Социјална поддршка на

лицата со инвалидностлицата со инвалидност

Доц.д-р Владимир Илиевски

Социјална поддршка

• Социјална поддршка им овозможува на оние лица кои се во ризик од сиромаштија и социјална исклученост да добијат можност и средства кои им се потребни за нивно целолосно учество и интегрирање во целолосно учество и интегрирање во општеството

• Социјалната поддршка осигурува поголемо учество во донесување на одлуки кои влијае на оствaрување на правата на лицата со инвалидност

Цели на социјална поддршка

Според Lugtifiyya (1998) ги поставува следниве цели на социјалната поддршка:

• Зголемување на можностите на лицата со инвалидност за социјални врскиинвалидност за социјални врски

• Зголемување на општествената поддршка за социјална интеграција

• Задоволување на потребите и правата на лицата со инвалидност и

• Обезбедување на услуги од заедницата

Компоненти на социјална поддршка

• Квалитет на активно учество на лицата со

инвалидност во заедницата

• Пристап до услугите во заедницата

• Промени кои водат до учество во • Промени кои водат до учество во

активноста кои го подобруваат квалитетот

на животот

• Можности за развој на широк спектар на

односи и врски во заедницата

Социјална поддршка

• Проценување на потребите на лицата со

инвалидност

• Обезбедување и достапност на услугите од

заедницатазаедницата

• Остварување на правата на лицата со

инвалидност и

• Подобрување на квалитетот на живот на

лицата со инвалидност

Проценка на потребите

• Биолошки потреби- храна, облека, обувки,

рекреација, спортување

• Социјални потреби- социјализација со

други луѓе, социјална и здравствена други луѓе, социјална и здравствена

заштита, учество во заедницата

• Психолошки/емоционални потреби-

безбедност, сигурност, задоволство,

физичко, психичко насилство

Видови на социјални услуги

• Социјалните услуги можат да се групираат

според 2 критериума:

1) Според средината во која услугата се

доставува: социјални услуги во домашни доставува: социјални услуги во домашни

услови; социјални услуги во локална

заедница; социјални услуги во

институционална средина и комбинирани

социјални услуги

2) Според доминантната дејност: социјални

услуги со доминантна дејност; социјални

услуги; социјални услуги со доминатна

образовна дејност; социјални услуги со образовна дејност; социјални услуги со

доминантна здравствена дејност и

комбинирани социјални услуги

Социјални услуги кои се

доставуваат во домашни услови

• Помош во одржување на домаќинството

• Советување

• Домашна нега

• Помош во купување на намирници

• Достава на храна

• Респајт

Социјални услуги во локалната

заедницата

• Центри за рехабилитација

• Клубови

• Тераписки центри• Тераписки центри

• Дневни центри за лица со инвалидност

• Шелтер центри

Услуги во институција

• Заштитно домување

• Групни домови

• Терапевтски групни домови

• Општа, специјализирана (тераписка) • Општа, специјализирана (тераписка)

интервентна и хранителска заштита

• Помогнато домување

Компоненти за проценка на

квалитет на живот

• Физичката состојба;

• Социјалното функционирање на лицето со

инвалидност;

• Менталниот статус на лицето со • Менталниот статус на лицето со

инвалидност;

• Тежината на симптоматологијата;

• Показатели за економската состојба на

лицето

Социјалната поддршка на лицата

со инвалидност во Македонија

• Семејство и развој на личноста

• Детска и социјална заштита

• Вработување

• Достапност на услугите и помагалата

• Образование

• Здравство

Семејство и развој на личноста

• Националната Стратегија за

деинституционализација во системот на

социјалната заштита (2010-2018), како

вонинституционални форми на заштита на вонинституционални форми на заштита на

лицата со инвалидност, предвидува дневно

и привремено згрижување како помош на

поединец и семејство, сместување во

згрижувачко семејство и организирано

живеење со поддршка во домувањето

Услуги и форми на системот на социјална

заштита на лицата со инвалидност

• Дневно и привремено згрижување како помош на поединец и семејство како форма на вонинституционална заштита, во моментот се остварува во:24 дневни центри за лица со пречки во 24 дневни центри за лица со пречки во интелектуалниот и физичкиот развој.Во месец август 2013 година, ставен е во функција дневниот центар за деца со пречки во менталниот развој во општина Кратово

• Во текот на 2013 година ставен е во

функција мал групен дом во Битола, во кој

што се сместени деца со тешки пречки во

психофизичкиот развој, кои што претходно

престојувале во Домот за доенчиња и мали престојувале во Домот за доенчиња и мали

деца во Битола

• Отварање на Дневен центар за деца со

аутизам во Скопје

• Сместување во згрижувачко семејство, како

форма на згрижување на деца без

родителска грижа, деца со пречки во

интелектуалниот или физичкиот развој кои

се деинтитуционализирани, се остварува во се деинтитуционализирани, се остварува во

вкупно 176 згрижувачки семејства со 264

згрижени деца

Застапени се три служби за организирано живеење

со поддршка во домувањето и тоа:

● Служба за организирано живеење – Неготино

( 7 станбени единици во кои што се сместени вкупно 33 корисници)

● Служба за организирано живеење Скопје ● Служба за организирано живеење Скопје

(7 станбени единици во кои што се сместени 33 корисници)

● Служба за организирано живеење – Неготино (ставена во функција во месец ноември 2013 година, а во која што

во моментот се сместени 6 лица со пречки во менталниот развој

над 18 години; истата е со капацитет за сместување на 10

корисници)

● Републичкиот центар за поддршка на лица со

интелектуална попреченост "ПОРАКА" - Скопје односно

нивните 3 дневни центри за лица со интелектуална

попреченост над 18 години во Скопје, в Охрид и

Радовиш

● Дневниот центар за лица со интелектуална

попреченост над 18 години на Регионалниот центар за попреченост над 18 години на Регионалниот центар за

поддршка на лица со интелектуална попреченост

"Порака" од Неготино и

● Дневниот центар за лица со интелектуална

попреченост над 18 години на Регионалниот центар за

поддршка на лица со интелектуална попреченост

"Порака Наша" од Куманово

Програми за вработување на лицата со

инвалидност

• Субвенционирање на вработувањето на

инвалидни лица со кои се обезбедува инвалидни лица со кои се обезбедува

вработување на 300 лица кои се

евидентирани како невработени лица

Парична помош од системот на

детска и социјална заштита

• Право на постојана парична помош има лице неспособно за работа и материјално необезбедено

• Правото на додаток за слепило се • Правото на додаток за слепило се обезбедува за потполно слепо лице со навршени 26 години, а правото на додаток за мобилност се обезбедува за лице со навршени 26 години, со 100 % телесен инвалидитет

• Права за додаток за мобилност и слепило

• Право на посебен додаток

• Паричен надоместок за родители кои што

имаат деца со пречки во развојот, а кои што

во наредните 15 години ќе се грижат за во наредните 15 години ќе се грижат за

овие деца без да ги сместат во институција,

а не можат да остварат право на старосна

или друг вид на пензија

• Правото на надоместок на плата за

скратено работно време поради нега на

дете со телесни или ментални пречки во

развојот и со најтешки облици на хронични развојот и со најтешки облици на хронични

заболувања е утврдено со Законот за

работните односи.

Превенција

● Како дел од мерките кои што се преземаат

во функција на обезбедување на услови

лицата со инвалидност да ги запознаат своите

права, како и механизмите на заштита од права, како и механизмите на заштита од

дискриминацијата преку постоечката

национална правна рамка:Законот за

социјална заштита, Законот за спречување и

заштита од дискриминација, Закон за

работни односи и др.

Социјално домување

• Социјални згради за социјално ранливи

групи за инвалидни лица и лица на кои им

е потребна помош и грижа од друго лице и е потребна помош и грижа од друго лице и

семејства со инвалидизирани лица и

• Станови и куќи за станбено необезбедени

лица

Достапност на услуги и помагала

• Република Македонија презема соодветни мерки со цел обезбедување лицата со инвалидност да бидат интегрирани во општеството на еднаква основа со останатите, да имаат прилагодена физичка средина, транспорт, информации и комуникации, да имаат прилагодена физичка средина, транспорт, информации и комуникации, вклучувајќи информатички и комуникациски технологии и системи, како и до други капацитети и услуги отворени или обезбедени за јавноста, во урбаните и во руралните средини

• Во 2013 година Министерството за труд и социјална политика во соработка со Националното координативно тело за еднакви права на лицата со инвалидност и Министерството за транспорт и врски, продолжи да ги координира активностите за обезбедување пристапност на објектите кои што се од јавен интерес а се во надлежност на институциите од интерес а се во надлежност на институциите од централната и локалната власт, при што беа реализирани повеќе проекти за изградба на пристапни рампи пред се во надлежност на единиците на локалната власт.

Образование

• Стипендии за ученици со посебни потреби од јавните и приватните средни училишта во Р. Македонија

• Бесплатни учебници за основно и средно • Бесплатни учебници за основно и средно образование

• Проектот инклузивни детски игралишта подразбира оформување на простор со реквизити кои би биле достапни и за децата со попреченост

Здравство

• Право на здравствена заштита• Право на здравствена заштита

• Програма за активна здравствена заштита

на мајки и деца