rruga e arberit nr 6 - 38 - qershor 2009

cyan magenta yellow black 1

GAZETË E PAVARUR. NR. 6 (38). QERSHOR 2009. ÇMIMI: 50 LEKË. 20 DENARË. 1.5 EURO

Bulqizë - Ura e Vashës, zhvillohettenderi për 10 km e para

TRADITË

Ku janë urat eDibrës së Madhe?Nga: REXHEP TORTE - FAQE 7

Big MarketLaprakë, Tiranë

Tel: +355 4 22 50 480

Cel. 068 20 36 394

Analiza Biokimike Hormonale. Vizita dermatologjike nga Doktoreshë Monika Fida

Trajtim me lazer Dermatoskopi e vetmja në të gjithë vendin.

Kujdesuni sot për shëndetin tuajAdresa: “Rruga Don Bosko”Pallati Gener.Tel: (04) 22 66 300. Cel: 068 20 64 725

RRUGA E ARBËRIT

Pamje nga segmenti i rrugës së asfaltuar Bulëizë - Ura e Çerenecit, inaguruar nga kryeministri Berisha medatë 21 qershor, 1 jave para zgjedhjeve të përgjithshme parlamentare. Foto: Gazmend Kërkuti (dibra.org)

Ky segment, tërësisht i ri, i gjatë 10 km, do të kushtojë rreth 21.5 milionë Euro, pa TVSH.Punimet në këtë segment të Rrugës së Arbërit do të zgjasin 20 muaj nga dita e nënshkrimit të

kontratës me fituesin. I gjithë ky segment rrugor do të ketë një gjerësi prej 11 metrash (gjerësia errugës 7 metra dhe 2 bankina me nga 1 metra të asfaltuar)

Inagurohet shtatorja e SkënderbeutShtatorja paraqet një Skënderbe, një djalë të ri, që sapo ka mbërritur

në Dibër, pasi braktisi frontin e Nishit, një Gjergj Kastriot, që popërshëndetej me vëllezërit e tij dhe po i ftonte për të nisur betejatmadhore, që historia tashmë i ka gdhendur në çdo gur e mal të

këtyre trojeve të lashta shqiptare. Shtatorja 3.3 metra e lartë ështëpunuar nga skulptori Sadik Spahija dhe është derdhur në bronx në

Bullgari. Ajo i është dhuruar qytetarëve të Peshkopisë nga Zaim Korsi.SPECIALE NË FAQET 3,8,9

INTERVISTË

Të vlerësohenartistët emigrantëMe artistin ESAT RUKA - FAQE 13

KULTURË

Zall - Dardha,djepi i artistëveNga: NAIM PLAKU - FAQE 4

VENDLINDJA

Katër Grykët,vlerë e etnografisëNga: MEVLUD BUCI - FAQE 6

LABORATORALLIANCE

2 - Qershor 200938nr.

DREJTOR:Rakip Suli

Këshilli Botues:Musa RiçkuShaqir SkarraBujar Karoshi

Bashkëpunuan në këtë numër:Rexhep TORTE,Dr. Bernard ZOTAJNaim PLAKUNefail SPAHIUAbdurahim ASHIKUSakip CAMIMoisi MURRAMevlud BUCITefik SKERAMarius DOBRESCUZaim ELEZIXhafer MARTINIYmer KETANeki KALOSHIetj.

Adresa e gazetës:Rr. “Zenel Baboçi”,Pall. “Ferar”, TiranëTel. +355 4 22 33 283E-mail: [email protected]

Opinionet dhe komentete botuara nuk shprehindomosdoshmërishtqëndrimin e redaksisë

e ditësPosta eGazetë e pavarur.Nr. 6 (38). 1- 30 Qershor 2009

Redaksia e gazetës falënderonlexuesit dhe bashkëpunëtoret e sajpër mesazhet dhe shkrimet e sjellapër botim.

Redaksia u kujton bashkëpunë-torëve të saj, zotërinjve Isa Halilaj,Naim Plaku, Agron Tufa, XhelalRoçi, Odise Plaku, Kujtim Boriçi,Ymer Stojku etj, se shkrimet e tyre,për arsye vendi nuk janë botuar nëkëtë numër.Ato do të botohen në numrat eardhshëm të gazetës “Rruga eArbërit”.

Kujtojmë bashkëpunëtorët, të cilëtduan që shkrimet e tyre të botohenpatjetër në numrin e radhës, tëkonfirmojnë më parë sjelljen ematerialit në numrat e telefonit tëredaksisë ose emailin e gazetës.Shkrimet priten në redaksi deri mëdatë 20 të muajit.Gjithashtu, ju kujtojmëbashkëpunëtorëve se shkrimetderi në dy faqe daktilografikekanë përparësi botimi.Gazeta publikohet falas në internetme datë 7 të muajit pasardhës

Ju falënderojmë që jenipjesë e gazetës!

Më datën 18 qershor, me procedure të hapur elektronik,

u zhvillua tenderi për tre lotet esegmentit të Rrugës së Arbëritnga Bulqiza te Ura e Vashës.

Kështu, më në fund duket sepo merr jetë Rruga e vërtetë eArbërit.

Sipas dokumentave të pub-likuara në faqen e internetit tëAgjensisë së Prokurimeve Pub-like, ky segment, tërësisht i ri, igjatë 10 km, do të kushtojë rreth21.5 milionë Euro, pa TVSH

Në këtë segment nuk janë tëpërfshira tuneli i Qafës së Bual-lit, dhe dy viadukte, njëri nëBulqizë dhe një tjetër në Zalline Planit të Bardhë.

Punimet në këtë segment tëRrugës së Arbërit do të zgjasin20 muaj nga dita e nënshkrimittë kontratës me fituesin.

Loti i parë i këtij segmenti ështëi gjatë 3900 ml, ose afërsisht 4km. Ky lot fillon në Bulqizë, atyku përfundon segmenti aktual iRrugës së Arbërit dhe vazhdonderi në Qafë Buall, aty ku do tëndërtohet edhe tuneli 850 me-tra. Ky lot do të kushtojë rreth 1miliardë lekë, pa TVSH, osepërafërsisht 8 milionë Euro. Rru-ga do të kalojë në zonën e FushëBulqizë, relativisht në terren fush-or. Në ndërprerje me rrugën ekz-istuese që lidh Bulqizën e vjetërdhe Bulqizën e re është parash-ikuar kryqëzim në disnivel, porqë nuk është përfshirë në këtëlot.

Segmenti i dytë fillon në daljetë Qafës së Buallit dhe vazhdonnë anën e djathtë të luginës sëPlanit të Bardhë. Ky segment dotë jetë i gjatë rreth 3800 metradhe po ashtu do të kushtojëpërafërsisht 8 milionë Euro, paTVSH (999 349 257 lekë).

Ky segment rrugor është tërë-sisht i ri dhe kalon në një terrenkryesisht shkëmbor. Rruga kalonnë anën e djathtë të përroit Zal-lit të Planit të Bardhë.

Ndërsa loti i tretë, 2600 me-tra, fillon pas viaduktit në fun-din e Luginës së Planit të Bardhë

RRUGA E ARBËRITBulqizë - Ura e Vashës, zhvillohet tenderi për 10 km e para

Mbushja e trasese eshte parash-ikuar me material nga kariera oseme materiale të përshtatshme tëdala nga gërmimet e trasesë.

Përsa i përket zonës trofike neBulqizë, parashikohen masa in-xhinierike si heqja e përmbajtjatorfike në gjerësine e tabanit tëmbushjes dhe zëvendësimin e sajme material filtrant, duke vendo-sur më parë gjeotekstil dhe gjeo-grid. Mbi materialin e mbushjesnë nivelin e terrenit ekzistuesvendoset një shtresë e re gjeotek-stili në të gjithë sipërfaqen embushjes dhe mbi të mbushja etrupit të rrugës. Janë parashikuardhe kunderbankina.

Burime nga Drejtoria ePërgjithshme e Rrugëve bëjnë tëditur për gazetën se së shpejti dotë bëhen edhe tenderi tjetër përnjë segment të kësaj rrugë, i cilifillon nga Tirana në drejtim tëShkallës së Tujanit.

Korresp. ‘Rruga e Arbërit”

dhe përfundon afër Urës sëVashës. Terreni që përshkon Loti3 është malor, shumë i thyer.Rruga kalon në anën e djathtë tëpërroit Zalli i Planit të Bardhëdhe më pas të lumit të Matit.

Ky segment do të kushtojëafërsisht 6 milionë Euro (752 656068 lekë) pa TVSH

I gjithë ky segment rrugor dotë ketë një gjerësi prej 11 metra,ku do përfshihet gjerësia e rrugës7 metra, 2 bankina me nga 1metra të asfaltuar, shoqëruar mekunete 1m gjërësi në gërmimdhe në mbushje me kunete tip ivogël.

Paketa kryesore e shtresaverrugore gjatë këtij segmenti tëRrugës së Arbërit është 4cm asfal-tobeton, 5cm binder, 8cm kon-glomerat bituminoz, stabilizant 0/31,5mm, 20cm (2x10cm), Mate-rial i thyer 5/40mm, 30cm(2x15cm) ose 20cm (2x10cm),material çakull ose zhavorr, 20cm.

Ky segment, tërësisht iri, i gjatë 10 km, do tëkushtojë rreth 21.5milionë Euro, pa TVSH

Punimet në këtësegment të Rrugës sëArbërit do të zgjasin20 muaj nga dita enënshkrimit tëkontratës me fituesin.

I gjithë ky segmentrrugor do të ketë njëgjerësi prej 11 metrash(gjerësia e rrugës 7metra dhe 2 bankina menga 1 metra të asfaltuar)

Më datën 18 qershor, me procedure të hapur elektronik,u zhvillua tenderi për tre lotet e segmentit të Rrugës së Arbëritnga Bulqiza te Ura e Vashës.

Zgjedhjet parlamentare në qarkun e Dibrës: 4 deputetë për PD, 2 për PSKanë përfunduar zgjedhjet par-lamentare në Republikën e Sh-qipërisë. Qarku i Dibrës, kupërfshihen Dibra, Bulqiza dheMati, përfaqësohet në parla-ment me 6 deputetë. Votimetnë këtë qark, sipas rezultateveparaprake të KQZ-së, kanënxjerrë në vend të parë PartinëDemokratike me 48.92%, mëpas Partia Socialiste me30.18%, Lëvizjen Socialiste përIntegrim me 5.27%, PartiaLëvizja e Legalitetit me 3.14%,Partia Republikane me 2.6%,Lëvizjen Për Zhvillim Kombëtar

me 2.13% dhe Partia Demokris-tiane me 1.58%. Partitë e tjeratë përfshira në garë nuk kanëmundur të marrin më shumë se

1%. Sipas këtyre rezultateve,Dibra do të përfaqësohet në par-lamentin e ri shqiptar me 4 de-putetë të l istës së Partisë

Demokratike dhe 2 të PartisëSocialiste. Ato janë për PD Jem-in Gjana, Sherefedin Shehu,Bedri Hoxha dhe SelamiXhepa, ndërsa për Partinë So-cialiste Sadri Abazi dhe QemalMinxhozi.Fushata në Dibrës u përqendruakryesisht në infrastrukturë dhekryesisht në Rrugën e Arbërit, kuPartia Demokratike e shfrytëzoishumë mirë këtë detaj, dukepremtuar se brenda mandatit tëardhshëm do të hapet kjo arterierrugore, shumë e rëndësishmepër këta banorë.


veprimtari

Pas rreth 566 vjetësh, nga dita kurAi me treqind kalorës u ndal në

vendlindje, në Dibër, për tëmbledhur krahun dhe trurin luftarakdibran për të mësy Krujën e për tëkrijuar shtetin e parë të bashkuar sh-qiptar, për të zhvilluar 25 beteja fit-imtare kundër sulltanëve më të fu-qishëm otomanë, 18 prej të cilavenë luginën e Drinit të Zi, Gjergji iGjon Kastriotit, vjen përsëri nëDibër. Vjen në “këmbë”, pa kalin etij legjendar, pa shpatën e tij të pa-thyeshme, vjen si qytetar i Peshko-pisë...

Bujar Karoshi fiksoi në kujtesëntime kompjuterike disa fotografi tëHeroit tonë Kombëtar midis qyteta-rëve të Peshkopisë.

Më 9 qershor 2009, në një cere-moni të bukur në Bulevardin eBlirëve, ceremoni e organizuar ngaBashkia e Peshkopisë mysafirë ishinkëngëtarë dhe artistë të mëdhenj tëkëngës e të teatrit si Kastriot Tusha,Ilir Shaqiri, Manjola Nallbani, Mi-rush Kabashi, Qerim Sula, Vera Laçie të tjerë.

Për të pritur Heroin e kombit kish-in ardhur dibranë nga qyteti i Dibrëssë Madhe nën Maqedoni, shqiptarëtë trojeve shqiptare nga Kosova, Teto-va, Gostivari si dhe nga Tirana dheqytete të tjera të Shqipërisë.

Skënderbeun monumental 3.3metra të lartë, vepër e skulptorit SadikSpahija, sponsorizuar nga biznesmenidibran Zaim Krosi, “Qytetar Nderi”i Peshkopisë, e ngjitën në një pied-estal 1,5 metra të lartë.

Ëndrra e dibranëve për ta priturbirin e tij të lavdishëm dhe për tapasur gjithmonë pranë ka qenë e her-shme por realitet ajo do të bëhejvetëm më se një vit më parë.

Dhe erdhi Gjergji i Gjon Kastri-otit në Dibër, në trevën ku lindi dheluftoi si dragua pikërisht në kohënkur kundër tij, për ta përdhosur dhebaltosur, ishin ngritur me tehun epenës së ndryshkur gjithfarë pseud-ofetarësh, pseudoshkencëtarësh epseudoshkrimtarësh. Ngritja e tij nëkëmbë, pikërisht në Peshkopi, më 9qershor 2009 është një përgjigje ndajtë gjithë atyre që duan ta bëjnëSkënderbeun dhe paraardhësit e tijsllav apo grek apo edhe tradhtar tëIslamit...

Unë, në një sprovë për vendven-dosjen e Gjergjit të Gjon Kastriotit,kam qenë i mendimit që monumen-ti i tij të vendoset në Sukën e Arra-sit, në Sinë ku historianët shqiptarëkanë gjetur rrënjët e tij të vërteta, nëSukën e Arrasit, në atë karakoll naty-ror ku shihen si në pëllëmbë të dorësvendbetejat e tij fitimtare që ngaBeteja e Torviollit e radhazi të tetëm-bëdhjetë betejat mbarë.

Kam qenë i këtij mendimi edhejam me ndjenjën ngrohëse të njëmikut tim në Tiranë i cili më tha:“Le ta vendosin në Peshkopi. Skënder-beu është në këmbë dhe e din rrugëndrejt vendlindjes...”

Bashkohem me të: Skënderbeu mesiguri një ditë do t’i hipë kalit dheme shpatë në dorë do të ngrihet MALnë qendër të Nëntë Maleve të Di-brës...

ABDURAHIM ASHIKUAthinë, 10 qershor 2009

Inagurohet shtatorja eSkënderbeut në PeshkopiMe moton “Mirë se erdhe në

vendlindje”, në Peshkopi më9 qershor 2009, në Sheshin “EleziIsufi” të mbushur përplot me ban-orë dhe të ftuar, u bë përurimi i sh-tatores së Skenderbeut, vepër e skulp-torit Sadik Spahija financuar në bi-znesmeni Zaim Korsi. Në këtë so-lemnitet përveç udhëheqësve ven-dorë merrnin pjesë Jozefina Topalli,kryetare e kuvendit të Shqipërisë, ecila bëri shpalosjen e shtatores, min-istra dhe deputetë nga Shqipëria,Argëtim Fida, kryetar i komunës Di-bra e Madhe me bashkëpunëtorë dheshumë qytetarë nga Dibra dhe qytetetjera të Maqedonisë.

Ilir Krosi, kryetar i Bashkisë sëPeshkopisë, duke përshëndetur tëpranishmit, theksoi se: “Ky shesh dhekjo shtatore do të jetë shesh i Di-brës, i Shqipërisë dhe shqiptarisë.Kjo ngjarje është nga më të shënuar-at përkujtimore të kësaj treve, sepsepërurojnë shtatoren e Gjergj Kastri-otit Skënderbeut, prijësit të madhshqiptar të të gjitha kohërave, kry-eushtarit, kryetrimit, kryeshtetarit mënë zë që ka parë Europa në këto gjas-htë shekuj.

Falendërojmë gjithashtu z. ZaimKorsi, i cili na e dhuroi këtë dhuratëtë çmuar historike, duke i bërë ndertë madh Dibrës së tij dhe dibranëveku u lind dhe u edukua. Skënderbeuky kalorës dhe mbrojtës i sovranitetitkombëtar, simbol i bashkimit të sh-qiptarëve drejt familjes europiane,është dhe do të mbetet gjeniu dhethelbi i europianizimit. Në këto vitetë demokracisë ne po ia kthejmëborxhin heroit tonë kombëtar, kemihyrë në NATO dhe po bëhemi gatitë hyjmë në BE. Shqipëria nga vendimë i humbur e problematik i Eu-ropës, është kthyer në vendin me rit-me më të larta zhvillimi në Europë,me miliarda euro investime në au-tostrada, porte, aeroporte, që kanëbërë të prekim ëndrrën e parealizuartë Skënderbeut për vendosjen e Sh-qipërisë në familjen europiane. Sotndjehemi më të lumtur se kurrë,sepse Dibra është vendlindja e Kas-triotëve dhe me këtë përurim kemirealizuar ëndrën shumëshekullore tëdibranëve, duke ua rikthyer atyrenderin dhe dinjitetin historik. Ndje-hemi krenarë se po realizojmëRrugën e Arbërit, pa të cilën ëndrrajonë europianiste do të zbehej. Di-bra nëpërmjet kësaj rruge do të jenëmë afër kryeqendrave të Europës, sifaktorë të rëndësishëm në zhvillimete pritshmë të vendit tonë. Siç shkru-ante kryeministri Turk në vitin 1916,përfundimi i luftërave në këto visëvarej nga Nëntë Malet e Dibrës, sepseDibra mbetet porta dhe zemra e Sh-qipërisë. Betohemi para kësaj shta-tore të birit tonë, para kësaj legjendekombëtare, se kanë dështuar me turpnjëherë e përgjithmonë përpjekjetpër të shmangur tendencën europia-niste të Dibrës e Shqipërisë.

Jozefina Topalli, në përshëndetjene saj veç tjerash, tha se: “S’ka kre-nari më të madhe për komunën eKastriotit, për Qarkun e Dibrës dhepër mbarë Shqipërinë se sa që ështëSkenderbeu një kolos i lirisë, një pr-ijës i paqes, në dhjetëra libra në 15gjuhë të huaja shkruhet për vizionine tij, vizionin e legjendës që po bëntepër Shqipërinë europiane dhe figuratë tilla lindin njëherë në 500 vjet.

Ne shqiptarët jemi me fat se legjën-da të tilla lindin në kombin tonë.

Zaim Korsi, financuesi i shtator-es tha se: ”Skënderbeu, heroi ynëkombëtar në mesin e shekullit 15-të, 25 vite rresht mposhti ushtrinë emadhe e të egër të kohës së sull-tanëve. Gjergj Kastriori tërë jetën dhegjithçka pati ua kushtoi këtyre trojeve.Na bëri të njohur dhe ngriti lartëemrin e shqiptarëve. Skënderbeu ësh-të nga fshati Çidhën dhe nuk ishterastësi që për herë të parë kur brakti-si ushtrinë turke për herë të parë er-dhi në Dibër dhe kalorësit që e sho-qëronin ishin dibranë, dhe nuk ishterastësi që shumicën e betejave ndajushtrisë pushtuese u zhvilluan nëDibër. Mbështetjen kryesore ai ekërkoi dhe e gjeti në Dibër, te gjakui tij dhe të afërmit e tij.

Këto shtytje patriotike kanë sho-qëruar ndjenjat e mia gjatë tërë jetës

për të patur një shtatore të heroit tonëkombëtar, në qytetin e Peshkopisënë vendin e të parëve të tij. Dhe ajoja ku është. E gëzofshim dhe e nder-ofshim për jetë. Kjo shtatore tregonpikërisht momentin e mbërritjes sëtij në Dibër, kur u drejtohet dhe bise-don me dibranët për betejat e mëdhaqë shqiptarët duhet të përballojnëme pushtuesit. Jam shumë i lumturqë mu krijua mundësia për tia dhu-ruar këtë shtatore popullit tim tëDibrës.

Në rrugën e përpjekjeve për ta re-alizuar shtatoren ka gjetur ndihmëne shumë njerëzve ndër të cilët mundtë përmend zotin Sadik Spahija,

skulptorin e talentuar dhe dekanin eArteve figurative, Z. Xhelil Rufati,skulptorin nga Gostivari që ndihmoipër derdhjen ne bronz të kësaj shta-toreje në Bullgari, Aqif Ademin,regjisorin nga Maqellara, i cili nëçdo kohë më ka qëndruar pranë përrealizimin e kësaj shtatore.

Z. Naim Plaku, mësuesin dheshkrimtarin i cili më ka ndenjur pranëkur po punohej në studio. Esat Man-janin, biznesmen i cili dhuroi gurinsi bazament ku është vendosur shta-torja. Arkitektin Ilir Cici, që kon-tribuoi në projektin e mjedisit kuështë vendosur shtatorja”.

Me këtë rast Këshilli i Bashkisësë Dibrës së Vogël-Peshkopisë,shpalli qytetar nderi të Peshkopisë,historianin Kristo Frashëri, për kon-tributin e tij në historinë e Shqipërisëdhe në zbardhjen e fakteve historiketë Skënderbeut.

Ndërkaq Patricia Nuxhi nga An-glia, e njohur për grumbullimin eshkrimeve dhe librave për Skënder-beun përshëndeti të pranishmit dhekëtë solemnitet si edhe dorëzoishumë libra të shkruajtur përSkënderbeun.

Këtë eveniment e nderuan edhebashkëatdhetarët tanë me përshënde-tje nga Italia, mes tyre edhe pasardhë-si Aleksandër Kastriot Skënderbeunga Leçe e Italisë.

Përurimi i shtatores së Skënder-beut u shoqërua me një program tëpasur kulturor e artistik ngakëngëtarët Qerim Sula, Ilir Shaqiri,Violeta kajtazi, Kastriot Tusha, Man-jolla nallbani, Vera Laçi, DenadaKrosi, Elonda Feta, Zyber Paci, dheMirush Kabashi që recitoi porosinëe Skënderbeut para vdekjes. Në am-bientet e Qendrës kulturore u hapnjë ekspozitë me materiale e doku-mente nga jeta dhe veprimtaria eGjergj Kastriotit Skënderbeut.

Rexhep TORTE

Inagurim elektoralInagurimi i shtatores së Skënderbeut në Peshkopi, megjithëse nuk kishte

të bënte me politikën, nuk mbeti jashtë saj. Organizatorët e kishin “zbuku-ruar” ceremoninë me disa postera elektoralë, çka i hoqi mundësinë kësajveprimtarie të bëhej e njohur për publikun. Disa gazetarë të televizioneveqendrore, megjithëse ishin të pranishëm, nuk mundën ta pasqyronin këtënë media, pasi sipas tyre, kronika llogaritej si kohë elektorale.

Por përpos kësaj, edhe oratorët që folën në ceremoni, e shfaqën hapurbindjen e tyre politike. “Merita për këtë padyshim i takon Qeverisë me nëkrye Sali Berishën, si pasues i denjë i veprës europianiste të Skenderbeut,të rilindasve tanë, të Iljaz Pashë Dibrës, Ismail Qemalit, Dom NikollKaçorit, Haxhi Vehbi Dibrës, Elez Isufit etj., duke ia kushtuar tërëqenien e tij bashkimit dhe europianizmit, duke ngritur dinjitetin e sh-qiptarëve në lartësitë e historisë, duke na bërë krenar për veten tonë”, thames të tjerash kryetari i bashkisë së Peshkopisë, Ilir Krosi. Ndërsa kryetar-ja e Kuvendit, Jozefina Topalli nuk ishte mes deputetëve të pranishëm nëceremoni, por kishte në krah kandidatët për deputetë të Partisë Demokra-tike. “Nuk ka gjë më të rëndësishme se sa të shohish ëndrën e erës sonë qëpo realizohet. Kush e kishte menduar 18 vite më parë se Shqipëria do tëishte kjo që është sot, se shqiptarët do të ishin qytetarë të NATO-s, se dotë realizonim për dy vite e gjysëm rrugën Durrës-Kukës, ne po bëjmëedhe Rrugën e Arbërit, këtë rrugë patriotike që PD do ta vazhdojmë që nëditët e para të mandatit të ardhshëm. Edhe shtetet e BE-së do të votojnëpro Shqipërisë për në BE, sepse Shqipëria ka ndryshuar në të mirë”.

Megjithatë, tani që fushata ka mbaruar, shtatorja e Skënderbeut ështënë qytetin e Peshkopisë dhe njerëzit çdo ditë që e shohin, kuptojnë se ajonuk është vetëm një shtatore që përcjell vlera historike, por është edhe njëvepër arti, e cila në vitet që vijnë do të jetë shumë e pëlqyeshme për t’uvizituar, parë dhe për të bërë një foto... bashkë më Skënderbeun.

SHKRUAN“GAZETA E ATHINËS

SKËNDERBEU“MBËRRIN” NËVENDLINDJE

Foto: Bujar Karoshi

ZAIM KORSI:“Kjo shtatore tregonpikërisht momentine mbërritjes së tijnë Dibër, kur udrejtohet dhebisedon me dibranëtpër betejat e mëdhaqë shqiptarët duhettë përballojnë mepushtuesit. Jamshumë i lumtur qëm’u krijua mundësiapër t’ia dhuruar këtështatore popullit timtë Dibrës”.

Pas rreth 566 vjetësh, nga dita kur Ai me treqind kalorës u ndal në vendlindje, në Dibër,për të mbledhur krahun dhe trurin luftarak dibran për të mësy Krujën e për të krijuarshtetin e parë të bashkuar shqiptar..., Gjergji i Gjon Kastriotit, vjen përsëri në Dibër


Zall –Dardha ka pak tokë, por shumë male, shumë trimëri e shumë këngë. Emigrimi masiv i ka tkurrë fshatrat e kësajtreve. Banorët janë zhvendosur në viset fushore, shumë shtëpi e kulla me emër janë braktisur dhe lëndinave të bukuraplot lule u mungojnë ato këngët dhe vallet e hareshme që mbushnin jetën e këtyre maleve çdo ditë vere. kulturë

ZALL - DARDHA, DJEPI I ARTISTËVENga: NAIM PLAKU

Në këtë luginë të bukur, përmeskëtyre brigjeve e shpateve të

thepisura, gjarpëron Drini i Zi, dukeprerë majtas e djathtas vargmalet elarta të Runjës e të Korabit, pasi lëprapa Qidhnën e viset e tjera të Di-brës për hyrë më pas në Lumë. Këtushtrihet komuna e Zall-Dardhës oseDardha e Dibrës me nëntë fshatrat esaj të mbështetur faqe malesh si foledallëndyshesh, të banuar që në lash-tësi, me një histori sa të pasur aqdhe heroike, me një popull trim ebujar, që luftoi kurdoherë me nder edinjitet për të mbrojtur vatanin. Nëkëtë truall, ndoshta më mirë se kudo,lindën dhe u rritën si dy binjakë tëpërjetshëm besa dhe burrëria sh-qiptare, nderi dhe krenaria malësore,shpërtheu kaq bukur në këngë dhevalle patosi epik dhe shpirti lirik ibanorëve të kësaj treve. Këtu qëndru-an kaq pranë pushka dhe çiftelia,njera për ta mbrojtur e tjetra për t’ikënduar jetës e për të përjetësuarlavdinë. Këtu flet historia me tërëmadhështinë e saj. Çdo pëllëmbë ekësaj toke është e mbuluar me ng-jarje, me emra, me trimëri, mekëngë...Gjurmët arkeologjike na fla-sin për vendbanime të hershme, siçështë Çuku i Lekës, Kalaja e Zhugr-rit, Kisha e Qytetit dhe mjaft topon-ime të tjera që lidhen me qytetërimetë lashta të kësaj treve.

Thuhet se kësaj lugine kaluanhordhitë e para osmane të komand-uara nga Ali pashë Evranozi në fush-atën e parë ushtarake për të gjunjë-zuar Skënderbeun. Në vendin e qua-jtur Çadra e Pashës, këtu fare pranëDrinit, ai vendosi kampin ushtarakprej nga do të niste fushatën ndësh-kuese ndaj prijësit të shqiptarëve. Nëkëto lëndina do të mblidheshin sa esa hërë kuvendet e maleve, do të lid-hej besa e madhe e do të organizo-hej qëndresa heroike e malësorëvepër të mos iu nënshtruar asnjëarmiku. Ky vend, këto kulla të badhasaherë u dogjën e u shkretuan, porkurrë nuk u përgjunjën, gjithmonëkënduan e do të këndojnë përjetës-inë... Banorëve iu pëlqen ta quajnëveten dernjanë. Me këtë emër janëndjerë krenarë në shekuj dhe ndjehenpërsëri kudo që janë e ngado që sh-kojnë. Komuna ka nëntë fshatra: Zall– Dardhën, Lashkizën, Tartet, Mers-kanet, Nezhet, Soricën, Shënlleshet,Meneshet dhe Lugjet që etnikisht ipërket kësaj treve, pavarësisht se kakaluar shpesh herë për shkak të ven-dosjes në të djathtë të Drinit me Uje-mujën. Dardha ishte një prej NëntëMaleve të Dibrës që shkruan faqet mëtë lavdishme të historisë sonë në qën-dresën antiosmane dhe pushtuesi oto-man nuk guxoi kurrë të shkelë e tëmposhtë krenarinë e këtyre maleve.Në luftën e Gjoricës kundër fushatësndëshkuese të Hajredin Pashës dern-janët qen përkrah Nëntë Maleve tëDibrës duke treguar shembuj të rrallëheroizmi e trimërie në betejën eGjoricës për të cilën do të këndontemë vonë aq bukur rapsodi i njohur,biri i Dardhës kreshnike, HazisNdreu.

Zall –Dardha ka pak tokë, porshumë male, shumë trimëri e shumëkëngë. Emigrimi masiv në këto vitete fundit, si kudo, i ka tkurrë fshatrate kësaj treve. Banorët e dikurshëmjanë zhvendosur në viset fushore,shumë shtëpi e kulla me emër janëbraktisur dhe lëndinave të bukura plotlule u mungojnë ato këngët dhe val-

Me rastin e 60 vjetorit të shtëpisë së kulturës

let e hareshme që mbushnin jetën ekëtyre maleve çdo ditë vere. Por dern-janët aty ku kanë shkuar e ngadokanë vajtur e kanë marrë me vete dhekëngën e vallen e tyre. Ajo ka shpër-thyer fuqishëm në sheshe e podiume,ajo ka ndezur me tërë ngjyrat e bukuratë ylberit skenat e qytërimeve anë ekënd botës. Artistët që morën zërin,bukurinë dhe krenarinë e këtyre ma-leve, kujtojnë me nostalgji këtë tokëqë i lindi e i rriti, sjellin ndërmendtë parët e tyre, traditat dhe zakonet ekëtyre viseve, këtë vend që u dhaemër dhe u fali talentin e mrekul-lueshëm, kulturën dhe begatinëshpirtërore të jetës artistike. Sot ko-muna e zall-Dardhës është njëekonomi modeste, por që jeton epunon për një të ardhme gjithnjë emë të mirë, jeton me shpresën se njëditë zërat e saj shtegtarë do të kthe-hen pranë kësaj foleje të vjetër.

Kënga ishte kronika e gjallë e atyreluftrave vigane që bëri populli ynë përliri e pavarësi. Ajo gdhendi në vargjee melodi ngjarje e portrete luftëtarësh,trimash e trimëreshash, heroi e heroi-nash. Ajo mbante erë baroti e ngjyrëgjaku duke sjellë ndër shekuj e vitelavdinë e qëndresës vigane të këtijpopulli për të mbrojtur lirinë:

Po e ngrejmë bajrakunNë majë të kepit,Në kambë janë çueDhe fëmijt e djepit...

Në epopenë e lavdishme tëluftrave 9-vjeçare kundër pushtimitsërb të viteve 1912-1921 malësorëte këtyre anëve të udhëhequr nga pa-trioti i madh Elez Isufi treguan shem-buj të shkëlqyer trimërie. Me thir-rjen “A besë- a besë” dhe “ Bini, otrima, bini” gjëmuan këto lugina,frymëzuan e hodhën në beteja përfitore “ shtatë e shtatëdhjetë”, bur-ra, gra e fëmijë, “veç për hatrin ekëtij vatani”. Në ballë të kësaj qën-drese kujtesa popullore mban të pa-shlyet emra burrash të mençur egrash krenare. Në faqe betejash sh-këlqyen emrat e trimave të Dardhës,që kënga popullore i ka skalitur dhei mban në gjirin e saj si Misim Ah-meti e Tafë Shira, Ahmet Kaziu eHysen Ndreu, Selim Hysa e RrahmanRasha, Vesel Sula e Sulë Cani, Hys-en Bara e Can Gjoka,, Met Kaca eSadik Çera dhe plot të tjerë emra tënderuar.

Pas një qëndrese të gjatë kundërshovinizmit sërb, kur vendi ishteshkatërruar, djegur e përvëluar, ash-tu siç e vajtonte dhe malësorja e kë-

tyre anëve në ato ditë të vësht se“Hiq kanun e mos ven lig,Kemi

mbet si vath pa grigj “, u pa e udhësqë të mblidhej në vitin 1921 Kuven-di i Dardhës, apo siç njihet ndrysheKuvendi i Burrave të Dheut, që for-muloi 13 paragrafët e një Kanunor-je, e cila do të rregullonte jetënekonomike e shoqërore për 23 vitete ardhshëm e do të vepronte, gjersado të vendosej përfundimisht regji-mi komunist.

Hidhni një vështrim mbi këta viseqë natyra i shpërbleu me bujarinë esaj! Nga brigjet e Drinit e gjer nëlartësitë e maleve, mes këtyre buku-rive, mes kaltërsive të qiellit dheblerimit të luleve, ka jetuar në shek-uj një popull i talentuar me burraazganë, të fuqishëm e shtathijshëm,me vajza e gra të bukura si zanat eshtojzovalleve, prej nga buruan vis-aret më të çmuara të krijimtarisëpopullore, të folklorit të bukur e tëpasur dibran, vargje e melodi sirrjedha e gurrave të këtyre bjeshkëveqë kundërmojnë me lulezonja çdopranverë. Në këto lëndina morën jetëe u rritën legjendat, ritet, këngët evallet e bukura plot lirizëm të Ditëssë Verës, të festave pagane të natyrës,ku u thurën gjithë ato kurora luleshqë hijeshojnë ballin e nuseve të reja.

“ Kur të shkoni ju për lule,thajrrmëni dhe mue,merrmëni dhe mue...

Në këtë shtrat kaq të hijshëm tënatyrës, në këtë mjedis me tradita evirtyte të çmuara, nisi jetën 60 vjetmë parë Grupi Folklorik i Dardhës,pjesëmarrës i çdo festivali folklorikqë nga qershori i vitit 1949 që shënonfillimin e tij e gjer sot, nga gjiri i tëcilit do të dilnin herë pas here artistëvirtuozë të këngës e valles, instru-mentistë të talentuar e krijues tëvargjeve dhe melodive, të gjitha tëveshura me ata kostumet mahnitëseplot ngjyra e motive të rralla që aqbukur i ujdisi e i qëndisi dora ebardhë e gruas dernjane.

Por këta rrugë e këto lëndina ulanë dhe me lot hallesh e brengash,me lot nënash e nusesh që përcollënrrugëve të errëta të mërgimit dashu-ritë e sapoçelura të bijve dhe bijave,që fiknin rrezet e shpresës dhe hap-nin plagët e rënda të kurbetit, plagëqë lëngojnë e dhëmbin në kohëra tëvjetra e të reja. E kush më bukur seLiri Rasha do t’u këndonte me kaqshpirt këtyre dhimbjeve, kush mëbukur se ajo do të shprehte mallinme atë zërin e saj të përlotur që duket

se del nga një gjoks i plagosur. Dhezogu i verës shpesh do të qante e dotë vajtonte së bashku me melodinëe fyellit apo mbi telat e çiftelisë sëSherif Dervishit

Së bashku me dallëndyshet epranverës e bilbilat e malit do tëvinte dhe Saje Poleshi e do të bash-konte me zogjtë e malit zërin e sajme aq patos e dinjitet artistik, dot’u këndonte bukurive të femrësmalësore siç dinte ajo që nga grishjae këndshme “ Moj zog-o, a i ke baçorapt e djalit” e pastaj zana ekrojeve do të që qëndronte përkrahdjalit të zgjedhur duke zbritur ngabjeshkët si thëllëzë, tërë shëndet ebukuri, bardhë e kuq si molla, me-disdrapër e me shtatin selvi, meflokët korb të zinj, ajo e bardha, emira, e ëmbla vajzë malësore porsihënëza e Korabit.

Po kaq të bukura dhe të vyera saritet e natyrës ishin dhe ato të dasmësdernjane me ritet, këngët dhe valletorigjinale që e shoqëronin atë. Tash-më kanë hyrë në fondin e artë tëfolklorit tonë kombëtar vallet e buku-ra burrërishte dhe grarishte që i gjur-moi ndër vite dhe na i solli në skenënjë nga drejtuesit më me emër të këtijgrupi, Xhelal Çerpja. Mjafton të kuj-tojmë vallen e luleve, horet e grave,Vallen e Hallave, vallen brilanteepike të Kuvendit, e cila bëri jehonënë skenat më në zë dhe skaliti edhemë fort identitetin e kulturës sonëkombëtare brenda e jashtë atdheut.

Grupi folklorik i Dardhës, që ukrijua në vitin 1949, lindi si një do-mosdoshmëri, si një nevojë e kohëspër të shpalosur në sytë e botës artine një populli, historikisht të mun-guar në skenat e Evropës, si një pas-qyrë e kulturës së një kombi që kish-te shumë për t’i thënë e për t’i dhënënjerëzimit, se kultura nuk njeh tëmadh e të vogël, se arti nuk njehkufinj. Nuk është më sinjifikativ rastii grupit folklorik të Dardhës që patinë gjirin e tij mbi 300 artistë ama-torë, me një veprimtari të vazh-dueshme kulturore 60- vjeçare, am-atorë të rinj e të vjetër, të gjithë tëvarfër, me shkollë e pa shkollë, portë gjithë artistë të vërtetë, që i bash-konte aty, në ballin e skenës, talen-ti, dashuria dhe trashëgimia e vyer,e cila buronte nga thellësia e shek-ujve, me një dëshirë dhe një gjen,që rrallë i bashkon në simbiozë sakri-ficën dhe dhuntinë njerëzore. Nëkëtë djep artistësh lindi dhe u zhvil-lua talenti i rrallë i MuharremXhedikut, një prej kompozitorëve më

të shquar. Prej këndej mori forcë ejetë krijimtaria e tij, për të krijuarato relike të çmuara të këngës popu-llore, që ai i kultivoi me aq dëshirëe pasion. Këtej buroi dhe krijimtariae pasur letrare, Lutfi Ndreut, BeshirCalës, etj.

Prej këndej do të vinte Artisti iMerituar, Hazis Ndreu, zëri dhekëmba e të cilit do të shkelte skenate botës, një folklorist dhe krijues italentuar, një historian dhe poet, njëkoreograf dhe publicist, një etnografdhe studiues i kulturës dibrane. Këtejmori emër dhe u rrit së bashku mekëngën lirike Artistja e Merituar, LiriRasha, ajo vajza e brishtë dhe e bukurqë zbriti prej këtyre maleve për t’idhënë atdheut të saj hijeshinë ekëngës popullore. Ky ansambël pativallëtarë e instrumentistë të shquarsi Rexhep Topuzin e Hysen Ndreun,Lazam Sulën e Arif Hysën , Ali e AvdiNdeun, Muharrem Sulën e DestanRamën, Xhelal Çerpen e RufatYmerin e shumë e shumë artistë vir-tuozë. Që në vitin 1950 do të zgjid-hej dhe do ta përfaqësonte në festi-valin e Moskës një grup vallëtarështë talentuar, që u bënë laurat të çmim-it Ndërkombëtar e më vonë herë pashere do të nderohej me medalje eçmime në shumë takime e festivalefolklorike që nga viti 1968 e në vazh-dim. Prej këndej kumboi zëri pate-tik i këngëve epike të Shaban Më-ziut e Qerim Sulës, që dukej seshpërthente prej frengjive të kullavetë lashta e mbushte me frymëzimbrezin e ri. Që nga Isuf Topuzi eXhevahire Cani, Hazbie Rasha e DefeNdreu, Flora Çerpja e Metush Luca,Naim Cala e Sherif Dervishi e gjertek më rë rinjtë e sotëm, në shumëveprimtari kulturore do të shëno-heshin kulme të reja, vlera të tjera,që do t’i jepnin Zall- Dardhës emrine merituar si djepi i artistëve.

Shtëpia e Kulturës e Zall –Dardhësdo të bëhëj një qendër e rëndësishmee grumbullimit dhe e kultivimit tëvlerave artistike të kësaj treve. Ajoshërbeu ndër vite jo vetëm si vatërargëtimi, por edhe ku mbinin epiqeshin talentet, ku vlonte jeta ar-tistike e gjallëronte çdo ditë nga zëratrinor. Nuk ka asnjë veprimtari artis-tike që, për më shumë se gjysëmshekulli të mos jetë ndjerë e përfaqë-suar Zall- Dardha, që të mos jenëshfaqur talente të reja, që të mos jenëshënuar arritje e suksese të reja nëart e kulturë. Ndaj sot, në këtë 60vjetor drejtojmë mirënjohjen e mad-he ndaj gjithë drejtuesve të këtyreveprimtarive kulturore- artistike qënga themeluesi i saj Qazim Selimi enë vazhdim me Shaqir Shirën, Hys-en Çerën, Halil Lushin, Arif Ramën,Avni Ndreun, Hafiz Shehun e gjertek i nderuari Xhelal Çerpja që prej40 vitesh drejtoi këtë institucion menjë dashuri e profesonalizëm tëveçantë duke e bërë këtë Shtëpi Kul-ture, jo vetëm si qendër argëtimi, poredhe si një vatër e grumbullimit tëvlerave burimore folklorike, e pas-qyrimit të trashëgimisë së pasur kul-turore dhe e njohjes e nxitjes së tal-enteve të reja në të gjitha fushat eartit e të kulturës. Grupi folklorik iDardhës ka qenë gjithmonë në ve-mendjen publikut e në pritjen e pru-rjeve të reja artistike, se shpirti i pop-ullit nuk vdes, se arti, që buron prejshpirtit nuk njeh lodhje, se talentetmbijnë kurdoherë në një truall metradita. Prandaj sot, e përmot do tëkemi ngjitje të reja, emra të rinj,kulme të reja, përvjetorë të tjerë.


Të gjithë fshatrat pothuaj që kishin ndryshura në pamje.Komunat po punonin për sistemimin e rrugëve, por dhe të mirëmbajtjes së tyre.

E rëndësishme ishte se kudo kishte ngritje të shtëpive dhe mirëmbajtje të tyre.reportazh

Pranverë në Dibër

Nga: DR. BERNARD ZOTAJ

Më rastisi që me një grup mësimor të studentëve të Akade-

misë së Mbrojtjes “Spiro Moisiu”,këtë pranverë të merrja pjesë në njëudhëtim historik, njohës dhe mësi-morë. Për Dibrën dhe dibranët kamdëgjuar dhe në vetvete kisha krijuarrespekt dhe vëmendje për traditat,kulturën dhe mbi të gjitha për patri-otizmin e burrërinë e tyre në shekuj.

Në këtë zone të madhe e që Di-bra është e ndarë në dy shtete,Skënderbeu ka zhvilluar mjaft bete-ja të lavdishme, të cilat janë të njo-hura për ushtarakët, por dhe për stu-diuesit. Në vazhdimësi punohet qëkëto të njihen si nga të rinjtë poredhe më gjerë. Fakt është se secilanga këto beteja ka një histori, njëgojëdhanë apo qoftë edhe njëlegjendë që ende tregohen nga vetëvendasit. Ja, për këto kanë nevojë tërinjtë që të mësojnë, por edhe ti sh-kruajnë dhe interpretojnë për his-torinë e tyre të hershme dhe të sot-me. Shumica e njerëzve kanë njohu-ri të mjaftueshme për to, edhe psedisa nga këto beteja janë mveshurme legjenda.

Gjëja e parë që na ra në sy, ishtese kudo po punohej dhe njerëzit ish-in në lëvizje. Toka të punuara e tësistemuara, shtëpi të reja dhe nëndërtim, rrugë që po zgjeroheshindhe mjaft lëvizje të makinave.

Qyteti i Peshkopisë të mrekullonme gjelbërimin, me pemët dekora-tive, me rrugicat e pastërta e të siste-muara dhe me njerëzit bujarë e punë-torë. Shëtitën më qytet dhe përshën-detëm të njohur dhe të panjohur.Kudo mirësi dhe respekt.

Shkuam në një farmaci se një stu-dent kishte shqetësime. Morëm njëilaç dhe na shoqëroi për në urgjencënjë pjesëtarë i farmacisë. Pasi bëmëvizitën në urgjencë, bëmë ilaçin dheu shëruam u kthyem dhe j’ua dhamëlekët. I falënderuam për ndihmën qëna dhanë e cila ishte e menjëher-shme.

Udhëtimin e bëmë nga Kalaja eDodës për në Kukës. Gjatë rrugësshikonim përsëri burra e gra që puno-nin në ara. Aty pamë që gruaja kor-rte me kosore, që me sa dime, ështënjë punë e vështirë për burrat dhe jomë për gratë. Më tej fëmijë që megrupe shkonin në shkolla deri edhenjë orë në këmbë. Disa i morëm nëautobuzit tonë që t’u shkurtonimkohën. Na thanë se këtë rrugë e bë-

nin çdo ditë dhe me mësime ishinmirë. Na falënderuan dhe na uruanrrugë të mbarë.

Gjatë rrugës ndeshëm dhe nëkope me dele që shkonin për të veru-ar në shpatet e malit të Korabit, pordhe të pllajave e të kodrave të kra-hinës që tashmë ishin të mbuluarame bar dhe lloje të ndryshme lulesh.Në këtë zonë kishte dhe mjaft bletër-ritës, kudo në shtëpi kishte zgjoje mebletë.

Kalaja e Dodës, është një krahinëe madhe e cilë është në rrjedhën esipërme të përroit të Veleshnjës. Fs-hatrat vijnë me radhë, që edhe mundtë mos i vendos siç vijnë, për mung-esë njohje, por ato janë: Cereni,Radomirë, Ploshtam, Vasiaj e Shul-la. Nga burimet e bollshme që ka

Gjëja e parë që na ranë sy, ishte se kudo popunohej dhe njerëzitishin në lëvizje. Tokatë punuara e të siste-muara, shtëpi të rejadhe në ndërtim, rrugëqë po zgjeroheshindhe mjaft lëvizje tëmakinave.

zona diku pamë dhe një mulli i cilipërsëri bluante misër dhe grurë, qëfermerët e bënin në tokën e tyre. Paskaq vitesh aty pashë dhe thekër e cilaishte e shëndetshme dhe që kërko-hej në treg.

Të gjithë fshatrat pothuaj që kish-in ndryshura në pamje. Komunat popunonin për sistemimin e rrugëve,por dhe të mirëmbajtjes së tyre. Erëndësishme ishte se kudo kishtengritje të shtëpive dhe mirëmbajtjetë tyre. Në Kalanë e Dodës kishteshkollë të re e të mirëmbajtur, deritë tri kate. Aty kishte shumë varre tëvjetër dhe me mbishkrime, ishin 200-300 vjeçarë, por të pa rrethuar e qëmund edhe të shkatërroheshin. Ndër-sa vorrezat e fshatarave ku kaluamishin të rrethura dhe të sistemuarabukur dhe me kulturë.

Në një kodër të veshur me bar dhepisha ishin të vendosur tërë varret eluftëtarëve të krahinës me në kryeudhëheqësin e kryengritjes së arma-tosur në krahinën e Dibrës Elez Isufi.Ai ishte një prijs popullor qëpërkrahu qeverinë e Vlorës, u për-lesh me forcat serbe në vitin 1912,udhëhoqi kryengritjen në vitin 1920-1921 që ushtria serbe donte ta mban-te të pushtuar këtë krahinë luftarakee me tradita të flakta atdhetare.

Bukuritë natyrore dhe monumen-tet e natyrës në këtë krahinë janë tëpranishme kudo. Aty në muajt e be-harit vijnë pushues për klimën epastër dhe natyrën e bukur të kësajzone e krahine.

Nga ky udhëtim morëm shumëgjera të mira me vete, por kryesorjaështë se atje shteti dhe vendorët du-het të vënë dorë. Rruga, që është dhemë kryesorja duhet të jetë e pran-ishme dhe t’ju vijë në ndihmënjerëzve, por edhe turistëve.

Kjo krahinë të mahnit me buku-ritë, të shlodh me pamjen, të freskonme ujin e pastër dhe të ftohtë, tëmbush me frymë nga aroma e lulevedhe freskia e malit të Korabit. Res-pekt dhe mirënjohje për gjithë ataburra, gra e fëmijë që jetojnë në këtëvend të begatë, por të harruar nganjerëzit e …

Qyteti i Peshkopisëtë mrekullon megjelbërimin, mepemët dekorative,me rrugicat e pastër-ta e të sistemuaradhe me njerëzitbujarë e punëtorë.Shëtitëm më qytetdhe përshëndetëmtë njohur dhe tëpanjohur. Kudomirësi dhe respekt.

Pamje nga qyteti i Peshkopisë / Foto: B. Karoshi

Shkollë e re në Kala të Dodës/ Foto: B. Zotaj

Pamje e fshatit Radomirë/ Foto: B. Zotaj

DIBËR E MADHEMANIFESTIMI “DITËT EKULTURËS-DIBRA 2009”

Verë me plotaktivitetekulturore esportive

Siç na informoi Ylli Mirzo,këshilltar i kryetarit të komu-

nës, këtyre ditëve nën patronatine z. Argëtim Fida, kryetar i Ko-munës Dibër e Madhe, filloi man-ifestimi « Ditët e kulturës-Dibra2009». Ky manifestim do të zg-jatën nga korriku deri në shtator,dhe do të mbahet në praninë nëedhe të mijëra mërgimtarëve, tëcilët vijnë në vendlindje për t’ikaluar pushimet verore. Atyre dotu prezentohen vlerat kulturore esportive në atmosferën e çastevezbavitëse dhe rekreative.

Priten të zhvillohen aktivitetetë larmishme, duke prezentuaredhe vlerat kulturore të të gjithabashkësive etnike që jetojnë nëkëtë komunë.

Aktivitetet kryesisht do të zh-villohen në lëmin e muzikës, folk-lorit, teatrit, krijimtarisë letrare,artit figurativ, turneut në futbolltë vogël, kajak dhe kanu etj.

Këto aktivitete filluan medramën e gjimnazistve dibranë ,ndërsa para disa ditëve u shfaqedhe drama «Buri im ka zero ki-lometra» me regji të Mitro Kutalitdhe me aktorët Juliana Deda,Gentian Zenelaj dhe Rozana radi,protagonistë të spektaklit «Por-tokalli».

Gjatë kësaj vere ambientet eQendrës Kulturore në Dibër tëMadhe dhe poligonet sportive dotë jenë arenë e këtyre aktiviteteve,duke filluar me garat në futboll tëvogël, basketboll, koncertin eSHKA «Haki Stërmilli», të SHKA«Zepishtë», Dasmën rome, Por-tikun letrar «Dr.Lutfi Turkeshi»dhe Regatën ndërkombëtare në Ka-jak dhe Kanu në Liqenin e Dibrëssë Madhe.

Këto aktivitete do të kulmojnëme shënimin e 100-Vjetorit tëKongresit të Dibrës që do tëmbahet nga data 23 dhe 24 korrikdhe me Festivalin «Teatri Shqiptarnë Maqedoni-Dibra 2009».

Rexhep TORTE


Miqtë e Katër Grykasvejanë të shumtë, atoshtohen dita ditës.

Para pak javesh ne qytetin e Peshkopise tek Ura e pazarit mës-ova rastësisht sesi 13 vjecari nxënës i klasës 7-të në PeshkopiNehat Uzri Seferi nga treva e Luznise, mbante 15 medalje aripër mundje. U interesova dhe e takova vetëtë këtë mundës tëtalentuar të peshës 35 kg Nehat Seferi. Ajo që më befasoi ishtepasioni, thjeshtësia, mençuria, prej luznaku fisnik. E përqafovadhe e urova: “Të lumtë luznaku i ri, të lumtë kulla e Seferit! .Nxënës i dalluar në shkollën ku mëson e mbi të gjitha një mundësqë premton për shumë. Me tuç ka fituar 15 medalje ari. S’kamë gëzim e kënaqësi kur dëgjon e mëson për fëmijë të talentu-ar si Nehat Seferi . Fitoret e mia, thotë Nehati i vogël ia kushtojLuzmisë, Dibrës time por unë jam I bindur se nuk do të kishaarritur deri këtu pa këmbënguljen e madhe të trajnerit tim Fiqi-ri Rama. Jo vetëm unë por i gjithë ekipi i mundjes kemi për-fituar shumë nga trajnier Fiqiriu. Nehati ka marrë tre medaljeari në vitin 2008 në Shkup ku u shpall kampion i Ballkanit. Esot gjithsejt mbart plot 15 medalje ari. Një thirrje për vetështetin, për bashkinë e Peshkopisë, për individ e biznesmen,dashamirës të sportit të mundjes. Duhet të ndihmohet sporti ibukur i mundjes dhe kur ke talente të tilla si Nehat Seferi.Babai Uzriu, nëna Fatbardha, vëllai Nuredini, motra Aurela,daja Riza Erebara, kushërinjtë si Xhelal, Seferi e plot të tjerëkrenohen me luznakun e ri të tapetit të mundjes por më tepërkrenohet Dibra për këtë talent që ka , krenohet ekipi i “Ko-rabit” që e ka nderuar sa e sa herë .

M.B.

Të njohim vendlindjen

Katër Grykët, vlerë e rrallëe etnografisë kombëtare

Nga: MEVLUD BUCI

Katër –Grykët, një nga zonat eDibrës(mal në Dibër e bajrak në

Mat) shtrihen në perëndim të rrethitDibër. Katër grykët për vetë relievine tyre kanë qënë një kështjellë e tërë-sisë tokësore të atdheut. Përse embajnë një emërtim të tillë, të për-bashkët? Ky përcaktim është për vetërelievin e kësaj zone që janë gryka eMurrës e cila lidhet me Matin, gry-ka e Pllaut që lidh Lukanin me kra-hinën e Lurës, gryka e Kacnisë që lid-het me Bulqizën dhe gryka e Selish-tës që lidhet me Muhurrin. Fshatratqë bëjnë pjesë në këtë zonë tashmëjanë: Qafmurra, Murra e vjetër, Sel-ishta e Epërme , Selishta e Poshtme,Kacnia dhe Lukani. Fiset e këtyre fs-hatrave janë të shumta. Ato janë tëtrajtuara bukur në historikun nëdorëshkrim të Nazif Ramës. Fisi mëi vjetër sipas këtij dorëshkrimi ështëMarku që sot quhet Cemenja dheGjoka në Selishtë të Poshtme. Trefise të tjera të ardhura më vonë janëSkënderi sot: Fera, Bardhi, Sula, Dali-pi, Delishi, Xheka në Selishtë tëEpërme. Sinani e Hysa sot përbëhennga këto fise: Cani, Hida, Muça,Bodini, Lasku, Manuka dhe Sela.Hani përfshin këto fise: Meta, Roka,Loca, Hasa, Pepa dhe Kaziu që sotky i fundit nuk ekziston në Selishtëtë Poshtëme. Nga Selishta ka mjaftfise që ekzistojnë në zonën e Dibrëssi Maqellarë, Dibër e Madhe e gjet-kë. Në fshatin Lukan sipasgojëdhënës fisi më i vjetër ishte fisiArushaj që sot janë: Ndreka, Pepadhe Zholi . Në këtë fshat ekzistojnëkëto fise: Totraku, ku bëjnë pjesë;Lleshi, Buci, Lami, Sula, Bushi, Loshidhe Koka. Fisi Bruçi e Ndregjoni janënjë kabile kurse dy fise të tjera sipastoponimeve (Koleci dhe Konesha)janë shpërngulur në Katund të Ri. Nëfshatin Kacni kanë ekzistuar fisetLosha, Margjoka, Pjetri, Lica, Luli,Marleka dhe Mjeshtri. Losha ështënjë fis i pandryshuar vetëm se ka tëmbështetur fisin Murati i ardhur kynga Gur-Lura bashkë me fisin Kalia.Margjoka sot përbëhet prej tre fiseshMark-Gjokë, Han-Alie dhe Rama,ndërsa Kalia ka ardhur më vonë.Pjetri përbëhej nga tre fise: BajramRizanaj, Demir Osmanaj, Cenaj,Brahimetaj dhe Kazia që sot ndod-het në Kurdari të Matit. Në fisin Licabëjnë pjesë: Demir Zeneli, Fali Lamidhe Lici. Fisi Luli nuk ekziston nëKacni, është vetëm një familje qëekziston në Gjoricë me mbiemrinKacnia. Fisi Marleka nuk ekziston.Fisi Mjeshtri janë sot Elezajt nëKodërrasë, ndërsa Bruçi e Milloshikanë ardhur vonë. Në Qafëmurrë fisimë i vjetër është Manreka që ekzis-ton edhe sot. Fiset e tjera janë Lala,Miha, Lleshi, Biba, Prejsi dhe fisiKolthatej që bëjnë pjesë fiset Perhatie Duka. Sipas këtij dorëshkrimi tëgjitha fiset e Katër Grykëve janë tëardhur nga zona e veriut dhe sido-mos nga Mirdita. Katër Grykasit kanëqenë gjithmonë bashkë në një unitetpër ta pasur zili, bashkë edhe nëluftrat e gjata që kanë zhvilluar di-branët kundër pushtuesve të huaj. Kurka qenë nevoja për të mbrojtur vata-nin Katër Grykasit kanë shkuar nëndihmë edhe matjanëve dhe kanëluftuar në të njëjtën llogore me ta.Qëndresa e uniteti i Katër Grykëvehedh dritë në mjaft ngjarje e luftëra

të përgjakshme për çështjen ko-mbëtare. Në ngjarjet e Lidhjes sëPrizrenit e Kuvendet e Dibrës, nëbetejën e nëntorit 1912, në kryeng-ritjen e shtatorit 1913 Katër Gryka-sit kanë dhënë ndihmesën e tyre. Kurplagosën bajraktarët e Lurës eMatit(Kthellës) trimi Ismail Nika ngaQafmurra nuk i la ata, por në me-jdan të luftës i merr si i ka hije. Epo-ka historike e vitit 1912 thotë:

“Ali Mena ni trem çallakkush ta kapi çat bajrakSmail Najka ma ka kapSmail Najka ni trem drague tre bajrakët si la me u rrzue. . ”

Populli i Katër Grykëve i bashkuarme popullin dibran luftoi kundërserbëve duke e çuar frontin e tij derinë Vllanicë afër Gostivarit. Në këtobeteja krahas mjaft dibranëve që umartirizuan ranë edhe djemt e KatërGrykëve si Sefer Bodini(Hoxhë Bod-ini), Sali Bodini, Bajram Buci(HoxhëBuci) me të birin, Mustafa Buci,

Haziz Lasku, Mehmet Sula, XhaferHasbajrami, Selman Rama, HazizHysen Lala, Ymer Margjoka. Nukmund të lëmë pa përmendur se nëkohën e Lidhjes së Prizërenit AbdylFrashëri qëndroi një natë tek fisi ishquar Hasbajrami në Kacni sepsekishte shoqëri në Stamboll me Mus-tafa Hasbajramin e asaj kohe. Nëbetejën e Kakarriqit kundërmalazezëve ranë Isuf Budi, SelmanDervishi, Nezir Demir Lica. U pla-gosën Ismail e Hasan Nika. Në këtëbetejë vërtet të përgjakshme KatërGrykasve u printe Halil Doçi ngakatundi Murrë të vjetër. Në KatërGrykë ka patur ekzistuar njëitifak(besëlidhje) që ai që bënte posh-tërsi në zonë, vjedhje apo imoralitetshpërngulej nga krahina dhe ky ven-dim merrej fshatçe. Rezistenca ekatër Grykasve karshi pushtuesit kaqenë e madhe dhe kjo tashmë ështëe skalitur me germa ari në historinëtonë kombëtare. E paharruar mbetetende në kujtesën e të gjithëve qën-dresa në Nish(Kala të Kuqe) ku

heroizmi i djemve Katër Grykas ësh-të skalitur në këngë:

“ Vajsh Manuka me openga Kalasë së Kuqe i hini mrenaVajsh Manuka asht betueUshtrinë turkut me ia farue Shaban Margjoka ni burrë i ziThotë ja shahit ja gaziKurt Koltraka e Shaban MargjokaI venë turkut nëpër topaSe shqiptarët e kanë zakonin

Nuk ta lshojnë të gjallë vatanin…”Po kështu Katër Grykasit i kanë rez-istuar dhe shtypjes feudale në vend.Hoxholli kishte Pratin e Selishtën.Karasani merrte argat e i punonintokat. Ali Koka u ngrit kundër këtijfenomeni feudal dhe nuk e dërgoigruan e tij të punonte tokat eKarasanit. Pas pak e kapën Ali Kokëndhe e dogjën me kunja pishe në trup.Populli e përjetoi në këngë:

“ Ali Koka ni trem dragueKrejt u dogj e shkrumue

E la t’ve gruen e re faqebardhë hini në dhes’ja çoj gruen Karasanitqenit të rregjun të Osmanitpo për nder u ba razi dogji shtatin si qiri…”

Katër Grykët kanë plot ngjarje qëjanë përjetuar tashmë në histori .Veçori në këtë zonë mjaft të bukur etë njohur është edhe folklori aq ipasur dhe i bukur ku djemtë dhe va-jzat e Katër Grykëve kanë ngjiturskenat ane mbanë vendit. Vetë re-lievi piktoresk i kësaj zone të jepmundësinë për ta kthyer në një tur-izëm malor. Mjafton të ndërhyhet nëinfrastrukturë dhe kjo do të bëhet njënga zonat më të shkelura pse jo ngaturistët e huaj për vlerat e rralla his-torike e kulturore që mbar. KatërGrykët janë një trevë e mrekul-lueshme, e pasur me pyje, ujëra, liq-ene, pasuri minerale. Minerali ikromit në Kacni, asbesti në Selishtë,pyjet e Bufullës, të Pratit, Balgjajt,Xhelasit, Vanasit e plot të tjera sikëto. Pyjet e ahut dhe lisit vërtet janëtë rralla në të gjithë zonën e Dibrës.Vende të bukura turistike janë liq-enet e Kacnisë, Prati, Gërshajza(Vanas). E përshtatshme për ngritjehidrocentrali është Gryka e Selishtësku lidhet me Muhurrin. Diga nënRrasë të Bardhë në Bufull. Të gjithakëto resurse të mira që rrallë zona ikanë nuk kanë asnjë vlerë sot pa urregulluar infrastruktura e plotë. Zonae Katër Grykëve është një zonë mjaftarsimdashëse dhe këtë e kanë treguarherët kur atëherë vihej në dyshimedhe gjuha shqipe. . Flitet ende nëpopull se Hoxhë Buci qysh në vitin1908 ka mësuar gjuhën shqipe fshe-hurazi në mejtepin e tij në Selishtë.Shkolla e parë shqipe u hap nëQafëmurrë më 12 dhjetor 1925 memësues Mahmut Trimin ngaShëngjergji i Tiranës. Filluan më-simin 30 nxënësit e parë ku nga këtotë gjithë ishin djem e vetëm një va-jzë Alije Hasbajrami. Shkolla u mby-ll më 5 shtator 1928. Më 1935-1936u rihapën dy shkolla fillore:Në Mur-rë bashkë me Lukanin dhe në Selish-të bashkë me Kacninë. Në këto sh-kolla kanë dhënë mësim mësues tënderuar si Hamza Vlashi, Preng Filo-pati, Hysen Abdihoxha, Jorgji Shu-teriqi, Abedin Shehu, Kadri Abdi-hoxha etj. Kushdo që ka shkelur përherë të parë në Katër Grykë, ka mbe-tur gjithmonë mik i kësaj zone.Dashje pa dashje këmbët e kanësjellë përsëri në këto anë, ndaj dhemiqtë e Katër Grykasve janë tëshumtë, ato shtohen dita ditës.

Luznaku, kampion i Ballkanit në mundje

Fshatrat që bëjnë

pjesë në këtë

zonë tashmë janë:

Qafmurra, Murra

e vjetër, Selishta e

Epërme, Selishta e

Poshtme, Kacnia

dhe Lukani


traditëNdër urat më në zë e më të mëdha janë Ura e Spilës e

ngritur mbi vendin ku bashkoheshin lumenjtë Drini i Zi dheRadika dhe Ura e Radikës e ngritur mbi lumin Radikë.

Ku janë urat e Dibrës së Madhe?

Pozita gjeostrategjikebënë që Dibra eMadhe të zë vend tëmerituar në historinëkombëtare. Për këtëmë së miri flet ekaluara historikeme periudha të lulë-zimit por edhe meperiudha të lara megjak, për këtë flasinedhe urat e bukuratë Dibrës së Madhebrenda në qytet.

Nga: Rexhep TORTE

Pozita gjeostrategjike dhe populliheroik e liridashës dibran bënë qëDibra e Madhe të zë vend të meritu-ar në historinë kombëtare dhendërkombëtare. Për këtë më së miriflet e kaluara historike me periudhatë lulëzimit por edhe me periudhatë lara me gjak, për këtë flasin edheurat e bukura të Dibrës së Madhebrenda në qytet.

Ndër urat më në zë e më të mëdhajanë Ura e Spilës e ngritur mbi ven-din ku bashkoheshin lumenjtë Drinii Zi dhe Radika dhe Ura e Radikës engritur mbi lumin Radikë. Këto uraishin edhe lidhja e Dibrës së Madheme botën.

Pamja e bukur dhe impozante ekëtyre urave, mënyra e përkryer endërtimit arkitektonik dhe roli komu-nikues lokal, krahinor e ndërko-mbëtar, ishin pasqyrimi më mirë irolit të Dibrës së Madhe në rrjedhathistorike, që shumë historianë me tëdrejtë e quanin edhe porta e Sh-qipërisë.

Për këto dy ura më të mëdha kanëshkruar edhe historianët Bue,Baldaçi dhe Jastrebov.

Konfiguracioni i thyer i terrenit kuështë ngritur qyteti i Dibrës së Mad-he dhe përrenjtë e furishëm që sjell-in ujin nga malet sipër qytetit, kish-in kushtëzuar ndërtimin edhe tëshumë urave brenda në qytet, më tëvogla për nga dimensionet, por tëbukura e funksionale, që lidhninbrendapërbrenda qytetin dhe bëninmë komod kalimin e njerëzve nganjë lagje në lagjen tjetër.

Reliket e mbetura të këtyre uravenë kujtesë, në fotografi apo edhe nëvendin ku kanë qenë ndërtuar, tre-gojnë për rëndësinë dhe madhësh-tinë e tyre shumëdimensionale, funk-sionale, kulturore e historike, të cilatedhe me fajin e dibranëve u lejuanqë të shkatërrohen dhe humbin, siçthotë populli, pa nam e pa nishan.

Për të sistemuar ujin e përroit qëvinte nga fshati Elevcë dhe Përroin eVakofit, ishin ndërtuar Ura e Be-jlerëve, Ura e Kuqe, Ura e Çezmëssë Madhe, Ura e Selamit, Ura e Va-kofit dhe Ura e Këllëçbabës.

Këto ura ishin të ndërtuara vetëmprej guri, por kishte edhe të atilla tëndërtuara prej guri, hekuri dhe druri.

Këto ura për fat të keq sot nukekzistojnë, përveç një pjese të Urëssë Çezmës së Madhe dhe të Urës sëKëllëçbabës. Kjo ka ndodhur sepserrugët janë rrafshuar dhe mbuluar mepllaka betoni, ndërsa urat në brenditë qytetit janë prishur. Po qe se dotë aktivizohen përrenjtë, në mung-esë të kanalizimeve, uji do të rrjedhënë sipërfaqe të rrugës.

Urën e Spilës, të gjatë afër 50metra me dy harqe-qemerë të mëd-henj në mes dhe me nga një hark-qemer shkarkues anash, që ndodhetnë vendin ku bashkohen lumenjtëDrini i Zi dhe Radika, e kanë ndër-tuar në shekullin e 17 mjeshtrit di-branë. Kjo urë është financuar ngadibrani Haxhi Ibrahim Hatibi. Kydibran i pasur me që nuk ka paturfëmijë, për simbolikë të një djali fi-

nancoi ndërtimin e xhamisë nëqendër të qytetit dhe për simbolikëtë një vajze, ndërtoi Urën e Spilës.

Kjo urë është ndërtuar me gurëmermeri të lidhur me një masëgëlqereje shumë efektive dhe me

shufra hekuri. Për këtë urë ekzistojnëshumë gojëdhëna. Thuhet se paspërfundimit të kësaj ure, rastësishtka kaluar një dhelpër skile, dhe qëatëherë kjo urë është quajtur Ura eSkilës, që më pastaj transkribohet Urae Spilës. Për nga funksionaliteti, kjourë ka qenë në kuadër të Via Egnatiadhe ka lidhur Dibrën e Madhe meStrugën, Ohrin, Manastirin etj.

Fotografia e kësaj ure është bërënga Milton Manaki më 16 korrik1909, i cili ka fotografuar konsullinaustriak me makinë mbi urë, paskthimit të tij nga Kongresi i Dibrësku ka qenë pjesëmarrës edhe vetë.

Urën e Spilës, këtë urë me bukuritë rrallë, e shkatërroi ushtria serbegjatë luftërave Ballkanike. Më vonëajo u rinovua, por me pamje më tëthjeshtë, derisa u hoq fare mendërtimin e digës së Liqenit artifi-cial të Dibrës dhe të të hidrocentralitSpila po në atë vend.

Ura e Radikës ishte ndërtuar mbilumin Radikë aty ku përfundonte gry-ka e Radikës dhe ku fillonte Fusha eUdovës-hambari i Dibrës i Dibrës sëMadhe. Kjo urë fillimisht ka qenëndërtuar gjatë periudhës ilire dheromake në shekullit e dytë të e. s. ,ndërsa me pamjen që shihet në fo-tografi, është ndërtuar në fund tëshekullit 18 gjatë periudhës osmane.

Gjatësia e kësaj ure është 40 me-tra. Ura ka harkun-qemerin në mestë gjerë 21 metra dhe të lartë 12metra, ndërsa dy harqet-qemeret anë-sorë kanë gjerësi afër 9 metra, qëshërbenin gjithashtu për shkarkimine ujërave të furishëm së bashku medy dritaret anësore. Ndërtimi i kësajure gjithashtu është bërë prej merm-eri dhe guri i lidhur me masën egëlqeres dhe me shufra hekuri.

Kjo urë lidhte më shumë se 20fshatra dhe Kështjellën e Skënder-beut, që ndryshe quhet kështjella eKoxhaxhikut ose Svetigradit, dhe kashërbyer si degë e Via Egnatia.

Me rastin e akumulimit të ujit tëliqenit të hidrocentralit në Dibër tëMadhe në vitin 1966, kjo urë u dis-lokua me ndihmën e arkeologëve, tëcilët shënuan çdo gur me numër tëcaktuar sipas vendit ku ndodhej, qëmë pastaj siç ishin premtimet e En-tit republikan për mbrojtjen e mon-umenteve kuturore e historike nëMaqedoni , kjo urë do të rindërto-hej mbi lumin karshi fshatit Kos-ovrast.

Mirëpo siç ndodhi edhe meshumë monumente tjera kulturore ehistorike të Dibrës së Madhe gurët ekësaj ure vitin 1985 u humbënpërgjithmonë.

Nëpër Urën e Spilës dhe Urën eRadikës kanë kaluar karvanët memallra në drejtime të ndryshme dheushtritë nga më të ndryshmet.

Mbi Përroin e fshatit Gajre, qëështë degë e lumit Radikë në rrugënpër në fshatin Mogorçë ndodhet edheUra e Kaprollit. Lidhur me këtë urëekziston gojëdhëna se një pasha turkgjatë gjuetisë ka plagosur një kapro-ll, i cili edhe pse i plagosur flu-turimthi ka kapërcyer përroin dhe kashpëtuar. I prekur nga kjo ngjarje dheinstinkti i kaprollit për të shpëtuarjetën, pashai ka ndërtuar këtë urë ecila ekziston sot e kësaj dite.

Po të ekzistonin sot ato ura tëshkatërruara, me bukurinë dhe atrak-tivitetin që kishin, do tia ktheninimazhin e merituar Dibrës së Mad-he.

Ura e Kaprollit Urën e Spilës që e rrëzuan serbët

Urën e Radikës e vodhën maqedonët

Po të ekzistoninsot ato ura tëshkatërruara,me bukurinëdhe atraktivitetinqë kishin, do tiakthenin imazhine merituarDibrës së Madhe


cyan magenta yellow black

reportazh

Skënderbeu mes dibranëve

NË QYTETIN KU UNGRIT SHTATORJA MËE RE E SKËNDERBEUT

Nga: NAIM PLAKU

Dita sot duket më ndryshe.Mëngjesi është më i freskët.

Qielli krejt i pastër shkëlqen në tërëhorizontin. Natyra qesh e toka gë-zon. Të udhëtosh në një ditë të tillëtë veçantë drejt vendlindjes përngjarje të gëzuar, ndjen një kënaqë-si të veçantë. Aq më tepër të jesh nëkëtë udhëtim me Zaim Korsin, mekëtë burrë plot forcë e energji, plotpasion për artin e plot dashuri përvendlindjen, i përkushtuar tërë jetënpër t’i dhënë asaj aq shumë nga djer-sa, mendja dhe mundi i tij, me këtënjeri të imët, por madhështor, tëthjeshtë e punëtor, bujar e besnik iidealeve të çmuara kombëtare, ësh-të vërtet një kënaqësi e veçantë.

I kam ndjekur prej tre vitesh për-pjekjet e vazhdueshme për të reali-zuar ëndrrën e të tij të madhe, për tëngritur një shtatore të Skënderbeut epër ta vendosur në vendlindjen e tij.Kam admiruar këmbënguljen dhepasionin e tij që të përjetësojë nëbronz historinë më të ndritur të sh-qiptarëve. Ndaj dhe udhëtimi me të,në këto ditë qershori, kishte vlera tëveçanta, ndillte të tilla frymëzime ekënaqësi që s’i kisha provuar asn-jëherë

- Kam ëndërruar tërë jetën të bëjadiçka për kryetrimin e Shqipërisë, përthemeluesin e shtetit të parë mod-ern shqiptar. – më thoshte një ditë.

Dhe para dy vitesh ia nisi punës.Mori mendimin e njerëzve të artit ekulturës, të historianëve më të mirëqë kishin shkruar për Skënderbeun.Zgjodhi skulptorin e talentuar SadikSpahija që do të realizonte këtë ve-për, tërhoqi mendimin e shumë spe-cialistëve dhe të njerëzve të thjesh-të. Në studion e piktorit po merrtejetë shtatorja nga dita në ditë. Herëprishej e herë ndryshoheshin bocet-et që na paraqiste skulptori. Dëgjonteme kujdes çdo mendim. Thirrte nëstudion e tij skulptorët më të mirë,piktorë, historianë, njerëz të thjesh-të dhe i dëgjonte me kujdes vërejtjete tyre, deri sa u kristalizua mendi-mi, u qartësua figura monumentale,pas një sërë diskutimesh për të para-qitur një Skënderbe, një djalë të ri,që sapo kishte mbërritur në Dibër,pasi braktisi frontin e Nishit, njëGjergj Kastriot, që po përshëndetejme vëllezërit e tij dhe po i ftontepër të nisur betejat madhore, që his-

toria tashmë i ka gdhendur në çdogur e mal të këtyre trojeve të lashtashqiptare.

Sa herë kam menduar me vete!Ku e gjen këtë forcë ky djalë, ky bur-rë për të përmbushur dëshirën emadhe të krejt dibranëve?! Ç’pasiondhe energji të pashtershme vlojnë nëgjirin e tij, çfarë përpjekjesh bën,shpeshherë jashtë mundësive të tijfizike, për udhëtuar e shkelur vendmë vend, për t’u ngjitur më mal, përt’u takuar me këdo për të tërhequrmendimin më të specializuar! Unëdo ta quaja pa mëdyshje një hero.Për mua është një hero i vërtetë qësakrifikon çdo gjë për të lartësuar nëvendlindjen e tij përmendoren e kry-etrimit, e Heroit tonë kombëtar.

Më vjen ndërmend një ditë, që,pasi u përcaktua vendi ku do të ven-dosej shtatorja, duhej gjetur një bllokmermeri nga ata që ka Dibra, që dotë shërbente si bazament për ven-dosjen e shtatores. Së bashku meskulptorin shkuam në Zogjaj, atje kuishte miniera e mermerit dhe ungjitëm malit duke prekur e maturçdo gur, gjersa vendosëm dhe i vumëshenjë atij blloku të madh mermeri,mbi të cilin sot lartësohet mbi katërmetër shtatorja. Zaimi pastaj gjetiarkitektin Ilir Cici dhe vendosën për-fundimisht për ambientin ku do tëvendosej monumenti që të krijontenjë harmoni me mjedisin. Përfundi-misht u përcaktua vendi që shtatorjatë ngrihej para Pallatit të Kulturës së

qytetit të Peshkopisë.

NËPËR LUGINËN KUGJËMON HISTORIA

- Do të shkojmë nga Qafë -Tha-na. – na tha Zaimi duke qeshur atëmëngjes. - Do të zbresim nga Struganë Dibër të Madhe, luginës nga kaloiSkënderbeu, kur erdhi nga Nishi.Këtej ka kaluar dhe një javë më parë,tashmë i derdhur në bronz në një ngafonderitë më të specializuar për tëtilla punë në Bullgari. Na ka ndih-muar fort skulptori nga Gostivari,Xhelil Rufati.

Bruna, vajza që udhëtonte sëbashku me ne dhe që do ta kishim

konferenciere në paraqitjen e mon-tazhit muziko-letrar të ditës së përu-rimit të veprës së bashku me gaze-tarin e njohur Dëfrim Methasani,ishte e mbushur plot emocione. Kurkaluam Strugën dhe po rrëshqisnimtatëpjetë luginës së Drinit, tha:

- Sa mirë për mua! E para herë qëpo kaloj nëpër këto vende. Sa bukur!Ndjej vërtet një mall që s’e kam pro-vuar kurrë.

Dhe filloi të pyeste, për vendet,për malet, për fshatrat, për qendrat ebanuara. Të gjitha i përkisnin trevëssë Dibrës, një trupi, një emri, njëgjuhe e një gjaku, një të kaluare tëpërbashkët, një historie që na ndaupadrejtësisht e na mban të ndarë prejmë se një shekulli. Këta troje pesë

Kryetarja e Kuvendit, Znj. Jozefina Topalli dhe kryetari i Bashkisë së Peshkopisë,Z. Ilir Krosi, duke zbuluar shtatoren e Skënderbeut

Kryetari i Bashkisë së Peshkopisë, Z. Ilir Krosi, duke i dhënë titullin “Mirënjohje eqytetit të Peshkopisë” sponsorit të shtatores së Skënderbeu, z. Zaim Korsi

Foto: Bujar Karoshi

Foto: Bujar Karoshi Foto: Bujar Karoshi

Foto: Bujar Karoshi

Urimet vinin nga tëgjitha anët. Të njohure të panjohur, dibranëe të tjerë nga vise tëndryshme i jepnindorën dhe e uronin megjithë zemër. Donin tanjihnin Zaimin, skulp-torin, arkitektin. Atënatë bulevardi i Pesh-kopisë ishte mbushursi kurrë ndonjëherë...

Shtatorja paraqet njëSkënderbe, një djalë të ri,që sapo ka mbërritur nëDibër, pasi braktisi frontine Nishit, një GjergjKastriot, që po përshënde-tej me vëllezërit e tij dhepo i ftonte për të nisurbetejat madhore, qëhistoria tashmë i kagdhendur në çdo gur emal të këtyre trojeve tëlashta shqiptare.



shekuj më parë i bashkoi Skënder-beu, i bëri një që nga Kavalla e largëte gjer në Ulqin e Dardani.

Zaimi filloi t’i shpjegonte disanga vendet ku ishte ngulitur historiae Kombit.

- Kemi lënë prapa Ohrinë ngahyri Skënderbeu. Ja, përtej, në tëdjathtë të Strugës është Mokra, kunë tetor 1445 u zhvillua një ndër tëparat beteja madhore ku shkëlqeulavdia shqiptare.

Kalojmë Strugën, por gjithkundna shfaqen gjurmët e asaj historie qëna bën vërtet krenar. Në të majtë tëDrinit, brenda kufirit tonë shtetëror,është Modrica dhe pak përtej, ku sotngrihet një digë hidrocentrali, ështëKoxhaxhiku, ose kalaja e përmendure Sfetigradit dhe përtej qytetit të Di-brës është Oraniku, ku u zhvilluabeteja tjetër e famshme më 1447.Nga mali i Kërçinit zbret Radika.Përtej saj ndodhet Gostivari, fusha ePollogut, ku u zhvillua beteja më 22prill 1455. Më përtej akoma kemiMokrën e Shkupit ku u zhvilluan tribetejat madhore të kurorëzuara mefitoren e Skënderbeut (1445, 1446,1459 ).

Ndalemi në Dibër pak para se tëmbërrijmë në Bllatë. Hedhimshikimin majtas e djathtas, këndej eandej Drinit. Vërtet këtu flet histo-ria, gjëmon historia. Zëri i saj duketse del nga thellësitë e tokës, epërcjellin valët e Drinit, për të je-hojnë bjeshkët, këndojnë e krenohenmalet. Pëllëmbë e gjak, pëllëmbë ehistori ka ky vend. Prandaj, ndosh-ta, shkruante Feti Pasha në atë kohë,një armiku ynë, që e vlerësonte kaqshumë Dibrën: “..përfundimi i lufti-meve tona varej gjithmonë nga sun-dimi në të Nëntë Malet e dy Di-brave. Atje është zemra e Shqipërisë.Porta e vërtetë e Shqipërisë ështëatje. Kurdoherë”...

Përtej lumit është Fushë- Bulqi-za, Ura e Qytetit prej nga kalonteRruga e Arbërit që sot po hapet përt’i shërbyer kësaj treve. Ja, Gurët eSkënderbeut, Vajkali ku u kurorëzuame fitore beteja kundër hordhiveturke të komanduara nga tradhtariBallaban Pasha. Ja dhe Shupenza eMoisiut!

Dhe ecim, ecim...Hyjmë në fush-ën e Maqellarës. Matanë është kala-ja e Kërçishtit, e Obokut, të gjithakëta kala lidhen me emrin e kryet-rimit. Atje, përtej Drinit, sipër mbimajat e maleve, në Qafë-Murrë kemikalanë e Stelushit. Kalojmë Maqel-larën dhe na shfaqet kalaja e fam-shme e Grazhdanit, mu buzë rrugës,me ata muret e gjëra që diku-dikujanë ruajtur të paprishura ende nëthemele nga erozioni shumëshek-ullor. Këtu është dhe vendlindja emikut tonë, Zaim Korsit. PastajDovolani, Qenoku dhe, ja, tekshfaqet Peshkopia.

NË PRAG TË NJËFESTE POPULLORE

Qytetin e Peshkopisë e gjetëm nëprag feste. Bulevardi i bukur me blirëte famshëm në dy anët e trotuareve,kundërmonte i tëri. Grupe-grupemblidheshin burra e gra, të rinj e tëreja, nxënës e fëmijë rreth monu-mentit të mbuluar me një beze kuq ezi në prag të përurimit. Disa punë-torë po i jepnin dorën e fundit deko-

rit prapa dhe lulishtes përpara. Fla-muj kombëtarë valëviteshin në dy anëte shëtitores “Elez Isufi”. Banderola,parulla, afishe zbukuronin vendin. Nëballë të Pallatit binte në sy një parul-lë e madhe: “Mirë se erdhe nëvendlindje”! Fytyra gazmore, qyteta-rë kureshtarë, malësorë që kishin zbri-tur nga katundet e tërë Dibrës, shikojenë pragun e kësaj feste popullore.

- Punë të mbarë, burra!- i përshën-deti Zaimi punëtorët që po i jepnindorën e fundit brodurës prapa me njëlulishte të bukur përpara që rrethon-te monumentin.

- Faleminderit për këtë dhuratë qëna solle! Të përgëzojmë dhe të urongjithë Dibra. Të lumtë! Rrofsh!

Urimet vinin nga të gjitha anët.Të njohur e të panjohur, dibranë etë tjerë nga vise të ndryshme i jep-nin dorën dhe e uronin me gjithëzemër. Donin ta njihnin Zaimin,skulptorin, arkitektin. Atë natë bu-levardi i Peshkopisë ishte mbushursi kurrë ndonjëherë. Kishin ardhurnga Kosova e Maqedonia. Kishinmbërritur artistë të mëdhenj si Mi-rush Kabashi, Ilir Shaqiri, KastriotTusha e Manjola Nallbani, QerimSula, Vera Laçi e plot të tjerë. Për-shëndetje. Urime. Nga megafonatpërhapeshin vargjet e këngës:

Puthe birin, nanë, jepi uratënHajde, Gjergj, përveshe shpatënSe kta troje e ky dheE kanë emrin Skënderbe...

Kishin ardhur dhe plot gazetarëtë medias së shkruar e vizive.Gazetarë nga Kosova e Maqedonia,të BBC-së, historianë e shkrimtarë.Kishte ardhur dhe mikja e shqiptarëvenga Anglia Patricia Nuxhi, e cila kish-te hapur një ekspozitë të veçantë me

një seri librash për Skënderbeun tëshkruara në gjuhë të ndryshme ngaautorë të huaj. Ishte një ekspozitë errallë, që një angleze, e shtyrë ngamadhështia e figurës së heroit, kish-te mundur të grumbullojë ndër vitedhe t’ia sjellë Dibrës në këtë ngjarjetë shënuar. Kishte ardhur skulptoriSadik Spahija, autori i shtatores,skulptorë të tjerë, shokë e miq të tijpër të nderuar autorin.

DRINIT PLAK IKËNDOJNË VALËT

Vërtet na dukej se dhe Korabiqeshte e gëzonte. Dhe Drinit plak ikëndonin valët atë ditë. Dielli e nx-ori shpejt syrin mbi mal e rrezet epara të tij prekën shtatoren e Heroit.Pallati i Kulturës kishte përgatitur njëprogram tematik dinjitoz. Artistëtdibranë atë ditë ishin të gjithë nëlëvizje, por dhe në ankth, sepse kish-in gjithë peshën e këtij organizimi.Po kështu dhe kryetari i bashkisë, z.Ilir Krosi, lëvizte gjithë shqetësim,priste mysafirët e nderuar, u urontemirëseardhjen dhe u servirte në çdomoment mikpritjen dibrane.

Dalëngadalë bulevardi po mbush-ej. Andej këndej jepeshin intervista,bisedohej, pyetej, takoheshin e lid-heshin duar, përqafime vëllazërore,njohje të reja, prezantime. Gjithçkae bukur, e këndshme, madhështore.Dhe kush e bënte këtë? Kush i kishtembledhur gjithë këta? Nga vintegjithë ky shkëlqim, nga buronte gjithëkjo dritë? Përse rrihnin fort zemrat eçdonjërit? Kush i bashkonte e përsee ndjente veten krenar gjithkush? Ish-te ai që kishim përpara, ai që bash-koi kombin, ai që krijoi shtetin e parë

shqiptar. Ishte ai Burri i Dheut, qëdërrmoi ushtrinë më të fuqishme tëkohës, që mposhti Sulltanët më tëegër të Turqisë, që për 25 vjet meradhë korri fitoret më madhështorenë krye të një ushtrie të vogël, kun-dra një ushtrie të fuqishme e mëmoderne të kohës, që kishte pushtu-ar gjysmën e botës. Përpara nesh ish-te simboli i lirisë shqiptare, Heroi iKombit, shtatlartë, fisnik emadhështor,”shtatorja e gjallë eMarsit”, siç do ta quante Noli.

Kishin zbritur që në orët e para tëmëngjesit malësorë kësulëbardhë ngaSina e gjyshërve të tij, nga Gjergjish-tja e Shashari, nga Lura ku farkëto-heshin armët e tij, nga kalatë legjen-dare ku u kalit lavdia, nga Qidhnakrenare e heroizmave që u la sa e saherë me gjak trimash, nga Bresti iPjetër Shinit dhe Kuket e Pal Kukës,nga vendlindja e tij, Kastrioti, ku dhesot qëndrojnë në këmbë kullat eGjonit, të Panës e të Gjinit, nga Gry-ka e Nokës që mbushi Setën e kullu-ar vite me rradhë me gjak armiku,nga Blliçet, nga Reçi e Dardha, ngaKalaja e Dodës e Sllova, nga Lura egjithandej Dibrës së Madhe e Dibrëssë Vogël, që në ato vite të stuhishmeqenë kurdoherë në krahë të Heroit.

Erdhi dhe çasti i shumëpritur. Kry-etarja e Kuvendit, z, Jozefina Topal-li, kryetari i Bashkisë dhe sponsoriZaim Korsi zbuluan shtatoren. Du-artrokitje. Brohoritje. Sytë e tëgjithëve tashmë ishin ngulur në njëvend. Në krah të tyre qëndronteskulptori Sadik Spahija, ai që kishtederdhur talentin dhe mjeshtërinë etij për t’ju dhënë dibranëve njëSkënderbe dibran, që sot në shenjënderimi për ta ka hequr nga kokapërkrenaren, ka shpalosur krahun e

fuqishëm dhe po i përshëndet e po ifton për të nisur misionin e madh:bashkimin e gjithë shqiptarëve nënhijen e flamurit kuqezi, besëlidhjenpër qëndresë e luftë çlirimtare,betimin e madh për të mos i lënëkëto troje nën këmbët e të huajve.Ishte ky mision që frymëzoi sh-qiptarët shekuj me radhë dhe nafrymëzon e do të na frymëzojë për-jetë, që ky vend, këta troje e ky dhe,të ketë në ballë flamurin Skënderbe.

Programi u hap me këngën “Pri-na, Gjergj, se na ke ne” e do të vazh-donte si një montazh muziko letrarme recitimin e Mirush Kabashit “Po-rosia e fundit e Skënerbeut ditën qëvdiq”, me përshëndetjen e pinjollittë Kastriotëve nga Italia AleksandërKastriota Skënderbeu, me shpalljen“Qytetar nderi” të qytetit të Peshko-pisë, historianin Kristo Frashëri dheme fjalët përshëndetëse të tij te regjis-truar në pamundësi për të marrëpjesë, me fjalën e Ilir Krosit, krye-tarit të Bashkisë dhe të Zaim Korsit,etj. Një ceremoni mjaft e bukur, qërrodhi aq natyrshëm.

E pashë të përlotur, tepër të emo-cionuar përkrah Sadikut dhe miqvetë ti të shumtë. E pashë së bashkume familjen e tij. Të gjithë e kishinrrethuar me dashuri, me respekt, memirënjohje. Ndjeva dhe unë krenari,gëzim, mallëngjim. Kur njeriu bëndiçka për vendin e tij, kur le pas njëvepër të bukur, kur merr me veteurimet dhe mirënjohjen e një popu-lli të tërë, është vërtet një kënaqësi,një krenari legjitimi, që të bën tëpërjetshëm.

Në kthim na shoqëronte refreni ikëngës: “ A po e njeh Evropë shqip-tarin...”?!

Peshkopi, 9 qershor 2009

Foto: Bujar Karoshi

Fotot: Bujar Karoshi

E pashë të përlotur,tepër të emocionuarpërkrah Sadikut dhemiqve të ti të shumtë.E pashë së bashku mefamiljen e tij. Kurnjeriu bën diçka përvendin e tij, kur le pasnjë vepër të bukur, kurmerr me vete urimetdhe mirënjohjen e njëpopulli të tërë, ështëvërtet një kënaqësi...

reportazh


“Me këtë studim shkrimtari dhe studiuesi Xhafer Martini ka bërë jovetëm detyrën e tij si intelektual, nga më të spikaturit e letërisë dhefolklorit, por edhe si dibran i mirë dhe stërnip i Kastriotëve” kritikë

Nga: SAKIP CAMI

Botimi “Skënderbeu” i historianit zvicerianOliver Jens Schmitt, mbrojtës i teorisë së

çmitizimeve, duhet thënë që në fillim që naacaroi për ndërmarrjen e tij dhe trajtimin josh-kencor dhe të qëllimshëm të tij.

Mendja më shkoi menjëherë tek heroi zvice-rian Vilhem Tel, një figurë e ngritur nga hiçi,për të patur një figurë legjendare. Dhe mirë kanëbërë, por le të çmitizojnë heroin e tyre dhe tëmos merren me heroin tonë kombëtar dhembrojtësin e krishtërimit shqiptar dhe të Europës,në një kohë kur kjo figurë nuk është as mit dheas legjendë, por një realitet i shekullit të 15.

Por prapë them bëri mirë Schmitt që na efreskoi edhe një herë kujtesën kombëtare dhena bërë më kombëtar se ishim në të vërtetë, tëharruar pas politikës dhe halleve të sotmenjerëzore. Mirë bëri edhe A.Klosi që e përk-theu sepse po të mos e përkthente Klosi do tapërkthente ndonjëtjetër dhe aq më keqnëqoftëse nuk e përkthente askush në shqip,libri do të bëntë xhiron e botës në të gjithagjuhët e botës por vetëm në shqip jo. Dhe nedo të lëviznim si shurdhë, pa ditur se çfarëçorbe ishte gatuar dhe po gatuhej kundër nesh,kundër historisë sonë.

Për hir të së vërtetës ka patur shumë reagimenga historianë dhe shkrimtarë shqiptarë si ngaProf. Kristo Frashëri, nga Kadareja dhe Godosi dhe nga politika shqiptare e sotme kudo.

Unë dëshiroj të analizoj kritikën e një stër-nipi të Kastriotëve, shkrimtarit dhe studiuesittë mirënjohur Xhafer Martini. A ka më mirëse kur reagon i zoti i shtëpisë, stopani i vërtetë.Kur prek në dinjitet dhe në nder nuk ka kohëtë reja dhe kohë të vjetra. Edhe shekulli 15duket sikur është viti 2008. Tek Skënderbeunuk durojnë shqiptarët dhe aq më tepër di-branët që e kanë birin e tyre. Krutanët e kanëqytetarin e tyre, vlonjatët e kanë dhëndrin etyre, tetovarët e kanë nipin e tyre. Tërë sh-qiptarët kudo që ndodhen e kanë nderin dhekrenarinë e tyre.

Por desha ti kujtoj historianit Schmitt seshpata është akoma afër Zvicrës, në muzeun eVienës sepse Austria ja njeh meritat përmbrojtjen e krishtërimit, Hungaria ja njeh ale-ancën me Huniadin, Venediku ja njeh mjesh-tërinë e luftës dhe të diplomacisë, Turqia e kaprovuar mbi ushtarët e saj, forcën dhe mjesh-tërinë luftarake të Skënderbeut.

Shkrimtari i mirënjohur dhe studiuesi i ka-nunit të Dibrës dhe kanunit të SkënderbeutXhafer Martini, bash nga ai vend ku ka lindurdhe është rritur Gjon Kastrioti, (Gjoni dhe joIvani) e ndjeu për detyrë të reagonte dhe tikundërvihej Schmitt-it për këtë libër me ga-bime të theksuara shkencore.

Martini, tashmë i myslimanizuar prej kohës,por me mbiemër katolik që simbolizon push-kën, këtë rradhë është armatosur me faktet embledhura në literaturë dhe në zonën e vet kuakoma janë reliket dhe rrënojat sepse shekulli15 është shumë afër për një komb që e don dhee mbron fort historinë e tij të lavdishme.

Që në fillim lexuesi shokohet me guximine Schmitt-it që e quan Gjonin Ivan dhepërpiqet ta konsiderojë sllav duke u justifikuarse në atë kohë nuk ka patur kufij dhe etnitetesi sot. E pranon që Skënderbeu është nga Sinae Dibrës por i heq përkatësinë katolike të ko-hës dhe e quan ortodoks, gjë në fakt nuk ështëe vërtetë. Atëhere përse në Dibër ështëtrashëguar mbiemri Gjoni dhe jo Ivani, përseshumica e mbiemrave të sotëm në Dibër janëkatolikë si Lleshi, Leka, Marku, Gjoni, Gjoka,Martini etj. Trashëgimi mbi boshllëk nuk ka.

Dibra, pëllëmbë dhe histori. Kështu ha-pet ky libër që i kushtohet fisit Cami

në Dibër, një nga fiset dhe familjet e mëdhatë Dibrës të njohura dhe jashtë saj.

Vetëm në Kon-gresin e Dibrësmë korrik 1909nga ky fis morënpjesë tre dele-gatë, Dan AgëCami, EqeremAgë Cami dheHamit Agë Cami

Historia e këtijfshati dhe këtijfisi që ka mëshumë dëshmorëpër liri, përparimdhe pavarësi se sashtëpi është pasqyruar edhe në disa libra tëtjerë, por ky libër i shkurtër publicistik dhebiografik ka një këndvështrim tjetër dhetingëllon aktual për kushtet që jetojmë,sepse shtrihet në kohën e sotme dhe pasqy-ron figurat e reja të këtij fshati dhe këtijfisi. Nga ky fis kanë dalë luftëtarë për liridhe pavarësi, mësues dhe përhapës të sh-kollave të para shqipe, deputetë, ministraetj.

Autori Bektash Zeneli duke njohur ngaafër një nga bijtë e fisit Cami, Shpëtimin,mësues, veprimtar politik, intelektual dhepublicist në Kurbin, tani në Tiranë, ka mar-rë nismën dhe ka shkruar këtë monografi, eveçantë në llojin e saj.

Tek Shpëtimi ai nënvizon karakterin e tijtë qëndrueshëm, cilësitë e tij të trashëguaradhe të kalitura si besën, bujarinë, punën,aftësitë drejtuese e menaxhuese si dhe tal-entin e tij.

Për t’i ilustruar këto cilësi mund të për-mendim vetëm faktin se Shpëtimi ështëideatori dhe realizuesi i patentës së parëshqiptare elektronike të standartit europi-an, me vetëm tetëqind mijë dollarë, dukerealizuar një dokument me elementë sig-urie edhe më të sigurtë se vendet europi-ane.

Intelektuali Shpëtim Cami spikat gjith-ashtu edhe për një veçori tjetër: është pre-zantuar në publik edhe si njeri i letrave,veçori që e rrit dimensionin e figurës së tijedhe si intelektual i kompletuar. Ai ka di-tur me mjeshtëri të gjejë kohën e të hedhënë letër përpjekjet e njerëzve, punën e tyre,pasqyron rezultate, ngre probleme, sugjeronrrugëzgjidhje.

Kjo duket në të gjithë librat e tij e sido-mos në librin e tij të fundit :”Njerëz dherealitete”.

Mëhill Ndrepepaj duke folur për këtëlibër thotë për Shpëtimin se ai është ngaata intelektualë dhe drejtues që ecën për-para, por duke qëndruar gjithmonë zgjuar.

Ne me të drejtë krenohemi me dibranëtë tillë por më shumë duhet të krenohetvetë Dibra që i ka lindur, rritur dhe edukuarme vlerat më të bukura që mbart qenjanjerëzore. Ndaj dhe ne dibranët duhet t’ijemi mirënjohës një kurbinasi të mirë qëshkruan dhe flet bukur për djemtë e Di-brës ashtu siç ia ndjen zemra. Ndaj jovetëm urim i im por i të gjithëve dibranëvekudo që ndodhen sot është: Të këndoftënë duar pena gjithmonë, o BektashZeneli.Kështu shkruaj gjithmonë përpunën, jetën e njerëzit!

SHAQIR SKARRA

Një stërnip i Kastriotëve përballet meoptikën e Schmitt-it për Skënderbeun

Martini sqaron se edhe nëna e Skënderbeut,Vojsava është nga fisi Tribaldi, (fis ilir) ngaTetova, nga pjesa shqiptare e saj, (Fusha ePollogut).

Autori i kësaj kritike sqaron edhe trojet eKastriotëve që përfshijnë Dibrën, Matin, Krujënetj. Askush nuk e mohon praninë e fiseve tëtjera të fuqishme si Muzakajt, Topiajt, Balshajtetj por roli i Skënderbeut dalloi mbi të tjerëtsepse diti si një prijës i përgatitur të organi-zonte dhe fitonte 24 beteja të mëdha kundërTurqisë së asaj kohe që ishte në kulmin e vet.

Motivet e luftrave të Skënderbeut, vijon Mar-tini, autori i kësaj kritike, nuk janë hakmarrjepersonale por për mbrojtjen kombëtare sepsetë gjithë ne që jemi shqiptarë e dimë se çdo tëthotë pushtim dhe se shqiptari nuk duron njerimbi krye të vet.

Përpjekjet e Skënderbeut vazhdojnë me Ku-vendin e Beslidhjes së Lezhës për bashkimin eshqiptarëve, për bashkimin e fiseve shqiptaredhe kjo është një tjetër meritë e Skënderbeutpër kohën. Kështu në atë kohë ne kishin njështet shqiptar me një kryeqendër, Krujën dhekjo nuk ishte pak.

Autori Xhafer Martini ndalet gjatë në to-ponimet e zonës së Çidhnës ku janë edhe gjur-mët reale të vendbanimit të Kastriotëve.

Skënderbeu nuk u harrua asnjëherë në asn-jë koihë dhe në asnjë rrethanë. Shkruajtënbashkëkohësit e tij shqiptarë dhe të huaj,

veçanërisht i madhi Marin Barleti bashkëko-hës i Skënderbeut, u shkruan mijëra vepra, upikturuan qindra portrete të tij. Janë me dhje-tra këngët, legjendat dhe gojëdhënat popullorepër Skënderbeun. Të panumërta janë to-ponimet. Dibra duke qenë vend i origjinës sëKastriotëve, shkruan Martini, është pëllëmbëe toponime për Skënderbeun. Ato janjë meqindra, por ne po japim vetëm për ato që ndod-hen në Sinë, se po të bëhej kjo për gjithë Çidh-nën e për gjithë Dibrën do të duhej një libërvoluminoz shumë vëllimësh.

Toponimi Kishat, sepse ka patur 5 kisha nëkohën e Skënderbeut, çka dëshmon edhe përnumrin e madh të popullsisë që kishte dhepër nevojat e saj për kulte.

Sina mund të konsiderohet si ballkon imaleve Përëndimore të Dibrës (Valit, Rujësdhe Gjergjishtës), vend jo vetëm i bukur dhe imbrojtur, por edhe shumë prodhues.

Gështenja e Matrisëve, është një gështenjëe madhe me degë të hapura anash nën hijen etë cilës mund të rrinë lirisht njëqind e ca bur-ra. Trungu i saj është i trashë. Ndodhet nëbahçen e Selim Kaloshit. Këtu nën hijen e kësajgështenje, burrat mblidheshin në kuvende tëndryshme. Thonë se nën hijen e kësaj gësht-enje është ulur dhe ka biseduar me burrat evendlindjes së tij Skënderbeu. (Faqe 84)

Varret e Xhipve. Xhipët mbathnin kuajt eushtrisë së Skënderbeut.

Bunari (Pusi) i Skënderbeut ka qenë hapurnë qytetin e Skënderbeut.

Zabeli i Gjinit. Gjini ka qenë paraardhësi iKastriotëve.

Zabeli i Gjonit, babait të Gjergj Kastriotit,Skënderbeut.

Kepi i Skënderbeut, pranë lumit Seta.Pazari i Skënder beutLama e Skënderbeut etj (Nga faqja 84-87)Libri vazhdon edhe me shumë toponime të

tjera, por kryesore është fakti se këtu ka egzis-tuar një qytet i plotë me të gjithë përbërësit etij, pra ka patur një qytetërim mesjetar, gjur-mët e të cilit janë në zhdukje.

Në përfundim thekson studiuesi Martini,Skënderbeu është një personazh historik, aspakmitik megjithë dashurinë shekullore të sh-qiptarëve për ta imituar dhe ngritur në legjendë.

Me këtë studim shkrimtari dhe studiuesiXhafer Martini ka bërë jo vetëm detyrën e tijsi intelektual, nga më të spikaturit e letërisëdhe folklorit, por edhe si dibran i mirë dhestërnip i Kastriotëve.

Këto ditë u vendos në qytetin e Peshkopisështatorja e Skënderbeut. Le ti verbojë ata qënuk e duan dhe që duan ta mohojnë. Ne do tangremë edhe më lart jo vetëm në Peshkopi,Dibër, Mat, Krujë, Tiranë, Prishtinë, Shkup,por edhe në kryeqytetet europiane, të cilat ai imbrojti me luftërat e tij.

Shkrimtari i mirënjohur dhestudiuesi i kanunit të Dibrësdhe kanunit të SkënderbeutXhafer Martini, bash nga aivend ku ka lindur dhe ështërritur Gjon Kastrioti, (Gjonidhe jo Ivani) e ndjeu përdetyrë të reagonte dhe tikundërvihej Schmitt-itpër këtë libër me gabime tëtheksuara shkencore.

Autori i kësaj kritike sqaronedhe trojet e Kastriotëve qëpërfshijnë Dibrën, Matin,Krujën etj. Askush nuk emohon praninë e fiseve tëtjera të fuqishme si Muzakajt,Topiajt, Balshajt etj por roli iSkënderbeut dalloi mbi tëtjerët sepse diti si një prijës ipërgatitur të organizonte dhefitonte 24 beteja të mëdhakundër Turqisë së asaj kohe qëishte në kulmin e vet.

Një gazetar ngaKurbini shkruanpër Dibrën


histori

Kongresi i Dibrës dhe Hafiz Ali KorçaShkruar nga Abdyl Ypi në vitin 1918

(Vijon nga numri i kaluar)

MBLEDHJA E KATËRTE KONGRESIT.

Në këtë mbledhje prapë Z.HafizAli Korça mori fjalë dyke thënë:

-Shumica e djemve Shqiptarë poe lenë stelen nëpër shkretëtirat ezjarrta të Jemenit, për shëmbull,parvjet prej Korçe shkuan dy tabor-rë në Jemen.Vetëm 16 veta u kthy-en dhe ato pas pak vdiqën.Shqiptariështë malësor, është krijuar për tëjetuar në viset tona, nuk mund tëjetojë as në Jemen, as në Siberi.Praiu lutëm vëllazërve tonë këtë pikëta marrin para sysh dhe t’i shkru-het ministrisë së luftës që për këtëçështje të bëhet një rregullore eposaçme. Ky propozim zjeu mjaftmë së fundi me vota të plota u ven-dos që të shënohet një nyjë eveçantë dhe të merren masat e du-hura.. Përsëri Zoti Hafëz Ali:

- Kemi dhe një punë me randësiqë në qoftë se nuk i kemi venë veshindëmet do t’i kemi aqë të mëdha sashrimi do të jetë i pamundur. Tëgjithë me një gojë c’është? Z.e tijtha: - Gjer 50 a 60 vjet më parë nëpërgjith vilajetët e turqisë medresetëkanë qënë si nga faqylte me vehte.Që prej ditës që filluan të çelen uni-versitete, medredetë vleftën e parenisën ta humbin. Për vërtetimin e ksajfjale mjafton kjo shëmbëll: prej me-dreseve të vjetra nuk delnin vetëmmuderrizë dhe muftinj, porse dhemjeksit, barndëtonjësit ,inxhinierët,oficerët, gjith nëpunësit politikan tëmëdhenj e të vogjël andej delnin.Një shekull më parë vetëm në Stam-boll ndodheshin më tepër se sh-tatëdhjet mijë nxënësa. Dua të mos

largohem e të mos futem nëmbretëritë e vjetra muslimane,porvetëm në Turqi po të hedhim sytëpak, do të gjejm me mijra njerës tëmbaruar në ç’do farë diturije, disaprej syresh: Gjuraniu, Fenariu, Hus-revi, Ebu_ ssu_udi, Ibni Qemali, Bir-gjeviu, Gjelenbeviu e të tjerë. Qëmoti nëpër medredet s’këndohejvetëm grameri e sindaksa, llogjika evetëm fikh ( dituri feje) ,por këndohejfizikë,kimi,dituri natyre, matematik,anatomi, ( Teshrih) dfilozofi, Alxhe-brë e tj.Por sot? Për ditën e zezë!.Burrat që delnin prej medreseve tëpara mësonin disa gjuhë me shkrime me këndim aqë sa kur e dontenëvoja.Ulemat e parë mbanin edhediskure në gjuhët arabisht e persishte ndryshe.Sot për fat të keq, kalbennjëzet vjet nëpër medresetë dhe leqë nuk janë të zotët të fjalosen sibijt e arebëve por nuk mundin as tëkëndojnë lehtësisht e të kuptojnë çdolibre arabisht.A kshtu duhet me

qenë?Një nxënës që merr diplomëprej një medreseje përse të mos jetëi zoti të shkruaj e të kuvendojë ara-bisht si lipset? Përse një dipllomë-marrës të mos këndojë sot çdo libërarabisht?

MBLEDHJA E PESTËE KONGRESIT.

Z.Riza Shkodra: Shokët që kemijashtë, katër nyjavet as gja s’pranojnë,s’kemi të drejtë të bisedojmë, kushthoshte:

Z. Halim Tetova: “me çshkronjado të këndojme.”

Z.Hafiz Ali: “Zoti Halim! Tëlutem shkronjat t’i lamë pas qejfittë sikujt.”

Z.Sadik Pasha: “mjafton Turqish-tja.”

Z.Hafiz Ali: “Pasha më vjen keqpër Z.tuaj se atëherë vendi i juaj dotë quhet Greqi”

Z. Qenan: “ Më duket se çështjae shkronjave mori fund”

Z. Mustafa Arifi: “ Zotërinj! Sipo e shoh un kundërshtimi rrjethnëpër degët se sa për themelin nukpo shoh as pakë kundërshtim. Lutemt’i jepet funt.

Kryetari Z.Mufti Dibra: “Ta vemënë vota”. U vu dhe me shumicë upranua.

MBLEDHJA E GJASHTEE KONGRESIT

Muderris Mustafa Ohrija dha njememorandum me nj’a dhjetë firmaqë thoshte në qoftë se bisedohen tëtjera sende jashtë tekstit të nyjevetthemelore na do të ikim. Krisi njëtallje brenda në mbledhjet, udh embarë iu qoftë . U dha vendimi iprerë përgjithësisht që sot Kongresido të marrë fund. U këndua raporti iz.Doktor Temos me njëzet, tridhjetëfirma. Thoshte : Shqipëtarët janembrojtësit e konstutisionit, qeverisëTurke i janë përunjur.

Duke qenë se prej ngjarjes 31Marsit e këtej do një levizje s’ështëdukur as pak, për fat të keq, pomarrin vesh se disa nga të mëdhen-jtë politikanë turq në hakët të sh-qipëtarëve ushqejnë disa mendimetë ndryshçme. Pra dëshirojmë që tëformohet një komision nga sh-qipëtarët liridashës e kesisoj të ngri-het ky dyshim.

Përmi këtë, fjala u zgjat e u shtritepër së fundi s’u pranua.

U këndua raporti i Z. Jusuf Bej,që kallëzonte besë lidhjen e malë-sorëve që të mos vidhnin e do te mosvriteshin. U shënua në proces –ver-bal si ishte. U këndua raporit i zotiMutesin që fliste përmbi mënyrën emirësimit të Vakfit. U këndua raportii zotit Islam Verionit, që thoshtepërmbi fuqin e kanunit tjetër fuqis’ka, u pëlqye fort edhe u vendos të

vihet nyja e parë prej nyjavet nd-jekëse të nevojshme. U fol përmbitë dhjetat, kush tha të pranohet.

Z.Hafiz Ali: Fort të drejtë ka, sepo të bëjmë hesap gjer më sot meqindra mijë burra trima si nga ko-rëxhitë si nga kaçakçitë jane vrarë.

Z. Riza B. Shkodra: Mekat imadh! Po i mbyllim qeverisëmburim më të madh t’ardhjeve.

Z.Qenan: Çuditem mbi kundër-shtimin e Z. Riza qysh po nemitetgjith rrethi i Kongresës?

Z. Mustafa Arifi: Ju lutem vëreninë votë të ngrihet kjo kucedër. Qësi nga gjaja ashtu edhe nga shpirtipo e grin e po e bren popullin.

Z.Riza: Unë me qenë se jam nën-punesi i rezhisë s’e pranoj. Mbi ketfjalë e sipër krisi një qeshje e natyr-shme.

Z.Hafëz Ali: Dua një raport dyke thënë se shumë njerëz shqiptarënga çpifja se gjoja janë reaksonierëpo dergjen nëpër burgjet lutem lir-imin e tyre ta kërkojmë me telegrafprej visevet e larta e t’i shpëtojmëvllazrit tonë. Kjo çështje zjeu e buçitishumë. Z. Halim , Z. Suhejl, Z.Qenan dhe ky shkrimtari bëmë fjalëmjaft, fundi u vendos dhe për lir-imin e tyre e iu dha telegraf Mah-mud Shevqet pashajt e tjerve.

Z. Andria Ballamçi: Dua njëraport që tregonte besnikërinë tëVllehëve drejt mbretërisë Turke. Uprit me një trokitje duarsh.

Z.Qenan: Për forcimin e vël-lazërisë, moti që vjen të futimEdirnevë dhe të mblidhemi përsërinë një vend. Kush në Shkup, kushne Shkodre e kush Manastir e gjetkëtepër u zgjat, u huth shorti i ra Kos-ovës.

Shënim: Këto material i sollipër botim Neki Kaloshi

Dibër e Madhe- Kryetarët e komunave vizituan Francën

Përvoja drejt integrimit në BEKryetarët e komunave Dibër e mad

he, Ohër, Strugë dhe Resnjë ditëmë parë ishin në një vizitë pune nëFrancë në rajonin e Normandisë tëorganizuar nga Bashkësia e Njësivetë Vetëqeverisjes Lokale.

Siç na informoi Argëtim Fida, kry-etar i Dibrës së Madhe, ” qëllimi ikësaj vizite ishte që kryetarët e këty-re komunave të Maqedonisë të nji-hen më mënyrën e zhvillimit rajonalqë realizohet në Francë. Me këtë rastu bënë edhe njoftimet e para ndërm-jet komunave me probleme të ng-jashme, më që pastaj të realizojnëedhe binjakëzimet mes tyre.

Gjatë qëndrimit në Normandi,shtoi Argëtim Fida, ” unë si kryetar iDibrës së Madhe qëndrova në komu-nen e Ifit që është komunë në kuadërtë Kaenit, kryeqytet i Normandisë,qytet me histori të lashtë por edheme aktivitete të shumta.

Ajo që ne na interesonte mëshumë, theksoi Fida, ” ishte mënyrae bashkëpunimit ndërkomunal qëkryhej në kuadër të komunave të ra-jonit, kompetencat që i kishin atanë kuadër të sistemit të vetëqever-

isjes lokale mbi bazat e BashkësisëEvropiane drejt së cilës aspiron edheMaqedonia. Që edhe ne si kryetarëtë komunave, në Bashkësinë eVetëqeverisjes Lokale të inicojmëhapat që Maqedonia t’i ketë para setë bëhet anëtare e BE-së”.

Argëtim Fida, theksoi se, ”Kaenikishte dy universitete, ndërsa qytetii Ifit që tashmë ishte bashkuar meKaenin, kishte fakultetin e elek-troteknikës dhe të informatikës,synim që dëshirojmë në të ardhmenta realizojmë edhe ne me dispersimine një ose dy fakulteteve të USHT-sënë Dibër të Madhe. Atje u njohëmedhe me përvojën e tyre Pamë për-vojën e tyre , se si ata i kanë shfrytë-zuar tokat e shtetit, mënyrën e zh-villimit dhe të tërheqjes së investi-torëve për zhvillimin e industrisë, qëedhe ne të mund ta përdorim merastin e marrjes për menaxhim tëkazermës ushtarake në Dibër të Mad-he”.

Ky ishte një udhëtim I shkurtërpor i ngjeshur, përplot me përvojatë dobishme, duke shkëmbyer edhevizionet tona me nikoqirët, u shpreh

Fida. Në muajin shtator, në delega-cion nga Franca do ta vizitojë Shk-upin dhe Ohrin, ku do të diskutojmëpër letrat e interesit që do tu drejto-hen këshillave komunale të komu-nave përkatëse për të parë edhe in-teresin për binjakëzim.

Dibra e Madhe, tha Fida, ”ështëbinjakëzuar me Llomin e Bullgar-isë, që është anëtare e BE. Sipaslegjislacionit të BE për të tërhequrfonde nga BE, sëpaku duhet të kemibinjakëzim edhe më një komunëtjetër nga BE, Kështu dy komunatnga BE dhe njëra nga shteti kandi-dat, do të kenë mundësi të aplikojnëte fondet evropiane. Kjo është in-tenca jonë që të hapim fronte të rejapër aplikacione në vitet që vijojnëpër ne dhe gjeneratat që vijnë. Viz-ituam edhe muzeun e zbarkimit tëforcave aleate në Normandi dhepamë nga afër shfrytëzimin e his-torisë në favor të zhvillimit të tur-izmit. Këtë muze e vizitonin mëshumë se një million vizitorë në vit,than ë fund Argëtim Fida.

Rexhep TORTE

Pajtohuninë gazetën

“Rrugae Arbërit”

www.dibra .org

Tel. (04) 22 33 283.E-mail: [email protected].

Numri i radhës së gazetës do të dalë çdo të diel të fundit tëmuajit.

Për ata që duan që gazeta t’ju shkojë me postë në shtëpi, julutem konfirmoni në redaksi adresën e saktë

Shqiptari është malësor, është krijuar për të jetuar në viset tona, nuk mund të jetojë asnë Jemen, as në Siberi.Pra iu lutëm vëllazërve tonë këtë pikë ta marrin para sysh dhe t’i

shkruhet ministrisë së luftës që për këtë çështje të bëhet një rregullore e posaçme.


traditë

OXHAQET E DIBRËS

Nga: MOISI MURRA

(Vijon nga numri 37, Maj 2009)

OXHAKU I HYSENAGOLLIT

Turqia Osmane njohu oxhak dheHysenagollin.

Hysenagolli e ka prejardhjen ngaReçi. I pari i tyre, Lek Sokoli, për-mendet në dokumentet osmane qënë vitin 1467 si banor i Reçit. Dikurreth viteve 1650-1680 ranë nga Reçinë Dahoshisht. Në vitin 1707 Da-hoshishti ishte timar i spahiut Hys-en ag Sokolit. Këtu është vendi tësqarojmë që Hysenagolli i Dahosh-ishtit e ka marrë këtë mbiemër nga(Hysen ag Sokoli, Hysen i ag +Soko-li). Duke pranuar rrënjen e tri gër-mave të para të mbiemrit Sokoli dhengritje bashkëtingllores “l “ d. m. thHysen i ag +olli = Hysenagolli.Edhe Ahmeti, i biri i Hysen Sokolit,po në këtë vit, 1707 merrte zeamet,të ardhura vjetore 20.000-100. 000akçe (monedhe e argjent turke) nëvit në fshatrat Lurë, Kacni, Qidhna ePoshtme dhe e Sipërme, Mazhicedhe Gjuras. Nga prilli i vitit 1707dhe deri në shkurt të 1714, Hysenibashke me të birin, Ahmetin, kishinkundërshtuar vjeljen e taksave përTurqinë dhe veçanërisht taksën exhizjes (taksë për kokë që u merrejvetëm të krishterëve). Për këtë Sull-tani kishte urdhëruar për dërgimin etyre në selinë perandorake, nëse Hy-seni dhe i biri, Ahmeti, do tëvazhdonin të kundërshtonin taksëne xhizjes. Gati pas një shekulli, ditëte para të shtatorit 1795, nipi i Ah-met bej Sokolit, Jusuf bej Hysenagol-li, i njohur dhe si Jusuf beu i Di-brës, ngriti krye kundër KaramahmudPashë Bushatlliut. Pasi vrau allajbe-un e Dibrës, Jusuf beu dëboi përfaqë-suesin e Karamahmudit, Ahmet bejBarbullushin me suitën e tij. Por më14 shtator 1795 Jusuf bej Hysenagol-lin e gjejmë njërin ndër komandan-tët e Divizionit të III të Karamah-mud Pashë Bushatlliut në luftëkundër Malit të Zi. Afrimi Jusuf bejHysenagollit me Bushatlliun eshqetësonte vezirin e Janinës, AliPashë Tepelenën, i cili mori masadiplomatike e ushtarake, për ta bërëpër vete Jusuf beun e Dibrës. Nëfillim hapi fjalë se do ta bëntemëkëmbësin e tij në Manastir, porbeu i Dibrës nuk ra në kurthin e pa-shajt të Janinës. Athëre Veziri i Jan-inës, më 7 korrik 1812, rrethoi Di-brën me pretendimin se varej ngasanxhaku i Ohrit, ku mëkëmbësi itij Xheladin beu Ohrit e qeveristekëtë sanxhak. Pashai i Janinës që nëqershor të 1812 kishte nisur të ndër-tonte dy kulla në Dibër të Poshtme.Mirëpo shtrirjen e Ali Pashës nëGegëri, Jusuf bej Dibra, si shumicae feudaleve gegë, nuk e shihnin mesy të mirë. Për këtë Jusuf bej Dibra ipërzuri ushtarët e Ali Pashës ngaDibra e Poshtme, që kishin nisurndërtimin e dy kullave. Por dhe vezirii Janinës nuk ngeli me kaq. Ai i dhaurdhër Meço Benos, që gjindej nëManastir me 400 ushtarë, që të marr-shonte kundër Jusuf beut të Dibrës.Pashaj i Janinës kërkoi dhe ndihmëne Kapllan Pashë Toptanit, feudalevetë Matit dhe Kapidanit të Mirditës.Por dhe Jusuf beu i Dibrës i kërkoindihmë Mustafa Pashë Bushatlliutdhe forcave qeveritare. Kështu në ko-

rrikun e 1812 në Dibër u përqendru-an forcat e koalicionit të Pashajt tëJaninës nga njëra anë dhe ata të beuttë Dibrës nga ana tjetër. Ali PashëTepelena i gjindur para presionit tëPortës së Lartë dhe forcave të bash-kuara të pashallarëve gegë të viseveverilindore, u detyrua të tërhiqet. Nëtraditën gojore thuhet se në fshatinMoravisht (sot administrohet ngaShkupi) plasën pushkët e para. Nënjë kullë të tipit kala qëndronte me15 veta kapedan Kondesha (Konesha)nga Dibra e Poshtme, i cili bëri njëqëndresë të fortë, por me së fundit uvra bashkë me shokët, pasi e kishtedëtmuar rëndë ushtrinë e Ali Pashës.Thuhet se kjo qëndresë e KapidanKondeshës e kishte trembur pashajne Janines, i cili kishte urdhëruar tër-heqjen e trupave të tij ushtarake ngaDibra me argumentin se: “kur 15 vetëme damtuan kaq shumë, po Dibrambare sa kërdi do bënte?”. Dhe metë vërtetë, sipas një kënge të vjeter,që i kushtohet qëndresës së Morav-ishtes, vetëm një luftetarë nga Dibrae Madhe, i quajtur Duro, kishte vënëpërpara 300 luftëtarë të Ali Pashë Te-pelenës. Kënga thotë:

Pushka e Duros lara, laraTreqind toskë i vu përpara.

Po le të kthehemi tek Jusuf beu iDibrës. Mustafa Pashë Bushatlliu ekishte vlerësuar kohë më parë Jusufbej Hysenagollin. Ai e kishte caktu-ar krushkë të parë, për të marrë mb-esën e Ali Pashë Tepelenës, vajzën eVeli Pashës. Më 30 prill 1812, Jusufbej Hysenagolli, në krye të 800krushqeve shkodran, u gjend nëkonakun e Ali Pashe Tepelenës dheme 28 maj 1812, pas një muaj ud-hetëim, u kthye në Shkodër me nus-en e Mustafa Pashë Bushatlliut. Icekëm këta detaje për të treguar au-toritetin, fuqinë dhe rëndësinë qëkishte Jusuf bej Hysenagolli i Dibrës.Themelimi i Oxhakut të Hysenagol-lit është tërësisht punë e Jusuf beut,që sipas të gjitha gjasave, Porta eLartë e njohu oxhak, diku në mes tëviteve 1790- 1795. Më vonë, në vitet‘30 të shek. XIX, nga Hysenagollëtdo të përmendën Emin Husenagolli,në funksionet e myteselimit të Di-

brës së Poshtme. Pastaj do të vininAbdulla Pashë Dahoshishti (Hy-senagolli), anëtar i Lidhjes Shqiptaretë Prizrenit, Sali bej Hysenagolli dhei biri Jusf beu i II . Edhe Jusuf beu iII, si Jusuf bej Hysenagolli i I, për tëcilin u fol më lartë, pati një veprim-tari të gjerë politike e ushtarake. Nënëntor 1912 Jusuf bej Sali Hy-senagolli komandoi 2000 trupa nëmbrojtjen e Shkodres kundër Malittë Zi. Nga janari deri në shtator të1914 është prefekt i Dibrës. Në qever-inë e Turhan Pashës, iu dha posti iMinistrit të Luftës, post të cilin embajti nga shtatori i vitit 1914 derinë 1 janar 1916. Në 1925 është sen-ator. Më 19 mars 1927 vritet nëgjumë prej shërbëtorit të tij. Oxhakui Hysenagollit ka qenë pak më i butëse tre oxhaqet e tjerë të Dibrës e, megjithë atë dhe ai nuk doli nga lëkurae egërsisë. Në 1882 Hysenagolli ranë konflikt me fshatarët e Dahosh-isht, për shkak se këta të fundit nuk ikishin paguar taksat. Konflikti moripërmasat e një kryengritje, që nëDibër njhet me emrin Lufta e Kërkal-lave. Në Luftën e Kërkallave Hy-senagolli u përball, veç qendresës sëfshatarëve të Dahoshishtit dhe meMalet e Dibrës (Muhurrit, GrykësVogël, Qidhnës, Bulqizës, Reçit dheLuznisë. Dardha, Selishta dhe Grykae Madhe nuk arritën tu shkonin nëndihmë kryengritësve të Dahoshish-tit.) Në këta luftime forcat qeveri-tare të komanduara nga Ibrahim Ara-pi, forcat e Hysenagollit e të JusufKarahasanit patën 120 vetë të vrarë,disa të plagosor, ku ndërmjet tyre pla-goset tek Trapi i Shuplekë, në Tomindhe Jusuf bej Karahasani. Nga fsha-tarët e Dahoshishtit u vranë 20 veta.Oxhaku i Hysenagollit me qendër nëDahoshisht kishte pushtet në fshatrat:Bellovë, Rabdisht Zagrad, Peshkopi,Bugjenec, Melan, Greve, Ilnicë,Trepç, Tren, Pejke, Dahoshisht, Çid-hën, Cetush. Në këta fshatra kishtendikim Teqja e Peshkopisë. Pas nën-torit të vitit 1912 influenca e Hy-senagollit kishte rënë plotësisht, ash-tu siç kishin rënë dhe oxhaqet nëtërësi, sepse ishte fituar pavarësia dhepushteti politik dhe administrativeturk nuk ekzistonte më.

OXHAKU I XHILAGËS

Rreth viteve 1775-1710 Turqiaosmane njohu oxhak dhe Xhilagën.Për Xhilagën (Xhil – aga) të dhënatjane të pakta. Thuhet se origjina etij është turke. Në vitin 1560 për-mendet një Mahmud Pashe Xhila-ga, i cili duket se ishte i mëkëmbur,për deri sa kërkonte të ndërtonte njëkala në Deshat. Kënga thotë:

Mahmud Pasha n’at DeshatNa ka çitun nji bidat…Grejti duart e bani dua,Për me grefun nji kala…

Mahmud Pasha Xhilaga, sipas tra-ditës gojore, nuk arriti ta ngrejëkalanë në Deshat. Banorët e fshatravepërreth e kundërshtuan fortë. PasMahmud Pashë Xhilagës përmendetMustafa bej Xhilaga, i cili duket semori pjesë dhe u dallua në luftënruso – turke, 1770-1774, ku dhe ushpërblye nga Porta e Lartë, duke enjohur oxhak. Pastaj përmendet Sule-jman bej Xhilaga, që shërbeu si njënënpunës i dorës së dytë në Peqin eKavajë. Hoxholli, siç u fol me lartë,çoi njerëz dhe e vrau atje. Edhe Xhil-aga më se një herë ka pas konflikteme fshatarët e semtit të tij. Rasti mëi tonditës ka qenë ai i konfrontimitme armë me dy fiset e Sahodollit,Tafën e Zunën, ku nga të dyja palëtu vranë më shumë se 30 veta. Mëvonë pleqtë e urtë të këtyre dy fisevedhe Oxhaku i Xhilagës bënë që tëkapërcehej kjo gjakderdhje primitivedhe jo vetem kaq, por bënë dhekrushqi. Oxhaku i Xhilages meqendër në Deshat, e shtrinte pushte-tin në fshatrat: Borovjan, Deshat, St-aravec, Zimur, Bahute, Shimçan,Limjan, Sohodoll, Vrejt, Venisht,Dipjak, Sllovë, Shumbat, Palaman,Lugje, gjithë fshatrat e Dardhës, tëReçit dhe lagjia Kabe të fshatit Pi-lafe. Në fshatra e semtit të Xhilagës,nga ana fetare vepronin tri teqet eDibrës së Poshtme: Teqja e Limjan-it, e Borovjanit dhe e Vleshës. Thu-het se Xhilaga ka pas një top të ciline përdorte për të çelë iftarin në kohëramazani. Xhilaga këtë e shpjegontesikur këtë punë e bënte për tu treguaroxhaqeve të tjere se mund të hahej

buke (të çilnje iftar) vetem kur tëurdheronte ai. Per t’ia prishur këtëgjest, Karahasani dhe Hysenagolli,nxiten lodraxhinjtë t’iu binin lodravepara se të shtinte topi i Xhilagës.Njerëzit nisen të flasin: “A, hë, Xhil-agës iu lag baruti.”

Kjo e detyroi Xhilagën të hiqtedorë nga e shtimja e topit në kohëramazani. Në mënyrën e jetesësXhilaga qëndronte një shkallë mëlarte se Oxhaku i Hysenagollit dhe iKarahasanit. Zonjat e Xhilagësvisheshin si në Sheher (qytet të Di-brës së Madhe), gatuanin si në she-hër, përshendesnin si në Shehër, dukevënë pas emërit titullin bej p. sh:“Si shkove Ali bej?”’. Me fjalë të tjeranë të gjithë qenjen e tyre dominontekultura e orjentit, e denjët për famil-jet aristokrate.

* * *Oxhaqet kanë qenë një realitet i

gjallë. Ata duhen parë dhe gjykuarashtu siç kanë qënë. Pyetja më e le-htë që shtrohet është: a i kane shërby-er Oxhaqet e Dibrës çështjes kombë-tare shqiptare? Po dhe përgjigjja ështëe lehtë: Oxhaqet e Dibrës, jo vetemnuk i kanë shërbyer çështjes kombë-tare shqiptare, por përkundrazi e kanëdëmtuar rëndë. Faik Konica, dukebërë fjalë për oxhaqet, shkruan se kjoklasë, në Shqipëri njihej dhe si “Dy-erte e vjetra” e “Dyerte e mëdha”, enga te huajt dhe si “Fisnikëria sh-qiptare”, dhe “borgjezia e lartë lati-fondiste”. ”Të trija këta përcaktime,- vazhdon F. Konica, - kanë diçka tëvërtetë, por secila prej tyre mund t’inënshtrohet kritikës. Nuk ishin fis-nik në kuptimin e vërtetë të fjalës,sepse asnjë dekret nuk u kishte dhënëtë drejtë të quheshin të tille; nuk ish-in as kastë, sepse nuk mbeshteteshinnë organizimin fetar. Nuk ishin aslatifondistë, sepse ligji islamik endante pasurinë në mënyrë të bara-bartë, pa i dhënë mundësi asnjëritnga fëmijët të trashëgonte gjithë pa-surinë. Në etapen e fundit të rënjes,oxhaqet, afruan pranë vetes njerëz tëfortë, familje me emër, me qëllim,që jo vetem të mos shuheshin, pordhe të ruanin pozitat e tyre feudalenë sistemin centralizues osman. Nëkëtë mënyrë, oxhaqet pa e kuptuardhe vetë krijuan një shtresë të re, qëparapelqyen të vetquhen, apo i qua-jtën “Paria e Dibrës”, e “Krerët eDibres”, por për këta do të bëjmëfjalë një herë tjetër.

Oxhaqet e Dibrës, jovetem nuk i kanëshërbyer çështjeskombëtare shqiptare,por përkundrazi e kanëdëmtuar rëndë.Në etapen e fundit tërënjes, oxhaqet, afruanpranë vetes njerëz tëfortë, familje me emër,me qëllim, që jo vetemtë mos shuheshin, pordhe të ruanin pozitat etyre feudale në sistemincentralizues osman.

Oxhaqet kanë qenë një realitet i gjallë. Ata duhen parëdhe gjykuar ashtu siç kanë qënë. Pyetja është: a i kaneshërbyer Oxhaqet e Dibrës çështjes kombëtare shqiptare?

Oxhaku i parëi Dibrës.

Pikturë ngaSabit Bocku


intervistëBisedë në Athinë me z. Esat Ruka,

Drejtor i Qendrës Kombëtare të Veprimtarive Folklorike.

UNË ERDHA SHQIPDHE PO SHKOJ SHQIP

Esat Ruka është nga fshati Rremulli Matit. Është i diplomuar në In-

stitutin e Lartë të Arteve në vitin1975. Ka punuar gjithë jetën në in-stitucionet kulturore që nga fshati ederi në pozicionin e sotëm të drej-torit të Qendrës Kombëtare të Vep-rimtarive Folklorike pranë Ministrisësë Turizmit, Kulturës, Rinisë dheSporteve. Është marrë me drejtimine grupeve folklorike, me krijimtari,me interpretimin e këngës popu-llore, me gjithçka që lidhet melëvizjen artistike...

Esati ishte të dielën më 7 qershormysafir midis grupit folklorik lab“Vëllazërimi” në pesë vjetorin e tij.

Foli duke vlerësuar lart grupin enë veçanti drejtuesin e tij, rapsodine këngës labe në mërgim KastriotLekdushin, dorëzoi një kupë dhe,mes duartrokitjesh të zjarrta këndoime shpirt një këngë të njohur ar-bëreshe, këngë himn për mërgatënshqiptare të të gjitha kohërave.

Mbrëmjen e së hënës, pas njëkafeje dhe një bisede shumë tëngrohtë me grupin “Vëllazërimi”gjeta rastin për të zhvilluar me tënjë bisedë, bisedë e cila nuk kishtese si të mos udhëtonte maleve tëMatit dhe të Dibrës për tu ndalurnë Zall – Dardhë, në 60 vjetorin eAnsamblit të njohur “Kuvendi” tëkëtij “Mali të Dibrës”, gurrë e mad-he e folklorit të Dibrës.

* * *

Të nisemi nga Mati, nga ajo lug-inë e bukur dhe nga ato malemadhështorë që mbajnë në gji këngëe melodi që kanë përkundur djepine krijimtarisë suaj...

Unë jam bartës i vlerave të folkuttë Matit. Duke qenë i tillë e kamfilluar me rapsodi, njoh instrumen-tin e çiftelisë, kam punuar me shar-ki, shkolla më mundësoi të njohmandolinën, kitarën. Mati është pikaime e referencës në tematikë, përveçmelosit, sigurisht të mbështetur tradi-cionalisht në muzikën e trevës sime.

Jeta e gjallë artistike më ka zgjeruartematikën, bashkëpunimet. Kam sh-kruar vetë muzikalisht shumë, këngëdhe rapsodi, edhe muzikë të kulti-vuar. Rapsoditë nuk janë të stilitorigjinal të këngës malësore porsejanë tërësisht të mbështetura. Janërapsodi që ndërrojnë njëra nga tje-tra, nuk janë njëlloj në melodi.Mund të përmend këngën për IsaBuletinin, një këngë që diaspora sh-qiptare në veçanti, e njeh masivisht

prej më se njëzet e pesë vjetësh.Kam kënduar mjaft këngë që lid-

hen me emra personalitetesh të hapë-sirës historike shqiptare, të ngjarjevekombëtare. Nuk kam kënduar në njëterren bosh. Kam gjetur një traditëkulturore dhe rapsodie. Kemi pasurQamil Xhikën, kemi pasur NezirNelin në Mat. Sigurisht Hazis Ndreuka qenë një pikë shumë e rëndë-sishme në tibrikën, në tematikën, nëkarakterin dhe të tjerë e të tjerë. Jetaartistike, vazhdimisht në veprimtarikombëtare, më ka përballë me shumëpersonalitete të këngës shqiptare tëtë gjitha zhanreve. Angazhimiqytetar në folklor, të cilin unë men-doj se ka vend në aspektin e infor-mativit të një vlere gjithëpërfshirëse,të një vlere konstrukti fjale shqipe tëmenduar, të punuar bukur, nëtingëllimin e një melosi shumë tësaktë, të një fraze melodie krejt tëkapshme, krejt të dashur për njerëz-it. Kjo ka bërë që të provoj duartro-kitjen masive, stimulimin por edhendonjë fshikullim, sepse artisti nuki shpëton dot atij. Jam krenar, sepseme të vërtetë kam pas në krah per-sonalitete artistësh shumë të mirë.Në Mat Feride Kurtin, në Dibër HazisNdreun, në Mirditë...

Jemi tek folklori. Në jetën timesi gazetar më është fiksuar shprehjase folklorit në këto treva, e kamfjalën për Dibrën dhe për Matin,sapo i është hapur thesi prej të cilitkanë dalë perlat e para.

Është e vërtetë.Si do ta përshkruanit këtë vlerë

për këtë trevë të madhe ku vonë kafilluar të shkruhet arti dhe kulturapopullore?

Ju e keni fjalën vetëm për Dibrëndhe Matin apo...?

Për Dibrën e Matin me që jemiunë dibran e ju matjan.

Dibra dhe Mati janë dy treva menjë begati shumë të madhe vlerashnë gjerësinë e vet të folklorit. Folk-lori nuk presupozon vetëm pjesën eskenës, këngën dhe vallen. Folkloriështë edhe kostumi, edhe ritet pa-gane. Ju jeni dëshmitar vetë që nënjë periudhë goxha të gjatë nuk ish-in në plan të parë ritet e Shëngjergjit,Ditës së Verës, Nevruzit, Shën Kol-lit, Shën Mitrit, festat fetare etj. Ishtepjesë e një politike tjetër. Rikthiminë këtë korsi është shumë inevojshëm, sepse në fund të funditkëta përbëjnë edhe rrënjët e traditëssë hershme.

Sigurisht pastaj janë këngët e kur-betit në gjirin e këngës, këngë

nizamësh, këngë trimash...Me që jemi në kurbet. Me që

mbrëmë ndjeva një kënaqësi tëveçantë kur ju dëgjova të këndoninjë këngë kurbeti...

Është një këngë arbëreshe e cilaka edhe krenarinë, edhe krahasimin...

A mendoni, duke pas parasyshedhe veprimtarinë e mbrëmshme, seduhen studiuar edhe risitë e reja tëkrijimtarisë në kurbetin shqiptar nëGreqi dhe në vendet e tjera? Muamë duket se është hedhur një farë ecila ka nxjerrë rrënjë, ka nxjerr fili-za, po gjelbëron për të shkuar drejtlulëzimit. Cili është mendimi juaj?

Unë mendoj se së pari duhet tanjohim dhe ta stimulojmë si njëvazhdimësi në aspektin e kësaj temenë folklorin tonë. Këngët e kurbetitkanë përbërë një pjesë shumë tërëndësishme të repertorit të këngëvetona tradicionalisht..

Oj fusha e Korabit, o e mjera unë,Ti më erdhe hakut, o e mjera

unë...Lirie Rasha. Këta kanë qenë këngë

që i ka kënduar jo vetëm gratë poredhe burrat. Të përbashkët kanëdhimbjen ashtu si edhe qëndresën,por në pikëpamjen e melosit ndry-shojnë, kanë specifikat e veta që lid-hen me gjininë por edhe me aspek-tin historik. Referimi i kësaj teme nënjë krijimtari të re, sigurisht pak mëi evoluar sepse bëjnë efektin e vetmjetet e propagandës, radioja,televizioni, ballafaqimet artistike,komunikimi, kanë krijuar tjetër shtr-irje në lidhje me formatin muzikor.

Unë vë re se kjo veprimtari që uzhvillua dje ishte kurorëzimi i njëkontributi pesëvjeçar të një grupi tëspikatur lab “Vëllazërimi” me të ci-lin unë kam pas fatin të njihem nëskenë me ta. Me të vërtetë meritojnëstimulim, meritojnë vlerësim. Nukka dyshim se ata e duan shpirtërishtkëtë.

Ata mblidhen në një podrum, nënjë izbë, për ta kënduar këngën...

Edhe ky është një tregues që tre-gon dashurinë dhe respektin që kanëpër këngën. Unë jo vetëm i uroj dhei përgëzoj ata por në një far mënyrei kam edhe pikë referimi duke qenëedhe vetë artist, i çmoj dyfish.

A morët ndonjë mesazh prejtyre?

Unë mora një mesazh të madh.Unë, ndonëse për herë të parë nëpozicionin shtetëror vij në Greqi,mendoj se:

Së pari kontaktet shtetrisht duhettë jenë shumë më të shpeshta,

Së dyti, njohja duhet të jetëshumë më racionale,

Së treti stimulimi duhet të jetëshumë më serioz.

Unë mendoj që shteti, jo ka vendpër ta vlerësuar, por shteti ka detyrimpër t’i vlerësuar, për t’i respektuar,për t’i stimuluar dhe pse jo, për t’imbështetur.

Sigurisht, në kushtet konkrete qëjemi shteti ynë nuk ka prioriteteshumë serioze në aspektin kulturornë rastin e folklorit sepse ka prob-leme madhore shumë serioze. Porunë mendoj se vrapi për plotësimine disa treguesve të tjerë ekonomikëdo të çojë shumë shpejt në njëpërkujdesje konkrete edhe në këtëlëmë.

Ndoshta, do të thosha figurativ-isht që “dasma kombëtare” që përm-

bledh të gjithë këto halle, se dasmado edhe lodrën, edhe culën, edheklarinetën, edhe çiftelinë, edhedajren...A mos ndoshta shteti du-het të mendojë pak më shumë përkëtë anë të “dasmës” së vet?.

Kjo është pjesa vezulluese edasmës. Atje ku ka rreze njerëzitkthejnë sytë. Por ndodh që rrezetrrezatojnë shumë shpejt por edheshuhen shumë shpejt. Gjithsesi ardh-ja ime tregon një përkujdesje sh-tetërore. Unë personalisht kam afek-sion për artistët amatorë, jam i pa-shmangshëm në angazhimet e mia.Shpresoj të vazhdoj në këtë pozicionqë kam. Do të jem më afër, jo seafrimi im ka një zgjidhje përfun-dimtare, por që për artistin edhe njëfjalë e mirë, një fjalë e ëmbël, njëfjalë shqip, e drejtë, e ndershme, epastër, bën efektin e vet.

Unë kam bërë shumë intervistame arvanitas. Më ka befasuar gjuhae tyre, gjuhë e cila nuk ndryshonshumë me gjuhën shqipe. Kam dëg-juar edhe një grup arvatitësh, grupine Thanas Moraitit, kam edhe dy kase-ta me një lumë të tërë këngësh ar-vanite, shqip. A mos ndoshta nëfestivalet tona folklorike, siç vijnëarbëreshët e Italisë, duhet të vijnëedhe arvanitët e Greqisë?

Unë ta kam zili këtë arkiv që kesiguruar dhe do të kisha thënë: Mospusho së siguruari vlera të tilla të cilatjanë vërtet rrënjët e origjinës, rrënjëte kontributit tonë kulturor. Mund tëthem që arvanitasit kanë qenë në fes-tivalet kombëtare, nuk është se nukkanë qenë. Ndoshta nuk kanë marrëpjesë me të gjitha dimensionet qëmeritojnë dhe që duhet, por kanëqenë.

Në shtator të këtij viti, nga 24 –29 shtator, jemi në Gjirokastër. 29Shtatori është Dita Kombëtare eTrashëgimisë Kulturore, ditë qëpërkon me mbylljen e festivalit.Kështu është menduar. Unë do tëinsistoj, madje do të ishte mirë qëju të ishit “krushku i parë” i kësajsipërmarrjeje.

Do të jetë një kontribut shumë imirë që një grup arvanitësh të kën-dojë në Gjirokastër, të përshëndesënë Gjirokastër ashtu sikundër ne,komiteti organizator, ose më mirëpolitika jonë shtetërore në këtëdrejtim, duhet t’i përshëndesë ata dhet’i përgëzojë për gjithçka ata ruajnënë shqip, që transmetojnë në shqip,sepse në fund të fundit qëllimi ynëky është: të njohim rrënjët tona, t’ivlerësojmë ata, t’i transmetojmë atanë gjeneratat e reja në mënyrë që kjoshqipe, tashmë me përmasa të tjera,e shkruar bukur, e futur në analemoderne të marrë përmasat që meri-ton.

Unë pashë dje në veprimtarinë egrupit “Vëllazërimi” një mobilizimkolektiv, total, jo vetëm të grupit poredhe të shumë shoqatave të cilatkanë sensibilitet për këtë dhe kjo mëgëzon shumë. Mu duk se ishte njëgërshetim shumë i mirë intelektualedhe i traditës. Shumë botues kish-te, shumë krijues, drejtues shoqatashedhe biznesesh. Edhe prania e am-basadorit për mua ishte shumëdomethënëse. Këta janë faktorë tëcilët edhe pse ngandonjëherë ne ev-identojmë vetëm atë që na mungon,sepse kjo na shqetëson, por gjithsesinjë tjetër i tretë që vë re tregues të

tillë xhelozohet dhe mendon se enesërmja do të jetë sigurisht më ko-mpakte, në nivele shumë më të lar-ta. Edhe unë për këtë, edhe ju zotiAshiku ju falënderoj me gjithë kon-tributin që jepni, me gjithë mbësh-tetjen. Me tendencën e një gazetariqë përpiqet të lerë gjurmë në këtondryshime, në këto pjesë të reja qëndoshta ne, vërtet me vështirësi pornuk duhet të harrojmë asnjëherë setë tjerët po na shohin si vitalë, nukna shohin si të squllët. Kjo nuk ësh-të pak për ne.

Nesër kthehesh në Shqipëri. Meçfarë barre përshtypjesh do të udhë-toni?

Unë erdha shqip dhe po shkojshqip. Kjo është e rëndësishme nëudhëtimin tim në Greqi. Më vjenmirë që kjo shqipe, një shqipe e pro-filit artistik, kulturor, trashëgimievjen e përcjellë nga shumë treva sh-qiptare. Jam shumë i nderuar përkëtë.

Pa marrë frymë, nga Athina do tëshkoj në Zall-Dardhë të Dibrës...

Nuk do ta gjesh shtëpinë e kul-turës të Xhelal Çerpes...

E di.Ajo ka qenë shtëpia e fundit e

kulturës në Dibër që është shembur.Ne njerëzve të artit, të kulturës

dhe të trashëgimisë mund të nashemben kullat por nuk na shembetkrijimtaria.

Do të ngjiteni në Lashkizë ?Nuk e di, besoj se po.Po u ngjitët në Lashkizë shko e

mbushi grushtet me ujin e Gurrëssë Rashe. Mos harro të ngjitesh edhenë Kodrën e Rashe prej së cilës shi-het jo vetëm panorama e mrekul-lueshme e Luginës së Drinit dhemalet me Korabin në ballë por edheburimi e legjendave dhe këngëveepike të Malit të Dardhës. Prej atjeështë afër Sorica e Hazis Ndreut tëmadh të këngës, valles e të folkloritdibran...

Do të festojmë, më 12 qershor 60vjetorin e Ansamblit “Kuvendi” tëDardhës.

Ta kam zili.Do të jenë të gjithë këngëtarët me

emër përveç të ndjerit Hazis Ndreu.Do të vijnë nga e gjithë zona. Kemimarrë masa organizative dhe men-doj se do të jetojmë çaste shumë tëbukura, atje ku breza të tërë kanëkrijuar një mal me krijimtari, njëmrekulli.

Të kam zili.Të ftoj të vish.E kam të pamundur.Atëherë do të të kujtoj.Kë të takosh t’i përcjellësh të falat

e mia, veçanërisht Xhelal Çerpes, njënjeri që e dua dhe e respektoj shumë.

Xhelalin e ftova vjet në Burrel, nënjë mini festival dhe i dhashë njëmirënjohje në emër të institucionitpër kontributin që ka dhënë si njeri ikulturës.

Faleminderit i dashur Esat! Mëemocionuat, më morët e më çuatmaleve të Dibrës dhe të Matit, pikae dobët në shpirtin tim.

Janë male që, më vjen keq, porqë nuk e mbulojmë dot lavdinë etyre me krijimtari. Përpjekje pobëjmë në mënyrë maksimale.

Bisedoi: Abdurahim AshikuAthinë, 8 qershor 2009


arsim

Bulqiza ka pjesën e saj të historisëkombëtare edhe në fushën e ar-

simit. Jo në kuptimin e thjeshtë sekjo krahinë ka qenë tre herë qytetpërgjatë historisë, por dhe në atë tëvlerave kulturore e arsimore që ajombart e përcjell nga njëra periudhënë tjetrën, ku fillimet e arsimit nëkëtë krahinë janë të hershme, e rolii mësuesit është i domosdoshëm dheparësor në përçmimin e dijes dhe tëprofesionit në breza. Këtë fakt na esjell të freskët autori i librit “Bulqi-za dhe bulqizakët”, ku e përshkruanhollësisht fillimet e dijes fillimishtnë shkrim dhe këndim arab-latin emë pastaj në shqip. Puna në shkollëka ardhur në rritje, fillimisht disi eveçantë me grupe të vogla, pastaj nëformë shtëpie dhe me çlirimin e ven-dit pas viteve 1944, me kurse tëveçanta në zhdukjen e analfabet-izmit, pastaj në shkolla të grupuara.

Ku u hap shkolla e parë shqipenë Korçë më 1887, Naimi vjershëroi:

“... Sot vunë gurin e parë,E bukur është kjo ditëLumja ti, moj, Korçë luleQë le pas shoqet e tua...”

Kështu që mbas një pune të gjatëe të madhe të komisioneve, më 13gusht të vitit 1946, Kuvendi Popu-llor i asaj kohe, aprovoi ligjin përreformën arsimore. Arsimi e kulturae re do të ngrihej mbi bazën e ur-dhrave e dispozitave ligjore të sh-tetit të ri shqiptar, të cilat kishin dalëpara dhe pas reformës.

Menjëherë del një “Qarkore eKomitetit Antifashist Nacionalçlir-imtar mbi çeljen e shkollave e kurse-ve kundër analfabetizmit për të rri-tur nivelin e arsimit, më 13 gusht1944, Dekreti nr. 4, ku u drejtohejtë gjithë këshillave nacionalçlir-imtare të qarqeve me objekt: Mbiçeljen e shkollave fillore e të kurse-ve për të rritur pjesëmarrjen në to,të atyre që s’dinin të shkruanin e tëlexonin. Këshut që në krahinën eBulqizës u ndërtuan katër shkollafillore këto në vitin 1946, ku deri nëkëtë kohë ishin grumbulluar e dhënëmësim në shtëpitë e fshatarëve.

Në bazë të këtyre dispozitave sh-kolla fillore do të ndiqej me detyrimprej të gjithë fëmijëve që kishinmbushur moshën shtatë vjeç e lartë.Masivizimi i arsimit ishte detyraparësore ndaj ajo ishte mishëruar sinë ligjet dhe dispozitat, ashtu edhenë Reformën Arsimore të sapomirat-uar. Reforma u bë një mjet i fu-qishëm për të çuar përpara zbatimine ligjit, për të përhapur arsimin ekulturën në të gjithë vendin. Për dh-jetë vjet pothuajse u zhduk analfa-betizmi për moshat dyzet vjeç eposhtë, si për burra dhe për gra. Viti1954 shënoi fundin e kësaj plage disashekullore, veçanërisht në zonat ethella malore. Në këtë aksion tërëndësishëm u përfshinë edhe ata qëkishin mbaruar shkollën fillore nëZhirane apo në Dushaj e në Vajkal,nga vitet 1902-1928-1933. Në vitin

Respekt për brezate arsimit në Bulqizë

1946 e gjetën veten të mbushur menxënës shkolla fillore në Dushaj, nëFushë, në Qafë të Dragunit, ku më-sonin fëmijët e fshatit Koçaj e Dra-gu dhe ajo e Vajkalit, ku mësim jep-nin mësues nga krahina të tjera dheata vendas që kishin mbaruar mëparë. Është për t’u theksuar se disanga këto që mbaronin shkollën fil-lore, i drejtoheshin Zerqanit për tëvazhduar shkollën Unike, disa shko-nin me bursë në qytetet e Peshko-pisë, Tiranës, Shkodrës apo të El-basanit që më vonë u bënë kuadrote ardhshëm.

Theksojmë se fitorja më e madhearsimore ishte hapja e Universitetit

Shtetëror të Tiranës 1957. Ngritja einstitucionit më të lartë arsimor ekulturor ishte vazhdim i ëndrravelargpamëse të rilindësve tanë. Kësh-tu që ky sihariq në këtë vit erdhi dhepër bulqizakët që në Fushë-Bulqizëu hap shkolla Unike (shtatëvjeçare)ku shumë djem e vajza e vazhdoninnë vendin e tyre të lindjes. E tillë uhap dhe në qytezën e Minatorëve,ku përveç nxënësve, studionin dheminatorët e gjeologët, ku një pjesë emadhe e tyre ju drejtuan faltoreve tëUnivesitetit në specialitete të ndry-shme.

Krahas atyre që kishin mbaruar nëZhiranë, u aktivizuan dhe shkuan me

bursë jashtë rrethit dhe ShefqetTançi, Hasan Duriçi, Hysen Balla,Rakip Alliu, Xhemal Karaj dhe mëpas motrat Peme e Lime Duva ku tëgjithë këto punuan për dekada nëarsim, e sot një pjesë janë në pen-sion pleqërie, ndonjë prej tyre kandërruar jetë.

Ishin vite të vështira. Motrat Pemee Lima Duva, kishin mbaruar sh-kollën fillore në atë fshat të thellëmalor, Dushaj. Edhe në vështirësi,babai i tyre Saliu, mori përsipër t’iuplotësojë dëshirën vajzave që të sh-kolloheshin dhe të bëheshin të aftapër t’i shërbyer vetes e shoqërisë. Ataishin vajza shembullore si nëmësime, disiplinë apo paraqitje tëcilat kërkonin t’i shtonin dijet e tyre,pra bursën ta siguronin vetë si nxënësetë dalluara në të gjithë treguesit.Pemja, pasi mbaroi shkollën fillore,uniken e mbaroi me bursë në qyte-tin e Shkodrës, ku në këtë qytetmbaroi dhe dy-vjeçaren për mësuesee ciklit të ulët, e më pas u kthye dhemësoi nxënësit e asaj shkolle ku kish-te mësuar vetë të shkruajë e të lex-

ojë. Ndryshe ndodhi me motrën evogël të Pemës, Limen. Kjo Unikene bëri në Fushë-Bulqizë, ku dhe kjoishte mjaft mirë me mësime. Këshutqë Limja në vitin 1962, bëri kërkesëpër në Pedagogjiken e “8 Nëntori”në Peshkopi. Pra të njëjtën rrugë dheprofesion zgjodhën të dyja motratvetëm e vetëm t’i shërbeninvendlindjes që për atë kohë s’qe ekollajtë pasi mentaliteti për femratishte disi ndryshe.

Ashtu një vjazë e vogël e simpa-tike, u ul në bankat e shkollës Peda-gogjike duke treguar një kujdes tëveçantë, ku shumë shpejt fitoi res-pektin e nxënësve dhe të Profesorëvetë talentuar të kësaj faltoreje qëpothuajse luante rolin e një Univer-siteti, ku mësuesit Zenel Sula, Shem-si Manjani, Islam Kosova, veçanër-isht mësuesi kujdestar Kadri Zhulaliu kujdesën kaq fort për këtë vajzë,ashtu si për fëmijën e tyre, që Limjae mbaroi këtë shkollë dhe përfitoiprofesionin e nderuar të mësuesit. Pranë këtë krahinë këto qenë dy më-sueset e para që thyen konceptin earsimit.

Limja filloi punë si mësuese nëvitin 1967, në atë shkollë ku kishteqenë vetë nxënëse për 4 vjet. Më-simin e filloi me klasë kolektive, mëvonë me klasa të veçanta. Si Pemjadhe Limja kishin ëndërr për të vazh-duar studimet e larta. Por Pemja umartua e krijoi familje në qytetin eBulqizës, dhe ëndrrën e saj e realiz-oi i biri Vladimiri, ku mbaroi uni-versitetin dhe u titullua inxhinier.Kështu që Limes i ngeli shtëpia medy të moshuar dhe s’arriti të vazh-dojë më tej.

Si Pemja dhe Limja, kaluan ndërduart e tyre me qindra e qindranxënës që u shkolluan në të gjithaspecialitetet. Nxënësit që iu ka dhënëmësim Limja. Nga fshati Dushaj,janë bërë juristë, oficerë, inxhinierë,mësues, të cilët asnjëherë s’e heqinnga goja mësuesen e tyre gojëmbëlz. Lime, në mes tyre dhe djali i sajKlodiani, ju drejtua universitetit dheu titullua inxhinier, ku sot punon nëemigracion.

Sa e sa janë të tjerë mësues sikëta, që kanë dhënë kontributin e tyrepër dekada, që kanë marrë tituj edekorata për punën e tyre të nderu-ar, që s’arrijmë t’i përmendim në këtëshkrim, të cilëve ju urojmë jetë tëgjatë e shëndet të plotë e kënaqësifamiljare. Ngelën të respektuar sa tëjenë gjallë e do të kujtohen nga brezate ardhshëm.

YMER KETA

Ishin vite të vështira.Motrat Peme e LimaDuva, kishin mbaruarshkollën fillore në atëfshat të thellë malor,Dushaj. Edhe në vësh-tirësi, babai i tyreSaliu, mori përsipërt’iu plotësojë dëshirënvajzave që të shkollo-heshin dhe të bëheshintë afta për t’i shërbyervetes e shoqërisë.

Bëhunipjesë e

gazetës!E-mail: [email protected].

Tel. (04) 22 33 283 / 068 31 19 232www.dibra.org

merrkopjentënde

Një vështrim mbi zhvillimin e arsimit nërajonin e Bulqizës


kujtesë

Nga: Nefail SPAHIU

Në jetë ka plot rendje dhe këto rendje vështirë t’i kapësh, herë vrapojnë raivigineve

nostalgjike, herë mbeten në rendje për t’iu lar-guar vetmisë, për të gjetur fuqishëmdomethënien e jetës gjithnjë midis heshtjevetë këputura. Në këto rendje, njeriu si krijesë ehyjnisë gjurmon fshehtësitë dhe beftas e vërenveten në enigmatikun e këtyre mistereve dheatëhere kujtohet pse jeta e njeriut është fshe-hur në Zotin dhe në këte Zot vëren vetveten,kërkon hyjet, kërkon hyjet, ngjyrat, sharmin ejetës dhe në këto çaste të vërshimit të shpirtitna kujtohen vlerat e dikujt, bizhdësia, vlerakëto që janë simbol i miqësisë dhe sinonimettë mallëngjimit për dashuri midis njerëzve…Mjafton ta mbani ndezur dritën e do të shihnisferat e dashurisë mbarënjerëzore, e kjo dritëka hije, por në të ka diç të pa zbuluar. Njëfytyrë që është epiteti i sportistit të talentuar,njëriut me vlera shumë dimensionale - Tri-umf Turkeshi, cili edhe pas dy dekadave tëndarrjes nga kjo botë (më l6 qershor) ndriçonamshueshën në botën e territ…

Dibranët gjithnjë e kanë dashur arësimin.Ata si njalat kanë udhëtuar larg. Kanë kaluarkufinj, shtetëror e administrativë dhe kanë ar-ritur deri tek shkolla. E si për çudi nëse do tëkujtosh vitlindjen e dikujt, kujto gjeneratën eshkollimit. Kështu mes dibranëve ke ata tëshkollës së Kastriotit, Normales së Elbasanit,ke gjeneratat e Normales së Shkupit, Studentëte Beogradit, zagrebasit, për të ardhur deri teShkupi e për tu ndalur në Prishtinë, Mitrov-icë, Gjakovë e deri tek Universiteti i Tetovës...

Ështe e madhe lista e qendrave dhe emravetë qyteteve ku dibranët kanë shkuar për shkol-lim. Bile dibranë në shkollim ka pas edhe nëStamboll, Selanik, Kairo, në universtet e Ital-

Rekuiem për një shembëlltyrënjeriu dhe sportisti, njëzet vite pas vdekjes

TUFI, ’YLLI’ QË ENDE JETONNË SHPIRTËRAT E DIBRANËVE

Triumf Turkeshi, me aktivite-tin e tij shumëdimesional,veçmas në lëmin e sportit,që e përjetësoi sot emrin e tij,për Dibrën nuk ka vdekur,i tillë do të mbetetn në jetëtë jetëve, meriton që të paktënndonjeri prej klubeve,turëneve apo institucionevesportivë ta mbajë emrin e tij

Dibër, 14 qershor 2009

isë dhe në mbarë Europën, ku dibranët mësu-an shkrimin dhe kulturën e vet dhe të popujvetë tjerë.

Në vitet e para pas çlirimit të vendit, ngaviti 1947 e deri vonë, në Shkup nisi punënNormalja e Shkupit. U hap një vatër për arsimdhe kulturë për shqiptarët nga Maqedonia erajoni. Dhe në mesin e këtyre shkollarëve sh-qiptarë, jetuan dhe vepruan edhe gjenerata di-branësh. Edhe sot dibranët e njohin gjeneratëne Nehat Bellcishtës, Avni Zllatkut, Besim Rusit,Mojsi Lutfiut, Shaban Shemsiu, Mahmud Hys-ës, Lutfi Markut, Bardhyl Camit, etj… Gjener-atën e Triumf Turkeshit, Ferit Vojnikës, QenanMejzinit, Bardhyl Pustinës, Petrit Dibrës, Sk-ender Rekës, Rexhep Erbelit, Gafur Bollicit,Rizvan Kolecit, gjeneratën e Zuhdi Dacit, Sk-ender Selës, Ibrahim Egriut, Lutfi Cukës, Xhela-din Pjecës, Azis Kërlukut, Medat VojnikësMediha Kërliut-Camit, Mirushe Muça-Qorme-hmeti, Engjellushe Daci-Pasholli, Flora Shehu…

Edhe shumë gjenerata dhe emra tjerë, tëcilëve ju kërkojmë falje që nuk i rradhitëm në

këtë shkrim.Për shumëçka këto gjenerata të normales të

Shkupit edhe sot e kësaj dite mbahen mend.Mbahen mend për aatë numër të madh ar-simtarësh, që sot mbajnë arsimin në shkollatfillore dhe gjimnazin e dibrës e gjetkë. Mbahennë mend si aktivist veprimtarë e sidomos përnjë gjeneratë teje të talentuar, atë të sportistëve,si të ndjerit Triumf Turkeshi, Qenan Mejzinidhe bashkë lojtarët e tyre Bardhyl Pustina,Qenan Kaba, Abdul Ramku, Gëzim Ostreni,Veap Popinara etj.

Por, si sportist më i dalluar ishte Triumfi.I gjithëanshëm ishte Triumfi, pinjol i një

familje atdhetare që shquhej me aktivitete tëgjthanshme kulturo-shoqërore e veçmas sport-ive. Që si nxënës ai dallohej për aktivitetesportive. Normalja, si vatër e edukimit të gjith-anshëm kultivonte edhe degët e sportit. Në tëgjitha Triumfi, ose siç e quanin shokët Tufiangazhohej dhe ishte i dalluar. Luante me suk-ses të madh në ekipin e “Jugomontazha”mëvonë KH JUG si dhe lojën e futbollit njëheritme sukses luante edhe ping-pong, volejbolletj. Tash pas sa vitesh, tash 20 vite nga vdekjae hershme e tij, dibranët, por jo vetëm ata poedhe shkupjanët, tetovarët, struganët. . . ekujtojnë ndoshta në biseda kujtimi, edheshumë tash në moshën e tij, në Kosovë dhegjetkë në Ish-Jugosllavi me të cilët triumfi kaluajtur henbollin e tij që mbahet në mend sekishte karakteristikat e tij të lojës. Ai i njihtefshehtësitë të lojës kishte mënyrën e vet tëgjuajtjes të penalltive cilësi këto që e çuanderi në dyert e reputacionit shtetëror. Triumfiluajti në një kohë e cila ndoshta për sportintonë ishte e hershme. Ai me sukses luajti edhefutboll për disa vite për skuadrën futbollistiketë Korabit. Por ai u gjind në sport ngase kishtetalent dhe shpirt sportisti. Atë e tregoi edhe

pas sa vitesh, ku në Diber u bën përpjekjet përringjalljen e henbollit. U angazhua, vrapoi pastalentëve të ri. Vrapoi për sigurimin e kush-teve. Por nga rrethana dhe motive, ndoshtaedhe të njohura pa i përmend vrapoi dhe en-tuziazmi i tij u ndal. Ndoshta u ndal edhe përatë pse pikërisht vraponte dhe ishte vullneti iTriumfit veprimtaria dhe aktivitetet e tij nëlëmin e sportit dhe në SH. K. A. “Liman Kaba”dhe aktivitetet e tjera atdhetare ishin halë nësytë e pushtetarëve të atëhershëm. Shoqëria etij si Ferit Vojnika, Naxhi Osmani, Sami Ibrai-mi sidomos familjarët bashkëshortjaa Nazif-ja, djali Arbeni, vajza Arbëresha, vëllezëritPertefi dhe Bujari, motrat Bejtulja dhe Floradhe mbarë bashkëqytetarët kanë shumëçka përtë kujtuar në këtë përvjetor për Tufin, emri i tëcilit do të bëhet dritë vizionare për sportindibran ndaj, është koha që ndonjë klubi sportiv,institucioni sportiv të mbajë emrin e tij.

Me aktivitetet, veprën dhe vyrtytet ai e për-jetësoi emrin e tij. Për dibrën Tufi nuk ka vde-kur, është i gjallë për jetë të jetëve.

Ethet e konkurrentëve në “ÇmiminAIITC” u kurorëzuan të hënën, më 22qershor, në një ceremoni festive, ku ushpallën emrat e fituesve për krijim-tarinë e vitit 2008.

Studiues, artistë dhe personalitete tëndryshme konkurruan midis tyre për tëfituar çmimin e madh për tre kategoritë,pikërisht për librin më të mirë në fushëne shkencës dhe të kulturës islame, përpikturën më të mirë dhe për krijimtarinëmë të mirë për moshat e reja.

Mision qendror i çmimeve AIITCështë stimulimi dhe motivimi i krijuesveshqiptarë për prurjet e tyre artistike eshkencore, të cilat gjykohen me objek-tivitet të plotë nga juria profesioniste përsecilën kategori të çmimit.

Tashmë është kthyer në traditë tëkonsoliduar “Çmimi AIITC”, i organi-zuar çdo vit nga Instituti Shqiptar i Men-dimit dhe i Qytetërimit Islam, i cili ka nëfokus krijimtarinë e vitit që lëmë pas.Elementi kronologjik sipas viteve, bënedhe ndarjen midis krijimtarisë që mer-ret në gjykim, ndërsa distanca kohoree ceremonisë bëhet me qëllim të sh-këputjes emocionale dhe gjykimit ob-jektiv nga ana e jurisë përzgjedhëse.

Për fituesin e vendit të parë në kate-gorinë “Libri më i mirë i vitit në gjuhënshqipe, që trajton tema në fushën eshkencës, artit dhe kulturës islame” uakorduan 3000 dollarë, për kategorinëe pikturës u dha shpërblimi prej 1500dollarësh dhe për krijimtarinë emoshave të reja në prozë dhe poezi uakorduan 500 dollarë.

Shpallen fituesit e edicionit të tretë të Çmimit AIITC

Organizatori dhe drejtori i InstitutitShqiptar të Mendimit dhe të Qytetërim-it Islam, Dr. Ramiz Zekaj, në fjalën e tijpërshëndetëse, në fillim të aktivitetit,theksoi se qëllimi kryesor i këtij eveni-menti është stimulimi i krijuesve të tal-entuar për të qenë më shumë të moti-vuar në punën e tyre dhe që shkenca earti shqiptarë të prekë majat më të lartatë suksesit, e të renditet përkrah vendevetë tjera evropiane. Gjithashtu, ai shtoise mungesa e një kritike aktive dhe tëkonsoliduar në trojet shqiptare, e bënshumë të nevojshëm mbajtjen e këtijevenimenti, në të cilin testohen prurjetartistiko-shkencore të vitit dhe krijohetnjë orientim i qartë drejt vlerave të mirë-fillta dhe mesazheve të dobishme përshoqërinë shqiptare, që ka kaluarshumë peripeci e sfida.

Sipas Z. Zekaj në këtë edicion të tretëtë “Çmimit AIITC”, numri i konkur-rentëve është rritur ndjeshëm, por nëmënyrë të dukshme është rritur edheniveli artistik e shkencor i krijimtarisësë paraqitur, gjë e cila e bën më të bukur,por njëherësh edhe më të vështirëdhënien e “Çmimit AIITC”.

Dr. Ramiz Zekaj falënderoi të gjithëkrijuesit e talentuar shqiptarë që konkur-ruan me forcën, talentin dhe dinjitetin etyre në “Çmimin AIITC 2008”.

Më pas përshëndeti të pranishmitkryetari i jurisë për vlerësimin e librit mëtë mirë në fushën e shkencës, kulturësdhe artit islam, i cili komunikoi edheemrat e fituesve. Libri më i mirë i vitit nëfushën e shkencës dhe kulturës islameu vlerësua libri studimor me titull “Përk-thimet e letërsisë arabe në gjuhën sh-

qipe”, i cili sjell për lexuesin shqiptarajkën e krijimtarisë letrare arabe. Ky libëri hartuar me mjeshtëri nga profesori iorientalistikës në Universitetin e Prish-tinës, Dr. Feti Mediu, sjell një këndvësh-trim shumë origjinal dhe fakte shken-core të panjohura më parë. Vlerësimenë këtë kategori morën edhe librat “Vex-hi Buharaja – pa mite e mjegull”, i au-torit Yzedin Hima, libri publicistiko-letrar“Myftinia e Dibrës dhe Ruzhdi Lata” iautorit Mevlud Buci, libri “Hafiz IbrahimDalliu (Jeta dhe Vepra)” i autorit XhemalBalla, si dhe libri “Xhamitë e Tiranës” iautorit Roald Hysa.

Për herë të parë në historinë e kul-turës shqiptare, akordohet një çmim iposaçëm për pikturat me tematikë “Pei-zazhi në penelat e piktorëve shqiptarë”,ku këtë vit me çmimin e parë u vlerë-sua piktori Idlir Koka. Çmimi iu dorë-zua nga kryetari i jurisë së zhanrit tëpikturës, Z. Ylli Drishti, i cili vlerësoi menota pozitive të gjithë konkurrentët përkrijimtarinë e tyre artistike në detajet egjetura për paraqitjen e peizazhit.

Në kategorinë e tretë të çmimit, pikër-isht të krijimeve nga moshat e reja, pjesëe konkurrimit ishin të rinj mjaft të talen-tuar, të cilët krijimet e tyre i kanë afir-muar më parë edhe në botime të veçan-ta. Në këto krijime spikaste thellësia emendimit, shprehja e rafinuar poetike,figuracioni i gjerë dhe filozofia e habit-shme për moshat e tyre si individual-itete krijuese. Larmia e formave poet-ike vërvitej rreth një boshti të vetëm,pikërisht rreth të bukurës në shpirt dhe

në jetë, që ishte edhe tema kryesore ekëtij konkurrimi.

Jo vetëm krijimtaria e botuar, poredhe dorëshkrimet e të rinjve të talen-tuar ishin epiqendër e “Çmimit AIITC”,me qëllim të evidentimit të vlerave dhembështetjes së vazhdueshme përafirmimin e tyre, sepse shpesh InstitutiShqiptar i Mendimit dhe i QytetërimitIslam ka marrë përsipër edhe botimin ekrijimeve të tyre. Kryetari i jurisë përkrijimin më të mirë nga moshat e rejanë prozë dhe në poezi, me temë “Ebukura në shpirt dhe në jetë” ishte prof.dr. Arian Kadiu, i cili bëri të ditur edhefituesit e kësaj kategorie. Kështu, meçmimin e parë u vlerësua studentja eFakultetit Histori- Filologji, Aseda Behari,për romanin e saj “ Një jetë tjetër”, ndër-sa me çmimin e dytë për lëvrimin epoezisë me thellësi filozofike u vlerë-sua Oltion Lila, student i Akademisë sëArteve të Bukura në Tiranë.

Çmime inkurajuese u dhanë edhepër të rinj të tjerë të talentuar si: SytrimHalitaj nga Kosova për vëllimin e tijpoetik “Vesa e përditshmërisë”, përpoezitë e studenteve të Fakultetit të His-torisë dhe të Filologjisë, Lindita Pimadhe Gentiana Zmalaj, si dhe përnxënësen e shkollës së mesme “QemalStafa” , Ejona Qesari.

Ceremonia e ndarjes së “ÇmimeveAIITC” u finalizua me një koktej, nësfond të të cilit ishin të ekspozuara disanga pikturat më të vlerësuara dhe libratmë të mirë të autorëve konkurrues tëedicionit të tretë të çmimit.

Tashmë është kthyer nëtraditë të konsoliduar“Çmimi AIITC”, i organi-zuar çdo vit nga InstitutiShqiptar i Mendimit dhe iQytetërimit Islam, i cili kanë fokus krijimtarinë e vititqë lëmë pas. Personalitetetë shkencës dhe artitshqiptar morën medaljeargjendi, dëshmi motivuesedhe stimuj në vlerë mone-tare për arritjet e tyre.



Reklamë5 vjet “Sireta 2F sh.p.k.”Edhe pak dit dhe kompania “Sireta 2F

SHPK” feston pesë vjetorin e lindjes.Pesë vjet i thonë pak por aktiviteti i kësajkompanie ka ardhur gjithmonë në rritje. Eliçensuar në fushën e ndërtim-konstruk-sione, studim, projektim dhe zbatim të ve-prave ujësjellëse kanalizime, ndërtim dheristrukturim rrugësh, shkolla e kopshte. Sottashmë kemi të bëjmë me një kompani seri-oze dhe me një staf të kompletuar e me njëpërvojë të gjatë pune. Kompania me qendërnë Tiranë e administrator të vetme FatimePalin e ka shtrirë gjeografinë e punimevetë saj në të gjithë Shqipërinë. Personeli ad-ministrativ i kësaj kompanie përbëhet ngamenaxher biznesi, inxhinier ndërtimi, inx-hinier topograf, inxhinier elektrik, inxhini-er mekanik, inxhinier mjedisi, ekonomistë eteknik të mesëm ndërtimi si dhe mjaft spe-cialist të ndryshëm. Kompania dispononmakineri të shumta për kryerjen e punimevesi kamiona fiat, kamiona benz, kamiona ive-ko, eskavator të ndryshëm, asfalto shtruese,grejder, rrul, gjenerator, motosaldatriçe,bota uji, betoniere, betoforma, skeleri met-alike, etj. Ka të punësuar mbi 40 puntorë especialist ku të gjithë janë të siguruar dhekanë përfituar tashmë një përvojë të gjatëpune në këtë kompani. Shumica e të punë-suarve janë nga Dibra pasi vetë administra-torja është dibrane. Për periudhën 2005-2009 kompania “Sireta.2F SHPK” ka kryerkëto vepra:

Bashkia Kavajë rrugë 1 kmBashkia Kamëz sistemimi i shesheveme ndriçim, me pllaka, gjelbërimAsfaltim rruge ShkozëRikonstruksion i ndërtesës sëMuzeut Historik KombëtarRikonstruksioni i qendrës kulturoretë ushtrisë,Ndërtimi i shkollës 9 vjeçareBabru –Fushë, shkollë kjo me tëgjitha parametrat bashkëkohorëNdërtimi i sheshit të helikopterëvemaja e DajtitRistrukturimi i antenës kryesoreDajtRikonstruksioni - Ministrisë sëShëndetësisëRikonstruksioni i auditorit tëkirurgjisë.

Të gjitha veprat e ndërtuara dhe rikon-struktuara nga kompania ‘Sireta 2F SHPK”janë të një cilësie të lartë pasi cilësia dhekorrektësia në punë ka bërë që kjo kompanitë konkurojë bindshëm në fushën e ndërti-meve në vendin tonë. Po mbushën pesë vjet,pesë vjet që është liçensuar dhe kur bën sotanalizën e objekteve të ndërtuara dhe ris-trukturuara ato vërtet janë të shumta. Kësh-tu si e ka nisur nesër kur të festojë dhjetëvjetorin “Sireta 2F SHPK” do të flas me gju-hën e shifrave, do të jetë krenare për atë qëka realizuar në dhjetë vjet do ta ketë zgjeru-ar edhe më shumë gjeografinë e shpërn-darjes së punimeve të kryera..

Adresa: Komuna Paskuqan Tiranë.Tel: 069 20 44 111; 069 20 59 333E-mail: [email protected]

rruga e arberit nr 6 - 38 - qershor 2009

Documents