sosyalist cumhuriyet İçin tezler

8/9/2019 Sosyalist Cumhuriyet in Tezler

1/41

1 Haziran 2008

www.solplatform.org

Alnt:http://solplatform.org/showthread.php?p=6377&mode=linear#post6377

[SOSYALST CUMHURYET N

TEZLER] Alnt adresi: http://solplatform.org/showthread.php?p=6377&mode=linear#post6377


2/41

2

Merhaba,

liikte ksm ksm toplamsekiz blm ve 243 adet tezden oluan be aylk ortak bir almann rn olan bir metin bulacaksnz.

Tezler, her biri ayr ayr ok kapsaml olan sekiz konu balnda, gelien nesnel koullarnvarl ile orantsz bir atalet ve paralanma iinde olan sola mdahale amac gden pratik bir etkinlik olma iddasyla zerinde alld, tartld ve imdi de sol kamuoyu ile paylalyor.

Solplatform katlmclar ile bu kolektif abann rn olan almay paylarken tezlerleilgili kendimce dikkate alnmasn nerdiim baz noktalar olacak:

1-Tezler ortaklaa bir abann rn olarak gelitirilirken; lehine gelien nesnel durumaramen, bir trl geliip bamsz bir g olamayan sol hareketteki tkanklnbelirleyici

nedenlerinisaptamak ve bu tkanklar amak iin, ncelikle, zihinlerde allagelenden farkldnce kanallar amaya zen gsterilmitir.

2-Ayn zamanda, bu ortak aba tezlerde ifadesini bulduu biimiyle bir kltrleme pratiiolarak yrtlmtr. Bu manada bir ilk olma zellii tamaktadr.

3-Sol hareketteki tkanklnkanmca iki ana kayna var:

Bilimsel teknolojik gelimelerin burjuvazinin boyunduruu altnda kapitalist retiminrgtlenme tarznda yaratt deiikliin, sermayenin kresellemesine katt hz ve

kazandrd younluun snf mcadelesi zerinde dourduu/douracaideolojik/politik sonularnn yeterince ve btnlkl kavranamamas nedeniyle bu

deiimin gerektirdii kar-siyasetin ve devrimci pratiin retilememesi; Reel sosyalizm denemelerinin doal olarak kendi politik pratiklerini

kuramsallatrmalarnn yaratt kirlenmenin, marksizmin zne sadk devrimci bir temelde kendini yeniden retmesini nlemesi, marksizmin devrimci pratie yol

gsteren ilevinin zayflayarak, ii snfnn burjuvazi tarafndan ideolojik zmsenmesinin younluk kazanmas.

4-Tkanklk bu iki kaynan ayn faaliyet iinde birlikte kurutulmas ile alabilir. Bu,kapitalizmin zellikle son eyrek yzylda gsterdii deiimin snf mcadelesi ynnden

dourduu yaamsal sonularn, gelien eilimlerin analizinin ne karaca politik grevlere, gemi sosyalizm denemelerinin yanllarnn, eksikliklerinin, yetersizliklerinin

doru okunmasyla ulalacak yeni bir pratiin koulmasyla mmkn olacaktr. 5-almann bir dizi tez biiminde gelitirilmesinin gerekesi; onun bilimsel kesinlik

kazanmam nermelerden olumasdr. Bu, hi bilimsel bir temelin olmadn sylemek anlamna gelmiyor elbette. Ama alma eer kendini kantlam kuramsal formlasyonlarn

ve genel kabul grm kavramlarn alt alta yazlmasndan ibaret olsayd tezlerin giriindeaklanan asl amaca hizmet etmeyecekti. Byle olunca, gerek yeni olgularn saptanmas,

gerekse de saptanm olgularn zmlenmesinde bilimsel olarak kantlanmam kiminermelerin varl kanlmaz olmutur.

6-Tezler, yine doas gerei, ksa formlasyonlar biimindedir. Tartma amak ve alan

tartmann tezin iaret ettii ynde gelimesi, genilemesi onun amacdr. Bu yzden tezler ilk bakta ierdii formlasyonun tm ayrntsn ver(e)mezler. Bu, daha sonra ayn tez


3/41

3

evresinde geliecek tartma iinde gerekleecektir.

7- Metin ortak bir abann rn olmasna ve daha sonra redakte edilmesine karn, farkl blmler birbirleriyle elien tezler iermemektedir. Ayrca her blmn ilgili tezleri gerek

sralama ynnden gerekse blm bal ile ilintisi ynnden aralarnda bir i kurguya

sahiptir. Bu i kurgu ve tezlerin ama birlii, tezleri okurken ok ak olmayan yerlerde aykryorumlarn olumasnn nne geecektir. Bu yzden tezler deerlendirilirken ilgili tezyaltlmamal, okuma ve yorum nce tezin ait olduu blmn i kurgusunun szgecinden

geirilerek yaplmaldr.

8-Son olarak,tezlerin okunmasnn asgari bir ortak bakn varln da gerektirdiinidnyorum. Bu ortak baknbana gre asgari bir temeli olmal, sol hareketteki tkankl

amak iin paylalan politik kayg,en azndan, emperyalizm kavramnn ieriinde bir deiikliin varlndan ve ii snfnn tarihsel rolnnkuvveden fiilekarlacak gizli bir

potansiyel olduu gereinden beslenmelidir.

SOSYALST CUMHURYET N TEZLER

* YN VE YNTEM

FARKLI siyasal kken, ya ve cinsiyetten bir grup sosyalist 2008 banda bir araya gelerek,Siyasal Ortaklama Eitim/Tartma Seminerlerini balattk. Bir hazrlk evresinin ardndanon hafta boyunca dzenli seminerler yaparak, daha sonra da tartma toplantlar dzenleyerek belirlenmi program ve gndem zerinden dnyann, Trkiyenin ve sosyalizmin sorunlarn

yazl ve szl olarak youn biimde altk ve tarttk.

AMACIMIZI, gerek bir toplumsal seenek, ideolojik, siyasal ve rgtsel bir btnlkolarak sosyalizmin yeniden retilmesine, yeni bir sol atlma hazrlk ve katk yapmak olarak

tanmlyoruz.

SOSYALST hareketin canlanmasnda, silkinip sramasnda bugn tutulacak ana halkannideolojik-siyasal retim ve etkinlik olduunu dnyoruz. Teori bugn en etin pratiktir.

DNYAYI anlamann, olgularn ilk bakta grnmeyen derindeki zn kavramannvazgeilmez arac olan teorinin ise kendi kendine dnyay deitirme gc bulunmuyor.

Dncelerin dntrc ilevi, kitaptan sokaa, mcadeleye kt zaman balyor.Dnce ynlar tarafndan benimsendii zaman maddi bir g haline geliyor ve maddi bir durum ancak maddi bir gle deitirilebiliyor.

EVRENSEL-ELETREL teorik etkinlik ile toplumsal devrimin znesi proletaryann pratik hareketini yeniden yaknlatrmak ve kaynatrmak dnemin temel grevidir. Gerekli olan,

teorinin dilini mcadelenin dilineevirerek, byk emeki kitlelerin gerek yaam vemcadele gereksinmelerine yant verecek, sz, sesi ve eylemi retmektir.

BU retimde izlenecek yn ve yntem, ierii, z belirleyecek nemdedir.

YNMZ sosyalizmdir. Her ynden sosyalizmi aran bir nesnellik ve bu arya yantveremeyen sol znellik, dnemin karmza kard ikilemdir. Solun, dnyann her yerinde


4/41

4

ve bu topraklarda yeniden toplumsal bir g, gerek bir seenek olmasnn koulu, sosyalizmikaf dann ardndaki bir uzak hedef olarak deil, gerekletirilmesi olanakl, zorunlu bir

toplum tasarm ve mcadele ekseni olarak sylemde ve eylemde ne karmaktr. Bu, iindengetiimiz tarihsel dnemin en kritik sorunudur. nk, sosyalizmi ak, ikircimsiz biimde

sahiplenmeyen, kapitalist dzenin kart kutbu olarak var edemeyen sol varlk nedenini

yitirmekte, ara dnemin anaforunda bir ara akm durumuna dmektedir. Bu kabul edilemez.YNTEMMZ, devrimci-kktenci yntemdir. Devrimci yntem, yalnzca iktidar almak,

yeni bir dnyann maddi temellerini kurmak iin deil, gemi snfl toplumlarn biriktirdii pisliklerden arnmak, smr ve zulm dzenlerinin insan zerideki bozucu etkilerini yok

etmek ve yeni insan, komnist zne- bireyi bugnden balayarak yaratmak iin de gereklidir.nsana, insann dnyay deitirme, kendi yazgsn belirleme, eit ve zgr toplum yaratma

gizil gcne gven iin zdr. Bu erevede bireyleme-zneleme yarnlara ertelenecek bir sorun deil, bugnk mcadele ve oluumlarn kritik konusudur. Teorinin ve deneyiminnda vardmz, bize tm mcadele srecinde iaret feneri olacak, TEZLER metninin

deiik blmlerinde kezlerce altn izdiimiz temel saptama udur: Sosyalist mcadele vergtlenmenin ilk oluumundan, komnizme dek olan srecin temel, deimez ncelii

toplumsal kurtuluun evrensel znesi olarak proletaryann ve sosyalist mcadeleye katlan bireylerin srecin baat, kurucu aktivistleri, karar, sz, inisiyatif ve sorumluluk sahibi

eyleyenleri olmasdr! Sosyalist siyaset ve rgtllk bu ynteme, ama disipliniyle balkald srece meru ve devrimcidir! Devrimci kavgaya katk ve katlm, insanln toptan

kurtuluunun koulu olduu kadar, bugnden zgr insan olabilmenin de gereidir!

BU yntemsel yaklam mcadelemizin eylem klavuzu yapmaya alacaz.

TEZLER, bu ynteme bal kalarak ortaya koyduumuz, tartarak, almaya katlanherkesin katk ve katlmyla oluturulmu kolektif bir rndr. Kendimiz iin deildir.

Kendisini muhatap sayan herkese seslenen bir ardr. Son sz deil, nszdr. Tartmaya,katklara aktr.

TOPLUMSAL ve siyasal znelerin ilgisini yakalayamayan, tartma srecinden gemeyenher dnce, her tez eksiklikler tar. Bunun bilincindeyiz. Katlan ve katlacak olan herkesin

ortak retimin ve eylemin, tanmlanan ncelikler, hak -dev ilikisi ve ortak sorumluluk temelinde srecin aktif znesi olduu bir yry amalyoruz.

RGTLENMEYE de bu pencereden bakyoruz. rgtll, kiilerin birbirini ynettii biimci bir iliki, kendisini amalatr an, toplumdan ve toplumsal proletaryadan kopuk bir

statko olarak deil, tanmlanan ortak i ve ilevlerin yerine getirildii, srelerinynlendirilip ynetildii dinamik bir ortam olarak anlyor, grupsal, tekke tipi bir rgtlenmeyideil, toplumsal ilev ve amalara bal, aadan, kurucu bir etkinliin rn yeni bir

kltrden beslenerek merkezileecek bir rgtll amalyoruz.

GRLERMZtartmaya ak TEZLER biiminde sunmamz, iddiaszlk, iradesizlik,ya da rgtszl yaam biimi haline getirmeye eilimli liberal bir tutum olarak

anlalmamaldr. Grlerimizin doruluuna gveniyor, savunuyor, konunun taraf vemuhatab olan birey ve beklerle iliki ve syleiyi herhangi bir grup kimlii zerinden deil,

TEZLERde ortaya konulan siyasal dzlem zerinden yrtmeyi tercih ediyoruz.

YENsz ve rgtlln yeni yollar alndktan sonra syleneceine, retim ve yaamalanlarnn sahici e ve dinamikleriyle buluup oalma srecinde gerekleeceine


5/41

5

inanyor, bu yolda elimizden gelen her eyi yapacamz duyuruyoruz.

I. YA L YILDIZLARA HAYATI GTRECEZ, YA DNYAMIZA NECEK LM!

1. Dnya nfusunun en zengin yzde2si tm dnya servetinin yarsna, en zengin yzde1iyzde4na, dnya nfusunun yarsnoluturan yoksul kesim ise dnya zenginliklerininyalnzca yzde 1ine sahip. Dnya nfusunun yaklak yzde 40 n oluturan2,6 milyar insan,

gnde 2 Dolarn altnda bir gelirle yaamn srdrmeye alyor. En zengin lkenin kii bana ulusal gelirinin en yoksul lkeninkine oran 19. yy. sonunda1/9 iken gnmzde1/60 a

kt. Btn bu gstergeler, Marxn ok nceden iaret ettii gibi, burjuva uygarlninsanl,...tamamen mlkiyetten yoksun, ve ayn zamanda, gerekten mevcut olan bir

zenginlik ve kltr dnyasyla eliki halinde bulunan bir yn haline getirdiini, dnyaykapitalizmin kendisine kar bir toplumsal devrimi kanlmaz kld eie tadn

gsteriyor.

2. Sermayenin doas onu, insanla birlikte doann ykm pahasna, verimliliin dk maliyet, yksek krllk olarak tanmland ekonomik bir mantk erevesinde srekli byme arayna zorluyor. Durgunluk bile sermaye iin lmle e bir anlam tayor.

Tarihin kendisine verdii kredi oktan tkenmesine karn, kapitalizmin varlnsrdryorolmas insanlk asndan ykc sonular douruyor.

3. Kr oranlarnn dme eiliminin basnc altnda organik bileimini srekli artrmak zorunda kalan sermaye, byle yaparak kendi varolu biiminin, deer yasasnn da altn

oyuyor. Toplumsal zenginliin artmasna karlk, ynlar retim srecinin dna srerek onlarn asgari geim aralar iin alma ve smrlme zgrln bile ellerinden alyor.

Gemi uzlamalarn bir rn olan sosyal refah devletinin tasfiyesiyle yetinmiyor; kapitalist devletin denetimi altndaki kamu varlklarn zelletirme ad altnda dorudan

tekellerin mlkiyetine ayor.

4. Srekli byme zorunluluu, bir gereksinmenin karl olmas gereken kullanm deerikavramn arptyor. Gereksinme olmayan gereksinmeler yaratlyor. Bu tketim modeli,

doayla birlikte gnmz insannn akln ve bedenini ykma uratyor.

5. Sermayenin doymak bilmez birikim isteinin kamlad dorusal retim art, dnyannfiziksel snrlarn zorluyor. retimi artrmak iin gerekli enerjinin arlkla fosil yaktlardan

salanmas, biyosferdeki canl yaam tehdit eden ar ve kalc ykmlara yol ayor.

Kapitalizm, kra dayal ileyiinin kanlmaz bir sonucu olarak, canl yaamn yeryzndentmyle silinmesiyle sonulanabilecek ekolojik sorunlar yaratyor.

6. 1 milyara yakn insann alkla boutuu bir dnyada, 50 litrelik bir otomobil deposunudoldurmay bir insann bir yllk gdasna tercih ederek ekili alanlar biyo-yakt retimine

amak, ancak kapitalist paral akln rn olabilecek bir aklszlktr. Burjuvazi, kapitalizmindouuna k veren aydnlanmac akl, aradan geen sre iinde tm canl yaam tehdit eden

bir akldla dntrmeyi baarmtr.

7. Kapitalizmin yaratt yaamsal tehditle ba edebilmek, insan doann bir paras olarak merkezine alanortak bir aklla olanakldr. Rekabet ve kr, ortak akln oluumunun nndeki

en byk iki engeldir.


6/41

6

8. Rekabet, kapitalist retim ilikilerinde karlkl zorunlu ilikiler iine girenhasmlatrlm taraflar yeniden ve yeniden retir. Bu yzden kapitalizm krn artrmayan,

ya da maliyeti artran herhangi bir ortak abayla, tasarmla ilgilenmez.Kapitalizm glgesini satamad aac keser. Bu yeni bir olgu deil, douundan beri kapitalizmin

gelime mantn ok iyi zetleyen bir dorudur. Yeni olan, yalnzca bu mantn

sonularnn herkes iin rlplak grnr bir hal alyorolmasdr. 9. Kapitalizm, yol at kresel sorunlar evrensel ortak bir akl zorunlu kld lde, onlardenetim altna alamayan bir dzendir. Kapitalizmin evrensel ortak bir akl ina etme yetisininolmamas, onun aklla hi ilikisinin kalmad anlamna gelmiyor. Kapitalizm, i tutarlliledii birim ile snrl, paral bir akla sahiptir. Sz konusu ksmi tutarllk, ancak genelin

sorgusuna tabi tutulduu zaman gerek akld karakterini ele verir. nk paral akl;para- btn diyalektiinin dnda akln idealiste anlk karlara tabi klnarak

uygulamasndan baka bir ey deildir. Kapitalizm, paral aklndan tr yol at kreselsorunlarla ba edemez. rnein, bilim insanlar tarafndan nerilen kresel snmadaki kritik eiin almasn durduracak bir dizi nlemin uygulanmas, l emek olarak bekleyen tm birikimlerini deersizletirecei, kr oranlarnda giderilmesi olanaksz dlere neden

olaca iin kapitalizm altnda olanakszdr.

10. Daha nemlisi, tekelci kapitalizm byk insanl, yani ounluu, dn ve yarn,yaam gvencesi ve gelecek umudu olmayan, gn kurtarmaktan baka hibir ey

dnmeyen, geleceine egemen olmak iin parman kprdatmayan edilgin bir varladntrm, yoksulluu ve yabanclamay derinletirmitir. Kapitalist uygarlk, doaya ve

kendine yabanclam, dier insanlardan dzeni yeniden reten zorunlu ilikiler dndaalabildiine yaltlm, yalnz, bireyci, kapitalist tketim kltr alkanlklaryla

gereksinmelerini karlayan bir insan yaratmtr.

11.Byme, retim art, verimlilik art kavramlar, kapitalist paral akln ortak paydasn oluturan ve krn nclnde hep birlikte kapitalizmi doal snrlarna

tayarak tm canl yaam tehdit eden akldln yaptalardr. Toplumsal ilerlemeninkapitalist evresine karlk gelen ayn kavramlar, devrimci bir eletiriye konu edilmeden,

mevcut ierikleriyle, doann kendisini zorlanmadan yenileyebilecei dnglerle ve mevcutcanl yaamn trsel eitliliiyle bark bir retimi rgtleyecek evrensel ortak bir akln

bileenleri olamazlar.

12. Yeni bir uygarlk dzenine gei ekseninde harekete geebilecek evrensel ortak akl bize, bugnden yarna neler yaplmas gerektiinin ipularn veriyor: nsann gerek

gereksinmelerini yeniden tanmlayan, gereksinme olmayan rnlerin retimine son veren,yeni bir uygarln doayla bark, yenilenebilir enerji kaynaklarndan oluacak altyapsnnolabilirliini gsteren, sosyalist cumhuriyette derhal uygulanabilecek bilimsel tasarmlar

gelitirmek ve btn insanlarn eit olarak paylaacaklar somut zverileri ieren acilprogramlar retmek.

13. Kapitalizmin tarihsel snrlarnn iareti olan insanln ynsal evrensel sefaletinin vemerkezinde krn bulunduu dorusal retim mantnn dnyay iine srkledii yaamsalsorunlarn stesinden ancak evrensel ortak bir akl harekete geirme yetisine sahip baka bir

uygarlk gelebilir . Bu uygarlk komnizmdir.

14. Komnist toplumda, insanlar birbirine hasm klan yabanclamaya ve onu srekli retenmeta baml ilikilere, cretli emek -sermaye ilikisine son verilecektir.Bylece; giderek


7/41

7

daha byk oranda l emee dnm sermayenin insanlk zerindeki boyunduruukrlacak, nimetin ve klfetin ortaklaa paylalabilecei bir uygarla emeklerini gnll

katacak zgr insanlarn enerjileriyle, nesnel koullar oktandr olgunlam bilinli insanetkinliini yaratmann teki znel koullar da oluacaktr. Bilgi youn iletiim teknolojileriaraclyla insan gereksinmelerini karlayan evrensel retim planlanabilecek, gereksinme

olan ve olmayan mal ve hizmetlerin tanm, sahici insan ilikileri temelinde bir araya gelmikomnal toplumun katlmyla yeniden yaplabilecek, su, hammadde ve enerji gibi ktkaynaklarn havaya savrulmasndan baka bir anlam olmayan gereksiz retime son

verilecektir.

15. Komnizm, tarihsel olarak insanln zgrlk araynn nne ket vuran kapitalizminzorunlu, grnr ve artk elle tutulur tek seeneidir. Ya Sosyalizm, Ya Barbarlk!belgisi,

daha nce hi iinden gemekte olduumuz dnemde olduu kadar yakc, yaamsal bir gereksinmenin sesi olmamt. Ne var ki; kapitalizm gnmzde barbarl bile insanlk iinlks klacak, kendi iinde seenei olmayan akld bir servene dnmtr. imdi tm

insanlaYa l Yldzlara Hayat Gtreceiz, Ya Dnyamza necek lm!diyehaykryoruz.

II. KAPTALZMDEN KOMNZME GE: DEVRM, DEVLET, DENEYM

16. Uzlamaz snf kartlklarnn rn olan devlet bir snf egemenlii organ, egemensnfn teki snflar zerindeki bask aracdr. iddet tekeli ve zor toplamdr. Verili retim

biiminin srdrlmesi iin gerekli koullar salamak ve srdrmek devletin varolunedenidir.

17. Egemen snf kendi devletini rgtlerken, toplumu da kendi snf egemenlii altndargtler. Devlet, toplumdan ayr, onun stne kan bir organ olarak rgtlenir. Smren

snf, egemenliini yalnz zorla deil, ayn zamanda devletin kltrel ve ideolojik etkinlik vergtlenmesiyle, rza ve ikna yntemleriyle gerekletirir.

18. Egemen snfn ynetimi eitli biimler alabilir. Biimi belirleyen o lkeburjuvazisininekonomik gc, ynetim gelenek ve deneyimleri, ii snfnn mcadelesi ve tarihsel

kazanmlar vb.dir. Btn bu eitli biimler altnda deimeyen tek gerek ii snfnn burjuvazi tarafndan smrlyor ve ynetiliyor olmasdr.

19. Komnistlerin amac, insan yaratclnn, zgrlnn nndeki btn snr veengellerinyok edildii, smrnn, snflarn olmad, kimsenin kimseye hkmetmedii

komnist toplumdur.20. Kapitalist toplumdan komnizme evrimci bir ilerlemeyle deil, burjuva devletin yeni bir

toplumsal dzenin kurucusu olan snfn iktidar tarafndan ykld bir siyasal devrimlegeilebilir. Geni anlamyla toplumsal dnm sreci, emek retkenliinin bolluk

toplumunun gereksinmelerini karlayacak dzeyde gelitirilmesi ve komnist toplumunmaddi temellerinin hazrlanmasyla birlikte yeni toplumu oluturacak insan ve kltr

elerinin oluturulmas srecidir.

21.Kapitalizmden komnizme gei, devletin proletaryann devrimci diktatrl biimindergtlendii bir devrimci dnmler dnemini gerektirir. Toplumun ounluunun aznlk

smrc snf zerindeki egemenliinin anlatm olan bu iktidar, z itibariyle demokratiktir.Proleter devrim, kendisinden nceki btn dnmlerden farkl olarak, devletin snf


8/41

8

temelini deitirmekle kalmayp, kendisini yok etmeye ynelir.Srecin komnizm ynndeilerlemesi emeki ynlarn sz ve karar sahibi olmasna baldr. Proletarya diktatrl,

dorudan demokrasi ileyilerini esas alr.

22. Kapitalizmle komnizm arasnda herhangi bir baka bamsz retim biimi, ekonomik -

toplumsal formasyon yer almaz. i snfnn devrimci iktidar, tasfiye edilmekte olankapitalizmle, kurulmakta olan komnist retim ilikilerinin bir arada var olduu, retiminbelirleyici drtsnnkr olmad bir gei dnemi ve gei ekonomisine denk der. isnfnn devrimci iktidar, bilimdeki, teknolojideki, retici glerdeki gelimeleri, dorudanreticilerin ekonomik, toplumsal, siyasal gereksinmeleri ve insanln zgrlemesi hedefi

dorultusunda kullanabilecek tek devlet biimidir.

23. Gei dnemi ve gei ekonomisinin, insanln evrensel kurtuluuna bal iki temel ilevi bulunmaktadr. Birincisi, mlkszletirenlerin mlkszletirilmesi ekseninde burjuvazininsiyasal egemenliinin temelinde yatan ekonomik-toplumsal koullar ortadan kaldrmak ve

ii snfnn ayn zamanda ynetici snf olabilmesi iin gereken maddi, teknik ve entelektelolanaklar seferber edip gelitirmek. kincisi, retim faaliyetinin sonularn ve toplumsal

zenginlii, toplumun retici bireylerinin temel maddi ve entelektel gereksinmelerininkarlanmas ve toplumsal geliim iin kullanmak.

24. Komnizm bir topya, bu yolda verilecek mcadele gnmz dnyasndan kopuk vaatlerin vaaz edilmesi olmad gibi, proletarya diktatrl de bir topyaya referanslatanmlanan bir toplum modellemesi deildir. Bu nedenle, gei dnemi program, yz

komnizme dnk, kalk noktas kapitalizmin gerek dnyas ve sorunlar olan bir erevedeele alnr.

25. Devletsiz, snfsz topluma ancak dnya apnda ulalabilir. Tek tek lkelerde proleter devrimler gerekleebilir; iiiktidarlar oluabilir; ancak dnya apnda proletarya

egemenlii kurulmad srece komnist/devletsiz topluma geilemez. Bu yzden, dnyannherhangi bir yerinde kurulan bir proletarya diktatrl kendi varln ve gelimesini

proletarya enternasyonalizmi ilke ve nceliklerine bal klmak durumundadr.

26.Komnist toplum, zel mlkiyetin, smrnn, snflarn, meta ilikilerinin, siyasaltanmyla devletin olmad, deer yasasnn ilemedii, yabanclam emein ortadan

kaldrldbir toplumdur. Balangta iinden kt eski toplumun doum izlerini tayan butoplum, kendi temelleri zerinde geliip toplumsal zenginlii grl grl aktt zaman,

alma zorunluluk olmaktan kp keyifli bir ura haline gelecek, kafa ile kol emei, kadn

ile erkek, kent ile ky arasndaki, ksacas insanlar arasndaki doal olmayan eitsizlik vefarkllklar silinecek, insanlk zorunluluk dnyasndan zgrlk dnyasna srayacaktr.

27. Ekim Devrimi, kapitalizmli dnya tarihinin en nemli olaydr. nsanlk, 1917 EkimDevrimi ile toplumsal kurtulu ve zgrlk mcadelesinin ok nemli admlarndan birini

atmtr.

28.Ekim Devrimi'ni dnya tarihselanlamda nemli yapan, burjuva snf diktatrlnn,rgtl ii-emeki halk ynlarnn bamsz devrimci eylemiyle yklabileceini; yeni tipte bir devlet ve toplum rgtlenmesinin, kapitalizmden komnizme geiin teorik olarak tek

olanakl rgtsel biimi olan proletarya diktatrlnn kurulabileceini pratik olarak

gstermi olmasdr.


9/41

9

29.Ekim devrimi ve Sovyet iktidarnn, daha sonra da blokunun, emperyalist-kapitalistsistemin yaps, ileyileri, emperyalistleraras ilikiler vb. zerinde nemli, yaamsal etkileri

oldu. En bata bu lkelerin varl emperyalist kapitalizmin nndeki dmdz dnyayengebeli hale getirdi. Daha nemlisi, eitlik, toplumsal gereksinme ve kamu hizmeti

kavramlarn ncelikli toplumsal ilke sayan sosyalizm denemeleri kapitalizmi, dzenini

savunmak zere bir takm savunma nlemlerine bavurmaya zorlad. Kapitalist lkeler iisnf hareketi toplumsal-ekonomik haklar mcadelesinde nemli kazanmlar elde etti.

30. Ekim Devrimi ile i, Kyl ve Asker Sovyetleri temelinde kurulan proletaryadiktatrlnn geri dndrlmesinin en nemlitoplumsal- snfsal nedeniSovyetler

Birliinde proletaryann komnizme doru yryn yneticisi ve egemeni,sorumluluk veinisiyatif sahibi znesi olamamas, tam tersine kendi dzenine yabanclamasdr. Reel

sosyalizm sreci kazandrd zengin deneyimin yannda, etkilerini yaamaya devamettiimiz iki olumsuz miras da brakt: Marksist teorinin en temel kavram ve ilkelerini

arptt; yaad deformasyonu teoriletirerek dnya komnist hareketine dayatt!

31. Bu zengin deneyimden karlacak dersler, en bata sonutan kanmay olanakl klacak ideolojik-siyasal alana ilikindir. Sovyet deneyimi, dnya devrimine, komnizme doru

ilerleyemeyen, yryn komnizme referansla ete kemie brndremeyen, btn gcnkomnist retim biimini, komnist toplumu kurmaya yneltmeyen, gelimesinin bir

evresinde kendini donduran, proletaryann komnizme yryn aktif znesi olamad bir iktidarn geriye dnmesinin, zlmesinin kanlmaz olduunu gsterdi.

32. Sovyetler Birliinin zl, smrlen ynlar ve ezilen halklar arasnda balangtayaratt umudun byklne denk bir umutsuzlua yol at.

III. YABANCILAMADAN KURTULUA, TOPLUMSAL PROLETARYA

33. nsan teki gelimi trlerden ayran en belirgin fark, iinde evrildii doal ve toplumsalkoullarn bir rn olmasna karn, varln ancak ayn koullar deitirerek srdrebilme

zelliidir. Koullar dntren insan, bylece kendi doasnn varolu snrlarn dageniletir. nsann srekli zgrlk araynn altnda bu var olma abas yatar.

34. nsann doas, ayn anlama gelmek zere z, retme etkinliidir. retim, insan emeiyannda zorunlu olarak retim aralarn gerektirir. blmyle birlikte ortaya kanyabanclamay douran da, reten insann bu retim aralar zerinde tasarruf hakknn

bulunmaydr. Bu durum; retim aralar zerindeki tasarruf hakkn zel mlkiyet hakkna

dntrerek zorla tekeline alan kk bir aznln dnda, insanlarn ounluunu kendiemei zerinde bile tasarruf hakk bulunmayan nesne konumuna indirgemitir. blmyle balayan yabanclamay srekli olarak yeniden reten biricik maddi kaynak, bu el koyma

durumudur. Yabanclama, insann giderek kendi doasndan, insan olmahalindenuzaklamasdr. zgrlk iin sava, insann yeniden zne konumuna ykselme,kendi etkinliinde farkllaabilme kavgasdr. Gnmzde zgrlk mcadelesinin somut

hedefi, farkllarn zde olaca bir topluma ulamak; komnist toplumu kurmaktr.

35. Gnmz toplumu btnyle sermayenin yeniden retildii bir byk iletmeyednmtr. Bu iletmenin emekileri yalnzca cretli iiler deil, onlarla birlikte hibir

cret almadan ayn retime katlan ev kadnlar, gelecein emeki adaylar genler,

smrlme zgrlnden bile yoksun isizler, kr ve kent yoksullardr. Kapitalistilikilerin ekonomiden kltre yeniden retildii bu toplumsal dzende emekiler, tarih


10/41

10

ncesinin son snfl toplumu kapitalizmi ykacak ve insanln gerek tarihini balatacak olan snf,toplumsal proletarya y olutururlar.

36. i snfnn devrimci-kurucu misyonunu yaama geirebilmesi, ncelikle mantksal bir kurgunun rn olan politik proletaryay kuvveden fiile karacak proleter bireylerin eylem

iinde insan olmaya ne denli yaklaabildiklerine baldr. iler, insanlaabildiklerilde, proletarya kavramnn iini doldurabilir, ancak insanlama mcadelesi zerindenkendilerine atfedilen misyonun bilincine varabilirler. Devrimci-kurucu kolektif zne

bugnden yarna ancak mcadele ve eylem iinde oluturulabilir. Toplumsal proletaryannbugnden komnist topluma kadar olan tm srete devrimci-ynetici-kurucu kolektif zne

ilevini yerine getirebilmesi kendisini zne-insan dzeyine ykseltmesine baldr.

37. Kapitalizmin insan kendi doasna giderek daha fazla yabanclatran sonular zerinden baktmzda, ii snf bireylerini benzer karakteristik zelliklerle birbirinden ayran ve aynzamanda sermaye birikimi ile snf mcadelesinin ayr evresine de denk den tarihsel

kategori gze arpmaktadr. lk kategoriyi I. Enternasyonal iileri oluturdu; II. ve III.Enternasyonal iileri birlikte ikinci kategoride yer aldlar; nc ve son kategori olarak

zellikleemperyalizmin yeni evresiyle birlikte son eyrek yzylda esnek retimorganizasyonunun rn olan gnmz ii profili ne kt.

38. Burjuvazi, devleti kapitalist ulus-devlete dntrrken; ulus, yurt kavramlarn, giderek bunlardan soyutlayarak trettii mlkiyet duygusunun en ideal biimi olan yurtseverlikkavramn kurucu ideolojik e olarak kullanmtr. Ayn kavramlar burjuvazinin emek zerinde hegemonyasna araclk ederek yabanclamann ynlar zerindeki etkisini de

pekitirmitir. Ancak, ulus, yurt ve yurtseverlik kavramlar, kapitalizmin geliimi boyunca ilk kategoride anlan I. Enternasyonal iilerine Marxniinin ulusu, ne Fransz, ne ngiliz, ne

de Almandr; onun ulusu, alma, cret klelii, kendini satmadr. Onun hkmeti, ne Fransz, ne ngiliz, ne de Almandr; onun hkmeti Kapital'dir. Onun doutan gelen havas,

ne Fransz, ne ngiliz, ne de Almandr; aksine fabrika havasdr. Ona ait olan toprak, ne Fransz, ne ngiliz, ne de Alman topradr; aksine yerin birka feet (ayak) altndaki

topraktr deyiini hakl karacak lde uzak kalmtr. Oysa, II. ve III. Enternasyonaliileri zerinde giderek derinlik kazanan yabanclama srecinin olumsuz sonular, ii

snfn kendisi iin snf olma konumundan uzaklatran baka siyasal zorunluluklarnetkisiyle daha da arlamtr. Ayn zamanda gnmz snf hareketine de miras kalan buzorunluluklar yle sralayabiliriz: Bir: Proletaryann politik erk mcadelesinde kendisini burjuva anlamda olmasa da ulus olarak ina etme zorunluluu. ki: Burjuvazi ynndenretici glerin gelime dzeyiyle kout, kendi iinde corafi bir btnlk gsteren pazar

egemenlik altna almann ve tutmann ideolojik dayana olan ulus ina srecinin sorunlarnnii snf hareketinin programna girmesi. : Birinci Savata ba gsteren sosyalyurtseverliin, hem tek lkede sosyalizm pratiklerinin kendi mantksal uzantsnn, hem de

dnyann iki kampa ayrld dnemde ulusal bamszlk temelinde biimlenenmcadelelerin antiemperyalizminin rn olarak kendini yeniden retmi olmas. Bu miras,

yeni bir snf hareketi iin ncelikli bir grev olarak geni ve titiz bir ideolojik arnmayzorunlu klmaktadr.

39. Fordist retim organizasyonun mensubu II. ve III. Enternasyonalin iileri, fabrikalarda vefabrikalar evreleyen yaam alanlarnda geni ynlar olarak bir araya geldiler; sendikalarda

rgtlendiler. Gnlk yaamnn byk blmn kapitalizmin boyunduruunda derin bir

yabanclama altnda geiren bu iiler, geimleri uruna temel ilevi emei daha yksek bir fiyata pazarlamak olan sendika brokrasisinin kuyruuna taklrken, siyasal vekletlerini de


11/41

11

politik bilin tayanlara braktlar. ok iddetli snf mcadelelerinin verildii bu dnemde,ii snf hareketinin her defasnda ekonomik kazanmlarla yetinerek dzen tarafndan

zmsenmesinin nedeni bu ilikidedir . Sosyal refah devleti burjuvazi ile ii snfnn budneme ait uzlamasnn bir rndr ve burjuvazinin dn vererek gerilerken bile ayn

dn kendisi iin bir mevziye dntrdne de ok iyi bir rnektir.

40. Sermaye son eyrek yzylda retimin rgtlenmesinde nemli deiikliklere gitti.retimin esnek rgtlenmesi retim etkinliine fordist bant iisinden daha ilgili ve bilgili bir baka iiyi zorunlu kld. retim srecine katlp, sorunlar zerek esnek bir retimi yksek

verimlilikle ve en az hatayla yrtmek bu iinin grevidir. Ama retim srecine katlmhakk da orada biter. nk daha ilerisi, kapitalistlerin egemenlik alanna girer ve buyzden ayn ii bu alana giremez. Burjuvazi, manifaktrde bir araya getirdii zanaatkr

iinin bilgiyi denetim altnda tutmasndan gelen zgvenini ve dik balln unutmamakta,bu yzden de post-fordist iiyi en bandan denetim altnda tutmaya zen gstermektedir.

41. Burjuvazi ynnden tehlike, bu iinin devrimci kar-siyasetin zne aday olmasdr.Henz zne deil adaydr. nk ayn iinin burjuvazinin egemenliine ynelen kolektif zne olarak politik proletaryay oluturabilmesi, ancak yabanclama zincirini kaynandakrmay hedefleyen bir etkinlikle olanakldr. Kapitalizm altnda yabanclamay alt etmek

olanakszdr. Proletarya bilinli etkinliiyle devrimci-kar siyaseti oluturduu ldeyabanclamann kaynak nedenine ve sonularna kar etkili bir mcadele yrtebilir. Esnek

retimin yol at elikili gelimeler bu mcadele asndan deerlendirilmesi gerekenolanaklardr. Post-fordist dnemin iisinin rn kendi eseri, iyerini bir ynyle kendisine

de ait bir etkinlik alan olarak grmesini kolaylatran, kapitalistin toplumsal olarak gereksizletiini kavramasna yardm eden koullar olumakta, kapitalist zel mlkiyetteki

anonimleme sreleri nesnel bir etkiyle zihinlerde toplumsal mlkiyet dncesiniyaknlatrmaktadr. Kapitalist retim organizasyonu iinden ve dndan devrimci kar-siyaseti retebilmenin olmazsa olmaz koulu, siyasallamada, eylemde ve rgtllkte

srekliliin salanmas, devrimci kar-siyasetin kendisini gndelik hayat iinde alkanlklar dzeyinde yeniden retebilmesi, yanikltrleebilmesidir . Burjuvazi tam da bu noktada,karlaaca potansiyel riski, retim organizasyonunun srekliliini bozmadan iileri

datarak, i gvencesini askya alarak ve retim srecini olanakl olan en kk paralaraayrp taeronlatrarak boa karmaya almaktadr.

42. Emperyalist burjuvazi zellikle son eyrek yzyldaki gelimelerin nda tm ulusaltortulardan syrlarak uluslarst bir snf kimlii kazanmakta, ayn lde de kendini yenidenreteceiulustesi ekonomik-siyasal yaplar iinde rgtlenmektedir. Bu srete burjuvazinin

egemenliinin ilk dnemlerinde ulus-devlet olarak yeniden ina ettii devletin ulusal ekonomiaya, organik bir dnya pazarnn oluumuna yol aan nesnel dinamiklerin etk isiyleanmaktadr. Bizzat ulus devletlerin ulusal ekonomileri zayflatan unsurlar olarak ilemeye

balamalar, deyim yerindeyse kapitalist devletin incir yapran drm, burjuva devletinsnf nitelii daha grnr bir biim kazanm, burjuvazi her lkede ncelikle emperyalist

dnya burjuvazisinin paras olmutur. te yandan, ayn sre burjuvaziyi daha fazla kendisiiin snf yaparken, iiler derinleen yabanclama burgacnda daha fazla paralanm, politikleme refleksleri eskiyle kyaslandnda nemli lde anmaya uramtr.

Toplumsal proletarya bugn tarihte eine az rastlanr bir saldr altnda iken, direni ynndehi bu kadar mecalsiz olmam, burjuvaziye ba ememiti. Hi kukusuz, ayn sonuta

yabanclamann datc etkisinin yannda, baarsz sosyalizm denemelerinin emekilerin

bilinci zerinde yaratt sosyo- psikolojik travmann da nemli bir katks bulunuyor.


12/41

12

43. Yabanclamann alt edilebilmesinin nndeki en byk engel kuku yok ki burjuvadevlet erkidir. te yandan tmsorunlarn zmn devrime ykleyen yaklamlar,

kapitalizmi alt edebilmek iin yrtlecek devrimci kar-siyasetin retimi iin zneye, politik proletaryaya gerekli olan bilincin nasl kazandrlaca sorusunu ikinci plana itmitir.Geleneksel tarz- siyaset, bu soruya, merkezi iktidarn alnmas iin nclerden oluan

siyasalzneyi izleyecek ynlara srekli olarak dardan "siyasal bilin" tamak olarak zetlenebilecek bir yant vermeye devam ediyor. Dars, gerekte kendisi deyabanclamann rn, zahiri bir ayrln bir taraf olan siyaset alandr.Bu anlaytan, ii

snfnn hibir zaman aktif, ynetici-kurucu zne olmay baaramayaca bir siyasalmcadele kurgusu kar.

44. Kapitalizm ncesi snfl toplumlarda bir btn olan ekonomi-siyasal alan, kapitalistretim biiminde sanki birbirinden ayrym izlenimi verir. Siyaset devlet etkinlikleri

evresinde biimlenen alana hapsedilerek merulatrlrken, ekonomik faaliyet kapitalist ilezgr ii arasndaki serbeste batlanan bir szleme dolaymyla yrtld iin

siyasal etkinlikten bamszm gibi grnr. Ekonomik alan, yabanclamay retenilikilerin balad yer olmasna karn, kendini gizleyerek devrimci siyasi mdahalenin etkialanndan uzaklar. Asl ilevi dzeni koruyup srdrmek olan meru siyaset alan da sistemi

hedef alan her siyasal eilimin kolaylkla ehliletirildii bir zemine dnr. Sermayeningizemsellii de gcn ayn blnmeden alr. Oysa sermaye toplumsal bir ilikidir. Bu

nedenle de ayrlm gibi grnen ekonomik ve siyasal alan, gerekte dier snfl toplumlardaolduu gibi kapitalist toplumda da bir btn oluturur.

45. Tarihsel deneyim, arlkla siyasal alanda slenen geleneksel siyaset yapma tarznn,sonuta "bilinli" ncler ve"bilin tanacak" geri ynlar ayrmn iktidardan sonraya da

tadn gsteriyor. Siyaseti kapitalizmin barnda kurucu bir etkinlik olarak iselletiremeyen ynlar nceki edilgen konumlarn srdrmenin tesine geemezler.

Yabanclamay kracak dinamiklerin ynlarda siyasal devrim ncesinden iselleememesi,kltrn yaratamamas, gemi sosyalizm denemelerinde de ayn yabanclama srecininartarak devam etmesine neden olmutur. Kolektif znenin kurucu ve ynetici nitelikleri;

tarihsel deneyimin bize gsterdii gibi, hi de merkezi erkin alnp, retim aralar ii snfadna devletletirildikten sonra kendiliinden gelimemektedir. Tam tersine, bu durum

kapitalizm koullarnda var olan yabanclamann baka biimlerde, stelik baka seeneinolmadnn sylendii koullarda derinleerek devam anlamna geliyor. Devlet mlkiyeti,ii snf devleti ynetemedii, temsili siyaset anlay alamad ve yneticilik de snf

adna bir nc rgtlenme tarafndan yerine getirildii iin toplumsal mlkiyetin bir biimiolamyor. nk toplumsal mlkiyet, ncelikle bu mlkiyetin ayrdnda olan zne-insan

gerektirir. i devletleri yklrken seeneksiz braklm, umutsuz iilerin kendiiktidarlarnn yklna seyirci kal, ayn toplumlarda yabanclama olgusunun srdgerei ile aklanabilir. Toplumsal proletaryann iktidar ve kurtulu mcadelesinde kendirgtlerinde (sendika, parti, devlet) ve pratiinde zneleerek en bata ve ncelikli olarak buralardaki yabanclamay krmas, bu dorultuda ideolojik, pratik, kltrel dnmler

gerekletirmesi yaamsal nem tamaktadr.

46. Devrimci kar-siyasetin z, birbirinden ayrlm gibi grnen ekonomik alan ile siyasalalan bilinlerde yeniden btnletirmek ve devrimciletirmektir. Politik proletarya kurucu ve

ynetici niteliklerini, retim srecinin denetlenmesinden ve dzenlenmesinden, bir btnolarak toplumsal siyasal yaama aktif olarak mdahale etmeye uzanan bir zenginlik

ierisinde, ekonomik mcadelenin dndan, iilerle patronlar arasndaki ilikiler alannndndanhalkn btn snflarna giderek gelitirebilir ve ancak bylece kendi dndaki


13/41

13

snf ve kesimlere nderlik edebilir.

47. Gnmz kapitalist dizgesinde ounluk; kendisinden yalnzca dev beklenen, ayndevin gerei olan hak ve tasarruflardan ak ve rtl zor kullanlarak yoksun braklan,

insan olma niteliini her geen gn yitiren bir varla dntrlmektedir. Ekonomik alann

siyasallatrlmas; sermaye gizemselliinin yaratld ilk kaynakta deifre edilmesieylemidir. Hedefi, zgr ii ile kapitalist arasndaki szlemenin siyasal yzn retimsreci iinde aa karmaktr.cretlilik sisteminin kaldrlmasperspektifi ile yryecekbu eylemin temel belgisi:Hak olmadan dev olmaz! dr. Sermayenin imdilik gven iinde

ii snfn ynettii alandan, ncelikle retimin organizasyonunda burjuvazinin kontrollolarak at alan tersinden genileterek, ii snfnn ynetici becerilerini gelitirme yolunda

ii denetimi iin mcadele edilmelidir. Bu siyaset tarz, burjuvazinin erevesini izdiimeru siyaset alannn dnda maddiletii lde, bugnle yarn ayn dzlemde birletiren

kurucu bir pratik olacaktr.

48. Ayn anda hem yaratmak hem de dlemekgerekiyor. Kurucu-ynetici etkinliinanahtar bu iki edimin bilinli ortaklndadr. Bu ortakln eylemde kurulmasyladr ki,

retim srecindeki ii; kendisini insan-zneye dntrecek, retim aralar zerindeki zelmlkiyete nce bilincinde son vererek kolektif zne iinde kendini politik olarak yeniden

retecek ve toplumsal proletaryay kendi yarnlar iin harekete geirebilecektir.

49. Burjuvazi, iilerin dzen-ii bile olsa rgtlenme haklarn gasp ederek, bir ncekidnem uzlamasnn rn olan sosyalrefah devletinden arta kalan ne varsa tasfiye ederekonlar adeta dzen dna itiyor. ileri burjuva hegemonyasnn dna tayacak rgtlenmeseeneklerini merulatrmakla kalmyor, ekonomik alann politiklemesine de katk yapyor.te yandan, btn bu koullar devrimci bir snf pratii iin uygun temeller yaratsa da ayn

ynde kalc bir gelime kendiliinden salanamaz. Bu koullar ii snfnn yeniden vedevrimci bir tarzda burjuvazinin karsna dikilmesine yol aabilecei gibi, tersine onu tam birteslimiyete de srkleyebilir. Sonucu belirleyecek olan, doru mdahale ve bu mdahalenin

gereklerini iselletirmikomnist bir birliin ayn greve ne denli hazrlkl ve kararlolduudur. Bu mdahalenin deimez amac; toplumsal proletaryann devrim srecinin aktif,

siyasal, rgtl ncs konumunu kazanmasdr. Proleter devrim ve komnizme yrysrecinin baarsn gvence altna alacak olmazsa olmaz koul budur.

50. nsanlk daha nce hi bu kadar net bir biimde burjuvalar ve proleterler olarak iki kampa blnmemiti. Bugn ok katmanl, paralanm, konum ve stat asndan farkllam,rekabet iinde blnm, burjuva uygarlk tarafndan dlanm durumda olan toplumsal

proletaryann politikleerek birleik, kktenci-devrimci bir g konumuna ykseltilmesi iinmcadele komnist bir siyasetin var olu nedenidir.

IV. TOPLUMSAL CNSYET SORUNU

51. Kapitalizme kadar retimin byk blm evde gerekletiinden ataerkil aile her eydennce ekonomik bir birim, ortaklaa alan bir topluluktu. Bu topluluun baerkek aile

reisiydive retime olan byk katksna ramen kadn, yalnzca emeinin deil, cinselliinin, bedeninin ve dourganlnn denetlendii bir sisteme yzyllar boyunca hapsedildi; erkek

egemen toplumsal kurallara uymaya zorland.

52.Kadnlarn ezilmilii kapitalizm ncesinde de var olmasna karn kapitalizmde zgl bir nitelik kazand. Makinelerin ortaya k, eskiden adale gc gerektiren ilerin ocuklar ve


14/41

14

kadnlar tarafndan da yaplmasn mmkn kld. Ailenin alabilecek durumda olan btnyeleri emek- pazarna srlrken byk bir kadn ii kitlesi de meta dzeninde smrlmek

zere "zgr"letirildi.

53. Toplumsal retime katlan kadnlar, verdikleri zgrlk ve eitlik mcadeleleri sonucu

seme ve seilmehakkn, hukuk ve yasa nnde eitlii kabul ettirdiler.Eit ie eit cret hakk da dahil olmak zere, dier ekonomik ve toplumsal haklarda ksm kazanmlar eldeettiler. Feministlerin ve sosyalist ii kadnlarn nclnde verilen mcadeleler sonunda

kadnlar tarihte ilk kez biz de varz dediler. Kadn, ilk kez kendi bedeninin egemeniolabilecei bilincine ulat; yeteneklerini, zeksn, birey olduunu kefetti.

54. Kapitalizm ataerkilliin ekonomik ve dnsel temellerini zayflatt; ne var kionu tasfiyeetmeyerek gerektiinde kullanlacak bir payanda olarak tutmaya devam ediyor. Kapitalizm,kendinden nceki toplumlardan devrald kadn-erkek eitsizliini snrsz kr ve egemenlik

amalar dorultusunda, evde, i yerinde, sokakta yeniden retti.

55. Kadnlar kapitalizm altnda bireysel ve ksmi ekonomik -demokratik hak ve zgrlklerkazandlar; ancak bu haklar onlar bir cins olarak erkek egemenliine kar zafere gtrmedi.

Binlerce yllk aalamann nedenlerinden biri ekonomik bamllk olsa da, bu nedendengrece bamszlam erkek egemen ideoloji dnden bugne toplumun btn gzeneklerinesindi. Bu nedenle, kapitalizmde kadn sorunu esas olarak snfsal karakter tayan ideolojik -

kltrel bir sorundur.

56. Kapitalist toplumun ekirdei tek eli ailedir. Toplumsal cinsiyete dayal hiyerari bu birimden balayarak retilmekte ve miras hukuku, eskiden olduu gibi, bu birim zerindentemellendirilmektedir. Farkl olan, tm toplumsal ilikilerin metalat kapitalist-materyalist

bir dnyada, aile biriminin kiisel ve znel bir varolma alan, lde bir vaha gibi grlmesidir.Kamusal ve zel dnyalarn bu kesin kopuu, yeni bir yabanclamay dourmakta, tek eli

aile tayamad ykn altnda atrdamaktadr.

57. Kadnn, ev hizmetlerini yerine getiren cretsiz kleliinin srmesi, henz eit olarak "smrlme hakk"n bile elde edemediinin gstergesidir. Yetimekte olan igcnn(ocuklar) ve varolan igcnn (erkek e) yenilenmesini salayan kadnlar sayesinde

sermaye bu maliyetistlenmekten kurtulmutur. Cinsiyete dayal iblmnn, ataerkililikilerin devamndan kapitalistlerin karlar bulunmaktadr.

58. Kadnn konumunu deitirecek olan ilk koullardan biri, ev ilerinin tek dze ve tketici

dngsnden kurtularak toplumsal retim ve mcadeleye katlmasdr. Atlyelerde,fabrikalarda, madenlerde, tarlalarda, ofislerde dk cretlerle, geici olarak altrlan;isizlik durumunda ise, yeniden aile iine dnebilecek uygun bir yedekler ordusu oluturan; ibulma umudu olmandan istatistiklere "ev kadn" statsnde geen tm kadnlar "toplumsal

proletarya"nn iindedir.

59. Kadn bilincinin kapitalist retim biimiyle hibir zaman tam olarak uyuamam birok yn vardr. Bu ynler, ezilen cins olarak kadna "toplumsal proletarya"nn eitlikve zgrlk

hareketi erevesinde eletirel ve dntrc bir gizil g kazandrmaktadr.

60. Her yl milyonlarca kadn ve ocuk yata gen kz fuhua zorlanyor, zorla evlendiriliyor,

tecavze uruyor, aile ii iddete maruz kalyor, namus cinayetlerine kurban gidiyor, eitimve salk haklarndan zgrce yararlanmalar engelleniyor. Erkek egemen toplumun bask ve


15/41

15

kurallar, kktendinciliin son dnemdeki ykseliiyle birlikte bsbtn arlayor.Kimilerinin sand gibi, bu olgu salt slam'a zg deildir. Tektanrl dinler, toplumsal

cinsiyet ayrmlarnn, kadnn bamllnn ve aa konumunun merulatrlmasnda etkili birer ara olmay srdryorlar.

61. Kapitalizmde kadnlar, retim aralar karsndaki mlkiyet hukuk unave toplumsalretimde oynadklar role gre erkeklerle eitlenmitir. Kadn sorunu hl snfsal kimliktente tm kadnlar kapsayan bir sorun olarak yaanmaya devam etse de, farkl snfsal konumasahip olan ve farkl corafyalarda kadnlar sorunu hi de ayn arlkta yaamyorlar. Burjuvakadnlar siyasi parti nderi, dev irketlerin ynetim kurulu bakan, babakan olabiliyorlar.

i kadnlar ise emek gc iinde dk cretli, rgtsz bir topluluk oluturuyorlar. Burjuvakadnla ii kadn arasndaki bu farkl malik olma durumu, onlarn farkl karlar ekseninde

kar karya gelmeleri sonucunu douruyor. Farkl snfsal karlarn varl, kadnlarnfeminizm ats altnda hep birlikte mcadele etmelerini olanakszlatryor.

62. Kadn, toplumsal cinsiyet ayrmndan kaynaklanan sorunlarnn zm iin mcadeleederken toplumdaki tm ezen ve ezilen ilikilerine, dolaysyla snflarn varlna ve

hiyerarik toplum yapsna da kar olmak zorundadr. Ancak aalamann aaland bakabir toplumsal kltrde kadn ve erkek cinsi asndan gerek eitlik yaam bulabilir. Byle bir kavgay da ancak, kadn ve erkeiyle kendi kurtuluu tm snflarla birlikte kendisini de snf

olarak ortadan kaldrmaktan geen ii snf verebilir. Bu nedenle kadn sorununun nihaizmnde tutarl tek mcadele izgisisosyalizmdir .

63. Cinsiyet eitsizliinin ve ayrmclnn proletaryann kltr, bilinci, mcadeleciliizerinde de eitli ve elikili sonular oluyor. Kapitalist toplumun kadna verdii roller,

proleter kadn kimliinde de yaam buluyor.Emperyalist kapitalizm, iinde bulunduumuzdnemde kadn emeini, kiiliini deersizletirmekte, kadn bedenini ve cinselliini

metalatrmakta btn zamanlarn nne gemitir.

64. Toplumsal kurtulu, cinslerin eitlii ve zgrl, zel mlkiyetin son biimi olankapitalist retim ilikilerinin ortadan kaldrlmasndan geiyor. nk, eitim, i, salk,erkek egemen toplumsal kltrn dntrlmesi, kadn-erkek tm insanlarn varlklar,

kiilikleri ve gelecekleri zerinde son sz sahibi olmalar, genel olarak ev ilerinin, bu aradaocuk ve yallarn bakmnn toplumsallatrlmas ve daha bir dizi nlem toplum

kaynaklarnn eitsizliin yok edilmesi iin seferber edilmesini gerektiriyor.

65. Kurtuluu kadnn toplumsal erkek ve kadn rollerini taklit ve tekrarnda arama, kadn

sorununu yalnzca kadnlarn sorunu olarak ksmiletirme, ya da zm toptanc bir mantkla sosyalizme, hatta daha sonrasna havale etme, cinslerin eitlii ve zgrl mcadelesinin almas gereken sorunlardr.

66. Ezen ve ezilen cinsten iki insan arasnda, yakn, iten ve doal bir iliki kurulamaz;duygusal ve insani bir derinlie ulalamaz. Kadnn yzyllardr tm bunlardan yoksun

brakld bir toplumda, erkek de zgr ve mutlu olamaz.

67. Kadn ve erkek komnistler ortak ama ve ilkeler dorultusunda yrtlen mcadeleninve yaamn tm alan ve uraklarnda cinslerin toplumsaleitlii ve dayanmasn daha

bugnden balatmak, kadnn yaratc gizil gcn, ortak mcadeleye katksn en st dzeye

karmak, kadnn kurtuluunun ayn zamanda erkein kurtuluu olduu bilin ve kltrnyaymak iin alrlar.


16/41

16

68. Komnistler, cinsler eit olmadan cinsel zgrlk olamayacan bilir, ancak bugnden balayarak iki cins insannn kendi bedenleri ve cinsellikleri zerindeki hak ve zgrlk

istemlerini desteklerler.

V DN SORUNU 69. nsan iin dinin ne olduu, hangi gereksinmeye karlk geldii sorusunun yant Marxn,

Hegelin Hukuk Felsefesinin Eletirisinde yer alan u satrlarndadr:

Din, gerekte kendisini henz bulamam ya da kazanp kaybetmi insann zsaygs vezbilincidir. Ama insan, dnyann dnda srklenip duran soyut bir varlk deildir.

nsan, insann dnyasdr, devlettir, toplumdur. Bu devlet, bu toplum tersine dnm bir dnyann tersine dnm bilinci olan dini yaratr. Din bu dnyann genel teorisidir, onunansiklopedik zeti, popler mant, manevi onuru, heyecan, ahlaki yaptrmdr. Din budnyann mazeret ve tesellisinin evrensel temelidir. Din, insani z sahici bir gereklik

kazanamad iin, insani zn fantastik (hayali) biimde gereklemesidir. Bu nedenle, dinekar mcadele dolayl olarak ruhsal aromas din olan dnyaya kar mcadeledir.

Dinsel ac ekmek, ayn zamanda hem gerek ac ekmenin anlatm, hem de gerek acekmeye kar bir protestodur. Din, bask altndaki yaratn umutsuz soluu, kalpsiz bir

dnyann kalbidir, ruhsuz koullarn ruhudur. Din halkn afyonudur.

Halkn aldatc mutluluu olan dinin ortadan kaldrlmasn istemek, halkn gerek mutluluunu istemektir. Halk iinde bulunduu koullarla ilgili aldatmacalardan vazgemeyearmak, aldatmay gerektiren koullar terk etmeye armaktr. Dinin eletirisi, bu nedenle

dinin haleledii gzyalar vadisinin eletirisidir.

70. Din, gnlk yaam egemenlik altnda bulunduran d etmenlerin, bir baka deyilednyasal glerin insan zihninde dnya-st gler biimine brndkleri bir yansmadr;ancak bundan ibaret deildir. Balangta yalnzca doann gizemli glerinin yansdklardsel kiilikler zamanla toplumsal nitelik kazanm, tarihsel glerin simgeleri durumuna

gelmi, dinler byle gelimitir.

71. lksel insan topluluklarndan balayarak, modern snfl toplumlara uzanan ve halen devameden insann toplumsal evrimi boyunca dini sregen klan gerekliin bir baka boyutuda onun, insann insan olmaktan kaynaklanan kendi varolusal sorununa bulduu bir zm

olmasnda gizlidir. nsan, doas gerei, kendi varoluunu anlamlandrma araynda olan bircanldr. Toplumsal evrimi boyunca hem kendi bili enerjisinin, hem de maddi evrenin gerek bilgisinin sonsuzluu arasna giren fiziksel varlnn snrlar, insann i dnyasnda sregen

bir acya, endieye neden olmutur. Din ayn zamanda bu somut gereklikten beslenentoplumsal bir olgudur.

72. Animizm, Totemizm, amanizm, Gk -tanrclk, Hinduizm, Budizm, Yahudilik,Hristiyanlk ve slamiyet gibi eitli dinler kendi dnemlerinin toplum ve retim

biimlerindeki ilikiler zerinde bakalap biimlenmi, bu toplumlarn ideolojik ve kltrelstyapsn oluturmulardr. Burjuva toplumda din, insanlarn kendileri tarafndan yaratlmekonomik ilikiler, kendileri tarafndan retilmi retim aralar zerinden, sanki yabanc bir

g tarafndan ynetiliyormu yanlsamasn besleyen bir gizemlilik biimini almtr.


17/41

17

73. Sonsuzluk ile kendi sonlu var oluunun somut gereklii arasndaki gerilimin nedenolduu acyla insan iki yolla ba edebilir: Ayn zamanda gndelik yaamn straplarn da

dindirmenin en eski arac olan din yoluyla; yani kendi varoluunu reddederek, ya da iseldoasnn tm potansiyelini gerekletirmesi yoluyla; yani zgrleerek.

74. Dinsel ve metafizik dnce, yaanan dnyann ve toplumun deiim/dnmdinamiklerinin arpk alglanmasna neden olduu iin, insanln zgrlemesi budncelerle mcadele edilmesini gerektirmektedir. Din ve metafizik dnceye karmcadelede, sonu alc yntem dinin soyut ve felsefi eletirisi deildir. Komnistler

asndan bu mcadele ateizm propagandasn da ierir. Ancak, toplumsal kklere sahip dinile mcadele esas olarak ateizm propagandas, eitim ya da yasaklama ile deil, dinleri ortayakaran, milyonlarca iinin gznde ve zihninde gereksinme haline getirip her gn yenidenreten toplumsal koullara kar verilecek mcadele ekseninde ele alnmaldr. Din, insann

birey olarak kendini gerekletirecei toplumsal koul ve olanaklara kavumasyla ve kendivarln olumlamasyla zlme srecine girecektir.

75. te yandankomnistler asndan din ve metafizik dnceyle mcadelenin ok dahasomut ve gncel bir boyutu bulunmaktadr. Toplumlarn snflara blnmesiyle birlikte, dinler

de devlet iinde, egemen snfn gereksinme ve karlarn gzeten, egemenlik sisteminindolaysz bir paras olan kurumlar olarak rgtlendiler. Balangta muhalefet hareketleri

olsalar da, giderek egemen snf ve devletle btnleerek sisteme eklemlendiler. Bu nedenle,din olgusu,bireysel inan zgrl erevesinde ele alnacak bir yalnla sahip deildir.

76. Dinler, toplumlarn snflara blnmesinden bu yana btn insanlk tarihi boyunca sonderece siyasal kurumlar olmulardr. Komnistler asndan din ile ilgili gncel ve yakc

sorun, dinin btn etki ve sonularyla birlikte siyasal ve kamusal alann dna kartlmas, bireysel inan alannda snrlandrlmasdr. Bu yolda, burjuva aydnlanmaclnn rn olan

laiklik ve seklerizm, komnistlerin gerisine dmemeleri ve devrimci temelde amalargereken bir izgiyi iaret etmektedir. Dinin siyasal alandan tmyle elini ekmesinin yannda

devletin de din alanndan tmyle uzaklamas, ii snfnn laiklik anlaynn zemininioluturmaktadr.

77. Bireyler, dnyann ve insanln oluumu, cennet ve cehennem, lmden sonrasndanelerolup bittii konularnda diledikleri dnce sistemine balanma ya da balanmama

konusunda zgrdrler. Bu erevede, inananlarn ibadetlerini tam bir zgrlk iindeyapabilme, din adamlarn diledikleri gibi seebilme haklar vardr.

78. te yandan, hibir toplumsal fon, herhangi bir dinsel inancn srdrlp yaylmas, dingrevlilerinin ya da ibadethanelerinin finanse edilmesi iin kullanlamaz. Din grevinincretli bir i/meslek olmaktan kartlmas; din grevlileri ve kurumlarnn her trl

ayrcalna son verilmesi; dini cemaatlerin ibadethanelerinin yapm ve onarm dndaherhangi bir nedenle ba toplamalarnn mutlak surette nne geilmesi; eitim

programlarnn bilimsel temelde dzenlenmesi komnistlerin laiklik anlay ekseninde bugnden ne kardklar mcadele hedefleridir.

VI. DNYA: EMPERYALZMN YEN EVRES

79. Sermaye, srekli birikim salamadan yaayamaz ve yaylmadan yapamaz. Kapitalizm;

sermaye snrsz kr, snrsz kr yaylmacl, yaylmaclk snrsz g kullanmaygerektirdii iin emperyalist olmutur. Emperyalist kapitalizm egemen dnya sistemidir.


18/41

18

Dnya bugn yeni bir emperyalist paylam dneminin iindedir.

80. Monetarizm, kreselleme, mali sermayenin genilemesi, yapsal uyum, dnya pazarlarnn liberalizasyonu vb. program ve siyasetleri emperyalizmin yeni bir evresinegirildiinin iaretleridir. Ulustesi tekellerin oluumu ve glenmesi, retimin ulus-devlet

snrlarndan bamszlaarak dnya leinde piramitlemesi, mali oligarinin dnya ekonomisini kesin egemenlii altna almas, eski SSCB, Dou Avrupa ve in corafyasnnve toplumlarnn emperyalist-kapitalizmle btnlemesi, ABDnin nleyici vuru ve sava

doktrini ile sava trmandrmas yeni evrenin temel izgileridir.

81. Kapitalizmin hiyerarik ve hegemonik yapsnda ve ilikilerinde de deiiklikler yaanyor. Birbirlerine karlkl olarak baml ama ayn zamanda grece bamsz olanulusal ekonomilerin, hiyerarik temelde ve bir hegemonun nclnde birliinin ifadesi

olarak biimlenen eski emperyalist hiyerari ve hegemonya kavram ve ilikilerinin ieriideiiyor.

82. Uzunca bir dnem, art-deer smrs ve sermaye birikim sreci asndan temel zeminve model olan ulus devlet, bugn kresel sermayenin ihtiyalar dorultusunda ve neo-liberal

ynelimlerin iddetli basnc altnda yeniden yaplandrlyor.

83. retimin, sermaye dolam ve birikim srelerinin dnya apnda rgtlenmesine paralelolarak, ulus devlet modelini aan yeni bir burjuva devlet modeli olutur ulana dek bu gerek

deimeyecektir.

84. Ekonomik, nesnel srelerle snf mcadelesi ve siyaset dzeyinin dinamikleri ayrk vezel uraklar dnda neredeyse hibir zaman tmyle rtmedii, bu iki dzey arasnda her zaman faz (zaman) fark bulunduu, gelime bu dzeyde de eitsiz olduu ve gidi son derece

karmak bir ara dnem-gei karakteri tad iin yukardaki saptamalar bugn dnyaydeitirme mcadelesi yrtenleri etin sorunlarla yz yze getiriyor.

85. Ar retim, eksik tketim ve ortalama kr oranlarndaki dme eilimi, emperyalistkapitalizmin bugnne de damga vuran elikileri ve kriz etmenleridir.

86. Sermayenin organik bileimini ykselterek emek retkenliini artran, ayn anlamagelmek zere retimde canl emek orann srekli olarak azaltan ve art-deer smrsntarihte grlmemi oranlarda trmandran retici glerdeki gelime sreci, ortalama kr

oranlarnn dme eilimini arlatrmakla kalmyor, sistemiteorik snrlarna yaklatran bir

itici g ilevi gryor.87. te yandan, art-deer smrs ve emek retkenliindeki byk art, servet

dalmndaki dengesizliin u noktalara trmanmas, finansal kpn akl almaz llerde bymesi ve gezegenin fiziksel biyolojik yaam ortamn tketen gidi, sistemin gncel

krizini, varln sorgulayantarihsel bir krize dntryor.

88. Kapitalizm altnda retici glerin gelimesi de iinde olmak zere tm sreler yalnzgelitirici deil, ayn zamanda tutuklayc ve gericiletiricidir. Emperyalizmin en belirgin ve

bugn zellikle ne kartlmas gereken temel zellii siyasal gericilik, asalaklk veblclktr.

89.retimin ve blmn dnya apnda rgtlenmesinin olanakl, hatta zorunlu hale


19/41

19

geldii, bu adan bakldnda kapitalizmin teorik snrlar iinde bile bir dnya devletiningerekli olduu bir dnemde insanlnblgeler, lke-devletler, uluslar ve ulusal topluluklar,giderek din, mezhep, etnik temelli, birbirine dman, birbiriyle sorunlu, atmal, en azndanilikisiz birimler biiminde atomize edilmesinin nedeni, daha ok artdeer ve kra endeksli

sistemin kendi dinamikleriyle yol at sreleri mantksal-dorusal sonularna

ulatramayan doasdr. 90. Evrensel-toplumsal insan akl iin doru olann yaplmad durumda egemenlerin her

zaman bavurduu yntem, elikiyi kanl, sancl, ykc bir yolla tersinden zmektir.

91. Bugn tersinden zmn drt temel ekseni var. Bir: Emperyalist lkeler kendidevletlerini her bakmdan bytp glendirirken, stratejilerine uygun bir nem sras iinde

teki ulus ya da lke-devletleri etkisizletirme, olabilecek en kk birimler biimindekendilerine balama stratejisi izliyorlar. ki: retimin belli tek bir mekna bal olmaktan

kmas, SSCBnin, Dou Avrupa rejimlerinin ve inin kapitalist dnya pazarna, buralardaki byk nfusun dnya igc piyasalarna balanmasna yol at. Emekgcarzndaki bu dev art, dnya iileri arasndaki rekabeti artryor. Uluslararas sermaye bu

durumu, emein kazanmlarna, haklarna saldrnn, snf hareketini blmenin veedilginletirmenin nemli bir dayana olarak deerlendiriyor. : Kapitalizm, insanln

byk ounluunu, dzenin yaamasn gvence altna almak iin eziyor, dlyor; sisteminkrntlarna muhta, edilgin dilenciler olmaya mahkm ediyor. Drt: Gei dneminin enkritik sorunlarndan biri olan hegemonya sorununu g ve sava yntemleriyle zmeye

alyor.

92. SSCBnin, teki blok lkelerinin zlyle ve inin kapitalist restorasyonuyla birlikteemperyalist kapitalizmvarlna ve ileyilerine denetim ve dzeltmeler getiren,

sermayenin dnya zerindeki hareketine snrlar koyan byk bir engelden kurtulmu, amaayn olgu emperyalizmi, ABD hegemonyasnn ideolojik -siyasal gerekesi olan ortak

dmandan da yoksun brakmtr. Ortak dman eksiklii emperyalizmin hegemonya kriziniarlatrmaktadr.

93. Hibir tersinden zm, kart dinamikleri harekete geirmeden yapamaz. Emperyalizminulus devletleri zme stratejisi de, emee saldrs da kart ve apraz, nesnel ve znel, dolayl

ve dorudan akm ve hareketlenmelere yol ayor.

94. En bata emperyalist glerin, birbirleriyle rekabet ve atmalarnda bloklama vebeklemelere gitmeleri, bu ilikiler iinde kurduklar dengeler birok durumda ulus

devletlere direnme ve manevra yetenei kazandryor. Egemen eilim, kartn daglendiriyor, sre sancl ve atmal bir ierik kazanyor.

95.Emperyalizm bugn btn lke ve devletler asndan bir i olgudur ; emek-sermayemcadelesi, hatta antiemperyalist mcadele esas toplumsal ieriiyle devletleraras deil, snflararas bir mcadeledir. Bugn dnyann hibir yerinde emperyalizmden bamsz,

emperyalizme kar mcadele potansiyeli tayan bir burjuva snf fraksiyonu ya da katmanyoktur.

96. Emperyalizmle birlikte hibir zaman tek ve temel iktidar organ olmayan parlementogiderek douundaki ilevlerinden de uzaklam, gerek siyasal-snfsal erk, snrsz ve

denetimsiz biimde devletle tekellerin birlikte karar ve irade rettikleri st yuvarlaragemitir. Bugn yaanmakta olan siyasal merkezsizleme ve devletsizleme deildir.


20/41

20

Emperyalist devletlerin merkezi bask ve zor gc, teknolojik olanaklarn da katksylaolaanst leklerde artmtr.

97. Bugn bata yaama hakk olmak zere, kii ve konut dokunulmazl, kiiselyaamn ve haberlemenin gizlilii, anlatm ve rgtlenme zgrl, zulme kar

direnme hakk gibi hak ve zgrlklerin, yasasz su olmaz, cezai sorumluluunkiisellii gibi hukuk ilkelerinin egemen dzen iin hibir balaycl ve hukuksal yaptrmkalmamtr. Emperyalizmin egemen ynelimi hukuksuzluktur.

98. Emperyalizmin bu evresinde, devlet erki bir yandan byyp merkezileirken, bir yandanda siyasal-snfsal mcadele hedefi olarak belirsizlemektedir. Avrupa Birlii rneindeolduu gibi st rgtlenme pratikleriyle lke apnda siyasal erk anonimletirilip

sahipsizletirilmekte, merkezi devletin birok temel ilevinin yerelletirilmesiyle de kamusal,dolaysyla siyasal mcadele alan daraltlmaktadr . Tek tek yerelliklerin, ortak olmaktan

uzaklatrlm karlarla birbirinden izole edilmeleri emperyalist-tekelci egemenliisrdrmenin yntemlerinden biridir.

99.Ayaklar zerinde dikildii anda gericileen burjuvazi, emperyalist aamayla birlikte insanaklna, bilime, aydnlanmaya, insann dnyay bilebilecei ve deitirebilecei dncesine

kar ideolojik -kltrel sava am, dinsel dnce ve bo inanlar, bilinemezcilik ve insannnesnelii dncesini egemen dnce haline getirmitir. Emperyalist -tekelcilik, sanatsal

kltrel yaratcl da kurutan bir byk gericiliktir.

100. Hibir kapitalist devlet, emperyalizme kar mcadeleninznesi olarak nitelendirilemez.Ayn zamanda antikapitalist olmayan hibir siyasal akm antiemperyalist deildir.

101. Emperyalizm ayn zamanda bir d olgu, askeri igal gc olma zelliini srdryor.Sosyalistler fiili igalin sz konusu olduu blge ve lkelerde igale kar direnen glerle, bu

tutumlarn srdrdkleri srece antiemperyalist olup olmamalarndan bamsz olarak iisnfnn bamsz karlar ve siyasal hedefleri ekseninde siyasal iliki gelitirirler.

102. Emek arzndaki devasa byme, retimin belli tek bir mekndan bamszlamasemekiler arasndaki kresel rekabeti, Amerika ve Avrupada yabanclara, renkli derililere

dmanl, rk milliyetilii krklerken Avrupa, Kuzey Amerika ve Japonya bata gelmek zere tm dnyada emek sermaye arasndaki kartl da keskinletiriyor. Bu temelde, emek kazanmlarnn tarihsel olarak en ileri, dolaysyla da en keskin biimde tehdit altnda olduu

topraklarda snf mcadelesinin iddetlenmesi kanlmazdr.

103.Emperyalizmin yeni evresinin en nemli paradokslarndan biri, sermayenin, meta veretken sermaye dolamnn uluslar ve snrlar tesi karakterine, snfsal kartln kresel

dzeyde tanmlanabilir olmasna ramen, emein var olduu lke-devlet snrlar iinehapsedilmesinin de sonucu, snf ve iktidar mcadelesinin optimum birimi olarak ulus ya dalke devletten baka bir alann tanmlanamamasdr. Snf mcadelesinin ve devrimin temelsorunu devlet iktidar sorunudur ve bugn iin bu mcadelenin birim alan lke devletlerdir.

104. Ekim devrimi terminolojisiyle sylemek gerekirse, dnya birbirine bal halkalardanoluan bir zincirdir. Zincirin tm salam ve duraanken tek bir halkann kopmas ile tek

lkede kurulabilecek proleter iktidarn dorusal gelimesiyle komnizme varmas

olanakszdr.


21/41

21

105. i snfnn ve sosyalistlerin en temel ve ncelikli varolu ilkesi olan proletaryaenternasyonalizmi, kapitalizm altnda retici glerin gelimesinin, sermayenin ulus-devletleriaan hareketinin, retimin dnya apnda rgtlenmesinin, sermaye snfnn kresel lektetek bir snf olarak yer almasnn kendiliinden sonucu olarak ulalacak bir durum deil, iisnfnn merkezilemesinde olduu gibi, ideolojik -siyasal bilinle, etkinlikle ve rgtllkle

yaratlabilecek bir ilikidir . deolojik siyasal etkinliin evrensel ve enternasyonal, snf/iktidar mcadelesi alannn dolaysyla rgtllk zemininin lke siyasal birimi olduu bugnkkoullarda, enternasyonalizmin de bu birimler zerinden yaama geirilmesi gerekiyor.

VII. ULUS VE ULUSAL HAREKETLER

106. Uluslar, toplumsal snflar gibi insan bilincinden ve istencinden bamsz olarak toplumsal iblmnden domadlar. Ulus, insanlk tarihinin belli bir dneminde var olan,

tarihsel adangeici bir olgudur.

107.Ulusu oluturan ekonomik dinamik kapitalist pazardr. Kapitalizmin tmyle kendinezg varolu koulu, art-deeri ekebilecei lei srekli olarak bytmektir. Kapitalizm

bunun iin yerel, kendine yeterli, kapal ekonomileri kertme, onlarn brakt temelzerinde yeni, daha geni, daha byk birimler kurma yolundan ilerlemitir.

108.Ulus-devlet, etnik-rksal bir oluumun sonucu ve rn olduu iin deil, tersine blgesel farkllklar, etnik bakalklar, din mezhep ve dil ayrlklarnaan daha st dzeyde bir rgtlenme olduu iin ileri bir toplumsal formasyondur. Etnik ilikilerin, toprak, dil vekltr ortaklnn yaratm olduu karmak malzemeden, bunlarn tmn kucaklayan ve

tmnn stnde yer alan bir kimlik olarak ulus ina edilmitir.

109. Klasik modelde ulusun oluumunda "ulus-devlet" nemli ve kurucu bir rol oynamtr.Devletin kendini yeniden rgtlerken ulusa ve ulusuluk ideolojisine dayanmasnn nedeni,

etki ve egemenlik alann geniletmeye, varln bytmeye en elverili temeli ulusta bulmasdr.

110. Tarihsel olarak ge kalan, uluslama srelerini ulus-devlete ulatramayan, ortak dil,kltr, ekonomik-toplumsal yaam ve mcadele birlii temelinde uluslaan topluluklar klasik modelden farkl, hibiri tekinin ayn olmayan tarihler yaadlar. Kapitalizmin afanda ulusdevletleemeyen etnisite ve ulusal topluluklarn uluslamalar egemen uluslar tarafndan zor

ve cebir yntemleriyle bastrld; ezen-ezilen ulus ilikisi bu temelde dodu; smrgeciliinve emperyalizmin mdahalesi kartn, antismrgeci ve antiemperyalist ulusal kurtulu

savalarn yaratt. Bir devletin yokluunda uluslama mcadelesi parti, ordu, gerilla vb. bakasiyasal aralarla srdrld.

111. Ekim Devrimi ulusal kurtulu savalarna byk bir itilim verdi. Bolevik nderlik,ezilen uluslar, ulusal topluluklar smrgecilie ve emperyalizme kar harekete geirmeyi

hedefleyen bir siyasal strateji izledi. Bir burjuva demokratik hak olan Uluslarn KendiKaderlerini Tayin Hakk (UKKTH)ayr devlet kurma hakk aklyla koulsuz kaytsz bir hak olarak formle edildi. Devrim yapm proletaryann, ayrlma gndeme geldiinde

somut koullara,en bata proletaryann dnya devriminin karlarna bakarak tutum belirlemesi ilkesi benimsendi. UKKTHnn bu erevede en nemli ilevlerinden biri ezilen

ulus emekilerinin sosyalizme gvenini kazanmakt.

112. Sermayenin tmyle dnyalat, ulusal burjuvazinin dnyann her yerinde yok oluta


22/41

22

olduu bugnk dnemde ulusal hareket kavram ve pratikleri ierik deiikliineuramtr. Bugn ezilen uluslarn, etnik topluluklarnn karlat temel soru, bu

topluluklarn geleceini, yazgsn hangi iradenin, emperyalistlerin mi, yoksa kendilerinin mi belirleyecei sorusudur.

113. Sovyetler Birliinin zlmesi ve emperyalist-kapitalist sistemin ulat dnyaegemenlii aamasnda ulusal kurtulu savalar dnemi genel kural olarak kapanmtr.imdi, snfsz ve snrsz bir dnyann maddi temelleri olumakta, uluslararas olan ne

kmakta, ulusalclk ve ulusal snrlar gericilemektedir.

114. te yandan, kapitalizm altnda ulusuluk, hatta rklk erimek bir yana glenmektedir.Emperyalist kapitalizm, daha ok artdeer iin kapitalizm ncesi kalntlarla eklemlendii ve

dnya ii ve emekilerini blmekte etkili bir silah olmaya devam ettii iin ulusuluukrklemektedir.

115. Komnistler, insan insana, emekiyi emekiye dman ettii, smrnn srmesine,emperyalizmin halklar blmesine hizmet ettii iin, kendi ezen uluslarnn ulusuluuna kar

mcadeleyi baa alarak ulusuluun her trlsne kar mcadele ederler.

116. Btn kapitalist ulus devletlerin yklmasn, ulusal bask ve zorun yok edildiikoullarda ulusalln zele ilikin olmasn savunuyoruz. Dil, din, etnisite ve ulus ile

tanmlanan birlikler iin deil, verili topraklarda yaayan herkesin yurtta olduu, bununtesinde hibir ayrmn sz konusu olmad en geni birimler iin savayoruz.Eski

dnyann, uluslara bask dnyasnn, ulusal kavgann ve ulusal ie kapankln karsna, iiler yeni bir dnya koyuyorlar; btn uluslarn tm alan snflarnn birlii dnyasn,

iinde insann insana en kk lde basksna ve hibir ayrcala yer olmayan bir dnyaykoyuyorlar. (Lenin)

117. Bu ama ile bugnk durum arasnda almas gereken bir mesafe olduu aktr. Bumesafeyi kapatmak iin, bir yandan tm halklarn, insanlarn eitlik ve zgrl iin

emperyalizme ve kapitalizme kar savarken, bir yandan da ulusal hak eitliinin salanmasyolunda, ezen-ezilen ulus ayrmn dikkate alan bir siyaset izlemek gerekiyor.

VIII. TRKYE TEZLER

1. Osmanl mparatorluu

118. Kuruluundan yklna, Osmanl toplum dzeninin, retim ilikilerinin nasltanmlanaca ve zmlenecei bal bana etin ve tartmal bir konudur. En bata, 700yllk bir tarih dilimini ve ok byk bir corafyay iine alan Osmanl mparatorluunun btn dnemlerini ve paralarn tek bir birim olarak ele almak, tek bir kavram altndatanmlamak olanakl deildir. okuluslu imparatorluk, farkl gelimilik dzeylerindekitoplumsal bileenlerden olumutur. Bunun en ak kant, Osmanl mparatorluundanyalnzca Trkiye Cumhuriyetinin deil, ok sayda devletin domu olmasdr. Bu ayn

zamanda Osmanl devletinin yalnzca bir Trk devleti olmadnn da kantdr.

119. Osmanl mparatorluunun ne olduu ve ne olmad sorununa her eyi yantlayan bir byk teori ile deil, diyalektik bir sre zmlemesiyle yaklalmas gerekiyor. Tm

dnem imparatorluklar gibi Osmanl mparatorluu da, ulus devletlerin domad kapitalizmncesi bir corafyada, yerel/blgesel oluumlar dntrmeden, hatta gelimelerini


23/41

23

yavalatarak bir arada tutan bir st rgtlenmeydi.

120. retim biimleri arasndaki iliki, sonradan egemen olann tekileri zmesive kendine benzetmesi trnden tek yanl bir iliki deildir. Son zmlemede yeni retim biimi

egemen olmakta, btn ilikilere rengini vermektedir. Ancak, retim biimleri, tarihsel olarak

belirlenmi somut bir toplumsal formasyonda birbirlerine eklemlenerek ve birbirlerinietkileyerek var olabilmektedirler.

121. Dou, Bat, ATT ve feodalite kavramlar, Osmanl mparatorluununmerkezinde bulunduu corafya esas alndnda son derece greli ve geii anlamlar

kazanmaktadr. Osmanl mparatorluu bir yanyla bir Asya toplumu ve Dou despotizmiolmakla birlikte, ayn zamanda Batnn Douya uzanm kolunun Bizansn mirass,

dolaysyla Batnn parasdr.

122. Seluklu ve Osmanl devletlerinin kuruluundan, Trklerin Anadoluya klarndannceki tarih ele alndnda, son 2500 yln en az te birinde bu topraklar Avrupann etkisi

ve denetimi altnda kald. Avrupa uygarlnn temelleri Yunan ve Roma kanalyla atld.Arap ve Bizans uygarlklar, birlikte ve etkileim iinde Osmanl ve Anadolu toplumlarnnideolojik-kltrel oluumuna renk ve zelliklerini kattlar. Sonu olarak, Osmanl toplumuDou-Bat uygarlk ve kltrleriyle en bandan ve ayn anda yz yze geldi. Bir st sentezoluturduu sylenemez; bu iki uygarlk kaynandan derin biimde etkilendii ise kesindir.

123. Roma hukukunun ve zel mlkiyetin varln srdrd Bizans mparatorluu, ademimerkeziyeti feodal eilimler karsnda merkezi ve merkeziyeti bir dzen kurabilmek iin

dou despotizmi modelinden yararlanm, bylece feodal retim tarznn olumasnengellemi, Bat Avrupann stnlyle sonulanan srece katk yapmtr. Osmanl

mparatorluu bu erevede, corafi alanna giren feodal ncesi elerin dorudan etkisialtnda olumu, bu oluum dneminde Asya tipi eler ar basm, arkasndan feodal

eilimler ne kmaya balamtr. 17. yzylda, ayanlarda birikmeye balayan blgeselgcn 1808de hkmdarla Sened-i ttifak imzalamas domakta olan feodalizmin nemli

hamlesiydi. Ancak, ayanlarn siyasal gleri ksa zamanda silindi. Merkezi yap ve brokrasifeodalizm ynndeki gelimeyi yavalatt.

124. Osmanl dzeninin en az nfuz ettii corafya Krdistan oldu. Osmanl Tmar dzeniningeerlilik kazanamad tek yre burasyd. Osmanl, blgedeki iktidarn babadan oula

geen bir tr valilikle Krt beyleri zerinden yrtrken, Krt airet yaplarn olduu gibi brakt. Krdistanda feodal ilikilerin olumasnn ve Krt feodalitesinin bugnlere ulaan

direngenliinintarihsel nedeni budur.125. II. Mahmuttan sonra getirilen vergi reformuyla Krt airet beylerinin gc artt. Aynreform, Ermeni kylsn Osmanlya vergiyle birlikte, bir de Krt beylerine hara demek zorunda brakt. Art-rnlerine iki kez el konulmas Ermenilerin yaam koullarn ciddi biimde ktletirdi ve kk - burjuva devrimci rgtlerin (Tanak ve Hinak) balatt

ayaklanmalara (1893-1896) katlmalarnda etken oldu. Ermeni sorununun arka plannda da bu tarihsel olgu bulunuyor. Ermenileri Osmanlya muhalefete iten koullar yaratanlarn,1915te yz binlerce Ermeni insann katletmeleri ise, hem sulu, hem gl tutumunun

tipik rneidir.

126. Osmanl mparatorluunda stn ve egemen mlkiyet tr devlet mlkiyetiydi. Tmar topraklarnda da hem plak mlkiyet, hem mlkiyet hakknn tm fiili sonular devlet


24/41

24

denetimindeydi ve bu ikisi btn topraklarn yzde 88ini iine alyordu. Reaya, kullanma(intifa) ve kulland topra miras brakma hakkna sahipti. Art-rn devlete vermek, devlethizmetlerine katlmakla ykmlyd. Tmar denilen, mal ve insan kaynaklar sayl, gelirleri

belirlenmi toprak paras, devletin atad kii ya da kiilere (sipahi) verilirdi. Sipahitalandan pay alarak, kaynak ve insanlar zerinden vergi toplayarak rant elde eder, buna

karlk orduya elde ettii gelirlere oranl donatlm savalar salard. Sipahilerinayrcalklar babadan oula geerdi; ancak bu mutlak deildi. Ayrcalk grevin srmesine balyd. Merkezi denetim ve mdahaleler, sipahinin tmarndan vazgeme hakk, orduyayeterli askeri vermeyenlerin aa alnmas, tmarlarn durmadan sahip deitirmesine yol

am, sipahiler aristokrat bir snf konumuna ulaamamlardr.

127. mparatorluun yayld alann en byk blmnde devletin stn mlkiyeti geerli olmakla birlikte, Rumelide, Msr ve Mezepotamya gibi uzak eyaletlerde, daha nceki

igallerin prekapitalist ilikileri gelitirdii Ege adalar gibi blgelerde, arpalklar,yurdlar, ocaklklar, malikane-divaniler, ekincl tmarlar olarak adlandrlan eitli

karma ve saf zel mlkiyet biimlerine rastlanmaktadr.

128. Giderek genileyen topraklarda retilen art rnn bir blmne el konularak merkezeaktarlmas Osmanl mparatorluunun byme dneminin temel ekonomik dzeneiydi.Merkezeaktarlan payn klmesi de zlme zeminini deyen etkenlerden biri oldu.

129. Osmanl devleti bir imparatorluk formasyonuydu ve tm imparatorluklar gibi fetihiydi.mparatorluun bymesi ve zenginlemesi, yeni topraklarn ele geirilmesiyle, bu

to praklardaki art rnn bir blmnn merkeze aktarlmasyla gerekleiyordu. Devletinkoruyucusu, fethin srdrcs olan silahl kuvvetler, padiaha kulluk bayla bal hassa

ordusu ile varl ve gelecei fethin fetihle finanse edilmesine bal sipahilerdenolumaktayd. Sistem fethin sreklilii zerine kurulmutu. Sonuncu savata elde edilenin busava iin harcanana eit ya da daha az hale geldii noktada fethi srdrmenin nesnel temeli

ortadan kalkt.

130. Byme ve zenginlemenin bir baka nemli kayna, Bat-Dou ticaret yolundan eldeedilen gelirlerdi. Osmanl mparatorluunun ykseliinin koullarndan birini oluturan

Ortadou ticaret tekeli, Batda feodalizm iinde gelimekte olan ticaret sermayesi tarafndankrld. Kapitalizm dnya ticaretinin yolunu ve merkezini deitirdi. Onaltnc yzyl

sonlarnda byk Dou ticareti Atlantik Okyanusuna kayd. Osmanl mparatorluu BatAvrupa merkezli kapitalist dnya pazarna baland.

131. Ticaret yollarnn deimesi, fetihleri srdrmenin ek onomik ve askeri maliyetininoptimum eii amas, geni Osmanl topraklarndan ekilen art-rn miktarnn oran vemiktar olarak azalmas Osmanl mparatorluunun k ve zl srecinin nedenleridir.Uluslararas ticaret tekel ve ayrcalnn yitirilmesi, ticaret yollarnn uzaklamas, gelirlerdeazalmayla birlikte fetih ve silahlanma giderlerinin artmasna yol at. Uluslararas ticaretin

gelimesinin nemli sonularndan biri, toplam retimin merkezi devletin denetimi altndakidolam andangeen blmnn klmesi oldu.

132. zetlenen sre, Osmanl mparatorluuna egemen olan kapitalizm-ncesi retimilikilerini zen dinamikleri de harekete geirmitir. Yzyllara yaylan bir sre iinde

uluslararas ticarete araclk eden tccarlarn elinde servet birikmi, bir tr vergi taeronluu

uygulamas olaniltizam sistemi ile devletle dorudan reticinin arasna giren ve art rnngiderek daha ok blmne el koyanmltezimler zenginlemi, zel mlkiyetin habercisi olan


25/41

25

tefeci sermaye olumutur.

133. Ondokuzuncu yzyln ikinci yarsndan itibaren Osmanl toplumunda sermaye birikmeye, kapitalist ilikiler mayalanmaya, Selanik, Ege, Akdeniz, am, Halep vb. yrelerdefarkl retim birimlerini birbirine balayan meta retimi oluup yaylmaya balad. Osmanl,

sanayi devrimini yaamakta olan Bat Avrupa ekonomisiyle btnleme srecine girdi.134. 1838de ngiltere ile imzalanan ticaret anlamas Osmanlnn dnya pazarna

balanmasnda nemli bir adm oldu. Tanzimat Ferman (1839) gayrimslim ve yabanclarnvarlklarnn msaderesine snrlar getirerek Osmanl mparatorluunda ilk kez zel

mlkiyeti korudu. 1858 tarihli Arazi Kanunnamesi ile belli snrlamalarla da olsa toprakta zelmlkiyet hakk tannd.

135. Batclk ve modernizasyon akmn bu gelimelerden ayr dnmek olanakszdr.ada uygarlk dzeyine ulama hedefi, o gnden bugne, Trk burjuvazisinin

deimeyen ve kapitalistlemekten, emperyalizmle btnlemekten baka bir anlamagelmeyen ortak yoludur. Bunlarn olduu yerde burjuva devrimciliinin domas

kanlmazd.

136. Osmanl devletinde dini hukukun egemenlii esas olmakla birlikte, hkmdarniradesiyle konulan yasa ve kurallardan oluan siyasal ve ynetsel dnyevi bir hukuk da vard.

Din ve Devlet, eriat ve Kanun terimleri bu ikilii yanstyordu. Osmanl hukuk dzeninin tmyle eriat kurallarna dayandrlmas 16. yzyldan sonradr.

137. Osmanl mparatorluu Ondokuzuncu yzyln ikinci yarsnda kendi topraklar zerindeegemenliini yitirmi, bamsz devlet ilev ve yetkilerinin bir blmn emperyalist lkelere

devretmi, emperyalizmin yar-smrgesi haline gelmi bir lkeydi.

2. Burjuva devrimcilii ve Trkiye Cumhuriyeti

138. 1640 ngiliz, bamszlk yan ar basan 1776 Amerikan ve 1789 Fransz devrimlerinidemokratik devrim yapan en nemli olgu, emeki snflarn bu hareketlere aadanverdii destekti. Bu devrimler, feodal mutlak devletleri devirerek burjuva ulus-devletioluturdular; kapitalizmin gelimesinin nndeki hukuksal engelleri kaldrdlar; tarmdakapitalizm ncesi ilikileri tasfiye ederek retim aralarndan yoksun zgr emekinin,

proletaryann oluumunu hzlandrdlar.

139. Almanya, Avusturya, talya, Rusya ve Osmanl vb. toplumlar burjuva dnmleri geve farkl yaadlar. Erken ve ge arasndaki bak keskinliindeki izgiyi 1848 Avrupadevrimleri ekti. 1848den sonraki hibir burjuva devrim, aadan ve demokratik

olmad. Birou, ani ve hzl snfsal iktidar deiiklii anlamnda siyasal devrim de deildi.rnein kapitalist ilikilerin Prusya tipi gelitii, 1848 emeki barikatlarndan rken burjuvazinin eski dzenin egemen snflaryla uzlat Almanyada 1870de devrimolmadan Alman birlii kuruldu. Devletten topluma doru burjuvalama sreci yaand.

Almanya deneyimini Marx ve Engels, bu nedenle yukardan devrim olarak nitelediler.

140. Jn Trk, ttihat ve Terakki hareketleri Osmanl dneminin burjuva hareketleridir. 1908bir burjuva devrimi denemesiydi. Mustafa Kemal, aktif ve nde olmasada ttihat ve Terakki

Cemiyetinin yesiydi. Kurtulu savann kadrolar ok nemli lde Ittihat ve Terakkidendevirildi. Trkiye Cumhuriyetini kuran Osmanl paalar Osmanl mparatorluunun


26/41

26

burjuva devlete dnmndeki srekliliin canl temsilcileri oldular.

141. Batda feodalizmin iinden kan mutlak monariler burjuva ulus-devletlere ebelikettiler. Burjuva devrimleri bu monarileri devirerek kapitalizmin nn at. Abdlhamitdespotizmine kar hrriyet bayran kaldranlar kapitalist gelimilik asndan geri ve

tarihsel bakmdan ge kalm bir corafyadaki burjuva devrimciliinin temsilcileriydiler.teki ge burjuva devrimlerini idealize etmeden Osmanldan TCye geii kopusuz dz bir izgi, Trkiye ulus-devletinin, cumhuriyetinkuruluunu Osmanl paalarnn yapt bir hkmet darbesi, tek yenilii de padiahln kaldrlmas olarak nitelemek olanakszdr.

142. 1920lerde Trkiyede gerekleen yukardan bir burjuva devrimidir. Marksist tanmlaburjuva demokratik devrim deildir. Halk hareketine dayanmad iin devrimcilii snrl

kalan, kapitalizm ncesi snflarla balakl nedeniyle toprak sorununu zemeyen, burjuvademokratik parlamenter bir rejim kuramayan gdk bir burjuva devrimi.

143.Bu devrim, teki yukardan burjuva devrimleri gibi yalnzca tarihsel olarak gekalm deil, emperyalizm ana kalm bir devrimdi. Emperyalist dnemin ge kalm

burjuva snf kapitalizm-ncesi ilikileri devrimci/kktenci biimde zmek yerine bunlarnkapitalizme eklemlenerek yaamasn, evrimci yoldan zlmesini yelediinden, kapitalizm

ncesi snflar kapitalizme ortak edilmilerdir. Trkiye burjuva devriminin geriliinin vegdklnn nemli nedenlerinden biri budur.

144. Birinci Dnya Savanda stn gelen emperyalist devletlerin paylama ve igaline karsiyasalbamszlk mcadelesi ve Ekim Devriminin emperyalistleri Trkiyeyi blmekten

caydran etkisi Trk burjuva devriminin iki nemli dayana oldular.

145. Kemalistler, ulusal kurtulu mcadelesinin temel toplumsal snflardan bamsz, sivil-asker ulusal kadro ve glerin nderliinde yrtlen ulusal demokratik bir devrim olduunu,sonunda da snfsz, imtiyazsz, kaynam bir toplum ve devlet kurulduunu iddia ederler.

146.Resmi ve Kemalisttarih grne tepkiden ve Krt hareketinin Kemalizmeeletirilerinden beslenen, ademi merkeziyeti, sivil toplumcu bir dnya grn benimseyenliberaller ve sol liberaller ise, cumhuriyetin Osmanl devletinin merkezi, despotik geleneinin

kesintisiz devam olduunu, bu srekliliin sivil toplumun olumasn, bylelikle dedemokrasinin gelimesini nlediini savunurlar. Bu yaklamda toplumdaki tm

ktlklerden sorumlu snfsal z belirsiz soyut bir devlet ve onun karsnda da, yine iindesnfsal ayrma ve mcadele olmayan demokratik bir sivil toplum vardr. Bu gre gre

cumhuriyet, devleti kurtarmak isteyen Osmanl brokrasisinin son snadr. Bu ikiyaklamn ortak yan, devleti ve burjuva dnm srecini snflar d ve snflar stgrmesidir.

147. Dalan ve paylam nesnesi haline gelen yar-smrge, pre-kapitalist, teokratik Osmanlmparatorluunun yerine Misak - Milli olarak tanmlanan bir corafya zerinde,siyasal

olarak bamsz bir burjuva ulus devlet kurulmutur. Bu, tarihsel adan ileri bir adm olantipik bir ge kalm burjuva devrimidir. Hilafetin kaldrlmas, laiklik, eitimin birlii ve

seklerlemesi, yeni Medeni Kanun, kadnlara hukuksal eitlik tannmas vb. bu dnmn bir kopu olduunun hibiri sradan olmayan kantlardr. Ticaret, szleme, mlkiyet vemiras haklarnn yasal gvenceye kavuturulmas, devletin sermaye birikiminin ana aktr

olarak ilevlendirilmesi ve daha bir dizi nlem cumhuriyetin kapitalizmin nndeki engelleritemizleyen bir burjuva devrimi olduunun yadsnamaz gstergeleridir.


27/41

27

148. Ulusal kurtulu savana nderlik eden Kemalist hareketi devrimci-demokrat, anti-emperyalist ya da kimilerinin zaman zaman yapmaya alt gibi anti-kapitalist bir ynelim

olarak deerlendiren savlar temelsizdir.

149. Kemalizmin emperyalizmle uzlamac karakterini, kapitalist yolu tercih etmesini,komnizm kartln kantlayarak Trkiye Cumhuriyetini oluturan dnmn burjuvadevrimi olmadn kantlamaya kalkmak ise metreyle scaklk lmeye kalkmak trnden

bir samalktr.

150.Ulusal/burjuva devrim anti-smrgeci bir devrimdi. 1917 Ekim Devrimi ve bu devriminTrkiyeye srama olasl karsnda emperyalistler Trkiyeyi blme/blme siyasetlerini

deitirmek zorunda kaldlar. ngilizler ve Franszlar 1919-1921 arasnda Anadolunun bolevikletirilmesini ok yakn bir tehlike olarak gryorlard. Bu tehlikeyi savuturmak

zere Kemalist iktidarla uzlama yolunu setiler. Temel hedefi bamsz ulusal/burjuva devletolan ve bu hedef iin savama gc gstererek direnen Kemalist nderlik bu uzlama iin

kendisinden istenenleri yerine getirdi: 21 Kasm 1922de Lozan Konferans balad. 4 ubat1923te konferansa 2,5 aylk bir ara verildi ve bu arada, 17 ubat 1923te Trkiyede zmir

ktisat Kongresi topland. zmir ktisat Kongresi, emperyalistlerin istedii temel gvencelerintmn verdi: Trkiye kapitalist Bat kampnda kalacaktr! Kapitlasyonlar kaldrlacak ancak

Osmanl borlar denecektir; karlksz kamulatrma ve yabanc sermaye dmanlyaplmayacaktr!

151. Bu sreten karlacak sonular net ve aktr. Bir: Kurtuluhareketi emperyalist igale,en azndan emperyalistlerin destekledii bir igale kar siyasal bamszlk hedefiyle

yrtld ve sonunda bamsz bir ulus-devlet kurulduu iin, hem nesnel hem znelolarak anti-smrgecidir. Yar-smrge Osmanl mparatorluu yerine kurulan Trkiye

Cumhuriyeti emperyalistlerin istedii bir sonu deildi; daha byk bir tehlike karsndakabul etmek zorunda kaldklar bir zmd. Ulusal mcadele emperyalist glere karverildi. ki: Kemalist hareket niter devletin varln korumak anlamnda bamszlk

olmakla birlikte, program, ideolojisi ve yrtt siyasetle hibir zaman antiemperyalistolmamtr. Emperyalizm, tekelci kapitalizmdir. Yar-smrge devlet yerine siyasal olarak bamsz bir devlet hedeflemek tek bana antiemperyalist bir tutum olarak nitelenemez.Tekelci, smrc, yaylmac ve militarist bir sistem olan emperyalist/kapitalizme kar

olunmadan antiemperyalist olunamaz.

152. 1920ler Trkiyesinin snfsal kompozisyonu yle zetlenebilir: Rumelide, stanbulda

ve Bat Anadoluda oluum ve geliim halindeki ticaret burjuvazisi, krda kk retici kyl,kentlerde zanaatkrlar, Osmanl devlet aparatnn byk kk, asker sivil grevlileri, airetreisi ve dinsel nder konumundaki byk toprak sahipleri, topraksz yoksul kyller ve

stanbulda kmelenmi kk proletarya ekirdei. Proletarya ve yoksul kyllk, birincisinin maddi, ikincinin snfsal zayfl/rgtszl nedeniyle ulusal mcadele ve

iktidar kavgasnn taraf olamadlar.

153. Aa yukar btn snf ve katmanlar kendi ilerinde ayrarak, saflaarak mcadeleninyannda ya da karsnda yer aldlar. stanbuldaki ticaret burjuvazisi uzun zaman emperyalistigalcilerin yannda yer ald; Anadoluda byk toprak sahiplerinin ve tccarlarn iinden de

ulusal mcadeleye aktif katlanlarn, destek verenlerin yan sra stanbuldaki hkmdarla

ibirlii iinde ulusal glere kar isyan rgtleyenler kt etelerden, dzenli orduyagerilla ve askerler, bataki isteksizlik ve edilginliklerine ramen arlkl olarak kyllerden


28/41

28

olutu.

154.Ulusal mcadelenin gleri esas olaraksiyasal bir eksen ve etkinlik zerinden bir arayagetirilmitir . Erken siyasallaan sermaye snf, maddi varlnn tesinde bir nderlik ve

birletiricilik kapasitesi gstermitir.

155. Mcadelenin nderlii, snfsal kken tartmalar bir yana, ideolojik -siyasal izgisininieriiyle tastamam burjuva niteliktedir. Byle bakldnda tablo netlemektedir.

Mcadelenin, Kuvay Milliye mfrezelerinden, Mdafay Hukuk Cemiyetlerinden, gerillagruplarndan, Trk ve Krt byk toprak sahiplerinden, airet reislerinden, aydnlardan oluan

geni cephesi Mustafa Kemalin yrtt karmak ve pragmatik siyasal uzlama vetaktiklerle rlmtr. Krtlerle, slamclarla ve hatta balangta Trkiyedeki Bolevizm

yandalaryla kurulan ittifaklar bu cepheyi oluturmann siyasal kaldralaryd.

156.Ulusal mcadelenin yeni ulus devlet iktidarna dnt srete Mustafa Kemal vearkadalar bu gleri paralayarak ve hepsini iddet yntemleriyle tasfiye ederek iktidar blokunun dna ittiler. nce Bolevik eilim, Lozan Konferansndan sonra Krtler ve

halifeliin kaldrlmasyla da slamclar tasfiye edildiler.

157. Ekim Devriminin yayd bolevikleme dalgas yalnz emperyalistlerle Trk ulusularnn uzlama zeminini yaratmad. Kuzeyden gelen tehlike karsnda Kemalist

burjuvazi en bandan antikomnizm silahna sarld. Mustafa Kemal ve teki paalar, EkimDevrimine ve komnizme en bandan ve snfsal nedenlerle karydlar.

158. Dzen iin komnizmin gerek bir tehdide dnmesiyle birlikte, Rusya ile Fransa vengiltere arasndaki elikilere dayanan ve son dneminde Osmanl'nn varln srdrmesine

olanak verendenge politikas gelenei, cumhuriyetin kurulmasndan Sovyetler Birliinindalmasna kadar olan dnemde emperyalist-kapitalist sistemle Sovyetler Birlii arasndaki

eliki zerinden yeniden retilip srdrld.

159. Komnist hareketin gc, lkedeki ii hareketinden ve bu temelde rgtlenmi bir partinin varlndan gelmiyordu. Byk Ekim devriminin ve Bolevizmin yksek prestijinin

yayd etkiler, Trkiye toplumunda komnist dncelere ak genie bir alc kitleyaratmt. erkez Ethem komutasndaki Yeil Ordu, TBMM' deki Trkiye Halk tirakuyunFrkas (THF) ve TKP, alternatif bir cephe oluturacak potansiyel tayorlard. Yeil OrduYunanllarla savata nemli yararllklar gstermi, halk desteine sahip bir orduydu. THF

liderini Mustafa Kemal'in muhalefetine ramen ileri Bakan setirecek kadar gl meclis

grubuna sahip bir partiydi; TKP komnist birikim ve kollar birletirerek toparlanm, Komin-tern'in desteine sahip bir rgtt. Mustafa Kemal ve arkadalar l gcn bloklamasnngl bir olaslk olduunu grdler ve bu tehlikeyi ortadan kaldrmak iin, iyi dnlm

bir plan hi zaman yitirmeden yrrle koydular. 1921 banda, bir ay kadar ksa bir zamanda bu gc de ortadan kaldrdlar. 6 Ocak'ta Yeil Ordu datld; 28 Ocak'taMustafa Suphi ve 14 yolda Karadeniz'de boduruldu. Ayn gn TBMM' deki THF

mensuplar tutuklandlar.

160. 1924 ile 1938 yllar arasnda 16 Krt isyan kt. Airet ve din ilerigelenlerininnderlik ettii, yer yer emperyalistlerce de krklenen bu isyanla

sosyalist cumhuriyet İçin tezler

Documents