512100 خوزستان

1/5 1/1 1/11 9/9 1/1 8/0 0/10 8/2 9/2 5/4 19410 زنجان

0/2 2/1 8/42 1/51 1/2 4/0 1/59 9/4 0/1 0/1 24490 سمنان

5/2 1/4 1/48 8/8 4/1 1/0 4/59 0/1 4/2 5/4 12911 سیستان و بلوچستان

1/5 1/1 0/41 1/52 9/1 5/5 1/58 9/1 4/1 0/1 211841 فارس

8/5 8/1 1/11 0/59 1/2 2/0 8/1 2/2 1/2 2/4 49592 قزوین

8/5 1/1 5/18 1/20 2/5 2/0 8/1 1/5 0/2 9/1 52182 قم

8/0 0/4 1/48 5/9 4/4 2/5 4/58 0/4 1/1 5/1 88494 کردستان

1/5 1/1 4/11 1/9 9/2 8/0 1/11 0/4 1/2 2/4 551201 کرمان

2/5 0/1 4/10 4/52 4/1 4/0 2/52 5/1 1/2 1/1 11114 کرمانشاه

8/0 5/4 1/11 8/50 2/5 4/5 8/51 2/4 1/2 1/1 48112 دکهکیلویه و بویراحم

0/5 1/1 1/11 8/52 8/1 4/0 1/55 1/2 1/2 4/2 92418 گلستان

0/5 9/1 2/11 1/58 0/1 1/0 1/1 0/1 1/2 1/2 529891 گیالن

9/5 1/1 1/49 9/51 4/2 1/0 1/51 1/4 1/2 2/4 18118 لرستان

8/5 8/1 9/15 0/25 1/1 1/0 9/1 1/2 4/2 4/2 542041 مازندران

5/5 4/1 1/10 0/51 1/2 1/0 1/51 5/1 2/1 1/1 15091 مرکزی

1/5 4/1 0/40 2/9 1/1 8/0 1/21 1/1 4/1 5/1 11911 هرمزگان

4/5 2/1 1/40 5/52 1/1 1/0 5/21 4/1 1/2 4/1 14414 همدان

1/5 5/1 1/41 2/51 4/2 1/0 1/51 4/1 1/1 4/1 45210 یزد

1931بر اساس نتایج سرشماری سال اسبه شده توسط نگارندگانمنبع: مح

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



0931-0931علت مهاجرت طی دورۀ برحسب های کشور خارج شده از استان مهاجران. درصد 02جدول

جمع استان و علت مهاجرتجستجوي

کار

جستجوي

کار بهتر

انتقال

شغلی تحصیل

پايان

تحصیل

انجام يا پايان

خدمت وظیفه

به دستیابی

مسكن

تر مناسب

پیروي از


اظهار

نشده

2/0 1/0 1/11 2/1 1/10 2/1 8/11 1/0 1/1 1/8 1281818 کل 0/5 0/1 1/42 1/2 9/52 8/5 1/55 1/1 1/1 1/55 12109 شرقی آذربایجان

9/0 1/1 2/12 1/5 1/21 2/5 4/59 5/1 1/4 5/8 12211 غربی آذربایجان

9/0 8/4 1/41 2/1 5/8 8/0 2/52 0/4 4/1 1/51 40211 اردبیل

9/0 1/1 5/40 1/2 2/9 1/5 0/20 1/1 4/1 1/1 91115 اصفهان

2/5 2/50 8/49 1/8 1/4 1/0 0/9 5/1 9/4 1/1 98840 البرز

8/0 1/1 2/11 4/5 5/55 8/0 9/21 5/1 5/4 5/9 58100 ایالم

5/5 2/1 0/41 1/1 0/51 9/0 1/51 9/50 1/1 4/4 21115 بوشهر

0/5 9/9 2/41 4/9 0/1 9/0 0/9 5/1 1/4 8/4 404908 تهران


1/0 1/4 4/11 2/5 1/51 1/2 1/51 1/1 1/4 1/1 51102 خراسان جنوبی

9/0 0/1 1/45 0/2 5/55 2/5 0/51 1/1 1/1 0/9 551551 خراسان رضوی

0/5 1/1 1/45 1/5 1/9 8/0 1/51 8/1 2/1 0/51 10191 خراسان شمالی

9/0 8/8 2/44 9/1 8/52 0/5 4/55 1/1 4/1 0/1 551112 خوزستان

5/5 1/4 0/41 1/2 1/50 1/5 4/50 4/1 1/1 9/52 21511 زنجان

5/5 9/1 1/41 0/1 1/54 8/2 8/9 5/1 1/1 1/1 21490 سمنان

2/5 1/1 1/41 9/5 0/58 1/5 1/4 1/8 8/1 1/1 15050 سیستان و بلوچستان

1/0 0/4 4/14 9/5 1/50 0/5 9/24 4/1 0/1 2/50 99151 فارس

0/5 4/1 0/41 1/4 8/8 5/5 9/50 1/1 1/1 1/8 18401 قزوین

5/5 1/1 4/10 4/1 9/4 2/5 1/54 1/1 1/4 5/1 45141 قم

9/0 9/2 1/11 1/5 1/51 8/0 1/51 1/1 1/4 2/55 41440 کردستان

0/5 8/4 1/18 8/5 2/54 9/5 1/59 0/1 1/4 1/1 44408 کرمان

9/0 9/1 1/42 0/2 1/50 1/0 4/51 1/1 1/1 1/52 11910 کرمانشاه

8/0 1/4 1/11 1/4 1/1 0/5 1/21 4/4 1/4 0/9 51111 کهکیلویه و بویراحمد

9/0 4/4 0/42 9/5 1/50 2/5 8/54 1/1 0/1 1/52 11181 گلستان

1/0 1/1 1/42 4/2 4/8 0/5 1/52 0/1 8/1 0/51 11102 النگی

9/0 8/1 1/41 0/2 9/8 8/0 4/51 8/1 1/1 5/52 15114 لرستان

1/0 9/1 5/40 1/2 1/8 8/2 1/58 4/1 8/1 1/8 14212 مازندران

0/5 1/1 1/41 5/1 8/1 1/5 4/55 4/1 4/1 1/50 44028 مرکزی

5/5 1/1 4/41 1/2 1/54 1/0 8/9 8/50 0/4 1/4 41815 هرمزگان

9/0 4/4 9/41 4/2 9/1 2/5 0/50 1/1 4/1 1/51 14421 همدان

9/0 8/1 1/11 2/2 1/9 1/1 1/22 9/4 1/1 9/1 24804 یزد

1931بر اساس نتایج سرشماری سال گانمنبع: محاسبه شده توسط نگارند

بر حسب مدت اقامت

ند افزایشی مهاجرت را به مناطق شهری و روستایی تواند رو مدت اقامت از معیارهای است که می

های مختلف معلوم و همچنین پایداری و سکونت دایمی یا مهاجرت دوباره مهیاجرین را در سال

گیری رشید جمعییت را در منیاطق به سایر مناطق و یا به محل تولد خود مشخص سازد و اندازه

اقتصیادی، اجتمیاعی و بهداشیتی در هیر های فرهنگیی، ریزی مختلف که یکی از نیازهای برنامه

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



هیای کشیور طیی دورۀ (. در همیۀ اسیتان 11: 1966ای است، تسهیل نمایید )نیوراللهی، جامعه

1بیشترین درصد مهاجران وارد شده برای مهاجرینی است که مدت اقامیت آنهیا 1931-1931

نند. کمترین درصید ک ( در مطالعه خود به آن اشاره می1933پور و همکاران ) سال بوده عوضعلی

سیال وارد 1انید. درصید مهیاجرینی کیه کمتیر از سیال اقامیت داشیته 1برای کسانی است که

غربی، تهران، خوزستان، سیمنان، (، آذربایجان1/26های کشور شده برای خراسان جنوبی ) استان

درصد و (21تا 14سیستان و بلوچستان، قزوین، قم، کرمان، لرستان، مازندران و هرمزگان )بین

(.19( درصد بوده است )جدول 24تا 21های کشور )بین بقیه استان 13در

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



0931-0931طی دورۀ مدت اقامتبرحسب های کشور به استانشده مهاجران وارد. درصد کل 09جدول

اظهار نشده سال 1 سال 1 سال 1 سال 2 سال 1 کمتر از يكسال استان و مدت اقامت

0/1 7/1 2/11 1/10 1/20 1/28 8/12 کل 5/4 4/5 1/9 2/54 9/25 2/14 8/54 سمنان

0/1 1/5 1/8 1/51 5/20 1/11 1/54 سیستان و بلوچستان

1/1 1/5 5/9 4/51 1/22 1/11 1/54 کرمان

1/1 8/5 4/9 4/51 0/59 8/15 0/59 هرمزگان

1/1 0/2 1/50 4/51 1/59 1/10 2/51 خوزستان

9/4 2/2 9/50 0/51 9/20 8/29 4/51 لرستان

1/2 1/5 1/50 5/51 0/20 1/29 4/59 مازندران

1/1 1/5 9/55 1/51 4/20 8/21 1/58 تهران

9/2 1/5 1/50 0/51 1/59 1/28 1/25 ایالم

5/2 4/2 4/51 9/51 8/59 1/28 1/51 قم

9/1 1/5 1/9 9/54 8/58 1/28 1/22 کرمانشاه

4/1 1/5 1/50 5/51 1/59 8/28 9/20 همدان

1/2 4/5 1/9 8/54 1/20 1/28 0/21 یزد

1/2 1/5 1/50 1/51 1/20 4/28 1/20 فارس

0/2 0/5 1/50 4/51 2/25 4/28 4/20 کهکیلویه و بویراحمد

0/1 1/2 8/55 9/51 5/20 0/28 8/51 غربی آذربایجان

1/5 4/5 2/50 1/51 5/25 9/21 1/22 خراسان شمالی

1/5 2/2 8/50 0/51 1/20 8/21 2/25 زنجان

4/1 4/5 9/50 9/51 1/20 1/21 5/20 خراسان رضوی

8/5 0/2 1/55 1/51 2/59 1/21 1/22 گلستان

8/5 1/5 0/51 4/51 2/20 1/21 4/58 قزوین

1/1 8/5 8/50 1/51 1/20 4/21 1/20 چهارمحال و بختیاری

4/1 2/2 8/55 1/51 5/59 4/21 1/20 شرقی آذربایجان

1/2 1/5 2/55 4/51 5/20 1/21 4/25 کردستان

1/4 1/5 9/9 0/54 4/58 5/21 1/24 بوشهر

1/5 1/5 1/52 2/51 1/59 4/21 8/20 گیالن

8/2 0/2 5/52 4/51 1/59 1/21 1/20 اردبیل

5/2 1/5 1/52 9/51 1/59 5/21 1/22 اصفهان

8/2 9/5 1/51 1/51 2/59 8/21 5/20 البرز

1/1 5/5 1/8 8/54 0/20 1/21 0/21 خراسان جنوبی

1/5 8/5 4/52 1/51 2/20 4/21 5/22 مرکزی

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



نتیجه گیری

نفر مهیاجر در 143روند تحوالت نسبت مهاجر به جمعیت کل کشور روندی افزایش داشته و از

نفیر 65و 1931نفیر در سیال 135، به 1991نفر جمعیت کل کشور در سال 1111مقابل هر

خاطر کاهش مدت سرشماری به 1931علت کاهش در سال رسیده است. 1931مهاجر در سال

1931-31نفیر مهیاجری کیه طیی دوره 1194555سال بوده است. از مجموع 1سال به 11از

اند، محیل محل سکونت خود را ترک کرده و در محلی غیر از محل اقامت قبلی خود ساکن شده

( درصید نییز محیل 1/5شیور و ) ( درصد خارج از ک3/1( درصد داخل کشور، )1/32اقامت قبلی )

( درصید 1/51نفیر مهیاجر داخیل کشیور، ) 1133914انید. از اقامت قبلی خود را اظهیار نکیرده

اند. استانی بوده ( درصد درون1/93استانی و ) برون

رضوی، اصفهان، های تهران، خراسان حدود نیمی از کل مهاجران جابجا شده در کشور، در استان

بختییاری، و اییالم جابجیا و هیای چهارمحیال ن، و درصد کمتری در استانفارس، البرز و خوزستا

های تهران، البرز، اصفهان و استانی، وارد استان اند. بیشترین تعداد مهاجرین وارد شده برون شده

های کهکیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری و رضوی، و کمترین تعداد، وارد استان خراسان

دالییل کیه بیه ،اند ها مهاجرت کرده از لحاظ جنسی مردان بیشتر از زنان در استاناند. ایالم شده

اشتغال، سربازی و تحصیل است. باالترین نسبت جنسی در بین کیل مهیاجران جابجیا شیده در

است. 191های بوشهر، ایالم، سیستان و بلوچستان و هرمزگان که بیشتر از ها، برای استان استان

هیای بوشیهر، اییالم و سی برای مهاجران واردشده بین اسیتانی بیرای اسیتان باالترین نسبت جن

هیای اییالم و اردبییل بوشیهر مهاجرپیذیر امیا اسیتان اسیت. اسیتان 139اردبیل کیه بیشیتر از

های البرز و تهران است. مهاجرفرست هستند. کمترین نسبت جنسی برای استان

های تهران، خراسان ترتیب برای استان بههای کشور بیشترین مهاجران خارج شده از استان

های کهکیلویه و بویراحمد، رضوی، خوزستان، فارس و البرز، و کمترین به ترتیب برای استان

خراسان جنوبی و ایالم بوده و برای مردان بیشتر از زنان است. باالترین نسبت جنسی در بین

ترین برای استان غربی و پایین یجانهای کشور برای استان آذربا مهاجران خارج شده از استان

های تهران، اصفهان، البرز است. بیشترین درصد مهاجران وارد شده خارج از کشور وارد استان

اند. بیشترین مهاجران داخل استانی فارس و البرز، و کمترین وارد استان خراسان شمالی شده

های تان و کمترین برای استانهای تهران، خراسان رضوی، فارس، اصفهان و خوزس برای استان

قم، ایالم و سمنان بوده است. مهاجرت داخل استانی هم مرد گزین بوده است و این وضعیت را

های مشاهده نمود. باالترین نسبت جنسی برای توان در ترکیب جنسی مهاجرین در استان می

شرقی و ذربایجانهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان و آ مهاجرین داخل استانی برای استان

های گیالن، همدان و گلستان است. کمترین برای استان

سال است. بنیابراین 23تا 11ها بیشترین درصد مهاجران وارد شده برای جوانان در همۀ استان

گزین است و جوانان بیشیتر از بزرگسیاالن های کشور جوان توان گفت که مهاجرت در استان می

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



ودکان و سالمندان هیم بیه پییروی از خیانواده نیاگزیر بیه مهیاجرت تمایل به مهاجرت دارند. ک

تیا 11های کشور از میان جوانیان درصد از مهاجران خارج شده از استان 41شوند. بیشتر از می

غربیی، خراسیان جنیوبی، ها ماننید آذربایجیان اند که این درصد در بعضی از استان ساله بوده 23

.صد جمعیت مهاجران خارج شده استدر 51فارس و کردستان بیشتر از

ترتییب، پییروی از خیانواده هیا بیه علت مهاجرت مهاجران وارد شده بین استانی برای کل استان

(، تحصییل 3/14(، عامل اشتغال )جستجوی کار، جستجوی کار بهتر و انتقال شغلی( بیا ) 2/45)

( و پاییان 3/1وظیفیه ) (، انجیام ییا پاییان خیدمت 5/11تر ) (، دستیابی به مسکن مناسب2/19)

های کشور اولیین ها، پیروی از خانوار در اکثر استان ( درصد بوده است. برای استان3/1تحصیل )

ها عامل اشیتغال )جسیتجوی کیار، علت مهاجرت است. دومین علت مهاجرت در بعضی از استان

اسیت. در هیا تحصییل بیوده جستجوی کار بهتر و انتقال شغلی( بیوده امیا در بعضیی از اسیتان

درصد از علت ورود مهاجران انجیام ییا 11تا 3های مرزی و استان غیر مرزی زنجان، بین استان

شرقی، البرز، تهران، قزوین، گیالن های آذربایجان پایان خدمت وظیفه اعالم شده است. در استان

عالم شیده تر ا درصد از علت مهاجران وارد شده دستیابی به مسکن مناسب 12و مازندران باالی

هیای است که به دیگر اسیتان ییها استاناستان تهران از 1931-31بنابراین در طی دورۀ است.

های کشور بیر بندی استان پذیرد. در رتبه های دیگر مهاجر می فرستد و از استان کشور مهاجر می

اه اول های داخل استانی استان تهران در جایگ حسب مهاجران وارد شده و خارج شده و مهاجرت

هیا و بیشیتر از وارد شیدگان از قرار دارد. تعداد خارج شدگان از این استان بیشتر از دیگر استان

هیای دیگیر های دیگر است. استان البرز بعد از استان تهران بیشترین مهاجران را از استان استان

رت بیین تیری قیرار دارد. مهیاج اما از نظیر مهیاجر فرسیتی در جایگیاهی پیایین ،پذیرفته است

هیای برخیوردارتر تر به اسیتان های محروم ها از استان های همجوار بیشتر و نهایتاً مهاجرت استان

صورت گرفته است.

شوند. نکتیه مهیم ها محروم کشور و مهاجر فرست محسوب می های مرزی کشور از استان استان

ذیر از آن نیام بیرده عنیوان اسیتانی مهاجرپی های گذشته به اینکه استان تهران که در سرشماری

شود کیه یکیی از عنوان استانی مهاجرفرست محسوب می اما در این دوره سرشماری به ،شود می

انجیام گرفیت و شیهر کیرج کیه 1936تواند به تقسیمات استانی باشد که در سال دالیل آن می

عیداد از این استان تفکیک شده و بیا ت ،شد عنوان قطب اصلی مهاجرپذیری کشور محسوب می به

اولینبه عنوان وجود آوردند. استان البرز های استان تهران، استان البرز را به دیگری از شهرستان

این استانهای اخیر مطرح بوده و رشد شدید جمعیت سالویژه در قطب اصلی مهاجرپذیری، به

از همین منظر قابل تحلیل است.

ها از انی، بین استانی و خارج شده از استانبیشتر مهاجران جابجا شده در کشور اعم از داخل است

ساله بوده است. 23تا 11لحاظ جنسیت در میان مردان و از لحاظ ساختار سنی در بین جوانان

جوانان بیشتر به خاطر عامل اشتغال، تحصیل و پایان خدمت تمایل به مهاجرت دارند. مالحظیه

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



خانوار و اشیتغال اسیت کیه نقیش تعییین های انبوه، این علل پیروی از شود که در مهاجرت می

کند. با تصمیم بیه مهیاجرت سرپرسیت خانوارهیا، ایین همسیر، فرزنیدان و سیایر کننده ایفا می

شوند در این جابجیایی مکیانی و جغرافییایی از خویشاوندان وابسته به آنها هستند که مجبور می

به عنیوان علیت "ن خدمت وظیفهپایایا انجام "گزینه ،در مناطق مرزی کشورآنها تبعیت کنند.

ست.ا ها به خود اختصاص داده بیشترین فراوانی نسبی را در این استان ،مهاجرت

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



منابعنشریه ، «(قسمت سومکید بر مهاجرت روستایی )أرکات داخلی جمعیت ایران با تح»(، 1966) حسین آسایش، -

.211و 214 ۀشمار ،13 ، دورۀ1966بهمن و اسفند ،جهاد )ترویج کشاورزی و توسعه روستایی(

ثیر أاخیر و ت ۀبررسی روند مهاجرت در جمهوری اسالمی ایران طی سه ده»(، 1931اصالنی، مجتبی، ) -

.11-15، فصلنامۀ جمعیت شمارۀ «کید بر مهاجرت داخلی به تهران(أآن بر امنیت ملی )با ت

زمان مطالعه و تدوین کتب علوم ساانتشارات ، تهران: «شناسی عمومی جمعیت»(، 1931امانی، مهدی ) -

)سمت(. انسانی دانشگاهها

، ترجمۀ فرهنگ ارشاد، تهران، انتشارات مؤسسه «مهاجرت، شهرنشینی و توسعه»(، 1961اوبرای، ا. س ) -

کار و تأمین اجتماعی.

یقات ، جلد اول، تهران: مرکز مطالعات و تحق«جمعیت شهرنشینی در ایران»(، 1961اهلل ) زنجانی، حبیب -

شهرسازی و معماری ایران.

سازمان مطالعه و تدوین کتب ، تهران: انتشارات «شناختی تحلیل جمعیت»(، 1965اهلل ) زنجانی، حبیب -

)سمت(. علوم انسانی دانشگاهها

سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی ، تهران: انتشارات «مهاجرت»(، 1931اهلل ) زنجانی، حبیب -

(.)سمت دانشگاهها

، تهران، انتشارات اشراقی.«شناسی تحلیل و کاربرد جمعیت»(، 1963شیخی، محمد تقی ) -

، پنجمین همایش «نگاهی به تحوالت شهرنشینی و مهاجرت در ایران»(، 1933ضرغامی، حسین ) -

انجمن جمعیت شناسی ایران.

ها و مباحث گیری شهری: جهت -های روستا ثر در مهاجرتؤتحلیلی بر عوامل م»(، 1963طاهرخانی، مهدی ) -

.1963، پاییز و زمستان 15پیاپی ، 4و 9 ۀشمار چهارم، سال ،فصلنامه توسعه روستایی، «جدید

های بررسی رابطه شهرنشینی و مهاجرت و شاخص»(، 1933عوضعلی پور، محمدصادق و همکاران ) -

، پنجمین همایش انجمن جمعیت شناسی ایران.«توسعه انسانی

های نامه حلیل پایانتبررسی علل مهاجرت روستائیان به شهرها در ایران با فرا»(، 1931ی اردهایی، علی )قاسم -

.1، شمارۀ 3، فصلنامۀ روستا و توسعه، سال («1913-39تحصیلی )مقطع زمانی

-31دهۀ طی ایران داخلی مهاجرت های جریان»(، 1936قاسمی اردهایی، علی و حسینی راد، علی ) -

.51-55، فصلنامۀ جمعیت شمارۀ «1961

مهاجران های ویژگی و داخلی مهاجرت های جریان»(، 1936قاسمی اردهایی، علی و حسینی راد، علی ) -

، تهران: پژوهشکده آمار.«استان تفکیک به

، شیراز: انتشارات نوید شیراز.«های داخلی ریزی مهاجرت برنامه»(، 1962لهسایی زاده، عبدالعلی ) -

تهران. ،«مسکن کل کشور نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و»(، 1961) ز آمار ایرانمرک -

رسانی مرکز. دفتر انتشارات و اطالع تهران. ،«مهاجرت و شهرنشینی در ایران»(، 1932) مرکز آمار ایران -

ن.تهرا ،«مسکن کل کشور نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و»(، 1931) مرکز آمار ایران -

( بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و 1961-31های استانی ) مهاجرت»(، 1935) مرکز آمار ایران -

.، دفتر آمارهای جمعیت، نیروی کار و سرشماریتهران، «1931مسکن

تهران. ،«مسکن کل کشور نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و»(، 1931) مرکز آمار ایران -

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



-1931های داخلی و شهرنشینی در کشور از سال بررسی تحوالت مهاجرت» ،(1936مشفق، محمود ) -

های جمعیتی آسیا و اقیانوسیه. ، مرکز مطالعات و پژوهش«1911

ای در ایران طی دورۀ منطقه های بین بررسی تغییرات ساختار مکانی مهاجرت» (،1936مشفق، محمود ) -

.1936، زمستان 5سال سوم، شمارۀ نامۀ انجمن جمعیت شناسی ایران،«. 1931-1911

، اجتماعی علوم آموزش رشد، «ایران در داخلی های مهاجرت بررسی»(، 1961) اصغر علی مهاجرانی، -

. 14و 19شمارۀ

، هفته نامۀ برنامه، سال نهم، («1951-1931ایران ) در های استانی مهاجرت»(، 1933نوراللهی، طه ) -

.965شمارۀ

، فصیلنامۀ جمعییت «1951-1961هیای مهاجرت داخلی در اییران طیی سیال »(، 1966، طه ) نوراللهی -

.29-24شمارۀ

Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0



Dow

nloa

ded

from

pop

ulat

ionm

ag.ir

at 0

:37

+04

30 o

n F

riday

May

8th

202

0


بررسی ویژگیهای مهاجران کشور به تفکیک استان طی...

Documents