supayotin na songkla¸«น่วย... ·...
TRANSCRIPT
Supayotin na [email protected]
อปกรณอเลกทรอนกสเบองตน
• มลตมเตอร (Mutimeter)• เปนเครองมอวดทมประโยชนมาก เพยงแตปรบ
หมนสวตซกสามารถตงเปนโวลตมเตอรแอมมเตอร หรอโอหมมเตอร แตละแบบสามารถเลอกพสยการวดไดหลายระยะและเลอกไฟฟากระแสสลบ (AC) ไฟฟากระแสตรง (DC) บางชนดมคณสมบตการวดเพมเตม เชน วดคาความจ วดความถ และทดสอบทรานซสเตอร เปนตน
แอมมเตอร (Ammeter)
• เปนเครองมอวดทใชวดกระแสไฟฟาในวงจรไฟฟา โดยนาแอมมเตอรมาตออนกรมกบวงจรไฟฟาซงสามารถวดไฟฟากระแสตรงได
โวลตมเตอร (Voltmeter)
• เปนเครองมอวดทใชวดความตางศกยไฟฟาในวงจรไฟฟา โดยนาโวลตมเตอรมาตอขนานกบวงจรไฟฟาซงสามารถวดไฟฟากระแสตรงได
ตวตานทาน (Resistor)
• เปนอปกรณทาหนาทตานการไหลของกระแสไฟฟาโดยใชไดทงไฟฟากระแสตรงและไฟฟากระแสสลบ ถาความตานทานมากกระแสไฟฟาจะไหลผานตวตานทานไดนอย ถาความตานทานนอยกระแสไฟฟาจะไหลผานตวตานทานไดมาก
ตวเกบประจ (Capacitor or Condenser)
• มคณสมบตในการเกบประจไฟฟา เกดจากการทมแผนโลหะสองแผนวางอยใกล ๆ กน แตไมแตะถงกนโดยมแผนไดอเลกตรกซงมลกษณะเปนฉนวนกนอยระหวางแผนโลหะทงสอง
ไดโอด (Diode)
• ทามาจากสารกงตวนามขนาดเลก มขวตอออกมาใชงาน 2 ขว มคณสมบตยอมใหกระแสไฟฟาผานไดทางเดยวเมอปอนแรงดนไฟฟาตรงขวและจะไมยอมใหกระแสไฟฟาผานไดเมอปอนแรงดนไฟฟากลบขว โดยมลกษณะ ดงรป
ทรานซสเตอร (Transistor)
• เปนอปกรณสารกงตวนาชนด 3 ตอนตอชนกน โดยใชสารกงตวนาชนด P และชนด N ทรานซสเตอรตองสรางใหตวนาตอนกลางแคบทสด มขาตอออกมาใชงาน 3ขา
ลาโพง (Speaker)
• มหนาทในการเปลยนสญญาณเสยงในรปของพลงงานไฟฟาใหเปนพลงงานเสยงทหเราสามารถรบรไดโครงสรางของลาโพงทวไปมสวนประกอบตามรป
แผงทดลองวงจร (Project Board)
• เปนพนททดลองเสยบชนสวนอเลกทรอนกสเบองตน สะดวก รวดเรว กอนนาไปใชงานจรง โดยไมตองอาศยหวแรงในการบดกร
วงจรแผนพมพ (Printed Circuit Boards)
• วงจรแผนพมพหรอแผนปรนท เปนแผนพลาสตกทผวดานหนงถกเคลอบดวยแผนทองแดงบางเพอใชทาลายพมพวงจรและทาใหเกดวงจรขนมา ใชเปนลายตวนาในการเชอมตออปกรณอเลกทรอนกส เขาดวยกน เกดเปนวงจรตาง ๆ ตามตองการ
หมอแปลง (Transformer)
• มลกษณะเปนขดลวดทองแดงอาบนายาทพนอยบนแกนตงแต 2 ชดขนไป ทาหนาทผานแรงดนไฟฟา จากขดลวดชดหนงไปยงอกชดหนงโดยการเหนยวนาทางเสนแรงแมเหลกไฟฟา ตามรป
หวแรง (Electric Soldering)
• เปนเครองมอทเปลยนแรงดนไฟฟาใหเปนพลงงานความรอน เพอใชในการเชอมหรอถอดอปกรณทางอเลกทรอนกสเรยกวา “การบดกร” โดยมสวนประกอบตามรป
วงจรรวม IC (Integrated Circuit)
• เปนอปกรณรวมการทางานของทรานซสเตอร ไดโอด รซสเตอร และอปกรณสารกงตวนาอน ๆ เขารวมเปนชนเดยวกนและมขาออกมาภายนอกสาหรบปอนแหลงจาย มหลายชนดแลวแตหนาทการทางาน
แบตเตอร (Battery)
• เปนแหลงพลงงานไฟฟากระแสตรง เปนเซลลไฟฟาทใชพลงงานหมดแลว ไมสามารถนามาประจใหมไดอก การสรางแบตเตอรโดยการนาแผนทองแดงและแผนสงกะสจมลงในนายาอเลกโตรไลดทาใหเกดปฏกรยาทางเคม
วงจรไฟฟา
• วงจรไฟฟาคอการนาเอาแหลงจายไฟฟามาจายแรงดนและกระแสใหกบโหลด โดยผานลวดตวนาและใชสวตชในการเปดปดวงจรเพอตดหรอตอกระแสไฟฟาทจายใหกบโหลด ในทางปฏบตจะมฟวสในวงจรเพอปองกนปญหาขอผดพลาดทจะเกดกบวงจรและอปกรณ เชน โหลดเกน หรอไฟฟาลดวงจร วงจรไฟฟาเบองตนทควรศกษามอย 3 ลกษณะคอ วงจรอนกรม, วงจรขนานและวงจรผสม
• จดประสงคเชงพฤตกรรม
• อธบายองคประกอบของวงจรไฟฟาได
• เปรยบเทยบหนาทความแตกตางของวงจรไฟฟาแบบตาง ๆได
• ประกอบวงจรไฟฟาแบบอนกรม, ขนาน และผสมได
• คานวณและวดคาแรงดน, กระแส, ความตานทานของวงจรได
• ประยกตใชในชวตประจาวนได
องคประกอบของวงจรไฟฟา
• วงจรไฟฟาคอการนาแหลงจายไฟฟา จายแรงดนและกระแสใหกบโหลดโดยใชลวดตวนา
วงจรไฟฟากระแสตรง
• ในวงจรไฟฟากระแสตรง จะตอจากขวบวกไปยงขวลบ และใชสวตช เปนตวเปดปดการไหลของกระแสไฟฟา การทจะทาใหแรงดน และกระแสไหลผานโหลดได จะตองมองคประกอบ ของวงจรไฟฟาดงน
วงจรไฟฟากระแสตรง
• 1. แหลงจายไฟฟา คออปกรณททาหนาทในการจายแรงดนและกระแสใหกบวงจร เชน แบตเตอร, ถานไฟฉาย, เครองจายไฟ, ไดนาโม และ เจนเนอรเรเตอร เปนตน
วงจรไฟฟากระแสตรง
• 2. ลวดตวนา คอ อปกรณทนามาตอกบแหลงจายไฟฟา จากขวหนงไปยงอกขวหนง เพอจายแรงดนและกระแสไฟฟาใหกบโหลด ลวดตวนาทนากระแสไฟฟาไดดทสดคอ เงน แตเนองจากเงนมราคาแพงมาก จงนยมใชทองแดง ซงมคณสมบตในการนาไฟฟาไดดพอสมควรและราคาไมแพงมากนก นอกจากนยงยงมโลหะชนดอน ๆ ทสามารถนาไฟฟาได เชน ทองคา, ดบก,เหลก, อลมเนยม, นเกล ฯลฯ เปนตน
วงจรไฟฟากระแสตรง
• 3. โหลดหรอภาระทางไฟฟา คออปกรณทางไฟฟาและอเลกทรอนกส ทนามาตอในวงจร เพอใชงาน เชนต เยน, โทรทศน, พดลม, เครองปรบอากาศ, เตารด, หลอดไฟ, ตวตานทาน เปนตน
วงจรไฟฟากระแสตรง
• 4. สวตช คออปกรณทใชในการปดหรอเปดวงจร ในกรณทเปดวงจรกจะทาใหไมมกระแสไฟฟาจายใหกบโหลด ในทางปฏบตการตอวงจรไฟฟา จะตองตอสวตชเขาไปในวงจรเพอทาหนาทตดตอและควบคมการไหลของกระแสไฟฟา
วงจรไฟฟากระแสตรง
• 5. ฟวส คออปกรณททาหนาทในการปองกนไมใหวงจรไฟฟาหรออปกรณไดรบความเสยหาย เนองจากการทางานผดปกตของวงจร เชน โหลดเกน หรอ เกดการลดวงจร เมอเกดการผดปกตฟวสจะทาหนาทในการเปดวงจรทเรยกวา ฟวสขาดนนเอง
วงจรอนกรม
• วงจรอนกรมคอ การนาโหลดมาตอเรยงกน โดยใหปลายของโหลดตวแรก ตอกบปลายของโหลดตวถดไป หรออกนยหนงหมายถง การนาโหลดตงแตสองตวมาตอเรยงกนไปแบบอนดบ ทาใหกระแสไหลทศทางเดยวกน (ในหนงสอเลมนจะขอใชตวตานทานแทนโหลดทว ๆ ไป)
การคานวณคาความตานทาน
การคานวณคาความตานทาน
การวดคาความตานทาน
• นามลตมเตอรตงยานวดโอหม ในกรณทเปนมเตอรแบบเขมใหทาการปรบคาศนย (Zero OhmAdjust) กอนทจะดาเนนการขนตอนตอไป
• นาสายวดของมลตมเตอรเสนทหนงสมผสกบขาของตวตานทานดานหนง
• นาสายวดของมลตมเตอรเสนทสองสมผสกบขาของตวตานทานอกดานหนง
• อานคาความตานทาน
การวดคาความตานทานรวมของวงจร
• นามลตมเตอรตงยานวดโอหม แลวทาการปรบคาศนย (Zero Ohm Adjust)
• นาสายวดของมลตมเตอรเสนทหนงสมผสกบขาของความตานทานตวแรก
• นาสายวดของมลตมเตอรเสนทสองสมผสกบขาของความตานทานตวสดทาย
• อานคาความตานทาน
การวดคาแรงดนตกครอม
• นามลตมเตอรตงยานวดแรงดนไฟตรง (DCV) ใหมากกวาแหลงจาย (E)
• นาสายดานไฟบวกของมลตมเตอร สมผสกบดานไฟบวกของตวตานทาน R1
• นาสายดานไฟลบของมลตมเตอร สมผสกบดานไฟลบของตวตานทาน R1
• อานคาแรงดนตกครอมความตานทาน R1• ทาขนตอนท 1-4 เพอวดคาแรงดนตกครอมตว
ตานทาน R2 และ R3
การวดคากระแสไฟฟาในวงจรอนกรม
• นามลตมเตอรตงยานวดกระแส (mA) ใหมคาสงไวกอน
• นาสายดานไฟบวกของมลตมเตอรตออนกรมเขากบดานไฟบวกของแหลงจายไฟ
• นาสายดานไฟลบของมลตมเตอรตออนกรมเขากบดานไฟลบของแหลงจายไฟ
• อานคากระแสทไหลผานในวงจร
วงจรขนาน
• วงจรขนานคอ การนาโหลดมาตอขนานกนหรอตอครอมกน ตงแตสองตวขนไปโดยนาจดตอของปลายทงสองขางของโหลดแตละตวมาตอรวมกน (ในหนงสอเลมนจะขอใชตวตานทานแทนโหลดทว ๆ ไป)
การคานวณคาความตานทาน
การคานวณคาความตานทาน
การวดคาแรงดนตกครอมในวงจรขนาน
• นามลตมเตอรตงยานวดแรงดนไฟตรง (DCV) ใหมากกวาแหลงจาย (E)
• นาสายดานไฟบวกของมลตมเตอร สมผสกบดานไฟบวกของตวตานทาน R1
• นาสายดานไฟลบของมลตมเตอร สมผสกบดานไฟลบของตวตานทาน R1
• อานคาแรงดนตกครอมความตานทาน R1• ทาขนตอนท 1-4 เพอวดคาแรงดนตกครอมตว
ตานทาน R2 และ R3
การวดคากระแสไฟฟาในวงจรขนาน
• นามลตมเตอรตงยานวดกระแส (mA) ใหมคาสงไวกอน
• นาสายดานไฟบวกของมลตมเตอรตออนกรมเขากบดานไฟบวกของแหลงจายไฟ
• นาสายดานไฟลบของมลตมเตอรตออนกรมเขากบดานไฟลบของแหลงจายไฟ
• อานคากระแสทไหลผานในวงจร
วงจรผสม
• วงจรผสมคอ การนาโหลดมาตออนกรมและขนานรวมกนภายในวงจรเดยวกน (ในหนงสอเลมนจะขอใชตวตานทาน แทนโหลดทว ๆ ไป)
การคานวณคาความตานทาน
• การคานวณคาความตานทานจะใชวธพจารณาวงจร ในกรณทตอแบบอนกรมจะนาคาความตานทานมาบวกกน ในกรณทวงจรตอแบบขนาน จะใชสตรขนานในการคดคานวณ จากรป สามารถทจะคานวณคาความตานทานไดดงน
เขยนวงจรใหมไดดงน
การคานวณคาความตานทาน
• การวดคาแรงดนตกครอมในวงจรผสม
• นามลตมเตอรตงยานวดแรงดนไฟตรง (DCV) ใหมากกวาแหลงจาย (E)
• นาสายดานไฟบวกของมลตมเตอร สมผสกบดานไฟบวกของตวตานทานทจะวด
• นาสายดานไฟลบของมลตมเตอร สมผสกบดานไฟลบของตวตานทานทจะวด
• อานคาแรงดนตกครอมความตานทาน
• การวดคากระแสไฟฟาในวงจรผสม
• นามลตมเตอรตงยานวดกระแส (mA) ใหมคาสงไวกอน
• นาสายดานไฟบวกของมลตมเตอรตออนกรมเขากบดานไฟบวกของแหลงจายไฟ
• นาสายดานไฟลบของมลตมเตอรตออนกรมเขากบดานไฟลบของแหลงจายไฟ
• อานคากระแสทไหลผานในวงจร