بررسی کاربرد تصاویر ماهواره ای در ردیابی مسیر حرکت ریزگرد ها

فرهاد نژادکورکی، گروه محیط زیست، دانشگاه یزد

مسعود فصاحت، گروه محیط زیست، دانشگاه یزد

چکیده :

امروزه یکی از بزرگترین نگرانی های زیست محیطی، پدیده آلودگی هواست؛ یکی از بارزترین آلوده کننده های هوایی، ذرات ریز گرد و غبار می باشند که در جنوب غربی کشور، بسیار شایع بوده اند .در حال حاضر معضل افزایش فرسایش بادی و طوفان های گرد و غبار به علت تغییرات اقلیمی و خشکسالی های متوالی به بحران منطقه ای و جهانی تبدیل شده است. برای منشآیابی، پیش بینی شدت و گستردگی و سرعت انتقال این طوفان ها از روش های مختلفی همچون مدل های عددی ، تصاویر ماهواره ای و غیره استفاده می شود. در حال حاضر روشهای اندازه گيری زمينی و فناوری سنجش از دور، از مهمترين روشهای رديابی و پايش طوفانهای گرد و غبار قلمداد می گردند که در اين روش سنجش از دور بدليل برخورداری از پوشش وسيع ديد، استفاده از اطلاعات(تصاوير ماهواره و عکسهای هوايي) زمانبندی شده و پايش سريع بلايای طبيعی از اهميت بسزايي برخوردار است. با استفاده از سنجش از دور می توان مسير حرکت طوفانهای گرد و غبار و ميزان قدرت آن را مشخص نمود.تحقيقات بعمل آمده نشان می دهد که تصاوير ماهواره های Terraو Aqua با سنجنده MODIS يکی از بهترين داده های ماهواره ای جهت بررسی مشخصات و مسير حرکت گرد و غبار و طوفانهای مذکور محسوب می گردد. سنجنده MODIS با دراختيار داشتن 36 باند طيفی مختلف دارای داده هایي با 3 قدرت تفکيک مکانی 250متر، 500 متر و 1 کيلومتر است. در این مقاله یک طوفان گرد و غبار که در تاریخ 12 تیر 1388 (3 جولای 2009) رخ داده پایش شده است .

کلمات کلیدی : طوفان گرد و غبار ، تصاویر ماهواره ای ، عکس های هوایی

مقدمه

باد، عامل اصلی حرکت خاک محسوب می شود. برخورد باد با سطح زمین به دلیل ناهمواری های سطحی، پیچک هایی ایجاد می کند و علاوه بر جریانات بادسوی و پادسوی، حرکات عمودی بالاسوی و پایین سوی به وجود می آید و موجب بلند شدن ذرات خاک به هوا می شود.

سامانه های چرخندی که از جنوب و جنوب غربی خلیج فارس، وارد نواحی جنوب غربی کشور می شوند، مقدار زیادی خاک و شن را به همراه دارند. نامطلوب ترین موقعیت ها، با وزش بادهایی به وجود می آید که از طرف عربستان می وزد؛ همین باد با عبور از روی خلیج فارس مقدار زیادی رطوبت را در خود ذخیره می نماید . (پورزندی تابستان 86)

تحقیقات زیادی بر انواع مختلف طوفان های خاکی انجام یافته و نتایج آن را می توان این گونه خلاصه نمود

1- سرعت باد یکی از مهم ترین عوامل برای ایجاد طوفان خاکی است؛ هنگامی که بادهای غالب شدیدتر هستند، خاک بیشتری از سطح زمین بلند شده و به هوا برخواهد خاست.

2- ذرات خاک کوچک تر، غلظت بیشتری در جو دارند و تا ارتفاعات بالاتری صعود می کنند، بنابراین آن ها در جو برای تعداد روزهای متوالی می توانند معلق باقی بمانند.

به طور کلی، طوفان های گرد و غبار، به طوفان هایی گفته می شود که توانایی دید را تا کمتر از یک کیلومترکاهش دهد. این حوادث، از جنبه های گوناگون دارای اهمیت بسیار زیادی هستند، چون در جوامع انسانی تبعات زیادی را به همراه می آورند که از جمله آن ها می توان به آسیب ساختمان ها، تأثیر مخرب بر آب و هوای جهانی و منطقه ای و اثر بر سلامت فردی و اجتماعی و ... اشاره نمود (بن هیچی )

می توان سه حالت کاهش دید را توسعه داد (هایم کوتیل 2003)

1. Blowing dust که دید افقی به کمتر از 11 Km می رسد.

2. Dust Storm که دید افقی به کمتر از 1000 m می رسد و طبق تعاریف بالا، همان طوفان گرد و غبار معمولی است.

3. Severe dust storm که دید افقی در آن به کمتر از 200 m می رسد که میزان بسیار کمی می باشد.

وقوع طوفان شنی در خاورمیانه و جنوب غربی ایران، خسارت های متعددی را سبب گشته است. بر طبق آمارهای سازمان هواشناسی و اداره کل هواشناسی خوزستان، درسه ماهه اول سال 1387، قریب به 12 مورد گرد و غبار در خوزستان ثبت گردیده است که گاهی قدرت دید را به کمتر از پنج متر کاهش داده است . (طهماسبی و همکاران )

. حال با توجه به تقسیم بندی طوفان های شنی و کاهش قدرت دیدی که طوفان های جنوب غرب کشور ایجاد می نمایند، نتیجه می گیریم که تعداد زیادی از طوفان های به وجود آمده در ایران و به طور کل منطقه خاورمیانه در شمار طوفان های بسیار شدید قرار می گیرند و باید در راستای جلوگیری از به وجود آمدن مجدد چنین حوادث مضر و خطرناک برای سلامتی، اقدامات فوری صوت پذیرد.

برای بررسی دقیق تر عوامل ایجاد گرد و غبار در کشور، نیاز به آشنایی مختصر با روش های گوناگون ماهواره ای برای مطالعه سامانه های جابجا شونده گرد و غبار داریم(بن هیچی)

ماهوارهTerra :

ماهواره TERRA محصول پروژه مشترک کشورهای آمریکا، کانادا و ژاپن است. این ماهواره دارای پنج سنجنــده است که ایستـــگاه گیرنــده چنــد منظوره، داده های سنجنــده MODIS (Moderate Resolution Imaging Spectroradiometer)ι را دریافت می کند. بوسیله اطلاعات این ماهواره دانشمندان می توانند درباره میزان تشعشعات زمین، شامل تاثیر پوشش ابرهای ضخیم بر میزان تشعشعات خورشیدی جذب شده توسط زمین و همچنین درجه حرارت سطح آب ها و تعیین سطوح گازهای گل خانه ای ، حجم ورقه های یخ، ترکیبات شیمیایی اتمسفر و تاثیرات فعالیت های آتشفشان ها بر اتمسفر مطالعه نمایند .

ماهواره Aqua :

این ماهواره محصول برنامه مشترک سه کشور آمریکا، ژاپن و برزیل می باشد. ماهواره Aqua یک ماهواره سنجش از دور است که به منظور پایش چندین پارامتر فیزیکی مربوط به آب و چرخش انرژی از فضا طراحی شده است. مشاهدات این ماهواره از تعامل میان اقیانوسها، اتمسفرو قاره ها می باشد. داده های جمع آوری شده توسط این ماهواره در مورد درجه حرارت و رطوبت اتمسفری، ابرها و بارشها، برف و یخ و درجه حرارت سطح دریا؛ آب مخفی در خاکها؛ می باشد. دانشمندان امیدوارند این داده ها در بررسی تغییرات شرایط محیطی زمین و پیش بینی آب و هوا کمک نمایند .

(The Total Ozone Mapping Spectrometer) TOMS سنجنده :

از سال 1996 بر روی ماهواره کاوشگر زمین نصب شده و از آن زمان تا کنون، به طور روزانه اکثر سطح زمین را مورد پوشش خود قرار داده است. این سیستم، توانایی تشخیص طوفان های عظیم گرد و غبار و ردیابی مسیر حرکت توده های حرکتی را دارند

اما نقطه ضعف آن ناشی از عدم توانایی تشخیص طوفان های گرد و غباری با ارتفاع کمتر از 2-1 کیلومتر می باشد .

)The Moderate Imaging Spectroradiometer ( MODIS سنجنده :

بر روی سیستم (Earth Observing System ) EOSوماهواره گردنده Aqua و Terraنصب گشته اند و تصاویر بسیار بهتر و با وضوح بالاتری را نسبت به TOMSمخابره کرده ، مشاهده گرد و غبار برخاسته را آسان تر نموده و امکان آنالیز دقیق فعالیت های توده های گرد و غباری را در مکان های خاص فراهم نموده است. باید توجه داشت که میزان گرد و غبار موجود در اتمسفر زمین، معمولاً توسط شاخص آئروسل (AI.Aerosol Index) بیان می گردد. سنجنده MODIS تمامی سطح زمین را در 1 یا 2 روز پوشش می دهد که داده هارا در 36 باند مختلف جمع اوری می کند ، که این 36 باند از ناحیه مرئی (415 /. میکرومتر ) اغاز و تا باند فرو سرخ (235/14 میکرومتر ) ادامه دارد و دارای قدرت تفکیک مکانی 1000 ، 500 و 250 متر است . وضوح مکانی و طیف بسیار بالای این سنجنده قابلیت دید انتقال گرد و غبار توسط هوا بر روی اب و خشکی را افزایش داده ، که اجازه تحلیل و بررسی دقیق نحوه فعالیت طوفان گرد و غبار را در منطقه مورد مطالعه فراهم می کند (ایچوکو و همکاران2004) . ذرات گرد وغبار در دو ناحیه مرئی و فرو سرخ گرمایی تصاویر ماهواره ای ، کاملآ از دیگر پدیده های هواشناسی قابل تشخیص هستند

به تازگی نیز تحقیقاتی روی ورقه های گرافنی تک لایه ( SLQSs.single-Layered Graphene Sheetsبه عنوان ردیاب و آشکارساز گرد و غبار اتمسفری در حال انجام بوده و پژوهش های دیگری نیز در راستای کاهش گرد و غبار اتمسفری در دست اجرا می باشند. (سخایی و همکاران 2008)

عوامل ایجاد گرد و غبار در ایران

گرد و غبار يك پديده طبيعي است كه سال ها و قرن ها، جنوب كشور ما را تحت تأثير قرار مي داده است. سرچشمه گرد و غبار صحراي عربستان و شمال آفريقا قلمداد می شده است. از چند سال پیش، به دليل تغييراتي كه در منطقه به خصوص تغيير در رژيم آبي به وجود آمد و تعدادي سد در تركيه بنا گردید كه بر روي سرشاخه هاي دجله و فرات واقع شده بود و همچین سدهایی در سوريه و عراق و ايران ساخته شد. از طرفي در دوران صدام حسين، كانالي از دجله به مركز عراق كشيده شد كه آب را منتقل مي نمود. در کنار این عوامل، خشكسالي در چهار و پنج سال اخیر سبب گردید كه تعدادي از هورها و مناطق باتلاقي و مناطقي كه در منطقه، پوشش گياهي داشتند از بين رفته و به صورت مناطق خشك درآمدند . چون خاك اين مناطق، از نوع خاک نرم می باشد، بادی با سرعت بسيار کمتر از سرعت بادي كه شن ها و گرد و خاك را از صحاري عربستان و شمال افريقا بلند مي كند، قادر است که اين گرد و خاك را كه به صورت ريز دانه است، برداشته و به ايران مي آورد. بنابراين می توان این گونه بیان داشت كه منابع جديد گرد و خاك بيشتر در غرب عراق، در سوريه، در اردن و شمال عربستان است . (دکتر نوریان)

به طور کلی، بررسی های انجام یافته و تحلیل جریانات و همچنین بررسی تصاویر ماهواره ای منطقه خاورمیانه، نشان می دهند که عمده ترین علت بروز پدیده گرد و غبار در این منطقه، بزرگ ترین صحرای ماسه ای جهان به نام "ربع الخالی" است که در کشورهای عربستان سعودی، یمن، عمان وامارات عربی متحده استقرار یافته است(شکل 1). این بیابان پوشیده از تپه ها و پهنه های ماسه ای بوده و وسعت آن قریب به 64 میلیون هکتار می باشد. این بیابان کاملاً عاری از پوشش گیاهی بوده و تنها در اثر اندک بارندگی های سالیانه آن منطقه، پوشش یک ساله ضعیفی بر سطح آن استقرار یافته و تا حدی از شدت جابجایی ذرات ریز گرد و غبار می کاهد، ولی در دو سه سال اخیر به دلیل وجود خشکسالی ، این پوشش اندک گیاهی نیز کم شده و به میزان فرسایش خاک آن اضافه گشته است . . (طهماسبی و همکاران )

در شکل 2، گستره فضاییِ ماکزیمم حالاتِ کاهش دید را در گستره غرب و جنوب غربی آسیا و شمال آفریقا نشان می دهد. همان گونه که پیداست، با نگاهی به نقشه خاورمیانه در می یابیم که طوفان های گرد و غباری که منجر به کاهش دید می گردند، به طور عمده ای در عراق و عربستان واقعند و این، خود تأیید مطالب قبلی است که بیان می دارند منشأ اصلی طوفان های گرد و غباری کشور، عراق و عربستان می باشند (هایم کوتیل 2003) .پر واضح است که اندازه دایره ها، متناسب با درصد کاهش دید می باشند

شکل(1)- تصویر ماهواره ای منطقه ربع الخالی

شکل 2 -گستره فضایی ماکزیمم حالات کاهش دید در گستره غرب و جنوب غربی آسیا و شمال آفریقا

مروری بر سنجش از دور طوفان های گرد و غبار :

سپیدی (بازتاب ظاهری) مشخص کننده کسری از تابش کل است که توسط اجسام بازتاب می شود و برای پوشش های مختلف مقدار متفاوتی دارد. زمانی که غلظت بالایی از ذرات معلق در جو وجود داشته باشد سپیدی گرد و غبار توسط باند مرئی به راحتی به دست می آید. سپس داده های باند مرئی برای آشکار کردن رخداد طوفان های گرد وغبار از تغییرات محیطی ای که آنها تولید می کنند ، به کار برده می شود. در حقیقت سنجش از دور یکی از قوی ترین روش های مطالعه طوفان های گرد و غبار در ابعاد بسیار وسیع است (هوسار و همکاران 2000) که به دلیل اهمیت شناخت ویژگی های هواویزه های جوی( تیگن و همکاران 1996) روش های متنوعی برای به دست اوردن اطلاعات از داده ماهواره ها در این زمینه توسعه داده شده است . حس گرها در ماهواره های زمین گرد و زمین ثابت تابش های زمینی منتشر شده در جو را در باند های طیفی مختلف نمایان می سازند. سپس می توان با استفاده از تصاویر ماهواره ای نوری که بر اساس ویژگی های تابش و پراکندگی ذرات گرد و غبار عمل می کنند طوفان های گرد و غبار را تشخیص داد . به علاوه ، ویژگی های فیزیکی این طوفان ها را می توان با تحلیل تصاویر سنجش از دور به دست امده از این ماهواره ها تعیین نمود ، به عبارت دیگر ضخامت نوری و وسعت این طوفان ها را می توان به کمک تصاویر پرتو سنج AVHRR و تصاویر پرتو سنج طیفی MODIS تخمین زد و روند حرکتی و نحوه گسترش انها را ارزیابی نمود .

مطالعات موردی طوفان

در چندسال گذشته بخش مرکزی و شرقی کشور عراق مهمترین منبع خارجی ایجاد گرد و غبار برای ایران بوده است ، این طوفان های گرد و غبار پس از عبور از عراق و تقویت در این منطقه وارد بخش غربی و جنوب غربی کشور شده و ان را متآثر می کند و در برخی موارد با انتشار به سمت شرق تمامی کشور را در بر می گیرد . متآسفانه کاهش بارندگی ها در چند سال گذشته تعداد این طوفان ها به شکل چشمگیری افزایش داده است . برای مثال با استفاده از اطلاعات سازمان هواشناسی برای استان خوزستان مشاهده گردید وقوع رخداد طوفان گرد و غبار از 10 نوبت در سال 81 به 55 نوبت در سال 87 افزایش یافته است .( جدول 1 )

که حداکثر مدت انتشار این پدیده در خوزستان 84 ساعت و حداقل ان 36 ساعت بوده است . جدول 1 نشان دهنده تعداد این طوفان ها در چند سال اخیر است .

10 نوبت رخداد طوفان گردو غبار

سال 1381

11 نوبت رخداد طوفان گردو غبار

سال 1382

9 نوبت رخداد طوفان گردو غبار

سال 1383

12 نوبت رخداد طوفان گردو غبار

سال 1384

19نوبت رخداد طوفان گردو غبار

سال 1385

31 نوبت رخداد طوفان گردو غبار

سال 1386

55 نوبت رخداد طوفان گردو غبار

سال 1387

جدول 1 – امار وقوع طوفان گرد و غبار در استان خوزستان

از این رو در این مطالعه یکی از طوفان های ورودی به ایران از بخش غربی که منشآ ان عراق بوده مورد بررسی فرار گرفته است . این طوفان در تابستان سال 1388 به وقوع پیوسته که شامل دوره ای 5 روزه برای انتشار طوفان به بخش مرکزی و شمال شرقی کشور از 12 تیر 1388 ( 3 جولای 2009 ) ، زمان ورود طوفان به بخش غربی کشور ، تا 16 تیر 1388 ( 7 جولای 2009 ) ، زمان از بین رفتن ان است . از ویژگی های این طوفان می توان به ابعاد گسترده ان و حجم ریز گرد انتقالی به کشور ، نحوه انتشار طوفان و تآثیرات سطوح مختلف زمین مانند دریا و ناهمواری های زمین مانند ارتفاعات رشته کوه های زاگرس بر تغییر مسیر حرکت گرد و غبار اشاره کرد .

داده های استفاده شده :

داده های مورد استفاده در این مطالعه برای تاریخ های شکل گیری و ایجاد طوفان (16-12 تیر 1388 )تصاویر تفکیک شده در باند های مختلف سنجنده MODIS است که از تارنمای سازمان هوایی و فضایی ایالت متحده ( NASA ) دریافت شده است .

تحلیل تصاویر ماهوارهای :

تحلیل تصاویر ماهواره ای نشان می دهد که منشآ طوفان گرد و غبار روز 21 ژوئن 2009 از روی جزایر کاناری می باشد.(تصویر 3) که در روز 22 ژوئن 2009 توسط ماهواره TERRA تهیه شده است دیده می شود که باد های شدید ، گرد و غبار را از جنوب مراکش در غرب صحرای افریقا به داخل خلیج گینه می اورند .

در روز 23 ژوئن 2009 این گرد و غبار پیوسته روی جزایر کاناری، ساحل مراکش و ساهارای غربی دیده می شود .

ارزیابی دانشمندان ناسا نشان می دهد که در اثر این طوفان ها که از ماه می اغاز و تا ماه اکتبر ادامه می یابد همه ساله بیش از 4/2 میلیارد تن گرد و غبار و رسوبات خشک بیابانی وارد اتمسفر زمین می شوند .

بررسی تصاویر ماهواره ای موجود از پدیده گرد و غبار در کشورهای عراق ، عربستان و ایران نشان می دهد که در طول چند سال گذشته این پدیده کم و بیش وجود داشته است اما بزرگی و گستردگی انها مثل طوفان اخیر که بسیاری از استانهای کشور را تحت تآثیر قرار داده ، نبوده است پس بنابرین می توان گفت این طوفان اخیر از جمله پدیده های نادر بوده است که دامنه وسیعی داشته است.

تصویر 3- تصویر ماهواره TERRE از سواحل موریتانی در 22 ژئن 2009

سواحل موریتانی منطقه ای بیابانی و نیمه بیابانی است و خشکسالی در انجا توسعه زیادی دارد ، میزام گرد و غبار در انجا در مقایسه با سواحل دیگر غلیظ تر است ، و همین طور تراکم ذرات زرد رنگ در سنگال و گامبیا بیشتر از جاهای دیگر به چشم می خورد . سپس با عبور این ذرات از روی دریای سرخ ، سیاه ، مدیترانه و عبور از کشور های ترکیه، عراق ، سوریه و عربستان به سمت ایران امده و به دلیل افت سرعت باد در این مناطق بیشتر غبارات روی بخش های جنوب ، جنوب غرب ، غرب و مرکز ایران فرونشست می نماید .

تصویر 4 – تصویر ماهواره TERRA از دریای سرخ تصویر 5- تصویر ماهواره TERRA از گرد و غبار عراق

در 28 ژوئن

این گرد و غبار در روز های ( 3-1 جولای 2009 ) نیز به شهر های جنوب غرب کشور مانند اهواز ، ابادان و مسجد سلیمان رسید . در روز ( 3 جولای 2009 ) با بسته شدن یک سلول بسته کم فشار در سطح زمین و افزایش سرعت باد در شمال عراق گرد و غبار به نیمه غربی ایران رسید و موجب کاهش افقی و عمودی در شهر های غربی کشور گردید که در روز (4 جولای 2009 ) کمترین میزان دید در خرم اباد به 1000 متر رسید .

تصویر 6 – تصویر ماهواره AQUA گرد و غبار در ایران (5 جولای 2009)

تصویر 6 نشان دهنده این است که کل نیمه غربی ایران در سیطره کامل گرد و غبار قرار دارد .

و در نهایت در شکل 7 که اخرین روز انتشار طوفان است به خوبی انتقال طوفان به بخش های شمال شرقی کشور مشاهده می شود . بخش جنوبی این طوفان زمانی که به خلیج فارس می رسد در این نواحی جذب اب دریا شده و تا حدودی اثرات ان کاهش میابد که این به خوبی نماینده این موضوع است که اب و بارندگی تا چه اندازه در کاهش شدت و ابعاد طوفان گرد و غبار موثرند ، در حالی که بخش شمالی این طوفان هرچه به سمت مرکز و شرق کشور پیش می رود گسترده تر می شود . (راضیه پیله وران بهمن 89)

تصویر7 – انتشار گرد و غبار به بخش شمال شرقی و گستردگی ان روی اکثر مناطق کشور ( 7 جولای 2009)

جمع بندی :

بررسی تصاویر ماهواره ای نشان داد که گرد و غبار موجود در هوای کشور ایران به خصوص در نیمه غربی ، جنوبی و مرکزی در روزهای ( 7-3 جولای 2009 ) از صحاری شمالی و شمال شرقی افریقا توسط جریانات جوی منتقل شده است . پایداری شرایط جوی و افت سرعت باد در مرکز کشور عامل معلق ماندن انها به مدت چند روز در مجاورت سطح زمین و ایجاد حالت بحرانی الودگی هوا بوده است .

واز سویی دیگر ، از انجایی که طوفان های گرد و غبار یکی از مهمترین پدیده های ایران است ، پیش بینی وقوع انها و کاهش اثرات این طوفانها برای کشور ما بسیار حائز اهمیت است .MODIS با طیف نوری بسیار گسترده و فن اوری های همراه ان یکی از بهترین سنجنده های هواشناسی برای بررسی پدیده های هواشناسی مانند طوفان های گرد و غبار و سامانه های کم فشار است .

منابع :

پورزندی، وحید، "مطالعه اقلیمی طوفان گرد و خاک با بررسی سامانه های همدیدی موارد خاص در فرودگاه دزفول نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، دانشکده علوم و فنون دریایی، گروه هواشناسی، تابستان 86

Ben Hickey, Andrew S. Goudie, “The use of TOMS and MODIS to identify dust storm source areas: the Tokar delta (Sudan) and the Seistan Basin (south west Asia)”

Haim Kutiel, Hadar Furman, “Dust Storms in the Middle East: Sources of Origin and their Temporal Characteristics” Indoor Built Environ 2003;12:419–426

. علی محمد طهماسبی بیرگانی، غلامعباس عبدی نژاد، بهرام نوش آفرین، "بررسی چگونگی وقوع طوفان گرد و غبار و فرسایش بادی در استان خوزستان و راهکارهای مقابله با آن"

A. Sakhaee-Poura, M.T. Ahmadiana, A. Vafaib, “Applications of single layered graphene sheets as mass sensors and atomistic dust detectors”, Solid State Communications 145 (2008) 168–172

مصاحبه راديو گفتگو با دكتر علي محمد نوريان، قائم مقام سازمان حفاظت محيط زيست خرداد 89

حسام حسن نژاد. ریز گرده ها به عنوان تهدیدی جدّی برای سلامت فردی و اجتماعی و ارائه راه کارهایی کاربردی جهت جلوگیری از آن . اولین همایش دانشجویی عوامل اجتماعی موثر بر سلامت . تهران مهر 89

امیر محمدیها . امیر ریوندی . احسان تقی زاده . محمد رضا محمد پور پنجاه . پایش و نحوه شکل گیری و گسترش یک طوفان گرد و خاک با استفاده از تصاویر سنجنده MODIS . دومین همایش ملی فرسایش بادی و طوفان های گرد و غبار بهمن 89 دانشگاه یزد

راضیه پیله وران . پایش توفان خاک ژولای 2009 در غرب کشور با استفاده از تصاویر ماهواره ای . دومین همایش ملی فرسایش بادی و طوفان های گرد و غبار بهمن 89 دانشگاه یزد