Nr. 334 Hósdagur 20. januar 2005 12,-

FF bjargaði føroyskumsjálvsavgerðarrætti

Fiskimenn hava fingiðnýggjan og eitt sindurbetri sáttmála áonkrum øki.

Trupulleikar oog mmøguleikarvið uupsanumUpsaátakið vísti, at møguleikar eru fyri upsanum, men teir koma neyvan av sær sjálvum.

SSááttttmmáálliinn hhjjáá ffiisskkiimmoonnnnuummeenndduurrnnýýggggjjaaððuurr

Síða 18

Síða 11

Síða 12

Seinasti partur hjá Doru: Missir pápa og beiggja av krígsávum. Síða 9

VVaallddeemmaarr LLüüttzzeenn 110000 áárr

Baksíðan

Vitjanin hjá donsku fíggjarnevndini váttaði, at tað varFF, sum í summar bjargaði Føroyum undan danskauppílegging í innanhýsis føroyskum viðurskiftum.

�Útróðrarmaðurin� hjá fiskimanna-felagnum komin aftur av langferðEinaferð í 50-unum keyptifiskimannafelagið einastandmynd. Janus Kambanhevði gjørt hana og honavmyndar ein útróðrar-mann, sum blakar fiskupp á land.

Henda standmyndin hev-ur verið sera væl umtókt.M.a. er hon á permuni ábókini, sum er skrivað umJanus Kamban.Hon hevureisini luttikið í ymiskumframsýningum sum havalýst listina hjá Janusi Kam-ban.

Men nú hevur stand-myndin verið á eini rætti-liga langferð. Hon hevurnevniliga verið partur avnorðurlendsku ferðafram-sýningi “Fangstkultur iVestnorden”, sum eisinihevur verið sýnd í Norð-urlandahúsinum í Føroy-um. Henda framsýninginvar latin upp 25. juni 2002og lýsir veiðumannament-aninar í Føroyum, Íslandiog Grønlandi upp gjøgn-um tíðirnar.

Her var framsýninginopin til 30. juni 2002, oger tann mest vitjaða, sumhevur verið í Norður-landahúsinum. Ikki færrienn 12.000 fólk vitjandi.Hetta svarar til fjórði hvørføroyingum sá framsýning-ina.

Síðani fór framsýninginút at ferðast. Og fyrstisteðgur gjørdist hjá okk-ara næstu grannum í Het-

land, har framsýningi latupp 20. juli 2002 í einihøll nærindis flogvølli-num í Sumburgh. Her vitj-aði eisini ein fjórðingur avfólkinum framsýningina,men tá tað búgva nógvfærri fólk í Hetlandi enn íFøroyum gjørdist hetta5.000 vitjandi. Framsýn-ingin varð eisini umrødd íBBC og í hetlendskumbløðum.

Úr Hetandi fór framsýn-ingin til Dublin í Írlandi,har hon var til 6. oktober2002,og her vitjaðu 9.600fólk. Eisini her fekk fram-sýningin góða umrøðu ífjølmiðlunum.

Næsti steðgur gjørdistÍsland. Fyrst í Reykjavík,har 1.100 vitjaðu, og síðaná Akureyri, har 5.500 vitj-aðu. Framsýningin á Akur-eyri varð sett av norskafiskimálaráðharranumSvein Ludvigsen.

Nú eru vit komin inn í2003, og okkara “útrórðr-armaður” fer nú til Grøn-lands. Framsýningin varð íNuuk og var opin frá 5.-11. juni, har 7.000 vitjaði,hetta svarar til helvtina avíbúgvunum í Nuuk. Fram-sýningin varð sett av lands-tingsformanninum Jona-than Motzfeldt, og grøn-lendska sjónvarpið hevðieina sending um framsýn-ingina, sum vardi í 35minuttir.

Úr Grønlandi fór fram-

sýningin til Danmarkar,har hon var opin frá 27.november 2003 til apríl2004. Framsýningin var áNorður Atlants bryggjuniog eini 1.000 fólk vitjaðu.

Og loksins fer framsýn-ingin til Svørkis, har honfær innivist á EtnografiskeMuseet frá 24 .august til19. september 2004, ogher vitjaðu ikki færri enn43.000 fólk.

Norðurlandahúsið sigur,at tey hava frætt frá fleiri

vitjandi um,hvussu spenn-andi tað hevur verið at fáaeitt innlit í viðurskiftini íhesum trimum londun-um.Og eingin hevur giviðilt av sær vegna veiðunaav súgdjórum í havinum.

FF er fegið um at havakunnað stuðlað eini slík-ari ferðaframsýning og“útróðrarmaðurin” skalvera so hjaraliga vælkom-in heim aftur.

Nú um dagarnar vit vóru í einum føðingardegi, hittu vit hesi trý systkini, sum eru 262 ár tilsaman. Ímiðjuni er Astrid á Dul, sum fylti 88 ár hendan dagin. Hon situr millum beiggja sín Hans Thomsen, sumer 90 ár og Elsu av Reyni, sum er 84 ár.Tey eru ættað úr Skemmuni í Porkeri, men hava meginpartin avlívinum búð í Havn. Tey hava verið fleiri systkin, eisini í Havn, og umframt hesi trý eru Sigrid og Andreweftir á lívi. Tey bæði búgva í Porkeri. Systkini hava hildið væl saman, og eitt gott høvi at savnast er einslíkur føðingardagur.

Síða 3Nr. 334 - 20. januar 2005

Inntøkur fiskimannaSum vanligt hava vit einauppgerð yvir inntøkurfiskimanna í 2004 sam-mett við árini framman-undan.Vit eru í teirri góðustøðu, sum fiskimanna-feløg uttanlands øvundaokkum, at vit fáa allar av-rokningar hjá fiskimonn-um, og eru tey grundarlagfyri tey altíð dagførduhagtøl, sum vit hava.

Gjørt verður vart við, atheildartølini fyri 2004ikki eru endalig, tí sein-astu avrokningarnar eru,sum rímiligt er, ikki kom-nar við. Men daglønin er íhvussu er eftirfarandi, ser-liga hjá t.d. ísfiskaskipum,sum jú gera nógvar ogstuttar túrir.

Talvan yvir hýrurnarvísir miðaltøl fyri samlaðu

hýruna og daglønina hjádekkara fyri tey seinastu10 árini,og ber tí væl til atsíggja gongdina. Týdning-armesta talið er daglønin,sum skal nýtast sum grund-arlag fyri at sammeta viðaðrar lønir í samfelag-num.Taka vit eina daglønhjá arbeiðara, so er honfyri ein 8 tíma dag kr.903.So er tað lætt at síggja,

hvat fiskimaðurin fær eykafyri yvirtíð, arbeiði sunnu-dagar v.m.

Í fjør kundu vit ásanna,at trøini vaksa ikki inn íhimmalin. Vit hava nú ífleiri ár upplivað økjandiinntøkur við góðari veiðiog hækkandi prísum.

Men nú er prísgongdinvend, og hetta merkirlækkandi inntøkur fyri ein

stóran part av flotanum.Hetta kundu vit siga í fjørog kunnu siga tað sama íár. Samstundis hækka løn-ir á landi, so lutfallið mill-um lønir á fiskiskipum oglønarlagið á landi broytistmeira enn hesi tølini vísa.

Stórt sæð kann sigast, atinntøkurnar eru lækkaðarí øllum skipabólkum. Hjásummum teirra eru tær

framvegis uppá seg góðar,meðan inntøkurnar í øðr-um bólkum mugu sigastat vera meira at kalla vána-ligar. Og at tær ikki eruverri er inntøkutrygdinifyri at takka.

Men annars tala tølinifyri seg sjálvi.

Ár Dg. Fisk. Frt. 1. Dagst. Min.l. Tils. Pr. dag Hækking/lækking í %part. (í kr. 1.000) kr. 95/04 02/04 03/04

Stórir ísfiskatrolarar

2004 246 339 42 7 1 389 1577 90% -8% -4%2003 261 379 46 5 0 430 16522002 289 444 54 2 0 500 17282001 246 347 42 2 0 391 15842000 275 341 41 2 0 384 13981999 276 289 36 7 2 334 12101998 271 294 35 5 2 336 12391997 262 204 27 18 4 253 9661996 279 198 25 23 6 252 9051995 292 182 23 30 11 246 831

Smáir ísfiskatrolarar

2004 263 293 38 24 2 357 1358 45% -26% -7%2003 224 280 35 14 1 330 14732002 262 431 52 4 0 487 18552001 247 416 50 1 1 468 18922000 270 406 49 1 0 456 16941999 254 323 39 5 1 368 14491998 244 362 43 3 1 409 16761997 267 242 32 18 4 296 11091996 261 216 27 23 8 274 10521995 252 192 22 18 5 237 940

Ísfiskalínuskip

2004 215 234 31 17 3 285 1326 76% -23% -26%2003 196 316 38 4 0 358 18262002 222 340 41 4 0 385 17322001 219 290 35 1 0 326 14832000 215 239 29 1 0 269 12551999 209 266 33 5 1 305 14591998 206 280 34 2 1 317 15391997 247 222 29 14 3 268 10851996 224 138 19 24 10 191 8531995 250 119 18 34 18 189 756

Ár Dg. Fisk. Frt. 1. Dagst. Min.l. Tils. Pr. dag Hækking/lækking í %part. (í kr. 1.000) kr. 95/04 02/04 03/04

Hekkutrolarar á flakaveiðu

2004 185 296 37 9 5 347 1875 43% -17% 1%2003 262 411 52 16 6 485 18492002 274 525 66 17 8 616 22522001 290 451 56 12 1 520 17902000 350 533 66 6 7 612 17461999 335 419 51 7 2 479 14301998 330 411 49 8 2 470 14241997 320 410 50 5 1 466 14581996 289 399 46 5 2 452 13641995 315 359 38 10 5 412 1308

Garnaskip á svartkalva- og havtaskuveiðu

2004 248 275 36 25 3 339 1371 79% -3% -3%2003 227 271 34 14 2 321 14182002 244 292 37 16 2 347 14212001 267 401 48 1 0 450 16862000 287 453 55 2 0 510 17751999 260 324 39 10 5 379 14581998 201 212 25 6 3 246 12241997 282 243 32 15 7 297 10481996 225 161 21 19 10 211 9381995 243 114 17 33 22 186 765

Ár Dg. Fisk. Frt. 1. Dagst. Min.l. Tils. Pr. dag Hækking/lækking í %part. (í kr. 1.000) kr. 95/04 02/04 03/04

Nótarskip

2004 243 543 67 10 4 624 2566 38% -31% -14%2003 277 724 88 8 4 824 29702002 237 785 95 5 2 887 37432001 261 897 108 1 1 1007 38492000 252 458 55 2 1 516 20481999 245 334 41 12 7 394 16081998 221 542 65 7 8 622 28141997 237 384 49 11 15 459 19381996 241 446 52 11 12 521 21601995 225 344 39 15 20 418 1862

Rækjutrolarar

2004 207 227 28 10 1 266 1285 44% 4% 10%2003 281 280 35 12 1 328 11662002 303 315 40 16 3 374 12342001 302 291 37 15 5 348 11522000 265 324 39 3 0 366 13801999 291 365 44 1 0 410 14091998 347 395 48 8 2 453 13051997 339 259 34 22 5 320 9431996 302 212 28 23 5 268 8881995 287 210 24 20 2 256 891

Síða 4 Nr. 334 - 20. januar 2005

Síða 5Nr. 334 - 20. januar 2005

Nýggj manningarmynd

3350F03134

Vit hava aftur fingið eina manningarmynd frá Fornminnissavninum. Latið okkum endiligafrætta, um nakar kennist við menninar. Leggið til merkis klæðini, ið eru hongd til turkingar.

Tann 5. mai eru 60 ár far-in, síðan 2. heimsbardagiendaði. Í hesum samban-di verða uttan iva nógvminningarhald í londun-um, sum vórðu rakt avhesum ragnaroki, og hervóru Føroyar jú eitt avteimum.

Sum vit hava greitt fráfyrr, verður eitt av hesumminningarhaldum í New-castle í Onglandi, sum var“heimahavn” hjá teimumnógvu donsku skipunum,sum sigldu fyri teir sam-eindu undir krígnum.

Á hvørjum ári hevurverið skipað fyri minning-arhaldi í dómkirkjuni íNewcastle á ársdegnumfyri endan á bardaganum.

Men hesa ferð verðurtað nakað serligt,og meiraverður gjørt burturúrvegna henda runda dagin.Fyrireikararnir av danskahátíðarhaldinum bjóðaeisini føroyingum at verðavið.

Skráin er henda:Sjálvt hátíðarhaldið verð-ur sunnudagin 8.mai,men

roknað verður við, atgestirnir koma 6. ella 7.Tann 7. verður fyriskipaðein samkoma fyri luttakar-unum.

Minningargudstænastanverður í St. Nicholas Cat-hedral 8. mai kl. 12, harKøbenhavns Drengekorfer at syngja. Kransarverða lagdir við bretsk ogdonsk minnismerki. Taðverður eisini donsk flota-vitjan. Millum luttakarar-nar verður danski sendi-maðurin í London og borg-meistarin í Newcastle.

Uttan iva verður okkurtføroyskt íkast, men hettaer tó ikki fastlagt enn.

Aftaná gudstænastunaverður móttøka og umkvøldið verður døgurði.

Fiskimannafelagið skip-ar fyri eini pakkaferð tilNewcastle, og skjótastgjørligt verður meira atfrætta um hetta.

Men vit vilja fegin frættasum skjótast frá teimum,sum kundu havt áhuga, sovit kunnu fáa eina kensluav áhuganum.

60 ár síðan bardagalok:

Minningarhald í Newcastle

Bispur leggur krans við minningarhaldið í fjør. Minnistalvan er ovast t.v. Niðast síggjast montrir við bók-um, har nøvnini á teimum sum fórust eru skrivað, eisini nøvnini á føroyingum, sum fórust undirkrígnum.

Fiskavirking gjørttil syndabukk Føroya Arbeiðsgevarafelag hevur við undran fylgtvið nógva tjakinum um støðuna í Suðuroy. Atgongdin í oynni má vendast, er púra greitt, men vitkunnu als ikki góðtaka, at eitt einstakt virkið færábyrgdina av øllum. Viðgerðin av Føroya Fiska-virking, og leiðsluni í felagnum, hevur verið undiralt lágmark, og fyritøkan er beinleiðis gjørd tilsyndabukk.

Líka síðan Framtaksgrunnurin avgjørdi at leggjaFøroya Fiskasølu saman við Føroya Fiskavirking,hevur Fiskavirking verið viðgjørt í fjølmiðlunum.Og síðani Fiskavirking avgjørdi, at neyðugt var atlukka virkini, sum Fiskasølan hevði rikið í Hvalba ogVági, hevur kritikkurin heglað niður yvir fyritøk-una, bæði stjórn og nevnd. Støðan hevur mint umgrind, sum er givin upp til skutil.

Føroya Arbeiðsgevarafelag hevur við undran fylgtvið nógva tjakinum seinastu tíðina. At støðan íoynni er sera ring og má vendast, er uttanfyri allaniva. Men tá man hinvegin sær ta viðgerð, sumFøroya Fiskavirking fær bæði lands- og kommunal-politiskt, má bert staðfestast, at hetta kjak er undirøllum lágmárki og má fatast sum máttloysið ellaómegd. Viðgerðin av hesum partafelagi, har nevndog stjórn arbeiðir eftir bestu sannføring, er stuttsagt grátulig.

Ynskja vit sum samfelag, at almenna kjakið seinastuvikurnar skal leggja støðið fyri framtíðar veruleikahjá føroyskum virkisleiðslum, har eigarin er taðalmenna? Skulu vit framyvir vænta, at allar nevndirog stjórnir, sum dagliga gera sítt besta, kunnu veraútsettar fyri grovari forfylging? Er tað rætt, atpolitiskt dugnaloysi, sum er hópa upp í gjøgnumárini, verður helt útyvir hesar nevndir og stjórnir?

Støðan er ring í Suðuroynni og serliga í sunnaruhelvt. Hetta er eyðsæð og arbeiðsloysishagtølinisiga nóg mikið.Tí má nakað gerast.Men hetta er ikkiuppgávan hjá einum einstøkum partafelag, heldurikki um talan er um eina stóra fyritøku sum Fiska-virking.

Strukturtrupulleikarnir í Suðuroynni eiga at verðaviðgjørdir av landsins ovastu leiðslu. Men neyðugter eisini, at allir suðuroyingar taka eitt tak fyriframtíðini hjá oynni, tí at vænta at stóra loysninkemur dumpandi norðan úr Havnini, er ov bláoygt.

Neyðugt er at skapa eitt gott flutningskervið, soSuðuroyggin aftur gerst partur av Føroyum, líka sovæl sum Vágoyggin ella Klaksvíkin. Hetta er fyrstafyritreyt fyri, at møguleikar aftur vera at liva ogdríva vinnulív í Suðri. Men neyðugt er eisini, at allirsuðuroyingar arbeiða saman um felags loysnir. Ogsomuleiðis at vinnan í Suðuroy hugsar langsiktaðum menning av møguleikunum, heldur enn bara attaka løtuvinningin, sum t.d. at avreiða uttanlands.

Føroya Arbeiðsgevarafelag heldur, at kjakið síðstutíðina staðiliga hevur undirbygt tilgongdina umeinskiljing av almennum partafeløgum skjótasttilber.Tað kann ikki vera nakar, sum ynskir nevnd-um og stjórnum, sum stríða sítt dagliga stríð fyrifyritøkuna, sovorðna ógrundaða húðfletting, vit herhava verið vitni til.

Síða 6 Nr. 334 - 20. januar 2005

4. januar Stilli og 15,6 kuldastig

Eg má fyrst koma viðnøkrum, sum eg og aðrirhalda vera løgið,men sumeinki hevur við fiskiskapat gera. Nógv er til avskarvi her um okkara leið-ir, men hann er ógvuligastyggur, ja verri enn varga-seyður.Um man sær skarvher, so er hann á flogi,ella er við at fara á flog,alla tíðina fleiri byrsumálframmanfyri.

Eg kom her fyrstu ferð ímai 1970 og havi veriðnógv á báti her um leiðir.Eg havi havt møguleika atskoti skarv, men ongantíðhavi eg sæð skarv inni ímunnanum á Ulkuvíkinisum vit kalla. 28. desem-ber í fjør, tá eg fylti eintanga niðri á Oljukaiini,komu tveir skarvar ogsettu seg eitt lítið byrsu-mál frá mær. Teir kavaðuóført og høvdu fisk ínevinum, hvørja ferð teirkomu upp aftur.

Har kom ein eldri mað-ur spákandi við stavi. Egrópti á hann og bað hannkoma at hyggja eftir skarv-unum. Hann hevði arbeittá kaiuni øll árini, til hanngavst fyri aldur. Hannhevði ongantíð sæð skarvher inni áður.

Aftur í dag vóru tríggirskarvar, sum lógu og fisk-aðu inn ímóti kaiuni. Umtað er fiskaloysi, har teirkoma frá, ella hvat ið eráfatt, er okkum ein gáta.

“Lómur” kom inn tilAasiat í morgun við gott90 tonsum og fóru longunýggjan túr um kvøldið.

Tað er ikki loyvt at fiskakrabba norðan fyri 64,15stig frá 1. januar til 31.mars, so krabbabátarnirhava so at siga einki alter-nativ hetta tíðarskeiðið,og havnin er avtakin viðkrabbateinum. Tað hevðinokk ikki gingið at fiskakrabba í kuldanum, sumvit hava havt í hesumnýggja árinum. Tað er núeinaferð so, at tá krabbinkemur innanborða og ikkisleppur í lívd beinanveg-in, so detta beinini av íkuldanum.

5. januarStilli og 15,7 kuldastig.

“Ocean Tiger”kom inn ímorgun at landa gott 300tons. Teir fiska bert posa-rækjur. “Polar Amaroq” erinni í Nuuk og landar.

6. januarStilli 18,7 kuldastig.

“Kiliutaq” kom inn ímorgun at landa, teirhøvdu fulla last. “Akama-lik” er inni í Nuuk og

landar, teir høvdu næstanfulla last.

8. januarStilli og 13,7 kuldastig.

“Kiliutaq” fór nýggjantúr í dag. Nú er ísur við atleggja seg í havnina, soum hetta stilla veðriðheldur sær, verður heiltfitt av ísi her hjá okkum.Tað eru nógv ár síðani, atvit hava havt ísvetur, ogtað eru fleiri ár síðani, atfiskiflotin frá Diskovíkinihevur verið her í Sisimiutog fiska vegna ís í Illulisatumráðnum. Í gjárkvøldiðvarð sagt í tíðindasend-ingini hjá sjónvarpinum,at nú var alt tilfryst íIllulisat.

Annars fáa teir smærrubátarnir væl av rækjum fráinnara kanti av Dýpinumog inneftir. “Lómur”, iðskuldi landa í Illulisatsunnumorgunin, er kom-in inn í kvøld at landa gott95 tons.

9. januarStilli 14,7 kuldastig.

Tað er fyrstu ferð ávetrinum, at eg havi sæðís í munnanum á Amert-loqfjørðinum. Tað er ísur,ið er komin uttanífrá, ogsum tað sæst á ískorti-num, so er heilt næstansuður ímóti Haruoynni, iðliggur nakað norðan fyriDiskooynna.

Eg var mær ein túr og

hugdi um nakað gott varat fáa úti á Brettinum,sumvit kalla. Tað er har, iðjollumennirnir selja sínavøru. Eg varð freistaður atkeyp mær nakrar royttarlomvigar fyri kr. 50,-stykk-ið.Tað var næstan sum atsíggja nátar, so feitir vóruteir. Eg vil heldur keypaslíkan fugl, ístaðin fyrihøsnarungar, tí teir smakkanógv betur.“Lómur” fer útnýggjan túr í kvøld.

12. januar14,9 kuldastig og stilli,men eitt lot av norðri útiá.

Trolarin “Hanseraq” kominn í morgun við knapt 75tonsum av ísaðum rækj-um í kørum. Skulu tilNuuk at umvæla okkurtsmávegis.Teir skulu byrjaat landa til virki í Pamiut,ið nýliga er byrja at takaímóti rækjum.

14. januar14,7 kuldastig og stilli,men eitt lot útiá.

“Lómur”er inni og land-ar gott 80 tons. Teir vórulidnir at landa á middegi,men av tí at virkið ikkihevur kørini klár fyrr enní morgin tíðliga, sleppateir ikki út aftur fyrr tá.

Annars landa teir smærrubátarnir nógvar rækjur,teir liggja í innara kanti avDýpinum. Ja, teir eru soinnarlaga, at eg síggi teirúr vindeyganum.

Tað er ikki bara í Sisimi-ut tosa verður um skarv, tíí tíðindasendingini hjásjónvarpinum søgdu teirfrá skarvi í Manitsoq. Sookkurt løgið er, men hvatkann tað verða?

Sum eg skilji, so havatríggir trolarar hjá PolarSeafood verið inni oglanda. Talan er um trolar-arnar: “Polar Nanok”,“Polar Timmiarmiut” og“Polar Nagtoralik”.

15. januar13,5 kuldastig og stilli

í morgun, men so vartað sum úr byrsumúla-num, stormur av tí allarringasta og skifti hannímillum sunnan og út-synning, men vindurinminkaði út á dagin. Eghoyrdi frá onkrum trol-ara, ið hevði mált heiltupp í 35 m/sek.

“Lómur” kom inn til Aasiat 4. januar við gott 90tonsum og fóru longu nýggjan túr um kvøldið.

“Kiliutaq” kom inn at landa 6. januar, teir høvdufulla last.

Nógv er til av skarvi, men hann er ógvuliga styggur.

Síða 7Nr. 334 - 20. januar 2005

90 ára dagurTann 13. januar 2005 fylti Elsebeth Kristina (Ebba) Wang í Hoyvík 90 ár.

Tá hon varð fødd, høvduvit havt fyrra heimsbar-daga í fýra mánaðar. Í

Ruslandi stýrdu zarurin,í Týsklandi og Eysturríkikeisarar, og Jerusalem ogBagdad lógu undir sult-aninum í Istanbul.

Móðir hennara var Sú-sanna (1876-1955), ættaðúr Innistovu í Mykinesi.

Faðirin var Hans Simon-sen (1878-1967), traðar-maður og útróðrarmaður.Hann var triðja ættarlið átrøðni uttan fyri Garðar íHoyvík. Av teimum sjeysystkjunum eru trý deyð.Tann kendi skiparin Joh-an í Hoyvík, ið var elstur,giftist við Sigrid Henrik-sen úr Sandavági og doyði

84 ára gamal í 1989.Elsa, ið var næstelst, gift-

ist við Johan í Gjørðum íPorkeri og doyði 87 áragomul í 1993. John, ið vartriðelstur, giftist við Annuá Borg á Argjum, og doyði66 ára gamal í 1975. Teyfýra systkini, ið eftir liva,eru Margreta, ið er 92 ár,og síðan 1993 einkja eftirHermann Jensen í Dan-mark.Anna, sum er 87 ár,er einkja eftir JógvanHansen úr Klaksvík, sumdoyði í 1998. Tey búðu íKeypmannahavn. Yngsturer Sigurð, sum er gifturvið Renatu úr Zürich íSveis,og hann býr í granna-húsunum.

Tá ið Elsebeth Kristina

varð fødd vóru trý hús íHoyvík - umframt bróst-sjúkrahúsið í Hoydølum.Heima á Garði vóru tveyhús. Í Uppistovu búði upp-sitarin Magnus Jacobsenúr Miðgeil í Kaldbak, og íNiðristovu búðu bónda-fólkini. Mourits hevði festí 1912, men haldbónda-fólkini búðu framvegishar. Haldbóndin var Per,elsti sonur Marin í Hoyvíkog tann Mourits Mohr, iðsaman við Plöyen amt-manni var í Hetlandi í1839. Haldbóndakonan,omman heima á Garði,varElsuba Maria Olsen avBakkanum í Hvalba.

Men áðrenn ElsebethKristina fylti tvey ár, vaksHoyvík munandi, tí Sím-um, pápabeiggi hennara,bygdi tey fjórðu húsini íbygdini á Lágni í ovaruhelvt av trøðni.

Elsebeth Kristina gekk ískúla í Hoyvík tveir dagarum vikuna til hon fór írealskúlan í Havn. Eftirpróvtøkuna arbeiddi honí Havn í nøkur ár, serligahjá Johan Evensen, spinn-aranum, men eisini í køki-num á sjúkrahúsinum. Sovar hon í trý ár skrivstovu-kvinna á royndarstøðni,har Jógvan Huusgaard varfyristøðumaður. Í 1938giftist hon við Poul Wang íKaldbak, sum var sonurZacharias, ið var bóndi í Sølgørðum, og Marin,bóndadóttir úr Hoyvík. Í

Kaldbak var hon hús-móðir í 27 ár, og finguhon og Poul børnini Eyð-

un, Zakarias, Sølvá, Hanusog Mourits. Tá Eyðun tókvið garðinum í Sølgørð-um, fluttu hon og Poul í1965 til Hoyvíkar. Poulvar systursonur hoyvíks-bóndan Mourits Mohr,sum var giftur við JettuJacobsen úr Miðgeil íKaldbak. Tey vóru barn-leys. Tey vildu hava, atPoul tók við garðinum, ogkom hetta í lag, hóastPoul tá nærkaðist teimum60.Tey settu tó ikki búgv íbóndahúsunum,men fluttuinn í barnaheimið hjáElsebeth Christinu.

Har hildu tey fram viðat arbeiða eins og fyrr.Poul røkti haga og bø, ogtey høvdu kýrnar stand-andi í gamla fjósinumheima á Garði. ElsebethKristina fór hvønn morg-un heim at mjólka, ogmong vóru tey, ið fingumjólk frá teimum.

Tey lótu garðin til Han-us í 1974, og tá fóru kýrn-ar niðan á Vatnaskarðar,men Poul helt fram við atganga burtur í haga ogarbeiða við seyðinum tilhann var 90 ár, og teyvirkaðu ull. Poul vaskaðiog nappaði, men ElsebethKristina sat í vevinum sumhon hevði gjørt øll árini íKaldbak, og tað var ikkismávegis av pløggum honlæt Heimavirkinum - ogbørnum og ommubørn-um.

Poul doyði 14. februar2004.

Børnini

Vit á FF-blaðnum vilja eisini ynskja Ebbu hjarta-liga tillukku við hesum stóra degin. Ebba hevurnevniliga eisini verið okkum hent. Hetta var ísamband við okkara greinarøð um Onnu Even-sen í 2003. Ebba arbeiddi hjá soni hennaraJohan Spinnaran, og hon gav eitt áhugavertíkast til okkara vinnusøgu frá teirri tíðini.Vit endurgeva part av hesi áhugaverdu frásøgn.

Johan var føddur í 1881, og Elsebeth Christinasigur, at hann hevði 50 ára føðingardag, beint eftir,at hon var komin hagar. Jacob Lützen, sum varmammubeiggi Johan, innrættaði spinnaríð í Rætt-ará í 1903, og Johan skuldi blaðungur standa fyrispinnarínum. Jacob og sonurin, Valdemar Lützen,góvust í 1908 og keypti Johan alla útgerðina ogbygdi virkið við Sandá, og tað var tá, at hann fór atnýta vatnorkuna. Johan hevði verið 3 ár í Týsklandiog hevði útbúgvið seg sum spinnara har. Mann-fólkini, sum arbeiddu á spinnarínum, vóru Johan,Edvard Samuelsen, ættaður úr Horni í Havn, ogMortan á Argjum. Restin var konufólk. ElsebethChristina hevði avgreiðsluna um hendur. Menhenda gekk fyri seg heima á gamla hospital, sumJohan átti, og har hann búði. M.a. skuldi ElsebethChristina skriva øll postuppkrøv.Alt varð sent viðpostuppkrav,um ikki annað var avtalað.Hon skuldieisini bera umsorgan fyri, at posarnir við ull vóruvæl og virðiliga merktir, so teir kundu koma afturtil sín rætta eigara.Tað var ikki lukkuligt, um hettaikki varð gjørt. Men tað kom sera sjáldan fyri, atmerkingin hvarv. Ull kom allastaðni frá í landinum,so tað var eisini nógv at halda skil á.

Ullin skuldi eisini skiljast og turkast. Hon kunditurkast úti, men vóru ikki líkindi til tess, kundi honviðhvørt verða turkað uppi á loftinum undir væð-ingini á gamla hospitali, áðrenn hon við hestavogniella seinni bili varð koyrd út til spinnaríið at verðaspunnin.

Eisini vevingUmframt at spinna varð eisini vovið.Hetta var gjørtí 3-4 ymiskum kvalitetum, sum vóru frá fínum tilminni fínt. Hetta var tweed, ið var tiltikið fyri vakr-an lit.Toyið varð sent niður til Danmarkar at tøvaog farga.Tá tað kom upp aftur,var tað klárt at verðaselt.Hetta virksemið steðgaði annars, tá sambandiðvið Danmark varð kvett í 1940.

Elsebeth Christina hevði fingið greið boð um,hvussu hon skuldi avgreiða kundarnar, tá teir komuat keypa tilfar til buksur.Var tað til stuttar buksur tilstóran mann, skuldi nýtast 1,1 metur av klæði.Tilein miðal mann kravdist 1 metur, og til lítlan mann0,9 metur. Til einar langar buskur skuldi 0,25 mleggjast afturat. Johan legði saksin á borðið, og núvar tað ábyrgdin hjá Ebbu at klippa. ElsebethChristina var í fyrstuni bangin fyri at klippa skeivt,men hetta bilaði ongantíð.

30 krónur um mánaðin og weekendElsebeth Christina búði heima hjá Johan og Berg-hild,sum annars var systir Petur Mohr Dam.Hoyvíkvar jú langt burturi. Hon fekk fullan kost og 30 kr.í løn um mánaðan.Tað var als ikki so galið tá. Johanog Berghild áttu Onnu tá, og seinni varð Johanføddur í 1935. Elsebeth Christina var fyri ein parteisini arbeiðskona heima hjá teimum. Eingin komjú við ull um summarið, men um heystið var nokkat gera.

Elsebeth Christina letur væl at Johan Evensen ogeisini konuni Berghild.Tey vóru stás fólk. Her fekkhon nakað so forkunnugt sum weekend, og táslapp hon heim til Hoyvíkar. Víst var tað ikki fyrrenn leygarkvøld, men kortini...

Men sjúka kom uppí leikin. Tá seldi Johanspinnaríið til sín felaga Edvard í Horni. Men Else-beth Christina hevð arbeiði fram til 1. mai 1935, táhon fór á royndarstøðina í Hoyvík at arbeiða áskrivstovuni.

Brot úr frásøgn hjá Ebbu

Bara lúsin føroysk er...Tað er eitt kent orðatak, at bert lúsin útlendsk er, hon ongan skriðan ger. Og man hettaorðatak verða grundað á tær royndir, sum vit hava havt fyrr á hesum øki, serliga móti dønum.

Nú er tað beint mótsatt.Besta dømi um hetta ertann jabban, sum hevurverið í fjølmiðlunum sein-astu tíðina um, at nakrirdanskir fundamentalistartvífalda um at fáa grund-lógina nevnda í sambandvið eina lóg um okkarauttanríkisheimildir. Hettaer eitt mál sum er nærm-ast púra líkagyldugt, tísemja er um, at ætlaðalógin gevur okkum ikkifleiri heimildir enn vithava. Tí kann tað stórtsæð gera tað sama, um vithava hana ella ikki. Menhetta er gott dømi hjá

føroyskum fjølmiðlum atvísa føroyingum, hvørjirgavstrikkar teir eru, sumsita í danska embætis-verkinum.

Samstundis hava vit vístá, hvussu fundamentalist-ar í føroysku umsitinginibeinleiðis spenna beinfyri okkara egna sjálvav-gerðarrætti í innanhýsismálum, uttan at hettaverður tikið uppá tung-una, og enn minni við-gjørt av nøkrum í Før-oyum.

Frágreiðingin her erhelst tann, at hetta er eittmál, sum mong fegin

síggja kvalt, nevniliga einmøguligur stuðul fyri atbjarga okkara rækjuvinnu.

Men hetta skuldi ikkiverið so avgerandi, tísemja skuldi verið um, atuttan mun til úrslitið, soeigur avgerðin at veraokkara.

Vit halda mannagongd-ina vera sera grova fyrieina umsiting. Meðan taðframmanundan fanst einEBS frágreiðing, sum stað-festi okkara sjálvræði áhesum øki, og vit havaeina nýggja útgreining fráeinum serfrøðingi, sumstaðfestir tað sama, so ger

løgmansskrivstovan særómak fyri at gera sjónar-mið, sum kunnu verjaføroyskan sjálvsavgerðar-rætt, til einkis til fyrimunsfyri útlendsk áhugamál.Og er hetta gjørt í einummáli sum er heilt avger-andi fyri um vit ráða okk-um sjálvum ella ikki..

Niðurstøðan er, at bertlúsin er føroysk, er alt ílagi.Men er hon donsk, soeru teir nakrir “fanar”. Ikkieru vit komin longur ennso.

Síða 8 Nr. 334 - 20. januar 2005

Anna Maria og Olov Ånstaddiamantbrúðleyp

Tann 28.januar hava tveir svenskir føroyavinir verið gift í 60 ár. Her er talan umhjúnini Anna Maria og Olov Ånstad. Olov er sera væl kendur hjá okkara lesarum fráteimum gomlu myndunum, sum vit hava havt her í blaðnum, og sum hann hevur tikið.

Hann kom til Føroyarfyrstu ferð í 1948. Fyrstimaður, hann kom í sam-band við, tá hann kom íland av “Tjaldrinum” varGunnar Gunnarsson, sumvar leiðari á Fiskivinnu-stovuni í eitt manna-minni.

Gunnar bjóðaði Olovvið til hús, og tá byrjaðieitt vinalag, sum vardi altlívið.

Hetta vinalag, sum erfarið í arv í ættina gjørdi,at vit hava kunnað endur-givið sera áhugaverdarmyndir, sum Olov hevðitikið í Føroyum tær ferð-irnar, hann hevur veriðher. Myndirnar eru serligafrá fyrstu ferðini hjá Oloví Føroyum í 1948, meneisini eru áhugaverdarmyndir og filmur frá 1963,

tá regluliga flúgvinginuppá Føroyar byrjaði.

Olov og konan AnnaMaria vóru á vitjan í Før-oyum seinasta summar,ogtá hittu vit tey.Tey eru ikkiársungar longur. Hann er85 ára gamal og hon er 84ár. Ferðin til Føroya erhátturin hjá Olov at haldasín 85 ára føðingardag.

Í 1940-unum hevði Olovein fotohandil, so tað manvera hiðani, hann hevurfingið áhugan fyri mynda-tøku. Síðani gjørdist hannblaðmaður. Seinni arbeid-di hann við keyp og søluav húsum,so hansara virk-semi hevur verið sera fjøl-broytt.

Tey eiga seks børn, 23barnabørn og 13 lang-abba- og langommubørn.Olov er við í Lions Club,

og hann hevði eisini sam-band við Lions í Havn, táhann var her.

Blaðið Eskilstuna-Kurie-ren hevði í summar einasamrøðu við Olov.Her varhann m.a. spurdur, umhann hevði nakran serlig-an dreym. Hann svaraði:“at ætlanin um at sleppaaftur til Føroyar í summarskuldi eydnast”. Og taðgjørdi hon.

Tey vóru eisini sera feg-in um at uppliva Ólavsøk-una og vóru serliga hug-tikin av kappróðrinum ogeisini av felagssanginumÓlavsøkukvøld.Slíkt høvdutey ongantíð droymt umat uppliva.Tey vóru eisinivið til Ólavsøkugudstæn-astuna og møttu 1 tímaframmanundan fyri attryggja sær pláss at sita.

Olov heldur FF-blaðiðog skilir stóran part av tí.Hann er sera fegin umtað, hann kann lesa í blað-num.

Her skal sigast, at vitframvegis hava ein hóp avmyndum hjá Ånstad, sumokkara lesarar fara atkoma at fáa gleði av.

Tað var hugvekjandi athitta hendan gamla før-oyavinin og eisini at hittakonu hansara í summar.

Vit fara at ynskja teim-um hjartaliga tillukku viðtí stóra degnum.Tey havaikki bert verið gift í 60 ár,tey hava kenst í 70!

So her er talan um trú-festi við lít!

ó.

Tað er ikki lætt at skriva minningarorð um teg babba, tí taðstaðfestir enn einaferð, at tú ikki ert millum okkum meira,og tað er svárt at góðtaka. Sjálvt um eitt ár er liðið, síðani vitmistu teg, gerst saknurin ikki minni. Einki kann fyllatómrúmið eftir teg. Tú var eitt heilt serligt menniskja við seranógvum góðum eginleikum.

Tú var stillførur, vísur, skemtingarsamur og tú gjørdiongan háva úr tær sjálvum, men bar stórar dygdir, ið komutil sjóndar, tá brúk var fyri tí.

Tú raðfesti familjuna høgt. Einki var ov gott til okkumbørn. Tú setti heldur títt egna til viks fyri okkum. Tú og mam-ma skapaðu okkum eitt eydnuríkt og trygt heim.

Á, sum vit vóru spent, tá ið tú kom heim av skipi. Tanndagurin var altíð nakað heilt serligt.

Tú lærdi okkum so nógv. Tú vísti altíð áhuga fyri tí, vitfingust við. Um tað var arbeiði, útbúgvingar ella persónligviðurskifti, so stuðlaði tú okkum. Tá vit blivu foreldur,gleddist tú við okkum, og børnini elskaðu at vitja abba ogommu. Tey sakna teg og spyrja eftir tær.

Tú ynskti altíð at hjálpa, og fólk kendu seg trygg har tú var,tí tú hevði altíð eitt gott tak á støðuni.

Tá tú bleiv sjúkur, fall tú ikki í fátt, men valdi at stríðaímóti sjúkuni og tú legði alt títt álit á, at Jesus vildi hjálpatær. Ongantíð gramdi tú teg. Tey vóru nógv, sum vóru í for-bøn fyri tær. Tað var ein stórur uggi og troyst í neyðini, og vitvita, at tað gav tær styrki at koma ígjøgnum dagin.

Tú skuldi fyrst ígjøgnum eina stóra skurðviðgerð og síðanieftirviðgerð. Stórur partur av sjúkraleguni var í Danmark, ogvar tað ringt ikki at kunna vitja teg, tá vit ynsktu tað. Men taðvar ein uggi, at mamma alla tíðina var við tína lið. Tit vóru soserliga góð við hvør annan, at tað er ikki lætt at skilja, at titikki fingu loyvi at blíva gomul saman.

Babba var føddur og vaks upp við Sjógv í Kollafirði.Foreldur hansara vóru Jógvan og Elsebeth Malena Joensen.Babba var mittastur av sjey systkjum. Tey eru Andreas,Niklas, Torbjørn, Marjun, Jákup og Tróndur.

Babba kláraði seg væl í skúlanum og var raskur at hjálpatil heima og í Tinggarðinum. Sum 14 ára gamal fór hann sínfyrsta túr til skips saman við beiggja sínum Torbjørn. Teir fóruvið einum norskum báti, ið kallaðist Polstrøm. Hesin báturroyndi við línu undir Íslandi. Eftir hetta var hann í Grønlandivið trolbátinum Viðoynni. Hann gekk eisini á Háskúla í Havn.

Eftir at hava verið til skips í nøkur ár fór hann á stýrimans-skúla. Her møtti hann mammu okkara Annefíu Johannesen úrFuglafirði. Hon arbeiddi tá á ellisheiminum í Havn. Tey gift-ust í 1967. Fyrst búðu tey á Todnesi í Kollafirði í eitt ár ogbygdu síðani hús í Fuglafirði.

Tey fingu seks børn. Petur Frank, Jógvan, Christian, Fíu,Elsebeth og Rúna. Og tey eiga sjey abba- og ommubørn.

Tað fyrstu tíðina eftir, at babba var liðugur við stýri-mansskúlan, sigldi hann við A/P Møller. Síðani við norskumtrolara, Boðanesi og Kappanum. Tey síðstu 28 árini sigldihann við Vaktar- og Bjargingartænastuni.

Tá babba var 14 ára gamal, valdi hann at fylgja Jesusi.Hann las og grundaði nógv í bíbliuni í tí stilla. Sum 64 áragamal bleiv hann doyptur, og var glaður fyri at hava tikiðhetta stigi. Hann nýtti ofta høvi at siga okkum børnum fráGuðs orði. Tað, sum hann legði stóran dent á, var, hvussu frí-gerandi Jesu frelsa er, og at vit einki kunnu gera fyri atfortjena hesa frelsu, men einans taka ímóti hesi gávu viðtrúgv.

Tú gavst okkum so nógvan kærleika. Tú ríkaði okkum sonógv við tíni umsorgan. Tú livdi eins og var tú eitt ljós fyriokkum børn. Okkara troyst er, at vit ein dag síggja teg aftur.

Børnini

Minningarorð umDenhard Kurt Joensen

Síða 9Nr. 334 - 20. januar 2005

Seinasti partur hjá Doru:

Pápin og beiggin gingu burtur og tey fluttu vestur til Vatnsoyrar

KrígsáriniKrígsárini vóru ein døpurtíð. Ofta hoyrdu vit luft-alarm. Bretsk og russiskherskip lógu á Skálafjørði-num. Týsk bumbuflogførkomu inn eftir fjørðinumog sleptu bumbur niður.Tá bleiv skotið bæði avToftum og av Skála eftirhesum flogførum.Vit run-nu oman í kjallaran, tá vithoyrdu luftalarm. Seinribleiv eitt bumbuskýli gjørttil bedingsfólkið, so táfóru vit eisini har. Við-hvørt fingu skip skaða avhesi bumbing, og Dánjaldýkkaði, tá leki var kominá okkurt herskip, so taðvar grund til at vera bang-in. Um vetrarnar, tá alt varmyrkalagt, og vit vaknaðuupp á nátt, var tað, sumum alt stóð í ljósum logaav flúgvarum, sum kast-aðu bumbur niður, og fráskotunum av landi afturímóti hesum flogførum.

Sorgin rakti familjuokkaraSum áður greitt frá, áttipápi skip, og eitt av teim-um var Kristianna, upp-kallað eftir mammu. Kristi-anna var tann uppruna-liga Karin, sum Napoleoní Dali keypti úr Peterheadí 1903. Hon æt tá Kate og

varð bygd 1879 í Grimsbyhjá C Hodfield og varðmerkt 92,4 brt.

Pápi keypti Karina fráJaspur Hjelm við skeytifrá 14.januar 1917 og gavhenni sum sagt navniðKristianna. Pápi førdi hanafyrstu árini og aftur í 1936- 38. Annars vóru nógvir

góðir menn skiparar áhenni.

Knud Lambaa, italiensk-ur konsul og keypmaður íHavn leigaði Kristonnu atsigla við ísfiski í 1941.Skipari var Hálvdan Joen-sen í Skopun. Teir geratveir túrir hetta árið.Tannseinna túrin mynstra teir28. juli. Tá fara teir yvir áSiglufjørðin at keypa fisk.Teir fingu skjótt uppí last-ina,men tað frættist einkifrá teimum aftur. Pápi ogKristian beiggi vóru eisinivið henda túrin. Kristianvar sjómaður, hann hevðibæði lært til motorpassaraog skipara,og var altíð viðøðrum skipinum hjá pápaArizonu og Kristiannu.Pápi var farin til Havnar atheilsa uppá Kristian, tíKristian slapp ikki til Leir-víkar, tí skipið mátti siglabeinanvegin.Tað var Ólav-søkaftan og allir menninirfóru ikki víðari, so pápiringdi norður og segði, athann mátti fara við. Hannhevði ikki verið til skips ínøkur ár, men hevði ann-ars altíð siglt sum skipari.Hetta var ein ræðulig tíð íóvissu og ótta, tá einkispurdist um skipið. Hjáokkum var tað sum hjá somongum. Tað varð bíðaðog bíðað, meðan vóninminkaði, og ein dag máttibara staðfestast, at herkom eingin aftur. Sorginhevði nú eisini rakt fam-ilju okkara, sum so mang-ar aðrar hesi ár.

Góð minni á SkálaTað er tó ikki at gloyma

tey góðu minnini á Skála.Dánjal fekk mann at gerasær eitt 4 mannafar oggjørdi sjálvur stýrhús á ogfekk motor í. Vit stimaðuum fjørðin sunnumorgnartil Søldarfirðar til morgun-møti.Vit vóru so allan dag-in; ótu døgurða hjá And-reu og Frederik og onkun-tíð hjá Peri uppi í Toft.

Seinni komu Adam ogkonan til Skála at vera einatíð. Tey fingu eini hús atbúgva í. Tá byrjaðu møt-ini hjá okkum í stovuni,sunnumorgun og sunnu-kvøld.

Seinni komu Victor ogaðrir at hava møti, tá varðlosjan leigað.

Adam og konan komuinn til okkara hvønn dagfyri at lurta eftir tí enskupressuni, tey høvdu einkiradio. Tey reistu nógv,serliga nógv til Havnar, oghar Adam hevði møtir fyrieingilskmonnum. Hettaeru góð minnir.

Verforeldrini viljaaftur í VatnsoyrarUndir krígnum vórðu øllfólkini í Vatnsoyrum fluttúr bygdini eftir kravboð-um frá bretska hervaldi-num.Verforeldrini fóru tilKlaksvíkar, har fleiri avbørnunum búðu.

Ein dagin móti endanumav krígnum kom verfaðirúr Klaksvík til Skála ogsegði, at hann og konan(vermóðir) vildu so feginsleppa aftur til Vatnsoyrar,men settu seg ikki føranfyri at fara, nú tey bæðivóru blivin gomul og veik.

Vit eru nú komin til seinasta partin av teirri áhugaverdu frásøgnini hjá Doru Nielsen. Kríggið rakar, tápápin og beiggin hvørva við �Kristionnu�. Og vit hoyra um, tá húskið flytir vestur í Vágar, har Doraframvegis býr.

Fyrsta bilin í Vatnsoyrum átti Zacharis Nielsen. Hann stendur við bilin samanvið fleiri børnum. Hendan myndin er frá fyrst í 30’unum.

Dora er biltúr á flogvøllinum við gestum, Duda Thorsteinsson og soninurin Jákup. Børnini hjá Doru ámyndini eru Karl Jóhan og hon hevur Jórun á arminum

“Kristianna”og “Research”høgrumegin undir Heimaey í Vestmannaoyggjunum.

Jóannes Johannesen,Leirvík, ið átti “Kristionnu”.

Hálvdan Joensen,Skopun, skipari.

Chr. Johannesen, Leirvík,motorpassari.

Óla Chr. Hansen, Skopun

Jóh. R. Jacobsen, Tórshavn

Poul Jensen, Tórshavn,bestimaður

Christian F.Henze, Skopun.

Teir, ið fórust við�Kristionnu�

Framhald á næstu síðu

So segði Dánjal, at hettaskuldu vit hugsa um. Mentað var ikki bara at sigatað at flyta frá góðumarbeiði og góðum um-støðum.

Endin var, at vit avgjør-du at flyta aftur í Vatns-oyrar og glaður var ver-faðir. William og Dánjalarbeiddu so upp á húsinium summarið. Reistu ov-aru hædd upp og løgduslætt tak á, so meiri plássfekst á loftinum. Vit skul-du vera 3 familjur undirsama taki, t.v.s. vit, tey hjáWillian og verforeldrini.

Eg fór til Leirvíkar ogSøldafirðar hesa tíðina,meðan hetta arbeiði bleivgjørt. Dánjal kom eftirokkum fyrst í oktober1945.

Dánjal umvældi skip Vesturkomin fór Dánjal atarbeiða í Sørvági at vælaum gomul skip saman viðSuðuroyar-Dánjali. Einginbilur var í Vatnsoyrum.Dánjal ringdi til CharlesMauritzen at fáa ein bil,men bíðitíðin var so long,og peningurin skuldi orðn-ast fyrst. Pengarnir blivuorðnaðir beinan vegin,men bilin fekk hann ikkifyrr enn í februar 1946, sohann noyddist at keypasær eina súklu fyrst.Suður-oyar-Dánjal plagdi at súkla.

Bilurin var ein ¼ tonsAustin vørubilur og kost-aði 5.500,- kr. Dánjal gjør-di beinan vegin benkur íbilin, so nú kundu fleirifólk sita í aftan. Williamkeypti sær eisini bil, soøll, sum fóru til morgun-møti sunnumorgun slup-pu við bilunum og kunduso koma oman aftur. Fyrrplagdu tey at blíva ver-andi í Sørvági fyri dagin.Summi blivu tó eftir ogvitjaðu fólk í Sørvági tilkvøldmøtið, tá vit komuniðan aftur.

Dánjal dýkkaði á Strondum og í Funningi Dánjal dýkkaði við kaiinaá Strondum í 1946 ogseinri í Funningi, har varhann alt árið út. Hannbleiv eisini biðin at ar-beiða har tann veturinupp á skúlan. Um summ-arið 1947 dýkkaði hannvið kaiina á Eiði.

Tók koyrikort í 1947Zakaris, bróðir Dánjal, varher vesturi og vitjaði for-eldrini um heysti í 1946,meðan Dánjal var á Strond-um og dýkkaði. Eg baðhann koma at læra meg atkoyra bilin, sum jú stóðher í túninum, og so var.Zakaris koyrdi niðan áflúgvarabedingina og nið-an á flogvøllin. Har slappeg so at læra meg atkoyra. Har var rúmligt at

snara. Onkuntíð aftan á, atZakaris var farin avstaðaftur, prøvaði eg sjálv atkoyra.Tað gekk gott. Í mai1947 fór eg til Havnar viðyngru dóttrini, sum skuldiá hospitalið. Eg búði hjáFrits og Sigrid, systir Fred-erik (Hansen). Eg baðFrits skaffa mær nakrarkoyritímar, nú eg skuldivera í Havn nakrar dagar.Tað gekk sera gott. Dóttir-in varð útskrivað eftirtríggjar dagar, og eg fekkkoyrikort. Tímarnir kost-aðu 20 kr. og blivu 5 til

samans, so prísurin var100 kr.

Dánjal byggir húsDánjal fór í holt við atbyggja okkum hús, ogfluttu vit í tey á vári 1948.

Dánjal arbeiddi nú afturí Sørvági frá jan. 1947.Albin var tá eisini byrjað-ur at arbeiða saman viðhonum. Seinri kom Jóann-es sum lærlingur. Dánjalhevði eisini aðrar menn íarbeiði, teir vóru Hjall-grím, Erling, Frits o.a.

Dánjal spurdi ein dagin

Albin, um hann ikki kundiskaffa okkum eina arbeiðs-gentu úr Sørvági, eg kendijú ongan. Jú genta hansaraSignhild vildi gjarna koma.Hon kom so tað várið ogbleiv hjá okkum ca 1 ár.Hon passaði meg, meðaneg lá á song, tá eg fekkMarjun 8. november 1947.

Børnini í skúlaSkúli hevði verið í bygdinifyri kríggi, men nú vareingin skúli.

Dánjal fór nú til Sørvágsat tosa við Daniel læraran,

DD, og spurdi, um Kirstinkundi sleppa í skúla har.Jú, tað var gaman í. Honvar 8 ár og byrjaði í 2.klassa og Martin, ið hevðigingið í Sandavági komnú aftur og fór eisini í 2.klassa. Ongin skúlakoyr-ing var. Onkuntíð súklaðutey, men tað var so stræv-ið við stórari súklu atganga niðan mótbrekku-na, hálvan veg. Ofta gingutey, og tá vóru bilsjaførar-nir ógvuliga galantir attaka tey uppí. Nakað sein-ri fóru Karl og Karl Jóhaní skúla.

Í 1951, tá Dánjal hevðifingið snikkaramaskinur íSørvági og koyrdi til ar-beiðis um morgnarnar, tókhann børnini við.William,sum var telefonmontørur,tók tey við, tá tað passaðivið arbeiðið hjá honum.Hann arbeiddi uppá tele-fon í øllum bygdunum íVágum. Eg koyrdi við-hvørt, tá Dánial var burturog dýkkaði.

Nú vaks skúlabarnataliðso líðandi, og tá bleiv einonnur ordning. Í 1961kom skúlin á Giljanesi,har var eisini preliminer-skúli.Tá bleiv tað ordnað,at øll børnini í Vatnsoyr-um fóru á Giljanes í skúla,og skúlabussur koyrdi.Vithoyra til Miðvágs komm-unu, so tá bleiv alt ordnaðharfrá. Barnatalið vaksstøðugt, og so hvørt sumonnur blivu liðug, komufleiri aftrat. Í 1970unumvóru onkuntíð yvir 30skúlabørn í Vatnsoyrum.So minkaði so líðandiburtur av,okkurt ár fóru 4og annað árið 5, men allatíðina hava verið nøkur,og nú eru 4 skúlabørn og

vísir tað seg at forseta.Hetta er skrivað á sumri1994.Vónandi koma altíðat vera skúlabørn her.

NeytahaldKúnna høvdu vit havt viðav Skála. Tað var tannstóra reyða, sum vit finguúr Leirvík frá John pápa-beiggja, og kálvin høvduvit sett við. Seinri høvduvit 2 kýr og seldu mjólk tilNorðurstovuhandilin íSørvági. Dánjal keypti 2mjólkadunkar úr Havnuppá 10 litur og 15 litur.Dánjal tók mjólkina við, táhann fór til arbeiðis íSørvági.

Seinri seldu bæði Willi-am og John eisini mjólk.Minnist meg rætt fingu vit60 oyru fyri liturin tafyrstu tíðina, men áðrennvit góvust at selja mjólkvar hetta komið upp á 1kr.

Tað bleiv viðhvørt ov-nógv mjólk.Tá kom eg athugsa um, at ein lítil sen-trifuga stóð uppi á lofti-num hjá okkum í Leirvík,og hana hevði pápi keyptí Íslandi. Eg bað tey latameg fáa hana. Jú teysendu hana vestur viðonkrum, sum kom hendavegin. Nú fór eg at sen-trifugara mjólkina og seljaeitt sindur av róma oggeva kálvinum tí avskúm-aðu mjólkina saman viðKipp. Róman, sum egseldi, fekk eg 5 kr fyri lit-urin. Eg fekk 1 litur avróma úr 10 litrum av mjólkog tað var altíð eftirspur-ningur eftir róma, bæði íhandlinum í Norðristovuog privat. Hesi komu sjálvií Vatnsoyrar eftir honum.

Kálvarnir blivu altíð

Síða 10 Nr. 334 - 20. januar 2005

Framhald á síðu 15

Mynd frá 1952 í við feriugestum og børnum úr bygdini. Fremst f.v. ?, Frida,Kristian, Jens Karsten, ?, ?, Nicolina, Marjun, Jórun og Jacobina. Aftast f. v.Ólavur og Martin Gaard, Jóannes Hansen, Eilif, Kirstin við Berit á ørmunumog Maria við Paula á ørmunum.

Gullbrúðleyp í 1988.

Vatnsoyrar umleið 1953.

Fyrsti bilurin hjá Dánjali. Dora situr við rattið. Hon er eitt av fyrstu konufólk-um í Føroyum, sum tók koyrikort. Børnini eru Karl Jóhan og Jórun í gynguniHúsini aftanfyri eru tey hjá Suðuroyar-Dánjali.

Síða 11Nr. 334 - 20. januar 2005

Nýggjur sáttmáli fyri fiskimennTann 17. januar skrivaðuFøroya Fiskimannafelag ogFøroya Reiðarafelag undirein nýggjan 2 ára sátt-mála, sum. Sáttmálin varðuppsagdur til 1.desember2004. Tað sama var gal-dandi fyri hini manningar-feløgini. Tað kann veraringt at savnað eina nevndav fiskimonnum, so sam-ráðingarnar byrjaðu 20.desember, og sáttmálinvarð framlongdur samsvar-andi.

FF hevði fleiri uppskottil broytingar í sáttmála-num, og vórðu hesi um-rødd í seinasta blað og íársfrágreiðingini fyri 2004.Her var mest talan umrættingar av eftir okkarametingum skeivleikar oguppskot um at gera sátt-málan greiðari.

Tá samráðingarnar byrj-aðu hevði FR eina røð avmótkrøvum. Tey mest ál-varsomu av hesum vórukrøv um, at fiskimennskuldu luttaka í hækkandioljuútreiðslum, har hettaikki var galdandi fram-manundan, at samlaðimanningarparturin skuldiminka við minkandi mann-ing, har hetta ikki vargaldandi frammanundan,og so at ein møgulig kryvji-maskina skuldi hava part.

Afturat hesum boðaðiFR frá, at teir gingu ikkivið til nakra broyting ísáttmálanum, sum kostaðiteimum so mikið sum eittoyra.

Hinvegin avvísti FF atminka partin hjá fiski-monnum við minsta sind-ur.

Semja var tó millum FRog øll manningarfeløginium at endurskoða upp-sagnarreglurnar, og hettavarð eisini gjørt, áðrenntað varð farið í holt viðhinar spurningarnar.

Tá rendu partarnir seg

fastar, og semingsstovnur-in varð tilkallaður miku-dagin 12. januar til so vælFF sum til Navigatørfel-agið (FSN). Hjá teimumvarð málið útsett, men hjáFF byrjaði semingin bein-anvegin.Fundur varð tann13.,og so aftur tann 14., tásemingsuppskot varð lagtfram. Hetta varð tó vrakaðav FF. Síðan varð ein nýggjroynd gjørd nú mána-dagin, og hon endaði viðat nýggjur sáttmáli varðundirskrivaður um kl. 17.

Um nýggja sáttmálankann stutt sigast, at hereru ikki tær stóru broyt-ingarnar, og stórt sæðkann sigast, at talan um“status quo” við ávísum

batum, sum telja meira íinnihaldi enn í pengum.

Innihaldið ísemjuni er hetta:1. Reglurnar um uppsøgnog endurgjald eru gjørdargreiðari, og skuldi herviðsloppist undan ógreiðumí framtíðini í hesum øki.Reglurnar her eru felagsfyri øll manningarfeløgini,og vit endurgeva hesar íkomandi blað.

2. Tað eru gjørdar smáarbroytingar í reglunum fyrireiðskap.Tann mest ítøki-liga er, at hjá ísfiskatrol-arum skulu vera umborð2 posar, har tað stóð 1posi. Og avmarkingar sum

vóru fyri partrolarar erustrikaðar.

3. Reglurnar um tollfríarvørur eru ikki bert gald-andi fyri langfaraskip menfyri øll skip.

4. Tann avtala, sum varðgjørd, tá vit fingu eftir-lønarskipanina, at honskuldu vera útreiðsluneu-tral fyri rækjuskip, helduráfram.

5. Ásett er, at fer mann-ingin á partrolarum niðurum 7, minkar manning-arparturin við 1/4%, umskipið hevur kryvjimask-inu. Henda reglan er tótreytað av, at hon er gald-

andi fyri alla manningina.Hetta kann kanska sigastat vera eitt afturstig, menkann verjast við, at sam-stundis verður stuðlaðuppundir at bøta umarbeiðsumstøðurnar hjáfiskimonnum.

Afturat hesum erugjørd fýra proto-kollat, og tey siga:a. Um listaprísurin á oljufer upp um kr. 2,90 íeinum samanhangandi 30daga skeiði skulu partar-nir taka upp samráðingarum møguligt býti avteimum eykaútreiðslumsum kunnu standast avhesum.

b. Um livur verður tikin,kunnu hvørt einstakt reið-arí og manning avtalasínámillum, hvussu virðiðav hesum skal býtast. Herkann sjálvsagt bert veratalan um eitt betri býtifyri manningina fyri ateggja hana at taka livur. Ítann mun hetta eydnast,verður sjálvsagt meira tilbáðar partar.

c. Vit hava frammanund-an reglur í sáttmálanumsum siga, at manninginskal bert taka útgerð v.m.umborð, um fólkatrot er álandi til hetta. Og verðurhetta gjørt, skal løn gjald-ast fyri tað. Hesar reglureru nú strammaðar uppvið ásetan um, at vísanditil hesar ásetingar skaldentur leggjast á, at táskipið er í havn,skal mann-ingin órógvast minstmøguligt, tó soleiðis atneyðugt arbeiði verðurútint.Tað er umráðandi, atfiskimenn eisini sjálvirgera vart við sín rætt, táslík mál stinga seg upp.Men sjálvsagt skal FFeisini gera sítt.

d.Tað er ein gamal trupul-leiki, sum reiðarar metaseg hava, at tá manning-artalið fer niður, fer saml-aði hýruparturin upp.Hetta er vegna yvirmanna-partarnar, sum vaksa íprosentum, tá manningar-talið lækkar. Hesin trupul-leiki skal takast upp ísáttmálaskeiðnum við tí íhyggju fáa eina skipan,sum er útreiðsluneutral.

Tað er soleiðis við øll-um lønarsamráðingum, atmál liggja eftir, sum einvildi havt loyst. Tað ereisini galdandi her.Men tápartarnir hóast alt semj-ast, so er tað tí, at hetta erein avtala, sum teir hóastalt kunnu liva við.

Semingsmennirnir Terje Sigurðsson, t.h. og Jóannes Djurhuus.

Síða 12 Nr. 334 - 20. januar 2005

Týsdagin í seinastu vikuskipaði Ráfiskakeyparafel-agið fyri einum “upsaá-taki”. Hetta fyri at fáa lýststøðuna við upsanum.Støðan skuldi lýsast heiltfrá fiskifrøðini og til upsinvar komin á marknaðin.Nógv hevur verið tosaðum eina “upsakreppu”, or-sakað av lága avreiðingar-prísin. Viðhvørt hevurenntá spurningurin veriðat sleppa av við upsa.

Hetta er ein nógv størritrupulleiki í Føroyum ennhjá øðrum fiskivinnutjóð-um, sum t.d. hjá Íslandi ogNorðurnoregi.

Hesi londini hava toskinsum høvuðsálit, og tosk-urin er ein fiskur sumaltíð hevur hampiligan tilgóðan prís. Hjá okkum ertað upsin, sum er høvuðs-álitið, tá tað ræður umnøgd, og hetta ger okkummunandi meiri sárbarar,sum tað eisini sæst íhesum døgum.

Áhugin fyri upsaátaki-num var stórur, og taðmundu vera einir 100 lut-takarar frá øllum pørtumav vinnuligu og politiskuskipanini. Fundarstjóri varJan Mortensen, stjóri íVinnuhúsinum.

Veiða eftir upsaFyrst greiddu Hjalti í Ják-upsstovu, leiðari á Fiski-rannsóknarstovuni og OlafOlsen, stjóri á Beta, frá

veiðuni eftir upsa undirFøroyum. Takkað veriðICES kunnu vit gera uppveiðuna fyri tey ymiskufiskasløgini seinastu 100árini. Hesi tøl eru sera á-hugaverd. Fyrsta árið nak-að av týdningi av upsavarð veitt undir Føroyumvar í 1906, tá veiðan fórupp um 1.000 tons. Hesivórðu øll tonsini veidd avbretum. Teirra veiða láomanfyri og undir 10.000tons árliga. Okkurt áriðfingu teir meiri enn hettaheilt fram til vit fingu 200fjórðinga fiskimarkið í1977, og útlenska veiðanstórt sæð helt uppat.

Týskarar byrja at veiðaupsa á okkara leiðum mittí 50-unum,og í 1956 veidduteir heili 27.000 tons.Frakland byrjaði í 1961,og í 70-unum veiddu teirfleiri ár meira enn 20.000tons.

Fyrstu ferð Føroyar erskrásettar at veiða upsa erí 1911, tá vit veiddu 200tons. Men spakuliga gekk,og ikki fyrr enn í 1962komu vit upp 2.500 tons.Teir, sum veiddu upsa tá,vóru snelluskip og nakaðseinni í nøkur ár eisinigarnaskip.

Upsi verður ein “faktor”Men tað er ikki fyrr ennseinnapartin í 70-unum,atupsi veruliga fer at muna.

Vit fingu fyrst í 70-unumokkara fyrstu ísfiskatrolar-ar av tí slagnum, sum vitkenna í dag.T.v.s. teir sumroyndu eftir ísfiski burtur-av til landingar í Føroy-um.

Fyrst royndu hesir trol-arar bert eftir toski. Menso hvørt trolaraflotin vaksvarð neyðugt at veiðaonnur fiskasløg. Politisktvarð studningur latin til atveiða upsa fyri at fáamenn at leggja seg eftirhonum, og hetta eydnað-ist eisini.Frá 1976 til 1978vaks okkara upsaveiða úr2.500 tonsum upp í16.000 tons. Og í 1984 erupsaveiðan komin uppáheili 54.000 tons. Síðanihevur veiðan gingið uppog niður, men upsin eravgjørt tað fiskaslagið, iðvit hava veitt mest avseinastu mongu árini.Samlaða upsaveiðan hesi100 árini fram til 2003 er1,7 mió tons. Av hesumhava vit veitt eina millióntons.

Støðan hjá upsastovni-num tykist at vera hampi-lig. Men Fiskirannsóknar-stovan mælir tó til einniðurskurð í veiðuni.Royndir hava annars víst,at fyri upsa eins væl ogfyri onnur fiskasløg, ersera torført at meta umstovnin. Tað er í stríð viðallar metingar, at sonógvur upsi hevur verið

veiddur seinastu árini.

Upsi ómøguligur at selja?Tað hevur altíð verið nógv-ur upsi undir Føroyum,men tað nýggja er, athann, síðan 70-ini hevurverið eitt størri og størrigrundarlag undir okkarabúskapi.Tá ein veiða økistso skjótt, er sølan ein av-gerandi spurningur. OlafOlsen fortaldi, at hannspurdi einaferð BirgirDanielsen, sum í nógv árvar stjóri á Fiskasøluni,um møguleikan fyri atselja 5-10.000 tons av upsa.Birgir Danielsen svaraðihonum, at tað var heiltógjørligt. Kortini vísti taðseg, at hetta kortini ikkivar so ógjørligt.Men upp ígjøgnum árini hava tóverið svárar upsakreppur.

Upsi mist sína “sjálvstøðu”Síðan greiddi Klaus Run-ne, sum umboðaði stórualtjóða fyritøkuna Unile-ver, frá botnfiskamarkn-aðinum við serligum atlititil upsan. Hendan fyritøk-an hevur í nógv ár keyptein stóran part av okkaraupsaframleiðslu.

Fyrst greiddi hann fráheimsins fiskiveiðu, sumer um 100 mió tons árli-ga, og er Kina nú avgjørtstørsta veiðulandið. Menaling veksur eisini viðstórari ferð, og aldi fiskur-in kemur so inn í kapp-ingina við tann veidda fisk-in.

Men tá talan er um upsa,so verður hann roknaðurat vera eitt fiskaslag mill-um fleiri, sum kappast umsomu brúkarar. Her ertalan um bílig fiskasløg,sum eru sera viðkvæmurmótvegis uttanífrá kom-andi viðurskiftum.Tá fisk-urin er so bíligur, so verð-ur hann eisini virkaður ábíligasta hátt, og her ertað, at Kina kemur inn ímyndina, og stórur parturav hesum fiski verður núeisini virkaður har.Veiðanav upsa er um 500.000tons árliga. Onnur fiska-sløg í hesum bólki eru

Upsaátakið:

Trupulleikar og møgu-leikar við upsanum

Jan Mortensen setir fundin.

Klaus Runne.

Jorn Scabbel.Partur av fundarfólkinum.

Á upsaátakinum hjá Ráfiskakeyparafelagnum fekst ein greið lýsing av �heilsu-støðuni� hjá upsanum. Upsin hevur møguleikar at koma fyri seg aftur, men taðkemur neyvan av sær sjálvum.

Síða 13Nr. 334 - 20. januar 2005

Hake, Hoki og Alaska Pol-lock. Taka vit Alaska Pol-lock, so er talan um heiltaðrar nøgdur, nevniligaeinar 3 mio. tons árliga.Har gera vit ikki nógvanmun. Eitt, sum er seraavgerandi fyri príslegunaá hesum fiskasløgum eramerikanski dollarin, oghetta er ein stórur parturav orsøkini til tað prís-fallið, sum vit hava merktseinastu árini.

Unilever ger í veruleik-anum ikki mun á um-røddu fiskasløgum. Serligatá fiskurin er viðgjørdur,sum t.d. tá hann er koyrd-ur í deiggj, tá dugur brúk-arin ikki at síggja mun áteimum og tað sama ervið smakkinum. So einastafrámerki, sum er millumupsa og t.d. pollock, erein bókstavur, sum erprentaður á vørudeklara-tiónina. Tað er neyvanhugsandi, at nógvir brúk-arar júst hyggja eftir hes-um.

Tey, sum eta hendanfiskin, gera tað, tí tað ersunt og ikki minst bíligt,og hetta sæst so aftur írávøruprísinum. Sagt varðeisini,at eftirspurninguriní Europa eftir fiski er støð-ugur, meðan hann er fall-andi í USA. Nýtslan avfiski í USA er minkað við3 kg pr. persón. Hetta svar-ar til eina minking uppá750.000 tons av fiski, ogtað munar á marknaði-num.

Um framtíðar útlitinifyri upsanum segði Run-ner, at teir framvegis eruáhugaðir í upsa, eisini sumeitt alternativ til pollock.Men her eru ymiskar for-treytir fyri, at full nyttakann fáast burtur úr hes-um áhuga. Eitt er umhvør-visgóðkenning og góðsk-an má vera í topp. Eisinimá hugsast um, at brúk-arin hatar, at bein eru ífiski. Og her er Kina í einigóðari kappingarstøðu, tífiskurin verður hondskor-in, og bein koma nærumikki fyri. Og so má prísur-in vera kappingarførur,sum í sær sjálvum er einavbjóðing.

Umhvørvisgóð-kenningNæstu framløguna hevðiJorn Scabbel, eisini fráUnilever. Hann greiddi fráumhørvismerkingini, sumserstakliga Marine Stew-ardship Counsil stendurfyri. Hetta er eitt arbeiðisum byrjaði í 1996.

Tað, sum liggur aftan-fyri, er tann hugburður,sum er meira og meiragaldandi millum brúkarar-nar, at tað, sum teir eta,skal vera forsvarliga gagn-nýtt.Teir vilja tí bert havafisk, sum er veiddur áburðardyggan og forsvar-ligan hátt.Tann fiskur,sum

lýkur allar treytir fær soeitt umhvørvismerki, sobrúkarin veit, hvat tað,hann keypir, stendur fyri.Hetta skuldi so alt annaðlíka verið ein marknaðar-fyrimunur fyri ta fram-leiðslu, sum kann havaeitt slíkt merki. Tað erufimm fortreytir fyri at fáafulla góðkenning frá MSC.Tær eru,at hesi viðurskiftieru í lagi:

1. Fiskifrøðiligarkanningar.

2. Kvotaskipan

3. Regulering av veiðuni.

4. Eftirlit við at reglurnarverða hildnar.

5. Langsiktað regulerings-skipan, sum tryggjarstovnarnar uppá longrisikt.

Tann vøru, sum lýkur allar

hesar fortreytir, fær hægstakarakter. Og færri krøv, iðverða uppfylt, tess verri erkarakterurin.

Tað sum kann ræðaokkum, um sølumøguleik-arnir av okkara fiskavør-um skal vera treytaðir avICES við teimum roynd-um, sum vit hava av teim-um.

Ætlanin var, at hendaskipanin skuldi verða fultgjøgnumførd í 2005, mentað duga teir at síggja, athetta var ov bjartskygt.

Annars hevur metinginmillum fiskivinnufólk ver-ið tann,at júst henda skip-an er ov teoretisk og tek-ur ikki atlit til praktiskaveruleikan í fiskivinnuni.Eitt dømi um, at hetta ikkier heilt so líka til, varð avfundarfólki sagt at vera, atHoki í New Zealandi hevðifingið fulla umhvørvisgóð-kenning, og tað verðurnógv gjørt burtur úr í tíbóklingi, sum Unilever

hevur gjørt. Hóast hettahevur veiðan svikið full-komiliga seinasta árið.Ikki er tað meira vist ennso.

Á fundinum varð eisiniupplýst, at í norðurlendsk-um høpi verður arbeittvið einum serstøkum norð-urlendskum umhvørvis-merki. Føroyar eru eisinivið í hesum arbeiði, ogein fundur er ætlaður atvera í Keypmannahavn ínæstum um hetta mál.

Síðan var døgurði, ogborðreiddur vóru ymiskirrættir úr upsa og tað kannsigast, at hetta smakkaðifrálíka væl. Her mátti eittmarknaðarátak í útheimi-num kunnað verið vert atroyna.

Hvussu upsin kom í ringt orðAftaná døgurðan hevðiJean Luis Meauric frá Davi-gel eina framløgu. Davigeler fronsk fyritøka hjá

Upsadøgurði á Hania.Tað smakkaði ótrúliga væl.

Heidi Petersen og Tummas Kristoffersen. Hjúnini bæði umboða sovælpolitikkin sum vinnulívið.

Jason Johannesen er ein av okkara mest roynduflakamonnum. Hann er 70 ár og er enn virkin.Hann hevur verið í flakavinnuni síðan 1959 ellanærum frá byrjan.

Eyðstein Djurhuus og Ellintur Abrahamsen frá Navigatørfelagnum.

Jean Luis MeauricFramhald á næstu síðu

Síða 14 Nr. 334 - 20. januar 2005

Vitja eisini heimasíðuna:www.fiskimannafelag.fo

altjóða fyritøkuni Nestle.Sum skiltist,hevur fyritøk-an í nógv ár keypt upsa úrFøroyum. Jean Luis Meau-ric greiddi væl og gjøllafrá fronskum viðurskift-um á hesum øki.

Hann hevði eisini einagóða frásøgn um, hvussustóran týdning tað hevur,um ein framleiðsla hevurgott ella ringt orð á sær.

Tá teir upprunaligafingu upsa var hetta fráfeskfiskatrolarunum, sumlandaðu aftaná túrar, sumvardi í 3 vikur, eisini und-an Føroyum. Hetta merk-ti, at góðskan so avgjørtikki var tann besta, oghetta merktist eisini afturbæði í eftirspurningi ogprísi.

Men so fingu teir særein frystitrolara, sum ar-beiddi fiskin umborð, ognú var góðskan sjálvsagtein heilt onnur. Men fram-leiðsluna kundu teir ikkiselja sum “upsa”, tí navniðhevði fingið so ringt orð ásær. So í staðin varð hannseldur undir navninum áskipinum, og tá bar til.

Annars legði fransmað-urin dent á, hvussu stórantýdning tað hevur viðnýhugsan.Tað er neyðugtalla tíðina at arbeiða viðnýggjum produktum, sumkunnu vera spennandi hjábrúkarum at royna.

Somu trupulleikar í NoregiSeinasta framløgan var viðJan Trollvik, sum umboðartað norska Eksportudval-get for fisk. Hann greiddifrá viðurskiftunum í Nore-gi, og hetta var eisini seraáhugavert, tí tey kunnu júlættliga sammetast viðokkara.

Hann segði fyrst, at 2004hevði verið eitt gott ár hjánorsku fiskivinnuni viðframgongd í framleiðslu-virðinum, hóast nøgdinvar minkað.

Annars hevði gingiðniður á bakka hjá norskufiskivinnuni síðan 2000,og her hevði Kina við sínikapping um arbeiðsmegi-

na spælt ein stóran leik-lut. Noreg fær javnan vitj-an av sendinevndum úrKina, hvørs endamál varat keypa norska rávøru tilteirra egna fiskiídnað, oghetta merktist eisini ífiskivinnusamfeløgunum íNoregi, sum hava fingiðstørri arbeiðsloysi.

Noreg hevur eins og viteina nógv økta veiðu eftirupsa. Veiðan er síðan1990 økt úr 112.000 tons-um upp í 253.000 tons ífjør. Men norðmenn havasomu trupulleikar sum vitvið lækkandi prísum.Ann-ars hava norðmenn havtein munandi meira fjøl-táttaðan upsamarknað ennvit hava havt. Teir fram-leiða nógv av upsanum tilsalt- og klippfisk, sumverður útfluttur til Suður-og Miðamerika. Men herverða teir eisini raktir avtí veika dollaranum.

Trolle varð spurdur umbeinleiðis landingar tilrussisk skip,sokallað “klon-dyking”, sum eisini hevurverið umtalað sum einloysn í Føroyum. Menhetta var bert ein neyð-loysn, sum gav munandiminni prís enn tað, sum

annars var galdandi.Men annars roknaði

hann við møguleikum fyrivanligum útflutningi avupsa til londini í gamlaSovjet.

Loysnin kemur ikkiav sær sjálvumUm upsan segði Trollvik,at “der er ikke mange lys-punkter”. Og niðurstøðanav fundinum var eisini, atvit kunnu ikki roknað viðnøkrum mirakul í morgin.Tað er neyðugt við einummiðvísum arbeiði fyri atframleiða eina vøru, sumkann seljast til ein hampi-ligan prís. Her er neyðugtat leggja dent á góðsku,frá tí fiskurin er veiddurog til hann endar á døg-urðaborðinum.Tískil ræð-ur um at koma í gongd.

Upsaátakið var eitt serahent tiltak, sum gav møgu-leika fyri at fáa nakað avinnliti í støðuna á einumtruplum øki. Og sum kan-ska gav okkum íblástur tilat gera nakað við trupul-leikan.

Vit fara seinni at komainn á framløgurnar hjáteimum ymisku fyrilestar-haldarunum.

Jan Trollvik

Framhald av undan-farnu síðu Klaksvíkar Sjúkrahús

FO-700 Klaksvík

Ortopædkirurgiskurskómakari og bandagistur

Ortopædkirurgiskur skómakari og bandagistur frá SAHVA verða á Klaks-víkar Sjúkrahúsi 1. februar og á Landssjúkrahúsinum 2. 3. og 4. februar2005.

Tíð fæst við at ringja á telefon 455463, mánadag og týsdag kl. 10-12, íseinasta lagi 25. januar 2005.

TøkkHjartaliga takka vit øllum, ið sýndu samkenslu, tá elskaði

maður, pápi, verpápi, abbi og langabbi okkara

Malmberg SimonsenSørvágur

doyði og varð jarðaður.

Ein serstøk tøkk til prest fyri góð orð og sangarar, ið settu dám á jarðarferðina.

Tøkk til starvsfólkið á B7.

Tøkk fyri blómur/kransar og peningagávur til Einkjugrunnin.

Tøkk til tykkum øll, sum fylgdu honum úr kapellinum og úr Sørvágs kirkju.

Familjunnar vegnaHerborg

Esmar, Daniella, Mikkjal og Karin

Nr. 334 - 20. januar 2005 Síða 15

settir við eina tíð. Summirvórðu slaktaðir sum gøð-ingarkálvar og aðrir tá teirblivu størri sum oksar.Vitseldu eitt sindur av kjøti.Tá vóru ongar frystiboks-ir, men elektrisitet høvduvit.Tað fingu vit í 1949-50.Vatnsoyramenn høvdukeypt ein elmotor, sumbleiv vundin í gongd, tátað fór at skýma og bleivso sløktur aftur kl 12 ákvøldi.

Í 1958 bygdi Dánjal nýttfjós við 6 básum, súr-hoyggjabrunn, landkassaog rúm til ymiskt annað.Seinri bygdi hann einahædd omaná til snikkara-verkstað. Hann hevði haftsnikkaramaskinurnar íkjallaranum í Kedron frá1951 og flutti nú maskin-urnar oman í Vatnsoyrar.Seinri keypti svigarsonur-in Elmar bygningin ogbyrjaði at gera vindeyguo.a.. Hetta er nú Vatns-oyara Snikkaravirki, sumnú er nógv útbygt.

Dánjal hevði nøkur árframmanundan keypt særein traktor til at veltaburtur úr nýggjum, sláagras og hoyggja við. Hannvelti nakað hjá okkum, ogeisini nógv í Miðvági.Taðvóru fleiri miðvingar, sumhøvdu søkt um at fáatraðir innlagdar og fingustudning frá Jarðarráðnum.Tað var so lønin, ið Dánjalfekk, so mennirnir betaltueinki, og Dánjal helt segfáa góða dagløn.

Byrji at handlaSo skjótt húsini vóru lið-ug og trappan var gjørdútvendiga, byrjaði eg atbestilla vørur frá Dan-mark og byrjaði at handlaí stovuni frá gongini. Egfekk hesar ymisku adress-ur heimanífrá. Matvørur-nar bestilti eg frá Balslev& Goos og Havsten, ogsteintoy og ymisk ísin-kram frá Møllers Enke ogBaad & Winther, alt íKeypmannahavn. Við tað,at eg hevði bil, lá tað vælfyri at koyra niðan tilsýslumannin við fakturun-um og betala tollin. So útá Bakka við pappírunum,

so koyrdu teir vøruna om-an, ofta sama dag.

Dánjal hevði riggað aðrastovuna til við hillum ogeinum diski og petroliums-pumpu aftan fyri hurðina.

Tað var virkuliga hugna-ligt, tá onkur kom at keypa,serliga var tað Bina ellaMourentza, sum høvdugóða tíð. Tær kundu setaseg eina løtu í køkin atpráta, annars keypti øllbygdin her. Tað hendi segeisini, at avbygdarfólkkomu at keypa, serliga ítorvtíðini, tí eg hevði altíðeitt sindur av slikkarí ogsúreplir.

Um várið og út á sumri

komu nógv fólk úr bygd-unum til Vatnsoyrar atarbeiða í torvi norðan fyribygdina, og kundi taðverða hugnaligt at síggjaallar torveldarnar, har fólkfingu sær okkurt til matna.

Vatnsoyramennkeypa skip og turka fiskJa mangt er at minnastafturá. Kjallarin var brúkt-ur til turkihús eina tíð,meðan eg handlaði í stov-uni. Hetta var lagamanni,tí betongdekk er í millumkjallara- og miðhæddina.

Vatnsoyramenn høvdukeypt eina slupp. Tað vartað gamla Acorn, sum láfortoyað í Sundalagnum.Eiðismenn høvdu havtskipið og skift navnið tilNøvan, og nú fekk taðnavnið Sílið. Teir vóru 5mans, sum keyptu Síliðog John Poulsen varreiðari. Skipari var MartinTausen úr Vági, seinri varHanni Johansen úr Sanda-vági skipari.

Fiskurin bleiv koyrdur íÍshúsið, stakkaður og salt-aður. Nú skuldi vaskast, sofiskaarbeiði bleiv tað samasum í øðrum bygdum. Eg

minnist øll tey stóru feriu-børnini, sum arbeiddufisk í summarferiuni. Taðvar stuttligt hjá teimum attjena nøkur oyrur.

Fiskurin bleiv koyrdur áFlúgvarabedingina at turka.Teir høvdu spent hegnniður á høgar okar, sohegnið lá eina sponn uppfrá betonginum. Har bleivfiskurin lagdur á og viðtað, at ikki allur fiskurinbleiv so turrur sum kravd-ist, bleiv hann turkaðurliðugt í kjallaranum hjáokkum.Fiskurin bleiv lagd-ur á tremmur og turkaðurvið tveimum elektriskumblásarum. Hetta vardi í 4ár.

Handilin fluttur í kjallaranNú bleiv handilin flutturoman í kjallaran. Dánjalgjørdi handilin og smíð-aði hillar og diskin ellaskivuna, sum vit kallaðutað við skuffum, sumstendur enn í dag. Seinrigjørdi Dánjal bókstavir ogsett skilti upp “Vørubúð-in”, so øll sóu, hvar handilvar. Vit høvdu bæði bak-aravørur, mjólk og nógvsløg av viðskera, ís og

døgurðamat o. a. Eisinihøvdu vit tógv , stokkar,undirklæðir og sokkar.Vithøvdu eina klokku í køki-num, sum ringdi, tá onkurkom í handilin.

Seyma madrassurEg seymaði eisini madrass-ur á loftinum. Tað hevðieg gjørt eitt sindur við, táeg var í handlinum hjáJóhannis úr Hvalvík. Egbestilti hessiani og træ-ullina úr Kjøpinhavn. Taðvísti seg at ganga gott atselja, serliga var tað skips-madrassur, ið eg seymaði íhópatali.Tær seldi eg fyri12 kr. stykkið. Tá máttuallir sjómenn sjálvir havamadrassu við til skips.Tærvóru so einkult seymaðarog ikki dýrasta slag avhessian. Aðrar madrassurvóru av besta slag av hess-ian ella av bolstur, seym-aðar við kantum báðummegin og væl stappaðar.Madrassurnar kostaðu 30kr. til vanligar sengur ella45 kr. til dupultar sengur,skrápútur kostaðu 8 - 12kr. Bestillingar vóru nógv-ir bæði hiðani úr oynni ognógvum øðrum bygdum.Málini vóru ógvuliga ym-isk, bæði breiddir oglongdir, og prísurin varhareftir. Eg bestilti altíð 5ballir av træull í senn og50 m av hvørjum slagi avhessian. Tá bilur kom viðtí, tók Dánjal vindeygaðúr á loftinum og hongdieina talju upp og taljaðiballurnar upp tann vegin.Har blivu madrassurnarseymaðar. Tá kundi taðvera nóg so langur vegurat renna niður, tá tað ring-di í handlinum, men egseymaði sjáldan madrass-ur í handilstíð.

BindiklubburUm vetrarnar høvdu vitbindiklubb í bygdini, harøll húsini skiftust um athava hann.Mennirnir komueisini við, tá teir vóru lidn-ir at mjólka, teir hugnaðusær við talvi, bobbspæli,práti o.a.

Bindiklubburin í Vatnsoyrum mitt í 50’unum. F.v. Lina Poulsen, Adeleid Poulsen, Emma Kruse, DoraNielsen, Mourentza Jacobesen, Bina Poulsen, John Vágoy. A.v. John Poulsen, Petra Jacobsen, Maja Nielsen,William Nielsen, Petur Jacobsen, Karl Jacobsen, Dánjal Nielsen, Elmar Poulsen, Martin Nielsen, SignhildJacobsen og Kirstin Vágoy.Albin Jacobsen hevur tikið myndina.

Dora í Handlinum í 1959 .

Karl Jóhan rakar hoyggj saman við traktorinum í 1957. Børn í Vatnsoyrun uttan fyri hjá John: Fremst f.v. Rutt, Berit, Majken, og SonjaAftanfyri f.v. Nicolina ?, Jórun og Marjun.

Framhald á næstu síðu

Síða 16 Nr. 334 - 20. januar 2005

Zarepta og BrynleifÍ januar 1965 komu Elsaog Brynleif, sum búðu íDanmark, til Føroya ogvóru í Fuglafirði hjá for-eldrunum hjá Brynleifi.

Hann leitaði eftir hósk-andi plássi at byggja eittleguhús til børn á. Hannhevði verið her og vitja, tíat Elsa kona hansara, sumer frá København ogLydia, kona Karl Jóhan,eru systrar. Hann helt, atplássið her var sera vælegna til barnalegur. Seinrikom hann vestur at tosavið Dánjal og biðja hannstanda fyri arbeiðinum,tað játtaði hann. Brynleifhevði nógv um at vera.Hann skuldi orðna fyrisummarleguni við Áir.Hann hevði fingið húsiðhar norði til leigu og skul-du summarlegurnar byrjaso skjótt, sum børninifingu summarfrí. Hannhevði fingið játtað at fáahúsið 2 summar, og so-leiðis var. Hann komvestur at tosa nærri umbygging av Zarepta.Hannsegði, at tað mátti blívaliðugt til summarið 1967.Grundstykkið varð keypt.

Húsið skuldi rúma 70børnum + starvsfólki,møti-sal, matarhøll, stovu, spæli-rúm, baðirúm o.a.

Dánjal fór so til Miðvágsat biðja nakrar mans atgrava av og stoypa. Taðvar serliga nógv frost tannveturin, so tað gekk ikkiso skjótt við stoypiarbeiði-num.Men tað vóru nógvirmans, tá veðrið var til vild-ar.

Skjótt skuldi alt ganga, tíhúsið skuldi takast í brúkí summarfrítíðini 1967, ogso var.Tá Zarepta var inni-lokað, komu fleiri mansvestur at arbeiða og búðuhjá fólki her í bygdini.

Um heystið í 1965 komuKirstin og Elmar vestur.Dánjal hevði biðið Elmarkomið at arbeiða við íZarepta.

Tíðin Dánjal arbeiddivið Zarepta var ein sign-ingarrík tíð fyri okkum.Um Zarepta kann annarssigast, at tað er útbygtfleiri ferðir seinni. Harhava hundraðir og kanskatúsindir hjálpt til øll hesiárini, og tað eru øll hesi,sum hava gjørt tað møgu-ligt at reka hetta virksemi.

Millum hesi eru eisinibygdafólkið. Tað kannverða nevnt, at tey ísamkomuni eisini hýstuteimum,sum komu vesturat arbeiða, áðrenn teykundi gista á Zarepta.

Zarepta verið til signingfyri mong.

Eisini kann sigast, at Za-repta hevur verið til gleðiog signing fyri tey tíggju-túsund av serliga børn-um, men eisini av vaksn-um, sum hava verið á leguher.

Bátabygging Í 1971 keypti Dánjal gamlahúsið, sum var partur avstudentaskúlanum viðSkansavegin, tók tað niðurog bygdi tað upp aftur íVatnsoyrum. Her fór hannat smíða bátar, stórar ogsmáar, tó mest stórar oghevur hann smíðað 84bátar. Harumframt hevurhann umvælt fleiri bátar.Til tíðir fekk hann hjálpfrá øðrum við sínum báta-arbeiði.Sum sagt fingu við bæðifýra børn, sum hava veriðokkum til stóra gleði.Menikki minni hava vit havt

gleði av okkara verbørn-um, sum gjørdust:Kirstin giftist við ElmarPoulsen, sum er ættaðurúr Ljósáum. Tey búgva íVatnsoyrum, har Elmarrekur Vatnsoyra Snikkara-virki. Teirra børn eru:Dorrit, Sofus, Dánjal Pauli,Heðin, Guðrun og Katrin.Karl Johan giftist við Lydiu

Thomsen,sum er úr Keyp-mannahavn. Tey búgvaeisini í Vatnsoyrum. Lydiaer klinikkassistentur hjáKarl Johan, sum er tann-lækni í Sørvági Teirrabørn eru: Durita, Sólrun,Annika og Súsanna.Jórun giftist við Finn Lóm-stein, sum var úr Syðru-gøtu. Tey búsettust í Havn.

Finnur doyði í 2003, 60ára gamal. Hann var fyri-sitingarleiðari á SVF.Teirrabørn eru: Erika, Anna,Birgit og Dora.Marjun giftist við CharlesFríðberg úr Fuglafirði.Teybúsettust á Argjum. Hanner el-installatørur. Teirrabørn eru: Ruth, Ása ogBjarni.

Dora er takksomfyri líviðDánjal doyði í 1994, 81ára gamal. Dora er 93 árog býr heima hjá særsjálvum. Hon hevur okk-urt ellisbrek, men er púraklár. Hon kann síggja afturá eitt langt, spennandi oggott lív, sum Dora er seratakksom fyri. Hon eigur 4børn, 17 ommubørn og43 langommubørn. Aftur-at hesum koma makar hjábørnum, ommubørnum,so ættin er stór Og honhevur skil á øllum sínum.

FF-blaðið takkar Dorufyri at vit hava kunnaðhavt hennara søgu í blað-num. Vit vita, at tey erunógv,sum hava hildið hanavera sera áhugaverda.

Henda myndin er tikin, tá Dora fylti 90 ár í 2001.Tað eydnaðist at savna øll tey 73, sum eru ættað frá Doru og teirra makar. Síðan eru eini 11 komin afturat.

Jórun og Marjun við dukkuvogni í 1952

Dánjal á bátaverkstaðinum hjá sær saman við Hans S.

Her sæst Brynleif uttast t.h. saman við einum holdi fyrstu árini hjá Zarepta.

Nr. 332 - 16. desember 2004

Trygd og trivni útkomiðTrygd og trivni verður givið út av Arbeiðseftirlitinum, Brunaumsjón Landsins, Ráðið fyri Ferðslutrygd og Skipaeftirlitinum. Hvatendamálið er við blaðnum sæst greitt í heitinum, og er hetta heilt í samsvar við okkara sjónarmið. Ásannað verður, at upplýsinger besti háttur at fremja hetta endamál. Blaðstjóri er Eyðun Elttør, sum arbeiddi á Arbeiðseftirlitinum, áðrenn hann gjørdistlandsstýrismaður, og er hann nú komin aftur í hetta starv. Blaðið kom út fyrst í hesum árinum og eru fleiri greinir, sum havaáhuga hjá siglandi, og taka vit onkra burturúr her.

Norskir og svenskir gran-skarar hava almannakunn-gjørt úrslit, sum benda á,at oljudálkaðar hendur ámaskinmonnum umborðá skipum kunnu hava viðsær, at skaðilig evni verðaupptikin í kroppin.

Í maskinrúminum er lættat dálka sær hendurnar,um ikki arbeiðið verðurlagt væl til rættis. Í mask-inrúminum eru ymisk sløgav oljuproduktum, suminnihalda nógv ymiskevni. Harumframt eru eis-ini evni, sum standast avforbrenningini, t.d. tey so-nevndu polycyklisku aro-matisku hydrokarbonini,vanliga stytt PAH. Summiav hesum evnum verðatikin upp gjøgnum húð-ina og ávirka síðani kykn-urnar í kroppinum. PAH-irkunnu millum annað ávir-ka arvastreingin soleiðis,at krabbamein kann stand-ast av teimum.

Kanningar av fólki, iðstarvast í maskinuni, havaáður givið ábendingar um,at krabbamein er eitt sind-ur vanligari hjá teimumenn hjá øðrum starvs-fólkabólkum umborð. Or-søkirnar kunnu vera somangar. Gitt hevur m.a.verið,at aspesttrevjur eigaein part av skuldini.

Í hesi nýggju kanninginifrá arbeiðsmedisinsku deild-unum í Göteborg,Bergen,Oslo og Linköping havagranskararnir ávíst, at tey,sum søgdu seg hava skitn-ar hendur, meðan tey ar-beiddu í maskinrúminum,

høvdu størri mongd avevnum í landinum, sumsiga frá DNA-skaða, enntey, sum søgdu seg havareinar hendur, meðan teyarbeiddu.Landið varð kann-að fyri evnið 8-hydroxyd-eoxyguanosin (8OHdG),sum sigur frá DNA-skaða.Harumframt varð landiðkannað fyri 1-hydroxypyr-ene (1OHP), sum sigur fráPAH árini.

Kanningin var ikki stór,bert 36 fólk, ið arbeiddu ímaskinrúmi,og 34 til sam-anberingar. Tey, sum søg-du seg hava haft oljudálk-aðar hendur, høvdu í mið-al eitt 8OHdG virði upp á23,2 nmol/l. Samanbering-arbólkurin, sum ikki ar-beiddi í maskinuni, hevðieitt miðalvirði upp á 18,0nmol/l. Áhugavert var eis-ini, at ein bólkur av mask-infólkum, sum ikki dálk-aðu sær hendurnar,høvduáleið sama virði sum kon-trolbólkurin - 18,7 nmol/l.Tað sást eisini týðiligt sam-band millum mongdinaav 8OHdG og av 1OHP.

Sjálvt um kanningin erfáment, týðir hon uppá, athúðin ikki altíð er nóggóð verja móti heilsuskaði-ligum evnum í umhvørvi-num. Meginreglan eigur tíat vera at nýta hóskandihandskar,og verður húðinhóast tað dálkað, so atvaska sær væl aftaná.

Pál Weihe, yvirlækni

Kelda: Occupational andenvironmental Medicine 2004: 61:692-696

Oljudálkaðar hendurvandamiklar

Skipaeftirlitið varð yvirtik-ið frá dønum hin 1. januar2002. Í desember sama árfingu Føroyar atlimaskap íaltjóða sjóferðslufelags-skapinum IMO.Tosað verð-ur nógv um klassafeløg. Íblaðnum fara vit at greiðaeitt sindur frá søguni umtrygd á sjónum,og hvussuarbeitt verður.

Fyrsta klassafelagið varðstovnað í 1760, tað varðLloyds Register of Shipp-ing. Lloyds var stovnaðsum ein óvildugur vága-metingarstovnur hjá trygg-ingarfelagnum Lloyds. Fel-agið varð stovnað sum einfyrsta roynd at “regulera”skipaídnaðin, soleiðis attryggingarfeløgini høvdutrygd fyri, at skipini, teytryggjaðu, vóru í góðumstandi. Seinni vórðu fleiriklassafeløg stovnað, Bur-eau Veritas í 1828, DetNorske Veritas í 1864, Ger-manischer Lloyd í 1867o.s.fr. Klassafeløgini eru ídag vorðin integreraðurpartur viðvíkjandi reglumum trygd á sjónum. Teygranska nógv í trygd oggera uppskot um reglur,sum síðani verða viðgjørd-ar av myndugleikunum íaltjóða høpi. Klassafeløg-ini arbeiða eisini vegnamyndugleikarnar, tá taðræður um eftirlit við trygdá sjónum.

Skip og sigling er einelligamal ídnaður. Áhuginfyri trygd og eftirliti er tóikki heilt so gamal, menhevur røtur aftur til tíð-

liga í 18. øld. Bretin Ed-ward Lloyd átti og rakeina café í London. Nógvfólk, ið var knýtt at skipa-ferðslu,vitjaðu inn hagar. Íeini roynd at fáa fleirivitjandi, byrjaði EdwardLloyd at geva listar út, harsmálutir um skip, ið møgu-liga skuldu tryggjast,vórðuskrásettir. Í 1764 góvutryggingarnar fyrsta skipa-listan út. Skipalistin klass-aði skipini í mun til íhvørjum standi, tey vóru.Klassin varð avgjørdur aveini nevnd av sýnsmonn-um.

Í 1797 varð ein nýggjskipan sett í verk. Hendaskipanin ásetti klassan ímun til í hvørjari á, skipinivóru bygd. Skip, ið vórðubygd á Thames, høvdufyrimun. Í 1834 varð einskipan sett í verk, ið gjør-di ein annan skipalista.Hesin listin varð nevndur“Lloyd's Register of Brit-ish & Foreign Shipping”.Nýggja skipanin setti 63sýnsmenn í starv, ogregluligt eftirlit av skipumvarð sett í verk.

Nýggja skipanin klass-aði skip soleiðis:

Klassi A:Skipið hevði ikki nátt ávís-an aldur og var í bestastandi.

Klassi E:Skip, sum ikki vóru førfyri at flyta turran farm,men sum vórðu mett tiltrygt at kunna flyta farm,

sum ikki tók skaða avsjógvi.Klassi I:Skip, sum ikki kundu flytaturran farm, men kundugera stuttar ferðir.

Nú á døgum er høvuðs-endamálið hjá klassafeløg-um at betra um trygdina ásjónum við at tryggja høgttekniskt støði á skipum,bæði hvat viðvíkur bygg-ing og viðlíkahaldi.

Skipaeftirlit ella “mariti-mar fyrisitingar”eru nýggj-ari fyribrigdi enn klassa-feløgini.

Fyrstu ferð vit hoyraum, at politikarar blandaseg upp í trygd á sjónumer, tá ið enski lordurinSamuel Plimsoll finst at, atov nógv skip farast, ogmyndugleikarnir ikki geranakað við tað. Plimsollvísti á, at ein av høvuðs-orsøkunum til, at so nógvskip fórust var, at teyvórðu ov tungt lastað.Atfinningar hansara førdutil, at skip fingu sonevndaPlimsoll merkið høgt ásíðuna á skipinum. Plim-sollmerkið er ein runding-ur við eini linju ígjøgnum.Onki skip mátti stingameiri enn, at linjan í rund-inginum á Plimsollmerki-num kom undan. Seinnier henda reglugerð meiraútbygd, men øll farma- ogferðafólkaskip hava fram-vegis Plimsollmerki á skips-síðuni.

Í kjalarvørrinum av Ti-tanic vanlukkuni í 1912

varð á fyrsta sinni einaltjóða konventión „Safe-ty Of Life At Sea" (SOLAS)gjørd í 1914. Henda kon-ventiónin er grundarstein-urin undir øllum millum-tjóða samstarvi um trygdá sjónum. SOLAS kon-ventiónin er dagførd fleiriferðir. Útgávan, arbeittverður eftir í dag, er frá1974. Men sjálvandi erunógv ískoyti gjørd síðani1974 og verða løgd aftratso hvørt, sum tey verðasett í gildi.

Í endanum av 19.øld ogfyrst í 20. øld, vórðu mari-timar fyrisitingar ella skipa-eftirlit stovnað í ymsumlondum. Maritimu fyrisit-ingarnar fyrisita sjóvinnu-mál vegna stjórnina í ein-um landi. Maritimu fyri-sitingarnar hava vanligafyrisitingarligan avgerðar-rætt í øllum sjóvinnumál-um, tað hevur Skipaeftir-litið eisini. Skipaeftirlitiðhevur samstundis ábyrgd-ina av og eftirlit við, atskip lúka treytir, sum verðasettar.

Maritimar fyrisitingarsamskipa sítt arbeiði í al-tjóða Sjóferðslufelagsskapi-num hjá Sameindu Tjóð-um, Maritime Organisati-on, ella IMO, sum hann ídagligari talu verður nevnd-ur.

Óli Hans Hammer OlsenDeildarstjóri á Skipaeftirlitinum

Trygd og eftirlitEitt sindur um trygd á sjónum og skipaeftirlit

At geva út sjóvinnubrøvtil yvirmenn og kokkarvar ein av uppgávunum,sum Sjóvinnufyrisitingin,ið var í Havn í umleiðtíggju ár, hevði at røkja. Ímai mánaða í fjør varSjóvinnufyrisitingin løgdsaman við Skipaeftirliti-num, ið húsast í Miðvági.

Hetta merkir, at sjófólksíðani tá hava fingið sínisjóvinnubrøv á skrivstov-uni í Miðvági. Neyðugt ertó ikki at fara vestur eftirvinnubrævinum.Til ber atringja á skrivstovuna ogfáa umsóknarblað sent.Eisini ber til at fara áheimasíðuna hjá Skipeftir-litinum at taka tað niður.

Tá ið umsóknarblaðiðog viðløgd skjøl, ið skjal-prógva m.a. førleika, sigl-

ingartíð og heilsustøðuumsøkjarans, eru komin áskrivstovuna, verður um-sóknin viðgjørd. Lýkurumsøkjarin krøvini at fáavinnubræv, fær hann taðsendandi við postinum.Siglingarbók o.o. týðandifrumrit verða altíð send íinnskrivaðum brævi.

Krøvini at lúka eru rætti-liga ymisk. Til tess at fáasjóvinnubræv sum brúgva-yvirmaður við handils-skipum, skulu ásetanir íSTCW 95-sáttmálanum(Standards of Training,Certification and Watch-keeping for Seafarers) lúk-ast. Hetta er tann sátt-málin í altjóða sjóferðslu-felagsskapinum IMO, sumhevur ásetanir um út-búgvingar og siglikrøv til

manning umborð á hand-ilsskipum. Krøvini tilbrúgvayvirmenn við fiski-skipum eru heldur linari.Serliga tá ið tað snýr segum kravda siglingartíð.

Sjóvinnubrøv til maskin-menn hava STCW-tekning(undantikin dugnaskapar-bræv í motorpassing ogsjóvinnubræv sum motor-passari).Tað vil siga, at einpersónur við vinnubrævisum maskinyvirmaður lýk-ur krøvini í STCW 95-sátt-málanum og kann myns-tra við bæði handils- ogfiskiskipi.

Øll sjóvinnubrøv verðagivin ókeypis og eru gald-andi í 5 ár frá útgávudegi.Við endurnýggjan skulukrøv, ásett í lógini, lúkast.

Siglingartíð…Tá ið tosað verður umkravda siglingartíð í sam-bandi við útgávu av sjó-vinnubrøvum, verður sip-að til ta tíðina, sjófólk erumynstrað umborð á skipiella báti. T.v.s. virkin tíðumborð. Frítúrur verðurt.d. ikki taldur við. Fyrimaskinistar og maskin-meistarar skal siglingar-tíðin í maskintænastu verafingin við fiski- ella hand-ilsskipum við framtøku-megi, sum er 750 kW ellameiri.

Umframt útbúgving ogheilsuváttan er kravda sigl-ingartíðin/maskintænast-an fyri at fáa vinnubrævsum maskinyvirmaðurhendan:

Dugnaskaparbræv í motorpassing: 6 mán. siglingartíð við havskipumVinnubræv sum motorpassari:12 mán. maskintænasta við havskipum

Maskinistar:Vinnubræv sum vakthavandi maskinyvirmaður: 6 mán. maskintænastaVinnubræv sum skipsmaskinistur á 2. stigi: 12 mán. maskintænastaVinnubræv sum skipsmaskinistur á 1. stigi: 24 mán. maskintænasta,harav 12 mán. í starvi, har vinnubræv sum skipsmaskinistur á 2. stigikrevst

Maskinmeistarar:Vinnubræv sum vakthavandi maskinmaður: 6 mán. maskintænastaVinnubræv sum skipsmaskinmeistari á 2. stigi: 12 mán. maskintænastaVinnubræv sum skipsmaskinmeistari á 1. stigi: 24 mán. maskintæn-asta, harav 12 mán í starvi, har vinnubræv sum skipsmaskinistur á 2.stigi ella skipsmaskinmeistari á 2. stigi krevstVinnubræv sum skipsmaskinstjóri:Viðkomandi skal lúka treytirnar fyri at fáa vinnubræv sum skipsmaskin-meistari á 1. stigi og síðani hava 12 mán. tænastu, har vinnubræv sumskipsmaskinmeistari á 1. ella 2. stigi krevst. Hetta merkir, at hann fyrstskal hava teir 24 mánaðirnar og síðani hava 12 mán. sum 1. meistari viðskipum við framtøkumegi, sum er 3000 kW ella meiri.

Aimé Jacobsen

Sjóvinnubrøv

Síða 18 Nr. 334 - 20. januar 2005Síða 18

Í hesum sambandi vísa vittil endurgivnu greinina íDimmalætting tann 7.januar 2005. Hon er veru-liga sera áhugaverd fyriFF, tí hon endaliga vátt-anin um tað, sum vit havaført fram um hendingar-nar í Danmark í summar ísambandi við ráðstevnu-na hjá Norður Atlants-bólkinum á Fólkatingi umblokkstuðulin.

Ein avleiðing av ráð-stevnuni var, at formaður-in í donsku fíggjarnevnd-ini hótti føroysku myndug-leikarnar við blokkstuðli-num m.a. í sambandi viðskattaskipanina hjá fiski-monnum. Hetta var bein-leiðis uppíblanding í før-oysk innanhýsis viður-skifti, sum so aftur var einbeinleiðis hóttan í mótiokkara sjálvstýri.

Nú hevur pípan fingiðheilt annað ljóð.Nú hevurKristian Thulesen Dahlstaðfest, at her er talanum viðurskifti, har vitráða okkum sjálvum, ogsjálvur hevur hann einkiat finnast at í so máta.Hetta er ein týdningar-mikil staðfesting, tí Dahlumboðar einasta danskaflokkin, Dansk Folkeparti,sum ikki hevur havt hesastøðu mótvegis Føroyum.

Nú kann í hvussu erroknast við, at friður verð-ur á hesum økinum fram-yvir.Tað er stórur munurá at hava eina samdadanska politiska skipanvið somu sjónarmiðum,heldur enn at hava einpolitiskan flokk, sumgongur í “frígiri”, sum vithava sæð í fleiri ár.

Munurin er røtt ellaskeiv kunningOg hvør er so munurinsíðani í fjør? Jú, munuriner tann, at upprunaligavarð Dahl skeivt kunnað-ur um føroysk viðurskiftiog tók støðu út frá tí.

Men síðan tá hevurhann fingið rætta kunn-ing, og hevur tað broytthansara støðutakan.

Hetta førir okkum tilspurningarnar:Hvør hevurgivið Dahl so skeiva kunn-ing um føroysk viður-skifti, sum her hevur veriðtalan um, og hvør hevurgivið honum ta røttukunningina?

Ta skeivu kunninginafekk hann frá TV2, sum

hevði fingið skeiva kunn-ing frá almennum mynd-ugleika í Føroyum. Hettaframgongur bæði av sjálv-ari sendingini og og vithava tað váttað.

Men ta røttu kunning-ina hevur Kristian Thule-sen Dahl fingið frá FøroyaFiskimannafelag, og støð-an hjá honum er tannsjálvsagda fyri ein rættanpolitikara, at er ein niður-støða gjørd á skeivumgrundarlagi, so er hannmaður fyri at ásanna tað.

Villleiðandi kunninginyvirfyri dønum kann sam-anfatast í fylgjandi endur-geving úr TV2 sendingini,nevniliga, at “færøske fisk-ere forfordeles med dan-ske skatteyderes pengesom grundlag.”

Í hesum liggja í fyrstalagi tey ósannindi, at før-oyskir fiskimenn skattligahava fyrimunir fram umdanskar fiskimenn, soleið-is sum tað annars varðlýst í TV2 sendingini. Mentað mest avgerandi vartann meting og manipu-latión, at hetta varðgrundað á danska blokk-stuðlinum.

FF skrivaði eina 10 síð-ur langa frágreiðing, sumvísti báðum hesum pá-standum aftur. Henda frá-greiðingin er nú almenttikin til eftirtektar av týdn-ingarmesta og máttmikl-asta tingmanninum í dan-ska fólkatinginum.

Her síggja vit tað áhuga-verda, at donsku partarnirí hesum máli hava ásann-að, at teir mistóku seg.

Samstundis hevur eeiinnggiinní Føroyum gjørt tað sama,hóast tað er próvfast, atteir villleiðandi upplýsing-arnar til donsku politikk-ararnar komu úr Føroy-um.

Goragangur tilverju av ósannindumTað átti at verið eitt álv-arsmál hjá einum føroysk-an myndugleika, at hannvið ósannindum er bein-leiðis orsøk til eina slíkahóttan í móti føroyskumsjálvræði, sum her er talanum.

Ístaðin upplivdu vit einsannan goragang frá teim-um, sum sita á toppinumá akademisku kransakøku-ni mótvegis teimum, sumroyndu at muta í mótiteimum nú endaliga stað-

festu ósannindunum ogharvið undirgravingini avføroyska heimastýrinum.Leikað var í um heksajakt,persónlig álop, bálbrenn-ing, køving av frælsa orði-num, dráp av sangfuglumo.s.fr.

Eisini stuðlaðu fjølmiðl-arnir upp undir hesa hetsvið eini fullkomiligari ein-vísari lýsing av málinum,hvørs einasta endamál varat káva út yvir, hvat veru-liga hevði gingið fyri seg.

Hinvegin hevur FF-blað-ið - sum einasta blað -kunnað dokumenterað,hvat ið er rætt og hvat iðer skeivt í hesum máli.

Eingin ivi skal vera um,at tey, sum á hendan hátthava stuðlað hesum hes-um skeiva tíðindaflutn-ingi, eru samsek.

Leikluturin hjáHøgna HoydalVit hava ikki viljað drigiðNorður Atlantsbólkin ogHøgna Hoydal inn í hettamál fyrr enn nú. Tað varikki so løgið,um fólk havahavt ta hugsan, at hettamálið var ein partur avumrøddu ráðstevnuni. Taðkundi hugsast, at taktikk-urin var lutvíst at haldaeina almenna ráðstevnuvið virdum nøvnum úrDanmark og Føroyumsum eitt nú bankastjóra-num Jørn Astrup Hansenog Marinne Jelved.

Síðani var eisini ein dulddagsskrá, har endamáliðvar júst tað, sum gjørdistúrslitið,nevniliga gjøgnumbakdyrnar at fáa danskarpolitikarar at røkja politis-ku áhugamálini hjá HøgnaHoydal og co. Um rumbulstóðst av hesum í Føroy-um, so kundi tað altíð“prógvast”, at á ráðstevn-uni varð ikki eitt orð sagtum nakað sum helst. Ogso skuldi tað tigast burtur,ið varð sagt í donsku fjøl-miðlunum.

Hevði tað staðið til teirstóru fjølmiðlarnar í Før-oyum, so hevði hettaeisini eydnast til fulnar.

Eitt “gott”dømi um hettavar Sosialurin. Hann fekkfrá sínum keldum í Dan-mark eina gjølliga lýsingav teimum sjónarmiðum,sum høvdu verið førdfram í fjølmiðlunum í Dan-mark, og sum ikki vóru ísamsvar við almennu frá-greiðingarnar í Føroyum.

Hesar lýsingar komu “al-lernådigst” í Sosialin sumlesarabrøv, men vórðu alsikki tikin við, tá blaðiðlýsti málið. Sosialurin rætti

ikki ein fingur til at stað-festa hvat var rætt ellaskeivt í hesum máli.

Norður Atlantsbólkurinella Høgni Hoydal hevði

kunnað avsannað allarslíkar gitingar, um hanngreitt hevði boðað frá, athann tók frástøðu frá hesi“duldu dagsskrá”. Hann

Á vitjanini hjá donsku fíggjarnevndini í Føroyum ásannaði formaðurin, Kristian Thulesen Dahl, at hansara útsøgn um skatta-viðurskifti fiskimanna at hann varð skeivt kunnaður um málið. Hervið er endiliga staðfest, at FF hevði rætt í síni meting, og atskeiva kunningin er komin frá almennum keldum í Føroyum.

Nú er tað endiliga staðfest:

Fiskimannafelagið bjargaði føroyskum sjálvsavgerðarrætti

Úr Dimmalætting

Síða 19Nr. 334 - 20. januar 2005

kundi t.d. avvíst eina oghvørja innblanding í før-oysk innanhýsis viður-skiftum sum t.d. í úttalils-um hjá Kristian ThulesenDahl.

Men tað gjørdi hannikki!

Kann sannleiki verarelativurHinvegin má sigast, atmunnligi fyrispurningurin,sum Høgni Hoydal tann23. november 2004 settiløgmanni á tingi um hettamálið, er sera nær einiváttan um, at tað er orsøkat halda, at henda “kon-spiratiónsteoriin” kortinier røtt.

Vit endurprenta fyri-spurningin, og eigur hannat verða samanborðin við

endan á málinum, soleiðissum hann er lýstur við út-søgnini hjá Kristian Thule-sen Dahl.

Samanumtikið má sig-ast, at hesin fyrispurning-ur tekur undir við tí, sumí dag kann staðfestast atvera ósannindi og var har-við ein ósaklig roynd atgera samráðingarstøðunahjá føroyska landsstýrinumí fíggjarmálum veikarimótvegis dønum. Hettakann sjálvsagt hava verið íáhuganum hjá HøgnaHoydal, men tað má veraupp til onnur at meta um,hvørt hetta er í áhuganumhjá føroyska samfelagnum.

Henda fatan verður stuðl-að av hvørjum einstøkumspurningi og hvørji ein-stakari viðmerking í hes-

um fyrispurningi.Sum t.d.tá sagt verður,at við lands-stýrismonnum á odda“væl stuðlað av fakfelags-manni… er ein ósakligog persónlig hetz førdmóti formanninum í Bú-skaparráðnum.”

Hann kemur ikki viðeinum orði inn á, hvatveruliga hevur gingið fyriseg í hesi sak.

Eingin órætturgjørdurformanninumTil hetta er stutt at siga, attað kann prógvast,at eing-in órættur er gjørdur mótiformanninum í búskapar-ráðnum við teimum upp-lýsingum sum í dag erutøkir. Tey sjónarmið, sumeru førd fram, eru ikki á

nakran hátt “ósaklig”.Hetta hava vit ført framfyrr, og er nú endaligaváttað av Kristian Thule-sen Dahl!

Hóast Høgni Hoydal -longu tá fyrispurningurinvarð settur - var greiðuryvir hetta, so hevur taðongan áhuga, hvat ið errætt ella skeiv í hesummáli.

Tí er tað ikki so trupultat rokna út hansara áhugaog medábyrgd í hesummáli.

FF hevur tæntFØROYSKUMáhugamálumVit vilja loyva okkum atvera so ósmæðin at siga,at tað er fyrst og fremstFøroya Fiskimannafelagifyri at takka, at KristianThulesen Dahl kúvendiog í staðin fyri at vera einhóttan móti føroyskumsjálvræði, nú er blivin ein,sum stuðlar okkara sjálvs-

avgerðarrætti. Hetta erhent, tí FF sakliga hevurgreitt frá teimum veruliguviðurskiftunum á umrød-da øki. Henda kunning erikki bert send TV2, meneisini øllum avvarðandidonskum myndugleikum,sum frá hægsta staði havatikið hana til eftirtektar.

Tað skal sigast donskupørtunum í hesum máli -TV2 og Kristian ThulesenDahl - til rós, at tað bar tilat sannføra teir um, at teirhøvdu órætt, og at teirtóku hetta til eftirtektar.Tað skapar virðing.

Í Føroyum er tað beintøvugt.Tað, sum eydnaðisthjá FF mótvegis TV2,hevði ikki hent í Føroy-um.Tað kemur ikki fyri, atteir eftir egnu meting pro-fessionellu fjølmiðlarnirviðganga, at teir mistakaseg. Enn minni taka teireina søgu aftur,uttan muntil hvussu skeiv hon er.Dimmalætting skal tó

hava rós fyri sína seinastufrásøgn.

Og meðan danski poli-tikkarin í hesum máli hev-ur ásannað at hava mis-tikið seg, so er eingin slíkásannan komin í Føroy-um. Thulesen Dahl vistiikki betur, men tað samakann ikki sigast um teirføroyingar, ið hava stuðl-að upp undir “órættin” íhesum máli.

Tí kunnu vit lættligarokna við endurtøkum avsama slagi, og spurning-urin er ber, um ein slíkikki longu er hend, so-leiðis sum víst varð á íseinasta blaði um WTOmálið.

Tað sigur ikki so lítiðum støðið í politisku skip-anina í Føroyum. Men vitkunnu vissa lesaran um,athendan er eins væl undir-bygd og tann, sum hevursannført Thulesen Dahl.

Óli Jacobsen

Munnligur fyrispurningur til løgmannum landsstýrisins ábyrgd fyri at for-maðurin í Búskaparráðnum leggur frásær eftir miðvís persónlig álop frálandsstýrismonnum og samgongulim-um

1. Hvat heldur løgmaður um, at for-maðurin í Búskaparráðnum leggur frásær - m.a. vísandi til tey persónliguálopini frá leiðandi politikarum?

2. Hvat heldur løgmaður um úttalilsinifrá varaløgmanni, Bjarna Djurholm, íSosialinum 8. juni 2004, har hann m.a.leggur formannin í Búskaparráðnumundir “landsskaðiligt virksemi”?

3.Hvat heldur løgmaður um sína egnuframferð mótvegis Búskaparráðnum,har løgmaður alment tók eina kæru fráeinum fakfelagsleiðara um formannin íBúskaparráðnum “í størsta álvara”?

4. Hví hevur løgmaður ikki - heldurenn sjálvur at eggja til álop á Búskap-arráðið og formann tess - vart rættinog skylduna hjá Búskaparráðnum atútinna tað starv, sum tí við lóg er álagtat fremja, nevniliga at gera sínar met-ingar óheftar av politiskum og vinnu-ligum seráhugamálum?

5. Hvat ætlar løgmaður at gera til tessat tryggja, at Búskaparráðið kann sigasína hugsan uttan at persónar óttastfyri at verða spiltir út persónliga ogniðurgjørdir av landsstýrismonnumog løgtingslimum?

ViðmerkingarTað hevur verið bæði skelkandi ogóhugnaligt at síggja og hoyra ta við-ferð, ið sitandi landsstýrissamgongahevur givið Búskaparráðnum, seinastu9 mánaðirnar.

Við løgmanni, varaløgmanni og lands-stýrismanninum í Fíggjarmálum á odda- væl stuðlað av fakfelagsformanni ogsamgongulimum - er ein ósaklig ogpersónlig hetz førd móti formanni-num í Búskaparráðnum.

Løgtingið hevur sjálvt samtykt lóginaum Búskaparráðið, sum skal virkaóheft av politiska myndugleikanum.Men somnu myndugleikar hava við

síni framferð,miðvíst undrigrivið møgu-leikarnar hjá Búskaparráðnum at røkjasín setning.

Politikarar kunnu og eiga sjálvsagt atsiga sína hugsan um metingarnar hjáBúskaparáðnum og at viðgera tær krit-iskt. Men undir sitandi samgongu hev-ur ongin saklig viðgerð verið av frá-greiðingunum og ráðgevingini hjá Bú-skaparráðnum.

Ístaðin hava landsstýrismenn og sam-gongulimir framt beinleiðis persónligálop á formannin í Búskaparráðnum -álop av slíkum slag, at fór hetta fram íeinum øðrum Norðurlandi, so hevðihetta fingið álvarsamar avleiðingarfyri avvarðandi politikarar.

Grovasta álopið er komið frá sjálvumvaraløgmanni, Bjarna Djurholm, sumhevur lagt formannin í Búskaparráð-num undir landsskaðiligt virksemi.

Og løgmaður hevur onki gjørt til tessat verja henda stovn undir landsstýri-num, men hevur sjálvur sagt segviðgera kærur um formannin í Bú-skaparráðnum í størsta álvara. Harviðhevur hann blástempla framferðinamótvegis Búskaparráðnum.

Ein avleiðing av hesi hetz er, at for-maðurin í Búskaparráðnum hevurboðað frá, at hann leggur frá sær.

Men avleiðingarnar eru eisini seraprinsippiellar. Eitt landsstýri hevur viðsíni framferð elvt til, at kritiskar røddirverða tiptar - eisini tær, sum við lógskulu vera kritiskar - og tað kannbreiða seg allastaðni í samfelagnum.

At landsstýrismaðurin í Fíggjarmálum,nú sigur seg harmast um, at formaður-in í Búskaparráðnum leggur frá sær,ogsigur seg nú vilja fara at lurta eftirBúskaparráðnum,lýsir bara tað óhugna-liga í gongdini.

Tí hví hevur ongin í landsins leiðslutalað at og vart lógarfesta rættin ogskylduna hjá Búskaparráðnum at virka?

Á løgtingi 23. november 2004

Høgni Hoydalløgtingsmaður

Lesarin eigur at sammeta boðskapin í hesum fyrispurningi við útsøgnina hjáKristian Thulesen Dahl. Og niðurstøðan er púra greitt, at Høgni Hoydal hevurongan áhuga í sannleikan í hesum máli. Og tað er honum púra líkamikið, umtey sjónarmið, sum eru orsøk “forfylgingina”, eru røtt ella skeiv.

Ágangur frá samgonguni fær formanniní búðskaparráðnum at leggja frá sær

Umboð úr fíggjarnevndini. Kristian Thulesen Dahl situr í miðjuni. KlausHækkerup nr. 2 frá vinstru studerar við áhuga FF-blaðið.

Umboð úr fíggjarnevndini og ríkisumboðnum.

Fakfelagsumboð vóru á fundi við donsku fíggjarnevndina. Hesi vóru frávinstru: Óli Jacobsen, Hans Joensen, Monrad Kjælnes, Georg Hansen og Gunn-leivur Dalsgarð, sum her hevur orðið.

Síða 20 Nr. 334 - 20. januar 2005Síða 20

Til minde om min far!Peter Seloy, sum fyri nøkrum árum síðani var brandmeistari í Havn, hevur skrivað hesi minningarorðini um pápa sín Knud Peter Jensen.

Min kære far Knud PeterJensen blev født den 21.november 1919 i Korsørog døde den 2. november2004, også i Korsør.

Han levede et langt ogindholdsrigt liv. Han blevfødt i en dansk/færøskfamilie i Korsør,og det vari 1919 et særsyn i Dan-mark. Min omma var fraTorshavn,hvor hun havdemødt sin Lasse, som varmarinesoldat. Ommas navnvar Valborg, og hun vardatter af Knud Skomager.Far fortalte tit, at det ikkepassede Knud skomager-en, at hans datter villehave en dansk soldat medhjem.

Lasse skulle på besøghos skomageren, menKnud ville ikke lukkeham ind, også selv om detvar et forfærdeligt regn-vejr. Den øvrige familiesagde dog til Knud Sko-mager, at det ikke søm-mede sig for en færing atnægte en fremmed gæst-frihed, og så blev farfarLasse lukket ind.

Det blev et langt og tiltider stormfuldt ægte-skab, hvor der med flid og stor sparsommelighedblev bygget et hus i Kor-sør, hvor min far og fasterMargit blev født. Husetblev døbt “Okkara” afPetur Háberg, fars fætter,der som mange færingertit besøgte og nød gæst-friheden i Okkara.

Det største i min farsdrengeår var turene tilhans morfar i Tórshavn.Her mødtes han med allesine jævnaldrene i famili-en, og mange er de histo-rier, han har fortalt omlivet for en lille forkæletdansk dreng i Tórshavninden krigen.

Dette gav min far endybtfølt kærlighed tilFærøerne og de vidunder-lige mennesker, han mød-te der. Dette holdt helelivet og kort før sin dødsagde min far til mig:“Jeghåber jeg bliver så rask, atjeg kan besøge Færøerneigen”. Dette var det enes-te, som han savnede, ogdet var også ønsket om atbesøge min moders grav,som nu også bliver hanssidste hvilested.

Pengene var små, ogmin far supplerede lom-mepengene med at spilleharmonika på stranden ide varme sommerdage.Det er for mig et af debedste minder, når jegtænker tilbage på fest-

stunder i mit hjem, hvorfar spillede og sang tidensslagere. Jeg har som vok-sen også oplevet, at farspillede til dans i Vest-manna. Evnen til at spilleer en gave, som Gud ogsåhar skænket mig og minmindste søn Nicolai, somspillede violin ved sin far-fars kiste.

Min far mødt sit livskærlighed i København.Det var min mor Mari-anna Katrine Seloy, somvar datter af Gunnar Seloyfra Vestmanna. Min morvar vokset op i Sørvágur,da hendes egen mor vardød af tuberkulose korttid efter fødslen. Mor blevderfor taget i pleje hosMargrete og Rasmus Pet-ersen.

Da min mor blev 16 årgammel, flyttede hun tilsin far og hans kone AnnaSeloy i København for atblive elev på et kontor, ogher mødte hun min far.Han havde været soldatved 2. verdenskrigs ud-brud og var nu ansat i fir-maet Fischer i Korsør,hvor han senere blev di-rektør for rør og sanitetsamt handelen med Fær-øerne.

Min storesøster KirstenSeloy og min tvillingsøs-ter Birgit Seloy blev født iKorsør, og vi kom meget iOkkara, også når far ogmor var på hyppige besøgFærøerne. Da vi var vok-set op og var færdige medvores uddannelse sidst i70erne sagde min far, athan var blevet tilbudt atblive direktør for skibs-værftet i Vestmanna, og athan sammen med morville flytte til Færøerne.Det blev nogle gode år fordem. De startede med atbo hos Gudmund Olsenpå Válinum i Vestmanna,og her var lidt af drengeå-renes stemning. Vi børnog 3 børnebørn besøgteflere gang far og mor, ogfik her lært gæstfrihed oggode mennesker at ken-de.

Da min mor blev sygvalgte far at stoppe somdirektør, og da de havdearvet min moders barn-domshjem i Sørvágur, flyt-tede de dertil for at nydede sidste år sammen.

Tiden blev dog kunkort, for min mor dødeefter svær sygdom i 1989.Mange vil endnu huskefars trofasthed i dennesvære sygdoms tid. Hveruge tog han den lange tur

fra Sørvágur til Landssyge-huset, og det var indentunnelernes tid. Det vardrøjt,men han ønskede atbesøge sin kone og visesin kærlighed på dennemåde.

Efter mors død valgtefar i samråd med os børnat flytte tilbage til Korsør,hvor der var gamle ven-ner og familie og frem foralt børn og børnebørn iDanmark. Far havde ogsåsine fritidsinteresser i Sct.Georg gildet og Odd Fel-low Logen.

Far havde på Færøernestiftet en afdeling af OddFellow ordenen, nemligden færøske loge nr. 1Ambolturin, som i dag erbeliggende på Grønlands-vegur i Torshavn. Denneloge blev hans livsværkog Odd Fellow Ordenenudnævnte ham i år 2000til Speciel Deputeret Stor-siere for Færøerne, og detvar en hæder, som glæde-de min far meget. Hanmente, at foreningens tan-ker om et udbredt ven-skab, en dybtfølt mennes-kekærlighed og et ønskeom at leve sit liv i sandhe-dens lys var så nært detfærøske menneskesind, atder måtte være sammegrobund for ordenen sompå Island, hvor en stor delaf befolkningen er med iOdd Fellow Ordenen.

De sidste år blev præget

af tiltagende sygdom ogalderdom, men altid varder plads til et besøg af desmå og store børnebørn,og det var dejligt at kørefarfar en tur i skoven ellertil Storebælt for at nydeden natur, som han havdedelt med sine mangehunde, der var ham enstor trøst efter mors død.

Vi bisatte min far på ensmuk dag, hvor solenskinnede på kisten gen-nem de vinduer i Korsørkirke, der havde været etståsted for ham og hansfamilie gennem hele livet.Far havde bevaret enstærk tro på Gud, og der-for kunne Herren smile tilham gennem vinduerne iden kirke, han så oftehavde besøgt gennem etlangt liv.

Vi vil nu følge fars sid-ste ønske og bringe hansaske til Færøerne, hvor vivil afholde en mindestundi Sørvágur Kirke den 16.februar kl. 1400, og efter-følgende vil vi bisætte farpå mors gravsted, så kanhan finde fred sammenmed hans elskede Nanna,og det er mit håb, atmange vil følge far pådenne sidste færd.

Efter jordpåkastelsen iKorsør kirke takkede jegpå familiens vegne alle100 deltager og sluttedemed at læse dette stykkefor min far:

I sygehjemmet så svagelig - gråDen gamle sad krumbøjet ene.Ved aftenstid da pludselig såHan hist bag allé-træets greneEn engel, med flagrende kjortel så hvidOg straks han fornemmed, at nu er det tidFor hvile til livstrætte bene.

Er det mig du søger? Fik han stille sagt.Ja, det er dig min ven - lød svaretTil kærlighedsriget bliver du nu bragtHvor lyset er kønt og forklaret.Den store mester venter på digBered dig kun blot min ven, vi er straks på vejI livet du ørkner har klaret.

Mit syn er sløret, min hånd er så vagDog åben den stadig forbliver.Hukommelsen svigter, min hørelse er svagMen usvækket stadig min iver.Jeg rosenblade så gløderne ståI morgensolen, men døde de låFør nathimlens skydække driver.

Så, svarede den gamle, og vis mig nu vej.Til HERREN kan du mig lede.De salige venner vel mødes med mig,Jeg længes, -de er vel tilstede?Så ifør mig blot de snehvide skrudJeg tror, jeg hører kaldet fra GUDTil den sidste tur - er jeg rede.

Ære være min far Knud Peter Jensens Minde!

Nútíðarmynd av Knút

Síða 21Nr. 334 - 20. januar 2005

Tann 2. november 2004doyði Knud Jensen í Kor-sør, nærum 85 ára gamal.Vit hava í blaðnum minn-ingarorð, sum sonur hans-ara Peter hevur skrivað,og her skal bert verðaskoytt eitt sindur uppí.

Søgan um Knút er einpartur av søguni um sam-bandið millum føroyingarog danir.Valborg, mammaKnud, giftist við Lauritstíðliga í farnu øld.Valborgfann ein “marinara”, oghetta var, sum tað skilst,ikki væl dámt av pápa-num. Men teirra sambandhelt alla teirra ævi, og teybæði gjørdust fyrimyndar-lig hjún.Valborg, av Geila-ættini, nakað fort, opin ogprátaði nógv, og so Lau-rits, sum var eitt góðdýrog ein persónur, sum øllgjørdust góð við.Verfaðir-in, gamli Knút skómakar-in, kundi ikki havt fingiðbetri verson.Hann var eis-ini javnan niðri og ferð-aðist hjá teimum.

Sjálvur eri eg føddur íDanmark í 1943, tá einkisamband var millum ætt-irnar í Føroyum og Dan-mark. Men mamma áttimostrina í Korsør. Taðvóru bert 13 ár millumteirra, so tær kendu segsum systrar. Tær høvdugott samband og komhetta stak væl við. Millumfyrstu minnini eg havi, erjúst Vallamostir, sum vitkallaðu hana, og hennara.Viðhvørt komu tey atvitja, og viðhvørt fóru vitat vitja tey. Hetta komsjálvsagt at merkja eittserstakt samband - eisiniseinni.

Tá ein,eftir at vera kom-in til Føroyar, fór aftur tilDanmarkar, var Korsøreitt upplagt mál. Og tey

bæði vóru framvegis líkablíð.At koma til teirra vareins og at koma til sínsjálvs. Tað sama var viðbørnunum Knud og Mar-gith.

Í “Villa Okkara”,Ved Lun-den 4, komu nógv fólk, ogsjáldan hava Føroyar havtslíka góða umboðan sumher.

Hesa umboðan hevurso serliga Knud ført víð-ari. Hann hevur hildiðótaldar fyrilestrar um Før-oyar á ymiskum samkom-um í Danmark, og hettagjørdi hann í hvussu er soseint sum um jóltíðir2003.

Sjálvur tosaði eg viðhann í september mánað.Tá var hann so nøkur-lunda hampiliga væl fyriog vildi frætta úr Føroy-um, men nú var hansarafjørður rógvin.

Og nú kemur hann eis-ini at fáa sína endaliguhvíld í Føroyum. Vakrarienda kann henda ættar-søgan ikki fáa.

Æra veri minnið umKnud,Valborg og Laurits.

Nøkur orð um Árna hjá KnútSkómakaranum Her skulu eisini skrivastnøkur orð um Árna, sumdoyði seinasta heyst. Hannvar sonur yngra Knút skó-makaran og Jettu, og varhann tískil systkinabarnKnud. Hjá Árna komsjógvurin at vera álitið,sum hjá so nógvum øðr-um føroyingi. Hann sigldifyrst í nógv ár, síðan gjørd-ist hann keifúti í Havn,inntil hann fyri nøkrumárum síðani mátti gevastvegna aldur.

Vit búðu báðir í mið-býnum og hittust tí av og

á. Og tað var ofta, at vitfingu okkum eitt prát.Báðir vóru áhugaðir íættarviðurskiftum, so tos-ið kom inn á hetta evni.Árni var ein skilamaður,sum visti nógv um sam-felagsviðurskifti, og hesi“greiddu” vit eisini meira

enn ta einu ferðina. Hannvar stillførur og gjørdiikki nógv um seg. Og einsstillisliga sum hann livdi,doyði hann.

Æra veri minnið um Árna.

Óli

Ein sindur av ættarsøgu

Hetta er systir Knút, Margith, sum skjótt verður 80ár. Hon kennir seg eisini sum føroying, hóast føddog uppvaksin í Danmark.

Knút saman við Nannu

Valborg og Laurits sum vit minnast tey.

FF-blaðiðwww.fiskimannafelag.fo

3350F03137

Síða 22 Nr. 334 - 20. januar 2005

TToorrlleeiiff JJoohhaannnneesseenn

GGUUÐÐSSOORRÐÐ

“Tí at mong eru kallað, menfá eru útvøld” Matt.22,14

Kenda danska sangkappingin,“Stjørna í eitt kvøld”er nú aftur á skránni.

Undanfarin ár kundi einhvør tekna seg til kapp-ingina, og so blivu nøkur útvald.

Í ár eru nøkur útvald frammanundan. Onnur fáaikki møguleikan.

Hetta fekk meg at hugsa um líknilsi, har Jesuslíknaði himmiríkið við ein kong, sum gjørdi stórtbrúdleyp fyri soninum.

Har síggja vit tað mótsættu mannagongdina.

Fyrst vóru nøkur útvald boðin, frammanundan,enntá tvær ferðir, men vildu ikki koma.

Tá segði kongurin við sveinarnar:“Víst er tilgjørttil brúdleyps; men tey bodnu vóru tess ikki verd.Farið tit tí út á vegamótini og bjóðið í brúdleyp somongum, sum tit hitta”

Tá tey bodnu, útvaldu, ikki hirdu at kom, gjørdutey við líkasalu síni seg óverdugan til brúdleypið.Eftir tað gekk innbjóðingin út til øll.

Tey, sum tá komu, gjørdust “verd” og útvald í ogvið, at tey tóku móti innbjóðingini,og komu. Jesusendar líknilsið við at siga:Tí at mong eru kallað,men fá eru útvøld”

Mong hava hoyrt og hoyra Jesu kall og innbjóð-ing, men vilja ikki koma til hansara.

Arbeiðið, familjan, pengarnir, umdømi, stoltleiki...forða teimum.

Tey verða tí ikki frelst.

Onnur fara at ivast tá tey hoyra Jesu kall og spyrja:

“Kallar hann veruliga meg? Eri eg verdur? Kann egkoma til hansara beint nú, so sum eg eri, her sumeg eri....?

Guds orð svarar ja,uppá allar hesar spurningarnar.

Uppaftur onnur taka við gleði móti innbjóðinginiog koma beinanvegin.

Ja til Jesus - er ja til himmiríkið.Líkasæla er eitt neitil Jesus - nei til himmiríkið.

Stjørna í eitt kvøld, gerast bara tann, við besturøddini, bestu framførðsluni, bestu..., tann, sumdómarar og fjøldin velur út. Heiðurin er óivaðuppiborðin.

Tann, sum tekur móti Jesusi, móti innbjóðingini,verður frelstur - og harvið útvaldur.

Tí “so mongum, sum tóku ímóti honum, teimumgav hann mátt til at verða Guds børn, teimum,sum trúgva á navn hansara” Jóh.1,12

Hann verður av náði, fyri einki, ikki bara “stjørna”í eitt kvøld, men um ævir - um hann heldur út tilendans.

Heiðurin er óuppiborðin.

Náði at hann fann meg,náði at hann vann meg,:,:náði, at hann bar meg heim til sín!:,:

Ms.380

Stjørna í eittkvøld, ella...?

1. Klæmint Hansen,á Skeljalagnum, Sandur.

2. Kristian við Stein, Leirvík3. Poul Erik Nólsoy Klein, Gjógv.4. Jóannes Dalsgaard,

í Gerðinum, Skálavík.5. Jákup Martin Johannesen,

Hellurnar, kendur sumHellumaðurin í Fuglafirði.

6. Jákup Pauli Biskupstø,í Ólastovu, Gjógv

7. Justinus Justinussen, Glyvrar8. Jens Kristian Johannesen, Hellurnar.

Beiggi nr. 5. Doyði av tuberklum í1928

9. Kristian Johan Joensen, í Hoygarði-num, Gjógv. Pápi Sigurð Joensen.

10.Andreas Petur Klein, í Geil, Gjógv11. Fríðrikkur Klein,

Gjógv.Var beiggi Dánjal Klein.12. Hanus Højgaard, Havn, skipari.13.Andreas Andreassen,

“Gamla Danmark”, Havn14. Jóan Petur Vatnsdal, Sandur15. Hans J Hansen, í Horni, Gjógv16. Sofus Madsen,

hjá Rodmundi, Sandur17.Tollakur Andreassen, Havn18. Hans J Berg, Havn

Silver Lining

Tað var Justines Ejdes-gaard í Oyndarfirði, sumátti Silver Lining.

Manningarmyndin, 3350F03137, í seinasta blað er frá Silver Lining, sum Justines í Oyndarfirði átti. Myndin er frá1924, og er tikin av Absalon Joensen. Manningin er henda:

Silver Lining var bygdí 1885, og Justineskeypti hana í 1920.Hann seldi hana tilDánjal við Misá í1936. Seinni varð honkend sum “Vørðan”.

Ikki NormannerÍ seinasta blað hildu vit, at ovara manningarmyndin á síðu 22 kundi vera avNormanner. Tað var hon ikki. Kanningar hava víst, at myndin er frá 1924 við"Gudrun Zoega".Júst í 1924 tók Absalon Joensen tær nógvu av sínum manningar-myndum. Her skal bert skoytast uppí, at maður nr. 1 á teirri myndini var ikkikallaður Lítli, men Lítli Johan.Vit hava fingið nøkur nøvn aftur, so tað nú bert restar eitt navn.Tey vit hava eru:1. Johan Johansen, kallaður Lítli Johan, Niðri á Trøð, Strendur.2. ókendur3. Jógvan Johannesen, á Grund, Strendur.4. Hans Andreassen, Hanus á Kýrheygnum, Haldarsvík5. Kristian Johansen, vanliga róptur Gammi, í Stovugerði, Strendur.6. Símun Danielsen, Úti í Húsi, Strendur.7. Lassi Johansen, á Trønni, Strendur.8. Poul Poulsen, í Trønni, Skála.

Síða 23Nr. 334 - 20. januar 2005

SemingsuppskotiðVit endurgeva samtykta semingsuppskotið millumFøroya Fiskimannafelag og Førpya Reiðarafelag.

Sáttmálin millum:

Føroya Fiskimannafelagog

Føroya ReiðarafelagTil sáttmálan sum fór úr gildi 1. december 2004 verða gjørd-ar niðanfyri standandi broytingar:

1. Viðv. § 2 Mynstring, uppsøgn og endurgjaldReglurnar smb. § 2, verða at endurskoðað, soleiðis sumpartarnir eru samdir um.

Í § 2, stk. 6 verður mánaðarendurgjaldið til kokk og dekk-ara roknað við støðið í arbeiðarasátt-málanum smb. hesumreglum: 8 tímalønir hjá arbeiðara x 21 dagar x 95 %. Smb.galdandi sáttmála er upphæddin í dag (8x100,80x21 x0,95=16.087,68). Tað verður ikki roknað frítíðarløn avupphæddini.

2. Viðv. § 11. Reiðskapur Í § 11, stk. 5 verða gjørdar fylgjandi broytingar:Heimaleiðirb. (ikki partrolarar) verður strikað.c. "1 posi" verður broytt til "2 posar"d. "1 posi" verður broytt til "2 posar"Djúpvatnstrolarard. "1 posi" verður broytt til "2 posar"

3. Viðv. § 30 Tollfríar vørur Verður "langfaraskip" broytt til "skip".

4. Viðv. § 40 Tíðaravmarkað seravtala Avtalan verður at halda fram.

5. Viðv. § 46. Trolarar á ísfiskaveiðuÍ § 46 verður gjørt fylgjandi ískoytið:

Fyri partrolarar verður við støðið í manningartali uppá 7 tiljavnbýtis: 27 %

Minkar manningartalið, verður javnbýtisprocentið til kokkog dekkara at minkað við 0,25 %.

Broytingin í javnbýtisprocentið er treytað av at skipið hevurkryvjimaskinu.

6. Viðv. § 42. UppsøgnHesin sáttmálin kann sigast upp við í minsta lagi 3. mánaðaávarðing til ein 1. december, fyrstu ferð 1. december 2006

Protokollat1. Viðv. BrennioljuútreiðslumPartarnir ásanna, at brennioljukostnaðurin kann hava týð-andi ávirkan á raksturin hjá fiskiskipa-flotanum, og at taðundir ávísum umstøðum kann verða rímuligt, at hýran, íávísan mun, verður ávirkað av heimsmarknaðarprísinum ábrenniolju. Partarnir eru samdir um, í felag at lýsa viðurskift-ini, til tess at hava neyðugt grundarlag til at viðgera spurn-ingin til komandi sáttmálasamráðingar.

Um listaprísurin á brenniolju u/mvg og u/oljuavgjald feruppum 2,90 kr. pr. litur í einum samanhangandi tíðarskeiðiuppá 30 dagar í sáttmálaskeiðinum, skulu sáttmálapartarnirtaka upp samráðingar um møguligt býti millum manning ogreiðarí, av óvanliga høgu oljuprísunum. Frammanfyri stand-andi áseting er bert viðkomandi fyri teir skipabólkar harbrennioljan ikki fer av óbýttum.

2. Viðv. tøku av livurHar livur verður tikin, kunnu manning og reiðarí avtalað býtiðsínamillum.

3. Viðv. trivnaði og arbeiði hjá manning millum túrarVísandi til sáttmálan § 10, stk. 2 skal leggjast dentur á, at táskipið er í havn, skal manningin órógvast minnst møguligt,tó soleiðis at neyðugt arbeiði verður útint.

4. Viðv. javnbýtisprocentiVísandi til teir trupulleikar, sum Føroya Reiðarafelag hevurávíst í smb. við, at lækkandi manningartal førir við sær hægrisamlaðar hýruútreiðslur fyri reiðaran, eru partarnir samdirum at taka upp samráðingar í sáttmálaskeiðnum um einaskipan sum miðar fram í móti at lækkandi manningartal skalverða útreiðsluneutralt.

GildiHesin sáttmáli kemur í gildi 1. februar 2005. Viðv. 5. broti erhetta treytað av, at hini manningarfeløgini gera sáttmála umtilsvarandi broytingar í javnbýtisprocenti.

Tórshavn, 17. januar 2005

Føroya FiskimannafelagFøroya Reiðarafelag

Síða 24 Nr. 334 - 20. januar 2005

Ein dýrandi fullur mað-ur varð steðgaður aveinum løgreglumanni,sum spyr eftir koyri-kortinum.- Koyrikortið? Sig mær,hvussu nógv koyrikortheldur tú, at eg havi?Tygum tóku jú eitt frámær í síðstu viku…!

*****

- Hvussu nevndist ver-móðir Adam?- Hann hevði onga.Hann var jú í Paradís!

*****

Læknin spurdi sjúk-lingin, sum gramdi segum knæið:- Haltar tú altíð?- Nei, bara tá eg gangi!

*****

Fyrsti skúladagur varog sonur reiðaran, varmillum teirra, ið byrj-aðu í skúlanum.Tá ið hann sá skúla-stovuna, segði hannmisnøgdur:- Bara træbeinkir! Oghetta kalla tit 1. klassa!

*****

Tvær vinkonur møtastí dansinum:- Heldur tú, at Sámalelskar meg? Spyr onn-ur.- Ja, hví ikki? Skuldi túverið nakað undantak?Letur í hinari.

*****

Gamli maðurin sat ogfilosoferaði:Tvey konufólk havagjørt mær lívið súrt.Tann fyrsta rýmdi frámær; hin bleiv veran-di!

*****

Tú ert vaksin, tá ið túikki veksur meiri upp-eftir, men bara út-eftir…!

Valdemar Lutzen 100 ár:Pápi og tveir synir hava arbeitt í 150 ár!Í seinasta mánað vóru 100ár liðin, síðan ValdemarLutzen byrjaði sítt virk-semi. Í hesum sambandivar seinasta leygardag skip-að fyri almennari sam-komu í fabrikkini hjá Ø-strøm, har virksemið byrj-aði. Har var heilt fitt avfólki komið saman. Nógvav teimum vóru verandiog fyrrverandi starvsfólk.Og her gekk rættiliga sjónfyri søgn, hvussu væl fólkhava trivist á hesum ar-beiðsplássinum. Tað elstafyrrverandi starvsfólkið vartann 93 ára gamli JohanOlsen, á Lava. Hann ar-beiddi hjá Valdemar Lut-zen í ikki færri enn 57 ár.

Afturat hesum arbeiddipápa hansara Andreas herí 60 ár, og beiggi hansaraPalli arbeiddi í 30. Hesirtríggir hava tískil arbeitthjá Valdemar Lutzen íumleið 150 ár.Vit vita ikkium hetta er met, men taðkann ikki vera langt frá.

Á samkomuni varð greittfrá teirri spennandi søgu-ni hjá so væl “fabrikkini”sum hjá Valdemar Lutzen,sum hevur verið ein heiltserligur persónur bæðisum vinnulívsmaður ogsum menniskja. Hesa søgufara vit at aftur til í kom-andi blað, men hesa ferðhava vit nakrar myndir frásamkomuni.

Her síggja vit tveir rættiligar veteranar saman viðÁsu Lutzen, sum er gift við Kim hjá Mogens.Vinstru-megin Ásu er tann 92 ára gamla Eva Thomsen, ætt-að úr Horni í Havn. Hon arbeiddi hjá Valdemarsum ung. Og høgrumegin tann 93 ára gamli Johaná Lava, sum arbeiddi hjá Valdemar í 57 ár.

Her eru tríggir “rættir”havnarmenn.F.v.Ramus Rasmussen, HákunMortensen og Birgar Johannesen.

T.h. Sonja, fødd Egholm, saman við manninum Poul Danielsent.v. Í miðjuni borgmeistarin, sum er giftur við systir Sonju. SonjaEgholm var annars einaferð eitt kent skipanavn. Tað var nevn-liga pápin, sum kallaði dótrina upp! Sonja arbeiddi í sínumungu døgum hjá Valdemar Lützen.

Tað vóru eisini fleirimøtt upp, sum eruuppvaksin í granna-lagnum. “Fabrikkin”var eitt spennandispælipláss!