online submission 2 double-blinded review · 2018. 3. 9. ·...

วารสารวจยมหาวทยาลยเวสเทรน วทยาศาสตรและเทคโนโลย Western University Research Journal of Sciences and Technology

ปท 2 ฉบบท 2 เดอนพฤษภาคม – สงหาคม 2560 | Vol2, No.2 May - August 2017: ISSN 2065-4000

เจาของ : มหาวทยาลยเวสเทรน วตถประสงค :

1. เพอเผยแพรผลงานวจยและผลงานวชาการทมคณภาพของนกศกษาระดบบณฑตศกษา อาจารย และนกวจยทตองการเผยแพรผลงานวจยและผลงานวชาการ ทงภายในและภายนอก

2. เปนสอกลางในการน าเสนอความกาวหนาทางการวจยของนสต อาจารย นกวจย ตลอดจนผทรงคณวฒ และนกวชาการภายนอกไดสรางสรรค และเผยแพรผลงานวชาการ

3. เพอเปนการสงเสรมและพฒนางานวชาการของคณาจารยในมหาวทยาลยใหมความกาวหนา และน าไปสการเพมพนต าแหนงทางวชาการ ขอบเขตของวารสาร

1. วารสารวจยมหาวทยาลยเวสเทรน วทยาศาสตรและเทคโนโลย มงเนนเปนสอกลางในการสรางองคความร และเผยแพรบทความวชาการ และผลงานวจยทมคณภาพ และเปนประโยชนตอวงวชาการ ในสาขาตาง ๆ เชน วทยาศาสตร วศวกรรม เทคโนโลยสารสนเทศ เทคนคการแพทย สหวทยาการดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย และสาขาอนๆ ทเกยวของ เปนตน

2. เนอหาสวนใดสวนหนง หรอทงหมดของบทความวชาการ หรอบทความวจย ทสงมาขอตพมพ จะตองไมอยในระหวางการขอตพมพ หรอเคยไดรบการตพมพเผยแพรมากอนในวารสารอน ๆ ทงในประเทศ และตางประเทศ

3. การสงบทความวชาการ และบทความวจยนน สามารถสงโดยตรงไปทกองบรรณาธการวารสารผานระบบ online Submission ทเวปไซต บทความทง 2 ประเภท ซงบทความทสงมานนจะถกสงใหผทรงคณวฒในสาขาวชาทเกยวของ ท าการประเมนแบบ Double-Blinded Review กอนทจะพจารณาจดพมพในขนตอไป

4. การรบบทความของวารสารวจยมหาวทยาลยเวสเทรน วทยาศาสตรและเทคโนโลย จะเปนบทความทมงเนนสรางองคความร แนวคด ทฤษฏใหม ๆ ชวยขยายองคความรในแงมมตาง ๆ เพอใหผอานสามารถเขาใจ และน าไปประยกตใชในวงวชาการทกวาง และมประโยชนตอสงคมโดยรวม ทปรกษา รองศาสตราจารย ดร.จรศกด จยะจนทน อธการบด มหาวทยาลยเวสเทรน ดร.จรวรรณ มณแสง รองอธการบด มหาวทยาลยเวสเทรน บรรณาธการ รองศาสตราจารย ดร.จรพล จยะจนทน รองอธการบด มหาวทยาลยเวสเทรน



ผชวยบรรณาธการ รองศาสตราจารย ดร.กญญามน อนหวาง มหาวทยาลยเวสเทรน กองบรรณาธการ รองศาสตราจารย ดร.เดชา พวงดาวเรอง มหาวทยาลยเอเชยอาคเนย ผชวยศาสตราจารย ดร.วรพนธ ดวงทองสข มหาวทยาลยเอเชยอาคเนย ผชวยศาสตราจารย ดร.พเศษ ชยดเรก มหาวทยาลยนานาชาตแสตมฟอรด ผชวยศาสตราจารย ดร.วราสรร วสวรสวร มหาวทยาลยเวสเทรน ดร.โกวท สวรรณหงษ มหาวทยาลยเวสเทรน คณะกรรมการกลนกรองบทความ (PEER REVIEW COMMITTEE) ศาสตราจารยกตตคณ ทพ.วนย ศ.(พเศษ)ทพ.ไพรช

ศรจตร ธรวรางกล

มหาวทยาลยเวสเทรน มหาวทยาลยเวสเทรน

รองศาสตราจารย ดร.สธรรม นนทมงคลชย มหาวทยาลยมหดล รองศาสตราจารย ดร.เดชา พวงดาวเรอง มหาวทยาลยเอเชยอาคเนย รองศาสตราจารย ดร.สรย จนทะโมล มหาวทยาลยเวสเทรน ผชวยศาสตารจารยณฐฏ โอธนาทรพย มหาวทยาลยเอเชยอาคเนย ผชวยศาสตราจารย ดร.วรวฒ สมศกด มหาวทยาลยวลยลกษณ ผชวยศาสตราจารย ดร.วรพนธ ดวงทองสข มหาวทยาลยเอเชยอาคเนย ผชวยศาสตราจารย ดร.พเศษ ชยดเรก มหาวทยาลยนานาชาตแสตมฟอรด ดร.นพฐพนธ สนทเหลอ สถาบนเทคโนโลยสวรรณภม ดร.ปณณฑต บนขนทด มหาวทยาลยเวสเทรน คณะกรรมการบรหารวารสารวจยมหาวทยาลยเวสเทรน วทยาศาสตรและเทคโนโลย อาจารยวรรณพร พทธภมพทกษ อาจารยณฐนนท ทองทรพย นางสาวทศนย อนทรพย



บทบรรณาธการ

วารสารวจยมหาวทยาลยเวสเทรน วทยาศาสตรและเทคโนโลย ฉบบนเปนฉบบประจ าปท 2 ฉบบท 2ประจ าป 2560 เนอหาประกอบดวยบทความวจยและบทความวชาการ จ านวน 9 เรอง 1.ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอาย ต าบลไผทาโพ อ าเภอโพธประทบชาง จงหวดพจตร 2. ความชกของโรคเหาในนกเรยนชนเผากะเหรยง อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก3. การควบคมการยดหยนของแขนกล4. ผลของโปรแกรมการสรางเสรมแรงจงใจตอพฤตกรรมสขภาพของกลมเสยงโรคเบาหวาน 5. การลดระดบการปนเปอนสารพษทสรางจากเชอราในวตถดบอาหารสตว6. ผลของออกซาเลตในชาตอกระบวนการเกดผลกแคลเซยมออกซาเลตและโรคนวในไต 7. การพฒนาโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการดานการวจย เพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 8. คณภาพการจดบรการดานความปลอดภยของโรงเรยนสนตครวทยาคม อ าเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย 9. การประเมนความเสยงตอสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส จากการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยมในรานซอมขนาดเลก เขตเทศบาล นครหาดใหญ จงหวดสงขลา ซงเนอหาของบทความนาสนใจส าหรบนกวชาการ และผสนใจทวไปทสามารถน าไปประยกตใชตามบรบท

กองบรรณาธการวารสารวจยมหาวทยาลยเวสเทรน วทยาศาสตรและเทคโนโลย หวงเปนอยางยงวาวารสารฉบบนจะเปนประโยชนส าหรบผอานทกทาน และขอขอบคณผทรงคณวฒทกทานทรวมให ขอคด และพฒนาบทความจนเปนฉบบสมบรณเพอเผยแพรในวารสารฉบบน

รองศาสตราจารย ดร.จรพล จยะจนทน บรรณาธการ



สารบญ บทความวจย/บทความวชาการ หนา

ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอาย ต าบลไผทาโพ อ าเภอโพธประทบชาง จงหวดพจตร Factors Associated with Self-care Behaviors of elderly in Phaithapho Sub-district, Phopratharpchang District, Phichit Province.

กมล วเศษงามปกรณ และวชร ศรทอง

1

ความชกของโรคเหาในนกเรยนชนเผากะเหรยง อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก Prevalence of Pediculus capitis among Karen hilltribe students in Thasongyang district, Tak province

กญญาภค นนทชย, ขวญสมาณา พณราช และ นฐพล จ าปาเทศ

10

การควบคมการยดหยนของแขนกล Flexible Control of Mechanical Arm

กตตศกด ฤาแรง

18

ผลของโปรแกรมการสรางเสรมแรงจงใจตอพฤตกรรมสขภาพของกลมเสยงโรคเบาหวาน THE EFFECT OF MOTIVATION PROGRAM ON HEALTH BEHAVIORS AMONG RISK GROUP DIABETES MELLITUS

จรยาภรณ พลอยแกว และพฒนา ค าสอน

27

การลดระดบการปนเปอนสารพษทสรางจากเชอราในวตถดบอาหารสตว Reduction of Multi-mycotoxins Contaminated in Feedstuffs

จฑามาศ ประภาพรรณพงศ

36

ผลของออกซาเลตในชาตอกระบวนการเกดผลกแคลเซยมออกซาเลตและโรคนวในไต Effect of Oxalate in Tea to Calcium Oxalate Crystal Formation and Mechanism of Kidney Stone Disease.

ปยฉตร รปงาม และ ถรวฒน วรรณตง

44

การพฒนาโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการดานการวจย เพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 The Development of the Information Program for the Academic Affairs Administration on Educational Quality Development Research of the School under the Secondary Education Service Area Office 16

ไวรญ พยงเกยรตคณ และปรชา วหคโต

51



สารบญ บทความวจย หนา

คณภาพการจดบรการดานความปลอดภยของโรงเรยนสนตครวทยาคม อ าเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย Quality of Safety Services at Santikiri Witthayakhom School in Mae Fha Luang District, Chiang Rai Province

สเวช พมน าเยน, สาวตร จงจตกลาง, ชตมา อะโสต, สนทร สรตน, สมบรณ ใจประการ และวรฏฐยา ทวสข

61

การประเมนความเสยงตอสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส จากการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยมในรานซอมขนาดเลก เขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา Health risk assessment of electric appliance repairers from exposure lead, cadmium and chromium at small repair shops: a case study in Hat Yai City Municipality, Songkhla Province, Southern Thailand

อรอนงค คงสวสด, ปรชญะพนธ เพชรชวย และดษฎ หมนหอ

69



ปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอาย ต าบลไผทาโพ อ าเภอโพธประทบชาง จงหวดพจตร

Factors Associated with Self-care Behaviors of elderly in Phaithapho Sub-district, Phopratharpchang District, Phichit Province.

กมล วเศษงามปกรณ1 วชร ศรทอง2

บทคดยอ การวจยเชงพรรณาครงนมวตถประสงคเพอศกษาพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองและ ปจจยทมผลตอพฤตกรรม

การด แลสขภาพตนเองของผส งอาย ต าบลไผท าโพ อ าเภอโพธประทบชาง จงหวดพ จตร ป 2559 จ านวน 200 คน เกบขอมล โดยใชแบบสอบถามทมระดบความเชอมน 0.77 วเคราะหขอมลโดยใชคาสถตรอยละ คาเฉลย คาสงสด คาต าสด สวนเบยงเบนมาตรฐาน และคาสหสมพนธ Mann-Whitney U Test และ Kruskal-Wallis Test ผลการศกษาพบวาผสงอายสวนใหญมพฤตกรรมการดแลตนเองโดยรวมในระดบเหมาะสมปานกลาง (คา เฉลย 3.56 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 1.26) และพบวาปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอาย อยางมนยส าคญทางสถต ท ระดบ 0.05 ไดแก 1) การศกษา 2) สถานภาพสมรส 3) การมผ ร วมอาศ ย 4) การเปนสมาชกชมรมผส งอาย 5) การเข ารวมกจกรรมของชมรมผส งอาย 6) ความพอเพ ยงของราย ได 7) ความเชอเกยวกบการดแลสขภาพตนเอง และ 8) แรงสนบสนนจากครอบครว บคลากรสาธารณสขและชมชน

ค าส าคญ : ผสงอาย, พฤตกรรมสขภาพ, การดแลตนเอง

Abstract The purposes of this descriptive research were to study 1) Self-care Behaviors of the elderly and

2) determine factors relating to self-care behaviors of the elderly living in Phaithapho Sub-district, Phopratharpchang District, Phichit Province. Two Hundred elderly people were purposely selected from Phaithapho Sub-district. The instrument used for data collection was an interview from Data were analyzed with Descriptive Statistics, frequency, percentage, standard deviation, Mann-Whitney U Test and Kruskal-Wallis Test. The results showed that self-care behaviors of the elderly were mostly at the moderate level.and the factors Associated with Self-care Behaviors of elderly were found1) education 2) marriage status 3) the co-housing 4) membership of elderly Club 5) activity with elderly Club 6) adequacy of income 7) belief of self-care behaviors 8) social support of family, health academic and community.

Keywords : Elderly, Self-care behavior, Health behavior

บทน า ประเทศในเขตภมภาคอาเซยนตางกตองเผชญกบปญหาจ านวนผสงอายทเพมมากขนเชนเดยวกน

นอกจากความกาวหนาทางดานการแพทย และความทนสมยของเทคโนโลยดานสขภาพ ท าใหปญหาการเจบปวย ของผสงอายลดลงและรกษาโรคไดอยางมประสทธภาพมากขน สงผลใหผสงอายมสขภาพทด และมชวตอยไดยาวนานขน

1 หลกสตรสาธารณสขศาสตรบณฑต คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร 2 อาจารยประจ าสาขาวชาอนามยชมชน คณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

1



ซงท าใหฐานประชากรของแตละประเทศแตกตางกน โดยสดสวนผสงอายในเขตภมภาคอาเซยนโดยรวมในป พ.ศ. 2558 อยทรอยละ 10.9 และคาดการณวาภายในป พ.ศ. 2593 มแนวโนมเพมเปนรอยละ 29.4 ซงเปนสงคมผสงอายโดยสมบรณ (ศศวมล, วรณศร และปวณวฒน., 2556)

จากผลส ารวจของส านกงานสถตแหงชาต 4 ครงทผานมา พบวา ประเทศไทยมจ านวน และสดสวนของผสงอายเพมขนอยางรวดเรว และตอเนอง โดยในป พ.ศ. 2557 มสดสวนผสงอายเปนรอยละ 14.9 และ มแนวโนมเพมเปนรอยละ 16.0 ในป พ.ศ. 2562 (รายงานเบองตนการส ารวจประชากรสงอายในประเทศไทย, 2557) ซงจะเหนไดชดวา ผสงอายเพมขนในอตราทรวดเรวสงผลตอระดบประเทศ และในระดบครอบครวในการดแลปญหาดานสขภาพ ภาวะการณพงพงทสงขนของผสงอาย และจากรายงานการส ารวจสขภาวะผสงอายไทย ป 2556 พบวา ปญหาดานสขภาพทผสงอายปวยมากทสด คอ โรคความดนโลหตสง รอยละ 41.4 ฟนทใชงานนอยกวา 20 ซ รอยละ 37.4 โรคเบาหวาน รอยละ 18.2 ภาวะซมเศรา รอยละ 13.41 การหกลม รอยละ 11.6 และ ยงพบวาสดสวนของผสงอายหญงหกลมสงกวาผสงอายชาย มปญหาโรคขอเขาเสอม รอยละ 8.6 และผสงอายเปนผปวยตดเตยง รอยละ 1.1 ซงปญหาดงกลาวสงผลตอการด ารงชวตประจ าวนของผสงอายมประสทธภาพนอยลง ซงปญหาสขภาพของผสงอายไทยดงกลาวเนองมาจากสาเหตหลายปจจยดวยกน ซงสอดคลองกบงานวจยของ สขเกษม รวมสข (2553 ), ภรณ ตงสรตน,วมลฤด พงษหรญญ (2556), พนธตรา สงหเขยว (2558) ขวญดาว กล ารตน และคณะ (2556) และ วชพลประสทธ กอนแกว (2557) พบวา ปจจยทมผลตอปญหาสขภาพของคนไทย ไดแก การรบรภาวะสขภาพการเขารวมกจกรรมของชมชน แรงสนบสนนทางสงคมจากบคลากรสาธารณสข การเปนสมาชกชมรมผสง อาย เพศ ระดบการศกษา ภาวะการณมโรคประจ าตว การรบรขาวสารสขภาพ และระดบความรเกยวกบสขภาพ

ขอมลประชากรจงหวดพจตรป 2557 พบวา มประชากรผสงอายจ านวน 85,823 คน คดเปนรอยละ 17.84 ของประชากรทงหมดและจากการประเมนความสามารถในการประกอบกจวตรประจ าวนผสงอายจ านวน 55,362 คน พบวา สามารถในการประกอบกจวตรประจ าวนคดเปนรอยละ 64.51 และพบวา เปนกลมตดสงคม รอยละ 91.70 กลม กลมตดบาน รอยละ 4.43 และกลมตดเตยง รอยละ 1.01 ส าหรบอ าเภอโพธประทบชาง จงหวดพจตร มประชากรผสงอายจ านวน 6,669 คน สามารถในการประกอบกจวตรประจ าวนได จ านวน 5,890 คน คดเปนรอยละ 88.32 และพบวา เปนกลมตดสงคม รอยละ 94.35 กลมตดบานรอยละ 4.36 และกลมตดเตยงรอยละ 1.29 จากการวเคราะหสถานการณ และสภาพปญหาของต าบลไผทาโพ อ าเภอโพธประทบชาง จงหวดพจตร พบวา มผสงอายตดเตยง 11 คน ตดบาน 60 คน ตดสงคม 896 คน และปญหาสขภาพของผสงอายต าบลไผทาโพ ทพบมากทสดคอ ความดนโลหตสง โรคเบาหวาน และโรคไขมนในเลอดสง ตองเขารบการรกษาท าใหตองสญเสยคาใชจายในการรกษา และจากการคดกรองโรคเรอรงในผสงอายพบวา มคนเพมมากขนทกป ซงจากการคดกรองโรคพบวา กลมผสงอายทเสยงจะเปนโรคเบาหวานรอยละ 22.39 และเสยงทจะเปนโรคความดนโลหตสง 60.76 (รายงานประจ าป 2558 ของ รพ.สต. ไผทาโพ)

จากขอมลสถานการณปญหาสขภาพของผสงอายในพนทพบวา สวนใหญเปนโรคเรอรง คอ โรคความดนโลหตสง โรคเบาหวานและโรคไขมนในเลอดสง ซงโรคทกลาวมาเกดจากพฤตกรรมสขภาพสวนบคคล ในการด าเนนชวตประจ า การปฏบตตว และปญหาเหลานมแนวโนมจะเพมมากขน ซงสงผลใหคณภาพชวตของผสงอายแยลงไปจากเดม ผวจยจงมความสนใจทศกษาปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอายต าบลไผทาโพ อ าเภอโพธประทบชาง จงหวดพจตรเพอเปนขอมลในการน าไปใชเปนแนวทางในการสงเสรมสขภาพผสงอาย

2



วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอาย 2. เพอศกษาปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอาย

ขอบเขตของงานวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงพรรณนา (Descriptive research) ทศกษาปจจยทสงผลตอพฤตกรรมการดแล

สขภาพตนเองของผสงอาย ในต าบลไผทาโพ อ าเภอโพธประทบชาง จงหวดพจตร โดยศกษาผสงอายในกลมตดบาน และตดสงคม ซงมจ านวนผสงอายทงหมด 952 คน และขนาดกลมตวอยางทงหมด 181 คน

วรรณกรรมการวจยทเกยวของ จากการทบทวนวรรณกรรมมทฤษฎและงานวจยทเกยวของดงตอไปน

ภาวะสขภาพ คอ การมสขภาพทด ไม ใชแตรางกายเทานนท แขงแรง แตรวมท งจตใจและสงคม นนคอการมรางกายทสมบรณ มจตใจทแจมใส ท าตามบทบาทหนาทความรบผดชอบของตนเองและการมความ สมพนธทดทงกบครอบครวและผอน (Orem, 1991:51-52; Orem,2001:74; Pender, 2011: 22) ซงสอดคลองกบทฤษฎใหม ดานสขภาพทกลาววา ค าวาสขภาพทดคอการมดลยภาพทงรางกาย จตใจ สงคมและสงแวดลอม โดยรจกทจะเรยนรในเรองของการดแลสขภาพ หาทางเลอกอนในการรกษาไมใชพงพาแตเทคโนโลย (ประเวศ วะส, 2547: 1-18)

จากการทบทวนแนวคด ทฤษฎและงานวจยทเกยวของ ยงพบวามปจจยอนทมความส าพนธกบภาวะสขภาพไดแก คณลกษณะสวนบคคล การสนบสนนทางสงคมและการดแลสขภาพ

คณลกษณะสวนบคคลคณลกษณะสวนบคคลทมความส าคญตอภาวะสขภาพของผสงอายประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษาสถานภาพการสมรส รายได เขตทอยอาศยและจ านวนบตรซงสามารถสรปไดดงรายละเอยดตอไปน

เพศ เปนปจจยทบงบอกถงความแตกตางทางสรระของบคคล (วรศา จนทรงสกล , 2553: 16) ผสงอายทเปนเพศชาย จะมสขภาพทดกวาผสงอายเพศหญงทสวนใหญมกจะท างาน หรอเปนแมบานมากกวาทจะท ากจกรรมนอกบาน เชน การเลนกฬาและการท ากจกรรมสนทนาการ (Verberg: 1985, 164-165)

อาย พบวาผสงอายยงอายมากขนจะเกดภาวะเสยงตอปญหาสขภาพกายและสขภาพจตตามการเปลยนแปลงของอายทมากขน (วชาญ ชรตนและคณะ, 2555: 96;นวลจนทร เครอวานชกจ และคณะ, 2555: 123)

ระดบการศกษา การศกษาเปนการจดประสบการณใหแกชวต ชวยเพมพนความร ความเขาใจเกยวกบโลกและชวตในทกดานใหกบบคคลท าใหสามารถด ารงชวตในสงคมไดอยางเหมาะสมและมคณภาพ (เรวด สวรรณนพเกา และรศรนทร เกรย, 2554: 48)

สถานภาพการสมรส เปนการแสดงออกถงลกษณะความสมพนธทงในดานสงคมและในดานจตใจระหวางบคคลและการมชวตค เมอคสมรสเจบปวยจะมคนดแลเอาใจใสซงแตกตางจากสถานภาพสมรสอนทอยอยางโดดเดยวทตองชวยเหลอตนเองทงในยามปกตและยามเจบปวย(ขวญดาว กล ารตนและคณะ, 2556: 97)

ผดแลภายในครอบครว ในสงคมไทย ครอบครวเปนผดแลหลกใหกบผสงอาย แตเนองจากโครงสรางประชากรทเปลยนแปลง คอผสงอายมจ านวนเพมมากขน ขณะทวยแรงงานและวยเดกลดลงอยางตอเนอง ครอบครวมขนาดเลกลง บตรหลานยายไปท างานตางถน ประกอบกบความตองการผดแลผสงอายทบาน

3



มแนวโนมเพมสงขน สภาวการณเจบปวยและทพพลภาพมแนวโนมเพมขน ปจจยดงกลาวสงผลใหผดแลทเปนบตร หรอสมาชกในครอบครวอาจไมเพยงพอตอความตองการการดแลทเพมขน (มลนธสถาบนวจยและพฒนาผสงอาย, 2554: 63) ซงสงผลตอภาวะสขภาพของผสงอายอยางหลกเลยงไมได

การสนบสนนทางสงคม คอ การทบคคลไดรบการชวยเหลอในดานตางๆ ทมความจ าเปนตอการดแลสขภาพของตนเอง อกทงการสนบสนนทางสงคมทจะกอใหเกดผลดขนอยกบบคคลผใหการสนบสนน ความตอเนอง

ประเภทและความจ าเปนรวมทงสถานการณของ ผทตองการการสนบสนนเปนสeคญ (Cobb, 1976: 300;Thoits, 1982: 148; Hubbard and Other, 1984: 267;Shumaker and Brownell,1984: 13; Cohen and Syme, 1985: 3-4, 10 และ Baker, 2007: 3) ประเภทของการสนบสนนทางสงคม ไดแก การสนบสนนดานการใหสงของ เปนการสนบสนนทเปนรปธรรม ทชวยใหบคคลกาวผานสถานการณของความขาดแคลน ไมวาจะเปนเงนทรพยสน เครองใชอปโภคบรโภค การสนบสนนดานอารมณซงคอการใหการยอมรบ ไววางใจ การเอาใจใส การสนองความตองการในการตดตอสอสารและการมปฏสมพนธกบผอน (Scheafer and other, 1981: 385-386; Cohen and Wills,1985: 313-314; Pender, 1996: 257 และ Baker, 2007: 3) นอกจากทผสงอายจะเปนผรบการสนบสนนแลว ผสงอายยงมบทบาทในการใหการสนบสนนในครอบครวเพอนบานและชมชน โดยเฉพาะในครอบครวไดแก การใหค าปรกษา รบภาระงานในบาน การใหเงนทองและทรพยสนแกบตร (ศศพฒน ยอดเพชร, 2544: 70-73)

การดแลสขภาพ คอ การกระท าของบคคลทท ากจกรรมตางๆ เพอประโยชนแกสขภาพของตน WHO,1993: 19; Noris, 1974: 48; Orem, 1985: 140; Pender,1996: 98 และ Department of Health, 2005: 1)

ผลการวจย 1. พฤตกรรมสขภาพโดยรวมอยในระดบปานกลาง เมอวเคราะหเปนรายขอ พบวา พฤตกรรมสขภาพดมาก

คอการสงเกตความผดปกตทเกดขนกบรางกาย รองลงมาคอ รบประทานอาหารจ าพวกเนอสตว คอ เนอปลาเทานน และพฤตกรรมสขภาพแยสด คอรบประทานยาสมนไพรควบคกบยาแผนปจจบน จากการวเคราะหขอมลสวนบคคล ของผสงอายต าบลไผทาโพ อ าเภอโพธประทบจงหวดพจตรพบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนผหญง จ านวน 128 คน คดเปนรอยละ 64 อยในชวงอาย 60-69 ป คดเปนรอยละ45 การศกษาสงสดชนประถมศกษา จ านวน 156 คน คดเปนรอยละ78 มสถานภาพสมรสจ านวน120 คนคดเปนรอยละ60 ไมไดประกอบอาชพ จ านวน 130 คน คดเปนรอยละ65 รายไดอยในชวง 801-10,000 บาทจ านวน 112 คน คดเปนรอยละ56 รายไดมาจากตวเอง จ านวน 200 คน คดเปนรอยละ 74.6 ซงไมเพยงพอตอรายจาย จ านวน 113 คน คดเปนรอยละ 56.5 อาศยอยกบคสมรส จ านวน 120 คน คดเปนรอยละ33.7 มโรคประจ าตว จ านวน 133 คน คดเปนรอยละ 66.5ไมเปนสมาชกชมรมผสงอาย จ านวน 168 คน คดเปนรอยละ 84 และไมเคยเขารวมกจกรรมของชมรมผสงอาย จ านวน 172 คน คดเปนรอยละ 86

2. การวเคราะหขอมลปจจยน า 2.1 การวเคราะหขอมลความรเกยวกบการดแลสขภาพตนเอง พบวา ความรเกยวกบการดแลสขภาพ

ตนเองของผสงอายโดยรวมมความรสง เมอวเคราะหความรเกยวกบการดแลสขภาพตนเองเปนรายขอพบวาขอทม ความรสงสด คอการชวยงานบญทวดในวนส าคญทางศาสนา ท าใหผสงอายรสกมคณคาในชวต หองน าของผสงอาย

4



ควรเปดไฟใหสวางเพยงพอ เพอปองกนการลนลม และขอทมความรต าสดคอผสงอายทมโรคประจ าตว ควรออกก าลงกายใหหนกกวาผสงอายทไมมโรคประจ าตว

2.2 การวเคราะหขอมลความเชอเกยวกบการดแลสขภาพตนเองพบวาความเชอเกยวกบการดแลสขภาพตนเองโดยรวมอยในระดบสง เมอวเคราะหความเชอเกยวกบการดแลสขภาพตนเองเปนรายขอพบวา ขอทมความเชอสงสด คอการดโทรทศน ฟงเพลง การปลกตนไม เลยงสตวท าใหรสกเพลดเพลน จตใจแจมใสชวยลดการเกดโรคตาง ๆ ได และการนอนหลบอยางนอยวนละ 6-8 ชวโมง ท าใหรางกาย สดชนและแขงแรง สวนขอทความเชอต าสด คอเมอเจบปวยเลกนอย สามารถใชยาเดมทเกบไว มารกษาอาการทเกดขนใหม

3. การวเคราะหขอมลปจจยเออ การวเคราะหขอมลความสามารถในการเขาถงแหลงทรพยากร พบวา ความสามารถในการเขาถง

แหลงทรพยากรโดยรวมอยในระดบสง เมอวเคราะหความความสามารถในการเขาถงแหลงทรพยากรเปนรายขอ พบวา ขอทสามารถเขาถงแหลงทรพยากรไดสงสด คอ สถานบรการสขภาพตงอยบรเวณใกลบานทาน สวนขอทสามารถเขาถงแหลงทรพยากรไดนอยสด คอมคาใชจายพอเพยงส าหรบไปสถานบรการสขภาพ

4. การวเคราะหขอมลปจจยเออเสรม การวเคราะหขอมลแรงสนบสนนจากบคคลภายในครอบครว แรงสนบสนนจากบคลากรสาธารณสข

แรงสนบสนนทางสงคม และจากชมชน โดยรวมพบวาอยในระดบสง โดยขอทแรงสนบสนนมากสดคอ แนะน าเกยวกบการดแลสขภาพตนเองสวนขอแรงสนบสนนนอยสด คอจดหาสงของทจ าเปนในการดแลสขภาพตนเอง

5. การวเคราะหขอมลพฤตกรรมสขภาพ พบวา พบวาพฤตกรรมสขภาพโดยรวมอยในระดบสง โดยขอทมพฤตกรรมสขภาพดสด คอการสงเกตความผดปกตท เกดขนกบรางกาย สวนขอพฤตกรรมแยสด คอรบประทานยาสมนไพรควบคกบยาแผนปจจบน

6. ผลการทดสอบสมมตฐานเพอเปรยบเทยบพฤตกรรมการดแลสขภาพ 6.1 ผสงอายทม เพศ อาย อาชพ รายได แหลงรายได โรคประจ าตว ความรเกยวกบการดแลสขภาพตนเอง

ความสามารถในการเขาถงแหลงทรพยากรแตกตางกน มพฤตกรรมการดสขภาพ โดยรวมไมแตกตางกน จงปฏเสธสมมตฐานการวจย

6.2 ผสงอายทมผรวมอาศย การเปนสมาชกชมรมผสงอาย การเขารวมกจกรรมของชมรมผสงอายการศกษา สถานภาพสมรส ความพอเพยงของรายได ความเชอเกยวกบการดแลสขภาพตนเอง และ แรงสนบสนน จากครอบครว บคลากรสาธารณสขและชมชน แตกตางกน มพฤตกรรมสขภาพโดยรวมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 จงยอมรบสมมตฐานการวจย

อภปรายผลการวจย จากผลการวจยพบวา ผสงอายทมการศกษาตางกน สถานภาพสมรส การมผรวมอาศย การเปนสมาชก

ชมรมผสงอาย การเขารวมกจกรรมของชมรมผสงอาย ความพอเพยงของรายได ความเชอเกยวกบการดแลสขภาพตนเอง และแรงสนบสนนจากครอบครว บคลากรสาธารณสขและชมชน มพฤตกรรมสขภาพโดยรวมแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

1) สอดคลองกบแนวคดพฤตกรรมการสงเสรมสขภาพของเพนเดอร (Pender: 1987) ทวา ปจจยทางประชากร (Demographic Factors) ไดแก ระดบการศกษา สถานภาพสมรส การมผรวมอาศย ความพอเพยงของรายได

5



ความเชอเก ยวกบการด แลส ขภาพตนเองป จจยเหล าน ม ผลตอการปฏบ ตพฤตกรรมส งเสรมสขภาพ โดยผานกระบวนการของปจจยความรการรบรภายในตว บคคล

2) ผลจากการเขารวมการเปนสมาชกชมรมผสงอาย และการเขารวมกจกรรมของชมรมผสงอาย มพฤตกรรมสขภาพทดแตกตางกน ทงน สอดคลองกบทฤษฎแรงจงใจในการปองกนโรคของโรเจอรส (Rogers, 1986) ซงเนนความส า คญรวมกนระหวางแบบแผนความเชอดานสขภาพและทฤษฎคาดหวงในความสามารถของตนเอง นนคอ การรวมเอาปจจยทท า ใหเกดการรบรในภาพรวมของบคคล ซงการรบรนจะเปนตวเชอมโยงทจะน า ไปสการเปลยนแปลงทศนคตและพฤตกรรมดานสขภาพ ซงเปนไปตามทฤษฎดแลสขภาพตนเองของ โอเรม (Orem,1985) ทกลาววา การดแลตนเองเปนพฤตกรรมทจงใจและมเปาหมาย (deliberate action และ goal oriented) การดแลตนเองทกระท าอยางตอเนองนน ผปฏบตจะตองมความรเกยวกบเปาหมายและสรางสขนสยในการปฏบต และเมอบคคลสรางนสยในการปฏบตไดบคคลจะกระท า ไดอยางตอเนองจนไมรสกเปนภาระอกตอไป ดงนน ผลการวจยจงพบวา ผสงอายสามารถปฏบตตนเพอควบคมพฤตกรรมสขภาพ นอกจากน ยงสอดคลองกบงานวจยของ เบญจมาศ, ดวงฤด, และ ทศพร (2555) ทไดศกษาผลของโปรแกรมสนบสนนการจดการตนเองตอพฤตกรรมการจดการตนเองและคาความดนโลหตของผสงอายทมโรคความดนโลหตสง ผลการวจยพบวา โปรแกรมสนบสนนการจดการตนเองส า หรบผสงอายโรคความดงโลหตสง สงผลใหผสงอายปรบเปลยนพฤตกรรมและควบคมคาความดนโลหตของตนใหลดลง อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

3) สอดคลองกบการศกษาของกรรนการ พฒนผดงวทยา (2542 : 81) ไดศกษาความเชออ านาจควบคมดานสขภาพและพฤตกรรมการดแลตนเองของผสงอาย พบวา ความเชออ านาจภายในตนดานสขภาพ มความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอาย และยงสอดคลองกบการศกษาของ ซแมน (อบล เลยววารณ. 2534 : 65 ; อางองจาก Seeman & Seeman. 1983:144-160) ผลวจยพบวา บคคลทมความเชออ านาจภายในตนเกยวกบสขภาพมากจะมพฤตกรรมการปองกนสขภาพโดยมการเขารวมกจกรรมตางๆ มากกวา มความรเกยวกบสขภาพมากกวา และมสถานภาพทางสขภาพดกวา กลาวคอ ไมเจบปวยสงกวาบคคลทมความเชออ านาจภายนอกตนเกยวกบสขภาพ ดงนน ผสงอายทมการรบรความสามารถของตนดานการดแลสขภาพตนเองสง เจตคตทดตอการดแลสขภาพตนเองสง และมความเชออ านาจภายในตนมาก กวาความเชออ านาจภายนอกตนยอมจะสงผลใหผสงอายมพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองมากและด าเนนชวตไดอยางมความสขดงนน ความเชออ านาจภายใน-ภายนอกตนเกยวกบการดแลสขภาพตนเอง เปนแรงจงใจทท าใหผสงอายปฏบตพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองทเหมาะสมมากขนเพอการด ารงไวซงสขภาพทด

4) สอดคลองกบการศกษาของวสนต ศลปสวรรณ (2544 : 115) ไดศกษาพบวา ผสงอายทไดการสนบสนนทางสงคมจากครอบครว เพอนบาน บคลากรทางการแพทยและสาธารณสข และการไดรบขอมลขาวสารทางดานการแพทยและสาธารณสขมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมสงเสรมสขภาพผสงอาย และสอดคลองกบการศกษาของอรชร โวทว (2548 :141) พบวา แรงสนบสนนทางสงคมจากบคลากรทางการแพทยและจากบคคล ในครอบครว สามารถรวมกนท านายพฤตกรรมสขภาพโดยรวมของผสงอาย ดงนน การสนบสนนดานการดแลสขภาพตนเองจากครอบครวและการสนบสนนดานการดแลสขภาพตนเองจากบคลากรทางการแพทยดงกลาวจงมความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอาย ทงนเพราะการสนบสนนทางสงคมทงสองดาน มสวนในการสงเสรมและใหก าลงใจ ท าใหผสงอายมพฤตกรรมการดแลสขภาพทดตามมาดวย

6



ขอเสนอแนะการวจย 1. บคลากรทางการแพทย รวมทงผทมบทบาท และหนาทเกยวกบการสงเสรมสขภาพผสงอาย ควรมการสงเสรม

ใหผสงอายมการรบรความสามารถของตนดานการดแลสขภาพตนเอง จะท าใหผสงอายมความมนใจในความสามารถของตนทจะแกไขปญหาในสถานการณทยงยาก มการปรบเปลยนพฤตกรรมทไมถกตอง รวมทงเจตคต ทดตอการดแลสขภาพตนเอง ซงจะท าใหผสงอายเหนความส าคญของการดแลสขภาพตนเองกอใหเกดความสนใจ เอาใจใสสขภาพของตน ใหความรวมมอในการรกษาและมการปฏบตตนทถกตองโดยเฉพาะอยางยงในรายทมโรคประจ าตว และสงเสรมความเชออ านาจภายในตนเกยวกบการดแลสขภาพตนเอง ซงเปนตวก าหนดใหบคคลประพฤตปฏบตตามสงทตนเชอ ความสามารถของตนทจะแกไขปญหาในสถานการณทยงยาก มการปรบเปลยนพฤตกรรม ทไมถกตอง และความเชออ านาจภายในตนเกยวกบการดแลสขภาพตนเอง เปนตวก าหนดใหบคคลประพฤตปฏบตตามสงทตนเชอ เชน การทผสงอายเชอวาตนจะมสขภาพสมบรณแขงแรงหรอไม เปนเพราะความสามารถ และการกระท าของตวผสงอายเอง ผสงอายกสามารถหลกเลยงโรคภยไขเจบไดจากการดแลสขภาพตนเองใหถกสขลกษณะ ซงจะชวยใหผสงอายเกดพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองทดสงผลใหผสงอายมชวตทยนยาวโดยปราศจากโรคภยและความไมสขสบายตาง ๆ

นอกจากนบคลากรทางการแพทยควรเตรยมความพรอมใหบคคลตงแตระยะวยผใหญตอนปลาย โดยการใหความรเกยวกบการเปลยนแปลงตามวยทงทางดานรางกาย ภาวะจตใจ อารมณและสงคม รวมทงใหขอมลขาวสารตาง ๆ เกยวกบเรอง โรคทพบบอยในผสงอาย การรกษา การสงเกตอาการ แนวทางการปฏบตตวทถกตอง โดยการใหขอมลในรปแบบการสอนเปนรายบคคล หรอรายกลมและใชสอทเขาใจงาย เชน โปสเตอร หรอแผนพบ เปนตน ทงนเพอใหผทจะเขาสวยสงอายมการปรบตว ปรบใจ สามารถทจะดแลสขภาพตนเองได

2. ในดานครอบครวนน การสนนสนนดานการดแลสขภาพตนเองจากครอบครวมความสมพนธทางบวกและสามารถท านายพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอายได ซงบคคลในครอบครวเปนบคคลทใกลชดกบผสงอายมากทสด บคคลในครอบครวตองตะหนกและใหความส าคญในการสงเสรมพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเอง ของผสงอายใหมากขน โดยเนนความส าคญของการมปฏสมพนธภายในครอบครวหรอการท ากจกรรมรวมกน จะท าใหสมาชกทกคนไดสงเกตและใสใจกนและกน พรอมกนนสมาชกในครอบครวควรรวมกนแสวงหาแหลงทจะสงเสรมพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองใหแกผสงอายดวย เพราะหากผสงอายมพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองทดแลวนนผสงอายกจะอยในสงคมไดเปนอยางมความสข

3. ในดานสงคม ซงจากผลการศกษาพบวา การสนบสนนดานการดแลสขภาพตนเองจากบคลากรทางการแพทยมความสมพนธกบพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอาย ดงนนบคลากรทางการแพทยควรเปนผประสานงานดานการสรางเสรมพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอายในทกๆ ดาน ทงในการประสานเรองการใหความร ขอมลขาวสารตาง ๆ และประสานในการจดกจกรรมสงเสรมสขภาพใหกบประชาชนในระดบตาง ๆ ดงน

- ชมชน ไดแก การประสานความรวมมอกบองคกรตางๆ ในชมชน เพอสนบสนนงบประมาณในการจดกจกรรมสงเสรมพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอาย

- ครอบครว ไดแก การประสานเพอสรางความตะหนกแกสมาชกในครอบครว ไดมสวนรวมในการสงเสรมพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอาย เพราะถาผสงอายมพฤตกรรมการดแลสขภาพทด จะท าใหผสงอายลดการเปนภาระเรองการดแลกจวตรประจ าวนตางๆ

7



- บคคล ไดแก การใหขอมลขาวสารเกยวกบการดแลสขภาพตนเองแกผสงอายเพอใหผสงอายเกดความเชอมนทจะปฏบตพฤตกรรมนน

4. หนวยงานภาครฐและภาคเอกชน รวมทงครอบครวควรสนบสนนและสงเสรมใหผสงอายไดเขารวมเปนสมาชกชมรมผสงอาย ซงในชมรมผสงอายจะมกจกรรมตาง ๆ ทจะสงเสรมผสงอายไดหลายดาน เชน สงเสรมใหผสงอายมเจตคตทดตอการดแลสขภาพตนเองจากการทไดเหนและพดคยกบเพอนวยเดยวกน การเปดโอกาสใหผสงอายไดถายทอดประสบการณสคนวยเดยวกนและคนรนหลงและยงเปนการใชเวลาวาง ใหกลายเปนเวลาทสนกสนาน ผอนคลายความเครยดได นอกจากนผสงอายยงไดรบทราบขอมลขาวสารดานสขภาพ ทจะน าไปสการปฏบตไดอยางชดเจน ไดแก การออกก าลงกาย การรบประทานอาหาร การตรวจคดกรองโรคและโอกาสเสยงตอการเกดโรคตาง ๆ รวมทงการตรวจสขภาพประจ าป เนองจากกจกรรมดงกลาวไดถกระบไวในกจกรรมของชมรมผสงอาย เพอใหผสงอายไดมพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองไดดยง ๆ ขนไป

ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป 1. ควรมการศกษาพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองเฉพาะกลม เชน ผสงอายทปวยดวยโรคเรอรงหรอ

กลมวยท างาน เพอทราบถงปญหาและหาแนวทางแกไข รวมทงจดแขง จดออนและอปสรรคตอการดแลสขภาพตนเองตอไป

2. ควรมการศกษาพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองเปรยบเทยบในกลมตวอยางทอยในเขตเมองกบผสงอายทอยในเขตชนบท

3. ควรมการศกษาตวแปรอนๆ ทคาดวาจะมผลตอพฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอาย เชน แรงจงใจภายใน ภาวะการเจบปวย การสญเสย ความคาดหวง ความวตกกงวล อตมโนทศน เปนตน

เอกสารอางอง ขวญดาว กล ารตนคร และคณะ. (2556 ).ปจจยเชงสาเหตของพฤตกรรมสขภาพของผสงอายในเขตภมภาค

ตะวนตกของประเทศไทย. วารสารมนษยศาสตรและสงคมศาสตร, 7(3), 93-104 . ชตมา วฒนศกดภบาล. (2551). พฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองตามเกณฑเมองไทยแขงแรงของสงอายในเขต

เทศบาลต าบลก าแพงเพชร อ าเภอรตภม จงหวดสงขลา.วทยานพนธ. มหาวทยาลยราชภฏสงขลา. ทศนย เกรกกลธร. (2536). การศกษาการสนบสนนทางสงคมและการปรบตวของผสงอายในเขตเทศบาล

เมองสระบร. วทยานพนธ วท.ม. (พยาบาลศาสตร). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. ธระชย พรหมคณและคณะ (2557). พฤตกรรมการดแลสขภาพตนเองของผสงอาย จงหวดศรสะเกษ.

วารสารวจยและพฒนาระบบสขภาพ. 7 (1),133-145 . นรนาท วทยโชตกตคณ. (2534). ความสามารถในการดแลตนเองและภาวะสขภาพของผสงอาย.วทยานพนธ

วท.ม. (สาธารณสขศาสตร). กรงเทพฯ: มหาวทยาลยมหดล. เนตรดาว จตโสภากล. (2557). ปจจยทมความสมพนธกบพฤตกรรมการสงเสรมสขภาพของผสงอายในชมชน

หมท 6 ต าบลบงศาล อ าเภอองครกษ จงหวดนครนายก.วารสารวชาการ มหาวทยาลยปทมธาน. 6 (3) , 171 -178 .

บญทพย ลขตพงษวทย. (2547). การดแลตนเองของผสงอาย กรณศกษา เขตเทศบาลเมองราชบร. กรงเทพฯ: วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนราชบร. ส านกปลดกระทรวงสาธารณสข.

8



ประภสสร กมสวรรณวงศ. (2546). จตลกษณะและการสนบสนนทางสงคมทเกยวของกบพฤตกรรมสขภาพกายและสขภาพจตของขาราชการสงอาย ในมหาวทยาลยขอนแกน.วทยานพนธ ศศ.ม. (จตวทยาการศกษา). ขอนแกน: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน.

พนธตรา สงหเขยว. (2558). พฤตกรรมสขภาพ การสนบสนนทางสงคมและความตองการบรการดานสขภาพของผสงอายในอ าเภอเมอง จงหวดพษณโลก. วทยานพนธ. มหาลยนเรศวร.

ภรณ ตงสรตน , วมลฤด พงษหรญญ. (2556). พฤตกรรมการดแลสขภาพของผสงอายในเขตเทศบาลต าบลบางเมองอ าเภอเมอง จงหวดสมทรปราการ. วารสารเผยแพรความรทางวชาการ. 20.

วสนต ศลปสวรรณ. (2544). ปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมสงเสรมสขภาพในผสงอายจงหวดก าแพงเพชร. วทยานพนธ สส.ม. (สาธารณสขศาสตร). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

วรยา สขวงศ. (2545). ความเชอดานสขภาพกบพฤตกรรมการดแลตนเองของผสงอาย ในชมรมผสงอาย กรงเทพมหานคร. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

Orem, D.E. (1980). Nursing Concepts of Practice. 2nd ed. New York :Mc Graw Hill Book. Pender. (1987). Health Promotion in Nursing Practice. 2nd ed. Norwalk : Appleton & Lange.

9


ปท 2 ฉบบท 2เดอนพฤษภาคม – สงหาคม 2560 | Vol2, No.2 May - August 2017: ISSN 2065-4000

ความชกของโรคเหาในนกเรยนชนเผากะเหรยง อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก

Prevalence of Pediculus capitis among Karen hilltribe students in Thasongyang district, Tak province

กญญาภค นนทชย1 ขวญสมาณา พณราช2 และ นฐพล จ าปาเทศ3

บทคดยอ การศกษาครงน เปนการศกษาเชงพรรณนาแบบภาคตดขวาง เพ อศกษาความชกของโรคเหาในนกเรยนชนเผากะเหรยง

ต าบลทาสองยาง อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก โดยมประชากรและกลมตวอยาง คอ นกเรยนชนเผากะเหรยงทอาศยอยในเขตพนทต าบลทาสองยาง อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก ท เขารวมกจกรรมวนเดกดอยแกมใสปท 2 ณ หมบานแมอมยะ ต าบลทาสองยาง อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก จ านวน 230 คน วเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนา ผลการศกษา พบวา ความชกของการเกดโรคเหาในนกเรยนชนเผากะเหรยง ต าบลทาสองยาง อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก รอยละ 58.7 โดยสวนใหญจะพบความชกในนกเรยนหญง (รอยละ 70.3) ผปกครองประกอบอาชพเกษตรกร (รอยละ 51.4) เคยมประวตเปนโรคเหามากอน (รอยละ 70.3) เคยมประวตการเกดโรคเหาของสมาชกภายในครอบครว (รอยละ 50.4) การใชหวรวมกน (รอยละ 46.8) การใชผาเชดตวรวมกน (รอยละ 55.4) การไวผมยาว (รอยละ 63.9) ลกษณะเสนผมหยกหรอผมหยกสก (รอยละ 80.0) อาการคนศรษะ (รอยละ 54.1) และ ความสะอาดของเสอผา (รอยละ 54.9) ซงเหนไดวาสวนใหญเกดจากสขนสย และพฤตกรรมสขภาพทปฏบตไมถกตอง ท าใหเสยงตอการเกดโรคเหา โดยการมสขนสยและพฤตกรรมสขภาพทถกตอง ตองอาศยผปกครอง คร รวมถงเจาหนาทสาธารณสขในการตรวจรกษาและใหสขศกษาทถกตองกจะสามารถปรบเปลยนสขนสย และพฤตกรรมสขภาพใหปลอดภยจากโรคเหาได

ค าส าคญ : โรคเหา, ความชก, ชนเผากะเหรยง

Abstract The present study is Cross - sectional Descriptive study. The aim of study was determine the

prevalence of Pediculosis capitis among Karen hilltribe students in ThasongyangSubdistrict, Thasongyang district, Tak province. 230 Karen hilltribe students who had list in house registration and residence in Thasongyang Subdistrict, Thasongyang District, Tak Province, and who participants in Children’s Day at Maeomya Village, Thasongyang Subdistrict, Thasongyang District, Tak Province. Descriptive Statistic used to analysed data. The results of this study showed that the prevalence of Pediculosis capitis. among Karen hilltribe this study showed that the prevalence of Pediculosis capitis. among Karen hilltribe students in Thasongyang Subdistrict, Thasongyang District, Tak province was 58.7%. Mostly, prevalence found in female students (70.3%), parent’s occupation were farmers (50.4%), history of infestation with Pediculosis capitis (70.3%), history of infestation with Pediculosis capitis in family member (50.4%), using share comb (46.8%), using share towel (55.4%), long hair (63.9%), curly hair style (80.0%), itching of a

1 อาจารย คณะสาธารณสขศาสตรและสงแวดลอม วทยาลยนอรทเทรน 2 อาจารย คณะสาธารณสขศาสตรและสงแวดลอม วทยาลยนอรทเทรน 3 อาจารย คณะสาธารณสขศาสตรและสงแวดลอม วทยาลยนอรทเทรน

10



head (54.1%), and clean of clothes (54.9%). It can be seen that most of them were to wrong habits and wrong health behaviors, that risk of infestation with Pediculosis capitis. Right habits and right health behaviors required the parents, teachers, and public health officers to treatment and provide health education for change habits and health behavior to safety with Pediculosis capitis.

Keywords : Pediculosis capitis, Prevalence, Karen hilltribe

บทน า โรคเหาถอวาเปนปญหาทางสาธารณสขทมผลกระทบตอสขภาพของนกเรยน โดยเฉพาะในกลมเดกอาย

6 – 12 ป โดยพบวา ผลกระทบทางดานจตใจ เกดจากการรงเกยจของบคคลรอบขาง เปนผลใหบคคลทเปนโรคเหารวมถงผปกครองเกดภาวะเครยด ผลกระทบทางดานเศรษฐกจ เนองจากตองเสยคาใชจายในการซอยาฆาเหา และเดกตองหยดเรยนจนกวาจะหาย ท าใหผปกครองตองดแลเดกอยางใกลชดจนท าใหสญเสยคาแรงในการท างาน และผลกระทบทางดานการศกษา ท าใหนกเรยนขาดสมาธในการเรยน และสญเสยบคลกภาพทด โดยสวนใหญคนทเปนโรคเหา จะมอาการคนศรษะอยางหนก ท าใหเกดการอกเสบและการตดเชอเรอรงของหนงศรษะ เนองจากตวเหาจะมน าลายทท าใหเกดการระคายเคองตอหนงศรษะ (บงอร กล าสวรรณ, 2555)

ส าหรบสถานการณของโรคเหา พบวา ในป พ.ศ. 2552 ทวปเอเชยมเดกนกเรยนเปนโรคเหารอยละ 15.1 (บงอร กล าสวรรณ, 2555) ส าหรบประเทศไทย พบวา นกเรยนในระดบชนประถมศกษาเปนโรคเหามากกวานกเรยนในระดบชนอน ๆ โดยสวนใหญจะพบในชมชนชนบทมากกวาชมชนเมอง และพบในเพศหญงมากกวาเพศชาย ในป พ.ศ. 2555 พบอตราความชกของโรคเหาในจงหวดกรงเทพมหานคร เทากบรอยละ 23.5 (Rassami & Soonwera, 2012) ในป พ.ศ. 2556 พบอตราความชกของโรคเหาในเดกพการของ จงหวดขอนแกน รอยละ 52.6 (โพชฌงค หรองบตรศร, ประเสรฐ สายเชอ, กฤษณตนนท นวพงษปวณ และ อาร เทเลอร, 2556) ในป พ.ศ 2559 พบอตราความชกของโรคเหาในจงหวดเชยงราย เทากบ รอยละ 15.1 (Ruankham, Winyangkul, & Bunchu, 2016) ซงจงหวดเชยงรายเปนจงหวดทมอาณาเขตตดตอกบประเทศเพอนบาน ซงมการอพยพเขาออกตลอดเวลา และมชาตพนธหลายชาตพนธ ท าใหพบอตราความชกของเกด โรคเหาในชาตพนธรอยละ 18.4 ซงสอดคลองกบการศกษาใน ป พ.ศ. 2560 พบอตราความชกของโรคเหาในกลมชนเผาสงถงรอยละ 31.6 (กลมอนามยเดกวยเรยน และเยาวชน ส านกสงเสรมสขภาพ, 2560) ซงจงหวดตาก เปนจงหวดหนงทมบรบทคลายกบจงหวดเชยงราย ไดแก การมอาณาเขตตดตอกบประเทศเพอนบาน การมภมประเทศเปนภเขาสง และมความหลากหลายของชาตพนธ

ขอมลจากการส ารวจขอมลเบองตนของโรคเหา ป พ.ศ. 2560 ต าบลทาสองยาง อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก พบวา นกเรยนมไขเหา รอยละ 41.3 และพบตวเหา รอยละ 13.0 ดงนน ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาหาความชกของการเกดโรคเหาในนกเรยนชนเผากะเหรยง ต าบลทาสองยาง อ าเภอทาสอยาง จงหวดตาก เพอเปนแนวทางในการสงเสรมใหนกเรยนเกดตระหนกตอสขบญญต 10 ประการ และปฏบตตามค าแนะน าในการปองกนโรคเหาได

วตถประสงคการวจย เพอศกษาความชกของโรคเหาในนกเรยนชนเผากะเหรยง ต าบลทาสองยาง อ าเภอทาสองยาง

จงหวดตาก

11



วรรณกรรมทเกยวของ เหาเป นปรส ตท อาศ ยอย บนร างกายของมน ษย และส ตว ม เพ ยงสป ช ส Pediculus spp. 3 ชน ด

ทสามารถแพรกระจายจากคนหนงไปสคนหนงไดโดยการอยใกลชดกน โรคเหามอาการหลก คอ อาการคนจนบางครง ท าใหศรษะเปนแผลจนเกดการตดเชอได (อภชาต วทยตะ และ แสงชย นทวรนารถ, 2555)

สาเหตของการเกดโรคเหา (อภชาต วทยตะ และ แสงชย นทวรนารถ, 2555) การตดเหาทศรษะ เกดจากการอาศยอยรวมกนอยางใกลชด ตลอดจนการใชสงของรวมกน ไดแก หว

หมวก ทมดผม ผาเชดตว รวมถงทเปาผม การตดเหาบนล าตว เกดจากการอาศยอยรวมกนอยางใกลชด ไดแก การไมอาบ น า ไมไดซกเสอผา ใสเสอผาชดเดม เชน การเดนทางบนรถบส หรอรถไฟเปนระยะทางยาวนานหลายๆวน การอยในคายกกกน คายผอพยพ ในคก เปนตน การตดเหาทอวยวะเพศ เกดจากการมเพศสมพนธ ส าหรบเดกกสามารถพบได โดยเกดจากพอแมมเหาทอวยวะเพศ และนอนรวมกนกบเดก ท าใหเดกตดเหา จากพอแมได หรอในสภาวะทเดกถกขมขนกระท าช าเรา

งานวจยทเกยวของ นศาชล อนสย, นภาพร สมประสงค, เกศณ หาญจงสทธ และ แกวใจ มาลลย (2559) ไดศกษาระบาดวทยา

ของโรคเหาในนกเรยนชนประถมศกษา อ าเภอวารนช าราบ จงหวดอบลราชธาน จ านวน 178 คน พบอตราความชกของการเกดโรคเหาในนกเรยนชนประถมศกษา รอยละ 37.0

โพชฌงค หรองบตรศร และคณะ (2556) ไดศกษาความชกของโรคเหาในเดกหญงพการทโรงเรยนเดกพการ จงหวดขอนแกน จ านวน 38 คน พบอตราความชกของการเกดโรคเหาในเดกหญงพการ รอยละ 52.6 นอกจากน พบวา เดกหญงพการสวนใหญเคยมอาการคนหนงศรษะในรอบหนงเดอนทผานมา รอยละ 76.3 นพนธ ธญญวานช และคณะ (2552) ไดศกษาอตราความชกของโรคเหาในนกเรยน ต าบลตะนาวศร อ าเภอสวนผง จงหวดราชบร จ านวน 807 ราย พบอตราความชกของการเกดโรคเหาในนกเรยน รอยละ 86.12

Ruankham et al. (2016) ไดศกษาความชกและปจจยของการเกดโรคเหาในนกเรยนเขตพนทภาคเหนอ ประเทศไทย พบอตราความชกของการเกดโรคเหาในนกเรยน รอยละ 15.1 และไมพบการเกดโรค ในนกเรยนชาย

วธด าเนนการวจย การศกษาน เปนการศกษาเชงพรรณนาแบบภาคตดขวาง (Descriptive Cross-sectional Study)

เพอศกษาความชกของโรคเหาในนกเรยนชนเผากะเหรยง ต าบลทาสองยาง อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก กลมประชากร

นกเรยนชนเผากะเหรยงทอาศยอยในเขตพนทต าบลทาสองยาง อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก ทมารวมกจกรรมวนเดกดอยแกมใสปท 2 ณ หมบานแมอมยะ ต าบลทาสองยาง อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก จ านวน 230 ราย

12

http://haamor.com/th/%E0%B9%84%E0%B8%9D-%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%99-%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0-%E0%B8%9D%E0%B9%89%E0%B8%B2-%E0%B8%AA%E0%B8%B4%E0%B8%A7/

http://haamor.com/th/%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%84-%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3-%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B0

http://haamor.com/th/%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%84-%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3-%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B0

http://haamor.com/th/%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%A5%E0%B8%A7/

http://haamor.com/th/%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%A5%E0%B8%A5%E0%B9%8C-%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%A2%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD-%E0%B8%AD%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%B0

http://haamor.com/th/%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%81

http://haamor.com/th/%E0%B9%80%E0%B8%AB%E0%B8%B2-%E0%B9%82%E0%B8%A5%E0%B8%99

http://haamor.com/th/%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%A5%E0%B8%A5%E0%B9%8C-%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B8%B7%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%A2%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD-%E0%B8%AD%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%A2%E0%B8%A7%E0%B8%B0





เกณฑคดเขา เปนนกเรยนชนเผากะเหรยงทก าลงศกษาอยในระดบชนอนบาล ถงระดบประถมศกษาของโรงเรยน

ในเขตพนทต าบลทาสองยาง อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก มเลขบตรประจ าตวประชาชน 13 หลก สามารถเขาใจ และสอสารภาษาไทยหรอภาษากะเหรยงได และใหความรวมมอในการตอบแบบสมภาษณ

เกณฑคดออก ไมยนยอมเขารวมการวจย

เครองมอทใชในการวจย แบบสมภาษณ ซงประกอบดวย 3 สวน ไดแก สวนท 1 ขอมลทวไป สวนท 2 ขอมลเกยวกบประวตการเกดโรคเหา

และ สวนท 3 การตรวจสขภาพอนามยสวนบคคล โดยผวจยน าแบบสมภาษณทสรางขนใหผเชยวชาญจ านวน 3 ทาน เปนผพจารณาความตรงและความถกตองของเนอหา

การเกบรวบรวมขอมล นกศกษาทเปนผชวยผวจยท าการแนะน าตวตอกลมตวอยาง โดยชแจงวตถประสงค แจงพทกษสทธ

ใหกลมตวอยางไดรบทราบ เปดโอกาสใหถามค าถามได ใชแบบสมภาษณในการสมภาษณกลม และใชระยะเวลา ในการสมภาษณประมาณ 10 นาทตอคน

การวเคราะหขอมล ในการศกษานไดใชโปรแกรมส าเรจรป STATA vers ion 10.0 ขอมลแจงนบน าเสนอดวยคาความถ รอยละ กรณขอมลตอเนอง น าเสนอดวยคาเฉลยและ

สวนเบยงเบนมาตรฐาน และอตราความชก น าเสนอดวยคาความถ รอยละ

ผลการศกษา 1. ขอมลทวไป

กลมตวอยางจ านวน 230 คน สวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 55.6 มอายเฉลย 8.58 ± 2.16 ป สวนใหญเปนนกเรยนในระดบชนประถมศกษา รอยละ 87.0 มจ านวนสมาชกในครอบครวเฉลย 5.06 ± 2.43 คน อาศยอยกบพอและแม รอยละ 46.1 และสวนใหญผปกครองประกอบอาชพเกษตรกร รอยละ 80.4

2. ความชกและลกษณะของการเกดโรคเหา จากกลมตวอยางทงหมด จ านวน 230 คน พบวา นกเรยนชนเผากะเหรยงเปนโรคเหา 95 คน

(รอยละ 41.3) และไมเปนโรคเหา 135 คน (รอยละ 58.7) (ตารางท 1) และอตราความชกของการเกดโรคเหาจ าแนกตามลกษะการเกดโรค (ตารางท 2, 3, 4 และ 5)

ตารางท 1 ความชกของการเกดโรคเหาในนกเรยนชนเผากะเหรยง

การเกดโรคเหา จ านวน รอยละ เกดโรค 95 41.3 ไมเกดโรค 135 58.7

13



ตารางท 2 ความชกของการเกดโรคเหากบขอมลทวไป

ขอมลสวนบคคล ทงหมด (คน, n=230)

การเกดโรคเหา (คน, n=95)

ความชก (รอยละ)

เพศ - ชาย 102 5 4.9 - หญง 128 90 70.3 อาชพของผปกครอง - ไมไดประกอบอาชพ/แมบาน 30 0 0.0 - เกษตรกร 185 95 51.4 - รบจาง 13 0 0.0 - คร 2 0 0.0

ตารางท 3 ความชกของการเกดโรคเหากบขอมลเกยวกบประวตการเกดเหา

ขอมลเกยวกบสขภาพ ทงหมด (คน, n=230)



ประวตการเกดเหากอนหนาน - ไมเคย 112 12 10.7 - เคย 118 83 70.3 ประวตการเกดเหาของสมาชกภายในครอบครว - ไมเคย 109 34 31.2 - เคย 121 61 50.4

ตารางท 4 ความชกกบการเกดโรคเหากบการใชสงของรวมกน

ขอมลสวนบคคล ทงหมด (คน, n=230)



หว - ไมใชรวมกน 106 37 34.9 - ใชรวมกน 124 58 46.8 ผาเชดตว - ไมใชรวมกน 156 54 34.6 - ใชรวมกน 74 41 55.4

14



ตารางท 5 ความชกกบการเกดโรคกบผลการตรวจสขภาพสวนบคคล

ขอมลเกยวกบสขภาพ ทงหมด (คน, n=230)



ระดบความยาวของผม - ระดบสน 144 40 27.8 - ระดบยาว 86 55 63.9 ลกษณะเสนผม - ผมตรง 205 75 36.6 - ผมหยกสก/ผมหยก 25 20 80.0 อาการคนศรษะ - ไมม 108 29 26.9 - ม 122 66 54.1 ความสะอาดของเสอผา - สะอาด 51 28 54.9 - ไมสะอาด 179 67 37.4

สรปและอภปรายผล

การศกษาความชกของการเกดโรคเหาในนกเรยนชนเผากะเหรยง ต าบลทาสองยาง อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก พบอตราความชกของโรคเหาเทากบ รอยละ 41.3 โดยสวนใหญความชกของโรคเหาจะพบมากทสดในนกเรยนหญง รอยละ 70.3 และไมพบในนกเรยนชาย เชนเดยวกบการศกษาของ นศาชล อนสย และคณะ (2559) พบวา นกเรยนหญงเปนโรคเหา รอยละ 100.0 ซงสอดคลองกบการศกษาของ Rassami et al. (2012) พบวา นกเรยนหญงเปนโรคเหา รอยละ 46.9 และคลายคลงกบการศกษาของ Ruankham et al. (2016) พบวา นกเรยนหญงเปนโรคเหา รอยละ 32.6 เหตผลดงกลาวเกดจากความแตกตางระหวางนกเรยนหญง และนกเรยนชาย เพราะนกเรยนชายทศกษาอยในระดบอนบาลถงระดบระดบประถมศกษาตองไวผมสนเกรยน จงท าใหยากตอการอยอาศยของตวเหา แตส าหรบนกเรยนหญงโดยสวนใหญจะไวผมยาวจงท าใหเปนแหลงทอยอาศยไดดของตวเหา ท าใหตวเหาสามารถเกาะตดแนนกบศรษะ และพบความชกของโรคเหาในผปกครอง ทประกอบอาชพเกษตรกร รอยละ 51.4 เนองจากผปกครองของผตอบแบบสมภาษณ มากกวารอยละ 80.0 ประกอบ อาชพเกษตรกร ซงอาชพเกษตรกรเปนอาชพหลกของชนเผากะเหรยง

ในนกเรยนทเคยมประวตเปนโรคเหามากอน พบความชกของเกดโรคเหา รอยละ 70.3 ซงมผลการศกษาใกลเคยงกบการศกษาของ นศาชล อนสย และคณะ (2559) พบความชกของการเกดโรคเหาในนกเรยนทเคยมประวตเปนโรคเหามากอน รอยละ 76.2 ซงแสดงใหเหนวาถงแมจะเคยเปนโรคเหา และไดรบการรกษาหรอไมไดรบการรกษา กสามารถกลบมาเปนโรคเหาซ าไดอก อาจเกดจากการอยอาศยคลกคลอยกบบคคลทเปนโรคเหา และส าหรบนกเรยนทเคยมประวตการเกดโรคเหาของสมาชกภายในครอบครว พบความชกของการเกดโรคเหา

15



รอยละ 50.4 ซงสอดคลองกบการศกษาของ นศาชล อนสย และคณะ (2559) พบความชกของการเกดโรคเหา ในนกเรยนชนประถม ทเคยมประวตการเกดโรคเหาของสมาชกภายในครอบครวรอยละ 39.4 เปนผลมาจากการ มพฤตกรรมหรอสขนสยทไมถกตอง ซงมากกวาครงของกลมตวอยางยงคงใชสงของรวมกนหรอการอยใกลชด คลกคล กบบคคลทเปนโรคเหา และดวยพฤตกรรมทปฏบตไมถกตองจงท าใหเกดโรคเหาได

นกเรยนทใชหวรวมกน พบความชกของการเกดโรคเหาในนกเรยนท ใชหวรวมกนรอยละ 46.8 เชนเดยวกบการศกษาของ Gharsan, Abdel-Hamed, Mohammed Elhassan & Rahman Gubara (2016) พบความชกของการเกดโรคเหาในนกเรยนทใชหวรวมกน รอยละ 69.5 ส าหรบนกเรยนทใชผาเชดตวรวมกน พบความชกของการเกดโรคเหา รอยละ 55.4 เชนเดยวกบการศกษาของ Gharsan et al. (2016) พบความชกของการเกดโรคเหาเมอใชผาเชดตวรวมกน รอยละ 71.4 เปนผลมาจากการใชสงของรวมกนสามารถท าใหเกดโรคเหาได ซงเหนไดจากการศกษาของ Kassiri & Esteghali (2015) พบวา การใชสงรวมกนท าใหเกดโรคเหา รอยละ 100.0

นกเรยนทมผมยาว พบความชกของการเกดโรคเหา รอยละ 63.9 ซงผลการศกษาใกลเคยงกบการศกษาของ Gharsan et al. (2016) พบวา นกเรยนทมผมยาวเปนโรคเหา รอยละ 72.4 เปนผลมาจากกฎกระทรวงศกษาธการของประเทศ ไดบญญตไววานกเรยนหญงสามารถไวผมยาวได ซงการไวผมยาวเหมาะส าหรบเปนแหลงทอยอาศยและแหลงเพาะพนธส าหรบตวเหา ท าใหตวเหาสามารถเจรญเตบโตไดดและสามารถแพรพนธได ส าหรบนกเรยนทมลกษณะเสนผมหยกสกหรอผมหยก พบความชกของการเกดโรคเหา รอยละ 80.0 ซงสอดคลองกบการศกษาของ Gharsan et al. (2016) พบความชกของการเกดโรคเหาในนกเรยนทมลกษณะเสนผมหยกสกหรอผมหยก รอยละ 46.5 เปนผลมาจากนกเรยนทมลกษณะสนผมหยกสกหรอผมหยกท าความสะอาด และดแลรกษายากกวาผมตรง ท าใหเพมโอกาสตอการเกดโรคเหา นกเรยนทมอาการคนศรษะ พบความชกของเกดโรคเหา รอยละ 54.1 ซงสอดคลองกบการศกษาของ Ruankham et al. (2016) พบความชกของการเกดโรคเหาในนกเรยนทมอาการคนศรษะ รอยละ 58.8 เนองจากอาการคนศรษะเปนอาการส าคญของโรคเหา ซงบงบอกถงการดแลความสะอาดของเสนผม และหนงศรษะยงไมดเทาทควร และสาเหตอาการคนศรษะอาจเปนผลมาจากการตดโรคเหา หรอเกดจากเชอรา ส าหรบนกเรยนทมเสอผาสะอาด พบความชกของการเกดโรคเหา รอยละ 54.9 ถงแมนกเรยนจะมเสอผาสะอาด แตพวกเขายงคงใชสงของรวมกนกบบคคลอน และคลกคลกบบคคลทเปนโรคเหา กไมสามารถลดความเสยงตอการเกดโรคเหาลงได

สรป การศกษานพบความชกของการเกดโรคเหาในนกเรยนชนเผากะเหรยง ต าบลทาสองยาง อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก รอยละ 58.7 หรอมากกวาครงของกลมตวอยาง ซงลกษณะความชกของการเกดโรคเหาสวนใหญ จะพบในนกเรยนหญง ผปกครองประกอบอาชพเกษตรกร เคยมประวตการเปนโรคเหามากอน เคยมประวตการเกดโรคเหาของสมาชกภายในครอบครว การใชหวรวมกน การใชผาเชดตวรวมกน การไวผมยาว ลกษณะเสนผมหยก หรอผมหยกสก อาการคนศรษะ และ ความสะอาดของเสอผา ซงเหนไดวาสวนใหญเกดจากสขนสย และพฤตกรรมทปฏบต ไมถกตอง ท าใหเสยงตอการเกดโรคเหา โดยการมสขนสย และพฤตกรรมสขภาพทถกตอง ตองอาศยผปกครอง คร รวมถงเจาหนาทสาธารณสขในการตรวจรกษา และใหสขศกษาทถกตอง กจะสามารถปรบเปลยนสขนสย และพฤตกรรมใหปลอดภยจากโรคเหาได

16



การศกษาในครงนมขอจ ากดดานระยะเวลา จงท าการศกษาเฉพาะนกเรยนทเขารวมกจกรรมงานวนเดกดอยแกมใสปท 2 ทหมบานแมอมยะ ต าบลทาสองยาง อ าเภอทาสองยาง จงหวดตาก เทานน ในการศกษาครงตอไป ควรก าหนดกลมตวอยางใหมความคลอบคลมของพนท โดยท าการศกษาในกลมนกเรยนทกโรงเรยนในเขตพนทท าการวจย

เอกสารอางอง กลมอนามยเดกวยเรยน และเยาวชน ส านกสงเสรมสขภาพ. (2560). กพด. ส มอแกน. กรงเทพ : กรมอนามย. นพนธ ธญญวานช, พณณมาศ มณกาญจน, สรพล ยมส าราญ, วรรณไชย มณบญยง, ศภลาภ พวงสะอาด, พทกษ

วฒเสน และคณะ (2552). ระบาดวทยาและปจจยเสยงของโรคเหาในนกเรยนหญง 5 โรงเรยน ต าบลตะนาวศร อ าเภอสวนผง จงหวดราชบร. วารสารอายรศาสตรเขตรอนและปาราสตวทยา. 32 (2), 65 – 74.

นศาชล อนสย, นภาพร สมประสงค, เกศณ หาญจงสทธ และแกวใจ มาลลย. (2559). ระบาดวทยาของโรคเหาในนกเรยนชนประถมศกษา อ าเภอวารนช าราบ จงหวดอบลราชธาน. การประชมวชาการ มหาวทยาลยมหาสารคามวจย. 12(1), 553 – 563.

บงอร กล าสวรรณ. (2555). ภาวะสขภาพเดกวยเรยนและการสขาภบาลอาหารและนาในโรงเรยนพนทรบผดชอบ ศนยอนามยท 6. ขอนแกน : ศนยอนามยท 6.

โพชฌงค หรองบตรศร, ประเสรฐ สายเชอ, กฤษณตนนท นวพงษปวณ และอาร เทเลอร. (2556). ความชกของโรคเหาในเดกหญงพการทโรงเรยนส าหรบเดกพการในจงหวดขอนแกน. วารสารวทยาศาสตรและเทคโนโลย. 21 (1), 34 – 40.

อภชาต วทยตะ และแสงชย นทวรนารถ. (2555). เหาคน โลนคน และนตกฏวทยา. วารสารนตเวชศาสตร. 4 (2), 154 – 164.

Gharsan, F.N., Abdel-Hamed, N.F., Mohammed Elhassan, S.A.A. & Rahman Gubara, N.G.A. (2016). The prevalence of infection with head lice pediculus humanus capitis among elementary girl students in Albaha region Kingdom of Saudi Arabia. International Journal of Research in Dematology. 2 (1), 12 – 17.

Kassiri, H. & Esteghali, E. (2015). Prevalence Rate and Risk Factors of Pediculus capitis Among Primary School Children in Iran. Arch Pediatr infect Dis. 4 (1), 1 – 5.

Rassami, W. & Soonwera, M. (2012). Epidemiology of pediculosis capitis among schoolchildren in the eastern area of Bangkok, Thailand. Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine. 2 (1), 901 – 904.

Ruankham, W., Winyangkul, P. & Bunchu, N. (2016). Prevalence and factors of head lice infestation among primary school students in Northern Thailand. Asian Pacific Journal of Tropical Biomedicine. 6 (10), 778 – 782.

17



การควบคมการยดหยนของแขนกล Flexible Control of Mechanical Arm

กตตศกด ฤาแรง1

บทคดยอ งานวจยนเปนการศกษาการท างานของแขนกลโดยใช PLC. ในการควบคมการท างานเพอการศกษา และคนควาเกยวกบการท างาน

ของตวแขนกลโดยใช PLC. และ คลนความถวทย ในการควบคมมอเตอร ซงประกอบดวย สวนการสงงาน DC. มอเตอร สวนควบคมการส งงานผาน INPUT และ OUTPUT ท ง 2 สวน จะถกควบคมโดย PLC. (Programmable Logic Controller) Series Mitsubishi FX1N-24MR ใชภาษา Ladder Diagram ในการเขยนโปรแกรม หลกการท างานแบบ CLOSED LOOP เปนระบบควบคมแบบหนง ซงสญญาณทางดานเอาทพทมผลโดยตองการควบคม ดงนนการควบคมแบบ CLOSED LOOP กคอการควบคมแบบปอนกลบ (FEEDBACK CONTROL) สญญาณปอนกลบนอาจจะเปนสญญาณเอาทพทโดยตรง หรอสญญาณทเปนฟงกชนของสญญาณเอาทพทหรอคาอนพนธของสญญาณเอาทพทกไดและระบบการควบคมแบบ OPEN LOOP ส าหรบระบบการควบคมแบบ OPEN LOOP เปนระบบควบคม ทเอาทพทของระบบจะไมมผลตอการควบคมเลยนนคอในกรณของระบบการควบคมแบบ OPEN LOOP ซงเอาทพทของระบบควบคมของระบบจะไมถกท าการวดหรอปอนกลบเพอทจะน ามาเปรยบเทยบกบอนพท

ค าส าคญ : การควบคม, การยดหยน, แขนกล

Abstract The research is a study of trick arm by use PLC.in work supervision for the education and do

research work about the work of trick arm by use PLC. and radio frequency waves in the supervision small stump hill which compose commanding part DC. small stump hill control commanding part change INPUT and OUTPUT both of 2 the part controled by PLC. (Programmable logic controller) Series Mitsubishi FX1N-24MR use the language Ladder Diagram in program writing the principle works like [model] CLOSED LOOP be the system controls like [model] The one which a signal of A gush up to bear fruit by want to control thus the supervision like [model] CLOSED LOOP be the supervision likes [model] to feed get back to (FEEDBACK CONTROL) a signal will feed to get back to this may is a signal A gushes up directly or a signal that is listen of a signal A gushes up or small value involves of a signal A gushes up all right and supervision system like [model] OPEN LOOP for supervision system like [model] OPEN LOOP be the system controls at A gush up of the system has will no result to build [wasp] the supervision that in case of of supervision system like [model] OPEN LOOP which A gush up of the system controls of the system was done the measurement or feed get back to in order to bring compare with with gush up.

Keywords : Control, Flexible, Mechanical Arm

1 คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเวสเทรน

18



บทน า ปจจบนนเทคโนโลยทไดพฒนาไปอยางรวดเรวไดสงผลตอสงคมเศรษฐกจ และวฒนธรรมประเทศไทย

จดอยในประเทศก าลงพฒนาสงหนงทจ าเปนตอการพฒนาประเทศนน คอ การพฒนาอตสาหกรรมในการผลตเพอใชเองภายในประเทศ และสงออกตางประเทศเพอน ารายไดเขาประเทศเปนการสรางรากฐานทางเศรษฐกจทมนคง สงส าคญในโรงงานอตสาหกรรมคอเครองจกรทคอยท าหนาทในการผลตแทนมนษยเนองจากลกษณะงาน ในการผลตบางประเภทนนอาจมอนตรายจากแสงเสยงสารเคมฝนละอองทเกดจากกระบวนการผลตจงมความจ าเปนทจะตองใหเครองจกรท างานตาง ๆ เหลานแทนมนษยซงลกษณะงานทแตกตางกน กจ าเปนตองใชอปกรณ ทแตกตางกนเพอใหเกดความเหมาะสมกบชนงานหนงในนน คอ แขนกลถอเปนหวใจของการผลตสมยใหม ซงจะตองมความแมนย ารวดเรวในการท างานเพอใหไดผลผลตทดมคณภาพทางกลม จงไดมองเหนถงความส าคญของการพฒนาประดษฐคดคนระบบควบคมอตโนมตเพอการท างานของเเขนกล 3 แกน ใชในการท างานอตสาหกรรมเพอตอบสนองความตองการ ระบบควบคมอตโนมตเพอการท างานของเเขนกล 3 แกนนนจะเปนการศกษาทฤษฎกลศาสตรการเคลอนไหวเพอมาประยกตใชงานกกบแกนกล 3 แกน ใหสามารถเคลอนทไดในแนวแกน X แกน Y รวมทงผสมผสานการท างานกบระบบสมองกลฝงตว

วตถประสงคของการวจย 1. เขยนโปรแกรมPLCควบคมแขนกลได 2. ไดความรประสบการณจากการลงมอปฏบตงานจรง 3. มความรในการเลอกซออปกรณฮารดแวรทเหมาะสมกบการท างาน 4. สามารถผลตแขนกลทสามารถใชจบชนงานตามตองการได

กรอบแนวคดทใชในการวจย 1. น าทฤษฎกลศาสตรการเคลอนไหว (Kinematics) มาใชงาน 2. สามารถสรางแขนกลตนแบบได 3. เเขนกลท างานได 3 แกน 4. สามารถเคลอนไหวในแนว แกน X และ แกน Y 5. ใชมอเตอรในการขบแขนกล

วธด าเนนการวจย 1. ศกษาคนควารายละเอยดขอมลและหลกการของ PLC. 2. ออกแบบแขนกล 3. จดหาวสดและอปกรณเพอสรางแขนกล 4. สรางแขนกลทไดออกแบบไว 5. ทดสอบการท างานของแขนกล

19



ทฤษฎทเกยวของ โครงสรางพนฐานของหนยนต

องคประกอบของแขนหนยนตจะประกอบดวยอปกรณและชนสวนตางๆ มากมาย ซงแตละชนดจะมหนาทแตกตางกนไปตามลกษณะและวตถประสงคของการใชงาน การเลอกใชจงจาเปนตองอาศยทงองคความรและประสบการณ เพอใหระบบกลไกสามารถทางานไดอยางมประสทธภาพ รวดเรว คงทน และประหยดพลงงานแขนหนยนตสามารถแบงสวนประกอบหลกไดเปน 4 สวน คอ อปกรณทางกล คอชนสวนกลไกตางๆ ของหนยนต เชน โครงสราง เพลา เฟอง สกรสงกาลง สายพาน โซ สปรง ขอตอสวมเพลา คลตช เบรก ขอตอ กานตอโยง ตลบลกปนและปลอกสวม อปกรณขบเรา คอ อปกรณทสามารถเปลยนแปลงพลงงานไฟฟาทปอนเขาใหกลายเปนการกระจด การเคลอนท หรอแรง เชน มอเตอรไฟฟา ระบบนวแมตกส และระบบไฮโดรลกส อปกรณไฟฟาและอเลคทรอนกส คอ อปกรณทใชสญญาณทางระบบไฟฟา เชน อปกรณตรวจจบ วงจรขบตาง ๆ และอปกรณแสดงผล อปกรณควบคม(Controller) คอ สมองกลทควบคมการทางานของหนยนต เชน สมองกลทประดษฐจากอปกรณอเลคทรอนกส เครองควบคมขนาดเลก คอมพวเตอรชนดแผงวงจรสาเรจรป เครองควบคมเชงตรรกะทสามารถโปรแกรมได และคอมพวเตอรสวนบคคล

โปรแกรมภาษาแลดเดอรไดอะแกรม (Ladder Diagram) ภาษาแลดเดอรเปนภาษาเชงรปภาพประกอบไปดวยแลดเดอรไดอะแกรมเพอไวดค าสงแลดเดอร

ทสงงานถกออกแบบมาเพอใหงายตอการใชงานแตเดมนนออกแบบมาแทนวงจรรเลย ดงนนแลดเดอรไดอะแกรม กจะอางองวงจรซเควนของรเลยเปนสวนใหญตอมามการพฒนาฟงชนใหสะดวกกวาการใชงานมากขน

หลกการเขยนแลดเดอรไดอะแกรม (Ladder Diagram) และค าสงบลน แลดเดอรไดอะแกรมจดเปนภาษาสญลกษณทสามารถดตามโครงสรางแลวเขาใจการท างานแต

เวลาท PLC จะท างานจะอาศยชดค าสงบลนท างานโดยวธการเขยนลงในสวนหนวยความจ าขอมล ในหนวยความจ านนจะจดเกบเปนรหส (Code) ไมสามารถจดเกบแลดเดอรโดยตรงได (PLC บางยหอสามารถเขยนและจดเกบดวยแลดเดอรได) ดงนนผใชจงจ าเปนตองเขาใจชดค าสงบลนเพราะชดค าสงนนกแปลงภาษามาจากแลดเดอรไดอะแกรมนนเอง

การออกแบบสรางแขนกล ท าการศกษาขอมลจากหนงสอ Automatic Arm Robot และอปกรณทใชประกอบไปดวย

DC.MOTOR 12 V. 6 ตวในการคบคลน,ใช DC. DRIVE MOTOR 6 ชด ,SENSOR 2 ตว ในการตรวจสอบวตถ ,PLC. Mitsubishi FX1N-24MR MCU.16F877A และชดบงคบวทย จากนนไดด าเนนการออกแบบแขนกลและลงมอท าตามทไดออกแบบไว

20



ภาพท 1 โครงสรางแขนกล

ภาพท 2 บอรดชดไดร DC. มอเตอร

ภาพท 3 ทดลองการเขยนโปรแกรม

21



การออกแบบระบบการท างาน

เรมตน

เลอกการท างาน

หยด

ควบคม motor A

ควบคม motor B หยด

ควบคม motor C ควบคม motor D ควบคม motor E ควบคม motor F

รบคา

ควบคม motor C , D , E , F

แสดงภาพการท างาน

ท างาน ธรรมดา

ท างาน อตโนมต

จบการท างาน

NO NO

Yes Yes

22



สรปผลการวจย การทดลองและวเคาระหผลการทดลอง

การทดลองการสงงานดวยคลนความถวทย วตถประสงคเพอศกษาลกษณะการสงและรบสญญาณ ของคลนความถวทย ท 40 MHz.

ขนตอนการทดลอง 1. ตดตงตวรบสญญาณวทยความถ 40 MHz.เขากบบอรดชดไดรDC. มอเตอร 2. ตดตงตวสงสญญาณเขากบรโมทคอนโทรล 3 ก าหนด พอตททใชงาน ใหตรงกบรโมทคอนโทรล 4. เปดสวตซเพาเวอรเพอจายไฟฟาใหชดทดลอง 5. ท าการทดลอง การสงสญญาณ ตามระยะทก าหนดไว 6. บนทกผลการทดลอง

ผลการทดลอง ตารางท 1 ระยะทางทสามารถรบสงสญญาณได

ผาน ไมผาน ผาน ไมผาน ผาน ไมผาน ผาน ไมผาน ผาน ไมผาน ผาน ไมผาน1

2

3

4

5

7 M. 8 M. 8.5 M. 9 M.ครงท 5 M. 6 M.

23



ตารางท 2 ต าแหนงทตองการวางวตถกาหนดเปนพกด

ตารางท 3 เวลาการท างานของโปรแกรมควบคมแขนกล

ตวแปรโปรแกรมท างาน แตละสเตป

มอเตอรท างาน แตละสเตป

เวลาท างานแตละสเตป ตอวนาท

M0 , M1 ( ไมเหนวตถ ) Motor C 17.64 M0 ( หมนซาย ) Motor C 9.58 M2 ( หมนแขนลง ) Motor D 1.53 M3 ( จบวตถ ) Motor F 2.07 M4 ( หมนแขนขน ) Motor D 4.64 M5 ( หมนขวา ) Motor C 11.38 M6 ( หมนแขนลง ) Motor D 1.3 M7 ( หมนขวา ) Motor E 2.2 M8 ( หมนซาย ) Motor E 1.49 M9 ( หมนแขนขน ) Motor D 4.05 M10 ( หมนซาย ) Motor C 16.42 M11 ( หมนแขนลง ) Motor D 0.86 M12 ( ปลอยวตถ ) Motor F 1.08 M13 ( หมนแขนขน ) Motor D 4.23 M14 ( หมนขวา ) Motor C 8.28

24



คราะหผลการทดลอง จากการทดลอง โปรแกรม PLC ควบคมการท างานแขนกล สามารถเขยน Ladder Diagram

ควบคมสงการท างานของมอเตอรในการขบเคลอนแกนทละสเตป และสามารถแกไขโปรแกรมไดตามเงอนไข ทตองการ โดยไดใชอปกรณ รเลย ไทมเมอร และเคานเตอร ชวยในการท างานของโปรแกรม จะพบไดวา ในการเขยน Ladder Diagram ในการควบคมการท างานจรง มอเตอรจะขบเคลอนแกนทละสเตปโดยใช Timer เขาในการก าหนดเวลาท างาน เวลาในการท างานของแกนทละสตปไดบนทกผลการทดลองใวในตารางท 4.2 ดงนนเวลาท างานของโปรแกรมทงระบบในการควบคมแขนกลใชเวลา 69.61 วนาทตอครง คดเปนการท างานตอชวโมงเทากบ 55 ครงตอชวโมง

อภปรายผล ผลการทดลองการท างานของแขนกล

แขนกลสามารถท างานไดดตามเปาหมายทวางไวในระดบหนง แตยงมบางสวนทยงคงไมสมบรณเนองดวยปจจยหลายๆอยาง โดยเฉพาะการท างานของกลไกของแขนกล และมอเตอร แตไมใชขอเสยหายจนท าใหแขนกลไมสามารถท างานได แตจะท าใหชนงานมปญหาบางเลก ๆ นอย ๆและหากไดมการพฒนาตอเนอง จะมการทดลองในเรองของกลไกในการท างานขบเคลอน และจะไดพฒนากบระบบวงจรในการท างานการเคลอนทของลอ จากการใชระบบสญญาณวทยควบคมอย มาใชระบบควบคมแบบอตโนมต โดยใชโปรแกรม PLC ควบคมการเคลอนท

การทดสอบระบบการท างานของโปรแกรม ในการทดสอบระบบการท างานของโปรแกรมจะพบไดวา การเขยน Ladder Diagram เพอควบคมสง

การท างานใหแขนกลท างานในชวงเวลาทก าหนดตามแผนงานทวางใวนน ตองประยกตน าอปกรณ รเลย ไทมเมอร เคานเตอร ใชรวมในการเขยน Ladder Diagram โดยโปรแกรมทสรางขนสามารถควบคมการท างานของหนยนตแขนกลใหท างานตามแผน จากตวแปรทก าหนดไวใน Ladder Diagram ทละสเตปการท างานของมอเตอร

ขอเสนอแนะ ในการทดลองในครงนพบวามความไมสมบรณของระบบทสรางขนอยบาง ซงนาจะพฒนาใหด

กวาเดมไดในโอกาสตอไป ปญหาดงกลาวคอ 1. ตวเครองมอไมสามารถทจะหมนแขนกลเปลยนมมไดละเอยดมากกวาทใช ถาใชการหมนเปลยน

มมครงละสเตปของมอเตอร แขนกลจะแกวง เนองจากความเฉอยของแขนกลทมน าหนกมาก และแรงบดของมอเตอรมนอย สามารถแกไขปญหาขางตนไดโดยการเปลยนวสดใชท าแขนกลใหเบาขน เปลยนมาใชมอเตอรทมแรงบดทมากขนหรอใชมอเตอรทมระบบฟนเฟองควบคมการหมน

2. มมทไดออกมาจากการทดลองเปนมมโดยประมาณเนองจากการใช DC Motor ขบแกนหมนของแขนกลโดยตรง สามารถทจะแกไขโดยการทดเฟองเขามาหรอเปลยนเปนโซโวมอเตอรเปนตวบงคบใหไดคามมทละเอยดและแมนย ายงขน

3. สายไฟมผลตอการหมนของแขนกลตองจดวางระบบ โดยค านงถงการหมนของแขนกลเปนหลก

25



เอกสารอางอง ไชญชาญ หนเกด. (2543). เครองกลไฟฟากระแสตรง. กรงเทพฯ : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย

(ไทย – ญปน). ทมงานสมรทเลรนนง. (2552). เซนเซอรทรานสดวเซอรและการใชงาน. กรงเทพฯ : สมารเลรนนง. ธรศลป ทมวภาต. (2545). เรยนร PLC ขนตนดวยตนเอง. กรงเทพฯ : ซเอนยเคชนผศ. ปฎพทธ พงษสวรรณ. (2552). เรยนรการใชงาน PLC. กรงเทพฯ. เพญจนทร ซงห. (2543). ทฤษฎแมเหลกไฟฟาเบองตน. ภาควชาฟสกส คณะวทยาศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วศรต ศรรตนะ. (2550). เซนเซอรและทรานสดวเซอรในงานอตสาหกรรม. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน. ศภชย สรนทรวงศ. (2535). มอเตอรไฟฟากระแสตรง. กรงเทพฯ : สมาคมสงเสรมเทคโนโลย

(ไทย - ญปน).

26



ผลของโปรแกรมการสรางเสรมแรงจงใจตอพฤตกรรมสขภาพ ของกลมเสยงโรคเบาหวาน

THE EFFECT OF MOTIVATION PROGRAM ON HEALTH BEHAVIORS AMONG RISK GROUP DIABETES MELLITUS

จรยาภรณ พลอยแกว1 พฒนา ค าสอน2

บทคดยอ การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง เพอศกษาผลของโปรแกรมการเสรมสรางแรงจงใจ ตอพฤตกรรมสขภาพของ

กลมเสยงโรคเบาหวาน โดยประยกตทฤษฎแรงจงใจในการปองกนโรคของโรเจอรมาเปนกรอบแนวคดในการวจยกลมตวอยาง คอ กลมเสยงโรคเบาหวาน ทงหมด 76 คน โดยการสมแบบเฉพาะเจาะจง แบงเปนกลมทดลอง และกลมควบคม กลมละ 38 คน กลมทดลองคอ กลมเสยงโรคเบาหวานในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลศรสงวรสโขทย ต าบลคลองตาล อ าเภอศรส าโรง จงหวดสโขทย กลมควบคมคอ กลมเสยงโรคเบาหวานในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลวดเกาะ อ าเภอศรส าโรง จงหวดสโขทย กลมทดลองไดรบโปรแกรมสรางเสรมแรงจงใจ แบงเปน 3 โปรแกรมยอย ไดแก 1) เสรมสรางความตงใจในการปฏบตตว 2) ลดอปสรรคในการปฏบตตว และ 3) เสรมสรางความเชอมนในตนเองในการปฏบตตว โดยการอภปรายกลม การยกกรณศกษา การพดจงใจ การโทรศพท การตดตามเยยมบาน ใชระยะเวลา 8 สปดาห เกบขอมลโดยใชแบบสอบถาม วเคราะหขอมลทวไปดวยสถตเชงพรรณนา ไดแก รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ทดสอบความแตกตางของการรบรความรนแรงของโรคเบาหวาน การรบร โอกาสเสยงตอการเปนโรคเบาหวาน ความเชอมนในตนเอง พฤตกรรมสขภาพ ดวยสถต Paired t-test, Independence t-test และ ANCOVA ผลการวจย พบวา ภายหลงการทดลอง กลมทดลองมคะแนนเฉลยดานการรบรความรนแรงของโรคเบาหวาน การรบรโอกาสเสยงตอการเปนโรคเบาหวาน ความเชอมนในตนเอง และพฤตกรรมสขภาพ สงกวากอนการทดลอง และสงกวากลมควบคม โดยสรปการประยกตใชทฤษฎแรงจงใจในการปองกนโรค สามารถน าไปใชเพอสงเสรมพฤตกรรมสขภาพเพอปองกนโรคเบาหวาน ของกลมเสยงโรคเบาหวานในพนทอนทมลกษณะใกลเคยงกนตอไปได

ค าส าคญ : โปรแกรมการเสรมสรางแรงจงใจ, กลมเสยงโรคเบาหวาน, พฤตกรรมสขภาพ

Abstract This experimental study was a quasi-experimental study aimed to study the effect of a

motivational program on health behaviors among a diabetes mellitus (DM) risk group. The conceptual framework was based on Rogers’s Protection Motivation Theory. The sample comprised 76 DM people purposively selected into an experimental group and a control group. The experimental group of 38 DM people was a DM risk group in Srisangwornsukhothai hospital. The control group of 38 DM people was a DM risk group in Watkhoa health promoting hospital. The experimental group receiving the motivation program was divided into three subprograms: 1) to reinforce the intention of behaviors; 2) to decrease the barrier of behaviors; and 3) to reinforce self-efficacy. Group activities included group discussion, case study, verbal persuasion, telephone, and home visit for 8 weeks. Questionnaires were used to collect data. Data were analyzed by using descriptive statistics such as percentages, means, and standard deviations. Perceived severity, perceived risk, self-efficacy and health behaviors were compared by

1 นกวชาการสาธารณสขปฏบตการ โรงพยาบาลศรสงวรสโขทย อ.ศรส าโรง จ.สโขทย 2 อาจารยประจ าคณะสาธารณสขศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก

27



paired t-test, independence t-test and ANCOVA. Research results revealed that, after the experiment, the experimental group showed gains in perceived severity, perceived risk, self-efficacy and health behaviors more than before the experiment and more than the control group. In conclusion, the application of protection motivation could be used for the promotion of health behaviors to prevent DM disease of the DM risk group at another area with similar contexts.

Keywords : Motivation Program, Diabetes Mellitus Risk Group, Health Behaviors

บทน า โรคเบาหวาน เปนโรคทมความผดปกตเกยวกบเมตตาบอลซม แสดงอาการโดยมระดบน าตาลในเลอดสง

ท าใหเกดการเสอมของอวยวะในรางกายในระยะยาว เกดการเสยหนาท และอวยวะทส าคญหลายอวยวะท างานลมเหลว ไดแก ตา ไต หวใจ ระบบประสาท และหลอดเลอด จากรายงานสถตสขภาพทวโลกป พ.ศ. 2558 ขององคการอนามยโลก พบวา 1 ใน 11 ของประชาชนในวยผใหญเปนโรคเบาหวาน ปจจบนพบผปวยโรคเบาหวานทวโลก 415 ลานคน และประมาณ 382 ลานคน เปนผทมความเสยงตอโรคเบาหวาน คาดวาป พ.ศ. 2573 จะมผปวยโรคเบาหวานถง 500 ลานคน

ส าหรบประเทศไทย ป 2558 พบผเสยชวตจากโรคเบาหวานทงหมด 12,621 ราย หรอเฉลยวนละ 35 คน คดเปนอตราตายดวยโรคเบาหวาน 19.4 ตอแสนประชากร ส านกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข ไดคาดประมาณวาไปในป พ.ศ. 2563 จะมประชากรอาย 35 ปขนไป เปนผปวยเบาหวานรายใหมสงถง 8,200,200 คน ความชกของโรคเบาหวานในประชากรอาย 18 ปขนไป เพมขนจากรอยละ 6.9 ในป 2552 เปนรอยละ 8.9

ในป 2557 จงหวดสโขทยมผปวยเบาหวาน 32,527 คน คดเปนอตราปวยดวยโรคเบาหวาน 7,376.03 ตอแสนประชากร และมผ เสยชวตจากโรคเบาหวาน 298 คน คดเปนอตราตายดวยโรคเบาหวาน 860.62 ตอแสนประชากร ส าหรบอ าเภอศรส าโรง ในป 2558 มผปวยโรคเบาหวานจ านวน 4,341 คน คดเปนอตราปวย 8,909.73 ตอแสนประชากร รบการรกษาทโรงพยาบาลศรสงวรสโขทยจ านวน 3,359 คน

การตรวจคดกรองเพอคนหาผปวยโรคเบาหวาน จงมความส าคญมากขนในปจจบน เนองจากโรคเปนโรคทพบได ไมสามารถรกษาใหหายขาดได อาจเกดภาวะแทรกซอนจากโรค และผปวยโรคเบาหวานสวนใหญไมมอาการ ของระดบน าตาลในเลอดสงชดเจน การตรวจคดกรองเพอใหการวนจฉยในระยะแรกเรมของโรคจงมความจ าเปนเพอคนหากลมเสยงปองกนไมใหปวย คนหาผปวยรายใหมเขาระบบการรกษาปองกนการเกดภาวะแทรกซอน จากการด าเนนงาน คดกรองโรคเบาหวานของประชากรในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลศรสงวรสโขทย พบวากลมเสยงโรคเบาหวาน มแนวโนมสงขนจาก 3,563 ในป 2557 เปน 4,300 ในป 2558 ซงในกลมเสยงจะไดรบความร และค าแนะน าในการปฏบตตว แตอยางไรกตามจากรายงานผปวยเบาหวานจากศนยขอมลสขภาพจงหวดสโขทย ยงพบวา กลมเสยงดงกลาวกลายเปนผปวยโรคเบาหวานโดยเฉลย 115 คน ซงขอมลดงกลาวสะทอนให เหนวา การปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพของกลมเสยงโรคเบาหวานยงไมมประสทธภาพเทาทควร

การปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพของบคคลตองอาศยปจจยก าหนดหลายปจจย โรเจอร (Roger R.W. 1975) กลาววา แรงจงใจในการปองกนโรคจะชวยสงเสรมความตงใจในการปรบเปลยนพฤตกรรมอยางจรงจง ท าใหผปวยหรอผมความเสยงตอการเกดโรครบรถงความเสยงและความเจบปวยทจะเกดขนในอนาคต มความตระหนกวาตนมความเสยงดานสขภาพซงหากปลอยไวจะเกดความรายแรง มความตงใจ และมก าลงใจในการ

28



ปรบเปลยนตนเอง สามารถวางแผนใหตนเองมพฤตกรรมสขภาพทดขน ซงจากการวจยทผานมาของ ร าไพรวลย นาครนทร 2553, สวรรณ โสพฒน 2554 ไดประยกตใชทฤษฎแรงจงใจเพอปองกนโรค พบวากลมทดลองมการปรบเปลยนพฤตกรรมเพอปองกนภาวะแทรกซอนในโรคเบาหวาน

ผวจยจงสนใจทจะพฒนาโปรแกรมการเสรมสรางแรงจงใจเพอสนบสนนใหกลมเสยงโรคเบาหวาน มการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทลดโอกาสเสยงตอการเปนกลมปวยรายใหม เพอใชเปนขอมลและแนวทางในการด าเนนงานตอไป

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาเปรยบเทยบการรบรความรนแรงของโรคเบาหวาน การรบรโอกาสเสยงตอการเปนโรคเบาหวาน

ความเชอมนในตนเองของกลมเสยงโรคเบาหวาน ภายในกลมและระหวางกลม ของกลมทดลองและกลมเปรยบเทยบกอนการทดลองและหลงการทดลอง

2. เพอศกษาเปรยบเทยบพฤตกรรมสขภาพของกลมเสยงโรคเบาหวาน ภายในกลมและระหวางกลมของกลมทดลองและกลมเปรยบเทยบกอนการทดลองและหลงการทดลอง

วธการด าเนนการวจย การวจยครงนเปนการวจยกงทดลอง (Quasi - Experimental Research) โดยศกษาแบบสองกลมวดสองครง

กอนและหลงการทดลอง (Pretest - Posttest with Control Group)

กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ใชวธการคดเลอกโดยวธการสมแบบเฉพาะเจาะจง (Purposive

Sampling) ทงหมด 76 คน แบงเปนกลมทดลอง และกลมเปรยบเทยบ กลมละ 38 คนเทากน โดยกลมทดลองเปนกลมเสยงโรคเบาหวานในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลศรสงวรสโขทย ต าบลคลองตาล อ าเภอศรส าโรง จงหวดสโขทย และกลมเปรยบเทยบเปนกลมเสยงโรคเบาหวานในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ต าบลวดเกาะ อ าเภอศรส าโรง จงหวดสโขทย โดยมการจบคกลมตวอยางใหมคณสมบตทคลายคลงกนในดานเพศ อาย การศกษา อาชพ โดยก าหนดคณลกษณะของกลมตวอยาง ดงน 1. มผลการประเมนพฤตกรรมสขภาพ อยในระดบตองแกไข หรอระดบปานกลาง 2. ยนดเขารวมในการศกษาครงนดวยความสมครใจ และ 3. สามารถเขารวมกจกรรมไดครบตามทก าหนด

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ไดแก แบบสอบถาม (Questionnaire) ทผวจยพฒนาขนจาก

การศกษาแนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ ประกอบดวยค าถาม 5 สวน คอ สวนท 1 แบบสอบถามเกยวกบขอมลสวนบคคล สวนท 2 การรบรความรนแรงของโรคเบาหวาน สวนท 3 การรบรโอกาสเสยงตอการเปนโรคเบาหวาน สวนท 4 ความเชอมนในตนเอง สวนท 5 ขอมลพฤตกรรมสขภาพ ตรวจสอบความเทยงตรงตามเนอหา โดยผทรงคณวฒจ านวน 3 ทาน และน าไปท า Pilot study เพอหาความเชอมนของเครองมอ (Reliability) เครองมอทใชในการทดลอง ไดแก โปรแกรมการสเรมสรางแรงจงใจ ทสรางขนจากแนวคดทฤษฎแรงจงใจเพอปองกนโรค (Protection motivation theory) ประกอบดวย โปรแกรมยอย 3 โปรแกรม ภายในระยะเวลา 8 สปดาห ดงน

29



1) การเสรมสรางความตงใจในการปฏบตตว สปดาหท 1 อภปรายกลมครงท 1 - ประเมนความเสยงจากผลการตรวจคดกรอง - ยกกรณศกษา กลมเสยงทกลายเปนผปวย - พดจงใจใหเหนโอกาสเสยงของการเกดโรค - อภปรายแลกเปลยนความร ประสบการณ แผนการปฏบตตว สปดาหท 2 กลมเสยงปฏบตตวตามแผนการปฏบตตวทบาน เยยมกระตนทางโทรศพท

2) การลดอปสรรคในการปฏบตตว สปดาหท 3 อภปรายกลมครงท 2 - อภปรายแลกเปลยนการปฏบตตว ปญหา อปสรรค และการแกไข - ยกกรณศกษา กลมเสยงทปฏบตตวด - พดจงใจใหเหนวาอปสรรคในการปฏบตตวเลกนอย สปดาหท 4 กลมเสยงปฏบตตวตามแผนการปฏบตตวทบาน เยยมกระตนทางโทรศพท สปดาหท 5 ตดตามเยยมบานครงท 1

3) การเสรมสรางความเชอมนในตนเองในการปฏบตตว สปดาหท 6 อภปรายกลมครงท 3 - อภปรายแลกเปลยนวธการทจะปฏบตตวอยางตอเนอง - พดจงใจใหเชอมนในตนเองในการปฏบตตวอยางตอเนอง สปดาหท 7 กลมเสยงปฏบตตวตามแผนการปฏบตตวทบาน เยยมกระตนทางโทรศพท สปดาหท 8 ตดตามเยยมบานครงท 2

การวเคราะหขอมล วเคราะหขอมลทวไป ไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส การศกษา อาชพ รายได ดชนมวลกาย ดวยสถตเชงพรรณนา

(Descriptive Statistics) ไดแก รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ทดสอบความแตกตางของการรบร ความรนแรงของโรคเบาหวาน การรบรโอกาสเสยงตอการเปนโรคเบาหวาน ความเชอมนในตนเอง พฤตกรรมสขภาพ ของกลมทดลองและกลมควบคมทงกอนและหลงการทดลองดวยสถต Paired t-test, Independence t-test และ ANCOVA

ผลการวจย กลมทดลองและกลมควบคมสวนใหญเปนเพศหญงรอยละ 81.6 และ 71.1 ตามล าดบ กลมทดลองและ

กลมควบคมสวนใหญอยในกลมอาย 60 ปขนไปรอยละ 50.0 และ 52.6 ตามล าดบ ทงกลมทดลองและกลมควบคมสวนใหญมสถานภาพครอยละ 73.7 กลมทดลอง และกลมควบคมสวนใหญมการศกษาอยระดบประถมศกษารอยละ 78.9 และ 84.2 ตามล าดบ กลมทดลองและกลมควบคมสวนใหญมอาชพรบจางรอยละ 31.6 และ 36.8 ตามล าดบ กลมทดลองสวนใหญมรายไดเฉลยตอเดอนต ากวา 5,000 บาทรอยละ 63.2 สวนกลมควบคม มรายไดเฉลยตอเดอนต ากวา 5,000 บาท และอยระหวาง 5,001 บาท ถง 10,000 บาท เทากนรอยละ 50.0 กลมทดลอง และกลมควบคมสวนใหญมคาดชนมวลกายอยในกลมปกตรอยละ 52.6 และ 63.2 ตามล าดบ

30



กลมทดลอง มการรบรความรนแรงของโรคเบาหวาน การรบรโอกาสเสยงตอการเปนโรคเบาหวาน ความเชอมนในตนเอง พฤตกรรมสขภาพ อยในระดบดมากกวากอนการทดลองและมากกวากลมควบคม ดงตารางท 1

ตารางท 1 จ านวนและรอยละของกลมทดลองและกลมควบคม กอนการทดลองและหลงการทดลอง จ าแนกตามระดบการรบรความรนแรงของโรคเบาหวาน ระดบการรบรโอกาสเสยงตอการเปนโรคเบาหวาน ระดบความเชอมนในตนเอง ระดบพฤตกรรมสขภาพ

กลมทดลอง (n=38) กลมควบคม (n=38) กอนการทดลอง หลงการทดลอง กอนการทดลอง หลงการทดลอง จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

การรบรความรนแรง ระดบด 35 92.1 37 97.4 38 100.0 29 76.3 ระดบปานกลาง 3 7.9 1 2.6 0 0.0 9 23.7 ระดบต า 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 การรบรโอกาสเสยง ระดบด 23 60.5 35 92.1 33 86.8 1 2.6 ระดบปานกลาง 15 39.5 3 7.9 5 13.2 37 97.4 ระดบต า 0 0.0 0 0.0 0 0.0 0 0.0 ความเชอมนในตนเอง ระดบด 31 81.6 36 94.7 0 0.0 1 2.6 ระดบปานกลาง 5 13.2 2 5.3 38 100.0 37 97.4 ระดบต า 2 5.3 0 0.0 0 0.0 0 0.0 พฤตกรรมสขภาพ ระดบด 0 0.0 31 81.6 0 0.0 0 0.0 ระดบปานกลาง 36 94.7 7 18.4 36 94.7 18 47.4 ระดบต า 2 5.3 0 0.0 2 5.3 20 52.6

กลมทดลอง มการรบรความรนแรงของโรคเบาหวาน การรบรโอกาสเสยงตอการเปนโรคเบาหวาน ความเชอมน ในตนเอง พฤตกรรมสขภาพ มคะแนนเฉลยหลงการทดลองสงกวากอนการทดลองอยางมนยส าคญทางสถต (p-value <.05) และมากกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถต (p-value <.05) ดงตารางท 2 และ 3

31



ตารางท 2 เปรยบเทยบความแตกตางคาเฉลยของคะแนนการรบรความรนแรงของโรคเบาหวาน การรบรโอกาสเสยงตอการเปนโรคเบาหวาน ความเชอมนในตนเอง พฤตกรรมสขภาพภายในกลมทดลอง และกลมควบคม กอนการทดลองและหลงการทดลอง

กอนการทดลอง หลงการทดลอง Mean

Difference t p-value

n x S.D n x S.D กลมทดลอง การรบรความรนแรง 38 2.61 0.19 38 2.77 0.16 - 0.14 - 3.97 0.000 การรบรโอกาสเสยง 38 2.50 0.21 38 2.72 0.18 - 0.22 - 5.29 0.000 ความเชอมนในตนเอง 38 2.64 0.42 38 2.76 0.21 - 0.11 - 2.39 0.022 พฤตกรรมสขภาพ 38 2.07 0.14 38 2.50 0.14 - 0.42 - 19.77 0.000 กลมควบคม การรบรความรนแรง 38 2.60 0.04 38 2.42 0.10 0.18 11.31 0.000 การรบรโอกาสเสยง 38 2.46 0.11 38 2.03 0.20 0.42 10.35 0.000 ความเชอมนในตนเอง 38 2.00 0.00 38 2.08 0.18 - 0.08 - 2.70 0.010 พฤตกรรมสขภาพ 38 1.84 0.10 38 1.72 0.09 0.11 4.72 0.000

ตารางท 3 เปรยบเทยบความแตกตางคาเฉลยของคะแนนการรบรความรนแรงของโรคเบาหวาน

การรบรโอกาสเสยงตอการเปนโรคเบาหวาน ความเชอมนในตนเอง พฤตกรรมสขภาพระหวางกอนการทดลอง และหลงการทดลอง กลมทดลองและกลมควบคม

กลมทดลอง กลมควบคม Mean

Difference t p-value

n x S.D n x S.D กอนการทดลอง การรบรความรนแรง 38 2.61 0.19 38 2.60 0.04 0.01 0.32 0.000 การรบรโอกาสเสยง 38 2.50 0.21 38 2.46 0.11 0.03 1.00 0.000 ความเชอมนในตนเอง 38 2.64 0.42 38 2.00 0.00 0.64 9.24 0.000 พฤตกรรมสขภาพ 38 2.07 0.14 38 1.84 0.10 0.23 8.13 0.014 หลงการทดลอง การรบรความรนแรง 38 2.76 0.16 38 2.42 0.10 0.34 10.81 0.061 การรบรโอกาสเสยง 38 2.72 0.18 38 2.03 0.20 0.68 15.27 0.399 ความเชอมนในตนเอง 38 2.75 0.21 38 2.08 0.18 0.67 14.86 1.000 พฤตกรรมสขภาพ 38 2.50 0.14 38 1.72 0.09 0.77 27.09 0.106

32



ภาพท 1 แสดงคะแนนเฉลยความเชอมนในตนเอง พฤตกรรมสขภาพ กลมทดลองกอนและหลงการทดลอง

สรปและอภปรายผล ผลการวจยน สรปไดวาการประยกตใชทฤษฎแรงจงใจในการปองกนโรคสามารถเปลยนแปลงพฤตกรรม

การดแลตนเองเพอปองกนโรคเบาหวานในกลมเสยงโรคเบาหวาน ผลการเปลยนแปลงดงกลาวเกดขนเนองมาจากกลมทดลองไดเขารวมโปรแกรมการประยกตใชทฤษฎแรงจงใจในการปองกนโรค ซงผวจยไดจดกจกรรม ทเนนการสอสารใหเกดการรบรถงความรนแรง และการรบรโอกาสเสยงของโรคเบาหวาน โดยการบรรยายเรองโรคเบาหวานจากผวจย การเลาประสบการณจากกรณศกษา การคนขอมลผลการตรวจรางกายใหกลมทดลอง เพมความเชอมนในการปฏบตตวเรองการรบประทานอาหาร การออกก าลงกาย การใหค าชมเชย เนนใหเหนประโยชน และผลดของการมพฤตกรรมสขภาพเพอปองกนโรคเบาหวาน และอภปรายกลม นอกจากนนยงกระตนตดตามการปฏบตพฤตกรรมสขภาพในเรองการรบประทานอาหาร การออกก าลงกาย โดยการใชโทรศพทและการตดตามเยยมบาน การใหบนทกในสมดบนทกสขภาพ ท าใหกลมทดลองเกดความตงใจน ามา ซงการปฏบตพฤตกรรมสขภาพเพอปองกนโรคเบาหวานสอดคลองกบการศกษาของ เออมเดอน ทองจาม (2552), ร าไพวลย นาครนทร (2553), วไลลกษณ เตชะสข (2553), สวรรณ โสพฒน (2554)

เอกสารอางอง ณภารตน บญกล. (2555). ผลของโปรแกรมสขศกษาโดยประยกตใชทฤษฎการจงใจเพอปองกนโรคและการ

สนบสนนทางสงคมในการพฒนาการพฤตกรรมการปองกนภาวะแทรกซอนทางไตของผปวยโรคความดนโลหตสง โรงพยาบาลแหงหนงในจงหวดขอนแกน. วทยานพนธสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต. มหาวทยาลยขอนแกน

ดแลเบาหวาน. (2556). โรคเบาหวาน. สบคนเมอ 30 มกราคม 2557, จากhttp://www.diabetescareth.com/index.php.

33

http://www.diabetescareth.com/index.php



นชร อาบสวรรณ และนตยา พนธเวทย. (2557). ประเดนสารรณรงควนเบาหวานโลกป 2556. ส านกโรคไมตดตอ(ปงบประมาณ 2557), 1-5.

บญช เหลมทอง และคณะ. (2554). ผลของโปรแกรมการประยกตทฤษฎแรงจงใจเพอปองกนโรคตอพฤตกรรมสรางเสรมสขภาพในกลมเสยงโรคความดนโลหตสง กองทพอากาศ. วารสารคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยบรพา, 61-71.

บญชม ศรสะอาด. (2545). การวจยเบองตน. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร: สวรยาสาสน. เบญจมาศ สขศรเพง. (2550). ทฤษฎทางการพยาบาล/ทฤษฎทางพฤตกรรมศาสตร. สบคนเมอ 28 เมษายน

2557, จาก http://www.gotoknow.org. เบญจมาศ สขศรเพง. (2550). ทฤษฎแรงจงใจเพอปองกนโรค. สบคนเมอ 7 พฤศจกายน 2557, จาก

http://www.gotoknow.org. มหาวทยาลยมหาสารคาม. พฤตกรรมมนษย. สบคนเมอ 12 เมษายน 2557, จาก

www.elearning.msu.ac.th/opencourse/0404202/AJ.../Unit01.doc. ยวด ฤาชา และคณะ. (2540). วจยทางการพยาบาล. พมพครงท 5. กรงเทพมหานคร: สยามศลปะการพมพ. ร าไพวลย นาครนทร. (2553). ผลของโปรแกรมการประยกตใชทฤษฎแรงจงใจเพอปองกนโรคและแรง

สนบสนนทางสงคมในการปรบเปลยนพฤตกรรมเพอลดภาวะแทรกซอนของผปวยโรคเบาหวาน สถานอนามยบานโพธนอย อ าเภอขนหาญ จงหวดศรสะเกษ. วทยานพนธสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยมหาสารคาม.

วไลลกษณ เตชะสข. (2553). ผลของการประยกตใชโปรแกรมการจดการรวมกบทฤษฎการดแลตนเอง ทฤษฎแรงสนบสนนทางสงคม และทฤษฎแรงจงใจในการปรบเปลยนพฤตกรรมผปวยเบาหวานทควบคมน าตาลไมได ในเขตรบผดชอบ ศนยสขภาพชมชนบานหลกหน ต าบลบกดอง อ าเภอขนหาญ จงหวดศรสะเกษ. วทยานพนธสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต. มหาวทยาลยมหาสารคาม

สมพร เจอจนทก. (2552). การประยกตทฤษฎแรงจงใจเพอการปองกนโรค และการมสวนรวมของชมชนในการปองกนโรคความดนโลหตสง อ าเภอเมอง จงหวดหนองคาย. วทยานพนธสาธารณสขศาสตร มหาบณฑต. มหาวทยาลยมหาสารคาม.

สมาคมโรคเบาหวานแหงประเทศไทย. โรคเบาหวาน. สบคนเมอ 30 มกราคม 2557, จาก http://www.diabassocthai.org/.

สารานกรมไทยส าหรบเยาวชน. โรคเบาหวาน. สบคนเมอ 7 พฤศจกายน 2557, จาก http://www.kanchanapisek.or.th

สวรรณ โสพฒน. (2554). การประยกตใชโปรแกรมสรางแรงจงใจเพอปองกนโรครวมกบแรงสนบสนนทางสงคมเพอปองกนภาวะแทรกซอนในผปวยเบาหวานชนดไมพงอนซลนในเขตต าบลแขม อ าเภออทมพรพสย จงหวดศรสะเกษ. วทยานพนธสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต. มหาวทยาลยมหาสารคาม

ส านกงานสาธารณสขจงหวดสโขทย. กลมรายงานมาตรฐาน. สบคนเมอ 30 มนาคม 2560, จาก http://sti.hdc.moph.go.th.

ส านกนโยบายและยทธศาสตร. (2556). สรปสถตทส าคญ พ.ศ. 2556. ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข:ส านกงานกจการโรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก ในพระบรมราชปถมภ.

34

http://www.gotoknow.org/

http://www.gotoknow.org/

http://www.elearning.msu.ac.th/opencourse/0404202/AJ.../Unit01.doc

http://www.diabassocthai.org/

http://www.kanchanapisek.or.th/

http://sti.hdc.moph.go.th/



อภสรน มะโน. (2554). ประสทธผลของโปรแกรมการประยกตทฤษฎแรงจงใจในการปองกนโรครวมกบแรงสนบสนนทางสงคมในการปองกนความดนโลหตสงในชายวยกลางคน เขตกรงเทพมหานคร. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต. มหาวทยาลยมหดล.

เออมเดอน ทองจาม. (2552). การเสรมสรางแรงจงใจในการสงเสรมการออกก าลงกายในผปวยโรคเบาหวานชนดท 2 ทมภาวะซมเศรา โรงพยาบาลศรบญเรอง. สารนพนธพยาบาลศาสตร มหาบณฑต. มหาวทยาลยขอนแกน.

35



การลดระดบการปนเปอนสารพษทสรางจากเชอราในวตถดบอาหารสตว Reduction of Multi-mycotoxins Contaminated in Feedstuffs

จฑามาศ ประภาพรรณพงศ1

บทคดยอ สารพษทสรางจากเชอรามความเปนพษและกอใหเกดปญหาทางดานสขภาพทงในมนษยและสตว ซงปญหานสรางความ

เสยหายใหกบฟารมเลยงสตวทงในดานสขภาพสตวและความเสยหายทางเศรษฐกจในฟารม ในอตสาหกรรมการผลตอาหารและอาหารสตวไดมความกงวลในการปองกนไมใหสารพษทสรางจากเชอราเหลาน เขาสหวงโซอาหาร เนองจากวตถดบทน ามาท าอาหารสตว เชน ขาวสาล ขาว ขาวโพด เหลานไวตอการปนเปอนสารพษเชอรามาก สารพษเชอราสามารถปนเปอนได ทกกระบวนการตงแตในแปลงปลกพช ระหวางการเกบเกยว การเกบรกษา กระบวนการผลต ซงไดมการคดคนหาวธการในการลดการปนเปอนสารพษทสรางจากเชอราขนมามากมาย อาทเชน วธการทางกายภาพ วธการทางเคม วธการทางชวภาพ และวธการอน ๆ

ค าส าคญ : การลดการปนเปอน, สารพษทสรางจากเชอรา, วตถดบอาหารสตว

Abstract Mycotoxins are toxic associated health disorders in humans and animals have been

recognized as a major health and economical losses problem. Industries food and feed are concern to preventing them from entering the food chain. The feedstuffs used in feed, such as wheat, rice and maize are susceptible to mycotoxins contaminated. Mycotoxins can be form on crop in the field, During harvest, Storage, processing, feeding. Many method for preventing and decontaminating mycotoxins in feedstuffs such as physical, chemical and biological treatment of decontaminated.

Keywords : Heart rate variability, Heart rate Cardiac, Autonomic nervous system

บทน า เปนททราบกนโดยทวไปวาเชอรา และสารพษ ทสรางจากเชอราเปนสงทกอใหเกดปญหาในหวงโซอาหาร

อยางหลกเลยงไมได กลาวคอ ไมสามารถบอกไดอยางชดเจนวาในวตถดบอาหารสตวเหลานปราศจากสารพษ ทสรางจากเชอรา เพราะการทมองไมเหนเชอรานนไมไดหมายความถงการไมมสารพษทสรางจากเชอรา สารพษทสรางจากเชอรากอให เกดปญหาตอการผลตปศสตว ท งกอปญหาทางตรงตอสขภาพสตว ไดหลากหลายรปแบบเชน ท าใหเบออาหาร กอปญหาตอระบบทางเดนอาหาร ระบบสบพนธ มความเปนพษตอตบและไตโดยตรง สวนปญหาทางออม เชน การกดภมคมกนในตวสตว ท าใหสตวภมคมกนต างายตอการตดเชอแทรกซอน ผลผลตลดลงอตราการเจรญเตบโตลดลง อกทงยงตกคางเขาสหวงโซอาหาร และสรางความเสยหายทางเศรษฐกจ แกเจาของฟารมเอง ดงนน การปองกน และลดความเปนพษของสารพษทสรางจากเชอรา จงเปนสงจ าเปน ทจะชวยในการลดความเสยงในการเกดปญหาเหลานขน ซงแนวทางในการลดความเปนพษในวตถดบ

1 อาจารยประจ าคณะสตวแพทยศาสตร มหาวทยาลยเวสเทรน

36



อาหารสตว ในบทความนจะกลาวถงวธการทางกายภาพ ชวภาพ เคม และวธอน ๆ ทจะชวยลดการปนเปอนสารพษทสรางจากเชอรา

สารพษจากเชอรา (Mycotoxins) เปนสารเมทาบอไลท (Secondary metabolite) ทสรางขนจากเชอรา เมอมสภาพแวดลอมท เหมาะสม

โดยเชอราบางชนดสามารถผลตสารพษได และเชอราแตละชนดจะความจ าเพาะตอชนดของสารพษจากเชอราทแตกตางกน โดยมการคาดกนวาสารพษจากเชอรามมากกวา 300 ชนด แตมสารพษจากเชอรา ไมกชนดทสงผลกระทบตอกระบวนการผลตสตว ซงเปนอนตรายทงตอสตวและมนษยทบรโภคเขาไป (CAST, 2003) สามารถพบการปนเปอนไดในทกระยะของกระบวนการผลตและการเกบรกษา หากแบงการเจรญเตบโตของเชอราในแตละชวงการผลตแลว อาจแบงไดเปน 2 ชวง คอ เชอราท เจรญเตบโตในทงหญา ( Field Fungi ) เชน เชอรา Fusarium sp. สามารถเจรญเตบโตไดในชวงแรกของผลผลตไปจนถงเกบเกยวผลผลต และเชอราทเจรญเตบโตในระหวางการเกบรกษา (Storage Fungi) เชน Aspergillus sp. และ Penicillium sp. ทเชอราจะเขามารกรานผลผลตเมลดธญพชในระหวางการเกบรกษาผลผลต ลกษณะทวไปของสารพษจากเชอรา กลาวคอ สารพษจากเชอราไมตดตอกนระหวางฝงสตวดวยกน ไมมยารกษา คลายสารพษแตไมมยาถอนพษ โรคท เกดขนจะแสดงอาการไดทงแบบเฉยบพลบ กงเฉยบพลนและเรอรง การไดรบจะเปนไปในรปแบบการปนเปอนไปกบผลผลตซงยากทจะปองกนได

ปจจยทสงเสรมใหเกดการสรางสารพษขนมาของเชอรา ทงนในเขตรอนชน เชน ประเทศไทย เปนเขตภมอากาศท เหมาะสมตอการเจรญเตบโตของเชอรา

และสงเสรมการสรางสารพษจากเชอราหลายชนด การปนเปอนของสารพษทสรางจากเชอราในอาหารคน และอาหารสตวเปนสงทหลกเลยง และคาดการณไดยากมาก เนองจากการสรางสารพษขนอยกบปจจยของสภาพแวดลอม ซงแปรผนตามชนดของเชอราทเขาท าลาย รวมถงสภาพอากาศทเพาะปลกวธการเกบเกยว การจดการกอน และหลงการเกบเกยว และการเกบรกษา ซงการสะสมของสารพษจากเชอราสามารถเกดขนไดในแปลงปลก ระหวางเกบเกยวหลงการเกบเกยว โดยเฉพาะระหวางการเกบรกษาการจดการอยางระมดระวง และการจดการสขาภบาลทดในระหวางการเกบเกยว และการเกบรกษา และกระบวนการแปรรป จะชวยลดจ านวนการเนาเสยของผลผลตจากเชอรา และลดการสรางสารพษจากเชอรา การเกบในสภาพทเหมาะสมเพอปองกนการเกดความชนภายใตบรรจภณฑนน (Jackson and Taher, 2008)

การปนเปอนสารพษทสรางจากเชอราในวตถดบอาหารสตว (Mycotoxins in feedstuff) บอยครงทพบวา มการปนเปอนของเชอราและสารพษทสรางจากเชอราในอาหารสตวมากกวาหนงชนด

เนองจากสารพษจากเชอราหลายชนดสามารถเจรญเตบโตไดในสภาวะแวดลอมเดยวกน นอกจากนแหลงทมาของวตถดบอาหารสตวกมแหลงทมาทแตกตางกน และมการผสมเมลดธญพชตางๆเขาไวดวยกน ท าใหอาจพบการปนเปอนสารพษทสรางจากเชอราไดหลาย ๆ ชนดรวมกน ท าใหสตวมโอกาสสมผสสารพษทสรางจากเชอราหลายๆชนดรวมกน (Avantaggiato et al.,2007)

37



ความเปนพษของสารพษทสรางจากเชอราทเกดขนในสตว ผลกระทบจากสารพษทสรางจากเชอราในรางกายสตว ขนอยกบชนดของเชอรา ปรมาณทไดรบ

ระยะเวลาในการสมผส และปจจยในตวสตวเอง เชน อาย เพศ ระดบความเครยด ซงสารพษจากเชอราเหลานกอใหเกดปญหาตอผลผลตทางปศสตวเปนอยางมากมาย (Whitlow, 2002) ปญหาเหลานไมคอยพบอบตการณแบบเฉยบพลนทไดรบในปรมาณมากแลวท าใหสตวเสยชวตในทนท แตสวนมากจะเปนปญหา แบบเรอรง คอ การไดรบสะสมทกวน ซงการไดรบจะเปนไปในรปแบบการปนเปอนไปกบผลผลต ซงยากทจะปองกนได สงผลกระทบโดยตรงตอสขภาพสตว รวมถงผลกระทบทเกดความเสยหายทางเศรษฐกจ ตอผเลยงเอง และยงอาจตกคางเขาสหวงโซอาหารสวนผลกระทบตอมนษยผบรโภคอาหารเหลานดวย ในการวนจฉยโรคทเกดจากสารพษทสรางจากเชอรามความยงยาก เนองจากการมองขามหรอการคาดไมถงวานนคอผลกระทบทเกดสารพษทสรางจากเชอรา เพราะอาการอาจคลายคลงกบโรคอน ๆ การตรวจวเคราะหมความยงยาก การตอบสนองทจ าเพาะในสตวแตละชนดมความแตกตางกน (Whitlow, 2002) โดยรปแบบการเลยงสตวในประเทศไทย จะแบงเปน 2 รปแบบ คอ การเลยงสตวแบบพนบาน เปนการเลยงเปนสวนเสรมกบอาชพเพาะปลกของเกษตรกร รปแบบการเลยงจะเปนแบบผสมผสานหลายชนด แตจ านวนสตวไมมากนก ในครวเรอน และการเลยงสตวในเชงการคา เปนรปแบบการเลยงสตวในเชงอตสาหกรรมทเนนใหผลผลตสง การเจรญเตบโตอยางรวดเรว มการใหอาหารและการจดการโรคทเปนระบบ ซงหากในการเลยงสตวเหลาน ไดรบสารพษจากเชอราเขามาปนเปอน กจะเกดปญหาตอสขภาพสตวทงในเรองสขภาพ ผลผลตทไดลดลง เกดความสญเสยทางเศรษฐกจตอผเลยง

วธการในการปองกนและลดความเปนพษของสารพษจากเชอราในวตถดบอาหารสตว มวธการหาทางปองกนเพอลดความเปนพษและลดการปนเปอนสารพษจากเชอราในอาหารสตว

ทงในวธการตาง ๆ หลากหลายรปแบบ ซงการปองกน และลดระดบการปนเปอนสารพษจากเชอราทงหญา (Prevention of plant contamination mycotoxin at the field level) ดวยวธการตาง ๆ เชน การปลกพชหมนเวยน การไถเตรยมดนการใสปยบ ารงดน การวางแผนจดตารางความเหมาะสม ในการลงวนปลกพช การพฒนาพนธพชใหมความตานทานตอการตดเชอรา การปรบปรงพนธ และดดแปลงพนธกรรมพชใหทนตอการตดเชอรา การควบคมแมลง เจาะแทะเพอลดโอกาสเมลดแตกหกเสยหาย ซงเปนปจจยโนมน าใหตดเชอราในเมลดธญพช ควบคมและก าจดวชพช การท าเกษตรอนทรย การสรางแบบจ าลองความเสยงจากการไดรบสารพษจากเชอราในทงหญาโดยจ าลองบางสวนของตวชวดเขากบสภาพภมอากาศ ซงท าใหเกดประโยชน คอ สามารถใชเปนขอมลประวตการเกดสารพษจากเชอรา ในทงหญานน ๆ ในสวนของการลดความเปนพษและลดการปนเปอนของสารพษจากเชอราในระหวางเกบเกยว และหลงเกบเกยวผลผลต (Harvest and Post-harvest control of mycotoxin) มวธการตางๆ เชน เลอกชวงระยะเวลาทเหมาะสมทสดในการเกบเกยวผลผลต การตดการเกบเกยวผลผลตในระดบความสงขนไปอกจะชวยลดโอกาสในการปนเปอนสปอรของเชอราจากดน ระดบความชนทงกอนและในระหวางการเกบรกษาธญพช อณหภมในการเกบรกษา (Jouany, 2007) นอกจากนยงมวธการอน ๆ ซงแยกไดเปนวธการ ทางกายภาพ เคมและชวภาพ ดงน

1. วธทางกายภาพในการชวยลดการปนเปอนสารพษเชอราในวตถดบอาหารสตว (Physical treatment of decontaminated feedstuffs)

38



1.1 Sorting คอการคดออก คดแยกเมลดทเสยหาย แตกหกออก ตวอยางเชน เมลดขาวโพด ทแตกหก มกมการปนเปอนของ Fumonisin ในระดบ 10 เทาของเมลดทไมเสยหาย การลดหรอเลยงการปนเปอนสปอรของเชอรา โดยการท าความสะอาดบรเวณผวรอบ ๆ ของเมลดธญพช และก าจดเมลดท เสยหายออก จะเปนการลดการปนเปอนไปสเมลดทดๆ ไดอกวธหนง (Balzar et al., 2004) พบวาการก าจดเมลดทเสยหาย ชวยลดปรมาณสารพษจากเชอรา DON และ ZEN ในขาวโพดและขาวสาล (Jackson and Bullerman, 1999)

1.2 Washing คอการลางเมลด การลางดวยน าประปาภายใตความดน สามารถลดการปนเปอนของสารพษจากเชอรา และการปนเปอนเชอราไดอยางมนยส าคญ (Wilson et al., 2004)

1.3 Dehulling สารพษจากเชอราโดยทวไป จะอยในสวน bran fraction ของเมลด ซงถาเอาสวนทเปนดานนอกของเมลดออก สามารถลดระดบการปนเปอนสารพษจากเชอรา DON และ ZEN ไดถง 34% ประสทธภาพของ วธการนขนกบการรกรานของเชอรา (Fandohan et al., 2005)

1.4 Thermal treatment สารพษท สรางจากเชอราสวนมากจะคงตอสภาวะความรอน Dupuy et al., 1993 ได รายงานวา FB1 เก ด first order decomposition kinetic เม ออ ณหภ ม เพ ม ข น และยงมหลายการทดลองทยนยนความเปนไปไดในการลดการปนเปอนสารพษจากเชอราทปนเปอนในอาหาร เชน fumonisins, ZEN และ moniliformin ในระหวางกระบวนการผลตอตสาหกรรมทเกยวของกบความรอน (Meister and springer, 2004) มการทดลองทพบวา FB1 และ FB2 สญเสยไปเกน 70% ในขาวโพดทปนเปอนสารพษจากเชอราในระดบ 2.5 mg./kg หลงจากใหความรอนทอณหภม 1900C นาน 60 นาท และถง100% เมอใหความรอนทอณหภม 220 0C นาน 25 นาท (Scott and Lawrence, 1994) มรายงานทบงชวาการใช mixing screw ในระหวาง extrusion ในขาวโพดทมการปนเปอนของ FB1 สามารถชวยลดสารพษไดเมอเปรยบเทยบกบการท non-mixing screw แตอยางไรกตามเปนทนาสงเกตวาการลดลงของสารพษทสรางจากเชอรา ลดไดโดยการเกดปฏกรยารวมของ food matrix ท าใหยากทจะวเคราะหสารพษจากเชอรา (Castell et al., 2005)

1.5 Grain milling คอ การสเมลด ซงการสไมไดมผลกระทบโดยตรงตอปรมาณสารพษจากเชอราในเมลด แตไปชวยเปลยนแปลงการกระจายของสารพษจากเชอรา พบวาการส เมลดพช ท าใหการปนเปอนสารพษจากเชอราในบรเวณพนผวอยในระดบต ากวาในสวนของจมกขาวและร าขาว (Saunder et al., 2001)

1.6 Irradiation คอการฉายรงส รงสแกมมาไดถกใชทดสอบเพอลดปรมาณการปนเปอน ของสปอรในเมลดธญพช อาหารคนและอาหารสตว เพอลดสารพษทสรางจากเชอรา รงสแกมมาทขนาด 5 kGray สามารถยบยงการเจรญเตบโตของเชอรา Fusarium sp. และการสรางสารพษจากเชอรา ในเมลดพช (Aziz and Moussa, 2004) การฉายรงส Electron beam ชวยลดการตดเชอราในขาวบารเลยทขนาดสงกวา 4 kGay ดงนนพบวาการฉายรงสชวยในการก าจดการปนเปอนสปอรของเชอรา แตไมสามารถในการท าใหสารพษจากเชอราทปนเปอนในอาหารสตวหมดไป (Kottapalli et al., 2003)

39



2. วธทางเคมในการชวยลดการปนเปอนสารพษเชอราในวตถดบอาหารสต ว (Chemical treatment of decontaminated feedstuffs)

2.1 กระบวนการ Ammoniation ใช ammonium hydroxide หร อ ก าซแอม โม เน ย ซงไดรบการยอมรบวาเปนวธการทมประสทธภาพในการลดการปนเปอนของ Aflatoxin ในอาหารสตว เมอประยกตใชกบการปนเปอนของ Fumunisin ในขาวโพด การ ammoniation 4 วนทอณหภม 500c ภายใตความดนบรรยากาศ พบวาสามารถลดการปนเปอน FB1ลงได 30-45% แตไมเปลยนแปลง ความเปนพษในหนแรท (Norred et al., 1991)

2.2 กระบวนการ Nixtamalization เปนกระบวนการทมบเมลดขาวโพดใหเปนชนเลกๆ แชเมลดใน Ca(OH)2 ไมมประสทธภาพนก เพราะมนผลต FB1 hydrolyzed ซงมความเปนพษ (Park et al., 1996)

2.3 การใชความรอนรวมกบการใช NaHCO3 และ H2O2 อยางเดยว หรอรวมกบ Ca(OH)2 ชวยลดการปนเปอนสารพษจากเชอรา FB1 ในขาวโพดได 100% (100 mg/kg) (Park et al., 1996)

2.4 สารเคมตวอนๆ เชน Hydrochloric acid, Hydrogen peroxide, Sodium hypochlorite, Ascorbic acid และ Ammonium carbonate ซงสงเหลานไมมประสทธภาพในการตอตาน กบ DON

2.5 การใชโอโซนทมความเขมขนในหองปฏบตการม ถกน ามาใชในการลดสารพษจากเชอราและลดความเปนพษจากสารพษทสรางจากเชอรา (McKenzie et al., 1997)

3. วธทางชวภาพในการชวยลดการปนเปอนสารพษเชอราในวตถดบอาหารสตว (Biological treatment of decontaminated feedstuffs)

3.1 พบวา มการน า Eubacterium isolate จากกระเพาะหมกรเมนของววมาพบวา มผลในการลดความเปนพษของสารพษจากเชอราอยางมนยส าคญ Bacterium referred to as BBSH 797 ถกน าไปใชเปน feed additive เพอผลของ Trichothecenes (Binder et al., 2000)

3.2 มการน ายสตท isolated ไดจาก hindgut ของปลวก genus Trichosporon ใหผลทดในการ deactive สารพษจากเชอรา ZEN ในอาหารสตว (Molnar et al., 2004)

4. วธการอนๆ ซงหนงในวธการทนยมใชในปจจบนนเพอลดการปนเปอนสารพษจากเชอรา โดยการใชสารดด

ซบสารพษ (Adsorbent) เปนสารเสรมเตมลงไปในอาหาร และในปจจบนมผลตภณฑทมตวดดซบสารพษจากเชอรามากมายออกมาจ าหนายในทองตลาด เพอหวงผลในการลดการปนเปอนสารพษ ทสรางจากเชอราในอาหาร ซงผลตภณฑเหลานมความหลากหลายทงในโครงสรางทางเคม และประสทธภาพ ในตวสตว ซงความหลากหลายทางดานโครงสรางทางเคม สงผลในดานการจบกบสารพษจากเชอรา สงส าคญของตวดดซบสารพษ คอ การใสตวดดซบสารพษจากเชอราลงไปในอาหาร เพอไปจบอยางแขงแรง กบสารพษจากเชอรา หวงผลในการปองกนการเกดปฏกรยาในการเกดความเปนพษในรางกายสตว และปองกนการดดซมสารพษทสรางจากเชอราเขาสระบบทางเดนอาหาร (Galvano et al., 2001)

40



ซงตวดดซบสารพษมมากมายหลายชนด เชน ผงถานกมมนต (Activated Carbon) อะลมโนซลเคท (Aluminosilicates เชน Clay, Bentonite, Montmorillonite, Zeolite, Phyllosilicates เปนตน) กลมคารโบไฮเดรตเชงซอนทไมสามารถยอยได ตวอยางเชน เซลลโลส, โพลแซคคารไรดในผนงเซลลของยสตและแบคท เรย เชน Glucomannas, Peptidoglycans และอน ๆ และกลมโพล เมอรส ง เคราะห เชน Cholestryamine, Polyvinylpyrrolidone และอนพนธ โดยประสทธภาพของตวดดซบ และขอกงวลของตวดดซบสารพษจากเชอรา คอ ขอมลยงมขดจ ากด ในการทดลองในหองปฏบตการ (In Vitro) พบวา มประโยชนในการตรวจคดกรองประสทธภาพคราว ๆ ของผลตภณฑตวดดซบสารพษ ดดความชอบในการจบ และความสามารถในการจบ สวนขอมลการทดลองในสตวจรง (In Vivo) เปนการศกษาเพอวดประสทธภาพของตวดดซบสารพษจากเชอรา ในสวนประสทธภาพของตวดดซบสารพษ ขนอยกบโครงสรางทางเคมของทงสารพษทสรางจากเชอราและโคงสรางทางเคมของตวดดซบสารพษจากเชอรา โครงสรางทางกายภาพทส าคญของตวดดซบสารพษ เชน ประจไฟฟารวม, การกระจายของประจไฟฟา, ขนาดของร และบรเวณพนทผวทเขาจบได ในทางกลบกนคณสมบตของสารพษจากเชอราเองกมบทบาทส าคญเชนกน เชน ความเปนขว, ความสามารถในการละลาย , รปราง และการกระจายของประจไฟฟา (Huwig et al., 2001)

เนองจากสารพษทสรางจากเชอราสามรถทนความรอนไดสง ความรอนจากการแปรรปวตถดบอาหารทวไปไมสามารถท าลายสารพษเหลานได การลดการปนเปอนสารพษทสรางจากเชอรานอกจากวธการทางเคมกายภาพทกลาวมาแลว ยงมหนงวธการทชวยในการลดความเปนพษของสารพษทสรางจากเชอรา คอ กระบวนการ เอกซทรด (Extrusion cooking) ซงเปนกระบวนการแปรรปวตถดบและอาหารสตว ทมการศกษาแลวพบวา สามารถชวยลดการปนเปอนของสารพษทสรางจากเชอราได ซงเทคโนโลยการอดขนรป (Extrusion technology) เปนทนยมใชกนอยางแพรหลายในอตสาหกรรมการผลตอาหารธญพชตาง ๆ ขนมขบเคยวส าหรบมนษย และรวมถงอตสาหกรรมอาหารสตว (Scudamore et al., 2008) โดยกระบวนการเอกซทรดเปนกระบวนการใชอณหภมสง ในระยะเวลาอนสน โดยวตถดบเมอผานกรระบวนการจะถกอดเฉอนอยางรนแรงจนมผลในการเปลยนแปลงโมเลกลและปฎกรยาทางเคม ซงการเปลยนแปลงเหลานรวมไปถงการเจลลาตไนซของแปง การสญเสยสภาพของโปรตน การยบยงเอนไซม รวมถงการลดจ านวนของจลนทรย ในระหวางกระบวนการบบอดของผสมทเกดจากการผสมแปงขาวสาลจะถกบงคบภายใตสภาวะความดนสง โดยเครองเอกซทรด จะเปนการรวมกระบวนหลาย ๆ ชนดอยในเครองเดยวกนใหเคลอนผานทอโลหะหรอถงบารเรล โดยการหมนเพลาสกรซงท าใหเกดความรอนเพมขนในรปแบบของไอน า และถกสรางขนดวยพลงงานกลในการหมนสกร และแรงเสยดทานของถงบารเรล สงผลใหอณหภมสงมาก (มากกวา 150 องศาเซลเซยส) (Castells et al., 2005) ซงอณหภมในทอบารเรลในระหวางการเอกซทรดจะอยในชวง 100-200 องศาเซลเซยส และความชนจะอยท 13-30% ซงขนอยกบคณสมบตของผลตภณฑสดทายทตองการ (Scudamore et al., 2008) วธในการเอกซทรดไดรบความสนใจมากขนเนองจากมขอดมากกวาวธการแบบเดม ถงแมวาจดประสงคหลกของวธการนไมไดมขนเพอลดการปนเปอนของสารพษจากเชอราโดยตรง แตกลบใหผลในการลดสารพษจากเชอราในธญพชตาง ๆ เชนขาวโพด ขาวสาลและขาวไดด (Castells et al., 2005) โดยขอดของวธการเอกซทรด คอ กระบวนการผลตสารถท าไดอยางตอเนอง ,

41



มประสทธภาพสง, ผลผลตทได เชน ธญพช ปลายขาว แปง จะคอนขางแหงคอมความชนประมาณ รอยละ20, เปนการเพมเนอสมผส และรสชาตของอาหาร, เปนการควบคมการเปลยนแปลอณหภม ขององคประกอบในอาหาร และเปนการใชสวนประกอบทแปลกใหม, ลดการสรางน าเสย, เครองมอนมประสทธภาพ และมประโยชนในการลดระดบสารพษทสรางจากเชอราในอาหารทมขาวโพดเปนองคประกอบ (Hameed, 1993) ซงการลดลงของปรมาณสารพษจากเชอราในกระบวนการเอกซทรดขนอยกบหลายปจจย เชน ระดบความเขมขนของสารพษทสรางจากเชอรา ทปนเปอน การจบกนของสารพษทสรางจากเชอรา ความชน ความรอนทใช ความดน และระยะเวลาทอยในบารเรล รวมถงอตราเรวในการน าวตถดบอาหารสตวใสเขาไปในเครอง รวมไปถงสารเสรม (Additive) ทใสเขาไปในกระบวนการกสงผลใหมความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (Accerbi et al. 1999) พบวา กระบวนการในการเอกซทรด มศกยภาพในการชวยลดการปนเปอนสารพษทสรางจากเชอราในธญพชทน ามาใชเปนวตถดบอาหารสตว โดยพบวา สามารถลดสารพษทสรางจากเชอรา Fumonisins ได 100%, ลดสารพษทสรางจากเชอรา Aflatoxins 95%, ลดสารพษทสรางจากเชอรา Zearelenone ได 83% ในธญพช ในขณะเดยวกน กมสารพษทสรางจากเชอราบางกลมพบวาหลงจากกระบวนการเอกซทรดลดลงไมมากนก เชน สารพษทสรางจากเชอรา Deoxynivalenol ระดบสงสดทลดลงไดไมเกน 55%, สารพษทสรางจากเชอรา Ochratoxin A ระดบสงสดทลดลงไดไมเกน 40%, สารพษทสรางจากเชอรา Moniliformin ระดบสงสดทลดลงไดไมเกน 30%,

บทสรป ดงทไดกลาวมาจะเหนไดวา สารพษจากเชอราไดสงผลกระทบตอทงสขภาพสตวเอง และกอใหเกด

ความเสยหายทางเศรษฐกจคอนขางมาก สารพษจากเชอราจงมความส าคญท เราควรใหความสนใจ ในการบรหารจดการเพอหาวธการปองกน ลดการปนเปอน และท าใหเกดความเปนพษนอยทสด เพอชวยบรรเทาความเสยหายท เกดขนในกระบวนการผลต ซงในการปองกนและลดความเปนพษของสารพษจากเชอรา เราสามารถเขาไปจดการไดหลาย ๆ ชวง ทงกระบวนการกอนการเกบเกยว กระบวนการหลงเกบเกยว กระบวนการเกบรกษาผลผลต รวมถงกระบวนการแปรรปผลผลตเพอมาสผบรโภค ใหมการตดเชอราหรอการสรางสารพษจากเชอราใหนอยทสดเทาทจะท าได ซงเราจะตองทราบในแตละชวงของการผลตวา เราสามารถเขาไปจดการในสวนใดไดบาง

เอกสารอางอง ณฐชนก อมรเทวภทร. (2553). การผลตอาหารสตว. กรงเทพฯ : ม.ป.พ. Accerbi, M., Rinaldi, V., & Ng PKW. (1999). Utilization of highly deoxynivalenol-

contaminated wheat via extrusion processing. J Food Prot.62, 1485–1487. Avantaggiato, G., Havenaar, R., & Visconti, A. (2007). Assessment of The Multi-mycotoxin-

binding Efficacy of a Carbon/Aluminosilicate-Base Product in an In Vitro Gastrointestinal Model. Agric. Food Chem. 55, 4810-4819.

Binder, E. (2007). Managing the risk of mycotoxins in modern feed production. Animal feed science and technology. 133, 149-166.

42



CAST. (2003). Mycotoxins: Risks in Plant, Animal, and Human Systems. In: CAST Report 139, 4-29.

Castells, M., Marin, S., Sanchis, V., & Ramos, A. (2005). Fate of mycotoxins in cereal during extrusion cooking: A review. Food additive and contaminant. 22(2), 150-157.

Galvano, F., Piva, A., Ritieni, A., & Galvano, G. (2001). Dietary strategies to counteract the effects of mycotox in: A Review. J Food Prot. 64, 120-131.

Huwig, A., Freimund, S., Kappeli, O., & Dultler, H. (2001). Mycotoxin detoxification of animal feed by different adsorbents. Toxicol. Lett. 122, 179-188.

Jackson, L.S., & Al-Taher, F. (2008). Factors affecting mycotoxin production in fruits. In: Mycotoxins in Fruits and Vegetables (R. Barkai-Golan, N. Paster, ed.), Elsevier, California, USA, 75–104.

Jouany, J. P (2007). Methods for preventing Decontaminating and Minimizing the Toxicity of Mycotoxins in Feed. Animal feed science and technology. 137, 342-362.

Scudamore, K., Guy, R., Kelleher, B., & MacDonald, S. (2008). Fate of Fusarium mycotoxins in maize flour and grits during extrusion cooking. Food additive and contaminant. 25, 1374-1384.

Whitlow, L.W. (2002). Evaluation of mycotoxin binders. Department of animal science north Carolina state university, USA, 132-143.

43



ผลของออกซาเลตในชาตอกระบวนการเกดผลกแคลเซยมออกซาเลตและโรคนวในไต

Effect of Oxalate in Tea to Calcium Oxalate Crystal Formation and Mechanism of Kidney Stone Disease.

ปยฉตร รปงาม1 และ ถรวฒน วรรณตง2

บทคดยอ การทรางกายไดรบออกซาเลตจากอาหารในปรมาณทสง จะท าใหมออกซาเลตปรมาณสงในทอปสสาวะ และ

พบวา มความสมพนธตอการเกดโรคนวในไตชนดแคลเซยมออกซาเลต การไดรบออกซาเลตจากการบรโภค จะท าใหเกดภาวะ ออกซาเลตสงในปสสาวะ โดยเฉพาะอยางยงในเครองดมชา พบวา มปรมาณออกซาเลตในปรมาณสง และการบรโภคเครองดมชา ในปรมาณมากท าใหรางกายไดรบออกซาเลตในปรมาณสง แตอยางไรกตามยงไมมรายงานใดทพบวาปรมาณอออกซาเลตทไดรบการบรโภคจากชาในชวตประจ าวนในประชากรทมสขภาพด มความเกยวของโดยตรงกบการเกดผลกแคลเซยมออกซาเลตในไต ดงนน ในงานวจยน จงไดท าการศกษาผลโดยตรงของออกซาเลตจากชา ซงท าใหเกดผลกแคลเซยมออกซาเลต และผลของการเตมนมและมะนาวลงในชา ซงมผลตอการเกดผลกแคลเซยมออกซาเลต ซงผลการวจยในครงนพบวาออกซาเลตในชาสามารถกอใหเกดผลกแคลเซยมออกซาเลตไดในภาวะทมแคลเซยมสง และพบวา การเตมนมและมะนาวลงในชามผลตอผลกแคลเซยมออกซาเลต โดยพบวา นมมสวนท าใหผลกแคลเซยมออกซาเลตเพมขนและเกาะกลมกนมากขน สวนมะนาวมผลท าใหผลกแคลเซยมออกซาเลตมปรมาณนอยลง เกาะกลมกนนอยลงอยางมนยส าคญ งานวจยนสามารถแสดงผลโดยตรงของการบรโภคเครองดมชาตอการเกดผลกแคลเซยมออกซาเลตซงเปนสาเหตของโรคนวในไตได

ค าส าคญ : ผลกแคลเซยมออกซาเลต, ออกซาเลต, โรคนวในไต

Abstract Oxalate-rich food consumption leads to an excessive excretion of oxalate in renal tubular

fluid and cause calcium oxalate (CaOx) crystaluria which is a major risk factor for kidney stone disease. A high oxalate uptake from the diet is thought to play a role in hyperoxaluria. In particular, tea is focused on as the main oxalate source in daily life. However, there is no direct evidence about the role of oxalate in tea to CaOx stone formation. In this study, we determined the role of oxalate in tea on CaOx formation and the reduction of oxalate by milk and lemon in tea. Black tea, milk tea and lemon tea were subjected to CaOx growth and CaOx aggregation assay. Our results indicated the milk in tea could promote CaOx crystal growth and aggregation, whereas lemon in tea could inhibit in CaOx aggregation and reduce CaOx crystal growth. This study can conclude that black tea could induce CaOx crystals formation. Milk and lemon could perform crystal modulating activities.

Keywords : Calcium Oxalate crystal, Hyperoxaluria, Kidney stone disease

1 อาจารยประจ า คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยเวสเทรน 2 อาจารยประจ า คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยเวสเทรน

44



บทน า โรคน วในไตหรอ nephrolithiasis เปนโรคทพบประมาณรอยละ 1-20 ของประชากรในผ ใหญ

เปนปญหาสขภาพทส าคญของประชากรในภาคตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย การกอนวในไตเปนกระบวนการทเกดขนไดจากหลายสาเหต เชน ความผดปกตของกระบวนการเมตาบอลซมของแคลเซยม หรอออกซาเลต, hypercalciuria, hyperoxaluria, hypocitraturia, hyperabsorption โดยเฉพาะความผ ดปกต ในการขบออกซาเลตสามารถกอใหเกดนวได จากการศกษาทผานมาพบวา กอนนวในไตทพบสวนใหญ จะประกอบดวยผลกของ calcium oxalate (CaOx) รวมกบโปรตนประมาณรอยละ 2-5 โดยน าหนก และสารอนทรยอน ๆ ไดแก ไขมน และ glycosaminoglycans ในปจจบนแนวคดเกยวกบกลไกการเกดนว ยงไมเปนทเขาใจแนชดแตมความสมพนธกบการเกดผลก เมอของเหลวในทอไตเกดการอมตวของไอออนตาง ๆ จะสงเสรมการตกผลก โดยหากมแคลเซยมและออกซาเลตจะสามารถจบกนเปนผลกแคลเซยมออกซาเลต (CaOx) มการเจรญเตบโตเปนกอนทใหญขนไดในทอไต ดงนนผลก CaOx ทเกดขนในทอไตจงมความส าคญและสมพนธกบการพฒนาไปเปนกอนนวในไต อยางไรกตามการเกดนวจะมโอกาสนอยมากในคนทมการขบปสสาวะทปกต เนองจากอาจมการสะสมขององคประกอบนวนอย และความเขมขนขององคประกอบไมเหมาะสมทจะท าใหเกดผลก นอกจากนระดบออกซาเลตในปสสาวะทมปรมาณสง (Hyperoxaluria) เปนปจจยส าคญ ในการเกดนวในไต เพราะ ออกซาเลตท าหนาทเปนไอออนของแคลเซยม ซงจะถกกรองผานโกลเมอรลส (glomerulus) และขบออกเปนปสสาวะ ในคนทมสขภาพปกตจะขบออกซาเลตออกมาในปสสาวะประมาณ 0.10 - 0.45 mmol/24 ชวโมง ในคนทเปนโรคไตจะมการขบออกซาเลตออกมากบปสสาวะเปนจ านวนมากขน 0.45-0.65 mmol/24 ชวโมง และหากเพมมากขนถง 1.0-3.5 mmol/24 ชวโมง จะเรยกวา primary hyperoxaluria การขบออกซาเลตออกมาในปสสาวะขนอยกบปจจยตาง ๆ ไดแก การบรโภคอาหาร การสงเคราะหในรางกาย การดดซมในล าไสและการก าจดน าในล าไส ภาวะบกพรองในการก าจดออกซาเลตในไตเปนสาเหตส าคญของการเกดโรคนว การขบออกซาเลตออกมาตามทอไตเปนผลใหเกดผลกของ CaOx การบรโภคอาหารหรอเครองดมทมออกซาเลตอยางตอเนอง จงมบทบาทสมพนธ กบการเกดผลก และนว ในการศกษานจงไดพฒนาวธการวดปรมาณออกซาเลตดวยวธตกผลกแคลเซยมออกซาเลตอยางงาย มาประยกตใชในการวเคราะหตวอยางเครองดมชา ซงมรายงานวามองคประกอบของ ออกซาเลตในปรมาณสง รวมถงประเมนผลของนม และมะนาวในการเกดผลกออกซาเลต ในเครองดมชาผสมคอ ชานม และชามะนาว ซงทนยมในการบรโภคในประเทศไทย โดยคาดวา นมและมะนาวนาจะมผลตอการกอผลกแคลเซยมออกซาเลต เนองจากนมมแคลเซยมทอาจจะสงเสรมการเกดผลกแคลเซยมออกซาเลต และมะนาวมกรดซตรกซงจบกบแคลเซยมไดอาจจะชวยลดการเกดผลกแคลเซยมออกซาเลตได

วตถประสงคของการวจย 1. เพอพฒนาวธพนฐานในการวดปรมาณออกซาเลตเชงกงปรมาณในเครองดม โดยวธตกผลก

แคลเซยมออกซาเลต (CaOx) 2. เพอวดปรมาณออกซาเลต เชงกงปรมาณในเครองดมชาทนยมบรโภคในประเทศไทย คอ ชา

ด า ชานม ชามะนาว ตลอดจนวดปรมาณผลกทเกาะกลมกนของชาทงสามชนด

45



กรอบแนวความคดในการท าการวจย ท าการตรวจวเคราะหปรมาณออกซาเลตของจากชาด า ชานม และชามะนาว ทเตรยมไดดวย

วธตกผลกแคลเซยมออกซาเลต (CaOx) เพอเปรยบเทยบปรมาณผลกแคลเซยมออกซาเลต และผลกแคลเซยม ออกซาเลตทเกาะกลมกน

วธการวจย การสกดชา

การสกดชาจากชาด า English Breakfast Tea ซงมปรมาณออกซาเลต 3.72 มลลกรมตอน าหนกชาหนงกรม ปรมาณ 3 กรม น ามาสกดโดยเรมจากการแชถงชาในน าดมทตมแลวปรมาณ 100 มลลลตร (100 C) เปนเวลา 10 นาท เครองดมชาจะถกปลอยไวใหเยนเปนเวลา 10 นาท การเตรยมชานมโดยการเตมนมผงขาดมนเนยลงในชา 1 ออนซ และชามะนาวจะมการเตมมะนาวลงในชา 1 ออนซ เชนกน

การตกผลกแคลเซยมออกซาเลตในชา การตกผลกแคลเซยมออกซาเลตในชาประยกตใชวธของ Thongboonkerd V, 2006,

Chutipongtanate S, 2005 และ Nakagawa Y., 1997 โดยการน าชาทงสามชนดมาผสมกบสารละลายผสมแคลเซยม (5.0 mM CaCl2., 10mM tris HCl (pH 7.4), 90 mM NaCl) โดยออกซาเลตในชาจะท าปฏกรยากบแคลเซยมได เปนแคลเซยมออกซาเลต (CaOx) แลวนบจ านวนผลกภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยายต า (20X) โดยตรวจดอยางนอย 20 fields แลวน าจ านวนทพบมาท าการเฉลยเพอรายงานจ านวนผลกแคลเซยมออกซาเลตทพบในชาทงสามชนด

การทดลองการเกาะกลมกนของผลกแคลเซยมออกซาเลต การเกาะกลมกนของผลกเรมจากการน าผลก CaOx crystal seeds (1 mg/ml) ในสารละลาย

แคลเซยมและชาทงสามชนดมาผสมกนใน cuvette ซงอยในระบบสารละลายทหมนวนโดยมอเตอรไฟฟา เมอเกดผลกขนน าไปวดความขนของสารละลายดวยวธสเปคโตรโฟโตเมทรทความยาวคลน 620 นาโนเมตร แลวน าผลกทเกาะกลมกนไปสองภายใตกลองจลทรรศนทก าลงขยายต า (20X) และนบจ านวนผลกทเกาะกลมกน โดยตรวจดอยางนอย 20 fields แลวน าจ านวนผลกทเกาะกลมกนสามอนขนไป ทพบมาท าการเฉลยเพอรายงานจ านวนผลกแคลเซยมออกซาเลตทเกาะกลมกนทพบในชาทงสามชนด

การวเคราะหขอมล น าผลจากการตรวจวดปรมาณผลกแคลเซยมออกซาเลตชนดเดยว และชนดเกาะกลมในชามาวเคราะห

เปรยบเทยบความแตกตางของปรมาณผลกแคลเซยมออกซาเลต โดยใชสถต Paired sample t-test โดยก าหนดคาความแตกตางทมนยส าคญทางสถต (P-value) ทนอยกวา 0.05

ผล/ สรปผลการวจย 1. ผลของการตรวจนบผลกแคลเซยมออกซาเลตในชาด า ชานมและชามะนาว

จากการทดลองพบวาชาทงสามชนดสามารถกอใหเกดผลกแคลเซยมออกซาเลตในภาวะทมปรมาณแคลเซยมได (ภาพท 1) โดยการเตมนมลงในชาหรอทเรยกวาชานมนนท าใหปรมาณผลก

46



แคลเซยมออกซาเลต สงขนอยางมนยส าคญ ในขณะทการเตมมะนาวลงในชาหรอทเรยกวาชามะนาวนนท าใหปรมาณผลกแคลเซยมออกซาเลตลดลงเมอเทยบชาด าอยางมนยส าคญ (P <0.05) (ภาพท 2)

ภาพท 1 การตรวจดลกษณะผลกแคลเซยมออกซาเลตใตกลองจลทรรศน ทพบในชาด า ชานม ชามะนาว

ภาพท 2 กราฟแสดงการเปรยบเทยบจ านวนผลกแคลเซยมออกซาเลต ทพบในชาด า ชานม ชามะนาว (P <0.05)

2. ผลของการตรวจผลกแคลเซยมออกซาเลตทเกาะกลมกนใตกลองจลทรรศน จากการทดลองพบวาชาทงสามชนดสามารถกอใหเกดผลกแคลเซยมออกซาเลตท เกาะกลมกน

ในภาวะทมปรมาณแคลเซยมได (ภาพท 3) โดยการเตมนมลงในชา หรอท เรยกวา ชานมนน ท าใหปรมาณ ผลกแคลเซยมออกซาเลตทเกาะกลมกนสงขนอยางมนยส าคญ ในขณะทการเตมมะนาวลงในชา หรอ

47



ทเรยกวา ชามะนาวนน ท าใหปรมาณผลกแคลเซยมออกซาเลตท เกาะกลมกนนอยกวาชาด าและชามะนาว อยางมนยส าคญ (ภาพท 4)

ภาพท 3 การตรวจดลกษณะผลกแคลเซยมออกซาเลตทเกาะกลมกนใตกลองจลทรรศน

ทพบในชาด า ชานม ชามะนาว

ภาพท 4 กราฟแสดงการเปรยบเทยบจ านวนผลกแคลเซยมออกซาเลต

ทเกาะกลมกนในชาด า ชานม ชามะนาว (P <0.05) อภปรายผล

การศกษางานวจยในครงน จดท าขนเพอเปนการทดลองหาปรมาณผลกแคลเซยมออกซาเลตในชาทงสามชนดคอ ชาด า ชานม และชามะนาว ทสงผลตอการกอโรคนวในไตชนดแคลเซยมออกซาเลต พบวาออกซาเลตจากชาด าสามารถกอใหเกดผลกชนดแคลเซยมออกซาเลตในภาวะทมแคลเซยม ซ งงานว จ ยน สอดคล องก บงานว จ ยก อนหน าจากผลงานวจ ยของ Thongboonkerd V, 2006 , Chutipongtanate S, 2005 และ Nakagawa Y., 1997 ซงไดท าการทดลองการสงเคราะหผลกแคลเซยมออกซาเลตจากสารละลายออกซาเลตและสารละลายแคลเซยมทมความเขมขนสงจนเกดการอมตว

48



ของสารละลายและเกดผลกแคลเซยมอกกซาเลตขน การเตมนมลงในชาหรอทเรยกวาชานมนนท าใหปรมาณผลกแคลเซยมออกซาเลตสงขนอยางมนยส าคญเนองจากแคลเซยมในนมมปรมาณสง ในขณะทการเตมมะนาวลงในชาหรอทเรยกวาชามะนาวนนท าใหปรมาณผลกแคลเซยมออกซาเลตแตกตางกบชาด าอยางมนยส าคญ โดยมะนาวนนมกรดซตรกอยท าใหสามารถจบกบแคลเซยม กลายเปนแคลเซยมซเตรตได จงสงผลใหเกดปรมาณผลกนอยลง ท าใหสามารถสรปไดวา การเตมนมลงในชานนท าใหแคลเซยมมปรมาณเพมขนอาจกอใหเกดผลกมากขนได สวนการเตมมะนาวลงในชานนมผลท าใหจ านวนผลกแคลเซยมออกซาเลตลดลงเมอเทยบกบจ านวนผลกทพบในชาด านอกจากนมะนาวสามารถยบยงการเกาะกลมกนของผลกแคลเซยมออกซาเลตได การเกาะกลมของผลกนอยลงเนองจากสารละลายแคลเซยมถกใชไปในการจบกบซเตรต จงท าใหความเขมขนของแคลเซยมลดลง

ขอเสนอแนะ ในการศกษาครงนพบวาชามะนาว หรอการเตมมะนาวลงในชา อาจจะลดปรมาณแคลเซยมในชา

ซงอาจสามารถปองกนความเสยงจากโรคนวในไตได แตอยางไรกตามควรท าการทดลองในสตวทดลองหรอในระบบ in vivo ตอไป เพอศกษาสภาวะการดดซมแคลเซยม และออกซาเลตในรางกายทอาจมผลตอปรมาณผลกแคลเซยมออกซาเลตในปสสาวะ ซงเปนการตรวจวนจฉยโรคนวในไตตอไป

เอกสารอางอง Boyce WH. (1968). Organic matrix of human urinary concretions. Am J Med. 45 (5):673-

83. Charrier MJ, Savage GP, Vanhanen L. (2002). Oxalate content and calcium binding

capacity of tea and herbal teas. Asia Pac J Clin Nutr. 11 (4):298-301. Chutipongtanate S, Nakagawa Y, Sritippayawan S, Pittayamateekul J, Parichatikanond P,

Westley BR, (2005). Identification of human urinary trefoil factor 1 as a novel calcium oxalate crystal growth inhibitor. J Clin Invest. 115 (12):3613-22.

Menon M, Koul H. (1992). Clinical review 32: Calcium oxalate nephrolithiasis. J Clin Endocrinol Metab. 1992;74(4):703-7.

Nakagawa Y. (1997). Properties and function of nephrocalcin: mechanism of kidney stone inhibition or promotion. Keio J Med. 46 (1):1-9.

Ramello A, Vitale C, Marangella M. (2000). Epidemiology of nephrolithiasis. J Nephrol. 2000;13 Suppl 3:S45-50.

Savage GP, Charrier MJ, Vanhanen L. (2003). Bioavailability of soluble oxalate from tea and the effect of consuming milk with the tea. Eur J Clin Nutr. 57 (3):415-9.

Schepers MS, van Ballegooijen ES, Bangma CH, Verkoelen CF. (2005). Oxalate is toxic to renal tubular cells only at supraphysiologic concentrations. Kidney Int. 2005;68 (4):1660-9.

49



Sivakamasundari P, Kalaiselvi P, Sakthivel R, Selvam R, Varalakshmi P. (2004). Nuclear pore complex oxalate binding protein p62: expression in different kidney disorders. Clin Chim Acta. 2004; 347(1-2) :111-9.

Thongboonkerd V, McLeish KR, Arthur JM, Klein JB. (2002). Proteomic analysis of normal human urinary proteins isolated by acetone precipitation or ultracentrifugation. Kidney Int. 62 (4):1461-9.

Walton RC, Kavanagh JP, Heywood BR, Rao PN. (2005). The association of different urinary proteins with calcium oxalate hydromorphs. Evidence for non-specific interactions. Biochim Biophys Acta. 2005;1723(1-3):175-83.

Zarembski PM, Hodgkinson A. (1962). The oxalic acid content of English diets. Br J Nutr. 1962;16: 627-34.

50



การพฒนาโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการดานการวจย เพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษามธยมศกษา เขต 16 The Development of the Information Program for the Academic Affairs Administration on Educational Quality Development Research of the

School under the Secondary Education Service Area Office 16

ไวรญ พยงเกยรตคณ1 ปรชา วหคโต2

บทคดยอ การวจยครงนมวตถประสงคเพอพฒนาโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพ

การศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 เปนการวจยและพฒนา มวธด าเนนการวจย 4 ขน ดงน ขนท 1 การก าหนดกรอบแนวคดในการวจย ประชากร ไดแก เอกสาร ต ารา บทความ และงานวจยทเกยวกบการพฒนาโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา กลมตวอยางไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง จ านวน 80 เลม เครองมอท ใชในการวจย ไดแก แบบบนท กขอมล การวเคราะหขอมล ใช วธการวเคราะห เนอหา ขนท 2 การสรางโปรแกรมสารสนเทศเพอการ บรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 โดยการสงเคราะหและสรางโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 กบผงชดค าสงโปรแกรมสารสนเทศ ขนท 3 การประเมนความเหมาะสมและความเปนไปไดของโปรแกรมสารสนเทศ ประชากร ไดแก ผเชยวชาญทางดานการพฒนาโปรแกรมสารสนเทศและผรบผดชอบงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา เลอกกลมตวอยางแบบเจาะจง จ านวน 9 คน เครองมอทใชในการวจย ไดแก 1) ผงชดค าสงโปรแกรมสารสนเทศ 2) โปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 3) แบบประเมนความเหมาะสมและเปนไปไดของโปรแกรมสารสนเทศ การเกบรวบรวมขอมล ใชวธการสนทนากลม น าขอมลกลบมาวเคราะห และปรบปรงโปรแกรมสารสนเทศ การวเคราะหขอมล ใชวธการวเคราะหเนอหา ขนท 4 การทดลองใชโปรแกรมสารสนเทศ ประชากร ไดแก ผบรหารโรงเรยนและผรบผดชอบงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา และกลมตวอยางเลอกแบบเจาะจง จ านวน 3 โรงเรยน เครองมอทใชในงานวจย คอ 1) โปรแกรมสารสนเทศ เพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 2) แบบประเมนประสทธภาพของโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา การรวบรวมขอมล โดยวธการน าโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษาไปใหกลมตวอยางทดลองใช และตอบแบบประเมนประสทธภาพ ของโปรแกรมสารสนเทศ การวเคราะหขอมล ใชคาสถต ไดแก คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ค าส าคญ : โปรแกรมสารสนเทศ, คณภาพการศกษา, การพฒนาการวจย

1 สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยเวสเทรน 2 อาจารยประจ าสาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยเวสเทรนมหาวทยาลยเวสเทรน

51



Abstract The purpose of this study was to develop the information program for the academic affairs

administration on educational quality development research of a school under the Secondary Education Service Area Office 16. This research and development was four phases. First phase - conceptual framework determination, the population consisted of textbooks, articles, and research related to the development of the information program for the academic affairs administration on educational quality development research. 80 subjects were specifically selected as samples. The research tools were record forms, data collections, and research concepts using data analysis method. Second phase – to design and create the development of the information program for the academic affairs administration on educational quality development research of the school under the Secondary Education Service Area Office 16 by synthesizing and creating the information program with the construction set. Third phase – to evaluate the suitability and feasibility of the information program, the population consisted of 9 specialists and officials in the field of computer program development and the academic affairs administration on educational quality development research of the school. The research tools were 1) the construction set’s diagram of the information program 2) the information program for the academic affairs administration on educational quality development research of the school under the Secondary Education Service Area Office 16, and 3) the program’s suitability and feasibility evaluation forms. Data collection was conducted using group discussion and then the data was analyzed to improve the information program. Data analysis was carried out using content analysis. Forth phase – to try a trial of the information program, the population consisted of school directors and officials of the academic affairs administration on educational quality development research of the school. The samples were specifically selected from 3 schools. The research tools were 1) the information program 2) the program’s performance evaluation forms. Data collection was conducted by giving the information program trial to the samples for a try and let the samples answer questions in the program’s performance evaluation forms. Data analysis was carried out using the mean and standard deviation as statistic tools.

Keywords : Information Program, Educational Quality, Development Research

บทน า การวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาเปนสวนหนงของการบรหารงานวชาการทส าคญตอกระบวน

การเรยนการสอน เนองจากเปนรากฐานในการสรางองคความรใหม รวมทงนวตกรรมและเทคโนโลยททนสมย เพอน าไปสการจดการศกษาทมคณภาพการวจยเปนกระบวนการทใชในการแสวงหาความรหรอ ขอคนพบในการแกปญหา และพฒนางานไดอยางเปนระบบมความนาเชอถอ ครซงเปนวชาชพชนสงทตองการผลงานทมความนาเชอถอ ถาครใชการวจยมาพฒนาหรอแกปญหาการเรยนรของผเรยน จะแสดงใหเหนถงการท างานของครทเชอมนไดและเปนการประกนคณภาพการสอนอกรปแบบหนง การพฒนาครใหเปนครนกวจยถอเปนบทบาทหนงของครยคใหม กลาวคอ ทงเปนผกระตนปลกฝงการเรยนรกระบวนการวจยใหกบนกเรยน หรอครเองไดเรยนรเกยวกบกระบวนการวจยเพอพฒนาการจดการเรยนการสอนของตน

52



ซงการวจยปฏบตการในชนเรยนนบวาเปนการวจยทครสามารถน ามาใชเพอพฒนาการเรยนการสอนของตนไดเปนอยางด

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา (2560 : 39) ในฐานะหนวยงานหลกในภาคการจดการศกษาเพอพฒนาคณภาพคนของประเทศ ไดตระหนกถงความส าคญดงกลาว จงไดจดท ายทธศาสตรการผลตและพฒนาคร (พ.ศ.2558 - 2572) ประกอบดวย 5 ยทธศาสตรคอ 1) การปฏรประบบและรปแบบการผลตคร 2) การปฏรประบบและรปแบบการพฒนาคร 3) การปฏรประบบการใชครและระบบบรหารงานบคคลของคร 4) การปฏรประบบการวจยของสถาบนผลตและพฒนาคร และ 5) การสรางกลไกการขบเคลอนยทธศาสตร และไดมการก าหนดยทธศาสตรและวางเปาหมายทสามารถตอบสนองการพฒนาเพอรองรบการเขาสยค ไทยแลนด 4.0 ภายใตวสยทศน “มงพฒนาผเรยนใหมความร คคณธรรมมคณภาพชวตทด มความสขในสงคม” ของแผนพฒนาการศกษาของกระทรวงศกษาธการ ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) ไดแก ยทธศาสตรท 1 การพฒนาหลกสตร กระบวนการเรยนการสอน ยทธศาสตรท 2 การผลต พฒนาคร คณาจารยและบคลากรทางการศกษา ยทธศาสตรท 3 ยทธศาสตรผลต และพฒนาก าลงคน รวมทงงานวจยทสอดคลองกบความตองการของการพฒนาประเทศ ยทธศาสตรท 4 ยทธศาสตรขยายโอกาสการเขาถงบรการทางการศกษาและการเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต ยทธศาสตร 5 ยทธศาสตรสงเสรมและพฒนาระบบเทคโนโลยดจทลเพอการศกษา และยทธศาสตร 6 ยทธศาสตรพฒนาระบบบรหารจดการ และสงเสรมใหทกภาคสวน มสวนรวมในการจดการศกษาจะเหนไดวาบทบาทของครกบการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา มความชดเจนมากขน

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 สงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ ม หน าท ก าก บด แลสถานศกษาระด บช นม ธยมศกษาในจ งหวดสงขลา จ านวน 41 โรงเรยน และจงหวดสตล จ านวน 12 โรงเรยน รวมทงสน 53 โรงเรยน โดยไดก าหนดใหการท าวจย เปน นโยบายเฉพาะทตองเรงด าเนนการใหเหนผลใน 1 ป (ส านกงานเขตการศกษามธยมศกษา เขต16. 2559 : 2) ทงนไดก าหนดนโยบายใหครในโรงเรยนด าเนนการวจยในชนเรยนเพอแกปญหาการจดการเรยนการสอน โดยมเปาหมายใหครท าวจยอยางนอยปการศกษาละ 1 เรอง แตสภาพการณปจจบนเกยวกบการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษายงประสบปญหาเนองจากการสงงานวจยพบวา โดยทวไปโรงเรยนมธยมศกษาไดด าเนนการเกยวกบขอมลสารสนเทศ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา เพอรายงานใหกลมสงเสรมการจดการศกษาของส านกงานเขตพนทการศกษาส าหรบใชเปนพนฐาน แตสวนใหญยงขาดการวเคราะหเพอการวางแผน รวบรวมและจดกลม นอกจากนผวจยไดพบประเดนปญหาและอปสรรคในการด าเนนงานตางๆ ดงน 1) ขอมลงานวจยของครสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 16 มปรมาณมากท าใหยงยากตอการจดเกบและคนหา 2) ผลงานวจยเกดการเสยหายและช ารดเนองจากถกเกบแบบรปเลมและไมไดอยในรปแบบของการจดเกบแฟมอเลกทรอนกส (Electronic File) 3) มความยงยากและไมสะดวกทจะตองน าขอมลงานวจยปจจบนหรอขอมลงานวจยยอนหลงของแตละภาคเรยนหรอรอบปการศกษามาเพอเปรยบเทยบถงการปรบปรงแกไข การด าเนนงานของหนวยงานได 4) ยงไมมระบบน าผลงานวจยของครไปเผยแพรเพอใชไปสอในการหาความรเพมเตมตลอดจนใชในการตอยอดการวจยในครงตอไป ผวจยจงมแนวคดในการพฒนาโปรแกรมสารสนเทศ เพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขต

53



พนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 ทสอดคลองกบภารกจของการบรหารงานวชาการ ใหมความสะดวก รวดเรว ชวยลดขนตอนการท างาน ตรวจสอบขอมลไดทนท รายงานสรปผลการด าเนนงานวจยอยางถกตองนาเชอถอ และเปนปจจบน ผบรหารสามารถใชสารสนเทศเพอการประเมน ตรวจสอบ บรหารงานงานวจยในสถานศกษา และพฒนาคณภาพการศกษา

วตถประสงคของการวจย เพอพฒนาโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพ

การศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16

กรอบแนวความคดในการท าการวจย

จากภาพแสดงใหเหนถงความสมพนธของแนวคดทน ามาใชในการพฒนาโปรแกรมสารสนเทศ เพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยวเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 ซงในการวจยครงน ไดแบงออกเปน 3 แนวคด ดงน

1. แนวคดและหลกการเกยวกบสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา ไดศกษาเอกสารต าราและงานวจยทเกยวของ ไดแก กระทรวงศกษาธการ (2554) สทธวรรณ ตนตรจนาวงศ และคนอน ๆ (2546) ภาวดา ธาราศรสทธ (2550) รงชชดาพร เวหะชาต (2550) ซาเรซวค และวด (Saracevic and Wood : 1981 อางถงใน รสสคนธ ศนาลย. 2555) พกล เงนทอง (2550) เคอรลงเจอร (Kerlinger. 1995) และคนอน ๆ ไดน าประเดนสาระส าคญน าไปใชในการวจยครงน ไดแก สารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา หมายถง ขอมลตาง ๆ ทเกดจากการปฏบตงานตามหนาทความรบผดชอบของคร บคลากรในสถานศกษา และผทเกยวของมาจดกระท า ประมวลผล หรอวเคราะหดวยวธการตาง ๆ อยางเปนระบบ และน าผลไดหลายรปแบบ สามารถใชเปนพนฐานในการคาดการณลวงหนา หรอประกอบการตดสนใจ วนจฉย สงการทางการบรหารไดทนท

2. แนวคดเกยวกบการพฒนาโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพ อพฒนาคณภาพการศกษา ผ วจยได ศกษาเอกสาร ต ารา และงานวจยท เก ยวข อง ไดแก พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และทแกไขเพมเตม พ.ศ.2545 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2545) สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (2554) สยาพฐ รกปา และปรชา วหคโต

1 . ส า ร ส น เท ศ เพ อ ก า รบรหารงานวชาการ ด าน ก ารว จ ย เพ อ พ ฒ น าคณภาพการศกษา

2 . ก า ร พ ฒ น า โป ร แ ก ร มสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา

3. สารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16

โปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16

54



(2550). ธนวฒน พนนอก และปรชา วหคโต (2559) โชตกา ปลาผล และปรชา วหคโต (2559) ศรไพร ศกดรงพงศากล และคณะ (2549) โกสนต เทพสทธทรากรณ และถวลยวงศ ไกรโรจนานนท (2547) ชยพจน รกงาม (2549) โอภาส เอยมสรวงศ (2549) นอย สวรรณมณ และคณะ (2552) กตตศกด เจรญโภคานนท (2546) บน (Boone.1992) เดวส และโอลสน (Davis & Olson. 1984) ฮลล (Houle:1996) เลาดอนและเลาดอน (Laudon & Laudon. 2004) และคนอนๆ ไดน าประเดนสาระส าคญไปใชในการวจยครงน คอ แนวคดเกยวกบการพฒนาโปรแกรม ความหมายของโปรแกรม การสรางตนแบบ (Prototyping) แนวคดในการพฒนาระบบสารสนเทศ ขนตอนของการพฒนาโปรแกรม การพฒนาโปรแกรม Web Application และการเผยแพรนวตกรรม (Diffusion of Innovation)

3. สารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 จ านวน 53 โรงเรยน ผวจยไดศกษาเอกสาร ต ารา และงานวจยทเกยวของ ไดแก พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2546) ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (2552) ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 (2559) และคนอน ๆ ไดน าประเดนสาระส าคญไปใชในการวจยครงน คอ ขอบขายและภารกจของงานบรหารวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาหลกการและแนวคดในการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา และขอมลสารสนเทศการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาเพอการบรหารงานวชาการของสถานศกษา

ขอบเขตของการวจย 1. ขอบเขตดานเนอหา

1.1 แนวคดและหลกการเกยวกบสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา ประกอบดวย ขอมลสารสนเทศและระบบสารสนเทศ ความหมายของขอมลสารสนเทศ และระบบสารสนเทศ ความส าคญของขอมลและสารสนเทศ แหลงทมาของขอมลสารสนเทศ คณสมบตของสารสนเทศ ประเภทของระบบสารสนเทศ องคประกอบของระบบสารสนเทศ การบรหารงานวชาการ ความหมายของ การบรหารงานวชาการ ความส าคญของการบรหารงานวชาการ ขอบขายของการบรหารงานวชาการ แนวทางการด าเนนการและหล กการบรหารงานงานวชาการการวจยเพ อพฒนาคณภาพการศกษา ของสถานศกษา ความหมายของการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา ลกษณะของการท าวจย ในชนเรยน ความส าคญของการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา ขอบขายของการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา บทบาทของผบรหารกบการวจย

1.2 การพฒนาโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอ พฒนาคณภาพการศกษาประกอบดวย ความหมายของโปรแกรม การสรางตนแบบ (Prototyping) แนวคดในการพฒนาระบบสารสนเทศ ขนตอนการพฒนาโปรแกรม การพฒนาโปรแกรมWeb Application และการเผยแพรนวตกรรม (Diffusion of Innovation)

1.3 สารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 ประกอบดวย ขอบขายและภารกจ

55



ของการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา และขอมลสารสนเทศ ดานการวจย เพอพฒนาคณภาพการศกษาทใชในการบรหารงานวชาการ

2. ขอบเขตดานประชากรและกลมตวอยาง 2.1 การก าหนดกรอบแนวคดในการวจย ประชากร ไดแก เอกสาร ต ารา บทความและงานวจย

ท เกยวกบการพฒนาโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา

2.2 การประเมนความเหมาะสมและความเปนไปไดของโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 ประชากร ไดแก ผเชยวชาญทางดานการพฒนาโปรแกรมสารสนเทศและผรบผดชอบงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา

2.3 การทดลองใชโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการของสถานศกษาดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 ประชากร ไดแก ผบรหารโรงเรยน ผรบผดชอบงานดานสารสนเทศดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษา 3. ขอบเขตดานระยะเวลา ป 2560

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ในการวจยเรอง การพฒนาโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนา

คณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 ในครงนเพอ1. ไดโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพ การศกษาของสถานศกษาทสงเสรมประสทธภาพในการท างาน ใหครบถวน ถกตอง สะดวกและรวดเรว 2. เพอพฒนาประสทธภาพการด าเนนงานสารสนเทศ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 โดยสารสนเทศตางๆ จดเกบอยในระบบไมเสอมสลาย คนหาไดงาย 3. เปนขอสนเทศการจดโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 ส าหรบหนวยงานทเกยวของ และสนใจน าไปประยกตใชในการพฒนาระบบสารสนเทศภายในองคกร 4. ผลการวจย ครงนเปนขอสนเทศส าหรบผบรหารสถานศกษา ครและผมสวนเกยวของ เพอน าไปใชในการวางแผนด าเนนงาน ปรบปรงแกไข พฒนา ระบบสารสนเทศของงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษาใหมประสทธภาพยงขน

วธการวจย การวจยเรองการพฒนาโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพ

การศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 เปนการวจยและพฒนา (Research and Development: R & D) วธด าเนนการวจยแบงออกเปน 4 ขน ดงน

ขนท 1 การก าหนดกรอบแนวคดในการวจย ขนท 2 การสรางโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนา

คณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16

56



ขนท 3 การประเมนความเหมาะสมและความเปนไปไดของโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16

ขนท 4 การทดลองใชโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 16

ตารางท 1 ขนการวจย วธด าเนนการวจยและผลทไดรบ

ขนการวจย วธด าเนนการวจย ผลทไดรบ ข น ท 1 ก า รก าห น ด

กรอบแนวคดในการวจย 1. ประชากร ไดแก เอกสาร ต ารา

บทความและงานวจยท เกยวกบการพฒนาโปรแกรมสารสนเทศ เพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพ ฒ น าค ณ ภ าพ ก ารศ ก ษ า ข อ งสถานศกษา และกลมตวอยางไดมา โดยการเลอกแบบเจาะจง จ านวน 80 เลม

2. เครองมอทใชในการวจย ไดแก แบบบนทกขอมล

3. การเกบรวบขอมล ใชวธการศกษาคนควาหลกการ แนวคด และทฤษฎเกยวกบการพฒนาโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ด านการวจ ย เพ อพ ฒ นาค ณภาพการศกษาของสถานศกษา จากเอกสาร ต ารา บทความ และงานวจยทเกยวของ

4. การวเคราะหขอมล ใชวธการวเคราะหเนอหา

1. เพ อการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพ อพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา

2. กรอบแนวคดในการวจย

ข น ท 2 ก า รส ร า งโปรแกรมสารสนเทศ เพ อ ก ารบ ร ห ารง านวชาการ ด านการวจยเพ อ พ ฒ น าค ณ ภ าพก า ร ศ ก ษ า ข อ งส ถ า น ศ ก ษ า ส ง ก ดส า น ก ง าน เข ต พ น ทการศกษามธยมศกษา เขต 16

1. ว เคราะหสารสนเทศเพ อการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพ ฒ น าค ณ ภ าพ ก ารศ ก ษ าข อ งสถานศกษา ทไดในขนท 1

2. ออกแบบโครงสรางการท างานของโปรแกรมสารสนเทศ

3. สงเคราะหและสรางโปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการด านการวจ ย เพ อพ ฒ นาค ณภาพการศกษาของสถานศกษา

1. ชดโครงสรางการท างานของโปรแกรมสารสนเทศ

2. โปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการดานการวจยเพอพฒ นาคณ ภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16

57



ขนท 3 การประเมน ความเหมาะสมและความเปนไปไดของโปรแกรมส ารส น เท ศ เพ อ ก า รบรหารงานวชาการดานการว จ ย เพ อ พ ฒ น าคณภาพการศกษาของส ถ า น ศ ก ษ า ส ง ก ดส า น ก ง าน เข ต พ น ทการศกษามธยม ศกษาเขต 16

ประเมนความเหมาะสมและเปนไปไดของโปรแกรมสารสนเทศ ดงน

1. ประชากร ไดแก ผ เช ยวชาญท างด าน ก ารพ ฒ น า โป รแ ก รมสารสนเทศและผ รบผ ดชอบงานวชาการ ด านการวจยเพ อพฒนาคณภาพการศกษา เลอกกลมตวอยาง จ านวน 9 คน

2. เครองมอทใชในการวจย ไดแก 2.1 ชดโครงสรางการท างานของ

โปรแกรมสารสนเทศ 2.2 โปรแกรมสารสนเทศเพอการ

บรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพ ฒ นาค ณ ภ าพ การศ กษ าข อ งสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16

2.3 แบบประเมนความเหมาะสมและเปนไปไดของโปรแกรมสารสนเทศ

3. การเกบรวบรวมขอมล ใชวธการสนทนากลม

4. การว เคราะหขอมล ใชวธการวเคราะหเนอหา

โปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 ทมความเหมาะสมและมความเปนไปได

ขนท 4 การทดลองใชโปรแกรมสารสนเทศเพ อ ก ารบ ร ห ารงานวชาการดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษาสงกดส า น ก ง าน เข ต พ น ทการศกษามธยมศกษาเขต 16

1. ประชากร ได แ ก ผ บ รหารโรงเรยนและผรบผดชอบงานวชาการ ด านการวจย เพ อพฒ นาคณภาพการศกษา และกลมตวอยางเลอกมาโดยใชการเลอกแบบเจาะจง จ านวน 3 โรงเรยน

2. เครองมอทใชในการวจยคอ 2.1 โปรแกรมสารสนเทศเพอการ

บรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพ ฒ นาค ณ ภ าพ การศ กษ าข อ งสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16

2.2 แบบประเมนประสทธภาพของโปรแกรมสารสนเทศ

โปรแกรมสารสนเทศเพอการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16 ทมประสทธภาพ

58



3. การรวบรวมขอมล โดยวธการน าโปรแกรมสารสนเทศเพ อการบรหารงานวชาการ ดานการวจยเพอพ ฒ น าค ณ ภ าพ ก ารศ ก ษ าข อ งสถานศกษาไปใหกลมตวอยางทดลองใช เป น เวลา 1 ส ป ด าห และให ผ ใชโป ร แ ก ร ม ต อ บ แ บ บ ป ร ะ เม นประสทธภาพ

4. การว เคราะหข อมลและใชค าสถ ต ได แ ก ค าเฉล ยและส วนเบยงเบนมาตรฐาน

เอกสารอางอง กระทรวงศกษาธการ. (2554). การจดระบบและสารสนเทศในสถานศกษา. กรงเทพมหานคร: ม.ป.ท. กตตศกด เจรญโภคานนท. (2546). สรางเวบไซตไดดงใจนกดวย PHP. กรงเทพมหานคร:ซลเซสมเดย. โกสนต เทพสทธทรากรณ และถวลย ไกรโรจนานนท. (2547). เทคโนโลยสารสนเทศพนฐาน.

กรงเทพมหานคร : ส านกพมพแมค. ชยพจน รกงาม. (2549). การพฒนาระบบสารสนเทศเพอการประกนคณภาพการศกษาในระดบเขต

พนทการศกษา. ดษฎนพนธการศกษาดษฎบณฑต สาขาการบรหารการศกษา. ชลบร : มหาวทยาลยบรพา.

โชตกา ปลาผล และปรชา วหคโต. (2559). พฒนาโปรแกรมสารสนเทศเพอการประกนคณภาพภายในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาพษณโลก เขต 2. ดษฎนพนธ ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรการการศกษา. ปทมธาน: มหาวทยาลยเวสเทรน.

ธนวฒน พนนอกและปรชา วหคโต. (2559). การพฒนาโปรแกรมสารสนเทศดานคณภาพผเรยนเพอการบรหารงานประกนคณภาพภายในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 3. ดษฎนพนธ ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรการการศกษา. ปทมธาน : มหาวทยาลยเวสเทรน.

นอย สวรรณมณ. (2552). การงานอาชพและเทคโนโลย. กรงเทพมหานคร : ท.เอส.บโปรดกส. พกล เงนทอง. (2550). ปญหาและแนวทางพฒนาการจดระบบสารสนเทศในโรงเรยนขนาดเลกสงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษาสระแกว เขต 2. งานนพนธ การศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา. ชลบร : มหาวทยาลยบรพา.

ภาวดา ธาราศรสทธ. (2550). การจดและการบรหารงานวชาการ. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพมหาวทยาลยรามค าแหง.

รสสคนธ ศนาลย. (2555). แนวทางการเสรมสรางจรยธรรมของผประกอบการวชาชพ ดานการสอสาร และสารสนเทศ. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา.

59



รงชชดาพร เวหะชาต. (2550). การบรหารงานวชาการสถานศกษาขนพนฐาน. กรงเทพมหานคร : ศนยหนงสอมหาวทยาลยทกษณ.

ศรไพร ศกดรงพงศากล และเจษฎาพร ยทธนวบลยชย. (2549). ระบบสารสนเทศและเทคโนโลยการจดการความร. กรงเทพมหานคร : ซเอดยเคชน.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. (2554). เทคโนโลยการสนเทศและการสอสาร.(พมพครงท 2). กรงเทพมหานคร : สกสค.

สยาพฐ รกปา และปรชา วหคโต (2550). การพฒนาโปรแกรมสารสนเทศเพอการนเทศภายในโรงเรยน ระดบปฐมวย สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาเชยงราย เขต 4. ดษฎนพนธ ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาการบรการการศกษา. ปทมธาน : มหาวทยาลยเวสเทรน.

สทธวรรณ ตนตรจนาวงศ และคณะ. (2546). ประมวลสาระชดวชาการจดการสถานศกษา. หนวยท 8-11. นนทบร : มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16. (2559). แผนปฏบตการประจ าป 2559. สงขลา : ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน. (2552). คมอการปฏบตงานขาราชการคร. กรงเทพมหานคร : กระทรวงศกษาธการ.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2546). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2546. กรงเทพมหานคร : พรกหวานกราฟฟค.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2545). แนวทางการประกนคณภาพภายในสถานศกษา: เพอพรอมรบการประเมนภายนอก. กรงเทพมหานคร : พมพด.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2560). แผนการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2560 – 2579. กรงเทพมหานคร : กระทรวงศกษาธการ.

โอภาส เอยมสรวงศ. (2547). วทยาการคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ. กรงเทพมหานคร : เอช เอนกรป.

A.J. Kerlinger. (1995). Quailty Assurance School Reviews. (NSW : Richmond North Publish). 111.

Boone, Edgar J. (1992). Developing programmer in aducation. New Jersey:Prentice Hall. Davis, G. B., & Olson, H. M. (1984). Management information system. New York: McGraw-

Hill. Houle, Cyrilo. (1996). The Design of Education. Sanfrancisco : Jossey-Bass. Laudon, K., & Laudon, J. (2004). Management information system. (8th ed.). NJ: Prentice

Hall, Inc.

60



คณภาพการจดบรการดานความปลอดภยของโรงเรยนสนตครวทยาคม อ าเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย

Quality of Safety Services at Santikiri Witthayakhom School in Mae Fha Luang District, Chiang Rai Province

สเวช พมน าเยน1 สาวตร จงจตกลาง2 ชตมา อะโสต3 สนทร สรตน4 สมบรณ ใจประการ5 วรฏฐยา ทวสข6

บทคดยอ การศกษาครงนเปนการวจยเชงประเมนผล มวตถประสงคเพอประเมนคณภาพการจดบรการดานความปลอดภย

ของโรงเรยนสนตครวทยาคม อ าเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย ประชากรเปาหมายในฐานะผใหขอมลคอ ครของโรงเรยนสนตครวทยาคม จ านวน 45 คน เครองมอท ใชคอแบบสอบถาม ซงมการตรวจสอบคณภาพ โดยหาคาความตรงของเนอหาดวยคาดชน ความสอดคลองระหวางขอค าถามกบจดประสงค ( IOC) และน าแบบสอบถามไปทดลองใช เพอหาคาความเชอมนดวยคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค สถตทใชวเคราะหขอมล ไดแก รอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจยพบวา คณภาพการจดบรการดานความปลอดภยของโรงเรยนสนตครวทยาคมโดยรวม อยในระดบด สงทโรงเรยนจดบรการไดดเปนล าดบแรก คอ มการจดท าประกนอบตเหตหรอประกนชวต หรอสขภาพใหแกนกเรยน รองลงมาคอ โรงเรยนจดครเวรรบผดชอบดแลดานความปลอดภยของโรงเรยนและนกเรยน ประเดนทโรงเรยนควรเรงพฒนาจดบรการใหดขน คอ การแจงใหผปกครองทราบถงนโยบายและมาตรการจดการดานความปลอดภยของโรงเรยน และการจดฝกอบรม ฝกซอมปองกนภยพบตหรออคคภยเปนประจ าทกป

ค าส าคญ : ความปลอดภยของโรงเรยน, คณภาพ, การจดบรการดานความปลอดภย,

Abstract The purpose of this evaluation research was to assess the quality of safety services at Santikiri

Witthayakhom School in Mae Fha Luang District, Chiang Rai Province. The population consisted of 45 teachers in Santikiri Witthayakhom School. The research instrument was questionnaire. The qualities testing of questionnaire were using “Index of Item-Objective Congruence: IOC” for content validity and “Cronbarch’s Alpha Coefficient” for the reliability. The Statistics employed for data analysis were the percentage, mean and standard deviation. This research found that overall quality of safety services at Santikiri Witthayakhom School were at the good level. This school was well-placed to provide accident insurance or life insurance or health insurance for students. This school has teachers who are responsible for the safety of school and students. This school should promote school safety measures and policies to parents and regular training for disaster or fire prevention every year. Research results revealed that, after the experiment, the experimental group showed gains in perceived severity,

1 อาจารย คณะสาธารณสขศาสตรและสงแวดลอม วทยาลยนอรทเทรน 2 อาจารย คณะสาธารณสขศาสตรและสงแวดลอม วทยาลยนอรทเทรน 3 อาจารย คณะสาธารณสขศาสตรและสงแวดลอม วทยาลยนอรทเทรน 4 อาจารย คณะสาธารณสขศาสตร วทยาลยเชยงราย 5 ผจดการสงแวดลอม อาชวอนามยและความปลอดภย บรษท กลฟ โคเจนเนอเรชน จ ากด 6 คร โรงเรยนสนตครวทยาคม อ าเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย

61



perceived risk, self-efficacy and health behaviors more than before the experiment and more than the control group. In conclusion, the application of protection motivation could be used for the promotion of health behaviors to prevent DM disease of the DM risk group at another area with similar contexts.

Keywords : School Safety, Quality, Safety Services

บทน า โรงเรยนเปนสถาบนการศกษาในการพฒนาคณภาพชวตของคน เปนสถานทเสรมสรางความร ทศนคต พฒนาปญญา

ทกษะชวต ใหกบนกเรยน โรงเรยนจงเปนสถาบนทมความส าคญไมยงหยอนกวาสถาบนครอบครว เนองจากนกเรยน ใช เวลาอย กบโรงเรยนถงวนละ 8-10 ชวโมง โรงเรยนจ งม ส วนเก ยวของกบว ถ ชวตของน กเรยนเปนอยางมาก ความปลอดภยในชวตและรางกายของนกเรยนนบวาเปนสงทโรงเรยนพงตระหนกเปนอยางยง การจดบรการดานความปลอดภยในโรงเรยน เปนสงทกระทรวงศกษาใหความส าคญ รวมทงผปกครองกมงหวงใหบตรหลานไดศกษา เลาเรยนในสถานศกษาทปลอดภย

การจดบรการดานความปลอดภยของโรงเรยน เปนการด าเนนการหรอมมาตรการ หรอมการจดกจกรรม หรอโครงการเพอใหเกดความปลอดภย หรอเพอปองกนอบตเหตทอาจเกดขนแกนกเรยน บคลากรและโรงเรยนส าหรบ การจดบรการดานความปลอดภยของโรงเรยนนน โรงเรยนควรมนโยบายใหความส าคญในการจดการดานความปลอดภย ของโรงเรยนเปนล าดบแรก และด าเนนการในเรองทเกยวของกบการจดบรการดานความปลอดภย เชน การแจงใหผปกครองทราบถงนโยบายและมาตรการจดการดานความปลอดภย การประชาสมพนธรณรงคดานความปลอดภยใหแกนกเรยนอยางตอเนอง การจดบรการใหความรเกยวกบความปลอดภยและอบตเหตใหแกนกเรยน การจดครเวรรบผดชอบดแลดานความปลอดภยของโรงเรยนและนกเรยน การจดฝกอบรม ฝกซอมปองกนภยพบต หรออคคภยมการตรวจไมใหนกเรยนน าวตถอนตรายเขามาในโรงเรยน มการจดท าประกนอบตเหตหรอประกนชวตหรอสขภาพใหแกนกเรยน สนบสนนใหนกเรยนจดตงชมรมหรอกจกรรมทเกยวกบความปลอดภย ในโรงเรยน เปนตน

โรงเรยนสนตครวทยาคม อ าเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย ตงอยบนพนทภเขาสง มนกเรยนจ านวน 760 คน มคร 45 คน (โรงเรยนสนตครวทยาคม, 2559) เปนโรงเรยนมธยมของอ าเภอแมฟาหลวง โรงเรยนไดเขาประกวดโครงการโรงเรยนในฝนตามโครงการของกระทรวงศกษาธการ ซงประเดนความปลอดภย ในโรงเรยนนเปนสวนหนงของการประเมนโรงเรยนในฝนดวย

การประเมนคณภาพการจดบรการดานความปลอดภยของโรงเรยน จะท าใหทราบถงคณภาพในการด าเนนงาน ของโรงเรยน อกทงขอมลทไดจากการประเมนจะไดน ามาใชประโยชนในการพฒนาการจดบรการดานความปลอดภย ของโรงเรยนใหมคณภาพดยงขนตอไป

วตถประสงคการวจย เพอประเมนคณภาพการจดบรการดานความปลอดภยของโรงเรยนสนต ครวทยาคม อ าเภอแมฟาหลวง

จงหวดเชยงราย

62



วรรณกรรมทเกยวของ การจดบรการดานความปลอดภย หมายถง การด าเนนการหรอมมาตรการ หรอมการจดกจกรรม

หรอโครงการ เพอใหเกดความปลอดภย หรอเพอปองกนอบตเหตทอาจเกดขนแกนกเรยน บคลากรและโรงเรยน แนวทางการจดบรการดานความปลอดภยนนมหลายแนวทาง ผวจยไดประมวลจากเอกสารตาง ๆ

(วรนช อยเลห, 2550; ณฎฐยา แกวถาวร, 2551; ศรพร อนสภา, 2556; ปราณ อนทรกษา และ ปองสน วเศษศร, 2557; เอมอชฌา วฒนบรานนท, 2557) น ามาสรปเรยบเรยงไดดงน คอ

1. การส ารวจความปลอดภยในโรงเรยน หากมการส ารวจความปลอดภยในโรงเรยนจะชวยลดความสญเสยทรพยสนและสงเสรมความปลอดภย ท าใหสมาชกทกคนในโรงเรยนจะตองรวมมอกน และมสวนรวมรบผดชอบ ในการดแล เอาใจใส สงเกต ตรวจตรา เพอความปลอดภย ซงในการส ารวจความปลอดภยในโรงเรยนนนประกอบดวย การส ารวจดานสงแวดลอม การส ารวจดานบรการความปลอดภย การส ารวจเรองการเรยนการสอนสวสดศกษา วธการส ารวจความปลอดภยในโรงเรยนนนอาจกระท าไดโดยการสงเกตพฤตกรรม การตรวจตราความสะดวก ความเปนระเบยบเรยนรอย การตรวจสอบสภาพของสงของการตรวจตราสอดสองการน าวตถ หรอสงของทอาจกอใหเกดอนตรายเขามาในโรงเรยนการสอบถามโดยใชแบบสอบถาม

2. การรายงานอบตเหตในโรงเรยน ทงนเพอใหทราบขอมลการเกดอบตเหตและหาแนวทางแกไขปญหาอบตเหตได โดยถอเปนความรบผดชอบของทกคนในโรงเรยน ซงควรรายงานทนทหรอไมเกน 24 ชวโมง มการบนทกลงในแบบรายงานอบตเหต จดรวบรวมรายงานเปนแบบรายเดอนหรอรายเทอม และเกบไวทคณะกรรมการความปลอดภยประจ าโรงเรยน จดท าสรปรายงานและแจงใหนกเรยนทกคนทราบ

3. การแนะแนวสวสดภาพ เปนการใหค าแนะน าหรอใหค าปรกษาทางดานความปลอดภยเพอใหนกเรยน มความร รจกระมดระวง เรองอบตเหตปฏบตตนไดอยางปลอดภย และมสวสดนสยทดในการปองกนอบตเหต ซงจะชวยปองกน และลดปญหา อบตเหตลงได โดยทวไปผท าหนาทแนะแนวสวสดภาพอาจเปนครประจ าชนหรอครสขศกษา

4. การจดท าประกนอบตเหต เปนการคมครองเรองความปลอดภย เมอประสบอบตเหตขนจะมสทธไดรบคาชดเชยความสญเสย หรอการบาดเจบทเกดขน ตามปกตโรงเรยนควรจดท าประกนอบตเหตใหกบทกคน ในโรงเรยน ซงเปนลกษณะการประกนหมหรอกลม

5. การจดบรการเครองอ านวยความสะดวก เครองอ านวยความสะดวกตางๆ ททางโรงเรยนจดบรการ ใหทกคนในโรงเรยนตองมความปลอดภย ไดแก บรการน าดมน าใช การจดท าทางระบายน า การจดระบบไฟฟา ทปลอดภย

6. การบรการความปลอดภยในการเดนทางไป-กลบโรงเรยน การจดบรการความปลอดภยในการเดนทาง ไป-กลบโรงเรยน ควรพจารณา คอ 1) การจดบรการเรองการเดนทางไป-กลบ สามารถด าเนนการจดท าเสนทาง การเดนทางทปลอดภยทสด การใชธงน ากลมนกเรยน การใชธงขามถนน 2) การจดบรการเรองการใชรถเดนทางไป-กลบโรงเรยน

7. การจดบรการฝกซอมเพอความปลอดภย เชน จดอบรมใหความรเกยวกบภยพบต จดฝกซอมการหนไฟ การฝกปฏบตเพอความปลอดภยเมอเกดเหตภยธรรมชาต เปนตน

8. การบรการปฐมพยาบาล เมอเกดอบตเหตและอนตรายในโรงเรยน ควรมการใหความชวยเหลอเบองตนกอนการน าสงแพทยหรอโรงพยาบาล ดงนนโรงเรยนควรจดบรการการปฐมพยาบาลโดยจดใหมหองพยาบาล

63



และครประจ าหองพยาบาล มอปกรณการปฐมพยาบาลและยาชนดตาง ๆ พรอมใหบรการทกเมอ มระเบยบการใชหองพยาบาลแจงใหทกคนทราบอยางชดเจน

9. การจดสารวตรนกเรยนดานความปลอดภยหรออาสาสมครสวสดภาพ (School Safety patrols) หรออาสาสมครสวสดภาพ (Safety volunteers) เพอใหนกเรยนไดรบความปลอดภยและมบทบาท ในการบรการความปลอดภยใหแกทกคนในโรงเรยน

จากการประมวลงานวจยทเกยวของนน พบวา ปจจยทสงผลตอการจดการความปลอดภยของนกเรยน ม 3 ดาน ไดแก ภาวะผน าของคร การท างานเปนทมของคร และการมสวนรวมของผปกครอง (ศรพร อนสภา, 2556) และยงพบวาปจจยทมผลตอการตดสนใจของผปกครองในการสงบตรหลานเขาเรยนในโรงเรยน คอ โรงเรยนจดใหม การประกนอบตเหตใหนกเรยนทกคน มการจดคร และเจาหนาทดแลความปลอดภยภายในโรงเรยน (เสงยมจต แจมจ าปา, 2552)

การจดบรการดานความปลอดภยของโรงเรยนอาจใชวธการน ามาบรณาการกบกจกรรรมของนกเรยน ดงกรณการวจยเรองการปรบปรงสภาพความปลอดภย และสรางจตส านกดานความปลอดภยในโรงเรยน กรณศกษาโรงเรยนบานคอกดลาด และโรงเรยนบานผาแกว ต าบลกดลาด อ าเภอเมอง จงหวดอบลราชธาน ซงนกวจยไดมการวเคราะหความเสยงหาจดอนตราย แลวน าผลการวเคราะหจดเสยงมาบรณาการกจกรรมของนกเรยน และกจกรรมการเรยนการสอนเพอแกไขปญหาดวยวธการจดคายอาสาพฒนาเพอท าการซอมแซมและปรบปรงสภาพแวดลอมของโรงเรยน และมการประเมนจตส านกดานความปลอดภย (นทธพงศ นนทส าเรง , 2553)

การจดบรการดานความปลอดภยเพอปองกนอบตเหตนน โรงเรยนอาจใชรปแบบการปองกนอบตเหตในนกเรยน ประกอบดวย 3 ขนตอน คอ 1) การสรางสมพนธภาพทประทบใจจากเดกสคร 2) การรวมดแลเอาใจใส ความปลอดภยของนกเรยน และ 3) การรวมกนด าเนนการปองกนอปบตเหตทชดเจนและตอเนอง ซงจะมผลชวยเพมพฤตกรรมการปองกนอบตเหตและลดการบาดเจบของนกเรยน ประกอบกบครมการน าความรการปองกนอบตเหตสอดแทรกในกจกรรมการเรยนการสอนผานสอตางๆ มากขน (สมจนตนา ค าพนจ และคณะ, 2550)

วธด าเนนการวจย การศกษาครงนเปนการวจยเชงประเมนผล (Evaluation Research) เรองการจดบรการดานความ

ปลอดภยของโรงเรยนสนตครวทยาคม อ าเภอแมฟาหลวง จงหวดเชยงราย โดยประเมนจากความพงพอใจของครทปฏบตงานในโรงเรยนแหงน

1. ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรครทงหมดของโรงเรยน ทงทเปนขาราชการ พนกงานราชการ และครอตราจาง

จ านวน 45 คน ซงเปนประชากรเปาหมายในฐานะผใหขอมล 2. การจดท าเครองมอการวจยและการตรวจคณภาพ

เครองมอทใชคอแบบสอบถาม ประกอบดวย ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ประกอบดวย เพศ ชวงอาย ระดบการศกษาสงสด

และระยะเวลาท างานในโรงเรยนแหงน

64



ตอนท 2 การจดบรการดานความปลอดภย จ านวน 10 ขอ เปนแบบสอบถามแบบมาตรประมาณคา (Rating Scale) แบงมาตรประมาณคาเปน 5 ระดบ การก าหนดคาคะแนนความพงพอใจแบงเปน 5 ระดบคะแนน คอ มากทสด=5 มาก=4 ปานกลาง=3 นอย=4 นอยทสด=1

การแปลผลคะแนนความพงพอใจเปนระดบคณภาพ จดแบงเปน 5 ระดบ ตามชวงคะแนนเฉลย ดงน 4.51 – 5.00 หมายถงดมาก 3.51-4.50 หมายถงด 2.51-3.51 หมายถงพอใช 1.51-2.50 หมายถงควรปรบปรง และ 1.00-1.50 หมายถงควรปรบปรงอยางยง (เทยบเคยงกบเกณฑการประเมนคณภาพของส านกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา: สมศ.)

การสรางเครองมอ ผวจยไดก าหนดขอบเขตแบบสอบถามตามลกษณะของเนอหาเพอใหสอดคลองกบวตถประสงคการประเมน แลวน าแบบสอบถามใหผเชยวชาญ 3 ทาน ตรวจสอบ น าผลจากผทรงคณวฒทไดตรวจสอบมาหาคาดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบวตถประสงค (Index of Item-Objective Congruence: IOC) ไดสงกวา 0.5 ทกขอ และมการตรวจคณภาพเครองมอโดยน าแบบสอบถามไปทดลองใช เพอหาคาความเชอมน (Reliability) ดวยคาสมประสทธแอลฟาของครอนบาค (Cronbarch’s Alpha Coefficient) ไดคา 0.78

3. การเกบรวบรวมขอมล เกบขอมลจากคร จ านวน 45 คน โดยใหครเปนผตอบแบบสอบถามดวยตนเอง หลงจากนนผวจยไดเกบ

แบบสอบถามมาประมวลผล เกบขอมลเดอน กมภาพนธ 2560 4. การวเคราะหขอมล

ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนา (Descriptive statistic) ไดแก รอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) และ สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

ผลการวจย ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม สวนใหญ เปนเพศหญงรอยละ 55.78 สวนใหญ ชวงอาย 31-40 ป

รอยละ 62.22 ระดบการศกษาสงสด สวนใหญจบปรญญาตร รอยละ 55.78 ระยะเวลาท างานในโรงเรยนแหงน สวนใหญ อยในชวง 1-5 ป รอยละ 91.11 รายละเอยดปรากฏตามตารางท 1

ตารางท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม (N=45)

ขอมลทวไป จ านวน (ความถ) รอยละ 1. เพศ ชาย หญง 2. ชวงอาย 21-30 ป 31-40 ป 41-50 ป 51 ปขนไป

19 26 13 28 3 1

44.22 55.78 28.89 62.22 6.67 2.22

65



3. ระดบการศกษาสงสด ปรญญาตร ปรญญาโท ปรญญาเอก

1. 4.ระยะเวลาท างานในโรงเรยนแหงน 2. 1-5 ป 3. 6-10 ป 4. 11-15 ป 5. มากกวา 15 ป

26 19 - 41 4 - -

55.78 44.22 - 91.11 8.89 - -

ผลการประเมนคณภาพการจดบรการดานความปลอดภยของโรงเรยนของโรงเรยนสนตคร วทยาคม

พบวา การจดบรการดานความปลอดภยของโรงเรยนโดยรวม อยในระดบด ( = 3.53) หากพจารณาเปนรายประเดน พบวา สงทโรงเรยนจดบรการไดดเปนล าดบแรก คอ โรงเรยนมการจดท าประกนอบตเหตหรอประกนชวตหรอสขภาพใหแกนกเรยน อยในระดบด ( = 3.88) และสงทโรงเรยนจดบรการไดดรองลงมาคอ โรงเรยนจดครเวรรบผดชอบดแลดานความปลอดภยของโรงเรยนและนกเรยน ( = 3.82) คณภาพในการจดบรการดานความปลอดภย ซงผลการประเมนไดคาเฉลยนอยทสด จดอยในระดบพอใช ม 2 ประเดนคอ โรงเรยนแจงใหผปกครองทราบถงนโยบายและมาตรการจดการดานความปลอดภยของ โรงเรยน ( = 3.29) และ โรงเรยนจดฝกอบรม ฝกซอมปองกน ภยพบตหรออคคภยเปนประจ าทกป ( = 3.29) รายละเอยดปรากฏตามตารางท 2

ตารางท 2 คาเฉลย () สวนเบยงเบนมาตรฐาน () และการแปลผลระดบความพงพอใจตอการ จดบรการดานความปลอดภยของโรงเรยน (N = 45)

รายการประเมนการจดบรการดานความปลอดภยของโรงเรยน ระดบคณภาพ

1. โรงเรยนมนโยบายใหความส าคญในการจดการดานความ ปลอดภยของโรงเรยน

3.65 0.81 ด

2. โรงเรยนแจงใหผปกครองทราบถงนโยบายและมาตรการ จดการดานความปลอดภยของโรงเรยน

3.29 0.93 พอใช

3. โรงเรยนมการประชาสมพนธรณรงคดานความปลอดภย ใหแกนกเรยนอยางตอเนอง

3.41 0.89 พอใช

4. โรงเรยนจดบรการใหความรเกยวกบความปลอดภยและ อบตเหตใหแกนกเรยน

3.35 0.81 พอใช

5. โรงเรยนครเวรรบผดชอบดแลดานความปลอดภยของ โรงเรยนและนกเรยน

3.82 0.69 ด

6. โรงเรยนจดฝกอบรม ฝกซอมปองกนภยพบตหรออคคภย 3.29 1.04 พอใช

66



เปนประจ าทกป 7. โรงเรยนมการตรวจไมใหนกเรยนน าวตถอนตรายเขามา ในโรงเรยน

3.41 0.75 พอใช

8. โรงเรยนมการจดท าประกนอบตเหตหรอประกนชวตหรอ สขภาพใหแกนกเรยน

3.88 0.94 ด

9. โรงเรยนสนบสนนใหนกเรยนจดตงชมรมหรอกจกรรมท เกยวกบความปลอดภยในโรงเรยน

3.76 0.71 ด

10. โรงเรยนมการจดบรการดานความปลอดภยเพอมงเนนส มาตรฐานการจดการดานความปลอดภยของสถานศกษา

3.41 0.95 พอใช

ภาพรวมทกประเดน 3.53 0.85 ด สรปและอภปรายผล

จากการประเมนคณภาพการจดบรการดานความปลอดภยของโรงเรยนสนตครวทยาคมพบวา การจดบรการดานความปลอดภยของโรงเรยนโดยรวม อยในระดบด ซงเมอพจารณาเปนรายประเดนพบวา สงทโรงเรยนจดบรการไดดเปนล าดบแรก คอ มการจดท าประกนอบตเหตหรอประกนชวตหรอสขภาพใหแกนกเรยน จงเปนจดเดนของโรงเรยน ดงผลการวจยงานหนงพบวาการประกนอบตเหตใหนกเรยน มผลตอการตดสนใจของผปกครองในการสงบตรหลานเขาเรยนในโรงเรยน (เสงยมจต แจมจ าปา, 2552)

สงทโรงเรยนจดบรการไดดรองลงมาคอ โรงเรยนจดครหรอครเวรรบผดชอบดแลดานความปลอดภยของโรงเรยนและนกเรยน ซงแสดงถงการรวมดแล เอาใจใส ความปลอดภยของนกเรยนสอดคลองกบงานวจยของ สมจนตนา ค าพนจ และคณะ (2550) คอการจดบรการดานความปลอดภยเพอปองกนอบตเหตใหไดผลนน ประกอบดวย 3 ขนตอน คอ 1) การสรางสมพนธภาพทประทบใจจากเดกสคร 2) การรวมดแล เอาใจใส ความปลอดภยของนกเรยน และ 3) การรวมกนด าเนนการปองกนอปบตเหตทชดเจน และตอเนอง ซงจะมผลชวยเพมพฤตกรรมการปองกนอบตเหตและลดการบาดเจบของนกเรยนไดเปนอยางด

ขอเสนอแนะจากผลการวจยเพอการพฒนา ประเดนทโรงเรยนควรเรงพฒนาจดบรการใหดขน คอ การแจงใหผปกครองทราบถงนโยบาย และ

มาตรการจดการดานความปลอดภยของโรงเรยน ซงหากโรงเรยนสนตครวทยาคม ไดพฒนาในสวนนจะเปนการสรางเสรมการมสวนรวมของผปกครอง สอดคลองกบงานวจยของ ศรพร อนสภา (2556) ซงพบวา ปจจยทสงผลตอการจดการ ความปลอดภยของนกเรยน ม 3 ดาน ไดแก ภาวะผน าของคร การท างานเปนทมของคร และการมสวนรวมของผปกครอง และอกประเดนหนงทโรงเรยนควรใหความส าคญคอการจดฝกอบรมฝกซอมปองกนภยพบตหรออคคภยเปนประจ าทกป ทงนเนองจากโรงเรยนสนตครวทยาคม ซงตงอยบนเทอกเขาสง จงหวดเชยงราย อนมความเสยงตอการเกดภยพบตหลายรปแบบ เชน แผนดนไหว พายฝนฟาคะนอง พายลกเหบ น าปา โคลนถลม หมอกควนจากการเผาปา อคคภย เปนตน การอบรมฝกซอมปองกนภยพบต และอคคภยจะเปนประโยชน ทงตอนกเรยน และครไดมความร และทกษะเพอเตรยมพรอมหากเกดภยในลกษณะตาง ๆ ขน

67



เอกสารอางอง ณฎฐยา แกวถาวร. (2551). การจดการความปลอดภยในโรงเรยนประถมศกษา สงกดส านกงานเขตพนท

การศกษาเพชรบร เขต 2. การศกษาคนควาอสระปรญญามหาบณฑต. สาขาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

นทธพงศ นนทส าเรง. (2553). การปรบปรงสภาพความปลอดภยและสรางจตส านกดานความปลอดภยในโรงเรยน: กรณศกษาโรงเรยนบานคอกดลาด และโรงเรยนบานผาแกว ต าบลกดลาด อ าเภอเมอง จงหวดอบลราชธาน. วารสารวจยเพอการพฒนาเชงพนท. 2 (5), 17-26.

ปราณ อนทรกษา และ ปองสน วเศษศร. (2557). การศกษาการด าเนนการรกษาความปลอดภย ของสถานศกษาระดบมธยมศกษา สงกดส านกงานคณะกรรมการศกษาขนพนฐาน. บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สบคนเมอ 5 ตลาคม 2559, จาก: www.chulapedia.chula.ac.th/index.php/ความปลอดภยของสถานศกษา.

โรงเรยนสนตครวทยาคม. (2560). รายงานประจ าปของสถานศกษาปการศกษา 2559. เอกสารอดส าเนา. เชยงราย : โรงเรยนสนตครวทยาคม.

วรนช อยเลห. (2550). การศกษาสภาพการด าเนนงานตามแผนรกษาความปลอดภยของสถานศกษาขนาดใหญจงหวดชยนาท. สารนพนธปรญญามหาบณฑต. สาขาวชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ศรพร อนสภา. (2556). ปจจยทมผลตอการจดการความปลอดภยของนกเรยนชนประถมศกษาโรงเรยนเอกชนในครอบครวซาเลเซยน. วทยานพนธการศกษามหาบณฑต. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สมจนตนา ค าพนจ และคณะ. (2550). การพฒนารปแบบการปองกนอบตเหตในนกเรยนประถมศกษาโรงเรยนราชน. มฉก.วชาการ. 11 (21), 1-15.

เสงยมจต แจมจ าปา. (2552). ปจจยทมผลตอการตดสนใจของผปกครองในการสงบตรหลานเขาเรยนในโรงเรยนสากลศกษา บางบวทอง. สารนพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยธรกจบณฑต.

เอมอชฌา (รตนรมจง) วฒนบรานนท. (2557). สวสดศกษา. (พมพครงท 3). กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

68



การประเมนความเสยงตอสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส จากการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยมในรานซอมขนาดเลก

เขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา Health risk assessment of electric appliance repairers from exposure lead, cadmium and chromium at small repair shops: a case study in Hat Yai City

Municipality, Songkhla Province, Southern Thailand

อรอนงค คงสวสด1 ปรชญะพนธ เพชรชวย2 ดษฎ หมนหอ3

บทคดยอ การศกษาครงนเปนการประเมนความเสยงตอสขภาพของชางซอมเครองใช ไฟฟา และอปกรณอเลกทรอนกส

จากการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยมในรานซอมขนาดเลก เขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา ใชวธการคดเลอกกลมตวอยางแบบอาสาสมคร จ านวน 17 คน ตวอยางอากาศทระดบหายใจของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสไดน ามาวเคราะหตะกว แคดเมยม และโครเมยม โดยใชเครองมอ Inductively coupled plasma atomic emission spectroscopy (ICP-AES) พบวาคาความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม เทากบ 0.002 - 0.049 mg/m3, 0 - 0.001 mg/m3 และ 0.001 - 0.225 mg/m3 ตามล าดบ มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานความเขมขนท NIOSH และ ACGIH ก าหนดไว (NIOSH ก าหนดคาความเขมขนของตะกว 0.05 mg/m3, โครเมยม 0.5 mg/m3 และ ACGIH ก าหนดคาความเขมขนของแคดเมยม 0.01 mg/m3) เมอค านวณความเสยงตอการเปนโรคมะเรงจากการสดหายใจเอาสารแคดเมยมและโครเมยม เขาสรางกาย พบวาชางซอมเครองใชไฟฟา และอปกรณอเลกทรอนกสมความเสยงเทากบ 3.2 x10-

3 และ 7 x10-4 ตามล าดบ แสดงวามความเสยงทอาจเปนไปไดอยางมนยส าคญ ส าหรบตะกวไมใชสารกอมะเรงจงไมกอใหเกดความเสยงตอโรคมะเรง

ค าส าคญ : ตะกว, แคดเมยม, โครเมยม, ชางซอมเครองใชไฟฟา, อปกรณอเลกทรอนกส

Abstract This study was health risk assessment of electric appliance repairers from exposure lead,

cadmium and chromium at small repair shops: a case study in Hat Yai City Municipality, Songkhla Province, Southern Thailand. The samples are 17 people from voluntary selection method. Air samples were collected by personal air sampling pump at the breathing zone level of electric appliance repairers and analyzed concentrations of lead , cadmium and chromium by Inductively coupled plasma atomic emission spectroscopy (ICP-AES). The range of lead , cadmium and chromium concentrations were 0.002 -0.049 mg/m3, 0 - 0.001 mg/m3 and 0.001 - 0.225 mg/m3,respectively. which got lower than standard control by NIOSH and ACGIH. ( NIOSH have set standard concentration of lead is 0.05 mg/m3,concentration of chromium is 0.5 mg/m3 and ACGIH have set standard concentration of cadmium is 0.01 mg/m3) The calculated cancer risk by inhalation of cadmium and chromium of electric appliance repairers have cancer risk were 3.2 x10 -3 and 7 x10-4 ,respectively. The result from analysis 1 นกศกษาคณะการจดการสงแวดลอม มหาวทยาลยสงขลานครนทร (วทยาเขต หาดใหญ) 2 ดร.นพ. อาจารยส านกวชาแพทยศาสตร มหาวทยาลยวลยลกษณ 3 อาจารยคณะการจดการสงแวดลอม มหาวทยาลยสงขลานครนทร (วทยาเขต หาดใหญ)

69



show that on risk unacceptable. There was no cancer risk from lead exposure since it is not a carcinogen.

Keywords: Lead, Cadmuim, Chromium, Electric appliance repairers

บทน า ยคปจจบนการพฒนาดานเศรษฐกจ วทยาศาสตร และเทคโนโลยมการเจรญเตบโตอยางรวดเรวท าให

เครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส เชน โทรทศน พดลม ตเยน เครองปรบอากาศ ฯลฯ กลายเปนสวนหนง ในชวตประจ าวนเนองจากวถชวตของคนไทยอาศยเทคโนโลยสมยใหมเพอตอบสนองความสะดวกสบาย กอใหเกดปญหาการปนเปอนของสารมลพษทางสงแวดลอมตาง ๆ โดยเฉพาะปญหาการปนเปอนของโลหะหนก เชน ตะกว แคดเมยม และโครเมยมถอวาเปนปญหาทส าคญของประเทศ ทก าลงพฒนา (สจตรา วาสนาด ารงด และ ปเนต มโนมยวบลย, 2555; สพตรา วเศษสข, 2549)

เครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสประกอบดวยวสดหลายชนดสวนมากเปนโลหะหนก มการรายงานพบสารอนตรายมากกวา 1,000 ชนด ในขยะอเลกทรอนกส เชน โลหะหนก ไดแก ตะก ว แคดเมยม และโครเมยม ฯลฯ โดย 40% ทพบเปนสารตะกว (อรวรรณ พพสทธ และศลพร แสงกระจาง , 2553) แมวาจะมการสมผสปรมาณเลกนอยแตท าใหเกดอนตรายตอมนษยและเกดการปนเปอนในสงแวดลอม อากาศและฝนเปนตวกลางทางสงแวดลอมทสามารถบอกใหทราบถงปร มาณการแพรกระจายของสารปนเปอนทอยในสงแวดลอม โดยทวไปมนษยสามารถไดรบสมผสโลหะหนกทปนเปอนอยในอากาศและฝนเขาไปในรางกายทางระบบทางเดนหายใจ ระบบทางเดนอาหาร หรอผวหนง ซงโลหะหนกสวนใหญ จะเขาสรางกาย โดยการหายใจหรอกนเขาไป (Dahal et al., 2008 )

อปกรณเครองใชไฟฟาตาง ๆ จะมแผงวงจรอเลกทรอนกสเปนสวนประกอบเมอเกดการช ารดจะตองน าไปซอมทรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส (สมศกด ศรภกด ,2544) ผทปฏบตงาน มกไดรบโลหะหนกเขาสรางกายจากการสดดมไอโลหะขณะควบคมการหลอมโลหะและการบดกรหรอเชอมโลหะ จงมความเสยงตอการไดรบสารโลหะหนกทปนเปอนอยในอากาศและฝนเขาสรางกาย สารพษเหลานเมอสะสมอยในรางกายจนถงระดบหนงกจะแสดงอาการออกมาใหเหน ถาไดรบเปนเวลานาน ๆ จะท าใหเปนมะเรงผวหนง (อรวรรณ พพสทธ และศลพร แสงกระจาง, 2553)

พนทเขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา เปนเขตเมองทมความเจรญมบานเรอนและประชากรอาศยจ านวนมาก ท าใหมจ านวนบานเรอน หอพก และหนวยงานตางๆมากมาย โดยมประชาชนทงทมภมล าเนาเดมในเขตเทศบาลนครหาดใหญ และกลมประชากรแฝง เครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสซงเปนอกหนงปจจยทตอบสนองความตองการของประชาชนในยคปจจบนจงมจ านวนมากเมอใชงานไประยะเวลาหนงจะเสยช ารดและตองซอมแซม ท าใหจ านวนของรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสเปนอกกจการหนงท เปนทตองการของประชาชน จากขอมลของส านกงานเทศบาลนครหาดใหญ เกยวกบการตอใบอนญาตประกอบกจการการซอมเครองใชไฟฟา พบวามจ านวนการตอใบอนญาตไมลดลงจากปกอน ๆ (ส านกการสาธารณสขและสงแวดลอม เทศบาลนครหาดใหญ, 2557)

ดวยเหตผลดงกลาวขางตนจะเหนไดวาผประกอบอาชพชางซอมเครองใชไฟฟา และอปกรณอเลกทรอนกส ในร านซ อมขนาดเล กมความเส ยงท จะไดรบอ นตรายจากโลหะหนก เชน ตะก ว แคดเมยม และโครเม ยม

70



จากการปฏบตงาน เนองจากรานซอมขนาดเลกสวนใหญชางซอมจะไมสวมใสอปกรณปองกนสวนบคคล และระบบระบายอากาศภายในรานไมเปนระบบมาตรฐาน สวนใหญจะระบายอากาศโดยพดลมและอาศยลมจากธรรมชาต ผ วจยจงมความสนใจทจะประเมนความเสยงตอสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสจากการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยม ในรานซอมขนาดเลก เขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา

วตถประสงคของการวจย 1. เพอประเมนการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยม โดยการหายใจของชางซอมเครองใชไฟฟา

และอปกรณอเลกทรอนกส 2. เพอประเมนความเสยงตอสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

วรรณกรรมทเกยวของ 1. เครองใชไฟฟา และอปกรณอเลกทรอนกส คอ อปกรณทเปลยนพลงงานไฟฟาเปนพลงงานรปตาง ๆ ทตองการ

เชน พลงงานความรอน พลงงานเสยง พลงงานกล พลงงานเคม สามารถน าพลงงานท เปลยนแปลง จากพลงงานไฟฟาไปใชใหเกดประโยชนในชวตประจ าวนได

2. สารพษทพบในเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสมสารอนตรายหลายชนดโดยเฉพาะธาตโลหะหนก เชน ตะกว แคดเมยม โครเมยม เปนตน

- ตะกว เปนสวนประกอบในการบดกรแผนวงจรพมพ เปนสารประกอบหลกในลวดบดกร จอมอนเตอร CRT และแบตเตอร - แคดเมยม พบในแผนวงจรพมพ ตวตานทาน ชนสวนอเลกทรอนกส เชน วสดกงตวน า(Semiconductors) อปกรณตรวจจบอนฟาเรด (Infrared detectors) และจอมอนเตอร CRT

- โครเมยม ใชในการปองกนการกดกรอนของแผนโลหะเคลอบสงกะสใชผสมกบโลหะท าใหเกดความแขงแรงมความเหนยวทนทาน

3. กระบวนการปฏบตงานในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสแบงเปน 8 ขนตอน ดงน1) ขนตอนการรบงานจากลกคา 2) ขนตอนการส ารวจสภาพปญหาและจดทช ารดเสยหาย 3) ขนตอนการถอดชนสวนเครองใชไฟฟา และอปกรณอเลกทรอนกส 4) ขนตอนการเชอม บดกร หลอมโลหะ 5) ขนตอนการเปลยนอะไหล 6) ขนตอนการประกอบชนงาน 7) ขนตอนการตรวจสอบสภาพความเรยบรอยของชนงาน และ 8) ขนตอนการสงมอบงานใหกบลกคา 4. ความเปนพษของโลหะหนกจะขนอยกบคณสมบตความเปนพษของโลหะหนกแตละชนดขนาด หรอปรมาณทไดรบ อาย น าหนก และความตานทานของสงมชวตแตละชนด (กมลพรรณ ไชยทอง, 2552) โลหะหนกทส าคญมดงตอไปน

- ตะกว (Lead) อาการทวไปผทไดรบตะกวสะสมเปนระยะเวลานาน ไดแก ออนเพลย ไมมแรง เบออาหาร นอนไมหลบ น าหนกลด ปวดตามกลามเนอตามขอ อาการทางระบบทางเดนอาหาร ไดแก ปวดเกรงทอง ทองผก อาการทางระบบโลหต ไดแก ภาวะโลหตจาง และพฒนาการของสมองเดกไมด (ววฒน เอกบรณะวฒน และสทธพฒน วงศวทยวโชต, 2556)

71



- แคดเมยม (Cadmium) ถาไดรบแคดเมยมปรมาณ 30-40 มลลกรมตอวน เปนเวลานาน ๆ จะมผลเสยโดยตรงกบโครงสรางของกระดก โดยจะไปลดการสะสมของธาตแคลเซยมขณะทมการสรางและซอมแซมกระดก จงท าใหกระดกผกรอนเสยรปแบบถาไดรบแคดเมยม 170-500 ไมโครกรมตอวนเปนเวลานานจะเกดโรคโลหตจาง ความดนโลหตสง แคดเมยมจะสงผลเสยตอการท างานของรางกายทกระบบ ในไตหากไดรบในปรมาณ 0.6-1 มลลกรมตอวน จะท าใหไตผดปกต มผลท าใหการขบถายโปรตนออกจากรางกายมากเกนไป ปอด ตบ ตบออน และระบบทางเดนอาหาร จะถกท าลาย (Novelliet al., 1999)

- โครเมยม (Chromium) เมอเขาสระบบทางเดนหายใจเปนเวลานาน จะมการระคายเคอง และท าลายเยอเมอก สวนในระบบทางเดนอาหารเมอโครเมยมสะสมในปรมาณทมาก ท าใหเกดอาการคลนไส อาเจยน มนงง ระบบทางเดนอาหารอกเสบ กระเพาะอาหารอกเสบ เปนแผลทล าไสเลก และส าไสใหญอกเสบ (วทยา อยสข, 2549)

งานวจยทเกยวของ เจรญศกด งามไตรไร (2545) ศกษาการประเมนความเสยงตอการเกดมะเรงจากการไดรบตะกวแคดเมยม

และโครเมยมของชางพนส ในบรรยากาศภายในสถานประกอบการพนสรถยนตในเขตเทศบาลนครหาดใหญ โดยมการเกบตวอยางอากาศแบบตดตวกบบคคล พบวาสถานประกอบการพนสรถยนตจ านวน 30 แหง มความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยมอยในชวง 0.05-5.75, 0.001-5.74 และ 0.26-3.08 ug/m3 ตามล าดบ ซงคาทงหมดไมเกนเกณฑมาตรฐานคณภาพอากาศในบรรยากาศการท า งานของกระทรวงมหาดไทย เมอมาค านวณความเสยงตอการเปนโรคมะเรงจากการหายใจสารแคดเมยมและโครเมยมเขาสรางกายของชางพนส พบวา ชางพนสมความเสยง 1.4 คนตอประชากร 100,000 คน และ 3.2 คนตอประชากร 10,000 คน ตามล าดบ สวนตะกวไมใชสารกอมะเรงจงไมกอใหเกดความเสยงตอการเกดโรคมะเรง จากการศกษายงพบวาชางพนส บางคนมพฤตกรรมทเสยงตอการไดรบโลหะเขาสรางกาย จากการท างาน ซงสามารถแกไขดวยการใหสขศกษา ในการท างาน

พรทพย เทยนทองด และสายใจ พนจเวชการ (2548) ศกษาพฒนารปแบบระบบการเฝาระวงโรคพษตะกว ในนคมอตสาหกรรมในพนทจงหวดพระนครศรอยธยาและจงหวดปทมธาน โดยเนนอตสาหกรรมทมการใชสารตะกว ไดแก โรงงานผลตแผงวงจรไฟฟาและอเลกทรอนกส ผลต ประกอบชนสวนอเลกทรอนกส และชนสวนอปกรณเครองใชไฟฟา ประกอบเครองรบโทรทศนส ผลตเครองรบโทรศพท ผลตและประกอบเครองเลนแถบภาพ จ านวน 13 แหง ในทง 2 จงหวด จากการวเคราะหขอมลผลการตรวจหาความเขมขนของสารตะกวในสภาพการท างาน และความเขมขนของสารตะกว ในเลอดของคนงาน พบวา ความเขมขนของสารตะกวในอากาศบรเวณท างานทงหมด 47 จด ไมเกนคามาตรฐานตามประกาศของกระทรวงมหาดไทย คอ 0.2mg/m3

Martin และ Arthur (2011) ศกษาการปนเปอนแคดเมยม ตะกว และสงกะสภายในอาคารและนอกอาคารบานเรอนในพนทยานโรงหลอมโลหะในเมอง Torreon ประเทศเมกซโก โดยการเกบตวอยางอากาศทงภาย ในอาคารและภายนอกอาคาร ในพนทรอบโรงหลอมโลหะในระยะ 100 กโลเมตร ผลการศกษาพบวา อากาศภายในอาคาร มคาความเขมขนของแคดเมยม ตะกว และสงกะส เทากบ 0.7-12.6, 65-705 และ 30-790 ng/m3ตามล าดบ ส าหรบตวอยางอากาศภายนอกอาคารมคาความเขมขนของสารแคดเมยมอยท 4.2-56.2 µg/g คาเฉลยเทากบ 12.6 µg/g ความเขมขนของตะกวอยท 150-14,365 µg/g คาเฉลยเทากบ 880 µg/g และคาความเขมขน

72



ของสงกะสอยท 509-16,483 µg/g คาเฉลยเทากบ 2,451 µg/g โดยคาความเขมขนสงสดจะอยในพนทใกลโรงหลอมโลหะและคอยๆ ลดลงตามระยะหางออกไปจากโรงหลอมโลหะ

Perihan (2012) ท าการประเมนความเสยงตอสขภาพจากการไดรบโลหะหนกในฝนภายในอาคารจากเมอง Istanbul ประเทศตรก พบวาคาความเขมขนของทองแดง (Cu), ตะกว (Pb), แคดเมยม (Cd), สงกะส (Zn), โครเมยม (Cr), แมงกานส (Mn), โคบอลต (Co) และนกเกล (Ni) ในฝนภายในบานและส านกงานอย ในชวง 62-1800, 3-200, 0.4-20, 210-2800, 2.8-460, 8-1300, 2.4-25และ 120-2600 ug/g ตามล าดบ จากการประเมนการสมผสโลหะหนกทางการกนและหายใจและความเสยงพบวาระดบความเสยงทกอใหเกดมะเรง ของโครเมยมในผใหญและเดก เทากบ 3.7×10−5 และ 2.7×10−5 ตามล าดบ ซง EPA ไดก าหนดไวตองไมเกน 1×10−6 สวนโลหะหนกท ไมกอให เกดมะเรงจะน ามาค านวณหาคาความเสยงและดชนความเสยง ซงการศกษาในครงนม ดชนความเสยงนอยกวา 1 แสดงวาความเสยงไมมนยส าคญ

วธการด าเนนการวจย 1. การเกบรวบรวมขอมลจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ เพอน าไปใชประกอบรวมกบขอมลปฐมภม

ในการประเมนการรบสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยมผานการหายใจ ตลอดจนการประเมนความเสยงตอสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

2. การส ารวจพนททท าการศกษา (Walk-through Survey) รานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสในเขตเทศบาลนครหาดใหญ จงหวดสงขลา และเกบขอมลภาคสนามและก าหนดจดเกบตวอยางอากาศภายในอาคารในรานซอมเครองใชไฟฟา

3.การคดเลอก (Selection) รานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทเขารวมโครงการ วจยจะใชวธการคดเลอกแบบอาสาสมคร (Voluntary Selection) ซงเปนการคดเลอกกลมตวอยางจากสมาชกทอาสาเขามามสวนรวมเปนหนวยตวอยางดวยความเตมใจ (นงลกษณ วรชชย, 2543)

เพอเลอกเกบตวอยางใหเหมาะสมจงก าหนดใหประชากรคอรานซอมขนาดเลกทมชางประจ า เพยงคนเดยว (N) ในการหาขนาดกลมตวอยาง (n) ท เหมาะสมสตรการหาขนาดกลมตวอยาง ตามวธของยามาเน (Yamanae, 1973) เมอn คอขนาดกลมตวอยาง , N คอขนาดประชากร , e คอคลาดคลาดเคลอนของกลมตวอยาง ( type I error= 0.05 )

แทนคา n = 17 = 16.3 = 16 คน 1 + 17 (0.05)2

จากการค านวณจะไดขนาดของกลมตวอยางเทากบ 16 คน เพอใหการเกบตวอยางมระดบความเชอ มนรอยละ 100 จะด าเนนการเกบตวอยางอากาศในอาคารแบบตดกบบคคลจะไดขนาดกลมตวอยาง 17 คน

4. การเกบตวอยางและวเคราะหความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยมในตวอยางอากาศภายในอาคารตามว ธ การของ NIOSH Method 7082 (NIOSH, 1994a), 7048 (NIOSH, 1994b) และ 7024 (NIOSH, 1994c) ตามล าดบ

5. การประเมนการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยม ผานการหายใจ โดยการค านวณ ADI (Average daily intake)

73



6. การประเมนความเสยงตอสขภาพทไมกอใหเกดมะเรงเนองจากการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยม ผานการหายใจ โดยการค านวณ HQ (Hazard Quotient) และ HI (Hazard Index) และประเมนความเสยงตอสขภาพทกอใหเกดมะเรงจากการหายใจเอาแคดเมยมและโครเมยมเขาสรางกาย โดยการค านวณ Slope Factor และ Lifetime cancer risk

7. การวเคราะหขอมล สรปผล และรายงานผลการวจยตลอดจนเสนอแนะแนวทางการเฝาระวงปองกนควบคมและแกไขการปนเปอนของตะกว แคดเมยม และโครเมยมภายในรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

ผลการวจย 1. สภาพทวไปรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

การส ารวจรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสจากการคดเลอก (Selection) รานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทเขารวมโครงการวจย จะใชวธการคดเลอกแบบอาสาสมคร (Voluntary Selection) ไดกลมตวอยางจ านวน 17 ราน พบวา โครงสรางอาคารสวนใหญเปนอาคาร ชนเดยวภายในรานซอมเครองใชไฟฟาสวนใหญมการระบายอากาศโดยลมธรรมชาต และพดลม สภาพฝาผนงหองมการทาสรอยละ 64.7 และไมทาส รอยละ 35.8

2. ขอมลทวไปของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส พบวา ผปฏบตงานเปนเพศชาย รอยละ 100 อายอยในชวงระหวาง 31-56 ป สวนใหญจบการศกษาระดบ

ปวส. รอยละ 35.3 รองลงมา ระดบมธยมศกษาตอนปลาย, ปรญญาตร, ประถมศกษา, มธยมศกษา รอยละ 29.4, 11.8, 11.8 และ 11.8 ตามล าดบ เคยท างานในรานซอมเครองใชฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทอนมากอน รอยละ 88.2 อยในชวงระยะเวลา 3-20 ป ชางซอมเครองใชไฟฟาท างานในรานซอม อยในชวงเวลา 1-20 ป ระยะเวลาการท างานในแตละวนจะมชวงเวลาการท างาน 8 ชวโมงตอวนมากทสด รอยละ 70.59 สวนชวงเวลาท างาน 9 ชวโมงตอวน รอยละ 29.41 และม เวลาการปฏบตงาน 6 วน/สปดาห รอยละ 100 สวนเรองของสขภาพ ไมมโรคประจ าตว รอยละ 70.6 และมโรคประจ าตว รอยละ 29.4 ไดแก โรคเบาหวาน ความดนโลหต ภมแพ และหอบ

3. ขอมลพฤตกรรมของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส จากการส ารวจพบวา มพฤตกรรมลางมอกอนรบประทานอาหารทกครง รอยละ 70.6 ลางมอกอน

รบประทานอาหารบางครง รอยละ 29.4 ลางมอโดยบางครงใชน าเปลาอยางเดยวแตบางครงใชน าเปลาและสบ รอยละ 47.1 ลางมอโดยน าเปลาและสบ รอยละ 41.2 ลางมอโดยน าเปลาอยางเดยว รอยละ 11.7 มสถานทรบประทานอาหารแยกจากสถานทท างาน รอยละ 88.2 มพฤตกรรมสบบหร รอยละ 47.1 ระยะเวลาสบบหรนานทสดถง 30 ป มพฤตกรรมดมแอลกอฮอล รอยละ 47.1 พบวาดมบางเวลา รอยละ 35.3 และ ดมประจ า รอยละ17.6 สวนใหญจะไมใชอปกรณปองกนสวนบคคลในการปฏบตงาน รอยละ 58.8 และพบวากลมตวอยางมการใชผาปดจมกทกครง รอยละ 35.3 ใชผาปดจมกบางครง รอยละ 5.9

4. การจดการสภาพแวดลอมในรานซอมเครองใชฟาและอปกรณอเลกทรอนกส จากการส ารวจเศษเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสทตกหลนบนพนในราน พบว า

กวาดรวบรวมไวในรานรอการก าจด รอยละ 82.4 และกวาดทงในถงขยะของเทศบาล รอยละ 17.6 ส าหรบการจดการ

74



กบอปกรณทช ารด เชน แผงวงจร จอภาพ เปนตน พบวามการขายของเกา รอยละ 70.6 ทงถงขยะเทศบาล รอยละ 17.6 และเกบไวแยกเอาชนสวน รอยละ 11.8 วธการก าจดขยะอเลกทรอนกส และเศษอปกรณ พบวาทงในถงขยะเทศบาล รอยละ 82.4 และขายของเกา รอยละ 17.6

5. คาความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยมในตวอยางอากาศภายในรานซอมเครองใชไฟฟา และอปกรณอเลกทรอนกส จากการเกบตวอยางอากาศแบบตดตวกบบคคลในรานซอมขนาดเลกทม ชางประจ าเพยงคนเดยว จ านวน 17 คน ในขณะท ชางซอมท างานตามปกตพบวามความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยมคาพสย อยระหวาง 0.002 - 0.049 ,0 - 0.001 และ 0.001 - 0.225 mg/m3 ตามล าดบ

6. การประเมนความเสยงดานสขภาพจากการไดรบโลหะหนกในปรมาณนอยเปนเวลานาน พบวา ปรมาณตะกว แคดเมยม และโครเมยมทไดรบจากการหายใจในอากาศทมการปนเปอน(ADI, Average metal daily intake) คาพสยอยระหวาง 0.003 – 0.0126 , 0 – 0.0006 และ 0.0002 -0.0577 mg/kg BW/day ตามล าดบ สวนคาความเสยง (Hazard Quotient, HQ) ของตะกว แคดเมยม และโครเมยม คาพสยอยระหวาง 0.04 - 0.98 , 0 - 0.1 และ 0 - 0.45 ตามล าดบ คาดชนความเสยง (Hazard Index, HI) หาไดจากผลรวมของ HQ ของตะกว แคดเมยม และโครเมยม ซงคาพสยอยระหวาง 0.14 - 1.43

ส าหรบการประเมนคาความเสยงตอการเกดมะเรงจากการหายใจ สามารถหาไดจากคา Slope Factor (SF) หมายถง คาความเปนพษทใชในการประเมนความเปนพษของสารกอมะเรง ไดแก แคดเมยม และโครเมยม สวนตะกวไมมคา Unit Risk Factor เนองจากไมใชเปนสารกอมะเรง ดงนน Slope Factor ของแคดเมยมและโครเมยมม คาพสยอยระหวาง 4.95 – 9.45 และ 33 - 63 (mg/kg/day)-1 ตามล าดบ คาความเส ยงท ก อ ให เกดมะเรงเป นการค านวณความ เส ยงตลอดชวต (Lifetime Cancer Risk) ของแคดเมยม และโครเมยม มคาพสยอยระหวาง 0 - 3.2 x10-3 และ 0 - 7 x10-4 ตามล าดบ

สรปและอภปรายผล การวจยในครงนเปนการศกษาในกลมผปฏบตงานรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส

จ านวน 17 คน เพอประเมนการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยม โดยการหายใจของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส และประเมนความเสยงตอสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส จากผลการวจยพบวา

1. การประเมนการสมผสตะกว แคดเมยม และโครเมยม โดยการหายใจของชางซอมเครองใชไฟฟา และอปกรณอเลกทรอนกสตลอดระยะเวลาการปฏบตงาน พบวา คาความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม มคาไมเกนเกณฑมาตรฐานความเขมขนท NIOSH และ ACGIH ก าหนดไว (NIOSH ก าหนดคาความเขมขนของตะกว 0.05 mg/m3 ,โครเมยม 0.5 mg/m3 สวน ACGIH ก าหนดคาความเขมขนของแคดเมยม 0.01 mg/m3) แมวาคาความเขมขนของตะกว แคดเมยม และโครเมยม จะไมเกนเกณฑมาตรฐาน แตกยงเปนอนตรายส าหรบผทปฏบตงานอยางเปนประจ า

2. การประเมนความเสยงตอสขภาพของชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส พบวา คาความเสยง (Hazard Quotient) ของตะกว แคดเมยม และโครเมยม มคานอยกวา 1 แสดงวา ปรมาณของโลหะหนกในอากาศนนไมสงผลกระทบตอสขภาพอนามยหรอไมอยในเกณฑทเสยงตอความเปนพษของโลหะหนก

75



สวนคาดชนความเสยง (Hazard Index, HI) พบวามชางซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกส 1 คน มดชนความเสยงมากกวา 1 แสดงวามความเสยงอยางมนยส าคญ และความเสยงตอการเกดโรคมะเรง พบวาในบรรยากาศรานซอมเครองใชไฟฟาและอปกรณอเลกทรอนกสสามารถตรวจพบสารปนเปอน ของแคดเมยม ชางซอมมความเสยงตอการเกดโรคมะเรงได 3.2 x10-3 เปนความเสยงทอาจเปนไปได อยางมนยส าคญเนองจากมคามากกวา 1 แสดงวาสถานการณยงไมมความเสยง (U.S.EPA, 1991b)) และตรวจพบสารปนเปอนของโครเมยม ชางซอมมความเสยงตอการเกดโรคมะเรงได 7 x10-4 เปนความเสยงทอาจเปนไปไดอยางมนยส าคญเชนกน ส าหรบตะกวนนไมไดน าคาความเขมขนมาค านวณคาความเสยงตอการเกดมะเรงเนองจากไมใชสารกอมะเรง

เอกสารอางอง กมลพรรณ ไชยทอง. (2552). ประสทธภาพของสาหรายไสไกในการดดซบโลหะหนกในระบบการเลยงกง.

วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑตสาขาการวทยาศาสตรการประมง.มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. เจรญศกด งามไตรไร. (2545). ศกษาการประเมนความเสยงตอการเกดมะเรงจากการไดรบตะกวแคดเมยม

และโครเมยมของชางพนส ในบรรยากาศภายในสถานประกอบการพนสรถยนตในเขตเทศบาลนครหาดใหญ. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการจดการสงแวดลอม. มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

นงลกษณ วรชชย.(2543). พรมแดนความรดานการวจยและสถต . ชลบร: วทยาลยการบรหารรฐกจ มหาวทยาลยบรพา.

พรทพย เทยนทองด และสายใจ พนจเวชการ. (2548). การศกษาเพอพฒนารปแบบระบบการเฝาระวงโรคพษตะกว ในนคมอตสาหกรรม ในพนทจงหวดพระนครศรอยธยาและจงหวดปทมธาน.

วารสารการสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม. 28 ววฒน เอกบรณะวฒน และสทธพฒน วงศวทยวโชต.( 2556). พษวทยาอาชพ. พมพครงท3

สมมาอาชววะ ชลบร, หนา 292. วทยา อยสข. (2549) . อาชวอนามยและความปลอดภย. ภาควชาอาชวอนามยและความปลอดภย

คณะสาธารณสขศาสตร. มหาวทยาลยมหดล. กรงเทพมหานคร. หนา 87-99. สจตราวาสนาด ารงด และ ปเนต มโนมยวบลย. (2555). การจดการขยะอเลกทรอนกส.ศนยความเปนเลศ

ดานการจดการสารและของเสยอนตราย. จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สมศกด ศรภกด. (2544). การเปรยบเทยบปรมาณตะกวในกลมผปฏบตงานซอมอปกรณเครองใชไฟฟา

และอเลกทรอนกสกบผปฏบตงานในการผลตแบตเตอร. วทยานพนธปรญญาสาธารณสขศาสตร มหาบณฑต สาขาอนามยสงแวดลอม. มหาวทยาลยขอนแกน.

ส านกการสาธารณสขและสงแวดลอม เทศบาลนครหาดใหญ. (2557). รายงานผลการพฒนาสขาภบาล และการออกใบอนญาตสถานประกอบการในเขตเทศบาลทตองควบคมตามกฎหมาย. เทศบาลนครหาดใหญ. สงขลา. ประเทศไทย.

อรวรรณ พพสทธ และศลพร แสงกระจาง.( 2553). ความเปนพษของขยะอเลกทรอนกส . วารสารพษวทยาไทย, 25(1):67-76.

76



Martin, F.S..J. and Arthur R.F. (2011). Metal-contaminated indoor and outdoor housedust from aneighborhood Smelter area in Torreon, Mexico. Procedia Environmental Sciences.4: 134–137.

National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). (1994a). NIOSH Manual of Analytical Methods (NMAM), Method No. 7082, 4th ed., NIOSH, Cincinnati, OH, the United States.

National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). (1994b). NIOSH Manual of Analytical Methods (NMAM), Method No. 7048, 4th ed., NIOSH, Cincinnati, OH, the United States.

National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). (1994c). NIOSH Manual of Analytical Methods (NMAM), Method No. 7024, 4th ed., NIOSH, Cincinnati, OH, the United States.

National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH). (2003). NIOSH Manual of Analytical Methods (NMAM), Method No. 7300, 4th ed., NIOSH, Cincinnati, OH, the United States.

Novelli, E.L.B., Lopes, A.M., Rodrigues, A.S., Novelli, J.L.V.B. and Ribas, B.O. (1999). Superoxide radical and nephrotoxic effect of cadmium exposure. International Journal of Environmental Health Research. 9 :109 -11.

Perihan, B.K.K. 2012. Determination of heavy metals in indoor dust from Istanbul, Turkey: Estimation of the health risk. Environment International.50: 47–55.

Yamanae, T. 1973. Statistics: An Introductory Analysis. 3rd ed. New York :Harper& Row Publishers, Inc.

77



ค าแนะน าการสงรายงานวจยหรอบทความวชาการเพอลงตพมพ ในวารสารวจยมหาวทยาลยเวสเทรน วทยาศาสตรและเทคโนโลย

วารสารวจยมหาวทยาลยเวสเทรน วทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนวารสารระดบชาต ซงมวตถประสงค

เพอเผยแพรและถายทอดผลงานวจย และผลงานวชาการทงภายในและภายนอกมหาวทยาลย ขอมลเบองตนของวารสาร

1. วารสารวจยมหาวทยาลยเวสเทรน วทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนวารสารราย 4 เดอน (3 ฉบบ/ป) โดยมก าหนดออกดงน ฉบบท 1 เดอน มกราคม-เมษายน ฉบบท 2 เดอน พฤษภาคม-สงหาคม ฉบบท 3 เดอน กนยายน-ธนวาคม

2. วารสารวจยมหาวทยาลยเวสเทรน วทยาศาสตรและเทคโนโลย จดพมพเพอเปนแหลงตพมพเผยแพร และแลกเปลยนความรทางวชาการ ส าหรบคณาจารย นกวชาการ ตลอดจนนสต นกศกษา และทานทสนใจ น าไปศกษา และเพอใชอางองในการจดการเรยนการสอน การเขยนงานทางวชาการตางๆ ทเกยวของ นโยบายพจารณากลนกรองบทความ

1. วารสารวจยมหาวทยาลยเวสเทรน วทยาศาสตรและเทคโนโลย รบพจารณาบทความวชาการ (Academic Article) บทความวจย (Research Article) ทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ ภายใตเงอนไขวาจะตองไมเคยตพมพเผยแพรในวารสาร เอกสารการประชม หรอสงพมพใดมากอน และไมอยในระหวางการพจารณารอตพมพในวารสารอน

2. ขอบเขตของวารสารวจยมหาวทยาลยเวสเทรน วทยาศาสตรและเทคโนโลย จะครอบคลมเนอหา ในสาขาตาง ๆ เชน วทยาศาสตร วศวกรรม เทคโนโลยสารสนเทศ เทคนคการแพทย สหวทยาการดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย และสาขาอนๆ ทเกยวของ เปนตน

3. บทความทไดรบการตพมพตองผานการกลนกรองจากผทรงคณวฒในสาขาทเกยวของ (Peer Review) กระบวนการพจารณากลนกรองบทความ

บทความทจะไดรบการพจารณาตพมพ จะตองผานกระบวนการพจารณาจากกองบรรณาธการ และผทรงคณวฒในสาขาวชาทเกยวของ (Peer Review) ดงน

1. กองบรรณาธการ จะแจงใหผเขยนทราบเมอกองบรรณาธการไดรบบทความเรยบรอยสมบรณ

2. กองบรรณาธการ จะตรวจสอบบทความวา อยในขอบเขตเนอหาวารสารหรอไม รวมถงคณภาพงานวชาการ และประโยชนทงในเชงทฤษฎและปฏบต

3. ในกรณทกองบรรณาธการ พจารณาเหนควรรบบทความไวพจารณาตพมพ กองบรรณาธการ จะด าเนนการสงบทความเพอกลนกรองตอไป โดยจะสงใหผทรงคณวฒในสาขาวชาท เกยวของ จ านวน 2 ทาน ประเมนคณภาพของบทความวาอยในเกณฑทเหมาะสมจะลงตพมพหรอไม

78



โดยกระบวนการกลนกรองน ทงจากผทรงคณวฒ และผเขยนจะไมทราบขอมลของกนและกน (Double-Blind Peer Review)

4. เมอผทรงคณวฒประเมนคณภาพบทความแลว กองบรรณาธการ จะตดสนใจ โดยองตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ วาบทความนน ๆ ควรน าลงตพมพ หรอควรจะสงใหผเขยนแกไข กอนสงใหผทรงคณวฒประเมนอกครงหนงหรอปฏเสธการตพมพ 1. ขอก าหนดตนฉบบ

1.1 การจดพมพตนฉบบ ผลงานทเสนอพจารณาตพมพควรมความยาวประมาณ 10-15 หนากระดาษ A4 บทความภาษาไทยและภาษาอ งกฤษ พ มพ ดวย Font THSarabun PSK ขนาดตวอกษร 16 Point บทความภาษาองกฤษ พมพดวย Font THSarabun PSK ขนาดตวอกษร 16 Point

ขอก าหนดในการเตรยมตนฉบบบทความ ➢ ขนาดกระดาษ A4 ➢ กรอบของขอความ ในแตละหนาใหมขอบเขตดงน จากขอบบนของกระดาษ 1.5 นว

ขอบลาง 1.0 นว ขอบซาย 1.5 นว ขอบขวา 1.0 นว ➢ หมายเลขหนา ใหใสไวในต าแหนงดานลางกงกลางหนากระดาษตงแตตนจนจบ

บทความ ➢ ระยะหางระหวางบรรทด หนงชวงบรรทดของเครองคอมพวเตอร 8 point ➢ ขนาดกระดาษแยกเปนคอลมนเดยว ➢ ตวอกษร การจดพมพตนฉบบ ผลงานท เสนอพจารณาตพมพควรมความยาว

ประมาณ 10 - 15 หนากระดาษ A4 พมพตามทก าหนดดงน

รายการ ลกษณะตวอกษร รปแบบการพมพ ขนาดตวอกษร ชอเรอง/ชอบทความ (Title) ภาษาไทย

ภาษาองกฤษ ก าหนดตรงกลาง, ตวหนา ขนาด 18 point

ชอผเขยน (ทกคน)

ตวหนา ก าหนดตรงกลาง (ไมตองระบต าแหนงหรอค าน าหนาชอ)

ขนาด 14 point

ชอหนวยงานของผเขยน ตวปกต ดานลางการอางอง ขนาด 14 point ชอบทคดยอ ภาษาไทย/ภาษาองกฤษ

ตวหนา ก าหนดกงกลาง ตวหนา ขนาด 16 point

ขอความบทคดยอภาษาไทย/ภาษาองกฤษ

ตวธรรมดา ยอหนา 0.5 นว ขนาด 14 point

ค าส าคญ (Keywords) ตวอกษรภาษาไทย /ภาษาองกฤษ

ตวหนา ส าหรบหวขอ ตวปกต ส าหรบเนอหา

ประมาณ 3-5 ค า

ก าหนดชดชอบซาย ขนาด 14 point

79



รายการ ลกษณะตวอกษร รปแบบการพมพ ขนาดตวอกษร เนอหาบทความหวขอใหญ หวขอรอง เนอหา

ตวหนา ตวหนา ตวปกต

ก าหนดชดซาย ยอหนา 0.5 นว

-

ขนาด 16 point ขนาด 16 point ขนาด 16 point

ขอความในภาพและตาราง ตวปกต - ขนาด 14 point ขอความอางอง (ดานลาง) ตวปกต - ขนาด 16 point

2. สวนประกอบของบทความ

1. บทความวชาการ หวขอและเนอหาควรชประเดนทตองการน าเสนอใหชดเจน และมล าดบเนอหาท เหมาะสม เพอใหผอานสามารถเขาใจได ชดเจน รวมถงมการใชทฤษฎวเคราะห และเสนอแนะประเดน อยางสมบรณ โดยมองคประกอบดงตอไปน (สามารถมหวขอ หรอองคประกอบทแตกตาง)

1.1 ชอเรอง (Title) ชอควรมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ โดยพมพชอเรองเปนภาษาไทย ตามดวยชอภาษาองกฤษในบรรทดตอมา

1.2 ชอผเขยนและหนวยงานสงกด ใหระบชอ-นามสกล ของผเขยนทงภาษาไทย และภาษาองกฤษ ไมตองระบต าแหนง หรอค าน าหนาชอแตใหระบต าแหนงงาน และหนวยงานสงกดทเชงอรรถ

1.3 บทคดยอ (Abstract) สรปเนอหาของบทความใหไดใจความชดเจน และมทงภาษาไทย และภาษาองกฤษ โดยเขยนเปนภาษาไทยกอน ใหมจ านวนค าควรอยระหวาง 200-300 ค า ควรเปนบทคดยอทสน ใชค าไดกระชบ และใหสาระส าคญตรงประเดน

1.4 ค าส าคญ (Keywords) ระบค าทเปนค าส าคญของเนอหาเหมาะสมส าหรบน าไปใชเปนค าคนในระบบฐานขอมลทง จ านวน 3 – 5 ค า

1.5 บทน า (Introduction) เปนสวนแนะน า และปพนเรองเพอใหผอานทราบขอมลเบองตนของเนอหา รวมทงระบถงขอบเขตเนอหาของบทความ

1.6 เนอหา (Body of Text) เปนสวนหลกของเนอหาบทความ มการแบงประเดนออกเปนยอย ๆ และมการจดเรยงล าดบเปนหวขอตามรายละเอยดของเนอหา

1.7 สรป (Conclusion) เปนการสรปเนอหาในบทความทงหมดออกมาอยางชดเจน และกระชบ โดยมการสรปปดทายเนอหาทเราไดน าเสนอไปแลววามผลด หรอผลเสยอยางไร

1.8 เอกสารอางอง (Reference) เขยนบรรณานกรมในรปแบบAPA 6TH edition (American Psychological Association)

2. บทความวจย ควรมการน าเสนอผลการวจยทไดรบอยางเปนระบบ โดยควรมองคประกอบดงตอไปน

2.1 ชอเรอง (Title) ชอควรมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ โดยพมพชอเรองเปนภาษาไทย และตามดวยชอภาษาองกฤษในบรรทดตอมา

2.2 ชอผเขยนและหนวยงานสงกด ใหระบชอนามสกลของผเขยนทงภาษาไทย และภาษาองกฤษ ไมตองระบต าแหนงหรอค าน าหนาชอแตใหระบ งานประจ า และหนวยงานสงกดทเชงอรรถ

80



2.3 บทคดยอ (Abstract) ควรมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ โดยเขยนเปนภาษาไทยกอนความยาวไมเกน 15 บรรทด (การเขยนบทคดยอ คอ การสรปสาระส าคญของเรองโดยเฉพาะวตถประสงค วธการ และผลการวจย)

2.4 ค าส าคญ (Keyword) ระบค าทเปนค าส าคญของเนอหาเหมาะสมส าหรบน าไปใชเปนค าคนในระบบฐานขอมล

2.5 บทน า (Introduction) เปนการอธบายถงทมา และความส าคญของปญหา และเหตผลทน าไปสการวจยมขอมลทางวชาการสนบสนนหรอโตแยง รวมถงแนวคด และทฤษฎทเกยวของ

2.6 วตถประสงค (Research Objectives) ระบถงวตถประสงคและเปาหมายของการวจย 2.7 วธการวจย (Research Methodology) อธบายถงกระบวนการด าเนนการวจย

อยางละเอยด และชดเจน 2.8 ผลการวจย (Results) เสนอผลการวจยทตรงประเดนตามล าดบขนของการวจย การใชตารางหรอ

แผนภมไมควรเกน 5 ตารางหรอแผนภม โดยมการแปลความหมาย และวเคราะหผลทคนพบอยางชดเจน 2.9 อภปรายผลการวจย (Discussion) ผสมผสานเปรยบเทยบ และตความผลการวจยใหเขากบ

หลกทฤษฎ แนวคด และงานวจยทเกยวของ รวมทงเชอมโยงผลการวจยใหสอดคลองกบประเดนปญหาการวจย 2.10 สรป (Conclusion) สรปสาระส าคญของผลการวจย และให ขอเสนอแนะทจะน า

ผลการวจยนนไปใชประโยชน 2.11 เอกสารอางอง (Reference) เขยนบรรณานกรมในรปแบบของ APA 6TH edition

(American Psychological Association)

3. การเขยนเอกสารอางอง วารสารวจยมหาวทยาลยเวสเทรน วทยาศาสตรและเทคโนโลย ใชรปแบบการองของ

APA (American Psychological Association)

3.1 การอางองในเนอหา (In text citation) ใชรปแบบการอางองแบบ นาม-ป (Author-Year Format) ภาษาไทย (ชอ-นามสกลผแตง, ปทพมพ, เลขหนา) ภาษาองกฤษ (นามสกล, ป ค.ศ.)

3.2 อางองในเนอหาจากสอสงพมพ (หนงสอ ต ารา เอกสาร) กรณผแตงคนเดยว การอ างอ งให ระบ ชอ -นามสก ล ผ แต ง (ภาษาไทย) หรอนามสกลผ แต ง

(ภาษาองกฤษ) ตามดวยเครองหมาย (,) ปทพมพ เครองหมาย (,) ตามดวยหมายเลขหนาเอกสารทอางองใสไวในวงเลบทายของความทอางอง เชน (ประเวศ วะส, 2546, หนา 64)

กรณทสรปเนอหามาหมดทงเลม ไมเฉพาะสวนใดสวนหนงไมตองระบเลขหนา เชน (ประเวศ วะส, 2546) กรณทผแตงใชฐานนดรศกด บรรดาศกด สมณศกด น าหนาใหคงไวเหมอนทปรากฏในหนาหนงสอ เชน (พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลา

เจาอยหว, 2540)

81



กรณผแตงมยศทางทหาร ต ารวจ ต าแหนงทางวชาการ ค าเรยกทางวชาชพไมตองใส เชน ศาสตราจารยกลพล แสงจนทร เปน (กลพล แสงจนทร,

2540) การอางองเอกสารหลายเรอง แตผแตงคนเดยวกน ใหเขยนชอผแตงครงเดยว แลวเรยงปทพมพจากนอยไปหามาก เชน (กลพล แสงจนทร, 2544;

2545) กรณผแตง 2 คน ใหเขยนชอผแตงคนท 1 ตามดวยเครองหมาย (,) เวนวรรคหนง ตามดวย “และ” ไมเวนวรรค

ตามดวยผแตงคนท 2 เชน (จนตนา ลาภเจรญ, และประไพ จนด. (2550). กรณชาวตางประเทศ ใหเขยนชอสกล ตามดวยเครองหมายจลภาค (,) เวนหนงวรรคตามดวยตวอกษรชอตน

ชอกลาง (ถาม) และเครองหมายมหพภาค (.) ตามดวยเครองหมาย “&” และเวนหนงวรรค ตามดวยชอสกลคนท 2 แลวใสเครองหมายจลภาค (.) ตามดวยอกษรยอชอตนแลวใสจด เชน (William, R., & Sales, B. D., (2008)

กรณผแตง 3-6 คน ชาวไทยใชชอ ชอสกล คนเครองหมายจลภาค (,) และเวนวรรคหนาผแตงทกคน และ

ใชค าวา “และ” โดยไมเวนวรรค หนาผแตงคนสดทาย เชน (กลพล แสงจนทร, เกยรตขจร เจรญยง, และสมหญง ใจซอ. (2544).

กรณชาวตางประเทศ ใหเขยนชอสกล ตามดวยเครองหมายจลภาค (,) คนผแตงทกคน เวนหนงวรรคตาม

ดวยตวอกษรชอตน ชอกลาง (ถาม) และใชเครองหมาย “&” และเวนหนงวรรค หนาผแตงคนสดทายแลวใสเครองหมายจลภาค (.) ตามดวยอกษรยอชอตนแลวใสจด เชน Salmon, M., Earman, J., Wilson, R. T., McGarry, D. D., & Hopman, D. (2009).

กรณผแตงเปนสถาบน ใหลงรายการดวยหนวยงานระดบสงกอน และตามดวยหนวยงานระดบรองลงมา

เชน (มหาวทยาลยเวสเทรน, บณฑตวทยาลย, 2544) เอกสารไมปรากฏชอผแตง ใหลงชอแลวตามดวยปทพมพ และเลขหนา เชน (การคาการลงทน, 2544, หนา 16) กรณไมใชผเขยน แตเปน ผรวบรวม เรยบเรยง ผแปล หรอบรรณาธการ ใหลงรายการดวยชอ ตามดวยเครองหมายจลภาค (,) และบอกตอทายวาเปน “ผรวบรวม”

“ผเรยง” “บรรณาธการ” หรอ “ผแปล” เชน (ดวงแกว มนใจ, บรรณาธการ, 2546) (Shah & Ratcliffe, editor, 2003)

อางองในเนอหาจากโสตทศนวสด ใหลงรายการชอผรบผดชอบหรอผผลต ตามดวยเครองหมายจลภาค (,) ปท ผลต

ตามดวยเครองหมายมหพภาคค (:) และลกษณะของโสตทศนวสด เชน (ส านกงานพลงงานปรมาณเพอสนต, 2544: CD-ROM)

82



การอางองในเนอหาจากระบบสารสนเทศออนไลน (WWW.) ใหลงรายการชอผรบผดชอบ หรอหนวยงานทรบผดชอบตามดวยเครองหมาย

จลภาค (,) ปทคนขอมล เชน (มหาวทยาลยเวสเทรน, 2547) (western university, 2005)

4. การเขยนบรรณานกรม 4.1 หนงสอ

ชอ ชอสกล. (ปพมพ). ชอหนงสอ (ครงทพมพ). สถานทพมพ: ส านกพมพ. 4.2 บทความวารสาร

ชอ ชอสกล. (ปทพมพ). ชอบทความ. ชอวารสาร. ปท. หนาแรก-หนาสดทายทอางถง วารสารสบคนจากฐานขอมลไทย ชอ ชอสกล. (ปทพมพ). ชอบทความ. ชอวารสาร, ปท , หนาแรก-หนาสดทาย, คนเมอ

วน เดอน ป, จาก URL หรอ ชอฐานขอมล 4.3 รายงานการประชม

ชอผแตง. (ปทประชม). ชอเรอง. วน เดอน พ.ศ.(หนา). สถานทพมพ: ส านกพมพ. 4.4. วทยานพนธ

ชอผแตง. (ปทพมพ). ชอวทยานพนธ. ระดบวทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขา คณะ ชอมหาวทยาลย, เมองทตงมหาวทยาลย

4.5 บรรณานกรมจากเวบไซต ชอผแตงหรอหนวยงานเจาของเวบไซต. (ปทเผยแพรขอมล). ชอเรอง. คนเมอ วนท

เดอน ป พ.ศ.,จาก htt://www. 4.6 บทความในนตยสาร หรอ หนงสอพมพ

ชอผแตงหรอชอคอลมน. (วน เดอน ป). ชอบทความ. ชอนตยสารหรอหนงสอพมพ, ปท, หนา.

กรณภาษาองกฤษ จะใชวา ป,เดอน วน (year, month day) และ p. หรอ pp. 4.7 การเขยนบรรณานกรมแผนพบ

ชอผแตงหรอหนวยงานทผลต. (ป). ชอเรอง. [แผนพบ]. สถานทพมพ: ผแตงหรอหนวยงานทผลต.

4.8 อางองจากการสมภาษณ ชอผใหสมภาษณ. (ป/เดอน/วน). ต าแหนง. สมภาษณ.

การสงตนฉบบ ผเขยนสงไฟลตนฉบบบทความ (Microsoft Word) และแบบฟอรมน าเสนอบทความเพอ

พจารณาตพมพในชองทางของวารสารระบบออนไลน (Online Submission) เทานน กองบรรณาธการจะพจารณาบทความเบองตน เกยวกบความถกตองของรปแบบทวไป ถาไมผานการ

พจารณาจะสงกลบไปแกไข ถาผานจะเขาสการพจารณาของผประเมนจากภายนอกเมอผลการประเมนผาน หรอไมผาน หรอมการแกไข จะแจงผลใหผเขยนทราบ

83

online submission 2 double-blinded review · 2018. 3. 9. ·...

Documents