²è²æÆÜ�вÚ�ºÎºÔºòÆܲè²æÆÜ�вÚ�ºÎºÔºòÆÜ ¶²îÀ¶ÆôÔÆ�¶²îÀ¶ÆôÔÆ�ؾæ

êáõÉÃ³Ý ²ÑÙ¿ï ¶Ç ßñç³ÝÇÝ« 1720-1721ÇÝ Ç

ÑÇٳݿ ÏÁ ϳéáõóáõÇ ¶³ïÁ·ÇõÕÇ ³é³çÇÝ Ð³Û

ºÏ»Õ»óÇÝ« ÁÝͳÛáõ³Í êáõñµ ÎáÛë سñdzÙ

²ëïáõ³Í³Ùûñ£

úñáõ³Ý ä³ïñdzñùÝ ¿ ÚáíѳÝÝ¿ë� ÎáÉáï

´³ÕÇß»óÇ£

²è²æÆÜ�ìºð²ÞÆÜàôÂÆôÜ�²è²æÆÜ�ìºð²ÞÆÜàôÂÆôÜ�

¶²îÀ¶ÆôÔÆ�ºÎºÔºòôàÚ¶²îÀ¶ÆôÔÆ�ºÎºÔºòôàÚ

êáõñµ ²ëïáõ³Í³ÍÇÝ ºÏ»Õ»óÇÝ Çñ ϳéáõ-

óáõÙ¿Ý ßáõñç ùë³Ý ï³ñÇÝ»ñ Û»ïáÛ« 1741ÇÝ

êáõÉÃ³Ý Ø³ÑÙáõï ²Ç ßñç³ÝÇÝ ÏÁ í»ñ³Ýáñá·áõÇ£

úñáõ³Ý ä³ïñdzñùÝ ¿ Ú³Ïáµ�ܳɻ³Ý�¼ÇÙ³-

é³óÇ£

ºðÎðàð¸�ìºð²ÞÆÜàôÂÆôÜ�ºðÎðàð¸�ìºð²ÞÆÜàôÂÆôÜ�

¶²îÀ¶ÆôÔÆ�ºÎºÔºòôàÚ�¶²îÀ¶ÆôÔÆ�ºÎºÔºòôàÚ�

êáõÉÃ³Ý Ø³ÑÙáõï ´ γÛë»ñ ßñç³ÝÇÝ ¶³-

ïÁ·ÇõÕÇ ÅáÕáíáõñ¹Á ϳÛë»ñ³Ï³Ý Ññáí³ñï³-

Ïáí ÏÁ ϳñáÕ³Ý³Û Ç ÑÇٳݿ í»ñ³Ï³éáõó»É Çñ

³ÕûÃùÇ ïáõÝÁ£

ì»ñ³Ï³éáõóÙ³Ý ·É˳õáñ µ³ñ»ñ³ñÁ ÏÁ

ѳݹÇë³Ý³Û Ú³ñáõÃÇõÝ ²ÙÇñ³ Üáñ³ïáõÝÏ-

»³Ý« ѳó³·áñͳå»ïª ³ñùáõÝÇ ½ûñ³ó£

ºÏ»Õ»óõáÛ Ý³õ³Ï³ïÇùÇ ³ñ³ñáÕáõÃÇõÝÁ ÏÁ

ϳï³ñáõÇ« 3 ÚáõÉÇë 1814ÇÝ ²µñ³Ñ³Ù�ä³ï-

ñdzñùÇ Ý³Ë³·³Ñáõû³Ùµ£

êáõñµ�´»õ»éÇ�سëáõÝùÁ

Üáñ³ß¿Ý »Ï»Õ»óõáÛ »Õ³Í Ýáõ¿ñÝ»ñáõ »õ

ëñµ³½³Ý ëå³ëÝ»ñ¿Ý ³Ù»Ý¿Ý ³õ»ÉÇ áõß³·ñ³õÁ

ÏþÁÉÉ³Û ²µñ³Ñ³Ù�ä³ïñdzñùÇ Ó»é³Ùµ êáõñµ

ºÏ»Õ»óõáÛë ÁÝͳÛáõ³Í ÚÇëáõëÇ Ê³ã»Éáõû³Ý

êáõñµ ´»õ»éÇ Ù³ëáõÝùÁ« áñ ³ñͳû³Û ˳ãÇ ÙÁ

µáõÝÇÏÇÝ Ù¿ç ½»ï»Õáõ³Í ¿ñ£ ºõ å³Ñ³ñ³ÝÇÝ

Ù¿Ï ÏáÕÙÁ Û³ïϳå¿ë ³Ûë êáõñµ ´»õ»éÇÝ

Muvakkithane Cad No 18, 81300

Tel: (0216) 336 0166Fax: (0216) 337 4789

e-mail: surptakavor@ttmail.com

Ðñ³ï³ñ³ÏáõÃÇõÝ

ê© Â³·³õáñ »Ï»Õ»óõáÛ

Surp Takavor Ermeni Kilisesi

Yönetim kurulu yayınıdır.

êáõñµ�³·³õáñ�ºÏ»Õ»óÇ

¶³ïÁ·ÇõÕ

S. Takavor Ermeni KilisesiKadıköy

KADIKÖY KADIKÖY SURP TAKAVOR ERMENİSURP TAKAVOR ERMENİ

KİLİSESKİLİSESİİ

¶²îÀ¶ÆôÔƶ²îÀ¶ÆôÔÆ

êàôð´�²¶²ôàðêàôð´�²¶²ôàð

ºÎºÔºòƺκԺòÆÜÜ

¶²îÀ¶ÆôÔÆ

êàôð´�²¶²ôàð�ºÎºÔºòÆÜ

KİLİSE BİNASININ ÜÇÜNCÜ İNŞASI

Yanan kiliseyi tamir etme çalışmaları 1857 yı-lında başlar. Kilise, özellikle Erzurumlu Karabet Mu-radyan’ın maddi yardımıyla yeniden inşa edilir.Resimci Mıgırdiç Kalfa’nın mimari sorumluluğunuüstlendiği kilise Patrik Hagopos tarafından 30 Eylül1858’de kutsanarak ibadete açılır. Kilise bu tarihtenitibaren Surp Takavor adıyla anılır.

KİLİSE BİNASININ GENİŞLETİLMESİ VE GİRİŞ BÖLÜMÜMÜN YENİLENMESİ

Kilise Patrik Mesrob Naroyan döneminde 1936yılında Bay ve Bayan Mari - Hovhannes Noradung-yan’ın maddi yardımı ile genişletilir.

Aynı yıl kilise binasının giriş kısmı Kadıköylü ha-yırseverlerinin maddi yardımıyla demir ve cam kul-lanılarak yeniden inşa edilir.

KİLİSE DIŞ BÖLÜMÜMÜN YENİLENMESİ

Kilisenin dış bölümü, Patrik Şınork Kalusdyan dö-neminde 1978 yılında Bay ve Bayan Herman Türk-men’in maddi yardımı ile genişletilerek yenilenir.

ºððàð¸�Æ�ÐÆزܾ�ìºð²Î²èàôòàôØ��ºððàð¸�Æ�ÐÆزܾ�ìºð²Î²èàôòàôØ��

ê©�²¶²ôàð�ºÎºÔºòôàÚê©�²¶²ôàð�ºÎºÔºòôàÚ

²Ûñ»ó³õ»ñ »Ï»Õ»óõáÛ í»ñ³Ï³éáõóÙ³Ý

³ß˳ï³ÝùÝ»ñÁ ÏÁ ëÏëÇÝ 1857ÇÝ£ ì»ñ³ßÇÝáõ-

û³Ý ·É˳õáñ µ³ñ»ñ³ñÁ ÏÁ ѳݹÇë³Ý³Û γ-

ñ³å»ï Øáõñ³ï»³Ý£

Ö³ñï³ñ³å»ïáõÃÇõÝÁ ÏÁ ëï³ÝÓÝ¿ ³ñùáõ-

Ý³Ï³Ý Ö³ñï³ñ³å»ïÝ»ñ¿Ý ð¿ëÇÙÖÇ ØÏñïÇã

²Õ³Ý£

ºÏ»Õ»óõáÛ Ý³õ³Ï³ïÇùÁ ÏÁ ϳï³ñáõÇ 30

ê»åï»Ùµ»ñ 1858ÇÝ Ó»é³Ùµ Ú³Ïáµ�ä³ïñÇ-Ú³Ïáµ�ä³ïñÇ-

³ñù�ê»ñáíµ»³ÝÇ£³ñù�ê»ñáíµ»³ÝÇ£

î²Ö²ðÀ�ÎþÀܸ²ðÒ²ÎàôÆ�ºô�ØàôîøÆî²Ö²ðÀ�ÎþÀܸ²ðÒ²ÎàôÆ�ºô�ØàôîøÆ

´²ÄÆÜÀ�ÎÀ�ìºð²Üàðà¶àôÆ´²ÄÆÜÀ�ÎÀ�ìºð²Üàðà¶àôÆ

ºÏ»Õ»óÇÝ Ø»ëñáå�ä³ï-ä³ï-

ñdzñù� ܳñáÛ»³ÝÇ�ñdzñù� ܳñáÛ»³ÝÇ� ßñç³-

ÝÇÝ 1936ÇÝ ÏþÁݹ³ñÓ³ÏáõÇ

î¿ñ »õ îÇÏÇÝ ÚáíѳÝÝ¿ë -

سñdz٠Üáñ³ïáõÝÏ»³ÝÇ

µ³ñ»ñ³ñáõû³Ùµ£

ÜáÛÝ ï³ñÇÝ ï³×³ñÇ

ÙáõïùÇ Û³é³ç³Ù³ëÁ Ç ÑÇ-

ٳݿ ÏÁ í»ñ³Ï³éáõóáõÇ »ñ-

ϳû³Û »õ ³å³Ï»³Û£

ì»ñ³ßÇÝáõû³Ý ÏÁ ë³-

ï³ñ»Ý óջóÇ µ³ñ»å³ßï

³½·³ÛÇÝÝ»ñ£

ºÎºÔºòôàÚ�²ðî²øÆÜ�زêÀ�ºÎºÔºòôàÚ�²ðî²øÆÜ�زêÀ�

ÎÀ�´²ðº¼²ð¸àôÆÎÀ�´²ðº¼²ð¸àôÆ

سÛñ ï³×³ñÇ ³õ³· ¹ñ³Ý ³ñï³ùÇÝ µ³ÅÇÝÁ

ÞÝáñÑù�ä³ïñdzñù�¶³ÉáõëﻳÝÇ�ä³ïñdzñù�¶³ÉáõëﻳÝÇ�ßñç³ÝÇÝ«

1978 Ãáõ³Ï³ÝÇÝ« î¿ñ »õ îÇÏÇÝ Ð»ñÙ³Ý

ÂÇõñùÙ¿ÝÇ µ³ñ»ñ³ñáõû³Ùµ ÏÁ í»ñ³ÍáõÇ

·³õÇÃÇ£

Surp Astvadzadzin (Aziz Meryem) Kilisesi ilerideSurp Takavor ( Aziz Kral) adıyla anılması, Surp

Takavor Pever Reliği ile ilişkilidir.

KADIKÖY’DE BÜYÜK YANGIN

1855 yılında, Surp Asdvadzadin (Meryem Ana’nın

göğe alınış) yortusu arefesinde, Kadıköy tarihinde“Büyük Kadıköy Yangını” adıyla bilinen büyük yan-gında kilise ve okul binaları harap olur.

Kilisenin kutsal eşyaları anında kurtarılır. Kilise-nin yöneticilerinden Hacı Khaçadur Ağa, köy halkınıruhani hizmetten mahrum bırakmamak amacıyla,yanmış kilisenin tavanını hemen kapatır. Bu şekildekilise içersinde ayin icra etmek mümkün olur.

KADIKÖY’DEKİ İLK ERMENİ KİLİSESİ

Kadıköy’de yaşayan Ermeniler, Sultan III. Ahmetdöneminde, Patrik Bitlis’li Hovhannes Golod’ungirişimiyle ilk olarak bir ibadethaneye kavuşmanınsevincini ve mutluluğunu yaşarlar. Kilise inşası 1721yılında tamamlanır ve Kilise, Surp Astvadzadzin(Meryem Ana) adıyla ibadete açılır.

KİLİSE BİNASININ YENİDEN İNŞASI

Surp Asdvadzadzin Kilisesi’nin inşaasından yak-laşık yirmi yıl sonra, Sultan I. Mahmut döneminde,1741 yılında kiliseyi tamir etme ihtiyacı doğar.Günün patriği Zimaralı Hagop Nalyandır.

KİLİSE BİNASININ İKİNCİ İNŞASI

Sultan II. Mahmut döneminde, Kadıköy’de yaşa-yan Ermeni cemaati, padişah fermanı ile kilisesiniyeniden inşaa etme olanağını bulur.

Kilise, Bab-ı Serasker Ekmekçibaşısı HarutyunAmira Noradunkyan’ın maddi yardımıyla yenideninşa edilir.

Kilise, 3 Temmuz 1814 tarihinde Patrik Apra-ham tarafından kutsanarak ibadete açılır.

Kutsal Çivi Reliği

Yeni inşa edilen kiliseye sunulan hediyeler ve ki-lise eşyaları arasında en çok dikkat çeken, PatrikApraham tarafında kiliseye sunulan gümüş haç olur.Bu haçın merkezindeki yuvada, İsa Mesih çarmıhagerilirken kullanılan ve üzerinde “Nasıralı İsa, Ya-hudiler’in Kralı” yazan suç yaftasının çivisinin reliğibulunur.

Hediye edilen bu emaneti korumak için Surp Ta-kavor (Aziz Kral İsa) isminde küçük bir şapel ve sunakinşa edilir.

Bu şapel ve Haç 30 Temmuz’da , Eski PatrikHovhannes tarafından takdis edilir.

KADIKÖY SURP TAKAVORKADIKÖY SURP TAKAVORERMENİ KİLİSESİERMENİ KİLİSESİ

Ù³ëáõÝùÇÝ Ñ³Ù³ñ êáõñµ ³·³õáñÇ ³Ýáõ³Ùµ

Ù³ïáõé ÙÁ »õ ë»Õ³Ý ÙÁ ³õ»Éóáõ³Í ¿ñ£

§êáõñµ ³·³õáñÇ ´»õ»é¦ ³Ýáõ³Ý»³É ˳ãÁ

»õ ³Û¹ Ù³ëáõÝùÇÝ ï»Õ³¹ñáõ³Í áõ ê© Â³-

·³õáñÇ ³Ýáõ³Ý ÁÝͳÛáõ³Í Ù³ïáõéÁ ÙdzÝ-

·³Ù³ÛÝ ûÍáõ³Í ¿ ÚáõÉÇëÇ 30ÇÝ« Ó»é³Ùµ

ÚáíѳÝÝ¿ë�ݳËÏÇÝ�ä³ïñdzñùÇ£

Ðáë�å¿ïù�¿�Ýß»É�êáõñµ�²ëïáõ³Í³ÍÝÇ

³Ýáõ³Ý�ÁÝͳÛáõ³Í�ºÏ»Õ»óõáÛ�ۻﳷ³ÛÇÝ

êáõñµ�³·³õáñ�³ÝáõÝáí�·ï³Í�׳ݳãáõÙÁ

ϳåáõ³Í�¿�ê©�³·³õáñÇ�´»õ»éÇ�Ù³ëáõÝùÇÝ

Ñ»ï£

¶²îÀ¶ÆôÔÆ�غÌ�Ðð¸ºÐÀ¶²îÀ¶ÆôÔÆ�غÌ�Ðð¸ºÐÀ

1855ÇÝ« ê© ²ëïáõ³Í³ÍÝÇ ì»ñ³÷áËÙ³Ý

ï³Õ³õ³ñÇ Ý³Ëûñ»³ÏÇÝ ·Çß»ñ ³ï»Ý ßáõϳ-

ÛÇÝ Ù¿ç ÏÁ ͳ·Ç å³ïÙáõû³Ý Ù¿ç« §¶³ïÁ-

·ÇõÕÇ Ø»Í Ðñ¹»ÑÁ¦ ÏáãáõÙáí ͳÝûà Ññ¹»ÑÁ£

ÐñáÛ ×³ñ³Ï ÏÁ ¹³éÝ³Ý µ³½áõÙ µÝ³Ï³ñ³ÝÝ»ñ«

гÛáó ºÏ»Õ»óÇÝ »õ í³ñųñ³ÝÁ£

ºÏ»Õ»óõáÛ ëñµ³½³Ý ³ÝûÃÝ»ñÁ« áëÏ»Õ¿Ý »õ

³ñÍ³Ã»Õ¿Ý ëå³ëÝ»ñÁ ·ñ»Ã¿ ³½³ïáõ³Í ¿ÇÝ£

êáõñµ ºÏ»Õ»óõáÛ ÇßË³Ý Ï³Ù »Ï»Õ»óå³Ý

ѳó³·áñÍ Ø³Ñï»ëÇ Ê³ã³ïáõñ ²Õ³Ý ·ÇõÕÇ

ÅáÕáíáõñ¹Á Ñá·»õáñ ÙËÇóñáõûݿ ½áõñÏ

ãÓ·»Éáõ ѳٳñ« ³Ûñ³Í ï³×³ñÇÝ ó»ÕáõÝÁ

³ÝÙÇç³å¿ë ÏÁ ßÇÝ¿ »õ »ñ¹ÇùÁ ÏÁ ͳÍÏ¿£

²Ûëå¿ëáí »Ï»Õ»óõáÛ Ù¿ç ϳñ»ÉÇ ÏþÁÉɳÛ

å³ßï³ÙáõÝù ϳï³ñ»É£