یحیرشت خس پ د ژنره ط ضرملاغ...

89تنظیم: طاهرنژاد تابستان shimiyar.ir 1خالصه استادیار شیمی دهم

89دارای سواالت کنکور خالصه استادیار شیمی دهم ویژه دوره های جمع بندی

با پاسخ تشریحی

تنظیم: غالمرضا طاهرنژادShimiyar.ir

=خارجkh=کنکور ریاضی KR=کنکورتجربی ، KTنمادهای به کار رفته برای سواالت:

: کیهان، زادگاه الفبای هستی 1فصل

مقدمه

عنصرها چگونه به وجود آمدند؟

1- a) کنید: تفسیر

در کدام مورد، ترتیبِ روند تشکیل عنصرها، درست است؟ -2

ترعنصرهای سنگین –سحابی -ستاره -های زیر اتمی ذره -هیدروژن و هلیم -( مِهبانگ 1

ترعنصرهای سنگین -ستاره –سحابی -هیدروژن و هلیم -های زیر اتمی ذره -( مِهبانگ 2

ترعنصرهای سنگین -ستاره -هیدروژن و هلیم –سحابی -های زیر اتمی ذره -( مِهبانگ 3

ترعنصرهای سنگین -ستاره -های زیر اتمی ذره –سحابی -هیدروژن و هلیم -( مِهبانگ 4

اند؟مطالب زیر درستکدام -3

ست.اهآ( عنصر آهن بعد از هلیم به وجود آمد

دهد.میای رخ ها، )مثال خورشید( در دماهای باال، واکنش هستهب(درون ستاره

توان کارخانه تولید عنصرها دانست.میپ(ستارگان را

شود.میتر فراهم ای بیشتر باشد؛ شرایط تشکیل عنصرهای سبکارهت(هرچه دمای ست

اند.ها شدهها و کهکشانها، مجموعه گازی شامل هیدروژن و هلیم هستند که سبب پیدایش ستارهث( سحابی

(آ، ب، پ، ث4( ب، پ، ث 3( ب، ت، ث 2( آ، پ، ت و ث 1

4- a) های شیمیاییواکنش □ای های هستهواکنش□کنند؟ رو، اتم عنصرها تغییر میهای روبه*آیا در واکنش

b) های شیمیاییواکنش □ای های هستهواکنش □ کدام یک انرژی بیشتری تولید می کنند؟

c) درستمیایِ خورشید ، انرژی زیادی مصرف های هستهدر واکنش( .شود نادرست)

1پایدارند؟ عنصر یك یهااتم همۀ آیا

یا به )طوریها همینو برخی هسته p1/1≥ (n (( و بعضی به خاطر نسبت نوترون به پروتون زیاد p ≤94عده به خاطر پروتون زیاد)یک ها خوددرگیری دارند!برخی هستهخیر، 1

شوند. ناپایدارند و متالشی میقول خرگوشه، هویجوری!(؛

Fe

O

Si

H

He

C

یدرش

خو

هبانگمِ

e الکترون ...............

... ............. .............

.............

............. ............. ............ +

e e A B C


5- a) یکسانی سازنده، جرم یهااتم ، معین عنصری از طبیعی نمونۀ یک در اغلب که دهدمی نشان هابررسی .........

b) 2شوند؟های اکسیژن، باعث سوختنِ بنزین می* کدام ایزوتوپ 𝑂919, 𝑂9

11 , 𝑂911

c) های یک عنصر، مقدار درست یا نادرست؟ برای تمام ایزوتوپA-n (.یکسان استA عددجرمی وn ).تعداد نوترون است

- 6با هم بیندیشیم ص

های ایزوتوپ

هیدروژن

6- a) در هر شکل باال، کدام ایزوتوپ پایدارتر است؟ ......................... ......................... .........................

b) *3برند:میها از آن رنج مشکلی که برخی هسته سه .................................................... ...................................................................

c) در هر مورد پایداری ایزوتوپ های داده شده را مقایسه کنید:با توجه به مطلب باال

; U □ U 82239 82

231 Mg □ Mg □ Mg ; 1221

1221

1224 Cl □ Cl ; Li□ Li 3

1 31

11 31

1131

d) هستند؟ ناپایدار)رادیوایزوتوپ( روروبههای اتم *کدام𝐶𝑙 ; 𝐻 ; 𝐹 ; 𝑈 ; 𝑅𝑛 91222 82

239 818 1

3 1131

e) تر، پایدارترند.های سبکهای هر عنصر، ایزوتوپدرست یا نادرست؟ در ایزوتوپ

f) ِ4شود.استفاده میبرای تشخیص سن اشیای قدیمی و عتیقه ............................. از رادیوایزوتوپ

g) نوترون یا پروتون 1ها بیشتر است؟کدام یک در اتم تعداد معموال

h) تعداد اختالف p وn 1باشد؛ 109است؛ اگر عدد جرمی آن 14در یک اتم ......; n= ....... p=

i) 32، داشته باشیم: 119اتم عنصری با عدد جرمی برایاگر-z2n= 1.برقرار باشد؛ عدد اتمی این عنصر را حساب کنید

با کند و میپاشی ( واPoنیم )ولوتم پایک رو، ای روبهکنش هستهدر وا -7

د نماد. شو( تبدیل میHeیم )ـهل( و Pbب )سرهای تمابه ژی، نردن اکرآزاد

زیر است؟ بِ تولید شده، به کدام صورتتم سرا

1) Pb90210 2) Pb92

201 3) Pb94214 4) Pb90

210

Ost

نوترون به اتم یک رو، ای روبهکنش هسته*در وا -8

𝑈82𝑈82کند و به برخورد می 231

تبدیل 231

شود که این اتم ناپایدار است و به سه نوترون می

Xتم د هستۀ انماشود. و دو اتم دیگر متالشی می

به کدام صورت زیر است؟

1) 𝑋3980 2) 𝑋14

140

3) 𝑋11141 4) 𝑋14

143

Ost

𝑈82اگر از هستۀ یک -9𝐻𝑒2تعداد یک هستۀ هلیم) 239

شود؟( خارج شود؛ به کدام ذرۀ زیر تبدیل می 4

1) Th80231 2 )Th80

234 3 )Ra99231 4 )Ra99

234

𝑀𝑔12با توجه به روند تشکیل عنصرها در ستارگان، از به هم پیوستن حداقل چند اتم از فراوان ترین ایزوتوپ هلیم، یک اتم ایزوتوپ -11تواند به ، می 24

وجود آید؟ )از تبادل انرژی و تغییرات جرم اندک صرفنظر شود.(

1)4 2 )1 3 )9 4 )12

KR

98

kh

شوند.های اکسیژن، باعث سوختن بنزین میهای یک عنصر یکسان است؛ همه ایزوتوپجا که خواص شیمیایی ایزوتوپاز آن 2

شه، صدای آشپزباشی هم در ؛ تا حدودی الزمه، ولی زیاد که بمونهغذا می تواتم، مانند نمک تونوترون می دونین، ] p1/1≥ (n (برابر پروتون، بیشتر باشد 1/1(تعداد نوترون از 1 3 شوند.ها می( عوامل دیگری هم)مثال فرد بودن پروتون و یا نوترون( باعث ناپاپایداری هسته اتمZ ≥ 94 ** .3( این که 2؛ و ** [)ایده از استاد دکتر کریمی(!میاد

4 C 14 :توضیح* *C14 پرتوزا( در هواکره)به علت برخورد پرتوهای کیهانی به(N14 و تبدیل آن بهC14 تولید می ، )گیاهان شود. درصد آن در هواکره ثابت است؛ )در هواکره و

.توان سن یک قطعه چوب را تخمین زدمیشود. به این ترتیب نصف می C14سال تعداد 1130اتم کربن، یکی پرتوزا است.( بعد از خشک شدن گیاه، هر 1210زنده از هر

دراغلب موارد، نوترون بیشتر است. 1

n+p= 14p=-n ;109 توان این دو معاله )با دو مجهول( را تشکیل داد و حل کرد: می 1

=n+p= 32-p2n ;119 توان این دو معاله )با دو مجهول( را تشکیل داد و حل کرد: می 1

𝑈82231

𝑈82231

𝑆𝑟3980

𝑋………..

n n

n

n

ترناپایدار

𝑃𝑜94210 𝑃𝑏….

….

𝐻𝑒24


تر ین ایزوتوپ طبیعی عنصر هیدروژن، کدام است؟ها به شمار پروتون در سنگیننوتروننسبت شمار -11

1)1 2 )2 3 )3 4 )1

KT

98

𝑋𝑍اگر در اتم -12 شود؛ تفاوت نوترون و پروتون چقدر است؟ هابرابر تعداد الکترون 1/2الکترون ، عدد جرمی ، 3، پس از دست دادن 41

1)3 2)1 3)9 4)1

ها در باشد، تعداد الکترون، پروتون و نوترون 108برابر با Mاست؛ اگر عدد جرمی 11برابر با M+تفاوت تعداد نوترون و الکترون در یون -13+M 9از راست به چپ کدام است؟

1)41-41-12 2)41-41-12 3)41-41-13 4)41-41-13

Snj

81

8

باشد؛ عدد اتمی این عنصر کدام است؟ 11برابر با g(+1X83(ها در یون تک اتمی ها با شمار نوتروناگر تفاوت شمار الکترون -14

1)11 2)12 3)41 4)43

8کدام است؟ Xباشد؛ عدد اتمی N14تقریبا چهار برابرِ Xها است. اگر عدد جرمی برابر الکترون21/1ها تعداد نوترون 2X+ در یون -15

1)21 2)29 3)24 4)30

10کدام است؟ Yهای برابر دارند. عددجرمیو همچنین تعداد الکترون ی برابر هانوترون تعداد دارای 3Y- و 2X11- * دو ذرۀ -16

1)20 2)14 3)10 4)8

کدام است؟ Xها نیز با هم برابر هستند؛ عدد جرمی ها با هم و تعداد نوترونتعداد الکترون 2Y34-و 3X+در دو گونۀ -17

1)38 2)31 3)31 4)28

Q

های اکسیژن در کدام موارد زیر یکسان هستند؟ایزوتوپ -18

پ(عدد جرمی ت(عدد اتمی ث(چگالی آ(سوزاندن هیدروژن ب(شرکت در زنگ زدن آهن

11ج(نقطه ذوب و جوش ح(تعداد نوترون ای هچ(مکان در جدول دور ج(پایداری

ت، چ (آ، ب، 4 (ب، ت، ث، ح 3 (آ، ب، ث، ح 2 (پ، ت، ث، چ 1

تکنسیم نخستین عنصر ساخت بشر

19- a) ها در طبیعت وجود دارند.از آن............ عنصر شناخته شده ، که تعداد ............... تا کنون تعداد

b) تکنسیم) : تکنسیم𝑇𝑐….. کاربرد دارد. ..................... . تکنسیم در ................ (در طبیعت وجود ..…

داریتوان( مقدار زیادی از آن را ساخت و نگهنمی -توان زیاد( است. و )می -زمان ماندگاری این عنصر )کم

کرد.

یونی که حاوی تکنسیم است، یا یون ............ ، ................... یکسانی دارد و توسط غده ........... جذب می شود.

c) ول سل جذب شود؛ و قابل ردیابی و تشخیص است............................ تواند به سرعت توسط )دارای اتم پرتوزا(؛ میدار شدهگلوکزِ نشان

هر دو( را جذب می کنند. -گلوکز نشان دار شده -های سرطانی) گلوکزعادی

d) ِفراوانی آن در مخلوط طبیعی ........ درصد است. شود.میاستفاده ای برای تولید انرژی در راکتورهای هسته................. از ایزوتوپ

e) سازی اورانیم یعنی چه؟ غنی.......................................................................

f) ِهستند................ دارند و .................... پسماندهای رآکتورهای اتمی هنوز خاصیت

g) تصویربرداری از دستگاه گردش خون از ایزوتوپ ................... عنصر ............... استفاده می شود.برای

حل است. قابل p,n,e؛ البته در روش دیگری با رسم شکل)محور( برای مقایسه =p-, n 108n+p)-1=(11توان این دو معادله ) با دو مجهول( را حل کرد: می 9

=p1/21, n= 14×4n+p)-2(توان این دو معادله ) با دو مجهول( را حل کرد: می 8

)یا تعداد پروتون Yبا گرفتن دو الکترون ؛ اکنون تعداد الکترون مساوی دارند؛( پس عدد اتمی Xالکترون و 3با گرفتن Yها تعداد الکترون مساوی دارند؛ )یعنی از آنجا که این یون 10

Y یک واحد کمتر بوده؛ وچون )n مساوی است؛ پس عدد جرمیY .یک واحد کمتر است

خوانید که نقطه ذوب و جوش به جرم بستگی دارند.می 3در فصل 11


𝑇𝑐43چند مورد از مطالب زیر، دربارۀ -21 اند؟ درست 88

آ( در تصویربرداری از غدة تیروئید، کاربرد دارد.

ای ساخته شد.ب( نخستین عنصری است که در واکنشگاه هسته

شود.اندازة یون آن درست به اندازة یون یُدید است و در تیروئید جذب میپ(

توان مقدار زیادی از آن را تولید و انبار کرد.ت( زمان ماندگاری آن اندک است و نمی

1 )1 2 )2 3 )3 4 )4

KT

98

kh

عنصرها بندی طبقه

21- a) هاعنصر خواص به راست، چپ از دوره درهربا پیمایش

.اندنامیده........ رو، جدول را این از ؛.................. طور مشابهبه

b) عدد .............. ای امروزی عنصرها، بر اساس جدول دوره

ست.اهدهی شدسازمان..............

c) است گروه ............... و دوره ............ این جدول، دارای.

d) جدول را 19و 13و 12و 2و 1ی هاعدد اتمی عنصرهای گروه

بنویسید.

H

F O N B Be Li

Cl S P Al Mg Na

Br Ga Zn Sc Ca K

I Ag Y Sr Rb

Pb Hg Ba Cs

U

e) 1 (.....)1 (.....)1 (.....)4 (.....)3 (.....)2 (.....)1در هر دورۀ جدول، چند عنصر وجود دارد؟ (.....)

هم گروه باشد؛ کدام است؟ N1هم دوره و با عنصر Sc21 عدد اتمی عنصری که با عنصر -22

1)31 2)13 3)33 4)38

Snj

81

08

باشد؛ گروه و دوره این عنصرکدام است؟ 41برابر با 2X201+ ها در یون تک اتمی ها با شمار نوتروناگر تفاوت شمار الکترون -23

ششم-11(4 پنجم-11(3 ششم-14(2 پنجم-13(1

K

91

2Xa+اگر در یون * -24نسبت تعداد نوترون به الکترون، 89

1

1 12باشد؛ این عنصر با کدام عنصر زیر)با عدد اتمی داده شده( در یک گروه است؟

1)11 2)30 3)24 4)1

ای جای دارد و عدد اتمی عنصر در کدام گروه جدول دوره Aای هم دوره باشد؛ عنصرجدول دوره 11از گروه X، با عنصر A32اگر عنصر -25

X کدام است؟

1)14 ،33 2)13 ،33 3)14 ،31 4)13 ،31

KT

81

11جرم اتمی عنصرها ص

26- a) جرم اتم، بیشتر به خاطر کدام

..........ذرات آن است؟

b) جرم هرp تقریبا چند برابرe

.............است؟

c) 1 amu شود؟ چگونه تعریف می ...................... ........... amu نامند.می..........................را

d) هر کدام تقریبا چندamu

هستند؟

e) جرمH1برابر با یک دقیقا 1

amu نیست.( –)هست

2Xa+کنیم؛ فرض می aعدد اتمی را 12 نسبت این دو باید ؛ بعد a-2شود: و تعداد الکترون می a-89شود: ؛ حاال تعداد نوترون می 89

1

1شود؛ پس:

89−𝑎

𝑎−2=

1

1

1 P

1 e

2 P 2 n

2 e

3 P 4 n

3 e

6 P

6 n

6 e

8 P

8 n

8 e

26 P

31 n

26 e

92 P

143n

92 e

8 P 11 n

8 e

6 P 8 n

6 e

6 P 7 n

6 e

H He Li C C C O O Fe U

H1 H2


و از کربن )O19, O11, O11(، از اکسیژن سه ایزوتوپ )Cl31, Cl31(، از کلر دو ایزوتوپ )H3, H2, H1(*اگر از هیدروژن سه ایزوتوپ -27

13داشته باشیم؛ )C13, C12(دو ایزوتوپ

a) توانیم داشته باشیم؟چند نوع از هر مولکول زیر می

2CO 2Cl2CH CO 2H O 2H HCl 2Cl 2O 2H مولکول

1 1 3 2×3 3×1 .…… .…… .…… چند نوع؟1H1H, 2H2H,3H3H 1H2H,1H3H,2H3H

b) ترین مولکول آب، تقریبا چند جرم سنگینamu ترین مولکول آب چطور؟ سبک.............. است؟..............

c) اگر( عدد جرمی را برابر با جرم اتمی با یکایamu چند نوع مولکول آب با جرم متفاوت میدر نظر )توان داشت؟ بگیریم.............

28- 1 amu جرم اتم................ برابر است با ............. :

𝑂9 یک شانزدهم(1𝐶1(یک دوازدهم2 11

H1 (یک برابر3 12 H12 (یک دوم4 1

+𝐹𝑒2ها در یون به جرم نوترون amuنسبت جرم یک -2921و جرم g 24-10×1/111به کدام عدد زیر نزدیکتر است؟ )جرم نوترون برابر 11

است.( g24-10×18/832یک اتم کربن،

1)02/0 2)12 3)1

30 4)

1/11

11

𝑁𝑎+11یها در ذره*نسبت جرم هسته به جرم تمام الکترون -31برابر الکترون 1910تقریبا برابر است با: )جرم هر پروتون یا نوترون را حدود 23

بگیرید(

1)12×1910

10 2)

23×1910

10 3)

11

1×1910 4 )

14

10×1910

N، پروتون است.( pدهد؟ )منظور از رو نشان میای روبهرا در واکنش هسته Aکدام گزینه نماد عنصر -31 + He24 → A + p1

14

1) 𝑂911 2) 𝐹8

18 3) 𝑁111 4) 𝑁𝑒10

20

𝑈 + 𝑛0 دهد؟ ای زیر نشان میرا در واکنش هسته Aکدام گزینه نماد عنصر -321 → 𝐵𝑎 + A + 3 𝑛01…

… 11141

82231

1) 𝐵𝑟3199 2) 𝑅𝑏31

80 3) 𝐾𝑟3182 4) 𝐶𝑠11

80

33- a) 14کنید:در هر مورد جرم اتمی میانگین را حساب

Zn 30 نماد

11 Zn3011 Zn30

14

19 9 1 فراوانی

است؛ 11و 10و 11ها به ترتیب درصد فراوانی آن نمونه طبیعیدر یک دارد که A11, A11, A19، سه ایزوتوپ به صورت Aعنصر -34

جرم اتمی میانگین این عنصر کدام است؟

1)4/11 2)3/11 3)2/11 4)3/11

میانگین آهن تقریبا چقدر است؟ وجود دارد . جرم اتمی 11، چهار اتم آهن 18آهن در طبیعت به ازای هر اتم -35

11(4 31(3 11/9(2 19/2(1

F 18- جرم یک یون فلوئورید -36 1 8)4 10)3 18)2 20)1 تقریبا چند برابر واحد کربنی است؟ 8

شود!های نظام جدید یافت میها و آزمون)!( آن به وفور در کتابیهافسیل ومشابه این سوال در کتاب شیمی نظام قبلی بوده است. ولی آثار 13

جرم اتمی هر ایزوتوپ است( Mفراوانی هر ایزوتوپ و منظور از Fشود:مثال برای شکل )الف( داریم: )منظور از برای جرم اتمی میانگین دو روش پیشنهاد می 14

جرم اتمی میانگینروش اول: =M1F1+ M2F2+ M3F3+⋯.

F1+F2+F3+⋯=(19 × 14)+(9×11)+(1×11)

19+9+1= 14/91

جرم اتمی میانگین روش دوم)کارآمدتر است(: = M1 + F2(M2−M1)+F3(M3−M1)+⋯

F1+F2+F3+⋯ = 14+

9(11−14)+1(11−14)

19+9+1= 14/91

Ne 20 22جرم اتم

فراوانی

18

2

𝑋 𝑋 10

120

10

119

○○●○ ○■○● ●○○ ■ ○■○○ ●○■○ ●○○● ○●■○ ●○■○

Zn3014 ○

Zn3011

●

Zn 3011 ■

شکل )الف(

شکل )ب(

شکل )پ(


amu 12 , 14و amu 13و کربن دارای سه ایزوتوپ با جرم اتمی 31amu , 31amuکلردر طبیعت دارای دو ایزوتوپ با جرم اتمی -37

است؟ amu، چند CCl)4(تتراکلریدترین مولکول کربناست؛ تفاوت سبکترین و سنگین

1)1 2)1 3)10 4)8

K

است؟ amu، چند 3X2Aهای جدول زیر، جرم مولکولی ترکیب با توجه به داده -38

در نظر بگیرید(. amu)عدد جرمی را برابر با جرم اتمی با یکای

1)1/213 2)4/203

3)1/189 4)1/199

A41 A41 X31 X31 ایزوتوپ

90 20 80 10 درصد فراوانی

KR

81

kh

های است؛ نسبت شمار اتم amu 14/2و جرم اتمی میانگین amu 11و amu 14های دارای دو ایزوتوپ سبک و سنگین با جرم Xعنصر فرضی -39

ایزوتوپ سنگین به سبک، در آن کدام است؟

1)1

9 2 )

1

8 3 )

1

10 4 )

1

11

KR

98

های است که در شکل زیر باید به ترتیب با دایره 21amuو 24amuدارای دو ایزوتوپ با جرم اتمی Xعنصر فرضی -41

باشد؛ چند دایره در شکل زیر باید 21/1amuشوند. اگر جرم اتمی میانگین این عنصر برابر سفید و سیاه نشان داده

ها را به درستی نشان دهد؟سیاه رنگ باشند تا فراوانی ایزوتوپ

1 )11 2 )18

3 )22 4 )21

KR

98 kh

ترین ایزوتوپ باشد؛ و جرم اتمی برابر سنگین 4ترین ایزوتوپ ، است؛ اگر فراوانی سبک A14و A10 ،A12دارای سه ایزوتوپ Aعنصر -41

است؟کدام A12باشد؛ درصد فراوانی amu 21/11برابر Aمیانگین

1)1/31 2)30 3 )21/10 4)1/12

Ost

برابر Aو جرم اتمی میانگین %20ترین ایزوتوپ آن است؛ اگر درصد فراوانی سبک A99و A94 ،A91دارای سه ایزوتوپ Aعنصر -42

اند؟باشد؛ درصد فراوانی دو ایزوتوپ دیگر کدام 4/91

1)20 ،10 2)40 ،40

3 )10 ،30 4)10 ،20

KT

81

kh

هاها از روی جرم آنشمارش ذره

هامحاسبات برای اتم

43- a) پروتون ست. معنی این اعداد چیست؟ جدول را کامل کنید.اهچند عنصرداده شد تقریبیجرم مولی(=⊕ نوترون=)

amu

He C N O پروتون

Na Mg Al P S Cl K Ca Fe Cu Zn Br I Ag Hg Pb

.... ..... ..... 4 12 14 16 .... 23 24 27 31 32 3555 39 41 56 6355 65 81 127 118 211 217

b) عدد از 02/1×2310در هر ظرف تعداد

هر عنصر وجود دارد؛ جرم هر کدام

چند گرم است؟

c) 119 گرم آهن یعنی چند مول آهن؟ ................................. .........

...............چند اتم آهن؟

d) 111 ؟سدیمیعنی چند مول سدیمگرم ............................ .........

...............؟ سدیمچند اتم

e) ؟چند گرم است اتم آلومینیوم 19/01×2410تعداد .................

f) ؟ جرم دارد، این عنصر، کدام عنصر باال استگرم 49اتم از عنصری، 8/01×2310تعداد...........................

g) است؟« گرم»چند مادۀ زیر، یک مول از هر

H ; H2 ; O2 ; H2O ; CH4 ;C2H1 ; CO2 ; NH3 ; C1H12O1 ; Fe ; Ca(OH)2 ; Al2(SO4)3

⊕ 8 ⊕ 10

تعداد اتم گرم

مول

کنید.ضرب روید، میباال کنید، تقسیم آیید میپایین در این طرح،

C S Fe Cu Hg


h) سه مول آب چندگرم است؟ ................. ..................................

i) g99 2اکسید شامل چند مول دیکربنCO است؟ .................

................. شامل چند مولکول است؟

j) 80در لیوانیg مول آب وجود دارد؟ آب است. دراین لیوان چند ..............

................. 11؟دراین لیوان چند مولکول آب وجود دارد

k) g49 4(متان(CH ؟11اتم هیدروژن است شامل چند .................

(.روید ضرب کنیدروید تقسیم کنید، باال میپایین می ست.اهمشخص شد مقصدو مبدااین طرح، )در

l) یعنی چندگرم آب؟ ................. عدد مولکول آب یعنی چند مول آب؟ 30/1×2410تعداد .................

m) گرم جرم دارد؛ جرم مولی این ماده را به دست آورید. 220ای عدد مولکول ماده 30/1×2310تعداد ................. .................

=g.mol 11, O= 14, N= 38(K ;-1(کدام است؟ xگرم بر مول باشد. 101، برابر با xKNOاگر جرم مولی -44

1)1 2)2 3)3 4)4

𝐶1گرم 30های موجود در تفاوت تعداد اتم -45𝐶𝑎20گرم 90های موجود در با تعداد اتم 12

چقدر است؟ 40

1)2310×1/02 2)2410×1/204

3)2410×1/101 4)2310×3/01

𝐶1گرم 10ها در تعداد اتم -46𝑁𝑎11ها در چند گرم ، با تعداد اتم 12

برابر است؟ 23

1)49 2)10 3 )111 4)31

=g.mol 1,H=12(C-1(چند اتم وجود دارد؟C)1H2(گرم اتان 110در ◄ -47

1)2410×49/11 2)2410×19/01

3)2410×1/224 4 )2110×2/409

=g.mol 1,H=12, C=11(O-1(گرم آب است؟ 31های موجود در چند برابر تعداد اتم 1H2Cگرم 41های موجود در تعداد اتم -48

1)1 2)2 3)3 4)4

11مساوی است؟ SO)3(اکسیدیترهای اکسیژن چند گرم گوگردگرم آب ، با تعداد اتم 14های هیدروژنِ تعداد اتم -49

)1-g.mol 1, H= 11, O= 32(S=

1)14 2 )90 3)91 4)110

g.mol 30=1H2, C 11=3(NH-1(است؟ 3NHها در چند گرم گاز ، برابر با تعداد اتم 1H2Cمول گاز 1/1ها در تعداد اتم -51

1)41 2)1/9 3)11 4)11

اتم است. فرمول این ماده کدام است؟ 8/03×2410شامل yOxNمول از مادۀ 1/2 -51

1)2NO 2)NO 3)1O2N 4)4O2N

=g.mol 11,O=32(S-1(کدام است؟ xگرم دارد؛ 20، جرمی برابر با xSOمولکول 1/101×2310تعداد -52

1)1 2)2

3)3 4)4

11 80 𝑔 𝐻2𝑂 ×1 𝑚𝑜𝑙 𝐻2𝑂

19 𝑔 𝐻2𝑂×

1/02×1023𝑚𝑜𝑙𝑒𝑐𝑢𝑙𝑒 𝐻2𝑂

1 𝑚𝑜𝑙 𝐻2𝑂= 30/1 × 1023 𝑚𝑜𝑙𝑒𝑐𝑢𝑙𝑒 𝐻2𝑂

𝑔 𝐶𝐻4 49 اتم هیدروژن دارد: 4هر مولکول متان، 11 ×1 𝑚𝑜𝑙 𝐶𝐻4

11 𝑔𝐶𝐻4×

1/02×1023𝑚𝑜𝑙𝑒𝑐𝑢𝑙𝑒 𝐶𝐻4

1 𝑚𝑜𝑙 𝐶𝐻4×

4 𝑎𝑡𝑜𝑚 𝐻

1 𝑚𝑜𝑙𝑒𝑐𝑢𝑙𝑒 𝐶𝐻4 = 12/24 × 1023 𝑎𝑡𝑜𝑚 𝐻

گرم آب: 14های هیدروژن در تعداد اتم 11 14×𝑁𝐴×2

19اکسید: گرم گوگردتری xهای اکسیژن در تعداد اتم

𝑥×𝑁𝐴×3

90 آید.به دست می xراردهیم؛ ؛ اگر این دو کسر را مساوی ق

تعداد مولکول گرم

مول

تعداد اتم مبدا

مقصد

تعداد مولکول گرم

مول

گرم آب 80

چند مولکول؟


عدد اتم نیتروژن چند گرم 30/11×2310با تعداد -531O2N 1(توان ساخت؟می-g.mol 11, O= 14(N=

1 )10 2 )290 3 )210 4 )200

54- a) :19رنگ شعلۀ این مواد را بنویسید

کلرید(II)ســـم - سولفات یتیملـــ -کلریدیتیملــ -سولفات (II)ـــسم -هیدروکسیدیمــدس-کلریدیمدــس

b) توان به وجودِ عنصرِ ........... آن پی برد.شعلۀ یک ماده، میاز روی رنگ

nmطول موج * 390 430 490 111 120 110 100 *

*

1/18 1/81 2/1 2/24 2/14 2/81 3/34 *

evانرژِیِ فوتون

فرابنفش نیلی و بنفش آبی سبز زرد نارنجی قرمز فروسرخ

توانند باشند.یموج نور مریی از حدود ............. تا .................... نانومتر است و امواج کنترل تلویزیون دارای طول موج ...... نانومتر م*طول -55

1)400 - 100 – 800 2)400 – 100 – 300

3)100 – 900 – 800 4)100 – 900 – 400

نشری طیف و نور نشر

a) خطی ( است. –طیف نشری عنصرها به حالت گاز، ) پیوسته

b) برد پی آن ....................وجودِ به توانشعله، می رنگ روی از.

c) توان طیف نشری هیدروژن را تشکیل داد؟می چگونه

d) در ناحیۀ مریی چند نوار روشن دارد؟ هیدروژن.........

......... ......... ......... ......... ......... ......... 18ها؟رنگ آن

a) ترند؟از پرتوهای مریی هیدروژن کدام پرانرژی...............

طیف نشری خطی کدام اتم در ناحیۀ مریی، از خطوط بیشتری تشکیل شده است؟ -56

( هیدروژن 4 ( نئون 3 (لیتیم 2 (هلیم 1

KR

98

kh

اتم ساختار کشف

اتم کوانتومی مدل

57- a) دیگر یپله به ایپله از را خود بدن تا کنید صرف ...... و ........ باید انرژی نردبان از رفتن باال برای

بکشید. باال

b) باال رفتن از نردبان -انتقال الکترون در اتم ، مانند کدام نوع باالرفتن است؟ باالرفتن از تپه

c) اتم ها در الکترون انرژی .اندنامیده .............شیوۀ را ............ پرداختِ یا دریافت نردبانی یشیوه

.نامندمی ................ساختارِ را اتم، برای شده پیشنهاد ساختار رو، این این از .است ..............

این جاش رو ، داره« ل»زیرا )قرمزیا کیال =لیتیم (؛ داره« د»زیرا ) دزر =سدیم (؛ داره« س»زیرا ) بزس =مس عنصرهای فلزی با زبان شیرین فارسی!: ۀارتباط رنگ شعل 19

ها بکنن!کاریها بتونن از این شیرین...... عُمراً اگه انگلیسی زبانسفید، اگه گفتین چرا؟ =ارنجی و منیزیمن =آهن * نخونده بودین!(؛

های طیف نشری هیدروژن)قساب!(: قرمز، سبز،آبی و بنفشرنگ 18

ف خورشید گاز ملتهبطی

یخط

تهوس

پییبا

قرف ت

طی


d)

e) فضای در هاالکترون و دارد اتم ............... در و............... بسیار فضایی در گیرند که هستهای در نظرمیاتم را کره ،میمدلِ کوانتو در(

.شوندمی توزیع هسته پیرامون هایی....................... در و ترمدارِ( بسیار بزرگ –

f) 20ندارند.( -مشخصی)دارند انرژیها در اتم ندارند( ؛ الکترون -مشخصی )دارند جایها در هر الیه، مدلِ کوانتومی، الکترون در

دهد؛ کدام طول خطی اتم هیدروژن را نشان میشکل زیر بخش مریی طیف نشری -58

است؟ n → 4=n=2موج نشان دهنده انتقال الکترونی

1)410 2)491 3)434 4)111

O

L

22

دهد؛ کدام انتقال مریی است و شکل زیر تعدادی از انتقاالت الکترونی در اتم هیدروژن را نشان می -59

انرژی کمتری دارد؟ Aپرتو نسبت به

1)B 2)C 3)D 4)E

اند؟کدام موارد از مطالب زیر، درست -61

تر است.آ(طول موج نور بنفش از طول موج نور سبز، کوتاه

طول موج آن نسبت مستقیم دارد.ب(انرژی هر رنگ نور مریی، با

است. n=2های باالتر به الیۀ با پ( نوارهای رنگی در طیف نشری خطی اتم هیدروژن، ناشی از انتقال الکترون از الیه

های انتقال الکترون در اتم برانگیختۀ هیدروژن بیشتر باشد، طول موج نور، بلندتر است.ت(هرچه فاصلۀ میان الیه ( آ، پ4 ( آ، ب، پ 3 ( ب، ت 2 ( ب، پ، ت 1

KT

98

اتم الکترونی آرایش

61- a) سمت راست و جدول شکل

را کامل کنید.

b) ها، به انرژی زیرالیه

وابسته ........... و ...............

است.

c) هایی، ترتیب شبا رسم فل

ها را نشان پرشدن زیرالیه

دهید.

d) به این ترتیبِ پرشدن زیر

21گویند.می............... ها، الیه

دارند. -ندارند 20

قاعده آفبا21

Ener

gy

1s

1s

1s

4s

3s

2s

1s

1p

1p

1p

4p

3p

2p

1d

1d

4d

3d

1f

1f

4f

... ... ... ... ... ... ...

... ... ... ... ... ...

... ... ... ... ...

... ... ... ....

... ... ... 2s 2p

1s

9s

L=0 L=1

n=1

n=2

n=3

n=1

n=4

……………

…

…

………

…

…………

…………………

………………………

1s

2s

3s

4s

4p

4f

3p 3d

2p

…

…

…

…

n=1

n=2

n=3 n=4 n=1 n=1 n=1

A B C

D

E

111 491 434 410 nm

n=1

n=2

n=3

n=1 n=4 n=1 n=∞

Y

R

E

انرژی بیشتر ناپایدارتر


62- a) ها( )مانند نمونهآخرین زیرالیۀ

را پرشدن درحالبرای عنصرهای

شده را مشخص بنویسید.

)امیدوارم از کشف مهم خودتون لذت

ببرین!(

Ost

b) :بعد از این آرایش الکترونی را به کمک جدول بنویسید.را در جدول به خاطر بسپارید و هازیرالیه ترتیب)درسنامه(نکته مهم

)به درسنامه این سوال در پاسخنامه مراجعه کنید.(

38Y: ......... 31Rb: ......... 33As: ......... 21Mn: .........

91Fr: ......... 13Ta: ......... 91Tl: ......... 10Sn: .........

103Lr: .........

شود با استفاده از جدول( به سواالت زیر پاسخ دهید: می )تاکیدبا استفاده از جدول

c) 4)درسنامه( آرایش الکترونی عنصری بهp42s4 شود؛ عدد اتمی این عنصر چند است؟ ختم می.............................

d) 2آخرین زیرالیه در حال پرشدن اتم عنصرهای زیر داده شده، عدد اتمی هر کدام ؟p6 .......1s3 ........6d3 ......5p5 ..........

e) درسنامه(در اتم ایندیم(In48 تعداد زیرالیه: ......... ست؟ تعداد الیه: اهچند الیه و چند زیرالیه از الکترون اشغال شد..................

f) 4آرایش الکترونی اتمی عنصری را بنویسید که در زیرالیهp .خود، یک الکترون داشته باشد............................

g) درسنامه(عنصر(V23 چند الکترون در الیه سوم خود دارد؟....................

h) الکترون باشد.... 8الکترون باشد......... پ( 1الکترون باشد،.... ب( 3: الف()درسنامه( عدد اتمی عنصری که در الیه سوم خود دارای

i) :عدد اتمی عنصری را بیابید که تعداد الکترون

............ باشد. 4آن دو برابر الیه 3های الیه پ(الکترون ............آن مساوی باشد 4sو 3dب(............ آن مساوی باشد 3pو 3dالف(

j) * خود باشد. 1الکترون در الیۀ 4دارای عنصری را تعیین کنید که اتمیعدد.............................

k) های زیر دارد)به کمک جدول(؟چند الکترون با ویژگی 93)درسنامه( عنصری با عدد اتمی

..... n=1 .ح ..... n=1 .ج ..... n=4 .ث n=3 19 .ت ........ n=2 .ب ..... n=1 .أ

..... L=0 .ز ..... L=4 .ر ..... L=3 .ذ L=2 30 .د ..... L=1 .خ

l) کند؛ بلکه زیرالیه دقیقا از روش آفبا پیروی نمی کرومو مسآرایش الکترونی دو زیرالیه آخر اتم عنصرd3 با گرفتن یک الکترون از

22آید:پُر درمیبه صورت پُر یا نیمه s4زیرالیه

24Cr:[Ar]4s13d1 ; 28Cu:[Ar]….. …..

m) با توجه به آرایش الکترونی دو عنصرCu28 وCr24 23چند عنصر وجود دارد که اتم آن دارای: 4ی ، در دوره

1d34 ....... باشدd3باشد .......d3 باشدنیمه پُر ........d3 پُر باشد….. s4 نیمه پُر باشد........ s4 .پُر باشد ........

n) آرایش الکترونی اتم آهنFe21 :24را بنویسید و موارد زیر را مشخص کنید .......................................

. ...............ت(زیرالیۀ با انرژی بیشتر: ............... پ(آخرین زیرالیه: ............... ب(باالترین زیرالیه: .......آ(آخرین زیرالیۀ درحال پرشدن:

شود!:میتلفظ « ک»ول اسم انگلیسی هر دو به صورت ؛ عجیب آن که ا (!Cufti Elements)چند عنصر کوفتی وجود دارد؟ دو تا! مس و کروم 4در دوره 22

Cu:Copper 28Cr: Chromiom ; 21 زند!میهماهنگی بین زبان فارسی و زبان انگلیسی و زبان علم ، موج

.است در زمینۀ آرایش الکترونی ایی جدول دورههاقسمت )!(خیزتریناز تست 4دوره 23

1d34 ؛(21)یک عنصرd3؛(هیچ)باشد d3ُ؛(21و24عنصر دو)ر باشدنیمه پ d3 ُ؛عنصر( 9) ر باشدپ s4 ُ؛(3)ر باشدنیمه پ s4 ُ(11)ر باشدپ

s4ب، پ، و ت( d3آ( 24

28Cu:[Ar]4s23d8 24Cr:[Ar]4s23d4

؟ ؟

2p6 2p3 2p2 2p1 2s2 2s1 2دوره

3دوره 3s1 ؟ 3p1 ؟ ؟

4s1 ؟ 3d11 ! ! 3d2 3d1 ؟ ؟ ؟

؟ ؟ ؟ ؟ ؟ ؟ ؟

؟ ؟ ؟ ؟ 6p1 ؟ ؟

؟ ؟

؟ ؟

؟ ؟


o) 1 (....... 21گیرد؟می)درسنامه( کدام یک زودتر الکترون,L=3) ; t)(n=1,L=4); z)(n=2,L=3); y)(n=0,L=4x)(n=

p) یک باالتر است؟ کدام سطح انرژیd 4d 3p 3s 3

q) در اتمAs33 چند الکترون وجود دارد کهn+L بشود؟ 1برابر با هاآن

درست « ؟»در کدام گزینه ، مقدار عدد کوانتمی داده شده به جای عالمت -63

است؟

n L عدد کوانتمی داده شده L=4 ؟ 3 (1 .… ,n=2,3 2 ؟ (2 L=1 ؟ 1 (3 n=1 3 ؟ (4

های یک اتم، نسبت داد؟به یکی از الکترون تواننمیهای کوانتمی را کدام مجموعه عدد -64

1)n=2 , L=2 2) n=4 , L=0

3) n=3 , L=1 4) n=1 , L=3

KT

96

Kh تغییر

است؟ 1p1 کدام عدداتمی به عنصری تعلق دارد که آخرین زیرالیۀ الکترونی اتم آن -65

31(4 13(3 31(2 91(1

Snj

81

01

........ الیه )سطح انرژی( و ........... زیرالیه )ترازهای فرعی( انرژی از الکترون اشغال شده است که از میان آنها، دارای Ge32در اتم ژرمانیم -66

........... زیرالیه، هر یک دارای دو الکترون و ........... زیر الیه، هر یک دارای شش الکترون است.

سهـ ( چهار ـ هشت ـ پنج 2 ( پنج ـ ده ـ شش ـ دو 1

( پنج ـ ده ـ شش ـ سه4 ـ دو( چهار ـ هشت ـ پنج 3

K

85

های آخر آن به کدام صورت است؟الکترون دارد زیرالیه 10خود الیۀ سوم الکترونیاتمی که در -67

1(9d32s4 2(10d3 3(2d31p32s3 4(2s41p32s3

ترین زیرالیۀ اشغال شدۀ آن های جای گرفته در بیرونیست و الکتروناهاز الکترون اشغال شد زیرالیه...... تعداد ،Ti22در اتم *)درسنامه( -68

اند )عددها را از راست به چپ بخوانید( ..…=lو ..…=nدارای عددهای کوآنتومی

2و 3-9( 4 1و 4-1( 3 1و 3-9( 2 0و 1-4( 1

K

87

تواند باشد.است؛ عدد اتمی این عنصر از ................ تا .............. می n=4, L=1)درسنامه( آخرین الکترون اتم عنصری دارای اعداد کوانتمی -69

39تا 31(4 30تا 21(3 20تا 18(2 31تا 31(1

باشد؛ در بیرونی ترین زیرالیۀ اتم آن، ............................ الکترون جای 10برابر 3X18-های یون تک اتمی ها و نوتروناگر تفاوت شمار الکترون -71

برابر ...................... است. Xدارد و عدد اتمی عنصر

1)3 ،31 2 )3 ،33 3 )1 ،31 4 )1 ،33

KR

97

kh

Cu28, Cr24 استثنا از آفبا

21ها آن پُر باشد؟اتم d3ای، چند عنصر وجود دارد که زیرالیۀ در دورۀ چهارم جدول دوره -71

1)2 2 )1 3 )9 4 )10

.خود دارای .....الکترون است d3 یابد، این عنصر در زیرالیۀ می پایان1s4 آرایش الکترونی عنصری به -72

10یا 1یا1)0 2)1 3)1 4)0

پر هستند؟در دورۀ چهارم، چند عنصر دارای زیرالیۀ نیمه -73

1)3 2)4 3)1 4)1

وجود دارد؟ =2l چند الکترون با عددکوانتمی Cu28 در اتم -74

1)1 2)8 3)10 4)19

وجود دارد؟ =0l چند الکترون با عددکوانتمی Cr24 در اتم -75

1)2 2)1 3)11 4)13

z→y→x→t p 4→d3→s4→p3ای پیداست، ترتیب پر شدن به قرار زیر است: روش جدول: همان طور که در جدول دوره□ 21

برای هر زیرالیه :کتاب درسی پرهزینه!روشn+L کنیم: را حساب میx)4+0=4; y)3+2=1; z)4+1=1 ; t)3+1=4 ،؛ در بین این چهار زیرالیهx وt گیرند)چون زودتر الکترون می

n+L ).کمتری دارندt زودتر ازx زیرا ،n کمتری دارد. وz ازy زیرا(،دیرترn+L ها یکسان است ولی زیرالیۀ آنz مقدارn ).بیشتری دارد پر است. d3، زیرالیه 31تا 28در اتم همه عنصرهای 21


کدام است؟ ؛رسدمی 19آن به اولین عنصری که تعداد الکترون الیۀ سوم یاتم ، عددایدر جدول دوره -76

1(Kr31 2(Zn30 3(Cu28 4(Ar19

21؟کدام است ؛رسدمی 13آن به اولین عنصری که تعداد الکترون الیۀ سوم یاتم ، عددایدر جدول دوره -77

1(Kr31 2(Zn30 3(Cu28 4(Cr24

کدام است؟ Ge32ی موجود در آخرین زیرالیه اتم هابرای همه الکترون n+Lمجموع -78

1)10 2)12 3)14 4)11

ایدورهآرایش الکترونی و جدول

79-

29بیشتر از یک جواب دارند. Mو Qمورد

Ost

عنصرها، جای دارند و تفاوت عدد اتمی گاز نجیب دورۀ اول و دورۀ سوم کدام است؟ای گازهای نجیب در کدام گروه جدول دوره -81

1)11 ،11 2)19 ،19 3)19 ،11 4)19 ،11

KR

96

است؛ در کدام گروه و کدام دورۀ جدول تناوبی جای دارد؟ 3p4 2s4عنصری که آخرین الیۀ الکترونی اشغال شدۀ اتم آن به صورت -81

، سوم11(4 ، چهارم 11(3 ، پنجم 13(2 ،چهارم 13(1

KR

96

؟ندارندباالترین الیۀ اشغال شدۀ اتم خود، الکترون pکدام سه عنصر در زیرالیۀ -82

1)A 21X , 30G , 38 2)A21Z , 13G , 38 3)M12X , 30E , 31 4)M12Z , 13E , 13

KT

97

28گیرد؟الکترون می زودتر، و کدام زیرالیه دیرتر)درسنامه( بر اساس روش آفبا، کدام زیرالیه -83

n=4 , L=1 ت( n=1 , L=0 پ( n=4 , L=0 ب( n=3 , L=2آ(

ت-(ب 4 ت -(آ3 پ -(ب2 پ -( آ1

تواند کدام شکل می -84

آرایش الکترونی پایدار

اتم یک عنصر باشد؟

ست و آخرین زیرالیۀ اشغال شدۀ اتم آن...... است. اهگروای همبا عنصر ........ درجدول دوره A12عنصر -85

1 )X34, 4p4 2 )Y32, 2p4 3 )X34, 4p1 4 )Y32, 2p1

KR

93 تغییر

برابر است؟ 4sبا 3dهای زیرالیۀ برابر و در اتم کدام عنصر، شمار الکترون 3pو 3dهای های زیرالیهدر اتم کدام عنصر، شمار الکترون -86

1) Fe21, Ti22 2)Fe21, Cr24 3)Cr24, Mn21 4 )Cr24 ،Ti22

KR

81

kh

اند؟دوره باشد؛ کدام مطالب زیر دربارۀ آن درستاست؛ هم 1p4ترین زیرالیۀ اتم آن با عنصری که بیرونی 11اگر عنصری در گروه -87

الکترون دارد. 7ترین الیۀ اتم آن است. ب( بیرونی 33آ( عدد اتمی آن

ست.اهزیرالیه در اتم آن از الکترون اشغال شد 9پ(

است. 13در آن برابر n=3با n=4های دارای عدد کوانتمی ت( تفاوت شمار الکترون

( آ، ت4 ( ب، پ، ت 3 ( ب، پ 2 ( آ، ب 1

KR

96

Kh

تغییر

است. Cr24باشد ؛ 1d3؛ و اولین عنصری که به صورت 1d3 1p3 2s3الکترون باشد؛ باید داشته باشیم: 13برای این که در الیه سوم یک اتم، 21

29 M 1تواند باشد )سه عنصر میs410d3Cu:[Ar]28, 1s41d3Cr:[Ar]24, 1s4K:[Ar]18( وQ :20 ,21،22،23،21،21،21،29،30ُنه عنصر

=1n+Lمقدار 1و 3و 1های ؛ در گزینه 1ت( 1پ( 4ب( 1کنیم؛ آ(را حساب می n+Lتر است ، اما اگر بخواهیم به روش کتاب عمل کنیم؛(نخست )استفاده از جدول راحت 28

گیرد)پ(.بیشتری دارد؛ دیرتر الکترون می nای که هست؛ حاال هر زیرالیه

1

2 2 1

2 9

2 13

2 9

1 8

2 9

(1) (2) (3) (4)

1 8 2 2 14 1 8 1 13 . . . . .

1 19 . 1 .

B D E G J

2 .

M

3 .

a)و جای عنصر مربوط به هر اتم را مشخص کنید:، آرایش الکترونی عدد اتمی

Q R A


است؛ درکدام دوره و در کدام دسته از عنصرها جای دارد؟ L=3 , n=4های کوانتمی *اتمی که دارای الکترونی با عدد -88

4f(ششم، 1f 4( چهارم ، 1f 3(ششم، 4f 2(چهارم، 1

KT

81

تغییر

های ها در زیرالیهوجود دارد و عنصرهایی که آخرین الکترون آن lدر چهارمین الیۀ الکترونی اتم عنصرها، ................... مقدار برای عدد کوانتمی -89

گیرند، در ...................... دورۀ مختلف جدول تناوبی جای دارند.مربوط به این الیه قرار می

، سه 4(4 ، دو 4(3 ، سه 3(2 ، دو 3(1

KT

97

kh

الیۀ ظرفیت

91- a) های الکترون که است ایالیه ،اتم یک ظرفیت یالیه

هایالکترون به کنند.می تعیین را ................................. ،آن

.گویندمی اتم ............ ، الیه این در موجود

b) ،تعداد الکترون ظرفیتی هر ستون را )درسنامه(در جدول

.30بنویسید

c) الکترون وجود ....... در الیۀ ظرفیت گازهای نجیب، تعداد

.......دارد؛ به جز

Ost

d) و آرایش الکترونی الیه ظرفیت را تعیین کنید: های ظرفیتیالکترونبا استفاده از جدول باال، برای هر عنصرِ زیر تعداد

In48 Xe14 Br31 P11 Ga31 Fe21 Cr24 V23 Sr39 Ca20 K18

...... ...... ...... 1 ...... ...... ...... 1 ...... ...... ...... تعداد الکترون ظرفیتی

............... ............... ............... 3p32s3 ............... ............... ............... 3d32s4 ............... ............... ............... تظرفیالکترونی الیۀآرایش

کدام عدد اتمی به عنصری مربوط است که تعداد الکترون الیۀ ظرفیت آن بیشتر است؟ -91

1)18 2)11 3)14 4)13

های ظرفیتی آن ....... است.، تعداد ......الکترون در الیۀ چهارم و تعداد ...... الکترون در الیۀ سوم خود دارد و تعداد الکترون Fe21اتم آهن -92

1 )2-14-9 2)9 – 9- 9 3)2 – 9 – 10 4 )10 – 14 - 10

Snj

81

08

الکترونی یکسانی دارند؟کدام سه گونه شیمیایی ، آرایش -93

1) -I13, Xe14, +Cs11 2) -2S11, -P11, -4Si14 3)+ Na11, +K18, +Rb31 4)+ 2Ni29, +3Co21, +Cu28

KT

82

در باالترین الیۀ اشغال شدۀ کدام یونِ گازی، هشت الکترون وجود دارد؟ -94

1)+As33 2)+2Ti22 3)+2Zn30 4)-2Se34

KR

96

kh

بیشتر است؟ S11های ظرفیتی اتم کدام عنصر زیر، از اتم شمار الکترون -951)Cr24 2)Se34 3)Ni92 4)Ga31

KR

97

تغییر

است؟ K18آرایش الکترونی الیۀ آخر اتم کدام عنصر، مشابه با آرایش الکترونی الیۀ ظرفیت اتم -96

1 )A28 2 )D21 3 )X21 4 )Z31

KR

98

اند؟کدام موارد از مطالب زیر، درست -97

را دربردارد. 3dو 3s ،3pهای آ(سومین الیۀ الکترونی اتم، زیرالیه

وابسته است. (n)ها، تنها به عدد کوانتمی اصلی ب(ترتیب پرشدن زیرالیه

اند.دو عنصر، گازی هاعنصر جای دارند که از میان آن 18پ( در سومین دورة جدول دوره ای،

شوند.از الکترون پر می 3s ،3pهای ای، زیرالیهت(در اتم عنصرهای دورة سوم جدول دوره ( آ، ب، ت 4 ( آ، پ، ت 3 ( ب، پ 2 ( آ، ت 1

KR

98 kh

کنین!همون طوری که پشه می پرونین الکترون ظرفیتی تعیین . است یکان گروهتعداد الکترون ظرفیتی همان های ظرفیتی با استفاده از جدول : تعداد الکترون 30

... ... ... 5 ... ... ... ... ... ... ... 5 ... ... ... ...

s s+d

s+p


باشد، چند مورد از Aهای الکترونی اتم عنصر دهندۀ الیهرنگ در شکل زیر، نشانهای تیرهاگر دایره -98

مطالب زیر، دربارۀ آن درست است؟

است. 15عنصر اصلی از گروه Aآ(

های آن، رنگی هستند.ب( برخی از ترکیب

+ است. 7آن برابر 31پ( باالترین عدد اکسایش

ت( سه زیرالیه از الیۀ سوم آن از الکترون اشغال شده است.1 )1 2 )2 3 )3 4 )4

KT

98

kh

های ترکیب

یونی

P15, Na11 ب( -99

O8, Al13 پ(

(32)

a) را بنویسید. باال نماد یون پایدار هر عنصر جدول

b) چرا*Be وB وC 33؟به صورت یون وجود ندارند طبیعت در ...................

فرمول و نام34 ماده یونی حاصل از عنصرهای زیر را بنویسید: -111

c) بار یون مورد هردر ،M یا بار یونX ( آن را تعیین کنید: 11و 11، 11، 13، 2، 1و شماره گروه )

MO N3M O2M MCl 2X3Mg 2XMg MgX X2Na NaX

.......... .......... 2- .......... .......... .......... .......... +1 .......... بار الکتریکی

.......... .......... 11 .......... .......... .......... .......... 1 .......... گروه

بگذارید.« تعداد الکترون ظرفیتی»می توانید « باالترین عدد اکسایش»بحث می شود؛ فعال شما به جای 3تا حدودی در شیمی « باالترین عدد اکسایش» 31

2O, -2O, -2O, +3Al, +3Al 3O2Al- برای مورد )پ(: 32

چون بار نسبتا زیاد و شعاع کم دارد، ناپایدار است. 3B+شود. مثال تر یافت می*هرچه غلظت بار الکتریکی)چگالی بار(روی یک یون بیشتر باشد؛ یون ناپایدارتر است و درطبیعت کم 33

شه:ی چند برابر میتون تو شیمسرعت عملبهتر است از همین حاال نام و موقعیت عنصرهای زیر را به خاطر بسپارید؛ 34

یهِ

الیلی گوبِـ برو کَـ نـ اُ فُـ گارینِـ

نهـنَـ ومَگ یعل سی سـفـ تادس موـکل زوآر

بر دمکرکته سِ

کرد سهکا ردندـکَ Nim Co Fekr Mane Cr V Ti Sc مس خوادروی می Gelo Gan باس

ورب سر اد خو می روی ومس مکُـنی کرـ ،فِـهن اـم رـاستیو،ک جااین Snduq زه!سب رکیدتِـ ید یزن

وند وزوـس هرامبَـ است هتل ی استسرب کیدپُـ گرن

رار کردفِـ انراد !ابعق

F O N Li

Cl S P Al Mg Na

Br Ca K

I Rb

Electron Na

Al3+

O2-

Al2O

3

اکسیدآلومینیوم

Na+ P

3-

Na3P

نیتریدسدیم

11Na Na+ Cl- 17Cl

Cl11؟تا هر دوتامون هشتایی بشیم الکترونت رو به من بدی ه: جناب سدیم، ممکنه ی Na11!قابلی نداره ولی قول بده وقتی که یون شدیم، همین دور و برا بمونی تا با دوستان شبکه یونی تشکیل بدیم :

دنبال کنید.... .... ادامه ماجرا را به مبارکی و میمنت در شکل

13e- 2e-

http://www.chemicool.com/elements/fluorine.html

http://www.chemicool.com/elements/oxygen.html

http://www.chemicool.com/elements/nitrogen.html

http://www.chemicool.com/elements/lithium.html

http://www.chemicool.com/elements/chlorine.html

http://www.chemicool.com/elements/sulfur.html

http://www.chemicool.com/elements/phosphorus.html

http://www.chemicool.com/elements/aluminum.html

http://www.chemicool.com/elements/magnesium.html

http://www.chemicool.com/elements/sodium.html

http://www.chemicool.com/elements/bromine.html

http://www.chemicool.com/elements/calcium.html

http://www.chemicool.com/elements/potassium.html


d) 31، چند الکترون بین فلز و اکسیژن مبادله شده است؟در هر فرمول ..... , MgO ..... O 2, Na ..... 3O2Al

e) باال، دارای چند یون است؟ هر فرمول ..... , MgO ..... O 2, Na ..... 3O2Al

f) ممکن است مساوی نباشد.( -در بلور یک ترکیب یونی، تعداد کاتیون با آنیون)مساوی است

g) ممکن است مساوی نباشد.( -در بلور یک ترکیب یونی، تعداد بار مثبت با تعداد بار منفی)مساوی است

ترکیبی به فرمول ............. M13است؛ عدد اتمی آن ......... است و با عنصر 2X-، به صورت ایدورهیون پایدار عنصری از دورۀ دوم جدول -111

دهد. میتشکیل

1 )11 ،X2M 2)9 ،3X2M 3 )12 ،X2M 4) 12 ،2MX

Snj

81

08

است؛ کدام دو عنصر با یکدیگر، ترکیب یونی با نسبت تعداد کاتیون به آنیونِ عنصر داده شده 4آرایش الکترونی -1122

1 دهند؟تشکیل می

1p42s410d3; A:[Ar] 4p32s3; B:[Ne] 1s4; D:[Ar] 2s1E:[Kr]

1)B ،E 2)B ،A 3)D ،B 4)E ،A

EL

81

02

31دهند.تشکیل می ؛ و تعداد ....... عنصر آنیون تک اتمی پایدارتک اتمی از بین عنصرهای زیر، تعداد ........... عنصر کاتیون -113

) Ca21, Ga31, K19, Br35, C6, He2, P15, F9, Na11, Ne11(

1)4 -3 2)3-2 3)3-3 4)2- 2

)J21L, 8, G19, E35, D15, B9, A11 (کدام ترکیب زیر، یونی نیست؟ -114

1)L2G 2)2JE 3)2LB 4)AE

تواند درست باشد؟های یونی زیر میرو برای کدام ترکیبشکل روبه -115

ریدکلآلومینیومسولفید ت(پتاسیمنیترید پ(سدیمب( اکسیدآ(لیتیم

اکسید کلسیمکلرید ج(منیزیمث(

(پ، ث4 (ث، ج 3 (آ، پ 2 (ب، ت 1

یک مول از کدام ترکیب زیر، تعداد یون بیشتری دارد؟ -116

اکسیدکلسیم(4 اکسید پتاسیم(3 نیترید منیزیم(2 فلوئورید آلومینیوم(1

a) آشنایی با دوقلوهای جدول

ای! دوره

های دو)ساختار لوییس مولکول

اتمی عنصرهای مشخص شده را

رسم کنید(

2فصل

تغییرات دمای هواکره را با کدام نمودار زیر -117

دهد؟ارتفاع ، بهتر نشان می

4(4 3(3 2(2 1(1دارد؟ نمودار باال نمودار تغییرات فشار هوا با ارتفاع بیشتر شباهت به کدام -118

های زیر، فقط در آخرین الیۀ هواکره وجود دارند؟ کدام ذره -119

1) 2N ،2CO ،O2H ، 2O 2) 2N ،2CO ،O2H ، 3O

3) 2N ،2CO ،+H ، 3O 4)+O ،+2N ، +

2O ،O

رسد؟کلوین می 219از سطح زمین، دما به حدود (kmباشد؛ در چه ارتفاعی)برحسب ℃11اگر میانگین دما در سطح زمین در حدود -111

1 )10 2)8 3)1 4)1

ارزشمند معجونی هوا

شود.الکترون مبادله می 1دهند؛ یعنی الکترون از دست می 1تعداد Alدهد، پس دو اتم ، سه الکترون از دست می Al، هر اتم 3O2Alدر 31

شود.الکترون هشتایی می گذاشتناشتراک و فقط با دهدمییون تشکیل نکربن، 31

H

F O N

Cl

Br

I

ژنهیدرو ژننیترو ژناکسی ید برم کلر فلوئور ژنهالو

e

e

دما

ارتفاع ارتفاع

دما

ارتفاع

دما

ارتفاع

(1 دما 2) 3) 4)


111- a) و............ ها، دو گازِ پس از آن .دهندمی تشکیل ............ و ...........گازِ دو را هواکره عمدۀ بخش

در هوا نشان داده شده؛ درصدِ نیتروژن، 2Oرو، درصدِ بیشترین مقدار را دارند. )در شکل روبه............

اکسید را نشان دهید.(دیآرگون و کربن

b) است.درصد ......ثابت( است و حدود –مقدار رطوبت هوا)متغیر

a) متغیر( بوده است. –ها سال پیش)ثابت نسبت گازهای سازندۀ هوا از میلیون

b) کنند.می تهیه ................ هوای ................. از ( را......... ، ........... ، ......... ) گازهای ،صنعت در

c) 3در یک اتاق به حجمm 3×1×4 لیتر، چند لیتر اکسیژن وجود دارد؟........

d) لیتر اکسیژن وجود دارد؟ 30در چند لیتر هوا، مقدار.............................

e) ،را کامل کنید: ......؟.....های قسمت در نمودار

f) شود؟ ای از هوا جدا میدر هر دمای زیر چه ماده

......... ؛ ℃19-دمای ........ ℃دمای صفر

g) حالت مواد داده شده را بنویسید: جدولدر ،

h) تقطیر هوای مایع 10با هم بیندیشیم ص

i) اکسیژن –، کدام یک از مواد موجود در هوا)نیتروژن زیر ها و حالت موادی که در هر کدام داده شده؛ تعیین کنید که هر عالمتشکلبا توجه به-

................. Ѳ ................. □ .................. ○ .................⁕ دهد؟ میآرگون، هلیم( را نشان

کنند تا هوای مایع به دست آید؛ در این دما، از بین شش مادۀ زیر ، تعداد ......... ماده به حالت سرد ℃200-اگر اجزای هواکره را تحت فشار تا دمای -112

He, 2, Ar , CO 2, O 2O , N2Hجامد؛ تعداد ........... به حالت مایع و تعداد ........ به حالت گاز وجود دارد.

4- 2 -(صفر4 3-صفر – 3(3 3 - 1- 2(2 1 - 3 -2(1

اند؟چند مورد از مطالب زیر، درست -113

آ( گاز آرگون، سومین گاز فراوان در هواکره است.

ب( انبیق، وسیلۀ تقطیر مواد بود که توسط جابربن حیان نوآوری شده بود.

کنند.را برای مصرف گیاهان در خاک، تثبیت میبینی، نیتروژن هوا پ( برخی از جانداران ذره

میلیون سال پیش تاکنون، به تقریب ثابت مانده است. 211ت( نسبت گازهای سازندة هوا کره از

1)1 2 )2 3 )3 4 )4

KR

98

کیلومتری از سطج سیاره برحسب درجۀ 4کند. دمای هوا در ارتفاع پیروی می θ(℃)= -1 -2√ℎدمای اتمسفر در یک سیارۀ فرضی، از رابطۀ -114

بر حسب کیلومتر است.( hکلوین کدام است؟ )

1)218 2 )213 3 )293 4 )291

KT

98

در پذیر واکنش گازی اکسیژن،

اکسید + دی)+کربن هواکره

کربن مونواکسید(

Ѳ Ѳ Ѳ Ѳ Ѳ

Ѳ Ѳ Ѳ

Ѳ Ѳ Ѳ

-190 ℃

K

⁕ ⁕

⁕ Ѳ○□Ѳ○□Ѳ□○□Ѳ○□Ѳ○□Ѳ○□Ѳ□○□Ѳ□○□Ѳ○□□Ѳ

□○Ѳ□

13 K

مایع

○ ○ ○ ○ ○

○ ○

ѲѲѲѲ ѲѲѲѲѲѲѲ

-194 ℃

مایع

□ □ □ □ □ □ □ Ѳ○Ѳ

○Ѳ○Ѳ○Ѳ○Ѳ○Ѳ○Ѳ○Ѳ○Ѳ

○Ѳ

-184℃

مایع

.....a.....

.

.....c.....

.

......e....

. ......d....

.

(℃) دما

....h.... ماده

...b..ماده

2CO :ماده

مایعهوای :ماده

...g..ماده

هوا صافی

2Nماده .....f.....

.

-183 ℃

Ar O2 N

2

2N Ar 2O 2CO O2H دما (℃) ↓

...... گاز ...... ...... ......

0

19-

193-

191-

181-

...... گاز ...... ...... ......

...... جامد ...... ...... ......

...... جامد ...... ...... ......

...... جامد ...... ...... ......

...... جامد ...... ...... ......


115- a) است. زیرا به سرعت به ...................... است و از نظر اثر بر بدن انسان، بسیار ..................... و از نظر بو، ................. گازی از نظر رنگ، مونواکسیدکربن

چسبد. می.................................

b) چرا؟ ......... سوختنِ کامل است؟ روروبهآیا واکنش......... ...............O 2H8CO + 3+ 2CO1 → 2O11+ 19H9C

c) :معادله سوختن هر کدام را کامل و موازنه کنید *

Fe + …. → ……… ; Mg + …. → ……… ; S + …. → ……… ; Na + …. → ………

اند؟ست؛ کدام مطالب زیر درستاهاکسیدهای کربن نشان داده شد، دو مدل فضاپرکن برای روروبهدر شکل -116

پایدارتر است. Bاست و گاز Aدر هوا بیشتر از گاز Bآ( فراوانی گاز

میل ترکیبی زیادی با هموگلوبین خون دارد. Aب( گاز

تر است و سرعت انتشار آن در محیط بیشتر است.سبک Aپ( گاز

فرآوردة خطرناک واکنش سوختن ناقص گاز شهری است. Aت( گاز

ث( سوختن، یک واکنش گرماگیر است.

(آ، ب، پ و ت4 ( ب، پ و ت 3 ( آ، ب و ت 2 ( ب، پ و ث 1

مونواکسید درست است؟هایِ زیر، دربارۀ گاز کربنکدام ویژگی -117

2CO ث(پایدارتر از ت(چگالی کمتراز هوا، ،بوپ(بی رنگ، ب(بی سوزد، آ(می

برابر اکسیژن 211چ(میل واکنش با هموگلوبین انتشارِکم، ج(قابلیت

( آ، ب، پ، ت، ج 4 ( ب، پ، ت، ج 3 (ب، پ، ت، ج، چ 2 (آ، ب، پ، ت، چ1

است؟ نادرستها در گزینه کربنو آهن، منیزیم، سدیمفرآوردۀ حاصل از اکسایش کدام یک از مواد: -118

1)O 2Na 2)2O3Mg 3)3O2Fe 4)2CO

جرم پایستگی قانون و شیمیایی یهاواکنش

دهد؟برای یک واکنش شیمیایی کدام گزینه، همه موارد درست را نشان می -119

برابر است. هابا مجموع جرم فرآورده هاب(مجموع جرم واکنش دهنده رود.آید نه از بین میآ(نه اتمی به وجود می

مساوی است. هاو فرآورده هادر واکنش دهنده هات( مجموع تعداد اتم روند. از بین می های واکنش دهندههاپ(مولکول

مساوی است. هاو فرآورده هادر واکنش دهنده هاث( مجموع تعداد مولکول

(آ، ب، پ، ت4 (ب، پ، ث3 ( پ، ت، ث2 ( آ، پ، ت، ث1

شیمیایی یهاواکنش معادلۀ کردن موازنه

121- NaOH + Cl2 → NaClO3 + NaCl + H2O

............... ( شروع با 1 37: مراحل موازنه

....... ادامه با 2)

)اگر ضریبی کسری ) مثال 3)𝟐

𝟑 .....شود؛

1) ►Ca1(PO4)3F + H2SO4→ Ca(H2PO4)2 + CaSO4+ HF 2) Ca3(PO4)2 + H2SO4 → CaSO4 + H3PO4

3) ► FeCrO4 + K2CO3 + O2→ Fe2O3 + K2CrO4 + CO2 4) Al+ NaOH + H2O → NaAl(OH)4 + H2

1) LiBH4+ NH4Cl→ B3N3H1 + H2 + LiCl 1) C3H1(NO3)3 → N2 + O2 + CO2 + H2O

1) B3N3H1 + O2 → N2O1 + B2O3 + H2O 9) B2O3 + HCl + KOH → K3BCl1 + H2O

8) ► P2I4 + P4 + H2O → PH4I + H3PO4 10) P4O1 + I2 → P2I4 + P4O10

a) 39هایی برای روز مبادا:ی واکنش* موازنه

1) NO2 + H2O → HNO3 + NO ; 2) KI + H2SO4 → KHSO4 + SO2 + H2O + I2

3) Cu + HNO3 → Cu(NO3)2 + NO + H2O

با ادامهگذاریم تا موازنه شود(. کنیم؛ دو ضریب برای آن میوجود داشته باشد. )برای معادله باال از هیدروژن شروع می فقط در یک مادهبا عنصری که در هر طرف معادله ، شروع، 31

کنیم.می در مخرج کسر ضربشد؛ تمام ضرایِب حساب شده را اگر ضریبی کسری یک جا مجهول باشد؛ فقطعنصری که

آوریم. گذاریم و با چند معادله، چند مجهول به دست میمی ...,a,b,cهای این سوال، باید به روش قبل، جلو برویم؛ هر وقت نتوانستیم ادامه دهیم؛ ضرایب باقیمانده را برای واکنش 39

(A) (B)


b) 39ها را بنویسید: ی این واکنشمعادلۀ موازنه شده

( ، ضریب اکسیژن کدام است؟OH11H1C)با فرمول مولکولی « پنتانول-1»ای به نامدر معادلۀ موازنه شدۀ سوختن کامل ماده -121

1)10 2)12 3)14 4)11

EL

81

02

40*معادلۀ موازنه شده این واکنش چیست؟ -122

1) 2A+1B→2C+4D 2 )A+4B→C+3D

32A+9B→2C+4D+2B ( 4) 1A+2B→4C+2D

، پس از موازنه کدام است؟ 2O + N2+ H 2CO→ 2+ O 2NH1H2C ها در معادلۀ واکنشهای استوکیومتری فرآوردهمجموع ضریب -123

1)23 2)24 3)11 4)12

KR

97

رو کدام در معادلۀ واکنش سوختن روبه 2Oهای های آب به شمار مولنسبت شمار مول -124

است؟

1)3

4 2)

3

1 3)

1

2 4)

2

1

KT

97

رو، پس از موازنه کدام های استوکیومتری مواد در معادلۀ واکنش روبهمجموع ضریب -125

است؟

1)9 2 )8 3 )10 4 )11

KR

98

ضریب استوکیومتری کدام ماده، پس از موازنۀ معادلۀ واکنش، بیشتر -126

است؟

1)O2H 2 )3CaSiO 3 )HF 4 )2CaF

KR

98

kh

های ها، تفاوت مجموع ضریبهای زیر، پس از موازنۀ معادلۀ آنبا توجه به واکنش -127

ها، کدام است؟استوکیومتری مواد در آن

1 )3 2 )1 3 )9 4 )10

KT

98

kh

NO + I 3KNO →+ KI 4O2N +2مجموع ضرایب استوکیومتری پس از موازنه کدام است؟ * -128

1)11 2)1 3)13 4)8

OL

81

10

ترکیب اکسیژن با فلزها و نافلزها:

129- a) زدن آهن و زنگ سرعتمقایسه

.............................................: 41آلومینیوم

b) درست یا نادرست؟ زنگ آهن سخت و

محکم است.

فرمول نویسی و نام گذاری

+D2C+→B3Aکنیم: ها را ساده میبعد ضریب D4+C2→B1+A2نویسیم: دِ موجود را میبرای شکل سمت چپ ؛ نخست تمام موا 38

بعد ساده ؛ D1C+2→B9A+2: نویسیم؛ نه معادله تماشاچی!(مینش ک)زیرا ما معادله وااند؛ از دو طرف حذف شوند که در واکنش شرکت نکرده Bبهتر است که ابتدا دو ذره 40

A+4B→C+3D :شود

کند اما آهن بی دفاع است!می از آلومینیوم در برابر اکسیژن محافظت 3O2Alهمان طور که در شکل پیدا است، 41

Al

2O 2O

Fe

F e

2 O

3 3O2Al

a) H2S(g) + O2(g) ⇄ SO2(g) + H2O(g)

b) NH3(g) + O2(g) ⇄ NO(g) + H2O(g)

CaSiO3(s) + HF(aq) → CaF2(aq) + SiF4(g) + H2O(l)

Na2O2(s) + H2O(l)→ NaOH(aq) + O2(g)

O(g) 2H + ) s(10O4P →) g(2O)+g(3PH

A B C D

A B C D C O H


دهد؟ کدام گزینه، تمام موارد با نام درست را نشان می -131

اکسید(III): کروم 3O2Crپ( اکسید (I):مس CuOب( اکسید (II): منیزیم MgOآ(

اکسید: آهن FeOج( اکسید : کلسیم CaOث( اکسید (III): آلومینوم 3O2Alت(

(پ، ث 4 (ب، پ، ث 3 (آ، ب، ج 2 (ت، ث ، ج1

باشد؟ A تواند عنصرمی، زیر داشته باشد.کدام عنصر 3O2, AO, A3ACl هایتواند ترکیبمی A عنصر -131

مس(4 منیزیم(3 سدیم(2 آهن(1

در کدام ستون، همۀ اطالعات برای فرمول داده شده درست است؟ -132

(1) (2) (3) (4)

3O2Al 3CrCl S2Cu 4O2N فرمول

اکسیدنیتروژن سولفید(I)مس کلریدکروم اکسیدآلومینیوم نام

صفر 3 4 1 تعداد یون در فرمول.

EL

81

02

42رسم ساختار لوییس 14با هم بیندیشیم ص

133- a) شده را های مشخص اتم اینقطه -الکترونساختار

رسم کنید.

ست.(اه) برای نیتروژن رسم شد

He H

Ne F O

C B Be Li

Ar Cl S P Si Al Mg Na

(دهد.نشان میهای الکترونی اطراف اتم مرکزی را دارند؛ از فرمول قلمرو استفاده کنید. )تعداد قلمرو ، تعداد جهت اتم مرکزیتوانید برای رسم ساختار لوییسِ ذراتی که یک می 42

بار منفی+ (𝐻,𝐹,𝐶𝑙,𝐵𝑟,𝐼=+1 ; 𝑂,𝑆=0 ; 𝑁= −1) تعداد اتم اطراف+تعداد الکترون ظرفیتی اتم مرکزی

2= تعداد قلمرو

دو قلمرو خطی سه قلمرو مانند بنز! رابطه قلمرو و ساختار اولیه: چهار قلمرو مانند پای مرغ!

کامل کردن بقیه ←هشتایی کردن اتم مرکزی ←رسم ساختار اولیه ←مراحل رسم ساختار لوییس با این روش: تعیین قلمرو

: تعداد قلمرو= O2CHمثال برای 4+2+0

2= 3

CO2 …… SO2 …… NO2…… CO …… NO ……

N2O1 …… P4O10 ……

مواد یونی .( هستندفلزدارای کاتیون)

مواد مولکولی یون مثبت ندارند.

نامگذاریمواد

دوتایی

ثابتفلز با ظرفیت

فقط نام فلز و آنیون

Na2O……..… MgO……..… Al2O3 …….….

K3N………… Ca3N2 …….… AlN ……….…

FeO….… CrO……… Cu2O…… Fe2O3 …… Cr2O3……… CuO……

متغیرفلز با ظرفیت

(III),(II),(I)اعداد رومینیاز به

مواد خاص

.نام خاص یا شیوه خاص دارند H2O …… NH3 …… CH4…… C2H1 ……


43:را رسم کنید های زیرساختار لوییس مولکول -134

N2 CO2 H2CO HCN H3CCN O2 H3COH b)

CO SO3 FNO OCF2 H3CNH2 c)

SO2 NNO O3 H2O2 1اتانH2C d)

NOCl NO2Cl SCl2 SOCl2

SO2Cl2 33AsF3 4 اتنH2C e)

135- NO3- CO3

2- NO2- PO4

3- PCl3 POCl3 2اتینH2C f)

NH4+ SO4

2- SO32- CN- OH- 44 NH4NO3 (NH4)2SO4 g)

OCN- N3- NO2

+ C22-

h) های ناپیوندی را بگذارید.ها الکتروندر این شکل

O 2, NOCl , CH 2, SOCl 3, POCl 2COClاند؟ های زیر، در ساختار لوییس خود، دارای پیوند دوگانهچه تعداد از مولکول -136

1)1 2)2 3)3 4)4

OL

89

های پیوندی است؟ها ناپیوندی، دو برابر شمار جفت الکتروندر کدام دو مولکول، شمار جفت الکترون -137

1 )3, O 3PCl 2 )Cl2, NO 2COCl 3 )2Cl2, SO 2COCl 4)2Cl2Cl , SO2NO

K

89

41ای تعلق دارد؟به کدام گروه جدول دوره X، روروبهدر ساختار لوییس -138

1)14 2)11 3)11 4)11

کنه!میتون این قلمرو خیلی کمکولی کار با فرمول باال خیلی آسونه. خیلی سخته! سخته!آره زندگی 43

-فرمول این ماده دارای دو یون است؛ 44 3, NO +

4NH کنیم.؛ که ساختار لوییسِ هرکدام را جداگانه رسم می

و داریم: با استفاده از فرمول قلمر 41 X 0+تعداد الکترون ظرفیتی

2= 3 پس تعداد الکترون ظرفیتیX و 1برابر باX است. 11در گروه

حاال به فرمول قلمرو ایمان آوردید؟!


)N1, O9, S11 (رسم شده است؟ نادرستکدام ساختار لوییس، -139

-(یون نیترات 2SO 3اکسید(گوگرددی3SO 2اکسید (گوگردتری13NO 42- (یون سولفات

4SO

Snj

81

02

به کدام گروه تعلق دارد؟ x، عنصر روروبهدر ساختار لوییس -141

1)14 2)11 3)11 4)11

)O)9S , 11N , 1است؟ بیان شده نادرستدر کدام ساختار لوییس، شمارۀ گروه اتم مرکزی -141

11(4 11(3 11(2 14(1 گروه اتم مرکزی:.

EL

81

02

کدام است؟ (q)، بار یون روروبهدر ساختار لوییس -142

1+)1 2+)2 3)-1 4)-2

کدام مدل فضاپرکن برای ذرات داده شده، -143

است؟ درستنا

N ) 1Si , 14S , 11P , 11(

1) -2NO 2) -2

3OC 3) -23SO 4) -3

4PO

)Cl11, F8, S11, P11, O9, C1, H1, N1 (در کدام مورد ، در مولکول هر دو مادۀ داده شده، پیوند دوگانه وجود دارد؟ -144

1)2SO ،CO 2) 3PCl ،NOCl 3)HCN ،2CS 4)O 2CH ،NOF

های پیوندی دو مولکول برابرند ؟در کدام گزینه، در هر دو مولکول اتم مرکزی، جفت الکترون ناپیوندی ندارد ، و شمار جفت الکترون -145

1) 2Cl2, SO 3NH 2) 3, SO 4CF 3), HCN 2SOCl 4) 2, CO 2H2C

KT

چند جفت الکترون ناپیوندی و چند جفت الکترون پیوندی وجود دارد؟ O1H3Cاستون با فرمول در مولکول -146

1و 2(4 1و 1(3 1 – 1( 2 10 – 2( 1

چند جفت الکترون ناپیوندی و چند جفت الکترون پیوندی وجود دارد؟ COOH2NCH2Hسین، با فرمول گلیدر مولکول -147

1و 2(4 10و 1(3 1 – 1( 2 10 – 2( 1

دهد؟را درست نشان می O)3(کدام مورد ساختار لوییس اوزون -148

1) 2) 3) 4)

-ها در اتم مرکزی یونهای ناپیوندی اتم مرکزی در کدام گونه، با شمار آنشمار جفت الکترون -1493BrO برابر است؟ ،

1)-NCS 2)-3NO 3)3PCl 4)3BF

KR

97

های و شمار الکترون CN)-(های پیوندی در یون سیانیدفلوئورید ................................. شمار الکترونتریهای پیوندی در مولکول نیتروژنشمار الکترون -151

ها در یون سیانید است.های ناپیوندی الیۀ بیرونی اتمها در آن، ..................... برابر شمار الکترونناپیوندی الیۀ بیرونی اتم

پنج -( برابر 4 دو –( برابر 3 پنج –( نصف 2 دو -( نصف 1

KT

97


41ای عنصرها تعلق دارد؟به کدام گروه جدول دوره Xکنند؛ عنصر ها از قاعدۀ هشتایی پیروی میهمۀ اتم [ O=X=O ]+در یون -151

1)14 2)11 3)11 4)11

کدام است؟ Xها )به جز هیدروژن( هشتایی باشند؛ گروه عنصر اگر در مولکول زیر، همه اتم -152

1)14 2)11 3)11 4)11

به آرایش هشتایی رسیده باشند؛ بدون پیوند دوگانه، های زیر، اگر همه اتمهادر هر یک از گونه -153

X وY تعلق دارند؟ای هبه ترتیب، به کدام گروه جدول دور

11و 11(4 2و 13(3 11و 11(2 11و 14(1

OL

11

هشتایی باشند؛ بار یون کدام است؟ هااگر در یون زیر، همه اتم -154

1)1 + 2)2 + 3)1- 4)2-

*استثناهای هشتایی

*سه مورد که نباید انتظار هشتایی داشت:

NO(قلمرو اعشاری شود: مثال 1

4SFشود: مانند 4(قلمرو بیشتر از 2

2SnClشود. مثال 4و قلمرو کمتر از ( Al , Be , Sn , B)(اتم مرکزی فلز یا شبه فلز باشد3

66 نافلزی و فلزی اکسیدهای خواص

155- a) دارد................. در آب، خاصیتِ اکسید فلزهاو ................... در آب ، خاصیتِ اکسید نافلزها

b) افزایند؟ ها آهک میهای کشاورزی و به آب برخی دریاچهچرا به برخی زمین ................

c) اسیدکربنیک.................... اسیدنیتریک.................... اسید فرمول سه اسید معروف: سولفوریک.................

d) 41هر کدام از اکسیدهای زیر در آب چه خاصیتی دارند؟ * حالت هر کدام چیست؟ * معادلۀ واکنش با آب؟

1) Na2O 2) K2O

3) CaO 4) MgO

5) BaO 6) SO2

7) SO3 8) CO2

9) N2O5

156- pH تر است؟محلول کدام یک در آب پایین

اکسید(منیزیم4 اکسید دی(گوگرد3 اکسید (کلسیم2 اکسید (سدیم1

گیرند؟رو قرار میاز شکل روبه (I)ی به دست آمده در قسمت هاکنیم؛ چه تعداد از محلولاکسیدهای زیر را در آب حل می -157

2NOج( MgOث( 2COت( 3SOپ( O2Kب( CaOالف(

1)1 2)2 3)3 4)4

Snj

81

02

آوریم؟می هواکره سر بر چه

ایگلخانه اثر

=2با استفاده از فرمول قلمرو: -1را تعیین کرد: Xتوان به دو روش گروه عنصر می 41 𝑋+0−1

2 1X= یعنیX 11ها را هشتایی کرد)با توان کل اتممی -2بوده است. 11در گروه

X 1=X+12-1=11ها را تکمیل کنیم: ( ؛ بعد آمار الکترونشوندالکترون همه هشتایی می

ند؛ به همین خاطر، باران اسیدی داریم ولی باران بازی نداریم!رواکسیدهای فلزی جامد هستند و اغلب اکسیدهای نافلزی گاز هستند و به هوا می 41

4SO2H→O2+H3; SO 3CO2H→O2+H2CO Acid: ; 2)OHCa(→O2; CaO+H OHNa2 →O2O + H2Base: Na

pH<1 pH>7

(I) (II)


158- a) :جهت پرتوها را در شکل مشخص کنید

b) با ............... نِ گرم، پرتوهای زمی شوند؛ وسبب گرم شدن زمین می خورشیدی پرتوهای

....... مانند هواکره در موجود گازهای برخی اما کند؛تابش می هواکره به............... طول موج ِ

شود.می............... زمین ب، دمایترتی بدین و شوندآنها می............... از مانع، ............... و

............... هوا دمای باشد، بیشتر گازها در هواکره این مقدار هرچه

محافظت از هواکرهسبز راهی برای شیمی

159- a) گیری از منابع کند کیفیت زندگی را با بهرهای از شیمی است که سعی میسبز شاخهشیمی. ........

.....افزایش دهد و همزمان

b) گذارد که باید آن را سنگینی روی هواکره برجای می................. تولید و مصرف مواد شیمیایی

داد..............................

a) های (تولیدِکیسه2............. تولید سوختِ-1های محافظت از هواکره: راه ...............

..... خودروِ (تولید2CO 1............(4............ به 2CO(تبدیل 3

b) منابع سوخت سبز: ............................ .........هایی از سوخت سبز: نمونه...................................... سوخت سبز: عنصرهای.....................

c) 2های تبدیل واکنشCO :به مواد معدنی........................ ................................. ...........................................................................

d) شوند؟ چرا؟ سبز از چه موادی ساخته می یهاپاکت............... ................................. ..........................................

e) 2مناسب برای دفن یهامکانCO :................................. ................................. ..................................

B →+MgO2; CO 3CaCO→+A2COهای زیر چه مواردی باید قرار بگیرند؟ در واکنش Bو Aبه ترتیب به جای -161

1)CaO – 2MgCO 2)Ca -2MgCO 3)Ca -3MgCO 4)CaO -3MgCO

شود؟گرم از کدام مورد، گرمای کمتری آزاد می 10گرم از کدام مادۀ زیر، گرمای بیشتر و با سوختن 10با سوختن -161

ت(زغال سنگ پ(بنزین ب(هیدروژن آ(گاز طبیعی

(آ، پ4 (آ، ب 3 (پ، ت 2 (ب، ت 1

EL

81

02

اوزون دگرشکلی از

ر هواکره اکسیژن د

162- a) را طوری کامل کنید که این واکنش را نشان روروبهمثالی بنویسید. )شکل پذیربرگشت هایاز واکنش

دهد.(

b) پذیرهای برگشتواکنش 18باهم بیندیشیم ص

c) :49کامل کنید

m

اند؟های زیر درستاکسیژن کدام عبارتدر مورد اوزون و -163

ب( نقطه جوش اوزون باالتر است. آ( واکنش پذیری اوزون بیشتر از اکسیژن است.

ت( فراوانی اوزون بیشتر است. پ( جرم مولی اوزون بیشتر است.

در ساختار لوییس اوزون شش جفت الکترون ناپیوندی وجود دارد. ث( (آ، ب، پ و ث4 ( آ، ب، پ، ت 3 ( ب، پ و ث 2 ( ب و ث 1

دهد؛ مگر این که جرقه ، صاعقه یا فشار ، کاتالیزگرو .... باشد.نیتروژن واکنش نمی «!باشه.ریم مگر این که زور، پُرزور ما زیر بار زور نمی»گفته بود: اسکاتلندی یک فرمانده 49

1) N2 + O2 صاعقه یا جرقه → ........

2) NO+O2 → .......

3) NO2 + O2 ….. → .......

→ ←

O O

O O

O O

O = O O = O

O = O

شاخ و برگ سویا نیشکر دانه روغنی


اوزون در اکسیدهای نیتروژن و های تولیدبا توجه واکنش -164

و z ،yتروپوسفر، درکدام گزینه مواد داده شده به جای

z اند؟درست بیان شده

z y x

(1 NO 2O 3O

(2 3O NO 2O

(3 2O NO 3O

(4 2O 3O NO

Ost

خواص و رفتار گازها:

165- a) مایعات مقایسه کنید:حجم مولی گازها را با جامدات و

........... ............ .............

b) کنیدکامل جدول را: .......حالتِ .....حالتِ ........حالتِ

معین نامعین نامعین شکل

معین معین نامعین حجم

........... ........... ........... پذیر؟تراکم

c) 48دهد؟اثر چه عاملی را روی حجم گازها نشان میهای زیر ، هر مجموعه از شکل

d) 10را به طور تقریبی کامل کنید: روروبهنمودارهای

e) ها را مقایسه کنید.های آنسانتیگراد( هستند؛ تعداد مولکول ها همگی در فشار و دمای یکسان )فشار یک اتمسفر و دمای صفراین بادکنک

دهند.اثر تعداد مول گاز)رابطه مستقیم( را بر روی حجم گاز نشان می Aاثر فشار )رابطه عکس( ، شکل Bاثر دما)رابطه مستقیم( ، شکل Cشکل 48

10 A نمودار منحنی با شیب منفی : ،B ، نمودار خطی دارای عرض از مبدا :C شود.( گذرد)در صفر کلوین، حجم گازها صفر در نظر گرفته می: نمودار خطی از مبدا می

A B C

1 L 1 L 1/1 L 1/1 L 2 L 2 L

22/4 L 22/4 L

A B C D E F

G H

1 mol O2 ... mol CO

2

گازم

حج

دما )کلوین(

گازم

حج

دما )سانتی گراد(

گازم

حج

0 0 0 فشار

A B C

1mol He(g)

1mol S(s)

1mol Cu(s) 1mol Hg(l)

y

x

z

NO2 O2

12N2+

12O2

نورخورشید

صاعقه


f) مول گاز باشد؛ حجم و جرم هر کدام را در شرایط 1/0اگر هر ذره )مولکول ( بیانگرSTP :حساب کنید L≡ ........... mol gas(STP) 1

N 14=2; SO 4; He= 2=2; H 11=3; NH 44=2; CO 32=2O ;2=29 جرم مولی: )گرم بر مول(

g) حجم هر کدام از گازهای زیر را در شرایطSTP :حساب کنید

)1-g.mol 44=9H3=C2, CO 2=2, H 30=1H2, C 32=2, O 11=4(CH

2g H10d), 1H2g C 80c), 2g O 9b), 4g CH 49a)

h) لیتر هوا در شرایط 1/0بار نفس بکشد و هر بار 20اگر یک فوتبالیست ، در هر دقیقهSTP دقیقه بازی 80های خود کند؛ در طول را وارد شش

.............................................................................. g.mol 32=2(O-1 ( 11کند؟چند گرم اکسیژن مصرف می

های زیر در فشار یک اتمسفر قرار دارند؛ بادکنک -166

مورد گازها نشان ها کدام قانون را در این شکل

و تعداد مول های نیتروژن کدام است؟ دهدمی

09/0 -(بور2 01/0 -(آووگادرو1

01/0-(بور4 09/0-(آووگادرو3

نهایی

83

03

ابت رسد؟ )دما ثاتمسفر میدر شکل زیر، اگر شیر بین دو ظرف را باز کنیم، فشار گاز به چند -167

است.(

1 )4 2 )3

3 )12 4 )9

کدام نمودار -168

است؟ نادرست

12اتمسفر ، تقریبا چند لیتر است؟ 9/0و فشار 111℃لیتر است؛ حجم این گاز در دمای 20اتمسفر برابر با 1و فشار 21℃حجم گازی در دمای -169

1)1/31 2)20 3)21/19 4)1/12

Snj

81

02 کدام است؟ T 2V ,3*با توجه به شکل، مقدار -171

1) ℃ 221=3L , T 21/1=2V 2)℃ 321=3L , T 31/1=2V

3) )℃ 221=3L , T 31/1=2V 4 )℃ 321=3L , T 21/1=2V

Ost

، عدد آووگادرو است.( AN، تقریبا چند مولکول اکسیژن وجود دارد؟ )منظور از STPلیتر، با شرایط 2/11در یک کپسولِ دارای هوا، به حجم -171

1)AN0/1 2)AN0/42 3)AN0/21 4)AN0/101

EL

81

02

80 min×تنفس بار 20

1 min×

0/1 L هوا

تنفس بار 1×

21 𝐿 O2

100 𝐿 هوا×

1 mol O2

22/4 L O2 ×

32 g O2

1 mol O2=324 g O2

11

باشد! )L) 20شوند که حجم گاز بیشتر از حجم اولیه دما بیشتر شده و فشار کمتر شده؛ هر دو عامل باعث می برای این سوال، دست به قلم شوید! خب؛ نبینم یه وقت 12

O2 CO2 NH3 H

2 He SO

2 H2,He He N

2

1/0...... ......... ...... ...... ...... ...... .... ...... مول:

...... ....... g 1/9 ...... ...... ...... ...... .... ...... :جرم

....... ...... ...... L 2/11...... ...... ...... .... ...... حجم:

A B C D E F G J K

A: 83/1 g O2

T1= 21 ℃

V1=24 L

P1= 3atm

B: 83/1g O2

T2= 177 ℃

V2= ….... L

P2=5 atm

C: 83/1 g O2

T3= ….. ℃

V3= 41 L

P3= 3 atm

فشار

م حج گاز

تعداد مول دما )کلوین( دما )سانتیگراد(

گاز

1) 2) 3) 4)

0 0 0 0

م حج گاز

م حج گاز

م حج گاز

گاز هلیم با فشار1 atm 2 L

خالء

1 L

21℃, 1 L, 0/01mol 21℃ ,1 L, 0/01mol 21℃ , 1 L, ? mol

CH4 N2 Ar

mol

(STP)حجم تعداد مولکول گرم

مولکول


چند عدد اتم وجود دارد؟ STPدر شرایط 1H2(C(لیتر گاز اتان 1/1در -172

1 )2310×1/1 2 )2310×4/22 3 )2310×02/1 4 )2310×04/12

g.mol 4, He= 11=4(CH-1(ها در کدام مورد بیشتر است؟ تعداد مول -173

مولکول اتان 4 )2310×04/12 (STP)لیتر گاز آمونیاک 11(CH 3)4(گرم گاز متان He)4( 2)32گرم هلیم 1(1

Ost

است؟ 1H2(C(لیتر اتان 24/2در هامولکولاکسید، چند برابر تعداد دیلیتر گاز نیتروژن 49/4در هامولکولدر فشار و دمای یکسان، تعداد -174

1) 𝟑

𝟐 2)2 3)

𝟒

𝟑 4)

𝟏

𝟒

است؟ NH)3(لیتر آمونیاک 12/1در هااتماکسید، چند برابر تعداد دیلیتر گاز نیتروژن 49/4در هامولکولدر فشار و دمای یکسان، تعداد -175

1)1 2)2 3)2

3 4)4

گرم دارد ؛ این گاز کدام است؟ 30لیتر از یک گاز در شرایط استاندارد، جرمی برابر با 4/9 -176

)1-g.mol 32, S= 11, O= 12, C= 14, N= 1(H=

1)2CO 2)3SO 3)4CH 4)3NH

Ost

=g.mol 11(O-1(چگالی گاز اکسیژن در دما و فشار استاندارد برحسب گرم بر لیترکدام است؟ * -177

1 )43/1 2 )12/0 3 )2/1 4 )91/2

=g.mol 12, C= 14, N= 81, F= 11(O-1( است؟ g.L 21/1-1 ؛ برابر با STPچگالی کدام گاز زیر در شرایط * -178

(فلوئور4 (اکسیژن 3 (نیتروژن 2 اکسید دی(کربن1

دارد؛ جرم مولی این گاز کدام است؟ L 9/4حجمی برابر با K 408/1و دمای atm 1گرم از گازی در فشار 11* -179

1)11 2)24 3)49 4)14

13تری دارد؟کدام حجم بیش O2, N 1O2, N 2NO, NOهای های مساوی از گازدر دما و فشار ثابت، جرم -181

1 )O2N 2)1O2N 3)2NO 4 )NO

مول از آن، در این شرایط چند گرم جرم و چند لیتر حجم دارد، و جرم مولی آن 01/0است ، g.mL 2/1-1برابر STPچگالی یک گاز در شرایط -181

کدام است؟

1)4/1 – 14/1 -42 2)4/1 – 12/1 -11 3)9/2 – 11/0 - 42 4)9/2 – 12/1 - 11

Snj

83

03

مول -استوکیومتری مول

182- a) در هر ردیف، مقدار بقیه مواد را بر حسب روروبه واکنشبرای

مول بنویسید.

2 C2H1 + 7 O2 → 4 CO2 +6 H2O

10 10×1

2 10×

4

2 الف( :تعداد مول ......

...... 14 ...... 14×1

1 ب( :تعداد مول

پ( :تعداد مول 49 ...... ...... ......

آید؟ می به چند مول اکسیژن نیاز است و چند مول آب به دست 10H4(C(مول بوتان 1برای سوختن کامل -183

40و 1/1( 4 11و 13( 3 21و 1/32( 2 11و 1/11( 1

14آید؟اکسید به دست میدیکربن، چند مول آب و چند مول 2O12H1(C(اسیداز سوختن کامل یک مول از هگزانوییک -184

1)1 ،4 2)1 ،4 3)1 ،1 4)1 ،1

KT

96

آید؟مول آب و سه مول نیتروژن به دست می 2CO ،21مول 24از سوختن شش مول از کدام ترکیب زیر، -185

1)3NO1H4C 2)2NO8H4C 3)2NO13H1C 4)NO11H1C

Ost

و 11سوزدمی بوتان با جرقه مشتعل سازیم؛همه گاز مول است؛ هرگاه مخلوط را 30و اکسیژن در مجموع شامل 10H4(C(بوتانمخلوطی از گازهای ** -186

در مخلوط اولیه چقدر است؟ بوتانیابد؛ درصد حجمی مول افزایش می 1/34ها به تعداد کل مول

1)10 2 )11

3)30 4)80

Ost

ترند پس از بقیه سبک NOهای دارد(؛ در این سوال دانهتری های سبکاگر یک کیلوگرم برنج و یک کیلوگرم لوبیا داشته باشیم؛ تعداد کدام یک بیشتر است؟ مسلماً برنج! ، )زیرا دانه 13

تعداد مولکول بیشتر و حجم بیشتر دارند.

های شیمی نظام قبلی بوده است.کند. فرمول این ماده در متن سوال نبوده؛ زیرا در کتابیک مول آب تولید می Hکند. هر دو مول تولید می 2COیک مول Cهر مول 14

زد اما مقداری اکسیژن می ماند.همه بوتان می سو 11


جرمی –استوکیومتری جرمی

AlCl 2=2,H21, Al= 31/1,HCl= 32=2,O19=10H4( C ;3=133/1(را حساب کنید: مقادیر خواسته شده -187

1/2 𝑔 𝑂2 ×1 𝑚𝑜𝑙 𝑂2

32 𝑔 𝑂2×

9 𝑚𝑜𝑙 𝐶𝑂2

13 𝑚𝑜𝑙 𝑂2×

44 𝑔 𝐶𝑂2

1 𝑚𝑜𝑙 𝐶𝑂2= 4/4 𝑔 𝐶𝑂2

a) 2C4H11 + 13O2 → 8CO2 + 11H2O

552 g ? g

.

شود. هایی است که موقع انفجار باروت سیاه انجام مییکی از واکنش روروبهواکنش -188

چند گرم مولکول نیتروژن، 101/1×2410؛ برای تولید روروبهدرمعادله واکنش

(g.mol 12=C-1شود. )کربن مصرف می

1)21 2)1/31 3)10 4)11

g.mol 30=1H2(C-1(آید؟می دست چند مولکول آب به C)1H2(اتان g 1از سوختن -189

1 )2310×3/01 2)2210×3/01 3 )2310×12/04 4)2210×12/04

تبدیل کنند؛ اگر 1O12H1(C(توانند آن را به قند گلوکز ، می 2CO(g)درختان با جذب -191

جذب کند؛ چند کیلوگرم از این قند در آن ساخته 2COگاز kg11یک درخت، ساالنه

=g.mol1, H= 12, C= 11(O :-1 (شود؟ )معادله موازنه شود.( می

1)41 2 )21 3 )19 4 )21

KR

98

دهد؛ اگر تمام تشکیل می 2MnOگرم آن را 1/9است که مقدار g 110در ابتدای واکنش جرم تمام مواد روی ترازو -191

2MnO 1(با اسید واکنش دهد؛ ترازوچه عددی رانشان خواهدداد؟-g.mol11=2;Cl91=2(MnO

O(l) 2H2(g)+2(aq)+Cl2MnCl→HCl(aq)4(s)+2MnO

1)3/142 2)8/142

3)3/13 4)1/1

Ost

کنیم تا به طور کامل تجزیه شده، پرمنگنات را گرم میپتاسیممقداری -192

اکسید و گاز اکسیژن آزاد کند؛ به تقریب چند (IV)منگنات، منگنز پتاسیم

(Mn=11 , K=38 , O=11)شود؟ درصد از جرم نمونه جامد در این فرآیند، کاسته می

1)10 2)20 3)1/21 4)1/31

KT

81

kh

کلرات را از تجزیه گرمایی چند گرم پتاسیمmol 3/0 مقدار اکسیژن آزاد شده از تجزیه گرمایی -193

g.mol 91=3( NaNO-1توان به دست آورد؟ ) نیترات میسدیم

1)34 2 )41

3)19 4)1/11

KR

95

به OH)8H4(Cبوتانول -1مول 1/0که از سوختن 2CO(g)مقدار -194

کربنات خالص با آید را از واکنش چند گرم کلسیمدست می

توان به دست آورد؟اسید کافی در همان دما، میهیدروکلریک

)1-; g.mol 40, Ca= 11, O=12, C=1(H=

1)100 2)110 3)200 4)210

KR

96

kh

8/11با 3NaHCOکربناتهیدروژنگرم سدیم 9/11مخلوطی از -195

واکنش (HCl)با چند مول اسید 3CO2Naکربناتگرم سدیم

شود؟دهد و چند گرم نمک خوراکی تشکیل میکامل می

)1-;g.mol 31/1, Cl= 23, Na=11, O=12, C=1(H=

1 )4/0 ،4/23 2 )4/0 ،21/28 3 )1/0 ،4/23 4 )1/0 ،21/28

KT

96

kh

NaHCO3(s)+ HCl(aq) →NaCl(aq) + CO2(g) +H2O(l)

Na2CO3(s)+ 2HCl(aq) → 2NaCl(aq) + CO2(g) +H2O(l)

CaCO3(s)+2HCl(aq) → CaCl2(aq) + H2O(g)+ CO2(g)

2KClO3 → 2KCl + 3O2

2NaNO3 → 2NaNO2 + O2

2KMnO4(s) → K2MnO4(s) + MnO2(s) + O2(g)

CO2(g) + H2O(l)→ C1H12O1(aq) + O2(g)

2 C2H1 +7O2 → 4CO2+ 6H2O

4KNO3 + 5C → 2K2CO3 + 3CO2 + 2N2

تعدادمولکول گرم

Aمول

تعدادمولکول گرم STPگازحجم

Bمول

STPگازحجم


یک کارخانه تولید متانول، از واکنش متان با بخار آب، برای تولید مواد -196

و CO(g)، از 2(. در واکنش گاه1کند)واکنش گاهاولیه الزم استفاده می

(g)2H شود. به ازای تولید هر کیلوگرم گاز تولید شده، متانول تهیه می

ل به نوهیدروژن اضافی مورد استفاده در سلول سوختی، چند کیلوگرم متا

=g.mol , 11, O= 12, C= 1(H-1 ( آید؟ دست می

1)9 2)12 3)11 4)21

KR

97

kh

از مانده باقییم؛ اگر جرم جامد اهرا در ظرفی ریخته و به طور کامل تجزیه کرد 3NaNمقداری -197

11ست؟اهاولیه چند گرم بود 3NaNگرم کمتر باشد؛ جرم 9/11جرم اولیه

)1-g.mol 23, Na= 14(N=

1)1/32 2)21 3 )1/21 4 )38

Ost

به دست آمده است، PO3g M 32/11)4(2، مقدار 4PO3g H 24/1از واکنش -198

کدام است؟ Mجرم مولی

1)24 2)40 3)12 4)11

کدام است؟ Xاست؛ جرم مولی مادۀ گرم گاز اکسیژن تولید شده 1/8مطابق واکنش زیر، Yگرم مادۀ 3/21از تجزیۀ -199

[)1-g.mol 1, H= 11O= ( (g) ;2O3X(s) + 2→ Y(s) 2

1)1/122 2)1/14 3)1/19 4)1/101

EL

81

02

گرم متانول 1/8مونواکسید و هیدروژنِ حاصل از واکنش تجزیه اگر گازهای کربن -211

OH3CH 3هایی دیگر با مقدار کافی را در واکنشO2Fe رو کنیم؛ چند گرم داغ روبه

)g.mol 11; Fe=32OH=3CH-1(شود؟آهن آزاد می

1)2/18 2)2/11 3)1/33 4)1/1

Ost

211- a) (g) 3NH 2→(g) 2H 3(g) + 2N

?g 112 L(STP)

b) 57 2O3+ KCl2 → 3KClO2

49g - ?L(STP)

48g KClO3 ×1 𝑚𝑜𝑙 KClO3

122/1 𝑔 KClO3×

3 𝑚𝑜𝑙 O2

2 𝑚𝑜𝑙 KClO3×

22/4 𝐿 O2

1 𝑚𝑜𝑙 O2= 13/44 L

)1-g.mol 11=3; NH 2=2, H 29=2, N 32=2,O 122/1= 3(KClO

c) در حجم گازبه حجم گازبرای تبدیل : بُر*روش میان

ی مولی با نسبت حجمی هااز آن جا که برای گازها نسبت واکنش:

ی حجمی های مولی برای نسبتهاتوان از نسبتیکسان است؛ می

نیز استفاده کرد.

2 C2H1(g) + 7 O2(g) → 4 CO2(g) +6 H2O(g)

نسبت

حجمی

: (L)حجم ...... ...... ...... 2

...... 49×1

1 : (L)حجم 49 ......

به STPدر شرایط 3SOسولفات چند لیتر گاز گرم آلومینیوم 1/11از تجزیه حرارتی -212

g.mol 342=3)4(SO2( Al-1( 19آید؟دست می

1)31/3 2)49/4 3)2/11 4)12/1

اختالف جرم مواد واکنش دهنده با مواد جامد برجای مانده، برابر است با جرم گازهای خارج شده نکته مهم: 11

جرم مواد واکنش دهنده -جرم گاز خارج شده = جرم مواد جامد برجای مانده

توان از روش مول به ضریب هم استفاده کرد: می 11 𝑚𝑜𝑙 𝐴

𝐴 ضریب=𝑚𝑜𝑙 𝐷

𝐷 ضریب=

𝐵 جرم

𝐵 جرم مولی×𝐵ضریب=

𝐶 حجم

22/4 ×𝐶ضریب=

𝐸 تعداد مولکول

ضریب𝐸×عدد آووگادروبرای سوال باال:

48 𝑔

2×122/1=

?𝐿

3×22/4

توان از روش مول به ضریب نیز استفاده کرد: ها میبرای حل تست 19 11/1 𝑔

1×342 =

?𝐿

3×22/4

Al2(SO4)3 (s) → Al2O3(s) + 3SO3(g)

a) CH3OH(g) → CO(g) + 2H2(g)

b) Fe2O3(s) + 3H2(g) →2Fe(s) + 3H2O(g)

c) Fe2O3(s) + 3CO(g) →2Fe(s) + 3CO2(g)

3M(OH)2 + 2H3PO4 → M3(PO4)2 + 1H2O

2NaN3(s) → 2Na(s) + 3N2(g)

1گاه واکنش 2گاه واکنش متانول CO متان

H2

هیدروژن اضافی

بخار آب

(g)2H3CO(g) + → O(g) 2(g) + H4CH (1گاه )واکنش

OH(g) 3CH→ (g) 2H2CO(g) + (2گاه )واکنش


شود؟ آزاد STPلیتر گاز اکسیژن در شرایط 9/11 تا تجزیه شودباید 3KClO کلراتچند گرم پتاسیم -213

(1-g.mol 11O= , 1/31Cl= , 38K=)

1 )21/12 2 )12/11

3 )21/11 4 )14/11

K

214-

شود؟است؛ آزاد می L21در شرایطی که حجم مولی گازها 2Nگاز L، چند 3NaNگرم 1/1ی از تجزیه

)1-g.mol 23, Na=14(N=

1 )41/2 2 )11/3

3 )14/1 4 )31/3

، چند NO1H3C)3(3 مول نیتروگلیسیرین 1از انفجار -215

؟18شودمی تولید STPلیتر گاز در شرایط استاندارد

1)4/101 2)1/148 3)1/98 4)4/22

لیتر آمونیاک الزم است؟ 20چندلیتر گاز اکسیژن برای اکسایش کامل ◄ -216

1)11 2)9 3)20 4)21

Snj

شود. به ازای تولید رو )معادله موازنه شود.( تولید میاز واکنش روبه (SiC)سیلیسیم کاربید -217

=29Si ,شود؟ )تولید می STP)هر کیلوگرم از این ماده، چند لیتر آالینده )در شرایط

1-: g.mol 12C= )

1)110 2 )1120 3 )1190 4 )2240

KT

98

، تولید STPبا توجه به واکنش زیر، از مصرف هر مول بوراکسید، چند لیتر گاز در شرایط -218

شود؟ )معادله موازنه شود.(می

1) 1/33 2 )2/38

3 )9/44 4 )2/11

KR

98

kh

تواند می فرمول این هیدروکربن کدامست.اهاکسید به دست آمددیگرم کربن99گرم آب و 41 مقدار (yHxCیک هیدروکربن ) ازاز سوختن کامل مقداری -219

؟باشد

)11; O= 1; H= 12C= ; 44=2CO ; 19O=2( H

1) 4CH 2 ) 1H2C 3 )9H3C 4)10H4C

Ost

اکسیژن است و حجم مولی گازها در شرایط آزمایش حجم هوا %20چند لیتر هوا الزم است؟)OH)8H4(Cبوتانول -1برای سوختن کامل یک مول از -211

21L .است(

1 )121 2 )1/191

3 )110 4 )1/912

KT

Kh

84

سوزد. اگر نیتروژن فرض کنید( وارد موتور خودرو شده و به طور کامل می %90حجمی اکسیژن و %20با هوای الزم )هوا را شامل، 1H2(C(*گاز اتان -211

دهد؟ها گاز باشند؛ چند درصد حجم گازهای خارج شده را نیتروژن تشکیل میهمه فرآورده

1 )29

39× 100 2)

20

39× 100

3 )1

1× 100 4 )

1

1× 100

Ost

توان ساخت؟اسید واکنش دهد ، با گاز به دست آمده چند گرم آمونیاک میگرم منیزیم با هیدروکلریک 4/14اگر های متوالی(واکنش) -212

3NH2→ 2H3+ 2; N (g) 2+ H 2MgCl→ HCl2Mg +

)1-g.mol 14,N=1, H= 24(Mg=

1)9/1 2)8 3)1/13 4)19

Ost

گرم اکسیژن ، کامال 11اسید واکنش دهد تا گاز به دست آمده با چند گرم آلومینیوم باید با هیدروکلریک -213

واکنش دهد؟

)1-g.mol 11, O= 21(Al=

1)1/2 2)8 3)1/13 4)19

KR

84

های گیریم و جزو گازمی مایعاست، در این شرایط، آب را به حالت STPشود؛ اما چون شرایط تولید می گازهای سوختن، آب به حالت در این واکنش به طور معمول، مانند واکنش 18

آوریم.حاصل، به شمار نمی

2Al+1HCl → 2AlCl3 + 3H2

2H2(g) + O2→ 2H2O

B2O3(s) + Cl2(g) 𝛥 → BCl3(l) + O2(g)

SiO2(s) + C(s) 𝛥 → SiC(s) + CO(g)

4NH3(g)+1O2(g) →4NO(g)+1H2O(g)

O2H10) + g(2O) + g(2N1) + g(2CO12→)l(3)3NO(1H3C4

2NaN3 → 2Na + 3N2

2KClO3 → 2KCl + 3O2


اکسید )در شرایط استاندارد( و دیلیتر گاز کربن 1/1بسوزند و مقدار ملاگر مخلوطی ازگازهای هیدروژن و متان )در شرایط استاندارد( به طور کا* -214

(=g.mol 12,C=11,O=1H-1دهد؟ )گرم آب تولید کنند، چند درصد حجمی این مخلوط را گازمتان تشکیل می 21/11

1 )12/21 2 )33/33

3 )21/31 4 )11/11

k

، در مجموع چند لیتر گاز در شرایط OH)3(CHمتانولg 9/12در واکنش تجزیه -215

شود؟آزمایش تولید می

g.mol 32OH=3(CH-1 است و g.L 09/0-1)چگالی گاز هیدروژن برابر

1)10 2)20 3)11 4)30

IQ

GAJ

488

216- a) و با هم واکنش دهند؛ گرم باشد 1/13مقداری اتین و اکسیژن، مجموع جرم* اگر

10آید؟به دست می 2COچند گرم

b) گرم باشد؛ 1/21مقداری اتین و اکسیژن، جرمتفاوت * اگر

آید؟به دست می 2COو با هم واکنش دهند)واکنش باال(؛ چند گرم

ند(؛ اگر بدانیم جرم اهند)هردو مصرف شداهبه طور کامل ، با یکدیگر واکنش داد HF*مقداری منیزیم و -217

=F= 24(Mg ,18 ,ست؟ اهچند گرم هیدروژن به دست آمدست؛ اهکمتر بود HF ،g 1منیزیم از

)1H= ;

1)11/0 2)1 3)21/1 4)1/1

Ost

ند(؛ اگر بدانیم مجموع اهند)هردو مصرف شداهبه طور کامل ، با یکدیگر واکنش داد HF*مقداری منیزیم و -218

ست؟ اهبه دست آمدست؛ چند گرم هیدروژن اهبود HF ،g 12/9جرم منیزیم و

)1,H=18,F=24(Mg= ;

1)3/0 2)4/0 3)1/0 4)1/0

Ost

لیتر 19/11مقدار STPتواند در شرایط می 3KNO نیترات * تجزیه چند گرم پتاسیم -219

g.mol ; 101=3(KNO-1 (گاز تولید کند؟

1)3/30 2)4/40 3)1/10 4)1/10

Ost

11( بر اثر تجزیه مقدار 4CH( با متان)OH3CH گرم مخلوط متانول) 40های موازی( **)واکنش -221

CH 32= OH3(CH ,4 ست؟ اهگرم هیدروژن تولید کرده؛ جرم متانول در مخلوط چند گرم بود

)1-g.mol 2=2, H 11=

1)10 2)9 3)12 4 )11

Ost

STPلیتر گاز در شرایط 11و ند؛اهگرم مخلوط کربن و گوگرد به طور کامل سوخت 10های موازی( **)واکنش -221

=g.mol, 32, S= 12(C-1(ست؟ اهاند؛ جرم کربن در مخلوط اولیه چند گرم بودتولید کرده

1)10 2)22

3)12 4 )19

:آن و برعکسرسیدن از جرم یک ترکیب به جرم عنصر*

222- a) ؟ 11داردگرم آب ، چند گرم هیدروژن )به صورت ترکیب شده با اکسیژن( وجود 109در

b) ،گرم هیدروژن وجود دارد؟ 34در چند گرم آب

گرم بخار آب وجود دارد؛ در این ظرف، چند گرم هیدروژن به صورت ترکیب شده، وجود دارد؟ 41و CH)4(گرم متان 40در ظرفی -223

)1-g.mol 1, H= 12, C= 11( O=

1)10 2)12 3)14 4)11

=g.mol 14, Cu= 32, S= 11( O-1(، .............. گرم مس و ................. گرم گوگرد وجود دارد. 4CuSOگرم 32در -224

1)9/12 – 4/1 2)12 -1 3)19- 8 4)24- 12

10 13/1

2×21 + 1×32 =

𝑥 𝑔

4×44 𝑥 = 12/9 g CO2

وجود دارد: g H2آب، مقدار g 19دانیم که در هر می 11 2 𝑔 𝐻

19 𝑔 𝐻2𝑂= 12 𝑔 𝐻O×2g H 109

C+ O2 → CO2

S + O2 → SO2

CH3OH → CO + 2H2

CH4 + H2O → CO + 3H2

4KNO3(s) → 2K2O(s) + 2N2(g) + 1O2(g)

Mg + 2HF → MgF2 + H2

Mg + 2HF → MgF2 + H2

2C2H2 + 1O2 → 4 CO2 + 2H2O

CH3OH(g) → CO(g) + 2H2(g)


=g.mol; 11, O= 32, S= 21(Al-1( ، عنصر آلومینیوم وجود دارد؟ g 19، مقدار SO2Al)4(3در چند گرم -225

1)14 2)12 3)114 4)229

تولید آمونیاک، کاربردی از واکنش گازها در صنعت

226- a) برای تولید آمونیاک به کار بُرد:............... را دانشمندی به نامِ روروبهفرآیند

b) 12:و شکل زیر را کامل کنید معادله واکنش فرآیند هابر ………….. →(g) 2H3(g) + 2N

c) شود؟ کدام یک زودتر مایع می........ هیدروژن، نیتروژن و آمونیاک، کدام یک نقطه جوش باالتری دارد؟ گازهایاز بین......

d) توان آمونیاک را از مخلوط جدا کرد؟ چگونه می................................................

درست را در بردارد؟درباره تولید آمونیاک به روش هابر، کدام گزینه همه موارد -227

شود.در دما و فشار اتاق به سرعت انجام می 3NH2→ (g) 2H3(g) + 2N(g)آ( واکنش

شود.ب( از آهن، به عنوان کاتالیزگر استفاده می

است. ℃211و atm 451 پ( فشار و دمای بهینه ،

ندارد. ت( به دلیل واکنش پذیری ناچیز نیتروژن، امکان تهیه مواد شیمیایی از آن وجود

ث( در مواد خروجی از محفظه واکنش ، مخلوطی از سه گاز نیتروژن و هیدروژن و آمونیاک وجود دارد.

(ب، ت، ث4 (آ،ث 3 (آ، پ، ت 2 (ب، ث 1

کامل پیشرفتطورگاه، به با توجه به شکل داده شده، واکنش مربوطه در واکنش -228

آمونیاک تولید شود؛ ............... مول هیدروژن و ....... مول مول 1/1.............. و اگر

شود.نیتروژن مصرف می 11/0 – 21/2 -(ندارد2 11/0 – 21/2 -( دارد1

1/1 – 1/4 -( دارد4 1/1 – 1/4 -( ندارد3

KR

97

kh تغییر

2:13ی شیمیایی فصل هامروری بر واکنش -229

a) C1H12 + O2 → ……………………. b) C + O2 →

c) C2H1OH + O2 → ……………………. d) Na + O2 → …………………….

e) Fe + O2 → ……………………. f) Mg + O2 → …………………….

g) C3H1N3O8 → …………………….

h) C11H110O1 + O2 → ……………………. i) C1H12O1 + O2 → …………………….

j) N2+ H2 → ………… k) N2 + O2

صاعقه→ …………………….

l) NO + O2 → ……………………. m) NO2 + O2

نور خورشید → …………………….

ون یادتدهد؟ جواب: هنرِ آقای هابر همین بود که شرایطی را ایجاد کند تا نیتروژن با هیدروژن واکنش دهد. مگر نیتروژن هم واکنش می مگه میشه؟ مگه داریم؟! آقا ببخشین! 12 «!ریم، مگر این که زور پرزور باشهما زیربار زور نمی»رمانده اسکاتلندی چی گفته بود؟ رفته که ف

از ما گفتن!ها را باید بتوانید بنویسید. طرف دوم این واکنش 13

....آ..گازِ 11 mol

1 mol ِب.. گاز....

شود؛ تا می..... ث...، مخلوط

............. 10 mol ...د...

...پ..... ....ت.....

.....ج....کاتالیزگرِ واکنش، انجامِ

....ح..فشار: .... چ...دما: ....


1فصل

زندگی آهنگ آب،

)Fe) 21O , 9S, 11Cl , 11Mg , 12Na , 11است؟ نادرستکدام مورد -231

( فراوان ترین کاتیون و آنیون موجود در آب دریا، در یک دوره از جدول دوره ای قرار دارند.1

برف و باران، الگویی برای تهیه آب خالص است.( فرآیند تشکیل 2

( آب برخی اقیانوس ها قابل آشامیدن است.3

( بیشتر آب های روی زمین شور است و نمی توان از آن ها در کشاورزی و مصارف خانگی استفاده کرد.4

آب ناپیدای همراهان

آید را بنویسید: های زیر به دست میفرمول و نام هر ماده یونی که از یون -231

کربناتهیدروژن هیدروکسید فسفات سولفات کربنات نیترات نیترید اکسید فلوئورید

........... ........... ........... ........... ........... ........... ........... ........... ........... لیتیم

........... ........... ........... ........... ........... ........... ........... ........... ........... منیزیم

........... ........... ........... ........... ........... ........... ........... ........... ........... آلومینیوم

آمونیوم

نقره

کربناتهیدروژن هیدروکسید فسفات سولفات کربنات نیترات نیترید اکسید فلوئورید

Fe ........... ........... ........... ........... ........... ........... Fe3(PO4)2

فسفات(II)آهن

........... ...........

Fe ........... FeCl3

کلرید (III)آهن........... ........... ........... ........... ........... ........... ...........

Cr

Cr

232- a) 14ها تعیین کنید:های سازنده آنبودن مواد یونی را با توجه به یون محلول یا نامحلول

-34PO -2

4SO -Cl -3NO

*K +,Na+Li ,+ ــلول ــــــ ـحـــ مــــ

Ag+ ........... نامحلول

Ca +2Mg,2+ ........... محلول ...........

2Ba+ ........... محلول ...........

دهد.شوند ولی این یون با یون نقره رسوب میشوند. ترکیبات دارای یون کلرید عموما حل میباشند در آب حل می یون نیتراتو 1فلزهای گروههای ترکیباتی که شامل یون 14

Cl- Na+

SO42-

Mg2+


b) را کامل کنید: هامعادله این واکنش

1) AgNO3(aq) + NaCl(aq) → 2) CaCl2(aq) + Na3PO4(aq)→

3) AgNO3(aq) + CaCl2(aq) → 4) Ca(NO3)2(aq) + K3PO4(aq)→

5) BaCl2(aq) + Na2SO4(aq) → 6) Ba(NO3)2(aq) + K2SO4(aq) →

c) های هر با توجه به نوع یون

ظرف)نه تعداد(، در کدام

ظرف)ها( رسوب تشکیل

شود؟ می

d) افتد؟ نیترات اضافه کنیم؛ چه اتفاقی میاگر به هر کدام چند قطره محلول نقره

...................آب دریات( ...................آب شهرپ( ...................آب مقطرب( ...................آب بارانآ(

233- a) لوییس : ساختاررسم

.........اتنیتر ت( .......... نیترید پ( ............ اکسید ب( .................کلرید آ(

..................ح(فسفات ..................چ(هیدروکسید ..................ج(کربنات ..................ث(سولفات

..................سولفاتد(آمونیوم ..................نیتراتخ(آمونیوم

b) جامدند(؟ *کدام(4 11مواد زیر یونی هستند؟SO2)4, (NH 3NO4NH , 4Cl , CCl4, NH 3HCl , NHNaCl ,

c) در هر مورد، بار فلزM :4 ...را بیابید, MAl(OH).... 3)3, M(NO... 2)4(PO3, M... 4MSO

2- (مدل فضاپرکنِ یون سولفیت -2343( SO ی ناپیوندی اتم مرکزی(ها)از نظر تعداد پیوندها و الکترونمانند کدام گونۀ زیر است؟

1) 3PCl 2)-2NO 3) -3NO 4)3SO

KR

96

Kh تغییر

است؟ درستهای زیر، نام کدام ترکیب -235

2f) Cu(OH) 3O2e) Fe 3NO4d) NH 3)4(SO2c) Cr 4b) AlPO 3a) CaCO فرمول شیمیایی

کربنات (II)کلسیم فسفاتآلومینیوم سولفات(III)کروم نیتراتآمونیوم اکسیدآهن مس هیدروکسید نام ترکیب

1)b, e, f 2)a, c, f 3)b, c, d 4)a, d, e

دهد؟این شکل کدام ماده زیر را نشان می -236

فسفاتآمونیوم(3 کربنات ( آمونیوم3 سولفات (آمونیوم2 نیترات (آمونیوم1

نیترات، درست است؟کدام موارد دربارۀ آمونیوم -237

الکترون پیوندی وجود دارد. 8آ(در ساختار لوییس کاتیون آن،

کاتیون و آنیون آن، متفاوت است. مدل فضاپرکن برایب(

اتم وجود دارد. 9در فرمول این ترکیب، پ(

جفت الکترون ناپیوندی وجود دارد. 9ت(در ساختار لوییس کاتیون و آنیون آن، در مجموع،

(آ ، ب ، ت4 (آ ، ب، پ 3 (پ ، ت 2 (ب ، ت 1

KT

97

تغییر

!ردنک کف بَسشامپوی لریدکــقرهن –سفات فــلسیمک - ولفاتـساریمبسه رسوب معروف این فصل:

روند و جامد هستند.موادی که آمونیوم داشته باشند؛)همانند اغلبِ موادی هستند که دارای فلز هستند(؛ یونی به شمار می 11

Cl-

Cl- Na

+

Na+

Ag+

Ag+

B

Ca2+

O N O O

O N O

O

O

O P O O

Na+

A

Na+

Na+ N O

O

O

O

O S O O

Na+

Na+ Ba

2+

Cl-

Cl-

Na+

Na+ K

+

Cl-

Cl-

N O O

O

C D Cl-


ی داده شده، کدام شکل هابا توجه به یون -238

را در ترکیب هازیر، نسبت تعداد یون

دهد؟درست نشان می هاحاصل از آن

Snj

81

02

آن کدام است؟نیترات باشد؛ فرمول سولفات و MNبه صورت Mاگر فرمول نیترید فلز اصلی -239

1 )4, MSO 3MNO 2)3, MSO 3MNO 3 )4, MSO 3)3M(NO 4 )3)4(SO2, M 3)3M(NO

K

91

است؛ در فرمول شیمیایی نیترات آن ، در مجموع چند اتم وجود دارد؟ 4CdSOسولفات به صورت با توجه به این که فرمول شیمیایی کادمیم -241

1)1 2)1 3)9 4)8

KT

97

تغییر

؟11کدام است )تعداد یون کلسیم( xمقدار ، POxCa)F3)4ترکیب در -241

1)1 2)2 3)3 4)4

کدام است؟ (سدیم)تعداد یون xمقدار ، OH(AlxNa(1ترکیب در -242

1)1 2)2 3)3 4)4

کرومات، کدام است؟دیهای سازندۀ هر مول باریممنگنات به شمار اتمهای سازندۀ هر مول آمونیومنسبت شمار اتم -243

2- )یون منگنات= 4MnO 2- کرومات=دی؛ یون

1O2(Cr

1)2/1 2)4/1 3)1/1 4)1/1

KR

97

Kh

تغییر

انجامد؛ مجموع ضرایب استوکیومتری مواد در سولفات و آب میکه به تولید آلومینیوم 4SO2(H (اسیدهیدروکسید با سولفوریکدر واکنش آلومینیوم -244

معادلۀ موازنه شدۀ آن، کدام است؟

1 )8 2 )10 3)11 4 )12

KR

96

kh

مول نقره نیترات است با چند 02/0میلی لیتر محلول که دارای 10 -245

دهد؟، واکنش کامل می 2MgClگرم

( 1-: g.mol 101, Ag= 31/1, Cl= 24, Mg= 14N= .؛ از انحالل پذیری رسوب صرفنظر و معادله موازنه شود )

1)81/0 2 )91/0 3 )14/0 4 )14/0

KT

98

در کدام ترکیب زیر تعداد پیوندهای کوواالنسی بیشتری وجود دارد؟ -246

1) 2Mg(OH) 2)4SO2)4( NH 3)4PO3Na 4 )3NO4NH

آمونیوم سولفات و آمونیوم نیترات در کدام موارد زیر، با یکدیگر تفاوت دارند؟ -247

هیدروژن در فرمول شیمیاییهای ب(شمار اتم 67آ(عدد اکسایش اتم مرکزی آنیون

های پیوندی در اتم مرکزی آنیونت(شمار جفت الکترون های نیتروژن در فرمول شیمیایی پ(شمار اتم ( آ، ت 4 ( آ، پ، ت 3 ( آ، ب 2 ( آ، ب، پ 1

KR

98

kh

هاشونده حل مقدار و محلول

248- a) در آب اکسیددیکربنگاز .......................... *در هر مورد کدام یک نقش حالل دارد؟ شکر در آب.......................

..... ....................... ....................... ....................... ....................... .............................................. ..................

b) 1(هر مورد، کدام ماده، نقش حالل دارد؟در-g.mol 19O=2, H 41OH=1H2(C

............گرم اتانول 23گرم آب و 23( 3 ............گرم اتانول 23گرم آب و 1/4( 2 ............ گرم اتانول 23گرم آب و 19( 1

جرمی% درصد جرمی =

……

……..× … ..

249- a) 1 19نمک خوراکی در این محلول؟ جرمیست. درصداهگرم آب حل شد 284گرم نمک خوراکی در ........................................

b) g 300 شکر درkg 2 واحد صورت و مخرج کسریکسان باشد.( جرمی شکر؟ درصددارد؛ وجودآن محلولاز( ........................................

c) 1/0 مولNaOH ست، درصد جرمی اهگرم آب حل شد 111درNaOH 1( ؟-g.mol 40(NaOH= ........

است. در ترکیب، باید مجموع بارهای مثبت و منفی برابر باشد. 1-است، و بار یون فلوئورید 3-بار هر یون فسفات 11

با یکدیگر مفصل در این باره صحبت کنیم! 3ا بعدا در شیمی فعال این مورد را متفاوت بگیرید، ت 11

جرمی% 19 =1

284+1× 100 = 2%

AgNO3(aq) + MgCl2(s) → AgCl(s) + Mg(NO3)2(aq)

Al

O N O O

O N O

O

Al

2)

O

O P O O

Na

Na

1)

C O

O O

C O

O O

K

K

3) K

Mg

4) O

S O O

O

Mg

O

O

O

O S


251- a) درg 001 وجود دارد؟ شکر، چند گرم است شکرآن جرمی %20 که محلول..................................................

b) درmL10 ِاسید سولفوریکجرمیِ 40%محلول(aq))4SO2(H 1، با چگالی-g.mL 21/1 چند گرم از این ماده وجود دارد؟ ،

............... ............... ............... ............... ................................. ............... ............... ............... ............... ............... ............... ...................

c) گرم شکر وجود دارد؟ ................. 19درصد جرمی، مقدار 30شکر با غلظت محلولدر چند گرم

d) درصد جرمی شکر در مخلوط مواد این چهار

ظرف را حساب کنید:

Ost

e) جرمی آن به دست آید؟ %10جرمی آن اضافه کنیم تا محلول %40گرم محلول 110برمید را به کلسیم* چند گرم

................................. ............... ............... ............... ............... ............... ............... ................................ ............... ............... ............... ..

f) % جرمی آن را با چند گرم آب مخلوط کنیم؟ %10از محلول نیترات، باید چند گرم آمونیوم 19*برای تهیه یک کیلوگرم محلول

........ ............... ............... ............... ............... ............... ............... .................... ............... ............... ............... ............... ........................

g.mol 90=3NO4(NH-1(کنیم؛ درصد جرمی محلول حاصل کدام است؟می گرم آب حل 300نیترات را در مول آمونیوم 1/2 -251

1% )40 2% )10 3)20% 4)41%

252- 9/81L گازHCl در شرایطSTP 231/4را در g آب حل کرده ایم؛ درصد جرمیHCl در محلول به دست آمده کدام است؟

)1-g.mol 31/1(HCl=

1)94/1 2)24/9 3)31/8 4)41/12

است؟ Br-برمید و شامل چند مول یون ، شامل چند مول کلسیم 30برمید با درصد جرمی میلی لیتر محلول کلسیم 900 -253

) mL.g 21/1 , 1-g.mol 200=2CaBr-1)چگالی محلول=

1 )1/1 – 3 2)1/1 - 1/1 3)1/2 - 1 4)1/2 – 1/2

اگر محتوای این سه ظرف را مخلوط کنیم؛ درصد جرمی حل شونده در -254

محلول نهایی چقدر است؟

1)19 2)20

3)24 4)30

Ost

برسد؟ %10جرمی آن باید مخلوط کنیم تا درصد جرمی آن به %30گرم محلول 30را با Xچند گرم از ماده -255

1)12 2)14 3)11 4)19

برسد؟ %10، چند مول از این ماده اضافه کنیم تا درصد جرمی آن به NaOHجرمی %20گرم محلول 200به -256

)1-g.mol 40(NaOH=

1)1/1 2)1/2 3)3 4)1/3

Snj

81

02

2-و مقدار کافی از یون Na+و 2Mg+های گرم از یون 194و 12اگر در مقداری معین از یک نمونه آب، به ترتیب -2574SO وجود داشته باشد؛ پس از

تبخیر آب، نسبت جرم نمک بدون آب سدیم به جرم نمک بدون آب منیزیم به تقریب کدام است؟

( 1-: g.mol 32, S= 23, Na= 24, Mg= 11O= )

1)21/2 2 )11/2 3 )19/1 4 )41/1

KT

98

𝑆𝑂4و مقدار کافی از Na+و 2Zn+های گرم از یون 194و 181اگر در مقدار معینی از یک نمونۀ آب، به ترتیب -258وجود داشته باشد، پس از تبخیر −2

آب، تفاوت جرم نمک بدون آب سدیم با جرم نمک بدون آب روی، چند گرم است؟

( 1-: g.mol 11, Zn= 32, S= 23, Na= 11O= )

1 )10 2 )91

3 )84 4 )112

KT

98

kh

(=olm.g 11, O= 12, C= 1H-1)رو، درصد جرمی هیدروژن کدام است؟ در مخلوط روبه -259

1)12 2)11 3)19 4)20

H2O (g) CH4(g)

72 g 128 g

g 210 محلول

جرمی 30%

2ظرف

g 110 محلول

جرمی 10%

3ظرف

g 100 آب

1ظرف

g 200 آبقند

جرمی 30%

3ظرف

g 140 آبقند

جرمی 20%

4ظرف

12 g آب

2ظرف 1ظرف

g 9 شکر


261- x گرم بخار آب وy درصد جرمی هیدروژن ، به دست آید؛ 11گرم مخلوطی دارای 100گرم متان الزم است تا

x وy 1به ترتیب کدام اند؟-olm.g 11, O= 12, C= 1H=)

220و 290(4 190و 320(3 140و 310(2 90و 420(1

کلرید سولفات و چند گرم پتاسیمآن را نیتروژن تشکیل دهد؛ چند گرم آمونیومدرصد جرمی 14برای تهیۀ یک کیلوگرم مخلوط شیمیایی ویژه که باید -261

=g.mol 31/1, Cl=38, K=32, S=12C=, 11(O-1(را باید با یکدیگر مخلوط کرد؟

1)340 ،110 2)440 ،110 3)110 ،440 4)110 ،340

KT

97

ppmمیلیون در قسمت

262- a) یک ماده به صورت درصد و به صورت غلظتppm :%جرمی =……

……..×… .. ; 𝑝𝑝𝑚 =

……

……..× … ..

b) ؟ حل شونده و محلولجرم باال، واحد معادله: در دو نکته ........................

c) حل شونده را برحسب غلظتدر هر موردppm :حساب کنید

........................ ........................ست. اهآب حل شد g20000 ، در اکسیژن g 01/0مقدار -1

........................ ........................ست. اهآب حل شد kg 1000اکسیژن در kg 1/1مقدار -2

d) درصد به 69تبدیلppm: نمک خوراکی ، غلظت نمک چند درصد2در محلولppm است؟............................

e) :غلظت نکتهppm شود.می استفاده............................ های برای محلول

f) مقدارgm 1/1 اکسیژن درkg 1 غلظت اکسیژن برحسب . 10ستاهآب حل شد

ppm ؟ =............................ .......

g) :یک کیلوگرمگرم در میلی 11 ی از نمک خوراکی در آب، با غلظتمحلول براینکته

............................؟ ppmماده برحسب این، غلظت

h) غلظت یک لیترگرم در میلی 11 ی از نمک خوراکی در آب، با غلظتمحلول برای ،

............................ 11؟ ppmاین ماده برحسب

i) برابر است با 72در لیترگرم میلیهای رقیقِ با حالل آب، غلظت حل شونده برحسب نتیجه: برای محلول.......................

j) 2غلظت محلولCaCl ،برابر با در آب mg 444 است؛ لیتردر

..............g.mol 40, Ca= 1/31 ,Cl= 111=2(CaCl-1) ؟ ppmبرحسب 2CaClغلظت الف(

............................؟ ppmغلظت یون کلرید برحسب ب(*

............................؟ ppmبرحسب کلسیمغلظت یون پ(

کدام است؟ ppmگرم اکسیژن محلول وجود دارد. غلظت اکسیژن حل شده برحسب میلی 1/13از آب دریا به اندازه kg 8در -263

1 )1/1 2)1/1 3)1/3 4)31/0

وجود دارد؟ 2CO گرم از این نوشابه، چند میلی kg 2باشد؛ در ppm 21ای موجود در نوشابه 2CO اگر غلظت گاز -264

1)21 2)10 3)1/2 4)1

×%=410ppm از دو رابطه باال می توان نتیجه گرفت که : 18

: ppm دو رابطه برای محاسبه 70

باشد: یکسانواحد جرم 𝐩𝐩𝐦 =جرم حل شونده

جرم محلول × 101

باشد: کیلوگرمو محلول برحسب گرممیلیشونده برحسب حل 𝒎𝒈 حل شونده

𝒌𝒈 محلولppm=

در نظر گرفت. kg.L 1-1 یا g.ml 1-1 ها آب است، را به تقریب مناسبی برابر با های رقیقی که حالل آنمی توان چگالی محلول 11

ppmبرابر است با میلی گرم در لیترهای رقیقِ با حالل آب، غلظت حل شونده برحسب برای محلولاز مطلب قبل می توان نتیجه گرفت که 12

شوندهگرم حلمیلی

ppm=𝒎𝒈 حل شونده

𝒌𝒈 محلول

کیلوگرم محلول

H2O (g) CH4(g)

x g y g 511 g


است؟ نادرستای از آب دریا ، کدام مورد ها در نمونهبا توجه به جدول غلظت یون -265

درصد است. 21/1( غلظت یون سدیم در این آب، 1

گرم منیزیم وجود دارد. 1310کیلوگرم آب دریا، 1000( در 2

)=g.mol 38K-1(مول پتاسیم وجود دارد. 02/0از این آب، kg 2( در 3

)g.mol 23, Na= 24=Mg-1(کمتر است. 2Mg+های از تعداد یون Na+ هاییونتعداد ( در این نمونۀ آب،4

K +Na +2Mg -Cl -2+ یون4SO -2

3CO

380 12100 1310 18000 2100 140 (ppm)مقدار

(LiOH=24 g/ mol)حاصل شود؟ ppm 100کیلوگرم آب حل شود تا محلولی با غلظت 3هیدروکسید باید در چند مول لیتیم -266

1)011/0 2 )21/0 3 )1/0 4 )01/0

=g.mol 40( NaOH-1(است؛ غلظت آن در کدام مورد بیشتر است؟آب( تهیۀ شدههای زیر)در محلول NaOHاز مادۀ -267

1)10000 ppm 2)1/1 درصد جرمی

گرم آب 199مول در 3/0(4 کیلوگرم آب 84/1گرم در 10(3

EL

81

02

=g.mol40, NaOH=23(Na-1 (است؟ ppm، چند NaOHگرم 20گرم محلولِ حاوی 100در Na+ غلظت یون -)غلظت اجزا(* -268

1)82 2)41000 3)23000 4)41

است؟و چند مول یون برمید حل شده 2CaBrاز این محلول، چند مول kg 4است؛ در ppm 100در آب، برابر 2CaBr*غلظت محلولی از -269

) 1-g.mol 90, Br= 40(Ca=

1 )01/0 - 12/0 2)012/0 - 024/0

3 )012/0 – 012/0 4 )01/0 – 01/0

)g.mL 1/9-1 =است؟ )چگالی محلول ppmایم؛ غلظت این محلول چند تهیه کرده 1/9 %با درصد جرمی NaOHمیلی لیتر محلول 100 -271

1) 110×4/2 2)410×1 3) )110×1/1 4) )410×1/9

ppmمترمکعب آب یک استخر شنا اضافه کنیم؛ غلظت کلر در آب این استخر چند 10درصد جرمی کلر را به 4/1کیلوگرم محلول 10چنانچه مقدار -271

شود؟ )جرم هر لیتر آب را یک کیلوگرم در نظر بگیرید.(می

1)2/0 2)2 3)4/0 4)4

بگیرید. mL.g 1-1الزم است؟ )چگالی محلول را کلرید های کلرید، به تقریب چند گرم کلسیماز یون ppm 10محلول با غلظت mL 200برای تهیه -272

1-g.mol 1/31, Cl= 40( Ca=

1 )3-10×4/9 2 )3-10×3/1

3 )3-10×2/2 4 )3-10×4/1

KT

83

تغییر

ppm 100چند لیتر آب شهری دارای تقریبا را از آب دارد؛ با این صافی نیترات مول یون 3یک صافی تصفیه آب آشامیدنی، ظرفیت جذب حداکثر -273

-3NO 11(توان تصفیه کرد؟ را می, O= 14(N=

1 )1910 2 )910

3 )900 4)400

KT

Kh

84

روز کاری( چند تن از این آب باید 30منیزیم، ماهانه ) kg 210است. برای تهیۀ روزانه 2Mg+از یون ppm 1310یک نمونه از آب دریا، دارای -274

منیزیم آب دریا قابل فرآوری باشد.( % 90فرآوری شود؟ )فرض کنید که حداکثر،

1) 1000 2 )1100

3 )8000 4 )12000

KR

98

kh

کند؟)فرض کنید که به محیط زیست وارد می 4SO2(H (اسید سولفوریک kgگوگرد است؛ سوختن هر تُن آن چند ppm 81یک نمونه سوخت، دارای -275

=g.mol 1, H= 11, O= 32(S-1 (شود(. تبدیل میاسید سولفوریک تمام گوگرد به

1 )284 2 )240

3 )28/4 4)24

KT

Kh

84

، غلظت یون کلرید در محلول ppm111به غلظت g.ml 1-1میلی لیتر محلول کلسیم کلرید با چگالی 200میلی گرم نمک خوراکی به 234با افزودن -276

=g.mol; 31/1, Cl= 40, Ca= 23(Na-1 (کدام است؟ ppmنهایی برحسب

1)921 2)894

3)1011 4)1221

mb


دهد؟هیدروکسید تشکیل می (III)کلرید، چند گرم آهن (III)هیدروکسید، در واکنش کامل با آهنسدیم ppm 110محلول g 900*از واکنش کامل -277

3NaOH + FeCl3 → Fe(OH)3(s) + 3 NaCl(aq) (Fe(OH)3= 101 , NaOH=40 g.mol-1)

1 )101/0 2 )1/10

3 )12/0 4 )2/1

نمونه آب دریا اضافه کنیم تا تمام g 100فسفات به باشد؛ تقریبا چند مول سدیم ppm 400**اگر غلظت یون کلسیم در یک نمونه آب دریا برابر -278

=g. mol 40(Ca-1 (فسفات بر اساس واکنش زیر رسوب دهند؟های کلسیم به صورت کلسیمیون

2Na3PO4 + 3Ca(NO3)2 → Ca3(PO4)2(s) + 1NaNO3

1 )3-10×4 2 )3-10×3/3 3 )3-10×3/1 4 )3-10×2/9

)موالر( مولی غلظت

279- a) مولی ) موالر( غلظت

رو را روبههر ظرف

:حساب کنید

1mol NaOH=40g

b) گرم 0/1هیدروکسید، سدیم محلوللیتر 1/1درNaOH است. غلظت موالر این محلول شدهحل

را حساب کنید.

)1-g.mol 40(NaOH= ...................................................... .....................

c) تهیهبرای mL 210 موالر 2 محلولNaOH 1(چند مول و چند گرم از این ماده نیاز است؟-g.mol 40(NaOH= .......................

d) تهیهبرای mL 100 4موالر 1/0 محلولCuSO 1(به چند گرم از این ماده نیاز است؟-g.mol 110=4(CuSO .......................

e) درmL200 3 موالر 4 محلولNH ،مولکول آمونیاک وجود دارد؟ چنددر آب...................................

f) گرم 1با NaOH 1(توان ساخت؟ موالر آن را می 3لیتر محلول چند میلی-g.mol 40(NaOH=...............................

g) جرمی %20 محلول* چگالی NaOH 1برابر با-g.mL 1/2 1(13است؛ موالریته محلول؟-g.mol 40(NaOH= ...........................

h) * 4جرمی 11% محلولچگالیCuSO 1با برابر-mL.g 21/1 1(است. موالریته محلول؟-g.mol 110=4(CuSO ...........................

مول باشد، کدام مطلب درست است؟ 1/0ارز ، هر ذره حل شده هم2و 1اگر در محلول -281

مولی در محلول با هم برابر است.( غلظت 1

مول بر لیتر است. 4، برابر 1( غلظت مولی محلول 2

است. 1غلظت مولی محلول ، بیشتر از 2( غلظت مولی محلول 3

است. 2دست آمده، کمتر از محلول محلول با هم مخلوظ شوند، غلظت محلول به ( اگر این دو4

KT

98

kh

4PO3(Na=114(، چند موالر است؟ یون سدیمگرم از این ماده وجود دارد، غلظت 92فسفات، سدیممیلی لیتر محلول 210در * -281

1)2 2)3 3)4 4)1

)2CaCl=111(، چند موالر است؟ کلریدیون گرم از این ماده وجود دارد، غلظت 33/3، کلریدکلسیممیلی لیتر محلول 002در -282

1)2/0 2)3/0 3)4/0 4)1/0

𝑀برقرار است: w(M(لیتر(و جرم مولیبرمیلی)برحسب گرم)d(، چگالی (a)، درصد جرمی (M)رابطه ساده و پرکاربرد زیر بین موالریته 13 =10 𝑎 𝑑

𝑀𝑤

21 mL 10 mL

(1) (2)

STPگازحجم

M موالریته

لیتر محلول

گرم

mol

جرم مولی22/4

تعداد مولکول AN

1mol NaOH

3L

120g NaOH

............................

1/1 L

............. .............

A B

10g NaOH

............................

100mL

.............

C D

= 0/04 mol

200mL

.............


)g.mL 1ρ=, 1-lg.mo 40=Ca-1( کدام است؟ این یون؛ غلظت موالر است ppm 009آب دریا یک نمونه در 2Ca+غلظت -283

1)2-10×1 2)2-10×2 3)3-10×2/1 1)3-10×1

اند؟ میلی گرم در یک کیلوگرم از یک نمونۀ آب است؛ درصد جرمی و غلظت موالر این یون به ترتیب از راست به چپ، کدام 1310غلظت یون کلسیم برابر -284

( 1-: g.mol 40Ca= ; 1-g.mL 1= محلولd )

1)131/0 ،034/0 2)131/0 ،3-10×121/0

3)1/13 ،34/0 4)1/13 ،3-10×121/0

KT

98

d)محلول =g.mol1,H=12, C=11; O=1-g.mL 0/8 :-1 (درصد جرمی اتانول در آب، به تقریب چند موالر است؟ 23محلول -285

1)1/3 2 )1/4

3 )3 4 )4

KR

98

=g.mol 1,H=14(N-1(، به کدام عدد نزدیکتر است؟ g.mL 831/0-1 موالر آن با چگالی 10درصد جرمی آمونیاک در محلول -286

1)8 2)2/12 3)2/19 4)22

KT

96

kh

چند مول آمونیاک وجود دارد و این محلول چند موالر است؟ mL.g 89/0-1جرمی آمونیاک با چگالی %34محلول mL 21* در -287

=g.mol 14, N= 1( H-1)از راست به چپ بخوانید .

1 )11/1 , 0/48 2 )18/1 , 0/48

3 )11/1 , 0/12 3 )18/1 , 0/12

KR

83

i

)g.mol 89=4SO2H-1 (است؛کدام است؟ mL.g 21/1-1اسیدکه چگالی آن برابر درصدجرمی سولفوریک 48موالریته محلول * -288

1)12/1 2)21/1 3)12/1 4)21/9

K 80

=g.mol 40(NaOH-1 (لیتر است؛ درصد جرمی آن کدام است؟ برمیلیگرم 08/1برابر با NaOHموالر 3*چگالی محلول -289

1)11 1)13 3)11 4)11

تر کدام یک بیشدر NaOH*موالریتۀ -291

است؟

) 1-g.mol 40(NaOH=

Ost

g.mL 1/1-1 را باید در این محلول حل کرد تا محلولی با چگالی Aاست؛ تقریبا چند گرم دیگر از ماده حل شده Aگرم از ماده 3گرم آب، 200*در -291

=g.mol 40(A-1 (موالر به دست آید؟ 1/0و غلظت

1)9/1 2)1/0 3)1/2 4)1/2

باشد؛ غلظت تقریبی یون سدیم در g.mL 1/01-1چگالی این نمونۀ آب برابر است؛ اگر ppm 10100غلظت یون سدیم در یک نمونۀ آب دریا برابر -292

=g.mol 23( Na-1آن چند موالر است؟ )

1)23/0 2)31/0 3)0/49 4)0/11

KR

97

هااستوکیومتری محلول**

14های زیر، موارد مجهول را حساب کنید:در واکنش* -293

a) CaCO3+ 2HCl → CaCl2+ CO2 +H2O

? g 300ml 0/4M - - -

(0/4 mol

L×0/300L)×

1 mol CaCO3

2 mol HCl×

100 g1 mol CaCO3

=1 g

b) 2 Al + 1HCl → 2AlCl3 + 3H2

- 300ml 0/4M - ?L(STP)

، چند گرم از3PO3(H(اسیدموالر فسفرو 1/0محلول mL 100تهیۀ برای* -294

(s)3PI 1(رو، الزم است؟ نشده( روبهطبق واکنش )موازنه-;g.mol121, I=31(P=

1 )91/1 2)1/20 3)29/31 4)2/41

KT

96

شود؟میموالر با چند گرم فلز آلومینیم ترکیب 1/0 اسید یکمیلی لیتر از هیدروکلر 200* -295

(Al=21 , H=1)

1 )19/0 2 )8/0 3 )21/0 4 )1/2

روش دوم)استفاده از مول به ضریب(: به (a)حجم( به معنای مول حل شونده است؛ حل قسمت ×حاصل ضرب )موالریته 14 ?𝑔

1×100=

0/4 ×0/300

2

2Al+1HCl→2AlCl3+3H2

PI3(g)+H2O(l) → H3PO3(aq) + HI(aq)

جرمی 11%1-g.mL1/1ρ=

(4) 11 g NaOH

گرم آب 1001-g.mL1/09=ρ

(3)

10g NaOH

0/1mol NaOH

(2) (1)

200mL-

100mL


کربنات گرم سدیم 13/0برای ترکیب با برلیتریک مول HClلیتر محلول چند میلی * -296

(g.mol101=3CO2Na-1)الزم است؟

1 )1 2 )10 3 )20 4 )21

گرم منیزیم کلرید است، واکنش 9/22لیتر محلول که هر لیتر از آن دارای میلیمول نقره نیترات است با چند 02/0لیتر محلول که دارای میلی 10 -297

( =g.mol 101, Ag= 31/1, Cl= 24, Mg= 14N :-1 نظر شود.دهد؟ )ازانحالل رسوب، صرفکامل می

1 )1/41 2 )2/31

3 )4/29 4 )9/20

KT

98

kh

دهد؛ گاز حاصل پس از ورود به ارلن واکنش می 2MnOبا مقدار کافی از HClموالر 1/0محلول mL 200مطابق شکل زیر، در ارلن سمت چپ، -298

است؟، چند موالر بوده KBrدهد. غلظت اولیۀ محلول واکنش کامل می KBrمحلول 100mLسمت راست با

)1-; g.mol 90, Br= 31/1, Cl=38(H=

1)1 /0 2)2 /0 3)0/11 4)0/21

KR

97

تغییر

نیترات واکنش کامل بدهد؛ کاتیون تشکیل دهندۀ این کلرید موالر نقره 1/0محلول 30mL، بتواند با Mموالر کلرید فلز 3/0محلول mL 20اگر -299

کدام است؟

1) +M 2) +2M 3)+ 3M 4)+4M

KT

97

kh

کردنرقیق ، دو محلول از یک ماده کردنمخلوط

311- a) کنیم؛ مخلوط می رو راظرف روبه 4محتوای

را حساب کنید)از حجم موالریته مخلوط

11؟جامد صرفنظر کنید.(

)1-g.mol 40(NaOH= .............................

....................... .................................................. .................................................. .................................................. ...........................

b) با حجم( ظرفی شامل محلول غلیظ آب نمک استV مولی و غلظتM به آن مقداری آب )

11کنند؟کنیم. هرکدام چه تغییری میاضافه می

V ، M ، M×V

c) میلی لیتر 210 تهیهبرای HCl 0/04 M ،0/2 لیتر محلولچند میلی Mآن را باید رقیق

............................ ............................کرد؟

d) تهیهبرای mL 10 موالر 4/0محلولHCl لیتر محلول ، چند میلیg/L 13 1(رقیق کرد؟با افزودن آب، آن را باید-g.mol 1/31(HCl=

............................ ........................................................ ............................

e) برای تهیه*mL 200 موالر 1/1 نسبتا رقیق محلولNaOH چند ،mL 1جرمی این ماده با چگالی %20محلول-mL.g 2/1 11؟را باید رقیق کرد

)1-g.mol 40(NaOH=

.................................................................................................... ..................................................

موالریته نهاییتوان موالریته مخلوط را از این رابطه حساب کرد: می 11 = 𝑀1𝑉1+ 𝑀2𝑉2+ 𝑀3𝑉3+⋯

𝑉1+ 𝑉2+𝑉3+⋯

2V2M=1V1Mماند.(: شونده ثابت میهای حلضرب زیر برابر است)زیرا تعداد مولشود اما حاصلبا افزودن حالل به یک محلول، حجم بیشتر و غلظت کمتر می 11

را با رابطه M)1(راهنمایی: نخست موالریته محلول غلیظ 11 10𝑎𝑑

𝑀𝑤 کنیم.را حساب می 1V، مقدار 2V2M=1V1Mکنیم و سپس از رابطه حساب می

MnO2+4HCl→MnCl2(aq)+Cl2(g)+2H2O(l)

Cl2(g)+2KBr→2KCl(aq)+Br2(l)

M1 , V1 M2 , V2 =

2ظرف

g 100 آب

mL 210 محلول

NaOHموالر 2

3ظرف

mL 110 محلول

NaOHموالر 4

4ظرف 1ظرف

4g NaOH(s)

2HCl + Na2CO3 →2NaCl + CO2 +H2O


f) به*mL 20 موالر 3محلولNaOH لیتر برسد؛ میلی 100افزاییم تا به حجم آنقدر آب میmL 100گرم از محلول جدید دارای چند میلی

NaOH 1(؟ 19است-g.mol 40(NaOH=

....................... .................................................. .............................................................................

آب mL..…از محلول تجاری را با mL……، باید مقدار molar 10تجاری هیدروکسید موالر، از محلول سدیم 2/0محلول mL 100برای تهیه -311

مقطر مخلوط کرد.

1)20-490 2)10-480 3)10-410 4)100-400

OL

11

؟18درصد جرمی آن الزم است 1/31لیتر محلول ، چند میلی HClموالر 2لیتر محلول میلی 100برای تهیه -312

=g.mol 1/31, Cl= 1(H-1 بگیرید.) mL.g-1 21/1)چگالی محلول غلیظ را

1)10 2)14 3)11 4)20

KR

81

لیتر آب اضافه شود تا غلظت یون کلرید به 10باید به g.mL 1/2-1درصد جرمی هیدروکلریک اسید، با چگالی 1/31چند میلی لیتر از یک محلول -313

d)محلول =g.mol1,H= 31/1; Cl=1-g.mL 1 :-1 (شود؟ ppm 1/108تقریب برابر

1)12/0 2 )09/1

3 )11/2 4 )2/1

KR

98

شود؛ نمودار تغییرات غلظت این محلول به آب مقطر اضافه می mL 200هیدروکسید، به طور پیوسته در هر دقیقه، به یک لیتر محلول دو موالر سدیم -314

کدام صورت است؟

KR

96

الزم است؟ 2CaClموالر 1/0چند میلی لیتر از محلول 2Ca+از ppm 100محلول mL 210*برای تهیه -315

(1-g.mol 31/1, Cl= 40=Ca(

1)21/1 2)21/2 3)0/21 4)3/11

OL

95

11

کنیم؛ موالریته مخلوط می رو راظرف روبهمحتوای سه -)مخلوط کردن( -316

کدام است؟ مخلوط

1)1 2)2 3)3 4)1/1

Ost

موالر به دست آید؟ 1/2لیتر محلول یک موالر آن مخلوط کنیم تا محلولی با غلظت 1را با NaOHموالر 3چند لیتر محلول -317

1)8 2)11 3)13 4)11

)افزودن آب و( موالر آن مخلوط کرد تا پس از 1/1لیتر محلول چندرا باید با NaOHموالر 1/2لیتر محلول سه -)مخلوط کردن و رقیق کردن( -318

شود؟بموالر 1/0 ،محلول غلظتلیتر، 30حجم رسیدن تا کردنرقیق

1 )1 2)1 3)3 4)8

109 شوند؟می حل آب در اندازه یك به هانمك آیا

319- a) روی این طرح میزان انحالل مرزی را بنویسید و

)فرمول؟( 90مواد زیر را در این طرح بنویسید.

کلریدسدیم - نیترات سدیم - - سولفات باریم - کلرید نقره - فسفات کلسیم - سولفات کلسیم - 11O22H12(C(شکرb) ،از یک ماده در گرم 1مقدار حداکثرkg 2 91نامحلول( است-کم محلول -شود؛ این ماده جزو مواد )محلولآب حل می.

𝑔

100 𝑔 𝐻2𝑂 ...... ......

نامحلول کم محلول محلول

................ ........... مانند: سولفاتکلسیممانند: ................ ...........مانند:

را انتخاب می کنید، در واقع دارید mL100محلول، mL100وقتی که از 19 1

1 های محلول اولیه را انتخاب می کنید.مول

موالر برسد. 2لیتر محلول غلیظ را با افزودن آب باید رقیق کنیم تا به غلظت در واقع سوال این است که چند میلی 18

پذیری بقیۀ مواد آشنا هستید. محلول است. با انحاللسولفات)گچ( در آب، کمشوند. کلسیمباشند؛ در آب حل می 1فلزات گروههای یا یون نیتراتمواد یونی که دارای 90

است. آب g111یادآوری می شود که مبنای تعیین انحالل پذیری ، 91

g 111 محلول آب

g؟

mL 30 محلول

NaOHموالر 2

1ظرف

mL 20 محلول

NaOHموالر1/1

3ظرف 2ظرف

g 10 آب

t(min)

غلظت موالر

(1)

t(min)

غلظت موالر

(2)

t(min)

غلظت موالر

(3)

t(min)

غلظت موالر

(4)


c) پذیری این نمک را برحسب حل کرد؛ انحالل از نمکی راگرم 1توان گرم آب، حداکثر می 20در ℃20 در دمای𝑔

100 𝑔 𝐻2𝑂 حساب کنید.

311- a) ،3چند گرم 48℃گرم آب 300در با توجه به نمودارKNO 92شود؟حل می .............

b) ،3گرم 120کردن برای حلبا توجه به نمودارKNO نیاز است؟ 48℃چند گرم آب

.............

c) ،3محلول سیرشده جرمی چند درصد با توجه به نمودارKNO را این نمک 48℃ در دمای

............. ............. ............. ............. 93دهد؟تشکیل می

d) در ، نمودار باالآ( با توجه بهg 800 3محلول سیرشدهKNO در دمای ،

94.وجود داردگرم نمک .............گرم آب و .............، مقدار 48℃

سرد کنیم؛ چند گرم نمک ℃34محلول را تا دمای همیناگر ب(

)درسنامه دارد و با دو روش حل می شود.( کند؟رسوب می

............. ............. .............

e) مقدار ، نمودار باالبا توجه بهg 800 3محلول سیرشدهKNO راتا چه دمایی سرد کنیم تا 48℃، در دمای ،g112 رسوب کند؟ آن ............. .............

.............

311- a) پذیری این مواد در آب را بنویسید و جدول را کامل کنید:معادله خط انحالل

............ 21 11 10 θ (℃ ) Bماده

............ 29 20 10 θ (℃ ) Aماده

1 22 ............ 41 O)2g H100/ BS(g 19 ............ 39 23 O)2g H100/ AS(g

کدام است؟ ℃20پذیری این نمک در دمای سولفات حل کرد؛ انحاللمول لیتیم 11/0توان حداکثر می ℃20آبِ g 300در -312

)1-g.mol 110=4SO2(Li

1)1/22 2)0/24 3)1/21 4)1/22

ایم؛ یک افزوده Cیا A ،Bگرم از یکی از مواد 2آب ریخته ؛ و به هر کدام، g 10رو در هر ظرف روبه -313

است؛ محلول سیرشده به دست آمده و بقیه آن رسوب کرده است؛ جرم رسوب در هر ظرف مشخص شده

است؟ «محلولکم»کدام ماده

1)A 2)B وA 3)C وB وA 4 هیچ کدام)

: شودنمک حل می g90گرم از این آب، 100با توجه به نمودار در 92 90 𝑔 𝐾𝑁𝑂3

100 𝑔 𝐻2𝑂=

?𝑔

300𝑔 𝐻2𝑂

آید: به دست می "گرم محلول 190"شود و گرم از این نمک حل می 90گرم آب، 100از نمودار پیدا است که در 93 90

100+90× 100 = 44/4 %= 3KNO %

درجه داده شده است: 34درجه و 48صورت حساب محلول در دمای 94

:درجه 49دمای x=400g نمک

y=511g آب

x 90g درجه 34دمای جرم نمک: x' = 210g x' 90g جرم نمک

y 100 g جرم آب 511 100 g جرم آب

800g 190g جرم محلول

درجه: 34در دمای 10 𝑔 𝐾𝑁𝑂3

100 𝑔 𝐻2𝑂=

𝟐𝟓𝟎 𝑔

100𝑔 𝐻2𝑂 کند. گرم رسوب می 110ماند و گرم به صورت محلول می 210گرم نمک اولیه، مقدار 400یعنی از

بر دیگر:روش میان90−10 𝑔 رسوب

190 𝑔 محلول=

𝟏𝟓𝟎 𝑔

800 𝑔 محلول

A

C

B

881/1 g 881/1 g 200/1 g

800g محلول گرم...............آب:

گرم...............نمک:

49ºC

گرم...............آب: گرم...............نمک:

محلول

گرم........: رسوب

34ºC

● X

● Y

● Z


درست است؟ MXبا توجه به نمودار زیر، چند مورد از مطالب زیر دربارۀ نمک -314

، محلول این نمک، حالت سیرشده دارد. Bآ(در نقطۀ

دهد.نشان می ℃1، انحالل پذیری این نمک را در دمای Aب( نقطۀ

تواند مقدار دیگری از این نمک را در خود حل کند.، حالل می Dپ( در نقطۀ

، حالل توانسته مقدار بیشتر از حد سیرشدن، از این نمک را در خود حل Cت( در نقطۀ

کند.1)1 2 )2 3 )3 4 )4

KR

98

لیتر آب حل کرد تا 2گرم اب است، به تقریب چند مول از این نمک را باید در 100گرم در 11برابر ℃42نیترات در دمای پذیری پتاسیمانحالل -315

محلول سیرشدۀ آن در این دما به دست آید؟

=g.mol 14, N=11, O=38(K-1است. g.mL 1-1)چگالی آب برابر

1)04/1 2)09/12 3)19 4)24

KR

97

میلیون تن به زیر آب رفته است؛ در صورتی که دمای 100معدنی از نمک خوراکی با ذخیرۀ -316

میلیون مترمکعب بوده و از نمک سیرشده باشد؛ 1و حجم آب جمع شده برابر 21 ℃آب

و =g.mol; 19/1NaCl-1مقدار نمک حل شده برحسب تن ، به تقریب کدام است؟ )

است.( Lg.m 1-1چگالی محلول حدود

1 )110×41/2 2 )110×1/2

3 )110×41/2 4 )110×1/2

KR

96

Kh تغییر

پذیری آن چند از آن ماده وجود داشته باشد؛ انحالل g30، گرم محلول سیرشدۀ یک ماده 110اگر در -)محلول( -317𝑔

100 𝑔 𝐻2𝑂 است؟

1)20 2)22 3)29 4)21

است؟ مساویپذیری این دو نمک انحالل )℃( کدام دما؛ در استدر چهار دما داده شده KClو 4SO2Li هایپذیری ترکیبانحالل -318

θ (℃) 0 20 40 10 θ (℃) 0 20 40 10

O)2g H100/ 4SO2LiS(g 39 34 30 21 O)2g H100/ KClS(g 21 33 38 41

1)11 2 )19 3 )29 4)22

های ساکارز گرم آب در دمای معین تهیه شود، جرم کل محلول برابر چند گرم و شمار مول 210در 11O22H12(C اگر محلول سیرشدۀ شکر)ساکارز -319

گرم آب است.( 100گرم در 201حل شده به تقریب کدام است؟ )انحالل پذیری ساکارز در این دما، برابر

( 1-: g.mol 1, H= 12, C= 11O= )

1) 1/112 ، 4/2 2 )1/112 ، 4/2

3 )1/112 ، 1/1 4 )1/112 ، 1/1

KR

98

kh

کلراتمحلول سیرشده پتاسیم 800gبا سردکردن نمودار با توجه به -)تغییر دما و رسوب( -321

به تقریب چند مانده باقیو جداسازی مواد جامد؛ وزن محلول ℃ 32به دمای ℃ 84از دمای

گرم خواهد بود؟

1)100 2)110 3)100 4)110

KR

84

برسانیم؛ چند گرم ℃20به ℃10ی آن را از دمایمحلول سیرشده g 110است؛ اگر S=0/9θ +22ای در آب به صورت ماده پذیریانحاللمعادله -321

آید؟رسوب به دست می

1 )10 2)11 3)90 4)81

● X

● Y

● Z

ییر

پذل

النح

ا

℃دما

20

40

10

90

B •

C • •

D

A•

MX

0


گرم 1/13سرد کنیم ؛ مقدار ℃20تا دمای ℃10را از دمای Aگرم محلول سیرشده نمک چند -322

آید؟ رسوب به دست

1)49 2)11 3)10 4)19

گرم 120تا چه دمایی سرد کنیم تا ℃10ی آن را از دمایمحلول سیرشده g 110است؛ S=0/9θ +22ای در آب به صورت ماده پذیریانحاللمعادله -323

آید؟رسوب به دست

1)10 2)20 3)30 4)40

کنیم و دمای مخلوط را به می مخلوط 40℃گرم محلول سیرشده آن با دمای 49را با 10℃با دمای 3KNOگرم محلول سیرشده 80 )نمودار باال( -324

20◦C کند؟می رسانیم؛ چند گرم از این نمک رسوبمی

1)21 2)34

3)41 4)11

Ost

شود؟آن حل می در جامد 4CaSOگرم دیگر چند دارای یک گرم یون کلسیم است. دمای معین، گرم آب در 100در 4CaSOمحلولی از * -325

=g.mol 131=4, CaSO 40(Ca-1 91گرم آب است. 100در g 02/1در این شرایط 4CaSOپذیری )انحالل

1/4(4 1/1(3 1/1( 2 (صفر1

KT

83

111 انتظار از فراتر آب، مولکولی بین و نیروهای 111الکتریکی میدان در هامولکول دیگر و آب رفتار

326- a) برآیند کدام مجموعه بردارهای

رو، صفر است؟روبه

b) از این هر کداماست. ناقطبیشود، مولکول برآیند این بردارها صفر*اگر پیوند اتم مرکزی با هر اتم را مانند یک بردار بگیریم، در صورتی که

دهد یا ناقطبی؟ مانند کدام ماده جدول زیر هستند؟ مولکول قطبی را نشان می ها شکل

c) :جدول را کامل کنید

........ ........ ........ G ........ ........ ........ ........ ........ A ........ شکل؟

........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ........ ناقطبی ........ ........ مولکول قطبی؟*

d) 91«است باشند؛ مولکول قطبیاگر مولکولی دارای یک اتم مرکزی با آرایش هشتایی باشد، و قلمروها باهم فرق داشته»*درست یا نادرست؟.

شاید هم «. دمای معین»طراح سوال کنکور به همین خاطر گفته در گرم است. احتماال 01/0و 1است یعنی انحالل پذیری آن بین « کم محلول»جزو مواد 4CaSOدر دمای اتاق 91 خواسته ببینه ما حواسمون هست یا نه!می

نه تنها این جمله درست است؛ بلکه اصل مطلب را بیان کرده است!. 91

A B C D E F G H I J

δ+ δ- δ+ δ-

δ- δ+ δ- δ+

J I E A B

Aماده

0 20 10 ℃

اللنح

ای

یرپذ

در 11

1ب

م آگر

10

11

0


e) ها بستگی دارد:ها و ساختار آنتواند نیروهایی برقرار شود. نوع و مقدار این نیروها، به قطبی یا ناقطبی بودنِ مولکولها میمولکولبین

نیروهای

بین

مولکولی

یلس

وادر

وان

مواد ناقطبی

μ ....

.... .نیروی بین مولکولی به

H-H H-H O=C=O O=C=O I-I I-I 91بستگی دارد.

مواد قطبی

μ ....

.... .نیروی بین مولکولی به

بستگی دارد.H-Cl H-Cl S=C=O S=C=O

یژن

روید

ه

قطبی ویژه

μ ....

نیروی)پیوند( هیدروژنی:

هایی که دارای مولکولبین

، ......... پیوندهای یکی از

باشند.... ...........یا .............

f) 99را به طور تقریبی مقایسه کنید: سه گروه مواد باال قدرت نیروهای بین مولکولی ............ ..........< ........ .............< ..................

g) با ذکر دلیل، مقایسه کنید. ،دسته مواد زیرهر نقطه جوش مواد را در

98 c) H2 , F2 , H2S , NaCl , H2O b) CH4 , C2H1 , C3H9 a) CH4 , CF4 , CCl4

....... ....... < ....... .. < ............ < ........... < ............ .......... ....... < ....... .... < .............. .......... ....... < ....... .... < ..............

h) تفسیر کنید.نمودار دمای جوش برحسب جرم مولکولی را برای مواد هر ستون رسم کنید و نمودار زیر را

های:دار گروهترکیب هیدروژن 11 11 11 14

HF H2O NH3 CH4

HCl H2S PH3 SiH4

HBr H2Se AsH3 GeH4

HI H2Te SbH3 SnH4

a) ؟ یا خیر پیوند هیدروژنی وجود دارد ،مواد زیرهای هرکدام از بین مولکول

b) نیتروژن. اکسیژن، آب، ،هلیم (:تقطیرهواجوش)مربوط به نقطهمقایسه .......< .........< ..........< .............

c) نیتروژن. ،هیدروژن ،آمونیاک (:هابرفرآیند جوش)مربوط به نقطهمقایسه .......< .........< ..........

d) نیروهای بین مولکولی آن شود کهتبخیر می تر مایعی آسان...................................................

e) و ............................. است: قدرت نیروهای بین مولکولی به دو عامل وابسته..............................

ساختار قطبی آب است؟ دهندهکدام یک نشان -327

(نقطه جوش باال4(انحراف جریان آب توسط میله باردار 3 (ظرفیت گرمایی ویژه زیاد 2 (حاللیت باال 1

کدام یک قطبی است؟* -328

کند؟میگیری جهتکدام مولکول در میدان الکتریکی * -329

1 )2Cl 2 )4CCl 3 )3PF 4 )3SO

ایی وجود هرابطه مستقیم دارد. و نیروی)پیوند( هیدروژنی در مولکول گشتاور دوقطبی، با قطبیرابطه مستقیم دارد. در مواد جرم مولکولی، با ناقطبی: در مواد نیروی بین مولکولی 91

باشند. H-Nیا H-Oیا H-Fدارد که دارای یکی از پیوندهای

دروژنیپیوند هی >مواد قطبی >ترناقطبی سنگین >مواد ناقطبی سبکبه طور تقریبی نقطه جوش مواد مولکولی با توجه به نوع نیروی بین مولکولی به این ترتیب است: 99

جوش بسیار باالتری نسبت به مواد مولکولی چنین موادی نقطه ذوی و نیست و ساختار شبکه ای دارد: « مولکولی»غریبه است! زیرا NaClماده، 1در بین این 98

راستی چرا نمک خوراکی بو ندارد و مانند بنزین نمی پرد؟!دارند.

(1) (2) (3) (4) (1) (1)

1 ) 2 ) 3 ) 4 )

شجو

ی دما

جرم مولکولی

H3CCH2-O |

H

H-N-H |

H


گیری .........کنند که در میدان الکتریکی جهتای به فرمول ........... ایجاد میبا یکدیگر ماده B11, A31*دو عنصر -331

1)3BA – 3(2 کند نمیBA – 3(3 کند میAB – 3(4کند نمیAB – کندمی

ها، ماده ..... نقطه جوشِ باالتری دارد.های ...... اتمی دارند و ........ هستند؛ در بین آنکلر، برم و یُد( مولکولها)فلوئور، هالوژن -331

برم -ناقطبی –(تک 4 فلوئور -ناقطبی-(دو3 کلر -قطبی-(دو2 یُد -ناقطبی –(دو 1

=g.mol 31/1, Cl= 11, O= 14, N= 12, C= 1(H-1(مایع کردنِ کدام گازِ زیر، دشوارتر است؟ -332

1)2N 2)2CO 3)S2H 4)HF

اند؟چند مورد از مطالب زیر دست HBrو HF ،HClدربارۀ -333

ها قطبی است.آ( مولکول هر سۀ آن

.91ها در آب، یکسان استمحلول یک موالر هر سۀ آن pHب(

در مقایسه با دو ترکیب دیگر، باالتر است. HFپ( نقطه جوش

توانند پیوند هیدروژنی تشکیل دهند.های هر سه، میت( مولکول 1 )1 2 )2 3 )3 4 )4

KR

98

kh

چند مورد از مطالب زیر، درست است؟ -334

آ( نقطۀ جوش اتانول از استون، بیشتر است.

تر است.مولکولی در هیدروژن سولفید در مقایسه با آمونیاک، ضعیفب( نیروی بین

است. HF>HBr>HClبه صورت: HBrو HCl ،HFپ( مقایسۀ نقطۀ جوش

ت( بخش عمدة نیروی جاذبۀ بین مولکولی در هیدروژن فلوئورید، پیوند هیدروژنی است.1 )1 2 )2 3 )3 4) 4

KT

98

kh

؟نداردهای کدام ترکیب، امکان تشکیل پیوند هیدروژنی وجود بین مولکول -335

( تری متیل آمین4 اسید (استیک3 (گلیسیرین C 2(ویتامین 1

KR

96

تغییر

کدام است و برای تبخیر آب، باید بر کدام یک از این نیروها غلبه bو aرو، نوع پیوندهای با توجه به دو مولکول آبِ روبه -336

کرد؟

a -کوواالنسی -( هیدروژنی b 2–هیدروژنی -(کوواالنسی1

b –کوواالنسی -( هیدروژنی a 4 –هیدروژنی -( کوواالنسی3

، پیوند هیدروژنی را xدر کدام گزینه، -337

دهد؟نشان می

های زیر، برای آب بیشتر است؟آب و هیدروژن سولفید، کدام ویژگی یبرای دو ماده -338

الکتریکیگیری در میدان میزان جهتث( ت(گشتاور دوقطبی ب(نیروی بین مولکولی پ(دمای جوشجرم مولی آ(

(ب، پ، ت، ث4 (آ، ب، پ،ث 3 (ب، پ، ت 2 (آ، پ، ت 1

O 2, g)H 3, f)O 14H1, e)C 3NO4, c)HCl , d)NH 4a)NaCl , b)MgSOکدام مواد زیر، مولکولی هستند؟ -339

1)a,b,c,e 2)a,d,f,g 3)b,d,e,f 4)c,e,f,g

کرد؟ های زیر، باید بر نیروهای بین مولکولی غلبهترکیببرای ذوب کردن کدام -341

اکسیدآلومینیومفلوئورید ث(کلسیمت( کلرید پ(تترافسفردکااکسید منیزیمآ(یُد ب( (ب، ث4 (پ،ت 3 (آ، پ 2 (آ، ت، ث 1

به حسابش برسیم! 3بگیریم تا بعدا در شیمی« نادرست»فعال این مورد را 80

CH3CH2-O O-CH3 x

/ H

H-F .......... H-O-CH2CH3 H-O .......... NH3 \ H

H-O ..........H–O \ H

\ H x

x x

\ H ..........

1) 2)

3) 4)

b a


کند؟می ی آب را در ساختار یخ به درستی بیانهای زیر، ویژگی مولکولهاعبارت کدام -341

ت(ساختار باز ث(داشتن حداکثر سه پیوند هیدروژنی برای هر مولکول آب ضلعیها پ(حلقه ششب(حرکت انتقالی مولکولساختار منظم آ(

(آ، ب، ت4 (آ، پ، ت 3 (پ، ت، ث 2 (آ، پ، ث 1

118 سازند؟می محلول یکدیگر با مواد کدام 119ها حلّال دیگر و آب

342- a) 81کامل کنید. « نامحلول»یا « محلول»جدول را با را رسم کنید. ساختاری مواد فرمول هگزان استون اتانول

NaCl یُد اوکتان بنزین متانول

...... ...... ............ ............ ............ ............ ............ ............ آب

...... ...... ............ ............ هگزان

b) است .................... ها هیدروکربن اغلب دوقطبیِ گشتاور.

c) صفر است؟ رو،روبهکدام مواد قطبیِدو گشتاور

اتانول -آب -استون -یُد -هگزان -متان

d) مقایسه نقطه جوش : اتانول هگزان اتانول استون

e) رو را توجیه کنید.شکل روبه

343- a) پذیری *مقایسۀ انحاللKCl :در آب و هگزان

b) های زیر را به یکنواخت و غیریکنواخت تقسیم کنید:مخلوط

( بنزین 4 (آب و هگزان 3 (آب قند 2 (آب و اتانول 1

(استون و آب1 (آب و یخ 1 (هگزان و یُد 1

کدام مطالب زیر درباره هگزان، اتانول و استون درست هستند؟ -344

ب( نقطه جوش اتانول از استون بیشتر است. است. O6H3Cآ(فرمول مولکولی استون،

ت(اتانول و استون دو ترکیب آلی ناقطبی هستند. شوند. می پ(اتانول و استون به هر نسبتی در آب حل

شود.هگزان حل نمیج(ید در شود.کنندة رنگ استفاده میث( هگزان به عنوان رقیق

(آ،ب، پ و ث4 ( آ،ب، پ و ج 3 ( پ، ت و ث 2 ( ب، پ ،ت و ج 1

(H=1,C=12,O=11)است؟ کدام مورد ، درست -345

پذیری آن در آب کم است.رنگ و فرار است که انحاللاستون، مایعی بی(1

برابر صفر است.ها پذیری آنشود که انحاللمواد نامحلول، تنها به موادی گفته می(2

هگزان در آب، کم محلول است.(3

(g.mol99OH=11H1C-1 است.آب g100در g2/1 آنپذیریشود.)انحاللمیآب بریزیم،کامال حل g1000را پنتانولمول 1/0اگر (4

KR

95

تقریبا برابر است.( Cو A ،Bاست؟ )جرم مولی سه ماده نادرسترو کدام گزینه درباره نمودار روبه -346

کند.گیری میتر است ودر میدان الکتریکی، بیشترجهتقطبی C(مولکول 1

است. C > B > A( قدرت نیروی بین مولکولی به ترتیبِ 2

3 )C بیشتر از بقیه در آب وA شود.بیشتر از بقیه در هگزان حل می

بیشتر است. C، از B(نقطه جوش 4

120 انحالل فرایند در یونی تفکیك

«!شود، ناقطبی در ناقطبیقطبی در قطبی حل می»آید: در شیمی به این صورت در می «کبوتر با کبوتر، باز با باز» 81

A B

C

یطب

دوقور

شتا گ

هگزان

KCl آب

هگزان

آب

تتراکلریدکربن


347- a) با توجه به شکل، موقع انحاللKOH ،در آب

....................کدام نیروها وجود دارند؟ قبل از انحالل،

....................شوند؟ کدام نیروها برقرار می ،انحاللبعد از

b) اگر بدانیم کهKOH شود؛ نیروهای قبل و در آب به خوبی حل می

.................... 82بعد از انحالل را مقایسه کنید.

c) 83چه نام دارند؟از نیروهای بین ذرات، هر کدام رو، در شکل روبه

a ............b .............. x .............y .................

d) *.84قدرت این پیوندها و نیروها را مقایسه کنید (a هیدروژنی(bدوقطبی -یون(c دوقطبی -دوقطبی(d کوواالنسی

...............................< ...............................< ...............................< ...............................

( بین ذراتِ دو پرانتز را مقایسه کنید. است یا خیر؟ بعد قدرت نیروهای)نخست تعیین کنید که مادۀ داده شده در آب محلول -348

مقایسه نیروها محلول درآب؟ ماده

AgCl .................. O)2H-O , Cl2H +(Ag O) 2HO2, H -Cl+( Ag

AgCl .................. ( .......... , ........... ) < ( .......... , ........... )

4MgSO محلول O)2H-2

4O , SO2H +2(Mg O) 2HO2, H -24SO

+2( Mg

4BaSO .................. O)2H-24O , SO2H +2(Ba O) 2HO2, H -2

4SO+2( Ba

2)4(PO3Ca .................. O)2H-34O , PO2H +2(Ca O) 2HO2, H -3

4PO+2( Ca

:ها در آب را بنویسیدانحالل این ترکیب ۀمعادل -349

a) مس(II)سولفات ................................................................. e) آهن(III)نیترات Fe(NO3)3 (s) → Fe3+ + 3NO3-

b) هیدروکسیدباریم ................................................ f) کربناتسدیم .................................................................................

c) کروم(III)نیترات ..................................................................... g)نیتراتآمونیوم .................................................................................

d) فسفاتسدیم ........................................................................... h)81اتانول؟ .................................................................................

شوند؟می کدام مواد زیر، به صورتِ مولکولی در آب حل -351

نیترات ج( اتانول آمونیومث( هیدروکسید ت(سدیم سولفات پ(سدیم ب(استون کلرید آ(سدیم

(ب، ث و ج4 (ب، ج 3 (آ، ب و ج 2 (آ، ب و ث 1

دهد؟فسفات در آب را نشان میکدام یک فرآیند انحالل سدیم -351

1)(l) 4PO3Na →(s)4PO3Na 2)(aq) 4PO3NaOH(aq)+ H3→(s) 4PO3Na

3)(aq) -34(aq) + PO+Na3→(s) 4PO3Na 4 )(aq)-

4(aq) + PO+3Na→(l) 4PO3Na

کنند؟می پیروی [جاذبه حالل و حل شونده] < [ها در حالل خالص و حل شونده خالصمیانگین جاذبه]های زیر رابطه: در کدام مخلوط -352

ت(اتانول + آب کلرید + آب پ(نقره کلرید + هگزان ب(لیتیم (آب + هگزان آ

(ب، ت4 (ب، پ، ت 3 (آ، ت 2 (آ، ب، پ1

است و ........... مانندِ ........... ، یک Xها، یون اطراف این یونهای آب در گیری مولکولبا توجه به جهت -353

است.(ها رعایت نشده، یک ............ مانند ........ است. )اندازه یون Yیون

Cl- –کاتیون - Na+ –( آنیون Cl 2- –آنیون - Na+ –(کاتیون 1

Cl- –کاتیون - Na+ –( آنیون Na 4+ –کاتیون - Cl- –( آنیون 3

شود. )البته در انحالل مواد در می (a,b)تر از نیروهای اولیه، قوی(x ,y)شود؛ نیروهای بین ذرات در محلولای در آب خوب حل میبر اساس کتاب درسی، باید بگوییم که هر ماده 82

، عامل دیگری نیز نقش دارد به نام انتروپی ؛ که کتاب درسی آن را نادیده گرفته است.( واقعیت این است که اگر تر شدن نیروهای بین ذراتتر یا ضعیفقویآب، عالوه بر عامل

a ≤ b دهد. ولی اگر قطعا انحالل رخ میa>b امکان دارد که انحالل رخ دهد.باشد؛

83 a :یونی b :هیدروژنی x :دوقطبی -یونy :دوقطبی -یون

کواالنسی >>دوقطبی -یون >هیدروژنی >دوقطبی -دوقطبیبه طور معمول: 84

شود!نمی اتانول در آب به یون تبدیل حتما حواستون هست که 81

Xیون

Yیون

Ag+

Cl-

O

O

a b

x

y

K+

OH-

O

O

a b

K+ O

O

قبل از انحالل

x

y OH

-

بعد از انحالل


122شوند؟می حل آب در هم گازها آیا

354- a) پذیری گازها در آب:آ( عوامل موثر بر انحالل

1 ) شوند. بیشتر در آب حل می...... ...................................: گازهای نوع گاز

2 ) :دارد. ..........................پذیری گازها با دما رابطۀ انحالل دما

3 ) :قانونِ دارد. .........................پذیری گازها با فشار رابطۀ انحالل فشار ..................

4 ) :ناخالصی ..............................................................................................

رو را کامل کنیدب( نمودارهای روبه

b) 2 : 81پذیری این چهار گاز در آب را مقایسه کنیدانحالل, N 2, O 3NO , NH ............< ............< ................< ...........

c) ! پذیری مقایسه انحاللNO 2وCO در آب ؟

پذیری اکسیژن در آب دریا، و دیگری مربوط به آب معمولی رو، مربوط به انحاللیکی از نمودارهای روبه -355

گرم آب آشامیدنی )که با اکسیژن 300است و اگر دمای .................. مربوط به aاست. نمودار

گرم اکسیژن آزاد شود.میلی............... برسانیم، ℃41به ℃10است( را از سیرشده

9/0 -(آب دریا2 1/0-(آب دریا1

2/1-(آب معمولی4 9/1-(آب معمولی3

است؟ ppm، چند ℃11پذیری اکسیژن در آب دریا، و آب معمولی (غلظت اکسیژن در آب معمولی با دمای نمودار انحالل،) نمودار باالبا توجه به -356

1)1/0 2)1 3)8/0 4)8

تواند یک گاز باشد؟ )در فشار ثابت(می پذیری چهار ماده در آب(، کدام مادهرو)انحاللبا توجه به نمودار روبه -357

1)a 2)b 3)c 4)d

g.mol 44=2, CO11=2(Cl ;-1 (درست است؟ 21 ℃در آب HCl , Cl 2CO ,2 پذیری گازهای کدام ترتیب، دربارۀ انحالل -358

1 ) 2> Cl 2HCl > CO 2 )> HCl 2> Cl 2CO

3 ) 2> CO 2HCl > Cl 4 ) 2> HCl > Cl 2CO

KR

96

kh

برقرار است؟ yو xاست. کدام رابطه بین در دو دما و فشار، در جدول داده شدهپذیری گازی انحالل -359

1)x=3y 2)y=3x 3 )x>3y 4)y>3x

40 20 P(atm) θ(℃ )

y 1

x 3

Ost

در NOی در دمای ثابت، غلظت با توجه به نمودار زیر، به تقریب در چه فشار -361

رسد؟موالر می 01/0آب، به

( 1-: g.mol 14, N= 11O= )

1) 4 2 )4/4

3 )9/1 4 )1

KR

98

kh

شود و چند گرم کلر در محلول باقی آزاد می STP، چند لیتر گاز کلر در شرایط ℃ 13تا ℃20آب سیرشده از گاز کلر از kg 2با افزایش دمای -361

=g.mol 1/31(Cl-1آب است. g100گرم در 311/0و 13/0، به ترتیب 13 ℃و 20℃پذیری کلر در آب ماند؟)انحاللمی

1/1و 24/2( 2 11/3و 24/2( 1

1/1و 49/4( 4 11/3و 49/4( 3

KR

Kh

84

اسمز -پیوند با زندگی

هیدروژنی >قطبی >تر ناقطبی سنگین >داشته باشند؛ در آب نیز بیشتر حل می شوند: ناقطبی سبک نیروی بین مولکولی قوی تریدر این مواد، موادی که 81

ییر

پذل

حال ان

℃دما

a

b

c

d

0 0

فشار دما

گازی

یرپذ

ل حال

ان

اللنح

اگاز

ی یر

پذ


362- a) تمایل طبیعی آب به کدام سمت است؟روروبهدر شکل ، ....................

.................... ....................چرا؟ *

b) چروکیده(افتد؟)متورم یا برای هر مورد زیر از نظر حجم چه اتفاقی می

.............نمکخیارسبز در آب ....................آلوخشک در آب؟

c) دهد.می های آب را عبورتراوا، فقط مولکولغشای نیمه»درست یا نادرست؟»

d) یهامولکول و هاذره از برخی که دارددرشت( -)ریز ییهاروزنه گیاهان در هایاخته دیوارۀ

.................... یهامولکول گذر از و دهندمی عبور را.................... و.................... مانند....................

.شوندمی نامیده.................... هادیواره این .کنندمی جلوگیری

e) ِشود.چروکیده می................................... متورم و در آبِ ........................... خیار، در آب

363- a) معکوس چیست؟ اسمزمنظور از..........................

دهد یا معکوس؟هر شکل ، اسمز طبیعی را نشان می

b) به روش تصفیۀ آب دریا به وسیله پمپ ایجاد فشار

.گویندمی ..........................

c) ۀاست. و پدیدخودی خودبهاسمز معکوس( -پدیده )اسمز

........................................................................

؟نیستکدام فرآیند به خاصیت گذرندگی)اسمز(، مربوط -364

(متورم شدن زردآلوی خشک در آب درون لیوان2 (پالسیده شدن خیار تازه در آب شور 1

(نگهداری طوالنی مدت گوشت و ماهی در نمک4 ها (ته نشین شدن گل والی در دریاچه3

KR

98

g.mol 200=2(CaBr-1اند؟ )مطالب زیر درست کدام، روروبهبا توجه به شکل -365

محلولِ دو طرف مساوی است.آ( غلظت مولی

رود.سطح مایع در سمت چپ باال میب( با گذشت زمان،

شود.مساوی میراست، غلظت دو طرفدر سمت2CaBrمول 351کردنحلپ( با

در سمت راست، جهت حرکت آب در غشا 2CaBrمول 851با اضافه کردن ت(

شود.برعکس می

رود.ث( در هر حالت، آب از غشا به سمت راست می ب، پ و ت( 4 آ، پ و ت (3 ب ، پ و ث (2 آ، پ و ث(1

3:81ی شیمیایی فصل هامروری بر واکنش -366

a) AgNO3(aq) + NaCl(aq) → b) CaCl2(aq) + Na3PO4(aq)→

c) BaCl2(aq) + Na2SO4(aq) → d) MgCl2(l)

برقکافت→ …………………….

e) ............. → ………........ سولفید انحالل سدیممعادله f) ............. → ………........……. نیتراتآلومینیومانحالل معادله

g) ............. → …..............…. کلریدباریمانحالل معادله

از ما گفتن!ها را باید بتوانید بنویسید. طرف دوم این واکنش 81

10 g

CaBr2

V=2 L

تراواغشای نیمه

0/1 mol

CaBr2

V=1 L

آب خالص آب نمک


آب خالص آب نمک


جریان جریان

فشار

A B

1

پاسخ

کلیدی

خالصه

استادیار

شیمی

دهم

تابستان

89

1- 2- 2 3- 4

4-

5-

6-

7- 2 9- 4 8- 2 10- 2

11- 2

12- 1 13- 1 14- 3 15- 1

16- 2 17- 1 19- 4

18-

20- 4

21-

22- 3 23- 2

24- 3

25- 1

26-

27- 29- 2

28- 3 30- 2 31- 1

32- 3 33- 34- 1

35- 2

36- 2

37- 3

39- 2 38- 2

40- 4

41- 1

42- 2

43-

44- 3 45- 4

46- 3

47- 4 49- 2

48- 4

50- 4 51- 4

52- 3

53- 3 54-

55- 1

56- 3

57-

59- 2 58- 1 60- 4

61- 62-

63- 4 64- 1 65- 3

66- 3 67- 3

69- 1

68- 1

70- 2

71- 3

72- 4

73- 3

74- 3

75- 2

76- 3 77- 4 79- 1

78- 90- 4

91- 3

92- 1

93- 2 94- 2 95- 3

96- 1 97- 4

99- 4 98- 4

80-

81- 2

82- 1 83- 1

84- 4

85- 3

86- 1

87- 1

89- 3

88-

100-

101- 2 102- 3 103- 1 104- 3 105- 2

106- 2

107- 2 109- 4 108- 4

110- 4

111-

112- 1 113- 4

114- 2

115-

116- 4

117- 1 119- 2

118-

4

120-

121- 4 122- 2

123- 2 124- 1

125- 2

126- 3

127- 4

129- 4

128-

130- 4

131- 1

132- 3

133- 134-

135-

136- 3

137- 2

139- 3

138- 2 140- 1 141- 4 142- 3

143- 144- 4 145- 2

146- 1

147- 3

149- 2 148- 3 150- 4

151- 2

152- 2 153- 4

154- 4

155- v

156- 3 157- 3

159-

158-

160- 4

161- 1

162-

163- 4

164- 1

165-

166- 1

167- 1 169- 4

168- 1 170- 1 171- 4 172- 4

173- 3 174- 2 175- 1

176- 2

177- 1

179- 2

178- 4 190- 4

191- 4

192- 193- 2

194- 3 195- 2 196- 1

197- 199- 4

198- 1

180- 1

181- 2

182- 1 183- 4 184- 3 185- 4 186- 3

187- 2 189- 188- 3 200- 3

201-

202- 1

203- 3

204-

2

205- 1

206- 4

207- 2

209- 1

208- 4

210- 3

211- 1

212- 1

213- 4

214- 4

215- 4

216-

217- 1

219- 2

218- 2

220- 4

221- 4

222- 223- 4 224- 1

225- 3

226-

227- 1 229- 2 228-

230- 3

231-

232-

233-

234- 1 235- 3

236- 3 237- 3

239- 4 238- 4

240- 4

241- 1

242- 3

243- 3 244- 4 245- 1

246- 2

247- 2

249-

248- 250-

251- 1 252- 1

253- 1 254- 1 255- 1 256- 3 257- 3

259- 2

258- 4 260- 2 261- 4

262-

263- 1

264- 2 265- 4

266- 1 267- 4 269- 3 268- 2 270- 4

271- 2

272- 2

273- 1

274- 2

275- 1

276- 3

277- 1

279- 2

278-

290- 1

291- 4 292- 2 293- 2 294- 1

295- 2

296- 3 297- 2

299- 2

298- 1

280- 4 281- 2 282- 3

283- 284- 2 285- 2

286- 2

287- 1

289- 1 288- 3

300-

301- 2 302- 3

303- 3

304- 4

305- 1 306- 4 307- 4 309- 1

308-

310-

311- 312- 3 313- 4 314- 4

315- 2 316- 1 317- 4 319- 4 318- 3

320- 4

321- 4 322- 1

323- 1

324- 2

325- 3

326-

327- 3 329- 2 328- 3 330- 2 331- 1

332- 1 333- 2

334- 4

335- 4

336- 2 337- 4 339- 4 338- 4 340- 2 341- 3

342-

343- 344- 4 345- 4

346- 4

347-

349-

348- 350- 3 351- 3 352- 1 353- 3

354-

355- 3 356- 4 357- 1

359- 3 358- 3

360- 2

361- 2

362-

363- 364- 3

365- 4 366-

89تنظم : طامرنژسی ، تابساان 25 هصه سسااییا یمیی یم تشریحی خالپاسخنامه

پاسخ تشریحی خالصه استادیار شیمی دهم

1- a) ،ی زیر ستیی ماذ ه نخستبا مهبانگe ،p وn به وجوی آمدند و

ی سبک تبدیل یدند.مابه ست مابعد، آن

5- 2

ی نای ست:مامو ی 4 -3

سی بمشار باید؛ یرسیط تشکمل عنصرمای ت(مرچه یمای سما ه

یوی.میفرسم ترسنگمن

4- a) کنند.، ست عنصرما تغممر میسیمساهمای ی وسکنش

b) ماند، جرم موسی ثابت میمساه سیمای ی وسکنش

c) یویمی تولمدی خو یمد ، سنرژی زیایی . نای ست سست

2- a) ندس ند

b) خوسص یمیمایی یکسان یس ند. مامر سه )زیرس سیزوتوپ

c) .ی ست سستA-n تعدسی پروتون =

تعدسی نوترون مافاوت یس ند. 0مساوی یس ند eو pآ(تعدسی -1

𝐻1 پ( ب(سه سیزوتوپ تا 5ت( 7

تا 5ج( تا 5ث(

چ( مر چه ی هصد فرسوسنی بمشار باید؛ پایدس تر سست.

6- a) 𝐿𝑖37 , 𝐶𝑙17

35 , 𝑀𝑔1224

b) 1 برسبر پروتون، بمشارباید 5/1(تعدسی نوترون سز(n ≥ 1/5p) و

. Z ≥ 94یا بمشار باید: 94( سین که عدی ستیی 2

c) Mg > Mg < Mg ; 1222

1225

1224 Cl> Cl ; Li< Li 3

7 32

1737

1735

U < U 82239 82

235

d) H ; ; U ; Rn92222 82

239 13 زیرس نسبت

p

nسز مای آن

بمشار سست. 5/1

e) ایدس تر تر، پمانند لمام ، سیزوتوپ سنگمننای ست: ی برخی عنصرما

سست.

f) C14

g) نوترون

h) کری:سین یو معاله )با یو مجهول( س تشکمل یسی وحل توسنمی

n-p=14 ; n+p=109 P=47 , n=21

i) کری:سین یو معاله )با یو مجهول( س تشکمل یسی وحل توسنمی

n=2p-32 ; n+p=119 p=50 , n=29

202=4-210عدی جرمی: 92=2-94عدی ستیی: 2 -7

𝑃𝑜یا → 𝐻𝑒24 + Pb…..

….. 94210

92+2=94جیع سعدسی ستیی یو طرف باید یکسان باید:

202+4=210جیع سعدسی جرمی یو طرف باید یکسان باید:

143=3-80-232عدیجرمی: 54=39-82عدی ستیی : 4 -8

234=4-239عدی جرمی: 80=2-82عدی ستیی: 2 -9

𝑀𝑔12عدی جرمی و ستیی 2 -11𝐻𝑒2، یش برسبر 24

سست. 4

11- 2 𝐻1 نوترون سست. 2پروتون و 1، یامل 3

که (Z-3)2/5=45و طبق فرض سوسل z-3تعدسی سلکارون ی یون= 1 -15

س حساب کنم : zتوسنم مقدس می

Z=21 = پس سخاالف نوترون و پروتون 24=21-45و تعدسی نوترون

سست. 3

با توجه به نیویس سخاالف 1 -13

سست. 15نوترون و پروتون

توسن یو معایله زیر می بعد

تشکمل یسی و حل کری:

n-p=15 ; n+p=108

p=47, n=22,e=47-42

با توجه به نیویس سخاالف 3 -14


توسن یو معایله زیر س می بعد


n-p=11 ; n+p=83

p=41

توسن سین یو معایله ) با یو مجهول( س حل کری:می 1 -12

n+p=4×14 , n=1/25(p-2) p=22

با گرفان Yما تعدسی سلکارون مساوی یس ند؛ )یعنی سز آنجا که سین یون 2 -16

با گرفان یو سلکارون ؛ سکنون تعدسی سلکارون مساوی Xسلکارون و 3

ست؛ سه( یک وسحد کیار بوی YZ)یا Yیس ند؛( پس عدی ستیی

Y=تعدسی سلکارون یون Xیا: تعدسی سلکارون یون

ZY+3=ZX+2 1=ZX- ZY

یک وسحد کیار سست: Y(A)یا Yمساوی سست؛ پس عدی جرمی nوچون

14=1-15=1-X=AYA

Y=تعدسی سلکارون یون Xتعدسی سلکارون یون 1 -17

ZY+2=ZX-3 5=ZX- ZY تعدسی نوترون یکسان→

5=(ZX+n)- (ZY+n) 5=AX-AY A𝑌=34 → 38=AX

ی خوسص یمیمایی یکسان مساند ولی ی ماسیزوتوپتوضمح سین که 4 -18

خوسص فمزیکی وسبساه به جرم مافاوتند.

19- a) 119 - 82

b) 𝑇𝑐43 نیی –ک –غده تمرویمد تصویربریس ی –ندس ی -88

تمرویمد -سندسزه -یدید –توسن

c) مریو - سرطانیتویه

d) U235 ی هصد7/0 - سو سنموم

e) باالتر برین ی هصد سیزوتوپU235 ی یک مخلوط f) خطرناک -پرتوزسیی

g) Fe58 - آمن

مو ی س ی ست ی نظر گرفاه سست؛ 4سازمان سنجش مر 4 -51

ولی مو ی )پ( سندکی سیکال یس ی. یون تکنسم به سندسزه یون یدید

تکنسم سست، به سندسزه یون یدید سست. یس سینمست؛ بلکه یونی که

51- a) یسهیو -یویمی تکرس

b) ستیی -سفزسیش

n

e

p 12

5

(n-p)=12-5=11

n

e

p 12

1

(n-p)=12-1=15


c) 7 - 19

d)

5 1

11 2 4 3 18 13 15 11

36 31 31 51 51 19

24 49 48 39 38 37 86 81 81 71 26 22

118 113 115 113 88 87

e) 1(2) 2(9) 3(9) 4(19)

5(19) 2(32) 7 (32)

، سی هسعی کنمد سین گونه سوسالت س با س طرحی سایه سز جدول یو 3 -55

جوسب یممد.

7 33 21

با توجه به نیویس ، سخاالف 2 -53


توسن یو معایله زیر س می بعد


n-p=43 ; n+p=207

p=92

قرس یس ی.14و گروه 2ی یو ه 92عنصر

2Xa+کنم ؛ فرض می aعدی ستیی س 3 -54یوی: ؛ حاال تعدسی نوترون می 89

89-a یوی: و تعدسی سلکارون میa-2 ؛ بعد نسبت سین یو باید7

5یوی؛

پس: 89−𝑎

𝑎−2=

7

5 a=42و با حل سین معایله یس ی :

(.2ی یک گروه مساند)گروه 24با عنصر 42عنصر ییا ه

بهار سست با 1 -52

جدول حل

کنم :

12

X

35

56- a) پروتون و نوترون

b) برسبر م تقریب 2000تا مابرسبر )بعضی وقت 1937تقریبا

زنند.(می

c) 1

12 وسحد جرم ستیی - C 12جرم ست

d) نسبت جرم مر ذ ه به جرمamu تقریبا برسبر سب عدی جرمی آن

سست.

𝐹𝑒22مثال جرم 52 سست. amuبرسبر 52، تقریبا

e) نمست ؛ زیرس جرم پروتون و نوترون وقای که تنها مساند با وقای

مساند، با م سندکی فرق ماکه ی کنا ییگر نوترون وپروتون

کند.می

57- a)

b) ین آب: ترب( جرم سنگمنH3-O19-H3 برسبر باamu 24

amu 19برسبر با H1-O12-H1ین آب: ترجرم سبک

c) )یسیاه 24تا 19ی سز مای آب با جرمماتوسنم مولکولمی پ

بایم ؛ پس:

توسنم یسیاه بایم :می نوع مولکول آب با جرم مافاوت 7

19 , 18،20،21،22،23،24

7 = 1 + 19-24یا:

2CO 2Cl2CH CO 2H مولکول

3×2×2 3×2×2 2×2 چند نوع؟

58- 2

جرم یس ی. amuمر پروتون یا نوترون ی مساه تقریبا به سندسزه یک 3 -59

نوترون یس ی؛ پس: 30سین ست 130

𝑁𝑎+11ی سین ذ ه 2 -31سلکارون وجوی 10پروتون و نوترون و 23، تعدسی 23

یس ی:

جرم نوترون و پروتون

جرم سلکارونها=

23 × 195010

مساوی باید؛ میچنمن جیع جیع زیروندما)عدی ستیی( یو طرف باید 1 -31

:باالوندما)عدی جرمی یوطرف نمز باید مساوی باید

N+ He24 → A9

17 + p11

714 :

جیع زیروندما)عدی ستیی( یو طرف باید مساوی باید؛ میچنمن جیع 3 -35

:باالوندما)عدی جرمی یوطرف نمز باید مساوی باید

𝑈 + 𝑛01 → 𝐵𝑎 + A + 𝑛 + 𝑛0

1 + 𝑛01

01

3282 52

14182235

33- a) یوی:مثال برسی یکل جرم ستیی ممانگمن یو وش پمشنهای میبرسی

)سلف( یس ی :

Zn 30 نیای27 Zn30

25 Zn3024

19 9 2 فرسوسنی

روش اول:

جرم ستیی ممانگمن =(19 × 24) + (9 × 25) + (2 × 27)

19+ 9 + 2= 24/91

روش دوم:

جرم ستیی ممانگمن = 24+9(25− 24) + 2(27− 24)

19 + 9 + 2= 24/91

34- 1

جرم ستیی ممانگمن = 12+10(17 − 12) + 15(19 − 12)

100= 12/4𝑎𝑚𝑢

A19 A17 A12

751 101 151 ی هصد فرسوسنی

n

e

p 45

2

(n-p)=45-2=43


32- 2 جرم ستیی ممانگمن = 55+

1(58 − 54)

5= 55/9𝑎𝑚𝑢

جرم به عدی جرمی بساگی یس ی و با سلکارویکی وی جرم سثر چندسنی 2 -36

ندس ی.

4CCl :152)=35(1224 ین ترسبک 3 -37

4CCl :121)=37(1424 ین ترسنگمن

سست. amu 10تفاوت سین یو برسبر با

38- 2 Aجرم ستیی ممانگمن = 45 +80(47−45)

100= 42/9𝑎𝑚𝑢

Xجرم ستیی ممانگمن = 35 +90(37−35)

100= 32/2𝑎𝑚𝑢

جرم مولکولی = (2 × 42/9) + (3 × 35/2) = 203/4𝑎𝑚𝑢

39- 2 14 amu 12 amu

100-x x

14 + 𝑥(12−14)

100 = 14/2 x=101 801 1080

18

41- 4 24 amu 27 amu

x x-30فرسوسنی:

24 + 𝑥(27−24)

30=22/7 x=27

41- 1

+20=ممانگمن جرم(100-5x)(22-20)+x(24-20)

100=21/25amu

برسبر سست A22و فرسوسنی سیزوتوپ x=5/12حل معایله باال یس ی : با

با

100-5x=100-5(12/5)=37/5

A24 A22 A20

x 100-5x 4x ی هصد فرسوسنی

45- 2

+94=ممانگمن جرمx(92-94)+(90-x)(99-94)

100=92/4amu

برسبر سست با A99و فرسوسنی سیزوتوپ x=40با حل معایله باال یس ی :

90-x=90-40=40

A99 A92 A94

x x 20-90 ی هصد فرسوسنی

43- a)

amu

پروتون

1 1 1 19

b) C=12 g; S=32 g ; Fe=52 , Cu=23/5 ;Hg=201g

c) 129g Fe×1mol Fe

52 g Fe ×

2/02×1023 atom

1mol Fe=19/02×1023 atom

d) 115g Na×1mol Na

23 g Na ×

2/02×1023 atom

1mol Na=30/1×1023 atom

e) 19/02×1023 atom×1mol

2/02×1023 atom ×

27 g Al

1mol Al=91 g Al

f) 49g ×1mol

x g ×

2/02×1023 atom

1mol =8/03×1023 atom

x=32 x .عنصر گوگری سست

g) 12=4; CH 19O=2; H 32=2; O 2=2; H1H=

C2H2=30 ; CO2=44 ; NH3=17 ; C2H12O2=190

Fe=52 ; Ca(OH)2=74 ; Al2(SO4)3=342

h) 3 𝑚𝑜𝑙 𝐻2𝑂 ×27 𝑔 𝐻2𝑂

1 mol 𝐻2𝑂= 91 𝑔 𝐻2𝑂

i) 99g CO2 ×1molCO2

44 g CO2 ×

202×1023molecule

1mol CO2

= 12/04 × مولکول 1023

j) 80 g H2O×1 mol H2O

19 g H2O×

مولکول1023×2/02

1 mol H2O=30/1×1023

k) 49 g CH4 ×1 mol CH4

12 gCH4×

2/02×1023molecule CH4

1 mol CH4×

4 atom H

1 molecule CH4 = 72/24 × 1023 atom H

l) 3/01×1024 molec ×1mol H2O

2/02×1023molec ×

19 g H2O

1mol H2O=800 g

m) جرم مولی مایه سx کنم .می گمری : و معایله زیر س حلمی

220g ×1molx g

×2/02×1023molecule

1mol مولکول 1023×30/1=

44- 3 KNOx = 38214212x=101 x=3

42- 4 30 g×

1 mol 12 g

×2/02×1023

1 mol =1/505×1024 atomC

90 g×1 mol 40 g

×2/02×1023

1 mol =1/204×1024 atomCa

1023×3/01=1024×(1/204-1/505)=سخاالف

ست سدی ی کربن = تعدسیماتعدسی ست 3 -46 𝑥 × 𝑁𝐴23

=20 × 𝑁𝐴

12 𝑥 = 115𝑔

47- 4 150 g×

1 mol30 g

×2/02×1023molec1 mol 𝐶2H2

×9 atom1 molec

=2/409×1025 atom

48- 2 45g×

1 mol30 g ×

2/02×1023molec1 mol ×

9atom1

32g×1 mol19 g ×

2/02×1023molec1 mol ×

3atom1

=2

سکسمدسکسمژن گوگری تریی ممد وژن آب = تعدسی ست ماتعدسی ست 4 -49 𝑥 × 𝑁𝐴 × 3

90 =

54 × 𝑁𝐴 × 219

𝑥 = 120𝑔

مای ممد وژن آمونماک = تعدسی ست ستانتعدسی ست 4 -21

1/5×NA×2 =x×NA×3

17 x=51g

21- 4 2/5mol×

2/02×1023molec1 mol

×(x+y)atom

1molec

=8/03×1023 4گزینه آید. که با می به یست 2برسبر با x+yسز معایله باال مقدس

میامنگی یس ی.

25- 3 20g×

1 moly g

×2/02×1023molec

1 mol =1/505×1023

آید.می به یست 90یا جرم مولی برسبر با yسز معایله باال مقدس

سست. 3برسبر xکه مقدس 32212x=90جرم مولی=

⊕ 8 ⊕ 10


که مبدس و و وبهبا توجه به نیویس 3 -23

ست؛ یس ی :سهمقصد ی آن مشخص ید

30/11×1023×1 2×

12/02×1023

×1091=270g

24- a) مر کدسم یس سی سدی مساند)ز ی(؛ مر کدسم یس سی مس

مساند)سبز(؛ مر کدسم یس سی لمام مساند)الکی یا قرمز(

b) فلزی

نانومار سست و سموسج کنارل 700تا 400طول موج نو مریی سز حدوی 1 -22

توسنند نانومار می 800تلویزیون یس سی طول موج بمشار سز مریی مثال

بایند.

a) خطی

b) نوع عنصر فلزی

c) یمم .)مانند می نو یک المپِ یس سی گاز ممد وژن س سز منشو عبو

یکل(

d) 4 بنفش( –آبی -سبز –تا )قرمز باسق

.ندسهبرخی منابع به نگ نا نجی بمان کریپرتو قرمز ممد وژن س

سغلب عنصرمایی که عدی ستیی باالتر یس ند، طمف پمچمده تری 3 -26

یس ند.

27- a) کافی -معمن

b) باال فان سز نریبان

c) کوسنایی -کوسنایی –کوسنایی -سنرژی

d)

e) ییماالیه -فضای –مرکز -کوچک

f) یس ند -ندس ند

سست و 252nm)قرمز مربوط به طول موج بمشار) ی سین طرح ، نو 2 -28

سست. 2به 3مربوط به سقوط

یوی.می تولمد 2به 4طول موج بعدی مربوط به سبز سست که سز سقوط

29- 1 A , B , C مریی مساند؛ وB .طول موج بمشار(سنرژی کیاری یس ی(

آ( ی ست 4 -61

عکسب( نای ست: سنرژی مر نگ نو مریی، با طول موج آن نسبت

یس ی.

پ( ی ست

ممان الیه مای سناقال سلکارون ی ست فاهصلۀ ت( نای ست: مرچه

برسنگمخاۀ ممد وژن بمشار باید، )سنرژی بمشار( طول موج نو ،

سست. تر کوتاه

61- a)

b) به مازیرالیهسنرژی ،n وL ست.سهوسبسا

c) ست.سه س ید 31ی سی ص کاابی

d) آفبا قاعده

1s1 ؟ -65

5p6 5p1 5p1 5p3 5p5 5p1 5s5 5s1

3p6 3p3

3p1 3s5 3s1

4p6 4p3 4p1 3d11 ! 3d8 3d7 3d6 3d2 ! 3d3 3d5 3d1 4s5 4s1

2p6 2p3 2p1 4d11 4d2 4d1 2s5 2s1

6p6 6p3 6p1 2d11 2d2 2d1 6s5 6s1

7p6 7p3 7p1 6d11 6d2 6d1 7s5 7s1

Ar

33 4p 3d 4s

b) نویان آ سیش سلکارونی عنصرAs33 :با سسافایه سز جدول

As: 33 .……کنم .می ( نخست جای آن س ی جدول پمدس1

. As:[Ar] 33 کنم : می (گاز نجمب قبل سز آن س پمدس2

…….. نویسم :می ی بعدی س با سسافایه سز جدولما( زیرالیه3

33As:[Ar] 4s23d104p3

مثال ییگر: نویان

آ سیش سلکارونی

با Sn50عنصر

سسافایه سز جدول:

Sn: 50. .……کنم .می ( نخست جای آن س ی جدول پمدس1

Sn:[Kr] 50..…… کنم : می (گاز نجمب قبل سز آن س پمدس2

نویسم :می ی بعدی س با سسافایه سز جدولما( زیرالیه3

50Sn:[Kr] 5s24d105p2

Kr

50 5p 4d 5s

c) 4جایp4 کنم :می ی جدول پمدس س

سست. 34میانطو که سز جدول پمدس سست؛ عدی ستیی آن

d) 2p2 )92( ; 1s3 )11( ; 2d3 )22( ; 5p5 )53(

3s

3p

3d

2s

2p

1s

4s

4p

4d

........................

...........

L=0

L=1

n=1

n=2

n=3

n=5

n=4

تعدسی مولکول گرم

مول

تعدسی ست مبدس

مقص


e) ییا ش

ی ماالیه

سلکارونی

In48به کیک جدول: چون

الیه یس ی!پنج سست پس پنج ی یو ه

ی:سهییا ش زیرالیه به کیک جدول یو

س به وضوح مشخص مامیان طو که سز جدول باال پمدس سست؛ تعدسی الیه

سست)یازیه زیرالیه(

سست:سی سز جدول خوی یک زیرالیههمر قطع1s 1s

2p 2s 3p 3s

4p 3d 4s 48 4d 5s

f) 1که ی جدول پمدسست. طو میانp4 سی هجدول یو 31ی خانه

سست.

1s2 2p2 3p2 4p2 4p4

5 11 18

36 4p1

g) مای ، تعدسی سلکارونِ زیرالیه 23سز جدول، برسی عنصر استفادهبا

e 11=22223= 3d3+2p3+2s3ییا ی : الیه سوم س می

h) ،ی الیه سوم

13عدی ستیی: 1p32s3سلکارون باید 3سلف(

17عدی ستیی: 5p32s3سلکارون باید 7ب(

21عدی ستیی: 1d32p32s3سلکارون باید 8پ(

i) )سلف d3 وp3 باید مساوی 2d3 2p3 :22عدی ستیی

22عدی ستیی: 2d3 2s4 مساوی باید s4و d3 ب(

باید. 4یو برسبر الیه 3مای الیه پ(سلکارون

سلکارون 8الیه چها م : سلکارون 19یوی: پر می 3الیه 1d42p42s4 38عدی ستیی

j) 4 5ی الیۀ الکترون 2p52s5 50عدی ستیی

2p3 2s3

3d3

k) مای با تعدسی سلکارون 83عنصربرسیL=1 کنایه سز(p ی)!

سست:جدول نشان یسیه یده

2p2 2p3

2p4 2p5 93

نمیه پُر: pپُر یس ی و یک pچها تا

(4×2)+3=27

n=1 2 n=2 9 n=3 19 n=4 32 n=5 19 n=2 5

L=1 27 L=2 30 L=3 14 L=4 0 L=0 12

l) 10d31s4:[Ar] Cu28

m) 7d3 4 (؛27عنصر)یکd3باید)ممچ(؛ d3 نمیه پُر باید)یو

(؛ 3نمیه پُر باید) 4s؛ عنصر( 9) پُر باید 3d (؛25و24عنصر

4s (15پُر باید)

n) 2 ست آمن: سلکارونیآ سیشd32s4Fe : [Ar]22

4sب(باالترین زیرالیه: 3dآ(آخرین زیرالیۀ ی حال پریدن:

4sت(زیرالیۀ با سنرژی بمشار: 4sپ(آخرین زیرالیه:

o) :سی پمدسست، ترتمب پر طو که ی جدول یو ه همان وش جدول

یدن به قرس زیر سست:

3p→4s→3d→4p

t→x→y→z

p) 4d مای ییگر سست.سی بعد سز زیرالیهجدول یو ه در؛ زیرس

q) 13 سست:یده ما خط کشمدهمای آنسلکارون؛ زیر زیرالیه

33As:[Ar] 4s23d104p3

p 3 p 4 d 3 s 4

63- 4

n L 1) 3 L=0،1،2 2) n=3،4،5,… 2 3) 1 0 4) n=4،5،2,… 3

یسیاه باید. 1و 0توسند مقاییر فقط می lی الیه یوم، مقدس 1 -64

تعلق یس ی. 53، یعنی عدی ستیی 17گروه 5به عنصر یو ه 5p5آ سیش 3 -62

66- 3 2s1 2p2

2s2 2p3

2s3

33 2p4 10d3 2s4

ند.سهما ی جدول مشخص یدزیرالیه 32برسی عنصر

سلکارون 10سست ؛ برسی سین که 3s,3p,3dالیه سوم یس سی سه زیرالیه 3 -67

باید. 2d32p32s3ما باید؛ باید به هصو تی آن

ما ما و تعدسی آنزیرالیه 1 -68

ی جدول مشخص یده؛

میچنمن به خاطر

، یسیاه بایم که

باالتر یسیاه باید؛ ی ست nسی سست که ترین زیرالیه، زیرالیهبمرونی

Ti22 ، بمرونی ترین زیرالیهs4 .سست

2s1 2p2 2s2 2p3 2s3

33 2p4

2d3 2s4

n=4, L=1سعدسی کوسنایی 1 -69

سست: 4pمربوط به زیرالیه

32 31


میانطو که ی نیویس پمدس سست، 2 -71

وسحد بمشار سست. 13تعدسی نوترون سز پروتون،

33p= 78)+p=13(p+ 83n+p=

3p4 10d3 2s4As:[Ar]33

عنصر( 9پُر سست.) 3d، زیرالیه 32تا 28ی ست میه عنصرمای 3 -71

Cu28Cr,24K , 18مساند: 1s4سه عنصر مساند که به هصو ت 4 -75

مساند: نمیه پرکه یس سی زیرالیه 4عنصرمای یو ه 3 -73

,5d32s4Mn:[Ar]25, 5d31s4Cr:[Ar]24, 1s4K:[Ar]18 3p410d32s4As:[Ar]33, 10d31s4Cu:[Ar]28

سست. 10d3آن به هصو ت d3زیرالیه 3 -74

ند:سهمشخص ید sیا میان L=0مای با سلکارون 2 -725d31s42p32s32p22s2 2s1Cr:24

سلکارون یسیاه باید؛ باید به هصو ت زیر 19، تعدسی 3برسی سین که الیه 3 -76

خوی س پر d3. مس نخسامن عنصری سست که 10d32p32s3باید:

کند.می

سلکارون باید؛ باید یسیاه بایم : 13برسی سین که ی الیه سوم یک ست ، 4 -775d3 2p3 2s3 5؛ و سولمن عنصری که به هصو تd3 باید ؛Cr24 .سست

سست. 2p4به هصو ت Ge32آخرین زیرالیۀ 1 -78

n+L = 421 = 5برسی مر سلکارون سین زیرالیه:

10e=5×2چون یو سلکارون با سین ویژگی یس ی. پس:

79- a) :به یست آو ین عدی ستیی

2)14)9)2D:22; 2)9 )9)2 B:20; 1)9)2A:11

2)19)9)2 J:30; 1)13)9)2G:24

:توسند بایدسه عنصر می Mسما

1s410d3Cu:[Ar]28, 1s45d3Cr:[Ar]24, 1s4K:[Ar]18

1)19)9)2 Cu:28, 1)13)9)2 Cr:24, 1)9)9)2K:18

مساند: 2s4توسند باید)نُه عنصر به هصو ت نُه عنصرمی Qو

20 ,21،22،23،25،22،27،29،30

توسند می 1p42s4یس ی که فقط به هصو ت e3خوی 4ی الیه Rعنصر

سست. 31ویژه عنصر 1p4باید. و

31R: 2)9)19)3 31 یاR:[Ar]3d104s24p1

بدون یرح! 4 -81

با نگاه به جدول؛ تست حل 3 -81

یوی:می

1p2 1p3 3p4 1p4

آخرین pمساند. و ی زیرالیۀ d، مر سه جزو بلوک 1ی گزینۀ 1 -85

الیۀ سلکارونی ست خوی سلکارون ندس ند.

pجزو بلوک E32و عنصر Z31، عنصر 4و 3و 2مای ی گزینه

مساند.

میان طو که ی جدول پمدس سست؛ 2 -83

مای سین سوسل،ی بمن زیرالیه

p 4 d 3 s 4 s 5

4s 5زویتر، وs گمری.بعد سز بقمه سلکارون می

84- 2

بدون یرح! 3 -82

4p2

34 35 52

86- 1 d3 وp3 مساوی باید 2d3 2p3 :22عدی ستیی

d3 وs4 مساوی باید 2d3 2s4 :22عدی ستیی

:نای ستبر سی موس ی 4 -87

ب( بمرونی ترین الیه

3p4 2s4سلکارون سست. 5( یس سی 4آن)الیه

ست:سهزیرالیه آن سز سلکارون سیغال ید 9پ(

1s,2s,2p,3s,3p,4s,3d,4p

15

5p4 33

سست. که ی ست f4زیرالیه ، بمانگر =n= 3L ,4مای کوسنایی عدی 4 -88

، ی حال پریدن سست. 2عنصرمای یو ه

، 4ی یو ه p4و s4یو ه) 3 – )24) 12 -(3چها مقدس )سز هصفر تا 4 -89

4d 4، و 4ی یو هf 2ی یو ۀ)

91- a) مای ظرفمایسلکارون - فاا یمیمایی

b) ست:سهتعدسی سلکارون ظرفمای برسی مر گروه مشخص ید

c) سلکارون وجوی یس ی؛ به 9ی الیۀ ظرفمت گازمای نجمب، تعدسی

سلکارون ظرفمای سست. 2ملم که یس سی جز

1 3 3 4 5 2 7 9 :ظرفمای eتعدسی 8 9 7 2 5 4 3

48 54 31 22 24 39 20 18

e 1 2 2 2 9 3 9 3 ظرفمای

1p52s5 2p52s5 1p41s4 2d32s4 5d31s4 2s5 2s4 1s4 ظرفمتالیۀ

d) ظرفمایتعدسی سلکارون

تعدسی سلکارون ظرفمای مرکدسم)با توجه به گروه(: 2 -91

13(3؛ ) 14(4؛ ) 15(5) ؛ 18(1)

14و تعدسی ( 2s4)به هصو ت سلکارون ی الیۀ چها م 2، تعدسی Fe22ست 1 -95

یس ی و تعدسی ( 2d32p32s3)به هصو ت سلکارون ی الیۀ سوم خوی

سست.( 9)زیرس ی گروه سست 9مای ظرفمای آن سلکارون

سست.)پس آ سیش 54مای مر سه گونه تعدسی سلکارون 1ی گزینه 1 -93

سلکارونی یکسان یس ند(.

مر کدسم به تعدسی یکی سز گازمای نجمب سلکارون یسیاه بایند؛ مشاایی 4 -94

مساند.

سست و مانند ممچ گاز نجمبی نمست. e32یس سی As33+مثال

2Se34-و سست. Kr32سست و مانند گازنجمب e32یس سی

مای ظرفمای مر کدسم:ییا سلکارون 3 -92

n

p e

3

10


1)24Cr:[Ar]4s13d52 ; 2) 34Se:[Ar]4s24p4

2

3)29Ni:[Ar]4s23d910;4)31Ga:[Ar]3d104s24p1

3

1s410d3[Ar]؛ الیۀ آخر مس: K :1s4ظرفمت ۀ الی 1 -96

آ(ی ست 1 -97

و (n)ما، به یو عدی کوسنایی سهصلی ب(نای ست: ترتمب پریدن زیرالیه

وسبساه سست. (l)رعی ف

عنصر جای یس ند. 9پ( نای ست ی سوممن یو ۀ جدول یو ه سی،

ت(ی ست

عنصر واسطه A =5+8+13+5=52نادرست: عدد اتمی آ( 3 -98

است نه اصلی

درست ب(

7)دارای + است.7برابر باالترین عدد اکسایش آن درست : پ(

الکترون ظرفیتی است.(

درست: ت( 2d35s46p35s36p55s55s1Mn:

Na+و Na+و Na+ و 3P-ب( -99 P3Na

2O, -2O, -2O+ ,3Al+, 3Al 3O2Al- پ(

a) مانیاییون:

b) ما *یون آن

چگالی با زیای

یس ی و ناپایدس

سست.

F- O2- N3- Li+

Cl- S2- P3- Al3+ Mg2+ Na+

Br- Ca2+ K+

I- Rb+

111- c) :با و ییا ه گروه

MO O2M MCl 2X3Mg 2XMg X2Na NaX

-1 -2 -1 -3 +1 +1 +2 با

17 12 17 15 1 1 2 گروه

d) e) 2e) , MgO (2O (2e) , Na2( 3O2Al

e) ion) 2ion) , MgO ( 3O (2ion) , Na 5( 3O2Al

f) میکن سست مساوی نباید. ی ترکمب یونی، تعدسی کاتمون با آنمون

g) مساوی سست، تعدسی با مثبت با تعدسی با منفی یونیی ترکمب.

111- 2 -2X میان سکسمژن خویمان!( سست. و با 9؛ عدی ستیی آن 12ی گروه(

یمد.می 3O2Alترکمبی به فرمول Al13عنصر

سست. و 2B-به هصو ت Bو یون عنصر D+به هصو ت Dیون عنصر 3 -115

سست. B2Dما فرمول ترکمب آن

Ca20 ،Ga31 ،K18 ،Na11کاتمون: 1 -113

Br35 ،P15 ،F8آنمون:

یمدیییون تشکمل نکربن نمز، یوند؛ گازمای نجمب به یون تبمدل نیی

یوی.سلکارون مشاایی می سیارسک گذسیانو فقط با

114- 3 B8 وL9 مر یو نافلز مساند و با یک ییگر ترکمب یونی تشکمل

یمند.نیی

سست. -2و با آنمون +1با توجه به یکل، با کاتمون 2 -112

تعدسی یون مر کدسم: 2 -116

)ion 4(3AlF ؛)ion 5(2N3Mg ؛

)ion 3O(2K ؛)ion 2CaO(

a) :یوقولوما

2فصل .کندمی نامنظ )زیگزسگی( تغممرتغممرست یما با س تفاع به هصو ت 2 -117

118- 4 ذ ست یونی ی باالترین الیه موسکره وجوی یس ند. 4 -119

K 299=273 + 15به کلوین: ℃15تبدیل یمای 4 -111

30=259-299تفاوت یما:

ی جه سز یما ک 2ی جه سست؛ چون مر کملومار، 30تفاوت یما

یوی؛ پس یس ی :می

30÷6=5km

111- a) سکسمدییآ گون و کربن –و سکسمژن نماروژن

b) ی هصد 1 -ماغمر

a) ثابت

b) مابع -تقطمر –آ گون –نماروژن، سکسمژن

c) :20000=1000×3×5×4حج ستاق برحسب لمار

12200L=20000×0/21حج سکسمژن=

d)

30L O2×100 𝐿 𝑎𝑖𝑟

20 𝐿 𝑂2= 150 𝐿 𝑎𝑖𝑟

e) a هصفر=b آب=c=-79 d=200- e=182-

f=192- g آ گون=hسکسمژن=

f) سکسمدیی: کربن -79 ℃: آب ؛ یمای℃یمای هصفر

g)

2N Ar 2O 2CO O2H یما (℃) ↓

گاز گاز گاز گاز گاز

0

79-

193-

192-

182-

جامد گاز گاز گاز گاز

جامد جامد گاز گاز گاز

جامد جامد مایع گاز گاز

جامد جامد مایع مایع گاز

جامد جامد مایع مایع مایع h) i) ⁕. نماروژن □ آ گون ○ ..ملم Ѳ سکسمژن

2COو O 2Hجامد: 1 -115

2O و Arو 2Nمایع:

Heگاز: آ( ی ست ب( ی ست پ( ی ست ت( ی ست 4 -113

114- 2 θ(℃)= -2 -2√ℎ= -2 -2√4= -10 ℃

http://www.chemicool.com/elements/fluorine.html

http://www.chemicool.com/elements/oxygen.html

http://www.chemicool.com/elements/nitrogen.html

http://www.chemicool.com/elements/lithium.html

http://www.chemicool.com/elements/chlorine.html

http://www.chemicool.com/elements/sulfur.html

http://www.chemicool.com/elements/phosphorus.html

http://www.chemicool.com/elements/aluminum.html

http://www.chemicool.com/elements/magnesium.html

http://www.chemicool.com/elements/sodium.html

http://www.chemicool.com/elements/bromine.html

http://www.chemicool.com/elements/calcium.html

http://www.chemicool.com/elements/potassium.html


θ(K)= -10 + 273 = 223 K

112- a) میوگلوبمن خون –خطرناک –بی بو -بی نگ

b) ست.سهتولمد ید سکسمدزیرس کربن مونو -خمر

c)

MgO → 2; Mg + O 3O2Fe→ 2Fe + O

O 2Na→ 2; Na + O 2SO→ 2; S + O سست. گرمایهمو ی نای ست: سوخان یک وسکنش 4 -116

117- 1 سست. MgOسکسمد ، فرمول منمزی 2 -118

119-

4 مو ی نای ست:

میکن سست ماو فرآو یه مای وسکنش یمنده مامجیوع تعدسی مولکول

تغممر کند.

مرسحل موسزنه: -151

وجوی فقط ی یک مایهبا عنصری که ی مر طرف معایله ، یروع،

کنم ؛ یو ضریب یسیاه باید. )برسی معایله باال سز ممد وژن یروع می

یک جا فقطبا عنصری که سیسمهگذس ی تا موسزنه یوی(. برسی آن می

ی ید؛ تیام ضرسیبِ حساب یده س سگر ضریبی کسری مجهول باید؛

کنم .می مخرج کسر ضرب

1) 2Ca5(PO4)3F+7H2SO4→3Ca(H2PO4)2+7CaSO4+2HF

2) 1Ca3(PO4)2 + 3H2SO4 → 3CaSO4 +2H3PO4

3) 4FeCrO4+4K2CO3+1O2→2Fe2O3+4K2CrO4+ 4CO2

4) 2Al+2NaOH +2H2O→ 2NaAl(OH)4 + 3H2

5) 3LiBH4+ 3NH4Cl→1B3N3H2 +3H2 +3LiCl

2) 4C3H5(NO3)3→2N2+ O2+ 12CO2+ 10H2O

7) 2B3N3H2 + 15O2 → 3N2O5 +3B2O3+ 2H2O

9) 1B2O3 +12HCl + 2KOH → 2K3BCl2+8H2O

8) 10P2I4+13P4+ 129H2O→ 40PH4I+32H3PO4

10) 5P4O2 + 2I2 → 4P2I4 + 3P4O10

a) b) نویسم : چپ ؛ نخست تیام موسیِ موجوی س می سیتبرسی یکل

2A+2B→2C+4D کنم : ما س سایه میبعد ضریب

A+3B→C+2D

نویسم :برسی یکل سیت سست ؛ نخست تیام موسیِ موجوی س می

O2H4+2CO9→2O10+2H2C4 کنم : ما س سایه میبعد ضریب

O2H2+2CO4→2O5+2H2C2

151- 4 2C5H11OH + 15O2 → 10CO2 + 12H2O

سند؛ سز یو که ی وسکنش یرکت نکریه Bبهار سست که سبادس یو ذ ه 2 -155

نویسم ؛ نه معایله )زیرس ما معایله وسکنش میطرف حذف یوند

:یویبعد سایه ؛ 2A+9B→2C+2D: تیایاچی!(

A+4B→C+3D

یده:معایلۀ موسزنه 2 -153

2N2O + 2H14+ 2CO9→ 2O15+ 2NH5H2C4

154- 1

152- 2 2Na2O2(s) + 2H2O(l)→ 4NaOH(aq) + 1O2(g)

156- 3 O2H3+ 4SiF1+ 2CaF1 →HF 2+ 3CaSiO1

157- 4 a) 2H2S(g) + 3O2(g) ⇄ 2SO2(g) + 2H2O(g)

b) 4NH3(g) + 5O2(g) ⇄ 4NO(g) + 2H2O(g)

158- 4 2N2O4 + 2KI → 2KNO3 + 2NO + 1I2

159- a) 3میان طو که ی طرح پمدس سست؛O2Al سز بقمه آلوممنموم

کند.نگهدس ی می

b) زنگ آمن ماخلخل سست.-نای ست

مای نای ست:بر سی نام 4 -131

سکسمد (II):مس CuOب( -سکسمد : منمزی MgOآ(

سکسمد)II(: آمن FeOج(-سکسمد : آلوممنوم 3O5Alت(

یسیاه +3و +2توسند با مای یسیه یده ، فقط آمن میی بمن گزینه 1 -131

باید. سست.مای باال آمدهنام تیام سین موسی ی تیرین

بر سی موس ی نای ست: 3 -135

(1) (2) (4)

3O2Al 3CrCl 4O2N فرمول

سکسمدتارسنماروژنیی کلرید (III)کروم نام

هصفر 4 5 تعداد یون

133-

b) ساخاا

He H

Be Li

M

g Na

134- N2

CO2

H2CO

HCN

O(g) 2H2 + ) s(10O4P →) g(2O9 )+g(3PH4


CO

SO3

FNO

O2

H3CCN

H3COH

OCF2

H3CNH2

SO2

NNO

O3

H2O2

NOCl

NO2Cl

SCl2

SOCl2

SO2Cl2

33AsF3

C2H2

C2H4

132- NO3-

CO32-

NO2-

NH4+

SO42-

SO32-

PO43-

PCl3

POCl3

C2H2 ستمن

OH-

NH4NO3

(NH4)2SO4

g)

136- 3

137- 2

138- 3

و یس ی : با سسافایه سز فرمول قلیرX 0+تعدسی سلکارون ظرفمای

2= 3

سست. 12ی گروه Xو 2برسبر با Xپس تعدسی سلکارون ظرفمای

گزینه نای ست: 2 -139

یس ی : تعدسی قلیرو= 2SOبرسی 2+0

2= 3

سست.ی ساخاا لویمس برسی آن یو قلیرو س یده با سسافایه سز فرمول قلیرو یس ی : 1 -141

𝑥 + 0 + 22

= 3 𝑥 = 4

تعلق یس ی. 14سست و به گروه X ،4یعنی تعدسی سلکارون ظرفمای 141- 4

: 4گروه ست مرکزی ی گزینه

X+222=19 ی ظرفمای=ماجیع تعدسی سلکارون

سست. 12ی گروه Xو X=2ی نامجه: با سسافایه سز فرمول قلیرو یس ی : 3 -145

5+ 0+ 𝑎2

= 3 𝑎 = 1

سست. 1-یعنی با برسبر با

143-

-ساخاا 2NO :به هصو ت زیر )خیمده( سست

144- 4

1) 2)

3) 4) سست.ساخاا لویمس تیام ذ ست ی سوسالت قبل س یده 2 -142

یو جفت ناپموندی یس ی. Oفقط ست : ناپیوندیتعداد الکترون 1 -146


= پموندی eتعدسی جفت (3×4)+(2×1)+(1×2)

2= 10

، چها جفت ناپموندی یس ند ، ست Oیو ست : ناپیوندیتعداد الکترون 3 -147

N جفت ناپموندی( 5نمز یک جفت ناپموندی یس ی.)جیعا

= پموندی eتعدسی جفت (2×4)+(5×1)+(2×2)+(1×3)

2= 10

سگر قلیرو س حساب کنم : 2 -1482+0

2= 3

ی ست سست. 3آید؛ یعنی گزینه به یست می 3قلیرو، 149- 3

جفت ناپموندی سست و بقمه: 1یس سی

1)1 2)0

3)1 4)0

3BF یوی.ییمشاایی ن 121- 4

س تعممن کری: Xتوسن به یو وش گروه عنصر می 2 -121

𝑋+0−1=2با سسافایه سز فرمول قلیرو: -12

X=5 یعنیX ی

سست.بویه 15گروه

سلکارون میه مشاایی 12ما س مشاایی کری)با توسن کل ست می -2

ما س تکیمل کنم : ( ؛ بعد آما سلکارونیوندمی

12=1-2122X 5=X

استفاده از روش آمار: 2 -125مای ظرفمای موجوی برسبر تعدسی کل سلکارون

2تعدسی Oیسنم که مر ست ؛ و می 24سست با

، تاممن Nآو ی و بقمه به خاطر یک سلکارون می Hسلکارون و ست

سست:یده

(3×2) + (1) + = 24

سلکارون ظرفمای سست. 5یس سی Xبری که ست توسن پیسز معایله باال می

استفاده از فرمول قلمرو:

4=𝑥+0+1

2 5=x یعنی X سست. 15جزو گروه

)بعد سز مشاایی یدن(:Xسسافایه سز فرمول قلیرو برسی 4 -123

4=𝑋+0+2

2 2=X 12گروه

)بعد سز مشاایی یدن(:Yسسافایه سز فرمول قلیرو برسی

4=𝑌+2−1

2 2=Y 1712گروه

ی یکل و به و )که میه 4 -124

ما مشاایی مساند( تعدسی ست

مای ظرفمای کل سلکارون

؛ و 52موجوی برسبر سست با

و مر Oیسنم که مر ست می

آو ند و بقمه به خاطر با یون، تاممن یده سلکارون می 2تعدسی Sست

سست:

(7×2) + (2×2) + = 52

لکارون باید سضافه یده باید؛ تا س 2توسن پی بری که به سز معایله باال می

سست. 2-تساوی برقرس یوی؛ یعنی با یون

122- v a) بازی-سسمدی

b) .برسی سین که خاهصمت سسمدی خاک یا آب س سز بمن ببرند

c) 4SO2H - 3HNO - 3CO2H

d) 1) Na2O + H2O→ 2NaOH باز

2) K2O + H2O→ 2KOH باز

3) CaO +H2O→Ca(OH)2 باز

4) MgO +H2O→Mg(OH)2 باز

5) BaO +H2O→Ba(OH)2 باز

2) SO2 +H2O→H2SO3 سسمد

7) SO3+H2O→H2SO4 سسمد

9) CO2+H2O→H2CO3 سسمد

8) N5O2 +H2O→2HNO3 سسمد

خاهصمت سسمدی یس ی و بقمه خاهصمت بازی یس ند.سکسمد ییگوگری 3 -126

3SO - 5CO - 5NOسکسمدمای سسمدی: 3 -127

CaO - O5K -MgOاکسیدهای بازی:

128-

a) جهت

پرتوما ی یکل:

b) )زیای-گرمایی)فروسرخ-O(g)2, H 2CO – بمشار -خروج–

وی.باالتر می

129- a) سز طبمعت محافظت کند. -طبمعی تجدید پذیر

b) کامش یسی. – یپای


c) 1-ِمای زیست تخریب پذیر (تولمدِکمسه2سبز تولمد سوخت

2CO( یفن3MgCO 4یا 3CaCOبه 2CO(تبدیل 3

خوی وِبا کمفمت)سوخت ک ( (تولمد5

d) e) سوخت سبز عنصرمای :C,, H , O

مایی سز سوخت سبز: ستانول و زغنهای گمامینیونه

ی وغنیمایسنه منابع سوخت سبز: پسیاند موسی غذسیی و

f) 3MgCO→+ MgO 2CO

3COCa→+ CaO 2CO

g) نشاساه و کاغذ

h) مای قدییی نفت و گازما ماخلل و ممدسنسنگ 161- 4 مر چه ی یک سوخت، ی هصد ممد وژن بمشار باید؛ سز سوزسندن یک 1 -161

یوی. )سلباه ی ممد وژن ی هصد آن، گرم آن گرمای بمشاری آزسی می

ی هصد ممد وژن ک سست.( هصدی هصد سست و ی زغال سنگ

165- a)

b)

c) :کامل کنمد

)ناپایدارتر است.(است. کمترت( فراوانی اوزون 4 -163

164- 1

162- a) جامدست ≈مایعات <<حج مولی: گازما

b) :کامل کنمد

حالتِ جامد حالتِ مایع حالتِ گاز

پذیرترسک ترسک پذیر؟ ناپذیرترسک ناپذیرترسک

c) C مساقم ( یما= سثر(B )سثر فشا )عکس=

A) سثر تعدسی مول)مساقم= d) A ، نیویس منحنی با یمب منفی :B نیویس خطی یس سی :

گذ ی)ی هصفر : نیویس خطی سز مبدس می Cعرض سز مبدس ،

یوی.( کلوین، حج گازما هصفر ی نظر گرفاه می

e) مولکول : تعدسی

A=B , C=D , E=F , G=H=1mol

f) :L 22/4≡ mol gas(STP) 1

E D C B A

5/0 5/0 5/0 5/0 1 مول

12 22 5/9 1 4 جرم)گرم(

2/11 2/11 2/11 2/11 4/22 حج )لمار

K J G F

H2+ 0/9 He 1 0/2 5/1 5/1 مول

24 3/2=4×220/9×0/2 2 42 جرم)گرم(

4/22 4/22 2/33 2/33 حج )لمار g)

a) 49𝑔 𝐶𝐻4 ×1 𝑚𝑜𝑙 𝐶𝐻412 𝑔 𝐶𝐻4

×22/4𝐿

1 𝑚𝑜𝑙 = 27/2𝐿

b) 9𝑔 𝑂2 ×1 𝑚𝑜𝑙 𝑂232 𝑔 𝑂2

×22/4𝐿

1 𝑚𝑜𝑙 = 5/2𝐿

c) 80𝑔 𝐶2𝐻2 ×1 𝑚𝑜𝑙 𝐶2𝐻230 𝑔𝐶2𝐻2

×22/4𝐿

1 𝑚𝑜𝑙 = 27/2𝐿

d) ….

h) 80 min×تنفس با 20

1 min×

0/2 L موس

تنفس با 1×

21 L سکسمژن

100 L موس×

1 mol

22/4 L ×

32 g O2

1 mol O2=324 g O2

قانون آووگای و: 1 -166

مای مساوی سز گازمای ی یرسیط یکسان)سز نظر یما و فشا ( حج

مخالف، یس سی تعدسی مول مساوی مساند.

167- 1 P1V1=P2V2 2×2= P2×3 P2=4 atm

168- 4

حج یک گاز با تعدسی مول آن سبطه مساقم یس ی و به هصو ت

هصعویی و خطی سست.

یما بمشار سوسل، یست به قل یوید! خب؛نبمن یه وقت برسی سین 1 -169

یوند که حج گاز یده و فشا کیار یده؛ مر یو عامل باعث می

باید!(L 20)بمشار سز حج سولمه

171- 1 3 × 24300

= 5 × 𝑉2

450=

3 × 40 𝑇3

℃ 227K=500=3L , T 21/2=2V

171- 4 11/2L موس×

21L O2100L موس

×1mol O222/4L O2

×NA1mol

=0/105NA

175- 4 5/2L×

1 mol22/4L

×2/02×1023

1 mol×9 𝑎𝑡𝑜𝑚1𝑚𝑜𝑙𝑒𝑐

=12/04×1023

ما ی مر مو ی:تعدسیمول 3 -173

1)5 𝑔 ×1𝑚𝑜𝑙

4𝑔=

1

25𝑚𝑜𝑙

یو برسبر ستان سست)ی یما و فشا سکسمدیینماروژنچون حج 2 -174

مای آن نمز یو برسبر سست.یکسان(؛ پس تعدسی مولکول

برسبر آمونماک سست؛ سما چون 4 سکسمدیینماروژنمای تعدسی مولکول 1 -172

ست سست؛ پس نسبت تعدسی مولکول 4مر مولکول آمونماک یس سی

سست. 1به ست آمونماک برسبر با سکسمدیینماروژن

176- 2 9/4L×

1 mol22/4L

×x g

1 mol=30 x=90 g.mo𝑙−1

سست. 90برسبر با 3SOما، فقط جرم مولی ی گزینه گمری ؛نظر می STPیک مول سز سین گاز)سکسمژن( س ی ی یرسیط 1 -177

گاز حج

0 فشا

A

گاز حج

0 یما )سانای گرسی(

B

گاز حج

0 یما )کلوین(

C

1) N2 + O2 هصاعقه یا جرقه →

NO

2) NO+O2 → NO2

3) NO2 + O2 نو خو یمد → NO

+ O3

← →


لمار سست: 4/22گرم و حج آن 32جرم آن برسبر با

ρ =𝑚

𝑣=

3222/4

= 1/43

کنم ، سین حج یامل یک مول سز آن لمار سز آن س فرض می 4/22 2 -178

سست: 1/25𝑔

1𝐿=

𝑥 𝑔

22/4𝐿 𝑥 = 29پس جرم یک مول آن 29

گرم سست. کنم :حساب می STPحج سین گاز س ی یرسیط 4 -179

1 × 𝑉𝑆𝑇𝑃273

=1 × 9/4408/5

𝑉𝑆𝑇𝑃 = 5/2𝐿

وی :مای ی خت مول( سز حج به جرم میسکنون ) وی یاخه

5/2L×1𝑚𝑜𝑙

22/4𝐿×

𝑥 گرم

1 𝑚𝑜𝑙= 12𝑔 x=24

کملوگرم لوبما یسیاه بایم ؛ تعدسی کدسم سگر یک کملوگرم برنج و یک 4 -181

تری یس ی(؛ ی سین مای سبکیک بمشار سست؟ مسلیاً برنج! ، )زیرس یسنه

ترند پس تعدسی مولکول بمشار و سز بقمه سبک NOمای سوسل یسنه

حج بمشار یس ند.

181- 4

185- a) و وبهبرسی وسکنش ....

5 C2H2 + 7 O2 → 4 CO2 +6 H2O

10 10×7

2 10×

4

2 10×

2

2 :تعدسی مول

14×2

7 14 14×

4

7 14×

2


49×2

2 49×

7

2 49×

4

2 :تعدسی مول 49

183- 2

5 C4H10 + 13 O2 → 8 CO2 +11 H2O

5 5×13

2 5×

10


Hکند. مر یو مول تولمد می 2COیک مول Cمر مول وش سول: 3 -184

کند.یک مول آب تولمد می

نمازی به تعممن ضریب سکسمژن نمست. وش یوم:

1C2H12O2 + ? O2 → 6 CO2 +6 H2O

:تعدسی مول 2 2 1

مول سین مقاییر به یست آمده سست؛ پس سز 2چون سز سوخان 2 -182

مول 4سکسمد)به معنای ییمول کربن 4سوخان یک مول سز ترکمب،

کند.( تولمد میممد وژن 8مول آب)به معنای 5/4( و کربن

ممد وژن سست. 8کربن و 4، یس سی 2فقط ترکمب معایله سوخان بوتان به هصو ت زیر سست: 1 -186

O2H10+ 2OC9 →2O13+ 10H4C2

15میان طو که سز معایله پمدس سست؛ مر یو مول ماان که بسوزی، )

یوی؛ مول فرآو یه تولمد می 19 وی و مول وسکنش یمنده سز بمن می

یوی. ما، سه مول بمشار مییعنی( تعدسی مول

مول بوتان بسوزی

سفزویهمی یوی 3 مول =

𝑥

34/5− 30 𝑥 = 3 𝑚𝑜𝑙 C4H10

ی بوتان=ی هصد حجیی بوتان=ی هصد مول3

30× 100 = 101

187-

5/2 𝑔 𝑂2 ×1 𝑚𝑜𝑙 𝑂232 𝑔 𝑂2

×9 𝑚𝑜𝑙 𝐶𝑂213 𝑚𝑜𝑙 𝑂2

×44 𝑔 𝐶𝑂21 𝑚𝑜𝑙 𝐶𝑂2

= 4/4 𝑔 𝐶𝑂2 188- 4

1/505×1024×1 mol N2

2/02×1023×

5 molC2 molN2

×12gC1molC

=75 gC 189- 1 A= C2H2 ; B= H2O

5 g A×1 molA30gA

×2 mol B2 mol A

×2/02×1023 molecB

1 mol B

=3/01×1023𝐻2O 191- 1 2CO5(g) + 2H2O(l)→ C6H15O6(aq) + 2O2(g)

22

2×44=

𝑥

190 x=45

کند؛ کلر سست. بهار سست سی که هصحنه وی ترسزو س ترک میتنها مایه 2 -191

گرم ک کنم : 150نخست جرم کلر تولمد یده س حساب کنم و سز O(l)2H2(g)+2(aq)+Cl2MnCl→HCl(aq)4(s)+2MnO

A= MnO2;

9/7 g A×1 molA97gA

×1 mol C𝑙21 mol A

×71 g C𝑙2

1 mol C𝑙2=7/1g C𝑙2

g 142/8=7/1-150 جرم موسی باقمیانده وی ترسزو :

یوی. برسی سین که ببمنم چند ی هصد سز جرم نیونه سولمه ک می 1 -195

گرم نیونه سولمه چند گرم به هصو ت 100توسنم حساب کنم که سز می

=4KMnO A یوی: گاز جدس می

100 g A×1 molA159gA

×1 mol 𝑂2

2 mol A×

32 g 𝑂2

1 mol 𝑂2

=10g 𝑂2

101یوی: ک می گرم 10گرم ، 100یعنی سز مر

:کلرستپااسم mol 3/0سکسمژن آزسی یده سز تجزیه مول 4 -193

0/3 mol KClO3×3 mol 𝑂2

2 mol KClO3=0/45 mol 𝑂2

کند؟نمارست میمن مقدس سکسمژن س تولمد میچند گرم سدی

0/45 mol

𝑂2×2 mol NaNO3

1 mol 𝑂2×

95 g NaNO3

1 mol NaNO3 =72/5 g NaNO3

بوتانول: -1معایله سوخان 3 -194

C4H8OH + 2O2→ 4CO2 + 5H2O

-1توسنسام به سین نامجه برسم که نم مول می بدون معایله نمز

کند.می تولمد2COمول 2بوتانول،

کربنات نماز سست؟چند گرم کلسم 2CO مول 2برسی تولمد

CaCO3+2HCl → CaCl2 + H2O+ CO5

2 mol

𝐶𝑂2×1 mol CaCO3

1 mol 𝐶𝑂2×

100 g CaCO3

1 mol CaCO3 =200 g CaCO3

، =3NaHCOAکربناتممد وژنگرم سدی 9/12 سزبا سسافایه 4 -192

کنم : س حساب می HClمقدس

O2+H 2+ CO lCNa→ + HCl3CONaH

12/9g A ×1 molA94 gA

×1 mol HCl

1 mol A=0/2 mol HCl


س HCl، مقدس =3CO2NaBکربناتگرم سدی 8/15با سسافایه سز

کنم :حساب می

O2+H 2+ CO lCNa→ + HCl3CONaH

15/8g B ×1 molB102 gB ×

2 mol HCl

1 mol B=0/3 mol HCl

mol 0/5mol= 0/220/3برسبر سست با : HClمای مجیوع مول

، برسبر با NaClما، ی مر یو وسکنش، تعدسی مول با توجه به وسکنش

مول سست؛ 5/0سست ؛ بنابرسین ، مقدس نیک خو سکی نمز HClمول

0/5 molNaCl×59/5 g NaCl1 mol NaCl

=28/25 g NaCl

میان طو که سز یو وسکنش پمدس سست؛ سز مر سه مول ممد وژن 3 -196

تولمدی ی وسکنش سول؛ یو مول آن برسی وسکنش یوم الزم سست و

یک مول آن سضافی سست؛

برسی وسکنش گاه یوم یو برسبر ممد وژن یعنی ممد وژن الزم

سضافی سست.

سست پس ممد وژن الزم برسی kg 1سگر ممد وژن سضافی

سست. kg 2وسکنش گاه یوم 1 𝑚𝑜𝑙 𝐻22𝑔 𝐻2

×1 𝑚𝑜𝑙 𝐶𝐻3𝑂𝐻

2 𝑚𝑜𝑙 𝐻2××2g H2000

0/032𝑘𝑔

1 𝑚𝑜𝑙 𝐶𝐻3𝑂𝐻= 12𝑘𝑔

نکاه مه : 2 -197

با موسی جامد برجای مانده، برسبر سخاالف جرم موسی وسکنش یمنده

گرم 9/12سست با جرم گازمای خا ج یده؛ ی وسقع جرم گاز نماروژن

سست:

5NaN3(s) → 2Na(s) + 3N5(g)

12/9g N2 ×1 molN2

29 g N2×2 mol NaN3

3 molN2×

25 g NaN3

1molNaN3

3NaN =22 g

198- O2H2+ 5)4(PO3M → 4PO3H5+ 2M(OH)3

1-g.mol 24M= 24/5

2×89=

32/75

3𝑀+180

: Xو سکسمژن برسبر سست با جرم مایه Yتفاوت جرم 3 -199

21/3-8/2=11/7 g X

سم :می Xسز جرم سکسمژن به جرم مایه

(g) 2O3X(s) + 2→ Y(s) 2

8/2gO2×1 mol O232gO2

×2 mol X

3 mol O2×

x g X

1 mol X=11/7 g X

1-g.mol59/5X=

حاهصل سز وسکنش سول س حساب COو 2Hمای نخست تعدسی مول 3 -511

2H2CO(g) + → OH(g) 3CH(g)کنم : می

8/2g CH3OH ×1 molCH3OH

32 gCH3OH×

1 mol CO

1 molCH3OH=

0/3molCO

ما تولمدی آن نمز یو سست ؛ پس مول CO، یو برسبر 2Hچون ضریب

یوی.تولمد می 2Hمول 2/0برسبر، یعنی

: (b)مول آمن تولمد یده سز وسکنش

O(g)2H3Fe(s) + 2→(g) 2H3(s) + 3O2Fe

0/2 mol H2 ×2 mol Fe

3 mol H2 =0/4mol Fe

: (c)مول آمن تولمد یده سز وسکنش

(g)2CO3Fe(s) + 2→CO(g) 3(s) + 3O2Fe

0/3 molCO ×2 mol Fe

3 mol CO =0/2 mol Fe

مای آمن تولمد یده برسبر باپس تعدسی کل مول

0/4 + 0/2=0/2 mol Fe :سست

0/2 molFe ×52 g Fe

1 mol Fe =33/2 g Fe

511- a) حل قسیت(a) :

112L

NH3 ×1 mol

22/4L×

3mol H2

2 mol NH3×

2 g H2

1molH2

=15 gH2

b) بر: ممان وش

5C2H2(g) +7O2(g) → 4CO2(g) +6H2O(g)

: (L)حج 2 4 7 2

49×2

2 49×

7

2 49×

4

2 : (L)حج 49

515- 1 Al5(SO4)3 (s) → Al2O3(s) + 3SO3(g)

17/1g ?L

A= Al5(SO4)3

17/1gA ×1 𝑚𝑜𝑙 A

342 𝑔 𝐴×

3 𝑚𝑜𝑙 SO31 𝑚𝑜𝑙 A

×22/4 𝐿 SO31 𝑚𝑜𝑙 SO3

= 3/32 𝐿

513- 3 12/9LO2 ×

1 mol O2

22/4 L O2×2mol KClO3

3 mol O2×122/5 g KClO3

1mol KClO3= 21/25 𝑔 𝐾ClO3

514-

2

2/5 gNaN3 ×1 molNaN3

25 gNaN3×

3mol N2

2 molNaN3×

25L

1molN2

=3/75 L چون 0یوی:مول گاز تولمد می 18مول نماروگلمسمرین 4با سزسی مر 1 -512

سست، آب س جزو گازما به ییا نیی آو ی ( STPیرسیط

A= 4C3H5(NO3)3

1 mol A ×18 mol gas

4 molA×22/4 L gas 1 mol gas

=102/4 L

516- 4

20 L NH3 ×5 L O2 4L NH3

=25 L O2

517- 2 SiO2(s) +2C(s) 𝛥 → SiC(s) + 2CO(g)

1000

40=

𝑥

2× 22/4 x= 1120L

518- 1 (g)2O3(l) + 3BCl4

𝛥 → (g) 2Cl2(s) + 3O2B2

1

2=

𝑥

3×22/4 x=33/2 L

519- 4 1CxHy +O2 → x CO5 + 𝑦

2H2O

99 𝑔

𝑥 × 44=

45 𝑔𝑦2 × 19

2

𝑥=

5

𝑦

(4سست.)گزینه 2به 5برسبر با xبه yیعنی نسبت


511- 3 1C4H11O + 6 O5 → 4 CO2 + 5H2O

کنم : نخست حج سکسمژن الزم س حساب می

مول 1

1=

𝑥 𝐿

2 × 25 𝑥 = 150 𝐿 O2

حج موسی الزم:

150 𝐿 O2×100 𝐿 موس

20 𝐿 O2 = 750 𝐿 موس

مول 7یوی. پس نماز به فرض کنم که یو مول ستان وس ی خوی و می 1 -511

مول نماروژن مست: 29مول سکسمژن، 7سکسمژن یس ی؛ و میرسه

2C2H2(g) + 7O2(g)→ 4CO2(g) +2H2O(g)

2mol C2H2 7mol O2

29molN2

موجویی موسی ، قبل: 0 0

0 0 4mol CO2 2mol H5O

29 molN2

موجویی موسی ، بعد:

ی هصد مولی )حجیی( نماروژن ی مخلوط موسی بعد سز وسکنش:

%𝑁2 =29

4+ 2+ 29× 100

مقدس ممد وژن تولمد یده برحسب مول: 1 -515

Mg + 2HCl→ MgCl2 + H2

14/4𝑔

24=𝑥 𝑚𝑜𝑙

1 𝑥 = 0/2𝑚𝑜𝑙 H2

مقدس آمونماک تولمدی برحسب گرم:

3NH2→ 2H3+ 2N

0/2𝑚𝑜𝑙

3=𝑥 𝑔

2 × 17 𝑥 = 2/9𝑔 𝑁H3

محاسبه تعدسی مول ممد وژن مو ی نماز سز وی سکسمژن: 4 -513

O2H2 →2(g) + O2H2 𝑥𝑚𝑜𝑙

2=

12 𝑔

1 × 32 𝑥 = 1𝑚𝑜𝑙 H2

: Alمحاسبه جرم

2Al+2HCl → 2AlCl3 + 3H2 𝑥𝑔

2 × 27=

1 𝑚𝑜𝑙

3 𝑥 = 19 𝑔 𝐴𝑙

یوند:یو وسکنش به طو موسزی سنجام می 4 -514

(1) 2H2(g) + O2(g) → 2H2O(g)

(2) CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O(g)

یوی؛ ( تولمد می2سکسمد فقط ی وسکنش )ییسز آن جا که کربن

( و مول ماان 2توسنم سز وی آن ، جرم آب تولمد یده سز وسکنش )می

سولمه س حساب کنم :

𝑥 𝑚𝑜𝑙

1=

5/2𝐿

1 × 22/4=𝑦 𝑔

2 × 19 𝑥

= 0/25 𝑚𝑜𝑙𝐶𝐻4 y=8 g H2O

گرم آن 8 گرم آب تولمد یده ؛ که 25/11بر سساس فرض مسئله، کال

سست.به یست آمده 2ی وسکنش

2/225g=8-11/25( برسبر سست با : 1پس آب تولمد یده ی وسکنش )

کنم :(، مقدس ممد وژن سولمه س حساب می1سکنون با وسکنش )

𝑧 𝑚𝑜𝑙

2=

2/25𝑔

2 × 19 𝑧 = 0/125 𝑚𝑜𝑙 𝐻2

𝑚𝑜𝑙 𝐻2 0/125و 𝑚𝑜𝑙𝐶𝐻4 0/25مخلوط سولمه یامل

سست. ممد وژن بویه

ی هصد حجیی ماان ی مخلوط سولمه با ی هصد مولی آن برسبر سست:

%𝐶𝐻4 =0/25

0/25+ 0/125× 100 = 22/221

آو ی :نخست حج ممد وژن س به یست می 4 -512

CH3OH(g) → CO(g) + 2H2(g)

12/9 𝑔

1 × 32=

0/09 × 𝑉

2 × 2 𝑉 = 20 𝐿 𝐻2

نصف ممد وژن سست؛ حج آن COی ماسز آن جا که ی معایله مول

لمار سست.( 10برسبر با CO)یعنی حج نمز نصف ممد وژن سست.

30L=20210و حج کل گازمای تولمد برسبر سست با:

516- a) )خویبخاانه وش کسرمای پمش ساخاه) وش مول به ضریب

توسند برسی مجیوع یو یا چند مایه می بسما سنعطاف پذیر سست و

نمز سسافایه یوی:

گرم، مجیوع جرم یو مایه ستمن و سکسمژن 2/23ی سین مسئله، مقدس

سست؛ به میمن یلمل زیر آن مجیوع ضریب ی جرم مولی سین یو مایه

سست:نویاه یده

2C2H2 + 5O2 → 4 CO2 + 2H2O 23/2

2 × 22 + 5 × 32 =

𝑥 𝑔

4 × 44 𝑥 = 52/9 g CO2

b) جرم یو مایه ستمن و گرم، سخاالف 2/21ی سین مسئله، مقدس

سکسمژن سست؛ به میمن یلمل زیر آن سخاالف ضریب ی جرم

سست:مولی سین یو مایه نویاه یده

2C2H2 + 5O2 → 4 CO2 + 2H2O 21/2

5 × 32 − 2 × 22 =

𝑥 𝑔

4 × 44 𝑥 = 35/2 g CO2

HFگرم، سخاالف جرم یو مایه منمزی و 2ی سین مسئله، مقدس 1 -517

سست؛ به میمن یلمل زیر آن سخاالف ضریب ی جرم مولی سین یو مایه


Mg + 2HF → MgF2 + H2 2

2 × 20 − 1 × 24 = 𝑥 𝑔

2 𝑥 = 0/75g H2

HFگرم، مجیوع جرم یو مایه منمزی و 9/12ی سین مسئله، مقدس 2 -518

سست؛ به میمن یلمل زیر آن مجیوع ضریب ی جرم مولی سین یو مایه


Mg + 2HF → MgF2 + H2 12/9

2 × 20+ 1 × 24 = 𝑥 𝑔

2 𝑥 = 0/4g H2

519- 2 4KNO3(s) → 2K2O(s) + 2N2(g) + 5O2(g)

𝑥𝑔

4 × 101 =

15/29 𝐿2 × 22/4+ 5 × 22/4

𝑥

= 40/4g KNO3

گرم a-40ی نظر بگمری . جرم ماان برسبر با aسگر جرم ماانول س 4 -551

سست.


گرم بگمری ، جرم xسگر جرم ممد وژن تولمدی سز وسکنش سول س

گرم سست: x-11ممد وژن تولمدی سز وسکنش یوم،

CH3OH → CO + 2H2

𝑎

32 =

𝑥

2 × 2

CH4 + H2O → CO + 3H2

40− 𝑎12

= 11− 𝑥 3 × 2

=OH3CHg 12a با حل یو معایله باال یس ی :

گرم a-50ی نظر بگمری . جرم گوگری برسبر با aسگر جرم کربن س 4 -551

سست.

مول گاز سست. سگر مول 5/2برسبر با stpلمار گاز ی یرسیط 52

تولمدی سز 2SOمول بگمری ، مول xسز وسکنش سول س 2COتولمدی

مول سست: x-2/5وسکنش یوم،

C+ O2 → CO2

𝑎

12 = 𝑥

1

S + O2 → SO2

50− 𝑎32

= 2/5− 𝑥

1

=Cg 19a با حل یو معایله باال یس ی :

وجوی یس ی: 2g Hآب، مقدس 19gمی یسنم که ی مر -555

2 𝑔 𝐻19 𝑔 𝐻2𝑂

= 12 𝑔 𝐻O×2g H 109

O219 𝑔 𝐻2𝑂

2 𝑔 𝐻= 212 g HgH×34

553- 4 45 g H2O×2 𝑔 𝐻

19 𝑔 𝐻2𝑂= 5 𝑔 𝐻

40 g CH4×4 𝑔 𝐻

12 𝑔 𝐶𝐻4= 10 𝑔 𝐻

10 + 5 =15 g H

554- 1 32 g CuSO4 ×24 𝑔 𝐶𝑢

120 𝑔 𝐶𝑢𝑆𝑂4= 12/9𝑔 𝐶𝑢

32 g CuSO4 ×32 𝑔 𝑆

120 𝑔 𝐶𝑢𝑆𝑂4= 2/4𝑔 𝑆

552- 3 19 g Al ×342 𝑔 𝐴𝑙2(𝑆𝑂4)3

54 𝑔 𝐴𝑙= 114 𝑔 𝐴𝑙

556- a) مابر

b) :3 معایله وسکنش فرآیندNH2 →(g) 2H3(g) + 2N

ب=نماروژن آ=ممد وژن

ت=نماروژن پ=ممد وژن

ج=آمن ث=سری

atm 200ح= ℃450چ=

ی= آمونماک c) آمونماک-آمونماک

d) یوی.()آمونماک زویتر سز یو گاز ییگر، مایع میسریکرینبا


ی یما و فشا ستاق سنجام 3NH2→ (g) 2H3(g) + 2N(g)آ( وسکنش

یوی.نیی

سست. atm 200و 450 ℃ پ( فشا و یمای بهمنه ،

ت( به یلمل وسکنش پذیری ناچمز نماروژن، سمکان تهمه موسی یمیمایی سز

ییوس سست.آن

یوی)مقدس ی سز ممد وژن و نماروژن وسکنش به طو کامل سنجام نیی 2 -558

مول ممد وژن و 25/2مول آمونماک تولمد یوی؛ 5/1سگر ماند؛ می

یوی.مول نماروژن مصرف می 75/0

N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)

559- a) C5H12 + O2 → CO2 + H2O

b) C + O2 → CO2

c) C2H5OH + O2 → CO2 + H2O

d) Na + O2 → Na2O

e) Fe + O2 → Fe2O3

f) Mg + O2 → MgO

g) C3H5N3O8 → CO2 + H2O + N2 + O2

a) C57H110O2 + O2 → CO2 + H2O

b) C2H12O2 + O2 → CO2 + H2O

c) N2+ H2 → 2NH3

d) N2 + O2 هصاعقه→ NO

e) NO + O2 → NO2

f) NO2 + O2 نو خو یمد → NO + O3

3فصل

531- 3

531- F O N نمارست

LiF لمام

یدفلوئو لمام O2Li

سکسمدلمام

N3Li

دنماریلمام 3LiNO

نمارستلمام

ممد وکسمد فسفات سولفات کربنات

لمام 3CO2Li

کربناتلمام 4SO2Li

تسولفالمام 4PO3Li

فسفاتلمام

LiOH

ممد ولمام

کسمد

F O N نمارست

منمزی 2MgF

فلوئو منمزی

ید

MgO

دسکسممنمزی 2N3Mg

دنماریمنمزی

)3Mg(NO

2

نمارستمنمزی

آلوممنموم3AlF

و فلوئآلوممنم

ید

3O2Al

سکسآلوممنم

ید

AlN

تنمآلوممنموم

ید

2)3Al(NO

تنمآلوممنموم

ست



منمزی

3MgCO

کربناتمنمزی 4MgSO

سولفمنمزی

ست

)4(PO3Mg

2

فسفمنمزی

ست

2Mg(OH)

ممد ومنمزی

کسمد

آلوممنموم3)3(CO2Al

نکربآلوممنم

ست

3)4(SO2Al

سولآلوممنم

فات

4AlPO

فافسآلوممنم

ت

3Al(OH)

ممد آلوممنم

وکسمد

F O N نمارست

آمونمومF4NH

فلوئو یآمونم

ی

3NO4NH

نمارستآمونم

AgF نقره

فلوئو یدنقرهO2Ag

سکسمدنقره

N3Ag

نماریدنقره3AgNO

نمارستنقره


آمونموم3CO2)4(NH

کربناتمنمزی 4SO2)4(NH

سولفاتمنمزی 4PO3)4(NH

فسفاتمنمزی OH4NH

ممد ومنمزی

کسمد

3CO2Ag نقره

کربناتنقره4SO2Ag

سولفاتنقره4PO3Ag

فسفاتنقره

AgOH ممد وکسمدنقره

F O N نمارست

+2Fe 2FeF

فلوئو ید(II)آمنFeO سکسمد(II)آمن

2N3Fe

نمارید(II)آمن2)3Fe(NO

نمارست(II)آمن

+3Fe 3FeF

فلوئو ید(III)آمن3O2Fe

سکسمد(III)آمنFeN نمارید(III)آمن

3)3Fe(NO

نمارست(III)آمن

+2Cr 2CrF

فلوئو (II)کروم

ید

CrO

سک(II)کروم

سمد

2N3Cr

(II)کروم

نمارید

2)3Cr(NO

نمت(II)کروم

ست

+3Cr 3CrF

فلوئو(III)کروم

ید

3O2Cr

کروم

(III)سکسمد

CrN

کروم

(III)نمارید

3)3Cr(NO

کروم

(III)نمارست


+2Fe 3FeCO

کربنات(II)آمن4FeSO

سولفات(II)آمن2)4(PO3Fe

فسفات(II)آمن3Al(OH)

ممد وکسمد(II)آمن

+3Fe 3)3(CO2Fe

کربن(III)آمن ست

3)4(SO2Fe

سو(III)آمن لفات

4FePO

ف(III)آمن سفات

3Fe(OH)

می(III)آمن ی وکسمد

+2Cr 3CrCO

(II)کروم

کربنات

4CrSO

(II)کروم

سولفات

2)4(PO3Cr

(II)کروم

فسفات

2Cr(OH)

(II)کروم

ممد وکسمد

+3Cr 3)3(CO2Cr

(III)کروم

کربنات

3)4(SO2Cr

کروم

(III)سولفات

4CrPO

کروم

(III)فسفات

3Cr(OH)

(III) کروم

ممد وکسمد


+2Cr 3CO2Cu 4SO2Cu 4PO3Cu CuOH

(I)مس

کربنات

(I)مس

سولفات

(I)مس

فسفات

ممد (I)مس

وکسمد

+3Cr 3CuCO

(II)مس

کربنات

4CuSO

سول(II)مس

فات

2)4(PO3Cu

فسفا(II)مس

ت

2Cu(OH)

ممد(II)مس

وکسمد

535- a) -3

4PO -54SO -Cl -

3NO

K +,Na+Li ,+ ــلول ــــــ ـحـــ مــــ

Ag+ محلول نامحلول

Ca +5Mg,5+ محلول محلول نامحلول

5Ba+ محلول محلول نامحلول

b) -

1) 3AgCl(s)+NaNO→(aq)+NaCl(aq)3AgNO

2) NaCl2(s)+2)4(PO3Ca→4PO3Na2+2CaCl3

3) 2)3AgCl(s)+Ca(NO2→(aq)2+CaCl(aq)3AgNO2

4) KCl2(s)+2)4(PO3Ca →4PO3K2+ 2)3Ca(NO3

5) NaCl2(s) +4BaSO→ (aq)4SO2+Na (aq)2BaCl

2) 3KNO2(s) +4BaSO→ (aq)4SO2+K 2)3Ba(NO

c) ی ظرفA فسفات: سوب= کلسم

کلرید: سوب= نقره Bی ظرف

سولفات: سوب= با ی Cی ظرف

یوی.: سوب= سوب تشکمل نیی Dی ظرف d) تشکمل نیی یوی.با سن: سوب آ(آب

تشکمل نیی یوی.ب(آب مقطر: : سوب

زیای AgClت(آب ی یا: سوب ک AgClپ(آب یهر: سوب533- a) -

ب( آ(

پ(

ت(

ج( ث(

چ(

ح(

ی( خ(

b) موسی زیر یونی مساند)میان طو که+Na سست، مثبت یون+4NH سست(: مثبت نمز یون

3NO4NH , 4SO2)4(NH Cl 4NH NaCl ,

a) ,+2M 2)4(PO3, M+2M 4MSO


+M 4, MAl(OH)+3M 3)3M(NO 534- 1

2-یکل 3SO :

1) 2)

3) 4) های نادرست:بررسی نام 3 -532

2f) Cu(OH) 3O2e) Fe 3a) CaCO

کربناتکلسم سکسمد(III)آمن ممد وکسمد (II)مس

نمارست)فقط یس سی یو یون سست، نه سه یون((آمونموم1 3 -536

سست.( سولفات به هصو تسولفات)یون (آمونموم2

کربنات ( آمونموم3

4فسفات)یس سی سه یون مثبت و یک یون منفی سست؛ جیعا (آمونموم3

یون یس ی.(

537- 3

باید. Na+(باید سه تا 1 4 -538

-با سه تا 3Al+(باید یک 23NO .باید

2-( مر یون 33CO باید یوتا+K .یسیاه باید

است؛ 3N-از آن جا که یون نیترید به صورت 4 -539

به صورت Mتوان دریافت که با یون می MNبا توجه به فرمول +3M .است

2Cd+ با 4CdSOسست؛ پس ی 2-سز آن جا که سولفات یس سی با 4 -541

ست ی 8سست که یس سی 3Cd(NO(2سست؛ و نمارست آن به هصو ت

فرمول خوی سست. است. -1و بار فلوئورید -3بار فسفات، 1 -541

است. -11مجموع بارهای منفی در این ترکیب برابر با

3×(-3) + (-1) = -11

داشته باشیم تا مجموع بارها 5Ca+تا یون 2پس باید تعداد

صفر شود.هستند؛ -6یون هیدروکسید، جمعا دارای بار 6در این ترکیب 3 -545

آن به خاطر +3باشد؛ که +6های مثبت هم باید پس جمع بار

آلومینیوم است؛ پس در صورتی که تعداد یون سدیم، سه تا

آید.باشد؛ ترکیب خنثی به دست می 15ما: ؛ ییا ست 4MnO2)4(NHمنگنات: آمونموم 3 -543

10ما: ؛ ییا ست 7O2BaCrکرومات: ییبا ی

وسکنش موسزنه یده: 4 -544

O2H2+ 3)4(SO2Al → 4SO2H3+ 3Al(OH)2

542- 1 2)3AgCl + Mg(NO2 → 5MgCl+ 3AgNO5

0/02

2=

𝑥

85 x= 0/85 g

ییا پموندمای کووسالنسی مرترکمب: 2 -546

1) 2Mg(OH) :2 مای ممد وکسمدپموند کووسالنسی ی یون

2)4SO2)4( NH:12مای آمونموم و سولفاتپموند کووسالنسی ی یون

3)4PO3Na :4 پموند کووسالنسی ی یون فسفات

4 )3NO4NH :9 مای آمونموم و نمارستپموند کووسالنسی ی یون

آ(عدی سکسایش ست مرکزی آنمون 2 -547

2=+ - 24, SO 5=+ -

3NO

:مای ممد وژن ی فرمول یمیماییب(ییا ست

4=3NO4, NH 9=4SO2)4(NH

ت(ییا جفت 2، 2 مای نماروژن ی فرمول یمیماییپ(ییا ست

مای پموندی ی ست مرکزی آنمون:سلکارون

=4 =4

548- a) .ی مر یو مو ی ، حالل آب سست

b) :مایعی حالل سست که تعدسی مول بمشاری یسیاه باید

حالل: آب )مول بمشار( مول ستانول 5/0مول آب 2 1(1

حالل:ستانول)مول بمشار(مول ستانول 5/0مول آب 2 25/0(2

حالل:آب)مول بمشار(مول ستانول 5/0آب 2 مول 1(بمشار سز 3

549- a)

جرم حل یونده

جرممحلول× 100 =

2𝑔(284 + 2)𝑔

× 100 = 21

b) :حل


جرممحلول× 100 =

300𝑔(2 × 1000)𝑔

× 100 = 151

c) :حل

0/2𝑚𝑜𝑙 ×40𝑔1𝑚𝑜𝑙

172𝑔 + ( 0/2𝑚𝑜𝑙 ×40𝑔1𝑚𝑜𝑙 )

× 100 = 121

521- a) 0/20 × 700𝑔 = 140𝑔 م مست. 140مست، وسحد 700وسحد ی هصد، وسحد ندس ی. مرچه

b) برسی به یست آو ین جرم محلول، چگالی و حج آن س ی م

0/40کنم : ضرب می × (1/25𝑔

𝑚𝐿× 20mL) = 30 𝑔

c) 0/30 × 𝑥 = 19𝑔 x=20 g محلول

d) %جرمی=(0/20×140)+(0/3×200)+9

140220025229×100=241

e) جرم کلسم برممد سضافه یده سx گمری :می

=جرمی%(0/40×120)+x

120+ x×100=201 x=90 g

f) جرمی س 201جرم محلولx گمری :می

=جرمی%(0/20×x)

1000g×100=191 x=300 g محلول


700g=300-1000جرم آب=

521- 1

=جرمی%2/5mol×90

𝑔𝑚𝑜𝑙

2/5mol×90𝑔𝑚𝑜𝑙

+ 300×100=40 %

کنم : س حساب می HClجرم گاز 1 -525

9/82L×1 𝑚𝑜𝑙

22/4𝐿×

32/5𝑔

1 𝑚𝑜𝑙= 14/2𝑔𝐻𝐶𝑙

: HClی هصد جرمی14/2

235/4+ 14/2× 100 = 5/94 %

523- 1 2CaBrmol 1/5=

1 𝑚𝑜𝑙 𝐶𝑎𝐵𝑟2200𝑔 𝐶𝑎𝐵𝑟2

)×𝑔

𝑚𝐿1/25mL×900×(0/30

مول یون برممد سست: 2یس سی 2CaBrمر مول 2 𝑚𝑜𝑙 𝐵𝑟−

1 𝑚𝑜𝑙 𝐶𝑎𝐵𝑟2= 3 𝑚𝑜𝑙 𝐵𝑟−× 2CaBrmol 1/5

524- 1 =جرمی%

(0/10 × 150) + (0/30 × 250)1502250 +100

×100=19 %

522- 1 =جرمی%

(0/30 × 30) + 𝑥30+𝑥

×100=50 %

x=12 g

526- 3

=جرمی%(0/20 × 200) + 𝑥گرم

200+𝑥گرم×100=50 %

x=120 g

120g×1 𝑚𝑜𝑙

40𝑔= 3 𝑚𝑜𝑙 𝑁𝑎𝑂𝐻

527- 3 194 𝑔 𝑁𝑎 × 142 𝑔 𝑁𝑎2𝑆𝑂4

42 𝑔 𝑁𝑎

72 𝑔 𝑀𝑔 × 120 𝑔 𝑀𝑔𝑆𝑂4

24 𝑔 𝑀𝑔

= 1/59

528- 2 194 𝑔 𝑁𝑎 × 142 𝑔 𝑁𝑎2𝑆𝑂4

42 𝑔 𝑁𝑎 = 529𝑔

185 𝑔 𝑍𝑛 × 121 𝑔 𝑍𝑛𝑆𝑂425 𝑔 𝑍𝑛

= 493𝑔

529-493=95g 529- 4

%H=جرم ممد وژن

جرم کل× 100

72g H2O ×2𝑔 𝐻

19 𝑔 𝐻2𝑂 + 129g CH4 ×

4𝑔 𝐻12 𝑔 CH4

72 + 129× 100 = 201

؛ x-500گرم فرض یوی؛ مقدس ماان برسبر سست با: xوقای مقدس آب، 2 -561

ی نامجه:

%H=جرم ممد وژن

جرم کل× 100

x g H2O ×2𝑔 𝐻

19 𝑔 𝐻2𝑂 + (500 − x)g CH4 ×

4𝑔 𝐻12 𝑔 CH4

72 + 129× 100

= 15 %

x=320 g H2O , y=140 g CH4

گرم سز نیونه س ی نظر 1000 4 -561

گمری ؛ می

ی هصد آن 14با فرض مسئله،

سولفات س حساب نماروژن سست؛ مقدس آمونموم (گرم آن140)

29گرم آن، 132سولفات، ی کنم )با توجه به جرم مولی آمونموممی

گرم نماروژن وجوی یس ی(:

140g N×132 𝑔 (𝑁𝐻4)2𝑆𝑂4

29 𝑔𝑁= 220𝑔 (𝑁𝐻4)2𝑆𝑂4

گرم 340سولفات و گرم آمونموم 220گرم نیونه، 1000یعنی ی

کلرید وجوی یس ی.پااسم

565- a) -

جرمی% =جرم حل یونده

جرم محلول× 𝟏𝟎𝟎

𝒑𝒑𝒎 =جرم حل یونده

جرم محلول× 𝟏𝟎𝟔

b) یکسان بایند.وسحد جرم حل یونده و محلول باید

c)

1) 𝒑𝒑𝒎 =𝟎/𝟎𝟔𝒈

𝟐𝟎𝟎𝟎𝟎𝒈 × 𝟏𝟎𝟔 = 𝟑 𝒑𝒑𝒎

2) 𝒑𝒑𝒎 =𝟎/𝟎𝟏𝟓𝒈

𝟓𝟎𝟎𝟎𝒈 × 𝟏𝟎𝟔 = 𝟑 𝒑𝒑𝒎

d) با توجه به یو معایله باال، برسی تبدیل ی هصد بهppm کافی

ضرب کنم . 410سست آن س ی

ppm=%104× جرمی

ppm= 2 ×104 =20000ppm

e) بسما قمقی مابرسی محلول

f) گرم و ی نامجه 1000یک کملوگرم برسبرmg 210 سست، پس

ی کملوگرم یس ی :گرم مملی 15برسی محلول

𝑝𝑝𝑚 =15 𝑚𝑔 102𝑚𝑔

× 102 = 15 𝑝𝑝𝑚

g) آب سست، س به مای قمقی که حالل آنمامی توسن چگالی محلول

ی نظر گرفت؛ kg.L 1-1 یا g.ml 1-1 تقریب مناسبی برسبر با

، تقریبا گرم نیک خو سکی ی یک لمار آب مملی 15 پس محلول

، سست که مانند مو ی قبل گرم ی یک کملوگرممملی 15میان

ی نظر گرفت. ppm 15توسن آن س می

h) مای قمق با حالل آب، غلظت حل یونده بر نامجه: برسی محلول

سست. ppmمیان بر لیترگرم میلیحسب i) به مطلب قبل : توجهبا

سست. ppm 444ی لمار آب، میان گرم مملی 444سلف( غلظت

؛ ppmغلظت یون کلرید برحسب ب(

سمدن سز جرم مایه به جرم یک عنصر:𝟕𝟏 𝒈 𝑪𝒍−

𝟏𝟏𝟏𝒈 𝑪𝒂𝑪𝒍𝟐= 𝟐𝟖𝟒 𝒎𝒈 𝑪𝒍− ×2mg CaCl444

سست. ppm 294بنا برسین غلظت یون کلرید میان

؛ ppmغلظت یون کلسم برحسب پ(

سمدن سز جرم مایه به جرم یک عنصر:𝟒𝟎 𝒈 𝑪𝒂𝟐+

𝟏𝟏𝟏𝒈 𝑪𝒂𝑪𝒍𝟐= 𝟏𝟔𝟎 𝒎𝒈 𝑪𝒍− ×2mg CaCl444

سست. ppm 120بنا برسین غلظت یون کلرید میان 563- 1

ppm=مملی گرم حل یونده

لمار محلول=13/5

8=1/5 ppm شوندهگرم حلمیلی

ppm

کملوگرم محلول

(NH4)2SO4 ; KCl

1000g


564- 2 25 mg

kgمحلول×2 kg50=محلول mg

ی هصد 25/1غلظت یون سدی ی سین آب، ی ست: ( 1 4 -56212500

104=

ی ست: ( 21350 mg

1kgمحلول×1000 kg1350=محلولg

( ی ست: 3

(380 mg

1kgمحلول×2 kgمحلول) ×

1𝑔

1000 𝑚𝑔×

1𝑚𝑜𝑙

38𝑔=0/02mol

4 )1350

24

1250

23

1350

24>

1250

23

566- 1

(200 mg

1kgمحلول×3 kgمحلول)×

1𝑔

1000 𝑚𝑔×

1𝑚𝑜𝑙

24𝑔= 0/075 mol

کنم :ما س به هصو ت ی هصدجرمی بمان میمیه غلظت 4 -567

1 ) 51= 4-10×50000ppm 50000

ی هصد جرمی 5/5( 2

3)20g

1840g+20g×100=31

41 ) 0/3mol× 40g

1mol

199g+(0/3mol× 40g1mol

)×100=2

بمشار سست. پس غلظت آن بمشار 4ی محلول گزینه NaOHی هصد

سست.568- 3 20g NaOH×

23 𝑔 𝑁𝑎

40 𝑔 𝑁𝑎𝑂𝐻=

11/5𝑔 = 11500𝑚𝑔

ه یس ی : با سسافایه سز نقش

11500𝑚𝑔0/5 𝑘𝑔

= 23000𝑝𝑝𝑚

569- 2

(200 mg

1kgمحلول×4 kgمحلول)×

1g1000 mg

×1mol200g

=

0/012 mol CaBr2 0/012 mol 𝐶𝑎𝐵𝑟2×

2 𝑚𝑜𝑙 𝐵𝑟−

1 mol 𝐶𝑎𝐵𝑟2= 0/024𝑚𝑜𝑙 𝐵𝑟−

571- 4 ppm=%1/9×410 جرمیppm= 410×

کلر مخلوط = جرم کلر آب سساخرجرم 2 -571

(ppm×70000)mg×1𝑔

1000𝑚𝑔=0/014×10000

2 ppm

575- 2 (10 𝑚𝑔

𝑘𝑔 محلول×0/2kg محلول)×

1𝑔 𝐶𝑙−

1000𝑚𝑔=0/002 g Cl- ;

0/002 g Cl- ×111𝑔 𝐶𝑎𝐶𝑙271 𝑔 𝐶𝑙−

=3/1×10-3 𝑔 𝐶𝑎𝐶𝑙2

573- 1 (100 𝑚𝑔

𝑘𝑔 محلول×x kg محلول)×

1𝑔

1000𝑚𝑔=3 mol×

22𝑔 𝑁𝑂3−

1 𝑚𝑜𝑙

x=1920 kg = 1920 L

574- 2 1350 ppm ≡1350 𝑚𝑔

1 𝑘𝑔 محلول = 1/350

𝑔

1 𝑘𝑔 محلول

1/350 𝑔

1 𝑘𝑔 محلول× x kg 30×1000×270 = محلول

x= 2000000 kg = 2000 ton

572- 1 1molS ≈ 1 mol SO3 ≈ 1mol H2SO4

(82 𝑚𝑔

𝑘𝑔 سوخت×1000 kg سوخت)×

1𝑔

1000𝑚𝑔×1𝑚𝑜𝑙𝑆

32𝑔 𝑆 ×

21𝑚𝑜𝑙 𝐻2𝑆𝑂41 𝑚𝑜𝑙

x=1920 kg = 1920 L

غلظت یون کلرید به خاطر سفزوین نیک خو سکی: 3 -576

مملی گرم کلر

کملوگرم محلول=

234 ×35/559/5

0/2𝑘𝑔= 710𝑝𝑝𝑚

کلرید به خاطر کلسم کلرید:غلظت یون

555ppm×17

777= 333 𝑝𝑝𝑚

ppm 1025=355 + 710 غلظت کلی کلر:

577- 1 3NaCl(aq) 3+ (s)3Fe(OH) → 3+ FeCl NaOH

𝑁𝑎𝑂𝐻 جرم

3 × 40=𝑥 جرم آمن ممد وکسمد

1 × 107

3(Fe(OH)g 10117x= 150×0/9× 1

1000

3×40=

𝑥 گرم

1×107

سز آن جا که ی سوسل، غلظت یون کلسم وسکنش یمنده س یسیه 2 -578

م !:بمنمی سست)نه جرم کلسم سولفات س(؛ پس ما م فقط کلسم س

)+ ...s(2)4PO(3Ca→2)3NO(Ca3+ 4PO3Na5

𝑁𝑎3𝑃𝑂4 ? مول

2=𝑥 جرم کلسم

3 × 40

𝑁𝑎3𝑃𝑂4 ? مول

2=

400 × 0/5 ×1

10003 × 40

4PO3mol Na 3-11×303x=

579- a) A :

2 𝑚𝑜𝑙

3𝐿= 2 𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟 = 2𝑀

B :120𝑔×1 𝑚𝑜𝑙

40 𝑔

1/5 𝐿= 2 𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟 = 2𝑀

C :20𝑔×1 𝑚𝑜𝑙

40 𝑔

0/5 𝐿= 3 𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟 = 3𝑀

D :12×0/04

0/2 𝐿= 2/4 𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟 = 2/4𝑀


ppm


گرم

mol

جرم مولی


ppm



ppm


گرم

mol

جرم مولی


b) میان طو که سز

آید؛ می نیویس بر

برسی سمدن سز


به غلظت موال

آن، باید یک با

تقسم بر جرم

مولی و با ییگر

بر لمار محلول

تقسم کری:2 𝑔

40× 1/5𝐿=101 M

c) 0/39

𝒎𝒐𝒍

𝑳× 𝟎/𝟐𝟓𝑳 = 𝟎/𝟓 𝒎𝒐𝒍

d) 𝟎/𝟓 𝒎𝒐𝒍 ×𝟒𝟎 𝒈

𝟏 𝒎𝒐𝒍 =20 g

e) 0/5𝒎𝒐𝒍

𝑳× 𝟎/𝟓𝑳 ×

𝟏𝟔𝟎 𝒈

𝟏 𝒎𝒐𝒍 =40 g

f) 4 مولکول𝒎𝒐𝒍

𝑳× 𝟎/𝟐𝑳 ×

𝟔/𝟎𝟐×𝟏𝟎𝟐𝟑

𝟏 𝒎𝒐𝒍 =4/912×1023

g) بدون فرمول(روش اول (

یک ظرف یک لماری سز محلول ی

گمری :با توجه به چگالی می نظر

جرم سین یک لمار محلول برسبر سست

g1200mL=1000×1-g.mL 1/2 با:

یمد که به می ممد وکسمد تشکملسدی گرم س 1200ی هصد سین 20

سست که ی یک لمار NaOHمول 2یا g NaOH 541معنای

موال سست. 2محلول وجوی یس ی؛ پس غلظت محلول

1/2𝑔روش دوم:

1 𝑚𝐿=

1/2𝑔×1𝑚𝑜𝑙40𝑔

1𝑚𝐿× 1𝐿1000 𝑚𝐿

= 2 𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟

روش سوم: استفاده از فرمول زیر:

𝑀 =10 𝑎 𝑑

𝑀𝑤=

10×20× 1/2

40=6 molar

h) 𝑀 =10 𝑎 𝑑

𝑀𝑤=

10×12× 1/25

120=1052 molar

( ی ست1 1 -581

12، 1غلظت محلول نای ست: ( 24×0/1

0/025 مول بر لمار سست. =

سست. 1غلظت مولی برسبر با، 2( نای ست: غلظت محلول 3

نای ست: سگر سین یو محلول با م مخلوظ یوند، غلظت ( 4

سست. 2محلول برسبر بایست آمده، محلول به581- 4 92 𝑔

124× 0/25𝐿=5 M سدی موال یاه فسفات

موال یاه یون سدی :

5𝑚𝑜𝑙𝑁𝑎3𝑃𝑂4𝐿

×3 𝑚𝑜𝑙 𝑁𝑎+

1𝑚𝑜𝑙𝑁𝑎3𝑃𝑂4= 2 𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟

585- 2 3/33 𝑔

111× 0/2𝐿=1012 M موال یاه کلسم کلرید

موال یاه یون کلرید:

1012𝑚𝑜𝑙𝑁𝑎3𝑃𝑂4𝐿

×2 𝑚𝑜𝑙 𝐶𝑙−

1𝑚𝑜𝑙 𝐶𝑎𝐶𝑙2= 0/3 𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟

583- 2 088 mg

L محلول=

088 mg×7g

7888 mg×

7mol48g

L محلول=8082molar

584- 1 ppm= 1320

1320/0ی هصد جرمی =

𝑎 𝑑 10موال یاه: 𝑀𝑤

=10×0/1320×7

40 = 0/034 𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟 582- 2 M=

10 𝑎 𝑑𝑀𝑤

=10×23×0/8

42 = 4/5 𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟

استفاده از فرمول زیر: 3 -586

𝑀 =10 𝑎 𝑑

𝑀𝑤 10 =

10×𝑎×0/835

17 a=1805 %

587- 2 M =

10 𝑎 𝑑

𝑀𝑤 𝑀 =

10×34×0/89

17 M=1906 molar

1906𝑚𝑜𝑙𝐿× 0/025 𝐿 = 0/48 𝑚𝑜𝑙

588- 2 M =

10 𝑎 𝑑

𝑀𝑤 𝑀 =

10×48×1/25

89 M=6052 molar

589- 1

𝑀 =10 𝑎 𝑑

𝑀𝑤 3 =

10×𝑎×1/08

40 a=11 %

کنم :می موال یاه مر کدسم س جدسگانه حساب 4 -591

1)𝑀 =مول حل یونده

لمار محلول=

20 g×1 𝑚𝑜𝑙40𝑔

0/5L= 3 𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟

2)𝑀 =مول حل یونده

لمار محلول=

0/5mol

0/2L= 2/5 𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟

3)

موال یاه =10ad𝑀𝑤

=10×(

15115×100)×1/09

40= 3/5 𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟

4)


=10×15×1/1

40= 4/125 𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟

موال یاه 2 -591

=10ad𝑀𝑤

0/5=10×(

𝑥 + 3200+ 𝑥 + 3×100)×1/1

40

x = 0/7g 595- 3


=10×1/0200×1/05

23= 0/49 𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟

وش ییگر:

10200𝑔𝑁𝑎+× 1𝑚𝑜𝑙23𝑔𝑁𝑎+

1000000𝑔 محلول×1𝑚𝐿 محلول

1/05𝑔محلول×

1𝐿 محلول

1000𝑚𝐿محلول

= 0/49

: bحل قسیت -593

وش ضریب تبدیل:

(0/4 mol

L×0/300L)×

3 mol H2

2 mol HCl×

22/4L

1 mol H2=1/34L

با وش کسرمای پمش ساخاه:8/4 ×8/388

6=

𝑥

3×22/4 x=1/34

594- 2 (aq)IH3+ )aq(3PO3H1→ )l(O2H3)+g(3PI1

x

1×(31+391)=

0/1 ×0/5

1 x=5106g

592- 2 2H3+3AlCl2→HCl6+Al5

x

2×27=

0/5 ×0/2

2 x=109 g

596- 2 O2H+ 2CO+ NaCl2→ 3CO5Na+ HCl5

1×V

2=

0/53

1×102 V=1011 L=11mL

1200g محلول

............................

1 L

STPگازحجم

M موالریته

لمار محلول

گرم

mol

جرم مولی22/4

تعداد مولکول AN


597- 1 2)3AgCl + Mg(NO2 → 3AgNO2+ 2MgCl

22/9×𝑉

1×85=

0/02

2 V=0/0412L=41/2mL

یوی؛ و کلر تولمدی وسکنش سول، ی وسکنش یوم یو وسکنش سنجام می 1 -598

یوی؛ سز آن جا که ضریب سین مایه)کلر( ی یو وسکنش مصرف می

برسم : KBrبه HClتوسنم مساقمیا سز مقدس یکسان سست؛ می

O2H2+2+Cl2MnCl→ HCl 4+2MnO

2KCl +Br2→ KBr 2+2Cl

4HCl ≈ 5KBr

0/1×0/24

=M×0/1

2 M = 0/1𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟

599- 3 + nAgCl n)3M(NO → 3+ nAgNO nMCl

+3M 0/3×0/020

1=

0/2×0/03

n ⇨n=3

311-

a) غلظت مولی=مایحل یونده کل مول

کل حج =

(4×0/15)+(2×0/25)+0+440

0/15𝐿 +0/35𝐿 +0/1𝐿 +0=2/4M

b) V یوی؛می زیای M یوی؛ک می

M×V 2: ماندثابت میV2=M1V1M

c) 250×0/04=1×V0/2 2V2=M1V1M

mL50=1V

d) 50×4/0=1×V(

73𝑔

𝐿×

1𝑚𝑜𝑙

32/5𝑔) 2V2=M1V1M

mL01=1V

e)

M1V1=M2V2

(10𝑎𝑑

𝑀𝑤

)×V1=1/5×200(10×20×1/2

40)×V1=1/5×200

V1=50mL

f) مای سولمه: مول مقدس3 𝑚𝑜𝑙

𝐿× 0/02𝐿 = 0/02𝑚𝑜𝑙

کنمد، ی س سناخاب می 100mLمحلول، 500mLوقای که سز

وسقع یس ید 1

5 کنمد:مای محلول سولمه س سناخاب میمول

15× 0/02𝑚𝑜𝑙 = 0/012𝑚𝑜𝑙

×0/012molتبدیل به جرم: 40g

1 mol=0/49g=490mg

311- 2 M1V1=M2V2 10×V1=0/2×500 V1=10mL

برسد، حج آب سفزویه 500mLبه 10mLحج محلول باید سز

mL 480=10-500 یده:

315- 3 M1V1=M2V2

(10𝑎𝑑

𝑀𝑤

)×V1=1/5×200(10×32/5×1/25

32/5)×V1=2×100

V1=12mL

313- 3 2V2=M1V1M

10×32/5×1/232/5 × 𝑉1=

10×0/01085 ×135/5 (𝑉1 + 10)

mL 2/5=1V

314- 4 =M سبطه غلظت موال با حج :

مول حل یونده

حج

xو yبرسی و وبهمشابه نیویس

=yسست: 12

𝑥

، نیویس به xبرسی مقاییر مثبت

هصو ت زیر سست:

جرم کلسم ی محلول یوم = جرم کلسم ی محلول سول 1 -312

0/1𝑚𝑜𝑙

𝐿× 𝑉 ×

40𝑔

1𝑚𝑜𝑙=

100𝑚𝑔

𝐿× 0/25𝐿 ×

1𝑔

1000𝑚𝑔

V=0/00225L = 2/25L

316- 4 =غلظت مولی

کل مول حلمای یونده

کل حج =

(1/5×0/020)+0+(2×0/030)

0/020𝐿 +0/010𝐿 +0/030𝐿 =1/5 M

مای هصو ت و مخرج س بر توسنسام تیام حج تر یدن، میبرسی سایه

حسب مملی لمار بنویسم :

(1/5×20)+0+(2×30)

20 +10 +30 =1/5 M

317- 4 (3×𝑉)+(1×5)

𝑉+5 =2/5 M V=15L

318- 1 (3×2/5)+(1/5×𝑉)

30 =0/5 M V=5L

319- a) -

b) -

𝑔

100 𝑔 𝐻2𝑂 1 1011

نامحلول کم محلول محلول

مانند:

کلریدسدیم –شکر

سولفاتکلسیممانند:

)بس کف نکرد( مانند:

کلسیم-باریم سولفات

نقره کلرید -فسفات

x=0/3

بنابرسین ک محلول سست.

2g x جرم نیک

2000g 100 g جرم آب c) -

x=30g

آب 100gگرم نیک ی 30

2g x جرم نیک

20g 100 g جرم آب 311- a) -

b)

c) 90

100+90× 100 = 44/4 %=3w/w% KNO

x=240g KNO3

x 90g جرم نیک

300g 100 g جرم آب

y=150g آب

120g 90g جرم نیک

y 100 g جرم آب

d) :روش اول

x=400g نیک x 90g جرم نیک

x

y (4)


کند سما جرم آب میان با سری کرین، جرم نیک و محلول تغممر می

گرم سست: 500

گرم آن حل یده باقی 250گرم نیک سولمه، مقدس 400یعنی سز

کند.آن سوب می 121g=250-400س ماند، پمی

: روش میان بر دیگر

گرم نیک )جیعا 90گرم آب و 100طبق نیویس سگر محلولی یامل

190g ی جه برسانم ؛ مقدس 34به یمای 48محلول ( س سز یمای

30g کند.نیک سوب می

30 𝑔 سوب


𝒙 𝑔

800 𝑔 محلول 𝑥 = 150𝑔سوب

e) 𝑥 𝑔 سوب


275 𝑔

800 𝑔 محلول 𝑥 = 55 𝑔سوب

تر گرم پایمن 55گرم باید 90حال وی محو عیویی نیویس سز

گرم ؛ با توجه به نیویس ، 25 پذیریسنحالل سم به می بمایم ،

.سفادمی ستفاق 15ºCگرم برسی سین نیک ی یمای 25 پذیریسنحالل

y=500g آب

y 100 g 49 جرم آبºC 800g 190g جرم محلول

x'=250g نیک

یویحل می

x' 50g جرم نیک 34ºC


311- a) A: s-23 = 39−23

20−10(𝜃-10) s =1/5θ +9

40 29 20 10 θ (℃ )

29 50 39 23 O)2g H100/ AS(g

B: s-42 = 22−42

25−10(𝜃-10) s =-1/2θ +22

35 25 15 10 θ (℃ )

2 22 39 42 O)2g H100/ BS(g

315- 3

x=27/5g

27/5g 100نیک یg آب 0/75mol×

110𝑔

1𝑚𝑜𝑙 x جرم نیک

300g 100 g جرم آب 003/0گرم سوب کریه ، پس 887/1گرم مایه، 000/2سز Aی ظرف 4 -313

سست:آب حل یده 50gگرم ی

: Bبرسی مایه

: Cبرسی مایه

x=0/002g

نامحلول01/0کیار سز

0/003 x جرمA


x=0/009g

نامحلول01/0کیار سز

0/004 x جرمB


x=1/2 g

محلول 1بمشارسز

0/9 x جرمC

50g 100 g جرم آب آ(ی ست ب( ی ست پ( ی ست ت( ی ست 4 -314

312- 2 21g KN𝑂3

100g H2O=

x

2000𝑔 x = 1220𝑔

1220g×1 𝑚𝑜𝑙

101𝑔= 12/09𝑚𝑜𝑙

316- 1

x=2/45×102 ton x 35 ton 35 g جرم نیک

7×102ton 100 ton 100 g جرم آب 317- 4

x=25 g

پذیریسنحالل

30 g x جرم حل یونده

150-30 g 100 g جرم آب 318- 4 KCl: s =

33−27

20−0(𝜃)+27 s =

3

10θ +27

Li5SO4: s = 34−39

20−0(𝜃)+39 s =

−2

10θ +39

س sپذیری یو نیک باید باید ی یو معایله باال سگر بخوسمم سنحالل

یمم : مساوی قرس می−2

10θ +39 =

3

10θ +27

θ=22 ℃

319- 3 y= 512/5 g×7 𝑚𝑜𝑙

342 𝑔=703mol

x= 722/5 g محلول

y یکر 205یکر

250 g 100 آبg آب

x 305 گرم g محلول 351- 4 50− 10 𝑔 سوب

100+ 50 𝑔 محلول=

𝒙 𝑔

800 𝑔 محلول 𝑥 = 240𝑔سوب

g 220=240-800مانده برسبر سست با: باقی محلولجرم

S=0/9θ +22=0/9×20222=70: ℃20پذیری ی سنحالل 4 -351

S=0/9θ +22=0/9×20222=39: ℃20پذیری ی سنحالل

70− 39 𝑔 سوب

100+ 70 𝑔 محلول=

𝒙 𝑔


355- 1 20 − 15 𝑔 سوب

100 + 20 𝑔 محلول=

13/5 𝑔

𝑥 𝑔 محلول 𝑥 = 49 𝑔سوب

سست.آب 100gی 70gسین نیک ؛ پذیریسنحالل ℃20ی یمای 1 -353

𝑥 𝑔 سوب

100+ 70 𝑔 محلول=

120 𝑔


تر بمایم ؛ یعنی به گرم پایمن 40گرم ، 70یعنی ی معایله باید سز

: سم می 30پذیری سنحالل

s=30 30=0/9𝜃 + 22 θ=11℃

محلول سول: 2 -354

محلول یوم:

59g=40219مجیوع جرم نیک =

90g=50230مجیوع جرم آب =

: C◦20موقع مخلوط کرین ی یمای

g 34=24-59جرم سوب=

x=40 g نیک

y=50g آب

x 90 g جرم نیک

50℃ y 100 g جرم آب

80 g 190 g جرم محلول

x=19 g نیک

y=30gآب

x 20 g جرم نیک

40℃ y 100 g جرم آب

49 g 120 g جرم محلول

x=24g نیک

یویحل می

x 30g جرم نیک 51ºC

90 100 g جرم آب

352- 3 g1 کلسم به معنایg 3/4 4مایهCaSO :سست

1g×132 𝑔 𝐶𝑎𝑆𝑂4

40 𝑔 𝐶𝑎= 3/4𝑔 𝐶𝑎𝑆𝑂4

یوی؟حل می 𝐶𝑎𝑆𝑂4گرم آب چند گرم 500ی

x=5/1g نیک x 1/02 g جرم نیک


g 1/7 =3/4-5/1توسن حل کری؟ چند گرم ییگر می

جرم آب g 100 500 می توسند حل یوی

356- a) برآیندA وJ .هصفر سست

b) :موس ی ناقطبیA, C , G , J

c) -

E B A E D C

ناقطبی قطبی قطبی ناقطبی قطبی قطبی

E G J I H

قطبی قطبی ناقطبی ناقطبی قطبی

d) ی ست

e) -

نیروهای

بین مولکولی

مواد ناقطبی

μ ≈8

ی.بساگی یس جرمنمروی بمن مولکولی به

مواد قطبی

μ >8

قطبیتممزسن نمروی بمن مولکولی به

بساگی یس ی.

قطبی ویژه

μ >>8

نیروی)پیوند( هیدروژنی:

ای پموندمیکی سز مایی که یس سی مولکولبمن

H-F ،H-O یاH-N .بایند

f) ممد وژنی >موسی قطبی >موسی ناقطبی

g) 4CCl < 4CF < 4CHa)

ی موسی ناقطبی، نمروی بمن مولکولی با جرم سبطه مساقم یس ی.

b) CH4 < C2H2 < C3H9

یس ی.ی موسی ناقطبی، نمروی بمن مولکولی با جرم سبطه مساقم

c) H2 < F2 < H2S < H2O << NaCl

NaCl سی یس ی؛ نمست و ساخاا یبکه« مولکولی»غریبه سست! زیرس

آب به خاطر پموند ممد وژنی نقطه جوش نسباا باالتری یس ی.

S2H .2و قطبی سستF 2ی مقایسه باH .جرم بمشاری یس ی h) ،میگی ناقطبی ی بمن چها ساون یسیه یده؛ موسی ساون ماان

سند و نقطه جوش نسباا پایمنی یس ند.

موسی سه ساون ییگر قطبی سند و نقطه جوش نسباا باالتری یس ند.

به خاطر پموند ممد وژنی 3NHو HF ،O2Hما سه مایه ی بمن آن

نقطه جوش خملی باالتری یس ند.

a) یوی برقرس میپموند ممد وژنی ما یبن آن که ماییمولکول

( یس ند(: H-Nو H-O)پموندمای

b) آب > سکسمژن > نماروژن >ملم

پموند ممد وژنی 32جرم 29جرم 4جرم

c) آمونماک > نماروژن > ممد وژن

پموند ممد وژنی 29جرم 2جرم

d) تر باید.ضعمف

e) جرم مولکول -قطبی بوین مولکول 357- 3 و، یکسان سیت باال و پایمن مولکول وبه 2 -358

تر سست.(نمساند.(سیت باال منفی

قطبی سست. 3PFها، با توجه به شکل مولکول 3 -359

1 )2Cl 2 )4CCl 3 )3PF 4 )3SO

331- 2 A=32Br , B=12P PBr3

کند.قطبی است و در میدان الکتریکی جهت گیری می ما ناقطبی سند و ید به خاطر جرم مولکولی بمشار، میه سین مولکول 1 -331

نقطه جوش باالتری یس ی.)نمروی وسند وسلسی قوی تری یس ی.)

نمروی بمن مولکولی ضعمف تری نسبت به بقمه یس ی، 2Nگاز 1 -335

پس مایع کرین آن ییوس سست.

آ( ی ست 2 -333

باالتر سست)سسمد ضعمف( HFمحلول یک موال pHب(نای ست:

پ( ی ست: به خاطر پموند ممد وژنی

یمد.پموند ممد وژنی تشکمل می HFت( نای ست: فقط

یمد.ممد وژنی تشکمل میآ( ی ست: ستانول پموند 4 -334

ب( ی ست: آمونماک پموند ممد وژنی یس ی.

پ( ی ست

ت( ی ست وجوی ندس ی. H-Nی تری مامل آممن، پموند 4 -332336- 2 پیوند کوواالنسی است. x( 1گزینه 4 -337

Hپیوند هیدروژنی نیست زیرا پیوند هیدروژنی بین x( 5گزینه

( Hباشد. ) نه بین دو اتم Nیا F ،Oهای و یکی از اتم

پیوند هیدروژنی نیست زیرا در پیوند نشان داده x( 3گزینه

حضور ندارد. Hشده، اتم

پیوند هیدروژنی است. x( 4گزینه338- 4 O 2, g)H 3, f)O 14H2c)HCl , e)Cموسی مولکولی: 4 -339

موسی یونی:

3NO4, d)NH 4a)NaCl , b)MgSO

یونی سست. 3NO4NHیقت یوی که مایه

+ی: ما)یس سی یون 4NH و -

3NO )

باید بر نمرومای بمن مولکولی غلبه ماموسی مولکولی)که برسی ذوب آن 2 -341

آ(یُد پ(تارسفسفریکاسکسمد کری(:

موسی یونی:

سکسمدآلوممنمومفلوئو ید ث(کلرید ت(کلسم ب(منمزی

(1) (5) (2)


341- 3

345- a) -

متانول هگزان استون اتانول

محلول نامحلول محلول محلول آب

هگزان

NaCl یُد اوکتان بنزین

محلول نامحلول نامحلول نامحلول آب

نامحلول محلول محلول محلول هگزان

b) هصفر حدوی

c) یُد -مگزسن -ماان

d) مگزسن < )پموند ممد وژنی(ستانول

سساون <ستانول)پموند ممد وژنی(

e) 4چگالی مگزسن سز آب کیار سست. و چگالیCCl سز آب بمشار

سست.

یوند.سین یو مایه ی آب حل نیی343- a) KCl یوی ولی ی مگزسن خمرحل می آبی

b) یکنوسخت: مایمخلوط

بنزین (4 آب قند (2 آب و ستانول (1

سساون و آب(7 مگزسن و یُد (5

بقمه غمریکنوسخت مساند. بررسی موارد نادرست: 4 -344

هستند. قطبیاتانول و استون دو ترکیب آلی نادرست: ت(

.شودمیید در هگزان حل نادرست: ج(


سست. زیایپذیری آن ی آب سنحالل .....سساون، مایعی (1

پذیری یوی که سنحاللموسی نامحلول، به موسیی گفاه می(2

سست. آب g100گرم ی 01/0کیار سز ما آن

سست. نامحلولمگزسن ی آب، (3

آب بریزی ،کامال 1000g س گرم( 9/9)یا پناانولمول 1/0سگر (4

گرم پناانول س 27توسن گرم آب می 1000)ی یویمیحل

حل کری:(

x=27g نیک

توسند حل یویمی

x 2/7 g جرم نیک

1000 100 g جرم آب بر سی گزینه نای ست: 4 -346

زیرس گشااو یوقطبی سست. کیار C، سز B(نقطه جوش 4

کیاری یس ی.

347- a) :قبل سز سنحاللa یونی=b ممد وژنی=

یوقطبی -= یونyیوقطبی -=یونxبعد سز سنحالل:

b) :قبل سز سنحالل نمرومای< بعد سز سنحالل نمرومایقد ت

c) a یونی=b ممد وژنی=

xیوقطبی -=یونyیوقطبی -= یون

d) کووسالنسی >>یوقطبی-یون >ممد وژنی >یوقطبی-یوقطبی

348- -

مقایسه نمروما مایه

AgCl نامحلول (Ag+Cl-,H2OH2O) > (Ag+

H2O,Cl-H2O)

AgCl نامحلول ( x , y ) < ( a , b )

4MgSO محلول (Mg2+

SO42-,H2OH2O) < (Mg2+

H2O,SO42-H2O)

4BaSO نامحلول (Ba2+SO4

2-,H2OH2O)>(Ba2+H2O,SO4

2-H2O)

2)4(PO3Ca نامحلول (Ca2+PO4

3-,H2OH2O)>(Ca2+H2O,PO4

3-H2O)

349-

a) مس(II)سولفات CuSO4(s)→Cu2+(aq) +SO42-(aq)

b) ممد وکسمدبا ی Ba(OH)2(s)→Ba2+(aq) +2OH-(aq)

c) کروم(III)نمارست Cr(NO3)3(s)→Cr3+(aq) +3NO3-(aq)

d) فسفاتسدی Na3PO4(s)→3Na+(aq)+PO43-(aq)

e) آمن(III)نمارست Fe(NO3)3 (s) → Fe3+ + 3NO3-

f) کربناتسدی Na2CO4(s)→2Na+(aq)+CO32-(aq)

g) نمارستآمونموم NH4NO3(s)→NH4+(aq)+NO3

-(aq)

h) یوییییونی ن ستانول؟.

C2H5OH(l) → C2H5OH(aq)

یوند:موسیی که به هصو ت مولکولی حل می 3 -321

ج( اتانول ب(استون یوند.میبقمه به هصو ت یونی حل

321- 3 حل سبطه یسیه یده برسی موسیی برقرس سست که ی یکدیگر 1 -325

: شوندنمی

کلرید + هگزان ب(لیتیم (آب + هگزان آ

کلرید + آب پ(نقره

Na+، یک کاتمون مانند Yسست و یون Cl-مانندِ آنمون، یک Xیون 3 -323

سست.

324- a)

( قطبی1آ(

عکس یس ی.پذیری گازما با یما سبطۀ (سنحالل2

قانون منری یس ی. مساقم پذیری گازما با فشا سبطۀ (سنحالل3

یس ی. پذیری گازما با ناخالصی سبطه عکسسنحالل (4

ب(

b) یسیاه مولکولی قوی تری نیروی بینی سین موسی، موسیی که

یوند: بایند؛ ی آب نمز بمشار حل می

ممد وژنی >قطبی >تر ناقطبی سنگمن >ناقطبی سبک

2N < 2O < NO < 3NH

c) سگرچهNO 2قطبی سست سماCO به خاطر جرم بمشار و به

پذیری بمشاری یس ی.خاطر وسکنش با آب، سنحالل

فشا یما

گازی یرپذل حال

سن

اللنحس

گازی یرپذ


برسد؛ ℃45به ℃10گرم آب که سز 100بر سساس نیویس ، سز مر 3 -322

9/1گرم آب، 300یوی؛ پس سز گرم سکسمژن آزسی میمملی 2/0

یوی.گرم سکسمژن آزسی میمملی

326- 4 0/8 𝑚𝑔

100𝑔 𝐻2𝑂×

1000𝑔 𝐻2𝑂

1 𝑘𝑔 𝐻2𝑂=8

𝑚𝑔

𝑘𝑔 𝐻2𝑂=8ppm

یوی.پذیری گازما کیار میسنحاللبا سفزسیش یما : زیرس aنیویس 1 -327328- 3 HCl یوی؛ قطبی سست و بمشار حل می

2Cl 2جرم باالیی یس ی و بمشار سزCO یوی.حل می

yباید سز سه برسبر xبا توجه به سه برسبر یدن فشا و ک یدن یما، 3 -329

بمشار باید. گرم( ی یک لمار آب سست: 3/0) NOمول 01/0 2 -361

0/3 𝑔 𝑁𝑂

1000𝑔 آب=

𝑥

100 𝑔 آب x=0/03 گرم آب 100گرم ی

4/4با سسافایه سز سین سنحالل پذیری، سز وی نیویس ، فشا حدوی

آید.ستیسفر به یست می361- 2 (0/73− 0/375)𝑔 𝐶𝑙2

100𝑔 𝐻2𝑂× 2000𝑔 𝐻2𝑂 ×

1 𝑚𝑜𝑙 𝐶𝑙271 𝑔 𝐶𝑙2

×22/4𝐿

1 𝑚𝑜𝑙 𝐶𝑙2= 2/24𝐿

(0/375)𝑔 𝐶𝑙2100𝑔 𝐻2𝑂

× 2000𝑔 𝐻2𝑂 = 7/5𝑔 𝐶𝑙2

365- a) خوسمد سز جایی که غلظت بمشاری زیرس آب می -سز سست به چپ

یس ی به سیای بروی که غلظت کیاری یس ی.

b) چروکمده -ماو م

c) « یمد.می س عبو کوچکمای ، فقط مولکولترسوسنمیهغشای»

d) ترسوس غشای نمیه –بز گ –ما یون –آب –کوچک - یز

e) خملی یو –خالص

363- a) مای آب بر سثر فشا ، سز سیای که ناخالصی بمشار وقای مولکول

سفاد. سست به سیت آب خالص بروند، سسیز معکوس ستفاق می

B سسیز معکوس=Aسسیز طبمعی=

b) سسیز معکوس

c) سسیز معکوس خویبه خویی نمست. –سسیز ما به سسیز مربوط نمست.ی یاچه(ته نشمن یدن گل والی ی 3 3 -364

محلولِ یو طرف :غلظت مولی نای ست: آ( 4 -362

سیت سست: 0/2𝑚𝑜𝑙

2𝐿= 0/1𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟

سیت چپ: 20𝑔200

2𝐿= 0/15𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟

سست.تر ی ست : زیرس محلول سیت چپ غلمظب(

سست:ی سیت2CaBrمول 3/0کرینحلبای ست: پ(

0/2+ 0/3𝑚𝑜𝑙2𝐿

= 0/15𝑚𝑜𝑙𝑎𝑟

ی سیت سست، 2CaBrمول 9/0با سضافه کرین ی ست: ت(

یوی.میغلظت محلول سیت سست بمشار

ث( نای ست

366- a) AgNO3(aq)+NaCl(aq)→AgCl(s) + NaNO3(aq)

b) 3CaCl2+2Na3PO4(aq)→Ca3(PO4)2(s)+2NaCl(aq)

c) BaCl2(aq)+Na2SO4(aq)→BaSO4(s)+2NaCl(aq)

d) MgCl2(l) برقکافت→ Mg(l) + Cl2(g)

e) Na2S(s) → 2Na+(aq) + S2-(aq)

f) Al(NO3)3(s) → Al3+(aq) + 3NO3-(aq)

g) BaCl2(s) → Ba2+(aq) + 2Cl-(aq)

یحیرشت خس پ د ژنره ط ضرملاغ...

Documents