Sybir w malarstwie

Polskim…

Magdalena Sito

…

W latach 1721–1917, w ramach represji za działalność polityczną lub będąc jeńcami wojennymi, setki tysięcy Polaków zostały zesłane przez władze rosyjskie na katorgę, czyli ciężką pracę fizyczną, często ponad ludzkie siły. W carskiej Rosji ciężkie przymusowe roboty były połączone z zesłaniem na odległe tereny Imperium -zwykle Syberię.

Motyw zesłań syberyjskich stał się inspiracją dla wielu utworów literatury polskiej i przyczynił się do twórczości artystów takich jak Jacek Malczewski, Aleksander Sochaczewski, Artur Grottger, Witold Pruszkowski i wielu innych.

Aleksander Sochaczewski

(1843-1923)Polski malarz żydowskiego pochodzenia, reprezentant romantyzmu, zesłaniec. Byłuczniem Warszawskiej Szkoły Rabinów, a następnie studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie. Aresztowany jesienią 1862, więziony w Cytadeli, skazany − już po wybuchu powstania styczniowego − na 20 lat pobytu na Syberii (10 lat katorgi, 10 lat zwykłego osiedlenia). Po powrocie z zesłania (1884) z uwagi na brak zgody władz carskich na pobyt w Królestwie Polskim osiedlił się we Lwowie. Następnie mieszkał m.in. w Monachium i Brukseli, gdzie stworzył cykl przejmujących obrazów dokumentujących katorgę i pobyt na Syberii w okresie zsyłek po powstaniu styczniowym.

Najsłynniejszym jego obrazem jest "Pożegnanie Europy" (1894).

Obraz jego życia. Jest to właściwie nie obraz, a żyjąca scena według wspaniałego scenariusza, w którym reżyser zatrudnia doskonałych aktorów, dekoracje, kostiumy, charakteryzacje, światło. Widz ogląda ostatnie sekwencje toczącego się na jego oczach dramatu – rozstanie.

„Wieczór - Zakładanie kajdan”

„Jutrznia - W drodze do katorgi -Poranek w kopalni”

„Odpoczynek zbiegłych - Para

małżeńska z dzieckiem”

„Pani Gudzińska”

„Ucieczka więźniów -Ofiary kruków”

„Starzec w kajdanach”

„Śmierć na taczce”

„List z kraju”

„Więźniowie przy pracy”

Witold Pruszkowski

(1846-1896)Polski malarz i rysownik.Urodził się w Berszadzie. Uczył się malarstwa i rysunku w Paryżu u Tadeusza Goreckiego. W latach 1869-1872 studiował w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium, a następnie u Jana Matejki w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie. Malował wiejskie sceny rodzajowe, obrazy o tematyce z baśni, legend i wierzeń ludowych, łączące realistyczny sposób przedstawiania z romantyczną fantastyką i nastrojowością.

Jednym z najbardziej znanych obrazów Pruszkowskiego jest „Na zesłanie w Sybir” (zwany też "Pochód na Sybir") z ok. 1893 roku.

Jacek Malczewski

(1854-1929)Malarz, rysownik, czołowy reprezentant Młodej Polski, zwany ojcem symbolizmu w polskim malarstwie przełomu XIX i XX wieku. Jeden z najwybitniejszych i najbardziej uznanych artystów w historii polskiej sztuki. We wczesnym okresie twórczości malował portrety, sceny rodzajowe i – przede wszystkim –obrazy o tematach związanych z martyrologią Polaków po powstaniu styczniowym (Niedziela w kopalni, Wigilia na Syberii). Później, tworzył obrazy o treściach symbolicznych z przenikającymi się wątkami patriotycznymi, biblijnymi, baśniowymi, literackimi i alegoryczno-fantastycznymi.

„Wigilia na Syberii”

(1892)

„Niedziela w kopalni”

(1882)

„Śmierć Ellenai”

(1883)

„Śmierć na etapie”

(1891)

„Zesłanie studentów”

Artur Grottger

(1837-1867)Malarz i rysownik, reprezentant późnego romantyzmu czynny w Wiedniu i Lwowie. Pierwszych lekcji rysunku udzielał mu ojciec, malarz z wykształcenia, Jan Józef Grottger. W 1849 rozpoczął systematyczną naukę we Lwowie w pracowni Jana Maszkowskiego, korzystając także ze wskazówek Juliusza Kossaka. Studia artystyczne kontynuował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. W 1864 roku jego młodszy brat Jarosław Grottger za udział w powstaniu został zesłany na Syberię.

„Pochód na Sybir”

(1866)

Zesłanie obecne jest także w twórczości innych

polskich malarzy takich jak na przykład:

Artur Nikutowski (1830-1888) –malarz pochodzenia polskiego. Tworzył obrazy o tematyce historycznej i batalistycznej. Antoni Kozakiewicz (1841-1929)– polski

malarz realista, powstaniec styczniowy. Malował sceny historyczne, pejzaże i portrety.

„Zsyłka na Sybir”- Artura Nikutowskiego

„Trzy pokolenia” Antoniego Kozakiewicza

Podczas tworzenia prezentacji skorzystałam z podanych źródeł :

• http://www.tradytor.pl/arts/90

• https://pl.wikipedia.org/wiki/Aleksander Sochaczewski

• https://pl.wikipedia.org/wiki/Witold_Pruszkowski

• http://www.agraart.pl/nowe/artists/malczewski-jacek-polska-agra-art-aukcje-obrazy-antyki.html

• http://culture.pl/pl/tworca/jacek-malczewski

• https://pl.wikipedia.org/wiki/Jacek_Malczewski

• https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%9Amier%C4%87_na_etapie

• https://pl.wikipedia.org/wiki/Artur_Grottger

• https://wizjalokalna.wordpress.com/2015/03/14/piekna-nekrofilia-o-obrazie-jacka-malczewskiego-smierc-ellenai/

• http://malarstwo-historia.blogspot.com/2015/02/pochod-na-sybir-artur-grottger-1866.html

• https://pl.wikipedia.org/wiki/Artur_Nikutowski

• https://pl.wikipedia.org/wiki/Polscy_zes%C5%82a%C5%84cy_w_Imperium_Rosyjskim

• http://www.kresowianie.info/artykuly,n429,malarstwo_kresowe__sybir.html

Dziękuję za uwagę