STA4-CAD de GLENDRME PROJES GENEL KULLANIM PROSEDRVeri girileri normal yap gibi girildikten sonra, glendirme ve malzeme seim blmnde yapda kullanlacak malzeme snflar kategorize edilerek mevcut elemanlarn snflar E2 ila E9 arasnda tanmlanr. Malzeme seim ileminden sonra, glendirme opsiyonu alr.

-Deprem yap glendirme projesi iaretlenmesi, projenin glendirme projesi kontrollarnn yaplmasn ve hesap ve izimlerinde bu opsiyonlarn dikkate alnmasnn salar. -Yap performans kontrolu, TDY2006 ynetmeliinin glendirme ile ilgili kurallarn yansra altndaki opsiyonlara gre kontrol eder. -Bina bilgi dzeyi katsays, ynetmelikte tanmlanan tablo 7.1 deki deerleri ierir. -Donat kenetlenme boyu, 7.4.11 deki kesit kapasite hesaplarnda kullanlr. -Kiri dey yk moment arpan, kiri kapasite hesaplarnda kullanlan Mg + Mq toplam mometinin carpan olarak hesaplarda dikkate alnr. TS500 deki yeniden moment dalm gibi dnlebilir. -Kiri hareketli yk arpan, ayn ekilde kapasite hesaplarnda hareketli yk tesirlerinin arpan olmaktadr. Deprem hesaplarnda kullanlan hareketli yk azaltma katsays ile uyumlu olmaldr. -Kolon ularnda kuatlm kolon kontrolu, yetersizlik durumunda elemanlar gme blgesinde kabul eder. -atlam kesite gre analizde; mevcut elemanlarn donatsna gre atlam kesit atalet mometine gre rijitlik matrislerini moment alan metodu ile hazrlar. Yeni elemanlarda ise 1.4 Mg + 1.6 Mq dan elde edilen donat alanna gre atlam kesit atalet momentlerini kullanr. -Kat kat beton dkmne gre l yk analizi, genel proje opsiyonlarnda deitirilen bu zellik sonradan yaplan perde ve mantolarn l yk momentlerinin daha byk olmasnn azaltr, zaten l yk tayan mevcut elemanlarn l yk momentlerinin geree uygun olarak almasn salamaktadr. Kendi iinde iki analizle hesaplanmaktadr. Perde ve Panel opsiyonlar tamamen uygulamaya ieren daha nce anlatlm olan opsiyonlardr. Mevcut kolon zellikleri, sadece mevcut donatnn Ao=0 alnmas durumunda dey yklerden oluan tesirlere gre bulunan mevcut donatnn minimum seviyede olmasn salar. Manto dey yk opsiyonunda, dey yklerin mevcut kolonlar tarafndan tanmas nedeniyle; kolon aktifmanto pasif olarak seilmellidir. Eer mevcut kolon zerindeki ykler askya alnarak, manto beton dkm

yaplmas durumunda; kolon aktif-manto aktif opsiyonu dikkate alnabilir. Mevcut kolonlar hasarl ise; kolon pasif-manto aktif olarak zm yaplmaldr. Manto opsiyonunda dey yklerin mevcut kolon tarafndan tand, zel durumlarda manto ile paylamasna izin verilmelidir. Kolon manto kapasite kontrolunda, kolonun yetersizlik durumunda; yklerin mevcut kolonun kapasitesi orannda tamas, kalan etkilerin manto tarafndan tanmasna izin verilmesi ve ona gre tasarlanarak daha gl manto tasarmnn yaplmasn salar. Yap performans yntemiyle yaplan kapasite hesaplarnda, elemanlarn dayanm ve akma deerlerine gre kapasiteler bulunmaktadr. Bu nedenle malzeme gvenlik faktrlerinin (1.5,1.15) deerlerinin deitirilmemesi gerekmektedir. Yapya yeni glendirme elemanlar (E1) ilave edilmesi durumunda; atlam kesite gre analiz ve kat kat beton dkm (beton dkm sralamasna gre dey yk analizi) seilmelidir. Mevcut yapnn performans kontrol edilirken bu opsiyonlarn almasna gerek yoktur. Kat, kat beton dkmnn nemi:

Ardk l yk analizi ile elde edilen moment erisi

Lineer analizle elde edilen l yk moment erisi

1- Yap l ykleri, glendirme yapmadan nce mevcut kolonlar tarafndan tanmaktadr. Takviye elemanlar ilave edilmesinden sonrada, bu mevcut kolonlar tarafndan tanacaktr ve l yklerinde bir azalma olmamas gerekir. 2- Mevcut yapnn elastisite modlnn, yeni takviye elemanlarna gre dk olmas, birlikte lineer analiz yaplmas durumunda, zellikle perdelerin eksenel deformasyonlar, mevcut kolonlara gre ok kk olacaktr. Yukarda grld gibi moment erilerinde; ilk dey yk dalmndan ok farkl moment erisi ve kolon dey yk eksenel tesirleri deiecektir. 3- Kirilerin ilk yapld tasarmdan uzaklald iin, kiri moment kapasitelerine uygun olmayan l yk moment erisi ile mukayese yaplacak ve yetersizlik oran artacaktr. 4- Kolonlarn kapasite momentlerinde en nemli etki kolon eksenel ykdr. Eksenel ykn azalmas, mevcut kolonlarn moment kapasitesinide azaltacaktr. Mevcut kolonlar adeta bir kiri gibi alacaktr. Glendirme ncesi l yk moment erisinde meydana gelen deiiklikler, yeniden moment dalm ile dzeltilemez. zellikle yeni perdelere yakn kolonlarn yksek yaplardaki yk dalmnn ok farkl olmas, kirilerin momentlerinin yn deitirmesi, depremsiz durumda yetersizlie sebep olacaktr.

YAPI GENEL BLGLER

Glendirme proje opsiyonunda lineer kapasite yntemiyle yaplan hesaplamalarda Ra=1 alnmaktadr. Burada verilen R katsays, yeni ilave edilen Perde ve mantonun donatlandrmasnda kullanlmas iindir. Deprem yk eksantirisitesi 0 alnarak lineer zm yaplmaldr. Mevcut elemanlarn malzeme snflar E2~E9 aras olmal, yeni takviye elemanlar E1 malzeme snfnda olmas gerekir. Bu seim son derece nemli olup, yap performans bulunurken, mevcut elemanlar mevcut donatya gre kapasite momentleri belirlenecektir. Yeni elemanlarda (E1) , R ye gre deprem hesabnda bulunan donatlara gre kapasite momentleri bulunmaktadr. Dolaysyla mevcut yapnn performans dzeyi bulunmasnn yansra, glendirme yaplrken yeni elemanlarn tasarmda yaplabilecektir. Mevcut donatlarn asgaride, yapnn dey yklerinden oluan moment ve kesme kuvvetini tayabilmelidir. Eer dey yk tesirlerini tayamyor ise bu elemanlarda takviye yaplmaldr. Mevcut donatlarn projesine uygun olarak girilmesi son derece nemli olup, yap performansn belirleyecektir. Eer yapnzn projeleri yok ise, yapm ylndaki standartlar dikkate alnarak, Ao=0 depremsiz zm yaplarak ve minimum pursantajlarda bulunarak yapnn mevcut donatlarn oluturabilirsiniz. Bu ilem srasnda projede ngrlen beton snf dikkate alnmaldr. Mevcut donatlar bulunduktan sonra karot ile bulunan beton kalitesine gre performans analizi yaplmaldr.

Deprem ynetmeliinde performans hedefleri:

TABLO 7.7 FARKLI DEPREM DZEYLERNDE BNALAR N NGRLEN PERFORMANS HEDEFLER Binann Kullanm Amac ve TrDeprem Sonras Kullanm Gereken Binalar: Hastaneler, salk tesisleri, itfaiye binalar, haberleme ve enerji tesisleri, ulam istasyonlar, vilayet, kaymakamlk ve belediye ynetim binalar, afet ynetim merkezleri, vb. nsanlarn Uzun Sreli ve Youn Olarak Bulunduu Binalar: Okullar, yatakhaneler, yurtlar, pansiyonlar, askeri klalar, cezaevleri, mzeler, vb. nsanlarn Ksa Sreli ve Youn Olarak Bulunduu Binalar: Sinema, tiyatro, konser salonlar, kltr merkezleri, spor tesisleri Tehlikeli Madde eren Binalar: Toksik, parlayc ve patlayc zellikleri olan maddelerin bulunduu ve depoland binalar Dier Binalar: Yukardaki tanmlara girmeyen dier binalar (konutlar, iyerleri, oteller, turistik tesisler, endstri yaplar, vb.) HK: Hemen Kullanm; CG: Can Gvenlii; G: Gme ncesi

Depremin Alma Olasl 50 ylda 50 ylda 50 ylda %50 %10 %2 HK 0.5 HK HK CG HK CG 1.0 CG CG G 1.5

Deprem ynetmeliindeki yukardaki tabloda belirlenen hedef performansa gre veri girilerinde dzenleme yaplmaldr. Genelde konut gibi yaplarda kullanlan, 50 ylda alma olasl %10 olan deprem dzeyi kullanlmaktadr. Hedef deprem dzeyine gre depremin ivme spektrumu katsays deimektedir. Spektrum arpan olarak kullanlan SCALE deeri buna gre dzeltilmelidir.

50 ylda alma olasl %50 olan deprem dzeyi: Scale=0.5 50 ylda alma olasl %10 olan deprem dzeyi: Scale=1 50 ylda alma olasl % 2 olan deprem dzeyi: Scale=1.5 olarak alnmaldr. Scale deeri yerine I:yap nem katsays da kullanlabilir. Yap tiplerine bal olarak, hedef deprem dzeyine gre performans kontrolu yaplmaldr. Normal konut yaplar iin, 50 ylda alma olasl %10 olan deprem dzeyinde, scale=1.0, performans hedefi can gvenlii olacaktr. Depremden hemen sonra kullanm gereken binalarda; 50 ylda alma olasl %10 olan deprem dzeyinde hemen kullanm salamal, 50 ylda alma olasl %2 olan deprem dzeyinde can gvenliini salamaldr. Bu konu ile ilgili analiz sonularnda, greli kat telemeleride aadaki deerleri amamas gerekmektedir.

TABLO 7.6 GREL KAT TELEMES SINIRLARI

Greli Kat telemesi Oran ji / hji

Hasar Snr MN 0.01 GV 0.03 G 0.04

Yapnn performansnn deerlendirmesi:

Lineer kapasite hesabndan sonra, her elemann ekrandada hangi hasar seviyesinde olduuda grlecektir.

Lineer kapasite analizi raporlarnn st blmnde, R deerine gre bulunan yatay yk tama kapasitesi tablosu verilmektedir. Bu tablo elemanlarn iterasyonla dengelenmi gme durumundaki kapasite momentlerine gre bulunmutur. Kolon kapasite deerleri, kolon deprem eksenel ykne gre deimektedir. terasyonla yaplan dengelemede kirilerin kesme kuvveti ile kolon eksenel deprem kuvveti bulunarak kolon deprem kapasitesi bulunmaktadr. Bu hesaplama sonucunda dm noktalarnda, tam dengelenmi kiri ve kolon moment ve kesme kuvvetiyle katlardaki yatay yk kapasiteside bulunmu olur. Bu hesaplamalar elemanlarn hasar dzeyini bulmada kullanlmaktadr. Yatay yk kapasiteleri, yapnn glendirmesinde ngr verebilmekte olup, yapda takviye edilecek elemanlarn kapasitesini grmede ve yapdaki kapasite artnn gzlenerek yaplmas iindir.MEVCUT ve GLENDRLM DURUMDAK GME YK MUKAYESE TABLOSU X YN Y YN Kat Deprem yk Mevcut Yap GlendirilmiDeprem yk Mevcut Yap Glendirilmi no Ve Vr Yap Vr Ve Vr Yap Vr 5 104.16 82.21 537.54 101.70 78.04 499.01 4 187.49 86.90 385.20 183.06 84.03 364.72 3 250.10 89.25 384.16 244.19 87.68 328.01 2 292.33 93.44 362.66 285.41 94.65 340.88 1 314.05 91.38 370.79 306.62 93.42 340.24

Lineer kapasite raporunda, elemanlarn dengelenmi kapasite moment ve kesme kuvvetlerine, lineer deprem hesab ile bulunmu tesirlere gre tablolar hazrlanmaktadr. Elemanlarn ynetmelie uygun olarak; snek, gevrek olmasna gre, r deerleri bulunur ve hasar snrlarna gre MH, BH, IH, GB gibi hasarlar bulunmaktadr. Yapnn, +X, -X, +Y, -Y dorultularnda hasar snflar ayr ayr hesaplanmaktadr. Bu hasar snflarna gre hedef performans dzeyinin salanmas kontrol edilir. Eer hedef performans can gvenlii belirlenmi ise, can gvenlii performans seviyesinin salanmas durumunda glendirme yeterli olacaktr.

PERFORMANS RAPORUBINA BILGI DUZEYI KATSAYISI : 1.0 TDY 7.2.16 KUSATILMIS KOLON KESME KONTROLU : TDY 7.5.2.6 CATLAMIS KESITE GORE ANALIZ : TDY 7.4.13 HAREKETLI YUK AZALTMA ORANI : 0.3 TDY 7.4.3 KIRIS DUSEY YUK MOMENT AZALTMA ORANI : 0.85 TDY 7.5.2.3 DONATI KENETLENME BOYU, KAPASITE AZALTMA ORANI : 1.0 TDY 7.4.15 KOLON min. BOYUNA DONATI ORANI : 0.01 DONATI KOROZYON ORANI % : 0 KIRISLERDE RIJIT BOLGELI KAPASITE KONTROLU : TDY 7.4.12 TASARIM SPECTRUM CARPANI : 1.0 (Deprem alma olasl, 50 ylda %10 YAPI LINEER KAPASTE HESABINDA R=1 ALINARAK ZM YAPILMITIR. TDY 7.5.1.1 KOLON KAPASTE TABLOSU KOLON BOYUT MEVCUT MEVCUT -X +X -Y +Y NO DONATI As(cm) Nd Mr Nd Mr Nd Mr Nd Mr SZ01 2560 2314 + 2214 (gvde) 15.39 51.98 6.68 38.34 6.20 53.07 16.65 36.82 15.18 SZ02 2560 2314 + 2214 (gvde) 15.39 19.44 4.90 9.45 3.98 12.10 11.29 12.10 11.29

KRLERN KAPASTE TABLOSU

Vlim = 0.22 Aw fcd KR Bw Ln a Sol Asu Asa Mra' Mru' Mg+Mq Mra Mru Vd Vr Vlim NO D b Sag (cm) (cm) K101 20 4.0000.000Sol 3.39 2.26 2.59 3.59 > 1.29 2.59 3.59 4.26 < 15.96 26.40 50 0.000Sag 5.40 2.26 2.60 5.63 > -1.80 2.60 5.63 4.53 < 15.96 26.40 K102 20 2.9750.000Sol 5.40 3.39 3.71 5.63 > 0.76 3.71 5.63 4.48 < 15.96 26.40 50 0.000Sag 3.39 3.39 3.70 3.59 > -0.80 3.70 3.59 4.40 < 15.96 26.40

KOLON (-X) (+X) (-Y) (+Y) NO Mc Mb > Mb Mc Mb > Mb Mc Mb > Mb Mc Mb > Mb S101 12.19 > 3.59 3.59 11.58 > 2.59 2.59 28.64 > 10.15 10.15 26.78 > 4.47 4.47 S201 10.52 > 3.59 3.59 9.86 > 2.59 2.59 22.78 > 9.80 9.80 21.18 > 3.52 3.52

KOLON ULARINDA KR-KOLON MOMENT KAPASTE KONTROLU

TDY 7.4.4

(r=Md/Mr) SN:Snek(Ve/Vr1) KK>GV:Kuatlm kolon kesme kontrolu nedeniyle gevrek eleman KOLON Ve Vr N N/(Ac.fc)V/(Ac.fct) Md Mr r MN GV GC Hasar SB01 -X 6.23 20.94SN 19.79 0.072 0.215 0.00 7.42 0.003.006.008.00 MH KK +X 3.51 20.94SN -3.42 -0.012 0.121 0.00 6.21 0.003.006.008.00 MH Sarg -Y 4.63 20.94SN 20.25 0.074 0.160 0.00 8.77 0.003.006.008.00 MH +Y 2.57 20.94SN -3.65 -0.013 0.089 0.00 4.90 0.003.006.008.00 MH SB02 -X 14.95 20.94SN 29.29 0.107 0.516 6.71 22.24 0.302.985.967.96 MH KK +X 20.70 20.94SN 25.99 0.094 0.714 6.71 23.85 0.282.955.907.80 MH Sarg -Y 13.65 20.94SN 38.02 0.138 0.471 5.16 15.69 0.332.875.747.74 MH +Y 10.94 20.94SN 16.66 0.061 0.377 5.16 21.19 0.243.006.008.00 MH PB03 -X 323.87 527.58SN -152.16 -0.038 1.268 1420.95 4646.88 0.313.006.008.00 MH +X 330.55 527.58SN 1279.18 0.320 1.295 1420.95 4848.76 0.293.006.008.00 MH Sarg -Y 1.29 318.57SN 56.57 0.014 0.005 7.98 248.41 0.033.006.008.00 MH +Y 1.26 318.57SN 56.57 0.014 0.005 7.98 887.12 0.013.006.008.00 MH PB15 -X 98.14 310.94SN -73.46 -0.024 0.495 516.96 839.62 0.623.006.008.00 MH +X 102.71 310.94SN 710.87 0.229 0.518 516.96 1780.93 0.293.006.008.00 MH Sarg -Y 0.97 222.32SN 47.38 0.015 0.005 6.12 34.27 0.183.006.008.00 MH +Y 0.98 222.32SN 47.38 0.015 0.005 6.12 105.67 0.063.006.008.00 MH

KOLONLARIN r KAPASTE ORANI

KRLERN r KAPASTE ORANI

(r=Md/Mr) SN:Snek(Ve/Vr1) KR -'/b Ve/Vr Ve/(Ac.fct) r=Md/Mr MN GV GC Hasar KB01 -XSol 0.0194 2.2/10.8=0.2 SN 0.0216 1.17/2.24=0.52 2.483.965.96 MH Sarg -XSag-0.2155 1.24/10.8=0.11 SN 0.0233 1.14/3.87=0.29 2.504.006.00 MH SN 0.0414 1.17/3.44=0.34 2.504.006.00 MH KK +XSol-0.0194 0.97/10.8=0.09 Sunek +XSag 0.2155 2.48/10.8=0.23 SN 0.0432 1.14/11.96=0.09 2.283.575.57 MH KB02 -XSol 0.0583 4.67/12.4=0.38 SN 0.0654 1.01/9.65=0.1 2.443.885.88 MH Sarg -XSag-0.0389 3.44/12.4=0.28 SN 0.0623 0.79/14.73=0.05 2.504.006.00 MH +XSol-0.0583 3.91/12.4=0.32 SN 0.0638 1.01/14.85=0.07 2.504.006.00 MH KK Sunek +XSag 0.0389 4.2/12.4=0.34 SN 0.0607 0.79/8.74=0.09 2.463.925.92 MH Glendirilmesi Gereken Gevrek Elemanlar Kiris KB32,KB36

KAT (-X) (+X) (-Y) (+Y) NO MH BH IH GB MH BH IH GB MH BH IH GB MH BH IH GB 5 88.2 11.8 0.0 0.0 88.2 11.8 0.0 0.0 87.5 0.0 0.0 12.5 87.5 0.0 0.0 12.5 4 76.5 23.5 0.0 0.0 76.5 23.5 0.0 0.0 87.5 0.0 0.0 12.5 75.0 12.5 0.0 12.5 3 82.4 17.6 0.0 0.0 82.4 17.6 0.0 0.0 87.5 0.0 0.0 12.5 81.3 6.3 0.0 12.5 2 82.4 17.6 0.0 0.0 82.4 17.6 0.0 0.0 87.5 0.0 0.0 12.5 81.3 6.3 0.0 12.5 1 94.1 5.9 0.0 0.0 94.1 5.9 0.0 0.0 88.9 0.0 11.1 0.0 88.9 11.1 0.0 0.0 Max. 94.1 23.5 11.1 12.5 X yn kiri says=17,17,17,17,17 Y yn kiri says=18,16,16,16,16

BINA PERFORMANSI KR HASAR YZDELER

KAT (-X) (+X) (-Y) (+Y) NO MH BH IH GB MH BH IH GB MH BH IH GB MH BH IH GB 5 97.9 2.1 0.0 0.0 97.9 2.1 0.0 0.0 99.3 0.0 0.7 0.0 98.6 0.3 1.1 0.0 4 99.7 0.3 0.0 0.0 99.7 0.3 0.0 0.0 99.4 0.0 0.6 0.0 98.6 1.4 0.0 0.0 3 100. 0.0 0.0 0.0 100. 0.0 0.0 0.0 99.4 0.6 0.0 0.0 98.7 1.3 0.0 0.0 2 100. 0.0 0.0 0.0 100. 0.0 0.0 0.0 99.3 0.7 0.0 0.0 99.2 0.8 0.0 0.0 1 100. 0.0 0.0 0.0 100. 0.0 0.0 0.0 100. 0.0 0.0 0.0 100. 0.0 0.0 0.0 Max. 100. 2.1 1.1

KOLON KESME KUVVET DAILIMI

KAT (-X) (+X) (-Y) (+Y) NO MH BH+IH+GB MH BH+IH+GB MH BH+IH+GB MH BH+IH+GB 5 99.8 0.2 99.8 0.2 99.3 0.7 98.6 1.4 4 100. 0.0 100. 0.0 99.4 0.6 98.6 1.4 3 100. 0.0 100. 0.0 99.4 0.6 99.1 0.9 0.0 100. 0.0 99.6 0.4 100. 0.0 2 100. 1 100. 0.0 100. 0.0 100. 0.0 100. 0.0 Max. 100. 1.4 GORELI KAT OTELEME KONTROLU [max(R/h): MH