sayiŞtay kararlari - sayistay.gov.tr · haziran 2009 sayiŞtay kararlari • genel kurul •...

SAYIŞTAY KARARLARI

• GENEL KURUL • TEMYİZ KURULU • DAİRELER

SEÇME KARARLAR (1.1.2008-31.12.2008)

Sayıştay Kararları Dizisi

Haziran 2009

Haziran 2009

SAYIŞTAY KARARLARI

• GENEL KURUL • TEMYİZ KURULU • DAİRELER

SEÇME KARARLAR (1.1.2008-31.12.2008)

Sayıştay Kararları Dizisi:14 Sayıştay Kararları/Seçme Kararlar (1.1.2008-31.12.2008) Sayıştay mensuplarının kullanımı için derlenmiştir.

Yayıma Hazırlayan: Emine Özey Redaksiyon : Emine Özey Son Okuma : Emine Özey Dizgi ve Mizanpaj : Arzu Çifci Baskı ve Cilt : Sayıştay Yayın İşleri Müdürlüğü Birinci Basım : Haziran, 2009 T.C.SAYIŞTAY BAŞKANLIĞI 06100 Balgat/ANKARA Tlf :295 30 00 Fax :295 40 94 www.sayistay.gov.tr

23.00 c

Sayıştay Kararları Dizisi’nden Yayınlanan Kitaplar

Sayıştay Genel Kurulu Kararları (1.1.1984-31.12.1998)

Sayıştay Daireler Kurulu/

Seçme Kararlar (1.1.1984-31.12.1998)

Sayıştay Temyiz Kurulu/

Seçme Kararlar (1.1.1984-31.12.1998)

Sayıştay Daire Kararları/

Seçme Karar özetleri (1.1.1984-31.12.1998)

Sayıştay Kararları

(1.1.1999-31.12.1999)

Sayıştay Kararları (1.1.2000-31.12.2000)


(1.1.2001-31.12.2001)



(1.1.2003-31.12.2003)



(1.1.2005-31.12.2005)



(1.1.2007-31.12.2007)

SUNUŞ

Genel Kurul, Temyiz Kurulu ve Daireler tarafından 1.1.2008-31.12.2008 tarihleri arasında alınmış kararların bir derlemesini içeren bu kitap “Sayıştay Kararları Dizisi”nin 14’üncü sayısı olarak yayınlarımız arasında yerini almıştır.

Uygulamaya yön veren Sayıştay kararlarının sistemli bir biçimde derlenerek yayınlanmasının, meslek mensuplarına, uygulayıcılara ve araştırmacılara bilgi vermenin yanı sıra sorunların çözümünde de bir öngörü kazandırarak zaman ve emek tasarrufu sağlayacağına inanıyorum.

Kurullar ve Daireler tarafından 2008 yılı içerisinde alınan çok sayıdaki karardan özellikle mevzuat değişiklikleri göz önüne alınarak, kullanıcılara ışık tutabilecek, güncel ve farklı nitelikte olanların arasından seçim yapılarak derleme kapsamına alınmasına, çalışmayı yapan arkadaşlarım büyük özen göstermişlerdir.

Bu dizi kapsamında yayınlanan tüm kitapların içerdiği kararların ayrıca Sayıştay Internet sayfasında da yer aldığını hatırlatıyor, kullanıcılara faydalı olmasını umuyorum.

Bu vesileyle, derlemeyi yapan Araştırma, Eğitim ve Metodoloji Geliştirme Grubu Uzman Denetçilerinden Emine Özey’e ve baskı ve cilt işlerinde görev alan Yayın İşleri Müdürlüğü personeline teşekkür ederim.

Mehmet DAMAR Başkan

I

GENEL KURUL KARARLARI

I- 832 SAYILI SAYIŞTAY KANUNU İLE İLGİLİ KARARLAR Kararın Tarihi

Kararın No’su

Kararın Konusu

Sayfa

14.02.2008 5210/1 5018 sayılı Kanunun 44’üncü maddesine istinaden çıkarılan Taşınır Mal Yönetmeliği hükümleri uyarınca düzenlenen taşınır yönetim hesabının Sayıştaya verilme süresinin Genel Kurulca karara bağlanması gerektiği hakkında…………………………………….

5

24.07.2008 5225/1 Savunma Sanayi Destekleme Fonunun Sayıştay denetimine tabi olup olmadığı hususundaki tereddüt…………………….

8

15.09.2008 5227/1 Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Merkezi Başkanlığının harcamalarına ilişkin muhasebe esas ve usullerinin tabi olduğu mevzuat, adı geçen Başkanlığın denetiminin ne şekilde yapılacağı ve yapılan denetim sonucunda düzenlenecek raporun türü hususlarındaki tereddüt………………….

13

29.12.2008 5236/1 Sultanbeyli Belediyesi 2004 yılı hesabına ilişkin olarak 1.Dairece verilen ve Temyiz Kurulu kararıyla kesinleşen ilam hükümlerinin, Kamu Zararlarının Tahsiline ilişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 21’inci maddesinin (1) ve (2)’nci fıkraları uyarınca tahsil imkansızlığı nedeniyle takipten vazgeçildiğini belirten ve anılan Belediye Başkanlığınca Sayıştay Başkanlığına gönderilen yazı hakkında.

22

II- İHALE MEVZUATI İLE İLGİLİ KARARLAR

Kararın Tarihi

Kararın No’su

Kararın Konusu

Sayfa

06.10.2008 5229/1 Yapım işlerinde sözleşme yılından sonra birim fiyatın değişmesi nedeniyle meydana gelen imalat artış ve azalışlarında imalatın yapıldığı yıl fiyatlarının mı, tespit yılı fiyatlarının mı uygulanacağı hakkında (İçtihadı Birleştirme Kararı)……………...............

29

II

TEMYİZ KURULU KARARLARI

I- İHALE MEVZUATI İLE İLGİLİ SEÇME KARARLAR

Kararın Tarihi

Kararın No’su

Kararın Konusu

Sayfa

19.02.2008 29947 Birim Fiyat…………………..................... 45

27.05.2008 30187 Birim Fiyat........................................... 48

01.07.2008 30277 Fiyat Farkı……………..……………………. 52

09.07.2008 30306 Birim Fiyat…………………..……………... 57

09.07.2008 30313 Birim Fiyat….……………….................... 63

II-PERSONEL MEVZUATI İLE İLGİLİ SEÇME KARARLAR

26.02.2008 29971 Sözleşmeli Personel……………............... 69

18.03.2008 30029 Yemek Yardımı……………………………... 71

01.04.2008 30064 Ek Ders Ücreti………..………….............. 74

01.04.2008 30067 Ek Ders Ücreti ………….………..……….. 77

22.04.2008 30102 Vekalet Ücreti………………………………. 80

22.04.2008 30104 Otobüs Kartı Bedeli……………….…….… 84

20.05.2008 30177 Fazla Çalışma Ücreti……………………… 86

03.06.2008 30196 Ek Ödeme……………………………………. 89

03.06.2008 30208 Vekalet Ücreti………………………………. 93

17.06.2008 30245 Döner Sermaye Katkı Payı………………. 99

III-HARCIRAH MEVZUATI İLE İLGİLİ SEÇME KARARLAR

18.03.2008 30013 Taksi Ücreti………………………….……… 105

06.05.2008 30137 İkamet Yevmiyesi………………………….. 107

06.05.2008 30148 Kursa Katılacaklara Ödenecek Yevmiye 109

III

IV-VERGİ MEVZUATI İLGİLİ SEÇME KARARLAR

Kararın Tarihi

Kararın No’su

Kararın Konusu

Sayfa

29.01.2008 29858 Gelir Vergisi…….………………............... 113

18.03.2008 30027 Damga Vergisi……………………….......... 115

25.05.2008 30173 Damga Vergisi..……………………………. 117

24.06.2008 30269 Gelir Vergisi…………………................... 119

01.07.2008 30279 Gelir Vergisi…………………………………. 122

07.10.2008 30361 Gelir Vergisi, Fon Payı……………………. 125

V-ÇEŞİTLİ KONULARLA İLGİLİ SEÇME KARARLAR

22.04.2008 30104 Lojman Giderleri…………………………… 129

22.04.2008 30108 Huzur Ücreti..………………………………. 131

06.05.2008 30144 İşçi Ücreti……………………………………. 133

07.10.2008 30358 Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri…… 140

IV

SAYIŞTAY DAİRE KARARLARI

Sayfa

I- SORUMLULUK VE YARGILAMA USULLERİ İLE İLGİLİ SEÇME KARARLAR ................................................................. 147

II- İHALE MEVZUATI İLE İLGİLİ SEÇME KARARLAR

- İhale, Satın Alma ................................................................................ 155 - Fiyat Farkı .......................................................................................... 160 - Nakliye ............................................................................................... 163 - Birim Fiyat ve İmalat Miktarı .............................................................. 164

III- PERSONEL MEVZUATI İLE İLGİLİ SEÇME KARARLAR

- Kadro, Aylıklar, Sözleşmeli Personel ................................................... 171 - Zamlar, Tazminatlar ve Ödenekler ...................................................... 173 - Vekalet, İkinci Görev .......................................................................... 181 - Fazla Çalışma, Huzur Ücreti, Ek Ders, Ödüller ................................... 184 - Sosyal Haklar ve Yardımlar ................................................................ 188 - Diğer .................................................................................................. 193

IV- İŞ MEVZUATI İLE İLGİLİ SEÇME KARARLAR ...................... 201

V- HARCIRAH MEVZUATI İLE İLGİLİ SEÇME KARARLAR ....... 207

VI- VERGİ MEVZUATI İLE İLGİLİ SEÇME KARARLAR

- Gelir Vergisi........................................................................................ 215 - Damga Vergisi .................................................................................... 220 - Katma Değer Vergisi .......................................................................... 223 - Diğer………………………………………………………………………………….. 225

VII- ÇEŞİTLİ KONULARI İLGİLENDİREN SEÇME KARARLAR

- Belediye Bütçesinden Yapılabilecek Giderler ....................................... 229

- Elektrik, Su , Telefon, Akaryakıt v.s. Giderleri ..................................... 232

- Temsil-Ağırlama ................................................................................. 237

- Diğer Ödemeler ................................................................................... 239

1

SAYIŞTAY GENEL KURUL

KARARLARI

(1.1.2008-31.12.2008)

3

I- 832 SAYILI SAYIŞTAY KANUNU İLE İLGİLİ KARARLAR

Genel Kurul Kararları

5

Karar Tarihi: 14.2.2008 Karar No. : 5210/1 KONU

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 44’üncü maddesine istinaden çıkarılan Taşınır Mal Yönetmeliği hükümleri uyarınca düzenlenen taşınır yönetim hesabının Sayıştaya verilme süresinin Genel Kurulca karara bağlanması gerektiği hakkında.

İNCELEME

Konu ile ilgili mevzuat incelenerek gereği görüşüldü:

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Taşınır ve taşınmaz işlemleri” başlıklı 44’ncü maddesinin ilk fıkrasında, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince taşınır ve taşınmaz edinilmesi, yönetilmesi, trampası, elden çıkarılması, ecrimisilin tahsil ve takibinde izlenecek yöntem, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin yönetimi ve korunması, işgalli malların tahliyesi gibi hususların ilgili kanunlarında düzenleneceği; bu malların kaydı ile taşınırların muhafazası, kullanımı, mal yönetim hesabının verilmesi ve mal yönetim sorumlularıyla bunlar adına görev yapacak olanların belirlenmesine ilişkin usûl ve esasların, Maliye Bakanlığınca hazırlanacak ve Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılacak yönetmeliklerle belirleneceği hüküm altına alınmıştır. Anılan bu hükme istinaden hazırlanarak 18.1.2007 tarihli ve 26407 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Taşınır Mal Yönetmeliğinin “Taşınır yönetim hesabı” başlıklı 34’üncü maddesinin 1’inci fıkrasında, harcama yetkilileri tarafından Sayıştaya verilecek taşınır yönetim hesabının, önceki yıldan devreden taşınırlar ile yılı içinde girenleri, yılı içinde çıkışı yapılan taşınırlar ile ertesi yıla devredilenleri ve yıl sonunda yapılan sayım sonucu bulunan fazla ve noksanları göstereceği belirtilmiş ve aynı maddenin 2’nci fıkrasında da, taşınır yönetim hesabının, yıl sonu sayımına ilişkin Sayım Tutanağı, Taşınır Sayım ve Döküm Cetveli, Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetveli; Müze/Kütüphane Yönetim Hesabı Cetveli ile yıl sonu itibarıyla en son düzenlenen Taşınır İşlem Fişinin sıra numarasını gösterir tutanaktan oluşacağı tespit edilmiştir.


6

Aynı Yönetmeliğin anılan 34’ncü maddesinin 3’ncü fıkrasının (ç) bendinde ise, harcama yetkilisinin, muhasebe yetkilisince fıkrada belirtilen usulle onaylanmış cetvellerin bir nüshasını, Sayıştayca belirlenecek sürelerde, yıl sonu sayım tutanağı, sayım ve döküm cetveli ve yıl sonu itibarıyla en son düzenlenen Taşınır İşlem Fişinin sıra numarasını gösterir tutanakla birlikte Sayıştaya, bir nüshasını ise malî yılı takip eden ay sonuna kadar ilgili taşınır konsolide görevlisine göndereceği belirtilerek, cetvellerin birer nüshasının da harcama biriminde muhafaza edileceği ve kamu idarelerinin yurt dışı teşkilatlarının taşınır yönetim hesabının merkez teşkilatları aracılığıyla Sayıştaya gönderilmesi gerektiği kararlaştırılmıştır.

Öte yandan, 832 sayılı Sayıştay Kanununun 39’ncu maddesinin ikinci fıkrasında, mal işlemlerinin hesap devresinin, 5 yıldan fazla olmamak şartıyla, ilgili saymanlık işlemlerinin durumuna göre Sayıştayca tespit olunacağı hükmü yer almaktadır.

Bu hükme istinaden ayniyat saymanlıklarının hesap devreleri ilk defa 11.3.1969 tarihli ve 3357/2 sayılı Genel Kurul Kararı ile tespit edilmiş ve daha sonra yeni kurulan veya birleştirilen ayniyat saymanlıklarının hesap devreleri de yine Genel Kurul Kararları ile belirlenmiştir.

Bu defa, 5018 sayılı Kanuna istinaden çıkarılan ve mülga 1050 sayılı Kanun hükümlerine dayanan Ayniyat Talimatnamesinin yerine geçen Taşınır Mal Yönetmeliğinin sözü edilen 34’ncü maddesi hükümleri uyarınca oluşturulan taşınır yönetim hesabının Sayıştaya verilme süresinin tespit edilmesine ihtiyaç bulunmaktadır.

Taşınır Mal Yönetmeliği hükümleri uyarınca, taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri tarafından, kamu idarelerinin muhasebe kayıtlarında ilgili stok ve maddî duran varlık hesaplarında izlenen taşınırlardan; satın alma suretiyle edinilenlerin giriş işlemleri ile değer artırıcı harcamalar için düzenlenen Taşınır İşlem Fişlerinin bir nüshası ödeme emri belgesi ekinde muhasebe birimine gönderilecektir. Diğer şekillerde edinilen taşınırların girişleri ve maddî duran varlık hesaplarında izlenen taşınırların çıkışları için düzenlenen Taşınır İşlem Fişlerinin birer nüshası, düzenleme tarihini takip eden en geç on gün içinde ve her durumda malî yıl sona ermeden önce muhasebe birimine gönderilmesi zorunludur. Muhasebe kayıtlarında “150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabı”nda izlenen tüketim malzemelerinin çıkışları için düzenlenen Taşınır İşlem Fişleri yerine, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde


7

üç aylık dönemler itibarıyla, diğer idarelerde ise üç ayı geçmemek üzere üst yöneticiler tarafından belirlenen sürede kullanılmış tüketim malzemelerinin taşınır II’nci düzey detay kodu bazında düzenlenen onaylı bir listesi, en geç ilgili dönemin son iş günü mesai bitimine kadar muhasebe birimine gönderilmelidir. Muhasebe yetkilileri ise, taşınır giriş ve çıkış işlemlerine ilişkin olarak kendilerine gönderilen Taşınır İşlem Fişlerinde gösterilen tutarları II’nci düzey detay kodu itibarıyla ilgili hesaplara kaydedeceklerdir.

Görüleceği üzere, taşınırın giriş ve çıkışları esnasında düzenlenen ve taşınır yönetim hesabının kanıtlayıcı belgeleri durumundaki Taşınır İşlem Fişleri, muhasebe yetkililerince tutulan kamu idaresi hesabı içerisinde yer almaktadır. Söz konusu hesaplar ise, Sayıştaya yıllık olarak verilmektedir.

Diğer taraftan, 5018 sayılı Kanunun “Kesin hesap kanunu” başlıklı 42’nci maddesinde, kesin hesap kanun tasarısına mal yönetim hesabı icmal cetvellerinin de ekleneceği hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla söz konusu cetvelin de yıllık olarak hazırlanması icap etmektedir.

Taşınır yönetim hesabının kanıtlayıcı belgeleri durumundaki Taşınır İşlem Fişlerinin, Sayıştaya yıllık olarak verilen kamu idaresi hesabının içinde bulunması ve kesin hesap kanunu tasarısı ekine bağlanacak mal yönetim hesabı icmal cetvellerinin de yıllık olarak düzenlenecek olması göz önünde bulundurulduğunda, Taşınır Mal Yönetmeliğinin 34’üncü maddesinde düzenlenen taşınır yönetim hesabının da Sayıştaya yıllık olarak verilmesi uygun olacaktır.

Bu itibarla, taşınır yönetim hesabının Sayıştaya yıllık olarak verilmesi gerektiğine, oybirliği ile karar verildi.


8


Savunma Sanayi Destekleme Fonunun Sayıştay denetimine tabi olup olmadığı hususundaki tereddüt.

İNCELEME


1) Tereddüt konusunda yazılan müzekkerede belirtilmemesine rağmen, Daire kararında Savunma Sanayi Müsteşarlığının 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun ve Sayıştay denetimine tabi olmadığı hususu irdelendiğinden, öncelikle bunun üzerinde durulmuştur.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 2’nci maddesinde, bu Kanunun, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idarelerden oluşan genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mali yönetim ve kontrolünü kapsadığı belirlenmiştir.

Anılan Kanunun 3’ncü maddesinin (b) fıkrasında da, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri tanımının, bu kanuna ekli (I), (II), ve (III) sayılı cetvellerde yer alan kamu idarelerini ifade ettiği hükmü yer almış ve yine söz konusu 5018 sayılı Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde de Savunma Sanayi Müsteşarlığına yer verilmiştir.

Diğer taraftan, anılan 5018 sayılı Kanunun 81’nci maddesinin (c) bendindeki, bu Kanun kapsamındaki kamu idarelerine ilişkin olarak, diğer kanunlarla 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu, 6245 sayılı Harcırah Kanunu ve 832 sayılı Sayıştay Kanununa tabi olunmadığına dair istisna veya muafiyet getiren hükümlerin yürürlükten kaldırıldığı yönündeki açık hükümle; Savunma Sanayi Müsteşarlığı kurulması hakkındaki 7.11.1985 tarihli ve 3238 sayılı Kanunun 11’nci maddesinde yer alan, bu Kanunla yapılması öngörülen iş ve işlemlerde 1050 sayılı Muhasebei Umumiye Kanunu ile 832 sayılı Sayıştay Kanunu hükümlerinin uygulanmayacağı yönündeki hüküm yürürlükten kaldırılmıştır.


9

Bu itibarla, anılan 5018 sayılı Kanunun 2 ve 3’ncü maddeleriyle 81’inci maddesinin ( c ) bendinde yer alan hükümlerle Savunma Sanayi Müsteşarlığının bu Kanun hükümlerine tabi olduğu ve aynı Kanunun 68’inci maddesi hükmüyle de anılan Müsteşarlığın Sayıştay denetimine tabi olduğu herhangi bir tereddüde yer bırakmayacak şekilde açık olarak düzenlendiğinden, bu hususun ayrıca Genel Kurulca görüşülerek karara bağlanmasına lüzum ve mahal bulunmadığına, çoğunlukla karar verildi.

2) Müzekkerede belirtilen tereddüt konusu, 5018 sayılı Kanun hükümleri muvacehesinde Savunma Sanayi Destekleme Fonunun Sayıştay denetimine tabi olup olmadığıdır.

Anayasanın 160 ve 165’nci maddeleri birlikte irdelendiğinde, Devletin bütün gelir, gider ve mallarının denetimi, Türkiye Büyük Millet Meclisinin kontrolünde Anayasal güvence altına alınmış olmaktadır. Herhangi bir kamu kaynağının bu iki maddede belirtilen denetim dışında kalması düşünülemez. Bu bağlamda, 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 160’ncı maddesinde, Sayıştayın, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idarelerinin bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamakla görevli olduğu açıkça belirtilmiştir.

Merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ise, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamındadır. Zira, anılan Kanunun “Kapsam” başlıklı 2’nci maddesinin birinci fıkrasında, bu Kanunun, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idarelerden oluşan genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mali yönetim ve kontrolünü kapsadığı hükmüne yer verilmiştir. Anılan 2’nci maddenin ikinci fıkrasında da, Avrupa Birliği fonları ile yurt içi ve yurt dışından kamu idarelerine sağlanan kaynakların kullanımı ve kontrolünün de uluslar arası anlaşmaların hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bu Kanun hükümlerine tabi olduğu belirlenmiştir.

Anılan 5018 sayılı Kanunun “Tanımlar” başlıklı 3’ncü maddesinde de, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, bu Kanuna ekli (I), (II) ve (III) sayılı cetvellerde yer alan kamu idarelerini ifade ettiği tespit edilmiş ve Kanuna ekli (II) sayılı cetvelin (B) bölümünün ilk sırasında da, Savunma Sanayi Müsteşarlığı zikredilmiştir.

Öte yandan, belirtilen 3’üncü maddede, kanunlarına dayanılarak toplanan vergi, resim, harç, fon kesintisi, pay ve benzeri gelirler, faiz, zam


10

ve ceza gelirleri, taşınır ve taşınmazlardan elde edilen her türlü gelirler ile hizmet karşılığı elde edilen gelirler, borçlanma araçlarının primli satışı suretiyle elde edilen gelirler, sosyal güvenlik primi kesintileri, alınan bağış ve yardımlar ile diğer gelirler kamu geliri olarak tanımlanmış; kamu gideri olarak da, kanunlarına dayanılarak yaptırılan iş, alınan mal ve hizmet bedelleri, sosyal güvenlik katkı payları, iç ve dış borç faizleri, borçlanma genel giderleri, borçlanma araçlarının iskontolu satışından doğan farklar, ekonomik, mali ve sosyal transferler, verilen bağış ve yardımlar ile diğer giderler sayılmıştır. Görüldüğü üzere, kamu kurumlarının hemen hiçbir geliri ve gideri bu kanun kapsamı dışında bırakılmamıştır.

Diğer taraftan, 832 sayılı Sayıştay Kanununun 28’nci maddesinde, Sayıştayın, kamu idareleri tarafından fon şeklinde kurulan kurum ve teşebbüslerin bütün gelir, gider ve mallarıyla nakit, tahvil, senet gibi kıymetlerinin alınıp verilmesini, saklanma ve kullanılmasını denetleyeceği ve sorumluların hesap ve işlemlerini yargılayarak kesin hükme bağlanacağı hüküm altına alınmıştır.

Tereddüte konu olan Savunma Sanayi Destekleme Fonu ise, Savunma Sananyii Müsteşarlığı kurulmasına ilişkin 7.11.1985 tarihli ve 3238 sayılı Kanunun 12’nci maddesi hükmü uyarınca, bu Kanunun amacının gerçekleştirilebilmesi için anılan Müsteşarlık emrinde kurulmuş ve aynı maddede Fonun kaynakları da belirtilmiştir. Fonun kaynaklarını, çeşitli şekillerde bütçeden ayrılan ödeneklerle Türk Silahlı Kuvvetlerini güçlendirmek amacıyla kurulan vakıflardan ve kanunla kurulan fonlardan Fona yapılacak transferler, çeşitli kanunlarla ayrılan paylar, Fonun malvarlığından elde edilecek gelirler ile bağış ve yardımlar teşkil etmektedir. Dolayısıyla, Müsteşarlık emrinde kurulan Fonun kaynaklarının kamu kaynağı ve 5018 sayılı Kanunun 2’nci maddesinde belirtilen kamu kurumlarına sağlanan yurt içi ve yurt dışı kaynak olduğu açıktır.

Bunun yanı sıra, 3238 sayılı Kanunun “Uygulanmayacak hükümler ve öncelik” başlıklı 11’inci maddesinin birinci fıkrasında, bu Kanunla yapılması öngörülen iş ve işlemlerde 832 sayılı Sayıştay Kanunu hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmişse de, bu ibare, 5018 sayılı Kanunun 81’inci maddesinin ( c ) bendinde yer alan, bu kanun kapsamındaki kamu idarelerine ilişkin olarak 832 sayılı Sayıştay Kanununa tabi olunmadığına dair istisna ve muafiyet getiren hükümlerin yürürlükten kaldırıldığı yönündeki hüküm gereğince yürürlükten kalkmıştır.


11

5018 sayılı Kanunun 81’nci maddesinin ( c ) bendi hükmü uyarınca 3238 sayılı Kanunun 11’nci maddesindeki söz konusu hükmün, Müsteşarlık açısından yürürlükten kalktığını, ancak Savunma Sanayi Destekleme Fonu açısından devam ettiğini söylemek imkansızdır. Zira, anılan 11’inci maddede, “ bu kanunla yapılması öngörülen iş ve işlemlerde” ibaresi mevcuttur. Bilindiği üzere, anılan Fonun kurulması, amacı, kaynakları ve Fonun kaynaklarıyla yapılacak alımlar gibi Savunma Sanayi Destekleme Fonuyla ilgili iş ve işlemler de, 3238 sayılı Kanun hükümleri arasında yer almaktadır.

Ayrıca, 5018 sayılı Kanunun 2’nci maddesinin ikinci fıkrasındaki, yurt içi ve yırt dışından kamu idarelerine sağlanan kaynakların kullanımı ve kontrolünün de bu Kanun hükümlerine tabi olduğu hükmü de göz önünde bulundurulduğunda, Savunma Sanayi Müsteşarlığı emrinde kurulan ve kaynakları kanunla belirlenen Savunma Sanayi Destekleme Fonunun Sayıştay denetimi kapsamında olmadığını iddia etmek mümkün değildir. Nitekim, anılan Fonun Sayıştay denetimine tabi olmadığına ilişkin herhangi bir mevzuat hükmü de bulunmamaktadır.

Buna göre, 5018 sayılı Kanunun 81’nci maddesinin ( c ) bendi hükmüyle, 3238 sayılı Kanunun 11’inci maddesinin birinci fıkrası hükmünün yürürlükten kalkması nedeniyle, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 2, 3 ve 68’nci maddeleri ile 832 sayılı Sayıştay Kanunu hükümleri uyarınca, 3238 sayılı Kanunun 12’nci maddesi hükmüyle kurulan Savunma Sanayi Destekleme Fonunun Sayıştay denetiminde olması hususunda herhangi bir engel kalmamıştır.

Diğer taraftan, 5018 sayılı Kanunun ek 2 ve geçici 11’nci maddelerinde yer alan düzenlemelerin esasen adı geçen Fonun Sayıştayca denetlenmesiyle doğrudan bir ilgisi bulunmamaktadır. Söz konusu düzenlemeler, esas itibarıyla fonların yapılandırılması, bütçesi, gelirleri, harcama ve muhasebe usullerine ilişkindir.

Bu itibarla, anılan 5018 sayılı Kanunun 68’inci maddesindeki, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin dış denetiminin Sayıştay tarafından yapılacağı hükmü 832 sayılı Sayıştay Kanunu hükümleri uyarınca, Milli Savunma Bakanlığına bağlı özel bütçeli bir kurum olan Savunma Sanayi Müsteşarlığı emrinde kurulan Savunma Sanayi Destekleme Fonunun Sayıştay Denetimine tabi olduğuna, çoğunlukla karar verildi.


12

3) Yine müzekkerede belirtilmesine rağmen, Daire kararında Savunma Sanayi Destekleme Fonuyla ilgili olarak mevzuatta yer alan hükümlerle halen devam eden uygulamalar arasındaki belirsizliklerin giderilmesinin temini için konunun Türkiye Büyük Millet Meclisi ile Maliye Bakanlığına yazılması hususu da irdelendiğinden, bu konu üzerinde de durulmuştur.

Esasen, Savunma Sanayii Destekleme Fonunun Sayıştay denetimine tabi olduğuna 2’nci madde görüşmeleri sonucunda karar verilmiş ve dolayısıyla bu konudaki tereddüt giderilmiş bulunmaktadır. Bu aşamadan sonra, anılan Fonla ilgili mevzuat hükümleri ile uygulamadaki belirsizliklerin bildirilmesine de ihtiyaç kalmamıştır.

Bunun ötesinde, belirtilen konuda Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Maliye Bakanlığına yazılmasına ilişkin olarak 832 sayılı Sayıştay kanununda bir hüküm bulunmamaktadır.

Ayrıca, müzekkeredeki tereddüt konusunda karar verilerek belirtilen husustaki tereddütler giderilmiş ve böylelikle yazılacak yazının konusu kalmamıştır.

Bu itibarla, konunun Türkiye Büyük Millet Meclisine ve Maliye Bakanlığına yazılmasına gerek olmadığına, çoğunlukla karar verildi.


13


Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığının harcamalarına ilişkin muhasebe esas ve usullerinin 5018 sayılı Kanun ve buna ilişkin mevzuat hükümlerine göre mi, yoksa anılan Başkanlığın kendi çıkardığı mevzuat hükümlerine göre mi yürütüleceği, adı geçen Başkanlığın denetiminin ne şekilde yapılacağı ve yapılan denetim sonucunda düzenlenecek raporun türü hususlarındaki tereddüt.

İNCELEME


Söz konusu müzekkerede belirtilen tereddüt konuları, 5018 sayılı Kanunun yürürlüğe girmesinden önceki ve sonraki duruma göre iki ayrı başlık altında irdelenmiştir.

I- 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun yürürlüğe girmesinden önce Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığının Sayıştay denetimi karşısındaki durumu:

Brüksel’de 26.2.2002 tarihinde imzalanan ve 20.6.2002 tarihli ve 4763 sayılı Kanunla onaylanması uygun bulunan Türkiye Cumhuriyeti ile Avrupa Topluluğu Arasında Türkiye Cumhuriyetinin Topluluk Programlarına Katılmasının Genel İlkeleri Hakkında Çerçeve Anlaşmasının 1.9.2002 tarihli ve 24863 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandığı, bu anlaşmanın 22.7.2002 tarihli ve 2002/4615 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile de onaylandığı anlaşılmaktadır.

Avrupa Birliği eğitim ve gençlik programlarına Türkiye’nin tam katılımının sağlanması amacıyla Avrupa Komisyonu tarafından 27.12.2002 tarihinde, Türkiye tarafından da 23 Aralık 2002 tarihinde imzalanan “Socrates Hazırlık Önlemleri Anlaşması”, “Türkiye-Socrates Pilot Faaliyetleri Anlaşması”, “Leonardo da Vinci Hazırlık Önlemleri Anlaşması” ve “Gençlik Hazırlık Önlemleri Anlaşması” 24.3.2004 tarihinde Bakanlar Kurulunun 2004/7958 sayılı kararıyla onaylanmış, bunları takiben Avrupa Topluluğu ile 15.4.2004 tarihinde Türkiye’nin Leonardo da Vinci II, Socrates II ve Gençlik Programlarına katılımı


14

hakkında imzalanan Mutabakat Zaptının 28.4.2004 tarih ve 2004/7223 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanmasına karar verilmiştir.

Türkiye’de Avrupa Birliği eğitim ve gençlik programlarını yürütmek üzere önceleri Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığında bir daire başkanlığı teşkil edilmiş, daha sonra 540 sayılı Devlet Planlama Teşkilatı Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnameye, 31.7.2003 tarihli ve 4968 sayılı Kanunla “ek madde 2” ilave edilerek bu maddeyle Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı kurulmuştur.

Anılan ek 2’nci maddede “Avrupa Birliğinin eğitim ve gençlik programlarını Türkiye'de duyurmak; bu programlara katılım çalışmalarını yürütmek, koordine etmek, izlemek ve Avrupa Komisyonuna rapor halinde sunmak; bu programlar hakkında Avrupa Komisyonu ile gerekli görüşmeleri yapmak ve uygulama sözleşmelerini imzalamak amacıyla tüzel kişiliği haiz, idarî ve malî özerkliğe sahip, bu maddede belirtilmeyen durumlarda özel hukuk hükümlerine tâbi, Devlet Planlama Teşkilatı ile ilgili olmak üzere Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı kurulmuştur.

Avrupa Birliği eğitim ve gençlik programlarının uygulanması ile ilgili genel politikaların belirlenmesi, izlenmesi ve değerlendirilmesi amacıyla Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı bünyesinde Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Yönlendirme ve İzleme Komitesi kurulmuştur.

Bu maddede geçen;

a) Avrupa Birliği eğitim ve gençlik programları: Avrupa Komisyonu tarafından yürütülen ve katılımcı ülkeler arasında eğitim ve gençlik alanında işbirliğini geliştirmeyi amaçlayan programları,

b) Komite: Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Yönlendirme ve İzleme Komitesini,

c) Merkez: Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığını,

d) Başkan: Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanını,

e) Genel koordinatör: Avrupa Birliği eğitim ve gençlik programlarının yürütülmesinden ve bu programlara dahil alt


15

programların genel koordinasyonunun sağlanmasından sorumlu Merkez personelini,

f) Program koordinatörü: Genel koordinatörlere bağlı olarak farklı program alanlarındaki faaliyetleri ve projeleri yürütmekten ve koordine etmekten sorumlu Merkez personelini,

g) Destek birimleri koordinatörleri: Merkezin halkla ilişkiler, insan kaynakları, bilişim, finansman ve muhasebe gibi destek hizmetlerinin yürütülmesinden sorumlu personeli,

h) Komisyon: Avrupa Komisyonunu,

ı) Rehber: Merkezce verilen görevleri yapmak üzere geçici olarak görevlendirilen elemanları,

İfade eder.

Merkezin görevleri ve yetkileri; Avrupa Birliğinin eğitim ve gençlik programlarını ülke içinde duyurmak, bu programlara katılım çalışmalarını koordine etmek, yürütmek ve izlemek, Komisyona rapor halinde sunmak, program uygulamaları hakkında Komisyon ile gerekli görüşmeleri yapmak ve uygulama sözleşmelerini imzalamaktır.

Başkanlık; Merkez Başkanı, genel koordinatörler, program koordinatörleri, destek hizmetleri koordinatörleri ile yeterli sayıda uzman, mütercim, rehber, denetçi, danışman ve destek hizmetleri personelinden oluşur. Merkezin sevk ve idaresinden Merkez Başkanı sorumludur. Merkezin ita amiri Başkan olup, ülke içinde programlardan yararlanacak kişiler, kuruluşlar ve Komisyon ile gerekli uygulama sözleşmelerinin yapılması ve programlardan yararlanma hakkını kazananlara ödemede bulunulması yetkisi Merkez Başkanına aittir. Merkez Başkanı, sınırlarını açıkça belirlemek kaydıyla, yetkilerinin bir kısmını veya tamamını yazılı olarak astlarına devredebilir.

Komite; Devlet Planlama Teşkilatı müsteşar yardımcısının başkanlığında, Milli Eğitim Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı ve Avrupa Birliği Genel Sekreterliğinin en az genel müdür seviyesinde görevlendireceği birer üye ile Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığınca genel müdürler arasından görevlendirilecek üç üye, Gençlik ve Spor Genel Müdürü ve Merkez Başkanı olmak üzere on üyeden oluşur. Komitenin sekreterya hizmetleri Devlet Planlama Teşkilatı tarafından yürütülür.


16

Komitenin görevleri; Merkeze verilen görevlerin yerine getirilmesiyle ilgili her türlü çalışmayı izlemek ve değerlendirmek, Merkezin malî ve idarî sorumluluklarını yerine getirebilecek yapıya ve donanıma sahip olmasını sağlamak, Merkezin uygulayacağı genel politikalar ile çalışma esas ve usullerini belirlemek, Avrupa Birliği fonlarının Merkez tarafından etkin ve yerinde kullanılmasını sağlamak için gerekli tedbirleri almak, Merkezin çalışma plânını onaylamak, proje tekliflerinin değerlendirilmesi ve seçilmesi ile ilgili esas ve usulleri tespit etmek, Avrupa Birliği eğitim ve gençlik programlarına katılımı engelleyen yasal ve idarî engelleri tespit ederek ortadan kaldırıcı tedbirleri almak ve Avrupa Birliği eğitim ve gençlik programlarının uyumlu bir şekilde yürümesini sağlamaktır.

Komite, Avrupa Birliği eğitim ve gençlik programlarının idarî ve malî bakımdan etkin bir şekilde yürütülmesinden Hükümet adına yetkili makam olan Devlet Planlama Teşkilatının bağlı olduğu Bakana karşı sorumludur.

Komite en az altı üye ile Komite Başkanının, Başkanın yokluğu halinde de Komite Başkanı tarafından belirlenen Komite Başkan vekilinin başkanlığında toplanır; kararlar toplantıya katılan üyelerin salt çoğunluğuyla alınır. Oylamada eşitlik halinde Komite Başkanının oyunun olduğu taraf çoğunluk sayılır.

Merkezin uygulayacağı alternatif politikaları üretmek ve Türkiye'nin Avrupa Birliği eğitim ve gençlik programlarından azamî istifade etmesini sağlamanın yollarını aramak üzere; ilgili kamu kurum ve kuruluşları, eğitim ve öğretim kurumları, sivil toplum örgütleri ve gönüllü kuruluşlar, gençlik organizasyonları, meslek kuruluşları ve özel sektör temsilcilerinin yer aldığı bir Danışma Kurulu oluşturulur. Danışma Kurulunda hangi kuruluşların temsil olunacağı Komitenin teklifi ve Devlet Planlama Teşkilatının bağlı olduğu Bakanın onayıyla belirlenir. Danışma Kurulu, Merkez Başkanlığının oluşturacağı gündem çerçevesinde yılda bir defa toplanır. Bu Kurulun kararları istişarîdir. Sekreterya hizmetleri Merkez tarafından yürütülür.

Merkezin çalışma esas ve usulleri, Komite ve Danışma Kurulunun toplantıları ve karar süreçlerine ilişkin esaslar ile diğer hususlar Başkanlık tarafından hazırlanan Komitece kabul edilen ve Devlet Planlama Teşkilatının bağlı olduğu Bakanın onayıyla yürürlüğe giren yönetmelikle düzenlenir.


17

Merkezde hizmetler, sözleşmeli personel eliyle yürütülür. Merkezde bu Kanun Hükmünde Kararnamenin 34 ve 35’nci maddelerinde belirtilen usul ve esaslara göre kamu kurum ve kuruluşları ile Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığının diğer birimlerinden sözleşmeli personel istihdam edilebilir. Hâkim ve savcıların Merkezde görevlendirilmesi durumunda kendilerinin muvafakatları alınır. Yabancı

uzmanlar da sözleşmeli olarak istihdam edilebilir. Ayrıca, Merkez, Avrupa Birliği eğitim ve gençlik programlarının tanıtımı amacıyla toplam yetmiş kişiyi geçmemek üzere geçici süre ile rehberler görevlendirebilir. Rehberler hariç olmak üzere Merkezde her ne şekilde olursa olsun istihdam edilecek personel sayısı yüz kişiden fazla olamaz. Merkezde, istihdam edilecek personelin 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinin (A) bendinin (1), (4), (5), (6) ve (7) numaralı alt bentlerinde belirtilen genel şartlara ek olarak, en az dört yıllık yüksek öğretim kurumlarından veya bunlara denkliği Yükseköğretim Kurulu tarafından kabul edilen yurt dışındaki yüksek öğretim kurumlarından mezun olmuş ve istihdam edileceği alanla ilgili en az üç yıllık iş tecrübesine sahip olmaları şarttır. Sekreterler ve unvansız görevliler için yüksek öğretim görmüş olma şartı aranmaz. Başkanlık, genel koordinatörlük, program koordinatörlüğü, destek hizmetleri koordinatörlüğü, uzmanlık, denetçilik, danışmanlık ile mütercimlik pozisyonlarında istihdam edileceklerin İngilizce veya Fransızca dillerinde yapılan Kamu Personeli Yabancı Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavında (KPDS) asgarî (B) düzeyinde puan almış olmaları veya İngilizce veya Fransızca dil yeterliliği bakımından buna denkliği, Komitece kabul edilenbaşka bir belgeye sahip olmaları zorunludur. Merkez Başkanı, Devlet Planlama Teşkilatının bağlı olduğu Bakan tarafından atanır. Merkez personeli ise, Merkez Başkanının teklifi ve Devlet Planlama Teşkilatının bağlı olduğu Bakanın onayıyla istihdam edilirler.

Sözleşmeli personel hakkında 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümleri ile ek ve değişiklikleri uygulanır. Hizmet sürelerinin değerlendirilmesi genel hükümlere göre yapılır. Emeklilik işlemlerinde, Merkez Başkanına genel idare hizmetleri sınıfında görev yapan genel müdürler için, genel koordinatörlere ise daire başkanı için öngörülmüş bulunan temsil, makam, görev ve benzeri tazminatlar ile diğer malî ve sosyal haklar aynen uygulanır. Diğer görevlilere 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre girebilecekleri sınıflardaki benzer görevlerin aynı kadro, unvan ve derecesi için belirlenmiş ek gösterge rakamları, temsil, makam, görev ve benzeri tazminatlar ile diğer malî ve sosyal haklar aynen uygulanır. Kamu kurum ve kuruluşlarından


18

yukarıda sayılan pozisyonlarda istihdam edilen kamu görevlileri, görevleri sona erdiğinde kurumlarında mükteseplerine uygun bir göreve atanırlar. Sözleşmeli personele verilecek her türlü ödemeler dahil net ücretler; Merkez Başkanına Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığında görev yapan genel müdürler için, genel koordinatörlere Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığında görev yapan daire başkanları için, program ve destek birimleri koordinatörleri ile uzmanlara planlama uzmanları için ve diğer görevlilere ise Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığındaki benzer görevler için öngörülmüş bulunan ücretleri aşmamak kaydıyla, Devlet Planlama Teşkilatının bağlı olduğu Bakan tarafından belirlenir. Geçici süreyle görevlendirilecek rehberlere verilecek yevmiye, Türkiye ve Avrupa Birliğindeki kıstaslar çerçevesinde, Komitenin kararı ve Devlet Planlama Teşkilatının bağlı olduğu Bakanın onayıyla belirlenir. Herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna tâbi olmayan rehberler sosyal güvenlik yönünden 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu hükümlerine tâbidir. Merkezde çalışan personel ile bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin sağlık giderleri, kamu görevlilerine uygulanan genel hükümler çerçevesinde karşılanır. Sözleşmeli personelin bu maddede belirlenenler dışında kalan nitelik, görev ve yetkileri, hizmete alınma, görevlendirme, görevde yükselme ve görevden alınma şekilleri ile sözleşme esasları, unvan ve sayıları Bakanlar Kurulu kararı ile çıkarılacak yönetmelikle belirlenir. Sözleşmeli personele 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun disiplin hükümleri uygulanır.

Merkezin gelirleri her yıl Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı bütçesine konulacak programlara katkı payı, Avrupa Komisyonunun tahsis edeceği malî yardımlar ile faiz, bağış gibi diğer gelirlerden oluşur. Katkı payı ve Komisyonun tahsis edeceği malî yardım, Merkez adına açılacak banka hesaplarında tutulur. Maliye Bakanlığı katkı payını her yıl Ocak ve Temmuz aylarında iki eşit taksit halinde bu hesaplara aktarır. Komisyon tarafından bu hesaplara aktarılan malî yardımın kullanılamayan kısmı, Komisyona iade edilir. Bu kaynağın nemalandırılması halinde, nemanın Komisyonun tahsis ettiği malî yardıma tekabül eden miktarı, Komisyon adına Merkez tarafından muhafaza edilir ve talep edildiği takdirde Komisyona iade edilir. Komisyonun tahsis ettiği malî yardım dışında kalan gelir-gider fazlası ise, bir sonraki yıl kullanılmak üzere Merkez adına açılan hesaplarda tutulur. Merkezin bütçesi ve harcama usulleri genel ve katma bütçeli kurum ve kuruluşların tâbi olduğu hükümlere tâbi değildir. Bütçe malî yıl itibarıyla Başkanlıkça hazırlanır, Komitenin kararı ve Devlet Planlama Teşkilatının bağlı olduğu Bakanın onayıyla yürürlüğe girer. Merkezin gelir ve giderleri Sayıştay denetimine tâbidir. Merkezin gelir, gider ve muhasebe usulleri ile


19

diğer malî konulara ilişkin esas ve usuller, Avrupa Birliği eğitim ve gençlik programlarının gereklerine uygun olarak, Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine, Başkanlık tarafından hazırlanan, Komitece kabul edilen ve Devlet Planlama Teşkilatının bağlı olduğu Bakanın onayıyla yürürlüğe giren yönetmelikle düzenlenir.” denilerek, bu Merkezin bütçesinin mali yıl itibarıyla hazırlanacağı, anılan Merkezin bütçesi ile harcama usullerinin genel ve katma bütçeli kurum ve kuruluşların tâbi olduğu hükümlere tâbi olmadığı, ancak gelir ve giderlerinin Sayıştay denetimine tâbi olacağı hüküm altına alınmıştır.

Anılan ek 2’nci maddenin son fıkrasında belirtilen ve bu Başkanlığın gelir, gider, bütçe ve muhasebe işlemlerinin yürütülmesine esas olan Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı Bütçe ve Muhasebe Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 30.4.2004 tarihinde yayımlanmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu, 24.12.2003 tarihli ve 25326 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandığında, özel bütçeli idarelerin düzenlendiği II sayılı cetvelin 14’üncü sırasında Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı yer almıştır. Bu düzenleme gereği anılan Başkanlığın 5018 sayılı Kanun hükümlerine tabi olacağı anlaşılmaktadır. Ancak 5277 sayılı 2005 Mali Yılı Bütçe Kanununun 37’nci maddesinin (j) fıkrasının 1 numaralı bendi uyarınca 5018 sayılı Kanunun tüm hükümleriyle yürürlüğe girdiği 1.1.2006 tarihine kadar Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı, bütçe ve muhasebe işlemlerini Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı Bütçe ve Muhasebe Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre yürütecektir.

Öte yandan, Anayasanın 160’ıncı maddesindeki “Sayıştay, merkezî yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir” hükmü ve 832 sayılı Sayıştay Kanununun 28’inci maddesinin I’inci fıkrasının (c) bendindeki “Kanunla Sayıştay denetimine tabi tutulan diğer kurumların bütün gelir, gider ve mallarını … denetler” hükmü ile 540 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 2’nci maddesindeki “Merkezin gelir ve giderleri Sayıştay denetimine tabidir” hükmü gereğince adı geçen Başkanlığın Sayıştay denetimine tabi olduğu açık bir şekilde düzenlenmiş bulunmaktadır.


20

Sayıştay tarafından yapılan inceleme ve denetimler sonucu düzenlenecek raporlar ise, 832 sayılı Sayıştay Kanunu ile bu Kanuna göre çıkarılmış bulunan yönetmeliklerde düzenlenmiştir. Adı geçen kurumun incelenmesi ve denetlenmesi sonucunda da, anılan mevzuat hükümleri uyarınca hazırlanması gereken raporların düzenlenmesi tabii bulunmaktadır.

Bu itibarla,

A- 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun yürürlüğe girmesinden önce kendi mevzuatı çerçevesinde iş ve işlemlerini yürüten Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığının Sayıştay denetimine tabi olduğuna, çoğunlukla,

B- Anılan Başkanlığın denetimi neticesinde, varılan denetim sonuçlarına göre Sayıştay mevzuatı uyarınca yazılması gereken raporların düzenlenmesine, çoğunlukla,

II- 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun yürürlüğe girmesinden sonra Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığının Sayıştay denetimi karşısındaki durumu:

Anılan 5018 sayılı Kanunun 3’üncü maddesinin (a) bendinde, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, uluslararası sınıflandırmalara göre belirlenmiş olan, merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idareler olduğu; (b) bendinde ise, merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin bu kanuna ekli (I), (II), (III) sayılı cetvellerde yer alan kamu idareleri olduğu

düzenlemesi yapılmıştır. Anılan Kanuna ekli Özel Bütçe Kapsamındaki İdareler başlıklı (II) sayılı cetvelin 14’üncü sırasında, Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı yer almıştır. Ancak, 22.12.2005 tarihli ve 5436 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunun 12’nci maddesiyle 5018 sayılı Kanuna ekli (I), (II) ve (III) sayılı cetveller yeniden düzenlenmiş ve Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı (II) sayılı cetvelden çıkarılmıştır.

Buna karşın, 5018 sayılı Kanunun “kapsam” başlıklı 2’nci maddesinin ikinci fıkrasındaki “Avrupa Birliği fonları ile yurt içi ve yurt dışından kamu idarelerine sağlanan kaynakların kullanım ve kontrolü de


21

uluslararası anlaşmaların hükümleri saklı kalmak kaydıyla, bu kanun hükümlerine tabidir.” düzenlemesi yürürlükte bulunmaktadır.

832 sayılı Sayıştay Kanununun 28’inci maddesinin I’inci fıkrasının (c) bendindeki “Kanunla Sayıştay denetimine tabi tutulan diğer kurumların bütün gelir, gider ve mallarını … denetler” hükmü ile 540 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 2’nci maddesindeki, Merkezin gelir, gider ve muhasebe usulleri ile diğer mali konulara ilişkin esas ve usullerin, Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları gereklerine uygun olarak Maliye Bakanlığının uygun görüşü üzerine çıkarılacak yönetmelikle düzenlenmesi ve merkezin gelir ve giderlerinin Sayıştay denetimine tabi olduğu hükümlerinin yürürlükleri de devam etmektedir.

Bu hükümler birlikte değerlendirildiğinde, 5018 sayılı Kanunun (II) sayılı cetvelinden çıkarılan Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı bütçe ve muhasebe işlemlerinin, Avrupa Birliği Komisyonuyla imzalanan anlaşmalar ile Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığı Bütçe ve Muhasebe Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre yürütülmesi ve merkezin Sayıştay denetimine tabi olması gerekmektedir.

Bu itibarla, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten sonraki dönemde, Avrupa Birliği Eğitim ve Gençlik Programları Merkezi Başkanlığının giderlerinin yapılmasında, Avrupa Birliği Komisyonuyla imzalanan anlaşmalardan kaynaklanan akdi yükümlülükler ve faaliyetlerle ilgili uygulama el kitaplarına ve Merkez Başkanlığı Bütçe ve Muhasebe Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerine uyulmasına; bütçe ve kesin hesabının takvim yılı esasıyla tutulması gerektiğine; Merkez Başkanlığının bütçe ve kesin hesabının Sayıştay denetimine tabi olduğuna; anılan Başkanlığın denetimi neticesinde varılan denetim sonuçlarına göre Sayıştay mevzuatı uyarınca yazılması gereken raporların düzenlenmesi gerektiğine çoğunlukla, Karar verildi.


22


Sultanbeyli Belediyesi 2004 yılı hesabının yargılanması sonucunda, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak çalışan memurlara sendikayla yapılan toplu sözleşmeye dayanılarak ödenen sendika ücretinin tazmini hakkındaki 1. Daire ilamı hükmünün Temyiz Kurulunca tasdikinden sonra kesinleşmesi ve söz konusu hükmün anılan Belediye Başkanlığınca kişi borçları hesabına alınarak tahsili için gerekli girişimlerin yapılmasından sonra, adı geçen Belediye Meclisinin 8.2.2008 tarihli toplantısında, fazla ödemenin tahsiline ilişkin Başkanlık olurunun iptal edilerek Belediye alacak kayıtlarından düşülmesine karar verilmesi ve bunun sonrasında alınan, Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 21’inci maddesinin (1) ve (2)’nci fıkraları uyarınca takipten vazgeçilmesi hakkındaki Belediye Başkanlığı oluru üzerine, anılan Belediye Başkanlığınca Sayıştay Başkanlığına yazılan ve olurda belirtilen gerekçelerle anılan 1. Daire ilamında hükmedilen toplam 471.532,70 YTL ile % 10 gecikme faizinin tahsil imkânsızlığı nedeniyle kaldırıldığını belirten yazı hakkında.

İNCELEME


İstanbul-Sultanbeyli Belediyesi 2004 yılı hesabının 1. Dairede yargılanması sonucu düzenlenen 14.4.2006 tarihli ve 89 sayılı ilamın 1’nci maddesinde, Sultanbeyli Belediyesinde memur olarak çalışan personele 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 146’ncı maddesine aykırı olarak sendika ücreti adı altında ek ödeme yapılması nedeniyle 471.532,50 YTL için tazmin hükmü verilmiştir.

Bu tazmin hükmü sorumlularca temyiz edilmiş ve Temyiz Kurulunun 1.5.2007 tarihli ve 29377 sayılı ilamı ile anılan tazmin hükmünün tasdikine karar verilmiştir.

Sayıştay ilamı üzerine, Sultanbeyli Belediyesi Mali Hizmetler Müdürü tarafından, yapılan fazla ödemenin tahsili için Belediye Başkanından 11.12.2007 tarihinde olur alınmış ve 26.12.2007 tarihi itibarıyla da ahizlere tebligatta bulunulmuştur.


23

Sultanbeyli Belediye Başkanlığınca, Sayıştay Başkanlığına gönderilen 9.1.2008 tarihli ve 58 sayılı yazıda, Sayıştay ilamı üzerine, yapılan fazla ödemenin Belediye Başkanının oluru ile kişi borcuna alındığı bildirilmiştir.

Fazla ödemenin tahsili için takibat başlatılması üzerine, sorumlular tarafından 10.1.2008 tarihli dilekçe ile İstanbul Nöbetçi İdare Mahkemesine dava açılarak, belirtilen Belediye Başkanlığı olurunun yürütülmesinin durdurulması ve iptali istenmiştir.

Bundan sonra, Sultanbeyli Belediye Meclisi 8.2.2008 tarihli toplantısında, idare mahkemesinde açılmış bulunan davadan sorumluların feragati şartıyla, kamu alacağı haline getirilen 471.532,50 YTL tutarındaki fazla ödemenin tahsiline ilişkin Sultanbeyli Belediye Başkanlığının 11.12.2007 tarihli olurunun iptal edilerek söz konusu tutarın Belediye alacak kayıtlarından düşülmesine karar verilmiştir.

Belediye Meclisinin bu kararı üzerine davacılar, davalarından feragat ettiklerini bildirir bir dilekçeyi ilgili idare mahkemesine vermişlerdir.

Davacıların feragati nedeniyle dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına İstanbul 7. İdare Mahkemesince karar verilmesinden sonra, 27.6.2008 tarihinde, anılan Belediye Meclis kararı ve Mahkeme kararının gereğinin yapılmak üzere, Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 21’inci maddesinin (1) ve (2)’nci fıkraları gereğince alacağın takibinden vazgeçilmesi için Belediye Başkanından olur alınmıştır.

Sultanbeyli Belediye Başkanlığınca Sayıştay Başkanlığına gönderilen 9.7.2008 tarihli yazıda, yukarıda belirtilen Belediye Başkanlığı oluruyla, Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 21’nci maddesinin (1) ve (2)’nci fıkraları gereğince alacağın takibinden vazgeçildiği ve bu sebeple 2004/89-1 sayılı Sayıştay ilamında sorumlu tutulan toplam 34 tahakkuk memuru ve sayman adına tahakkuk ettirilen 471.532,50 YTL ile % 10 gecikme faizinin tahsil imkânsızlığı nedeniyle kaldırıldığının belirtildiği görülmüştür.

Söz konusu işlemlerin mevzuat karşısındaki durumunu irdelemek gerekir.


24

Bu bağlamda, 18.10.1982 tarihli ve 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 160’ncı maddesinde, “Sayıştay, merkezî yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir. Sayıştayın kesin hükümleri hakkında ilgililer yazılı bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içinde bir kereye mahsus olmak üzere karar düzeltilmesi isteminde bulunabilirler. Bu kararlar dolayısıyla idari yargı yoluna başvurulamaz.

Vergi, benzeri mali yükümlülükler ve ödevler hakkında Danıştay ile Sayıştay kararları arasındaki uyuşmazlıklarda Danıştay kararları esas alınır.

(Ek üçüncü fıkra: 29/10/2005-5428/2 md.) Mahallî idarelerin hesap ve işlemlerinin denetimi ve kesin hükme bağlanması Sayıştay tarafından yapılır.

Sayıştayın kuruluşu, işleyişi, denetim usulleri, mensuplarının nitelikleri, atanmaları, ödev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri ve diğer özlük işleri, Başkan ve üyelerinin teminatı kanunla düzenlenir.” denilmektedir.

Anayasanın 160’ncı maddesinin son fıkrasında yer alan hususları düzenleyen 832 sayılı Sayıştay Kanununun 1’nci maddesinde, Sayıştayın, genel ve katma bütçeli dairelerin gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini yargı yolu ile kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevli olduğu, 14’üncü maddesinde, dairelerin, sorumluların hesap ve işlemlerini yargılayarak hükme bağlayacağı, 16’ncı maddesinin son fıkrasında, Temyiz Kurulunun Sayıştay dairelerince verilen ilamların son hüküm mercii olduğu, 45’nci maddesinde, sorumlularca gelir, gider, mal ve kıymetlerden mevzuata uygun olarak tahakkuk ettirilmediği, alınmadığı, harcanmadığı, verilmediği, saklanmadığı veya idare edilmediği Sayıştayca kesin hükme bağlananları, sorumluların keyfiyetin idarece kendilerine bildirilmesinden başlayarak üç ay içinde Hazineye ödemekle zorunlu bulundukları, 64’üncü maddesinde, Sayıştay ilamlarının kesinleştikten sonra 45’inci madde gereğince yerine getirileceği, ilamların yerine getirilmesini izlemekten, ilamların gönderildiği dairelerin en büyük amirinin sorumlu olduğu hüküm altına alınmıştır.


25

Sultanbeyli Belediyesi 2004 yılı hesabının da, yukarıda yer verilen prosedür çerçevesinde, Sayıştay 1. Dairesinde yargılanarak hükme bağlandığı, anılan Daire ilamına karşı son hüküm mercii olan TemyizKuruluna başvurulduğu, Temyiz Kurulu tarafından, belirtilen Daire ilamı hükmünün tasdik edildiği anlaşılmaktadır.

Bu aşamadan sonra yapılması gereken, 832 sayılı Kanunun 64’üncü maddesinde de açıkça belirtildiği üzere, söz konusu ilam hükmünün yerine getirilmesidir. Bu maddeye göre, ilamların yerine getirilmesini izlemekten, ilamların gönderildiği dairelerin en büyük amiri sorumludur. Bahsedilen hususta, Sultanbeyli Belediye Başkanı Sayıştay 1. Dairesince verilen ve Temyiz Kurulunda tasdik olmak suretiyle kesinleşen ilam hükmünün infazını izlemekten sorumludur. Buna karşın, anılan Belediye Başkanı belirtilen ilam hükmünün kaldırıldığını beyan eden bir yazıyı Sayıştay Başkanlığına göndermiştir.

Bu yazıyı ve buna dayanak oluşturan oluru ise, Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 21’inci maddesinin (1) ve (2)’nci fıkraları hükmüne istinat ettirmiştir.

Oysa, adı geçen Yönetmeliğin 21’inci maddesinin (1) ve (2)’nci fıkralarında, “Zorunlu veya mücbir sebeplerle takip ve tahsil imkânı kalmayan kamu zararından doğan alacaklardan merkezî yönetim bütçe kanununda gösterilen tutara kadar olanların kayıtlardan çıkarılmasına, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Maliye Bakanı, diğer kamu idarelerinde özel kanunlarındaki hükümler saklı kalmak kaydıyla üst yöneticiler yetkilidir.

Birinci fıkrada belirtilen alacaklar; genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde, davaya veya icraya intikal etmiş olanlar için 8.1.1943 tarihli ve 4353 sayılı Kanun hükümlerine göre, kapsamdaki diğer kamu idarelerinde ise özel mevzuatlarındaki hükümlere göre yetkili mercilerden alınan takipten vazgeçme onayı ile silinerek kayıtlardan çıkarılır.” denilmesine ve 5724 sayılı 2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa bağlı (İ) Cetvelinin (h) sırasında, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 79’uncu maddesi kapsamında olan kamu alacaklarından, kayıtlardan çıkarılmasına yetki verilen miktar 15.000 YTL olarak belirlenmesine rağmen, Sultanbeyli Belediye Başkanı tarafından, Sayıştay ilamıyla tazminine hükmedilerek kesinleşen 471.532,50 YTL’nin alacaklardan silinmesine karar verilmiştir.


26

Üstelik, adına tazmin hükmü verilenlerin adı geçen Belediyede çalıştıkları, bu nedenle de belirtilen tutarın tahsilinde herhangi bir zorluk bulunmadığı da göz önünde bulundurulduğunda, Yönetmeliğin anılan 21’inci maddesinde belirtilen, zorunlu ve mücbir sebeplerle takip ve tahsil imkânı kalmayan kamu zararından doğan bir alacak da söz konusu değildir. Diğer bir deyişle, tazmin hükmü verilen miktarın takip ve tahsilini imkânsız hale getirecek herhangi bir zorunlu ve mücbir sebep bulunmamaktadır.

Bu nedenlerle, tazmin hükmü verilen 471.532,50 YTL’nin takibinden vazgeçilmesine karar verilen olurun zaten hukuki bir geçerliliği bulunmamaktadır. Zira hem 2008 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanununda belirtilen tutarın üzerindeki bir kamu alacağı silinmek istenilmiştir, hem de alacak kayıtlarına alınan söz konusu tutarın takip ve tahsilinde imkânsızlığa neden olacak bir durum mevcut değildir.

Diğer taraftan, tazmin hükmü verilen 471.532,50 YTL’nin takip ve tahsil edilebilmesi için, Sayıştay ilamında tazmin hükmü verilen tutarın sorumluları adına alacak kayıtlarına alınmasına karar verilen ve idare mahkemesinde dava açılmasına neden olan Belediye Başkanlığı oluruna da lüzum bulunmamaktadır.

Bütün bunlardan, Sayıştay 1. Dairesince verilen ve Temyiz Kurulunca tasdik edilmek suretiyle kesinleşmiş olan bir ilam hükmünün yerine getirilmesini engellemek veya onu uygulanamaz hale getirmek için girişilen bir takım çabaların varlığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda, Sayıştay ilamının yerine getirilmesini engelleyen veya onun uygulanamaz hale getirilmesi için çaba sarf edenler hakkında 832 sayılı Kanunda yer verilen kovuşturma ve suç duyurusuna ilişkin hükümlerin uygulanması gerekmektedir.

Bu itibarla, Sultanbeyli Belediyesi 2004 yılı hesabına ilişkin olarak 1. Dairece verilen ve Temyiz Kurulu kararıyla da kesinleşen 14.4.2006 tarihli ve 89 sayılı ilam hükümlerinin yerine getirilmesinin engellenmesi veya uygulanamaz hale getirilmesi muvacehesinde anılan Belediyece gerçekleştirilen faaliyetlerin, 832 sayılı Kanun ve buna dayanılarak çıkarılan mevzuat hükümleri uyarınca denetlenmesi ve bu denetim sonucunda düzenlenecek müzekkere ve/veya rapor üzerine gereğinin yapılmasının uygun olacağına çoğunlukla karar verildi.


27

II- İHALE MEVZUATI İLE İLGİLİ KARARLAR


28


29


Yapım işlerinde sözleşme yılından sonra birim fiyatın değişmesi nedeniyle meydana gelen imalat artış ve azalışlarında imalatın yapıldığı yıl fiyatlarının mı, tespit yılı fiyatlarının mı uygulanacağı konusunda Temyiz Kurulunun 5.6.2003 tarihli ve 10191 sayılı ilamı ile 14.3.2005 tarihli ve 11590 sayılı ilamı arasında aykırılık bulunduğundan bahisle içtihadın birleştirilmesi istemi.

USUL YÖNÜNDEN İNCELEME

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Merkez Saymanlığı 1999 yılı idare hesabının 4. Dairede yargılanması sonucunda çıkarılan 774 sayılı ilamın 21’inci maddesi hükmüne karşı sorumlular tarafından yapılan itiraz üzerine düzenlenen 5.6.2003 tarihli ve 10191 sayılı Temyiz Kurulu ilamına esas 24.3.2003 tarihli ve 26206 sayılı tutanakta:

“Aynı ilamın 21’nci maddesiyle, ……………….. yüklenimindeki ‘Diyarbakır İçmesuyu, Arıtma Tesisi, Ekipman Tesisi ve Montajı’ işine ait hakediş bedellerinin ödenmesinde;

A- Su tutucu yapılarda kalıp imalat bedelinin 21.015 poz nolu “Rendeli kereste ile yapılan lamba zıvanalı düz yüzeyli çıplak beton ve betonarme kalıbı” birim fiyatı ile değil YF 13 poz nolu “Su tutucu yapılarda rendeli kereste ile lamba zıvanalı düz yüzeyli çıplak beton ve betonarme kalıbı” özel birim fiyat üzerinden ödenmesi gerektiğine ilişkin yüklenicinin 11.11.1998 tarihinde idareye yapmış olduğu itirazının yerinde görülerek, söz konusu imalat bedelinin YF 13 poz nolu özel birim fiyat üzerinden ödenmesine 26.4.1999 tarihinde onay verilmesi üzerine, hakediş raporlarına ekli fiyat farkı tespit tutanaklarında, 1998 yılında su tutucu yapılarda kullanılan ve bedeli 1998 yılının son hakedişi olan 3 nolu hakedişte 21.015 pozundan ödenmiş olan YF 13 pozundan 20940 m² imalat bulunduğu açıkça görüldüğü halde, 20940 m² imalat için 1998 yılı YF 13 birim fiyatı üzerinden ödemede bulunulup ayrıca bu miktar için 21.015 1998 yılı fiyatı ile kesinti yapılması gerekirken, 6 nolu hakediş raporunda, 1998 yılında imalata giren söz konusu imalata ait 20940 m2’lik imalat miktarları için 1999 yılı fiyatlarıyla YF 13 birim fiyatı ile ödeme yapılıp, 1999 yılı 21.015 birim fiyatı ile kesinti yapılmış iken, 8


30

nolu hakediş raporunda 20940 m²’lik miktarın YF 13 poz nolu imalat miktarına ilave edilip, tamamı YF 13 1999 birim fiyatı ile ödenmesi ve ayrıca aynı miktarın 21.015 poz nolu imalat miktarına ilave edilerek mükerrer olarak bu birim fiyat ile de değerlendirilmesi nedeniyle fazla ödenen 141.385.968.000.- liraya;

B- YF 13 pozuna ait 20940 m² imalat için imalatın yapıldığı 1998 yılı fiyatlarıyla kereste fiyat farkı ödenmesi gerekirken, 20940 m² imalat için hem 21.015 pozundan 1999 fiyatlarına göre hem de YF 13 pozundan 1998 yılı fiyatlarıyla malzeme fiyat farkı ödenmesi nedeniyle fazla ödenen 14.744.796.000.- liraya;

Olmak üzere toplam (A+B) 156.130.764.000.- liraya tazmin hükmü verilmiştir.

Bu hükme karşılık dilekçi temyiz dilekçesinde, müteahhidin 11.11.1998 tarihinde, 3 nolu hakedişin yapılması için İdareye dilekçe verdiği, su tutucu beton kalıplarının ödemesinin 21.015 nolu poz ile yapılacağının anlaşılması üzerine, müteahhidin 16.11.1998 tarihinde belirtilen poz ile ödeme hususuna itiraz ettiği, YF 13 poz nolu yeni fiyatın 20.04.1999 tarihinde onaylandığı; yeni fiyatın tasdik keyfiyetinden sonra muteber olması bu fiyatın, tasdik tarihinden önce herhangi bir şekilde ödeme evrakına yansıtılamayacağı anlamına gelmediği, Sayıştay ve Yargıtay kararlarının bu yönde olduğu ve İdarenin uygulamalarının da bu içtihatlar doğrultusunda şekillendiği; Sözleşme eki DSİ Umumi Şartnamesinin "Yapılan işlerde bedeli ve fiyatı belli olmayanlar için yeni fiyat yapılması" başlıklı 29.’uncu maddesinin V. fıkrasındaki "Her bir yeni fiyat hususunda müteahhitle DSİ arasında anlaşmazlık olduğu takdirde müteahhit bu anlaşmazlığın hallini beklemeden, DSİ tarafından tespit edilen fiyat tatbik edilmek şartıyla işe devam etmeye mecburdur, ihtilaflı olan bu fiyat Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Yüksek Fen Kurulu tarafından tayin olunur ve iki tarafça kabulü mecburi olur." hükmü ile işlerin durması ve dolayısıyla kamu zararına engel olabilmek için yeni fiyat uyuşmazlığı durumlarında müteahhidin, idare tarafından tayin edilen fiyat doğrultusunda işe devamını öngördüğü; 88/13181 sayılı Fiyat Farkı Kararnamesinin 8’ inci maddesindeki "...Ödenek dilimleri ile ilgili olarak 6 ncı maddede yer alan hükümler dikkate alınmak şartı ile, kesin hesapta veya işin devamı sırasında herhangi bir imalat için yapılan kesin veya arametraj sonucu bir imalatın miktarında artma veya eksilme tespit edildiği takdirde, artan veya eksilen miktar (imalat hangi yılda yapılmış olursa olsun), geçici kabul itibar tarihini geçmemek üzere, artış veya eksilişin kesinleştiği yılın fiyatları ile değerlendirilir.” hükmü gereği


31

geçmiş yıllarda yapıldığı halde, ileriki yıllarda farkına varılan imalatın bedelinin, imalatın fiilen yapıldığı yılın fiyatlarıyla değil, farkına varıldığı yılın fiyatlarıyla ödenmesi gerektiği, yeni fiyatın tasdiki ile tasdik tarihinde keşfedilen bir imalatın varlığının teyit edildiği; Yargıtay kararlarında da belirtildiği üzere yapılan fiili imalattaki farklı analiz değerlerine dayalı yeni fiyatların geçmiş tarihli imalata ödenmesi aşamasında, bu yeni fiyatların ortaya çıktığı veya yeni imalat olarak fark edildiği yılın fiyatlarının, bu yıl da geçirilmiş ise gerçek ödeme yılı fiyatlarının esas alınması gerektiği; mevzuat ve hakkaniyet gereği geçmiş yıllarda yapılan imalatlara, YF 13 fiyatı uygulanırken, uygulama yılı fiyatlarının değil ödemenin yapıldığı yılın fiyatlarının esas alınması gerektiğini belirterek tazmin hükmünün bozulmasını talep etmektedir.

Dosyasında ve rapor dosyasında mevcut belgeler ile söz konusu işe ait hakediş belgelerinin birlikte incelenmesinde; su tutucu yapılarda kalıp imalat bedelinin 21.015 poz nolu “rendeli kereste ile yapılan lamba zıvanalı düz yüzeyli çıplak beton ve betonarme kalıbı” birim fiyatı ile ödeneceğinin anlaşılması üzerine, yüklenici tarafından 11.11.1998 tarihinde idareye itiraz edildiği, YF 13 poz nolu “su tutucu yapılarda rendeli kereste ile lamba zıvanalı düz yüzeyli çıplak beton ve betonarme kalıbı” özel birim fiyatının 26.4.1999 tarihinde onaylandığı, 3.12.1998 tarihli 1998 yılı son hakedişi olan 3 nolu hakedişte, 21.015 poz nolu imalat miktarının 20940 m² olduğu ve 20940 m² kalıp için 3/A nolu hakedişte kereste fiyat farkı ödenmediği; 6 nolu hakedişte “Tutanak”ta da belirtildiği gibi 88/13181 sayılı Kararnamenin 8’inci madesi ile aynı hükümleri içeren Sözleşmenin 10.7’nci maddesine göre, 21.015 poz nolu toplam imalat miktarı “0”, bir önceki yıl olan 1998 yılı imalat miktarı “20940” m² uygulama yılı fiyat farkına esas miktar “(-)20940” m² olarak gösterilerek 20940 m² 21.015 pozunda 1999 fiyatları ile kesinti yapıldığı, YF 13 poz nolu toplam imalat miktarı 75841, bir önceki yıl olan 1998 yılı imalat miktarı 0 m² olarak gösterilerek 1998 yılı imalatı 20940 m² YF 13 pozuna 1999 fiyatları uygulandığı; 6/A nolu hakedişte YF 13 pozundaki 75841 m² kalıp imalatı için kereste fiyat farkı ödenmediği; 8 nolu hakedişte, 21.015 poz nolu toplam imalat miktarı 5002, bir önceki yıl olan 1998 yılı imalat miktarı 20940, uygulama yılı fiyat farkına esas miktar (5002-20940=) (-)15938 m² olarak gösterilerek 6 nolu hakedişte 20940 m2 21.015 pozunda 1999 fiyatları ile yapılan kesintinin devamının sağlanması gerekirken, 21.015 poz nolu toplam imalat miktarı 25942, bir önceki yıl olan 1998 yılı imalat miktarı 20940 m² uygulama yılı fiyat farkına esas miktar (25942-20940=) 5002 m² olarak gösterilerek (YF 13 pozuna dahil olduğu için) olmayan 20940 m² 21.015 pozu imalatına 1997


32

sözleşme yılı fiyatları ve 1999-1997 uygulama yılı fiyat farkı ile ödeme yapıldığı; 8 nolu hakedişte YF 13 poz nolu toplam imalat miktarı ise (75841+18159=) 94000, bir önceki yıl olan 1998 yılı imalat miktarı 0 m² olarak gösterilerek 1999 yılı fiyatları ile ödendiği; 3/A ve 6/A nolu hakedişlerdeki imalatlar için birimde ödenecek kereste fiyat farkının 8.000.000 lira ile aynı olduğu, 8/A nolu hakedişteki imalatlar için birimde ödenecek kereste fiyat farkının 15.000.000 lira olduğu; YF 13 poz nolu imalatta kullanılan kereste için fiyat farkının 3/A nolu hakedişteki imalat miktarı 20940 m², 6/A nolu hakedişteki imalat miktarı (75841-20940=) 54901 m², 8/A nolu hakedişteki imalat miktarı (94000-75841=) 18159 m² alınarak doğru hesaplandığı; ancak 8/A nolu hakedişte 21.015 poz nolu imalatta kullanılan kereste için fiyat farkının 8 nolu hakedişte bu pozun imalat miktarında yapılan hataya paralel olarak, 21.015 imalat miktarı 5002 m² yerine 25942 m² alınarak (YF 13 pozuna dahil olduğu için) olmayan 20940 m² 21.015 pozu imalatına da kereste fiyat farkı ödendiği anlaşılmaktadır.

88/13181 sayılı Kararnamenin 8 ve Sözleşmenin 10.7’inci maddesinde yer alan “Ödenek dilimleri ile ilgili olarak 6’ncı maddede yer alan hükümler dikkate alınmak şartı ile, kesin hesapta veya işin devamı sırasında herhangi bir imalat için yapılan kesin veya ara metraj sonucu bir imalatın miktarında artma veya eksilme tespit edildiği takdirde artan veya eksilen miktar (imalat hangi yılda yapılmış olursa olsun), geçici kabul itibar tarihini geçmemek üzere, artış ve eksilişin kesinleştiği yılın fiyatları ile değerlendirilir.” hükmü gereği imalat artış ve azalışın kesinleştiği 1999 yılı fiyatları ile 21.015 poz nolu imalat miktarındaki 20940 m² azalış için 1999 fiyatları ile kesinti ve YF 13 poz nolu imalat miktarındaki 20940 m² artış için 1999 fiyatları ile ödeme yapılmalıdır. Esasen 6 nolu hakedişte bu uygulama doğru olarak yapılmış, ancak 8 nolu hakedişte yukarıda belirtildiği üzere 21.015 pozunda olmayan 20940 m² imalat için 1999 fiyatları ile ödeme yapılmış ve 8/A nolu hakedişte yine olmayan 20940 m² 21.015 pozu imalatı için kereste fiyat farkı ödenmiştir.

Bu durumda, ilamın (A) bölümü için fazla ödeme;

21015 pozu: 20940m² x 2.210.965.(1997 fiyatı) =46.297.607.000

21015 pozu: 20940m² x 6.395.662-2.210.965=) 4.184.697(1999-

1997 fiyatı)

= 87.627.555.000


33

=133.925.162.000

İhale İndirimi (%13.8) = 18.481.672.000

% 15 KDV = 20.086.002.000

Toplam =133.926.766.000.-TL

İlamın (B) bölümü için fazla ödeme;

21015 pozu: 20940m2 x 0.0286 x (52.000.000.-37.000.000=) 5.000.000 x1.5 =

=13.474.890.000

%15 KDV = 2.021.233.000

Toplam =15.496.123.000.TL

Olmak üzere toplam fazla ödeme (A+B) (133.926.766.000 + 15.496.123.000 =) 149.422.889.000. lira olduğundan ilamın 21’inci maddesi ile 156.130.764.000 liraya ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün sorumluların uhdelerinde kalmak üzere 149.422.889.000. lira olarak düzelterek tasdikine” karar verilmiştir.

Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Merkez Saymanlığı 2000 yılı idare hesabının 4. Dairece yargılanması sonucunda çıkarılan 960 sayılı ilamın 13’üncü maddesi hükmüne karşı sorumlular tarafından yapılan itiraz üzerine düzenlenen 14.3.2005 tarihli ve 11590 sayılı Temyiz Kurulu ilamına esas 23.11.2004 tarihli ve 27445 sayılı tutanakta:

“Dosyada mevcut belgeler okunup incelendikten, duruşma talep eden Hakedişi Düzenleyen sıfatı ile sorumlu ……. ve ……’ın temyiz dilekçelerine paralel sözlü açıklamaları ile Sayıştay Savcı Vekilinin karşılamalarına paralel açıklamaları dinlendikten, duruşmaya katılanların bir dosya içinde sundukları belgeler de incelendikten sonra gereği görüşüldü.

960 nolu ilamın 13’üncü maddesiyle, …............. yüklenimindeki “Özlüce Barajı ve HES Tesisleri İnşaatı” işinde, Sözleşme eki DSİ Genel Müdürlüğü Barajlar ve HES Dairesi Başkanlığı Birim Fiyat Cetveli’nin (Tarifleri ve Şartları) Kazı İşleri Bölümünün Pozlarla İlgili Notlar kısmının 17 nci maddesindeki, “Yol işlerinde depoya konulan kayadan gayri zemin B-15.304 fiyatının % 41’i pozu ile, yol işlerinde depoya konulan yumuşak kaya B-15.309 fiyatının % 75’i ile yol işlerinde depoya konulan kaya kazıları B-15.313 fiyatının % 75’i ile ödenir.” hükmü gereği, B-15.313/A


34

pozundan yapılıp depoya konulan kazı miktarı için birim fiyatın % 75’inin ödenmesi gerekirken tamamının ödenmesi nedeniyle fazla ödenen 8.490.123.933.000 liraya tazmin hükmü verilmiştir. Dilekçiler temyiz dilekçelerinde, 960 sayılı ilamın 13’üncü maddesinde, B.15.313/A pozunda 1990 ile 2000 yılları arasında kazılarak depo veya dolguya konan toplam 20.378.276,980 m³’lük kazının 17.625.343,860 m³’lük bölümünün tamamı 2000 yılında yapılmış gibi gösterilmek suretiyle fazla ödeme hesaplandığı, oysa B.15.313/A pozundan yapılan toplam 20.378.276.981 m³ kazının, 18.139.739,666 m³’lük kısmı 1990 ila 1999 yılları arasında yapılmış olup, 2000 yılında yapılan miktarın sadece 2.238.537,315 m³ olduğu ve bu imalat için 2000 yılı fiyat farkları ile sadece 6.684.990.679.673.-liralık fiyat farkı hesaplandığı;

1990 ila 2000 yılları arasında B.15.313/A pozu ile, kazılarak depo ve dolguya konan toplam 20.378.276,981 m³’lük kazının, 2.063.273,981 m³’lük bölümü dolguya, 18.315.003,000 m³’lük bölümü depoya konulmuş olduğu; depo ve dolguya konan toplam 20.378.276,981 m³’lük kazı için sözleşme yılı birim fiyatları ile toplam 19.697.642.530.-lira ve imalatların yapıldığı ilgili uygulama yılı birim fiyat farkları ile toplam 23.041.713.973.375.-lira fiyat farkı ödendiği; ilamda yapılan fazla ödeme hesabı maddeten hatalı olduğu gibi, fazla ödeme hesabının imalatın yapıldığı ilgili uygulama yıllarına ait birim fiyatlar üzerinden yapılmayarak ve 2000 yılında 2.238.537,315 m³ imalat yapılmasına rağmen, 2000 yılında 17.625.343,860 m³ imalat yapılmış gibi sözleşme ve yapı hukukuna aykırı hesaplama yapıldığı; 2000 yılındaki toplam 2.238.537,315 m³'lük imalat için, 2000 yılı fiyatları ile KDV dahil sadece 7.823.970.706.315- lira ödenmiş olmasına karşın, ilam ile hukuka ve gerçeğe aykırı olarak 2000 yılı birim fiyatları üzerinden yükleniciye 8.490.123.933.000.-liralık fazla ödeme yapıldığına karar verildiği;

960 sayılı ilamın 13’üncü maddesine konu olan olayda; 88/13181 sayılı Fiyat Farkı Kararnamesinin İmalat Tespiti ve Hesap Esasları başlıklı 8’inci maddesinde zikredilen ara veya kesin hesapta bir imalat (artış veya) azalışı söz konusu olmayıp; sadece, depoya konan kazı için B.15.313/A pozu birim fiyatının hatalı uygulanmasının söz konusu olduğu; birim fiyatın hatalı uygulanmasından doğan fazla ödemenin 2000 tespit yılı birim fiyatları üzerinden hesaplanmasının hukuken mümkün olmadığı; Sayıştay Temyiz Kurulunun, uygulama yılından önce (1990-1999 arası) yapılan imalat miktarlarının da uygulama yılında (2000) yapılmış gibi, uygulama yılı (2000) birim fiyatları üzerinden fazla ödeme


35

hesaplanmasının mevzuata aykırı olduğuna ilişkin 7.4.2003 tarih ve 26269 tutanak sayılı kararı bulunduğu;

Bu durumda, anılan işte B.15.313/A pozu ile imal edilen toplam 20.378.276,981 m³’lük kazıdan depo ve dolguya konan kazıların tamamı için 2000 uygulama (tespit) yılı birim fiyatları üzerinden ödenmesi gereken tutarlar hesaplanarak ilamın 13’üncü maddesinde olduğu gibi fazla ödeme hesaplanması hukuka aykırı olduğundan, 1990 ila 2000 yılları arasında gerçekleştirilen toplam 20.378.276,981 m³’lük kazı için (depo ve dolgu ayrımı nazara alınarak) yukarıda anılan Sayıştay Temyiz kurulu Kararında belirtildiği gibi kazının gerçekleştirildiği ilgili yıl uygulama birim fiyatları üzerinden ödenmesi gereken tutarlar hesaplanmak suretiyle, fazla ödeme hesabının yapılması gerektiği;

B.15.313/A pozu ile 1990 ila 2000 yılları arasında kazılarak depo ve dolguya konan toplam 20.378.276,981 m³’lük kazı için; 960 sayılı ilamın 13’üncü maddesinde belirtilen depo (%75) ve dolgu (%100) ayrımı dikkate alınarak ve Sayıştay Temyiz Kurulunun yerleşik kararlarında belirtilen uygulama (2000) yılından önce yapılan imalatların, imalatların yapıldığı ilgili yıl birim fiyatları üzerinden değerlendirilmesi gerektiği yolundaki kural esas alınmak suretiyle hesaplandığında fazla ödemenin KDV dahil 3.008.263.122.698 .-lira olduğu, oysa ilamda 8.490.123.933.000.-liraya tazmin hükmü verildiği; yüklenici firmaya B.15-313/A pozu birim fiyatının hatalı uygulanması nedeniyle sadece 3.008.263.122.698.-liralık fazla ödeme yapılmış olduğu, ayrıca bir önceki yıl ödenek dilimine göre dolguda kullanılan kazı miktarında 689.656,321 m³’lük azalmanın söz konusu olmadığı, B.15.313/A pozu birim fiyatının hatalı uygulanması nedeniyle yükleniciye 8.490.123.933.000.-liralık fazla ödeme yapılmış olmasının fiilen ve hukuken imkansız olduğunu belirterek, ilamın 13’üncü maddesinde yer alan tazmin hükmünün 3.008.263.122.698.-lira olarak düzeltilerek tasdik edilmesini talep etmektedirler.

B-15.313 pozisyon nolu “Barajlarda kaya kazılması ve yolda dolguya konulması” birim fiyat tarifinde, kazının yolda dolguya konulması halinde yapılacak işlemler, “……kaya kazılması, her derinlik ve yükseklikte her nevi yol Teknik Şartname ve projesinde gösterilen şartlar dahilinde tabakalar halinde yolda serilmesi, kazı ve dolgu şevlerinin projesine uygun olarak tesviye ve tanzim edilmesi için yapılan her türlü işçilik, malzeme ve masraflarla…” olarak belirtilmiş; Birim Fiyat Cetvelinin (Tarifleri ve Şartları) Kazı İşleri Bölümünün Pozlarla İlgili Notlar kısmının 17 nci maddesinde, “Yol işlerinde depoya konulan kayadan gayri


36

zemin B-15.304 fiyatının % 41’i pozu ile, yol işlerinde depoya konulan yumuşak kaya B-15.309 fiyatının % 75’i ile yol işlerinde depoya konulan kaya kazıları B-15.313 fiyatının % 75’i ile ödenir.”; 65’ inci maddesinde, “Herhangi bir şekilde kaya kazısının patlayıcı madde kullanılmadan yapılması halinde B-15.310 pozisyonu fiyatına %80 zam yapılır. Ancak bu zammın yapılabilmesi için patlayıcı madde kullanılmadan kaya kazısı yapılmasını İdarenin peşinen yazılı olarak talimat veya izin vermiş olması lazımdır.” hükümlerine yer verilmiştir.

Dosya eki belgelerden, B-15.313/A pozundan uygulama yılından önce 18.139.739,666 m³ ve 2000 uygulama yılında 2.238.537,315 m³ olmak üzere toplam 20.378.276,981 m³ imalat yapıldığı, bu imalatın tamamı yolda dolguda kullanılmış gibi (% 100+% 80’li 966,60-TL/m³sözleşme yılı; 2.986.320,86-TL/m³ 2000 uygulama yılı fiyat farkı fiyatından) ödeme yapıldığı, B-15.313/A pozisyonu ile ödenen toplam 20.378.276,981 m³ imalat miktarının 2.063.276,800 m³’ünün yol dolgusunda, geriye kalan 18.315.003,181 m³’ünün ise yol dolgusunda kullanılmayarak depoya konulduğu, bu nedenle de “Pozlarla İlgili Notlar” kısmının 17’nci maddesi hükmü gereği B-15.313 fiyatının % 75’i (% 75 + % 80) ile ödenmesi gerektiği halde % 100’ü (% 100 + % 80) ile ödendiği anlaşılmaktadır.

B-15.313 pozisyonu ile tanımlanan imalat ile Pozlarla İlgili Notlar kısmının 17 ve/veya 65’inci maddesine göre yapılan B-15.313/A, B-15.313/A1, B-15.313/A2… pozisyonu imalatları farklı birim fiyatlı, ancak aynı kazı imalatıdır. Yapılan kazı imalatında bir artış veya azalış olmayıp sadece birim fiyatın hatalı uygulanması söz konusu olduğundan, 88/13181 sayılı fiyat farkı kararnamesinin 8’inci maddesindeki, “Ödenek dilimleri ile ilgili olarak 6’ıncı maddede yer alan hükümler dikkate alınmak şartı ile, kesin hesapta veya işin devamı sırasında herhangi bir imalat için yapılan kesin veya ara metraj sonucu bir imalatın miktarında artma veya eksilme tespit edildiği takdirde artan veya eksilen miktar (imalat hangi yılda yapılmış olursa olsun), geçici kabul itibar tarihini geçmemek üzere, artış veya eksilişin kesinleştiği yılın fiyatları ile değerlendirilir." hükmü esas alınarak, kazı imalatı miktarlarında artış veya eksiliş olmadığı halde, birim fiyatın hatalı uygulanması imalat miktarındaki artış ve eksiliş olarak değerlendirilerek, artış ve eksilişin kesinleştiği 2000 tespit yılı fiyatları ile hesaplanan fazla ödemeye tazmin hükmü verilmesi mevzuata uygun görülmemiştir.

88/13181 sayılı fiyat farkı kararnamesinin 8’inci maddesi hükmü esas alınarak artan ve azalan imalatlara göre hesaplanan fazla ödemeye


37

değil, imalatların yapıldığı yıl fiyatları esas alınarak bulunacak fazla ödemeye tazmin hükmü verilmesi gerektiğinden; imalatların yapıldığı yıl fiyatları esas alındığında fazla ödemenin 3.008.263.122.698.-lira olduğu anlaşıldığından, dilekçi iddialarının kabulü ile 960 nolu ilamın 13’ncü maddesiyle 8.490.123.933.000 liraya ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün 3.008.263.122.698.-lira olarak sorumluların uhdelerinde kalmak üzere düzelterek tasdikine” karar verilmiştir.

832 sayılı Sayıştay Kanununun 80’inci maddesinin birinci fıkrasında, işin gereği ve ibraz edilen belgelerin mahiyetleri bir olduğu halde aynı konu hakkında dairelerce veya Temyiz Kurulunca verilen ilamların birbirine aykırı olması halinde, Birinci Başkanın bu ilamları içtihadın birleştirilmesi için Genel Kurula vereceği belirtilmiştir.

Yukarıda yer alan ilamlarda da ödemelerin konusu ve ibraz edilen belgeler aynı mahiyette olduğu halde, bu ilamlar arasında aykırılık bulunmaktadır.

Esasen, içtihadın birleştirilmesine gerek duyulan konu, yapım işlerinde sözleşme yılından sonra olmak üzere, önceden yapılan imalata, yeni birim fiyat tespit edilmesi veya mevcut bir başka birim fiyat tatbik edilmesi suretiyle sonradan farklı birim fiyatın uygulanması durumunda meydana gelen imalat artış ve azalışlarında imalatın yapıldığı yıl fiyatlarının mı, yoksa tespit yılı fiyatlarının mı tatbik edileceği hususu ile ilgilidir. Her iki yapım işinde de, önceden belli bir birim fiyat uygulanan imalatın birim fiyatının değiştiği, 10191 sayılı ilama konu olan imalatta kesintinin tespit yılı birim fiyatlarıyla, 11590 sayılı ilama konu olan imalatta ise kesintinin imalatın yapıldığı yıl fiyatlarıyla yapılması gerektiğine karar verildiği anlaşılmaktadır. Öte yandan, kararlara uygulanan mevzuat hükmü de aynıdır, sadece aynı mevzuat hükmü farklı yorumlanmıştır.

Dolayısıyla konuları aynı olan ve mahiyetleri de bir olan belirtilen konuda içtihadın birleştirilmesine gerek bulunmaktadır.

Bu itibarla, Temyiz Kurulunca verilen ilamlar arasındaki aykırılığın giderilmesini teminen içtihadın birleştirilmesi gerektiğine, çoğunlukla karar verildi.

KONU İLE İLGİLİ MEVZUAT

28.7.1988 tarihli ve 88/13181 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Sektörüne Dahil İdarelerin İhalesi Yapılmış ve


38

Yapılacak İşlerinde İhale Usul ve Şekillerine Göre Fiyat Farkı Hesabında Uygulayacakları Esasların;

“İş Programları ve Ödenek Dilimleri” başlıklı 6’ncı maddesinin ikinci fıkrası :

Herhangi bir yıla ait onaylı iş programındaki ödenek harcanamadığı takdirde ertesi yıl yapılacak hakedişlerde, bu hakediş toplamları ödeneğin harcanamayan kısmına eşit olana kadar, iş programı gerçekleştirilmemiş yılın fiyat farkının uygulanmasına devam edilecektir.

“İmalat Tespiti ve Hesap Esasları” başlıklı 8’inci maddesinin ikinci fıkrası :

Ödenek dilimleri ile ilgili olarak 6’ncı maddede yer alan hükümler dikkate alınmak şartı ile, kesin hesapta veya işin devamı sırasında herhangi bir imalat için yapılan kesin veya ara metraj sonucu bir imalatın miktarında artma veya eksilme tespit edildiği takdirde artan veya eksilen miktar (imalat hangi yılda yapılmış olursa olsun), geçici kabul itibar tarihini geçmemek üzere, artış veya eksilişin kesinleştiği yılın fiyatları ile değerlendirilir.

ESAS YÖNÜNDEN İNCELEME

Konu ile ilgili mevzuat incelenerek gereği görüşüldü :

Yapım işlerinde sözleşme aktedildikten sonraki yıllarda yapılan imalatlarda artış veya azalış tespit edilmesi durumunda nasıl hareket edileceği, 88/13181 sayılı Bakanlar Kurulu eki Kamu Sektörüne Dahil İdarelerin İhalesi Yapılmış ve Yapılacak İşlerinde İhale Usul ve Şekillerine Göre Fiyat Farkı Hesabında Uygulayacakları Esasların “İmalat Tespiti ve Hesap Esasları” başlıklı 8’inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilmiştir. Buna göre, kesin hesapta veya işin devamı sırasında herhangi bir imalat için yapılan kesin veya ara metraj sonucu bir imalatın miktarında artma veya eksilme tespit edildiği takdirde, ödenek dilimleri ile ilgili olarak 6’ncı maddede yer alan hükümler dikkate alınmak şartı ile, imalat hangi yılda yapılmış olursa olsun, artan veya eksilen miktar, geçici kabul itibar tarihini geçmemek üzere, artış veya eksilişin kesinleştiği yılın fiyatları ile değerlendirilecektir.

Anılan Kararnamenin 8’inci maddesinde geçen “bir imalatın miktarında artma veya eksilme” ifadesinden, hakedişte birim fiyat, yeni fiyat ya da birim fiyat tariflerinde yer alan not hükümleri gereği hesaplanan birim fiyat poz numaraları itibarıyla kalem kalem gösterilen


39

ve ayrı ayrı birim fiyatı bulunan tüm imalatların anlaşılması gerekmektedir.

Zira, ilgili Kararnamenin 6’ncı maddesindeki “yılı ödeneğini doldurma” şartının yerine getirilmesinin takibi ancak, yapılan imalatın bedellerinin hesaplanması ile mümkündür. O halde, hakedişte yazılı her bir imalat kalemi için ödemeye esas alınan her bir birim fiyat tutarı aynı zamanda imalat miktarı anlamını da taşımaktadır.

Bu çerçevede, “yolda kaya kazılması ve dolguya konulması” birim fiyatı bir imalatı gösterdiği gibi söz konusu birim fiyatın not hükmü gereği % 75’inin ödenmesini öngören “yolda kaya kazılması ve depoya konulması” ameliyesi de ayrı bir imalat kalemini oluşturmaktadır.

Yapım işlerindeki imalat artış veya azalışı, sözleşme ekinde birim fiyatı belirlenmiş bir imalat kaleminde olabileceği gibi, yeni birim fiyat yapılmasını gerektiren bir imalat kaleminde de meydana gelebilir. Aynı şekilde, belli bir birim fiyattan bedeli ödenen, ancak işin devamı sırasında veya bitiminde farklı birim fiyattan ödenmesi gerektiği anlaşılan imalatlardaki artış veya eksilişler de bu meyanda değerlendirilmelidir. Çünkü, bu durumda daha önce bedeli ödenen fakat sonradan yeni fiyat yapılarak ödenmesi gerektiği tespit edilen imalat kalemlerinden her birinin ayrı bir imalat olduğu ortaya çıkmaktadır.

Yapım işlerinde sözleşme yılından sonra herhangi bir nedenle birim fiyatın değişmesi nedeniyle meydana gelen imalat artış ve azalışlarında 88/13181 sayılı Kararnamenin 6 ve 8’inci maddesi hükümleri gereği, tespit yılı fiyatlarının uygulanması, bu çerçevede eksilen imalat için yapılacak kesintinin de imalat hangi yılda yapılmış olursa olsun, geçici kabul itibar tarihini geçmemek üzere, eksilişin kesinleştiği yılın fiyatları ile yapılması gerekmektedir.

Öte yandan, herhangi bir nedenle daha sonra birim fiyatın değişmesi suretiyle önceki yıllarda yapılan imalatta meydana gelen azalışlardaki kesintinin, imalatın yapıldığı yıl fiyatlarıyla yapılması halinde, eksilen imalat miktarı kadar yılı ödeneği harcanmamış olacaktır. Bu uygulama şekli de 88/13181 sayılı Kararnamenin anılan 6 ve 8’inci maddesi hükümlerine aykırı bulunmaktadır.

Görüleceği üzere, yapım işlerinde sözleşme yılından sonra yapılan imalatlardaki azalışlarda tespit yılı fiyatları yerine, imalatın yapıldığı yıl fiyatları esas alınarak kesinti yapılması 88/13181 sayılı Kararnamenin 6


40

ve 8’inci maddesinin ikinci fıkrası hükmüne açıkça aykırılık teşkil etmektedir.

Bu itibarla, yapım işlerinde sözleşme yılından sonra yapılan imalat kalemlerinde artış veya eksiliş bulunması halinde, imalat hangi yılda yapılmış olursa olsun, tespit yılı fiyatlarının esas alınarak ödeme veya kesinti yapılması gerekmektedir.

SONUÇ

Yapım işlerinde sözleşme yılından sonra, herhangi bir nedenle bir imalatın birim fiyatının değişmesi halinde meydana gelen imalat artış ve azalışlarında, imalat hangi yılda yapılmış olursa olsun, geçici kabul itibar tarihini geçmemek üzere, artan veya eksilen miktara, artış veya eksilişin kesinleştiği yılın fiyatlarının uygulanması gerektiğine ve içtihadın Temyiz Kurulunun 5.6.2003 tarihli ve 10191 sayılı ilamı yönünde birleştirilmesine, 6.10.2008 tarihinde çoğunlukla karar verildi.

Temyiz Kurulu Kararları

41

SAYIŞTAY

TEMYİZ KURULU

SEÇME KARARLAR

(01.01.2008-31.12.2008)


42


43

I- İHALE MEVZUATI İLE İLGİLİ

SEÇME KARARLAR


44


45

Karar Tarihi : 19.2.2008 Tutanak No. : 29947 KONU: Yerinde dökme bordür için yapılan özel fiyat analizinde kalıp

bedelinin 21.013 poz no’lu “Rendeli düz yüzeyli beton, betonarme kalıbı” imalatı yerine 21.015 poz no’lu “Rendeli kereste ile yapılan lamba zıvanalı düz yüzeyle çıplak beton, betonarme kalıbı” imalatından verilmesinin mümkün olmadığı hakkında.

443 sayılı ilamın 15’inci maddesi ile, müteahhit ……… Taah. ve Tur. San. Tic. Ltd. Şti yükleniminde bulunan “Eski Demiryolu Güzergahı İzmit Kentiçi Gezi Yolu Düzenleme (A. Yüksel Caddesi- Eski 1. Geçit Arası) İnşaat ” işi ile ilgili hak ediş ödemelerinde, yerinde dökme bordür için yapılan özel fiyat analizinde kalıp bedelinin 21.013 poz nolu “Rendeli düz yüzeyli beton, betonarme kalıbı” imalatı yerine 21.015 poz nolu “Rendeli kereste ile yapılan lamba zıvanalı düz yüzeyle çıplak beton, betonarme kalıbı” imalatından verilmesi sonucu ………….. liraya tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi dilekçesinde özetle, yapılan imalatların estetik olmaları öngörüldüğünden ihale öncesi keşiflerde 21.015 pozlu ve 21.024 pozlu kalıpların kullanılmasının planlandığını, daha sonra randıman alınamadığı görüldüğünden yüklenici firmaya çelik kalıplar yaptırıldığını, müteahhitlere önce ahşap rendeli lamba ve zıvanalı kalıplarla imalata başlanmış sonradan işin büyük bölümü çelik saç kalıplarla devam edildiğini, bordür imalatı şeklinde değil betonarme perde imalatı gibi temeli ayrı demir döşemesi ayrı, üst kısmı ayrı imalat olarak kurulduğunu, toprak kısmına gelen yüzeylere bile playmouth kalıp kullanıldığını, dolayısıyla kanaatimize göre müteahhide fazla ödemede bulunulmadığını, ancak daha sonradan kullanılan çelik saç imalatının kendi pozunun analizlerini yapıldığında;

2002 yılı 21.024 Eğri Yüzeyli saç kalıp birim fiyatı 20.766.826.TL/m²

2003 yılı 21.024 Eğri Yüzeyli saç kalıp birim fiyatı 28.146.428.TL/m²

2002 yılı 21.015 Düz Yüzeyli saç kalıp birim fiyatı 13.042.206.TL/m²

2003 yılı 21.015 " " " " " " 17.635.701.TL/m²


46

fiyatlar bulunduğunu, bu fiyatları göre fazla ödemenin ……………………. TL olmadığını ekteki hesaptan görüleceği üzere …………….. TL olduğunu, konunun her iki yönden değerlendirildiğinde fazla ödeme yapılmadığı ancak ters kanaat hasıl olur ise fazla ödemenin son hesaba göre kabulünü ve ilamın kesin hükmünün bu şekilde değiştirilmesini talep etmektedir.

21.013 poz nolu “Rendeli Düz Yüzeyli Beton, Betonarme Kalıbı” imalatı tarifinde: “Beton ve betonarme kalıp yapım işleri için idarece gerekli görüldüğünde onaylanmış projelerine göre ağaçtan rendelenmiş, kalıp yapılması, sökülmesi, rendelenmesi, bu işler için gerekli kereste, çivi, tel ve benzeri malzeme ve zayiatı ile işçilik, müteahhit kârı ve genel giderler dahil 1 m² fiyatı:”,

21.015 poz nolu “Rendeli Kereste İle Yapılan Lamba Zıvanalı Düz Yüzeyle Çıplak Beton, Betonarme Kalıbı” imalatı tarifinde: “Çıplak beton betonarme kalıbı yapım işleri için idarece gerekli görüldüğünde onaylanmış projelerine göre rendelenmiş birinci sınıf çam keresteden 8-10 cm. genişliğinde ve kalınlığı, temizi ve en az 30 mm. olan tahtaların lâmba zıvanalı olarak içine dökülecek betonun sızdırmayacak şekilde birleştirilmesi suretiyle kalıp yüzeyinin teşkili, rendelenmesi, yüzeyin yağlanması, dakikada 8000-12000 devirli vibratörün tesirine dayanacak şekilde takviye edilmesi, kalıbın sökülmesi tekrar kullanılmak üzere kalıp yüzeyinin temizlenmesi, bu işler için lüzumlu her türlü kereste, çivi, bağlantı malzemesi ve plâstik (veya kauçuk madde) ve zayiatı ile işçilik, müteahhit kârı ve genel giderler dahil 1 m² fiyatı:” şeklinde açıklamalar yapılmıştır.

21.022 poz nolu “Rendeli Eğri Yüzeyli Beton ve Betonarme Kalıbı” imalatı ile 21.024 poz nolu “Eğri Yüzeyli Çıplak Beton ve Betonarme Kalıbı” imalatı da yukarda belirtilen tariflerle aynı yöndedir.

Ahşap İşleri Genel Teknik Şartnamesi’nin 17.3’üncü maddesinde: “Görülen yüzleri olduğu gibi bırakılarak ve istenilen görünüşte yapılacak olan demirli ve demirsiz betonların kalıbıdır. Bu kalıp dakikada 8000-12000 devirli vibratörün tesirine dayanacak şekilde takviyeli olacak ve kalıp yüzeylerinin birleşme yerleri suyu sızdırmayacak nitelikte olacaktır.” hükümlerine yer verilmiştir.

Söz konusu hükümler birlikte değerlendirildiğinde, 21.015 poz nolu imalatın daha çok bina inşaatlarında çıplak beton-betonarme kalıbı olarak çok özel beton yüzey çıktıları elde etmek amacıyla vibratörün


47

şiddetli basıncına dayanacak şekilde takviyeli olması ve rendelenmiş en kaliteli çam keresteden 8-10 cm. genişliğinde ve kalınlığı en az 30 mm olan tahtaların lâmba zıvanalı olarak içine dökülecek betonun sızdırmayacak şekilde birleştirilmesi suretiyle kalıp yüzeyinin teşkili şeklinde kalıp öngörülmüş olup yerinde dökme bordür imalatı için bütün bu özellikleri taşıyan kalıp imalatı aranması lüzumlu olmadığı sonucuna varılacaktır. 21.013 poz nolu imalat tarifinde açıklandığı üzere, pürüzsüz ve düz yüzeyli beton elde edilmesi için 21.013 poz nolu imalat daha uygundur. Kaldı ki, TCK birim fiyatlarında yerinde dökme beton yaya kaldırım bordürleri için belirlenmiş daha düşük imalat bedelleri de mevcuttur.

Dilekçi, 21.015 poz nolu imalatın bazı teknik gerekçelerle fiilen uygulanmadığını çelik saç kalıplarla yerinde dökme bordür işinin yapıldığını ve buna göre oluşturulan (İSKİ tarafından kullanılan özel birim fiyat) yeni birim fiyatın ödemelerde kullanılmasını önermekte ise de, yeni birim fiyatın nasıl tespit edileceği Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesinin 20 inci maddesinde açıklanmıştır. Belirtilen usullere uyulmadan yeni birim fiyatın sözleşme eki olarak uygulanması mümkün değildir.

Aynı şekilde yerinde dökme eğri bordür imalat bedeli olarak de 21.022 poz nolu “Rendeli Eğri Yüzeyli Beton ve Betonarme Kalıbı” imalatı birim fiyatı kullanılması gerekirken, 21.024 poz nolu “Eğri Yüzeyli Çıplak Beton ve Betonarme Kalıbı” imalatı birim fiyatının kullanılması mümkün değildir.

Açıklanan bu sebeplerle, dilekçi iddialarının reddi ile 443 sayılı ilamın 15’inci maddesi ile …………….. liraya ilişkin verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, karar verildi.


48

Karar Tarihi : 27.5.2008 Tutanak No. : 30187 KONU: Beton imalatlarında kullanılan kum-çakıl bedellerinin

Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 04.003 ve 04.006 poz no’lu rayiçlerine göre ödendiği için, 08.009 ve 08.009/1 poz no’lu malzemelerin temini karşılığı olan 08.009/2 poz no’lu fiyatın ödenmesinin mümkün olmadığı hakkında.

550 sayılı ilamın 3’üncü maddesi ile; Daphan Ovası Cazibe Sulaması 2. Kısım İnşaatı işinde; beton imalatlarında kullanılan kum-çakıla 08.009/2 poz nolu elek artığı hazırlanması bedeli eklendiği gerekçesiyle ………………. liraya tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi dilekçesinde; Daphan Ovası Cazibe Sulaması II. Kısım İnşaatı işine ilişkin 31 No'lu hakedişte; Beton imalatında kullanılan kum - çakıla 08.009 / 2 poz no'lu elek artığı hazırlanması bedeli verilmesi sonucunda fazla ödemede bulunulduğunun belirtildiğini, ilamda ayrıca; 08.009/2 no'lu pozdan ödenen elek artığı malzeme bedelinin, kum-çakıl hazırlanması el ile yapılan pozlar yerine kum-çakıl hazırlanması makine ile yapılan pozlara uygulanmasının ve el ile kum-çakıl hazırlanması rayicinin analizden çıkarılarak bunun yerine makine ile kum-çakıl hazırlanması rayicinin konulması ve buna göre birim fiyatın yeniden oluşturulması gerektiğinin ifade edildiğini,

08.009/2 pozunun; " Ocaktan çıkarılıp elenen kum ve çakıllı malzemeden poz 08.009 ve 08.009/1 no'lu malzemelerin gronülometresine uymayan elek artığı malzemenin elek şantiyesine ortalama 30 m uzaklıkta istenen boyutta figüre edilmek şartıyla hazırlanması "

08.009 pozunun; "Kum ve çakılın dere veya ocaktan çıkarılması elenmiş malzemenin granülometri ve evsafının araştırılması taşıma bedelleri hariç olmak üzere iş yerinde hazırlanan elenmiş kum ve çakılın (granülometrik) beher metre küpünün bedeli"

08.009/1 pozu ise " işyerinde hazırlanan elenmiş ve yıkanmış kum ve çakılın (granülometrik) beher metre küpünün bedeli" olarak tarif edildiğini,


49

Tariflerden görüleceği gibi 08.009 ve 08.009/1 pozlarında yapılacak imalatlar için gerekli granülometriye uygun elenmiş yıkanmış kum ve çakıl malzemesinin tariflendiğini, 08.009/2 pozunun tarifindeki "08.009 ve 08.009/1 nolu malzemelerin gronülometresine uymayan elek artığı malzemenin" tabiri ile yapılacak imalat için gerekli granülometriye uymayan zayiat malzemesinin tarif edildiğini, 08.009/2 pozuna ait bedelin ödenebilmesi için, kum-cakılın istenilen granülometriye uymayan kısmının makine ile elenerek ayrılmasına veya yapılan imalatın içinde kullanılan kum-çakılın makine ile hazırlanması gerektiğine dair bir hüküm bulunmadığını, ayrıca, beton imalat pozlarının analizlerinde bulunan 04.003 ve 04.006 poz nolu malzemelerin granülometrisine uymayan elek artığı malzemelerin aynı zamanda 08.009/2 pozunun tarifinde zikredilen 08.009 ve 08.009/1 poz nolu malzemelerin de granüiometrisine uymadığını, bu nedenle 04.003 ve 04.006 pozları kullanılarak bedeli ödenen imalatlarla ilgili elek artığı malzemesine bedel ödenmesinde 08.009/2 poz no'lu birim fiyatın tarifine aykırı bir husus bulunmadığını, DSİ Birim Fiyat Cetvelinde bünyesinde kum-çakıl ihtiva eden iş kalemleri incelendiğinde bunların hiçbirinin analizinde makine ile hazırlanmış kum-çakıl pozlarının yer almadığının açıkça görüldüğünü, 08.009/2 pozunun DSİ Birim Fiyat Cetvelinde yer aldığını ve yapılan ihalelerde yüklenicilerin bunu dikkate alarak teklif verdiklerini, 1982 yılında yayınlanan V. Baskı ve daha sonraki baskılarda 08.009 ve 08.009/1 no'lu pozların Birim Fiyat Tariflerinden çıkartıldığını, birim fiyatlarda kum-çakıl için 04.003 ve 04.006 pozlarının kullanılmaya başlandığını, ancak 08.009/2 pozunun tarifinde bir değişiklik yapılmasına gerek duyulmadığını, 04.003 ve 04.006 poz nolu malzemelerin gronülometresine uymayan elek artığı malzemelerin 08.009 ve 08.009/1 poz nolu malzemeler gibi 08.009/2 tarifinin kapsamında kaldığını,

Birim fiyat analizlerinde yer alan pozlara ait fiyatların ihaleden sonra değiştirilmesi sözleşmesine aykırı olduğundan, sorguda ifade edildiği gibi beton imalatlarındaki el ile kum-çakıl hazırlanması rayicinin analizden çıkarılarak bunun yerine makine ile kum-çakıl hazırlanması rayicinin konulması suretiyle birim fiyatın yeniden oluşturulmasının da mümkün olmadığını,

Bu işte ve diğer işlerde kum- çakıl ocağının DSİ tarafından yüklenicisine tahsis edildiğini, yüklenici tarafından elenerek çıkarılan malzemenin imalatların bünyesinde kullanılamayan zayiat malzemesine (granülometrisi uygun olmayan malzemeye) 08.009/2 poz nolu elek artığı malzeme bedelinin ödenmesinin gerekli olduğunu, meydana gelen elek


50

artığı malzemenin tamamen idarece gösterilen ocağın yapısından kaynaklandığını, burada esas olanın ocaktan çıkarılıp elekten geçirilerek istenilen evsaf ve granülometride malzeme elde edildikten sonra imalatta kullanılamayan zayiat malzemesinin (elek artığı malzeme) meydana gelip gelmediği olduğunu, ödenen bedelin fiilen yapılan işin karşılığı olduğunu,

Açıklanan nedenlerle 04.003 ve 04.006 pozları kullanılarak yapılan imalatlara ait elek artığı malzemeye bedel ödenmesinde sözleşme hükümlerine ve birim fiyat tariflerine aykırı bir durum olmadığını,

Belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmektedir.

Tazmin hükmü; beton imalatlarında kullanılan kum-çakıl bedellerinin Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 04.003 ve 04.006 poz nolu rayiçlerine göre ödendiği için, 08.009 ve 08.009/1 poz nolu malzemelerin hazırlanmasında granülometriye uymadığı için ayrılan elek artığı malzemenin ocaktan çıkarılması, elenmesi, yıkanması, figüre edilmesi,depolanması ve yükleme-boşaltma işlemleri karşılığı olan 08.009/2 poz nolu fiyatın ödenemeyeceği gerekçesiyle verilmiştir.

08.009/2 poz nolu fiyatın tarifi şöyledir: Ocaktan çıkarılıp elenen kum ve çakıllı malzemeden poz 08.009 ve 08.009/1 nolu malzemelerin gronülometrisine uymayan elek artığı malzemenin elek şantiyesine ortalama 30 m uzaklıkta istenilen boyutta figüre edilmek şartıyla hazırlanması, elek artığı malzemenin ocaklardan veya dereden çıkarılması, depolanması, elenmesi, yıkanması ve vasıtalara yüklenmesi için lüzumlu her türlü işçilik, malzeme, makine ve alât edevat masrafları ile müteahhit kârı ve genel masraflar dahil beher metreküpünün bedeli. ÖLÇÜ : Elek artığı malzemenin kabarma ve çökmesi nazarı dikkate alınmadan figüre ebadı üzerinden hesabedilen m³ cinsinden.

NOT : 1) Zayiatın eleğe giren tüvenan malzemenin %10'undan daha az olması halinde (%10 dahil) hiçbir bedel ödenmez. 2) Zayiatın %10'dan fazla olması durumunda %10'un üstündeki miktar için bu fiyat uygulanır. 3) Varsa ocak ile yıkama-eleme tesisi arasındaki taşıma bedeli ayrıca ödenir. Ancak nakliye bedelinin ödenebilmesi için, yıkama-eleme tesisinin kurulacağı yerin İdarenin yazılı izniyle seçilmesi gerekir.

Dilekçi; ocakların idare tarafından yükleniciye tahsis edildiğini, 08.009 ve 08.009/1 poz nolu malzemelerin hazırlanmasında ortaya çıkan elek artığı malzemenin aynı şekilde 04.003 ve 04.006 poz nolu malzemelerin hazırlanmasında da ortaya çıktığını ve fiilen yapılan işlerin


51

karşılığı olarak birim fiyat listesinde yer alan fiyatın ödenmesinde mevzuata aykırı bir durum bulunmadığını iddia etmektedir.

DSİ Genel Müdürlüğü, 1982 yılından itibaren beton imalatlarında kullanılan 08.009 ve 08.009/1 poz nolu makine ile kum-çakıl temini fiyatlarını iptal etmiş ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 04.003 ve 04.006 poz nolu el ile kum-çakıl temini fiyatlarını esas almıştır. Bu düzenleme yapılırken bu malzemeler için ayrıca elek artığı adı altında ilave bir ödemeye yer verilmemiştir. Öte yandan 08.009/2 poz nolu fiyatın tarifi incelendiğinde, bu fiyatın münhasıran 08.009 ve 08.009/1 poz nolu malzemelerin temini için öngörülen ilave bir ödeme olduğu görülmektedir. Asıl imalatı yapılmayan ve dolayısıyla fiyatı ödenmeyen bir imalata ait ek fiyatın ödenmesi de düşünülemez. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı kum-çakıl rayiçleri incelendiğinde, malzemelerin ihtiyaca göre ayrı ayrı (elenmiş, yıkanmış gibi) fiyatlandırıldığı görülmektedir. Yine bu rayiçlerin kullanıldığı Bayındırlık ve İskan Bakanlığı beton imalatları için de elek artığı malzeme bedeli ödenmesi söz konusu değildir. Dilekçinin 08.009/2 poz nolu fiyatın birim fiyat listesinde yer aldığı şeklindeki iddiasının da Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesinin 39’uncu maddesindeki; “Sözleşme eki keşif özetinde veya birim fiyat cetvelinde herhangi bir yapım ve hizmet işi için fiyat gösterilmiş olması müteahhide, mutlaka o türden yapım ve hizmet işlerini yapmak hakkını vermez” hükmü karşısında bir geçerliği bulunmamaktadır.

Yukarıda açıklanan nedenlerle, 550 sayılı ilamın 3’üncü maddesiyle verilen ve yerinde olan tazmin hükmünün TASDİKİNE, karar verildi.


52

Karar Tarihi : 1.7.2008 Tutanak No. : 30277 KONU: İşe ait sözleşmede, sözleşme ekleri arasında tutarsızlık

olduğu takdirde uyuşmazlığın çözümlenmesinde öncelikle eksiltme şartnamesi ve özel idari şartnamenin uygulanacağı belirtilmiş bulunduğundan ve bu şartnamelerde ve sözleşmede akaryakıt fiyat farkı ödeneceğine dair bir hüküm bulunmadığından, sözleşmeye göre 3’üncü sırada uygulanması gereken özel teknik şartnameye dayanarak akaryakıt fiyat farkı ödenmesinin mümkün olmadığı hakkında.

928 no’lu İlamın 15’inci maddesinde, ……………. Limited Şirketinin yükleniminde bulunan 2.972.983.506.800.- lira keşif bedelli 1. Bölge Çöp Toplama, Nakil, Cadde ve Sokakların Süpürülmesi, Pazar Yerlerinin Süpürülmesi ve Çöplerinin Toplanması İşinde;

Şartname ve sözleşmede çöp toplama ve nakil işinde tüketilen akaryakıta fiyat farkı verileceğine ilişkin her hangi bir hüküm bulunmamasına rağmen mazot fiyat farkı ödenmesi nedeniyle 87.084.780.000.- liranın tazminine karar verilmiştir.

Dilekçiler dilekçelerinde, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 4’üncü maddesinde şartnamenin: Yapılacak işlerin genel, özel, teknik ve İdari esas ve usullerini gösteren belge veya belgeleri, .. ifade eder" şeklinde tanımlandığını, aynı Kanununun 7’inci maddesinde de "Şartnameler" başlığı konularak, "ihale konusu işlerin her türlü özelliğini belirten şartname ve varsa eklerinin İdarelerce hazırlanacağı, bu şartnamelerde işin mahiyetine göre konulacak özel ve teknik şartlardan başka genel olarak aşağıdaki hususların da gösterilmesinin zorunlu olduğu belirtilmek suretiyle tek bir şartnamenin değil şartnamelerin varlığını kabul ettiğini, “Sözleşme Ekleri” başlıklı 2’inci madde ile şartnamenin 27’inci maddesinde de; “Müteahhidin taahhüdüne ait bütün bu hususlarda bu sözleşmeye bağlı; A- Eksiltme Şartnamesi B- Özel İdari Şartname C- Özel Teknik Şartname hükümlerine uygun şekilde iş görmeyi taahhüt etmiştir...” denildiğini, ilamda sözleşme eklerinden sadece eksiltme şartnamesinin dikkate alındığını, diğer şartnamelerin (Özel ve Teknik) hiç dikkate alınmadığı, Özel Teknik Şartname'nin 20’inci


53

maddesinin (b) bendinde “Sözleşmenin yapıldığı tarihle sözleşmenin bitimine kadar olan süre içerisinde, keşif özetindeki analiz formülüne göre akaryakıt fiyat farkı ödenecek, bunun haricinde her hangi bir fiyat farkı ödenmeyecektir” denilerek akaryakıt için fiyat farkı ödeneceğinin açıkça belirtildiğini, aynı şartnamenin hakedişlerin ödenmesi ile ilgili 25’inci maddesinin (b) bendinde de, “Tüm bu bedellerden tenzilat düşülerek, akaryakıt fiyat farkı ve KDV ilave edilir.” denilerek hakedişlerin nasıl düzenleneceği açıklanırken akaryakıt için fiyat farkı verileceğinin de net bir şekilde ifade edildiğini, öte yandan 2886 sayılı Kanununun 11’nci maddesinde, ihalesi yapılacak her iş için bir onay belgesi hazırlanacağı, onay belgesinde, ihale konusu olan iş için fiyat farkı verilip verilmeyeceğinin belirtileceği hükmüne yer verildiğini, bu bağlamda hazırlanan İhale Onay Belgesi'nde de “akaryakıt fiyat farkı verilecektir” ifadesine açıkça yer verildiğini, kısacası akaryakıt için fiyat farkı verileceği hususunun hem ihaleye ilk çıkışta onay belgesinde, hem de özel teknik şartnamede açıkça belirtildiğini, yine noter tasdikli sözleşme dosyasında fiyat farkında esas alınacak akaryakıt fiyatlarına yer verildiğini, tüm bu sözleşme öncesi düzenlemeler paralelinde hazırlanan Sözleşmenin 8’nci maddesinin “Malzeme Fiyat Farkları” başlıklı (G) bendinde de ayrıntılı açıklamalara yer verilerek, kullanılan mazot için hesaplanacak fiyat farkının da; F= A x B x 0.0788 x ( C - D) x 0.850 kg/litre formülüyle hesaplanacağının kararlaştırıldığını, Kamu İhale Kuruluna, bir işle ilgili şartnamede fiyat farkı verilip verilmeyeceği konusunda açıklık olmadığı yönünde yapılan şikayet başvurusu üzerine Kurulun işin sözleşmesinin 15’nci maddesinde; "15.1. Yüklenici, gerek sözleşme süresi, gerekse uzatılan süre içinde, sözleşmenin tamamen ifasına kadar, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerde artışa gidilmesi veya yeni mali yükümlülüklerin ihdası gibi nedenlerle fiyat farkı verilmesi talebinde bulunamaz. 15.2. Yürürlükteki Fiyat Farkı Kararnamesi hükümlerine göre fiyat farkı hesaplanacaktır, hükmüne yer verilmiştir. Anılan sözleşme hükmü İle fiyat farkı verileceği belirtilerek, Fiyat Farkı Kararnamesi hükümlerince asgari ücret ve diğer işçilik maliyetlerindeki değişiklikten kaynaklanan "fiyat farkı"nın ödeneceği öngörülmüştür." şeklinde karar verildiğini, bu örnek olaydaki sözleşme hükmünün, sorgu konusu olan belediyece düzenlenen şartname hükmü ile benzeştiğini, şartnamedeki 13181 sayılı Kararnameyle ilgili hükümlerin çizilmesinin nedeninin çöplerin toplanması işinin, 13181 sayılı Kararnamenin kapsamına girip girmeyeceğine ilişkin tereddüt dolayısıyla yapıldığını, fiyat farkına ilişkin diğer usul olan, 90/1216 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 88/13181 sayılı Kararnamenin farkının baz fiyatın değişmesinden kaynaklandığını, baz fiyatın farklı değerlendirilmesi


54

nedeniyle her iki kararnamenin uygulanması sonucunda farklı sonuç elde edildiğini, dolayısıyla protokollün yıl başında imzalanması durumunda her iki kararnameye göre de baz fiyat, yıl başı perakende satış fiyatı olacağını ve bu durumda da iki fiyat farkı arasında her hangi bir farkın (hazine zararı) olmayacağını, Sayıştay Temyiz Kurulunun da park ve yeşil alanların bakım ve tanzimi yani yenileştirme, iyileştirme işinde 88/13181 sayılı Kararnamenin uygulanmasında bir sakınca olmadığına karar verdiğini, Sayıştay Dairelerinin çöp toplama ve taşıma işinin yapım işi kabul eden benzer kararlarının bulunduğunu, işte bu sıkıntılı geçiş sürecinde hatalı bir uygulamaya neden olmamak açısından şartnamedeki 13181 sayılı Kararnameye göre fiyat farkı verilmesini düzenleyen hükümlerin üzeri çizildiğini, yüklenicilerin de mağdur edilmemesi açısından ara bir formül bulunmaya çalışılarak, 13181 sayılı Kararnameden bahsedilmeden hem ihaleye ilk çıkışta onay belgesinde, hem de özel teknik şartnamede akaryakıt için fiyat farkı verileceği belirtilmekle yetinildiğini, oysa onay belgesinde, özel teknik şartnamede ve sözleşmede akaryakıt için fiyat farkı verileceği öngörüldüğünden en azından hakkaniyet gereği 88/13181 Kararname ile 90/1206 sayılı Kararnameye göre fiyat farkı uygulaması arasında belediyenin yararına veya zararına bir durum olup olmadığı açısından konunun değerlendirilmediğini, bu açıdan bir değerlendirme yapılmadan mevzuata tamamen uygun olan 87.084.780.000 liralık fiyat farkı ödemesi için tazmin kararı verildiğini bildirerek mevzuata aykırı olan hükmün kaldırılması talebinde bulunmuşlardır.

2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 4’üncü maddesinde “Şartname: Yapılacak işlerin genel, özel, teknik ve idari esas ve usullerini gösteren belge veya belgeleri, .. ifade eder” şeklinde tanımlandıktan sonra, aynı Kanununun "Şartnameler” başlıklı 7’inci maddesin de, ihale konusu işlerin her türlü özelliğini belirten şartname ve varsa eklerinin idarelerce hazırlanacağı, bu şartnamelerde işin mahiyetine göre konulacak özel ve teknik şartlardan başka genel olarak aşağıdaki hususların da gösterilmesi zorunludur denilmiş ve (k) alt bendinde, sözleşme konusu işlerin malzeme veya birim fiyatlarındaki değişiklikler nedeniyle eğer ödenecekse fiyat farkının ne şekilde ödeneceğinin de şartnamelerde gösterilmesi zorunlu hususlardan sayılmıştır.

Söz konusu işe ait eksiltme şartnamesinin fiyat farkının ne şekilde ödeneceğiyle ilgili olan 12’inci maddesinde, müteahhit, gerek esas taahhüt süresi içinde, gerekse mücbir sebeplerden dolayı uzatılan süre içinde, taahhüdün tamamen ifasına kadar vergilere zam yapılması veya yeni vergiler ve resimler konulması, fiyatların yükselmesi, taşıma ve işçi


55

ücretlerinin artması gibi sebeplere dayanarak fazla para verilmesi veya süre uzatımı isteğinde bulunamaz (ilgili mevzuatı uyarınca hesaplanacak KDV idarece müteahhide ödenir) şeklinde düzenlenmiş, ancak 13181 sayılı Fiyat Farkı Kararnamesine atıf yapan bölümü taraflarca çizilmek suretiyle iptal edilmiştir.

Özel idari şartnamede ise, fiyat farkı ödemesiyle ilgili her hangi bir hüküm bulunmamaktadır.

İşe ait özel teknik şartnamenin 20’inci maddesinin (b) bendinde, sözleşmenin yapıldığı tarih ile, sözleşmenin bitimine kadar olan süre içerisinde, keşif özetindeki analiz formülüne göre akaryakıt fiyat farkının ödeneceği, bunun haricinde her hangi bir fiyat farkının ödenmeyeceği, 07.10.2002 tarih ve 518 no’lu ihale onay belgesinde, akaryakıt fiyat farkının verileceği düzenlemesi bulunmaktadır.

Taraflar arasında 11.12.2002 tahinde imzalanan ve noter tarafından tasdik edilen sözleşmenin 8’inci maddesinde, eksiltme şartnamesinde yer alan hükmün aynısı yer aldıktan sonra, 88/13181 sayılı Kararnamenin fiyat farkıyla ilgili hükümlerine ilişkin kısmının üzeri taraflarca çizilerek iptal edilmiştir.

Söz konusu bu sözleşmenin, sözleşme ekleri başlıklı 2’inci maddesinde ise, Müteahhit; taahhüdüne ait bütün bu hususlarda bu sözleşmeye bağlı;

A- Eksiltme Şartnamesi;

B- Özel İdari Şartname;

C- Özel Teknik Şartname;

H- Keşif Özet Cetvelleri;

hükümlerine uygun şekilde iş görmeyi taahhüt etmiştir. Sözleşme ekleri arasında tutarsızlık olduğu takdirde uyuşmazlığın çözümlenmesinde yukarıdaki sıranın esas alınacağı kararlaştırılmıştır.

İşe ait şartnamelerin birlikte değerlendirilmesinde, akaryakıt fiyat farkı ödenmesiyle ilgili olarak, ihale onay belgesi ve özel teknik şartname ile, eksiltme şartnamesi ve özel idari şartname hükümleri arasında çelişki olduğu görülmüştür. Anılan işe ait sözleşmenin 2’nci maddesinde, sözleşme ekleri arasında tutarsızlık olduğu takdirde uyuşmazlığın çözümlenmesinde öncelikle eksiltme şartnamesi ve özel idari şartnamenin


56

uygulanacağı düzenlemesi bulunduğundan ve bu şartnamelerde ve işin sözleşmesinde de, akaryakıta fiyat farkı ödeneceğine dair bir hüküm bulunmadığından, sözleşmeye göre 3’ncü sırada uygulanması gereken özel teknik şartnamedeki düzenlemeye dayanarak işin müteahhidine akaryakıt fiyat farkı ödemesi yapılması mümkün değildir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle, dilekçi taleplerinin reddiyle ilamın (A) bendiyle tazminine karar verilen …………………. liraya ilişkin hükmün TASDİKİNE, karar verildi.


57

Karar Tarihi : 9.7.2008 Tutanak No. : 30306 KONU: 6400/M-M poz no’lu 5 cm. Sıkışmış Kalınlıkta 1m² Asfalt

Betonu Aşınma Tabakası Yapılması birim fiyatına dahil olan modifiye bitüm hazırlanması için gerekli makine ve işcilik bedellerinin, ayrıca 4300/PMB v 4436/2 poz no’lu birim fiyatlardan ödenmesinin mümkün olmadığı hakkında.

618 sayılı ilamın 19’uncu maddesiyle, Antalya-Alanya Yolu 2. ve 3. Kısım İnşaatı işinde; 6400/M-M poz no’lu 5 cm. Sıkışmış Kalınlıkta 1 m² Asfalt Betonu Aşınma Tabakası Yapılması birim fiyatının ödenmesinde mükerrer ödeme yapıldığı gerekçesiyle ……………… $ a tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi dilekçesinde; Karayolları Genel Müdürlüğünce BSK Kaplamalı yol üstyapılarında geleneksel bitüm ve yoğun gradasyonlu klasik asfalt betonunun artan trafik yükleri nedeniyle beklenilen performansı göstermemesi nedeniyle agrega gradasyonları ve dizayn yöntemlerinin geliştirilmesinin yanı sıra bitümlü bağlayıcının performansının arttırılması amacıyla bitüme polimerlerin eklenmesi suretiyle;

1-)21/08/1997 tarihli 1997/33 KGM genelgesi ile, ana güzergahlardaki önemli yollarda aşınma tabakasında şartnamesine uygun Modifiye Bitüm ve Magmatik Kayaçlardan üretilen agrega kullanılması gerekliliği getirildiğini,

2-)22/09/1997 tarihli Olur ile "Modifiye Bitüm Teknik Şartnamesi" yayımlanmış ve oluşturulan bir komisyonun çalışmaları sonucu hazırlanan,

Poz No: 4300/PMB Özel Plentte Polimer Modifiye Bitüm Hazırlanması,

Poz No: 4436/2 Büyük Plent Ünitesinde Polimer Modifiye Bitüm kullanılarak Asfalt betonu Kaplama ve Bitümlü Sıcak Temel Hazırlanması için gerekli ilave işler,

Birim Fiyat Tarif ve Analizlerinin 16/07/1999 tarihli Olur ile yürürlüğe sokulduğunu,


58

3) Uygulamalarda karşılaşılan eksiklikler ve aksamalarının giderilmesi amacıyla Modifiye Bitüm Teknik Şartnamesinin revize edilerek yenilendiğini ve 19/09/2002 tarihli Olurun yürürlüğe sokulduğunu,

6400/M-M Poz No'lu Birim Fiyatın 2000 yılı Birim Fiyat Listelerinden başlayarak bugüne kadar yayınlanan tüm birim fiyat listelerinde yer aldığını,

Birim fiyata dahil olan masraflar bölümünde; işin yapılması için kullanılan makinelerin her türlü giderlerinin, karışıma giren agreganın temini ve kullanılması ile ilgili giderlerin, yapıştırıcı (RC-250) ile ilgili her türlü giderlerin ve hazırlanan karışımın serme ve sıkıştırmasının dahil olduğunun görüleceğini,

Birim fiyata dahil olmayan masraflar bölümünde; bitümlü malzeme bedeli, bitümlü malzemenin teslim yerinden depo tankına kadar taşınması, taşıma dolayısıyla soğuyan bitümlü malzemenin emiş derecesine kadar ısıtılması, bitümlü yapıştırıcının yol boyunca taşınması, bitümlü karışımın iş başına taşınması, şehir içinde yapılan süpürme işlerinde tretuvara konan süprüntü malzemenin vasıtalara yüklenmesi, taşınması ve boşaltılması, doğal kumun plente taşınması işlemlerinin yer aldığını,

Sözleşme Eki 1. Keşif Özetinde bulunan 6400/M-M poz numaralı birim fiyat tarifi ve bu birim fiyat analizinde İdare tarafından Müteahhide yapıştırıcı üretimi için bitüm verilemediği için, 4363/1 poz numaralı "İdare Malı Bitümle RC-250 Hazırlanması birim fiyatı çıkarılarak oluşturulan 6400/M-M-1 poz numaralı 5 cm Sıkışmış Kalınlıkta 1 m² Asfalt Betonu Aşınma Tabakası Yapılması (Kırılmış ve Elenmiş Sert Taş Modifiye Bitüm İle) birim fiyat tarifinde “Birim Fiyata Dahil Olmayan Masraflar” başlığı altında bitümlü malzeme bedelinin birim fiyata dahil olmadığı açıkça belirtildiğini,

Modifiye Bitüm Teknik Şartnamesi, Modifiye Bitüm Teknik Raporu ve TCK Genel Müdürlüğü'nün 21.07.1999 tarih ve 1999/18 sayılı İç Genelgesi'nde bitümün nasıl modifiye edileceğinin açıklandığını, bu iş için şantiyede İç Genelge'de özellikleri belirtilen bir plent ve ekipmanları (Servis Tankları v.s.) tesis edildiğini, PMB üretimi şantiyede bu plentte AC 60/70 bitüm içine granül polimer katkı maddesi katılarak ve karışım plentte değirmenden geçirilerek hazırlandığını, hazırlanan PMB' ye teknik şartnamede belirtilen kalite kontrol deneyleri şantiye laboratuarında idare elemanları gözetiminde yapıldığını,


59

Buna göre; Birim Fiyata Dahil Olmayan Masraflar başlığı altında bahsedilen bitümlü malzeme bedeli, 1. Keşif Özeti 4-Üstyapı İşleri başlığı altında bulunan ve tutarı keşif özetine maktuen ilave edilen Poz No:4300/M;İnşaat Bünyesine Giren Modifiye Bitüm Temini Karşılığı olan; Asfalt Çimentosu (Penetrasyon asfalt), Polimer Katkısı Maddesi, Plentte Polimer Modifiye Bitüm (PMB) hazırlanması bedellerinin toplamından oluştuğunu,

Asfalt çimentosu bedelinin keşif özeti içindeki 4300/A pozundan, granül polimer katkı maddesi bedelinin ise Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesi'nin 20’inci maddesindeki esaslar dahilinde tespit edilen YBF-05 poz numaralı inşaat bünyesine giren bitümü modifiye edici polimer katkı maddesi (SBS) birim fiyatından ödendiğini, Özel Plentte Polimer Modifiye Bitüm (PMB) Hazırlanması bedelinin ise bahsi geçen İç Genelge doğrultusunda 4300/PMB pozundan ödenmesinin gerektiğini,

Normal BSK üretiminde şart olan 165°C yerine PMB kullanılması halinde 185°C sıcaklıkta karışımın elde edilmesi gerektiğinden, bu sıcaklığın (185°C) elde edilebilmesi için ilave çalışma süreleri ile ilave işçilik süreleri dikkate alınarak Poz No: 4436/2 Büyük Plent Ünitesinde Polimer Modifiye Bitüm Kullanılarak Asfalt Betonu Kaplama ve Bitümlü Sıcak Temel Hazırlanması için gerekli ilave işler birim fiyatı hazırlandığını,

Fazla ödeme olduğu iddia edilen; Özel Modifıye Bittim Plentinde Modifiye Bitümün Hazırlanması işleri karşılığı ile Büyük Plent Ünitesinde Polimer Modifiye Bitüm Kullanılarak Asfalt Betonu Kaplama ve Bitümlü sıcak Temel Hazırlanması için gerekli ilave işler olduğunu, 6400/M-M Poz No'lu Birim Fiyat ile 6400/M Poz Nolu Birim Fiyat arasındaki farkın sadece sert taş kullanımı ve bunun sonucu agrega ağırlığına paralel olarak bitüm miktarının artmasından kaynaklandığını, 4300/PMB ve 4436/2 Poz No'lu Birim Fiyatlar karşılığı yapılan ödemelerin fiilen yapılan işler karşılığı olduğunu ve yersiz ödemenin söz konusu edilemeyeceğini,

Belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmektedir.

6400 M-M poz nolu birim fiyat 5 cm sıkışmış kalınlıkta 1 m² asfalt betonu aşınma tabakası yapılması (kırılmış ve elenmiş sert taş ve modifiye bitüm ile), 4400/PMB poz nolu birim fiyat özel plentte polimer modifiye bitüm hazırlanması, 4436/2 poz nolu birim fiyat da polimer modifiye bitüm kullanarak asfalt betonu kaplama ve bitümlü sıcak temel hazırlanması için gerekli ilave işler, birim fiyatlarıdır.


60

6400/M-M poz nolu birim fiyat Y.F.Ş.nin 74’ncü kısmında ve Modiyifiye Bitüm Özel Teknik Şartnamesinde yer alan usul ve esaslar dahilinde kırılmış ve elenmiş sert taş ve modifiye bitümle asfalt betona aşınma tabakası yapılması birim fiyatıdır. Birim fiyata dahil olan masraflar teker teker sayılarak “birim fiyata dahil olmayan masraflar” başlığı altında sayılanlar dışında kalan bütün işlerin yapılması için lüzumlu her türlü işçilik, malzeme, makine alet ve edevat masrafların birim fiyata dahil olduğu belirtilmiştir. Birim fiyata dahil olmayan masraflar arasında yer almayan bütün işler 6400 M-M pozuna dahil bulunmaktadır.

T.C.K. Genel Müdürlüğü 2004 yılında, birim fiyat tanımında ve analiz değerlerinde herhangi bir değişiklik yapmadan, birim fiyata dahil olmayan masraflar bölümüne; “özel plentte polimer modifiye bitüm hazırlanması ve polimer modifiye bitüm kullanırak asfalt betonu kaplama ve bitümlü sıcak temel hazırlanması için gerekli ilave işler” şeklinde bir ilave yapmıştır. Aynı Genel Müdürlük 15.03.2006 tarihli yazısında bu değişikliğin 2004 yılından önce ihale edilmiş olan işlere uygulanamayacağını belirtmektedir. Bu tespit mevzuata ve Yüksek Fen Kurulunun mustakar kararlarına uygundur.

T.C.K. Genel Müdürlüğünce yayınlanan birim fiyat listesinde 5 cm sıkışmış kalınlıkta 1 m² asfalt betonu aşınma tabakası yapılması imalatı ile ilgili iki farklı birim fiyat bulunmaktadır. Bunlar; 6400 M poz nolu 5 cm sıkışmış kalınlıkta 1 m² asfalt betonu aşınma tabakası yapılması (kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile) ve 6400 M-M poz nolu 5 cm sıkışmış kalınlıkta 1 m² asfalt betonu aşınma tabakası yapılması (kırılmış ve elenmiş sert taş ve modifiye bitüm ile) birim fiyatlarıdır. İki birim fiyat arasındaki fark 6400 M-M poz nolu birim fiyata ilişkin imalatın sert taş ve modifiye bitum ile yapılmasıdır. Bu nedenle de 6400 M-M poz nolu birim fiyat 6400 M poz nolu birim fiyattan daha yüksektir. Yapım şartları olarak 6400 M poz nolu birim fiyat tarifinde Yollar Fenni Şartnamesinin 74. maddesindeki esaslar ve şartlara atıfta bulunurken, 6400 M-M poz nolu birim fiyat tarifinde YFŞ’ nin 74’ncü maddesi ile birlikte Modifiye Bitüm Özel Teknik Şartnamesine de atıfta bulunulmaktadır.

Birim fiyat listesinde yer alan fiyatlar, teknik şartnamelerde belirtilen esaslara uyularak yapılmış olan imalatların bedelleri olup, şartnamelerde öngörülmüş olan imalat yöntem ve koşulları birim fiyata dahildir. Modifiye Bitüm Özel Teknik Şartnamesinde bitümün modifiye edilerek aşınma tabakası yapımında kullanılmasıyla ilgili koşullar


61

belirlenmiştir. Buna göre modifiye bitüm, asfalt çimentosu (bitüm) ile modifiye edici katkı malzemesi (polimer) karıştırılarak elde edilmektedir. Anılan teknik şartnamede bu karışımın nasıl, hangi oranda ve hangi ısıda yapılacağı açıkça belirtilmiş ve bu imalatın şartnameye uygun olarak yapılmasından müteahhidin sorumlu olduğu belirtilmiştir.

Modifiye bitüm hazırlanılmasında kullanılan bitüm ve polimer malzemelerinin bedeli ayrıca ödenmektedir. Tazmin hükmü, modifiye bitüm hazırlanması için gerekli makine ve işçilik 6400 M-M poz nolu birim fiyata dahil olduğundan, bu işler için ayrı bir bedel ödenmeyeceği gerekçesiyle verilmiştir. Dilekçi, 4300/PMB poz nolu özel plentte modifiye bitüm hazırlanması ve 4436/2 poz nolu büyük plent ünitesinde polimer modifiye bitüm kullanarak bitüm malzemesi hazırlanması için gerekli ilave işlerin 6400 M-M poz nolu birim fiyata dahil olmadığını iddia etmektedir. T.C.K. Genel Müdürlüğünce yayınlanan birim fiyat tariflerinin Genel Hükümler kısmında; “Bütün pozlarda işin, her türlü durum ve şart altında, YFŞ’ nin ilgili kısımlarındaki esaslar ve şartlara göre eksiksiz olarak meydana getirilmesi için gerekli olan ve Birim Fiyata Dahil Olmayan Masraflar başlığı altında sayılan unsurlar dışında kalan diğer bütün unsurlar birim fiyata dahildir” denilmektedir. 6400 M-M poz nolu birim fiyat tarifinin Birim Fiyata Dahil Olmayan Masraflar kısmında dilekçinin iddia ettiği ilave işler (4300/PMB ve 4436/2 poz nolu) yer almamaktadır.

4300/PMB ve 4436/2 poz nolu fiyatlar keşif özetinde yer almamaktadır. Dilekçinin keşifte yer aldığını belirttiği 4300/M poz nolu fiyat, modifıye bitüm temini karşılığı tahmini olarak konulan bir fiyat olup, 4300/PMB ve 4436/2 poz nolu fiyatlar ile bir ilgisi bulunmamaktadır.

Modifıye Bitüm Özel Teknik Şartnamesinin 6’ncı maddesinde “müteahhit ihale sözleşmesine göre; bu şartname kapsamındaki modifıye bitüm ile, bitümlü sıcak karışım veya sathi kaplama üretimi yapacak ise depolama tankları, plent, distribütör, finişer, silindir vs. gibi ekipmanlarda yapılması gereken değişiklik ve ilaveleri hiçbir ücret talep etmeksizin yapacaktır. Plentin modifıye bitüm depolama ve besleme sistemi, mikserdeki karıştırma süresi, karışım ve silindirleme sıcaklıkları, bitüm püskürtme sıcaklıkları, kullanılan modifıye bitümün özelliklerine bağlı olarak ayarlanacaktır” hükmü öngörülmüştür. Bu itibarla bitüm sıcaklığı, plentteki ilaveler ve ilave işler için 6400/ M-M poz no'lu birim fiyat dışında bir bedel ödenmesi mümkün değildir.


62

Yukarıda açıklanan gerekçelerle, 618 sayılı ilamın 19’uncu maddesi ile verilen ve yerinde olan tazmin hükmünün TASDİKİNE, karar verildi.


63

Karar Tarihi : 9.7.2008 Tutanak No. : 30313 KONU: 6540 poz no’lu sathi kaplama yapılması imalatında kullanılan

agregaya 4382 pozundan yıkama bedeli ödenmesinin mümkün olmadığı hakkında.

618 sayılı ilamın 11’inci maddesi ile Nallıhan Göynük Ayrımı Yol Yapım işinde; 6540 poz nolu sathi kaplama yapılması imalatında kullanılan agregaya 4382 pozundan yıkama bedeli ödendiği gerekçesiyle ……………………. liraya tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi dilekçesinde; yıkama bedeli ödenen agreganın 6540 poz nolu sathi kaplama yapımında kullanıldığını ve 6540 nolu birim fiyata dahil olmayan masraflar bölümünde yer almadığından bahsedildiğini, 6540 no.lu "Bir Tabaka Astarlı Bitümlü Sathi Kaplama Yapılması" pozunda kullanılan agreganın, 15.122/K no.lu "istenilen tiplerde konkasörle kırılmış ve elenmiş asfalt mıcırı temini" pozu ile üretildiğini,

15.122/K poz no’lu "istenilen tiplerde konkasörle kırılmış ve elenmiş asfalt mıcırı temini" birim fiyat tarifi incelendiğinde, bu imalatın ocaktan taşın çıkartılması aşamasından başlayacağı ve istenilen granülometrideki asfalt mıcırının kullanılması düşünülen yerde figüre edilmiş halde teslimiyle imalatın son bulacağının açıkça belirtildiğini, dolayısıyla üretilmiş ve figüre halinde teslim edilen söz konusu malzemenin kullanımı ile ilgili olarak, yıkanması, katkı malzemesi kullanılması, kullanılacağı bitümlü malzeme ve kaplama türüne göre ilave başka işlemlere (bitümle kaplanması) tabi tutulması gibi çalışmaların söz konusu Poz dışında yapılan ilave imalatlar olduklarını ve ödemelerinin de ayrıca yapıldığını,

6540 poz no lu sathi kaplama yapılması ve 15.122/K poz no’lu asfalt mıcırı temini imalatına ait birim fiyat tarifinin fiyata dahil olanlar ile fiyata dahil olmayanlar kısmında, bu birim fiyatın dışında tamamen ayrı bir imalat olan yıkamaya ve agreganın yıkama yerine nakline ait herhangi bir açıklama olmasının söz konusu olamayacağını ve bedeli ödenmeyen bir iş kalemine ait işin, yüklenici tarafından yapılması da istenemeyeceğine göre aksinin iddia edilemeyeceğini,


64

15.122/K poz no’lu Asfalt mıcırı temini birim fiyatının kullanılmaya başlandığı yıllarda sathi kaplama yapımı için asfalt mıcırının yıkanması bir ön şart olarak görülmediğini, sadece taş ocağı ve taşın özellikleri dikkate alınarak gerekmesi halinde yaptırılan ve bedeli ödenen ilave imalat olarak uygulandığını, zaman içinde kalitede istenilen standardın sağlanabilmesi için sathi kaplama yapımında kullanılacak tüm asfalt mıcırının yıkatılmasının kararlaştırıldığını, bu durumun Karayolları Teknik Şartnamesinde de yer aldığını,

Yollar Fenni Şartnamesinin 70.3.1. Agrega ve özellikleri bölümünde "Asfalt ince toz filmi ile kaplanmış agrega danelerine yapışmayacağından, agrega yıkanmış ve temiz olacaktır", 70.5.5. Agreganın uygulanması bölümlerinde "Sathı kaplama yapımında bitüm ile bağlayıcı ve örtme agregası arasında hızlı bir adezyon sağlamak; örtme agregası serildiği anda bağlayıcının viskozitesine, örtme agregasının temiz ve kuru olmasına bağlıdır" hükümlerine yer verildiğini, ayrıca Karayolları Genel Müdürlüğünün 28/04/2003 tarih ve 1459 sayılı iç genelgesinin 4’ncü maddesinde de aynı şekilde, agreganın mutlaka yıkanmış olması gerektiğinin belirtildiğini, ilgili Karayolları 4.Bölge Müdürlüğü Araştırma Başmühendisliğince yapılan agrega deneylerine ait ekli deney föyünde de görüleceği üzere, yıkanmanın gerekli olduğunu,

Yaptırılan yıkama işinin bedelinin ödenmesi müteahhite haksız bir kazanç olmayıp, yaptığı işin bedeli ödenmesi olduğunu, uygulamanın Bayındırlık İşleri Genel Şartnamesinin 20’nci maddesine uygun olduğunu,

Belirterek, 618 sayılı ilamın 11’inci maddesi ile verilen tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmektedir.

6540 poz nolu Bir Tabaka Astarlı Bitümlü Sathi Kaplama Yapma birim fiyat tarifi şöyledir: Kırılmış ve elenmiş ocak taşı ile Yollar Fenni Şartnamesinin 70. kısmındaki esaslar ve şartlar dahilinde bir tabaka astarlı bitümlü sathi kaplama yapılması. Birim fiyata dahil olmayan masraflar : Bitümlü malzemenin bedeli, agreganın konkasörden yol boyu depolarına ve yol boyu depolarından serim yerine taşınması, şehir içinde yapılan süpürme işlerinde tretuvara konan süprüntü malzemesinin vasıtalara yüklenmesi, taşınması ve boşaltılması, bitümlü malzemelerin depo tankına ve püskürtüldüğü yere kadar taşınması, taşıma dolayısıyla soğuyan bitümlü malzemenin emiş derecesine kadar ısıtılması.

Karayolları Genel Müdürlüğü birim fiyatlarına münhasır olmak üzere bütün pozlarda, Birim Fiyata Dahil Olmayan Masraflar başlığı


65

altında sayılan unsurlar kesin olarak belirtilmiş olup, sadece bunlar için, ilgili pozlarındaki birim fiyatları üzerinden ayrıca ödeme yapılmakta, bunların dışında kalanlar birim fiyatlara dahil kabul edilmektedir. 6540 poz nolu sathi kaplama yapılması birim fiyatının birim fiyata dahil olmayan masraflar bölümünde, malzemenin yıkanmasıyla ilgili bir kayıt bulunmamaktadır.

Yukarıda açıklanan nedenlerle, 618 sayılı ilamın 11’inci maddesi ile verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, karar verildi.

Temyiz kurulu kararları

66

Temyiz kurulu kararları

67

II- PERSONEL MEVZUATI İLE İLGİLİ SEÇME KARARLAR


68


69

Karar Tarihi : 26.2.2008 Tutanak No : 29971 KONU: 657 sayılı Kanunun 4’üncü maddesi (B) fıkrasındaki

sözleşmeli personel tanımına girmeyen emekli Hesap İşleri Müdürünün, Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasların 14’üncü maddesindeki prosedür yerine getirilmeden, sadece belediye meclisi ve encümen kararına istinaden Belediye Başkan Yardımcısı sıfatıyla sözleşmeli personel olarak çalıştırılmasının mümkün olmadığı hakkında.

214 sayılı ilamın 1’inci maddesinde, belediyede sözleşmeli olarak Belediye Başkan Yardımcısı çalıştırılması nedeniyle ……………. TL.’nin tazminine karar verilmiştir.

Dilekçi dilekçesinde, ilgiliye belediye meclisinin almış olduğu meclis kararına ve encümence alınan encümen kararına istinaden ödemede bulunulduğunu, ilgiliye belediyeye yapmış olduğu çalışma karşılığında ödeme yapıldığını, ilgilinin bedensel ve düşünsel çaba harcayarak katkıda bulunması karşılığı üretim miktarı, harcadığı zamana göre hesaplanarak para ödemesi yapıldığını ve belediyede belirli bir sistem oturduktan sonra anılan kişinin 2005 ocak ayında işten ayrıldığını bildirerek bu nedenlerle tazmin hükmünün kaldırılması talebinde bulunmuştur.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4’üncü maddesi (B) bendinde, sözleşmeli personel, "Kalkınma planı, yıllık program ve iş programlarında yer alan önemli projelerin hazırlanması, gerçekleştirilmesi, işletilmesi ve işlerliği için şart olan, zaruri ve istisnai hallere münhasır olmak üzere özel bir meslek bilgisine ve ihtisasına ihtiyaç gösteren geçici işlerde, kurumun teklifi üzerine Devlet Personel Başkanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşleri alınarak Bakanlar Kurulunca geçici olarak sözleşme ile çalıştırılmasına izin verilen ve işçi sayılmayan kamu hizmeti görevlileridir" şeklinde tanımlanmıştır.

Bu yasal dayanağa istinaden, 6.6.1978 tarih ve 7/15754 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına ilişkin Esaslar düzenlenmiş ve 28.06.1978 tarih ve 16330 sayılı Resmi Gazete'de


70

yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Söz konusu Esasların 9.2.1979 tarih ve 7/17150 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile değişik 14’üncü maddesinde, 657 sayılı Kanunun değişik 4’üncü maddesinin (B) fıkrasına göre çalıştırılacak sözleşmeli personelin sayısı, unvanı, nitelikleri, sözleşme ücreti ve sürelerinin ilgili Bakanlığın önerisi ve Devlet Personel Başkanlığının olumlu görüşü üzerine Maliye Bakanlığınca saptanacağı ve bu saptamaya dayanılarak da ilgili Bakanın onayı ile sözleşmeli personel çalıştırılabileceği, hükmü yer almaktadır.

1580 sayılı Belediye Kanununun belediye memurlarının tayini başlıklı 96’ıncı maddesinin (B) bendinin son fıkrasında, lüzum görülen belediyelerde reis muavinlerinin meclis azası arasından intihabının caiz olduğu, bu takdirde muavinlerin memuriyetlerinin meclisin devamı ile mukayyet olduğu, hükme bağlanmıştır.

Bu düzenlemeler karşısında, 657 sayılı Kanunun 4’üncü maddesi (B) fıkrasındaki sözleşmeli personel tanımına girmeyen ve meclis azası da olmayan, emekli Hesap İşleri Müdürü …………….. Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına ilişkin Esasların 14’üncü maddesindeki prosedür yerine getirilmeden sadece belediye meclisi ve encümen kararına istinaden "Belediye Başkan Yardımcısı" sıfatıyla sözleşmeli personel olarak çalıştırılması ve kendisine sözleşme ücreti adı altında ödemede bulunulması mümkün bulunmamaktadır.

Yukarıda açıklanan sebeplerle, dilekçi iddialarının reddiyle 214 nolu ilamın 1’inci maddesiyle tazminine karar verilen …………….. liraya ilişkin hükmün TASDİKİNE, karar verildi.


71

Karar Tarihi : 18.3.2008

Tutanak No : 30029 KONU: Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği uyarınca

memurlara verilen öğle yemeği maliyetinin ancak yarısının kurum tarafından karşılanabileceği hakkında.

480 sayılı ek ilamın 5’inci maddesiyle; Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğine göre İl Özel İdare Müdürlüğünde görevli memur personel için ödenen yemek bedelinin yarısının memurlardan tahsil edilmemesi nedeniyle ………………….. TL’ ye tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi dilekçesinde özetle; Kurum memurları için yemek hizmet alım işi ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 9’uncu maddesine göre yaklaşık maliyetin günlük 9.037.500-T1 .* 21 (personel sayısı) * 252 (çalışılan gün sayısı) = 47.826.450.000-TL. olarak hesaplandığını ve bunun yarısı " 9.037.500-T1 * 1/2 = 4.518.750-T1. (günlük yemek ücretinin yarısı) * 21 (personel sayısı) * 252 (çalışılan gün sayısı) = 23.913.225.000-TL. tespit edildiğini, bunun Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliğinin 4’üncü maddesindeki "Yiyecek yardımının gerektirdiği giderler, yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere bu yönetmelik kapsamına dahil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanır." hükmü çerçevesinde saptandığını, bütçeden karşılanacak kısım için yapılan yemek alımı ihalesinin, toplam yemek bedeli üzerinden olmayıp, alınacak yemek bedelinin yarısının memurlardan karşılanacak olan miktarı düşüldükten sonra, söz konusu ihaleye ilişkin belirlenen yaklaşık maliyetin yarısı (1/2'si) üzerinden ihale edildiğini, yaklaşık maliyeti günlük ½’ si olan 4.518.750 TL’nin yemek alımı ihalesi sonunda günlük yemek bedelinin ½’ si 3.400.000 TL olarak sonuçlandığını, yemek maliyetinin tamamının değil, yarısının bütçeden karşılandığını,günlük 3.400.000 TL üzerinden ……………… firmasına ihale edildiğini, konu ile ilgili olarak Bandırma Belediyesinin 1995 yılı hesaplarına ait Sayıştay Temyiz Kurulunun 27.03.2001 tarih ve 9243 sayılı kararında da bu tür uygulamaya cevaz verildiğini, yiyecek yardımı ile ilgili olarak maliyetin yarısı dikkate alınarak ihale edildiğini ve yiyecek bedelinin tamamının değil, yarısının bütçeden karşılandığını belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmiştir.


72

86/11220 sayılı BKK ile çıkarılan “Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği’nin” “Yemek Servisi Giderleri” başlıklı 4’üncü maddesinde;

“Yiyecek yardımının gerektirdiği giderler yemek maliyetlerinin yarısını aşmamak üzere, bu yönetmelik kapsamına dahil memur kadrosu adedine göre kurum bütçelerine konulacak ödeneklerle karşılanır.

Ödenek dağıtımı yemek servisi kurulacak kurumdaki memur sayısı dikkate alınmak suretiyle yapılır.

Yemek bedelinin bütçeden karşılanamayan kısmı yemek yiyenlerden alınır. 2155 sayılı Bazı Kamu Personeline Tayın Bedeli Verilmesi Hakkında Kanuna göre tayın bedeli verilen personel ile sözleşmeli olarak çalıştırılanların, bu yönetmeliğe göre yiyecek yardımı yapılan yemek servislerinde yemek yemeleri halinde yemek bedelinin tamamı kendilerinden alınır.” denilmektedir.

Buna göre, kurum bütçesinden kadrolu memurların her gün yiyebileceği ihtimaline karşılık konulan yiyecek yardımı ödeneğini aşmamak üzere harcama yapılabilecektir.

Yemek maliyetinin bütçeden karşılanamayacak olan kısmı yemek yiyenlerden karşılanacaktır. Yemek yiyenlerden alınacak yemek ücretleri tarifesi ise, her yılbaşında Bütçe Uygulama Talimatı ile asgari rakamlar üzerinden belirlenmekte olup, kurumlar yemek maliyetinin kalan yarısını karşılayacak şekilde bu rakamların daha üstünde fiyatlar tespit edebilecektir.

Dosyada mevcut belgelerin incelenmesinde; Burdur İl Özel İdare Müdürlüğünde görevli 21 personelin öğle yemeği ihtiyacının, 4734 sayılı Kanunun 21/f maddesine göre 17.992.800.000 TL. (KDV hariç) bedel üzerinden akdedilen sözleşme gereğince ……… Restoran Servisleri A.Ş. isimli yemek firmasından karşılandığı,

Yapılan ihale sözleşmesine göre 1 öğün yemek bedelinin 4.000.000 TL.(KDV dahil) olarak belirlendiği, her ay düzenlenen hak edişler ile memur sayısı ve o ay içindeki iş günü sayısı dikkate alınarak, bu rakam üzerinden adı geçen firmaya ödeme yapıldığı, 2004 yılında memurlara yiyecek yardımı için bütçeye 35 milyar lira ödenek konulduğu,


73

Ancak yemek yardımından faydalanan memurlardan ek göstergelere göre değişen en az yemek bedellerinin tespit edildiği 09.01.2004 tarih ve 25341 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2 sıra sayılı Bütçe Uygulama Talimatında yer alan yemek katkı bedellerinin dahi kesilmediği görülmüştür.

Yukarıdaki mevzuat hükmü ve açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, memurlara verilen öğle yemeğinin maliyetinin ancak yarısı kurum tarafından karşılanacak kalan yarısı ise Bütçe Uygulama Talimatıyla belirlenen en az bedellerden az olmamak üzere memurlardan katkı payı olarak alınacaktır. Burdur İl Özel İdare Müdürlüğünde memurlara verilen öğle yemeği maliyetinin tamamının idare bütçesinden karşılandığı anlaşıldığından 480 sayılı ilamın 5’inci maddesi ile ……………. TL’ ye ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE karar verildi.


74

Karar Tarihi : 1.4.2008 Tutanak No : 30064 KONU: Normal öğretimde 20 saat, ikinci öğretimde 10 saat

sınırlaması aşılmadan ve diğer faaliyetlerin örgün ve ikinci öğretimde 10 saat olarak hesaplamalarda dikkate alınarak ek ders ücreti ödenmesinin mevzuata aykırı olmadığı hakkında.

863 sayılı ilamın 3’üncü maddesiyle, Su Ürünleri Fakültesinde normal örgün ve ikinci öğretimde derse giren öğretim elamanlarına ait ek ders ücretlerinin hesabında, zorunlu ders yükünün öncelikle normal örgün öğretimde verilen teorik dersler dışındaki faaliyetlerle tamamlanması gerekirken, teorik derslerin dikkate alındığı, bu suretle ikinci öğretimde verilen teorik dersler dışındaki faaliyetler için de ek ders ücreti ödendiği gerekçesiyle ……………… liraya tazmin hükmolunmuştur.

Dilekçi dilekçesinde özetle; normal eğitim ve ikinci eğitimde ders veren öğretim elamanlarına ait ek ders ücretinin hesabı sırasında zorunlu ders yüklerini öncelikle birinci eğitimde bulunan teorik derslerden düştüklerini, geriye kalan teorik dersler için normal örgün eğitimden ücretlerin ödendiğini, normal ve ikinci öğretimi bir bütün olarak gördükleri için ikinci öğretimde ödenen diğer faaliyetler kadar ders saati sayısı normal örgün öğretimde ödenmesi gereken teorik derslerden ikinci öğretimde ödenen diğer faaliyetler sayısı kadar zorunlu yük olarak düşülerek hesaplandığını, yaptıkları uygulamanın mevzuata uygun olduğunu, ilamın kendi içinde çelişkili olduğunu, ikinci öğretimde 10 saat

sınırları dahilinde teorik derslerin dikkate alınmadığını belirterek tazmin hükmünün kaldırılması talep edilmektedir.

2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu’nun “Ek Ders Ücreti” başlıklı 4689 sayılı Kanunla değişik 11’inci maddesinin birinci fıkrasında “2547 Sayılı Yükseköğretim Kanununun 36’ ncı maddesine göre haftalık okutulması mecburi ders yükü saati dışında, kısmi statüde bulunanlar dahil öğretim elamanlarına görev unvanlarına göre Maliye Bakanlığının görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen mecburi ve isteğe bağlı dersler ve diğer faaliyetler için bu ders ve faaliyetlerin haftalık ders programında yer alması ve fiilen yapılması şartıyla en çok yirmi saate kadar, ikinci öğretimde ise en çok on saate kadar ek ders ücreti


75

ödenir. Ders yüklerinin tamamlanmasında öncelikle normal örgün öğretimde verilen ders ve faaliyetler dikkate alınır.”

İkinci fıkrasında; “Öğretim elemanlarının teorik derslerle yaptırdıkları uygulama, yönettikleri tez, seminer ve doktora çalışmalarının ve ara sınavların ne ölçüde ders yükünden sayılacağı Yükseköğretim Kurulunca belirlenir. (…) Teorik dersler dışındaki faaliyetlerin ders yükünün tamamlanmasından sonraki kısmı ek ders ücretinin hesabında dikkate alınır. Ancak mecburi ders yükünün tamamlanmasında ve ek ders ücretinin hesabında, teorik dersler dışındaki faaliyetlerin haftalık en fazla on saatlik kısmı dikkate alınır, kalan kısmı ise maaş karşılığı sayılır.”

hükümleri yer almaktadır.

3843 sayılı Yükseköğretim Kurumlarında İkili Öğretim Yapılması 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna Bir Ek Madde Eklenmesi Hakkında Kanunun 10’uncu maddesinde “Normal örgün öğretimde zorunlu ders yükünü doldurmuş olan öğretim elemanlarına, ikinci öğretimde verdikleri her ders için; doldurmamış olan öğretim elemanlarına bu yükün doldurulmasından sonra verdikleri her ders için, 2914 Sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun 11’inci maddesinde öngörülen hükümler çerçevesinde ek ders ücreti ile ara sınav, yarıyıl ve yıl sonu sınavları için ödenecek ücretlerin üç katını aşmayacak şekilde ikinci öğretim programları esas alınarak, Yükseköğretim Kurulunun görüşü, Milli Eğitim Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenecek ders ücreti ödenir.” denilmektedir.

Yükseköğretim Yürütme Kurulunun 30.10.2001 tarih ve 2001.34.3121 sayılı kararı ile kabul edilen Ders Yükü Tespitinde Uyulacak Esaslar’ın 2’nci maddesinin (a) bendinde de kanundaki hükümlere paralel düzenlemeler getirilmiştir.

Madde hükümlerine göre, mecburi ders yüklerinin hesaplanmasında öncelikle normal örgün öğretimde verilen ders ve faaliyetlerin dikkate alınması gerekmekte olduğu belirtilmekle birlikte, normal örgün öğretimde öncelikle teorik dersler dışındaki faaliyetlerle mecburi ders yüklerinin tamamlanması yönünde herhangi bir hükme de yer verilmemiştir. Ayrıca, diğer faaliyetlerin ders yükünün tamamlanmasından sonraki kısmı ek ders ücretinin hesabında göz önünde bulundurulması ve bu faaliyetlerin haftalık en fazla on saatlik


76

kısmı dikkate alınarak kalan kısmı ise maaş karşılığı sayılması öngörülmektedir.

Rapor dosyası ve eki belgelerin incelenmesinden, mevzuatta tespit edilmiş olan normal öğretimde 20 saat, ikinci öğretimde 10 saat

sınırlaması aşılmadan ve diğer faaliyetlerin örgün ve ikinci öğretimde 10 saat olarak hesaplamalarda dikkate alınarak ek ders ücreti ödemeleri yapıldığı anlaşılmasından 863 sayılı ilamın 3’üncü maddesiyle verilen tazmin hükmünün KALDIRILMASINA karar verildi.


77

Karar Tarihi : 1.4.2008 Tutanak No : 30067 KONU: Ders vermekle görevlendirilmeyen yüksekokul sekreterine,

ders programında yer almayan staj faaliyetlerine ilişkin idari çalışmalar için ek ders ücreti ödenmesinin mevzuata aykırı olduğu hakkında.

358 sayılı ilamın 2’ nci maddesiyle, Sağlık Meslek Yüksekokulu Müdürlüğü Yüksekokul Sekreteri ……………….’a Rektörlükçe herhangi bir ek ders görevi verilmediği halde ve ders programında yer verilmemesine rağmen “staj kontrol” faaliyetleri için yersiz ek ders ücreti ödenmesi sonucu ………………… liraya tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi temyiz dilekçesinde özetle; 657 sayılı Kanunun 89 ile 2547 sayılı Kanunun 31’nci maddesinde öğretim elamanı güçlüğü çekilen hallerde idari personelin görevlendirilmesinin düzenlendiğini, yerleşik uygulamaların hep bu şekilde olduğunu, sadece kendisine zimmet çıkarıldığını, uygulamalı derslere müfredatta yer verildiğini, dersin fiili olarak yapıldığını ve ayrıca Danıştay İçtihadı Birleştirme Kararına göre fazla ödemelerin 60 günlük sürede geri istenebileceği kararı bulunduğunu belirterek tazmin hükmünün bozularak kaldırılmasını talep etmektedir.

2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun “Ek Ders Ücreti” başlıklı 4689 sayılı Kanunla değişik 11’ inci maddesinin birinci fıkrasında “2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 36’ ncı maddesine göre haftalık okutulması mecburi ders yükü saati dışında, kısmi statüde bulunanlar dahil öğretim elamanlarına görev unvanlarına göre Maliye Bakanlığının görüşü üzerine Yükseköğretim Kurulu tarafından belirlenen mecburi ve isteğe bağlı dersler ve diğer faaliyetler için bu ders ve faaliyetlerin haftalık ders programında yer alması ve fiilen yapılması şartıyla en çok yirmi saate kadar, ikinci öğretimde ise en çok on saate kadar ek ders ücreti ödenir. Ders yüklerinin tamamlanmasında öncelikle normal örgün öğretimde verilen ders ve faaliyetler dikkate alınır.”

İkinci fıkrasında; “Öğretim elemanlarının teorik derslerle yaptırdıkları uygulama, yönettikleri tez, seminer ve doktora çalışmalarının ve ara sınavların ne ölçüde ders yükünden sayılacağı Yükseköğretim Kurulunca belirlenir. …”hükümleri yer almaktadır.


78

Yükseköğretim Yürütme Kurulunun 01.02.2002 tarihli kararı ile kabul edilen Ders Yükü Tespitinde Uyulacak Esaslar’ın 2’ nci maddesinin b bendinde: “Bitirme ödevi, bitirme projesi, diploma projesi, proje ve staj raporu değerlendirme ve benzeri eğitim-öğretim ve danışmanlık hizmetlerini yöneten öğretim elemanları, öğrenci sayısına bakılmaksızın 2 saat/hafta uygulamalı ders yükü yüklenmiş sayılırlar.” hükmü getirilmiştir.

2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanununun değişik 11’ nci maddesinin birinci fıkrasında, 2547 sayılı Kanununun 36’ ncı maddesine göre haftalık okutulması mecburi ders yükü saati dışında, kısmi statüde bulunanlar dahil öğretim elemanlarına görev unvanlarına göre maddede belirlenen mecburi ve isteğe bağlı dersler ve diğer faaliyetler için bu ders ve faaliyetlerin haftalık ders programında yer alması ve fiilen yapılması şartıyla en çok yirmi saate kadar ek ders ücreti ödeneceği ifade edilmiştir. Maddenin ikinci fıkrasında da, 2547 sayılı Kanunun 36’ ncı maddesinde olduğu gibi, öğretim elemanlarının teorik derslerle yaptırdıkları uygulama, yönettikleri tez, seminer ve doktora çalışmalarının ve ara sınavların ne ölçüde ders yükünden sayılacağı hususunun Yükseköğretim Kurulunca belirleneceği ve ek ders ücretinin hesabında teorik dersler dışındaki faaliyetlerin haftalık en fazla on saatlik kısmı dikkate alınacağı kalan kısmı ise maaş karşılığı sayılacağı belirtilmiştir.

Malatya Sağlık Meslek Yüksekokulu Müdürlüğü Yüksekokul Kurulunun 20.02.2004 tarihli bahar dönemi ders müfredatı ile 07.09.2004 tarihli güz dönemi ders müfredatında Yüksekokul Sekreteri ……………. ’a herhangi bir ek ders görevi verilmediği gibi staj yapılan kurumlarla idari işlemleri yürütmekle ilgili not düşülmesi de ek ders ücreti verilmesini gerektirecek ders ve faaliyetlerde bulunulduğunu göstermemektedir. Bu idari işlemler adı geçen kişinin kanunlarla verilen tabii görevleri kapsamındaki yapması zorunlu işlemlerdir. Kaldı ki, Malatya İnönü Üniversitesi Rektörlüğünce Yüksekokul Sekreteri ……………’un ders vermekle görevlendirildiğine ilişkin herhangi bir belge de dosya içinde bulunmamaktadır.

Görüleceği üzere, anılan kanun hükümlerinde, maaş karşılığı olarak ve ek ders ücreti ödenmesi bu ders ve faaliyetlerin haftalık ders programında yer alması ve fiilen yapılması şartına bağlı kılınmış olup ders programlarında konulmayan ve ders vermekle görevlendirilmeyen staj faaliyetlerine ilişkin idari çalışmalar için ek ders ücreti ödenmesi yürürlükteki mevzuat çerçevesinde mümkün değildir. Kaldı ki,


79

Yükseköğretim Kurulunca çıkarılan Ders Yükü Tespitinde Uyulacak Esaslar’da staj denetlenme hizmetlerini yöneten öğretim elemanlarına öğrenci sayısına bakılmaksızın 2 saat/hafta uygulamalı ders yükü öngörülmüş olup adı geçen şahsa 10 saat/hafta uygulamalı ders yükü verilmesi mümkün değildir.

Yukarda açıklanan sebeplerle, dilekçi iddialarının reddi ile 358 sayılı ilamın 2’ nci maddesiyle …………………. liraya ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE karar verildi.


80

Karar Tarihi : 22.4.2008 Tutanak No : 30102 KONU: A) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi Hukuk İşleri

Müdürü ve Hukuk İşleri Müdürlüğünde görevli memura vekalet ücreti ödenmesinde 657 sayılı Kanunun 146’ncı maddesinde öngörülen sınırlamaya uyulması gerektiği,

B) Süresi belirli hizmet akdi ile büro elemanı olarak çalışan geçici işçiye vekalet ücreti ödenmesinin mümkün olmadığı hakkında.

736 sayılı ilamın 3’ üncü maddesinde,

A) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi Hukuk İşleri Müdürü(avukat) ve Hukuk İşleri Müdürlüğünde görevli memura vekalet ücretinin ödenmesinde 657 sayılı Kanunun 146’ ncı maddesinde öngörülen sınırlamaya uyulmaması nedeniyle ………………………. liraya

B) Süresi belirli hizmet akdi ile büro elemanı olarak çalıştırılan geçici işçiye vekalet ücreti ödenmesi suretiyle …………………… liraya olmak üzere toplam ………………………… liraya tazmin hükmolunmuştur.

Dilekçi dilekçesinde özetle, 5393 sayılı Belediye Kanununun 82’nci maddesinde "Belediye lehine sonuçlanan dava ve icra takipleri nedeniyle hükme bağlanarak karşı taraftan tahsil olunan vekalet ücretlerinin; kadroya bağlı olarak çalışan avukatlara ve hukuk servisinde fiilen görev yapan memurlara dağıtımı hakkında 02/02/1929 tarihli ve 1389 sayılı Devlet Davalarını İntaç Eden Avukat ve Saireye Verilecek Ücreti Vekalet Hakkında Kanun hükümleri kıyas yolu ile uygulanır", 5393 sayılı Yasanın 84’üncü maddesinde de "Bu Kanunla, ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda bu Kanun hükümlerine aykırılık bulunması durumunda bu Kanun hükümleri uygulanır." hükmüne yer verildiğini,

Ayrıca 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 164’üncü maddesinin son fıkrasında da "Dava sonunda, kararla tarifeye dayanılarak karşı tarafa yüklenecek vekalet ücreti avukata aittir. Bu ücret, iş sahibinin borcu nedeniyle takas ve mahsup edilemez, haczedilemez." şeklinde hüküm bulunduğunu, 657 sayılı Yasa kamu idarelerinde çalışan tüm


81

memurları kapsadığından gerek 5393 sayılı Yasaya gerekse 1136 sayılı Yasaya göre genel nitelikte olduğunu, 1136 sayılı Yasanın 164’üncü maddesi ve 5393 sayılı Yasanın 657 sayılı Yasaya göre daha yeni yasal düzenlemeler olduğunu, önceki kanun sonraki kanun çelişkisini belirtmiş ve sonraki özel kanun olan Avukatlık Kanununun 164/son maddesine aykırı olan, önceki genel kanun niteliğinde Devlet Memurları Kanunu'nun 146’ ıncı maddesi 3’ üncü fıkrası ikinci ve üçüncü cümlelerinin zımnen ilga olduğunun kabulünün gerektiğini, 657 sayılı Yasanın 146’ ncı maddesinin belediyelerde görev yapan avukatlar ve Hukuk İşleri Müdürlüğü personeline uygulanma olanağı bulunmadığını, 5393 sayılı Yasanın 2005 yılında yürürlüğe girdiği incelenen hesabın ise 2002 yılına ait olduğu bu nedenle 5393 sayılı Yasanın olayda uygulama olanağı bulunmadığı iddia edilse bile, genel hukuk kaidelerine göre yargılama devam ederken yasa değişikliği olması halinde eski veya yeni yasanın hangisinde lehe hüküm varsa uygulanması gerektiğini, aynı konu ile ilgili olarak Osmangazi Belediyesi ile Hukuk İşleri Müdürlüğü personeli arasında çıkan ihtilaf sonucunda Bursa 4.İş Mahkemesince verilen ve bir sureti ekli karar ile de bu durumun açıklığa kavuştuğunu belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmektedir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Kapsam" başlıklı 146’ ncı maddesinin ikinci fıkrasında memurlara kanun, tüzük ve yönetmeliklerin ve amirlerin tayin ettiği görevler karşılığında bu kanunla sağlanan haklar dışında ücret ödenemeyeceği, hiçbir yarar sağlanamayacağı belirtildikten sonra 311 ve 570 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameler ile değişik üçüncü fıkrasında bazı kanunların ilgili maddeleri sayılmakta, bu çerçevede "1389 sayılı Kanun ile Katma Bütçeli Kurumların, İl Özel İdareleri ve Belediyeler ile Bunlara Bağlı Birliklerin Davalarını Sonuçlandıran Avukat Vesaireye Verilecek Vekalet Ücretine İlişkin Sair Kanun hükümleri saklıdır. Şu kadar ki, vekalet ücretinin yıllık tutarı; 6.000 gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak aylık brüt tutarın on iki katını geçemez. Bu esasa göre yapılacak dağıtım sonunda artan miktar merkezde bir hesapta toplanarak Maliye Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmeliğe göre diğer avukatlar arasında yukarıdaki miktarı aşmamak üzere eşit olarak dağıtılır." hükmüne yer verilmiştir.

31.8.1961 gün ve 10894 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "1389 sayılı Kanuna Göre Vekalet Ücreti Tevzi Yönetmeliği"nin 3’üncü maddesinde; "Davanın ikame ve takibi ile sonuçlandırılmasında birbiri ardına veya birlikte birkaç avukatın hizmeti geçmiş ise yukarıdaki


82

hükümlere göre dava avukatı için ayrılan hisseler her avukatın hizmet ve karara tesiri derecesine göre başhukuk müşavirliğince, teşkilatı bulunan yerlerde de muhakemat müdürlüklerince bu avukatlar arasında paylaştırılır." denilmiştir.

19.04.1983 gün ve 18023 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "Limit Dışı Kalan Vekalet Ücretlerinin Dağıtım Esasları Hakkında Yönetmelik" in 1’inci maddesinde; "Bu Yönetmelik genel ve katma bütçeli kurumlar ile il özel idareleri ve belediyeler ve özel kanunlarındaki hükümlerle 1389 sayılı kanuna atfen vekalet ücretinden yararlanan tüm kamu kurum ve kuruluşları ile bunlara bağlı birliklerde çalışan avukatlara ait limit dışı kalan vekalet ücretlerinin dağıtım usul ve esaslarını belirlemek amacıyla düzenlenmiştir." denilerek Yönetmeliğin amacı belirtilmiştir. Yönetmeliğin 6’ncı maddesinde, kurumların limit doldurmayan avukatlarından beyanname olarak o mali yıl içinde almış oldukları vekalet ücretinin miktarını ve avukatların isimlerinin bağlı bulundukları merkez teşkilatına göndermekle yükümlü oldukları, 7’nci maddesinde ise, listelerin her birim merkezinde birim başkanının başkanlığında 3 kişiden oluşan bir kurul tarafından kanuni limit esas alınarak değerlendirmeye tabi tutulacağı, değerlendirmeden sonra hesapta toplanan paranın tüm hak sahiplerine bölünmek suretiyle bulunarak meblağın eşit olarak hak sahiplerine dağıtılacağı, bu dağıtım sırasında kanuni limit dolduranlardan artan miktarın yine geri kalan hak sahiplerinin sayısına bölünmek suretiyle eşit olarak dağıtıma devam olunacağı, bu dağıtımlardan artan miktarın da bir sonraki yıl kullanılmak üzere adi emanet hesabında bekletileceği ve sonraki yıl tahsil edilen limit dışı vekalet ücretinin, önceki yıla ait emanet hesabındaki meblağ ile birleştirilmek suretiyle dağıtıma tabi tutulacağı belirtilmiştir.

Bu hükümlere göre; vekalet ücretine hak kazanmada "görev" yerine "kişinin" esas alınması, vekalet ücreti limitinin 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 146’ncı maddesi gereğince yıl içindeki tüm katsayılar dikkate alınarak belirlenmesi ve yukarıda belirtilen esaslara göre dağıtımının yapılması, limit dışı kalan meblağın olması halinde ise artan miktar hakkında yine yukarıda belirtilen usule göre işlem yapılarak artan miktarın bir sonraki yıl kullanılmak üzere adi emanet hesabında bekletilmesi ve bir sonraki yıl tahsil edilen limit dışı vekalet ücretinin, önceki yıla ait emanet hesabındaki meblağ ile birleştirilmek suretiyle dağıtıma tabi tutulması gerekmektedir.

1136 sayılı Avukatlık Kanunu tüm avukatlarla ilgili düzenleme yapan genel bir kanundur. 657 sayılı Kanuna tabi olarak avukatlık


83

hizmetleri sınıfı kadrosunda görev yapan avukat ise devlet ile memuriyet hizmet sözleşmesi yapmıştır. Avukatlık vekalet ücretine ilişkin 657 sayılı Kanunda yapılan düzenlemeler avukatlık hizmetleri sınıfında çalışan kadrolu avukatlar için bağlayıcı özel düzenlemelerdir.

1580 sayılı Belediye Kanununa 19.3.1969 gün ve 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 199’uncu maddesi ile eklenen "Ek Madde-8" de "Bu kadroya bağlı olarak aylık veya ücretleri belediye bütçesinden yahut belediyenin yönetim ve denetimi altındaki daire, müessese veya şirketlerden verilen müşavir ve avukatların takip ettikleri dava ve işlerde, mahkeme ve icra daireleri tarafından müvekkilleri belediye, daire, müessese veya şirket lehine avukatlık ücret tarifesine göre takdir edilen avukatlık ücretinin tahsil olunan kısmı belediye veya onun yönetim ve denetimi altındaki daire, müessese veya şirketin Hukuk İşleri Müdürlüğü yahut Hukuk Müşavirliği personeline, belediye meclisi tarafından tespit edilecek esaslara göre ve 7244 sayılı kanundaki hadler dahilinde tevzi ve tediye olunur." hükmü yer almaktadır. 657 sayılı Kanundaki düzenleme dolayısıyla 657 sayılı Kanuna tabi belediye avukatları için mahkemelerce takdir edilecek vekalet ücretinin aynı Kanunun 146’ncı maddesindeki hadler dahilinde ödenmesi gerekmektedir.

Dilekçi tarafından 2005 yılında yürürlüğe girmiş olsa da 5393 sayılı Kanunun 82’nci maddesine göre dava ve icra takipleri nedeniyle tahsil olunan vekalet ücretlerinin tamamının dağıtılması gerektiği belirtilmekte ise de, 2004 yılında yürürlükte olmayan 5393 sayılı Kanunun 82’nci maddesi ile getirilen hüküm de 657 sayılı Kanunun 146’ ncı maddesinin uygulanmasına engel teşkil etmemektedir. Dilekçi tarafından konu ile ilgili yargı kararlarından sözedilmekte ise de, 832 sayılı Sayıştay Kanununun 65’inci maddesi gereğince genel mahkemelerce verilen hükümler Sayıştay'ın hesap ve işlemler yönünden denetimine engel değildir.

İlamın (B) bendi ile ilgili olarak ise, süresi belirli hizmet akdi ile büro elemanı olarak çalıştırılan işçi, iş mevzuatı hükümlerine tabi olup, hizmet akdi ile belirlenen ödemeler ile sınırlı olarak kendisine ödeme yapılabilir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle dilekçilerin iddialarının reddi ile 736 sayılı ilamın 3’ üncü maddesiyle toplam ………………. liraya ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, karar verildi.


84


Tutanak No : 30104 KONU:Belediyede çalışan memurların işe geliş gidişlerinde

kullanmaları için, servis hizmeti yerine otobüs kartı alınarak bedellerinin belediye bütçesinden ödenmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığı hakkında.

740 sayılı ilamın 6’ncı maddesinde, belediyede çalışan memurların işe gidiş gelişlerinde kullanmaları için EGO Genel Müdürlüğünden kişi başına her ay 60 kontörlük manyetik kart ile EGO Genel Müdürlüğünce özelleştirilen hatlarda ikamet edenlere ise, kişi başına her ay 60 adet özel serbest toplu taşıma bileti alınarak bedelinin bütçeden ödenmesi nedeniyle toplam ………………… liraya tazmin hükmolunmuştur.

Dilekçi, ilamın 6’ncı maddesi ile ilgili olarak: Belediyelerinde 657 sayılı Yasa kapsamında çalışan personellerine 237 sayılı Taşıt Kanununun 7’nci maddenin 6’ncı fıkrası ile Kamu Kurum ve Kuruluşları Personel Servis Hizmetleri Yönetmeliğinin ikinci bölümünün 5’ inci maddesi ve 31.07.2000 tarih ve 2000/376 sayılı EGO Genel Müdürlüğü İdare Encümeni kararına istinaden manyetik kart ve özel toplu taşıma bilet bedellerinin belediye bütçesinden ödenmesinin yasal olduğunu ileri sürerek tazmin kararının kaldırılmasını istemektedir.

237 sayılı Taşıt Kanununun 7’nci maddesinde, Devlet dairelerinin sıkışık bulunduğu büyük merkezlerde işletilen muayyen tarifeli taşıtlarla memurların zamanında işbaşında bulunmalarını temin edecek yeterlikte olmadığı hallerde kurumlarca ve devlet dairelerince memurlar için otobüs seferleri ihdas olunabileceği, bunların Ulaştırma Bakanlığınca hazırlanacak ve Bakanlar Kurulunca tasdik olunacak esaslar dairesinde işletilebileceği hüküm altına alınmıştır.

6/2206 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan 237 sayılı Taşıt Kanununun 7’nci maddesine Göre Kurumlar Tarafından İhdas Edilecek Otobüs Seferlerinin İşletme Esasları Hakkında Yönetmeliğin 4’üncü maddesinde “Kurumlarca ihdas edilecek ve işletilecek otobüs seferleri bir yükümlülük doğurmaz ve faydalanacak personel de herhangi bir hak isteyemez.” denilmektedir.


85

Diğer taraftan 657 sayılı Kanunun 146’ncı maddesinde, memurlara kanun, tüzük ve yönetmeliklerin ve amirlerin tayin ettiği görevler karşılığında bu Kanunla sağlanan haklar dışında ücret ödenemeyeceği hiçbir yarar sağlanamayacağı hüküm altına alınmış bulunmaktadır.

Servis hizmeti yerine personele, otobüs kartı ödenmesinde; hizmetlerin gereği olarak kurum personelinin mesai saatlerinin farklılık arzetmesi, personele nakdi herhangi bir ödeme yapılmayıp ödemenin hizmet alımı şeklinde bir kamu kuruluşu olan E.G.O.’ya yapılması, ödenen otobüs bilet bedelinin ödenecek personel servis taşıma bedelinden daha az olması, ayrıca bu uygulamada hazine ve kurum zararı bulunmaması nedenleriyle dilekçi iddialarının kabulüne ve 740 sayılı ilamın 6’ncı maddesi ile toplam ……………….. liraya verilen tazmin hükmünün KALDIRILMASINA, karar verildi.


86

Karar Tarihi : 20.5.2008 Tutanak No : 30177

KONU: Zabıta memuru kadrosunda görev yapmakta iken Ankara’da milletvekili danışmanı olarak görevlendirilen kişiye, zabıta görevini fiilen yürütenler için öngörülen maktu fazla çalışma ücreti ödenmesinin mümkün olmadığı hakkında.

563 sayılı ilamın 5’inci maddesinde, zabıta memuru kadrosunda işçi personel şefi olarak görev yapmakta iken Ankara’da milletvekili danışmanı olarak görevlendirilen …………….’a, zabıta görevini fiilen yürütenler için öngörülen maktu fazla çalışma ücreti ödenmesi nedeniyle ………………………. liranın tazminine karar verilmiştir.

Dilekçi dilekçesinde, 1919 sayılı Kanunun 12’nci maddesinin 3’ üncü fıkrasında, kurumlarda görevli personelin, aylık, ödenek, her türlü zam ve tazminatları ile diğer mali ve sosyal hak ve yardımları kurumlarınca ödenmek kaydıyla da Türkiye Büyük Millet Meclisi Teşkilatında görevlendirilebileceğinin hükme bağlandığını, yasada geçen diğer mali ve sosyal hak ve yardımlar kavramının, zabıtaya ödenen maktu mesaileri de kapsadığını bu nedenle yapılan ödemenin yasal olduğunu bildirerek tazmin hükmünün kaldırılması talebinde bulunmuştur.

24.12.2003 tarih ve 5027 sayılı 2004 Mali Yılı Bütçe Kanunu'na ekli K-Cetvelinin “III-Fazla Çalışma Ücreti” başlıklı bölümünün Aylık Maktu Fazla Çalışma Ücretini düzenleyen B fıkrasının 4’üncü bendinde;

"Belediyeler ile bunlara bağlı müstakil bütçeli kamu tüzel kişiliğine haiz kuruluşlarda (iktisadi işletmeler hariç); Görevlerinin niteliği gereği günün 24 saatinde devamlılık gösteren zabıta ve itfaiye hizmetlerinde çalışan personel (destek hizmeti yürüten personel hariç) ile 22.07.1981 tarihli ve 2495 sayılı Kanuna göre görev yapan "özel koruma ve güvenlik personeli"ne Bakanlar Kurulu Kararı aranmaksızın belediye meclisi kararı ile tespit edilen miktar, fazla çalışma ücreti olarak maktuen ödenir "

6’ ncı bendinde de;

"1,2,3 ve 4 üncü sıraya göre ödenecek aylık maktu fazla çalışma ücretleri;


87

a) Görevin yapılması sırasında veya görevden dolayı yaralanma ve sakatlanma hallerinde tedavi süresince,

b) Bir yılda toplam 30 günü geçmeyen hastalık izni sürelerinde,

c) ……………

d) Yurt içinde yapılacak hizmet içi eğitime katılma ve geçici görevli olarak bulunma durumlarında, ödenmeye devam olunur. Diğer hallerde ise, maktu fazla çalışma ücretleri fiilen çalışıldığı sürece ve bu süre ile orantılı olarak ödenir." hükmü yer almıştır.

Anılan mevzuat hükmünden de anlaşılacağı üzere zabıta hizmetinde çalışan personele maktu fazla çalışma ücretinin ödenebilmesi için, sınırlı olarak sayılan istisnalar dışında görevin fiilen yapılması gerekmektedir.

Söz konusu kişinin Ocak 2003 tarihli görevlendirme yazısından, TBMM emrinde milletvekili danışmanı olarak Ankara'da görev yaptığı, fiilen zabıta görevini yürütmesinin mümkün olmadığı gibi bu görevlendirmenin de asli görevi ile bir ilgisinin olmadığı anlaşılmaktadır.

Her ne kadar sorumlular savunmalarında, 2919 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliği Teşkilat Kanununun 12’nci maddesinin 3’ üncü fıkrasının "Birinci fıkrada belirtilen kurumlarda görevli personel, aylık, ödenek, her türlü zam ve tazminatlar ile diğer mali ve sosyal hak ve yardımları kurumlarınca ödenmek kaydıyla da Türkiye Büyük Millet Meclisi Teşkilatında görevlendirilebilirler...." şeklindeki hükmü uyarınca, zabıta memurlarının maktu fazla çalışma ücretlerinin de madde de geçen mali ve sosyal hak ve yardımlar kapsamında bulunması nedeniyle yapılan ödemenin yerinde olduğunu ileri sürmüş iseler de; yukarıda belirtildiği üzere Bütçe Kanununun anılan hükmü uyarınca, maktu fazla çalışma ücretinin belirtilen istisnalar dışında zabıta görevinin fiilen yapılması halinde ödenmesi mümkündür. Ankara'da milletvekili danışmanı olarak görevlendirilen söz konusu kişinin bu görevlendirmesi, zabıta görevinin fiilen yapılmadığı halde maktu fazla çalışma ücretinin ödenmesine devam edilecek durumlar arasında sayılmamaktadır. Kaldı ki, 2919 sayılı Kanunun 12’nci maddesinin 3’üncü fıkrasında; "Ancak bu şekilde görevlendirilecek personel, Türkiye Büyük Millet Meclisi personeline uygulanan fazla çalışma, özel hizmet tazminatı ve sağlık hizmetlerine ilişkin hükümlerden usulüne göre faydalandırılır." denilmekte olup, anılan hüküm uyarınca


88

söz konusu kişinin yaptığı fazla mesainin karşılığını fazla çalışma ücreti olarak TBMM'den alması da mümkündür.

Yukarıda açıklanan sebeplerle dilekçi iddialarının reddiyle, 563 sayılı ilamın 5’ inci maddesiyle tazminine karar verilen ……………….. liraya ilişkin hükmün TASDİKİNE, karar verildi.


89


KONU: Belediyede memur statüsünde çalışan personele 657 sayılı Kanunun 146’ncı maddesi hükmüne aykırı olarak toplu iş sözleşmesine istinaden iyileştirme zammı, giyim yardımı, öğrenim yardımı, bayram yardımı ve yakacak yardımı adı altında ek ödemede bulunulmasının mümkün olmadığı hakkında.

134 sayılı ilamın 1’ inci maddesinde, Didim Belediyesinde memur statüsünde çalışan personele, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 146ncı maddesi hükmüne aykırı olarak toplu iş sözleşmesine istinaden “iyileştirme zammı, giyim yardımı, öğrenim yardımı, bayram yardımı ve yakacak yardımı adı altında ek ödemelerde bulunulması sonucu toplam -……………….. YTL ’na tazmin hükmolunmuştur.

Dilekçi dilekçesinde özetle, Anayasanın 90’ ıncı maddesinin son fıkrasına, " Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletler arası antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası antlaşma hükümleri esas alınır." cümlesi eklendiğini, yapılan değişiklikle yoruma gerek bırakmaksızın, yasa ile uluslararası antlaşmanın çelişmesi durumunda antlaşmanın esas alınacağının belirtildiğini, bu çerçevede, 14 Ağustos 1951 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe konulan Örgütlenme ve Toplu Pazarlık Hakkının Korunmasına ilişkin 98 Sayılı ILO sözleşmesine göre kamu emekçilerinin toplu sözleşme hakkının bulunduğunu, uluslararası antlaşmaların iç hukukta doğrudan sonuç doğurup, uygulanabilmesi için ayrıca bir düzenleme yapılmasına gerek olmadığını, aynı içerikte İzmit İdare Mahkemesi ile Danıştay kararları bulunduğunu, İdare Mahkemesinin ve Danıştay’ın farklı yorumları karşısında meselenin Danıştay kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiğini belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmektedir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun mali hükümlerin kapsamını belirleyen 146’ncı maddesinde aynen;

"Bu Kanunun birinci maddesinin birinci fıkrası kapsamına giren memurlar aylık, ücret, ödenek, hizmetle ilgili her çeşit ödeme ve bunların şekil ve şartları bakımından bu Kanundaki hükümlere, aynı maddenin


90

ikinci fıkrası kapsamına giren memurlar özel kanunlardaki hükümlere tabidir.Memurlara kanun, tüzük ve yönetmeliklerin ve amirlerin tayin ettiği, görevler karşılığında bu Kanunla sağlanan haklar dışında ücret ödenemez, hiçbir yarar sağlanamaz. (Gençlik ve Spor hizmetleri uygulamasında fiilen görevlendirilecekler hariç) "hükmü bulunmaktadır.

Anayasanın "Toplu İş Sözleşmesi Hakkı" başlıklı 53'üncü maddesinde ise, işçiler ve işverenlerin, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını, çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahip oldukları ve Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanununun 2'nci maddesinde de, toplu iş sözleşmesi tanımlanırken, "işçi sendikası ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren arasında yapılan sözleşmeler" ifadesine yer verilmiştir.

Görüldüğü üzere, toplu iş sözleşmesi hakkı, mevzuatımızda sadece işçiler için tanınmış olup, bu konuda memurlarla ilgili yasal bir düzenleme bulunmamaktadır.

25.06.2001 tarih 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanununun tanımlar başlıklı 3’ncü maddesinin (h) bendinde “Toplu görüşme: Kamu görevlileri için uygulanacak katsayı ve göstergeler, aylık ve ücretler, her türlü zam ve tazminatlar, fazla çalışma ücretleri, harcırah, ikramiye, lojman tazminatı, doğum, ölüm ve aile yardımı ödenekleri, tedavi yardımı ve cenaze giderleri, yiyecek ve giyecek yardımları ile bu mahiyette etkinlik artırıcı diğer yardımlara ilişkin olarak yetkili kamu görevlileri sendikaları ve üst kuruluşları ile Kamu İşveren Kurulu arasında yapılan görüşmeyi, ... ifade eder.” şeklinde tanımlanmakta olup, aynı Kanunun Taraflar başlıklı 29’ncu maddesinde “Toplu görüşmelerin tarafları, kamu işverenleri adına Kamu İşveren Kurulu, kamu görevlileri adına her hizmet kolunda kurulu yetkili kamu görevlileri sendikaları ile bunların bağlı bulundukları konfederasyonlardır.”

Toplu görüşmenin sonuçlanması ve mutabakat metni başlıklı 34’ ncü maddede “Toplu görüşme en geç onbeş gün içinde sonuçlandırılır. Bu süre içinde anlaşmaya varılırsa, düzenlenen mutabakat metni taraflarca imzalanır.

Mutabakat metni, uygun idari, icrai ve yasal düzenlemelerin yapılabilmesi için Bakanlar Kuruluna sunulur. Bakanlar Kurulu üç ay içinde mutabakat metni ile ilgili uygun idari ve icrai düzenlemeleri


91

gerçekleştirir ve kanun tasarılarını Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar.”

hükümleri bulunmaktadır.

Bu hükümlere göre toplu görüşmelerin tarafları Kamu İşveren Kurulu ile yetkili Kamu Görevlileri Sendikaları ile bunların bağlı oldukları Konfederasyonlar olup yapılacak toplu görüşme sonucunda anlaşmaya varıldığında düzenlenecek bir mutabakat metni bulunmakta ve bu mutabakat metni ile ilgili düzenlemeler Bakanlar Kurulunca yapılabilecek ve TBMM kanun tasarılarını yasallaştıracaktır.

Diğer taraftan Uluslararası Çalışma Teşkilatının (ILO) değişik tarihlerde yapılan genel konferanslarında kabul edilen ve Türkiye Büyük Millet Meclisince de birer kanunla onaylanmasının uygun bulunması üzerine Bakanlar Kurulunca tasdik edilen sözleşmelerle, kamu hizmetinde çalışanların örgütlenme hakkı ve istihdam koşullarının belirlenme yöntemleri konularında bazı hakların sağlanması yoluna gidildiği görülmektedir.

Her ne kadar Anayasanın 90’ıncı maddesinin son fıkrası uyarınca, usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası antlaşmalar kanun hükmünde olup, bunlar hakkında anayasaya aykırılık iddiasıyla Anayasa Mahkemesine başvurulamamakta ise de, söz konusu sözleşmeyle sağlanan hakların hayata geçirilmesi, ancak bu husustaki mevzuat hükümlerinde gerekli değişikliklerin yapılması ve uygulama esaslarının belirlenmesi halinde mümkün olabilecektir. Esasen 151 sayılı ILO sözleşmesinde de, bu sözleşmenin uygulama alanına ve istihdam koşullarının belirlenmesi yöntemlerine ilişkin bazı konuların, ulusal yasalarla ve ulusal koşullara uygun olarak düzenleneceği vurgulanmıştır.

Uluslararası Çalışma Teşkilatının (İLO) değişik tarihlerde yapılan genel konferanslarında kabul edilen ve Türkiye Büyük Millet Meclisince de kanunla onaylanması uygun bulunan sözleşmelerle, kamu hizmetinde çalışanların örgütlenme hakkı ve istihdam koşullarının belirlenme yöntemleri konularında bazı hakların sağlanması yoluna gidilmiş ise de; söz konusu sözleşmelerle sağlanan hakların hayata geçirilmesi, mevzuat hükümlerinde gerekli değişikliklerin yapılması ve uygulama esaslarının belirlenmesi halinde mümkün olabilecektir.

Mevzuatımızda yeni bir düzenleme yapılmadığı sürece, mevcut hükümlerin tespit ettiği memur statüsünün, akdi düzenlemelerle değiştirilmesi ve dolayısıyla belediyelerin, toplu iş sözleşmeleri akdetmek


92

suretiyle veya başka birtakım tasarruflarla memurlar için yasalarda öngörülen hak ve statülerin dışına çıkılmasına yol açacak bir uygulamaya gitmeleri mümkün bulunmamaktadır.

Dilekçi bazı yargı kararlarından söz etmekte ise de, 832 sayılı Sayıştay Kanununun 65’ inci maddesi karşısında söz konusu kararların mevcudiyeti Sayıştay’ın tazmin hükmüne engel teşkil etmemektedir.

Bütün bu nedenlerle dilekçi iddialarının reddi ile, 134 sayılı ilamın 1’inci maddesiyle toplam ………………… YTL.’na dair tazmin hükmünün TASDİKİNE, karar verildi.


93


KONU: 1) Vekalet eden şahsa, ilgili mevzuat uyarınca asaleten atanmada aranan yüksek öğrenim şartını taşımaması nedeniyle vekaleten yürüttüğü göreve ait zam ve tazminatlar ile asli kadro görevine ait zam ve tazminat toplam tutarları arasındaki farkın ödenmesinin mümkün olmadığı,

2) 5302 sayılı Kanunun 63’ncü maddesinde öngörülen ek ödenek, kaymakamlara bir hizmet karşılığı ödenmekte olup, vekalet halinde hem görev yapılan ilçede, hem de vekalet edilen ilçede ayrı ayrı ödenmesinin mümkün olmadığı hakkında.

1) 207 sayılı ilamın 1’inci maddesinde, Pazarlar İlçe Özel İdare Müdürlüğü’nde 5’nci derecenin 3’ncü kademesinde Veri Hazırlama ve Kontrol İşletmeni olarak görev yapan …………’e, İlçe Özel İdare Müdürlüğü görevini vekaleten yürüttüğü süre için asli kadro görevi karşılığı aldığı zam ve tazminatlar ile vekaleten yürüttüğü bu görev için öngörülen zam ve tazminatlar arasındaki farkın ödenmesi nedeniyle toplam ……………………… YTL’na tazmin hükmolunmuştur.

Dilekçi dilekçesinde özetle, 2001 yılında bir memur ve müdür olmak üzere 2 kişi ile görev yapmakta iken lise mezunu olan Pazarlar İlçe Müdürü …………………… emekli olunca, işlerin aksamaması ve süratle yürütülebilmesi için ilçe özel idarede tek memur olan ……………….’in atandığını, Valilik Makamının oluruna istinaden 657 sayılı D.M.K 175/ c fıkrasına göre vekalet ücreti ödemesi yapıldığını, İlçe Özel İdare Müdür V. aynı zamanda ilçe de Sayman Mutemetliği görevini yürüttüğünü, kişi borcunun nedeni olarak belirtilen, 02/02/2000 tarih ve 23952 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan "İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermaye Kuruluşlarındaki Memurların Görevde Yükselmelerine İlişkin Yönetmelik” in asaleten atamaları kapsadığı, vekaleten atamalarla ilgili düzenleme getirmediğini, vekalet aylığı ödenebilmesi için, vekilin asilde aranan şartları taşıma zorunluluğunun, vekaleten atanan …………… için geçerli olmadığını, zira, ……………….'in ataması 28/06/2001 tarihinde yapılmış olup, söz konusu zorunluluğu getiren değişikliğin daha sonra, 04/07/2001 tarihinde yapıldığını ve


94

01/01/2002 tarihinde yürürlüğe girdiğini, Kastamonu İdare Mahkemesinin fiilen vekalet edilen sürece vekalet ücretinin alması gerektiği yöndeki kararından bahsetmekte, Sayıştay 5. Dairesinin 10217 sayılı kararında da atama şartlarının, atama işlemi sırasında yetkili makam tarafından aranması gerekmekte olup, mali hakların ödenmesiyle ilgilendirilmemeli şeklindeki kararından da bahisle tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmektedir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 86’ncı maddesinin son fıkrasında; bu Kanuna tabi kurumlarda, mali, nakdi ve ayni sorumluluğu bulunan saymanlık kadrolarının boşalması halinde bu kadrolara işe başladıkları tarihten itibaren vekalet aylığı verilmek suretiyle memurlar arasından atama yapılabileceği,

175’nci maddesinin 2’nci fıkrasında; kurum içinden veya diğer kurumlardan vekalet edenlere vekalet aylığı ödenebilmesi için vekilin asilde aranan şartları taşımasının zorunlu olduğu hükümleri yer almıştır.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve aynı Kanunun ek geçici 9’ ncu maddesi kapsamına giren kurumlardan aylık alanlara, 2005 yılında ne miktarda zam ve tazminat verileceğine ilişkin 14.02.2005 tarih ve 2005/8501 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 9’ncu maddesinde;

“ 657 sayılı Kanunun 86’ncı maddesi uyarınca;

A-Kurumlarınca bir göreve kurum içinden veya diğer kurumlardan vekalet ettirilenlere;

1) Vekaletin, 657 sayılı Kanunun 86’ncı maddesine binaen yapılması ve bu hususun onayda belirtilmiş olması,

2) Vekaletin, Bakanlar Kurulu Kararı veya müşterek karar ile atama yapılması gereken kadro veya görevler için ilgili Bakan, diğer kadro veya görevler için asili atamaya yetkili amir tarafından verilmesi,

3) Vekillerin, genel ve ilgili özel mevzuatı uyarınca asaleten atanmada aranan tüm şartları (asaleten atanmada sınav şartı aranılan kadro veya görevler için bu sınavlara girebilme hakkının elde edilmiş olması dahil) bir arada taşımaları,

kaydıyla; vekalet ettikleri kadro veya görevler için bu Karar uyarınca öngörülen zam ve tazminatların toplam net tutarının, asli kadro veya görevleri karşılığında fiilen aldıkları zam ve tazminatların toplam net


95

tutarından fazla olması halinde, aradaki fark; 657 sayılı Kanunun 175’ inci maddesindeki oranlar dikkate alınmaksızın, vekalet görevine başlanıldığı tarihten itibaren ve vekalet görevinin fiilen yapıldığı sürece ödenir.

Ancak;

1) Esas ve usule ilişkin olarak yukarıda belirtilen şartları bir arada taşımayanlara,

vekalet nedeniyle öngörülen zam ve tazminatlar ödenmez.” hükmü bulunmaktadır.

05.02.2000 gün ve 23952 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İl Özel İdareleri, Belediyeler ve İl Özel İdareleri ve Belediyelerin Kurdukları Birlik, Müessese ve İşletmeler ile Bunlara Bağlı Döner Sermayeli Kuruluşlardaki Memurların Görevde Yükselme Esaslarına Dair Yönetmelik’in,

1’inci maddesinde; “Bu Yönetmeliğin amacı, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde hizmet gerekleri esas alınarak il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri ve belediyelerin kurdukları birlik, müessese ve işletmeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda istihdam edilen memurların görevde yükselmelerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.” denilmektedir.

Anılan Yönetmeliğin öğrenim düzeyi başlıklı 14’üncü maddesinde;

Bu Yönetmeliğe tabi personelde öğretim düzeyi ile ilgili olarak;

a) Yazı işleri müdürlüğü, personel müdürlüğü, hesap işleri müdürlüğü, iktisat müdürlüğü, zabıta müdürlüğü, itfaiye müdürlüğü kadrolarına atanabilmek için kamu yönetimi, maliye, iktisat, işletme, iş idaresi ve benzeri sosyal ve idari bilim dallarında en az dört yıllık yüksek öğrenim görmek veya bunlara denkliği Milli Eğitim Bakanlığınca kabul edilmiş yurt içi veya yurt dışı öğrenim kurumlarından mezun olmak,

b) Zabıta müdür yardımcısı, itfaiye müdür yardımcısı ve diğer unvanlı-unvansız müdür yardımcıları için meslekle ilgili yüksek öğrenimi bitirmek veya Yönetmeliğin 5’inci maddesinin (a) bendinin (1) numaralı alt bendinde sayılan görevlerle paralel olarak aynı derecede okullardan mezun olmak,


96

c) Muhasip, muhasebeci, başkatip, ayniyat saymanı, işletme saymanı, döner sermaye saymanı, şef ve amirler için en az iki yıllık yüksek okul mezunu olmak,

d) Hukuk işleri müdürlüğü için hukuk fakültesini bitirmiş ve avukatlık stajını yapmış olmak,

e) Fen işleri, imar işleri ve harita, makine ve ikmal müdürlükleri için mühendislik ve mimarlık fakültelerinden birini bitirmiş olmak,

f) Sağlık işleri müdürlüğü için veterinerlik, eczacılık ve tıp fakültelerinden birini bitirmiş olmak,

g) Diğer müdürlükler için en az dört yıllık yüksek öğrenimi bitirmiş olmak veya denkliği kabul edilen yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından mezun olmak,……..şarttır.” denilmektedir.

Dilekçi tarafından, vekalet aylığı ödenebilmesi için, vekilin asilde aranan şartları taşıma zorunluluğunun, vekaleten atanan …………….. için geçerli olmadığı, zira, …………….'in atamasının 28/06/2001 tarihinde yapılmış olup, söz konusu zorunluluğu getiren 657 sayılı Kanundaki değişikliğin daha sonra, 04/07/2001 tarihinde yapıldığını ve 01/01/2002 tarihinde yürürlüğe girdiği belirtilmekte ise de 19.01.1998 gün ve 98/10548 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 6’ncı maddesinin H fıkrası b bendinde de(2001 yılında da geçerli) "Kurumlarınca bir göreve kurum içinde veya diğer kurumlardan vekalet ettirilenlere, bu kararnamede asli kadroları için öngörülen zam ve tazminatlarının toplamı ile vekalet ettikleri kadro için öngörülen zam ve tazminatların toplamının net tutarları mukayese edilerek fazla olanı; 657 sayılı Kanunun 175’ inci maddesindeki oranlar dikkate alınmaksızın, vekalet görevine başlanıldığı tarihten itibaren ve bu görevin fiilen yapıldığı sürece ödenir.

Ancak, bu ödemenin yapılabilmesi için vekalet eden personelin 99 seri no.lu Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliği'nde açıklandığı üzere asilde aranan şartlara haiz olması gerekmektedir." denilmektedir.

Yukarıya alınan mevzuat hükümleri bir arada değerlendirildiğinde, vekalet eden şahsa, vekalet aylığı ödenmesi için vekilin genel ve ilgili özel mevzuatı uyarınca asaleten atanmada aranan tüm şartları (sınav şartı hariç) bir arada taşıması şarttır. İlçe Özel İdare Müdürlüğü görevini vekaleten yürüten ……………….., İlçe Özel İdare Müdürlüğü kadrosuna atanmak için Yönetmelikle öngörülen yüksek öğrenim şartını taşımadığından kendisine vekaleten yürüttüğü göreve ait


97

zam ve tazminatlar ile asli kadro görevine ait zam ve tazminat toplam tutarları arasındaki farkın ödenmemesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle dilekçi iddialarının reddi ile 207 sayılı ilamın 1’nci maddesiyle toplam ……………….. YTL’na dair tazmin hükmünün TASDİKİNE,

2) 207 sayılı ilamın 3’üncü maddesinde, Dumlupınar Kaymakamı ……………….’ya , Altıntaş Kaymakamlığı’na vekalet ettiği dönemlerde 5302 sayılı Kanunun 63’ üncü maddesinde öngörülen ek ödeneğin hem kendi ilçesi hem de vekalet ettiği ilçe için ayrı ayrı ödenmesi nedeniyle toplam …………………. YTL.’na tazmin hükmolunmuştur.

Dilekçi dilekçesinde özetle, konuyla ilgili olarak İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğünce yayımlanan 02/07/2007 tarihli 2007/70 sayılı Genelgenin 1’inci maddesine göre " Kaymakamların bir başka ilçeye veya ilçelere vekalet etmesi durumunda hem kendi ilçesinden hem de vekalet ettiği ilçelerin her birinden ayrı ayrı bu ödeneği alacağı" ve 5’inci maddesi ile "Farklı uygulamalar nedeniyle özel idare ödeneğini almamış kaymakamlara veya kaymakam vekillerine; 5302 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 04/03/2005 tarihinden itibaren..." ödeme yapılacağının Genelge ile öngörüldüğünü belirterek tazmin kararının kaldırılmasını talep etmektedir.

5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 32’nci maddesinde “Vali, görev ve yetkilerinden bir kısmını uygun gördüğü takdirde, (Ek: 13/07/2005 tarihli R.G.-5391 s. K.) vali yardımcılarına, yöneticilik sıfatı bulunan il özel idaresi görevlileri ile ilçelerde kaymakamlara devredebilir.”

“Görev ve ek ödenek” başlıklı 63’üncü maddesinde;

(Ek:13/07/2005 tarihli R.G. - 5391 s.K.) Vali yardımcıları ve kaymakamlar , valinin verdiği il özel idaresinin görevlerini yapmakla yükümlü ve bu görevlerin yapılmasından valiye karşı sorumludur. (Ek:13/07/2005 tarihli R.G. - 5391 s.K.) Vali yardımcılarına ve kaymakamlara yaptıkları görevler karşılığında 12000 gösterge rakamının Devlet memurlarına uygulanan aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak miktarda aylık ödenek verilir.

Bu madde ile 28’inci maddede belirtilen ödeneklerin ödenmesinde, 4505 sayılı Sosyal Güvenlikle İlgili Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Temsil Tazminatı Ödenmesi Hakkında Kanunun 5’inci maddesinin (c) fıkrası ile 631 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu


98

Görevlilerinin Malî ve Sosyal Haklarında Düzenlemeler ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 16’ncı maddesi hükümleri uygulanmaz” hükümlerine yer verilmiştir.

Bu hükümlere göre, söz konusu ödenek, kaymakamlara bir hizmet karşılığı olarak aynı bütçeden (Özel İdare Müdürlüğü Bütçesi) ödendiğinden; vekalet halinde hem görev yapılan ilçede, hem de vekalet edilen ilçeden ayrı ayrı ödenmemesi, sadece aslen görevli olunan ilçeden ödenmesi gerekmektedir. Diğer taraftan 5302 sayılı Kanunda bu ek ödemenin vekillere ödeneceğine dair bir hükme yer verilmemiştir.

Dilekçi tarafından uygulamanın İçişleri Bakanlığı’nın 2007/70 sayılı genelgesine uygun olduğu belirtilmekte ise de, sözkonusu genelge kural koyucu, emredici nitelikte hukuki bir işlem değildir. İçişleri Bakanlığı’nın 2005/99 sayılı genelgesinde ise aynı konu ile ilgili olarak, her mülki idare amirinin vekalete baksa da her ay bir defa bu ödeneği alması gerektiği, vekaletten dolayı mükerrer ödeme yapılamayacağı ifade edilmektedir.

Açıklanan nedenlerle dilekçi iddialarının reddi ile, 207 sayılı ilamın 3’ üncü maddesinde toplam ……………. YTL.’na tazmin hükmünün TASDİKİNE, karar verildi.


99


KONU: Döner sermaye gelirinin elde edilmesinde herhangi bir katkısı bulunmayan, aynı zamanda fakülte dekanları olan üniversite yönetim kurulu üyelerine döner sermaye katkı payı ödenmesinin mümkün olmadığı hakkında.

418 sayılı ilamın 1’inci maddesiyle, döner sermaye gelirinin elde edilmesinde herhangi bir katkısı bulunmayan aynı zamanda fakülte dekanları olan üniversite yönetim kurulu üyelerine döner sermaye katkı payı ödenmesi sonucu …………………….. liraya tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi temyiz dilekçesinde özetle; 2547 sayılı Kanunun 58’inci maddesine göre öğretim elemanlarının katkılarıyla toplanan döner sermaye gelirlerinin bağlı birimin ihtiyaçları için belli oranda pay ayrıldıktan sonra kalan kısmı üniversitenin araştırma fonu ile döner sermayenin bağlı olduğu birimde görevli öğretim elemanları ile aynı birimde görevli 657 sayılı Kanuna tabi personel arasında paylaştırılacağının belirtildiği ve döner sermaye işletmeleri üniversitelerde, fakültelerde ve bunlara bağlı enstitü, uygulama ve araştırma merkezlerinde kurulabileceği hükme bağlandığı, Van 100. Yıl Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi tek bir işletme olduğunu bundan dolayı Rektörlük bünyesinde bulunan ve üniversitenin yönetiminde olan öğretim üyeleri ile üniversiteye bağlı fakültelerin dekanlarına üniversite döner sermayesinden katkı payı verilmesinde yasaya aykırılık bulunmadığı, kanunda belirtilen görevlendirmede bunların hangi hizmet sınıfından olacakları, hangi kadroları işgal edecekleri, hangi görevlerde bulunacakları ve bu birimde ne kadar süreden beri görevli olacakları belirtilmediği, ilamda geçen kişilerin üniversitenin yönetim kurulu üyesi ve üniversite birimi fakültelerin dekanları oldukları ve çalışmakla döner sermaye gelirlerine gerek öğrenci yetiştirerek ve gerekse maddeten yardımları olduğu belirtilerek tazmin hükmünün kaldırılmasını istemektedir.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 4969 sayılı Kanunla (R.G.12.08.2003/25197) değişik 58’inci maddesinin dördüncü fıkrasında: “Her eğitim-öğretim, araştırma veya uygulama birimi veya bölümü ile ilgili öğretim elemanlarının katkısıyla toplanan döner sermaye gayri safi


100

hasılatının en az % 35'i o kuruluş veya birimin araç, gereç, araştırma ve diğer ihtiyaçlarına ayrılır. Kalan kısmı ise üniversite yönetim kurulunun belirleyeceği oranlar çerçevesinde bağlı bulunduğu üniversitenin bilimsel araştırma projeleri ile döner sermaye gelirinin elde edildiği fakülte, enstitü, yüksek okul, konservatuar ile uygulama ve araştırma merkezlerinde görevli öğretim elemanları ve aynı birimlerde görevli 14.7.1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tâbi personel (döner sermaye işletme müdürlüğü ve döner sermaye saymanlık personeli dahil) arasında katkıları da dikkate alınmak suretiyle paylaştırılır….” hükümleri getirilmiştir.

12.08.2003 tarihinde yürürlüğe giren 4969 sayılı Kanunla değişik yeni madde hükmüne göre, döner sermaye gelirlerinden pay ödenebilmesi için kapsama dahil personelin döner sermaye işletmesinin bağlı bulunduğu birimlerdeki (döner sermaye gelirinin elde edildiği fakülte, enstitü, yüksek okul, konservatuar ile uygulama ve araştırma merkezleri) hizmetleri yürütmek üzere usulüne uygun şekilde görevlendirilmiş olmaları ve görevlendirildikleri bu hizmetleri fiilen yapmalarının yanında döner sermayeye katkılarının da dikkate alınması gerekmektedir. Nitekim Kanunun uygulaması göstermek üzere, Maliye Bakanlığınca çıkarılan 18 nolu Genel Tebliğde de uygulamaların bu şekilde yapılması yönünde düzenlemeler getirilmiştir.

5029 sayılı 2004 Malî Yılı Katma Bütçeli İdareler Bütçe Kanununun 8’inci maddesinin (ı) fıkrasında: “Yüksek öğretim kurumları rektörleri ile rektör yardımcıları, üniversite veya yüksek teknoloji enstitülerindeki döner sermaye işletmelerinin birinden katkılarına bakılmaksızın 4.11.1981 tarihli ve 2547 sayılı Kanunun 58’inci maddesindeki esaslara göre her ay pay alabilirler….” hükmü ile rektörlere, üniversite yönetim kurulu başkanı olmaları da yeterli görülmeyerek hususi düzenleme yapılmak suretiyle katkıları da aranmaksızın döner sermaye payı ödenmesi öngörülmüştür.

Üniversite yönetim kurulu, 2547 sayılı Kanunun 15’inci maddesine göre oluşturulmuş olan üniversite idari organıdır. Kurul rektör başkan olmak üzere, dekanlar doğal üyeler olarak ve Senatoca seçilen üç profesörden meydana gelmektedir. Kurulun görevleri söz konusu madde de ve diğer mevzuatta belirlenmiştir. Üniversite yönetim kuruluna verilen bu görevlerden biri de, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58. Maddesine Göre Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelik’te düzenlendiği üzere, döner sermaye işletmesi idari teşkilat yapısında yer vermek


101

suretiyle Üniversite döner sermayesine ilişkin kararların alınmasıdır. Bu halde, sadece kanunlarla verilen görevleri yapmaları nedeniyle kurul üyelerine döner sermayeden katkı payı ödenmesi mevzuat açısından haklı gerekçe oluşturmamaktadır.

Görüldüğü üzere, döner sermaye işletmelerine ilişkin kararları almak üniversite yönetim kurulunun asli görevleri olup yukarda belirtildiği gibi katkı payı ödenmesi için gerekli olan koşulları sağladığı manasına gelmemektedir. Zira üniversite yönetim kurulu üyelerine döner sermaye gelirlerinden pay ödenebilmesi için bu öğretim üyelerinin döner sermaye işletmesinin bağlı bulunduğu birimlerdeki (örneğin Tıp Fakültesinde) görevleri yürütmek üzere usulüne uygun şekilde görevlendirilmiş olmaları ve görevlendirildikleri bu hizmetleri fiilen yapmaları zorunludur.

Ayrıca, fakülte dekanlarına, kendi fakültelerinde döner sermaye geliri elde edilmesi halinde, buradaki hizmetlerinden dolayı katkı payı verilmekte olup bundan başka üniversite yönetim kurulunun doğal üyesi olmaları nedeniyle üniversiteye bağlı diğer birimlerin döner sermaye gelirlerinden ikinci defa katkı payı almaları da mevzuata göre mümkün değildir.

Diğer taraftan, dilekçinin, katkı payı ödemelerinden kendilerinin yerine üniversite yönetim kurulu üyelerinin sorumlu olmalarına ilişkin itirazı bulunmaktadır. Sayıştaya karşı mali sorumluluk konusu 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 58’inci Maddesine Göre Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasında Uyulacak Esaslara İlişkin Yönetmelik’te tahakkuk memuru, sayman ve bazı durumlarda ita amirinin sorumluluğu yönünden düzenlenmiş bulunmaktadır. Bunların dışındaki görevlilerin sorumluluğu konusunda adı geçen Yönetmeliğin 72’nci maddesi gereği genel hükümlere bakılması gerekmektedir.

1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanununun 22’nci maddesinin E bendinde: “Adı ne olursa olsun bir komisyon veya kurul gibi bir organ ya da uzman bir görevli tarafından düzenlenen keşif, hakediş, tutanak, rapor, karar ve benzeri belgelere dayanılarak yapılan ödemelerde Sayıştayca saptanacak sorumluluğa, tahakkuk memuru ve saymanla birlikte, söz konusu belgeleri düzenleyen ve onaylayan kişiler de katılır” hükmü bulunmaktadır.

Belirtilen maddede, düzenleyen ve onaylayanların sorumlu tutulmalarını gerektirebilecek keşif, hakediş, tutanak, rapor, karar ve


102

benzeri belgeleri imzalamaları ve bu belgelerin ödemeye dayanak olması yeterli görülmüştür. Ancak, 2547 sayılı Kanunun 58’ inci maddesinin a fıkrasının dördüncü bendinde öğretim elemanlarının katkısıyla toplanan döner sermaye gelirlerden yasal paylar ayrıldıktan sonra kalan kısmın üniversite yönetim kurulunun belirleyeceği oranlar çerçevesinde bağlı bulunduğu üniversitenin araştırma fonu ile döner sermayenin bağlı bulunduğu birimde görevli öğretim elemanları ve aynı birimde görevli 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personel arasında katkıları dikkate alınarak paylaştırılacağı öngörülmesine karşın bu yasa hükmüne aykırı olarak üniversite yönetim kurulu görevli olmayan ve fiili çalışmaları bulunmayan kurul üyelerine ödenmesi yönünde karar alması mümkün değildir. Zira üniversite yönetim kuruluna katkı payı dağıtım usullerini ve oranları belirleme yetkisi verilmiştir. Bu halde, üniversite yönetim kurulunun bu mahiyette olmayan söz konusu kararını, katkı payı ödemesine dayanak teşkil edecek bir belge olarak kabul etmek mümkün değildir. Dolayısıyla üniversite yönetim kurulunun da böyle yasaya aykırı olduğu açık olan kararı nedeniyle yukarda belirtilen yasa hükmüne göre sorumlu tutulmaması gerekmektedir.

Diğer taraftan, dilekçinin ilamda maddi hatalar olduğu yönündeki itirazının haklı olduğu görülmüştür. Bu nedenle, 418 sayılı ilamın 1’ inci maddesi ile …………………….. liraya ilişkin verilen tazmin tutarından, ilamda yapılan toplama işlemi hatasından dolayı …………………… liranın düşülerek, hükmün …………………… lira olarak DÜZELTİLEREK TASDİKİNE, karar verildi.


103

III- HARCIRAH MEVZUATI İLE İLGİLİ

SEÇME KARARLAR


104


105

Karar Tarihi : 18.3.2008 Tutanak No : 30013 KONU: 6245 sayılı Harcırah Kanununun 14’üncü maddesi uyarınca;

geçici görev ile memuriyet mahalli dışında görevlendirilenlere havaalanı ile ikametgah ve ikametgah ile havaalanı arasındaki taksi ücretinin ödenmesi gerekeceği hakkında.

375 sayılı ilamın 5’inci maddesiyle; 03-14 Mayıs 2004 tarihleri arasında Ankara’da yapılacak “Toplam kalite yönetimi” ile ilgili eğitim programına katılmak üzere geçici olarak görevlendirilen Defterdar Yardımcısı ……………. ile ……………………. ’a havaalanı ile ikametgah ve ikametgah ile havaalanı arasındaki yol masrafı için taksi ücreti ödenmesi nedeniyle ……………………….. TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi dilekçesinde özetle; Geçici görevle gönderilen kişilerin temsil niteliğinde görevi olan kişiler olduklarını, kıyafet ve benzeri gibi ihtiyaç malzemelerini beraberinde götürmek zorunda kaldıklarını, görevlendirilen misafirhaneye mutat vasıta ile gidilemeyeceğini, bundan dolayı ikametgahtan hava alanına, hava alanından da idarece tahsis edilen misafirhaneye taksi ücreti ödenmiş ve beyan edilmiş olduğunu, ayrıca ilamda, mutat vasıta ücreti ve havaş durağı ile misafirhane arası taksi ücreti dikkate alınmaksızın, beyan edilen ve ödenen taksi ücretinin tamamına tazmin hükmedildiğini, idarece tahsis edilen misafirhane ile havaş durağı arasındaki mesafesinin taksi ücreti bakımından daha düşük olmadığı kanaatinde olduğunu belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmiştir.

6245 sayılı Harcırah Kanununun 14’ncü maddesinde yer alan "Aşağıda gösterilen memur ve hizmetlilere muvakkat vazife harcırahı olarak yol masrafı ve yevmiye verilir ve hamal (cins ve adedi beyannamede gösterilmek üzere) bagaj ve ikamet ve vazife mahalli istasyon, iskele veya durak arasında nakil vasıtası masrafı da ayrıca tediye olur." hükmü gereği geçici görev ile memuriyet mahalli dışına görevlendirilenlere ikametgah veya vazife mahalli ile otogar, istasyon veya iskele arasındaki taksi ücretinin ödeneceği hüküm altına alınmıştır. Ancak, geçici görevin ifası sırasında şehir içinde kullanılan taksi ve benzeri nakil vasıtası ücretlerinin ödenmesine cevaz verilmemiştir. Bu nedenle dilekçi iddialarının kabul edilerek 375 sayılı ilamın 5’nci maddesiyle ……………...


106

TL’ye ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün KALDIRILMASINA, karar verildi.


107


Tutanak No : 30137 KONU: Mahalli İdarelere Hizmet Derneği tarafından düzenlenen

seminerlere katılım bedeli olarak belediye bütçesinden yapılan ödemeler ile, seminere katılan personele yolda geçen süreler için yevmiye ve yol gideri ödenmesinin mümkün olduğu, ancak; ikamet edilen günler için ayrıca 1/3 oranında yevmiye ödenmesinin mevzuata aykırı olduğu hakkında.

870 sayılı ilamın 17’nci maddesi ile Mahalli İdarelere Hizmet Derneği tarafından çeşitli yerlerde düzenlenen seminer giderleri ile bu seminerlere katılanlara ödenen harcırahın belediye bütçesinden yersiz ödendiği gerekçesi ile ……………………. liraya tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi dilekçelerinde özetle; Mahalli İdarelere Hizmet Derneği tarafından düzenlenen seminerlere, Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliğinin 36’ncı maddesine göre; Kamu kurum ve kuruluşları ile meslek teşekkülleri, dernek ve vakıflar tarafından düzenlenen kurs ve toplantılara katılanların, katılma giderlerinin ödenmesinde aranılan belgelerin ödeme evrakına bağlandığını, 2003 yılında yürürlüğe giren 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanununda sık sık yapılan değişiklikler nedeniyle belediye personellerinin yapılan değişiklikleri yakından takip etmesi amacıyla birkaç kez aynı konuyla ilgili Rize'de ve KKTC'de düzenlenen seminerlere gönderildiğini, yaz sezonunda düzenlenen seminerler bilgi amaçlı olup; aynı zamanda personeli motive etmek ve dinlendirmek amacını da taşıdığını, belediye bütçesinin personel giderleri haricinde ki bütçenin % 80 oranında ki kısmının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında harcandığını, Belediye Bütçe ve Muhasebe Usulü Tüzüğünün 26’ncı maddesinde bütçe ödeneklerinin verimli ve tutumlu kullanılmasıyla ilgili getirilen esasları sağlamanın anılan Kanunu iyice öğrenilip doğru olarak uygulanmasından geçtiğini belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmiştir.

Rapor dosyası ve eki belgelerin incelenmesinde; Mahalli İdarelere Hizmet Derneği tarafından muhtelif tarihlerde Kıbrıs, Rize ve Bodrum’da düzenlenen seminerlere katılan belediye personeli için bütçeden katılım payı ve bu seminerlere katılan personele yolda geçen günler için yevmiye


108

ve yol gideri ile ikamet edilen günler için 1/3 oranında ikamet yevmiyesi ödendiği görülmüştür.

Mahalli idare personelinin, değişen mevzuat karşısında yetiştirilmesini ve eğitim ihtiyacının zamanında karşılanmasını sağlamak, verimliliği artırmak, yeni yayımlanan mevzuat ve uygulamaları hakkında bilgi vermek amacıyla Mahalli İdarelere Hizmet Derneği tarafından düzenlenen ve eğitimci olarak kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan uzman personelin katıldığı eğitim seminerlerine katılım bedeli olarak belediye bütçesinin 300-390 diğer hizmet alımları harcama kaleminden yapılan ödemeler ile bu seminerlere katılan personele yolda geçen günler için yevmiye ve yol gideri ödemelerinde mevzuata aykırılık bulunmamaktadır

Ancak; yolda geçen günler dışındaki ikamet yevmiyesi hizmet satın alma suretiyle belediye bütçesinden karşılandığından bu seminerlere katılım için görevlendirilen personele ikamet edilen günler için ayrıca 1/3 oranında yevmiye ödenmesi mükerrerliğe yol açacağından mevzuata uygun bulunmamaktadır.

Bu itibarla; 870 sayılı ilamın 17’nci maddesiyle …………. liraya ilişkin verilen tazmin hükmünden mevzuata uygun ödenen ………… liranın düşülerek geriye kalan ve mevzuata aykırı ödenen …………… liranın münferiden Sayman (Hes.İşl.Md) ………………. ’un uhdesinde kalmak üzere hükmün ………………………. lira olarak DÜZELTİLMEK SURETİYLE TASDİKİNE, karar verildi.


109

Karar Tarihi : 6.5.2008 Tutanak No : 30148 KONU: Memuriyet mahalli dışında kursa gönderilenlere ödenecek

gündeliklerin, 6245 sayılı Harcırah Kanununun 42’inci maddesindeki sınırlamaya tabi tutulması gerekeceği hakkında.

284 sayılı ilamın 2’nci maddesi ile hemodiyaliz kursuna katılan doktorlar için geçici görev yolluğunun hatalı ödendiği gerekçesi ile ………… YTL’ye tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi özetle; memuriyet mahalli dışında geçici görevlendirilenler ile kurs veya okullara gönderilenlerin durumlarının farklı olduğunu, memuriyet mahalli dışında açılan kurs ve okullara gönderilenlere Harcırah Kanununun 42’nci maddesinin uygulanmaması gerektiğini, bu konuda Sayıştay Genel Kurulunun 23.02.1955 gün ve 2228 sayılı kararının ve Maliye Bakanlığınca yayımlanmış bulunan 14.08.1985 gün ve 28 sayılı Harcırah Kanunu Genel Tebliğinin bulunduğunu belirterek tazmin kararının kaldırılmasını ve tahsil edilen paraların iadesini talep etmiştir.

Rapor dosyasının incelenmesinde hemodiyaliz kursuna katılan doktorlar için geçici görev yolluğunun hatalı ödenmesi sonucu ………..YTL fazla ödeme hesaplandığı bunun ……………. YTL’si tahsil edildiğinden geriye kalan ……………… YTL’ye tazmin hükmü verildiği görülmüştür.

6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun 37’nci maddesinde (11.12.1981 gün ve 2562 sayılı Kanunun 15. maddesi ile değişik) “Mesleki bilgilerini artırmak amacıyla memuriyet mahalli dışında açılan kurs veya okullara gönderilenlere, bu kanuna göre geçici görev gündeliği verilir.” denilmiş ve maddenin ikinci fıkrasında belirtilen kursa katılanların yeme ve yatmaları sağlananların gündeliklerinden indirim yapılacağına ilişkin hüküm 14.01.1988 gün ve 311 sayılı KHK’nin 15’inci maddesi ile yürürlükten kaldırılmıştır.

Yine aynı Kanunun 11.12.1981 gün ve 2562 sayılı Kanunun 17’ nci maddesi ile değişik 42’nci maddesinde geçici görev gündeliğinin “Yurt içinde bir yıllık dönem zarfında aynı yerde aynı iş için aynı şahsa 180 günden fazla verilemeyeceği” hüküm altına alınmıştır.


110

37’nci maddenin değişikliğe uğramadığı bir dönemde alınan 11.11.1954 gün ve 2213/1 sayılı; 23.2.1955 gün ve 2228/4 sayılı Sayıştay Genel Kurul kararlarında;

42’ nci madde ile konulan sınırlamanın tam miktarlarda verilecek gündeliklere münhasır olduğu, 37’nci madde ile istisnai olarak ve zaten daha az belirlenen gündelikleri 42’nci madde gereğince bir kez daha azaltmanın, istisnai nitelikteki 37’nci madde hükmünün ihlaline yol açacağı gerekçesiyle, kurs gündeliklerinin 42’nci maddedeki sınırlamaya tabi tutulmaması gerektiği belirtilmektedir.

Ancak, anılan maddede 2562 sayılı Yasayla yapılan değişiklikle, kurs gündeliğinin adı (geçici görev gündeliği) olarak değiştirilmiş; 311 sayılı KHK ile getirilen bir hükümle de, kursa katılanların yeme ve yatmaları sağlananların gündeliklerinden indirim yapılmasını öngören ikinci fıkra hükmü yürürlükten kaldırılmıştır.

Bu düzenlemelerden sonra, kursa katılanlara verilecek gündelikler ile geçici görevle gönderilenlere verilecek gündelikler arasında fark kalmamış, dolayısıyla Sayıştay Genel Kurulunun söz konusu kararlarının gerekçesi de ortadan kalkmıştır.

6245 sayılı Harcırah Kanununun 42’ nci maddesinde, yurt içinde bir yıllık dönem zarfında aynı yerde aynı iş için aynı şahsa 180 günden fazla verilemeyeceği, 180 günün de ilk 90 günü tam, ikinci 90 günü 2/3 oranında gündelik ödeneceği hüküm altına alınmış olup hemodiyaliz kursuna katılan doktorlara kurs süresince tam gündelik ödenmesi mümkün bulunmamaktadır.

Bu itibarla dilekçi iddialarının reddi ile, 284 sayılı ilamın 2’nci maddesi ile ………………. YTL’ye ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, karar verildi.


111

IV- VERGİ MEVZUATI İLE İLGİLİ

SEÇME KARARLAR


112


113

Karar Tarihi : 29.1.2008 Tutanak No : 29858 KONU: Arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetleri, 193

sayılı Gelir Vergisi Kanununun 42’nci madde kapsamına giren inşaat ve onarım işi niteliğinde olmadığından, ödenen istihkak bedellerinden gelir vergisi kesintisi yapılmamasında mevzuata aykırılık bulunmadığı hakkında.

590 sayılı ilamın 1’inci maddesinde, ………….. İnş.Tic.A.Ş. yükleniminde yaptırılan “Tokat-Erbaa-Çatılı-Salkımören Arazi Toplulaştırma ve Tarla İçi Geliştirme Hizmetleri” işine ait hak edişlerin ödenmesi sırasında gelir vergisi kesintisinin yapılmaması sonucu toplam ……………………………… liraya tazmin hükmolunmuştur.

Dilekçi dilekçesinde, arazi toplulaştırma ve tarla işi geliştirme hizmetleri işlerinin Gelir Vergisi Kanununun 42’nci maddesi kapsamında inşaat işi olmadığını, bu konuda Sayıştay 7’nci Dairesinin kararının bulunduğunu, konuyla ilgili olarak Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün Maliye Bakanlığından görüş istediğini ve Bakanlığın da söz konusu işin Gelir Vergisi Kanununun 42’nci maddesi kapsamında inşaat işi olmadığı yönünde görüş verdiğini, ayrıca Sayıştay Temyiz Kurulunun 06.12.2005 tarih 28256 tutanak sayılı Temyiz Kurulu Kararının da bu yönde olduğunu bildirerek tazmin hükmünün kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 2361 sayılı Kanunla değişik 42’nci maddesinde; birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerine yer verilmiş, aynı kanunun 94’ncü maddesinin 3 nolu bendinde, 42’nci madde kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri yapanlara (kurumlar dahil) ödenen istihkak bedellerinden (93/5148.S.B.K.K ile %5) gelir vergisi tevkifatı yapılacağı belirtilmiş ve verginin %10’ u nispetinde de S.S.D.F. kesileceği ilgili mevzuatında açıklanmıştır.

Bir işin Gelir Vergisi Kanunun 42’nci maddesi kapsamına giren inşaat ve onarma işlerinden olması için, yapılan işin inşaat ve onarma işi olması, birden fazla takvim yılına sirayet etmesi ve taahhüde bağlı olarak yapılması gerekmektedir.


114

Genel anlamı ile inşaat, malzeme ve işçilik kullanılmak suretiyle meydana getirilen, gayrimenkulün yapı kısmına ait faaliyetlerin tümünü kapsar. Onarım ise bir gayrimenkulün iskeleti dışında harap olan kısımlarının yeniden yapılması ile ilgili büyük ölçüdeki tamirat ve yenileme faaliyetlerini ifade eder.

Söz konusu işe ait hakediş ve eklerinin incelenmesinde, yapılan işlerin arazi toplulaştırma projesinin hazırlanması ve uygulanması, arazi tesviyesi yapılması, bu tesviyeye yönelik kazı, dolgu yapılması ve temel malzemesi temini, arazözle sulama, ağaçların kesilmesi işleri olduğu görülmüştür.

Arazi toplulaştırma ve tarla içi geliştirme hizmetleri olarak ihale edilen işin, yukarıda özellikleri belirtilen 42’nci madde kapsamına giren inşaat ve onarma işleri niteliğinde olmadığı anlaşıldığından, dilekçi iddialarının kabulü ile ilamın 1’inci maddesiyle verilen ……………. liraya ilişkin tazmin hükmünün KALDIRILMASINA, karar verildi.


115

Karar Tarihi : 18.3.2008 Tutanak No : 30027 KONU: İller Bankasına yapılan belediye sermaye payı ödemelerinden

damga vergisi kesintisi yapılmamış olmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı hakkında.

480 sayılı ek ilamın 2’nci maddesiyle; İller Bankası Genel Müdürlüğüne yapılan ödemelerden damga vergisi kesintisi yapılmaması nedeniyle …………………… TL’ye tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi dilekçesinde özetle; İller Bankası Genel Müdürlüğünün 02.03.2006 tarih 110-2 7820 sayılı yazısı ekinde Denizli Bölge İdare Mahkemesinin vermiş olduğu Esas No: 2005/410 Karar No:2005/456 sayılı kararda damga vergisi kesilemeyeceğinin açıkça ifade edildiğini, konuyla ilgili Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığının 31.08.2006 tarih ve 067803 sayılı yazı ve kararlarının bulunduğunu belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmiştir.

4759 sayılı Kanunun 3/A maddesinde;

“İl Özel idareleri ve belediyelerin; …….. hariç tutulmak üzere yıllık gelirleri tahsilatı ile bu idarelere genel bütçe vergi gelirlerinden verilen payların % 5’i” bankanın sermaye kaynakları arasında sayılmış,

4’ üncü maddenin 3’ üncü fıkrasında ise ortaklık payları ile köy ödemeleri sermaye paylarının, zamanları tüzükle belli edilecek dört eşit taksitte bankaya ödeneceği belirtilmiştir.

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1’inci maddesinde; Bu kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olacağı, 4’ üncü maddesinde ise; Bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılarak buna göre tabloda yazılı olan verginin bulunması gerektiğine hükmedilmiştir.

Dolayısıyla İller Bankasına yapılan belediye sermaye payı ödemesinin 4759 sayılı İller Bankası Kanununda belirtildiği şekilde idarelerce dört eşit taksitte 2380 sayılı Kanun uyarınca Banka eliyle dağıtılan belediye genel bütçe vergi gelirleri payından resen mahsup edilerek kesildiği anlaşılmaktadır.


116

Ayrıca söz konusu ortaklık payı ödemeleri herhangi bir malzeme ve hizmet karşılığını içermemekte olup tamamen sermaye payı niteliğinde bir ödeme olduğundan damga vergisine tabi bir kağıt düzenlenmesi söz konusu değildir.

Kaldı ki 488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tabloda damga vergisine tabi kağıtlar tek tek sayılmış olup, bu tabloda İller Bankasına belediye ortaklık payı olarak mahsuben yapılan ödemeden dolayı düzenlenen kağıtların damga vergisine tabi olacağına dair bir hüküm de bulunmamaktadır.

Bu nedenle tamamen kanundan doğan ve İller Bankası eliyle dağıtılan genel bütçe vergi gelirleri payından resen mahsup edilen ortaklık payı ödemesinden damga vergisi kesilmemesinde kanuna aykırılık görülmemektedir. Dilekçi iddialarının kabulü ile 480 sayılı ek ilamın 2’nci maddesi ile ……………………. TL’na ilişkin olarak verilen tazmin hükmünün KALDIRILMASINA, karar verildi.


117

Karar Tarihi : 25.5.2008 Tutanak No : 30173 KONU: Kredi geri ödemeleri için düzenlenen verile emirlerinin,

Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tablonun IV/1-h bölümündeki, kişiler tarafından “resmi dairelere verilen makbuz” kapsamında damga vergisine tabi olmadığı hakkında.

64 nolu ilamın 2’nci maddesinde, Belediyenin Vakıflar Bankasından almış olduğu kredinin ana para ve faiz geri ödemelerinden damga vergisi kesilmemesi nedeniyle ………………. liranın tazminine karar verilmiş, 03.04.2007 tarih ve 29268 Tutanak No’lu Temyiz Kurulu Kararıyla da tazmin hükmünün tasdikine karar verilmiştir.

Dilekçiler karar düzeltilmesine ilişkin dilekçelerinde, belediye ile banka arasında akdedilen sözleşmeye göre tüketici kredisi kullandıklarını, tüketici kredisi taksitlerinin geri ödenmesinde düzenlenen verile emirlerinden vergi kesintisi yapılmasının (l) sayılı tabloya göre mümkün olmadığını, söz konusu işlemde her hangi bir mal veya hizmet alımının söz konusu olmadığını, kredi taksitlerinin vadesi geldiğinde Belediyenin banka mevduat hesabından taksit tutarlarının otomatik olarak düşüldüğünü ve bu durumun muhasebeleştirilmesi için de evrak düzenlendiğini bildirerek tazmin hükmünün karar düzeltilmesi yoluyla kaldırılması talebinde bulunmuşlardır.

488 sayılı Damga Vergisi Kanununun 1’nci maddesinde; "Bu kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtlar damga vergisine tabidir."

Kanuna ekli (1) sayılı tablonun IV.Bölümünün l/h bendinde; "Kişiler tarafından belli parayı mutazammın olarak resmi dairelere verilen makbuz ve ibra senetleri ve resmi daireler hesabına ödenen paralar hakkında müteaddit nüsha olarak bankalara verilen makbuz senetlerinin mezkur dairelere ait nüshalarının binde 7,5 nispetinde damga vergisine tabi olduğu”

3’ncü maddesinde; “Damga Vergisinin mükellefi kağıtları imza edenlerdir.

Resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kağıtların Damga Vergisini kişiler öder”


118

8’inci maddesinde; "Bu kanunda yazılı resmi daireden maksat, genel ve katma bütçeli daire ve idarelerle, il özel idareleri, belediyeler ve köylerdir" denilmektedir.

Samsun Büyükşehir Belediyesi Vakıflar Bankasından sözleşme yaparak kredi almış ve sözleşme ile belirlenen tarihlerde borcunu taksitler halinde ödemiştir.

488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tablonun IV.Bölümünün l/h bendinde yer alan ; "Kişiler tarafından belli parayı mutazammın olarak resmi dairelere verilen makbuz ve ibra senetleri ve resmi daireler hesabına ödenen paralar hakkında müteaddit nüsha olarak bankalara verilen makbuz senetlerinin mezkur dairelere ait nüshalarının binde 7,5 nispetinde damga vergisine tabi olduğu” hükmünün, vergilendirmenin kişilerin resmi dairelere ya da resmi daireler adına kişilere ödeme yapan bankalara verilmek üzere düzenlenen kağıtlara yönelik olduğu anlaşılmaktadır.

Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı tablonun IV./1-h bölümüne göre vergi kesintisi yapılabilmesi için, kişilerin resmi dairelere ya da resmi daireler adına kişilere ödeme yapan bankalara verilmek üzere kağıt düzenlenmesi gerekmektedir. Kredi geri ödemeleri için düzenlenen verile emirlerinde bu türden makbuz ya da senet düzenlenmediği, aynı banka şubesinde yer alan hesabından kredi borcuna aktarma yapmak suretiyle ödeme yapıldığı görülmektedir.

Bu durumda, bankalar resmi daire olmadığı gibi, resmi daireler adına bankaya yapılmış bir ödeme de olmadığından ilgili belediye tarafından düzenlenerek bankaya verilen belgelerin Damga Vergisi Kanununa ekli (1) sayılı tablonun IV./1-h bölümüne göre vergilendirilmesine yasal olanak bulunmamaktadır.

Kredi geri ödemeleri için düzenlenen verile emirleri, Damga Vergisi Kanunu’na ekli (1) sayılı tablonun IV./1-h bölümündeki, kişiler tarafından resmi dairelere verilen makbuz kapsamında damga vergisine tabi olmadığından, dilekçinin karar düzeltme talebinin kabulüyle, 685 sayılı ilamın 1’inci maddesi ile verilen …………………. liraya ilişkin tazmin hükmünün KALDIRILMASINA, karar verildi.


119

Karar Tarihi : 24.6.2008 Tutanak No : 30269 KONU: Üniversitenin çeşitli fakülte ve yüksek okullarında görevli

personelin aylık, ek ders, döner sermaye katkı payı istihkaklarının birlikte düşünülerek toplam tutar üzerinden, 193 sayılı Kanunun 103’üncü maddesinde belirtilen vergi dilimi ve oranlarının uygulanması gerektiği hakkında.

718 sayılı ilamın 10’uncu maddesi ile, MKÜ nün çeşitli birimlerinde çalışan personele aylıkları tahakkuk ettirilirken personelin gelir vergisine tabi istihkaklarının birlikte düşünülmemesi nedeniyle 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 103’ncü maddesinde belirtilen vergi dilim ve oranlarına göre kesilmesi gerekirken, buna uyulmaksızın hesaplandığı ve ödemede bulunulduğu gerekçesi ile, ………………. YTL’ye tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi özetle; Öğretim elemanlarının sadece Bütçe Dairesi Başkanlığından ücret ve ücret sayılan ödemeleri almadıklarını, diğer üniversitelerden de ücret aldıkları gibi kendi üniversitesine bağlı Döner Sermayeden katkıları dahilinde ve kimileri de katkılarına bakılmaksızın döner sermaye katkı payı aldıklarını, Bütçe Dairesi Başkanlığı dışında diğer saymanlıklarca ödemesi yapılan ek ödemelerin maaş ödemesini yapan Bütçe Dairesi Başkanlığına bildirilmediğini, bildirilmeyen vergi matrahından dolayı eksik kesilen vergi nedeniyle sorumluluğun Bütçe Dairesi Başkanlığına yüklenmesinin ve sorumlu tutulmasının kanun önünde eşitlik ilkesiyle bağdaşmayacağı gibi adaleti de sağlamayacağını, diğer ödemeleri yapan tahakkuk memurluğunun da dikkate alınmadığını, döner sermaye katkı payını tahakkuk ettiren ve ödeyen saymanlığın başka bir saymanlık olduğunu bu saymanlığın da bildiri yapmadığını ve gelir vergisinin eksik kesilmesine neden olduğunu, buradaki sorumluluğun Bütçe Dairesi Başkanlığına değil Döner Sermayeden katkı payı ödemesi yapan ve maaş ödemelerinde dikkate alınması için bildirim yapmayan tahakkuk memurluğuna ve idare yönetimine ait olduğunu belirterek tazmin hükmündeki sorumluluğunun kaldırılmasını talep etmiştir.

Saymanın tanımı 1050 sayılı Kanunun 9’uncu maddesinde yapılmış, görev ve sorumluluklarına ilişkin hükümlere ise, aynı Kanunun 13, 14, 22 ve 81’inci maddelerinde yer verilmiştir.


120

Anılan Kanunun 13’ncü maddesine göre, saymanlar düzenledikleri belgelerin doğruluğundan ve kanunlara uygunluğundan, 14’ncü maddesine göre de, aldıkları ve elden çıkardıkları nakit ve mallardan ve görevlerine ilişkin her türlü işlemlerden sorumludurlar. Saymanın ödeme belgesi üzerinde yaptırmak zorunda olduğu incelemenin kapsamı 81’ inci maddede açıklanmıştır.

Saymana, 1050 sayılı Kanun çerçevesinde genel bir sorumluluk yüklenmiş bulunmaktadır. Mevzuatın açık biçimde sorumluluk dışında bıraktığı durumlar dışında yaptığı bütün işlemlerden sorumlu tutulmuştur. 1050 sayılı Kanunun yukarıda sayılan hükümlerine göre sayman, hazırlanmasında, düzenlenmesinde katkıları olmasa da, ödemeye esas olan belgelerin doğruluğundan, kanun tüzük ve kararlara uygunluğundan sorumludur. Bu itibarla dilekçinin sorumlulukla ilgili itirazı yerinde görülmemiştir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 61'inci maddesinde, "Ücret, işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez." hükmü yer almış, 62'nci maddesinde ise, “İş verenler, hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek ve tüzel kişilerdir.” denilmiştir.

Aynı Kanunun 94’ üncü maddesinde tevkifat yapmak zorunda olan mükellefler sayılmış olup, aynı maddenin birinci fıkrasının 1 numaralı bendinde, "Hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61’inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (istisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104’üncü maddelere göre" vergi tevkifatı yapılacağı belirtilmiş, verginin hesaplanması başlıklı 104’üncü maddesinde de "Yıllık Gelir Vergisi, vergiye tabi gelirlerin yıllık toplamlarından 31'inci maddedeki indirimler düşüldükten sonra 103'üncü maddedeki nispetler uygulanmak suretiyle hesaplanır..." hükmüne yer verilmiştir.

Konu ile ilgili olarak 21.11.1989 tarih ve 20349 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 160 seri no.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde, açıklandığı üzere, Bakanlıklar, bağlı kuruluşlar ve üniversiteler ile bu


121

kuruluşlar bünyesinde kurulmuş olan döner sermaye işletmeleri tek işveren olarak kabul edilmiştir.

Bu çerçevede; Üniversitede bulunan tahakkuk birimlerinin, kendi bünyesinde kurulan döner sermeye işletmelerindeki tahakkuk birimleri ile koordineli olarak çalışmaları, üniversite tarafından bir ay içinde yapılan ücret ödemeleri ile döner sermaye işletmeleri tarafından yapılan ücret ödemelerinin üniversite tahakkuk biriminde toplanarak, bu toplam tutar üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 103 ve 104’üncü maddelerine göre vergilendirilmesi gerekmektedir.

Bu itibarla dilekçi iddialarının reddi ile; 718 sayılı ilamın 10’ncu maddesi ile ………………. YTL’ye ilişkin verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, karar verildi.


122

Karar Tarihi : 1.7.2008 Tutanak No : 30279 KONU: Vali ve vali yardımcılarına hem İçişleri Bakanlığı bütçesinden

hem de özel idare bütçesinden ödeme yapılmakta olup, bu iki kurum gelir vergisi açısından ayrı işverenler olarak kabul edilerek; genel bütçeden ödenen ücretler ile il özel idare bütçesinden ödenen ödeneklerin ayrı ayrı vergilendirmeye tabi tutulması gerektiği hakkında.

162 sayılı ilamın 8’nci maddesinde, Tokat Valisi ve vali yardımcılarının gelir vergisine tabi gelirlerinden, matrah takibi yapılmayarak gelir vergisinin eksik kesilmesi nedeniyle ……………. YTL’nin tazminine karar verilmiştir.

Dilekçi dilekçesinde, karara mesnet teşkil eden denetçi raporunun 11’inci maddesinde bu hususu belirten bir açıklamanın mevcut olmadığını ve bu nedenle kararın bozulmasının gerektiğini, Vali ve vali yardımcılarının asıl kadrolarının İçişleri Bakanlığında olduğunu bu nedenle asli işverenin İçişleri Bakanlığı olduğunu, aylıklarını İçişleri Bakanlığından aldıklarından işyerinden maaş alırken ek ödeneğinde dikkate alınarak verginin burada kesilmesi gerektiğini, maaşlarından noksan kesilen gelir vergisinde eksiklik varsa bunun sorumluluğunun gelirlerini işverene beyan etmeyen görevliler ile maaş ödenirken bunu dikkate almayan Defterdarlık yetkililerinin olduğunu, Özel İdare Saymanının sorumluluğuna gidilmesinin yasal olmadığını bildirerek tazmin hükmünün bozulmasını talep etmiştir.

193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunun 62’nci maddesinde, iş verenler, hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler olarak ifade edilmiş, aynı Kanunun "Esas Tarife" başlıklı 103’ ncü maddesinde, ücret gelirlerinin 2005 yılı için 6600 YTL'ye kadar % 15, 15.000 YTL'nin 6.600 YTL'yi aşan kısmının % 20 oranında gelir vergisine tabi olacağı, aynı kanunun 61’ inci maddesinin 2’nci fıkrası ise ücret; ... ödenek, tazminat, kasa tazminatı (mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunmasının onun mahiyetini değiştirmeyeceği, hükme bağlanmıştır.


123

Aynı Kanunun Vergi Tevkifatı başlıklı 94’üncü maddesinde, Kamu idare ve müesseseleri ……….. aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin vergilerine mahsuben hizmet erbabına ödenen ücretler ile 61’ inci maddede yazılı olup ücret sayılan ödemelerden (İstisnadan faydalananlar hariç), 103 ve 104’üncü maddelere göre, tevkifat yapmaya mecburdurlar.

213 sayılı Vergi Usul Kanununun, “Mükellef ve Vergi Sorumlusu” başlıklı 8’inci maddesinin 2’nci fıkrasında, vergi sorumlusu, verginin ödenmesi bakımından, alacaklı vergi dairesine karşı muhatap olan kişidir şeklinde, aynı Kanunun “ Vergi Kesenlerin Sorumluluğu” başlıklı 11’inci maddesinde de, yaptıkları veya yapacakları ödemelerden vergi kesmeye mecbur olanların, verginin tam olarak kesilip ödenmesinden ve bununla ilgili diğer ödevleri yerine getirmekten sorumlu oldukları, ifade edilmiştir.

İlamda aynı personele, genel bütçeli kuruluş olan İçişleri Bakanlığından ödenen ücretler ile özel bütçeli kuruluş olan Özel İdare Müdürlüğünden ödenen ücretlerin birleştirilmesi suretiyle meydana gelen tutara göre vergi diliminin tespit edilmesi ve bu tutarlar esas alınarak verginin hesaplanması gerekirken buna aykırı işlem yapılması nedeniyle tazmin kararı verilmiştir.

Yukarıda belirtilen Gelir Vergisi Kanunu’nun 62’nci maddesinde işveren, hizmet erbabını işe alan, emir ve talimatları dahilinde çalıştıran gerçek ve tüzel kişiler olarak ifade edilmiştir. Vali ve vali yardımcılarına hem İçişleri Bakanlığı bütçesinden ve hem de Özel İdare bütçesinden ödeme yapılmaktadır. Söz konusu bu iki kurum gelir vergisi uygulaması açısından ayrı ayrı işverenlerdir. Bir hizmet erbabının birden fazla işverenden ücret alması halinde, her bir işverenin ödediği ücretlerin, ayrı ayrı vergilendirilmesi gerekmektedir. Dolayısıyla bu kişilerin vergi tarifesi tespit edilirken, her bir işverenin ödediği ücrete, diğer işveren veya işverenlerin ödediği ücretler dahil edilmez. Ancak, söz konusu ücretlerin gayri safi tutarları toplamının Gelir Vergisi Kanununun 86’ncı maddesinde belirtilen haddi aşması halinde, bu ücretlerin yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle ayrı ayrı işverenlerden, Tokat Valisi ile vali yardımcılarına yapılan ödemelerden gelir vergisi kesintisi yapılırken anılan kişilere genel bütçeden ödenen ücretlerin gelir vergisine tabi kısmı ile İl Özel İdaresinden ödenen ödeneklerinin birleştirilmesi neticesi bulunan matrah esas alınarak, mezkur Kanunun 103’ üncü maddesinde belirtilen oranların uygulanması suretiyle gelir vergisinin kesilmesi yasal olarak mümkün değildir.


124

Yukarıda açıklanan sebeplerle, dilekçi iddialarının kabulüyle ilamın 8’nci maddesiyle tazminine karar verilen ……………. YTL’ye ilişkin hükmün KALDIRILMASINA, karar verildi.


125

Karar Tarihi : 7.10.2008 Tutanak No : 30361 KONU: Harcama pusulası karşılığında yapılan ödemelerden, Gelir

Vergisi Kanununun 94’üncü maddesi hükmü uyarınca gelir vergisi ve fon payı kesintisi yapılması gerektiği hakkında.

1721 sayılı ilamın 2’nci maddesi ile; inşaatın temel işlerinden olan beton dökümü, demir bağlama, taş duvar yapımı ve kalıp gibi işleri yapan yükleniciye harcama pusulası karşılığı yapılan ödemeden gelir vergisi ve savunma sanayi destekleme fon kesintisinin yapılmadığı gerekçesi ile ………………………. liraya tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi özetle; harcama pusulası ile yapılan ödemenin bir ticari kazanç niteliği taşıdığını, Gelir Vergisi Kanunun 65’inci maddesinde sayılan serbest meslek faaliyetlerinden doğan kazanç niteliğinde olduğunu, ilamda gösterilen gerekçenin yerinde olmadığını belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmiştir.

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun “Serbest Meslek Kazancının Tarifi” başlıklı 65’inci maddesinin birinci fıkrasında, her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançların serbest meslek kazancı olduğu, hüküm altına alındıktan sonra, ikinci fıkrasında serbest meslek faaliyeti; sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari mahiyette olmayan işlerin işverene tabi olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılması olarak tanımlanmıştır.

Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesinin birinci fıkrasında; “Kamu idare ve müesseseleri, iktisadî kamu müesseseleri, sair kurumlar, ticaret şirketleri, iş ortaklıkları, dernekler, vakıflar, dernek ve vakıfların iktisadî işletmeleri, kooperatifler, yatırım fonu yönetenler, gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, zirai kazançlarını bilanço veya ziraî işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler aşağıdaki bentlerde sayılan ödemeleri (avans olarak ödenenler dahil) nakden veya hesaben yaptıkları sırada, istihkak sahiplerinin gelir vergilerine mahsuben tevkifat yapmaya mecburdurlar.” denilmektedir.


126

Maddenin 2’nci fıkrası gereğince, serbest meslek işlerini icra edenlere maddenin birinci fıkrasında sayılı kişilerce yapılan ödemeler üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılması gerekmekte olup, tevkifat uygulamasında serbest meslek kazancının devamlı veya arızi nitelikte olmasının herhangi bir önemi bulunmamaktadır.

Öte yandan 11.7.1992 tarih ve 21281 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 3824 sayılı Kanunun 18’nci maddesinin (d) fıkrasına göre gelir vergisi tevkifatının %10 oranında fon payı kesileceği belirtilmiştir.

Bu itibarla, harcama pusulası karşılığı yapılan ödemelerden gelir vergisi ve fon payı kesintilerinin yapılmaması Gelir Vergisi Kanununun 94’ üncü maddesi hükmüne aykırı olduğundan dilekçi iddialarının reddi ile 1721 sayılı ilamın 2’nci maddesiyle verilen ………………. liraya ilişkin tazmin hükmünün TASDİKİNİE, karar verildi.


127

V- ÇEŞİTLİ KONULARLA İLE İLGİLİ

SEÇME KARARLAR


128


129

Karar Tarihi : 22.4.2008 Tutanak No : 30104 KONU: 242 seri no’lu Milli Emlak Genel Müdürlüğü Tebliğinde; kamu

kurum ve kuruluşlarınca karşılanacak giderler arasında sayılmayan ve lojmanlarda oturanların kişisel ihtiyaçlarına yönelik olan doğalgaz sayaç bedellerinin belediye bütçesinden ödenmesinin mümkün olmadığı hakkında.

740 sayılı ilamın 4’üncü maddesinde, Belediyeye ait yedi lojmanda kullanılmak üzere abonelik işlemi kapsamında alınan doğalgaz sayaçlarının bedelinin bütçeden karşılanması nedeniyle toplam …………. liraya tazmin hükmolunmuştur.

Dilekçi ilamın 3’ncü maddesi ile ilgili olarak: "Belediyelerine ait yeni inşa edilen lojman binasına ait doğalgaz sayaç bedellerinin ilk tesis ücreti olup belediye bütçesinden karşılanmasının yasal olduğunu ileri sürerek tazmin kararının kaldırılmasını" istemektedir.

Kamu Konutları Yönetmeliğine göre düzenlenen 242 Seri nolu Milli Emlak Genel Müdürlüğü tebliğinin 3/3’ncü maddesinde “ Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Karşılanacak Giderler ;

Kamu konutu olarak tahsis tarihinden itibaren;

a) Özel tahsisli konutların ısınma, işletme, bakım ve onarım giderleri ile demirbaş eşya ve mefruşat giderleri ve konutun aydınlatma, elektrik, su, gaz, temizlik, telefon, kapıcı, aşçı, kaloriferci, bahçıvan ve benzeri giderleri,

b) Eşyalı görev tahsisli konutların demirbaş eşya ve mefruşat giderleri,

c) Konutların, tahsis edilenlerce karşılanacak giderleri dışındaki esaslı bakım ve onarım giderleri,

d) İdarelerce inşa veya satın alma yoluyla edinilenler hariç olmak üzere; diğer yollarla edinilen kullanılmış konutlardan ilk defa kamu konutu olarak kullanılacak olanlardan onarıma ihtiyaç duyulan kamu konutlarının, bu Genel Tebliğin 3.2. bölümünde belirtilen hükümlere uyulmadan, söz konusu konutların kullanıma uygun duruma getirilmesi


130

için yapılması gereken onarım giderleri, kamu kurum ve kuruluşları tarafından karşılanır.” denilmektedir.

Anılan tebliğde kamu kurum ve kuruluşlarınca karşılanacak giderler arasında sayılmayan ve lojmanlarda oturanların kişisel ihtiyaçlarına yönelik olan harcamanın belediye bütçesinden ödenmesi mümkün değildir. Bu nedenle dilekçi iddialarının reddi ile 740 sayılı ilamın 4’ncü maddesiyle toplam …………………….. liraya dair tazmin hükmünün TASDİKİNE, karar verildi.


131

Karar Tarihi : 22.4.2008 Tutanak No : 30108 KONU: Belediye Meclisinin olağan ve olağanüstü toplantıları dışında komisyon çalışmalarına katılan meclis üyelerine huzur hakkı verilmesinin mevzuata aykırı olduğu hakkında.

740 sayılı ilamın 9’ncu maddesinde, Belediye Meclisinin olağan ve olağanüstü toplantıları dışında komisyon (ihtisas komisyonları) çalışmalarına katılan meclis üyelerine huzur hakkı verilmesi nedeniyle toplam ………………… liraya tazmin hükmolunmuştur.

Dilekçi ilamın 9’ncu maddesi ile ilgili olarak: "Belediye Meclis üyelerinin 1580 sayılı Kanunun 54 ve 62’nci maddeleri gereği olağan ve olağanüstü toplanabileceğini olağan toplantının Ekim, Şubat ve Haziran aylarında 15 gün, bütçe ayında 30 gün olduğunu, bu sürelerden önce iş bitmezse Vali 15 günü aşmamak üzere süre uzatarak sebeplerini İçişleri Bakanlığına bildirir. Diğer taraftan olağanüstü hallerde vali, belediye başkanı veyahut üyelerin üçte birinin teklifi ile olağanüstü konuları görüşmek üzere toplanır. Bu toplantılara katılan üyelere 1580 sayılı Kanunun 156’ncı maddesinde belirtilen esaslara göre katıldıkları oturum sayısına göre huzur hakkı verileceğini yine Meclisin olağan ve olağanüstü toplantılar sırasında 1580 sayılı Kanunun 62 ve 63’ncü maddeleri ile 29.01.1993 uyarınca kurulacak ihtisas komisyonlarında görevlendirilen üyelere, toplantıya katıldıkları sürece (Belediye Meclisinin toplantı süreleri ile bağlı kalmaksızın) 17.04.1990 tarih ve B.050.MAH.006.0001-521-93-0610/4115 sayılı ve 30.10.1985 tarih ve 521-84-306-5/26.901 sayılı genelgeleri gereği huzur ücreti ödemesinin yasal olduğunu dolayısıyla tazmin kararının kaldırılmasını " istemektedir.

1580 sayılı Belediye Kanununun “Meclisin adi ve olağanüstü toplantısı” başlıklı 54’üncü maddesinde (Değişik: 29/4/1946-4878/13 md.); “Meclisin adi toplantısı Ekim, Şubat ve Haziran ayları başlarında olmak üzere yılda üç defadır.

Bütçe görüşmesine rastlayan toplantı süresi en çok 30 gün olup, diğer toplantıların süresi en çok 15 gündür. Bu sürelerden önce iş bitmezse vali 15 günü aşmamak üzere görüşme sürelerini uzatarak sebeplerini İçişleri Bakanlığına bildirir. Önemli ve acele bir iş çıkarsa belediye başkanının yazılı çağrısı veya üyeden üçte birinin gerekçeli teklifi veyahut valinin doğrudan doğruya çağırması üzerine meclisler olağanüstü


132

toplanırlar. Olağanüstü toplantılarda çağrıyı gerektiren konudan başka bir iş görüşülemez.” denilmektedir.

Aynı Kanunun 62’nci maddesinde; “Belediye meclisi her içtima müddeti için ruznamelerdeki meseleleri tetkik etmek üzere encümenler teşkil edebilir. Encümenler mütalaalarını o içtima müddeti içinde meclise bildirirler.” denilmektedir.

Belediye Kanununun Belediye Meclis Üyelerine Huzur Hakkı Verilmesi İle İlgili 156’ncı Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Esasların 2’ nci maddesinde aynen; “ …üyelere meclisin olağan ve olağanüstü toplantıları sırasında katıldıkları oturumlar için gün hesabı ile huzur hakkı verilir.

Bu olağan ve olağanüstü toplantılar sırasında, Belediye Kanununun 62 ve 63’ncü maddeleri uyarınca kurulacak encümenlerde görevlendirilecek üyelere de, meclisin toplantı süresini aşmamak kaydıyla huzur hakkı verilebilir.” denilmektedir.

Görüldüğü üzere, belediye meclisinin olağan ve olağanüstü toplantı süreleri kanunla tespit edilmiş ve yine meseleleri tetkik etmek amacıyla encümenler kurulması ve kurulacak encümenlerin mütalaalarını meclis toplantı müddeti içerisinde meclise bildirmesi de kanunla tespit edilmiştir. Yine adı geçen Kanuna dayanılarak çıkarılan esaslarda da görevlendirilecek üyelere, meclisin toplantı süresini aşmamak kaydıyla huzur hakkı verilebileceği tespit edilmiştir. Meclislerin olağan ve olağanüstü toplantı süreleri dışında komisyon çalışması yapılması ve bu çalışmalar karşılığı olarak huzur ücreti ödenmesi yasal olarak mümkün bulunmamaktadır.

Dilekçinin dilekçesi ve verile emirlerinin incelenmesi neticesinde, 2003 yılında belediye meclisinin Ekim, Şubat ve Haziran aylarındaki olağan toplantılarının zamanında yapıldığı, bu sürelere ilişkin huzur ücreti ödemelerinin kanunlara uygun olarak ödendiği görülmektedir.

Sonuç olarak, açıklanan nedenlerle dilekçi iddialarının reddiyle, 740 sayılı ilamın 9’uncu maddesiyle toplam ……………….. liraya verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, karar verildi.


133

Karar Tarihi : 6.5.2008 Tutanak No : 30144 KONU: Vize Onayına dayanılarak çalıştırılan işçilere “ Vize Teklif

Cetveli” nde belirtilen pozisyon unvanları dışında görevlerde çalıştırılmaları ve emsal işçiye ödenen ücretten daha yüksek ücret ödenmesinin mevzuata aykırı olduğu hakkında.

131 sayılı ilamın 1’inci maddesi ile “Geçici İşçi Vize Teklif Cetveli”nde yer alan pozisyon unvanları dışında bir görevde çalıştırılan ………………… ’e bu cetvelde öngörülen pozisyonlarda çalışan emsal işçiye ödenen ücretten daha yüksek ücret ödendiği gerekçesi ile ………………….. YTL’ye tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçiler bu madde için özetle; Afyonkarahisar Belediyesinde Geçici İşçi olarak çalışan ……………….. ’in 07/01/2005 tarihinde 2005 Mali Yılı Bütçe Uygulama Talimatlarına uygun olarak Afyonkarahisar Valiliğinin vize ettiği 1800 Adam/Ay kadro karşılığı olarak Belediyelerinde göreve başladığını, adı geçen personele 15 Ocak 2005 tarihinde asgari ücret üzerinden maaş ödendiğini, söz konusu kişinin 09/07/1999 tarihinde Dumlupınar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü lisans programı mezunu olması ve bilgisayar operatörlük belgesin bulunması, personelin verimliliği, çalışkanlığı ve belediye hizmetlerine katkısı göz önüne alınarak 15/01/2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere karşılıklı sözleşme yapıldığını ve 15 Şubat 2005 tarihinden itibaren aylık 800 YTL net ücret ödenmeye başlandığını, 2005 Mali Yılı Bütçe Uygulama Talimatnamesine göre Afyonkarahisar Valilik Makamına sunulan geçici işçi vize teklifi cetveli ekindeki gerekçe raporunda belediyelerinin genel iş yürütümü ve yatırım programı göz önünde bulundurularak gerekçe raporu hazırlandığını, bu vize edilen geçici işçi kadrolarında çalıştırılacak işçilerin durumlarının ayrıntılı olarak belirtilmediğini, çünkü, belediyelerin hizmet üreten kamu kurumları olmaları nedeniyle, hizmet alanını sınıflandırmanın pek mümkün olmadığını, yalnızca yıllık bazda vize edilen miktarda personel istihdamı yapıldığını, işçilerin vize teklif cetvelinde belirlenen hizmet birimlerinde çalıştırıldığını, ilamda işçilerin vize teklif cetvelinde belirlenen hizmet birimleri dışındaki birimlerde danışman, genel koordinatör, teknik koordinatör, mimar, mühendis ve büro işçisi gibi unvanlarda çalıştırıldığı belirtildiğini, bu unvanların farazi unvanlar olduğunu, resmiyette belediyelerinde böyle bir kadro bulunmadığı gibi, bu


134

unvan altında da görev de yaptırılmadığını, anlaşmazlığın işçi tanımından kaynaklandığını, 4857 sayılı İş Kanununun 2’inci maddesinde "bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişiye işçi denilir" denildiğini, yasal mevzuatlar incelendiğinde de geçici işçi tanımının çerçevesini tam olarak izah edilmediğini, yasal iş mevzuatında geçici işçilerin vasıfsız işçi olacağına dair hiçbir düzenlemenin bulunmadığını, bahsedilen nedenlerden dolayı 4857 sayılı İş Kanununun 2’nci maddesine dayanılarak, ……………….. ile bir iş sözleşmesi yapılarak belirlenen işlerde geçici işçi olarak çalıştırıldığını, Yargıtay kararlarına bakıldığında geçici işçi statüsü konusunda liyakat ve kariyerlerine göre farklı ücret ödemenin işçiler arasında ayırımcılık anlamına gelmediğinin görüldüğünü, belediye çalışmalarında öğrenim durumu, mesleki tecrübe, hizmette verimlilik gibi unsurlar göz önünde tutularak belediyeleri ile ilgili personel arasında imzalanan belirli süreli iş sözleşmesine ve ücret onay belgesine göre maaş ödemesi yapıldığını, ilamda belediyelerine ait T.İ.S.'nin 77’nci maddesinde yer alan "geçici işçiler barem cetveli dışında tutulacak olup, sendika aidatı kesildikten sonra eline net maaş olarak birinci yıl 400.00. YTL geçecek şekilde maaş ödeneceği " hükmüne uyulmaksızın geçici işçi olarak istihdam edilen …………. 'e emsal işçiye nazaran daha yüksek bir maaş öngörülmüştür denilmekte ve fazla ödeme hesap tablosunda sadece 400,00. YTL ücret dikkate alındığını, halbuki belediyelerine ait T.İ.S nin 77’nci maddesinde yer alan geçici işçilere birinci yıl 400 YTL maaş +6772 sayılı yasa uyarınca 13x4= 52 yevmiye ikramiye + 2448 sayılı yasa uyarınca 10 x 3 = 30 yevmiye tutarında sendika ikramiyesi ödeneceğinin hükme bağlandığını, buna göre emsal işçi olarak tanımlanan işçinin aylık net maaşının 532,04 YTL olduğunu, bu kapsamda çalıştırılan geçici işçilerde tahsil şartı, bilgi ve beceri gibi özellikler aranmaksızın vasıfsız işçi olarak çalıştırıldığını, halbuki ilgili personelin yukarıda açıklandığı üzere belirli bir bilgi birikimi olan yüksek okulu mezunu geçici işçi olduğunu, belediyelerinde sendika üyesi olmayan ……….. 'e aynı dönem içerisinde sendika üyesi olmadığından dolayı madde hükmünde belirtilen sendika aidatı kesilmediği gibi ikramiye de ödenmediğini, adı geçen personele 15 Ocak 2005 tarihinde asgari ücret üzerinden maaş ödendiğini, deneme süresindeki verimliliği, performansı ve mesleki ihtisası göz önünde bulundurularak 4857 sayılı İş Kanunun 8’inci maddesine göre belirli süreli iş sözleşmesi yapılarak iş sözleşmesinin 10’uncu maddesine göre aylık 800 YTL maaş ödenmesinin kararlaştırıldığını, belediyelerine ait işyeri T.İ.S. kapsamında beşinci grupta vasıflı (operatör, sürveyan, büro işçisi gibi) öğrenim durumuna bakılmaksızın mesleki kariyeri olan personellerine ekte sunulan ücret tablosuna mutat ödemeler göz önüne alındığında olaya bağlı ödemeler hariç (Ölüm, evlenme, tabi afet vb.) aylık net 1.458,50. YTL maaş ödemesi yapıldığını, bu grupta çalışan işçilerinin sorguda ismi geçen personeller


135

ile mesleki bilgi, kariyer, kamu hizmetindeki faydalar vb. faktörler göz önüne alındığında emsal olmaları dahi söz konusu olmadığını, ilgili personelin G.İ.H. sınıfında görev yapması nedeniyle 5393 sayılı Belediyeler Kanununun 49’uncu maddesi uyarınca ihdas edilmiş kadroları olmalarına rağmen çalıştırılması kanunen mümkün bulunmadığını, personelin geçici işçi kadrosunda istihdam edildiğini, belirli süreli iş sözleşmesi ve ücret oluruna uygun ödeme yapıldığını, ilgili personel ile imzalanan İş Sözleşmesinde fazla çalışma ücreti vb. maddeler olmasına rağmen belediyelerinde bulunan emsal işçi ve memur personelden daha düşük bir ücret ödemesi yapıldığını, 4857 sayılı İş Kanununun 32’inci maddesinde ücretin tarifi ve 39’uncu maddesinde de "Asgari Ücret" tanımının yapıldığını, İş Hukukumuzda ve Borçlar Kanunumuzda tavan ücret sınırlaması yapılmadığını, söz konusu ilamda belirtilen emsal tanımlamasının tamamen sübjektif bir tanım olduğunu, söz konusu maddede belirtilen personellerinin tamamen objektif kanıtlar (öğrenim durumu, mesleki bilgisi, mesleki kariyer, performans vb.)unsurlar göz önünde tutularak ücret belirlemesi yapıldığını, İş Hukukumuza, Borçlar Kanununa ve diğer mevzuata aykırılık söz konusu bulunmadığını, kaldı ki 21 nisan 2007 tarih ve 26500 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 5620 sayılı Kanunun 1’nci maddesi c fıkrasında "İl özel idareleri, Belediyeler, bunların kurdukları veya üye oldukları Mahalli İdare Birlikleri ile Müessese ve İşletmelerde (Türk Ticaret Kanununa hükümlerine göre kurulmuş olan şirketler hariç) ve Belediyelerin bağlı kuruluşlarında 2006 yılı içinde usulüne uygun olarak vize yapılmış geçici işçi pozisyonlarında toplam 6 ay veya daha fazla süre ile çalışmış olan geçici işçileri kapsar" denildiğini, Kanunun genel lafzından anlaşılacağı üzere belediyelerde bu tür uygulamaların genel olduğunun anlaşıldığını, yasal çözüm getirmek açısından 5620 sayılı Kanun kabul edilerek yürürlüğe girdiğini, T. C. Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığının B.02.1.DPB.0.10.00.00/ 9733 sayı ve 25.05.2007 tarihli geçici işçilerle ilgili Genelge hükümlerine göre işlem yapıldığını, ilgili personelin 15/01/2006 tarihinde belediyelerinde toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkili Belediye-İş Sendikası üyesi olarak, ilgili sendika ile imzalanan toplu iş sözleşmesinin her türlü mali ve sosyal haklarından yararlandıklarını, sonuç olarak yapılan ödemelerin Bütçe Kanunu hükümlerine ve İş Mevzuatımıza uygun olarak yapıldığı belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmişlerdir.

2005 yılı Bütçe Kanunu’nun, işçilik ödenekleri ve geçici iş pozisyonları başlıklı 27’inci maddesinin (e) bendinde:

“Norm kadro çalışmaları sonuçlandırılmış olan belediyeler hariç olmak üzere, il özel idareleri ve belediyeler ile bunların kurdukları birlik


136

ve müesseselerde çalıştırılacak geçici işçilere ait geçici iş pozisyonları her yıl İçişleri Bakanlığına vize ettirilir. Vize edilmiş bulunan geçici iş pozisyonları İçişleri Bakanlığı tarafından başka ünvanlı geçici iş pozisyonları ile değiştirilebilir veya iptal edilebilir. İçişleri Bakanlığı tarafından vize edilen geçici iş pozisyonlarına ait vize cetvellerinin bir örneği Devlet Personel Başkanlığına gönderilir. Bu vize işlemi yapılmadan geçici işçi çalıştırılamaz ve herhangi bir ödeme yapılamaz” denilmektedir.

Belediye Başkanının imzasını taşıyan geçici işçi istihdamına ilişkin olarak düzenlenen 04.01.2005 tarihli “Gerekçe raporu”nda aynen;

“Belediyemiz 2005 yılı yatırım programlarında altyapı hizmetinde tamamlanmış caddelerin asfaltlanması çalışmalarını hızlandıracaktır. Yeni imara açılan alanlar ile 8000 konutluk yeni uydu kentin yol, kanalizasyon, içme suyu şebekesinin yapılması, mevcut yeşil alanların bakımı, şehir merkezinde bulunan yaya kaldırımlarının tamirat ve bakımı, fuar alanının geliştirilmesi ve çevre düzenleme çalışmalarının tamamlanması ve daha temiz bir çevre için açılan arıtma tesislerinin faaliyetlerini sürdürebilmesi için yeni iş gücüne ihtiyacımız bulunmaktadır.” denilmektedir.

Gerekçe raporunda görüleceği üzere altyapı hizmetlerinin tamamlanmasında ihtiyaç duyulan işgücünün karşılanması amacıyla geçici işçi talebi yapılmıştır. Valilikce incelenip İçişleri Bakanlığının 07.01.2005 gün ve 24 sayılı ve 2005/3 sayılı genelge emri gereğince vize edilen de bu taleptir. Nitekim Valilikce vize edilen “ Geçici İşçi Vize Teklif Cetveli”nde talep edilen işçilerin çalışacakları birimler, “Temizlik İşleri Hizmetleri, Fen İşleri Hizmetleri, Park Bahçe Hizmetleri, Makine İkmal (Atölye) Hizmetleri, Su İşleri Hizmetleri, Yol Kanalizasyon Hizmetleri ve Asfalt Hizmetleri” şeklinde sayıldıktan sonra işçilerin pozisyon unvanları da sırası ile “Temizlik İşçisi, İnşaat ve Çevre Arıtma İşçisi, Tarım İşçisi, Tamirci, Su Arıza İşçisi, Yol Yapım ve Kanalizasyon İşçisi ve Asfalt İşçisi” şeklinde sayılmıştır.

Bu nedenle, vize onayına dayanılarak çalıştırılan işçilerden bir kısmının “Vize Teklif Cetveli”nde belirtilen hizmet birimleri dışındaki birimlerde danışman, genel koordinatör, teknik koordinatör, mimar, mühendis ve büro işçisi gibi vize cetvelinde öngörülmeyen unvanlarda çalıştırılması vize işleminin amacına aykırı düşmekte ve vize işleminin ihlali anlamına gelmektedir.

Dilekçiler, ilamda işçilerin vize teklif cetvelinde belirlenen hizmet birimleri dışındaki birimlerde danışman, genel koordinatör, teknik koordinatör, mimar, mühendis ve büro işçisi gibi unvanlarda


137

çalıştırıldığının belirtildiğini, bu unvanların farazi unvanlar olduğunu, resmiyette belediyelerinde böyle bir kadro bulunmadığı gibi, bu unvan altında da görev de yaptırılmadığını ileri sürmekte iseler de; Afyonkarahisar Belediye Başkanlığı’na ait 7.2.2005 tarih ve B.050.MID.403000.PRM. sayılı yevmiye tespitine ilişkin yazıda ……………….’in görevi Gelir servisi, Büro, ………………’in görevi Mühendis, ……………’ın görevi Teknik Koordinatör, …………………’ün görevi İdari Koordinatör ve …………………….’nun görevi ise Danışman olarak belirtilmiştir.

Diğer taraftan Anayasanın 128’inci maddesinde, Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görüleceği hükme bağlanmıştır.Yine 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 4’ncü maddesinin (A) bendinde, mevcut kuruluş biçimine bakılmaksızın, Devlet ve diğer kamu tüzel kişiliklerince genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini ifa ile görevlendirilenler, bu Kanunun uygulanmasında memur sayılacağı açıklanmıştır. Danışman, genel koordinatör, teknik koordinatör, mimar, mühendis, bilgisayar işletmenliği ve programcılığı görevleri de memurlar eliyle yürütülmesi gereken asli ve sürekli nitelikteki görevlerdir. Dolayısıyla bu görevlerin işçi statüsünde çalıştırılan kişilere yaptırılması Anayasanın 128’inci maddesi ile 657 sayılı Devlet memurları Kanunun 4’üncü maddesi hükmüne aykırı düşmektedir.

Bu sebeple de vize onayına dayanılarak çalıştırılan işçilerin vize teklif cetvelinde belirtilen pozisyon unvanları dışında görevlerde çalıştırılmaları ve kendilerine fiilen yaptıkları bu işlere göre ücret ödenmesi yasal değildir.

Vize teklif cetvelinde belirtilen pozisyon unvanları incelendiğinde söz konusu pozisyon unvanlarını taşıyan kişilerin asgari ücret karşılığı çalışılabilecek kişiler olduğu görülmektedir. Ancak 4857 sayılı İş Kanunun 5’inci maddesinin 2’inci fıkrasında, işverenin, esaslı sebepler olmadıkça tam süreli çalışan işçi karşısında kısmî süreli çalışan işçiye, belirsiz süreli çalışan işçi karşısında belirli süreli çalışan işçiye farklı işlem yapamayacağı, 12’inci maddesinin 1’nci fıkrasında, belirli süreli iş sözleşmesi ile çalıştırılan işçinin, ayırımı haklı kılan bir neden olmadıkça, salt iş sözleşmesinin süreli olmasından dolayı belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan emsal işçiye göre farklı işleme tâbi tutulamayacağı, aynı maddenin 3’üncü fıkrasında ise, emsal işçinin, işyerinde aynı veya benzeri işte belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan işçi olduğu, işyerinde böyle bir işçi bulunmadığı takdirde o işkolunda


138

şartlara uygun bir işyerinde aynı veya benzer işi üstlenen belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalıştırılan işçi dikkate alınacağı hükme bağlandığından anılan vize onayına dayanılarak çalıştırılan bu kişilere emsal işçiye ödenen ücretin ödenmesi gerekir.

Belediye İş Sendikası ile Afyonkarahisar Belediyesi arasında 04.03.2005 tarihinde imzalanan Toplu İş Sözleşmesinin 77’nci maddesinde, geçici işçilerin barem cetveli dışında tutulacağı ve sendika aidatı kesildikten sonra ellerine net maaş olarak 400,00 YTL geçecek şekilde maaş ödeneceği hüküm altına alındığından, vize onayına dayanılarak çalıştırılan bahse konu geçici işçilere de emsal işçi olan sendikalı geçici işçilere ödenen net 400,00 YTL.nin ödenmesi gerekmektedir.

Toplu İş Sözleşmesinin 6’ncı maddesinin (C) “işveren özel ihtisas isteyen mesleklerde (Örneğin Doktor, Mühendis, Eczacı vs. personele vereceği) ücreti tespit etmeye yetkilidir. Yukarıda belirtilen özel ihtisas ve yeteneği ve becerisi olan işlerde ücret farkı sendika üyesi işçilere teşmil olmaz” denilmektedir. Bu hüküm gereğince istihdam edilenlere öğrenim durumu, mesleki bilgisi ve kariyeri dikkate alınarak farklı ücret ödeneceği belirtilmekte ise de; yukarıda da belirtildiği gibi vize talebinde ihtiyaç duyulduğu belirtilen iş gücünün, mesleki deneyim, kariyer ve yüksek öğrenimi gerektirir nitelikte olmayan vasıfsız işgücü olduğu açıktır. Nitekim vize teklif cetvelinde çalıştırılacak bu geçicici işçilerin pozisyon unvanları temizlik işçisi, inşaat ve çevre arıtma işçisi, tarım işçisi, tamirci, su arıza işçisi, yol yapım ve kanalizasyon işçisi ile asfalt işçisi şeklinde sayılmıştır. Bu nedenle söz konusu vize onayına dayanılarak çalıştırılan geçici işçilerin “Vize Teklif Cetveli”nde belirtilen pozisyon unvanları dışında diğer görevlerde çalıştırılması mevzuata aykırıdır.

Kaldı ki Toplu İş Sözleşmesinin 6’ncı maddesi hükmü sendika üyesi işçilere ödenecek ücretin tespiti ile ilgilidir. Yoksa sendika üyesi olmayan işçilere istenilen miktarda ücret verilmesine cevaz veren ya da madde metninde bahsedilen görevlerin işçiler eliyle yürütülebileceğine imkan veren bir hüküm değildir.

Dilekçiler 2000 yılından itibaren İçişleri Bakanlığı belediyelerinde bulunan boş kadrolar için atama izni verilmediğini belirtmekte iseler de; bahse konu yazı incelendiğine bu talebin belediyelerin mali güçlük içinde bulunmaları nedeniyle personel ücretlerinin ödenmesinde zorluk çektikleri hususu göz önüne alınarak işleme konulmadığı görülmüştür.


139

Açılanan nedenlerden dolayı dilekçi iddialarının reddi ile 131 sayılı ilamın 1’nci maddesi ile ……………….. YTL’ye ilişkin verilen tazmin hükmünün TASDİKİNE, karar verildi.


140

Karar Tarihi : 7.10.2008 Tutanak No : 30358 KONU: Belediye tarafından gerçekleştirilen yol ve su hizmetlerinde

belediye görevlileri ile birlikte çalışan Köy Hizmetleri ve Karayolları çalışanlarına verilen ve Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesinin 5/f maddesi kapsamında mütalaa olunan yemeğe ilişkin bedelin belediye bütçesinden karşılanmasında mevzuata aykırı bir husus bulunmadığı hakkında.

2112 sayılı ilamın 1’inci maddesi ile belediye işlerine yardım eden Köy Hizmetleri ve Karayolları gibi kuruluşların çalışanların ağırlama giderlerinin Belediye Kanunu ve Temsil-Ağırlama, Tören Giderleri Yönergesi hükümlerine aykırı olarak ödendiği gerekçesi ile …………… liraya tazmin hükmü verilmiştir.

Dilekçi özetle; söz konusu ilamın giriş bölümünde yapılan harcamaların "Belediye işlerine yardım eden Köy Hizmetleri ve Karayolları gibi kuruluşların çalışanlarının" yemek gideri için harcandığı açıkça belirtildiği halde, sonuç bölümünde yapılan hizmetin 1580 sayılı Belediye Kanununun 15’inci maddesinde belirtilen görevlerden olmadığı beyan edildiğini, oysa söz konusu yasa hükmüne göre, belediyenin bir beldenin mahalli ve müşterek nitelikte medeni ihtiyaçlarını karşılamakla görevli bir kamu kuruluşu olduğunu, yol ve su hizmetlerinin ise mahalli, müşterek ve medeni ihtiyaçlar olduğunun tartışmasız olarak kabul edilmesi gerektiğini, söz konusu hizmetlerin T.C. Karayolları ve Köy Hizmetleri teşkilatı ile birlikte gerçekleştirildiğini, mücavir alanları içinde yapılan işler olmakla birlikte çok zor şartlar altında çalışan ve kendi imkanlarıyla öğle yemeği imkanı olmayan Karayolları ve Köy Hizmetleri personeline milli gelenek ve göreneklerimize göre yemek verildiğini, Belediye Başkanının bütçeye konulan ödenek dahilinde Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil-Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesinin 3’üncü maddesi içerisinde verilen yetki içerisinde takdir hakkını kullandığını, Belediye Başkanının değinilen Yönergenin 5/f maddesi hükmüne göre beldenin kalkınmasına katkısı olanlar veya olacağı anlaşılanları ağırlama hak ve yetkisine sahip olduğunu, eğer bu yetkinin yerinde kullanılmadığı, kamu yararına olmadığı düşünülürse bu takdirde sorumlu tutulacak görevlinin Hesap İşleri Müdürünün değil bizzat Belediye Başkanının sorumlu olması gerektiğini, çünkü verilen hizmetin Muhasebe-i Umumiye


141

Kanununa göre "Kanuni Mezuniyet" içerisinde bulunduğunu, Sayıştay 4’ncü Dairesinin 26.3.1996 gün ve 28144 numaralı kararında beldeye gelen değişik kamu kurumu elemanlarının yemek giderlerinin belediye bütçesinden karşılanmasında mevzuata aykırı görülmediğini, ayrıca Sayıştay 5’nci Dairesinin 24.06.1993 gün ve 8252 no.lu kararının da bu doğrultuda olduğunu belirterek tazmin hükmünün kaldırılmasını talep etmiştir.

Dilekçinin sayman olarak sorumlu tutulmasına itiraz ettiği, ayrıca yapılan harcamanın mevzuata uygun ve belgelerinin tam olduğunu beyanla esastan da itiraz ettiği anlaşılmaktadır.

1050 sayılı Kanunun 9’uncu maddesinde tanımlanan saymanın görevleri anılan Kanunun 13’üncü ve 81’inci maddelerinde sayılmakta ve saymanın düzenlenen belgelerin doğruluğundan ve yapılan giderlerin mevzuata uygunluğundan sorumlu olduğu belirtildiğinden dilekçinin sorumluluğa ilişkin iddialarının reddi ile konunun esasına geçildi.

Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesinin “Kapsam” başlıklı 2’inci maddesinde; “Bu yönerge, belediye idaresinin başı ve temsilcisi olan Belediye Başkanının bu sıfatının gereği olarak yapacağı temsil, ağırlama ve tören giderleri konusunda uyacağı kuralları kapsar.” hükmü yer almaktadır.

Söz konusu Yönergenin “Genel Kural” başlıklı 3’üncü maddesinde; Temsil, ağırlama ve tören giderlerinin konu, kapsam ve miktarının tayininin Belediye Başkanının takdirine tabi olduğu belirtilmiştir.

Anılan Yönergenin “Ağırlama Giderleri” başlıklı 5’inci maddesinde; “Ağırlama, Beldenin misafiri durumunda olan:

a) Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı, Başbakan ve Bakanlar Kurulu Üyeleri,

b) Hükümet Merkezi veya diğer illerin protokole dahil kişiler,

c) Yabancı Ülke Temsilcileri veya konuklar,

d) Sanat, bilim, kültür ve spor dallarında temayüz etmiş kişiler,

e) Basın mensupları,

f)Beldenin kalkınmasında katkısı olanlar veya olacağı anlaşılanlar ile bu kişilerin eşleri ve refakatindeki görevliler için, geleneklere ve


142

davetin şümulüne göre, ağırlama, konuklama, konutlandırma ve bu işlerle ilgili olarak hazırlıkların gerektirdiği giderlerle ziyafet, kokteyl, hediye, çiçek, bahşiş ve taşıma giderleri şeklinde yapılır.”

denilmektedir. Söz konusu hükümler birlikte değerlendirildiğinde, ağırlama giderinin konu kapsam ve miktarının tayin hususu Belediye Başkanının takdirine bağlı olduğu, uygulamada belediye tarafından gerçekleştirilen yol ve su hizmetlerinde belediye görevlileri ile birlikte çalışan Köy Hizmetleri ve Karayolları çalışanlarına verildiği belirtilen ve Yönergenin 5/f maddesi kapsamında mütalaa olunan yemeğe ilişkin bedelin belediye bütçesinde karşılanmasında Belediye Başkanının yetkili olduğu anlaşılmaktadır.

Bu itibarla, dilekçi iddialarının kabulü ile, 2112 sayılı ilamın 1’inci maddesiyle verilen ……………………….. liraya ilişkin tazmin hükmünün KALDIRILMASINA, karar verildi.


143

SAYIŞTAY DAİRE KARARLARI

SEÇME KARAR ÖZETLERİ

(01.01.2008-31.12.2008)


144


145

I- SORUMLULUK VE YARGILAMA USULLERİ İLE İLGİLİ SEÇME KARARLAR

Daire Karar Özetleri

146


147

4. Daire Karar Tarihi : 12.3.2008

Tutanak No : 30582 İstanbul Avcılar Belediyesi Saymanlığı 2005

Sayıştay İlamları Cetveli’nde 231.720 YTL (231.720.000.000 TL) tutarındaki 20.12.2004 tarihi itibariyle kesinleşmiş bulunan 2002/559 sıra numaralı ilam borcunun tahsil edilmediği dolayısıyla da Sayıştay ilamının infaz edilmediği tespit edilmiştir.

Anayasanın 160’ıncı maddesinde (Değişik: 29.10.2005-5428/2 md.);

“Sayıştay, merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir. Sayıştayın kesin hükümleri hakkında ilgililer yazılı bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içinde bir kereye mahsus olmak üzere karar düzeltilmesi isteminde bulunabilirler. Bu kararlar dolayısıyla idari yargı yoluna başvurulamaz” hükmü yer almaktadır.

Anayasanın bu hükmüne göre Sayıştay ilamları kesin hüküm niteliği taşımakta olduğundan, kesinleşmiş Sayıştay ilamlarının behemehal yerine getirilmesi gerekmektedir. Ne var ki, sorumluların yapmış oldukları savunmalardan 20.12.2004 tarihi itibariyle kesinleşmiş bulunan Sayıştay ilamını henüz infaz etmedikleri ve bundan böyle de infaz etmeyecekleri anlaşılmaktadır. Nitekim yine ilgili idare mahkemesi kararı gerekçe gösterilerek, Avcılar Belediye Meclisi’nce alınan 07.12.2006 tarih ve 269 sayılı meclis kararıyla 5393 sayılı Belediye Kanununun 18’inci maddesinin (h) bendinde belirtilmiş olan dava konusu alacaklar için feragat yetkisinin kullanılmış olduğu bildirilmektedir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 18’inci maddesinin (h) fıkrası, vergi, resim ve harçlar dışında kalan ve miktarı beşbin YTL’den fazla dava konusu olan belediye uyuşmazlıklarını sulh ile tasfiyeye, kabul ve feragate karar vermeyi belediye meclisinin görev ve yetkileri arasında saymaktadır. Kanunun bu hükmünün kesinleşmiş olan yargı


148

kararlarının yerine getirilmesini engelleyici mahiyette yorumlanamayacağı ve dolayısıyla bu hükümden doğan yetkinin kesinleşmiş ilamlardan kaynaklanan alacakların tasfiyesine ya da feragatine şamil kılınamayacağı açıktır. Anılan kanun hükmü, belediye meclisinin feragat yetkisini kullanabileceği konuları “dava konusu belediye uyuşmazlıkları” ile sınırlamış bulunmaktadır. Sayıştay ilamı bakımından ortada dava konusu bir uyuşmazlık değil, infazı gereken bir kesin hüküm vardır. Kaldı ki, Avcılar Belediye Meclisinin 07.12.2006 tarih ve 269 sayılı meclis kararı da hukuken yok hükmündedir. Zira, meclis kanunen kendi görev ve yetki alanına girmeyen bir hususta karar tesis etmiş bulunmaktadır.

Avcılar Belediyesi kanunen kendi görev ve yetki alanına girmeyen bir hususta karar tesis etmek suretiyle Sayıştay ilamının infazını fiilen imkansız hale getirmiş bulunmaktadır. Sözü edilen bu karar, hukuken yok hükmünde olup uygulanamaz mahiyet taşımakla birlikte, ilgili belediyenin 07.12.2006 tarih ve 269 sayılı meclis kararının gereğini yapmaktan men edilmesini ve bu gibi hukuki hatalara bir daha sebebiyet verilmemesini ve ilgili belediyenin, 20.12.2004 tarihi itibariyle kesinleşmiş bulunan Sayıştay ilamını henüz infaz etmediği ve bundan böyle de infaz etmeyeceği anlaşılmış olduğundan, Sayıştay ilamının yerine getirilmesini izlemekten sorumlu ita amiri (Belediye Başkanı) hakkında Sayıştay Kanunu’nun 51’inci maddesi hükümlerinin uygulanmasını teminen, konunun İçişleri Bakanlığı’na yazılmasına,


Tutanak No : 11434 İzmir Menemen Belediyesi Saymanlığı 2006

Belediyede çalışan memurlara Toplu İş Sözleşmesine dayanılarak sosyal yardım, bayram yardımı, yakacak yardımı ve eğitim yardımı yapılması sonucu oluşan kamu zararının;

5018 sayılı Kanunun 8,11,31,32,33,68,71/9 ve “ İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar’ın” 10,11,12,13 ve 14’üncü maddeleri ile Sayıştay Genel Kurulunun 14.06.2007 tarih ve 5189/1 sayılı Kararının III-3 ve III-4/a ile III/2’inci maddesi hükmü gereğince,


149

Gerçekleştirme Görevlisi, Harcama Yetkilisi ve Toplu İş Sözleşmesini imzalayan Belediye Başkanından,

Tazminen tahsiline,

5018 sayılı Kanun’un 61’inci maddesi gereğince, Muhasebe Yetkilisinin sorumluluğunun olmadığına,


Tutanak No : 11502 Kayseri Erciyes Üniversitesi Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı 2006

Üniversite öğrencilerinden çeşitli adlarla (kayıt parası, çıkış belgesi ücreti, staj dosyası parası v.b. adlarla) alınan paraların özel bütçeye dahil edilmemesi, Fen ve Sosyal Bilimler Eğitim ve Bilimsel Destekleme Derneği ile Mesleki ve Teknik Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Derneğinin banka hesaplarına aktarılması ve söz konusu tutarlardan mevzuata aykırı olarak harcama gerçekleştirilmesi hususunda; sorumluluğu bulunanlar hakkında gerekli işlemlerin yapılmasını teminen Yüksek Öğretim Kurumu Başkanlığına yazılmasına ,


Tutanak No : 11753 Burdur İl Özel İdare Müdürlüğü 2006

5302 sayılı İl Özel İdare Kanununun 63’üncü maddesi gereği kaymakamlara verilen özel idare ödeneği, Gelir Vergisi Kanununun 2 ve 61’inci maddelerinde belirtilen kazançlar kapsamında olduğundan gelir vergisi kesilmesi gerekeceğine,

Gelir vergisi kesilmemesi sonucu oluşan fazla ödeme tutarından muhasebe yetkilisinin sorumlu tutulup tutulmayacağı hususunda;


150

Muhasebe yetkililerin ödeme emri belgesi üzerindeki kontrol yükümlülüklerinin 5018 sayılı Kanunun 61’inci maddesinde tek tek sayma yöntemiyle belirtildiği, ödemeyle ilgili sorumluluklarının da sayılan bu hususlarla sınırlı tutulduğu,

5018 sayılı Kanunun 38’inci maddesindeki “kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumludur.” hükmü ileri sürülerek ödemeyle ilgili olan, başka bir ifadeyle ödemeden kaynaklanan tahsil edilmeyen gelirlerden Muhasebe Yetkililerinin de sorumlu tutulması gerektiği ileri sürülebilir ise de; 38’inci maddede, ödemenin (giderin) tarh ve tahakkuk işleminden bağımsız, ayrıca tarh, tahakkuk ve tahsili ile ilgili sorumluluğun düzenlendiği,

anlaşılmaktadır.

Nitekim Sayıştay Genel Kurulunun 14.06.2007 tarih ve 5189/1 sayılı kararında da Muhasebe Yetkililerin idarelerce ilgili kanunlara göre tarh ve tahakkuk ettirilerek tahsil edilebilir hale gelmiş kamu gelir ve alacaklarının takip ve tahsil edilmesinden sorumlu olduklarının belirtilmiştir.

Bu nedenle ödemeden bağımsız, ayrıca tarh ve tahakkuk işlemi gerektirmeyen söz konusu vergi tevkifatının yapılmaması suretiyle neden olunan kamu zararından Muhasebe Yetkilisinin sorumlu tutulmamasına ve neden olunan kamu zararı tutarının Harcama Yetkilisi ve ödeme emri belgesini düzenleyen Gerçekleştirme Görevlisine ödettirilmesine,


Tutanak No : 9335 Tekirdağ İl Özel İdaresi Genel Sekreterliği 2006

Tekirdağ Valiliği nezdindeki “acil afet” hesabından yapılan harcamaların ödeme emri belgesine bağlanmadığı, dolayısıyla muhasebeleştirilmeyerek saymanlık hesabı içerisine alınmadığı görülmüştür.


151

Acil Afet Hesabının Afet Harcamaları Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak ve Özel İdare Hesabı ile irtibatlandırılmadan ayrı bir hesap halinde tutulması, gerekli muhasebe işlem belgelerine bağlanarak muhasebeleştirilmesi ve Özel İdare Hesabı ile birlikte ancak ayrı olarak Sayıştay denetimine tabi tutulabilmesini temin için konunun İçişleri ve Maliye Bakanlıklarına yazılmasına,


152


153

II- İHALE MEVZUATI İLE İLGİLİ SEÇME KARARLAR


154


155

İHALE, SATIN ALMA


Tutanak No : 33986

Sakarya Hendek Belediyesi Saymanlığı 2005

Hendek Belediyesi Ticaret Merkezi yapım işinin parçalara ayrılmak suretiyle yaptırılması hususunda, Ticaret Merkezinin A, B, C ve D olarak dört ayrı bloktan oluşması, aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantının bulunmaması ve 4734 sayılı Kanunda yer alan eşik değerlerin sadece ihalenin ilan süresi ile yerli ve yabancı isteklilerin ihaleye katılma durumlarını etkilediğinden konu hakkında ilişik olmadığına,


Tutanak No : 30582 İstanbul Avcılar Belediyesi Saymanlığı 2005

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 18/A maddesi uyarınca açık ihale usulüyle ihale edilen Mesleki Konularda Uzman Personel Çalıştırma Hizmet Alım İşi’nde, personel yetersizliği gerekçe gösterilerek personel mevzuatında öngörülen usuller dışında personel istihdam edildiği ve belediyenin ana hizmet faaliyetlerinin yüklenici firma eliyle gördürülmesine imkan verecek şekilde hizmet alımı ihalesi yapıldığı görülmüştür.

Sorumlular savunmalarında; personel yetersizliği gerekçe gösterilerek yapılan hizmet alım ihalesine dayanak olarak, 22.02.2007 tarih ve 26442 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Belediye ve Bağlı Kuruluşları İle Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik”in Hizmet Satın Alma başlıklı 19’uncu maddesinde yer alan,

“ (1) Memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle yürütülmesi

zorunlu olmayan hizmetlerin hizmet satın alma yoluyla karşılanması esastır.


156

(2) Hizmetlerin yürütülmesinde; kaynakların etkili ve verimli kullanılması, hizmet kalitesi ve miktarından ödün verilmeden maliyetlerin düşürülmesi, bürokrasi ve kırtasiyeciliğin azaltılması ile hizmetlerin vatandaş odaklı sunulması ilkelerine uyulur.”, hükmünü göstermektedirler.

Mezkur yönetmeliğin bu hükmünde hizmet satın alma yoluyla

karşılanacak hizmetler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle yürütülmesi zorunlu olmayan hizmetlerle sınırlanmıştır. Memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle yürütülmesi zorunlu olan hizmetlerin bu kapsamda değerlendirilmesi mümkün değildir. Avcılar Belediyesi tarafından yapılan hizmet alım ihalesinde, Anayasa ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun amir hükümleri uyarınca memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle yürütülmesi zorunlu olan bir hizmetin ihale edilmesi yoluna gidildiği görülmektedir. Dolayısıyla ilgili Yönetmeliğin 19’uncu maddesinde yer alan hükmün, yapılan hizmet alım ihalesinin dayanağı olarak kabulü mümkün görülmemektedir.

Savunmalarda ileri sürülen diğer bir husus ise, bu ihale

kapsamında yaptırılan işlerin asli ve sürekli bir çalışma olarak değerlendirilmemesi gerektiği, bu işlerin ihale süresi ile sınırlı olduğu şeklindedir. Ancak Avcılar Belediyesi tarafından ihale edilen Mesleki Konularda Uzman Personel Çalıştırma Hizmet Alım İşi’nde, belediyenin ana hizmet faaliyetlerine taalluk eden mesleki konularda personel istihdam edilmiş ve bu kapsamda ayrıntısı belge muhteviyatında açıkça görülen başkan danışmanı, mali danışman, halkla ilişkiler koordinatörü, kaynakçı, şoför, elektrikçi, marangoz, sekreter, arşiv görevlisi ve benzeri adlar altında personel çalıştırılmıştır. Sözü edilen ihale tüm yılı kapsayan ve süreklilik arz eden mahiyette bir personel çalıştırma işidir. İşin ihale süresi ile sınırlı olması, işin süreklilik vasfını değiştirmemektedir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle, personel yetersizliği gerekçe

gösterilerek, Mesleki Konularda Uzman Personel Çalıştırma Hizmet Alımı İşi’nde, personel mevzuatında öngörülen usuller dışında personel istihdam edilmesine ve belediyenin ana hizmet faaliyetlerinin yüklenici firma eliyle gördürülmesine imkan verecek şekilde hizmet alımı ihalesi yapılması sonucu yersiz ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


157


Tutanak No : 11433 Elazığ Kurumlar (DSİ-TCK) Saymanlığı 2006

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 22’nci maddesi ile Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 48’nci maddesinde; yüklenici firmanın taahhüdünü yerine getirmemesi nedeniyle sözleşmenin feshedilmesi halinde (4735 sayılı Kanunun 20’nci maddesi), kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların alındığı tarihten gelir kaydedileceği tarihe kadar Devlet İstatistik Enstitüsünce yayımlanan aylık toptan eşya fiyat endeksine göre güncelleneceği, güncellenen tutar ile kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tutarı arasındaki farkın yükleniciden tahsil edileceği belirtilmiştir.

Bu hükümlere uyulmayarak, yapım işine ait sözleşme 4735 sayılı

Kanunun 20’nci maddesi gereği feshedildiği halde kesin teminat ve ek kesin teminatların, alındığı tarihten gelir kaydedildiği tarihe kadar Devlet İstatistik Enstitüsünce yayımlanan aylık toptan eşya fiyat endeksine göre güncellenmemesi ve güncellenecek tutar ile kesin teminat ve ek kesin teminatların tutarı arasındaki farkın da yükleniciden tahsil edilmemesi sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No : 34015 ODTÜ Öğrenci Sosyal Hizmetler Birim Saymanlığı 2005

ODTÜ Rektörlüğünün ihtiyaç duyduğu müzik ses sisteminin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu çerçevesinde açık ihale yoluyla satın alınması gerekirken kısımlara bölmek suretiyle iki defada aynı yükleniciden doğrudan temin usulü ile satın alındığının tespit edilmesi nedeniyle, konunun araştırılıp gerek görülmesi halinde sorumlular hakkında idari soruşturma açılarak kamu zararının sorumlulardan tahsili ile uygulamanın yukarıda bahsedilen Kanun ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine uygun hale getirilmesinin sağlanması hususunun Milli


158

Eğitim Bakanlığı’na yazılmasına gerek olmadan Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’na yazılmasına,


Tutanak No : 9283

İstanbul Bahçelievler Belediyesi Saymanlığı 2005

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre ihaleyle alınması gereken ağaç fidanı alımı işinin, özel bir firmadan ihale yapılmaksızın doğrudan protokol ile satın alınması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No : 34038

Ankara Büyükşehir Belediyesi Saymanlığı 2005

Hizmet Binası İnşaatı işine ilişkin ihaleye katılan firmalardan ……’ ın geçici teminat mektubu formata uygun olmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılması ile ilgili olarak;

Yapılan incelemede en avantajlı teklif ………….. ‘a ait olduğu halde (2.100.000,00 YTL), geçici teminat mektubunun formata uygun olmadığı gerekçesiyle bu firma elenmiş ve en avantajlı 2. teklif olan ………… A.Ş.’nin teklifi (2.299.000,00 YTL) kabul edilerek ihale bu firmaya verilmiştir. Her ne kadar 23.08.2005 tarih ve 157 no’lu İhale Komisyonu Kararında, ………….. ‘ın verdiği geçici teminat mektubunun formata uygun olmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmış ise de, geçici teminat mektubu üzerinde yapılan incelemede söz konusu firmanın geçici teminat mektubunu geçersiz kılacak bir hususa rastlanılmamıştır. Sadece, standart formdan farklı olarak söz konusu geçici teminat mektubunda “ iş bu teminat mektubunun tazmini halinde mektup tutarı # 63.000,00# YTL (Altmış üç bin YTL) olarak tarafınıza ödenecektir.” ifadesi yer almakta ise de, bu ifade geçici teminat mektubunun içeriğini


159

ve idarenin elini güçlendirecek bir ifade olup, hukuki olarak geçerliliğini etkileyecek bir unsur değildir. Söz konusu ifade geçici teminat mektubunun geçerliliğini zayıflatan değil güçlendiren bir ifade olduğundan; isteklinin teklifinin değerlendirme dışı bırakılmaması gerekirdi. Açıklanan bu gerekçelerle fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No : 30638 Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Saymanlığı 2006

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun temel ilkelerine aykırı olarak eşik değerin altında kalmak amacıyla yapım işlerinin kısımlara ayrılması ve doğrudan temin yoluyla karşılanması, ayrıca işin aynı müteahhide yaptırılmasına rağmen bazı imalatların daha yüksek fiyata yaptırılması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


160

FİYAT FARKI


Tutanak No. : 83 Kırşehir İl Özel İdare Müdürlüğü 2005

4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhalesi Yapılacak Olan Yapım İşlerine İlişkin Fiyat Farkı Hesabına Uygulanacak Esaslar’ın 5‘inci maddesinde Güncel İndeks “hakedişin düzenlendiği tarihin içinde bulunduğu aydan bir önceki aya ait indeks” şeklinde tanımlanmıştır. Bu nedenle 28.06.2005 tarihinde 8 nolu hakedişe ait güncel endekslerin Mayıs ayı yerine Haziran ayı olarak alınması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 83 Kırşehir İl Özel İdare Müdürlüğü 2005

4734 Sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhalesi Yapılacak Olan Yapım İşlerine İlişkin Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esaslar’ın 6’ncı maddesinde “ Fiyat farkı aşağıdaki formüle göre hesaplanır:

F= An x B x (Pn-1)

In Çn Dn Yn Kn Gn Mn

Pn= ( a—— b1—— + b2——+ b3 —— + b4 —— + b5 —— + c ——)

IO ÇO DO YO KO GO MO

Formülde ;

F: Fiyat farkını (TL),

An: İlk geçici hakedişte (n01) olmak üzere (n) inci hakedişte, birim fiyatlı işlerde, uygulama ayında gerçekleşen iş kalemleri ve ihzarat miktarlarının sözleşme birim fiyatlarıyla çarpılması sonucu bulunan tutarı (TL); anahtar teslimi götürü bedel işlerde ise, uygulama ayında


161

gerçekleşen ilerleme yüzdesiyle sözleşme bedelinin çarpılması sonucu bulunan tutarı (TL)” hükmü yer almaktadır.

Bu düzenlemeyle birlikte yükleniciye ödenecek fiyat farkında sadece ödenek dilimi esas alınmayacak, anahtar teslimi götürü bedel işlerde uygulama ayında gerçekleşen ilerleme yüzdesiyle sözleşme bedelinin çarpılması sonucu bulunan tutar esas alınacaktır.

Ancak bina inşaatına ait hakedişlerdeki fiyat farkında, hakedişlerdeki ilerleme yüzdesinin sözleşme bedeli ile çarpılması sonucu bulunan tutarın esas alınması gerekirken sadece ödenek diliminin esas alındığı görülmüştür.

Bu gerekçelerle, fiyat farkı uygulamalarında kararname hükümlerine uyulmaması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 9257

Kırklareli Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğü 2006

24.12.2002 tarihli ve 2002/5038 sayılı Kararnamenin eki “4734 sayılı Kamu İhale Kanununa Göre İhalesi Yapılacak Olan Mal Alımlarına İlişkin Fiyat Farkı Hesabında Uygulanacak Esaslar” ın 18.04.2005 tarihli ve 2005/8771 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla değişik 5’inci ve 7’nci maddelerinde yer alan düzenlemelere göre; bayi satış fiyatı, petrol ürünlerinde bir önceki yıl gerçekleşen piyasa büyüklüklerine göre en büyük işlem hacmine sahip olduğu Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) ‘nca belirlenen ilk sekiz akaryakıt dağıtım şirketince, ihalesi yapılan petrol ürünü için EPDK’ya bildirilen ve EPDK’nın internet sayfasında yayımlanan İstanbul ili Avrupa yakası için geçerli bayi satış fiyatlarının KDV hariç aritmetik ortalamasını ifade etmektedir. Diğer bir ifadeyle, bayi satış fiyatı hesaplanırken fiyatlara Katma Değer Vergisi dahil edilmeyecektir.

Kırklareli İl Tarım Müdürlüğü ile özel bir şirket arasında akaryakıt alımına ilişkin yapılan sözleşmede, yukarıda yer alan


162

hükümlere uyulmayarak fiyat farkı hesabında B, A¹ ve A² değerlerine KDV’nin de dahil edilmesi sonucu fazla ödenen fiyat farkı tutarının sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 30593 DSİ 25. Bölge Saymanlığı 2005

88/13181 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı Eki “ Kamu Sektörüne Dahil İdarelerin İhalesi Yapılmış ve Yapılacak İşlerinde İhale Usul ve Şekillerine Göre Fiyat Farkı Hesabında Uygulayacakları Esaslar’ın 9.1’inci maddesi gereğince, Devlet Su İşleri Müdürlüğü Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığınca 88/13181 sayılı Kararname gereğince birim iş miktarları için sarf edilen akaryakıt miktarları (makine yağı, benzin, üstüpü karşılığı hariç) cetveli çıkartılmıştır. Anılan cetvele göre 15.023/A pozunun 1 m³ için 2.16 kg/m³ (2.16/0.85= 2.54 litre/m³), 15.023/B pozunun 1 m³ için 2.83kg/m³ (2.83/0.85=3.32 litre/m³) akaryakıt tüketimi söz konusu olmaktadır. Bu nedenle 15.023/A ve 15.023/B poz nolu imalatlarda kullanılan mazot miktarının hesabında 2.54 ve 3.32 katsayılarının esas alınması gerekmektedir.

Her ne kadar yapılan savunmalarda, Devlet Su İşleri Müdürlüğü Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığı analizlerinde, 15.023/A ve 15.023/B poz nolu imalatlarda kullanılan mazot miktarının hesabında 5.93 ve 7.56 katsayılarının uygulandığı belirtilmekte ise de, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Proje ve İnşaat Dairesi Başkanlığının, DSİ 7. Bölge Müdürlüğüne gönderdiği “Akaryakıt Miktarları” konulu 19.06.1989 tarih ve 321.G/2707 sayılı yazısında; 15.023/A ve 15.023/B poz nolu imalatlarda kullanılan mazot miktarının hesabında 2.54 ve 3.32 katsayıları esas alınmaktadır.

Yukarıda açıklanan gerekçelere göre, 15.023/A ve 15.023/B pozlu imalatlarda tüketilen mazot miktarının hesabında 5.93 ve 7.56 katsayılarının esas alınması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


163

NAKLİYE


Tutanak No. : 11701 Yükseköğretim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü Merkez

Saymanlığı 2006

15.140/4, 15.140/5, özel-002 ve özel-003 poz nolu imalatların birim miktarında bulunan nakliyeye esas kum-çakıl miktarının tespitinde stabilize malzeme ile yapılan dolgu imalatlarında sıkıştırılmış dolgu hacminden hareketle taşınan malzeme miktarı belirlenirken, sıkıştırılmış dolgu hacmine, tutanaklarla tespit edilecek belli bir sıkışma katsayısının uygulanması mümkündür. Böylece dolgudaki sıkıştırılmış hacmin figüredeki malzeme miktarı karşılığına ulaşılmış olunur.

Bu nedenle 15.140/4, 15.140/5, özel-002 ve özel-003 poz nolu imalatların birim miktarında bulunan nakliyeye esas tuvenan miktarının tespitinde tutanakla tespit edilen 1.2 sıkıştırma katsayısının kullanılmasında ilişik olmadığına,


Tutanak No. : 11522 Ulaştırma Bakanlığı Merkez Saymanlığı 2006

Sözleşme eki Birim Fiyat Tariflerinin Taşıma Şartları bölümünde istif bedelinin sadece beton imalatında kullanılan kum, çakıl ve kırmataşa verilebileceği öngörüldüğünden, beton imalatı dışındaki 15.153 ve15.151/1 pozlarında kullanılan kum-çakıl naklinde istif bedeli hesaplanması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


164

BİRİM FİYAT, İMALAT MİKTARI


Tutanak No. : 30549

Karayolları Genel Müdürlüğü Merkez Saymanlığı 2005

Birim fiyat tarifleri kitabında belirtildiği üzere köprü inşaat zammının Köprü İnşaatı ile ilgili birim fiyatlara uygulanması gerekir. Köprü inşaatı köprü yaklaşım plağının bittiği noktadır. Köprü civarındaki kazı ve dolgu işlerinin köprüye ilişkin imalat olarak değerlendirilmesi mümkün değildir. Sözleşme eki Yollar Fenni Şartnamesinin (YFŞ) 13’üncü kısmında “köprü kenar ayaklarının ikmalini müteakip köprü başlarını mevcut yola bağlamak veya tahkimat işlerinin yapılabilmesini mümkün kılmak maksadı ile köprü başlarında idarenin lüzum gördüğü şekil ve miktarda sağlam kayadan maada her cins zeminde kazı ve dolgu işlemlerinin” yapılacağı öngörülmüştür. YFŞ’nin bu hükmünden anlaşılacağı üzere dolgu işlemleri köprü başlarını mevcut yola bağlamak için yapılan imalattır. Bu itibarla 17.081/K-1 poz no’lu “Ocak taşı ile istifsiz taş dolgu yapılması” birim fiyatı köprü inşaatı ile ilgili olmayıp yol yapımı ile ilgili birim fiyattır.

Bu nedenle yol yapımına ilişkin imalatlara da 3992 poz no’lu köprü inşaat zammının uygulanması sonucu yersiz ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 30549

Karayolları Genel Müdürlüğü Merkez Saymanlığı 2005

2641 poz nolu “ Elenmiş makeme ile sanat yapıları ve köprü temel tabanına, beton yol ve tretuvar altlarına kum çakıl tabakası serilmesi ve drenaj hendekleri ile her türlü buz yanlarında, kum çakıl dolgu yapılması” imalatında kullanılan kum-çakıl için birim fiyat dışında, sadece kum-çakılın işyerine taşınması bedeli ödenmesi gerekmekte olup


165

bunun dışında “Birim Fiyata Dahil Olmayan Masraflar” bölümünde başkaca bir unsur sayılmamış olduğundan 08.007/K poz nolu “ kum çakıl yıkanması” pozundan herhangi bir ödeme yapılmasının mümkün olmadığına,


Tutanak No. : 9251

Kayseri Kurumlar Saymanlık Müdürlüğü 2006

Devlet Su İşleri Genel Müdürlü Barajlar ve Hidroelektrik Santralleri Daire Başkanlığı marifetiyle yayınlanan Birim Fiyat Cetvelleri ( Tarifleri ve Şartları)’nın kazı işleri, filtreler, riprap, tecrübe çukurları, şev düzeltmesi bölümünün eki olan pozlarla ilgili notlar kısmının 107 nolu notunda; “ B-15.040 ve B-15.041 pozları sadece daimi yapılara ait kazılardan elde edilen malzemenin depolandıktan sonra bilahare kullanılması hali olup, B-15.302 ve B-15.308 ve B-15.312 pozlarında belirtilen ocak ve/veya ariyet sahalarından elde edilen malzemeler zaruri sebeplerle depolandıktan sonra kullanılsa bile hiçbir suretle röpriz ödenmez” denilmektedir.

Buna göre, B-15.032 ve B-15.308 pozların kullanıldığı inşaat işinde, B-15.040 poz nolu röpriz bedelinin ödenmesinin mümkün olmadığına,


Tutanak No. : 10182

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Saymanlığı 2005

21.066 poz no.lu birim fiyatın tarifinde; “Yapılarda dış kaplama, derz, dış sıva ve benzeri işler için yapılan

sabit ya da gezgin, ayaklı iskeleler, ya da asma iş iskelesi gibi geçici tesisler ve servis için ya da tavan inşaatı, sıvası ve benzeri işlerde kullanılmak üzere iş iskelesinin yapılması, sökülmesi, her türlü malzeme zayiatı, işçilik, iş yerindeki yükleme, yatay düşey taşıma, boşaltma,


166

müteahhitlik karı ve genel giderler dahil 1 m³ için iş iskelesi fiyatı..” denilmektedir.

17 sayılı Ahşap İşleri Genel Teknik Şartnamesinde yer alan; “ Beton, betonarme ve kargir inşaatın kalıp ve iskeleleri projelerine uygun olarak yapılacaktır.

Projelerine göre yapılan bütün kalıp ve iskeleler beton veya kargir inşaata başlamadan evvel görülüp uygunluğu kabul edildikten sonra bekletilmeden inşaata başlanacaktır.

İskele çelik veya ahşap olabilir.” hükmü gereği iskeleler çelik veya ahşap olabilir. Dolayısıyla tarif ve şartname gereği iskeleler ahşap olabileceği gibi çelik boru ve profilden yapılan sabit ya da gezgin ayaklı geçici tesis de olabilir.

21.066 poz nolu birim fiyat analizinde yer verilen ahşap imalatı için malzeme fiyat farkı ve ihzarat bedeli ödenmemekte, analizdeki malzeme iş iskelesi kullanım bedeli olmaktadır. Yani bu birim fiyat bir imalat pozu olmayıp, iş iskelesi kullanım bedelidir.

Ayrıca işe ait sözleşme eki İhale Şartnamesi “İhaleye Girebilme Şartları” başlıklı 3’ üncü madde (g) bendine göre; ihaleye girebilme şartlarından biri de 500 m² ile boru iskele takımının yapı araçları listesinde belirtilmesidir. Dolayısıyla şartname gereği çelik boru iskele takımı bir geçici tesis olarak kabul edilmiştir. Aynı bendin son paragrafına göre de makine ve teçhizat bedellerinin ödenmesinde Bayındırlık birim fiyatları esas alınacaktır.

Yukarıda açıklanan gerekçelerle çelik boru iş iskelesi geçici tesis bedeli için yayımlanmış 21.066 poz nolu birim fiyat varken, YFZ.03 poz no ile yeni fiyat analizi düzenlenmesi sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


167


Tutanak No. : 10182

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Saymanlığı 2005

Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Yüksek Fen Kurulu’nun 15.03.2002 tarih ve B.09.0.YFK.0.00.00.00/2-B/346 Sayılı Kararının “c” bendinde; Genel fiyat analizlerinde bulunan dizel motorlu bütün iş makinelerinin yakıt tüketimlerinin teknolojik gelişmelere paralel olarak, 01.01.2002 tarihinden sonra ihale edilecek yeni işlerde uygulanmak üzere 04.109 poz nolu mazotun imalatlara giren birim miktarının (0.150 kg/bg saat yerine, 0.0853 kg/bg saat alınarak; 0.0853/0.150=0.57) % 57’ sinin alınmasına, böylece gerçek yakıt tüketimleriyle uyumlu hale getirilmesine, karar verilmiştir.” denilmektedir.

Bu karar çerçevesinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığı YFK Başkanlığının yayınladığı birim fiyatlar, “01.01.2002 tarihinden önce ihale edilen veya ihalesi için ilan edilen veya davet mektubu gönderilen işlerde uygulanacak” imalat fiyatları ile bu tarihten sonra ihale edilen işlerin birim fiyatlarını farklı yayınlamıştır.

01.01.2002 tarihinde önce ihale edilen işlerin, analiz içerisinde mazot yer alan imalat fiyatları yüksek, bu tarihten sonra ihale edilen işlerde ise daha düşük belirlenmiştir.

Sözkonusu iş 22.05.2002 tarihinde ihale edilmesine rağmen, Yüksek Fen Kurulunun kararına aykırı olarak yüksek poz fiyatlarının uygulanması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


168


Tutanak No. : 11503

Hatay Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğü 2006

27.531 poz no’lu “Kireç-Çimento Karışımı Harçla Düz Sıva Yapılması” imalatına ilişkin ödemelerde, duvar yüzeylerine yapılan diğer cins kaplama olan 26.193/1 poz no’lu “Düz Renkli Gre Seramikle Fuyalı Duvar Kaplama” imalatı metrajlarının minha edilmemesi sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


169

III- PERSONEL MEVZUATI İLE İLGİLİ

SEÇME KARARLAR


170


171

KADRO, AYLIK VE SÖZLEŞMELİ PERSONEL

4. Daire Karar Tarihi : 12.2.2008 Tutanak No. : 30561

Başbakanlık Merkez Saymanlık Müdürlüğü 2005

Dışişleri Bakanlığında Daire Başkanı olarak görev yapan ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun ek 8 ve 9’uncu maddelerine göre geçici süreli olarak görevlendirilen ilgilinin, kadro karşılığı sözleşmeli personel olarak değerlendirilerek kendisiyle sözleşme yapıldığı ve sözleşmeden kaynaklanan sözleşme ücreti, ikramiye, teşvik ikramiyesi ödendiği anlaşılmıştır. MGK bu görevlendirme ve ödeme şeklinin yasal olup olmadığı konusunda iki kez Maliye Bakanlığından görüş istemiş, ancak anılan Bakanlıkça iki kez olumsuz yanıt verilmesine karşın yukarıda değinilen atama ve ödeme işlemini gerçekleştirmiştir.

Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Geçici Süreli Görevlendirme” başlıklı ek 8’inci maddesinin birinci fıkrasında, “bu Kanuna tabi memurlara, 13.12.1960 tarih ve 160 sayılı Kanunun 4’üncü maddesi kapsamına giren kurumlarda geçici süreli olarak görev verilebileceği” , ikinci fıkrasında ise “bu şekilde geçici süreli olarak görevlendirilen memurların, kadroları ile ilişkilerinin ve kendi sınıf ve derecelerindeki terfi ve emeklilik haklarının devam” edeceği hükümlerine yer verilmiştir.

Anılan kanunun “Geçici Süreli Görevlendirme Şartları” başlıklı ek 9’uncu maddesinin (b) bendinde ise;

“Geçici süreli olarak görevlendirilen memurlar aylıklarını görevlendirildikleri kadrodan alırlar ve bu kadronun diğer haklarından yararlanırlar.” ifadesine yer verilmek suretiyle, geçici süreli olarak görevlendirilen memurların aylık ve diğer haklarını sadece görevlendirildikleri kadrodan alabilecekleri belirtilmiş, bu şekilde geçici süreli olarak görevlendirilen memurlarla sözleşme yapılarak sözleşmeden kaynaklanan ücret ve diğer mali hakların kendilerine ödenmesiyle ilgili bir hükme yer verilmemiştir.


172

Buna göre, Dışişleri Bakanlığında Daire Başkanı olarak görev yapan ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun ek 8 ve ek 9’uncu maddelerine göre geçici süreli olarak görevlendirilen ilgiliye, görevlendirildiği “Müşavir” kadrosunun aylık ve diğer mali ve sosyal haklarının verilmesine olanak bulunmaktadır.

Diğer taraftan, geçici süreli olarak görevlendirilen memurun bulunduğu kadrosu ile ilişiği kesilmemekte, dolayısıyla geçici görevlendirildiği kurumda herhangi bir kadroya atanması söz konusu bulunmamaktadır. Kadro karşılığı sözleşmeli personel uygulamasında ise kişi öncelikle kadroya atanmakta, daha sonra ilgili mevzuatı uyarınca kadro karşılığı sözleşmeli personel olarak istihdam edilmek üzere kendisi ile sözleşme yapılmaktadır. Bu nedenle, 657 sayılı Kanun hükümleri uyarınca Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde geçici süreli olarak görevlendirilen ilgiliyi kadro karşılığı sözleşmeli personel olarak değerlendirmek suretiyle kendisi ile bu yönde sözleşme imzalanmasına olanak bulunmadığından, kadro karşılığı sözleşmeli personel için öngörülen ücret, ikramiye, teşvik primi ve benzeri adlarla yapılan ödemelerin yapılmasının mevzuata aykırı olduğuna,


Eskişehir Odunpazarı Belediyesi Saymanlığı 2006

İş Kanununun, 5538 sayılı Kanunun 18’inci maddesi ile değişik 81’inci maddesi gereği 1.7.2006 tarihinden sonra kurum doktorlarının asli görevleri kapsamında işyeri hekimliği görevini de yürütecekleri hükme bağlandığından, 657 sayılı Kanuna tabi kurum doktoru ile sözleşme yapılarak işyeri hekimi olarak görevlendirilmesi ve işyeri hekimliği ücreti verilmesi sonucu oluşan kamu zararının sorumlulara ödettirilmesine,


173

ZAMLAR, TAZMİNATLAR VE ÖDENEKLER


Tutanak No. : 65

Mersin-Erdemli Belediyesi Saymanlığı 2005

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 72’ nci maddesi uyarınca kurulan arsa ve arazi birim değerlerini belirleme takdir komisyonu başkan ve üyelerine, aynı Kanunun 92’ nci maddesine aykırı olarak, Maliye Bakanlığının 17.10.2000 tarih ve 2000/5 sıra nolu Vergi Usul Kanunu İç Genelgesinde belirlenen bir günlük ücret tutarının üzerinde ücret ödenmesi ve aylık 50.000.000.TL lik sınırın aşılması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 83

Kırşehir İl Özel İdare Müdürlüğü 2005

5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu’nun 63’üncü maddesine 13.07.2005 tarihinden sonra uygulanmak üzere eklenen hükme göre, kaymakamların aldığı 12000 göstergenin aylık katsayı ile çarpımı sonucu oluşan miktarı vali yardımcıları da almaya başlamışlardır.

İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü’nün 22.08.2005 tarih ve 2005/99 sayılı genelgesi ile 14.02.2006 tarihli görüşünde ;

“Bu hükümlere göre, bir hizmet karşılığı olarak kaymakamlara verilmekte olan ödenekten, kaymakamların yerine vekalet eden kaymakam adayı veya hukuk işleri müdürlerinin de yararlanması gerekmektedir. 63’üncü maddeye istinaden ilde görev yapan tüm vali yardımcılarına ödenek verilecek olup, vali yardımcılığına vekalet eden hukuk işleri müdürlerine de ödenek verilebilecektir. Ancak izin kullanan vali yardımcısı ve kaymakamın bu ödeneği alamayacağı ve aynı bütçeden kaymakam, vali yardımcısı ve hukuk işleri müdürlerine vekaletten dolayı


174

mükerrer ödeme yapılamayacağı, her mülki idare amirinin vekalete baksa da her ay bir defa bu ödeneği alması gerektiği, vekalet görevi dışında hukuk işleri müdürlerine ödeme yapılamayacağı değerlendirilmektedir.” denilmektedir.

Bu hükümler uyarınca, kaymakamlığı vekalet eden vali yardımcısının, vekalet ettiği sürece hem vekaletten dolayı hem de vali yardımcısı olarak aynı ödeneği almasının mümkün olmadığına,


Tutanak No. : 30561


28.06.1978 gün ve 7/15754 sayılı Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esasları düzenleyen Bakanlar Kurulu Kararının 1’inci maddesi;

“Genel Bütçeye dahil dairelerde, katma bütçeli idarelerde, döner sermayeli kuruluşlarda, belediyelerde, özel idarelerde ve kamu iktisadi teşebbüslerinde (sermayesinin yarısından fazlası yukarıda yazılan kuruluşlara ait olanlar dahil) özel bütçeli idareler ile 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname kapsamı dışında kalan kuruluşlarda sözleşme ile çalıştırılacak personel hakkında aşağıda belirtilen hükümler uygulanır.

(Ek: 15.05.1986-86/10682 BKK.) Teşkilat Kanunlarında özel hüküm bulunan kuruluşlar hakkında bu esaslar uygulanmaz.” denilmektedir.

09.11.1983 tarih ve 2945 sayılı Milli Güvenlik Kuruluş ve Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Yasasının “Özel Hükümler” başlıklı 17’nci maddesinde,

“Milli Güvenlik Kurulu Sekreterliği kadroları genel hükümlere uygun olarak tespit edilen ek göstergeleri ile birlikte Genel Sekreterin teklifi ve Başkanın onayı ile ihdas edilir veya kaldırılır.

657 sayılı Devlet Memurları Yasasına 31.07.1970 tarih ve 1327 sayılı Yasayla eklenen zam ve tazminatlara ilişkin ek madde gereğince, Milli Güvenlik Kurul Genel Sekreterliği personelinin görev ve kadro unvanları esas alınarak kimlere ne oranda ödeme yapılacağı; tespit


175

olunan azami miktar ve oranları geçmemek üzere Genel Sekreterin teklif ve Başbakanın onayı ile belirlenir.

Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde çalıştırılacak sözleşmeli personelde 657 sayılı Devlet Memurları Yasasının 4’üncü maddesindeki şartlar aranmaz. Bunların istihdam şekli, sözleşme esasları, Bakanlar Kurulunca tespit edilecek tavanı aşmamak üzere alacakları en az ve en çok ücretleri ile sosyal haklarına ait esaslar yönetmelikçe düzenlenir. (Ek-8.4.1990 KHK-4117/1 md) Sözleşme ile çalıştırılacak personel, istekleri üzerine T.C Emekli Sandığı ile ilgilendirilirler.”

denilmek sureti ile düzenlenmiştir.

8 Ocak 2004 tarih ve 25340 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 2003/6688 sayılı Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Yönetmeliği’nin 23’üncü maddesi birinci fıkrasında, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği kadroların tahsis edildiği görevlerin hepsinde bu kadrolar karşılık gösterilmek suretiyle Başbakan onayı ile sözleşmeli personel çalıştırılabileceği, üçüncü fıkrada sözleşmeli personelin aylık ücretlerinin genel sekreterlerin teklifi ve Başbakanın onayı ile tespit edileceği, dördüncü fıkrada ise, kadro karşılık gösterilmek suretiyle sözleşmeli olarak istihdam edilecek personele ödenecek sözleşme ücreti, ikramiye, zam ve tazminat miktarı ile diğer mali ve sosyal hakların, Başbakanlık merkez teşkilatında kadro karşılık gösterilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan personel hakkında yapılan uygulama emsal alınarak tespit edileceği hükme bağlanmıştır.

Öte yandan, 657 sayılı Devlet Memurları Yasasının makam tazminatının düzenlendiği Ek 26’ncı maddesi (a) bendinde de, “ Bu Kanuna ekli IV sayılı cetvelde unvanları yazılı görevlerde bulunanlara hizalarında gösterilen gösterge rakamlarının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunan miktarda makam tazminatı ödenir…..” denilmektedir.

IV sayılı Makam Tazminatı Cetvelinin 2’nci sırasında ek göstergeleri büyükelçi ve genel müdür gibi 6400 ve üzerinde olanlara 7700 gösterge rakamı, 4’üncü sırasında da ek göstergeleri Başbakan müşavirleri gibi 5300 ve üzerinde olanlara da 4500 gösterge rakamı üzerinden makam tazminatı verilmesi kararlaştırılmıştır.

30.11.1984 tarih ve 84/8813 Sayılı BKK ile yürürlüğe konulan “Başbakanlıkta Çalışan Sözleşmeli Personel Hakkında Hizmet Sözleşmesi Esasları”nın “Ücret ve Diğer Mali Haklar” başlıklı 8’inci maddesinde “Sözleşmeli olarak çalışanlara, çalıştıkları günlerle orantılı olarak


176

(hastalık ve senelik izin süreleri dahil) Ocak, Nisan, Temmuz ve Ekim aylarında ödenmek üzere mali yıl içinde dört aylık ücret ikramiye olarak verilir. Müsteşara, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa ekli (IV) sayılı cetvel uyarınca belirlenen makam tazminatının yarısı ayrıca ödenir.” hükmü yer almaktadır.

Bu durumda kadro karşılığı sözleşmeli olarak çalışan personele ödenecek mali haklar; 8 Ocak 2004 tarihinde düzenlenerek yürürlüğe giren Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Yönetmeliğinin 23’üncü maddesi hükmüne göre, yani Başbakanlık merkez teşkilatında kadro karşılığı gösterilmek sureti ile sözleşmeli olarak çalıştırılan personel emsal alınarak yapılmalıdır.

Başbakanlıkta çalışan sözleşmeli personele makam tazminatı ödenmemektedir. Bu personele belirlenen sözleşme ücretlerine ek olarak sosyal haklar ile koşulları gerçekleştirmek şartı ile yılda 2 kez ikramiye verilmektedir. Başbakanlık müsteşarına ise IV sayılı cetvel uyarınca belirlenen makam tazminatının yarısı ayrıca ödenmektedir.

Başbakanlıkta çalışan merkez personelinin almadığı makam tazminatının; Milli Güvenlik Kurulu Sekreterliğinde çalışanlara da verilmemesi gerekmektedir. Açıklanan gerekçeler uyarınca, MGK Genel Sekreterliği’nde kadro karşılığı sözleşmeli çalışan personele makam tazminatı verilmesi sonucu yersiz ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 30561


4587 sayılı Avrupa Birliği Genel Sekreterliği Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun hükümleri gereği; Avrupa Birliği Genel Sekreterliği bakanlık müsteşarı, Avrupa Birliği genel sekreter yardımcıları ve Avrupa Birliği Genel Sekreterliği daire başkanları bakanlık daire başkanları ile atama usulü açısından eşit olmalarının yanında Avrupa Birliği Genel Sekreterliğinin de müsteşarlık düzeyinde kurulduğu anlaşılmaktadır. Nitekim Kanunun 6’ncı maddesinde aylık ödeme kalemlerinden olan ek gösterge rakamıyla makam tazminatı rakamları bunu doğrulamaktadır. Bu açıklamalara göre Avrupa Birliği Genel Sekreterliği Daire Başkanlığı kadrosunda görev yapan personele bakanlık daire başkanlarına ödenen


177

özel hizmet tazminatı ödenmesinde mevzuata aykırı bir husus bulunmadığına,


Tutanak No. : 10172

Iğdır Belediyesi Saymanlığı 2005

Belediye Başkanlarının özlük hakları, 5393 sayılı Belediye Kanununun 39’uncu maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre, nüfus büyüklüklerine göre tespit edilen gösterge rakamlarının memur maaş katsayısı ile çarpılması sonucu bulunacak miktar, belediye başkanlarına her ay ödenek olarak ödenecektir. Bunun haricinde herhangi bir ödeme söz konusu değildir.

5393 sayılı Kanunun 85’inci maddesinin (a) bendinin ikinci fıkrası ile 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununun 68’inci maddesinin dördüncü fıkrası değiştirilerek, iki yıl belediye başkanlığı yapanlara makam tazminatı ve buna bağlı olarak görev veya temsil tazminatı ödenmesi imkanı sağlanmıştır. Bu hükümden doğal olarak görev yapan belediye başkanları değil, emekli olan belediye başkanları faydalanacaktır. Dolayısıyla görev yapan belediye başkanlarına ödenekleri dışında bir ödemede bulunulması mümkün değildir.

Açıklanan gerekçelerle, Belediye Başkanına 5393 sayılı Kanunla belirlenen ödenek dışında, görev ve makam tazminatı ödenmesinin mümkün olmadığına,


Tutanak No. : 33999

İstanbul Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Bütçe Dairesi Başkanlığı

2005

Görev Tazminatı ödenmesi hakkındaki BKK’da değişiklik yapılmasına dair 2.4.2002 tarih ve 2002/3929 sayılı BKK’nın geçici 1’inci


178

maddesi uyarınca, döner sermaye katkı paylarının görev tazminatının % 20’sini geçmesi halinde, görev tazminatının % 80 oranında ödenmesi gerekirken bazı öğretim üyelerine tamamının verilmesi sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 30600

Şırnak İl Özel İdare Müdürlüğü 2005

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin olağanüstü hal tazminatına ilişkin 28’inci maddesine göre verilen ek tazminatın ödenmesinde mahalli idareler hariç tutulmuş, aynı şekilde Bazı İllerde Görev Yapan Kamu Personeline Ödenecek Ek Tazminata İlişkin Usul ve Esaslara İlişkin Başbakanlık Onayında “Mahalli idareler ve bunlara bağlı kuruluşlarda çalışanlar hariç olmak üzere” ifadesi kullanılmıştır. Bu durumda, özel idare personeline olağanüstü hal tazminatı şeklinde ek tazminat ödenmesinin mümkün olmadığına,


Tutanak No. : 9257


Bayındırlık İl Müdürleri 5442 sayılı İl İdaresi Kanununa göre il idare kurulu üyesidirler ve dolayısıyla 657 sayılı Kanuna ekli Makam Tazminatı Cetveline göre de il idare kurulu üyesi olduklarından makam tazminatı almaktadırlar. Ancak 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 3’üncü maddesine göre makam tazminatından yararlananlar, bu maddede belirtilen ek ödemeden (denge tazminatı) yararlanamazlar.

Bu itibarla Bayındırlık ve İskan Müdürüne 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 3’üncü maddesi uyarınca ek ödeme yapılmasının mümkün olmadığına,


179


Tutanak No. : 9257


375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye göre ek ödemesi bulunmayan memurlara 01.07.2006 tarihinden itibaren her ay 1850 gösterge rakamının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda ek ödeme (denge tazminatı) yapılmaktadır. Ancak 1700 sayılı Kanuna 5540 sayılı Kanunla eklenen Ek 5’inci maddeye göre Mülki İdare Amirliği Hizmetleri Sınıfında bulunan personele ek ödeme yapılması ve bu ödemeden yararlananlara 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 3’üncü maddesine göre ödeme (denge tazminatı) yapılamayacağı kararlaştırılmıştır.

Bu itibarla, Mülki İdare Hizmetleri Sınıfında bulunan kaymakamlara 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 3’üncü maddesi uyarınca ek ödeme yapılmasının mümkün olmadığına,


Tutanak No. : 11501

Gaziantep Su ve Kanalizasyon İdaresi (GASKİ) Genel Müdürlüğü 2006

5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununun Ek 68’inci maddesinde, temsil ve görev tazminatlarının, yönetim ve denetim kurulu üyelikleri dahil olmak üzere kamu kesiminde her ne suretle olursa olsun aylık veya ücret alıp almadıklarına bakılmaksızın görev alanlara bu durumlarının devam ettiği sürece ödenmeyeceği belirtilmiştir.

Bu hükme uyulmayarak GASKİ’den emekli ve GASKİ Yönetim Kurulu Üyesi olan kişiye görev tazminatı verilmesi sonucu yersiz ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


180


Tutanak No. : 30638

Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Saymanlığı 2006

Temsil Tazminatı Ödenmesi Hakkında 10.3.2000 tarih ve 2000/457 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 4’üncü maddesinde maktu ve nisbi olarak ödenen her türlü fazla çalışma ücretlerinin net tutarlarının, temsil tazminatının net tutarından mahsup edileceği belirtilmiştir.

Bu açıklamalar doğrultusunda personele ödenen fazla çalışma ücretlerinin temsil tazminatından mahsup edilmemesi sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 11545

Mersin Silifke Mal Müdürlüğü 2006

İlçe merkezi nüfusu 100.000’den daha az olan Silifke ilçesi adliyesinde görev yapan adli yargı personeline nöbet tazminatı ödenmesinde, ödemeye esas alınan gösterge rakamlarının, 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanununun 5435 sayılı Kanun ile değişik “Çalışma Saatleri” başlıklı 54’üncü maddesindeki, “il merkezleri ile en son yapılan resmi nüfus sayımına göre nüfusu yüzbinden fazla olan ilçe merkezlerinde 1000, diğer yerlerde 500 gösterge rakamının, (31/03/2006 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5473 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinin b fıkrası ile 01.04.2006 tarihinden itibaren “1000” rakamı “1500”, “500” rakamı “750” olarak değiştirilmiştir.) adli yargıda bunlarla birlikte nöbet tutan adli personele ise bu gösterge rakamlarının yarısının, memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak tutarda nöbet ücreti ödenir.” hükmüne aykırı olarak, nüfusu 100.000’den fazla olan ilçe merkezinde uygulanan gösterge rakamlarının ödemelere esas alınması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


181

VEKALET, İKİNCİ GÖREV


Hakkari İl Özel İdare Müdürlüğü 2005

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun ek 26’ncı maddesinin (a) fıkrasında, (“Değişik: 9/4/1990-KHK-418/9 md.iptal:Ana.Mah.nin 5.2.1992 tarih ve E.1990/22,K.1992/6 sayılı kararı ile; Yeniden düzenleme: 18/5/1994-KHK-527/10 md.) Bu kanuna ekli IV sayılı cetvelde unvanları yazılı görevlerde bulunanlara hizalarında gösterilen gösterge rakamlarının memur aylıklarına uygulanan katsayı ile çarpımı sonucu bulunan miktarda makam tazminatı ödenir. Makam tazminatı damga vergisi hariç herhangi bir vergiye tabi tutulmaz ve ödemelerde aylıklara ilişkin hükümler uygulanır. Bu tazminattan yararlananlara ayrıca yüksek hakimlik tazminatı ödenmez.” denilmektedir. Söz konusu IV sayılı cetvel ile müstakil daire başkanı için 3000 gösterge üzerinden makam tazminatı öngörülmüş olup İl Özel İdaresi Genel Sekreteri görevi için bu gösterge rakamı ödenmektedir.

Makam tazminatı bakımından aylıklara ilişkin hükümler uygulanacağından ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 86’ncı maddesi gereği bir görevin memurlar eliyle yürütülmesinde ücretsiz vekalet asıl olduğundan, makam tazminatının vekaleten görev yapma halinde ödenmemesi gerekmektedir.

Diğer taraftan 373 sayılı KHK’nın 1’inci maddesi (c) bendinde (A) bendi kapsamına giren ve temsil tazminatı alamayan personele görev tazminatı ödenmesi öngörülmüş ve uygulamaya ilişkin esas ve usulleri tespit etmeye Bakanlar Kurulu yetkili kılınmıştır.

Bakanlar Kurulunun konu ile ilgili 10.01.2002 tarih ve 2002/3546 sayılı kararının 3’üncü maddesinde 10.03.2000 tarih ve 2000/457 sayılı B.K.K’ya ekli kararın 3,4,5,6’ncı maddelerinin görev tazminatı hakkında da uygulanacağı belirtilmektedir.

10.03.2000 tarih ve 2000/457 sayılı B.K.K’ya ekli kararın 3’üncü maddesinde; “……… temsil tazminatı öngörülen kadroları tedvir, vekalet v.b geçici görevlendirme suretinde yürütenlere bu tazminat ödenmez” denilmektedir. Bu durumda görev tazminatı öngörülen


182

kadroları, aynı hükümlere tabi olduğu için tedvir, vekalet vb. geçici görevlendirme suretinde yürütenlere görev tazminatı ödenmeyecektir.

Yukarıda açıklanan gerekçelere binaen İl Özel İdare Müdür Yardımcısına mevzuata aykırı olarak, vekalet ettiği Özel İdare Genel Sekreterlik görevine ait 3000 gösterge üzerinden makam tazminatı ve 9000 gösterge üzerinden görev tazminatı ile ek gösterge farkının ödenmesi sonucu yapılan fazla ödemenin sorumlulara ödettirilmesine,


Hakkari İl Özel İdare Müdürlüğü 2005

5302 sayılı Özel İdare Kanununun 63’üncü maddesinde; “Vali yardımcıları ve kaymakamlar, valinin verdiği il özel idaresinin görevlerini yapmakla yükümlü ve bu görevlerin yapılmasından valiye karşı sorumludur. Vali yardımcılarına ve kaymakamlara yaptıkları görevler karşılığında 12000 gösterge rakamının Devlet memurlarına uygulanan aylık katsayısıyla çarpımı sonucu bulunacak miktarda aylık ödenek verilir.” denilmektedir.

Şemdinli Kaymakamına yukarıda adı geçen ödenek Şemdinli Özel İdaresi tarafından tam olarak ödendiği halde, aynı ay için vekalet ettiği Yüksekova Kaymakamlığı görevi dolayısıyla kıst olarak Yüksekova Özel İdaresi tarafından da ödenmiştir. 5302 sayılı Özel İdare Kanunu’nun 63’üncü maddesi, vali yardımcılarına ve kaymakamlara yaptıkları görevler karşılığında bu ödeneğin verilmesini düzenlemektedir. Aynı kişiye, bu ödeneğin verilmesinin sebebi olan görevi değişik yerlerde yürütmesi nedeniyle birden fazla ödenek verilmesi kanunen mümkün değildir.

Açıklanan mevzuat hükümlerine aykırı olarak, Şemdinli Kaymakamına, vekalet ettiği Yüksekova Kaymakamlığı görevi dolayısıyla fazladan özel idare ödeneği verilmesi sonucu yapılan fazla ödemenin sorumlulara ödettirilmesine,


183



Satın Alma Daire Başkanlığını vekaleten yürüten personele; Görev Tazminatı Ödenmesi Hakkında 2002/3546 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının 3’üncü maddesi uyarınca görev tazminatı,

657 sayılı Kanunun 26’ncı maddesi uyarınca da makam tazminatı,

ödenmesinin mümkün olmadığına,


184

FAZLA ÇALIŞMA, HUZUR ÜCRETİ, EK DERS, ÖDÜLLER


Tutanak No. : 33976

Van Yüzüncüyıl Üniversitesi Bütçe Dairesi Başkanlığı 2005

3843 sayılı Yükseköğretim Kurumlarında İkili Öğretim Yapılması Hakkında Kanun’un “Fazla Çalışma Ücreti” başlıklı 12’nci maddesinde;

“Yükseköğretim kurumlarının ikinci öğretim yapan birimlerinde görevli öğretim elemanları ile idari personele yasal çalışma saati bitiminden sonra fiilen yaptıkları fazla çalışma süreleri için saat ücreti ödenir. …. Ancak, öğretim elemanlarına aynı süre için ek ders ücreti ile birlikte fazla çalışma ücreti ödenmez.” hükmü yer almaktadır.

Bu hüküm uyarınca Eğitim Fakültesinde görev yapan öğretim elemanlarına, aynı gün ve saatlerde ek ders ücreti yanında fazla çalışma ücreti ödenmesinin mümkün olmadığına,


Tutanak No. : 9240

Mersin Bozyazı Belediyesi Saymanlığı 2005

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 178’inci maddesi ve 2005 yılı Bütçe Kanununun K Cetvelinde yer alan hükümler uyarınca; teknisyen, tahsildar ve memur kadrolarında çalışan personele yaptıkları fazla çalışma karşılığında saat başı fazla mesai ücreti ödenmesinin mümkün olmadığı, bu personele fazla çalışma karşılığında izin verilmesi gerektiği, yine, itfaiye ve zabıta hizmetlerinde çalışan personele de yaptıkları fazla çalışma karşılığında maktu fazla çalışma ücreti ödendiği, bu personele aylık maktu fazla çalışma ücreti yanında ayrıca saat başı fazla çalışma ücreti ödenmesinin mümkün olmadığı,


185


Tutanak No. : 9279

Uşak Banaz Belediyesi Saymanlığı 2005

Gerek 5272 sayılı Mülga Belediye Kanunu ve gerekse 13.7.2005 tarihinde yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanununda nüfusu 10.000’in üzerinde olan belediyelerde kurulması zorunlu ihtisas komisyonlarından biri de Denetim Komisyonudur. Belediye Meclisi tarafından oluşturulan ve adı geçen Kanunların 25’inci maddesine göre çalışma süresi belirtilen Denetim Komisyonu üyelerine huzur hakkı ödenmesi kanun gereği olup mevzuata aykırı bur husus bulunmadığına,


Tutanak No. : 34038


5393 sayılı Belediye Kanunu, 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu ve diğer ilgili kanunlarda, belediyelerin bünyesinde kurulacak “Estetik Kurul” üyelerine huzur hakkı ödemesi yapılmasına izin veren bir hüküm bulunmamasına rağmen, “Estetik Kurul” adı altında oluşturulan kurulun üyelerine huzur hakkı verilmesi sonucu yersiz ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 34041

Konya Büyükşehir Belediyesi Saymanlığı 2005

Kanunlarda belediyeye asli görev olarak verilen sosyal hizmet ve yardım faaliyetlerinin belediyelerin yine aynı Kanunda belirtilen teşkilatı ve bu teşkilata mensup görevlileri aracılığı ile gerçekleştirilmesi gerekir. Kanunda belirtilen görevlerin belediyeden ayrı tüzel kişiliğe sahip başkaca kurum, kuruluş, şirket vb. idari yapılara devri mümkün değildir.


186

Belediye tarafından, yürürlükten kaldırılan 1580 sayılı Belediye Kanununun 15’inci maddesi hükmüne istinaden Muhtaçlara Yardım Fonu, Eğitim Yardım Fonu ve Tanzim Satış Fonu kurulmuş ve yönetmelikleri de bu madde dayanak gösterilerek düzenlenmiş ve her ne kadar söz konusu yönetmeliklerde fonlar için “Yönetim Kurulu” oluşturulması şeklinde düzenleme yapılmış ise de Anayasanın 123’üncü maddesinde kamu tüzel kişiliğinin, ancak kanunla veya kanunun verdiği yetkiye dayanılarak kurulacağı hükme bağlanmıştır. Söz konusu fonlar kanunla kurulmuş olmadığından kanunla düzenlenmiş herhangi bir idari yapıları ve ayrı tüzel kişilikleri de bulunmamaktadır.

Bu itibarla söz konusu fonların belediye teşkilatı içinde belediye hizmetlerinin ifası için kurulan hizmet birimleri gibi değerlendirilmesi gerekir. Ayrıca söz konusu fonlar hesap olarak belediye hesabından ayrı olarak düzenlense de tabi oldukları mevzuat belediyelerin tabi olduğu mevzuat hükümleri ile aynıdır.

Yine ilgili fon yönetim kurulu üyelerine veya oluşturulan yardım sandıklarında istihdam edilen görevlilere herhangi bir surette ücret ve benzeri adlar altında ödeme yapılabilmesi için açık bir şekilde bu ödemeleri öngören kanun veya kanunun verdiği yetkiye dayanarak düzenlenmiş diğer mevzuat hükümlerinin bulunması gerekir.

Hal böyle iken, Belediyenin görev alanına giren hizmetlerin görülmesi için Belediye bünyesinde kurulu Muhtaçlara Yardım Fonu, Eğitim Yardımı Fonu ve Tanzim Satış Fonu Yönetim Kurulu Üyelerine yersiz olarak huzur ücreti adı altında bir ödemede bulunmasının mümkün olmadığına,


Tutanak No. : 9306

Antalya Alanya Belediyesi Saymanlığı 2006

2942 sayılı Kamulaştırma Kanununda il ve ilçe takdir komisyonları mevcut iken, 24.04.2001 tarih ve 4650 sayılı Yasa ile bu komisyonlar kaldırılmış, bu komisyonların yerine idare bünyesinde kıymet takdir komisyonları oluşturulmuştur. Yasanın 8’inci maddesine istinaden teşekkül eden kıymet takdir komisyonunun belirlediği bedel üzerinde anlaşma olması halinde, Yasanın 10 ve 15’inci maddelerine göre


187

işlem yapılması benimsenmiştir. Değişiklikten önce kıymet takdir komisyon üyelerine ücret ödenmesi aynı Yasanın 29’uncu maddesinde yer almasına karşın, yeni Yasanın 29’uncu maddesinde sadece 15’inci maddede belirtilen mahkeme heyeti ve bilirkişilere ücret ödenebileceği düzenlenmiştir. Dolayısıyla Kamulaştırma Kanununun 8’inci maddesine istinaden oluşturulan kıymet takdir komisyon üyelerine aynı Yasanın 29’uncu maddesine istinaden idarece takdir edilen ücretin ödenmesinin mümkün olmadığına,


Tutanak No. : 30638


Belediyelerde görevli itfaiye personeline ödenecek aylık maktu fazla çalışma ücretini belirleyen 5437 sayılı 2006 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Yasasına ekli (K) cetvelinin “Fazla Çalışma Ücretleri” başlıklı bölümü “ Aylık Makdu Fazla Çalışma Ücretleri” paragrafının (d) fıkrasında “İtfaiye personeline, fiilen bu görevde çalışmaları koşulu ile belirlenen aylık maktu fazla çalışma ücretinin ödeneceği” belirtilmiştir. Dolayısı ile fiilen itfaiye hizmetlerinde çalışmayanlara bu ücretin ödenmesi olanaksızdır.

Açıklanan nedenle, kadroları İtfaiye Daire Başkanlığında bulunan ancak fiilen Şehir Tiyatroları Müdürlüğünde çalışan personele aylık maktu fazla çalışma ücreti verilmesi sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


188

SOSYAL HAKLAR VE YARDIMLAR


Tutanak No. : 6164

Konya Çumra Belediyesi Saymanlığı 2005

2005 Mali Yılı 4 sıra no.lu Tedavi Yardımına ilişkin Bütçe Uygulama Talimatı’nın Kaplıca Tedavileri başlıklı 7’nci maddesinde;

“7. Kaplıca Tedavileri

Yönetmeliğin 28’inci maddesine göre, sağlık kurulları tarafından kaplıcalarda tedavilerine gerek görülenler, Bakanlığımız ile Sağlık Bakanlığınca tespit edilen ve (EK-4) sayılı listede yer alan kaplıcalarda tedavi ettirilirler.

Bunlara, 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümleri gereğince yol masrafı ve gündelik ile buralarda görmüş oldukları tedavi giderleri ve raporlarında belirtilen gün sayısını aşmamak üzere banyo giriş ücretlerinin bu Talimata ekli (EK-8) Resmi Sağlık Kurumları Fiyat Tarifesindeki miktarlar kadarı ödenecek, ayrıca yatak ve yemek bedeli karşılanmayacaktır.” denilmektedir.

Bu hükme aykırı olarak sadece sevk kağıdı ve ilgili otelin faturası eklenerek kaplıca tedavisi olduğu belirtilen giderin belediye bütçesinden ödenmesinin mümkün olmadığına,


Tutanak No. : 11703

Yıldız Teknik Üniversitesi Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı 2006

20.12.2005 tarihinde yürürlüğe giren Bütçe Uygulama Talimatı (Tedavi Giderleri Sıra No:18) ve 01.05.2006 tarihinde yürürlüğe giren Bütçe Uygulama Talimatının (Tedavi Giderleri Sıra No:6) 12.7.2 Antidepresanlar ve Antipsikotiklerin Kullanım İlkeleri Bölümünde


189

Trisiklik ve tetrasiklik antidepresanların tüm hekimlerce yazılabileceği, yeni nesil (SSRI, SNRI, SSRE, RIMA, NASSA gibi gruplara giren) antidepresanlar, psikiyatri (erişkin ve çocuk), nöroloji (erişkin ve çocuk), üroloji, kadın hastalıkları ve doğum, dahiliye veya aile hekimliği uzman hekimleri tarafından veya bu hekimlerden birinin çıkardığı ilaç kullanım raporuna dayanılarak diğer hekimler tarafından yazılabileceği ifade edilmiştir.

Yukarıdaki hükümlere aykırı olarak, uzman hekim tarafından yazılması gereken ilaçların pratisyen hekimce yazılması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 9328

Şanlıurfa Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğü 2006

29.04.2006 tarih ve 26153 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliği (Sıra No: 6)’nin Ek-9’un açıklanması olan Resmi Sağlık Kurumları Tanıya Dayalı (Paket) Fiyat Uygulama İlkeleri’nin 10’ uncu maddesinde:

“………..

Aynı seansta ayrı kesi ile birden fazla ameliyat yapılması halinde; en üst gruptaki tanıya dayalı fiyat ücreti tam olarak, diğer ameliyatlar ise kendi tanıya dayalı fiyatının % 50’si olarak fiyatlandırılır.

…………..” denilmiştir.

Hastaya katarakt nedeniyle sağ Fakotiol ve sol Fakotiol operasyonu uygulanmış, aynı seansta iki ameliyat birden gerçekleştirilmiştir. Yukarıdaki hüküm uyarınca aynı seansta ayrı kesi ile birden fazla ameliyat yapıldığı için iki ameliyattan yüksek olan tam ödenecek diğer ameliyatın ise % 50’si ödenecektir.

Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliğinin açıklanan hükmüne uyulmayarak, her iki ameliyat ücretinin de tam ödenmesi sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


190


Tutanak No. : 6252

Esenboğa Gümrük Müdürlüğü 2006

Maliye Bakanlığının 14.02.2006 tarih ve 2095 sayılı genelgesinde;

Mahalli İdare Birlikleri bünyesinde kurulan ağız ve diş sağlığı merkezlerinin Tedavi Yardımına İlişkin Bütçe Uygulama Talimatının uygulaması açısından resmi sağlık kurum ve kuruluşları gibi değerlendirilmemesi, bu tür merkezlere yapılacak hasta sevki ve tedavisi uygulamalarında Talimatın 5.2’nci maddesinde yer alan özel sağlık kurum ve kuruluşlarında diş tedavisine ilişkin esasların ve ödeme kriterlerinin dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir.

Ayrıca İçişleri Bakanlığının 24.11.2005 tarih ve 121 sayılı Genelgesi gereğince yürürlükteki mevzuat çerçevesinde, belediyelerin her türlü sağlık tesisini açıp, işletebilecekleri, sağlık hizmetlerini ve sağlıkla ilgili destek hizmetlerini üçüncü şahıslara da gördürebilecekleri ancak belediyelerin kurdukları yada kuruluşuna katıldıkları bu şirketlerin Bakanlar Kurulu iznini müteakip Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre kurulmakla özel hukuk hükümlerine tabi olacağı belirtilmektedir.

Dolayısıyla, ayrı bir tüzel kişiliği olan belediye şirketlerinin veya belediyenin ortak olduğu şirketlerin, belediyeye kanunla tanınan yetki ve imtiyazlardan yararlanmak üzere belediye kamu tüzel kişiliğine ait belgeleri kullanmaları veya düzenledikleri belgelere bu tüzel kişiliğe ait amblem, kaşe veya damgaları vurmaları ayrıca kanunla belediyeye tanınan sağlık tesisi açma ve işletme yetkisini üçüncü şahıslara ihaleli ya da ihalesiz devretmeleri mümkün bulunmamaktadır.

Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün 28.04.2006 tarih ve 5774 sayılı yazısında da Belediyelerin ve Mahalli İdare Birliklerinin kurdukları veya kuruluşlarına katıldıkları şirketlerin özel hukuk hükümlerine tabi olduğu ve bahse konu ağız ve diş sağlığı merkezlerinin özel sağlık kurumu olarak değerlendirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde; belediyelerin veya belediye birliklerinin kendilerine ait kadrolu sağlık personeli ile mahalli ihtiyaca yönelik sağlık hizmeti vermek amacıyla bizzat işlettikleri sağlık tesisleri


191

dışında kalan ve mezkur Genelge ile ilgili mevzuat uyarınca özel hukuk tüzel kişisi oldukları halde belediyeye ait amblem, kaşe veya damgaları kullanan ağız ve diş sağlığı merkezlerinin ve diğer sağlık birimlerinin resmi sağlık kurumu olarak nitelendirilmelerinin mümkün olmadığı anlaşılmaktadır.

Bu nedenle; söz konusu ağız ve diş sağlığı merkezlerinin Talimat uygulaması açısından resmi sağlık kurum ve kuruluşları gibi değerlendirilmemesi, bu tür merkezlere yapılacak hasta sevki ve tedavisi uygulamalarında Talimatın 5.2’nci maddesinde yer alan özel sağlık kurum ve kuruluşlarında diş tedavisine ilişkin esasların ve ödeme kriterlerinin dikkate alınması gerekmektedir.

Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliğin (Sıra No: 6) 5.2. “Özel Sağlık Kurum ve Kuruluşlarında Diş Tedavisi” başlıklı 5.2.1’inci maddesinde özel sağlık kurum ve kuruluşlarındaki diş ünitelerinde yapılan tedavi giderlerinin ödenebilmesi için Tebliğin bu bölümünde belirtilen sevk usul ve esaslarına uyulmasının zorunlu olduğu ve diş tedavisi amacıyla özel sağlık kurum ve kuruluşlarına doğrudan yapılan başvurularda tedavi gideri ödenmeyeceği belirtilmiştir.

Tüm bu hükümler gereğince Mahalli İdareler Birliği Ağız ve Diş Sağlığı Merkezlerine yapılan sevk işlemlerine dayanarak yapılan tedavi gideri ödemelerinden kaynaklanan fazla ödeme tutarının sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 11545

Mersin Silifke Mal Müdürlüğü 2006

Silifke Devlet Hastanesi’nde hemodiyaliz tedavisi gören yeşil kartlı hastaların tedavi faturalarında, 29/04/2006 tarih ve 26153 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 01/05/2006 tarihinde yürürlüğe giren 6 Sıra No.lu Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliği eki Tanıya Dayalı Fiyat Listesindeki (EK-9) “Resmi Sağlık Kurumları Tanıya Dayalı (Paket) Fiyat Uygulama İlkeleri” nin 12’nci maddesine aykırı olarak, yatak ücreti tahakkuk ettirilmesi sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


192


Tutanak No. : 34124

Kamu İhale Kurumu Saymanlığı 2006

Kamu İhale Kurumu tarafından çıkarılan bir yönerge ile mevzuata aykırı bir şekilde Kurul üyelerinin tüm sağlık harcamalarının herhangi bir kısıtlamaya tabi olmadan kurum bütçesinden karşılanması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


193

DİĞER


Tutanak No. : 10150

Kırıkkale Üniversitesi Döner Sermaye Saymanlığı 2005

Döner Sermaye payının dağıtımında oluşan tereddütlerin giderilmesi ve uygulamada birliğin sağlanması amacıyla çıkarılan 18 Seri Nolu “Yükseköğretim Kanunu ve Yükseköğretim Personel Kanunu Genel Tebliği”nin 12 numaralı bendinde, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 39’uncu maddesinin 1’inci fıkrasına göre yurt içi ve yurt dışında kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılarla, bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılanlara, araştırma ve inceleme gezileri yapanlara her ne surette olursa olsun bir takvim yılı içinde üç ayı geçmemek üzere üniversite yönetim kurullarınca belirlenecek süreler için döner sermaye payı ödenebileceği öngörülmüştür.

2547 sayılı Kanunun 39’uncu maddesinin 1’inci fıkrasında ise, yurt içi ve yurt dışında kongre, konferans, seminer ve benzeri bilimsel toplantılar ile bilim ve meslekleri ile ilgili diğer toplantılara katılmak ve araştırma ve inceleme gezileri yapmak amacıyla on beş gün ve daha uzun süreli izin alınabilmesi için ilgili yönetim kurulu kararı ve rektörün onayının gerekli olduğu hükmüne yer verilmiştir.

Tıp Fakültesi Yönetim Kurulunun kararı ile ilgilinin üç ay süre ile yurt dışına mesleği ile ilgili bilimsel çalışmalara katılmasına izin verildiği ve bu kararın da Üniversite Rektörü tarafından onaylandığı anlaşıldığından, personele yurt dışında bulunduğu tarihlerde katkı payı ödenmesinde ilişik bulunmadığına,


Tutanak No. : 30563

Doğubeyazıt Mal Müdürlüğü 2005

Memurların Hastalık Raporlarını Verecek Hekim ve Sağlık Kurulları Hakkında Yönetmelik’in 3, 8 ve 9’uncu maddelerinde; Memura,


194

bir yıllık süre içinde, tek tabip tarafından en fazla 40 gün rapor verilebileceği, bir yıllık süre içinde memura tek tabip tarafından 40 günden fazla rapor verilmesi halinde, rapor uygulanmadan önce raporun kurumun veya il raporun verildiği il sağlık müdürlüğü tarafından belirlenen sağlık kurumu tarafından onaylanması gerektiği, aksi halde Yönetmeliğin 9’uncu maddesi gereğince usulüne uygun rapor alınmadığından, memurun görevini terk etmiş sayılacağı ve 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun görevini terk eden memur ile ilgili hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir.

Öte yandan, 657 Sayılı Devlet Memurları Kanununun “Disiplin Cezalarının Çeşitleri ile Ceza Uygulanacak Fiil ve Haller” başlıklı 125’inci maddesinin (E) bendinin (d) fıkrasında, bir yılda 20 günden fazla göreve gelmeyen Devlet memurunun, bir daha Devlet memurluğuna atanmamak üzere memurluktan çıkarılması gerektiği belirtilmiştir.

Bu hükümlere aykırı olarak, 100 günü aşkın süre ile tek tabip raporu alan memurun görevine son verilmeyerek, çalışmadığı sürelere ait özlük haklarının ödenmesi sonucu, fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 30570

Hazine Dış Ödemeler Saymanlık Müdürlüğü 2005

657 sayılı Kanunun 78 ve 79’uncu maddeleri kapsamında lisansüstü eğitim amacıyla yurt dışına gönderilen devlet memurlarına eğitim gördükleri kurumlara ödenen eğitim ücretlerinin yanında

kendilerine yaptıkları zorunlu giderler karşılığında verilecek ücretlerin kapsamı, Yetiştirilmek Amacıyla Yurt Dışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkında Yönetmeliğin “ Bütçe İmkanları İle Gönderilenlerin Zorunlu Giderleri” başlıklı 13’üncü maddesinde, gidiş-dönüş yol giderleri, yüklenme ve kefalet senedi, pasaport harcı, yolculuk süresince seyahat gündeliği ile diğer zorunlu giderler olarak sınırlandırılmışsa da, bizzat söz konusu memurların eğitim gördükleri kurumlara ait fatura içerisinde servis ücreti, teknoloji ücreti, etkinlik ücreti, özel ücret ve benzeri adlarla yer alan ücretlerin memurların isteği dışında eğitim kurumu tarafından zorunlu olarak faturalandırılmış olması nedeniyle bu


195

tür ücret ödemelerinin de normal eğitim ücreti kapsamında değerlendirilmesi ve adı geçen yönetmelik kapsamında değerlendirilmemesi gerektiğinden konu hakkında ilişik bulunmadığına,


Tutanak No. : 34038


Ankara Büyükşehir Belediyesince, sosyal yardım almak amacıyla Belediyeye müracaat eden fakirlerin müracaat formlarının kabulü ile yardım yapılacak fakirlerin tespiti işlemlerinin ihale edilerek, bedelinin Belediye bütçesinden ödenmesi hususunda; 1982 Anayasasının 128’inci maddesinin birinci fıkrasında; “Devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görülür.” hükmü mevcut olup; bu hükme göre Belediye personeli tarafından yerine getirilmesi gereken işlerin hizmet alımı şeklinde piyasadan karşılanmasının mümkün olmadığına ve bu suretle ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 10203

Maliye Bakanlığı Merkez Saymanlık Müdürlüğü 2006

Lisansüstü eğitim görmeleri amacıyla Amerika Birleşik Devletlerine gönderilen Maliye Bakanlığı personeli için eğitim gördükleri Boston Üniversitesinden alınan faturalara istinaden transfer edilen eğitim giderlerine, “Yetiştirilmek amacıyla Yurtdışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkındaki Yönetmelik”in 13’üncü maddesi hükmüne aykırı olarak “İngilizce Ders Ücreti”, “Okul Spor Maçlarına Katılım Ücreti” ve “George Sherman Birliği Ücreti” adları altında zorunlu eğitim ve öğretim


196

gideri niteliği taşımayan giderlerin de eklenmesi sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 11711

Yıldız Teknik Üniversitesi Döner Sermaye Saymanlığı 2006

2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun “Döner Sermaye” başlıklı 58’inci maddesinde, elde edilen döner sermaye gelirinin % 15’i hazine payı, % 35’i döner sermaye kapsamında kullanılacak araç, gereç, araştırma ve diğer ihtiyaçlar için oluşturulacak fon payı, % 5’i bilimsel araştırma projeleri fon payı olarak ayrılacağı geriye kalan % 45’lik kısım ise ilgili projeye doğrudan ya da dolaylı katkı sağlayan öğretim elemanları ile idareciler ve diğer idari personele üniversite yönetim kurulu tarafından alınan karara göre dağıtılabileceği belirtilmiştir.

Yıldız Teknik Üniversitesi Yönetim Kurulunun aldığı, 28.7.2005 tarihli kararı uyarınca, 3.8.2006 tarihinde alacağı bir diğer karara kadar geçerli olmak üzere, döner sermaye gelirleri dağıtım esasları %15 hazine payı, %35 döner sermaye kapsamında kullanılacak araç, gereç, araştırma ve diğer ihtiyaçlar (yurtdışı yolluk, akademik ve idari personel katkı payı) için oluşturulacak fon payı, % 5’i Bilimsel Araştırma Projeleri fon payı, %45 ilgili projeye doğrudan ya da dolaylı katı sağlayan öğretim üyeleri katkı payı olmak üzere belirlenmiştir.

Bu karardan anlaşılacağı üzere idareciler ve diğer idari personel için kanuni paylar ayrıldıktan sonra kalan % 45’lik kısım içerisinde pay ayrılmamış, ancak döner sermayenin ihtiyaçları ve geliştirilmesi için ayrılan % 35’lik kısım içinde sayılmıştır. Ancak personele yapılacak bütün ödemeler % 45’lik payın içerisinde olmalıdır. % 45’lik oran projeye doğrudan ya da dolaylı katkı sağlayanlara dağıtılabilecek payın üst sınırını oluşturur. % 45’lik payın tamamını öğretim üyelerine dağıtıp, idareciler ve 657 sayılı Kanuna tabi diğer personele döner sermaye için ayrılan % 35’lik paydan ödeme yapmak mümkün değildir. Yıldız Teknik Üniversitesi Yönetim Kurulu aldığı bu dağıtım kararında idareciler ve 657 sayılı Kanuna tabi diğer personel için pay ayırmamış ve onlara dağıtılmak üzere bir fon oluşturmamıştır.


197

Burada söz konusu husus, söz konusu personele hiçbir surette döner sermaye katkı payı ödenemeyeceği değil, fon oluşturulmaksızın ve kaynak ayrılmaksızın herhangi bir ödemede bulunulamıyacağıdır. Yukarıda da belirtildiği üzere söz konusu personele döner sermaye katkı payı ödenebilmesi için kanuni paylar ayrıldıktan sonra kalan % 45’lik kısım içerisinde idari personele ne oranda pay verileceğinin kurul kararında belirtilmesi gerekmektedir.

Yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda, rektör, rektör yardımcıları ve bazı 657 sayılı Kanuna tabi personele fon ayrılmadan ve herhangi bir kaynaktan yoksun olarak, döner sermaye katkı payı adı altında ödeme yapılmasının mümkün olmadığına,


Tutanak No. : 6245

Ankara Üniversitesi Döner Sermaye Saymanlığı 2006

2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun “Döner Sermaye” başlıklı 58’inci maddesinde, üniversiteler ve bağlı birimlerinde döner sermaye işletmelerinin nasıl kurulacağı, elde edilen gelirlerin ne şekilde değerlendirileceği, bu gelirlerin öğretim elemanları ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi personel arasında hangi oranlarda ve ne şekilde dağıtılacağı ayrıntılı olarak düzenlenmiştir. Söz konusu düzenlemede, öğretim üyelerine “performans ödemesi” adı altında bir ödeme öngörülmemiştir. 2547 sayılı Kanunun 58’inci maddesinde yapılan değişiklikleri açıklamak amacıyla Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 18 seri nolu Genel Tebliğin hiçbir yerinde öğretim üyelerine performans ödemesi yapılacağına ilişkin bir hüküm de bulunmamaktadır.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine aykırı olarak, öğretim üyelerine performans ödemesi adı altında ödeme yapılmasının mümkün olmadığına,


198


Tutanak No. : 11547

Marmara Üniversitesi Döner Sermaye Saymanlığı 2006

Tıp Fakültesi Uygulama Hastanesinde görevli bazı öğretim üyelerine ödenen mesai dışı katkı payı toplamının, 2547 sayılı Yüksek Öğretim Kanununun 58/a maddesinde belirtilen 10 kat sınırını aşması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


199

IV- İŞ MEVZUATI İLE İLGİLİ SEÇME KARARLAR


200


201


Tutanak No : 30539

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Döner Sermaye Saymanlığı 2005

6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması Hakkında Kanunun 4’üncü maddesine aykırı olarak, ilave tediyelerin hesabına Toplu İş Sözleşmesinden kaynaklanan kıdem zammı, sosyal yardım ve kefalet ücretinin dahil edilmesi sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,

6. Daire Karar Tarihi : 22. 1.2008

Tutanak No : 11633 Haymana Belediyesi Saymanlığı 2005

6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması Hakkında Kanunun 4’üncü maddesinin ikinci fıkrasında, aylık istihkakların hesabında fazla mesai, evlilik, çocuk zamları veya primleri, ayni yardımlar, hafta ve genel tatil ücretleri gibi esas ücrete munzam ödemelerin dikkate alınmayacağı hükmolunmuştur. Bu hükümde bahsedilen esas ücrete munzam ödemeler arızi nitelikte, duruma bağlı olarak yapılan ödemelerdir.

Toplu İş Sözleşmesi ile sendika üyesi işçilerin günlük yevmiyelerine, işyerinde geçen her bir hizmet yılı için ilave edilmesi öngörülen “kıdem zammı” ise, arızi nitelikte değil, işyerinde geçen hizmet süresine bağlı, sendika üyesi işçilerin kıdem farkını gözetmek amacıyla yapılan bir ödeme olup, süreklilik niteliği taşımaktadır. Bu sebeple, kıdem zammının sendika üyesi işçilerin taban ücretinin bir parçası olarak kabul edilmesi gerekmektedir.

Dolayısıyla, sendika üyesi işçilere ödenen ilave tediye ve sözleşme ikramiyesinin hesabında, işçilerin günlük yevmiyelerine kıdem zammının dahil edilmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığına,


202

1. Daire Karar Tarihi : 18. 3. 2008

Tutanak No : 9257


İşçilere ödenen her türlü nakdi yardımlardan, 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 77/b maddesine göre sigorta priminin ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 49’uncu maddesine göre de işsizlik sigortası priminin kesilmesi gerekmektedir. Bu yardımlara uygulanması gereken prim oranları ise 506 sayılı kanunun 73’üncü maddesine göre % 14, 4447 sayılı Kanunun 49’uncu maddesine göre %1’dir. Ancak işçilere ödenen yemek yardımlarından, günlük asgari ücretin % 6’sının yemek verilecek gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak olan miktar düşülecek ve geriye kalan kısım üzerinden primler hesaplanacaktır.

Bu hükümlere uyulmayarak, İl Emniyet Müdürlüğünde çalışan işçilere ödenen sosyal yardımdan ve yemek yardımından sosyal güvenlik primi ile işsizlik primi kesilmemesi sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No : 34034 Karabük Belediyesi Saymanlığı 2005

Belediyede vizeli geçici işçi pozisyonunda çalışmakta iken 9.1.2004 tarihinde 1 yıl için vizeleri yenilenen 11 geçici işçinin 9.1.2005 tarihinde çalışma sürelerinin sona ereceği taraflarca bilinmekte olup bu iş sözleşmelerini belirli süreli iş sözleşmesi olarak kabul etmek gerekir. Kadroların vize edilmemesi halinde iş akitleri sona ermiş olacaktır.

İhbar tazminatı ise belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshi durumunda ödeneceğinden, iş akitleri feshedilen söz konusu işçilere bildirim şartına uyulmadığı gerekçesiyle ihbar tazminat ödenmesinin mümkün olmadığına,


203


Tutanak No : 9303

Muğla Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğü 2006

4857 sayılı İş Kanununun 61’inci maddesinde, “Sigortalılara yıllık ücretli izin süresi için ödenecek ücretler üzerinden iş kazaları ile meslek hastalıkları primi hariç, diğer sigorta primlerinin 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunundaki esaslar çerçevesinde işçi ve işverenler yönünden ödenmesine devam olunur.” denilmektedir.

Bu hüküm uyarınca işçilere, yıllık ücretli izin süreleri için iş kazaları ve meslek hastalıkları primi ödenmesinin mümkün olmadığına,


Tutanak No : 11501 Gaziantep Su ve Kanalizasyon İdaresi (GASKİ) Genel Müdürlüğü 2006

2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi, Grev ve Lokavt Kanununun 42’nci maddesine göre grev ve lokavt süresince hizmet akitleri askıda kalan işçilere bu dönem için işverence ücret ve sosyal yardımlar ödenemez, bu süre kıdem tazminatı hesabında dikkate alınamaz.

2000 yılında gerçekleşen ve 48 gün süren greve katılan, 2006 yılında da emekliye ayrılan ya da iş akdi feshedilen GASKİ işçilerine grevde oldukları süreler için de kıdem tazminatı verilmesi sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No : 30638 Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Saymanlığı 2006

Belgeler üzerinde yapılan incelemede geçici işçi statüsünde çalışan kişinin TİS’ni imzaladıktan sonra bireysel olarak iş sözleşmesi imzalayarak işe başladığı anlaşılmıştır. Dolayısı ile TİS tarafı değildir.


204

Her ne kadar 2822 sayılı Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 9’uncu maddesinde toplu sözleşme tarihinde sendika üyesi olmayan veya çalışmaya başlamayanların işe girdikleri tarihten sonra dayanışma aidatı ödeyerek veya sendikaya üye olarak toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlanabilecekleri belirtilmiş ise de; bu ifadeyi toplu sözleşmenin tüm hükümlerinin bağlayıcı olarak değil, tanınan haklardan yararlanmak şeklinde anlamak gerekir. Dolayısı ile anılan kişi sadece kendi imzaladığı sözleşme hükümlerine bağlı kalmakla birlikte lehine olan TİS hükümlerinden de yararlanacaktır.

Bu durumda, söz konusu kişinin ücret zammının tutar ve süre bakımından TİS’inde belirtilen oranlar üzerinde artırılmasında mevzuata aykırı bir husus bulunmadığına,


Tutanak No : 9373

Erzincan Çayırlı Mal Müdürlüğü 2006

98/12120 sayılı B.K.K ile yürürlüğe konulan Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen ve Yöneticilerin Ders ve Ek Ders Saatlerine İlişkin Esasların 9’uncu maddesi çerçevesinde ders ücreti karşılığında çalıştırılan personel, 657 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin (c) bendi kapsamında istihdam edilen geçici personel statüsündedir.

4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunun 4571 sayılı Kanunla değişik 46’ncı maddesi uyarınca, 657 sayılı Kanuna göre geçici personel statüsünde çalıştırılanlar bu kanuna tabi değildir.

Bu açıklamaları doğrultusunda, 657 sayılı Kanunun 4/c maddesi uyarınca ders ücreti karşılığında çalıştırılan geçici personel ücretlerinden işsizlik sigortası primi kesilmesinin mümkün olmadığına,


205

V- HARCIRAH MEVZUATI İLE İLGİLİ

SEÇME KARARLAR


206


207


Tutanak No. : 10175

Karaman Ermenek Belediyesi Saymanlığı 2005

İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü Genelgelerinde; seçilmiş ve atanmış her statüdeki belediye personelinin yurtdışında görevlendirilmelerinde 6245 sayılı Harcırah Kanununa göre gündelik ve yol masrafının ödenebilmesi ile ilgili olarak; kamu kurum ve kuruluşları, mahalli idare birlikleri ve kamuya yararlı dernek statüsünde bulunan mahalli idare dernekleri dışındaki dernek, vakıf ve kuruluşlar tarafından düzenlenen kurs, seminer ve inceleme gezilerine katılan personele harcırah ödenmeyeceği, organizatör niteliğindeki bu kuruluşlara herhangi bir ad altında (eğitim gideri, hizmet satın alınması, konaklama ücreti, rehber ücreti vb.) ödeme yapılamıyacağı, belediye başkanlarının yurtdışına çıkış amaç ve programı hakkında İçişleri Bakanlığına iletilmek üzere valiliklere bilgi verilmesi gerekeceği belirtilmiştir.

İlişikli tutulan verile emri ve eki belgelerin incelenmesinde ise, yurtdışına görevlendirilen personele 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerine göre ödenmesi gereken harcırah tutarının, gezi sırasında yapılacak masraf karşılığı olarak ( uçak bileti, konaklama, yeme içme vb.) kamuya yararlı dernek statüsünde bulunmayan Mahalli İdarelere Hizmet Derneğine dernek makbuzunun fotokopisine istinaden ödendiği, ayrıca

ödeme emri belgesine söz konusu seyahate ilişkin Valiliğe bilgi verildiğini tevsik eden herhangi bir belgenin eklenmediği görülmüştür.

Açıklanan gerekçelerle, Belediye Başkanının yurtdışı gezisine ilişkin giderin, kamuya yararlı dernek statüsünde bulunmayan Mahalli İdareler Hizmet Derneğine ödenmesinin mümkün olmadığına,


208


Tutanak No. : 33998

Adana Katma Bütçeli İdareler Saymanlığı (Orman Bölge Müdürlüğü) 2005

6831 sayılı Orman Kanununun 7’nci maddesine göre, orman kadastro komisyonlarının çalışmaları atama merkezi sınırları içerisinde ise Harcırah Kanunun 50’nci maddesine göre bütçe kanunu ile her yıl belirlenen miktarda tazminat komisyon başkan ve üyelerine ödenecektir. Şayet komisyon çalışmaları atama merkezi dışında ise yine Harcırah Kanununa göre ilgililerin normal gündeliklerinin ödenmesi gerekmektedir. Komisyon ile birlikte çalışan ve fakat komisyon üyesi olmayan teknisyen, tekniker, şoför ve mutemetlere atama merkezi dışında görevlendirilmeleri durumunda gündelik ödenmesi mümkün bulunmamakta, bunlara ancak Harcırah Kanununun 50’nci maddesi uyarınca arazi tazminatı ödenmesi gerekmektedir. Bu personele gündelik ancak asıl görevli bulunduğu bölge sınırları dışında görevlendirilmeleri halinde ödenebilecektir. Yapılan bu açıklamalara aykırı olarak orman kadastro komisyonu üyeleri arasında yer almayan ve fakat komisyon ile birlikte araziye çıkan teknisyen, tekniker, şoför ve mutemetlere, Harcırah Kanununun 50’nci maddesine göre arazi tazminatı ödenmesi gerekirken atama merkezi dışında görev yapan orman kadastro komisyonu üyesi gibi gündelik ödenmesi sonucu; fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 9253 Mersin Toroslar Belediyesi Saymanlığı 2005

Konya Belediyeler Birliği’nin düzenlediği eğitim seminerine gönderilen personele, seminer katılım ücretine konaklama ile sabah, öğle ve akşam yemek bedelleri dahil olmasına rağmen, ayrıca gündelik ödenmesinin mümkün olmadığına,


209


Tutanak No. : 11472

Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı 2006

6245 Sayılı Harcırah Kanununa 1.7.2006 tarih ve 5538 sayılı Kanunun 3’üncü maddesi ile eklenen Geçici 5’inci maddesinin (ç) bendinde;

“21/4/2005 tarihli ve 5335 sayılı Kanunun 4’üncü maddesinin (a) bendi uyarınca, kendi yazılı talepleri üzerine naklen ataması yapılanlardan, harcırah ödenmemiş olanlara, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 31.12.2006 tarihine kadar, en son görev yaptıkları yerdeki idareye kendilerinin veya ölümleri halinde kanuni mirasçılarının başvurmaları durumunda, başvuru tarihinden itibaren üç ay içinde bu Kanunun ilgili hükümleri uyarınca naklen atandıkları tarihte müstahak oldukları harcırah, ödendiği yılda yürürlükte olan kanuni faiz oranı uygulanmak suretiyle ödenir.” denilmektedir.

Bu hüküm uyarınca, Ankara SSK Dışkapı Hastanesinden Kütahya Merkez Çelebi SSK Hastanesine oradan da Dumlupınar Üniversitesine atanan Hemşireye sürekli görev yolluğunun Üniversite bütçesinden ödenmesinde ilişik bulunmadığına,


Tutanak No. : 30605 Urfa-Viranşehir Belediyesi Saymanlığı 2005

6245 sayılı Harcırah Kanununun 33’üncü maddesinin (d) fıkrasında; “Bu kanun hükümlerine göre gündelik ödenenlerden (b) fıkrasına göre gündelik ödenenler hariç) yurt içinde yatacak yer temini için ödedikleri ücreti belgelendirenlere, belge bedelini aşmamak ve her defasında on gün ile sınırlı olmak üzere gündeliklerinin tamamına kadar olan kısmı ayrıca ödenir.” denilmektedir.

Buna göre, Belediye Başkanının geçici görevle bulunduğu yerlerdeki konaklama ücretinin, günlük yevmiye tutarı sınırlamasına


210

uyulmayarak tamamının Belediye bütçesinden ödenmesi sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 6220 Rekabet Kurumu Saymanlığı 2006

4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 63’üncü maddesi hükmü gereğince 6245 sayılı Harcırah Kanununa tabi olmayan

Rekabet Kurumu personelinin yurt içi geçici görev gündeliği, 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14/A maddesinin yürürlüğe girdiği 22.07.2003 tarihine kadar Rekabet Kurulu tarafından tespit edilmekte idi. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren ise Rekabet Kurulunun gündelik belirleme yetkisi yılları Bütçe Kanunları (H) cetvelleri ile öngörülen miktarların 1,5 katını aşmamak üzere belirleme ile sınırlandırıldı. Konaklama ücretleri de Rekabet Kurulu tarafından ve 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 14/A maddesindeki gündelik ile ilgili sınırlamaya tabi olmaksızın belirlenmekte idi.

Ancak, 24.12.2003 tarih ve 25326 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5018 sayılı Kanun’un 81’inci maddesinin(c) fıkrasının yürürlüğe girmesi ile 4054 sayılı Kanunun Rekabet Kurumunun 6245 sayılı Kanuna tabi olmadığına ilişkin 63’üncü maddesi yürürlükten kalkmış ve Rekabet Kurumu da 6245 sayılı Harcırah Kanunu’na tabi hale gelmiştir. Bunun sonucu olarak, 631 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin, 6245 sayılı Harcırah Kanununa tabi olmayan kamu kurum ve kuruluşlarındaki personelin harcırahına ilişkin 14/A maddesi de Rekabet Kurumu için uygulanamaz hale gelmiştir.

Buna göre, 5018 sayılı Kanun’un 81’inci maddesinin (c) fıkrasının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Rekabet Kurumu personeline 6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun 33’üncü maddesinin (a) fıkrasına göre gündelik ve (d) fıkrasına göre de konaklama ücreti ödenmesi gerekir.

Açıklanan gerekçelerle, Rekabet Kurumu Başkanlığı personelinin geçici görev gündelikleri ve konaklama ücretlerinin 6245 sayılı Harcırah Kanununun 33’üncü maddesine istinaden belirlenen miktarlar esas alınarak ödenmesi gerekirken, gündeliklerin 631 sayılı Kanun Hükmünde


211

Kararnamenin 14/A maddesine, konaklama ücretlerinin de Harcırah İşleri ve Temsil Giderleri Yönergesi hükümlerine göre ödenmesi sonucu oluşan kamu zararının sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 6235

İstanbul Harp Akademileri Saymanlığı 2006

6245 sayılı Harcırah Kanununun 42’nci maddesi geçici görev gündeliğinin verilebileceği azami süreyi düzenlemektedir. Dolayısıyla 42’nci madde geçici görev gündeliği ile ilgilidir. Kanunun 37’nci maddesi ise kurslara katılacaklara verilecek gündeliklerle ilgilidir. Kurslara katılma ilgililer açısından geçici görevlendirilme değildir. Buna göre, 37’inci maddeye istinaden kurslara katılanların gündeliklerinin 42’nci maddedeki sınırlamalara tabi tutulmadan ödenmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığına,


212


213

VI- VERGİ MEVZUATI İLE İLGİLİ SEÇME KARARLAR


214


215

GELİR VERGİSİ


Tutanak No : 83


193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 4697 sayılı Kanunun 4’üncü maddesiyle değişen 63’üncü maddesinin 3’üncü bendinde “(Yürürlük; 07.10.2001) Sigortasının veya emeklilik sözleşmesinin Türkiye’de kain ve merkezi Türkiye’de bulunan bir sigorta veya emeklilik şirketi nezdinde akdedilmiş olması şartıyla; ücretlinin şahsına, eşine ve küçük çocuklarına ait hayat, ölüm, kaza, hastalık, sakatlık, işsizlik, analık, doğum ve tahsil gibi şahıs sigorta poliçeleri için hizmet erbabı tarafından ödenen primler ile bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları,

İndirim konusu yapılacak prim, aidat ve katkıların toplamı, ödendiği ayda elde edilen ücretin % 10’unu (bireysel emeklilik sistemi dışındaki şahıs sigorta poliçeleri için ödenen primlerde, ödendiği ayda elde edilen ücretin % 5’ini) ve yıllık olarak asgari ücretin yıllık tutarını aşamaz. Bakanlar Kurulu bu oranı % 20 oranına kadar (bireysel emeklilik sistemi dışındaki şahıs sigorta poliçeleri için % 10 oranına kadar) artırmaya ve belirtilen haddi asgari ücretin yıllık tutarının iki katını geçmemek üzere yeniden belirlemeye yetkilidir.” hükmü yer almaktadır.

Bu hükme göre ilgililerin ödedikleri şahıs sigorta poliçeleri primlerinin, aksine bir düzenleme olmadığı sürece ödendiği ayda elde edilen ücretin % 5 kadarı matrahtan indirilebilecektir.

Bu açıklamalar uyarınca personele ve eşine ait hayat poliçesi primlerinin tamamının gelir vergisi matrahından indirilmesi sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


216


Tutanak No : 11428

Eskişehir Odunpazarı Belediyesi Saymanlığı 2006

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesine istinaden çıkarılan 10.12.2003 tarih ve 2003/6577 sayılı B.K.K.nın 1’inci maddesinin 5 numaralı bendinin (c) alt bendi kooperatiflere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında, bunlara yapılan kira ödemelerinden % 22 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılmasını öngörmektedir. Anılan bent de, kooperatiflerin, kurumlar vergisi mükellefi olup, olmamaları durumuyla ilgili herhangi bir ayırıma gidilmediği gibi, gelirini yıllık beyannameyle beyan eden kooperatiflerden vergi tevkifatı yapılmayacağını öngören başkaca bir hükme de rastlamak mümkün değildir.

Buna göre, Belediye tarafından sosyal faaliyetler meyanında kullanılmak amacıyla ………. Yapı Kooperatifi’nden kiralanan 2 adet dükkanın aylık kira ödemelerinden % 22 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılmaması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No : 33984

Mersin Anamur Malmüdürlüğü 2005

Özel diş doktoruna serbest meslek makbuzu karşılığında yapılan sağlık gideri ödemelerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmaması hususunda, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 93’üncü maddesi kamu idare ve müesseselerini tevkifat yapmaya mecbur kıldığından ve söz konusu durumda serbest meslek makbuzunun kamu kurumu adına düzenlenmediği aksine makbuzun tevkifat yapmaya mecbur olmayan devlet memuru adına düzenlendiği anlaşıldığından ilişik olmadığına,


217


Tutanak No : 11466

Balıkesir Bandırma Belediyesi Saymanlığı 2006

Belediye aleyhine sonuçlanan dava nedeniyle İcra Müdürlüğünce tarifeye dayanılarak belirlenen vekalet ücretinin, Gelir Vergisi Kanununun 65 ve 66’ncı maddelerine göre serbest meslek erbabı olan avukatlara ödenmesi halinde, yine aynı Kanunun 94’üncü maddesi ve 2003/6577 sayılı BKK uyarınca % 22 oranında tevkifat yapılması gerekirken yapılmamakla, fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No : 11719

Şişli Belediyesi Saymanlığı 2006

Bir işin Gelir Vergisi Kanununun 42’inci maddesi kapsamına girmesi için gerekli olan temel şartlardan biri bu işin faaliyet konusunun inşaat ve onarım işi olmasıdır.

Mevzuatımızda inşaat ve onarım işinin nelerden ibaret olduğu net olarak açıklanmış değildir. İnşaat kelimesinin Türkçe karşılığı olan kelime yapı kelimesidir. 3194 sayılı İmar Kanununun 5’inci maddesinde, “Yapı karada veya suda daimi ve muvakkat resmi ve hususi yer altı ve yerüstü inşat ile bunların ilave değişiklik ve tamirlerini içine alan sabit ve müteharrik tesislerdir.” denilmektedir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 4’üncü maddesinde ise; “Hizmet (Değişik: 30/7/2003-4964/3 md.) bakım ve onarım, taşıma, haberleşme, sigorta, araştırma ve geliştirme, muhasebe, piyasa araştırması ve anket, danışmanlık, mimarlık ve mühendislik, etüt ve proje, harita ve kadastro, imar uygulama, her ölçekte imar planı, tanıtım, basım ve yayım, temizlik, yemek hazırlama ve dağıtım, toplantı, organizasyon, sergileme, koruma ve güvenlik, mesleki eğitim, fotoğraf, film, fikri ve güzel sanat, bilgisayar sistemlerine yönelik hizmetler ile yazılım hizmetlerini, taşınır ve taşınmaz mal ve hakların kiralanmasını ve benzeri diğer hizmetleri,


218

Yapım: Bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri yapım işlerini,

………………

ifade eder.” denilerek hizmet ve yapım kavramları tanımlanmıştır. Bu hükümde bakım ve onarım işleri hizmet işi, inşaat işlerine ait büyük onarım işleri ise yapım işi olarak nitelendirilmiştir.

Anılan bu mevzuat hükümlerine göre inşaatı, genellikle demir, çimento vs. gibi iptidai maddelerden bir yapı veya bunların mütemmim cüzlerinin imali olarak tanımlamak mümkündür.

Nitekim 11.10.2003 tarih ve 25256 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 09.09.2003 tarih ve K.S:2003/UK.Z-397 nolu Kamu İhale Kurulunun kararında da bir işin yapım işi sayılabilmesi için, bu işin uygulama projesini yada kesin projeyi de kapsayan teknik şartname gerektirmesi, yapım müteahhidin uzmanlık alanına giren işlerden olması, vasıfsız işgücünden ziyade malzeme, makine ve ekipman girdisinin ağırlıklı olduğu işlerden olması ve istisnalar dışında, fen ve sanat kurallarına uygun olarak bir eserin meydana getirilmesi gereğinin bulunması gerektiği belirtilmiştir.

Belirtilen gerekçeyle park ve yeşil alanların bakım ve onarımı inşaat ve onarım işi niteliğinde olmadığından söz konusu işe ilişkin olarak yapılan ödemelerden gelir vergisi tevkifatı yapılmamasından ilişik olmadığına,


Tutanak No : 11534

Niğde İl Özel İdare Müdürlüğü 2006

Vali tarafından özel idarenin iş ve işlemlerini yapmak üzere görevlendirilen kaymakamlara, yapmış oldukları görev karşılığında 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 63’üncü maddesi gereğince verilen il özel


219

idaresi ödeneği, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 2’nci ve 61’nci maddelerinde belirtilen kazançlar kapsamında olduğu halde gelir vergisi kesintisi yapılmaması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No : 34117

İstanbul Maltepe Belediyesi Saymanlığı 2006

Maltepe Belediyesi tarafından, mahkeme kararlarına istinaden yapılan icra takipleri uyarınca vekalet ücreti adı altında avukatlara yapılan ödemelerden gelir vergisi tevkifatını yapılmaması hususunda, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun istihkaklardan gelir vergisine mahsuben tevkifat yapılmasına ilişkin, 202 sayılı Kanunla değişik 94 üncü maddesinde, tevkifat yapmak zorunluluğunda olan gerçek ve tüzel kişiler sayıldıktan sonra, gelir vergisine tevkifata tabi tutulacak istihkakların hangi ödemeler olduğu belirtilmiştir. Bu ödemelerin tadad edildiği fıkraların incelenmesinden fıkralarının tümüne konu olan istihkakların, istihkak sahibi ile ödemeyi yapan kimse arasındaki hizmet bağından kaynaklanan ödemeler olduğu açıkca anlaşılmaktadır. Nitekim, sözü edilen maddenin 3’üncü fıkrasında, “ yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemeler” denilmiş olduğuna göre, bir ödemenin anılan fıkra kapsamında mütalaa edilebilmesi, ödemeyi yapan kimse ile serbest meslek erbabının, bir hizmet-ücret ilişkisi içinde bulunmalarını gerektirmektedir. Oysa, İlam uyarınca avukatlık ücreti ödenmesi gereken taraf ile karşı taraf avukatı arasında, böyle bir ilişkinin bulunduğu iddia edilemez.

Bu nedenle, karşı taraf avukatlarına ilam uyarınca ödenen avukatlık ücretlerinden gelir vergisi kesintisi yapılmasına olanak bulunmamaktadır.

Açıklanan gerekçelerle konu hakkında mevzuata aykırı bir husus bulunmadığına,


220

DAMGA VERGİSİ


Tutanak No. : 30561


4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22’nci maddesi hükümlerine göre satın alınan yolcu uçağı için düzenlenen “piyasa araştırma tutanağı” bir ihale kararı olmadığı gerekçesi ile damga vergisine tabi tutulmamıştır. Aynı Kanunun “Tanımlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “İhale: Bu Kanunda yazılı usul ve şartlarla mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve ihale yetkilisinin onayını müteakip sözleşmenin imzalanması ile tamamlanan işlemleri ifade eder.” şeklinde tanımlanmıştır. Her ne kadar ihale usullerinin sayıldığı 18 ‘inci maddeden doğrudan temin çıkartılmış ise de 22’nci madde hükümleri aynen muhafaza edilmiştir. Ayrıca düzenlenen “piyasa fiyat araştırma tutanağı” bir ihale kararının tüm niteliklerini taşıması nedeniyle ihale kararı gibi damga vergisine tabi olması gerektiğine,


Tutanak No. : 11690

Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Konya Bölge Müdürlüğü 2006

Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü 14.12.1983 tarih ve 18251 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 179 sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 52’inci maddesi ile, 05.12.1992 tarih ve 21226 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 3797 sayılı Kanunun 55’inci maddesinde, Milli Eğitim Bakanlığının bağlı kuruluşu olarak gösterilmiş ve 351 sayılı Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Kanununun 1’inci maddesinde de kurumun tüzel kişiliği olan özel hukuk hükümlerine bağlı bir kurum olduğu belirtilmiş ve 28’inci maddesinde Kurumun gelirleri sayılmıştır. Yine 31.12.1980 tarih ve 17207 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 16 Seri Nolu Damga Vergisi Genel Tebliğinde de


221

Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu kanunla kurulmuş kamu iktisadi teşebbüsleri arasında gösterilmiştir.

Belirtilen bu mevzuat hükümlerine göre, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı olup ayrı tüzel kişiliği olan ve iktisadilik özelliğinin olduğu anlaşılan Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunun 8’inci maddesinde belirtilen resmi daire tanımı kapsamına girmemektedir.

Bu nedenle, Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumunca kişilere yapılan ödemelere ilişkin olarak düzenlenen kağıtlardan damga vergisi kesilmemesinde mevzuata aykırılık bulunmadığına,


Tutanak No. : 9276

İzmir Seferihisar Belediyesi Saymanlığı 2005

488 sayılı Damga Vergisi Kanununa ekli 2 sayılı Tablonun “IV- Ticari ve medeni işlemlerle ilgili kağıtlar” bölümünün 23’üncü bendiyle, bankalar tarafından kullandırılacak kredilerin temini ve geri ödenmesi amacıyla düzenlenecek kağıtlar ile bu kağıtlar üzerine konulacak şerhler damga vergisinden istisna edildiğinden, kredi geri ödemelerinden damga vergisi kesilmemiş olmasında mevzuata aykırılık bulunmadığına,


Tutanak No. : 11721

Kırşehir Merkez Belediyesi Saymanlığı 2006

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 53’üncü maddesine istinaden kurulan ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda merkezi yönetim bütçesi içerisinde “düzenleyici ve denetleyici kurum” olarak yer alan Kamu İhale Kurumu, kamu tüzel kişiliğini haiz idari ve mali özerkliğe sahip bir kurumdur.


222

Buna göre Kamu İhale Kurumu, resmi dairelerle ilişkilerinde Damga Vergisi Kanununa göre “kişi” konumunda olup, damga vergisine tabidir.

Bu durum karşısında, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunun 8’inci maddesine göre resmi daire sayılmayan ve aynı Kanunda herhangi bir muafiyet ve istisna tanınmayan Kamu İhale Kurumuna yapılan

ödemelerden bu Kanuna ekli (1) sayılı Tablonun “Makbuzlar ve Diğer Kağıtlar” başlıklı IV. Bölümünün 1’inci sırasının (a) bendine göre binde 7.5 (% 07.5) oranında damga vergisi kesintisi yapılması gerekmektedir.

488 sayılı Kanunun 15’inci maddesinde damga vergisini ödeme şekilleri belirtilmiş olup, buna göre damga vergisi, makbuz karşılığı, istihkaktan kesinti yapılması veya basılı damga konulması şekillerinden birisi ile ödenir.

Bu durum karşısında, 488 sayılı Kanuna göre “kişi” konumunda olan Kamu İhale Kurumuna yapılan ödemelerden, söz konusu kanunun 19’uncu maddesi hükmü gereğince damga vergisi kesintisi yapılması ve aynı kanunun 23’üncü maddesine göre de kesilmiş olan bu verginin ilgili vergi dairesine beyanname vermek suretiyle bildirilerek yatırılması gerekmektedir.

Söz konusu kesintinin yapılmaması suretiyle fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 11544

Çevre ve Orman Bakanlığı Merkez Saymanlığı 2006

4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22/d maddesine göre doğrudan temin usulüyle yaptırılan işlerde sözleşme yapılması ve ihale kararı alınması gerekmediğinden, çeşitli firmalardan doğrudan temin usulüyle yapılan mal ve hizmet alımlarına ilişkin olarak yapılan sözleşmelerden sözleşme damga vergisi ve düzenlenen ihale komisyon kararlarından karar pulu kesilmemiş olmasında mevzuata aykırı bir husus bulunmadığına,


223

KATMA DEĞER VERGİSİ


Tutanak No : 9230

Hacettepe Üniversitesi Döner Sermaye Saymanlığı 2005

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 1/1’inci maddesinde; Türkiye’de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetlerin,

Aynı maddenin 3/g bendinde de; genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıfları her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermeyeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticari, sınai, zırai veya mesleki nitelikteki teslim ve hizmetlerin,

Katma değer vergisine tabi olduğu hükme bağlanmıştır.

Öte yandan, Kanunun “Sosyal ve Askeri Amaçlı İstisnalarla Diğer İstisnalar” başlıklı 17’nci maddesinde katma değer vergisinden istisna olan mal ve hizmetler belirlenmiştir.

Üniversitelerin akademik birimlerince özel kurumlara bedel mukabili verdikleri hizmetler, söz konusu kanunun 17’nci maddesinde belirtilen istisnalar içerisinde yer almadığından ticari faaliyet kapsamında değerlendirilerek katma değer vergisine tabi olması gerekir.

Açıklanan gerekçelerle Üniversitenin akademik birimlerince özel kurumlara verilen proje ve etik kurul hizmeti nedeniyle tahsil edilen bedeller üzerinden % 18 oranında katma değer vergisi alınmaması sonucu kesinti yapılmayan tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


224


Tutanak No : 10177

Bursa Mustafa Kemal Paşa Mal Müdürlüğü 2005

195 sayılı Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanunun 39’uncu maddesinde, resmi ilan tarifesinin, Basın İlan Kurumu Genel Kurulunun teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca tespit edileceği öngörülmüş olup; bu maddenin vermiş olduğu bu yetkiye istinaden Bakanlar Kurulunca kararlaştırılan 21.07.2004 tarih ve 2004/6884 sayılı BKK eki “Resmi İlan Tarifesi”nin 2’nci maddesinin son cümlesinde “Bu maddede belirtilen ücretlere KDV dahil değildir.” hükmüne yer verilmiştir.

Bu durumda, 195 sayılı Kanunun vermiş olduğu yetkiye istinaden çıkarılan Bakanlar Kurulu Kararında, resmi ilan tarifesinde belirtilen ücretlerin KDV hariç bedeller olduğunun açıkça belirtilmiş olması karşısında, resmi ilan tarifesi esas alınarak hesaplanan resmi ilan bedellerine ayrıca katma değer vergisi ilave edilmiş olmasında, mevzuata aykırı bir husus bulunmadığına,


Tutanak No : 6212

Ankara Üniversitesi Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı 2006

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17’nci maddesinde, döner sermayeli kuruluşların ilim, fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmek amacıyla yaptıkları teslim ve hizmetle katma değer vergisinden istisna edilmiştir.

Ankara Üniversitesi Döner Sermayesinden alınan muhtelif kitap ve dergiler ile bilimsel analiz yaptırılması, eğitim amacı taşıyan teslim ve hizmetler kapsamına girmektedir.

Açıklanan nedenlerle, söz konusu ödemeler için ayrıca KDV alınması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


225

DİĞER


Tutanak No : 9257


2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun mükerrer 44’üncü maddesinde genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine ait su faturalarından çevre temizlik vergisi alınmayacağı belirtilmiştir. İl jandarma komutanlıkları da genel bütçe kapsamında bulunduklarından, Jandarma Karakol Komutanlığına ait su faturalarında yer alan çevre temizlik vergisinin ödenmesinin mümkün olmadığına,


Tutanak No : 11739

Yükseköğretim Kredi ve Yurtlar Kurumu Van Bölge Müdürlüğü 2006

197 sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununun “İstisnalar” başlıklı 4’üncü Maddesinde:

“Aşağıda yazılı motorlu taşıtlar vergiden müstesnadır.

a) Genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyelerle köy tüzel kişiliklerince iktisap edilerek bu daire ve idareler adına kayıt ve tescil edilen taşıtlar (Bu dairelere bağlı olup, ayrı tüzel kişiliği olan işletmeler ile özel kanunlarında malları Devlet malı sayılmış olan kuruluşların taşıtları hariç) …..”

Hükmüne yer verilmiştir.

Kredi ve Yurtlar Kurumu, maddede belirtilen “Bu dairelere bağlı olup, ayrı tüzel kişiliği olan işletmeler” kapsamında olup, istisna dışı tutulmuş bulunduğundan, kuruma ait araçların motorlu taşıtlar vergisinin ödenmiş olmasında mevzuata aykırılık bulunmadığına,


226


227

VII- ÇEŞİTLİ KONULARI İLGİLENDİREN

SEÇME KARARLAR


228


229

BELEDİYE BÜTÇESİNDEN YAPILABİLECEK GİDERLER

1. Dair Karar Tarihi : 11.3.2008

Tutanak No : 9253

Mersin Toroslar Belediyesi Saymanlığı 2005

5272 sayılı Belediye Kanununun 5 ve 6’ncı maddelerinde belediye sınırlarının tespiti ve kesinleşmesi hususlarının nasıl olacağına yer verilmiştir.

Yine aynı Kanunun “Belediyenin Görev ve Sorumlulukları” başlıklı 14’üncü maddesinde belediyenin görev ve sorumluluklarının neler olacağı sayılmış ve maddenin sonunda “Belediyenin görev, sorumluluk ve yetki alanı, belediye sınırlarını kapsar. Belediye meclisinin kararı ile mücavir alanlara da belediye hizmetleri götürülebilir.” denilerek belediyenin görev alanının sınırları çizilmiştir. Belediye kendi sınırları içerisinde 14’üncü maddede sayılan görev ve sorumlulukları “mahalli müşterek nitelikte olmak üzere” yerine getirir.

Bu itibarla Toroslar Belediyesi’nin yetki ve sorumluluk alanına girmeyen Osmaniye ilinde düzenlenen kültür şenliğine, belediye personelinin görevlendirilmesi ve harcırah verilmesi sonucu yersiz ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No : 34041


5393 sayılı Belediye Kanununun 14 ve 60’ncı maddeleri ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7 ve 24’ncü maddelerinde, belediyelerin görev, yetki ve sorumlulukları ile belediye bütçesinden yapılacak giderler tek tek sayılmış olup mesaj (sms) gönderimi konusunu teşkil eden ( Kurban Bayramı kutlaması ve Belediye santraline toplu kısa mesaj alımı) herhangi bir gider öngörülmediği gibi mesaj gönderimiyle ilgili bir hizmetten de bahsedilmemiştir. Ayrıca T.C. Başbakanlık Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü’nün 26.06.2003 tarih ve 2003/39 sayılı


230

Tasarruf Tedbirleri Genelgesi’nde, Belediyelerin bu genelgenin “temsil, tören ve ağırlama giderleri” , “gayrimenkul edinilmesi ve kiralanması” ve “reklam, ilan ve tanıtım giderleri” ile ilgili bölümlerine tabi olduğu ve yılbaşı ve bayram dönemlerinde kamu görevlileri tarafından gönderilecek tebrik, telgraf ve benzeri posta hizmetlerine ilişkin kağıt, baskı, posta vb. giderler hiçbir şekilde kurum ve kuruluş bütçesinden ödenmeyeceği belirtilmiştir.

Büyükşehir Belediye Başkanının kurban bayramı için göndereceği mesaj kontörü ile Başkanlık santralinde kullanılmak üzere alınan sms ücretlerinin belediye bütçesinden ödeneceğine dair ilgili mevzuatta hüküm bulunmamasına rağmen, toplam 110.500 adet toplu sms gönderim bedelinin belediye bütçesinden karşılanması sonucu yersiz ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No : 30632

İstanbul-Bağcılar Belediyesi Saymanlığı 2005

5393 sayılı Belediye Kanununun 149/a maddesinde sayılan kültür ve sanat faaliyetleri kapsamında değerlendirilmesi mümkün olmayan, belediye görevleri arasında yer almayan ve Diyanet İşleri Başkanlığı yayınlarından olmayan dini kitapların alınarak bedelinin bütçeden karşılanması sonucu yersiz ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No : 11719


Belediye tarafından düzenlenen tören, festival,kutlama gibi kültürel etkinliklerin yapılması amacıyla bir şahıstan kültür ve sanat danışmanlık hizmeti satın alınması karşılığında yapılan ödeme, 5393 sayılı Belediye Kanununun’ 60’ıncı maddesinin (I) bendinde “danışmanlık


231

hizmetleri karşılığı yapılacak ödemeler” kapsamında bulunduğundan mevzuata aykırı bir husus bulunmadığına,


Tutanak No : 11543

Çeşme Belediyesi Saymanlığı 2006

Belediyelerin de mali yönetim ve kontrolünü kapsayan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrolü Kanununun 29 ve 71’inci maddeleri ile 5393 sayılı Belediye Kanununun “Belediyenin Giderleri” başlıklı 60’ncı maddesindeki hükümlere aykırı bir şekilde Çeşme Belediyesinin hakim ortağı olduğu ……….. Ltd.Şti’ne ait araçların vergi borçlarının belediye bütçesinden karşılanması sonucu yersiz ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


232

ELEKTRİK, SU, TELEFON, AKARYAKIT VS. GİDERLER


Tutanak No : 30559

Isparta Belediyesi Saymanlığı 2005

1050 sayılı Kanun kapsamında devlet gideri olarak kabul edilmesi mümkün olmayan toplu duyuru hizmeti (belediye hizmetlerinin cep telefonlarına mesaj göndermek suretiyle duyurulması) karşılığında özel bir şirkete yapılan ödeme tutarının sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No : 30561


Belgeler üzerinde yapılan incelemede, Başbakanlığa ait lojman için tesis edilen doğalgaz aboneliğinin Milli Emlak Genel Müdürlüğünün uygun görüşleri doğrultusunda, lojmanda oturan kişi adına değil Başbakanlık tüzel kişiliği adına tahsis edildiği görülmüştür. Bu şekilde lojman tahsis edilen kişi değiştikçe sayaç bedeli ödenmesinin önüne geçilmiştir. Bu nedenle abonelik tesisi sırasında malik adına lojmanda oturan kişi tarafından ödenen abonelik bedelinin daha sonra ilgiliye ödenmesinde ilişilecek bir husus bulunmadığına,


Tutanak No : 9253

Mersin Toroslar Belediyesi Saymanlığı 2005

Tedaş tarafından Ocak-Aralık 2005 dönemi için belirlenen elektrik satış tarifesinin “B Tek Terimli Tarife” başlıklı bölümüne göre


233

“Hayır Kurumları, Dernekler, Vakıflar, Müzeler, Resmi Okullar Resmi Yurtlar, Resmi Kurslar, Spor Tesisleri, Resmi Üniversite, Resmi Yüksek Okullar, Resmi Sağlık Kuruluşları, Kültür Balıkçılığı ve Kümes Hayvanları Çiftliği” için elektrik tüketim bedeli 119.500 TL/kWh olarak belirlenmiştir.

Hal böyleyken Toroslar Belediyesine bağlı Koray Aydın Stadı’nın elektrik faturalarında yukarıda bahsi geçen tarife değil, yine “B Tek Terimli Tarife” başlıklı bölümün “Ticarethane, Resmi Daire, Yazıhane, Şantiye ve Geçici Aboneler” başlıklı maddesindeki 151.950 TL/kWh olan tarife uygulanmıştır.

Bu itibarla elektrik faturalarında, bir spor tesisi olarak değerlendirilmesi gereken Koray Aydın Stadı’nın elektrik tüketim bedellerinin yanlış tarife üzerinden hesaplanması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No : 11439

Zonguldak Merkez Belediyesi Saymanlığı 2005

Zonguldak Belediyesinin değişik birimlerine ait bazı elektrik faturalarında, 15.01.2004 tarih ve 25347 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Perakende Satış Tarifesi Usul ve Esasları” nın, “5. Reaktif Enerji Tarifesi (08.01.2004 tarihli ve 284/2 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu Kararı eki)” başlıklı maddesine aykırı olarak, tüketilen aktif enerjinin yüzde doksanını aşan miktarda reaktif enerji hesaplanması ve hem endüktif enerji hem de kapasitif enerji bedeli tahakkuk ettirilmesi suretiyle elektrik gideri olarak fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


234


Tutanak No : 30597

İstanbul Büyükçekmece Esenyurt Belediyesi Saymanlığı 2005

2005 Mali Yılı Bütçe Kanunu’nun 37’nci maddesinin (f) fıkrasında;“Belediyeler ile Büyükşehir belediyelerince kamu kurum ve kuruluşlarına uygulanacak su tarife bedelleri, özel işyerlerine uygulanan en düşük tarife bedelini aşamaz.” denilmektedir.

İstanbul’da içme ve kullanım suyu ile ilgili her türlü hizmeti yerine getirmekle yükümlü kuruluş olan İstanbul Su ve Kanalizasyon İşletmesi (İSKİ) Genel Müdürlüğü’nün 2005 yılı için belirlemiş olduğu su fiyat tarifeleri incelendiğinde, 2005 Mali Yılı Bütçe Kanununun 37’nci maddesi (f) bendinde belirtilen özel işyerlerine uygulanan en düşük tarife

bedelinin, 50 Ykr. olarak ………. A.Ş. için belirlendiği görülmektedir. Bu durumda su faturası ödemelerinde, İSK’nin tarifelerindeki normal m³ fiyatlarının değil, özel işyeri olan …….. A.Ş. için belirlenmiş olduğu en düşük m³ fiyatının (50 Ykr.) uygulanması, gerekmektedir. Ancak İstanbul Su ve Kanalizasyon İşletmesi (İSKİ) Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen ve idarece ödemesi yapılan su faturalarında, özel işyerlerine uygulanan en düşük tarife bedelinin (50 Ykr.) üzerinde bir tarifenin uygulandığı görülmektedir.

Yukarıda açıklanan gerekçelere binaen; fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No : 9306

Antalya Alanya Belediyesi Saymanlığı 2006

4736 sayılı Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Ürettikleri Mal ve Hizmet Tarifeleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanuna göre ücretsiz veya indirimli su verilmesi ancak kanunda sayılan hallerde mümkündür. Bu kapsamda yer almayan ve Alanya Belediyesince su verilen üç dernek ile camilerde paralı olarak hizmet veren


235

tuvaletlerden hiç ücret alınmaması sonucu oluşan kamu zararının sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No : 34124

Kamu İhale Kurumu Saymanlığı 2006

Kamu İhale Kurulu üyesine, kiralama suretiyle lojman tahsisi yapılması sırasında emlakçıya ödenen komisyon ile evin boya yapılması ile ilgili giderlerin Kamu Konutları Yönetmeliğine aykırı olarak Kurum bütçesinden karşılanması sonucu yersiz ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No : 11785

Kütahya İl Özel İdaresi 2006

Kamu Konutları Yönetmeliğine ekli (1) sayılı cetvelde kaymakamlara tahsis edilen konutların “ Özel Tahsisli Konut” olduğu ve bu konutların aydınlatma, elektrik, su, gaz, temizlik, telefon, kapıcı, aşçı, kaloriferci, bahçıvan ve benzeri giderleri ile her türlü işletme, bakım ve onarım giderlerinin ilgili kurum ve kuruluşlarca karşılanacağı hükme bağlanmıştır.

Yine Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 543 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle değişik 13’üncü maddesinin (e) bendi hükmü gereğince, anılan Bakanlıkça düzenlenen 294 sayılı Milli Emlak Genel Tebliğinin “ 3- İşletme, Bakım ve Onarım Giderleri” başlığının “ Kamu Kurum ve Kuruluşları Tarafından Karşılanacak Giderler” alt başlığının (a) bendinde de özel tahsisli konutların ısınma, işletme, bakım ve onarım giderleri ile demirbaş eşya ve mefruşat giderleri ve konutun aydınlatma, elektrik, su, gaz, temizlik, telefon, kapıcı, aşçı, kaloriferci, bahçıvan ve benzeri giderleri kamu kurum ve kuruluşlarca karşılanacak giderler arasında sayılmıştır.


236

Bu her iki mevzuat hükmünde de kamu kurum ve kuruluşlarınca karşılanacak giderler sayıldıktan sonra “ve benzeri giderler” tabiri kullanılmıştır. ADSL modemine ve hattına ait gider de sayılan bu giderler arasında yer alan telefon giderine benzer bir giderdir. Bu nedenle özel tahsisli konut olan kaymakam konutuna ait ADSL modem ve hattına ait giderin ödenmesine mevzuata aykırılık bulunmadığına,


237

TEMSİL - AĞIRLAMA


Tutanak No : 30582

İstanbul-Avcılar Belediyesi Saymanlığı 2005

Belediye personelinin Çanakkale gezi giderleri ile, Belediye kültür heyetinin Bulguristan’ın Razgrad iline gidiş geliş giderlerinin Temsil, Ağırlama, Tören, Fuar ve Tanıtma Giderleri Tertibinden ödenmesi hususunda; Harcamaların tamamına ilişkin olarak Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeliğinde öngörülen fatura ve benzeri kanıtlayıcı belgelerin eksik olarak ibraz edilmesinin ve gezi için İçişleri Bakanlığından izin alınmamasının mevzuata aykırı bulunduğuna,


Tutanak No : 34041


Çeşitli kurumlardan geçici bir görevin ifası için Belediyeye gelen memurlara 6245 sayılı Harcırah Kanunu hükümlerine göre harcırah ödenmekte olup, geçici görev mahallinde yapılan konaklama ve yemek bedellerinin Temsil Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesi kapsamında kabul ederek Belediye bütçesinden ödenmesinin mümkün olmadığına,


Tutanak No : 30616

Kayseri Büyükşehir Belediyesi Saymanlığı 2006

5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanununun “Büyükşehir Belediyesinin Giderleri” başlıklı 24’ncü maddesinin (o) bendinde “spor, sosyal, kültürel ve bilimsel etkinlikler için yapılan giderler” denilmekte, 5393 sayılı Belediye Kanununun 38’inci maddesinde de; Belediye


238

başkanının görev ve yetkileri arasında temsil ve tören giderleri için ayrılan ödeneğin kullanılması denilmektedir.

Kayseri Barosunca düzenlenen “ Uluslararası Avukatlar Günü” nedeniyle düzenlenen sempozyum, 5216 sayılı Kanunun 24’ncü maddesinin (o) bendinde, ifade edilen kültürel ve bilimsel etkinlik kapsamında olduğundan, bu iş için 5393 sayılı Kanunun 38’inci maddesi gereği Temsil Ağırlama tertibinden yapılan ödeme nedeniyle ilişik bulunmadığına,


Tutanak No : 9310

Mersin Yenişehir Belediyesi Saymanlığı 2005

Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil, Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesi’nin 5’inci maddesinde ağırlama giderleri karşılanabilecek konuklar arasında yer almayan ve belediyeye görevli olarak gelen İçişleri Bakanlığı kontrolörlerinin konaklama ve yemek bedellerinin, belediye bütçesinden karşılanması sonucu yersiz ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No : 11719


Belediye sınırları içinde ikamet eden emekli vatandaşları kapsayan gezi giderinin, Belediye Bütçesinden Yapılacak Temsil Ağırlama ve Tören Giderleri Yönergesinin 5’inci maddesinin (f) bendi ile 10’ncu maddesi hükmü kapsamında yapılan bir gider olarak kabul edilmesi gerektiğinden, belediye bütçesinden ödenmesinde mevzuata aykırılık bulunmadığına,


239

DİĞER ÖDEMELER


Tutanak No. : 10141

Kırıkkale Üniversitesi Öğrenci Sosyal Hizmetler Birimi Saymanlığı 2005

Üniversite Yönetim Kurulu’nun 16.02.2005 tarih ve 17 sayılı Kararı doğrultusunda tüm öğrencilere yaptırılan ve bütçeden karşılanan “ferdi kaza sigortası”, 2547 sayılı Kanunun 46’ncı maddesi ve bu maddeye istinaden çıkarılan 15.01.1993 tarih ve 93.1.39 sayılı YÖK Yürütme Kurulu kararının 11’nci, maddesi kapsamına girmediğinden, sigorta bedellerinin saymanlık bütçesinden ödenmesinin mümkün olmadığına,


Tutanak No. : 83


3289 sayılı Kanunun 14’üncü maddesinin (1)’inci bendinde, Belediyeler ile il özel idareleri bütçelerinden ayrılan paylar Beden Terbiyesi ve Spor Genel Müdürlüğünün gelirleri arasında sayılmıştır. Ancak bu düzenleme 5272 sayılı Belediye Kanunun 87/d maddesiyle 23.07.2004 tarihinde yürürlükten kaldırılmış ve il özel idareleri bütçelerinden ayrılan paylar Beden Terbiyesi ve Spor Genel Müdürlüğünün gelirleri arasından çıkarılmıştır.

Zaten 3289 sayılı Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 14’üncü maddesinde de, il özel idareleri bütçelerinden ayrılan paylar Beden Terbiyesi ve Spor Genel Müdürlüğünün gelirleri arasında sayılmamaktadır.

Bu itibarla özel idare bütçesinden Gençlik Spor İl Müdürlüğü payı adıyla ödeme yapılmasının mümkün olmadığına,


240

1. Daire Karar Tarihi : 11. 3 .2008

Tutanak No. : 9252

Samsun İl Özel İdare Müdürlüğü 2005

24.12.2004 tarih ve 25680 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Tarife ve Talimatı” nın “ Hasarsızlık İndirimi ve Prim Artırımı Oranları” başlıklı A.I.2.3’üncü maddesinde, sigorta şirketlerinin basamak 7’de yüzde 20 indirim yapacakları hüküm altına alınmış olmasına rağmen, resmi araçların sigorta primlerinin hesabında bu orandan daha düşük bir oranda indirim yapılması sonucu fazla ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,

8. Daire Karar Tarihi : 18. 3.2008

Tutanak No. : 6187

Samsun 19 Mayıs Üniversitesi Öğrenci Sosyal Hizmetler Birim

Saymanlığı 2005

4.11.1981 tarihli 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun Ek 16’ ncı maddesinde; “Açıköğretim uygulayan üniversiteler yurt içinde hizmet birimleri açabilirler. Aynı üniversiteler, yurt dışında yaşayan T.C. vatandaşlarına öğretim, eğitim ve kültürle ilgili idari ve sosyal hizmetleri vermek amacıyla Yükseköğretim Kurulunun kararıyla o ülkede merkez tesis edebilirler.

………………………………” denilmektedir.

Bu hüküm karşısında, açıköğretim uygulaması yapan üniversiteler dışında kalan diğer üniversitelerin kendilerine bağlı fakülte, enstitü, yüksekokul, konservatuar ve uygulama ve araştırma merkezlerinin bulunduğu yerler dışında misafirhane, irtibat bürosu ya da her ne ad altında olursa olsun bir hizmet birimi açmaları yasal açıdan mümkün değildir.

Bu nedenle, Ankara’da irtibat bürosu ve konaklama merkezi adı altında apartman dairesi kiralanması ve buraya tahsis edilen araç ile


241

dairenin her türlü giderinin saymanlıkça karşılanması sonucu, yersiz ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,


Tutanak No. : 6215

Ankara Mamak Belediyesi Saymanlığı 2005

SSK’ya olan prim borçlarının zamanında ödenmemesi sebebiyle SSK tarafından haciz işlemi başlatılarak Belediye Başkanının maaşından kesinti yoluyla tahsil edilen tutarın daha sonra bütçeden iade edilmesiyle ilgili olarak, 6183 sayılı Kanunun mükerrer 35’inci maddesinde yer alan “Temsilciler, teşekkülü idare edenler veya mümessiller, bu madde gereğince ödedikleri tutarlar için asıl amme borçlusuna rücu edebilirler” hükmü gereğince ilişilecek bir husus bulunmadığına,


Tutanak No. : 11501

Gaziantep Su ve Kanalizasyon İdaresi (GASKİ) Genel Müdürlüğü 2006

Gaziantep Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğüne ait bazı araçların kasko sigorta bedellerinin Genel Müdürlük bütçesinden ödenmesinde;

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin Giderleri” başlıklı 60’ncı maddesinde belediye giderleri arasında “sigorta giderleri” sayıldığından, 01.01.2006 tarihinde yürürlüğe giren Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinde kasko sigortası bedellerinin ödenmesini engelleyici bir hüküm bulunmadığından ayrıca, Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’na bağlı (E ) cetvelinin 26’ncı sırasında sigorta giderleri ile ilgili kısıtlayıcı hüküm yer almış olsa da, Mahalli İdareler, Merkezi Yönetim Bütçe Kanununa tabi olmadığından, ilişilecek bir husus bulunmadığına,


242


Tutanak No. : 30632

İstanbul-Bağcılar Belediyesi Saymanlığı 2005

A)Belediye ile özel bir finans kurumu arasında imzalanan açık hesap anlaşması uyarınca ilgili finans kurumuna faiz olarak ödenen tutarın sorumlulara ödettirilmesine,

B)Belediye Mevzuatında ve diğer mali mevzuatta açık hesap şeklinde borçlanmaya izin veren bir düzenleme bulunmaması nedeniyle, Belediye ile özel finans kurumu arasında bağıtlanan sözleşmenin sorumlularının tespiti ile bunlar hakkında gerekli soruşturmanın yapılarak sonucundan bilgi verilmesinin temini için konunun Bakanlığına yazılmasına,

sayiŞtay kararlari - sayistay.gov.tr · haziran 2009 sayiŞtay kararlari • genel kurul •...

Documents