strategia rozwoju bałtyckiego klastra …. monitorowanie realizacji strategii rozwoju klastra 38 7....

PROJEKT WSPÓLFINANSOWANY PRZEZ UNIĘ EUROPEJSKĄ Z EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU ROZWOJU REGIONALNEGO

Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny BIURO KOORDYNACYJNE przy Instytucie Maszyn Przepływowych PAN

80-952 Gdańsk, ul. Fiszera 14, tel.: (058) 341 68 25, fax: (058)341 61 44 e-mail: [email protected]

Strategia rozwoju Bałtyckiego Klastra Ekoenergetycznego

Opracowano w Centrum Badawczo – Rozwojowym ENERGA Sp. z o.o.

Autor: Edward Sulżycki

Gdańsk, październik 2009 r.

Organy Bałtyckiego Klastra Ekoenergetycznego

Honorowy Przewodniczący Prof. dr hab. inż. Jerzy Buzek

Przewodniczący Prof. dr hab. inż. Jan Kiciński

Instytut Maszyn Przepływowych im. Roberta Szewalskiego Polskiej Akademii Nauk

Wice-Przewodniczący Prof. dr hab. inż. Wojciech Sadowski Politechnika Gdańska

Rada Programowa

Wice-Przewodniczący Prof. dr hab. inż. Janusz Piechocki Uniwersytet Warmińsko – Mazurski w Olsztynie

Prezes Prof. dr hab. inż. Janusz Gołaszewski Uniwersytet Warmińsko – Mazurski w Olsztynie

Wice-Prezes Tomasz Obara – ZRE Gdańsk Sp. z o.o. Zarząd

Wice-Prezes Jerzy Hlousek - ENERGA S.A.

Jednostka koordynująca i Lider

Klastra

Instytut Maszyn Przepływowych im. Roberta Szewalskiego Polskiej Akademii Nauk


1

Spis treści

1. Wstęp 1.1 Wprowadzenie 1.2 Cel opracowania 1.3 Podstawy opracowania

2 2 2 3

2. Podstawowe informacje o BKEE 2.1 Geneza, forma organizacyjno – prawna i dokument powołujący klaster 2.2 Cele strategiczne klastra 2.3 Branżowa specjalizacja klastra 2.4 Członkowie, wielkość, struktura branżowa i zasięg terytorialny klastra 2.5 Organy i zaplecze techniczne klastra 2.6 Finansowanie działalności klastra 2.7 Dotychczasowa działalność klastra oraz jej efekty

4 4 4 5 6 9

10 10

3. Analiza SWOT 3.1 Ocena istniejącego potencjału BKEE – silne i słabe strony klastra 3.2 Prognoza sytuacji w otoczeniu BKEE – szanse i zagrożenia dla rozwoju klastra 3.3 Synteza analizy SWOT

14 14 15 19

4. Misja klastra, cele strategiczne BKEE i sposoby ich realizacji 4.1 Potrzeby i uwarunkowania rozwoju OZE w Polsce 4.2 Misja klastra 4.3 Cel strategiczny i specjalizacja branżowa klastra 4.4 Cele szczegółowe w układzie obszarów 4.5 Źródła finansowania działalności klastra

21 21 22 23 24 27

5. Kluczowe działania – projekty klastrowe wg obszarów 30

6. Monitorowanie realizacji strategii rozwoju klastra 38

7. Organizacja, finansowanie i zarządzanie klastrem 7.1 Docelowa forma organizacyjno – prawna 7.2 Organy i wewnętrzna organizacja klastra 7.3 Zasady przyjmowania członków i tworzenia podklastrów 7.4 Zasady finansowania 7.5 Zasady zarządzania – tworzenie, realizacja, koordynacja i aktualizacja strategii

39 39 39 40 42 43

8. Komplementarność z innymi strategiami i programami 44

9. Efekty działalności klastra 9.1 Korzyści dla regionów 9.2 Wpływ wsparcia publicznego na rozwój klastra

48 48 49

Załączniki 1. Umowa konsorcjum powołująca klaster 2. Lista członków BKEE i ich specjalizacja branżowa 3. Przykłady ekoenergetycznych klastrów zagranicznych i krajowych 4. Zasady współpracy pomiędzy BKEE a KPPT Kwidzyn 5. Komplementarność Strategii rozwoju BKEE z innymi strategiami i programami 6. Zestawienie przedsięwzięć / projektów na lata 2009 – 2013 i dalsze


2

1. Wstęp

1.1 Wprowadzenie

Jedną z kluczowych idei poprawy konkurencyjności i rozwoju gospodarczego w regionach jest koncepcja klastrów. O tym, że są one swoistym motorem rozwoju regionalnego świadczą m.in. przykłady z Austin (USA), Szkocji, Cambridge (W. Brytania) oraz Penang (Malezja)1. Klastry tworzone są w różnych dziedzinach, w tym także w energetyce, zwłaszcza opartej na odnawialnych źródłach energii (OZE).

Ważnym klastrem działającym na terenie Polski Północnej jest Bałtycki Klaster Ekoenerge-tyczny (BKEE), który powstał w 2007 r. z inicjatywy Instytutu Maszyn Przepływowych im. Roberta Szewalskiego Polskiej Akademii Nauk (IMP PAN) w Gdańsku, Uniwersytetu War-mińsko-Mazurskiego w Olsztynie, Politechniki Gdańskiej, Politechniki Koszalińskiej, Mar-szałków Województw - Pomorskiego i Warmińsko-Mazurskiego, a także kilku podmiotów gospodarczych i stowarzyszeń.

BKEE jest klastrem o znaczeniu ponadregionalnym, obejmującym obszar województw – po-morskiego i warmińsko – mazurskiego. Jest to aktualnie największy tego typu klaster w Pol-sce w dziedzinie OZE, w skład którego wchodzi szereg kluczowych podmiotów, tworząc rozwiniętą triadę „nauka – przemysł – władze samorządowe”, zorientowaną na rozwój i wdrożenia najnowszych technologii, w szczególności opartych na biomasie, biometanie, ale również energii wiatru, wody i słońca.

1.2 Cel opracowania

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie strategii rozwoju BKEE na lata 2009 – 2013 – z perspektywą do roku 2020. Zadaniem strategii jest ukierunkowanie działalności kla-stra, zgodnie z oczekiwaniami jego obecnych i potencjalnych członków, oraz przyczynienie się do realizacji celów rozwoju społeczno - gospodarczego województw – pomorskiego i warmińsko – mazurskiego, określonych w strategiach rozwoju regionalnego, strategiach energetycznych, strategiach innowacji, a poprzez to - przyczynienie się do poprawy stanu środowiska i rozwoju społeczno – gospodarczego kraju.

Władze BKEE podjęły decyzję o ubieganiu się o uzyskanie statusu klastra kluczowego, o znaczeniu ponadregionalnym, w ramach „Regionalnego Programu Wspierania Klastrów dla woj. pomorskiego na lata 2009-2015” 2. W ramach ww. programu przewidziano m.in. wspie-ranie rozwoju klastrów kluczowych - o największym potencjale rozwojowym, które mają być wybrane w drodze otwartego konkursu w IV kw. 2009 r. Niniejsza strategia będzie załączni-kiem do wniosku w tej sprawie.

1 Voyer, R.: Knowledge based industrial clustering: international comparisons, Nordcity Group Ltd., 1997. 2 „Regionalny Program Wspierania Klastrów dla woj. pomorskiego na lata 2009-2015” zatwierdzony uchwałą

nr 742/223/09 z dnia 18 czerwca 2009 r. Zarządu Województwa Pomorskiego.


3

1.3 Podstawy opracowania

Niniejsza strategia stanowi jeden z produktów projektu pt. „Rozwój Bałtyckiego Klastra Eko-energetycznego - poprzez opracowanie strategii i promocję na terenie województwa pomor-skiego”, realizowanego przez IMP PAN, jako jednostkę koordynującą BKEE. Projekt ten uzyskał dofinansowanie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Po-morskiego na lata 2007 – 2013, Działanie: 1.5.2 „Wsparcie regionalnych procesów proinno-wacyjnych” (Oś priorytetowa 1: „Rozwój i innowacje w MŚP”).

W celu opracowania strategii rozwoju BKEE, wg wymagań konkursu na klastry kluczowe, w dniu 15 lipca 2009 r., w siedzibie IMP PAN, zostały zorganizowane warsztaty planowania strategicznego. Warsztaty te zorganizowano we współpracy z Punktem Kontaktowym ds. Klastrów, prowadzonego przez Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową (IBnGR) oraz Kra-jowym Punktem Kontaktowym Bałtyckiego Klastra Ekoenergetycznego ds. Bioenergii, usta-nowionego w ramach projektu Bioenergy Promotion (Program Regionu Morza Bałtyckiego 2007-2013).

Warsztaty adresowane były do liderów i przedstawicieli przedsiębiorstw i innych instytucji – członków klastra oraz innych osób zaangażowanych w koordynację, wdrażanie działań klastra oraz proces jego rozwoju. W warsztacie wzięło udział 27 osób z 17 różnych organizacji, w tym grono naukowców, przedstawiciele biznesu, samorządów terytorialnych oraz jednostki - koordynatora BKEE. Niniejsza strategia uwzględnia wyniki tego warsztatu ujęte w sporzą-dzonym przez IBnGR raporcie pt. „Podsumowanie warsztatów planowania strategicznego dla Klastra Ekoenergetycznego” 3. Przy tworzeniu strategii wykorzystano również raport pt.: „Wytyczne dla Strategii Bałtyckiego Klastra Ekoenergetycznego”, opracowany przez IMP PAN i IBnGR.4

3 Joanna Teleżyńska – Gajewska, Stanisław Szultka: Podsumowanie warsztatów planowania strategicznego dla

Klastra Ekoenergetycznego. Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową w Gdańsku, Punkt Kontaktowy ds. Klastrów, Gdańsk, 2009.

4 Jan Kiciński, Adam Cenian, Joanna Teleżyńska – Gajewska, Stanisław Szultka: Wytyczne dla Strategii Bałtyc-kiego Klastra Ekoenergetycznego, Gdańsk 2009.


4

2. Podstawowe informacje o BKEE

2.1 Geneza, forma organizacyjno – prawna i dokument powołujący klaster

Główną inspiracją inicjatywy utworzenia BKEE były podstawowe dokumenty dotyczące rozwoju OZE w regionach - pomorskim i warmińsko – mazurskim, tj.:

• „Regionalna strategia energetyki ze szczególnym uwzględnieniem źródeł odnawialnych”, przyjęta uchwałą nr 1098/LII/06 Sejmiku Województwa Pomorskiego z dnia 23 paździer-nika 2006 r.

• „Program Ekoenergetyczny Województwa Warmińsko – Mazurskiego na lata 2995 – 2010”, opracowany w wyniku realizacji uchwały nr XVI/202/222/04 z dnia 2 lutego 2004 r. w sprawie przyjęcia zasad, trybu i harmonogramu opracowania tego programu.

Inicjatorami utworzenia BKEE były: IMP PAN w Gdańsku, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Politechnika Gdańska, Politechnika Koszalińska, Marszałek Woje-wództwa Pomorskiego, Marszałek Województwa Warmińsko-Mazurskiego oraz kilka innych podmiotów gospodarczych i stowarzyszeń.

Jako formę organizacyjno – prawną BKEE przyjęto konsorcjum. Umowę o utworzeniu kon-sorcjum pod nazwą „Bałtycki Klaster Ekoenergetyczny” podmioty – założyciele5 w liczbie 31 podpisały w dniu 11 czerwca 2007 r. w Gdańsku. Umowa ta stanowi Załącznik 1 do niniej-szej strategii.

2.2 Cele strategiczne klastra

Zgodnie z umową konsorcjum powołującą klaster, o której mowa w p. 2.1, podstawowym celem BKEE jest skoordynowanie realizacji Regionalnych Strategii Energetyki (RSE) w za-kresie szeroko pojętej ekoenergii, głównie poprzez zwiększenie efektywności absorpcji regio-nalnych i centralnych funduszy UE w makroregionie oraz ułatwienie kontaktów w ramach współpracy międzyregionalnej UE.

Efektem działalności BKEE, wg preambuły umowy, będzie znaczący wzrost wykorzystania OZE, w tym zwłaszcza biomasy na cele energetyczne w Polsce Północnej, rozwój technologii odzysku biomasy z odpadów komunalnych i przemysłowych, zmniejszenie obciążenia śro-dowiska zanieczyszczeniami biologicznymi na terenach wiejskich, a także rozwój nowych wdrożeń technologicznych i wytwórczych, powodujący wzrost konkurencyjności przedsię-biorstw makroregionu Polski Północnej.

Wskazano również, że wzrost produkcji przyjaznej dla środowiska tzw. zielonej energii sta-nowić też będzie istotny element bezpieczeństwa energetycznego regionu i kraju. 5 W skład grupy członków – założycieli weszły: 2 samorządy wojewódzkie, 3 uczelnie wyższe, 3 duże instytuty

B+R, 3 inne jednostki B+R, 3 spółki energetyczne, 4 przedsiębiorstwa obsługi energetyki, 3 samorządy po-wiatowe, 1 stowarzyszenie gmin, 5 gmin wiejskich i miejskich, 2 agencje poszanowania energii i 1 spółdziel-nia mieszkaniowa.


5

Zgodnie z umową, celami strategicznymi BKEE są w szczególności:

1) w sferze surowcowej: stymulowanie wzrostu wykorzystania biomasy na cele energetycz-ne, stymulowanie rozwoju terenów wiejskich m.in. poprzez rozwój plantacji energetycz-nych, rozwój technologii odzysku biomasy z odpadów komunalnych i przemysłowych, zmniejszenie zanieczyszczeń poprzez rozwój biogazowni, intensyfikacja wytwarzania na-turalnych nawozów oraz stymulowanie rozwoju świadomości ekologicznej,

2) w sferze B+R: stymulowanie rozwoju nowych technologii, wzrostu konkurencyjności producentów urządzeń dla bioenergetyki oraz kształcenia specjalistów z dziedziny eko-energetyki,

3) w sferze wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej: pobudzanie wzrostu produkcji zielo-nej energii, rozwój małych siłowni kogeneracyjnych na biomasę oraz wytwarzanie urzą-dzeń wykorzystujących energię cieplną z biomasy,

4) w sferze produkcji urządzeń dla bioenergetyki: wspieranie wytwarzania modułów i mon-tażu: kompletnych biogazowni wraz z modułem kogeneracyjnym, urządzeń do przetwa-rzania biomasy, projektowania i dostaw kompletnych małych (do 10 MWe) siłowni koge-neracyjnych na biomasę oraz projektowania „inteligentnych” systemów zasilania osiedli w energię cieplną - z uwzględnieniem lokalnych uwarunkowań.

Zgodnie z umową klaster ma być instrumentem realizacji rozwoju gospodarczego makrore-gionu Polski Północnej poprzez zwiększenie bezpośredniego związku podmiotów odpowie-dzialnych za realizację określonych zadań i przekształcenia infrastrukturalne w energetyce z działalnością jednostek B + R i uczelni wyższych.

2.3 Branżowa specjalizacja klastra

Założona branżowa specjalizacja BKEE, wynikająca z przyjętych celów strategicznych, o których mowa w p. 2.2, obejmuje kompleks problematyki związanej z rozwojem OZE, opar-tych głównie na biomasie, w pełnym cyklu badawczo – rozwojowym, w obszarach:

1) produkcji biomasy (rozwój plantacji roślin energetycznych, odpady z hodowli zwierząt),

2) rozwoju nowych technologii przetwarzania biomasy i jej wykorzystania w siłowniach kogeneracyjnych,

3) produkcji nowych urządzeń stanowiących wyposażenie technologiczne OZE – opartych na biomasie,

4) produkcji energii w OZE, poprzez budowę nowych i modernizację istniejących siłowni kogeneracyjnych oraz inteligentnych sieci elektroenergetycznych i cieplnych.

„Jądrem” klastra są następujące jednostki:

• jednostki naukowe, B+R i doradcze, • producenci: biomasy i biogazu, • producenci urządzeń + instalacje i remonty, • producenci energii, • samorządy terytorialne na szczeblu wojewódzkim, powiatowym i gminnym.

Oprócz nich występuje szereg innych członków klastra, takich jak np.: deweloperzy.

Strukturę BKEE z wyróżnieniem jednostek – „jądra” klastra przedstawia Rys. 1.


6

Producenci biomasy i biopaliw

Jednostki naukowe, B+R i

doradcze

Producenci urządzeń + instalacje i

remonty

Samorządy

Producenci energii

Rys. 1 Specjalizacja branżowa BKEE – „jądro” klastra

Na podstawie powyższych założeń można przyjąć, że, zgodnie z obowiązującą Polską Klasy-fikacją Działalności (PKD), specjalizacja branżowa klastra obejmuje wybrane grupy, klasy i podklasy z następujących działów:

• Dział 01. Uprawy rolne, chów i hodowla zwierząt … • Dział 28. Produkcja maszyn i urządzeń … • Dział 35. Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą

wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych. • Dział 72. Badania naukowe i prace rozwojowe. • Dział 84. Administracja publiczna.

2.4 Członkowie, wielkość, struktura branżowa i zasięg terytorialny klastra

Wg stanu na dzień 11.06.2007 r., tj. w momencie utworzenia, BKEE liczył 31 podmiotów. W 2007 r. przyjęto do klastra 5, w 2008 r. - 5 i w 2009 r. kolejnych 33 nowych członków. Wg stanu na dzień 29 października 2009 r. liczba członków klastra wyniosła 74. Rozwój organi-zacyjny BKEE na przestrzeni od momentu utworzenia do dnia 29 października 2009 r. przed-stawia Rys. 2.

W strukturze branżowej klastra można wyróżnić następujące sektory działalności: 1) prze-mysł, 2) naukę, edukację i B+R, 3) instytucje pozarządowe i wspierania biznesu, oraz 4) wła-dze publiczne.

Wg stanu na dzień 29.10.2009 r. struktura branżowa BKEE wg liczby członków, w układzie ww. sektorów, przedstawia się jak niżej:

1) do sektora przemysłu można zaliczyć takie podmioty jak: ENERGA SA – spółkę zarzą-dzającą Grupą Kapitałową ENERGA, ZRE Gdańsk, Pomorską Spółka Gazownictwa, Vat-tenfal Poland, Windvest Żarnowiec, Zakład Energetyki Cieplnej KOSPEC w Kościerzy-


7

nie, Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Lęborku, ELTA Zakład Automaty-ki Przemysłowej w Rumii, KLIMAWENT - Centrum Techniki Wentylacyjnej Gdynia, itd.

01020304050607080

Liczba członków

06.2007 12.2007 12.2008 10.2009

Rys. 2. Rozwój organizacyjny BKEE w latach 2007 - 2009

2) do sektora nauki i B+R można zaliczyć takie podmioty, jak: Politechniki – Gdańską i Ko-szalińską, Uniwersytet Warmińsko – Mazurski, Instytuty – Maszyn Przepływowych PAN, Energetyki, Elektrotechniki, Morski, jednostki B+R takie jak np. Centrum Badaw-czo – Rozwojowe ENERGA, itp.,

3) do sektora instytucji pozarządowych i wspierania biznesu można zaliczyć: Bałtycką Agencję Poszanowania Energii, Fundację Poszanowania Energii, itp.,

4) do sektora władz publicznych można zaliczyć: województwa pomorskie i warmińsko – mazurskie), powiaty (Kwidzyn, Nowe Miasto i Lidzbark Warmiński), Pomorskie Stowa-rzyszenie Gmin Wiejskich i szereg gmin.

Listę wszystkich członków BKEE wg stanu na dzień 29.10.2009 r. zawiera Załącznik 2 do niniejszej strategii.

Rys. 3. Zasięg terytorialny Bałtyckiego Klastra Ekoenergetycznego


8

BKEE jest klastrem o zasięgu ponadregionalnym i obejmuje tereny Polski Północnej - głów-nie województwa pomorskie i warmińsko – mazurskie. Zasięg terytorialny BKEE ze wskaza-niem ważniejszych projektów realizowanych w ramach Klastra przedstawiono na Rys. 3.

Aktualnie BKEE jest największym klastrem ekoenergetycznym w Polsce, zorientowanym na rozwój najnowszych technologii w dziedzinie OZE.

Strukturę branżową BKEE wg stanu na dzień 29.10.2009 r., w podziale na regiony – woje-wództwa: pomorskie i warmińsko – mazurskie, przedstawiono w Tabeli 1 oraz na Rys. 4 i Rys. 5.

Tabela 1. Struktura branżowa BKEE w układzie regionów- województw

Liczba podmiotów – członków Klastra wg lokalizacji

Lp. Wyszczególnienie Woj. Po-morskie

Woj. War-mińsko -

Mazurskie Inne Razem

1. Liczba podmiotów ogółem w tym:

50 13 11 74

1.1 jednostki przemysłu 32 3 8 45 1.2 jednostki naukowe, edukacyjne i B+R

w tym jednostki naukowe jednostki edukacyjne

6

5 1

1 - 1

1 - 1

8

5 3

1.3 jednostki pozarządowe i wspierania biznesu

w tym jednostki wspierania biznesu

2

2

- -

- -

2

2 1.4 jednostki administracji samorządowej 6 7 - 13 1.5 inne 5 1 - 6

Przemysł64%Nauka

10%

Edukacja2%

Pozarządowe4%

Samorząd terytorialny

12%

Pozostałe8%

Rys. 4. Struktura branżowa BKEE wg w województwie pomorskim


9

(stan na dzień 29.10.2009 r.)

Przemysł23%

Nauka0%

Edukacja8%

Pozarządowe0%

Samorząd terytorialny

54%

Pozostałe15%

Rys. 5. Struktura branżowa BKEE w województwie warmińsko – mazurskim

(stan na dzień 29.10.2009 r.)

Jak wynika z powyższych danych, w BKEE obszarowo dominuje województwo pomorskie, tam też mają swoje lokalizacje władze klastra oraz jednostka koordynująca tj. IMP PAN.

2.5 Organy i zaplecze techniczne klastra

Zgodnie z umową konsorcjum powołującą BKEE, organami Klastra są:

• Rada Programowa, • Zarząd oraz • jednostka koordynująca.

Rada Programowa BKEE jest najwyższym organem klastra. Wytycza on główne kierunki działania klastra, powołuje i odwołuje członków Zarządu klastra oraz zatwierdza plany pracy Zarządu. W skład Rady wchodzą: po jednym przedstawicielu każdego z członków - sygnata-riuszy umowy, Dyrektor Jednostki Koordynującej, Prezes Zarządu klastra i jego zastępcy. Jednostki naukowe, Województwo Pomorskie, Województwo Warmińsko-Mazurskie oraz duże przedsiębiorstwa typują do Rady dodatkowo po jednym ekspercie.

Zarząd BKEE jest organem zarządzającym klastra. Do zadań Zarządu należą: bieżące kiero-wanie działalnością klastra, kreowanie tematyki projektów i pomoc w ich przygotowaniu oraz koordynacja realizacji zatwierdzonych projektów. Liczbę członków i skład Zarządu ustala Rada Programowa.

Jednostką Koordynującą BKEE jest IMP PAN. Jest ona reprezentantem Konsorcjum BKEE w kontaktach zewnętrznych, posiada osobowość prawną i pełni funkcję lidera konsorcjum.


10

Zaplecze techniczne Zarządu BKEE tworzą biura koordynacyjne: CZT „Pomorze", CZT „RIMAMI", Sieci Naukowej „EKO - ENERGIA", Centrum Badań Energii Odnawialnej przy Uniwersytecie Warmińsko – Mazurskim oraz administracja IMP PAN.

2.6 Finansowanie działalności klastra

Umowa konsorcjum powołująca BKEE nie przewiduje żadnych składek członkowskich dla uczestników klastra. Mówi się jedynie, że realizacja i finansowanie zadań stojących przed klastrem odbywać się ma poprzez:

• wykorzystanie centralnych funduszy UE w ramach Programów Operacyjnych, • wykorzystanie środków finansowych Regionalnych Programów Operacyjnych, • wykorzystanie innych środków celowych, w tym środków własnych firm i innych pod-

miotów zaangażowanych w realizację projektów lub współfinansowanie projektów.

Jedynie członkowie-sygnatariusze, których przedstawiciele są członkami Zarządu BKEE po-krywają koszty uczestnictwa swoich przedstawicieli w pracach tego organu.

W umowie konsorcjum przyjęto, że Zarząd BKEE w drodze negocjacji z członkami - sygna-tariuszami, ustali zasady pokrywania pozostałych kosztów administracyjnych funkcjonowania klastra.

2.7 Dotychczasowa działalność klastra oraz jej efekty

Od momentu swojego powstania BKEE podjął i zrealizował szereg działań mających na celu przygotowanie projektów dotyczących rozwoju OZE oraz efektywności energetycznej, zwłaszcza na terenie województwa pomorskiego.

Aktualną strukturę i model działalności BKEE z przykładowymi projektami przedstawia Rys. 6.

BAŁTYCKI KLASTER EKOENERGETYCZNYKONSORCJUM NAUKOWO-TECHNOLOGICZNE

WDROŻENIA - KOMPLEKSYAGROENERGETYCZNEBeneficjenci: powiaty, gminy,

inne podmioty

RADA PROGRAMOWAORGAN INICJUJĄCO – KONTROLNY

(REKTORZY, DYREKTORZY, MARSZAŁKOWIE, PREZESI FIRM

ZARZĄD KLASTRAORGAN KOORDYNUJĄCY I PRZYGOTOWUJĄCY PROJEKTY

(BIURA KOORDYNACYJNE: CZT POMORZE, CZT RIMAMI, SIECI EKO-ENERGIACENTRUM ENERGII ODNAWIALNYCH)

REGIONALNEPROGRAMY

OPERACYJNE

Środki własne

beneficjenta

Udziałlokalnego przemysłu

Wkładwłasny

BADANIA, INFRASTRUKTURA - LABORATORIA BADAWCZE I OŚRODKI SZKOLENIOWO -

DEMONSTRACYJNENp.: kampus „Trzy Lipy”, Laboratoria uczelniane

I instytutowe, ośrodek Rusocin, inne

CENTALNEPROGRAMY

OPERACYJNE

POMORSKIZESPÓŁ

ZARZĄDZANIAENERGIĄ

WAR-MAZURSKI ZESPÓŁ

…………….

Rys. 6. Struktura i model działalności BKEE


11

Wśród dotychczasowych działań BKEE można wymienić poniższe ważniejsze projekty:

1) Przygotowanie i realizacja kluczowego projektu badawczego pt.: „Modelowe kompleksy agroenergetyczne jako przykład kogeneracji rozproszonej opartej na lokalnych i odna-wialnych źródłach energii”. Projekt finansowany w ramach PO Innowacyjna Gospodarka. Koordynator i lider konsorcjum - IMP PAN, znaczny udział Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego.

2) Przygotowanie projektu badawczego pt.: „Ekosiłownie poligeneracyjne”. Projekt obej-muje: opracowanie i przebadanie innowacyjnych technologii produkcji energii elektrycz-nej, cieplnej i paliw wykorzystujących lokalne OZE, budowę przedprototypowych urzą-dzeń gotowych do wdrożenia biopaliw, inicjatywę Gminnego Centrum Energetycznego, model biznesowy. Wniosek do POIG.

3) Przygotowanie projektu badawczego pt.: „Nowoczesne technologie rozproszonego i ko-generacyjnego wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej bazujące na odnawialnych źródłach energii”. Finansowanie: Krajowy Program Ramowy.

4) Przygotowanie oferty na realizację zadania badawczego nr 4 pt.: „Opracowanie zinte-growanych technologii wytwarzania paliwa z biomasy, odpadów rolniczych i innych”, w ramach Programu Strategicznego Narodowego Centrum Badań i Rozwoju pt.: „Zaawan-sowane Technologie Pozyskiwania Energii”.

5) Przygotowanie projektu badawczego pt.: „Nowoczesne technologie rozproszonego i ko-generacyjnego wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej bazujące na odnawialnych źródłach energii”. Finansowanie: Krajowy Program Ramowy.

6) Realizacja projektu pt.: „Rozwój Bałtyckiego Klastra Ekoenergetycznego - poprzez opra-cowanie strategii i promocję na terenie województwa pomorskiego”. Wykonawca: IMP PAN, jako jednostka koordynująca BKEE. Projekt ten uzyskał dofinansowanie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego na lata 2007 – 2013, Działanie: 1.5.2 „Wsparcie regionalnych procesów proinnowacyjnych” (Oś priorytetowa 1: „Rozwój i innowacje w MŚP”).

Z innych zrealizowanych działań BKEE na terenach województwa pomorskiego i warmińsko – mazurskiego można wymienić:

• Czynne uczestnictwo w pracach związanych z aktualizacją Regionalnej strategii energe-tycznej województwa pomorskiego, przy współpracy Urzędu Marszałkowskiego, jako or-ganizatora i prowadzącego spotkania środowiskowe, warsztaty i konsultacje. Klaster współpracuje również z organami monitorującymi realizację regionalnych strategii ener-getycznych (Rys. 7).


12

POMORSKI ZESPÓŁ ZARZĄDZANIA ENERGIĄ ZESPÓŁ ………………………………….

POMORSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE

BAŁTYCKI KLASTER EKOENERGETYCZNYUMOWA KONSORCJUM

JEDNOSTKAKOORDYNUJĄCA

SZKOŁY WYŻSZEINSTYTUTY BADAWCZE

JEDNOSTKI SAMORZĄDU

TERYTORIALNEGO:URZĘDY, GMINY,

POWIATY

PRZEMYSŁ, FIRMYPRYWATNE,FUNDACJE,AGENCJE

STRUKTURA ORGANIZACYJNA - MAKROREGION POLSKI PÓŁNOCNEJ

KOMITET MONITORUJĄCY ds.Regionalnej Strategii Energetyki

KOMITET………

Rys. 7. Współpraca z organami monitorującymi realizację regionalnych

strategii energetycznych

• Aktywna działalność w zakresie promocji OZE w regionach pomorskim i warmińsko - mazurskim. Był współorganizatorem konferencji ,,Bałtyckie Forum Ekoenergetyczne’’, listopad 2007 r. oraz partnerem międzynarodowej konferencji ,,Szanse i możliwości roz-woju przybrzeżnej energetyki wiatrowej na Bałtyku", kwiecień 2008 r.

• Klaster przyjął również patronat nad: Spotkaniami z energią odnawialną (Mini - Targi Odnawialnych Źródeł Energii – inicjatywa Politechniki Gdańskiej, czerwiec 2008 r.), se-minarium „Ekologiczny i ekonomiczny wymiar efektywności energetycznej”, listopad 2008 r.) i innych.

BKEE prowadzi również aktywną współpracę międzynarodową, m.in. poprzez:

• Udział w pracach CWG-SCAR – grupy doradczej Komisji Europejskiej w zakresie wy-pracowania prognoz dla priorytetów badawczych kolejnych programów w temacie „Agri-culture & Energy” w krajach UE. (Bruksela – dyskusja nad strukturą grupy; Berlin – pierwsze bilanse krajów i dyskusja o kierunkach działalności.

• Wydzieloną sesję dla problematyki badawczej CBEO i BKEE w ramach międzynarodo-wej konferencji AUZO-2008 dot. biopaliw (współorganizacja); organizator: Politechnika Gdańska.

• Udział w 11 konferencjach, warsztatach i panelach dyskusyjnych międzynarodowych – w 2007 r. w Turku (Finlandia), w Brukseli, Berlinie, Warszawie (2008) w Sztokholmie, Ko-łobrzegu, Brukseli, Omskolsdvik (Szwecja), Berlinie (2009); w spotkaniu bilateralnym klastrów ekoenergetycznych Norwegii i Polski w Urzędzie Marszałkowskim w Gdańsku;

• Warsztaty „Energy Cogeneration”, które odbyły się 2 kwietnia 2009 w IMP PAN w Gdańsku, w ramach międzynarodowego programu „Common Pilot Project” finansowane-go przez agendy rządowe 5 krajów nadbałtyckich; w spotkaniu uczestniczyły klastry bio-


13

energetyczne z Norwegii, Szwecji, Finlandii, Islandii i Polski a także przedstawiciele przemysłu.

• udział w wielu projektach, takich jak:

BSR InnoNet – projekt pilotażowy systemów innowacyjnych i klastrów (prowadzenie CBEO-UWM)

INTERREG IVC – RUBIRES - Rural Biological Resources, (CBEO-UWM) INTERREG IVC – Coach BioEnergy, (CBEO-UWM) INTERREG IVC – Bioenergy Promotion, (IMP PAN) INTERREG IVC – PEA - Alternatywna Energia dla Sektora Publicznego (IMP PAN)

• włączenie BKEE do pilotażowego programu InnoNet koordynowanego przez szwedzką agencję rządową VINNOVA.

Efektem tych działań są prace badawcze, projektowe i wdrożeniowe z dziedziny OZE i efek-tywności energetycznej, które przyczyniają się do realizacji regionalnych strategii energe-tycznych i innowacyjnych oraz promują BKEE w regionach, w kraju i za granicą.

BKEE rozwija się również pod względem organizacyjnym. Aktualnie prowadzone są rozmo-wy z drugim działającym na terenie Polski Północnej klastrem pod nazwą Nadwiślański Kla-ster Energii Odnawialnej, funkcjonującym w ramach Kwidzyńskiego Parku Naukowo – Technologicznego, w kierunku włączenia go do BKEE jako podklastra.


14

3. Analiza SWOT

3.1 Ocena istniejącego potencjału BKEE – silne i słabe strony kla-stra

Istniejący potencjał BKEE można scharakteryzować poprzez następujące składniki:

• zakres branżowy działalności klastra i jego znaczenie w gospodarce, • liczba podmiotów i zasięg geograficzny klastra, • potencjał i konkurencyjność klastra w gospodarce regionu, • partnerstwo w stosunkach pomiędzy członkami klastra.

Poniżej przedstawiono ocenę istniejącego potencjału BKEE, ze wskazaniem silnych i słabych stron, dokonaną metodą ekspercką.

1) Zakres branżowy działalności klastra i jego znaczenie w gospodarce

a) Aktualna branżowa specjalizacja BKEE, wg umowy konsorcjum, o której mowa w p. 2.2, obejmuje kompleks problematyki rozwoju OZE, opartych głównie na biomasie, w pełnym cyklu B + R, w obszarach: produkcja i przetwarzanie biomasy, technologii siłowni kogeneracyjnych, produkcji urządzeń do tych celów, produkcji energii w tych siłowniach oraz inteligentnych sieci elektroenergetycznych i cieplnych.

b) Nie ulega wątpliwości szczególne znaczenie tych branż dla gospodarki, ponieważ mają one istotny wpływ na bezpieczeństwo energetyczne regionów i kraju, stanowią o innowacyjności gospodarki oraz mają wpływ na sytuację ważnego obszaru gospo-darki jakim jest rolnictwo.

2) Liczba podmiotów i zasięg geograficzny klastra

BKEE obejmuje swoim zasięgiem głównie dwa województwa: pomorskie i warmińsko – ma-zurskie ma zatem zasięg ponadregionalny. Wg stanu na dzień 29.10.2009 r. struktura członko-stwa klastra wg regionów przedstawia się jak niżej:

• województwo pomorskie - 50 podmiotów, tj. 68 % ogólnej liczby członków;

• województwo warmińsko – mazurskie – 13 podmiotów tj. 18 %.

3) Potencjał i konkurencyjność klastra w gospodarce regionów

Struktura członkostwa BKEE wg rodzaju działalności przedstawia się następująco:

• województwo pomorskie: grupa „przemysł” – 32 podmioty (64 % liczby członków ogółem w tym regionie), grupa „nauka” – 5 podmiotów (10 %), grupa „edukacja” – 1 podmiot (2 %), grupa „samorząd” – 6 podmiotów (12 %).

• województwo warmińsko - mazurskie: grupa „przemysł” – 3 podmioty (23 % liczby członków ogółem w tym regionie), grupa „nauka” – 0 podmiotów, grupa „edukacja” – 1 podmiot (8 %), grupa „samorząd” – 7 podmiotów (54 %).


15

4) Partnerstwo w stosunkach pomiędzy członkami klastra

a) BKEE jest otwarty na nowych członków i nie stosuje żadnych ograniczeń w ich przyjmowaniu, z wyjątkiem zgodności przedmiotu działania z szeroko rozumianą spe-cjalizacją branżową klastra.

b) Zasady przyjmowania członków są wystarczająco przejrzyste, nie ma polityki prefe-rowania wybranych branż przez „jądro klastra”.

c) Reprezentatywność, tak w zakresie pojedynczych jednostek klastra, jak i reprezenta-tywności całego BKEE klastra na rynku lokalnym, krajowym jak i międzynarodo-wym, ustalona w umowie konsorcjum, o której mowa w p. 2.1. jest w miarę jedno-znaczna.

d) Nie wprowadzono w BKEE składek za członkostwo wiążących się np. ze zróżnicowa-nym dostępem do usług oferowanych w ramach klastra. BKEE nie posiada w zasadzie przychodów, z wyjątkiem pokrywania przez członków kosztów funkcjonowania orga-nów klastra.

e) W klastrze nie ma wyodrębnionego organu nadzorczego, który nadzorowałby działal-ność klastra. Funkcje te w części pełni Rada Programowa, szczególnie w zakresie za-twierdzania nowych projektów / działań inicjowanych przez klaster i poszczególnych jego członków.

Podsumowując ww. ocenę można przyjąć, że p. 1a, 1c, 2, 3, 4a i 4c można uznać za silne strony klastra, zaś 1b, 4b, 4d i 4e – za słabe strony klastra.

3.2 Prognoza zmian w otoczeniu BKEE – szanse i zagrożenia

Otoczenie BKEE obejmuje następujące składniki:

• politykę klimatyczno – energetyczną i innowacyjną UE, • politykę energetyczną oraz rozwiązania prawne w zakresie energetyki w Polsce, • fundusze UE i programy operacyjne centralne, • strategie i programy regionalne: rozwoju, innowacji, energetyczne i ochrony środowiska, • sytuacja społeczno – gospodarcza w regionach i w całym kraju, • działalność innych podmiotów ekoenergetycznych – sieci i klastrów.

Poniżej przedstawiono przegląd najważniejszych uwarunkowań zewnętrznych z powyższej listy ze wskazaniem szans i zagrożeń dla rozwoju BKEE.

1) Polityka klimatyczno – energetyczna i innowacyjna UE

a) Tzw. Pakiet klimatyczno-energetyczny, a w nim nowa Dyrektywa Parlamentu Euro-pejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania sto-sowania energii ze źródeł odnawialnych …. Określa ona m.in. krajowe cele dot. udzia-łu energii z OZE w 2020 r. Dla Polski wynoszą one 15% (w 2005 r. było 7,2%).

b) Dyrektywa 2004/8/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie wspierania kogeneracji …; celem jest oszczędzanie energii pierwotnej, unika-nie strat sieciowych oraz ograniczania emisji szkodliwych substancji, w tym gazów cieplarnianych i poprawa bezpieczeństwa energetycznego.


16

c) 7 Program Ramowy – największy program finansowania badań naukowych i rozwoju technologicznego w Europie. Obejmuje on wspieranie ponadnarodowej współpracy naukowo – badawczej, m.in. w zakresie energetyki. Jednym z ważnych priorytetów programu jest rozwój OZE.

d) Program Ramowy Konkurencyjności i Innowacyjności. Jest to nowy program mający na celu poprawę innowacyjności, poprzez wsparcie dla innowacyjnych MSP, sieci in-nowacyjnych, rozprzestrzeniania wyników, transferu technologii i funduszy na tech-nologię z kapitału wysokiego ryzyka.

e) Poszczególne inicjatywy UE dot. energetyki, zwłaszcza rozwoju OZE oraz innowacji, których przykładem jest program Concerto, mający na celu zwiększenie wykorzysta-nia OZE i poprawę efektywności energetycznej w miastach.

f) Możliwość współpracy z organizacjami i programami, takimi jak np.:

• ENIRDGnet (European Network for Integration of Renewables and Distributed Generation).

• PRO INNO Europe Initiative (DG Enterprise and Industry) oraz PRO INNO Europe Cluster Alliance.

• BSR INNONet – The Baltic Sea Region Innovation Network (Sieć Innowacji Re-gionu Morza Bałtyckiego).

• Pilot Programmes on Innovation Systems and Clusters (PIC) – biotechnologia z aspektami ochrony środowiska.

• INNET Innovation Express. Wsparcie na rozwój międzynarodowej współpracy polskich klastrów, mającej na celu nawiązanie kontaktów oraz rozwój współpracy z partnerami zagranicznymi w zakresie RDI (udział klastrów z 9 - ciu państw UE).

• Baltic Sea Region Programme 2007-2013 Priority 1 Fostering Innovation Priority 4 Regions (np. Bioenergy Promotion) http://eu.baltic.net/New_publication_1st_call_project_brochure.5910.html

• Intelligent Energy Europe (http://ec.europa.eu/energy/intelligent/index_en.html) – wsparcie dla inicjatyw mających na celu efektywność energetyczną i wykorzystanie OZE.

2) Polityka energetyczna Polski i rozwiązania prawne w zakresie energetyki

a) Dokument rządowy Polityka energetyczna Polski do 2025 roku; m.in. z preferencjami dla OZE. Priorytety w kolejności: biomasa, energia wiatrowa, energia wodna oraz geotermalna. Projekt polityki energetycznej polityki do 2030 roku utrzymuje te kie-runki. Zakłada się dla roku 2030 udział energii z OZE wynoszący 20%.

b) Ustawa - Prawo energetyczne, jako podstawowy dokument dot. energetyki, w tym także dotyczący OZE, oraz przepisy wykonawcze, regulujące m.in. wymagane udziały energii z tych źródeł oraz z kogeneracji w kolejnych latach („zielone” i „czerwone” certyfikaty).

c) Ustawa o efektywności energetycznej, mająca na celu wsparcie przedsięwzięć oszczę-dzających energię (zmniejszenie zużycia, podwyższenie sprawności wytwarzania, ograniczenie strat w przesyle i dystrybucji - „białe” certyfikaty).

d) Program Innowacyjna energetyka. Rolnictwo energetyczne, Ministerstwa Gospodarki, którego celem jest rozwój energetyki rozproszonej (odnawialnej), m.in. poprzez bu-dowę do 2020 r. biogazowni ze źródłami kogeneracyjnymi o łącznej mocy 5 tys. MWe


17

e) Program rozwoju biogazowi rolniczych, który zakłada, że do 2020 roku w każdej gminie ma funkcjonować jedna biogazownia. Jest to główny mechanizm wsparcia rozwoju energii z OZE, umożliwiający utylizację odpadów rolniczych i komunalnych.

f) Dokument strategiczny Kierunki zwiększenia innowacyjności gospodarki na lata 2007 – 2013. Celem jest szybki rozwój gospodarki i tworzenie nowych, lepszych miejsc pracy, poprzez innowacje oparte na badaniach i rozwoju, wiedzy oraz edukacji. M.in. kierunek „Infrastruktura dla innowacji” przewiduje wspieranie klastrów.

g) Program obszarów prac naukowo badawczych i rozwojowych o znaczeniu strategicz-nym dla rozwoju kraju, ogłoszony przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, w tym w zakresie zaawansowanych technologii dla energetyki: Zintegrowane techno-logie wytwarzania paliw i energii z biomasy i odpadów rolnych i innych.

h) Polskie Platformy Technologiczne, jako forma współpracy w definiowaniu i udziału w dużych programach badawczych, m.in. w dziedzinie rozwoju OZE oraz wykorzystania środków z funduszy UE (np. Platforma Technologiczna Biopaliw i Biokomponentów).

i) Programy rządowe typu: Inicjatywa Technologiczna, wspierające przedsięwzięcia in-nowacyjne, w tym w zakresie rozwoju technologii OZE, na bazie osiągnięć polskiego potencjału intelektualnego, zakładanie firm typu „spin-off”, itp.

3) Fundusze UE i programy operacyjne – centralne na lata 2007 - 2013

a) Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, w tym w szczególności osi prioryte-towe: 1. Badania i rozwój nowoczesnych technologii, 2. Infrastruktura sfery B+R, 4. In-westycje w innowacyjne przedsięwzięcia, oraz 5. Dyfuzja innowacji.

b) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, w tym w szczególności priorytety: IV. Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środo-wiska, IX. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energe-tyczna oraz X. Bezpieczeństwo energetyczne, w tym efektywność energetyczna.

c) Program Operacyjny Kapitał Ludzki, w tym zwłaszcza priorytety: 2. Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw, 7. Regionalne kadry gospodarki oraz 9. Aktywizacja obszarów wiejskich.

d) Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej, np. w zakresie Działania 1.4 - Pro-mocja i współpraca, na współfinansowanie projektów dot. budowania sieci współpra-cy, w tym związanych i identyfikacją i rozwojem klastrów

e) Program Rozwoju Obszarów Wiejskich, przewidujący m.in. wsparcie projektów zwią-zanych z biomasą (np. przetwarzanie produktów leśnych na cele energetyczne oraz budowę instalacje OZE na potrzeby zakładów przetwórstwa rolnego).

f) Program wsparcia NFOŚ i GW w zakresie OZE dla firm zainteresowanych inwesty-cjami w zieloną energię (farmy wiatrowe, spalarnie biomasy) na pożyczki na realiza-cję projektów.

4) Strategie i programy regionalne województwa pomorskiego

a) Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego. Dokument przewiduje m.in. tworze-nie warunków organizacyjnych, administracyjnych, prawnych i finansowych dla po-wstawania skupisk przedsiębiorstw, w tym grup branżowych i klastrów.


18

b) Regionalna strategia energetyki ze szczególnym uwzględnieniem źródeł odnawial-nych. Strategia (do 2025 r.) przewiduje m.in. zdecydowane działania termomoderniza-cyjne i prooszczędnościowe oraz max wykorzystywanie potencjału województwa w zakresie OZE. Aktualizacja przygotowywana obecnie utrzymuje główne cele.

c) Program ochrony środowiska województwa pomorskiego na lata 2007 – 10 z perspek-tywą 2011 – 14. Program zakłada takie cele jak: dalszą poprawę jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego, m.in. poprzez modernizację infrastruktury cieplnej, zwiększenia roli ekoinnowacyjności, wzrost efektywności wykorzystania surowców energetycznych, promocje i wspieranie OZE.

d) Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego 2007 – 2013. Program przewiduje m.in. finansowanie przedsięwzięć dotyczących środowiska i energetyki, w tym zwiększających udział OZE (budowa, rozbudowa i przebudowa infrastruktury energetycznej, zakup urządzeń, budowa i rozbudowa infrastruktury przyłączeniowej).

e) Regionalna strategia innowacji dla Województwa Pomorskiego. Dokument przewidu-je m.in. w Priorytecie 1 – wspieranie stowarzyszeń przemysłowych w obszarze inno-wacji i skupisk firm innowacyjnych, tworzenie innowacyjnych produktów, a w Priory-tecie 2 - wspólne inwestycje w rozwój regionalnej bazy laboratoryjnej i aparaturowej.

f) Regionalny Program Wspierania Klastrów dla woj. pomorskiego na lata 2009-2015. Celem programu jest wzmocnienie konkurencyjności gospodarki regionu poprzez stymulowanie rozwoju klastrów regionalnych i lokalnych. Przewiduje się m.in. wspie-ranie rozwoju klastrów kluczowych - o największym potencjalne rozwojowym.

5) Strategie i programy regionalne województwa warmińsko - mazurskiego

a) Strategia rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego. Jednym z celów strategicz-nych jest wzrost liczby i jakości powiązań sieciowych, m.in. poprzez dostosowania do potrzeb sieć nośników energii, co wpłynie korzystnie na stan środowiska naturalnego.

b) Regionalna strategia innowacyjności województwa warmińsko - mazurskiego. Strate-gia ta obejmuje lata 2004 2006 z perspektywą na lata 2007 – 2013 i przewiduje cztery cele strategiczne: wzrost kwalifikacji siły roboczej, promowanie wysokiej jakości, promowanie współpracy oraz budowanie potencjału innowacyjnego regionu.

c) Program ochrony środowiska województwa warmińsko-mazurskiego na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010, przyjęty uchwałą Nr Xl/128/03 z dnia 30 czerwca 2003 roku zmieniony uchwałą Województwa Warmiń-sko-Mazurskiego Nr XIV/190/03 z dnia 13 listopada 2003 roku.

d) Program Ekoenergetyczny Województwa Warmińsko – Mazurskiego na lata 1995 – 2010. Program określił m.in. następujące cele strategiczne: 1. Racjonalizację użytko-wania energii, 2. Osiągnięcie udziału energii odnawialnej co najmniej 9 % w 2010 r., 3. Czyste powietrze (m.in. likwidacja niskiej emisji).

e) Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury na lata 2007 – 2013. Program określił m.in. następujące cele strategiczne i operacyjne: 1) Wzrost konkurencyjności gospodarki (w tym wzrost konkurencyjności firm i wzrost potencjału instytucji oto-czenia biznesu, 2) poprawę jakości i ochronę środowiska, oraz 3) dostosowaną do po-trzeb sieć nośników energii.


19

6) Sytuacja społeczno – gospodarcza w regionach i w całym kraju,

W chwili obecnej w regionach – pomorskim i warmińsko - mazurskim tak jak i w całym kraju dominują zjawiska kryzysowe, objawiające się spadkiem produkcji i wzrostem bez-robocia. Należy liczyć się z utrzymywaniem tych zjawisk jeszcze przez kilka lat. Zmniej-szy to możliwość inwestowania, w tym również w B+R i w OZE. Można jednak przewi-dywać w ciągu najbliższych kilku lat szybkie wychodzenie z kryzysu i zwiększenie inwe-stowania w tych dziedzinach.

7) Działalność innych podmiotów ekoenergetycznych – sieci i klastrów

a) Sieć Naukowa „Eko – Energia”. Specjalność: Czyste i bezpieczne technologie w wy-twarzaniu i konwersji energii. Głównym celem sieci jest prowadzenie nowoczesnych i priorytetowych dla kraju prac badawczych w kompleksie ekologiczno – energetycz-nym. Koordynatorem sieci jest IMP PAN.

b) Klastry ekoenergetyczne:

• Nadwiślański Klaster Energii Odnawialnej, przy Kwidzyńskim Parku Przemysło-wo - Technologicznym.

• Klaster 3 x 20 (Klaster ukierunkowany na koordynację rynkową podmiotów na rzecz realizacji unijnego pakietu energetycznego 3x20, poprzez promocję, wdraża-nie i upowszechnianie w Polsce celów nowej polityki energetycznej UE.

• Dolnośląski Klaster Ekoenergetyczny – EEI (Energia, Ekologia, Innowacje), któ-rego celem jest tworzenie trwałego pomostu pomiędzy sferą nauki, a biznesem w zakresie odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej.

• Gdański Klaster Budowlany - promujący m.in. budownictwo ekologiczne. • Inne.

Podsumowując ww. ocenę można przyjąć, że wszystkie czynniki wymienione w p. 1 – 5 i 7 można uznać za szanse dla rozwoju BKEE.

Czynnik opisany w p. 6 jest aktualnie zagrożeniem dla rozwoju BKEE (kryzys). Wyjście z kryzysu i powrót dobrej koniunktury gospodarczej zamieni się w szansę rozwoju BKEE.

3.3 Synteza analizy SWOT

Syntetyczne zestawienie silnych i słabych stron BKEE oraz szans i zagrożeń dla rozwoju kla-stra przedstawiono w Tabeli 2.

Tabela 2. Syntetyczne zestawienie silnych i słabych stron BKEE oraz szans i zagrożeń dla rozwoju klastra przedstawiono w

Silne strony

• Duża liczba członków w triadzie „nauka – prze-mysł – samorządy” + otoczenie biznesu

• Silna reprezentacja jednostek nauki, edukacji i B+R (2 politechniki, uniwersytet, instytuty, etc) oraz przedsiębiorstw energetycznych

• Wysoki potencjał naukowy Rady Programowej

Słabe strony

• Umowa konsorcjum niewystarczająco uwzględnia inne OZE poza biomasą, takie jak: wiatr, słońce, woda, technologie wodorowe, geotermia.

• Słaba reprezentacja w klastrze producentów bio-masy i biogazu

• Konsorcjum, jako forma organizacyjno – prawna


20

• Wysoki potencjał naukowy IMP PAN jako koor-dynatora Klastra (kogeneracja, energetyka wodna, wiatrowa, turbiny dużej mocy, etc.)

• Wysoki udział energetyki (np. Grupa Kapitałowa ENERGA)

• Zasięg ponadregionalny - obejmujący dwa woje-wództwa – pomorskie i warmińsko - mazurskie

• Przewaga lokalizacyjna branż reprezentowanych przez klaster w stosunku do innych regionów kraju

• Szereg przykładów dotychczasowej udanej współ-pracy pomiędzy firmami i jednostkami B+R w ra-mach klastra

• Otwartość na przyjmowanie nowych członków klastra

• Realizowany projekt promocji klastra na terenie województwa pomorskiego

• Projektowane włączenie Nadwiślańskiego Klastra Energii Odnawialnej w Kwidzynie

klastra – brak osobowości prawnej • W organach klastra brak wyodrębnionego organu

nadzorczego • Brak składek za członkostwo powiązanych z pakie-

tami usług na rzecz członków • Brak wyodrębnionego biura klastra dla realizacji

usług na rzecz członków klastra i obsługi jego or-ganów

Szanse

• Pakiet klimatyczny 3 x 20 UE i wysokie wymaga-nia udziału OZE w produkcji energii

• Duże znaczenie OZE dla gospodarki, energetyki, rolnictwa i ochrony środowiska

• Priorytety dla rozwoju OZE w Polityce energe-tycznej Polski, w Ustawie - Prawo energetyczne i w programach rządowych takich jak np.: Innowa-cyjna energetyka. Rolnictwo energetyczne i Pro-gram rozwoju biogazowni rolniczych.

• Wsparcie B+R, innowacji i inwestycji w OZE w programach operacyjnych 2007 - 2013: Innowa-cyjna Gospodarka, Infrastruktura i Środowisko, Rozwój Zasobów Ludzkich, Rozwój Polski Wschodniej, Rozwój Obszarów Wiejskich

• Preferencje dla rozwoju OZE oraz innowacji w strategiach i programach regionalnych woje-wództw: pomorskiego i warmińsko – mazurskiego

• Możliwość uzyskania statusu klastra kluczowego w województwie pomorskim

• Udział w programach międzynarodowych takich jak: Intelligent Energy Europe. Baltic Sea Region Programme 2007 – 2013. Priority 1 Fostering In-novation. Priority 4 Regions (np. Bioenergy Pro-motion)

• Współpraca z innymi klastrami polskimi: Nadwi-ślańskim Klastrem Energii Odnawialnej i Posza-nowania Energii, Klastrem 3 x 20, Pomorskim Kla-strem Budowlanym, itp.

• Współpraca z innymi organizacjami i klastrami zagranicznymi, takimi jak np.: ENRIDGNet, PRO INNO Europe Cluster Alliance, BSR INNONet, INNET Innovation Express

Zagrożenia

• Zjawiska kryzysowe w gospodarce – spadek pro-dukcji, wzrost bezrobocia, zmniejszenia nakładów na B+R i inwestycje, w tym w obszarze OZE

• Brak w firmach środków na B+R i innowacje i niewystarczająca chłonność innowacyjna

• Niewystarczająca świadomość społeczna potrzeby ochrony środowiska, rozwoju OZE i innowacji

• Brak tradycji zrzeszania się przedsiębiorców oraz niechęć do finansowania działań wspólnych; nie-znajomość znaczenia i roli klastrów

• Konkurencja innych klastrów ekoenergetycznych


21

4. Misja klastra, cele strategiczne BKEE i sposoby ich realizacji

4.1 Potrzeby i uwarunkowania rozwoju OZE w Polsce

Nie ulega wątpliwości konieczność rozwoju odnawialnych źródeł energii w Polsce. Wynika to ze zobowiązań unijnych (m.in. tzw. „Pakiet 3x20”), przewidują to również wszystkie stra-tegie i programy centralne i regionalne dotyczące energetyki i ochrony środowiska.

Strategiczne rozwiązania techniczne OZE zakładają m.in. budowę lokalnych źródeł energii wykorzystujących spalanie biomasy oraz produkujących biogaz (substraty rolnicze, oczysz-czalnie, składowiska odpadów). W tej sytuacji radykalnie wzrasta znaczenia kogeneracji roz-proszonej, opartej na nowych technologiach, wykorzystujących w małej i średniej skali różne rodzaje paliw, w tym zwłaszcza biomasę. Atrakcyjne stają się również wielocelowe procesy skojarzone takie jak: trigeneracja i poligeneracja.

Najbardziej efektywną formą wykorzystania OZE, w tym głównie biomasy, są tzw. kom-pleksy agroenergetyczne bazujące na lokalnych zasobach energii. Integrują one w jedną spój-ną całość technologie pozyskiwania nośników bioenergii z technologiami ich przetwarzania na miejscu w użyteczną energię cieplną i elektryczną. Biomasa będzie pozyskiwana w znacz-nym stopniu z upraw energetycznych, co w istotnym stopniu będzie wpływało na poprawę gospodarki rolnej oraz leśnej i stanowić powinno ważny element polityki rolnej.

Przewiduje się również rozwój siłowni poligeneracyjnych, wykorzystujących poza biomasą także inne źródła energii odnawialnej, jak np. wiatr, słońce, wodę, a nawet energię geotermal-ną. Farmy wiatrowe budowane będą na lądzie i na morzu. Rozwijać się będą różne technolo-gie związane z OZE, takie jak: fotowoltaika, eter dimetylowy, wodór, surowce lignocelulo-zowe, przemiany chemiczne węgla.

Przyszłością jest ekologiczna energetyka rozproszona w mikrosieciach (microgrids) uwzględniająca specyfikę danego makroregionu i wykorzystująca lokalne źródła energii.

Na wsparcie rozwoju OZE, przeznaczone są znaczne środki z funduszy UE, głównie w ra-mach Programów Operacyjnych - Innowacyjna Gospodarka, Infrastruktura i Środowisko oraz w programach regionalnych. Sięgnięcie po te środki wymaga skoordynowanych działań i współpracy nauki, przemysłu i samorządów, m.in. z wykorzystaniem formy klastrów, z uwzględnieniem interesów odbiorców energii i całego społeczeństwa.


22

4.2 Misja klastra

Jako misję BKEE przyjmuje się wdrażanie idei szeroko rozumianej kogeneracji rozproszonej, tj. jednoczesnego wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej w małej i średniej skali, oraz rozwój odnawialnych źródeł energii, opartych zwłaszcza o biomasę, biogaz, a także wykorzy-stanie energii wiatru, słońca, wody, energię hydrotermalną oraz technologie wodorowe.

Wizję lokalnej energetyki rozproszonej opartej na OZE i mikrosieci przedstawia Rys. 8.

Rys. 8. Wizja lokalnej energetyki rozproszonej opartej na OZE i mikrosieci

Szczególną misją BKEE jest również transfer wiedzy i technologii w oparciu o bezpośrednie kontakty firm, jednostek edukacyjnych i naukowych oraz jednostki sektora publicznego.

Działania BKEE mają na celu:

• zmniejszenie udziału paliw kopalnych, jako źródeł energii pierwotnej, przy znaczącym wzroście wykorzystania biopaliw oraz innych źródeł energii odnawialnej,

• stymulowanie rozwoju nowych technologii w obszarze zielonej energii i kształcenie spe-cjalistów,

• wspieranie podejmowania produkcji urządzeń dla bioenergetyki, • rozwój świadomości społecznej i ekologicznej oraz aktywizacja zawodowa ludności

z terenów wiejskich.

Poprzez te działania w sektorze OZE BKEE będzie instrument realizacji rozwoju społeczno - gospodarczego makroregionu Polski Północnej.


23

4.3 Cel strategiczny i specjalizacja branżowa klastra

Jako cel strategiczny BKEE w perspektywie do 2020 r. przyjmuje się:

promowanie rozwoju odnawialnych źródeł energii (OZE) oraz poprawy efektywności energetycznej w regionach Polski Północnej dla przyczynienia się do realizacji regionalnych strategii energetycznych

i programów ochrony środowiska w celu spełnienia wymagań pakietu klimatycznego 3 x 20 i rozwoju społeczno – gospodarczego regionów

Zakłada się, że docelowa specjalizacja branżowa BKEE obejmować będzie pełny kompleks problematyki bezpośrednio i pośrednio związanej z rozwojem wszystkich rodzajów OZE i szeroko rozumianej efektywności energetycznej.

Specjalizacja ta obejmować będzie następujące sfery:

• produkcja surowców energetycznych (dotyczy głównie biomasy i biometanu), • wytwarzanie energii w źródłach (biomasa, wiatr, słońce, woda i hydrotermia), • wytwarzanie paliw stałych, płynnych (biodiesel, etc) i gazowych (biometan, technologie

wodorowe), • przesył wytworzonej energii elektrycznej i cieplnej w OZE, oraz • wykorzystanie energii w budynkach, instalacjach i urządzeniach.

BKEE będzie się angażował w podejmowanie wszystkich istotnych działań związanych z OZE i efektywnością energetyczną, we wszystkich powyższych sferach w pełnym cyklu, obejmującym:

• prace B+R w zakresie nowych technologii i urządzeń, • projektowanie i produkcję urządzeń i instalacji dla potrzeb OZE, • inwestycje w OZE i w sieci, • eksploatację urządzeń i instalacji, • użytkowanie energii.


24

4.4 Cele szczegółowe i obszary działalności klastra

Cel strategiczny będzie realizowany poprzez poniższe cele szczegółowe:

1) Zwiększenie udziału OZE w energetyce regionu.

2) Zwiększenie efektywności energetycznej.

3) Zwiększenie potencjału gospodarczego BKEE.

4) Zwiększenie świadomości społecznej w dziedzinie ekoenergii.

5) Promocja regionu i klastra kraju i za granicą oraz współpraca na poziomie regionalnym o międzynarodowym.

Jako obszary działalności BKEE przyjęto:

a) Zagadnienia systemowe (ekoenergetyki rozproszona). b) Duże multidyscyplinarne projekty badawcze. c) Kogeneracji ciepła w małej i średniej skali. d) Produkcja i przetwórstwo biopaliw stałych, ciekłych i gazowych. e) Produkcja roślin energetycznych. f) Wykorzystanie energii wiatrowej, słonecznej, wodnej i geotermalnej. g) Technologie wodorowe i ogniwa paliwowe, nowe materiały do silników cieplnych. h) Laboratoria naukowe i B+R. i) Sieci energetyczne (do OZE). j) Użytkowanie energii (budownictwo pasywne, termomodernizacja, transport, urządze-

nia energooszczędne). k) Współpraca międzynarodowa. l) Doradztwo, szkolenia, promocja i rozwój klastra.

Schemat struktury celów i obszarów działań BKEE przedstawia Rys.9.


25

1) Zwiększenie udziału OZE w energetyce

regionów

2) Zwiększenie efektywności energetycznej

Cel strategiczny:Promowanie rozwoju OZE

i poprawy efektywności energetycznej w regionach Polski Północnej, dla przyczynienia się

do realizacji regionalnych strategii energetycznych i programów ochrony środowiska, w celu spełnienia

wymagań pakietu klimatycznego 3 x 20 i rozwoju społeczno - gospodarczego regionów

3) Zwiększenie potencjału

gospodarczego BKEE

4) Zwiększenie świadomości społecznej

w dziedzinie ekoenergii

5) Promocja regionu i klastra

w kraju i za granicą oraz współpraca

regionalna i międzynarodowa

Obszar 1. Zagadnienia systemowe

(eko-energetyka

rozproszona)

Obszar 2. Duże multi-

dyscyplinarne projekty

badawcze

Obszar 4. Produkcja i

przetwórstwo biopaliw stałych,

ciekłych i gazowych

Obszar 3. Kogeneracja

ciepła i energii

elektrycznej w małej i

średniej skali

Obszar 5. Produkcja

roślin energe-

tycz nych

Obszar 8. Baza

laboratoryjna B+R

Obszar 10. Użytkowanie

energii(budownictwo,

transport, urządzenia

energooszczędne)

Obszar 6. Wykorzys-

tanie energii;-wiatrowej

-słonecznej-wodnej

-geotermalnej

Obszar 7. Technologie wodorowe,

ogniwa paliwowe,

materiały do silników cieplnych

Obszar 11. Współpraca międzyna-

rodowa

Obszar 9. Sieci

energetyczne(związane

z OZE)

Obszar 12. Doradztwo, szkolenia, promocja,

rozwój klastra

Cele szczegółowe

Rys.9. BKEE - Schemat struktury celów i obszarów działań


26

Powiązania celów z obszarami przedstawiono w Tabeli 3.

Tabela 3. Powiązania celów szczegółowych z obszarami

Cele szczegółowe

Lp. Obszary

Zwiększe-nie udziału

OZE w energetyce

regionu

Zwiększe-nie efek-tywności

energetycz-nej

Zwiększe-nie poten-cjału go-

spodarcze-go BKEE

Zwiększe-nie świa-domości

społecznej w dziedzi-nie eko-energii

Promocja regionu i

klastra kraju i za granicą oraz współ-praca regio-nalna mię-dzynarodo-

wa 1. Zagadnienia systemowe

(ekoenergetyki rozpro-szona)

2. Duże multidyscyplinarne projekty badawcze

3. Kogeneracji ciepła w ma-łej i średniej skali

4. Produkcja i przetwórstwo biopaliw stałych, ciekłych i gazowych

5. Produkcja roślin energe-tycznych

6. Wykorzystanie energii wiatrowej, słonecznej, wodnej i geotermalnej

7. Technologie wodorowe i ogniwa paliwowe, nowe materiały do silników cieplnych

8. Laboratoria naukowe i B+R

9. Sieci energetyczne (do OZE)

10. Użytkowanie energii (bu-downictwo pasywne, ter-momodernizacja, trans-port, urządzenia energo-oszczędne)

11. Współpraca międzynaro-dowa

12. Doradztwo, szkolenia, promocja i rozwój klastra


27

4.5 Źródła finansowania działalności klastra

Finansowanie projektów BKEE odbywać się będzie z następujących źródeł:

1) Programy Operacyjne 2007 – 2013, w tym: • PO Innowacyjna Gospodarka, PO Infrastruktura i Środowisko, PO Kapitał Ludzki, PO

Rozwój Polski Wschodniej, • Regionalny PO Województwa Pomorskiego, • Regionalny PO Warmia i Mazury.

2) Inne źródła krajowe jak np. NFOŚ i GW

3) Środki zagraniczne na realizację projektów międzynarodowych, w których uczestniczy BKEE i jego członkowie,

4) inne środki celowe, w tym środki własne firm i innych podmiotów zaangażowanych w realizację projektów lub zainteresowanych współfinansowaniem projektów.

Ogólny schemat finansowania projektów BKEE przedstawiono na Rys. 10.

Rys. 10. Ogólny schemat finansowania projektów BKEE

W zakresie Programów Operacyjnych finansowanie projektów BKEE może odbywać się w ra-mach poniższych działań i poddziałań:

1) Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

• Działanie 1.1. Badania i rozwój nowoczesnych technologii • Działanie 1.2. Wzmocnienie potencjału kadrowego nauki


28

• Działanie 1.3. Wsparcie projektów B+R na rzecz przedsiębiorców realizowanych przez jednostki naukowe

• Działanie 1.4. Wsparcie projektów celowych • Działanie 3.1. Inicjowanie działalności innowacyjnej • Działanie 4.1. Wsparcie wdrożeń wyników prac B+R • Działanie 4.2. Stymulowanie działalności B+R przedsiębiorstw oraz wsparcie w za-

kresie wzornictwa przemysłowego • Działanie 4.3. Kredyt technologiczny • Działanie 4.4. Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym • Działanie 5.1. Wspieranie rozwoju powiązań kooperacyjnych o znaczeniu ponadre-

gionalnym • Działanie 5.2. Wspieranie instytucji otoczenia biznesu świadczących usługi proinno-

wacyjne oraz ich sieci o znaczeniu ponadregionalnym • Działanie 5.4. Zarządzanie własnością intelektualną

2) Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

• Działanie 4.3. Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie wdrażania najlepszych do-stępnych technik (BAT)

• Działanie 4.5. Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie ochrony powietrza • Działanie 9.1. Wysokosprawne wytwarzanie energii • Działanie 9.3. Termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej • Działanie 9.4. Wytwarzanie energii odnawialnych • Działanie 9.5. Wytwarzanie biopaliw ze źródeł odnawialnych • Działanie 9.6. Sieci ułatwiające odbiór energii ze źródeł odnawialnych • Działanie 10.1.Rozwój systemów przesyłowych energii elektryczne, gazu ziemnego i

ropy naftowej oraz budowa i przebudowa magazynów gazu ziemnego • Działanie 10.2.Budowa systemów dystrybucji gazu ziemnego na terenach niezgazyfi-

kowanych i modernizacja istniejących sieci dystrybucji • Działanie 10.3.Rozwój przemysłu dla odnawialnych źródeł energii

3) Program Operacyjny Kapitał Ludzki

• Działanie 2.1. Rozwój kadr nowoczesnej gospodarki • Działanie 2.2. Wsparcie dla systemu adaptacyjności kadr • Działanie 4.2. Rozwój kwalifikacji kadr systemu B+R i wzrost świadomości roli nauki

w rozwoju gospodarczym • Działania 6.2. Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia • Działania 6.3. Inicjatywy lokalne na rzecz podnoszenia poziomu aktywności zawodo-

wej na obszarach wiejskich • Działania 8.1. Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie

Poddziałanie 8.1.1. Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsiębiorstw

Poddziałanie 8.1.2. Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie

• Działanie 8.2. Transfer wiedzy Działanie 8.2.1. Wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw

• Działanie 9.5. Oddolne inicjatywy szkoleniowe na obszarach wielskich


29

4) Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej

• Działanie 1.4. Promocja i współpraca - komponenty: promocja i współpraca

5) Program Rozwoju Obszarów Wiejskich

• Działanie 123. Zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej b

6) Regionalny Program Operacyjny Województwa Pomorskiego

• Działanie 1.1. Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa. Poddziałanie 1.1.1 Mikroprzedsiębiorstwa. Poddziałanie 1.1.2 Małe i średnie przedsiębiorstwa.

• Działanie 1.2. Rozwiązania innowacyjne w MSP. • Działanie 1.4. Systemowe wspieranie przedsiębiorczości. • Działanie 1.5. Regionalna sieć transferu rozwiązań innowacyjnych.

Poddziałanie 1.5.1 Infrastruktura dla rozwoju firm innowacyjnych. Poddziałanie 1.5.2 Wsparcie regionalnych procesów proinnowacyjnych.

• Działanie 1.6. Promocja gospodarcza regionu Poddziałanie 1.6.1 Promowanie atrakcyjności regionu. Poddziałanie 1.6.2 Wspieranie międzynarodowej aktywności pomorskich

przedsiębiorstw. • Działanie 2.1. Infrastruktura edukacyjna i naukowo – dydaktyczna. • Działanie 5.1. Gospodarka odpadami. • Działanie 5.4. Rozwój energetyki opartej na źródłach odnawialnych. • Działanie 5.5. Infrastruktura energetyczna i poszanowania energii.

7) Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury

• Działanie 1.1 Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw Podziałanie 1.1.1. Inwestycje w infrastrukturę badawczą instytucji B+RT oraz

specjalistyczne ośrodki kompetencji technologicznych Podziałanie 1.1.3. Inwestycje infrastrukturalne tworzące powiązania koopera-

cyjne pomiędzy jednostkami naukowymi i badawczo-rozwojowymi a przedsiębiorstwami

Podziałanie 1.1.4. Budowa i rozbudowa klastrów o znaczeniu lokalnym i re-gionalnym

Podziałanie 1.1.5. Wsparcie MSP - promocja produktów i procesów przyja-znych dla środowiska

Podziałanie 1.1.6. Wsparcie na nowe inwestycje dla dużych przedsiębiorstw Podziałanie 1.1.7. Dotacje inwestycyjne dla mikroprzedsiębiorstw i sektora

MSP w zakresie innowacji i nowych technologii Podziałanie 1.1.8. Wsparcie przedsięwzięć przemysłowo-naukowych

• Działanie 6.2. Ochrona środowiska przed zanieczyszczeniami i zniszczeniami Podziałanie 6.2.1 Wykorzystanie odnawialnych źródeł energii Podziałanie 6.2.2 Bezpieczeństwo ekologiczne.

Uwaga:

Działania pokolorowane odnoszą się do klastrów kluczowych korzystających z dodatkowego wsparcia w ramach Regionalnego Programu Wspierania Klastrów dla Województwa Pomor-skiego na lata 2009 – 2015).


30

5. Kluczowe działania - projekty klastrowe wg obsza-rów

Uwaga: Działania pokolorowane odnoszą się do klastrów kluczowych korzystających z do-datkowego wsparcia w ramach Regionalnego Programu Wspierania Klastrów dla Wojewódz-twa Pomorskiego na lata 2009 – 2015).

Zagadnienia systemowe

Działania:

• Monitorowanie kluczowych obszarów energetyki, w tym OZE w Polsce, w UE i w świecie.

• Strategie rozwoju ekoenergetyki rozproszonej: cele, oczekiwania, bariery, działania, autonomiczne i rezerwowe systemy energetyczne.

• Zagadnienia organizacyjno – legislacyjne w dziedzinie energetyki, w tym OZE, wpływanie na kształt prawa w zakresie ekoenergetyki, lobbing.

• Badania naukowe, prace B+R i wdrażanie nowych technologii w zakresie OZE, zarządzanie energią dla pobudzenia regionu, możli-wość działań instytucji samorządowych, możliwości pozyskiwania funduszy unijnych.

• Generowanie i wdrażanie innowacyjnych technologii przez podmioty gospodarcze - przemysłowe i rolne, jako rezultat udostępnionych wyników badań i opracowanych dokumentacji wzorcowych.

Duże multidyscyplinarne projekty badawcze

Przykładowe projekty: • Kluczowy projekt badawczy: „Modelowe kompleksy agroenerge-

tyczne jako przykład kogeneracji rozproszonej opartej na lokalnych i odnawialnych źródłach energii” Projekt finansowany ze środków PO-IG 1.1.

• Zadanie badawcze nr 4 pt.: „Opracowanie zintegrowanych technolo-gii wytwarzania paliwa z biomasy, odpadów rolniczych i innych” , wniosek o finansowanie ramach Programu Strategicznego Narodo-wego Centrum Badań i Rozwoju pt.: „Zaawansowane Technologie Pozyskiwania Energii”

• Projekt badawczy: „Ekosiłownie poligeneracyjne”. Opracowanie i przebadanie innowacyjnych technologii produkcji energii elektrycz-nej, cieplnej i paliw wykorzystujących lokalne OZE. Budowa przed-prototypowych urządzeń gotowych do wdrożenia biopaliw. Inicjaty-wa Gminnego Centrum Energetycznego. Model biznesowy. Finan-sowanie - wniosek do POIG.

• Projekt badawczy: „Nowoczesne technologie rozproszonego i koge-neracyjnego wytwarzania energii cieplnej i elektrycznej bazujące na odnawialnych źródłach energii”. Finansowanie: Krajowy Program Ramowy.


31

Kogeneracja ciepła i energii elektrycznej w małej i śred-

niej skali

Działania: • Budowa, rozbudowa lub przebudowa instalacji i urządzeń sprzyjają-

cych oszczędności surowców i energii oraz ograniczeniu emisji szko-dliwych substancji dla środowiska

• Rozwój kompleksów agroenergetycznych, małych i średnich siłowni kogeneracyjnych opalanych biomasą (układy CHP-ORC).

• Współpraca mikrosiłowni na biomasę z innymi urządzeniami (kolek-tor słoneczny, chłodziarka adsorpcyjna, elementy termoelektryczne, układy do magazynowania energii)

• Opracowanie i wdrożenie do produkcji urządzeń kogeneracyjnych dla odbiorców indywidualnych – gospodarstw domowych, obiektów publicznych, małych i średnich przedsiębiorstw (układy mikro-CHP).

• Wspieranie rozwoju biogazowni rolniczych, biorafinerii i innych zintegrowanych układów produkcji paliw, energii elektrycznej i cie-pła dla gminnych centrów energetycznych

• Rozszerzenie zakresu działania urządzeń kogeneracyjnych na pro-dukcję wody lodowej / chłodu (poligeneracja)

• Badania i rozwój nowych technologii spalania w tlenie i złożach po-rowatych

• Rozwój silników spalinowych spalających szerokie spektrum paliw • Rozwój i rozpowszechnienie sekwestracji CO2, wdrażanie systemów

separacji CO2 z biogazu. Detekcja, separacja i utylizacja CO2 ze spa-lin mikrosiłowni z wykorzystaniem przemian fazowych.

• Budowa kotłowni na paliwa organiczne i biopaliwa przetworzone. • Modernizacja centralnych źródeł ciepła oraz stworzenie warunków

techniczno-ekonomicznych dla poprawy sprawności energetycznej urządzeń

Projekty zrealizowane, w trakcie realizacji lub przewidziane do realiza-cji: • Budowa kompleksów agroenergetycznych w gminie Gołdap, Gnie-

wino, Kępice, Górowo Iławeckie oraz w powiecie Lidzbark Warmiń-ski. Nowe Miasto Lubawskie, Kwidzyn

• Budowa pilotażowej biogazowni modułowej na zielonkę w Ornecie. • Modernizacje kotłowni z przystosowaniem do spalania biomasy w

gminie Kępice, Słupsk (Jezierzyce) i Górowo Iławeckie. • Rozbudowa i wyposażenie Laboratorium Mikrosiłowni Kogenera-

cyjnych przy Instytucie Maszyn Przepływowych PAN • Budowa i wyposażenie Centrum Demonstracyjnego Mikrosiłowni

Kogeneracyjnych w Rusocinie • Opracowanie i wdrożenie internetowego systemu informacji o moż-

liwościach inwestycji agroenergetycznych w gminach zorientowane-go na potencjalnych inwestorów i rolników


32

Produkcja i przetwórstwo biopaliw stałych, płynnych i

gazowych

Działania: • Biogazownictwo (biogazownie rolnicze), jako alternatywa dostaw

gazu ziemnego do Polski • Budowa instalacji do produkcji biogazu z odpadów rolnych, przemy-

słu rolno-spożywczego • Pozyskiwanie paliw i energii z odpadów komunalnych • Produkcja oleju w procesie termicznej depolimeryzacji biomasy i

stabilizowanych osadów komunalnych • Budowa układów do produkcji gazu syntezowego z mokrej biomasy • Certyfikowanie rodzajów paliw związanych z narodowym systemem

wspomagania rozwoju energetyki odnawialnej. • Produkcja bioetanolu z roślin lignocelulozowych i rozpowszechnia-

nie bioetanolu jako paliwa Projekty wdrożeniowe i badawcze:

• Program rozwoju biogazowni rolniczych Grupy ENERGA – 5-50-500,

• Pomorska Infrastruktura rozwoju paliw drugiej generacji. Wspólna inicjatywa grupy ENERGA, Pomorskiego Operatora Dystrybucyjne-go oraz grupy LOTOS.

• „Rolnicza biorafineria biocelulozowa”. Projekt zgłoszony do 7FP. Cel: Opracowanie lokalnego systemu ekoenergetycznego składające-go się z rolniczej biorafinerii na surowiec lignocelulozowy, głównie pochodzenia rolniczego produkującej paliwo 2 generacji (bioetanol) zintegrowanej z jednostką CHP (silnik dieslowski, ogniwo paliwo-we). CBEO–UWM Olsztyn (koordynacja), jednostki badawcze i podmioty gospodarcze z PL i z UE.

Produkcja roślin energetycz-nych

Działania: • Rozwój produkcji roślin energetycznych w oparciu o bilanse zapo-

trzebowania i elastyczne systemy produkcji rolniczej. • Badanie produktywności wieloletnich roślin energetycznych oraz

porównanie wydajności energetycznej ich biomasy w procesie fer-mentacyjnym i zgazowania w termogeneratorach

• Pozyskiwanie i przetwarzanie biomasy powstającej w zeutrofizowa-nych wodach powierzchniowych

• Dywersyfikacja rolnictwa w oparciu o OZE • Rewitalizacja upraw buraka cukrowego dla celów energetycznych Projekty wdrożeniowe i badawcze: • Rozbudowa Centrum Agrotechnologii Upraw Energetycznych w

Kwidzynie • Utworzenie Centrum Zaawansowanych Technologii Energii Odna-

wialnych w Łężanach, • Biomasa, jako wyjściowy surowiec do produkcji biometanolu - Inwe-

stycja prototypowej instalacji (badawczo produkcyjno – edukacyjno – szkoleniowej). Łężany k/ Kętrzyna jako uzupełnienie do budowa-nych tam pilotowych instalacji biorafinerii biodiesla i zgazowarki

• Systemy produkcji biomasy do wytwarzania biogazu z dużą ilością biometanu oraz biowodoru, mikrosiłownie kogeneracyjnych małej mocy (od kilku kW do ok. 100 kW)


33

Wykorzystanie energii wiatrowej

Działania: • Rozwój przydomowych siłowni wiatrowych (z wirnikami o osi pio-

nowej) wolnostojących i zintegrowanych z budynkami • Rozwój technologii magazynowania energii i instalacji hybrydowych

zintegrowanych z siłowniami wiatrowymi • Rozwój technologii dla farm wiatrowych morskich. Wykorzystanie

energetyczne Morza Bałtyckiego • Badania aerodynamiki, termodynamiki i dynamiki konwencjonalnych

turbin cieplnych pracujących w warunkach zmiennych obciążeń wy-nikających z generacji energii elektrycznej w układzie rozproszonym

Projekty: • Budowa farmy wiatraków w gminie Gołdap i Górowo Iławeckie • Wspomaganie budowy pola wiatrakowego w Szwarcenowie (powiat

Nowe Miasto Lubawskie)

Wykorzystanie energii słonecznej

Działania: • Rozwój technologii grzewczo-klimatyzacyjnej dla budownictwa

mieszkaniowego opartej na układzie: kolektory słoneczne – gruntowy zasobnik ciepła –– pompa ciepła – urządzenia klimatyzacyjne

• Rozwój technologii instalacji słonecznych nadążnych • Cienkowarstwowe ogniwa fotowoltaiczne • Badania własności krzemowych i bezkrzemowych materiałów dla

fotowoltaiki

Projekty: • Budowa Domu Planety w Gniewinie. • Wdrożenie programu “Słoneczne dachy dla Powiśla” w Kwidzynie

Wykorzystanie energii wodnej

Działania: • Opracowanie nowej metody projektowania turbin wodnych na ultra-

niskie spady (do 3 m) dla potrzeb małej energetyki wodnej • Budowa pilotażowego hydrozespołu na stopniu wodnym o niskim

spadzie • Energetyki wodna (wykorzystanie małych kaskad wodnych, mikro-

generatorów oraz tzw. potencjał ukryty w elektrowniach pow. 10 MW).

Projekty: • Budowa elektrowni wodnej na rzece Gołdap • Budowa pilotażowego hydrozespołu na stopniu wodnym o niskim

spadzie


34

Technologie wodorowe i ogniwa paliwowe

Nowe materiały do silników cieplnych

Działania: • Rozproszone, integralne systemy reformingu wodoru i ich implemen-

tacja w inteligentnej sieci energetycznej i transportowej • Modelowanie termodynamiczne obiegów hybrydowych z wykorzy-

staniem ogniw paliwowych, jako głównego konwertora energii • Zaawansowane metody plazmowe w eko-energetyce - plazmowa

produkcja wodoru, jako czystego nośnika energii • Badania i rozwój nowych technologii materiałowych dla elementów

siłowni kogeneracyjnych (w tym: materiały o bardzo wysokiej wytrzymałości, materiały niskotarciowe, materiały porowate do komór spalania, mikro- i nano-rurki do wymienników ciepła, materiały do ogniw paliwowych, materiały nieadhezyjne do zgazowarek, warstwy ceramiczne i kompozytowe odporne na działanie koro-

zyjne wywołane przez biomasę.

Laboratoria

Działania: • Budowa nowoczesnych laboratoriów i centrów szkoleniowo-

demonstracyjnych, wraz z wyposażeniem– związanych z rozwojem OZE

• Inwestycje w instalacje technologiczne, w tym laboratoria badawcze oraz ich wyposażenie specjalistyczne – związane z OZE.: uprawy energetyczne, spalanie bezpośrednie, przetwarzanie biomasy, biogaz, odpady organiczne, gaz wysypiskowy, produkcja oleju napędowego, metanolu i etanolu, itp

• Budowa laboratorium biopaliw i energetyki rozproszonej do badań technologii produkcji biopaliw, generacji ciepła i prądu (biopaliwa, żródła ciepła, głównie kocioł na biopaliwa, elementy układu kogene-racyjnego, wiatraki, turbiny wodne, układy klimatyzacyjne, mikrora-finerie, mikro CHP, oczyszczanie spalin).

Projekty: • Projekt inwestycyjny: Centrum Badawcze PAN „Konwersja energii i

źródła odnawialne” Finansowanie: PO Innowacyjna Gospodarka. Priorytet 2 Infrastruktura badawcza.

• Laboratorium Mikrosiłownie kogeneracyjne małej mocy w IMP PAN• Laboratorium biopaliw i kogeneracji przy Pomorskiej Specjalnej

Strefie Ekonomicznej. Gdański Park Naukowo-Techniczny • Rozbudowa bazy laboratoryjnej Centrum Badań Energii Odnawialnej

Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego w Olsztynie. • Rozbudowa laboratorium energii odnawialnej Politechniki Gdańskiej

i Politechniki Koszalińskiej. • Centrum Badawcze PAN w Jabłonnie pod Warszawą.


35

Sieci

Działania: • Sieci elektroenergetyczne, cieplne i gazowe Działania w zakresie

przesyłu i dystrybucji Sieci i magazynowanie energii • Wprowadzenie przesyłu prądem stałym • Wykorzystanie sieci energetycznych na potrzeby Internetu • Opracowanie i wdrożenie systemów akumulacji energii • Opomiarowanie sieci (inteligentne sieci energoelektroniczne), liczni-

ki nowej generacji Projekty: • Przygotowania mapy nadwyżek i deficytów zasobów przesyłowych

sieci rozdzielczej spółki ENERGA-Operator SA, • Przygotowania rynku usług systemowych dla spółki ENERGA-

Operator SA. • Modernizacja i rozbudowa regionalnej sieci dystrybucyjnej

Użytkowanie energii

Działania: • Promowanie energooszczędnego budownictwa • Rozwój budownictwa pasywnego jedno i wielorodzinnego. • Termomodernizacja obiektów DPS wraz z wykorzystaniem OZE,

jako źródła ciepła • Rozwój i implementacja maszyn i urządzeń energooszczędnych • Elektryfikacja transportu (samochody napędzane energią elektryczną)• Opracowanie interaktywnego modelu kompleksu agroenergetycznego

(w języku UML), umożliwiającego porównywanie różnych rozwią-zań technologicznych i projektowych oraz wybór optymalnych roz-wiązań dla konkretnych lokalizacji

Projekty: • „Dom energetyczny” Kompleksowe rozwiązanie pozwalające unieza-

leżnić się częściowo lub całkowicie od dostaw energii elektrycznej i cieplnej, poprzez ich wytwarzanie we własnym domu, oraz optymali-zację zużycia. Wykonawca: ENERGA – Obrót SA.


36

Projekty międzynarodowe

Projekty: • Wzmocnienie energetycznego wykorzystania biomasy w Europie

centralnej i Wschodniej poprzez utworzenie standaryzowanej tran-snarodowej regionalnej sieci konsultingowej. Utworzenie transnaro-dowej sieci konsultingowej zapewniającej stałą strukturę powiązań pomiędzy instytucjami naukowymi i praktyka. INTERREG IV – COACH – BioEnergy.

• Biologiczne źródła energii z obszarów wielskich. INTERREG IV Rubires projekty zatwierdzony do finansowania. Wspomaganie wy-korzystania OZE i zwiększenia efektywności energetycznej surowca. Koordynacja Regional Planning Authority Altmark, Magdeburg Niemcy.. Partnerzy jednostki samorządowe, badawcze i gospodarcze z UE.

• Projekt pilotażowy InnoNet – innowacyjność klastrów. • Bioenergy Promotion. Balic Sea Region. Programme 2007 – 2013.

INTERREG BSR Program. Cele: rozwijanie strategii i kryteriów produkcji bioenergii, analizy i badania rynku bioenergii we regionie., gromadzenie i dystrybucja informacji. IMP PAN koordynuje jeden z głównych zadań :Business”.

• EUROGASNET: Sewage Sludge to Biogas – Europeean Develop-ment Network – w ramach 7PR

• Program Inteligentna Energia dla Europy II. Program Ramowy na rzecz Konkurencyjności i Innowacyjności. Obszary efektywność energetyczna, odnawialne źródła energii oraz energia w transporcie.

• EWT południowy Bałtyk Współpraca transgraniczne. Priorytety: Konkurencyjność gospodarcza, Atrakcyjność oraz wspólna tożsa-mość, pomoc techniczna.

• EISP Polska – Litwa – Rosja.. Priorytety: Wzrost konkurencyjności i produktywności, współpraca pomiędzy społecznościami, pomoc techniczna.

• EWT CEP. Priorytety: Innowacje, Dostępność, Zasoby środowisko-we, Wzmocnienie sieci osadniczej.

• EWT Program IV C. Innowacyjność i gospodarka oparta na wiedzy, Środowisko i zapobieganie ryzyku. (UE + Szwajcaria i Norwegia).

• możliwa współpraca z Regionem Krajów Nadbałtyckich


37

Działalność klastrowa

• Działania • Analiza potencjału energetycznego gmin, promowanie inwestycji w

OZE oraz wsparcie lokalnych inicjatyw OZE • Doradztwo (indywidualne i grupowe) oraz szkolenia umożliwiające

uzyskanie wiedzy i umiejętności potrzebnych do założenia i prowa-dzenia działalności gospodarczej w zakresie OZE

• Inkubacja innowacyjnych technologii w dziedzinie OZE • Doradztwo dla administracji samorządowej oraz instytucji otoczenia

biznesu w zakresie kompleksowych ofert inwestycyjnych i obsługi inwestorów w zakresie OZE

• Realizacja kampanii marketingowych promujących region w kraju i zagranicą w zakresie OZE

• Ogólne i specjalistyczne szkolenia oraz doradztwo dla kadr zarządza-jących i pracowników przedsiębiorstw w zakresie wdrażania techno-logii produkcyjnych przyjaznych środowisku

• Pomoc w tworzeniu partnerstw lokalnych z udziałem m.in. przedsię-biorstw, jednostek samorządu terytorialnego, mających na celu opra-cowanie i wdrażanie strategii rozwoju OZE

• Staże i szkolenia praktyczne dla: pracowników przedsiębiorstw w jednostkach naukowych pracowników naukowych (uczelni i jednostek naukowych) ·w

przedsiębiorstwach • Promocja idei przedsiębiorczości akademickiej, w celu komercjaliza-

cji wiedzy naukowej (firmy typu spin off lub spin out) w obszarze OZE

• Rozwój elektronicznych portali dla biznesu oraz banków informacji gospodarczej, baz eksporterów, baz danych o dostępnych terenach i obiektach inwestycyjnych, dla potrzeb przedsiębiorców i inwestorów w OZE

• Organizacja i promocja wydarzeń regionalnych i ponadlokalnych w zakresie rozwoju OZE

• Badania i analizy wraz z rekomendacjami dotyczące potencjału inwe-stycyjnego regionu w zakresie OZE

Rozwój klastra

• Rozwój funkcji klastra. Dostęp do wyspecjalizowanych usług, Do-stęp do infrastruktury, Dostęp do informacji o rynku. Identyfikacja nisz produkcyjnych. Rozwój kapitału ludzkiego i mobilność siły ro-boczej. Sieć dostawców. Informacje o nowych technologiach. Wspólne działania marketingowe.

• Opracowanie strategii rozwoju klastra i promocja na terenie woje-wództwa pomorskiego. Celem projektu: wzmocnienia powiązań ko-operacyjnych, wzrostu innowacyjności i konkurencyjności firm oraz pozyskania nowych członków. Działanie 1.5.2 Wsparcie regional-nych procesów proinnowacyjnych. WNIOSKODAWCA- IMP PAN.

• Pozyskiwanie nowych znaczących członków klastra, tworzenie pod-klastrów, promocja


38

6. Monitorowanie realizacji strategii rozwoju klastra

W ramach realizacji Strategii rozwoju BKEE, utworzone zostaną dwa powiązane ze sobą sys-temy monitoringu:

• system monitoringu realizacji Strategii BKEE oraz

• system monitoringu parametrów ekonomicznych oraz wskaźników innowacyjności dla przedsiębiorstw funkcjonujących w klastrze.

System monitoringu realizacji Strategii BKEE będzie obejmował dwa komponenty:

1) Monitoring przedsięwzięć – projektów ujętych w Strategii, obejmujący ogólnie takie ele-menty jak: przebieg realizacji projektu, zaangażowane podmioty, forma organizacyjna re-alizacji, zaangażowane środki, udział dofinansowania zewnętrznego, czas realizacji, efek-ty, ew. problemy, itp.

2) Monitoring rozwoju klastra, obejmujący informacje nt. członkowstwa, jak np. liczba członków i ich struktura branżowa, aktywność, zakres współdziałania z innymi podmio-tami, itp.

Informacje z tego monitoringu będą przedstawiane w okresach półrocznych Zarządowi klastra i Radzie Programowej wraz z wnioskami stanowiącymi element ewaluacji strategii.

System monitoringu parametrów ekonomicznych oraz wskaźników innowacyjności dla przedsiębiorstw funkcjonujących w klastrze będzie zgodny z wymaganiami ustalonymi w Regionalnym Programie Wspierania Klastrów dla Województwa Pomorskiego na lata 2009 – 2015. Zgodnie z tymi wymaganiami monitorowane będą:

a) liczba podmiotów zaangażowanych w klastrze (w podziale na przedsiębiorstwa, jednostki naukowe, instytucje otoczenia biznesu, jednostki administracji samorządowej),

b) zakres działań i realizowanych projektów w ramach klastra (zarówno przez koordynatora, jak i poszczególne podmioty w klastrze lub ich konsorcja),

c) parametry ekonomiczne (w tym przychody, eksport i zatrudnienie) oraz wskaźniki innowa-cyjności dla przedsiębiorstw funkcjonujących w klastrze, zwłaszcza tych, które będą realizo-wały projekty, które uzyskały dodatkowe wsparcie przewidziane dla klastrów kluczowych,

d) liczba wspólnych przedsięwzięć realizowanych przez podmioty klastra (w tym w zakresie transferu wiedzy i technologii),

e) zakres działań i liczba podmiotów objętych działaniami koordynatorów klastrów,

Informacje powyższe będą przygotowywane w okresach rocznych. W przypadku uzyskania przez BKEE statusu klastra kluczowego, na ich podstawie będą tworzone raporty roczne dla Urzędu Marszałkowskiego Województwa Pomorskiego.

W celu zbierania informacji dla potrzeb obu systemów monitoringu zostanie opracowana spe-cjalna ankieta do wypełniania przez członków klastra, z zachowaniem warunków poufności danych.


39

>.

7. Organizacja, finansowanie i zarządzanie klastrem

7.1 Docelowa forma organizacyjno – prawna

Aktualnie formą organizacyjno – prawną BKEE jest konsorcjum. Liderem konsorcjum BKEE jest IMP PAN.

Formalnie rzecz biorąc, konsorcjum jest organizacją zrzeszającą kilka podmiotów gospodar-czych na określony czas, w konkretnym celu. Konsorcja są tworzone najczęściej w przypadku dużych lub ryzykownych inwestycji, ale też projektów wymagających współdziałania kilku różnych podmiotów.

Wadą konsorcjum jest m.in. brak osobowości prawnej. Konsorcjum nie może posiadać statu-su organizacji pożytku publicznego, co w szeregu przypadkach utrudnia finansowanie ze źró-deł zewnętrznych. Innymi możliwymi formami organizacyjnymi działalności BKEE mogłyby być: stowarzyszenie, fundacja, albo spółka z o.o.

Zakłada się, że BKEE podejmie i będzie rozwijało, oprócz obecnie realizowanej działalności koordynacyjnej, również szeroko rozumianą działalność doradczą, szkoleniową i promocyjną w zakresie rozwoju OZE, na rzecz wszystkich członków klastra, w postaci pakietów usług, na wzór innych klastrów zagranicznych, o których mowa w p. 3.1.

Wymaga to odrębnego finansowania, np. w postaci składek (opłat) za uczestnictwo, zróżni-cowanych w zależności od standardu usługi i wielkości podmiotu. Konieczne jest też zapew-nienie finansowania zewnętrznego m.in. z funduszy UE.

W tej sytuacji, jako docelową formę organizacyjną BKEE proponuje się stowarzyszenie, działające na podstawie Ustawy – prawo o stowarzyszeniach6, z zachowaniem roli IMP PAN, jako koordynatora klastra oraz dotychczasowych organów BKEE, tj. Zarządu i Rady Programowej.

BKEE, jako stowarzyszenie, stanie się organizacją pozarządową, która spełniać będzie wa-runki uzyskania statusu organizacji pożytku publicznego, w rozumieniu Ustawy o działalno-ści pożytku publicznego i o wolontariacie7.

7.2 Organy i wewnętrzna organizacja klastra

Zakładając, że BKEE zostanie docelowo przekształcone w stowarzyszenie konieczne jest określenie organów klastra w takiej formie organizacyjno – prawnej.

Organami BKEE jako stowarzyszenia byłyby:

6 Ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r., Nr 79, poz. 855, z późn. zm.) 7 Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. Nr 96, poz.

874, z późn. zm.).


40

• Rada Programowa - z zadaniami jak dotychczas; • Zarząd Klastra – z zadaniami i uprawnieniami jak dotychczas; • Jednostka koordynująca i Lider (IMP PAN) – jak wyżej; • Rada Nadzorcza (spełniająca funkcje komisji rewizyjnej oraz kontrolująca realizację

projektów finansowanych ze środków zewnętrznych).

Jednostką sztabową Zarządu i jednostki koordynującej będzie Biuro Klastra, na czele z Dy-rektorem / Gł. Koordynatorem + docelowo z 3 – 4 osobami personelu.

Schemat docelowej struktury BKEE jako stowarzyszenia przedstawia Rys. 11.

ZarządKlastra

Rada Nadzorcza

Rada Programowa

Główny Koordynator / Dyrektor Biura KlastraPlanowanie rzeczowo - finansowe

Zarządzanie projektamiOrganizowanie pracy ekspertów zewnętrznych

Monitoring i sprawozdawczość

Jednostka Koordynująca

(IMP PAN)

Rys. 1. Schemat docelowej struktury BKEE jako stowarzyszenia

Szczegóły dot. kompetencji organów BKEE oraz jego wewnętrznej organizacji określi regu-lamin organizacyjny.

7.3 Zasady przyjmowania członków i tworzenie podklastrów

Zakłada się utrzymanie dotychczasowych zasad przyjmowania nowych członków BKEE. Klaster pozostaje struktura otwartą. Będzie jednakże prowadzona polityka mająca na celu zapewnienie odpowiedniej reprezentatywności branżowo - terytorialnej klastra ustalanej przez jego władze, zgodnie z przyjętą strategią, co znajdzie swój wyraz w promocji klastra.

Dotychczasowy tryb przyjmowania nowych członków przedstawia się jak niżej:

1) Ubiegający się o przyjęcie na członka BKEE składa wniosek do Zarządu. 2) Zarząd BKEE opiniuje wniosek w terminie do 15 dni i przedstawia do rozpatrzenia Ra-

dzie Programowej nie później niż trzy miesiące od daty złożenia wniosku. 3) Rada rozpatruje wniosek w terminie do 7 dni i wyraża zgodę na przyjęcie nowego członka

zwykłą większością głosów.


41

4) Podmiot ubiegający się o członkostwo zostaje pełnoprawnym członkiem BKEE po podpi-saniu umowy przez Prezesa Zarządu BKEE i Dyrektora Jednostki Koordynującej.

Nie przewiduje się żadnej dyskryminacji w przyjmowaniu nowych członków do BKEE, chy-ba, że wystąpią ważne przyczyny, które uzasadnią odrzucenie wniosku.

W celu lepszego dostosowania działalności BKEE do specyficznych warunków w określo-nych lokalizacjach na terenie Polski Północnej, zakłada się możliwość tworzenie podklastrów. Pierwszym podklastrem, który zostanie przyłączony do BKEE będzie Nadwiślański Klaster Energii Odnawialnej i Poszanowania Energii w Kwidzynie (Podklaster Kwidzyński).

Schemat struktury BKEE z uwzględnieniem podklastrów przedstawiono na Rys. 12.

BKEEPodklaster

.......

BKEEPodklaster Kwidzyński

BKEEBałtycki Klaster

Ekoenergetyczny

BKEEPodklaster

.......

BKEEPodklaster

.......

Rys. 12. Schemat struktury BKEE z uwzględnieniem podklastrów

Zasady przyłączenia Nadwiślańskiego Klastra Energii Odnawialnej w Kwidzynie (NKEO) do BKEE będą następujące:

1) NKEO, reprezentowany przez Kwidzyński Park Przemysłowo-Technologiczny Sp. z o.o. (KPPT), wejdzie w skład BKEE,

2) członkostwo NKEO będzie odbywać się na zasadzie dobrowolności, 3) NKEO zachowa niezależność osobową i finansową, 4) partnerzy NKEO będą bezpośrednio reprezentowani wobec BKEE przez KPPT, 5) wysokość składek NKEO będzie ustalana na podstawie odrębnych umów, 6) NKEO wraz ze wszystkimi partnerami będzie mogło w pełni uczestniczyć we wszystkich

działaniach BKEE przeznaczonych dla ich partnerów,


42

7) NKEO będzie miało prawo do samodzielnych projektów, bez konieczności akceptowania ich przez BKEE,

8) BKEE będzie miało prawo do uczestniczenia we wszystkich działaniach organizowanych przez NKEO,

9) NKEO będzie mogło korzystać ze statutu kluczowego klastra Pomorza (o ile zostanie przyznany) także w indywidualnych projektach i konkursach używając nazwy własnej powołując się na współpracę z BKEE.

Dla innych podklastrów, w ramach BKEE, w miarę ich powstawania, przewiduje się podobne zasady.

7.4 Zasady finansowania

Ze względu na sposób finansowania w działalności BKEE wyróżnić należy trzy typy projek-tów (działań):

A). Projekty realizowane indywidualnie przez członków klastra, przy współpracy klastra.

B). Projekty realizowane przez konsorcja składające się z członków klastra, ewentualnie z udziałem podmiotów z poza klastra.

C). Projekty realizowane bezpośrednio przez klaster na rzecz jego członków, w postaci do-radztwa, szkoleń, promocji, pomocy w pozyskiwaniu środków zewnętrznych, w zarzą-dzaniu projektami, itp.

D). Projekty realizowane bezpośrednio przez klaster na zamówienia zewnętrzne + płatne usługi konsultacyjne.

Sposób finansowania tych działań zróżnicowany w zależności od typu przedstawiono w Ta-beli 4.

Tabela 4. Sposób finansowania działalności BKEE

Symbol

Typy projektów / rodzaj działal-ności Podmioty finansujące Źródła finansowania

A Projekty realizowane indywidu-alnie przez członków klastra, przy współpracy klastra

Członkowie klastra realizujący projekt

Środki własne wykonawców projektu + pozyskane środki

zewnętrzne

B Projekty realizowane przez kon-sorcja składające się z członków klastra, ewentualnie z udziałem podmiotów z poza klastra

j.w. j.w.

C Projekty realizowane bezpo-średnio przez klaster na rzecz jego członków

Klaster Środki własne klastra + pozy-skane środki zewnętrzne

D Projekty realizowane bezpo-średnio przez klaster na zamó-wienia zewnętrzne

Zamawiający Środki zamawiającego


43

Istotne jest określenie źródeł środków własnych BKEE oraz sposobu pozyskiwania przez kla-ster środków zewnętrznych.

Pochodzić one mogą z trzech źródeł:

• z rocznych składek członkowskich, które byłyby wprowadzone jako opłaty za realizację określonych pakietów usług, zróżnicowanych w zależności od charakteru pakietu oraz wielkości podmiotu,

• z pozyskanych przez BKEE środków zewnętrznych, w tym z Programów Operacyjnych – regionalnych i centralnych oraz innych tego typu źródeł,

• z dochodów z działalności gospodarczej (zlecenia zewnętrzne), w tym np. z płatnych usług konsultacyjnych, przeznaczonych na działalność statutową.

Wysokość składek członkowskich może być ustalona w wyniku analizy wszystkich ww. moż-liwości i powinna być powiązana z przekształceniem klastra w stowarzyszenie.

7.5 Zasady zarządzania – tworzenie, realizacja, koordynacja i aktualizacja strategii

Przyjmuje się następujące zasady zarządzania w BKEE:

1) Podstawowym dokumentem określającym kierunki działalności podstawowej BKEE jest strategia rozwoju klastra opracowana przez IMP PAN (koordynator klastra) wspólnie z Zarządem, zaopiniowana przez Radę Programową i uchwalana przez Zgromadzenie Członków klastra.

2) Strategia opracowywana jest na okresy wieloletnie, 10 – 15 lat, w zależności od potrzeb i uwarunkowań zewnętrznych, np. wynikających z okresów planistycznych w strategiach i programach krajowych i unijnych. W związku z tym strategia określa jedynie cele strate-giczne oraz działania oraz przykładowe projekty prowadzące do ich realizacji.

3) Załącznikiem do strategii jest zestawienie podstawowych projektów realizowanych przez członków BKEE w ramach lub przy współpracy z klastrem oraz przez sam klaster.

4) Strategia rozwoju BKEE jest poddawana ewaluacji i ewentualnie aktualizacji nie rzadziej, niż co 2 lata, lub częściej, gdy zachodzą okoliczności wymagające zmiany generalnych założeń funkcjonowania BKEE lub jego programu. Aktualizacja dokonywana jest w tym samym trybie co opracowanie.

5) Podstawą działalności operacyjnej BKEE jest zestawienie podstawowych projektów reali-zowanych przez członków BKEE w ramach lub przy współpracy z klastrem oraz przez sam klaster (załącznik do strategii). Jest on aktualizowany na bieżąco przez Koordynatora (IMP PAN) i Zarząd, przy współpracy z Radą Programową.

6) Realizacja strategii oraz ważniejszych przedsięwzięć – projektów podlega monitorowaniu wg zasad określonych w Rozdziale 7.

Powyższe zasady nie naruszają zasad zarządzania klastrem, jako stowarzyszeniem, które określi statut.


44

8. Komplementarność strategii ze strategiami i pro-gramami regionalnymi

Strategia rozwoju BKEE jest w pełni komplementarna z następującymi strategiami i progra-mami regionalnymi tak w województwie pomorskim jak i warmińsko mazurskim. Zgodność ta odnosi się do następujących strategii i programów:

1) Województwo pomorskie

a) Strategia rozwoju Województwa Pomorskiego:

Priorytet I. Konkurencyjność - zgodność z celami strategicznymi:

1. Lepsze warunki dla przedsiębiorczości i innowacji 2. Wysoki poziom edukacji i nauki 3. Rozwój gospodarki wykorzystującej specyficzne zasoby regionalne

Priorytet III. Dostępność - zgodność z celami strategicznymi:

2. Poprawa funkcjonowania systemów infrastruktury technicznej i teleinformatycznej 4. Zachowanie i poprawa stanu środowiska naturalnego

b) Regionalna strategia energetyczna ze szczególnym uwzględnieniem źródeł odnawial-nych

Zgodność z celami strategicznymi: 1. Wieloetapowa realizacja programu przedsięwzięć termomodernizacyjnych, ze

szczególnym ukierunkowaniem na sektor budownictwa mieszkaniowego 2. Obniżenie zużycia energii pierwotnej w paliwach poprzez realizację działań mo-

dernizacyjnych zmierzających do poprawy sprawności przetwarzania, przesyłania i dystrybucji energii

3. Redukcja uzależnienia od tradycyjnych źródeł energii poprzez zwiększenie udziału produkcji energii ze źródeł odnawialnych do poziomu, co najmniej 19 % w 2025 r.

4. Poprawa regionalnego i lokalnego bezpieczeństwa energetycznego, niezawodności dostaw energii oraz efektywności jej produkcji i wykorzystania

5. Tworzenie lokalnych rynków energii oraz konkurencyjności produkcji i dostaw energii

c) Regionalna strategia innowacji dla Województwa Pomorskiego

Zgodność z priorytetami: 1. Zwiększenie zdolności firm do wprowadzania innowacji (Firmy - F). 2. Wzrost wykorzystania i rozwój potencjału B+R (Potencjał – P)

d) Program ochrony środowiska województwa pomorskiego

Zgodność z celami:


45

Cel 3 (I-3) Poprawa warunków zdrowotnych poprzez osiągnięcie i utrzymywanie standardów jakości powietrza

Cel I-3a Redukcja emisji z obiektów energetycznego spalania i spełnienie standar-dów emisyjnych z instalacji, wymaganych przepisami prawa

Cel 4 (1-4) Budowa systemu gospodarki odpadami, który w pełni realizuje zasadę zapobiegania i minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów, zapewnia wysoki stopień ich odzysku oraz bezpieczne dla środowiska unieszko-dliwianie

Cel 9 (II-1) Wykształcenie u mieszkańców województwa pomorskiego postaw i na-wyków proekologicznych oraz poczucia odpowiedzialności za stan śro-dowiska

Cel 10 (II-2) Rozwój świadomego uczestnictwa społecznego w podejmowaniu decyzji związanych z wykorzystaniem zasobów środowiska

Cel 11 (II-3) Stworzenie skutecznego systemu prawnych, ekonomicznych i finanso-wych instrumentów polityki ekologicznej zapewniających efektywne re-alizowanie jej celów)

Cel 12 (II-4) Aktywizacja rynku do działań na rzecz środowiska, zwiększenie roli eko-innowacyjności w procesie rozwoju regionu

Cel 18 (IV-l) Wzrost efektywności wykorzystania surowców, ze szczególnym uwzględnieniem zasobów wodnych i surowców energetycznych wyko-rzystywanych w gospodarce

Cel 19 ((IV – 2) Promocja i wspieranie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych

e) Zakres komplementarności Strategii rozwoju BKEE z Programem Operacyjnym dla województwa pomorskiego (uszczegółowienie) przedstawiono w Tabeli 5, a z Pro-gramem Operacyjnym Kapitał Ludzki – komponent regionalny – w Tabeli 6.

Tabela 5. Komplementarność Strategii rozwoju BKEE z Regionalnym Programem Operacyjnym dla województwa pomorskiego

Lp. Priorytety i działania

1. Priorytet 1. Rozwój i innowacje w MSP Działania: • 1.1 Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa.

1.1.1 Mikroprzedsiębiorstwa. 1.1.2 Małe i średnie przedsiębiorstwa.

• 1.2 Rozwiązania innowacyjne w MSP. • 1.4 Systemowe wspieranie przedsiębiorczości. • 1.5 Regionalna sieć transferu rozwiązań innowacyjnych.

1.5.1 Infrastruktura dla rozwoju firm innowacyjnych. 1.5.2 Wsparcie regionalnych procesów proinnowacyjnych.

• 1.6 Promocja gospodarcza regionu 1.6.1 Promowanie atrakcyjności regionu. 1.6.2 Wspieranie międzynarodowej aktywności pomorskich przedsiębiorstw.

2. Priorytet 2. Społeczeństwo wiedzy Działania:

• 2.1 Infrastruktura edukacyjna i naukowo – dydaktyczna. 3. Priorytet 5. Środowisko i energetyka przyjazna środowisku


46

Działania:

• 5.1 Gospodarka odpadami. • 5.4 Rozwój energetyki opartej na źródłach odnawialnych. • 5.5 Infrastruktura energetyczna i poszanowania energii.

W przypadku uzyskania przez BKEE statusu klastra kluczowego, te działania / poddziałania będą prefe-rowane przy ubieganiu się podmiotów – członków klastra o dofinansowanie projektów w ramach Re-gionalnego PO Województwa Pomorskiego

Tabela 6. Komplementarność Strategii rozwoju BKEE

z Programem Operacyjnym Kapitał Ludzki (w komponencie regionalnym)

1. Program Operacyjny Kapitał Ludzki ( komponent regionalny)

1.1 Priorytet VI. Rynek pracy otwarty dla wszystkich

1.1.1 Działanie: • 6.2 Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia

1.2 Priorytet VIII. Regionalne kadry gospodarki

1.2.1 Działanie / poddziałanie: 8.1 Rozwój pracowników i przedsiębiorstw w regionie • 8.1.1. Wspieranie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsiębiorstw • 8.1.2. Wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie

1.2.2 Działanie / poddziałanie: 8.2 Transfer wiedzy • 8.2.1. Wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw

W przypadku uzyskania przez BKEE statusu klastra kluczowego te działania / poddziałania będą prefe-

rowane przy ubieganiu się podmiotów – członków klastra o dofinansowanie projektów w ramach PE Kapitał Ludzki – komponent regionalny

2) Województwo warmińsko – mazurskie

a) Strategia rozwoju Województwa Warmińsko - Mazurskiego do roku 2020

Zgodność z celami operacyjnymi:

1.7. Wzrost potencjału instytucji otoczenia biznesu

2.2. Różnorodna i dostępna edukacja

1.1. Wzrost konkurencyjności firm

2.9. Poprawa jakości i ochrona środowiska

3.2. Dostosowana do potrzeb sieć nośników energii

b) Regionalna Strategia Innowacji Województwa Warmińsko Mazurskiego

Zgodność z celem:


47

Promocja współpracy i Budowanie potencjału innowacyjnego

c) Program ochrony środowiska województwa warmińsko-mazurskiego na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010


Zrównoważone wykorzystanie materiałów wody i energii. Środowisko i zdrowie. Dal-sza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego. Czyste powietrze. Edukacja ekologiczna.

d) Program Ekoenergetyczny Województwa Warmińsko – Mazurskiego na lata 2995 – 2010


1. Racjonalizacja użytkowania energii 2. Osiągnięcie udziału energii odnawialnej w ogólnym bilansie energii pierwotnej na

poziomie, co najmniej 9 % w 2010 r. 3. Czyste powietrze.

e) Regionalny Program Operacyjny Warmia i Mazury na lata 2007 - 2013

Zgodność z osiami priorytetowymi: 1. Przedsiębiorczość 6. Środowisko przyrodnicze

W województwie warmińsko – mazurskim nie ma programu wspierania klastrów podobnego do tego, jaki funkcjonuje w województwie pomorskim. Jeśli taki program powstanie – Strate-gia rozwoju BKEE zostanie uzupełniona o ten komponent.

Komplementarność Strategii rozwoju BKEE z innymi strategiami i programami regionalnymi z dokładności do działań przedstawiono w Załączniku 5.


48

9. Efekty działalności klastra

9.1 Korzyści dla regionów

Przewiduje się, że implementacja Strategii rozwoju BKEE, poprzez realizację kluczowych przedsięwzięć, w powiązaniu z rozwojem organizacyjnym (nowi członkowie) klastra, przy-czynią się do osiągania poniższych korzyści w regionie Polski Północnej:

1) Nastąpi znaczący wzrost wykorzystania OZE, w ramach energetyki rozproszonej, w tym zwłaszcza biomasy na cele energetyczne, ale również energii wiatru, słońca, wody, a tak-że energii hydrotermalnej, co przyczyni się do poprawy stanu środowiska naturalnego, poprawy bezpieczeństwa energetycznego

2) oraz osiągnięcia wymaganych udziałów OZE w produkcji energii ogółem, ustalonych w regionalnych programach energetycznych.

3) Powstaną lepsze warunki do upowszechnienia innowacji w dziedzinie OZE, poprzez wzmocnienie powiązań kooperacyjnych pomiędzy jednostkami naukowymi i B+R, pro-ducentami biomasy, producentami urządzeń i instalacji stanowiących ich wyposażenie oraz producentami energii (w tym MSP), co przyczyni się do realizacji celów określonych w regionalnych strategiach innowacji.

4) Zwiększy się konkurencyjność przedsiębiorstw (w tym MSP), stosujących nowe techno-logie w dziedzinie OZE – producentów biomasy, producentów urządzeń i instalacji sta-nowiących ich wyposażenie oraz producentami energii, co przyczyni się do zwiększenia ich dochodów i możliwości dalszego rozwoju.

5) Tworzone będą warunki rozwoju obszarów wiejskich oraz poprawy dochodowości i kon-kurencyjności rolnictwa, dzięki zwiększonego zapotrzebowania na rośliny energetyczne oraz rozwoju energetyki rozproszonej.

6) Będą powstawały nowe, atrakcyjne i trwałe miejsca pracy, w rolnictwie energetycznym oraz w firmach produkujących i użytkujących urządzenia na potrzeby OZE, co przyczyni się do zmniejszenia bezrobocia w regionach.

7) Zwiększy się stopień integracji sfery nauki, B+R, przemysłu, jednostek otoczenia biznesu oraz jednostek samorządu terytorialnego w dziedzinie rozwoju OZE, rolnictwa energe-tycznego, innowacji dzięki współpracy w strukturach klastrowych.

8) Zwiększy się poziom świadomości ekologicznej społeczeństwa, dzięki działalności szko-leniowej i popularyzatorskiej związanej z OZE i rolnictwem energetycznym.

9) Nastąpi rozwój współpracy międzynarodowej w dziedzinie OZE, w ramach klastra, z udziałem instytucji sfery nauki, B+R, przemysłu, jednostek otoczenia biznesu oraz jedno-stek samorządu terytorialnego.

Powyższe efekty przyczynią się do promocji atrakcyjności regionów Polski Północnej. Będą one postrzegane, jako rozwojowe, tworzące sprzyjające warunki dla rozwoju w prioryteto-wych dziedzinach, dbające o środowisko, przodujące w rozwoju ekoenergetyki, co przełoży się na zwiększenie ich atrakcyjności inwestycyjnej.


49

9.2 Wpływ wsparcia publicznego na rozwój klastra

Na terenie działalności BKEE, dodatkowe (w postaci odrębnego programu) wsparcie publicz-ne rozwoju klastrów przewidziane jest tylko w województwie pomorskim. Stąd poniższe usta-lenia odnoszą się tylko do tego województwa. Ponieważ BKEE potencjalnie spełnia warunki otrzymania statusu klastra kluczowego, przedstawiony zostanie przewidywany wpływ takiego wsparcia, przy założeniu, że BKEE uzyska ten status.

Zgodnie z ustaleniami Regionalnego Programu Wspierania Klastrów dla Województwa Po-morskiego na lata 2009 – 2015, wsparcie publiczne dla klastrów kluczowych polegać ma na uzyskaniu preferencji podczas oceny projektów z zakresu rozwoju klastrów, ubiegających się o dofinansowanie ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomor-skiego oraz z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki.

W strategii rozwoju BKEE, w zakresie działań i poddziałań z Regionalnego Programu Opera-cyjnego Województwa Pomorskiego, które mogą być objęte dodatkowym wsparciem, prze-widziano projekty wymienione w Tabeli 7.

Tabela 7. Zestawienie projektów finansowanych z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Pomorskiego

– przedmiotów dodatkowego wsparcia

Lp. Działanie / pod-działanie Projekty w Strategii rozwoju BKEE Ważniejsi

beneficjenci

1. 1.1.2. Małe i średnie

przedsiębiorstwa

• Budowa, rozbudowa lub przebudowa instalacji i urządzeń sprzyjających oszczędności surowców i energii oraz ograni-czeniu emisji szkodliwych substancji dla środowiska

MSP

2. 1.2. Rozwiązania

innowacyjne w MSP

• Opracowywanie i wdrażanie innowacyjnych procesów tech-nologicznych, systemów organizacyjnych i rozwiązań ryn-kowych, w tym wdrożenia prac B+R w dziedzinie OZE

• Wdrożenia i komercjalizacja innowacyjnych produktów i usług oraz platform produktowo – technologicznych OZE

Mikro i MSP

3. 1.5.1. Infrastruktura dla

rozwoju firm innowacyjnych

• Tworzenie i rozwijanie parków naukowo technologicznych, centrów: zaawansowanych technologii, doskonałości, eduka-cyjno-wdrożeniowych, inkubatorów przedsiębiorczości

• Inwestycje w instalacje technologiczne, w tym laboratoria badawcze oraz ich wyposażenie specjalistyczne – związane z OZE.

JST J.ot.biz

JN Part.społ. i

gosp. O.pozarząd.

PPP 4. 1.5.2.

Wsparcie regio-nalnych procesów

proinnowacyj-nych

• Tworzenie i rozwijanie regionalnych sieci transferu wiedzy w zakresie OZE, w tym systemy zbierania, przetwarzania, upo-wszechniania i wymiany danych i informacji nt. innowacji w OZE

• Tworzenie regionalnych, krajowych i międzynarodowych sieci współpracy w obszarze innowacji w OZE pomiędzy firmami, organizacjami przedsiębiorców, instytucjami oto-czenia biznesu, jednostkami naukowymi

• Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych miedzy fir-mami, a także pomiędzy firmami i innymi instytucjami (np. B+R lub ze sfery edukacji), w tym podklastrów BKEE

• Usługi podnoszące gotowość inwestycyjną oraz specjali-styczne doradztwo przy realizacji przedsięwzięć innowacyj-nych w zakresie OZE

• Usługi doradcze i szkoleniowe dla podmiotów zarządzają-

JST J.ot.biz

JN Part.społ. i

gosp. O.pozarząd.

PPP


50

cych parkami naukowo-technologicznymi, parkami przemy-słowymi, inkubatorami przedsiębiorczości i innymi instytu-cjami o podobnym charakterze w zakresie OZE

5. 1.6. Promocja gospo-darcza regionu

• Rozwój elektronicznych portali dla biznesu oraz banków informacji gospodarczej, baz eksporterów, baz danych o do-stępnych terenach i obiektach inwestycyjnych, dla potrzeb przedsiębiorców i inwestorów w OZE

• Doradztwo dla administracji samorządowej oraz instytucji otoczenia biznesu w zakresie kompleksowych ofert inwesty-cyjnych i obsługi inwestorów w zakresie OZE

• Organizacja i promocja wydarzeń regionalnych i ponadlokal-nych w zakresie rozwoju OZE

• Realizacja kampanii marketingowych promujących region w kraju i zagranicą w zakresie OZE

• Badania i analizy wraz z rekomendacjami dotyczące poten-cjału inwestycyjnego regionu w zakresie OZE

JST J.ot.biz

JN Part.społ. i

gosp. O.pozarząd.

PPP

6. 2.1. Infrastruktura edukacyjna i

naukowo-dydaktyczna

• Budowa obiektów dydaktycznych i naukowo-badawczych, w tym laboratoriów dydaktycznych, centrów edukacyjno-badawczych, pracowni komputerowych, bibliotek, wraz z wyposażeniem tych obiektów oraz niezbędnym zagospoda-rowaniem otoczenia tych obiektów – związanych z rozwojem OZE

• Wyposażenie obiektów dydaktycznych i naukowo-dydaktycznych, w tym zakup oprogramowania i sprzętu komputerowego – związanych z rozwojem OZE

JST, Szkoły wyższe, JN, PPP

Możliwość dodatkowego wsparcia projektów przedstawionych w powyższej tabeli pozwoli na osiągnięcie następujących efektów:

1) Nastąpi rozwój BKEE poprzez zachęcenie nowych podmiotów do przystępowania do kla-stra. Odnosi się to do podmiotów – beneficjentów typu: firmy mikro oraz MSP, jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiaty, województwa, jednostki otoczenia biznesu, partnerzy społeczni i gospodarczy, organizacje pozarządowe),

2) Wzmocnieniu i zintensyfikowaniu ulegną regionalne procesy proinnowacyjne w zakresie OZE, ponieważ dofinansowanie uzyska większa liczba projektów z poniższych obszarów:

• infrastruktura generowania i transferu innowacji (parki naukowo technologiczne, cen-tra: zaawansowanych technologii, doskonałości, edukacyjno-wdrożeniowe, inkubatory przedsiębiorczości),

• regionalne procesy proinnowacyjne (rozwój sieci, powiązań kooperacyjnych, obsługa inwestorów, doradztwo i szkolenie),

• promocja gospodarcza regionu (informacja dla biznesu, administracji samorządowej, i inwestorów),

• infrastruktura edukacyjna i naukowo-dydaktyczna (baza obiektów dydaktycznych i naukowo-badawcza, w tym laboratoria i ich wyposażenie).

W strategii rozwoju BKEE, w zakresie działań i poddziałań z Programu Operacyjnego Kapi-tał Ludzki – komponent regionalny, być objęte dodatkowym wsparciem, przewidziano pro-jekty wymienione w Tabeli 5.


51

Tabela 8. Zestawienie projektów finansowanych z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki – komponent regionalny

– przedmiotów dodatkowego wsparcia

Lp. Działanie / pod-działanie Projekty w Strategii rozwoju BKEE Ważniejsi

beneficjenci

1. 6.2. Wsparcie oraz

promocja przed-siębiorczości i

samozatrudnienia

• Doradztwo (indywidualne i grupowe) oraz szkolenia umożli-wiające uzyskanie wiedzy i umiejętności potrzebnych do za-łożenia i prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie OZE

• Promocja przedsiębiorczości samozatrudnienia w zakresie OZE - poprzez kampanie promocyjno-informacyjne

Osoby fizycz-ne

2. 8.1.1. Wspieranie roz-

woju kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla

przedsiębiorstw

• Ogólne i specjalistyczne szkolenia oraz doradztwo związane ze szkoleniami dla kadr zarządzających i pracowników przed-siębiorstw w zakresie wdrażania technologii produkcyjnych przyjaznych środowisku

Wszystkie podmioty

3. 8.1.2. Wsparcie proce-sów adaptacyj-nych i moderni-

zacyjnych w regionie

• Pomoc w tworzeniu partnerstw lokalnych z udziałem m.in. przedsiębiorstw, jednostek samorządu terytorialnego, mają-cych na celu opracowanie i wdrażanie strategii rozwoju OZE

• Szkolenia i doradztwo dla przedsiębiorców wspomagające proces zmiany profilu działalności przedsiębiorstwa związa-nych z wdrażaniem OZE

Wszystkie podmioty

4. 8.2.1. Wsparcie dla

współpracy sfery nauki i przedsię-

biorstw

• Staże i szkolenia praktyczne dla: pracowników przedsiębiorstw w jednostkach naukowych pracowników naukowych (uczelni i jednostek nauko-

wych) ·w przedsiębiorstwach • Promocja idei przedsiębiorczości akademickiej, w celu ko-

mercjalizacji wiedzy naukowej (firmy typu spin off lub spin out) w obszarze OZE

J N

Możliwość dodatkowego wsparcia projektów przedstawionych w powyższej tabeli pozwoli na osiągnięcie następujących efektów:

1) Nastąpi rozwój BKEE poprzez zachęcenie nowych podmiotów do przystępowania do klastra, podobnie jak wyżej.

3) Wzmocnieniu i zintensyfikowaniu ulegną regionalne procesy proinnowacyjne, ponieważ dofinansowanie uzyska większa liczba projektów z poniższych obszarów:

• wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i samozatrudnienia (doradztwo i promocja przedsiębiorczości związanej z OZE),

• wsparcie rozwoju kwalifikacji zawodowych i doradztwo dla przedsiębiorstw (szkole-nia i doradztwo specjalistyczne dot. ochrony środowiska),

• wsparcie procesów adaptacyjnych i modernizacyjnych w regionie - dotyczących OZE (rozwój partnerstwa lokalnego, szkolenia i doradztwo),

• wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw (staże i szkolenia, promocja przedsiębiorczości akademickiej w celu komercjalizacji wiedzy naukowej dot. OZE).

Wszystkie ww. efekty przyczynią się niewątpliwie do poprawy sytuacji społeczno - gospo-darczej w regionie, poprzez wzrost konkurencyjności i innowacyjności firm, poprawę sytuacji w rolnictwie oraz zmniejszenie bezrobocia.

strategia rozwoju bałtyckiego klastra …. monitorowanie realizacji strategii rozwoju klastra 38 7....

Documents