e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.farmacom.com.pl 1 / 20 10

surowce | 43surowce | 43

Najistotniejszy nosiciel i twórca życia proteiny

43 surowce |

Mirosława PrzybyłSpecjalistads.handluimarketinguProteina

Jak większość z nas wie, włosy i paznok-cie żyją, rosną i muszą być właściwie odżywiane – tak jak wiele innych tkanek. Są one wytworami ludzkiej skóry, a ich podstawowym budulcem jest specjalne białko zwane keratyną.

Keratyna i jedwab w preparatrach do włosów i paznokci

Dla zdrowia włosów bardzo istotnym składnikiem biologicznym tego

białka jest siarka, powiązana z aminokwasami - cysteiną (około 17%

składu włosów) i metioniną (0,5%). Od tego bowiem, czy organizm

otrzyma odpowiednią ilość siarki i innych niezbędnych składników

pokarmowych do wytworzenia aminokwasów i białek, zależy bujność

i grubość włosów oraz ich połysk i sprężystość. Cebulka włosów jest

zasilana przez naczynia krwionośne substancjami odżywczymi, które

codziennie jemy. Udowodniono, że włosy, którym brakuje podstawo-

wych składników budulcowych oraz witamin i minerałów czerpanych

z pożywienia przetłuszczają się, chorują i wypadają. Zaś włosy nasycone

tym co lubią odwdzięczają się pięknym blaskiem i jedwabistą miękko-

ścią.

Co sprawia, że nasze włosy i paznokcie nie zawsze wyglądają tak,

jakbyśmy sobie tego życzyli?

Badania wykazały, że niezadowalający wygląd włosów i paznokci

najczęściej jest skutkiem ich zniszczenia w wyniku działania różnych

czynników o charakterze mechanicznym i chemicznym (czesanie

i szczotkowanie włosów, promienie UV, zanieczyszczenia środowiska,

intensywne zabiegi fryzjerskie, agresywne środki myjąco – czyszczące itp.).

Na szczęście głodne, niedożywione i zniszczone włosy i paznokcie

potrafią czerpać swoje ulubione składniki budulcowe z preparatów

kosmetycznych zawierających keratynę, która często ze względów

marketingowych bądź dla podkreślenia źródła jej pozyskania (wełna),

nazywana jest kaszmirem.

1 / 20 10

| surowce44

e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.farmacom.com.pl

Z czego składa się włos?

Włosy, podobnie jak mięśnie, skóra i paznokcie składają się

z aminokwasów - mikroskopijnych cząsteczek, z których zbudowane są

proteiny. Włosy mogą aż w 90 procentach składać się z aminokwasów

keratyny, dlatego te cząsteczki mają zasadnicze znaczenie dla ich

wyglądu i zdrowia. Jednak z czasem włos traci budujące go aminokwasy.

Wykazano, że w ciągu średnio 3 lat wzrostu włosa zawartość aminokwa-

sów w jego wnętrzu spada o 50 procent.

Utrata tych maleńkich cząsteczek może mieć poważne skutki dla

wyglądu włosów. W wyniku spadku zawartości aminokwasów, z czasem

nasze włosy zaczynają się łatwiej plątać, stają się szorstkie i matowieją.

Ubytek aminokwasów może spowodować utratę połysku oraz odporno-

ści włosa na uszkodzenia.

Stąd, by przywrócić włosom dokładnie takie same aminokwasy jak

te, które zostały utracone, a przez to przywrócić ich zdrowy wygląd,

powinno się uzupełniać niedobór aminokwasów poprzez codzienne sto-

sowanie preparatów zawierających w swoim składzie keratynę. Cząstki

keratyny wnikają głęboko do wnętrza włosa wypełniając ubytki w jego

strukturze. Dzięki stosowaniu szamponów, odżywek i innych preparatów

do włosów zawierających keratynę pozwalamy naszym zniszczonym

włosom czerpać z nich ich własny składnik budulcowy.

Z czego składają się paznokcie?

Paznokcie, podobnie jak włosy są zrogowaciałym wytworem

naskórka, powstającym z żywych keratynocytów, które przekształcają się

w martwe zrogowaciałe komórki. Ściany komórek grubieją, usztywniają

się i łączą w wyniku czego, powstaje warstwa rogowa zbudowana

z twardej keratyny.

Paznokcie należą obok włosów do jednych z ważniejszych elementów

anatomicznych o znaczeniu estetycznym. Pełnią też wiele funkcji,

które ułatwiają codzienne życie. Ułatwiają chwytanie, chronią opuszki

palców przed urazami, zwiększają zdolność manipulowania drobnymi

przedmiotami i zwiększają wrażliwość dotykową. Ponadto swoim

wyglądem odbijają stan naszego organizmu i mogą służyć jako element

diagnostyczny chorób układowych i skóry.

Na wygląd i kształt paznokci mogą niekorzystnie wpływać zarów-

no czynniki wewnętrzne takie jak nieodpowiednia dieta i niedobory

pokarmowe, choroby przemiany materii, schorzenia narządów

wewnętrznych jak i czynniki zewnętrzne: wiatr, wilgoć, temperatura,

detergenty itp. Szczególnie detergenty zawarte w płynach do mycia

naczyń, do prania, czy też niektóre składniki myjące zawarte np.

w mydłach i płynach do kąpieli albo niektóre emalie i lakiery do

paznokci mogą wysuszać naskórek i paznokcie powodując ich

pękanie. A przecież wypielęgnowane dłonie i paznokcie są wizytówką

i ozdobą każdego człowieka.

Dbajmy więc o właściwą dietę pokarmową bogatą w żelazo, witaminy,

magnez, krzem oraz cynk i starajmy się unikać wszelkich chemicznych

środków czyszczących, które w swoim składzie nie zawierają aktywnych

substancji chroniących nasz naskórek i paznokcie przed wysuszaniem

(np. proteiny jedwabiu, keratyny czy rozpuszczalny kolagen). Jeśli

już dopuścimy do tego, że nasza skóra rąk i paznokcie są wysuszone

i pękają, stosujmy preparaty kosmetyczne zawierające naturalne

składniki budulcowe naszej skóry i paznokci tj. rozpuszczalny kolagen,

elastynę i keratynę.

Jeśli chcemy zregenerować i odżywić skórę lub jej wytwory – włosy i paznok-cie – zniszczone i przesuszone, POWIN-NIŚMY dostarczać im kolagen, elastynę i keratynę – ich własne białka budulcowe, by zregenerować uszkodzoną strukturę.

KeratynaKeratyna jest białkiem włóknistym naskórka i jego produktów takich

jak włosy i paznokcie. Jest białkiem nierozpuszczalnym, różniącym się

od innych protein zawartością cystyny, aminokwasem zawierającym duże

ilości siarki.

Keratyna w postaci hydrolizatów rozpuszczalnych w wodzie znajduje

szerokie zastosowanie w preparatach:

1. do włosów

Poprzez wbudowywanie się cząsteczek hydrolizatu keratyny w uszko-

dzone miejsca osłonek włosów uzupełniany jest niedobór naturalnych

składników budujących strukturę włosa. Dzięki takiemu działaniu, włosy

ulegają wyraźnemu wzmocnieniu, zwiększa się ich objętość, przywraca

połysk i zdrowy wygląd. Ta cecha hydrolizatów keratyny jest wykorzysty-

wana w produkcji preparatów o działaniu silnie regenerującym (preparaty

do włosów słabych, zniszczonych, przesuszonych i łamliwych).

Natomiast poprzez wytwarzanie koloidów ochronnych, hydrolizaty

keratyny zabezpieczają włosy przed szkodliwym działaniem środków utlenia-

jących (farby, rozjaśniacze do włosów) i redukujących (trwałe ondulacje).

1 / 20 10

surowce | 45

e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.farmacom.com.pl

Zastosowanie hydrolizatów keratyny w preparatach do regenerowania

i pielęgnowania włosów pozwala utrzymać właściwy poziom nawilżenia

skóry i włosów, a dzięki zawartości siarki, która korzystnie oddziaływuje

na skórę likwidując jej stany zapalne, mogą być z powodzeniem stosowa-

ne w szamponach i preparatach przeciwłupieżowych.

Dodatek hydrolizatu keratyny do szamponów, zmniejsza agresywne

działanie klasycznych środków myjących sprawiając, że szampon działa

bardzo łagodnie i nadaje się do codziennego stosowania.

Hydrolizat keratyny posiada także silne własności pianotwórcze

i dlatego jest zalecany do produkcji wszelkiego typu preparatów w formie

pianki (balsamy, lakiery i farby do włosów, płyny do trwałej ondulacji,

preparaty do/po goleniu).

2. do paznokci

Hydrolizat keratyny regeneruje strukturę uszkodzonej płytki paznok-

ciowej i powoduje jej utwardzenie i wzmocnienie, zapobiega łamaniu się

i rozdwajaniu paznokci. Szczególnie zalecany jest do produkcji kremów

do rąk i paznokci oraz odżywek do paznokci:

żółtych z przebarwieniami, •     zniszczonych i rozdwajających się, •     cienkich i skłonnych do pękania,•     łamliwych,•     z wysuszonym i pękającym naskórkiem,•     

oraz preparatów maskujących nierówności paznokcia i stanowiących

podkład pod emalię.

Zastosowanie:

Odżywki i lakiery do włosów oraz paznokci, •     Płyny po goleniu, •     Szampony i preparaty p/łupieżowe, •     Preparaty do stylizacji włosów, •     Płyny do trwałej ondulacji i rozjaśniania włosów, •     Preparaty w formie pianki, •     Odżywki regenerujące do włosów (typu „włos w płynie”), •     Kremy do rąk i paznokci, •     Farby do włosów, •     Preparaty do intensywnej regeneracji zniszczonych włosów, •     Preparaty kondycjonujące•     

Keratyna w fryzjerskich preparatach do włosówJak wyżej wspomniano, włosy należą do nabłonkowych wytworów skóry,

podobnie jak paznokcie i sierść ssaków. Każdy włos zbudowany jest z części

zewnętrznej – łodygi oraz ukrytego w skórze korzenia.

W macierzy mieszka włosowego, będącego częścią korzenia, produkowane

jest białko z grupy skleroprotein – keratyna. Keratyna jest też głównym

budulcem łodygi włosa, odpowiedzialnym za właściwości fizykochemiczne

włosów, a także ich wygląd, kondycję i jakość. Najważniejsza strukturalna

część łodygi włosa – czyli kora – jest zbudowana ze skręconych włókienek

keratyny związanych ze sobą poprzecznymi wiązaniami dwusiarczkowymi.

Keratyna wchodzi również w skład zewnętrznej osłony włosa, której stan

odpowiedzialny jest za połysk, gładkość i wrażliwość włosów na działanie

różnych szkodliwych czynników zewnętrznych.

Naturalne białko keratyny nie może być wprowadzone do preparatów

kosmetycznych bez uprzednich przekształceń chemicznych, głównie

z powodu bardzo słabej rozpuszczalności w wodzie i całkowitego braku

rozpuszczalności w alkoholach oraz tłuszczach. Dlatego w preparatach

kosmetycznych znajdują zastosowanie hydrolizaty keratyny, które są

rozpuszczalne zarówno w wodzie, jak i alkoholach.

Hydrolizaty keratyny są cennymi klasycznymi substancjami aktyw-

nymi o działaniu kondycjonującym i regenerującym w kosmetykach do

pielęgnacji i upiększania włosów. Przewaga hydrolizatów keratyny nad

innymi związkami o podobnym działaniu polega na ich zdolności do wni-

kania w głąb i trwałego wiązania się z łańcuchami keratynowymi włosa,

dzięki czemu poprawia się ich wygląd i właściwości: wytrzymałość

mechaniczna, sztywność, podatność na skręcanie i układanie.

Poprzez wbudowywanie się cząsteczek w uszkodzone miejsca

osłonek włosów powstające pod wpływem niszczących czynników

chemicznych, fizycznych (słońce, wiatr) i mechanicznych

(czesanie, szczotkowanie), hydrolizaty keratyny uzupełniają

niedobór naturalnych składników budujących strukturę włosa.

Dzięki takiemu działaniu, włosy ulegają wyraźnemu wzmocnieniu

i w sposób zauważalny zwiększa się ich objętość, przywraca

połysk i zdrowy wygląd.

Hydrolizaty keratyny wykazują największe powinowactwo do

włosów silnie uszkodzonych i osłabionych, podczas gdy zdrowe

włosy wchłaniają tylko nieznaczne ich ilości.

Zjawisko wypełniania ubytków w keratynowej strukturze włosów

przez hydrolizaty keratyny jest wykorzystywane w środkach do

pielęgnacji i regeneracji włosów słabych, zniszczonych, przesuszonych

i łamliwych w wyniku intensywnych zabiegów fryzjerskich takich jak

trwała ondulacja, farbowanie i rozjaśnianie. Szczególnie niezbędna jest

obecność hydrolizatów keratyny w specyficznych środkach do włosów

np. w płynach do trwałej ondulacji.

Proces trwałej ondulacji polega, bowiem na rozrywaniu wiązań

dwusiarczkowych między łańcuchami keratynowymi, przy pomocy silnych

środków chemicznych, a następnie ich ponownej odbudowie i zawsze niesie

duże ryzyko poważnych uszkodzeń struktury włosa. Hydrolizaty keratyny

są więc w procesie trwałej ondulacji idealnym środkiem kondycjonującym

i regenerującym, ponieważ trwale łączą się z włosami silnymi wiązaniami

e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.farmacom.com.pl1 / 20 10

| surowce46

chemicznymi, analogicznymi do naturalnych. Wtedy nawet

wielokrotne mycie włosów nie powoduje usunięcia lub wypłukania

przyłączonych fragmentów keratyny. Taki efekt obserwuje się

jednak tylko wówczas, gdy hydrolizat keratyny jest dodany

bezpośrednio do płynu ondulujaco–redukującego lub do płukania

włosów bezpośrednio przed utrwaleniem skrętu. Dodatek

hydrolizatu keratyny do utrwalacza, czy też nawet codzienne

stosowanie lotionów i odżywek zawierających hydrolizat keratyny

nie spowoduje tak długotrwałego efektu. Hydrolizaty keratyny

wykazują nie tylko ochronno-regenerujące działanie w czasie

procesu trwałej ondulacji, ale wpływają również korzystnie na

trwałość skrętu. Systematyczne płukanie włosów lotionami

z wysoką zawartością hydrolizatu keratyny lub stosowanie specja-

listycznych odżywek keratynowych, hamuje naturalny proces

stopniowego rozwijania się loczków, spowodowany pękaniem

i rozrywaniem utrzymujących je dwusiarczkowych wiązań

keratynowych. Obok zdolności wypełniania ubytków w strukturze

włosów i sklejania rozszczepionych łańcuchów, hydrolizaty keratyny

mają własności nawilżające i regulujące wilgotność, dlatego pozwalają

utrzymać właściwą zawartość wody wewnątrz włókien keratynowych

oraz właściwy poziom nawilżenia skóry, przez co chronią włosy i skórę

przed ich nadmiernym wysychaniem i zapewniają włosom odpowiednią

sprężystość, elastyczność i miękkość.

Kolejny rodzaj działania hydrolizatów keratyny to ochrona włosów

przed szkodliwym działaniem środków chemicznych pochodzących

zarówno z otoczenia jak i stosowanych w zabiegach fryzjerskich (środki

utleniające - farby, rozjaśniacze do włosów i redukujące - trwałe ondulacje)

poprzez wytwarzanie na powierzchni włosa koloidów ochronnych, które pozostają

na powierzchni nawet po spłukaniu kosmetyku zawierającego w swoim składzie hydrolizat

keratyny (szampon, balsam do włosów, lotion itp.).

Rozpuszczalna proteina jedwabiuProteina jedwabna zalicza się do klasy białek „obcych” dla ciała ludzkiego, jednak ze względu na

swe własności oraz ogromne podobieństwo w swoim składzie chemicznym do protein występujących

w skórze i włosach, jest często stosowana w preparatach kosmetycznych. Ponadto posiada ładunek

elektrostatyczny przeciwny do ładunku skóry i włosów, dzięki czemu sprawia, że kosmetyk

posiadający w swoim składzie proteinę jedwabną silnie przywiera do powierzchni.

Zhydrolizowane białko jedwabiu wykazuje szeroki zakres mas cząsteczkowych począw-

szy od wolnych aminokwasów na polipeptydach o dłuższym łańcuchu skończywszy. Dzięki

czemu łączy w sobie własności zwilżające, błonotwórcze i regeneracyjne.

W preparatach do pielęgnacji włosów, aminokwasy białka jedwabiu penetrując do wnętrza

włosów i naskórka skóry głowy, zwiększają zatrzymywanie wilgoci i w ten sposób poprawiają

podatność włosów na układanie, zapobiegają ich elektryzowaniu się, nadają im elastyczność,

zdrowy wygląd, miękkość i jedwabisty połysk oraz zapewniają efekt przyjemnego i długotrwałego

uczucia świeżości skóry głowy.

W odżywkach do włosów ( „włos w płynie”), w obecności keratyny, uzupełniającej niedobór

naturalnych składników budujących strukturę włosa, zhydrolizowane białko jedwabiu intensywnie

regeneruje włosy słabe i zniszczone zabiegami fryzjerskimi oraz szkodliwymi czynnikami środowiska.

Polipeptydy o długim łańcuchu i wysokiej masie cząsteczkowej wchodzące w skład zhydrolizowanego białka

jedwabiu, posiadają silne właściwości błonotwórcze. Tworzą one rodzaj cieniutkiego filmu/błonki ochronnej na

powierzchni włosów/skóry, zwiększając tym wrażenie przyjemnego dotyku oraz poprawiając czesalność włosów.

Ponadto, obecna na powierzchni włosa warstewka może spełniać – poza utrzymaniem równowagi wodno–tłusz-

czowej – jeszcze jedną funkcję. Powoduje ona mianowicie specyficzne „uszczelnianie” powierzchni i nie dopuszcza

e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.farmacom.com.pl

e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.farmacom.com.pl 1 / 20 10

surowce | 47

do wnętrza obecnych w powietrzu substancji chemicznych stanowiących składniki zanieczyszczeń przemysłowych i spalin z pojazdów

mechanicznych. Mechanizm tego działania nie jest do końca wyjaśniony i nie polega wyłącznie na mechanicznym zatrzymywaniu szkodliwych

chemikaliów. Najprawdopodobniej w grę wchodzą złożone procesy związane z aktywnością chemiczną warstewki hydrolizatu. Tego typu

działanie hydrolizatów jedwabiu jest niezwykle istotne dla mieszkańców dużych aglomeracji przemysłowych.

Zastosowanie:

Odżywki do włosów i paznokci, •     Tusze do rzęs, •     Żele do pielęgnacji skóry i włosów, •     

Płyny i balsamy po goleniu, •     Kremy do rąk, •     Płyny do trwałej ondulacji, •     Serum, odżywki, żele, pianki i lakiery do włosów, •     

Preparaty do rozjaśniania włosów, •     Delikatne szampony do codziennego stosowania, •     Farby do włosów, Szampony kondycjonujące •     

i nawilżające,

Szampony koloryzujące, •     Balsamy kondycjonujące, •     Odżywki typu „włos w płynie”, •     Kompleksy odżywcze w ampułkach, •     

Nabłyszczacze, •     Lotiony, •     

Płyny i balsamy po goleniu, •     Szampony, odżywki, balsamy i maski rewitalizujące •     

włosy osłabione, suche i zniszczone

Preparaty do modelowania•      i stylizacji włosów

Dozowanie białek

Zalecana doza zarówno przy zastosowaniu jednej proteiny jak i całego zestawu wynosi średnio 2-5%

w przypadku białek i hydrolizatów w roztworze oraz 0,2 – 1% w przypadku białek i hydrolizatów w proszku.

Tak więc, przy zastosowaniu w produkcji zestawu hydrolizatów białkowych, zarówno rodzaj

jak i proporcje pomiędzy poszczególnymi białkami należy ustalać indywidualnie w zależności od

dominującej cechy wyrobu gotowego, jaką chce się uzyskać.

Ponadto, przy ustalaniu proporcji pomiędzy poszczególnymi białkami i ich stężeń w preparacie do

włosów należy uwzględnić ich przeznaczenie i czas pozostawania na włosach. Jeśli preparat ma długo

pozostać na włosach (np. lakier do włosów) stężenie białek może być znacznie mniejsze niż w przypadku

pianek, po zastosowaniu, których z reguły płucze się włosy. Jeśli zaś preparaty mają mieć silne własności

regenerujące (np. maski do włosów) wówczas stężenie białek może być nawet 5%.

Generalnie produkty białkowe z grupy skleroprotein – klasyczne naturalne substancje czynne –

jeśli dodane są do preparatów do włosów, pełnią szereg funkcji począwszy od utrzymywania właściwej

zawartości wody we włosach poprzez wzmocnienie i regenerację struktury uszkodzonych włosów i kończąc

na ich ochronie przed szkodliwym działaniem czynników chemicznych, mechanicznych i atmosferycznych.

I tak:

Hydrolizaty keratyny•      mające działanie kondycjonująco– regenerujące wzmacniają i regenerują strukturę

uszkodzonych włosów przywracając im połysk i zdrowy wygląd (szczególnie zalecane do włosów zniszczonych działaniem

czynników chemicznych, mechanicznych i atmosferycznych);

Rozpuszczalne białka jedwabiu•      przyczyniają się do zwiększenia objętości włosów, poprawy czesalności, zmniej-

szają szorstkość nadając włosom jedwabisty chwyt, ponadto mają działanie antyelektrostatyczne.

Rozpuszczalny kolagen•      działa przede wszystkim nawilżająco (szczególnie zalecany do włosów suchych);

Hydrolizaty elastyny•      posiadają zdolność pobudzania porostu włosów i powstrzymują zdolność ich alkalicznego

pęcznienia, nawilżają, uelastyczniają i zwiększają sprężystość włosów.

Szampony, odżywki, balsamy i maski rewitalizujące

e - w y d a n i e d o p o b r a n i a n a : www.farmacom.com.pl