2009 îíû 8 äóãààð ñàð Äóãààð: 02

õàðèëöààã ÿàãààä ýðõ ç¿éãýýð çîõèöóóëäàã áîëîõ, áàãøèéí ¸ñ ç¿éí àñóóäàë, ñóðãóóëèéí ñàéí çàñàãëàëûí îéëãîëò, òóëãàìäàæ áóé àñóóäàë, ñóðãóóëèéí îð÷èí äàõü õ¿¿õäèéí ýðõèéí çéð÷ëèéí àñóóäëààð îíîëûí áîëîîä ïðàêòèê èëòãýë òàâüæ õýëýëö¿¿ëýã ºðí¿¿ëñýí.

Ñóðãàëò, ñåìèíàðûí ¿ð ä¿íãýýñ ¿çâýë áèäýíä øèéäâýðëýõ ¸ñòîé îëîí àñóóäàë áàéãàà ãýäýã äýýð îðîëöîã÷èä ñàíàë íýãäñýí, ÿëàíãóÿà õóóëü òîãòîîìæèéí óÿàëäààã¿é áàéäàë, òîäîðõîé áèø áàéäàë ãýýä áîäëîãûí ò¿âøèíä øèéäâýðëýâýë çîõèõ àñóóäëóóä, ìºí ñóðãóóëèéí óäèðäëàãûí ò¿âøèíä ººðñ人ñ øàëòãààëàí ñàéæðóóëàõ àñóóäëóóäàà ÷ ìºí òîäîðõîéëñîí. Ñóðãàëòûí ¿ð ä¿í

1. Ýíýõ¿¿ ñóðãàëò íü òºñºë õýðýãæèæ áóé ñóðãóóëèéí óäèðäàõ àæèëòíóóäàä çîðèóëñàí ýõíèé ñóðãàëò áàéñàí áà áîëîâñðîëûí ýðõ ç¿é, ñàéí çàñàãëàëûí òóõàé ¿íäñýí îéëãîëò, áîëîâñðîëûí õóóëüä îðñîí íýìýëò ººð÷ëºëòèéí çàð÷ìûí òàëààð ¿íäñýí îéëãîëò ºãºõèéã çîðüñîí.

Îðîëöîã÷èä ñóðãóóëèéí ñàéí çàñàãëàëûí áàéäàëä òóëãàð÷ áóé áýðõøýýë¿¿äýä ¿íäýñëýí àâàõ àðãà õýìæýýíèé òàëààð áîëîâñðóóëñàí ñàíàëä äàðààõ ÷èãëýë çîíõèëæ áàéëàà.

· Ñóðãóóëèéí çºâëºë æèíõýíý óòãààð àæèëëàõàä õóóëü ýðõ ç¿éí îð÷íûã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ òàëààð íºëººëºë ¿ç¿¿ëýõ

“Õóóëèéã ñàõèí áèåë¿¿ëäýã ñóðãóóëèéí ñàéí çàñàãëàë”

Ñóðãóóëèéí óäèðäëàãóóäàä çîðèóëñàí ñóðãàëò

2009 îíû 4 ä¿ãýýð ñàðûí 27-28Ñóðàëöàã÷èéí áèå ìàõáîäèä õàëäàõ, òýäýíä ñýòãýë

ñàíààíû äàðàìò ¿ç¿¿ëýõ, õóóëüä çààãààã¿é òºëáºð õóðààìæ àâàõ ÿâäëûã Áîëîâñðîëûí òóõàé õóóëüä àëáàí ¸ñîîð õîðèãëîñîí íü ñóðãóóëèéí îð÷èíä õ¿¿õýä

Ñóðãóóëèéí óäèðäëàãóóäàä çîðèóëñàí ñóðãàëò

Áîëîâñðîëûí õÿíàëòûí óëñûí áàéöààã÷ íàðò çîðèóëñàí ñóðãàëò

õàìãààëëûã ñàéæðóóëàõ ÷óõàë àëõàì áîëñîí áèëýý. Ãýâ÷ ñóäàëãààíààñ ¿çýõýä äýýðõ àñóóäàë ñóðãóóëèóäàä

îðøñîîð áàéãàà áºãººä ¿¿íèé øàëòãààí íºõöëèéí íýã íü ñóðãóóëèóäàä õóóëèéã ñàõèí áèåë¿¿ëýõ ÿâäàë ñóë, àðä÷èëñàí, èë òîä, íýýëòòýé, õàðèóöëàãàòàé óäèðäëàãà õÿíàëòûí òîãòîëöîî òºëºâøèí õºã溺ã¿é áàéãàà ÿâäàë þì.

Òèéìýýñ òºñëèéí õ¿ðýýíä õóóëèéã ñàõèí áèåë¿¿ëäýã, ñóðãóóëèéí õàðèóöëàãàòàé óäèðäëàãûí òîãòîëöîîã õºãæ¿¿ëýõýä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ íü òºñëèéí ¿éë àæèëëàãààíû íýãýýõýí õýñýã áºãººä òºñºë õýðýãæèæ áóé ñóðãóóëèéí óäèðäëàãóóäàä çîðèóëñàí òýðã¿¿í ýýëæèéí ñóðãàëò, ñåìèíàð 2009 îíû 04 ñàðûí 27-28-íèé ºäð¿¿äýä Óëààíáààòàð õîòíîî áîëëîî.

Ñóðãàëò, ñåìèíàðò 16 ñóðãóóëèéí çàõèðàë, ñóðãàëòûí ìåíåæåð, íèéãìèéí àæèëòíû òºëººëºë 45 õ¿í îðîëöëîî.

Ýõíèé ºäºð ñóðãóóëèóäàä ÿâóóëñàí ñóóðü ñóäàëãààíû ¿ð ä¿íã ñóäàëãààíû áàãèéõàí òàíèëöóóëæ, ñóðãóóëèóäàä îðøèí áàéãàà õ¿¿õäèéí áèå ìàõáîäèä õàëäàõ, òýäíèéã ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàõ ÿâäàë, õóóëüä çààãààã¿é òºëáºð õóðààìæûí òàëààð òóëãàìäñàí àñóóäëûã õýëýëöýæ àñóóäëûí øàëòãààí þóíä îðøèæ áàéãàà, ò¿¿íèéã ñóðãóóëèéí ò¿âøèíä áóóðóóëàõ áîëîìæ, áîäëîãûí ò¿âøèíä çàéëøã¿é øèéäâýðëýõ øààðäëàãàòàé àñóóäëûã òîäîðõîéëñîí.

Õî¸ð äàõü ºäºð Ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí åðºíõèé ãàçàð, Áîëîâñðîëûí õ¿ðýýëýíãèéí ìýðãýæèëòí¿¿ä áîëîâñðîëûí

· Ýöýã ýõ÷¿¿äèéí ñóðãóóëèéí ¿éë õýðýãò îðîëöîõ îðîëöîî, èäýâõè ñóë, õ¿¿õýääýý òàâèõ àíõààðàë õàëàìæ äóòìàã, òèéìýýñ õàìòûí àæèëëàãààã õºãæ¿¿ëýõ, ñóðàã÷ûí çºâëºëèéí ¿éë àæèëëàãààã õºãæ¿¿ëýõ

· Ñóðãóóëèéí ¿éë àæèëëàãààíä îðîëöîã÷ òàëóóäûí õàðèëöààíû õýì õýìæýý, ä¿ðýì æóðìûã áîëîâñðîíãóé, òîäîðõîé áîëãîõ

· Ñóðãóóëèéí õàðèëöààíä îðîëöîã÷ òàëóóäûã áàéíãà õºãæ¿¿ëýõ, ñóðãàëò ÿâóóëæ áàéõ

Ýäãýýðýýñ ¿çâýë ñóðãóóëèéí ñàéí çàñàãëàëûã õºãæ¿¿ëýõ òàëààð îäîîãèéí õóóëü ýðõ ç¿éí îð÷íû õ¿ðýýíä ÿìàð áîëîìæ, òýðã¿¿í òóðøëàãà áàéãààã ñóäàëæ, çàãâàðóóäûã áèé áîëãîõ õýðýãòýé áîëîõ íü õàðàãäñàí.

2. Îðîëöîã÷èä ñóðãóóëèéí çàñàãëàëòàé õîëáîîòîé ýðõ ç¿éí îð÷èíã ñàéæðóóëàõ øààðäëàãàòàé õýìýýí ¿çýæ áàéíà. ¯¿íèéã íàðèéâ÷ëàí ñóäëàõ õýðýãòýé þì.

ͺ㺺òýéã¿¿ð îäîîãèéí õóóëü, ýðõ ç¿éí îð÷íû õ¿ðýýíä ïðîöåññèéã õºãæ¿¿ëýõ àñóóäàë ÷óõàë áîëîõ íü õàðàãäàæ áàéíà.

2 “ÅÁÑ-èóäàä Áîëîâñðîëûí òóõàé õóóëèéí õýðýãæèëòèéã äýìæèõ, óäèðäëàãà, õÿíàëòûí òîãòîëöîîã ñàéæðóóëàõ íü” òºñëèéí òîâ÷ ìýäýýëýë

“Åðºíõèé áîëîâñðîëûí ñóðãóóëüä ñóðàëöàã÷äûí áèå ìàõáîäèä õàëäàõ, õóóëüä “Åðºíõèé áîëîâñðîëûí ñóðãóóëüä ñóðàëöàã÷äûí áèå ìàõáîäèä õàëäàõ, õóóëüä çààãààã¿é òºëáºð õóðààìæ àâàõ, ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàëòûí áàéäàë” çààãààã¿é òºëáºð õóðààìæ àâàõ, ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàëòûí áàéäàë”

ñóóðü ñóäàëãààíû ¿ð ä¿íñóóðü ñóäàëãààíû ¿ð ä¿í

2008 îíû ñ¿¿ëýýñ ñóäàëãààíû áàã àæèëëóóëàí õèéæ ýõýëñýí áºãººä ýíý ñóäàëãààíû òàéëàíã 2009 îíû 4 ñàðä ãàðãàæ õýâë¿¿ëýâ.

Òºñëèéí õ¿ðýýíä ñóðãóóëèéí çàñàãëàëûí áîäëîãî, ä¿ðýì, æóðìûã áîëîâñðîíãóé áîëãîõîä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ õýðýãòýé ãýæ ¿çëýý.

3. Ýöýã ýõ÷¿¿äèéã èäýâõèæ¿¿ëýõ, òýäíèéã ñóðãàõ õýðýãòýé òàëààð óäèðäëàãóóä óäàà äàðàà õýëæ áàéëàà. Òºñëèéí õ¿ðýýíä ñóðãóóëèóäûí îäîîãèéí ýöýã ýõèéí çºâëºëèéí á¿òýö, çîõèîí áàéãóóëàëòûã áîëîâñðîíãóé áîëãîõ ¿éë àæèëëàãàà íýí õýðýãòýé áîëîõ íü ¿¿íýýñ õàðàãäàæ áàéíà. ͺ㺺òýéã¿¿ð óäèðäëàãûí ç¿ãýýñ ýöýã ýõ, áàãø íàðòàé õýðõýí õàìòðàí àæèëëàõ òàëààð ñàíàë, çºâëºìæ ãàðãàæ, çàãâàð, òýðã¿¿í òóðøëàãûã òàíèëöóóëàõ íü ç¿éòýé áàéíà.

Áîëîâñðîëûí òóõàé õóóëüä îðñîí íýìýëò ººð÷ëºëòèéí òàëààðõè áàãø íàðò

çîðèóëñàí ñóðãàëòÁîëîâñðîëûí òóõàé õóóëüä õ¿¿õäèéí áèå ìàõáîäü,

ñýòãýë ñàíààíû øèéòãýë, õóóëüä çààãààã¿é òºëáºð, õóðààìæèéã àëáàí ¸ñîîð õîðèãëîñîí áºãººä ýíý òàëààð áàãø íàðûí îéëãîëò, ìýäëýãèéã ñàéæðóóëàõ ñóðãàëòûã òºñºë õýðýãæèæ áóé ñóðãóóëèóäàä 2009 îíû 05-06 ñàðä çîõèîí ÿâóóëëàà.

Ñóðãàëòààð áèå ìàõáîäü, ñýòãýë ñàíààíû øèéòãýë ãýæ þó áîëîõ, ò¿¿íèé õîð óðøèã, ÿàãààä õóóëèàð õîðèãëîõ ¸ñòîé áîëîõ òàëààð áàãø íàðò òàíèëöóóëæ, òýäýíä òîõèîëäîæ áóé õ¿íäðýë áýðõøýýëèéã õýëýëöýí ÿðèëöàæ, àëèâàà øèéòãýë õýðýãëýõã¿éãýýð ñàõèëãà, äýã æóðìûã õýðõýí òîãòîîæ áîëîõ òàëààð õàðèëöàí ÿðèëöñàí.

Ýíýõ¿¿ ñóðãàëòààð òºñºëä õàìðàãäàæ áóé 16

ñóðãóóëèéí íèéò áàãø íàðûí òàë õóâü áóþó 560 áàãø íàðûã õàìðóóëëàà. Ñóðãàëòûí ÿâöàä áàãø íàð ìààíü Áîëîâñðîëûí õóóëüä íýìýëò ººð÷ëºëòººð îðñîí àñóóäëûí òàëààð äýëãýðýíã¿é ìýäýýëýë, îéëãîëòòîé áîëæ, ººðñäèéí ñàíàà áîäëîî ÷ºëººòýé ñîëèëöîæ, ýäãýýð àñóóäëûã õýðõýí øèéäâýðëýõ òàëààð àðãà çàìûã äýâø¿¿ëñýí àìæèëòòàé ñóðãàëò áîëëîî. Æèøýýëáýë 37 äóãààð ñóðãóóëèéí áàãø íàð ñýòãýë ç¿éí òààòàé îð÷èí á¿ðä¿¿ëýõ, õ¿¿õäèéí ýðýëò õýðýãöýýíä òîõèðñîí, ñàíàë õ¿ñýëò äýýð òóëãóóðëàñàí àæèë çîõèîí áàéãóóëàõ, áóñäààñ ñóðàëöàõ íü îäîîãèéí

àñóóäëóóäûã øèéäâýðëýõ ãàðö áîëíî ãýæ ¿çëýý. ̄ ¿íèé òóëä áàãø íàð ñóðàã÷èäòàéãàà ÿðèëöàõ, çºâëºãºº ºãºõ, áèåýðýý ¿ëãýðëýõ, îíöëîãèéã íü ñóäëàõ, óðàì õàéðëàõ õýðýãòýé ãýñýí þì.

Ñóðàã÷èä ìºí ººðèé㺺 áàãøäàà çºâ îéëãóóëàõ, èëýí äàëàíã¿é áàéõ, áóñäûã õ¿íäëýõ, áóñäààñ ñóðàëöàõàä àíõààðàõ íü ç¿éòýé. Ýöýã ýõ÷¿¿ä ñóðãóóëü áàãø íàðòàé òîãòìîë õàðèëöààòàé áàéõ, õ¿¿õýääýý ãýð á¿ëèéí òààòàé îð÷èí á¿ðä¿¿ëæ ºãºõ, áóñäààñ ñóðàëöàõ õýðýãòýé ãýæ õýëýëöýýä ñóðãóóëèéí óäèðäëàãà-áàãø-ñóðàã÷-ýöýã ýõèéí íàéðñàã, îéëãîëöñîí õàìòûí àæèëëàãààã îíöîëæýý.

Ñóðãàëòàíä çîðèóëæ “Áàãøèéí äýâòýð”-èéã áàãø íàðò õýðýãòýé ãýæ ¿çñýí ìýäýýëýëòýé íü õýâëýí ãàðãàæ òºñºëä õàìðàãäàæ áóé ñóðãóóëèéí á¿õ áàãø íàðòàà òàðààñàí. “Áîëîâñðîëûí õóóëèéí íýìýëò ººð÷ëºëòèéí õýðýãæèëòèéí òàëààðõè ñóðãóóëèéí óäèðäàõ àæèëòàí, áàãø íàðò çîðèóëñàí ãàðûí àâëàãà” áýëòãýí ãàðãàæ íèéò îðîëöîã÷äîä òàðààí ºãºâ.

Ñóðãàëòûã çîõèîí áàéãóóëàõàä äýìæèæ òóñàëñàí, ñóðãàëòàíä èäýâõèòýé îðîëöñîí ñóðãóóëèéí óäèðäëàãà, áàãø íàðò áàÿðëàñíàà èëýðõèéëüå.

“Áîëîâñðîëûí óëñûí õÿíàëò, øàëãàëòûí

÷àäàâõèéã ñàéæðóóëàõ íü” ñóðãàëò 2009 îíû 6 äóãààð ñàðûí 18 -19

Ñóðãàëòàíä ×èíãýëòýé, Õàí-Óóë áîëîí áóñàä ä¿¿ðã¿¿ä, Äîðíîä àéìãèéí áîëîâñðîëûí õÿíàëòûí óëñûí 20 áàéöààã÷ îðîëöñîí áºãººä õ¿¿õäèéí ýðõ, ìýðãýæëèéí õÿíàëòûí ¿éë àæèëëàãààíû ýðõ ç¿éí çîõèöóóëàëò, õàðèëöààíû ýâ ä¿é, õ¿¿õäèéí áèå ìàõáîäü ñýòãýë ñàíààíû øèéòãýëèéã õýðõýí ñóäëàõ òàëààðõ ñóäàëãààíû àðãà, SPSS ïðîãðàì äýýð õýðõýí àæèëëàõ òóõàé ñýäâ¿¿äýýð ìýðãýæëèéí áàãø íàð õè÷ýýë çààëàà. Òºñëèéí àñóóäëûí õ¿ðýýíä öýãöòýé îéëãîëò ºãñºí, áàéöààã÷ íàðûí ºäºð òóòìûí àæèëä õýðýãòýé õàðèëöààíû àðãà òåõíèê, ñóäàëãààíû ïðîãðàì àøèãëàëò õè÷ýýë¿¿äèéã çààñàí ¿ð ä¿íòýé ñóðãàëò áîëëîî õýìýýí îðîëöîã÷èä ¿çýæ áàéíà. Ñóðãàëòûã çîõèîí áàéãóóëàõàä ÌÕÅÃ-ûí ÝÌÁÓÕÀ-íû äýä äàðãà Ë. Áîëîðìàà èõýýõýí òóñëàëöàà, äýìæëýã ¿ç¿¿ëýí õàìòàð÷ àæèëëàñàíä òºñëèéí áàãèéõàí òàëàðõàæ áóéãàà èëýðõèéëæ áàéíà.

· Ñóäàëãààãààð òºñºë õýðýãæèæ áóé ñóðãóóëèóäûí 1-11 ä¿ãýýð àíãèéí õ¿¿õä¿¿ä áèå ìàõáîäü, ñýòãýë ñàíààíû øèéòãýëä ÿìàð íýã õýìæýýãýýð ºðòºæ áàéíà.

Ñóäàëãààíä õàìðàãäñàí 4-11 ä¿ãýýð àíãèéí õ¿¿õäèéí 63 õóâü íü øèéòã¿¿ëæ áàéñàí ãýæýý. Íèéòäýý 21 òºðëèéí øèéòãýëèéí õýëáýðèéã ñóäàëãààãààð òîäîðõîéëñîí.

· Áèå ìàõáîäèéí øèéòãýë íü íàñ, õ¿éñ, áàéðøëààñ õàìààð÷ ÿëãààòàé áàéíà. Õºâã¿¿ä áèå ìàõáîäèéí øèéòãýëä îõèäîîñ èë¿¿òýé ºðòäºã

áàéíà. Äîðíîä àéìàã, Õàí-Óóë ä¿¿ðýãò øèéòãýëèéí ¿ç¿¿ëýëò ×èíãýëòýé ä¿¿ðýãòýé õàðüöóóëàõàä ºíäºð áàéíà. ̺í àíãè àõèõ òóñàì øèéòãýëèéí òîõèîëäîë ºñºæ áàéãàà íü ñóäàëãààíààñ õàðàãäàæ áàéíà.

Ñóäàëãààíä õàìðàãäñàí 10-11 ä¿ãýýð àíãèéí õ¿¿õä¿¿äèéí 73 õóâü íü áèå ìàõáîäèéí øèéòãýëä ºðòºæ áàéñàí ãýñýí áîë 4-5 äóãààð àíãèéí õ¿¿õä¿¿äèéí 52 õóâü íü èéí õàðèóëñàí áàéíà.

· Ñóäàëãààíä îðîëöñîí õ¿¿õä¿¿äèéí õàðèóëòûã áàãø íàðûí õàðèóëò ìºí áàòàëæ áàéíà.

Ñóäàëãààíä õàìðàãäñàí áàãø íàðûí 93 õóâü íü áèå ìàõáîäü, ñýòãýë

(1) Áèå ìàõáîäü, ñýòãýë ñàíààíû øèéòãýë:

ñàíààíû øèéòãýë õýðýãëýæ áàéñàí áà ãýõäýý õààÿà òîõèîëääîã ãýñýí áàéíà.

· Õ¿¿õäèéã áèå ìàõáîäü, ñýòãýë ñàíààãààð øèéòãýäýã ¿íäñýí øàëòãààí íü õ¿¿õýä ¿éì¿¿ëýõ, ãýðèéí äààëãàâðàà õèéãýýã¿é çýðýã ñàõèëãà áàò, õ¿ì¿¿æëèéí àñóóäàëòàé õîëáîîòîé áàéíà. Ýíý íü ñóðãóóëèéí îð÷èíä øèéòãýëèéã ñàõèëãà áàòûã òîãòîîõ àðãà õýðýãñýë áîëãîí õýðýãëýñýýð áóéã õàðóóëæ áàéíà.

· Ñóäàëãààíä õàìðàãäñàí íèéò áàãø íàðûí 86 õóâü íü õ¿¿õäèéã áèå ìàõáîäèéí õ¿÷èðõèéëýë, ñýòãýë ñàíààíû äàðàìòã¿éãýýð õýðõýí õ¿ì¿¿æ¿¿ëýõèéã ìýääýã ãýæ õàðèóëñàí ÷ òýäíèé èõýíõ íü ñóäàëãààíä

3“ÅÁÑ-èóäàä Áîëîâñðîëûí òóõàé õóóëèéí õýðýãæèëòèéã äýìæèõ, óäèðäëàãà, õÿíàëòûí òîãòîëöîîã ñàéæðóóëàõ íü” òºñëèéí òîâ÷ ìýäýýëýë

õàìðàãäñàí ñóðãóóëèéí óäèðäëàãà, ýöýã ýõèéí àäèëààð õ¿¿õäèéã øèéòãýõèéã çºâòãºñºí áàéð ñóóðü áàðèìòàëäàã áîëîõ íü õàðàãäñàí. Áèä ¿éì¿¿ëæ, ñàõèëãàã¿éòñýí òóë øèéòã¿¿ëýõ íü çºâ õýìýýí ñóäàëãààíä õàìðàãäñàí 4-11 ä¿ãýýð àíãèéí õ¿¿õä¿¿äèéí 50 õóâü íü äýìæñýí áàéíà.

· Àíõààðàë òàòñàí íýã ç¿éë áîë ñóäàëãààíä õàìðàãäñàí 16 ñóðãóóëèéí áàãø íàðûí 88 õóâü íü Áîëîâñðîëûí òóõàé õóóëüä ñóðàëöàã÷èéí áèå ìàõáîäèä õàëäàõ, òýäýíä ñýòãýë ñàíààíû äàðàìò ¿ç¿¿ëýõèéã õîðèãëîñîí íýìýëò ººð÷ëºëò îðñîí òóõàé ìýäýõã¿é áàéëàà.

(2) Õóóëüä çààãààã¿é òºëáºð, õóðààìæ

· Òºñºë õýðýãæèæ áóé ñóðãóóëèóäàä õ¿¿õäýýñ õóóëü áóñ òºëáºð õóðààìæ àâàõ ÿâäàë ò¿ãýýìýë áàéãàà íü õàðàãäàæ áàéíà. Ñóäàëãààíä õàìðàãäñàí õ¿¿õýä, áàãø íàðûí 80-ààñ èë¿¿ õóâü íü àëèâàà òºëáºð, õóðààìæ ºãäºã, àâäàã ãýñýí áàéíà.

· Áàãø, ñóðàã÷äûí ãîë÷ëîí íýðëýñýí òºëáºð, õóðààìæèéí òºðë¿¿äýýñ õàðàõàä ñóðãóóëèóäûí øààðäëàãàòàé çàðäàëä ñàíõ¿¿æèëò õàíãàëòã¿é áàéäãààñ áîëæ áàéíà.

· Áîëîâñðîëûí òóõàé õóóëèàð õîðèãëîñîí õóóëü áóñ òºëáºð õóðààìæèéí òàëààðõ îéëãîëò òîäîðõîé áóñ áàéíà. Ñóäàëãààíä õàìðàãäñàí

çàðèì ñóðãóóëèéí óäèðäëàãà ÁÑØÓß-íû ñàéäûí òóøààëààð õýðýâ ýöýã ýõèéí ãóðàâíû õî¸ð íü çºâøººð÷ áàéãàà òîõèîëäîëä çàðèì íýã òºëáºð õóðààìæ àâ÷ áîëíî õýìýýí õýëæ áàéëàà. Ýöýã ýõ òºëáºð, õóðààìæèéí òîãòñîí ïðàêòèêò òààòàé áóñ õàíäàæ áàéíà.

(3) ßëãàâàðëàí ãàäóóðõàëò

· Õ¿¿õäèéí ýñðýã ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàëò ñóðãóóëèóäàä àñóóäàë õýâýýð áàéãààã ñóäàëãàà õàðóóëæ áàéíà. 4-11 ä¿ãýýð àíãèéí õ¿¿õä¿¿äèéí 63 õóâü íü áàãø ÿëãàâàðëàäàã õýìýýí õàðèóëñàí áàéíà.

· Áèå ìàõáîäèéí øèéòãýëèéí íýãýí àäèëààð õºâã¿¿ä îõèäîîñ èë¿¿ ÿëãàâàðëàëä ºðòäºã áà àõëàõ àíãèéí õ¿¿õä¿¿ä áàãà àíãèéíõààñ ìºí èë¿¿ ºðòäºã íü õàðàãäàæ áàéíà.

· Õ¿¿õýä, ýöýã ýõèéí ¿çýæ áàéãààãààð ñóðëàãûí àìæèëò áîëîí ãàäíàõ òºðõ, õóâöàñëàëò, àð ãýðèéí àìüäðàë òààðóó õ¿¿õýä ñóðãóóëèéí îð÷èíä ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàëòàä èë¿¿ ºðòäºã ãýæ ¿çñýí áàéíà.

(4) Ñóðãóóëèéí îð÷èíä ýðõ íü çºð÷èãäñºí õ¿¿õä¿¿äýä õýðýãòýé

äýìæëýã

· Ñóäàëãààíä õàìðàãäñàí 1-3 äóãààð àíãèéí õ¿¿õä¿¿äèéí îëîíõ íü õ¿÷èðõèéëýë, ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàëòàä ºðò뺺 ãýõýä õýí íýãýíä õàíääàãã¿é ãýñýí áàéíà.

Òýäíèé äàõèí øèéòãýë, äàðàìòàä ºðòºæ áîëçîøã¿é ãýñýí àéäàñ íü õýí íýãýíä õàíäàõã¿é áàéõ øàëòãààí íü áîëæ áàéíà.

· Ýðõ íü çºð÷èãäñºí ¿åä 4-11 ä¿ãýýð àíãèéí õ¿¿õä¿¿ä áàãø íàð áîëîí õîëáîãäîõ íàñàíä õ¿ðñýí õ¿ì¿¿ñòýé èë¿¿ ñàéí îéëãîëöîæ, íýýëòòýé ÿðèëöàõûã õ¿ñýæ áàéíà ãýæýý.

¯¿íèéã ñóðãóóëèéí îð÷èíä õ¿¿õäèéí ýðõ çºð÷èãäºõ ÿâäëûã áóóðóóëàõàä ñàéíààð íºëººëíº õýìýýí ñóäàëãààíä õàìðàãäàãñäûí èõýíõ íü ¿çýæ áàéíà.

· Ñóäàëãààíä îðîëöñîí 4-11 ä¿ãýýð àíãèéí õ¿¿õäèéí 13 õóâü õ¿÷èðõèéëýë, ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàëòàä ºðòñºí òîõèîëäîëä ñýòãýë ç¿éí òóñëàëöàà õýðýãòýé ãýñýí áàéíà.

Çàðèì õ¿¿õýä ñóðãóóëèéí îð÷èíä øèéòãýëä ºðòñºíººñ áîëæ ñýòãýëýýð óíàæ áîëçîøã¿é òóë ýíý òàëààð öààøèä ñóäàëæ ¿çýõ õýðýãòýé þì.

(5) Ñóðãóóëèéí øèéäâýð ãàðãàõ

¿éë ÿâö, ìåíåæìåíò

· 4-11 ä¿ãýýð àíãèéí õ¿¿õä¿¿äèéí 50 ãàðóéõàí õóâü íü ººðòýé íü õîëáîîòîé àñóóäëààð øèéäâýð ãàðãàõ ¿éë ÿâöàä îðîëöäîã ãýñýí áàéíà.

Ñóäàëãààãààð ñóðëàãà òààðóó õ¿¿õýä, ñîíãóóëüò àæèë õèéäýãã¿é õ¿¿õäèéã ñóðãóóëèéí øèéäâýð ãàðãàõ ¿éë ÿâöûí ãàäíà ¿ëäýýäýã áàéæ áîëîõ íü õàðàãäñàí òóë ýíý òàëààð öààøèä ñóäàëæ ¿çýõ õýðýãòýé þì.

· Òºñºë õýðýãæèæ áóé çàðèì ñóðãóóëèéí øèéäâýð ãàðãàõ ¿éë ÿâö, óäèðäëàãûí ¿éë àæèëëàãààíä ýöýã ýõ, áóñàä òàëóóäûí îðîëöîî áàãà áàéíà.

¯¿íýýñ ñóðãóóëèéí óäèðäëàãà, ìåíåæìåíòèéí òîãòîëöîî èë òîä áóñ áàéãàà íü õàðàãäàæ áàéíà.

Ñóäàëãààíû ãîë ¿ð ä¿íä ¿íäýñëýí ñóäàëãààíû áàãààñ äàðààõ çºâëºìæèéã äýâø¿¿ëæ áàéíà. ¯¿íä:

· Ñóðãóóëèéí îð÷èí äàõü áèå ìàõáîäü, ñýòãýë ñàíààíû øèéòãýë, ÿëãàâàðëàí ãàäóóðõàëòûã çîãñîîõ òàëààð îëîí íèéòèéí îéëãîëòûã ñàéæðóóëàõ, îëîí óëñûí áîëîí äîòîîäûí õîëáîãäîõ õóóëèéí çîõèöóóëàëò, òýð äóíäàà Ìîíãîë óëñûí Áîëîâñðîëûí òóõàé õóóëèéí íýìýëò ººð÷ëºëòèéí òàëààð ìýäýýëëèéã ò¿ãýýõ.

· Áàãø íàðûã õ¿ì¿¿æëèéí ýåðýã àðãààð õ¿¿õýäòýé àæèëëàõ ÷àäàâõûã ñàéæðóóëàõ, áàãø ñóðàã÷èéí õîîðîíäûí çîõèñòîé õàðèëöààã õºãæ¿¿ëýõ.

· Àëèâàà òºëáºð, õóðààìæèéí àñóóäëûã øèéäâýðëýõèéí òóëä ÓÈÕ, Çàñãèéí ãàçàð áîëîîä õîëáîãäîõ äýýä øàòíû áàéãóóëëàãàä óëñûí òºñ⺺ñ ñóðãóóëüä øààðäëàãàòàé çàðäëûã ñàíõ¿¿æ¿¿ëýõ òàëààð íºëººëºë ¿ç¿¿ëýõ.

· Øèéäâýð ãàðãàõ ¿éë ÿâö, ¿éë àæèëëàãààíä îðîëöîã÷ òàëóóä, ÿëàíãóÿà ýöýã ýõèéã õàìðóóëàõ, òýäíèéã æèíõýíý ¸ñîîð îðîëöóóëñàí, àðä÷èëñàí, èë òîä, íýýëòòýé ñàéí çàñàãëàëûã õºãæ¿¿ëýõýä äýìæëýã ¿ç¿¿ëýõ.

ÒªÑËÈÉÍ ÕÝÐÝÃÆÈËÒ-

ÄÎÐÍÎÄ ÀÉÌÀÃÒ

Äîðíîä àéìãèéí ÌÕÃ-ûí

áîëîâñðîëûí áàéöààã÷ À. Òàíàí-

Ýðäýíý 4,5 äóãààð ð ñàðóóäàä 11,

12-ð ñóðãóóëèéí ýöýã ýõ÷¿¿ä , áàãø ,

õ¿¿õä¿¿äýä òºñëèéí òàëààð ìýäýýëýë

ºãºõ, áàãø, ýöýã ýõ, õ¿¿õä¿¿äèéí

ñàíàë áîäëûã ñîëèëöîõ “ͺõºðñºã

óóëçàëò”-ûã çîõèîí áàéãóóëëàà.

Óóëçàëòàíä 50 ãàðóé ýöýã ýõ,

90 ãàðóé ñóðàã÷, 17 áàãø íàðûí

òºëººëºë îðîëöîæ ÌÕÃ-ûí ç¿ãýýñ

áàãø íàðò ÿìàð äýìæëýã õýðýãòýé

áàéãàà áîëîí, õàìòûí àæèëëàãààãàà

õýðõýí õºãæ¿¿ëæ áîëîõ òàëààð

ñàíàë áîäëîî ñîëèëöëîî. ̺í

Áîëîâñðîëûí òóõàé õóóëèéã

4 “ÅÁÑ-èóäàä Áîëîâñðîëûí òóõàé õóóëèéí õýðýãæèëòèéã äýìæèõ, óäèðäëàãà, õÿíàëòûí òîãòîëöîîã ñàéæðóóëàõ íü” òºñëèéí òîâ÷ ìýäýýëýë

Òºñºë õýðýãæèæ áàéãàà

ñóðãóóëèóä äýýð áàãø íàðò

çîðèóëñàí Áîëîâñðîëûí õóóëüä

îðñîí íýìýëò ººð÷ëºëòèéí òàëààð

ñóðãàëò ÿâóóëàõ ÿâöàä îëæ ìýäñýí

îëîëòòîé òàëóóäàà õóâààëöàõàä:

• Äîðíîä àéìãèéí 11 ä¿ãýýð

ñóðãóóëü ýöýã ýõ÷¿¿ääýý ñóðãàëò

ÿâóóëàí áàãø-ñóðàã÷èä-ýöýã ýõ ãýñýí

ãóðâàëñàí õîëáîîã áýõæ¿¿ëýõ òàë

äýýð àìæèëòòàé àæèëëàæ áàéíà.

• Íèéñëýëèéí 23 äóãààð ñóðãóóëü

ìºí ýöýã ýõ÷¿¿ääýý çîðèóëñàí

ºäºðëºã çîõèîí áàéãóóëæ áàãø, ýöýã

Èõ Áðèòàíèé Õ¿¿õäèéã Èâýýõ Ñàí (ÈÁÕÈÑ) Ìîíãîë óëñûí õ¿¿õäèéí ñàéí ñàéõíû òºëºº ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëñíû 15 æèëèéí îéí áàÿðàà 2009 îíû 7 äóãààð ñàðûí 6-íû ºäºð ¸ñëîí òýìäýãëýëýý. Àðãà õýìæýýíä ÈÁÕÈÑ-òàé õàìòðàí àæèëëàäàã äîòîîä, ãàäààäûí òºðèéí áîëîí òºðèéí áóñ áàéãóóëëàãà, õ¿¿õýä, îëîí íèéòèéí òºëººëºë 200 ãàðóé õ¿í îðîëöñîí þì.

ªíãºðñºí 15 æèëèéí õóãàöààíä ÈÁÕÈÑ Ìîíãîë óëñàä õ¿¿õäèéí áîëîâñðîëûí ÷àíàð, õ¿ðòýýìæèéã ñàéæðóóëàõ, õ¿¿õýä õàìãààëëûí áîäëîãî áîëîâñðóóëàõ, öîãö ¿éë÷èëãýýã áèé áîëãîõ òàëààð äîðâèòîé àëõàìóóä õèéæ èðñýí þì. Èéíõ¿¿ 15 æèë ¿éë àæèëëàãààãàà ÿâóóëñíû ýöýñò ÈÁÕÈÑ Ìîíãîë äàõü õºòºëáºðºº àëáàí ̧ ñîîð õààæ, ¿éë õýðãèéã íü ßïîíû Õ¿¿õäèéã Èâýýõ Ñàí ¿ðãýëæë¿¿ëýí àæèëëàõààð áîëëîî.

ÑÓÐÃÀÀËÜ ¯ÃÑÕ¿¿õäèéã ýåðýã àðãààð õ¿ì¿¿æ¿¿ëüå!Ǻºëºí ¿ãýíä õ¿í áºõèéíºÇ¿ëýã ãàçàð ìîðü õºð⺺íº. Ñóðãóóëü íü õ¿¿õýä, ýöýã ýõòýé õàìòàð÷ àæèëëàæ áàéæ ñóðàëöàõ òààòàé îð÷íûã á¿ðä¿¿ëæ ÷àäíà. Áàãøèéí ¸ñ ç¿éí ä¿ðìýý áàðèìòàëúÿ!

ÍÝÍ ÝÐÄÝÌÕààí õ¿íèé ãó÷èí òàâàí ýðäìèéíÄîòîð-õàéðëàõ ñýòãýë íýí ýðäýìÕàòàí õ¿íèé àðâàí òàâàí ýðäìèéí Äîòîð-ñàéõàí ààëü íýí ýðäýìÒ¿øìýä õ¿íèé åñéí ýðäìèéí Äîòîð-òºâ ñýòãýë íýí ýðäýì

Çîõèñò òîëü, ÓÁ 1996, ò-28

õýðýãæ¿¿ëýõýä ãàð÷ áóé àëäàà

äóòàãäàë, õóóëèéí áèåëýëò áîëîí

õóóëèéã õýðýãæ¿¿ëýõýä èðãýä

õýðõýí îðîëöîõ òàëààð ÷ºëººò

ÿðèëöëàãààð ºðí¿¿ëæ ýöýã ýõ÷¿¿ä,

áàãø íàð ìàø èäýâõòýé îðîëöîâ.

Óóëçàëòûã çîõèîí áàéãóóëñíû ¿ð

ä¿íä îðîëöîã÷äîîñ äàðààõü ñàíàë,

ñàíàà÷ëàãûã ãàðãàæýý:

� ßìàð òºëáºð õóðààìæèéã àâ÷

áîëîõ òàëààð òîäîðõîé áîëãîõ

� Ñóðãóóëèéí ç¿ãýýñ ýöýã ýõ÷¿¿äèéã

èäýâõæ¿¿ëýõ, ñóðãóóëèàñ çîõèîí

áàéãóóëæ áóé ¿éë àæèëëàãààíä ýöýã

ýõ÷¿¿äèéã îðîëöóóëàõ

� Ýöýã ýõèéí õóðëûí ºí㺠òºðõèéã

ººð÷ëºõ /õóðàëääàã áàéäëûã õàëàõ/

� Ýöýã ýõèéí çºâëºëèéã èë òîä

ñîíãîæ áàéõ

� Çàëóó ýöýã ýõ÷¿¿äýä õ¿ì¿¿æëèéí

ýåðýã àðãóóä ñóðãàëòûã çîõèîí

áàéãóóëæ áàéõ

� Ýöýã ýõ, ñóðãóóëü, áàãø íàð

õèéñýí àæëàà áàã, àéìãèéí

çàõèðãààíä ìýäýýëæ áàéõ

� Ñóðãóóëèéí çºâëºë - ýöýã ýõòýé,

õ¿¿õä¿¿äòýé óóëçäàã ºäºðòýé áàéõ

� Ýöýã ýõ÷¿¿ä óóëçàëääàã ºðººòýé

áîëîõ

� Ñóðàõ áè÷ãèéí ¿çýñãýëýí

õóäàëäààã ýöýã ýõ÷¿¿ä ñóðãóóëüòàé

õàìòðàí çîõèîí áàéãóóëâàë

49 ä¿ãýýð ñóðãóóëèéí áàãø íàðò çîðèóëñàí ñóðãàëò 15 äóãààð ñóðãóóëèéí áàãø íàðò õèéñýí ñóðãàëò

ýõ÷¿¿äèéí õîîðîíäûí õàìòûí

àæèëëàãààã äýìæñýí òºðºë á¿ðèéí

àðãà õýìæýýã çîõèîí áàéãóóëäàã

áàéíà.

• Íèéñëýëèéí Õàí-Óóë ä¿¿ðãèéí

60 äóãààð ñóðãóóëü Áàãøèéí ̧ ñ ç¿éí

ä¿ðìèéã ñàõèóëàõ áàã áàéãóóëàí

àæèëëàäàã áàéíà.

õ¿¿õä¿¿ä ñóðàõ áè÷ãýý áèå

áèåíäýý äàìæóóëàí õýðýãëýñíýýð

ñóðàëöàã÷äàä òóëãàìääàã àñóóäàë

áàãà áîëîâ÷ øèéäýãäýõ

� Õóóëèéã ýöýã ýõ÷¿¿ä ñàéí

ìýäýõã¿é áàéíà. Ñóðòàë÷èëãààã

ýöýã ýõ÷¿¿äèéí îðîëöîîòîé

õèéëãýõ àæëûã òàñðàëòã¿é çîõèîí

áàéãóóëàõ

� Ìýäñýí ÷ á¿õ íèéòýýð

õýðýãæ¿¿ëýõýä àíõààðàõ

� Àíãèóäàä òºñëèéí òàëààðõ

ìýäýýëëèéí ñàìáàð áàéðøóóëàõ

� Ýöýã ýõèéí çºâëºë ¸ñ ç¿éí

õîðîîòîé ¿éë àæèëëàãàà óÿëäóóëàõ

ÕÈÑ-èéí òºñëèéí àæèëòàí Ã.Áàéãàëìàà