Prawa

Człowieka

N r 1 3 P r a w a c z ł o w i e k a

S Z K O L N A G A Z E T K A Z Z S P

I M . J A N A P A W Ł A I I

Międzynarodowy Maraton

Pisania Listów

Maraton Pisania Listów - jednoczymy się w walce o prawa człowieka na całym świecie

Maraton Pisania Listów jest międzynarodowym wydarzeniem, którego idea narodziła się w Polsce w 2001 r., w warszawskiej grupie lokalnej. Maraton Pisania Listów odbywa się co roku w weekend w okolicach Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka (10 grudnia). Dzięki Maratonowi dochodzi do upowszechniania wiedzy na temat wolności i praw człowieka. Akcja opiera się na założeniu, że poszanowanie praw człowieka jest wspólną sprawą całego społeczeństwa. Jest to najbardziej znane w Polsce wydarzenie angażujące tak dużą ilość osób w obronie praw człowieka. W 2014 roku napisaliśmy 268 703 listy, w ponad 500 miejscach w kraju, a na całym świecie zostało podjętych ponad 3,2 mln akcji. Nasz głos został usłyszany! Celem Maratonu jest wysłanie jak największej ilości listów i innych apeli (e-maili, faxów) do od-powiednich władz we wskazanych krajach, tak by skierować ich uwagę na naruszenia praw czło-wieka. Wysyłamy także listy solidarnościowe do osób lub społeczności, których prawa człowieka są naruszane. To naprawdę działa! Maraton Pisania Listów odbędzie się po raz XVI, w terminie 4-13 grudnia 2015. Przez po-nad tydzień będziemy ręcznie (!) pisać listy w obronie konkretnych osób, których prawa zostały złamane. Osoby, które potrzebują naszego wsparcia znajdziecie na stronach Amnesty Internatio-nal oraz na końcu naszej gazetki. Czy pisanie listów ma sens? Oto 10 argumentów, które mogą przekonać nas, że inicjatywa ma realne szanse powodzenia i poprawienie sytuacji tych, których prawa człowieka zostały naruszone. 1. Wolność w Nigerii

Gubernator Delty odpowiedział na naciski ze strony aktywistów i aktywistek Amnesty i ułaskawił

Mosesa Akatugbę, który został skazany na śmierć w wieku 16 lat za kradzież 3 telefonów. Dzięku-

jemy wszystkim za podjęte działania!

„Wcześniej czułem, że nadzieja mnie opuściła, ale historia zmieniła się, gdy Amnesty Internatio-

nal zaczęła działać w mojej sprawie. Zostałem zasypany wiadomościami. Odzyskałem nadzieję. „

Moses Akatugba

2. Odpowiedź rosyjskiej prokuratury

Nadal apelujemy w sprawie Olega. Amnesty International w Polsce otrzymała odpowiedź od Pro-

kuratury Generalnej Federacji Rosyjskiej. Niestety nie mamy dobrych wieści w sprawie Olega. W

piśmie Prokuratura stwierdza, że nie ma żadnych podstaw do przypuszczeń, że Oleg Seńcow zo-

stał potraktowany niesprawiedliwie. Co więcej, w sierpniu br. Oleg Seńcow został skazany na 20

lat, a Aleksandr Kolczenko na 10 lat więzienia. Dlatego, nadal domagamy się sprawiedliwości dla

Olega i Aleksandra. Na stronie AI jest dostępna Pilna Akcja w postaci petycji w obronie męż-

czyzn.

3. Zmiana prawa w Norwegii Norweski rząd potwierdził, że zmieni prawo dla osób, które chcą uzgodnić swoją płeć metrykalną. Jest to efekt naszej kampanii w imieniu John Jeanette Solstad Remø, trans płciowej kobiety, która nie mogła uzgodnić swojej płci metrykalnej bez poddania się przymusowym zabiegom medycz-nym „ To wszystko, o czym marzyłam i na co miałam nadzieję. Warto było walczyć. Trwało to długo,

ale ki edy w końcu pojawiły się rezultaty, było to wspaniałe uczucie.” John Jeanette Solstad Remø

S t r . 2 P r a w a c z ł o w i e k a

4. Umożliwienie wizyt w więzieniu w Chinach

Córka Liu Ping, aktywistki uwięzionej za walkę z korupcją w Chinach, wreszcie mogła odwiedzić

matkę w więzieniu. Międzynarodowe działania miały wpływ na ten pozytywny rozwój wypadków.

5. Walka z rasizmem w Grecji

Paraskevi Kokoni, Romka pobita w Grecji w rasistowskim ataku, spotkała się z greckim Ministrem

Sprawiedliwości by przekazać listy zebrane podczas Maratonu Pisania Listów. Minister przyznał, że

aktualne antyrasistowskie zapisy prawne są niewystarczające i zaproponował podjecie środków, któ-

re zmienią sytuację.

6. Poprawa opieki zdrowotnej w RPA

Kobiety i dziewczęta w Mkhondo, RPA, mają lepszy dostęp do opieki dla ciężarnych. Jedna klinika

jest dostępna 7 dni w tygodniu, wcześniej były to tylko 2 dni. Wpłynęło to pozytywnie na czas ocze-

kiwania na wizytę.

7. Otrzymanie odszkodowania w Indiach

Rząd Indii zapowiedział, że skoryguje liczbę zabitych i rannych podczas toksycznego wycieku gazu

w Bhopalu w 1984 roku. To może być duży krok na drodze do zapewnienia, że odszkodowania zo-

staną wypłacone realnej liczbie osób, która ucierpiała podczas tych wydarzeń.

8. Wsparcie w Uzbekistanie

Rodzina Erkina Musaeva, który został fałszywie oskarżony o szpiegostwo i skazany na 20 lat więzie-

nia poi niesprawiedliwym procesie w Uzbekistanie, powiedziała nam, że Wasze listy dają mu „siłę,

optymizm i wiarę. Erkin przekazuje podziękowania wszystkim, którym jego los nie jest obojętny.”

9. Wsparcie dla Chelsea Manning w USA

Razem podjęliśmy ponad 240 000 akcji w imieniu Chelsea Manning, która została skazana na 35 lat

więzienia po ujawnieniu tajnych dokumentów rządowych. „Jestem tak wdzięczna za Wasze wspar-

cie, (..) jestem silna dzięki Wam!” , powiedziała nam Chelsea.

10. Odraczana kara chłosty

Raif Badawi, bloger z Arabii Saudyjskiej i więzień sumienia, został publicznie poddany karze chło-

sty 9 stycznia. Co najmniej, do czerwca br., kara była odraczana. Akcje w obronie Raifa trwają na-

dal.

O Amnesty International

Amnesty International jest międzynarodowym ruchem ludzi działających od po-

nad 50 lat na rzecz poszanowania praw człowieka. Funkcjonuje na terytorium ok.

150 państw i terytoriów, zrzesza ponad 3 mln członków i członkiń na całym świe-

cie. Prowadzi kampanie przeciwko ciężkim naruszeniom praw człowieka. Jej wi-

zją jest świat, w którym każda osoba będzie mogła w pełni korzystać z wszyst-

kich praw zawartych w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka i innych mię-

dzynarodowych standardach praw człowieka. W 1977 roku Amnesty Internatio-

nal została uhonorowana Pokojową Nagrodą Nobla.

S t r . 3 P r a w a c z ł o w i e k a

Co to są prawa człowieka?

Prawa człowieka to podstawowe normy przysługujące każdemu z nas wynikające z samego faktu bycia człowiekiem np.: prawo do życia, wolność słowa, wolność zrzeszania się, czy prawo do edukacji.

Prawa człowieka są takie same dla wszystkich ludzi bez względu na rasę, płeć, orientację seksualną, wyznanie, pochodzenie etniczne, społeczne, narodowe czy przekonania polityczne.

Prawa człowieka są niepodzielne i powszechne dla wszystkich ludzi. Są fundamentem demokracji, społe-czeństwa obywatelskiego, wolności, sprawiedliwości oraz pokoju.

Źródłem wszystkich praw i wolności jest przyrodzona i niezbywalna godność każdego człowieka.

Prawa człowieka mają charakter:

powszechny - są takie same dla każdego człowieka na całym świecie. Niezależnie od wyznawanych wartości, poglądów, religii czy kultury każdy ma prawo do życia, bezpieczeństwa i wolności osobi-stej.

przyrodzony - istnieją niezależnie od woli władzy czy przepisów prawa, państwo ich nie nadaje, a jedynie tworzy system ich ochrony;

niezbywalny - żadna władza nie może nam ich odebrać, nie można się ich zrzec czy zrezygnować z nich - nie mogę np. oddać się w niewolę. Posiadamy prawa człowieka, nawet jeśli nie uznaje ich ja-kieś państwo lub kiedy są one naruszane.

nienaruszalny - "prawa człowieka istnieją niezależnie od władzy i nie mogą być przez władze dowol-nie regulowane"

naturalny - człowiek posiada je z racji godności osobowej, człowieczeństwa, a nie z powodu czyjejś decyzji czy nadania.

niepodzielny - wszystkie prawa człowieka stanowią integralną i współzależną całość

Należy pamiętać, że prawa człowieka, to prawa:

indywidualne - zazwyczaj ich podmiotem nie są grupy ludzi, ale pojedynczy człowiek. Gdy mówimy o prawach człowieka, myślimy o prawach poszczególnych osób, jednostek należących do tych grup.

podstawowe - dają możliwość rozwoju i korzystania z wszelkich innych praw; dlatego ich przestrze-ganie powinno być gwarantowane i chronione przez państwo.

Prawa człowieka to prawa, które obowiązują i występują wyłącznie w relacjach jednostki z władzą, dlatego mówi się o pionowym (wertykalnym) charakterze tych praw. Władzą może być państwo i jego organy, może być szkoła czy uczelnia. Szczególną relacją jest relacja rodzic-dziecko. W tym wypadku istnieje władza rodzicielska. Obecnie coraz częściej mówi się o prawach człowieka w kontekście władzy korporacji.

Str.4 Prawa człowieka

Prawa człowieka dzielimy na:

PRAWA (prawa pozytywne) - oznaczające obowiązek podjęcia przez władzę działania na rzecz jed-nostki. Jednostka ma prawo żądać przysługujących jej praw, a państwo musi zagwarantować ich reali-zację.

WOLNOŚCI (prawa negatywne) - oznaczające obowiązek powstrzymywania się władzy od działań w określonych obszarach naszego życia.

Prawa człowieka mogą być ograniczane, ale tylko w bardzo ściśle określonych sytuacjach, definiowa-

nych zwykle w dokumentach międzynarodowych lub konstytucjach poszczególnych państw (np.: ze wzglę-

du na ochronę przez państwo określonych wartości, albo ze względu na zagrożenia - wojnę lub bezpieczeń-

stwo publiczne).

Istnieją jednak prawa, które są prawami absolutnymi i nie można ich ograniczyć w żadnym przypadku.

Jest to wolność od tortur i wolność od niewolnictwa. Ograniczenia są dopuszczalne, ale ich forma i zakres

są bardzo dokładnie badane przez powołane do tego międzynarodowe sądy i trybunały. Jednak sama możli-

wość ograniczenia praw człowieka nie likwiduje w żadnym przypadku ich istoty.„.

Prawa człowieka Str. 5

Historia Praw Człowieka Prawa człowieka w konstytucjach państw pojawiają się w XIX wieku, a w dokumentach międzyna-rodowych są formułowane dopiero po zakończeniu II wojny światowej. Jednak sama idea praw człowieka jest dużo starsza. Można powiedzieć, ze ludzkość bardzo długo dojrzewała do sformułowania praw czło-wieka w obecnym kształcie.

W świętych księgach wielkich religii nie występuje sformułowanie "prawa człowieka", ale wiele ich frag-mentów mówi właśnie o prawach jednostki. Samo pojecie godności osobowej wywodzi się z judeochrze-ścijańskiej wizji człowieka "stworzonego na obraz i podobieństwo Boga". Dziś większość wielkich związ-ków religijnych czyni bardzo wiele dla ochrony praw człowieka. Warto wspomnieć o działalności Dalajla-my XIV, anglikańskiego biskupa Desmonda Tutu, baptystycznego pastora Martina Luthera Kinga, czy o wypowiedziach papieży: Jana XXIII (encyklika "Pacem In Terris") i Jana Pawła II (encyklika "Redemptor Hominis").

W średniowieczu prawa człowieka władza gwarantowała wyższym warstwom społecznym (szlachcie, du-chowieństwu). Powstawały pierwsze dokumenty dotyczące niektórych praw człowieka, np.: Magna Charta Libertatum (1215, Anglia), przywilej jedlneńsko-krakowski Neminem captivabimus (1430-31, Polska).

Twórcami współczesnej doktryny praw człowieka stali się myśliciele Oświecenia, tacy jak John Locke, Jean Jacques Rousseau, Immanuel Kant czy Monteskiusz. Stworzyli oni teorie praw naturalnych, a także umowy społecznej, która jest źródłem władzy państwowej. Monteskiusz wprowadził podział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sadowniczą. Uznano też prawo jednostki do oporu wobec władzy. Praktycz-nym wykorzystaniem idei oświeceniowych myślicieli stały sie takie dokumenty jak: Deklaracja Niepodle-głości (1776, Stany Zjednoczone) i Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela (1789, Francja).

Prawa człowieka w aktualnym szerokim rozumieniu zaczęły kształtować się po II wojnie światowej, kiedy to powstało wiele organizacji międzynarodowych (Organizacja Narodów Zjednoczonych, Rada Europy, a w późniejszym czasie Unia Europejska i Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie), które za cel swoich działań przyjęły promowanie i zapewnienie poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności przysługujących każdej jednostce. Zaczęły funkcjonować międzynarodowe standardy praw czło-wieka wyznaczające zasady postępowania państw całego świata. W ramach tych organizacji powstały najważniejsze międzynarodowe dokumenty dotyczące praw człowie-ka.

Pierwszym uniwersalnym i najszerzej w świecie akceptowanym dokumentem dotyczącym praw człowieka jest Powszechna Deklaracja Praw Człowieka, której wartości leżą u podstaw działalności Amnesty Interna-tional. Powszechną Deklarację Praw Człowieka uchwaliło Zgromadzenie Ogólne ONZ 10 grudnia 1948 r. Na pamiątkę tego wydarzenia, 10 grudnia co roku obchodzony jest jako Międzynarodowy Dzień Praw Człowieka.

Deklaracja przyczyniła się do określenia praw człowieka jako sprawy o znaczeniu międzynarodowym, a nie tylko wewnętrznej sprawy państw. Chociaż Deklaracja nie jest dokumentem prawnie wiążącym, lecz jedynie zbiorem zasad, to jest uznawana jako prawo zwyczajowe lub interpretacja Karty NZ. Wiele państw włącza prawa zawarte w Deklaracji do swoich konstytucji i ustaw. Jej uchwalenie było początkiem wprowadzania praw człowieka do prawa międzynarodowego.

Str.6 Prawa człowieka

Prawo do życia - podstawowe prawo człowieka

Każdy człowiek ma prawo do życia - zasada ta stanowi fundament Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka. Dlatego też Amnesty International sprzeciwia się karze śmierci w każdym przypadku, niezależnie od metody jej wykonania, natury popełnionego przestępstwa czy cech sprawcy. Egzeku-cja jest bowiem nie tylko okrutną, niehumanitarną karą, ale także zaprzeczeniem praw człowieka.

Liczba wyroków śmierci i egzekucji - W 2014 roku Amnesty International odnotowała niepokoją-cy wzrost liczby wyroków śmierci na całym świecie. Liczba osób skazanych na śmierć wzrosła z co najmniej 1 925 w 2013, do minimum 2 466 w 2014 roku, co stanowi wzrost o 28%. W dużej mierze łączy się to z gwałtownym wzrost wyroków zapadających w Egipcie i Nigerii, gdzie wydawane były masowo, w niektórych przypadkach tłumacząc to bezpieczeństwem państwa.

Kara śmierci w odpowiedzi na "zagrożenia bezpieczeństwa państwowego" - Alarmująca jest liczba państw, które stosowały karę śmierci w odpowiedzi na realne bądź potencjalne zagrożenia dla państwowego i publicznego bezpieczeństwa związane z terroryzmem, przestępczością I brakiem we-wnętrznej stabilizacji - mimo że kara śmierci nie ma szczególnie odstraszającego działania ogranicza-jącego przestępczość w porównaniu z innymi formami karania.Mimo tych niepokojących wydarzeń, zaobserwowano pewien postęp w skali światowej. Liczba egzekucji odnotowanych przez Amnesty International spadła z co najmniej 778 w 2013 do minimum 607 w 2014 roku, czyli jest to spadek o prawie 22%.

Tendencja odchodzenia od kary śmierci - We wszystkich regionach, poza Europą i Azją Centralną, w 2014 roku odnotowano mniej egzekucji niż w 2013. Zasadniczy postęp cechował sytuację w Afry-ce, gdzie w ubiegłym roku w trzech państwach wykonano 46 egzekucji - w porównaniu do 64 wyko-nanych wyroków śmierci w pięciu państwach w roku 2013. Liczba egzekucji odnotowanych przez Amnesty International w krajach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej zmniejszyła się z 638 w 2013 do 491 w 2014 roku.

W perspektywie długookresowej wciąż wyraźna jest ogólnoświatowa tendencja odchodzenia od kary śmierci. W 2014 roku egzekucje wykonywano w 22 państwach, podczas gdy w 1995 roku liczba ta wynosiła 41.

Świat wolny od kary śmierci -Amnesty International przeciwna jest karze śmierci we wszystkich przypadkach, niezależnie od natury lub uwarunkowań popełnionego przestępstwa, winy czy jej bra-ku, innych cech sądzonej osoby, czy metody wykonywania wyroku w danym państwie. Kara śmier-

ci narusza prawo do życia, jest skrajnie okrutną, niehumanitarną i odbierającą wszelką god-

ność karą.

S t r . 7

Prawa człowieka

Prawa dziecka Każdemu dziecku, niezależnie od koloru skóry, wyznania czy pochodzenia, przysługują takie same prawa - prawa dziecka. Najważniejszym dokumentem dotyczącym praw dziecka jest Konwencja o prawach dziecka uchwalona w 1989 roku przez Zgromadzenie Ogólne Organi-zacji Narodów Zjednoczonych i ratyfikowana przez Polskę w 1991 roku.

Polska może poszczycić się bogatą tradycją związaną z promowaniem praw dziecka, po-cząwszy od postaci Janusza Korczaka, cenione-go na świecie działacza na rzecz godnego trak-towania dzieci, po Ludwika Rajchmana, pomy-słodawcę stworzenia międzynarodowej organi-zacji działającej na rzecz dzieci - UNICEF. Polska była również inicjatorem powstania Konwencji o pra-wach dziecka, gdyż przedłożyła Komisji Praw Człowieka ONZ jej pierwszy projekt.

O tym, jak ważne są w naszym kraju prawa dziecka świadczy również fakt, iż zostały one uwzględnione w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.

Dziecko powinno znać swoje prawa, rozumieć je i świadomie z nich korzystać. Państwo powinno trakto-wać dziecko podmiotowo i bezwzględnie przestrzegać przysługujących mu praw.

Upowszechnianie wiedzy o prawach dziecka nie jest wymierzone przeciwko rodzicom.Zarówno rodzice, opiekunowie jak i nauczyciele powinni mieć świadomość, że prawa dziecka nie kolidują z prawami doro-słych, lecz się uzupełniają.

Zapisy zawarte w Konwencji o prawach dziecka są podstawą działalności UNICEF, który podejmuje stara-nia, aby stanowiły one kanon zasad etycznych i standardów międzynarodowych postępowania wobec dzie-ci. Czy w każdym kraju na świecie dzieci mogą czuć się bezpieczne, mieć swobodny dostęp do nauki i życia

w bezpiecznym otoczeniu?

Str. 8 Prawa człowieka

W tym roku w Międzynarodowym Maratonie Pisania Listów jest poruszana kwestia mał-żeństw młodych dziewczyn - dzieci, które nie ukończyły jeszcze 18 lat. Do zawierania związków małżeńskich w Burkina Faso w Afryce zmuszane są dziewczynki 11 czy też 13 letnie. Są to jeszcze dzieci, dajmy im szansę na w miarę normalne dzieciństwo i wolę wyboru kiedy i z kim chcą zawrzeć związek małżeński. Nie bądźmy obojętni wobec zwyczajów, które szkodzą ich rozwojowi. Każde dziecko ma prawo do dzieciństwa. Być może międzynarodowa opinia publiczna skłoni władze Bur-kina Faso do większego przestrzegania przepisów w tym zakresie.

Prawa człowieka Str. 9

Kara śmierci w odpowiedzi na "zagrożenia bezpieczeństwa państwowego"

Alarmująca jest liczba państw, które stosowały karę śmierci w odpowiedzi na realne bądź potencjalne za-grożenia dla państwowego i publicznego bezpieczeństwa związane z terroryzmem, przestępczością

i brakiem wewnętrznej stabilizacji - mimo że kara śmierci nie ma szczególnie odstraszającego działania ograniczającego przestępczość w porównaniu z innymi formami karania.

Władze stosujące karę śmierci w celu zwalczania terroryzmu lub przestępczości oszukują same siebie i wprowadzają w błąd opinię publiczną. Nie istnieją przekonujące dowody na to, że kara śmierci działa od-straszająco na sprawców przestępstw lub że jest bardziej efektywna niż inne formy karania. Potwierdzają to wyniki licznych badań ONZ, przeprowadzanych w wielu państwach i regionach świata.

Pakistan zniósł obowiązujące sześć lat moratorium na wykonywanie kary śmierci wobec ludności cy-wilnej w następstwie potwornego ataku na szkołę w Peszawarze. Siedem osób zostało straconych w okresie krótszym niż dwa tygodnie, pod koniec 2014 roku. Rząd zapowiedział także wykonanie egze-kucji na setkach osób przebywających w celach śmierci, które skazane zostały za przestępstwa związa-ne z działaniami terrorystycznymi.

Chiny korzystały z kary śmierci w ramach kampanii "mocnego uderzenia", która ma na celu walkę z terroryzmem i przestępczością w Ujgurskim Regionie Autonomicznym Xinjiang (XUAR). Trzy spo-śród 55 osób skazanych za terroryzm, separatyzm i zabójstwa, otrzymały kary śmierci. Pomiędzy czerwcem a sierpniem w XUAR wykonano 21 egzekucji w związku z odrębnymi atakami terrorystycz-nymi.

Kamerun i Zjednoczone Emiraty Arabskie to dwa państwa, w których od 2014 roku kara śmierci grozi także za przestępstwa związane z "terroryzmem".

W Chinach, Iranie, Iraku i Pakistanie wykonywano egzekucje osób oskarżonych o "terroryzm". Wiele

innych państw - w tym Iran, Korea Północna, Państwo Palestyny i Arabia Saudyjska - korzystało z

kary śmierci jako narzędzia do tłumienia opozycji politycznej.

Po ośmiu latach przerwy, w grudniu, Jordania wznowiła wykonywanie kary śmierci, przeprowadzając egzekucje na 11 mężczyznach skazanych za zabójstwa. Władze oświadczyły, że stanowi to odpowiedź na wzrost liczby morderstw.

W grudniu władze Indonezji ogłosiły wznowienie wykonywania egzekucji za przestępstwa związane z

narkotykami, uzasadniając to "alarmującą sytuacją w państwie".

Liczba wyroków śmierci i egzekucji — W 2014 roku Amnesty International odnotowała niepokojący wzrost liczby wyroków śmierci na całym świecie. Liczba osób skazanych na śmierć wzrosła z co najmniej 1 925 w 2013, do minimum 2 466 w 2014 roku, co stanowi wzrost o 28%. W dużej mierze łączy się to z gwałtownym wzrost wyroków zapadających w Egipcie i Nigerii, gdzie wydawane były masowo, w niektó-rych przypadkach tłumacząc to bezpieczeństwem państwa.

Str. 10 Prawa człowieka

Wzrost liczby wyroków śmierci odnotowanych w 2014 roku w dużej mierze może mieć związek

z faktem, że władze kilku państw chętniej udostępniały dane dotyczące kary śmierci w 2014 roku. W Nigerii liczba wyroków śmierci gwałtownie się zwiększyła - ze 141 w 2013 do 659 w 2014. W trakcie

roku sądy wojskowe masowo orzekały karę śmierci wobec żołnierzy - we wrześniu skazując na śmierć 12

osób oraz kolejne 58 w grudniu. Wszyscy zostali oskarżeni o udział w buncie, w kontekście konfliktu z

Boko Haram.

Liczba wyroków śmierci wydawanych w Egipcie wzrosła o 400, ze 109 w 2013 do 509 w 2014 roku. Sąd karny w

Al-Minja wydał masowe wyroki śmierci, w kwietniu skazując na egzekucję 37 osób oraz kolejne 183 w czerwcu. Wy-

roki wieńczyły masowe procesy, które w dużym stopniu nie spełniały standardów sprawiedliwego procesu. Egipskie

sądy przed wydaniem wyroku śmierci zobowiązane są kierować sprawy do rozpatrzenia przez najwyższego dostojni-

ka muzułmańskiego, wielkiego muftiego Egiptu.

Tendencja odchodzenia od kary śmierci— Mimo tych niepokojących wydarzeń, zaobserwowano pewien

postęp w skali światowej. Liczba egzekucji odnotowanych przez Amnesty International spadła z co najmniej 778 w

2013 do minimum 607 w 2014 roku, czyli jest to spadek o prawie 22%.

We wszystkich regionach, poza Europą i Azją Centralną, w 2014 roku odnotowano mniej egzekucji niż w 2013. Za-

sadniczy postęp cechował sytuację w Afryce, gdzie w ubiegłym roku w trzech państwach wykonano 46 egzekucji - w

porównaniu do 64 wykonanych wyroków śmierci w pięciu państwach w roku 2013. Liczba egzekucji odnotowanych

przez Amnesty International w krajach Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej zmniejszyła się z 638 w 2013 do 491 w

2014 roku.

W perspektywie długookresowej wciąż wyraźna jest ogólnoświatowa tendencja odchodzenia od kary śmierci. W

2014 roku egzekucje wykonywano w 22 państwach, podczas gdy w 1995 roku liczba ta wynosiła 41.

Ogólna liczba egzekucji odnotowanych przez Amnesty International w 2014 roku zmniejszyła się o prawie 22%

względem roku poprzedniego. W ciągu roku potwierdzono informacje o wykonaniu co najmniej 607 egzekucji, pod-

czas gdy w 213 roku liczba ta wynosiła 778. Tak jak w ubiegłych latach dane nie uwzględniają tysięcy osób straco-

nych w Chinach, gdzie informacje o egzekucjach są traktowane jako tajemnica państwowa.

W 2014 roku egzekucje wykonywano w 22 państwach - ta sama liczba państw wykonywała wyroki śmierci w

2013 roku. W 2013 roku Amnesty International nie była w stanie potwierdzić informacji o wykonywaniu wyro-

ków śmierci wydawanych przez syryjskie sądy.

We wszystkich regionach, z wyjątkiem Europy i Azji Centralnej, w

2014 roku odnotowano mniej egzekucji niż w latach ubiegłych.

Szczególny postęp zauważono w Afryce Subsaharyjskiej, gdzie odno-

towano 46 egzekucji w trzech państwach, co w porównaniu z 64 wy-

konanymi wyrokami w 2013 roku, stanowi spadek o 28%. Z informa-

cji wynika, że tylko Gwinea Równikowa, Somalia i Sudan wykonywały

egzekucje.

Prawa człowieka Str. 11

Liczba egzekucji odnotowanych przez Amnesty International na Bliskim Wschodzie i w Afryce Pół-

nocnej zmniejszyła się o około 23%, z 638 w 2013 roku do 491 w roku 2014.

10 grudnia Zgromadzenie Narodowe Madagaskaru przyjęło ustawę znoszącą karę śmierci, jednak za-nim ustawa wejdzie w życie wymaga podpisu prezydenta.

W obydwu Amerykach Stany Zjednoczone są wciąż jedynym państwem wykonującym karę śmierci. Liczba egzekucji spadła z 39 w 2013 roku do 35 w roku 2014, co odzwierciedla stały trend zmniejszania liczby egzekucji w minionych latach. 11 lutego stan Waszyngton wprowadził moratorium na wykonywanie kary śmierci. Ogólna liczba wyroków śmierci wydawanych w regionie zmniejszyła się z 95 w 2013 roku do 77 w 2014 roku.

Prace nad projektami ustaw zmierzających do abolicji trwały w Beninie, Czadzie, Mongolii i Surinamie.

Na Fidżi, w Korei Południowej i Tajlandii dyskutowano temat abolicji, natomiast na Barbadosie rozpoczę-

to proces zniesienia kary śmierci wobec sprawców niektórych przestępstw.

W 2014 roku co najmniej 112 osób skazanych na śmierć w 10 krajach zostało uniewinnionych w: Ban-gladeszu (4), Chinach (2), Jordanii (1), Nigerii (32), Sudanie (4), Tanzanii (59), USA (7), Wietnamie (2) i Zimbabwe (1). Podczas gdy uniewinnienia stanowią wielka ulgę dla samych skazanych i ich ro-dzin, dowodzą one jak często niewinni ludzi skazywani są na śmierć.

W grudniu 117 państw - więcej niż dotychczas - zagłosowało za rezolucją Zgromadzenia Ogólnego ONZ, przewidującą wprowadzenie moratorium, a w dłuższej perspektywie abolicję kary śmierci na ca-łym świecie.

Salwador, Gabon i Polska przystąpiły do Protokołu Fakultatywnego do Międzynarodowego Paktu Praw Politycznych i Obywatelskich (ICCPR), głównego traktatu ONZ mającego na celu wprowadzenie abolicji na wykonywanie kary śmierci.

Świat wolny od kary śmierci

Amnesty International przeciwna jest karze śmierci we wszystkich przypadkach, niezależnie od natury lub

uwarunkowań popełnionego przestępstwa, winy czy jej braku, innych cech sądzonej osoby, czy metody

wykonywania wyroku w danym państwie. Kara śmierci narusza prawo do życia, jest skrajnie okrutną, nie-

humanitarną i odbierającą

wszelką godność karą.

Str.12 Prawa człowieka

S t r . 1 3 Prawa człowieka

Kampanie antydyskryminacyjne Amnesty International

Każdy z nas ma prawo decydowania o swoim zdrowiu, ciele, seksualności i prokreacji - bez przymu-su, przemocy i dyskryminacji. Jednak w wielu miej-scach na świecie wolność jednostek do decydowania jest ograniczana przez państwo, lekarzy czy członków rodziny. Prawo karne i inne przepisy zawierają sank-cje, które są wykorzystywane do kontrolowania takich wyborów. W rezultacie wiele osób jest całkowicie po-zbawionych jakiegokolwiek wyboru.

Prawa seksualne i reprodukcyjne przysługują każdemu, a ich źródłem jest poszanowanie godności, prawo do zdrowia, do życia, do wolności od dyskryminacji, wolności od okrutnego, nieludzkiego i poniżającego traktowania i prawo do prywatności.

Zgodnie z międzynarodowymi standardami praw człowieka wszystkie państwa są zobowiązane zagwa-rantować równą ochronę praw seksualnych i reprodukcyjnych. Państwa muszą podejmować szerokie działania, by przeciwdziałać dyskryminacji i robić wszystko, by zapewnić, że wszystkie jednostki mogą w równym stopniu korzystać ze swoich praw. Niestety często to same władze są odpowiedzialne za wzmac-nianie zachowań dyskryminacyjnych, zmuszając ludzi do podporządkowania się opartym na stereotypach i dyskryminujących normach społecznych zasadom dotyczącym seksualności, prokreacji, rodzicielstwa. Często państwo pozwala także na kontrolowanie naszych wyborów dotyczących życia seksualnego i re-produkcji przez strony trzecie - zwykle męskich członków rodziny, społeczności, instytucje religijne, uniemożliwiając realizację naszych praw seksualnych i reprodukcyjnych.

W ramach kampanii Amnesty International domaga się od władz zaprzestania nieuzasadnionego wyko-rzystania prawa karnego do kontrolowania życia seksualnego i reprodukcyjnego jednostek i sprzeciwiać się dyskryminującym prawom i praktykom, które prowadzą do naruszeń praw seksualnych i reprodukcyj-nych.

Kampania skupia się w szczególny sposób na 7 krajach w 5 regionach świata, które pokazują różne obli-cza naruszeń tych praw, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji kobiet i dziewcząt oraz grup szczegól-nie narażonych na dyskryminację. W jej ramach opublikowano do tej pory raporty między innym:

o wpływie dyskryminacji na zdrowie kobiet w Nepalu, przemocy wobec kobiet i skutkach całkowitego zakazu przerywania ciąży w Salwadorze, skutkach restrykcyjnego prawa antyaborcyjnego w Irlandii, zakażeniu HIV i umieralności okołoporodowej w RPA.

Solidarni z Ukrainą

W reakcji na dramatycznie pogarszającą się sytuację na Ukrainie Amnesty International rozpoczyna międzynarodo-wą kampanię na rzecz przestrzegania praw człowieka w tym kraju. Monitorujemy rosnąca falę przemocy po obu stronach konfliktu, śledzimy działania ukraińskich władz i domagamy się rozliczenia winnych łamania praw człowieka. Pomimo ofiar po obu stronach, odpowiedzialność za eskalację prze-mocy ponoszą władze Ukrainy. Dlatego domagamy się za-trzymania spirali przemocy, niezwłocznego przeprowadzenia niezależnego, skutecznego śledztwa w sprawie nadużycia siły przez funkcjonariuszy i pociągnięcia winnych do odpowie-dzialności karnej.

Stop przemocy wobec kobiet

Przemoc wobec kobiet i przemoc domowa to nadal zjawiska powszechne. Na świecie więcej kobiet w wieku od 15 do 44 lat umiera na skutek przemocy, niż na raka, malarię czy w wypadkach drogowych. Według danych policji w Polsce w 2014 roku ponad 100 tysięcy osób padło ofiarą przemocy domowej. Możemy to zmienić! Dzięki naszym staraniom Polska ratyfikowała Konwencję Rady Europy w sprawie za-pobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej. Od narodzin do śmierci, zarówno w czasie wojny jak i pokoju, kobiety spotyka dyskry-

minacja i przemoc ze strony państwa, społeczeństwa i rodziny. Wiele dziewczynek pada ofiarami dziecio-bójstwa. Każdego roku miliony kobiet są gwałcone przez partnerów, krewnych, przyjaciół i obcych, przez pracodawców, kolegów z pracy, funkcjonariuszy służb bezpieczeństwa lub żołnierzy. Z powodu przemo-cy w rodzinie cierpią kobiety, mężczyźni i dzieci, statystyki pokazują jednak, że ogromna większość ofiar to kobiety i dziewczęta. Podczas konfliktów zbrojnych przemoc wobec kobiet jest często wykorzystywa-na, aby pozbawić ofiary człowieczeństwa lub "ukarać" społeczności, do których należą.

Co najmniej jedna na trzy kobiety w ciągu całego życia poważnie cierpi z powodu przemocy.

Przemoc w stosunku do kobiet jest okrucieństwem wobec praw człowieka. Prawa człowieka to coś więcej niż reguły prawne i nakazy, obejmują one obietnice, że w równości, wszystkim nam przyznano te same prawa. Przemoc wobec kobiet jest ogromną przepaścią pomiędzy obietnicą a wolą rządów, władz lokal-nych, religijnych, przedstawicieli biznesu i przywódców wspólnot.

Raport Amnesty International pt. "To w twoich rękach - stop przemocy wobec kobiet" ujawnia wielorakie podstawy użycia siły: od konfliktu zbrojnego po przemoc w rodzinie oraz bolesne praktyki wywodzące się z tradycji, które mają na celu sprawowanie kontroli nad kobiecą seksualnością. Amnesty International prowadziła międzynarodową kampanię "Stop przemocy wobec kobiet" do 2008 roku. Wtedy też Polska Sekcja opublikowała raport "Przemoc wobec kobiet w rodzinie i relacjach intym-nych". Obecnie działania Amnesty International skupiają się na rzecznictwie, które ma doprowadzić do ratyfikacji przez państwa Europy Konwencji Rady Europy w sprawie zapobiegania i zwalczania prze-mocy wobec kobiet i przemocy domowej.

Prawa człowieka Str.14

Prawa migrantów i uchodźców

Migracja towarzyszy ludzkości od wieków. W latach 1815-1914 ponad 60 milionów ludzi, najczęściej z Europy, przemieściło się do Ameryki, Oceanii oraz Afryki Południowej i Wschodniej. Dzisiaj ponad 200 milionów osób, tj. 3% światowej populacji, żyje w innym pań-stwie niż kraj w którym się urodziło. Z migracją można zetknąć się w każdym regionie na świecie.

Powody, które stoją za decyzją o migracji bywają różne, mogą wiązać się z chęcią poprawy warunków i standardu życia, podjęciem studiów, nowej pracy czy oba-wą o własne życie i zdrowie.

Migrant to osoba, która przemieszcza się z jednego miejsce do drugiego, aby osiedlić się czasowo lub na stałe i zazwyczaj w celu podjęcia pracy zarobkowej, studiów lub angażując się w innego rodzaju aktywno-ści. Co ważne, prawo międzynarodowe nie podaje enumeratywnej definicji migranta. Migracja jako taka nie jest też prawem człowieka. Nie mniej prawa człowieka migrantów i migrantek powinny być respekto-wane przez kraje, a szczególnie migranci mają prawo do ochrony przed dyskryminacją, przemocą czy ochrony ich praw pracowniczych.

Specjalną kategorią osób przemieszczających się do innego kraju są uchodźcy. Powszechna Deklaracja Praw Człowieka mówi o tym, że każda osoba w razie prześladowania ma prawo ubiegać się o ochronę i korzystać z tej ochrony w innym kraju (art. 14 pkt 1). Podstawowym dokumentem prawa międzynarodo-wego regulującym kwestie związane z uchodźcami jest Konwencja dotycząca statusu uchodźców z 1951 roku. Zgodnie z jej postanowieniami dana osoba jest uchodźcą jeżeli spełnia następujące przesłanki:

znajduje się po za swoim krajem pochodzenia (w przypadku bezpaństwowców po za poprzednim kra-jem zamieszkania),

żywi uzasadnioną obawę przed prześladowaniem

z powodu: rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub przekonań po-litycznych,

i nie chce lub nie może do tego kraju powrócić.

.

Str.15 Prawa człowieka

Str. 16

Każda osoba, której grozi niebezpieczeństwo, z powodu prześladowań czy wojny, ma prawo otrzy-mać ochronę międzynarodową w innym kraju. W corocznym raporcie Wysokiego Komisarza NZ ds. Uchodźców podawana jest aktualna liczba uchodźców. Rok 2014 był rekordowy jeśli chodzi o liczbę osób, które uciekły ze swych domów - sięgnęła ona prawie 60 milionów.

Amnesty International dokumentuje naruszenia praw uchodźców i migrantów oraz sytuację w krajach po-

chodzenia uchodźców, pokazując przyczyny, dla których ludzie opuszczają swoje kraje. Informuje i podnosi

świadomość problemu, a także działa na rzecz zmian prawa i polityk publicznych w tym obszarze, by prawa

uchodźców i migrantów były lepiej przestrzegane

Co roku tysiące ludzi z Afryki i Azji próbują dotrzeć do Europy. Decydują się na rejs na łodziach, które się do tego nie nadają. Bez odpowiedniej załogi i wyposażenia ratunkowego często narażeni są na niebezpie-czeństwo. Wielu nigdy nie dociera do Europy. Umierają na morzu z odwodnienia, toną lub są zawracani do kraju, z którego wyruszyli. Niektórzy z nich uciekają przed konfliktami, inni starają się wydobyć z dotkli-wego ubóstwa. Wszyscy szukają lepszej przyszłości.

Europejska kampania Amnesty International "S.O.S. Europo!" dotyka problemu traktowania przez Europę

migrantów, uchodźców i osób starających się o status uchodźcy.

6 kwietnia 2011 roku ponad 200 osób, głównie z Somalii i Erytrei, utonęło po tym, jak ich łódź wywróciła

się na środku morza. Kilka dni wcześniej mała łódź z 72 migrantami (w tym dwójką dzieci) z Sudanu, Nige-

rii, Ghany, Erytrei i Etiopii na pokładzie dryfowała na morzu przez ponad 2 tygodnie. 63 osoby zginęły.

Nikt nie udzielił im pomocy, pomimo tego, że kilka jednostek odebrało wysłany przez migrantów sygnał

SOS. Równie tragiczny był wypadek, który miał miejsce 3 października 2013 roku, kiedy ponad 300 osób

zginęło, gdy statek wiozący migrantów zatonął u wybrzeży włoskiej wyspy Lampedusy.

Prawa człowieka Str.16

S t r . 1 7 P r a w a c z ł o w i e k a

Szacuje się, że od 2000 roku 23 tysiące migrantów zginęło na Morzu Śródziemnym szukając schronienia w Europie. Tragedie te jednak można zatrzymać - Amnesty International domaga się zmian polityce europej-skiej i w działaniach krajów członkowskich, które powinny obejmować:

wzmocnienia operacji poszukiwawczych i ratowniczych na Morzu Śródziemnym i Egejskim poprzez

wspólne działanie ze strony wszystkich państw członkowskich;

tworzenia bezpieczniejszych, legalnych dróg dotarcia do Europy dla osób uciekających przed wojną i prześladowaniami, by nie byli zmuszeni do podejmowania niebezpiecznych przepraw, oraz zapewnie-nie, że kiedy znajdą się na terytorium UE mają dostęp do procedur ubiegania się o ochronę międzyna-rodową;

zaprzestanie współpracy nastawionej na ograniczenie migracji z państwami, gdzie łamane są prawa człowieka.

Od 2012 roku AI opublikowała serię raportów dotyczących sytuacji uchodźców i migrantów na granicy zewnętrznej UE we Włoszech, Grecji, Bułgarii i na Cyprze oraz sytuacji uchodźców z Syrii w krajach ościennych.

Stop torturom

Wisisz przy suficie przez kilka godzin. Twoje mięśnie krzyczą. Wstrząsy elektryczne wprawiają

Twoje ciało w konwulsje. Ktoś wlewa Ci wodę do ust. Myślisz, że toniesz. Gwałt. Udawana egzekucja.

Wszystko, co może Cię złamać. Zmusić do przyznania się do winy. Do podpisania zeznania lub podania

informacji. Znajdujesz się w ukryciu, w miejscu, gdzie świat Cię nie widzi. Myślisz, że już o Tobie zapo-

mniano, że jesteś sam. Na całym świecie państwa torturują ludzi takich jak Ty.

Na całym świecie państwa torturują ludzi. Amnesty International od 50 lat zajmuje się kampanią przeciw-ko torturom. Trzydzieści lat temu, dzięki skoncentrowanym działaniom, udało się doprowadzić do przyję-cia na forum ONZ Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur. Jednak dziś wiele państw łamie jej po-stanowienia. Dlatego startujemy z nową, globalną kampanią STOP TORTUROM.

Chcemy stanąć między oprawcami a torturowanymi: domagać się obecności prawników podczas przesłu-chań zatrzymanych, pomocy lekarzy dla ofiar tortur oraz pociągnięcia oprawców do odpowiedzialności. Ale nie jesteśmy w stanie uczynić tego sami, potrzebujemy Twojej pomocy. Możesz poznać prawdę o skali stosowania tortur na świecie i zaangażować się w kampanię Stop torturom. Razem możemy zmusić władze państw, by dotrzymały swoich obietnic; interweniować tam, gdzie ludzie są torturowani; nagłaśniać histo-rie ofiar tortur.

Tortury i złe traktowanie na przestrzeni ostatnich pięciu lat miały miejsce w 141 krajach. Nowe ba-dania ponad 21 000 osób w 21 krajach na wszystkich kontynentach ujawniają, że strach przed tortu-rami jest obecny w każdym z nich; osobne badania przeprowadzono w Polsce. Prawie połowa re-spondentów obawia się, że mogą być torturowani w areszcie. Ponad 80% chce silnego prawa chro-niącego ich przed torturami. Ponad jedna trzecia uważa, że tortury mogą być uzasadnione.

S t r . 1 8 P r a w a c z ł o w i e k a

Amnesty International oskarża rządy na całym świecie o złamanie zobowiązania wyeliminowania tortur. Trzy dekady po przyjęciu przez ONZ w 1984 roku przełomowej Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur są one obecne na wszystkich kontynentach.

Zakaz tortur w praktyce

- Jeśli chodzi o tortury, rządy na całym świecie są dwulicowe - zakazują ich w prawie, ale ułatwiają ich stosowanie w praktyce - powiedział dzisiaj Salil Shetty, Sekretarz Generalny Amnesty International, pod-czas rozpoczęcia nowej globalnej kampanii Amnesty International na rzecz zwalczania tortur i innego złe-go traktowania.

- Tortury są nie tylko wciąż obecne i powszechne - w wielu częściach świata przeżywają rozkwit. Ponie-waż coraz więcej rządów stara się usprawiedliwiać tortury w imię bezpieczeństwa narodowego, postęp poczyniony w ciągu ostatnich trzydziestu lat jest zagrożony.

Od 1984 roku 155 państw ratyfikowało Konwencję ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur. W 142 z nich prowadzone są badania Amnesty International. Organizacja zaobserwowała, że co najmniej 79 z nich w 2014 roku nadal stosuje tortury - to ponad połowa państw-stron Konwencji. 40 państw członkowskich ONZ nie przyjęło Konwencji, ale jest związanych globalnym zakazem tortur.

W ciągu ostatnich 5 lat Amnesty International donosiła o torturach i złym traktowaniu w co najmniej 141 krajach z każdego regionu świata - praktycznie w każdym kraju, w którym działa organizacja. Jako że tor-tury najczęściej przeprowadzane są w tajemnicy, liczba państw je stosujących jest prawdopodobnie wyż-sza.

W niektórych z tych krajów, tortury są rutynowe i systematyczne. W innych Amnesty International udoku-mentowała jedynie pojedyncze i wyjątkowe przypadki. Organizacja uważa, że nawet jeden przypadek tor-tur lub innych form znęcania się jest całkowicie nie do przyjęcia.

Wyniki globalnych badań

Na początek kampanii STOP TORTUROM Amnesty International publikuje dokument Tortury w 2014 roku: 30 lat złamanych obietnic, który ukazuje aktualny problem tortur na całym świecie.

Dokument opisuje różnorodne techniki tortur - od pozycji stresowej i pozbawiania snu do rażenia prądem genitaliów - stosowane wobec podejrzanych o przestępstwa kryminalne, opozycjonistów politycznych, osób sprzeciwiających się władzy oraz innych korzystających z przysługującej im wolności.

W ramach kampanii Amnesty International zleciła badania GlobeScan, aby ocenić stosunek ludzi do tortur na całym świecie. Jego wyniki są niepokojące: prawie połowa (44%) respondentów - z 21 krajów na każ-dym kontynencie - obawia się, że jeśli trafi do aresztu w swoim kraju, może być narażona na tortury.

Zdecydowana większość (82%) uważa, że powinny być jasne przepisy zakazujące tortur. Jednak ponad jedna trzecia (36%) sądzi, że tortury mogą być uzasadnione w pewnych okolicznościach.

Z kolei zgodnie z przeprowadzonymi w Polsce badaniami SW Research wykonanymi na zlecenie Amnesty International Polska 90% ankietowanych z reprezentatywnej grupy 1000 osób uważa, że jasne przepisy chroniące przed torturami są niezwykle ważne, ponieważ stosowanie tortur jest niedopuszczalne, bez względu na okoliczności. 64% polskich respondentów sądzi, że nie można akceptować tortur, nawet jeżeli służą uzyskaniu informacji, które mogą chronić społeczeństwo. Równocześnie 36% osób, które brały udział w badaniu, obawia się, że jeśli zostaną aresztowane w Polsce, grożą im tortury.

Prawa człowieka Str.18

Amnesty International poświęci szczególną uwagę pięciu krajom, w których tortury są powszechne, a organizacja widzi realną szansę na zmiany.

W Meksyku rząd twierdzi, że tortury są raczej wyjątkiem niż normą, ale w rzeczywistości nadużycia policji i sił bezpieczeństwa są powszechne i pozostają bezkarne. Żołnierze marynarki włamali się o 3 rano do domu Claudii Mediny Tamariz, związali jej ręce, zasłonili oczy i zaprowadzili do furgonetki. Żołnierze poddali ją wstrząsom elektrycznym, zmuszali do wdychania bardzo pikantnego sosu, bili ją i kopali. Owinęli ją plastykową folią, żeby nie zostawić na jej ciele śladów tortur. Później przywiąza-li ją do krzesła i zostawili w palącym słońcu. Zmusili ją do podpisania fałszywego zeznania, którego nie mogła przeczytać. Oprawców nie pociągnięto do odpowiedzialności.

Sprawiedliwość jest poza zasięgiem większości ofiar tortur na Filipinach. Niedawno odkryte zostały tajne ośrodki, w których policja torturowała więźniów "dla zabawy". Policjanci kręcili "kołem tortu-ry", żeby zdecydować, jakiego rodzaju torturom będą poddawać zatrzymanych. Amnesty Internatio-nal wzywa do dokładnego i bezstronnego śledztwa, które doprowadzi do postawienia przed sądem zaangażowanych w tortury funkcjonariuszy. Większość aktów tortur dokonanych przez policję pozo-staje w tajemnicy, a ofiary cierpią w milczeniu.

W Maroku i Saharze Zachodniej władze rzadko badają doniesienia o torturach. Władze hiszpań-skie dokonały ekstradycji Aliego Aarrassa do Maroka ? pomimo wyraźnych obaw, że będzie tam tor-turowany. Oficerowie wywiadu przewieźli go do tajnego ośrodka, gdzie razili prądem jego genitalia, bili w spody stóp i zostawili powieszonego za nadgarstki na wiele godzin. Funkcjonariusze zmusili go do przyznania się do pomagania grupie terrorystycznej. Ali Aarrass został skazany na 12 lat wię-zienia na podstawie wymuszonego zeznania. Zarzuty tortur nigdy nie zostały zbadane.

W Nigerii policja i wojsko rutynowo stosują tortury. Kiedy Moses Akatugba został aresztowany przez żołnierzy, miał 16 lat. Bili go i postrzelili w rękę. Następnie został przewieziony na komisariat, gdzie policjanci powiesili go za kończyny na wiele godzin. Moses torturami został zmuszony do pod-pisania zeznania, że brał udział w kradzieży telefonów. Zarzuty tortur nigdy nie zostały zbadane. W listopadzie 2013 roku, po 8 latach w więzieniu, Moses został skazany na karę śmierci.

W Uzbekistanie tortury są powszechne, ale przed sądem stają tylko nieliczni oprawcy. Amnesty In-ternational nie ma wstępu do kraju. Po tym jak siły bezpieczeństwa otworzyły ogień w czasie prote-stu, w którym wzięła udział, Dilorom Abdukadirova 5 lat spędziła na wygnaniu. Po powrocie do Uz-bekistanu została zatrzymana, odseparowana od rodziny i oskarżona o próbę obalenia rządu. W cza-sie jej procesu miała widoczne siniaki i obrażenia na twarzy. Jej rodzina jest przekonana, że była tor-turowana.

Cele Kampanii STOP TORTUROM

Środki - takie jak kryminalizacja tortur w prawodawstwie krajowym, otwarcie więzień i aresztów dla niezależnych organizacji kontrolnych i nagrania wideo przesłuchań - doprowadziły do spadku stoso-wania tortur w krajach uznających swe zobowiązania w ramach Konwencji w sprawie zakazu stoso-wania tortur poważnie.

Amnesty International wzywa rządy do wprowadzenia mechanizmów ochronnych w celu zapobiega-nia i karania tortur - takich jak odpowiednie badania lekarskie, szybki dostęp do prawników, nieza-leżne kontrole aresztów, więzień i innych miejsc przetrzymywania osób, niezależne i skuteczne śledztwa w sprawie tortur, ściganie podejrzanych i właściwe zadośćuczynienie dla ofiar.

- Trzydzieści lat temu Amnesty International prowadziła zwieńczoną sukcesem kampanię na rzecz przyjęcia powszechnej Konwencji ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur. Poczyniono znaczne postępy, ale wciąż potrzebujemy globalnych działań, by zapewnić, że obietnice państw zostaną speł-nione - podkreśla Salil Shetty.

Str.19 Prawa człowieka

LISTY MARATONOWE - wskazówki, jak napisać list

Jeśli nie wiesz jak napisać list w sprawie osoby, której prawa człowieka są łamane wystarczy kiero-wać się kilkoma prostymi zasadami, które z pewnością ułatwią udział w Maratonie każdej osobie. 1. Listy formułujemy samodzielnie i piszemy je odręcznie. W ten sposób pokazujemy, że włożyliśmy w jego napisanie trochę czasu i wysiłku. 2. W jakim języku napisać list? Możesz pisać w języku prześladujących, którymś z języków między-narodowych, ale także po polsku. Jeśli wybierzesz polski, napisz nazwisko osoby, której bronisz, du-żymi, drukowanymi literami. 3. W liście przedstaw krótko, co wiesz i czego oczekujesz od władz. Możesz przywołać łamane przez dane państwo, a ratyfikowane wcześniej traktaty dotyczące praw człowieka. Bądź rzeczowy i nie daj się ponieść emocjom – używaj formuł grzecznościowych. 4. Podpisz się imieniem i nazwiskiem i podaj swój adres. W ten sposób pokażesz, że się nie boisz, nie jesteś anonimowy. Niektóre władze odpisują na listy. Kopię listu możesz wysłać do Ambasady właściwego kraju w Polsce. Ambasady mają obowiązek powiadomić o takiej korespondencji swoje centrale. Warto również skorzystać ze wskazówek przygotowanych przez Amnesty International. Należy kierować się 5 podstawowymi zasadami: piszemy krótko, jesteśmy uprzejmi, opieramy się na faktach, mamy pozytywne nastawienie i nie ukrywamy się – tzn. warto napisać, kim jesteśmy, czym się interesujemy. Dzięki temu możliwe jest, że szybko otrzymamy odpowiedź. Nasz list będzie rów-nież bardziej autentyczny. Znajomość języków obcych też nie jest wymagana. Listy można pisać po polsku. Wówczas warto podkreślić jednak w treści listu nazwisko osoby, w sprawie której piszemy, żeby ułatwić adresatowi przyporządkowanie listu do konkretnej sprawy

Prawa człowieka Str.20

W tym roku piszemy listy w obronie:

Alberta Woodfoxa spędził 40 lat w odosobnieniu w małej izolatce więziennej, gdzie dociera tylko trochę światła słonecznego. Każdego dnia przebywał 23 godziny w takim pomieszczeniu. Podczas wykonywania wyroku za kradzież w 1972 roku został skazany za morderstwo strażnika więziennego. Jednak Woodfox utrzymuje, że jest niewinny. Lata odosobnienia w znacznym stopniu odcisnęły pięt-no na jego zdrowiu: „Brak mi słów, aby opisać tortury psychiczne, emocjonalne, jak i te fizyczne, których przez lata doświadczałem”. Nawet ONZ potwierdza, że sposób w jaki Woodfox był trakto-wany można określić jako tortury.

W lipcu 2014, po latach prześladowania, aresztowań, gróźb i spraw sądowych, prawnik Waleed Abu

al-Khair został skazany na 15 lat więzienia. W trakcie swojej kariery niejednokrotnie sprzeciwiał się łamaniu praw człowieka w Arabii Saudyjskiej. Od 2012 roku władze bezlitośnie prześladują wszyst-kich, którzy odważą się je skrytykować, a osoby żądające większych swobód skazują na karę długo-letniego pozbawienia wolności. Waleed reprezentował wielu pokojowych aktywistów, w tym swoje-go szwagra Raifa Badawiego, blogera skazanego na karę więzienia i 1000 batów.

Zulkiflee Anwar “Zunar” Ulhaque jest zagrożony wyrokiem długoletniego więzienia za potępienie na Twitterze uwięzienia malezyjskiego lidera opozycji Anwara Ibrahima. Zunar jest politycznym ry-sownikiem znanym z satyrycznych ataków na korupcję rządu i oszustwa wyborcze. Postawiono mu teraz dziewięć zarzutów na podstawie ustawy o działalności wywrotowej, drakońskiego, przestarzałe-go prawa z 1948 roku, odkopanego, aby zapewnić rządowi rozległe uprawnienia do aresztowania i zamykania jego krytyków. To nie pierwszy raz, kiedy Zunar naraził się malezyjskim władzom. Od 2009 roku, czyli od pierwszego nalotu policji na jego biura, był zastraszany, aresztowany i więziony. Władze skonfiskowały i zakazały jego książek. Zagroziły zamknięciem jego drukarni.

W wieku 13 lat Maria* została zmuszona do poślubienia 70-letniego mężczyzny, który miał już pięć żon. Kiedy nie chciała się zgodzić, ojciec zagroził, że ją zabije. W całym Burkina Faso tysiące dziewcząt i młodych kobiet, takich jak Maria, są zmuszane do małżeństwa w młodym wieku. Jedna na trzy dziewczyny wychodzi za mąż przed ukończeniem 18 roku życia – niektóre nawet w wieku 11 lat. Muszą urodzić tyle dzieci, ile chcą ich mężowie, niezależnie od własnych planów oraz tego, że wczesna ciąża stanowi poważne zagrożenia dla ich zdrowia i życia. Po ślubie wiele z nich musi goto-wać, sprzątać, przynosić wodę i pracować w polu od świtu do zmierzchu. Tylko nieliczne mają szan-sę kontynuować edukację. Niektóre dziewczynki robią wszystko, co w ich mocy, by uniknąć mał-żeństwa z przymusu – mimo ogromnej presji ze strony rodziny i społeczeństwa. Maria w trzy dni przeszła prawie 170 km, szukając ratunku w schronisku dla dziewcząt. Choć konstytucja Burkina Faso i prawo międzynarodowe zabraniają zmuszania do małżeństwa i małżeństw dzieci, władze kraju wciąż lekceważą te zobowiązania.

W sierpniu 2014 roku Kostas i jego partner, który ma status uchodźcy, zostali poważnie pobici w wyniku homofobicznego i rasistowskiego ataku w centrum Aten. „Myślę, że zaatakowali nas wie-dząc, że jesteśmy parą, a także ze względu na kolor skóry mojego partnera” - twierdzi Kostas. W wy-niku licznych uderzeń pięścią i kopnięć Kostas miał złamaną nogę w trzech miejscach. Trauma psy-chiczna nadal nie minęła: „Z moją nogą jest już w porządku, ale kiedy tylko widzę jakikolwiek ro-dzaj przemocy, cały ten horror i strach do mnie wracają.”

Str.21

W latach 2014-2015 liczba odnotowanych ataków na gejów, lesbijki, osoby biseksualne, transpłcio-we czy interseksualne w Grecji zwiększyła się ponad dwukrotnie, natomiast problem ataków o pod-łożu rasistowskim wciąż pozostaje nierozwiązany. Grecka policja i rząd nie radzą sobie z narastają-cą falą przestępstw z nienawiści i traktują pary tej samej płci jak obywateli drugiej kategorii. Nie wywiązują się z obowiązku prowadzenia rzetelnych śledztw w sprawach przestępstw z nienawiści, a także ochrony wszystkich pokrzywdzonych. “

Saman Naseem należy do kurdyjskiej mniejszości zamieszkującej Iran. Został schwytany po strze-laninie, do której doszło w północno-wschodnim Iranie, w trakcie której zginął Strażnik Rewolucji, odpowiednik żołnierza państwowego. Jak twierdzi Saman, zawiązano mu oczy, powieszono za nogi i torturowano, by zmusić go do przyznania się do zbrodni, której nie popełnił. Miał wtedy tylko 17 lat. Samana potraktowano wyjątkowo niesprawiedliwie. Sąd wykorzystał jego „przyznanie się do winy” jako dowód przeciwko niemu, odrzucając zarzuty tortur bez zbadania sprawy. Saman został nawet zmuszony do przyznania się do winy na antenie telewizji państwowej. Pomimo, że Iran jest stroną Konwencji o Prawach Dziecka i uznał zakaz egzekucji nieletnich, w kwietniu 2013 roku Sa-mana skazano na śmierć za „wrogość wobec Boga” i „korupcję na ziemi” - „przestępstwa”, które nie są nawet uznawane przez prawo międzynarodowe. Istnieje jednak nadzieja. Dzięki intensywnej kampanii sprawa Samana zostanie ponownie rozpatrzona, a stałe naciski z całego świata mogą zapo-biec ponownemu wyrokowi śmierci .

W lipcu 2012 roku Yecenia Armenta odwoziła krewnych na lotnisko, gdy została zatrzymana przez nieumundurowanych policjantów. Siłą wyciągnęli ją z samochodu, zawiązali oczy i wywieźli. Zo-stała oskarżona o zlecenia zabójstwa męża, a funkcjonariusze nie powstrzymali się przed niczym, by zmusić ją do przyznania się do winy. Yecenia została powieszona do góry nogami za kostki, była duszona i bita. „Mówili, że przyprowadzą dwoje moich dzieci, zgwałcą je i porąbią na kawałki” po-wiedziała Amnesty International. „Po wielu godzinach tortur i po tym, jak mnie zgwałcili, podpisa-łam zeznania. Wciąż miałam zawiązane oczy. Nigdy nawet nie przeczytałam tego, co podpisałam.” Jej koszmar trwał 15 godzin. W więzieniu lekarze z biura tego samego prokuratora, który areszto-wał Yecenię, zbadali jej obrażenia, jednak nie sporządzili dokumentacji. Kilka miesięcy później specjaliści medycyny sądowej z Biura Federalnego Prokuratora Generalnego również zajęli się jej sprawą i stwierdzili, że skoro poprzedni lekarze nie znaleźli żadnych śladów to znaczy, że Yecenia nie była torturowana. Od tamtego czasu Yecenia była dwukrotnie badana przez niezależnych bie-głych medycznych i w obu przypadkach potwierdzili oni, że tortury miały miejsce. Yecenia spędzi-ła w więzieniu ostatnie 3 lata, skazana bez żadnych dowodów, jedynie na podstawie swojego „przyznania się” do zbrodni, której - jak mówi - nie popełniła. Yecenia zasługuje na wolność i na to, by jej oprawcy zostali postawieni przed sądem. „Nie chcę tu spędzić ani jednego dnia dłużej” mówi. „Chcę żeby ludzie usłyszeli moją historię i proszę was o pomoc.”

Rania Alabassi to odnosząca sukcesy dentystka z Damaszku, Syrii. Jej sześcioro dzieci: Dima, En-tisar, Nadżah, Alaa, Ahmad oraz Lajan są miedzy 3 a 15 rokiem życia. 9 marca 2013 roku syryjscy agenci rządowi wtargnęli do jej domu i zabrali jej męża. Dwa dni później przyszli po nią oraz jej dzieci. Od tamtej pory słuch o rodzinie zaginął. Władze syryjskie odmówiły przekazania krewnym Rani jakichkolwiek informacji o tym, co się stało ani gdzie znajdują się Rania i jej rodzina. Siostrze Rani, Naili, pozostaje tylko zgadywać, dlaczego zostali aresztowani: „Nie należała do żadnej partii opozycyjnej, nie chodziła na demonstracje. Zawsze pomagała innym”. W miarę eskalacji konfliktu w Syrii nasila się przemoc w całym kraju.

Str.22 Prawa człowieka

Tysiące Syryjczyków uznanych jest za zaginionych po aresztowaniu przez siły państwowe lub schwytaniu

przez bojówki. Powszechnie torturuje się zatrzymanych, co doprowadziło już prawdopodobnie do śmierci

tysięcy osób. Rząd Syrii nadal lekceważy rezolucję ONZ z 2014 roku, która nawołuje do położenia kresu

wymuszonym zaginięciom.

W 2008 roku Teodora del Carmen Vásquez została skazana na 30 lat więzienia za „umyślne zabój-

stwo‟ po tym, jak w pracy urodziła nieżyjące dziecko. Teodora, matka 11-letniego chłopca, oczeki-

wała narodzin kolejnego dziecka, gdy poczuła przejmujący ból. Zadzwoniła na pogotowie i poprosi-

ła o pomoc, żeby jak najszybciej dotrzeć do szpitala. Wkrótce jednak odeszły jej wody. Zaczęła ro-

dzić i straciła przytomność. Kiedy się ocknęła obficie krwawiła, a jej dziecko nie żyło. Na miejscu

policja zakuła ją w kajdanki i aresztowała pod zarzutem morderstwa. Dopiero wówczas zabrali ją do

szpitala, gdzie mogła otrzymać niezbędną pomoc lekarską. W Salwadorze kobieta, która poroniła

lub jej dziecko umarło w okresie ciąży rutynowo jest oskarżana o aborcję. Przerwanie ciąży jest w

tym kraju traktowane jak przestępstwo w każdym przypadku, nawet jeśli ciąża jest wynikiem gwał-

tu, kazirodztwa lub jeśli życie kobiety jest zagrożone. To powoduje, że kobiety boją się szukać po-

mocy, jeśli mają problemy związane z ciążą, co często prowadzi do śmierci, której można było za-

pobiec.

„Przez wiele dni leżałem w kałuży krwi - bez wody i jedzenia. Próbowałem przypomnieć sobie te

wszystkie dobre rzeczy w moim życiu - moje dzieci, żonę, a jednocześnie psychicznie przygotowy-

wałem się już na śmierć”.

W 1999 roku siły bezpieczeństwa Uzbekistanu torturowały dziennikarza Muhammada Bekzhanowa, re-

daktora naczelnego zakazanej gazety opozycyjnej. Był bity gumowymi pałkami policyjnymi, duszony i

rażony prądem aż do momentu, w którym przyznał się do przestępstw "przeciwko państwu". Mimo że

Uzbekistan podpisał Konwencję, która całkowicie zakazuje stosowania tortur oraz wykorzystywania do-

wodów uzyskanych w wyniku tortur, to lokalne sądy w dalszym ciągu opierają swoją pracę na takich

„zeznaniach”. „Zeznania” uzyskiwane są najbardziej brutalnymi metodami jakie tylko można sobie wyob-

razić. Podczas procesu sędzia odrzucił zarzuty Muhammada odnośnie stosowania tortur i na podstawie

wymuszonego „zeznania” skazał go na 15 lat więzienia. Muhammad jest obecnie jednym z naj-

dłużej więzionych dziennikarzy na świecie. Miał być zwolniony w 2014 roku, jednak wciąż pozostaje w

więzieniu, ponieważ skazano go na dodatkowe prawie 5 lat pozbawienia wolności za rzekome złamanie

zasad obowiązujących w więzieniu. Jego żona Nina w czasie odwiedzin w zeszłym roku stwierdziła, że jej

mąż jest na skraju załamania: "Nie poznawałam go. W jego oczach nie było już nadziei, jedyne co mu po-

zostało, to walka o przetrwanie.”

Prawa człowieka Str.23

Wydawca: Koło Historyczne

ZZSP im. Jana Pawła II

ZZSP im. Jana Pawła II

Adres: Plac Kilińskiego 8,

95-100 Zgierz , tel. 42 719 08 66