t.c. ekonomİ bakanliĞi atİna tİcaret mÜŞavİrlİĞİ · 2018-10-12 · İtalya, almanya,...

T.C. EKONOMİ BAKANLIĞI

ATİNA TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ

YUNANİSTAN’IN GENEL EKONOMİK DURUMU

VE

TÜRKİYE İLE EKONOMİK-TİCARİ İLİŞKİLERİ

Atina Ticaret Müşavirliği 2

İÇİNDEKİLER

GİRİŞ .......................................................................................................................................... 4

BÖLÜM I: YUNANİSTAN’A İLİŞKİN VERİLER ........................................................................... 6

1.SOSYAL ve EKONOMİK GÖSTERGELER .............................................................................. 6

1.1 Ülke Kimliği ........................................................................................................................... 6

1.2 Sosyal Göstergeler ................................................................................................................ 7

1.3 Ekonomik Göstergeler ........................................................................................................... 7

1.4 Ekonomik Durum ................................................................................................................... 9

1.4.1 Tarım ................................................................................................................................ 13

1.4.2 Sanayi .............................................................................................................................. 13

1.4.3 Ulaştırma .......................................................................................................................... 14

1.4.4 Telekomunikasyon ........................................................................................................... 17

1.4.5 Ticaret ve perakende piyasası .......................................................................................... 18

1.4.6 Hizmetler .......................................................................................................................... 18

1.4.7 Enerji ................................................................................................................................ 25

1.4.8 Doğal Kaynaklar ve Madencilik ......................................................................................... 26

1.4.9 Özelleştirme ..................................................................................................................... 27

2.DIŞ TİCARET ......................................................................................................................... 28

2.1 Genel Durum ....................................................................................................................... 28

2.2 Dış Ticaret Mevzuatı............................................................................................................ 29

2.3 Tarife Dışı Engeller .............................................................................................................. 29

2.4 Anti-Damping Uygulamaları ................................................................................................. 30

2.5 Dış Ticaret İstatistikleri ........................................................................................................ 30

2.5.1 Yıllara Göre Dış Ticaret Değerleri ..................................................................................... 30

2.5.2 Başlıca Ülkelere Göre Dış Ticaret (Milyon Euro) ............................................................... 30

BÖLÜM II TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLER .................................................... 33

1. TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİN GELİŞİMİ ............................................. 33

1.1 Ticari İlişkilerin Genel Durumu ............................................................................................. 34

1.1.2 İkili Anlaşma ve Protokoller, KEK Toplantıları ................................................................... 35

2. ÜRÜN BAZINDA DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ ................................................................. 37

BÖLÜM III TİCARİ İLİŞKİLERDE BİLİNMESİ GEREKEN KONULAR ........................................ 39

1. TİCARİ İLİŞKİLERDE BİLİNMESİ GEREKEN KONULAR ..................................................... 39

1.1 Genel Bilgiler ....................................................................................................................... 39

1.1.1 İşyeri Açma ve Şirket Kuruluşu ......................................................................................... 39

1.1.2 Ticari Engeller .................................................................................................................. 44

1.1.3 İthalat Mevzuatı ................................................................................................................ 44

1.1.4 Serbest Bölgeler ve İlgili Mevzuatı .................................................................................... 46

1.1.5 Kurumlar Vergisi, KDV ve Diğer Vergiler .......................................................................... 47

1.1.6 Yunanistan’da Marka Tescili ............................................................................................. 48

1.1.7 Yatırım Teşvikleri .............................................................................................................. 49

1.2 Başlıca Fuarlar .................................................................................................................... 50


1.3 Başlıca Ekonomik ve Ticari Kuruluşlar ................................................................................. 50

2. SORUNLAR, GÖRÜŞLER VE FAYDALI BİLGİLER .............................................................. 51

2.1 Tespitler ve Görüşler ........................................................................................................... 51

2.1.1 İş Görüşmesi Yaparken .................................................................................................... 53

2.2 Faydalı Bilgiler ..................................................................................................................... 54

2.2.1 Hava Durumu ................................................................................................................... 54

2.2.2 Tatil Günleri ve Çalışma Saatleri ...................................................................................... 54

2.2.3 Vize ve Seyahat ............................................................................................................... 55

2.2.5 Kambiyo Denetimi ............................................................................................................ 56

2.2.8 Adresler ve Haberleşme ................................................................................................... 57

2.2.9 Danışmanlık ve Pazar Araştırması Yapan Şirketler () ....................................................... 58

2.2.10 Bakanlıklar ve Adresleri .................................................................................................. 59

2.2.11 Yararlı Olabilecek Diğer Telefonlar ................................................................................. 59

2.2.12 Çeşitli Bağlantılar ........................................................................................................... 59


GİRİŞ

Yunan ekonomisinde 2016 yılında reel GSYİH’de, bankacılık sektöründe uygulanan sermaye kontrolü, özel ve kamu sektör tüketimi ve yatırımlardaki daralma nedeniyle %0.9 oranında düşüş görülmüştür. GSYİH, 2016 yılında 174.2 milyar Euro’ya gerilemiş, kamu borcu ise 315 milyar Euro olmuştur. 2015 yılında %176.8 olan kamu borçlarının GSYİH’ye oranı 2016 yılında, %180.8’a yükselmiştir.

2016 yılında işsizlik oranı önceki yıllara nazaran düşüş eğilimi göstermiş ve %23.6 olarak gerçekleşmiştir.

Ülkenin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılar ve daralan iç pazar neticesinde son dönemlerde Türkiye’de yatırım yapan Yunan şirketlerinin sayısında ve yapılan yatırımlarda önemli artışlar kaydedilmiştir. T.C.Merkez Bankası verilerine göre, 700’den fazla Yunan sermayeli firmanın Türkiye’de yatırımları bulunmakta olup, toplam yatırım tutarı yaklaşık olarak 6,9 milyar Dolar’dır.

Ülkeye gelen yabancı yatırımlarda arzu edilen hacme ulaşılamamıştır. 2010 yılından itibaren başlayan özelleştirme programları beklentilerin çok altında kalmış, planlan özelleştirmelerin çoğu gerçekleştirilememiştir. Ülkemiz işadamlarınca, Yunanistan’a yatırım hususunda kaydadeğer ilgi olmakla beraber, bu ilgi şu ana kadar çok kısıtlı yatırıma dönüşmüştür. Müşavirliğimiz kayıtlarına göre Yunanistan’dan yatırım yapan Türk sermayeli şirket sayısı 40 civarındadır.

Ülkemiz ile Yunanistan arasındaki dış ticaret hacmi 1999 yılında 694 milyon dolar iken, 2008 yılı sonunda 3.6 milyar dolara ulaşmış, takip eden yıllarda global ekonomik krizin etkisiyle düşmekle beraber 2012 yılında tekrar yükselişe geçerek 2013 yılında 5.6 milyar Dolar’a ulaşmıştır. 2017 yılında ülkemizin Yunanistan’a ihracat tutarı 1.66 milyar Dolar, Yunanistan’dan ithalatı ise 1.89 milyar Dolar olarak gerçekleşmiştir.

Yunan Hükümeti tarafından hazırlanan 2016-2020 Orta Dönem Mali Strateji taslağı, faiz dışı fazla hedefinin 2018’te GSYİH’nin %3,5’u, 2019’da %2,5’u ve 2020’de %2’sine düşürülmesini öngörmektedir. Yunan Hükümeti'nin Avrupalı kreditörleri ile imzalamış olduğu Mutabakat Zaptı’nda faiz dışı bütçe dengesi orta ve uzun dönem için GSYİH’nin %3.5’u olarak hedeflenmiştir. Avrupa Komisyonu’na göre; Yunan ekonomisi 2018 ve 2019 yıllarında ise %2.5 oranında genişleyecektir.

Ülke ekonomisinde beklenen düzelme, Avrupa İstikrar Mekanizması (European Stability Mechanism) reform programının uygulanması ile birlikte, mali piyasalardaki ve ticaret hayatındaki pozitif gelişmelere bağlıdır. Ayrıca, reform programının tamamıyla uygulanmasının mümkün olmaması, göçmen krizinin turizm ve ticaret üzerinde beklenenden daha fazla negatif etki yaratması ve global ekonomideki yavaşlama ülke ekonomisinin düzelmesinde risk teşkil etmektedir.

2015 yılı Aralık ayında gerçekleştirilen yeniden sermayelendirmeye rağmen, geri ödenemeyen kredilerden dolayı bankaların durumu hassasiyetini korumaktadır. Bu aşamada, National Bank of Greece Finansbank’ta bulunan %99.81 oranındaki hisselerini 2.7 milyar Euro’ya Katar National Bank SAQ’ya satmıştır.

Yunanistan, 2010 yılı Mayıs ayından bu yana Avrupa Birliği ve IMF ile yaptığı anlaşmalar kapsamında ülkede yaşanmakta olan ekonomik krizden çıkabilmek üzere mali yardım almaktadır.

2010 yılında mutabık kalınan yardım programı çerçevesinde EURO Bölgesi üye ülkeleri birinci mali yardım programı (Greek Loan Facility - GLF) kapsamında, ikili yardımlar çerçevesinde Yunanistan’a 52.9 milyar EURO tutarında yardım gönderilmiştir. Ayrıca, IMF tarafından da 22 milyar EURO’luk bir kredi sağlanmıştır.


Avrupa Finansal İstikrar Mekanizması (European Financial Stability Mechanism-EFSM) ile gerçekleştirilen ve Şubat 2012 – Haziran 2015 dönemini kapsayan ikinci yardım programı 30 Haziran 2015 tarihinde sona ermiş olup ikinci yardım programı çerçevesinde Yunanistan’a 141.8 milyar EURO tutarında kredi verilmiştir. Ayrıca, ikinci IMF programı kapsamında da 12.8 milyar EURO tutarında kredi sağlanmıştır.

Yunanistan Hükümeti 8 Temmuz 2015 tarihinde üçüncü yardım paketi için Avrupa İstikrar Mekanizması (European Stability Mechanism – ESM)’na yeni bir başvuruda bulunmuş olup 19 Ağustos 2015 tarihinde ESM üçüncü ekonomik uyum programını (Third Economic Adjustment Programme) onaylamıştır.

Bu çerçevede, ESM tarafından üç yıllık süreçte ülkeye 86 milyar EURO tutarında yardım gönderilmesi kabul edilmiştir.

Üçüncü ekonomik uyum programına yönelik yapılan ilk gözden geçirme neticesinde, Eurogroup’un, Avrupa Merkez Bankası ile işbirliği içerisinde, 25 Mayıs 2016 tarihinde olumlu görüş vermesi üzerine,10.3 milyar Euro tutarındaki ikinci dilim yardımın iki kısım halinde ülkeye gönderilmesi onaylanmıştır. Bu çerçevede, Haziran 2016’da gönderilen ilk taksit olan 7.5 milyar Euro’nun 5.7 milyar Euro’luk kısmı borç ödemede kullanılmış, geri kalan 1.8 milyar Euro ise, reel ekonomiyi desteklemek üzere, borç açığını kapatmaya ayrılmıştır.

Diğer taraftan, 25.10.2016 tarihinde 2,8 milyar Euro tutarındaki kredi diliminin serbest bırakılması ESM Yönetim Kurulu tarafından onaylanmış olup böylece Üçüncü Ekonomik Uyum Programı çerçevesinde Yunanistan'a sağlanan mali destek tutarı 31,7 milyar Euro’ya erişmiş bulunmaktadır.

Yardımlar karşılığında bugüne kadar, mali alanda vergi kaçaklarını önlemeye yönelik tedbirlerin alınması, kurumlar vergisi oranının %26’dan %29’a çıkartılması, KDV oranlarının %23’ten %24’e çıkartılması ve KDV istisnalarında sınırlandırmalara gidilmesi, emlak vergisi oranlarının artırılması, sosyal sigorta primlerinin %1 oranında artırılması, emeklilik yaşının 67’ye yükseltilmesi, adli yargının hızlı ve efektif çalışmasını sağlamak üzere e-dosya sistemine geçilmesi ve icra-iflas kanununda değişikliklere gidilmesi gibi tedbirler alınmıştır. Yapılan anlaşmalar kapsamında mali tedbirler arasında en önemli yeri özelleştirmeler tutmakta olup, üçüncü yardım paketi kapsamında özelleştirmelerden 50 milyar Euro gelir elde edilmesi hedeflenmiştir. Bugüne kadar Atina eski havaalanı Elliniko arazisi, Pire Limanı İşletmesi, 14 bölgesel havaalanı, Yunan Demiryolları Trainose özelleştirmeleri gerçekleştirilmiştir. Ayrıca Atina Uluslararası Havalimanı Şirketi (AIA) 1996 yılında Kamu (%55) - Özel Sektör (%45) ortaklığında ve 30 yıllık imtiyaz sözleşmesi ile kurulmuş olup, Atina Uluslararası Havaalanı imtiyaz sözleşmesinin 20 yıl daha (2046 yılına kadar) uzatılmasına ilişkin görüşmeler Yunan Malvarlığı Geliştirme Fonu (HRADF) ve AIA arasında başlamıştır.

Ayrıca ekonomik krizin çok önemli bir yansıması olarak 30 Haziran 2015 tarihinde Bankacılık işlemlerine getirilmiş olan sermaye kontrolü uygulaması halen devam etmektedir. Sermaye kontrolü kapsamında, yurtdışına para çıkışlarına getirilen kısıtlamalar dolayısıyla ithalat bedellerinin ödenmesinde sıkıntılar yaşanmıştır. Halen sermaye kontrolü kapsamında mevduat sahiplerinin hesaplarından nakit çekme limiti iki haftada en fazla 840 Euro’dan aylık 1.800 Euro’ya yükseltilmiştir. Diğer taraftan, ülkede uygulanmaya devam edilen sermaye kontrolleri dolayısıyla kredi ve banka kartlarının kullanımı yaygınlaşmıştır.

Dünya Bankası’nın 2018 İş Yapma Raporu’nda, Yunanistan 190 ülke arasında 67. sırada yer almaktadır.


BÖLÜM I: YUNANİSTAN’A İLİŞKİN VERİLER

1.SOSYAL ve EKONOMİK GÖSTERGELER

1.1 ÜLKE KİMLİĞİ

Devletin Adı Yunanistan

Başkent Atina

Yönetim Biçimi Parlamenter Cumhuriyet

Resmi Dil Yunanca

Dini Ortodoks Hıristiyan

Para Birimi Euro (€)

Üyesi Olduğu Başlıca Uluslararası Kuruluşlar

EU,UN,NATO,OECD, BSEC, EBRD, FAO, IFC, ILO, IMF, IEA,UNESCO,HO, WTO, INTERPOL, IBRD, OSCE

Yüzölçümü 131,957 km2

Komşuları Türkiye, Bulgaristan, Makedonya ve Arnavutluk

Sınır Uzunluğu 1,180 Km ( Türkiye - 203 Km)

Kıyı Uzunluğu 13,676 Km (Adalar Dahil )

Nüfus (2016 Düzeltilmiş) (Elstat)

Toplam 10.783.748

Kadın 5.513.063

Erkek 5.303.223

Nüfus Dağılımı (2011 Nüfus sayımına göre)

% 40.6 Kentsel, % 46.3 Kırsal

Nüfus Yapısı ( CIA WorldFactbook 2013)

0-14 Yaş 1.049.839(% 15.1)

15-69 Yaş 8.165.871 (% 71.9)

69 ve Üzeri 1.600.576 (% 13)

Yıllık Nüfus Artışı (2013’den 2014’e) -0.1

Nüfus Yoğunluğu (2013) 86 kişi / km2

Mesai Saatleri ve Günleri 07:30 – 15:00 ; Pazartesi – Cuma

Büyük Kentler Atina,Selanik, Patra, Irakliyon,Volos ve Larissa

Büyük Limanlar Pire, Selanik, Patra, Lavrio, Volos, Korfu, Dedeağaç, Elefsina,

Zaman Dilimi GMT+ 2

Haftalık Çalışma Saati 40

Telefon Kodu + 30

Ölçü Birimi Metrik


1.2 SOSYAL GÖSTERGELER

1.3 EKONOMİK GÖSTERGELER

Ömür (Elsat 2014)

Ortalama 81

Kadın 83,5

Erkek 78,5

Okuma Yazma Oranı (UNDP Report 2012) % 97,4

Hastane ve Klinik Sayısı (ELSTAT. 2014) 283 (129 Devlet, 155 Özel)

Doktor Sayısı (Diş Hekimleri Hariç) (ELSTAT 2015)

68,401

Doktor Başına Nüfus 158

Kişi Başına Düşen Otomobil Sayısı (ELSTAT 2016)

0,48

Gelen Turist Sayısı (Arrivals of non-residents from abroad, 2015)

23.6 Milyon (ELSTAT)

Karayolu Uzunluğu (CIA) 117,533 Km

Demiryolu Uzunluğu (CIA) 2.548 Km

Kişi Başına Yıllık Elektrik Tüketimi (ELSTAT)

3.750 kwh

Aylık Brüt Asgari Ücret (EUROSTAT, 2016)

683,76 Euro

GSYİH (€)(Cari Fiyatlarla 2016-Elstat) 174,2 Milyar Euro

GSYİH (SAGP-2016 Wold Factbook tahmini) 290,5 Milyar Dolar

Reel GSYİH Artış Oranı (Elstat 2016) % -1.2

GS

YİH

Se

ktö

rel

Pa

yla

r

(2016

Wo

rld

Fac

tbo

ok

tah

min

i) Tarım % 4.1

Sanayi % 15

Hizmetler % 80.9

Kişi Başı Yıllık Gelir (Brüt) (Elstat 2016-

Güncellenmiş Tahmini) 16,240 Euro

Enflasyon Oranı (TÜFE-Yıllık Ortalama Değişim) % -0.8

İşgücü (Elstat 2017- 2. Çeyrek) 4.808 bin

İşgören (Elstat 2. Çeyrek) 3.791,4 bin

İşsiz Sayısı (Elstat 2017. 2. Çeyrek) 1.016,6 bin

İşsizlik Oranı (Elstat 2016- Yıllık) % 23.5

•


DIŞ

TİC

AR

ET

2016

İhracat 25.46 Milyar Euro

İthalat 44.16 Milyar Euro

Denge -18.70 Milyar Euro

Toplam 69.62 Milyar Euro

İhracat / İthalat % 57,6

İhracat / GSYİH % 14.48

İthalat / GSYİH % 25,11

Dış Ticaret Dengesi/GSYİH % -10,63

İhracatta (Mal) İlk Beş Ülke İtalya, Almanya, GKRY, Türkiye, Bulgaristan

İthalatta (Mal) İlk Beş Ülke Almanya, İtalya, Rusya, Çin, Hollanda

Tü

rkiy

e İle

Ma

l T

icare

ti

(Els

tat

20

16

Ge

çic

i)

İhracat 1.711 Milyon Euro

İthalat 1.347 Milyon Euro

Denge 364 Milyon Euro

Toplam 3.058 Milyon Euro

Cari İşlemler Açığı (Eurostat 2016) 1.872,0 Milyon Euro

Cari İşlem Açığı / GSYİH(Elstat 2016) % -1.1

Kamu Borç Stoku (Elstat 2016) 315,036 Milyon Euro

Kamu Borç Stoku/GSYİH (Elstat 2016) % 180.8

D. Net Yabancı Sermaye Girişi (2016- Geçici/ Bank of Greece)

2.819,5 Milyon Euro

D.Yabancı Sermaye Stoku(Bank of Greece) 23.883,6 Milyon Euro

Bü

tçe

Els

tat

Giderler 86,594 Milyon Euro

Gelirler 87,384 Milyon Euro

Denge 790 Milyon Euro

Açık / GSYİH %0.5

Yabancı Turist Sayısı (2016) Turizm Gelirleri – 2016

28.070,8bin 13.206,8 Milyon Euro

Petrol İthalatı –2016 (Bank of Greece) 8.988,7 Milyon Euro

Petrol İhracatı –2016 (Bank of Greece) 6.156,1 Milyon Euro


1.4 Ekonomik Durum

Son iki yıla bakıldığında, GSYiH 2015 yılında 176.3 Milyar Euro’ya, 2016 yılında ise 174.2 milyar Euro’ya gerilemiştir. Kamu borcu ise; 2015 yılında 311,8 milyar Euro iken 2016 yılında 315,0 milyar Euro’ya yükselmiştir. 2015’te, kamu borçlarının GSYİH’ya oranı %176.8 iken 2016 yılında bu oran %180.8’e çıkmıştır.

GSYİH (Cari Fiyatlarla)

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

GSYİH (Milyar€)

232.7 242.0 237.5 226.0 207.0 191.2 180.7 178.7 176.3 174.2

Büyüme (%) 6.8 4.0 -1.8 -4.8 -8.4 -7.6 -5.5 -1.1 -1.3 -1.2

Kaynak : Yunanistan İstatistik Kurumu

Kamu Borcu

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Kamu Borcu (Brüt Milyon Euro)

239.915 264.775 301.062 330.570 356.289 305.096 320.509 319.726 311.763 315.036

Kamu Borcu/

GSYİH (%) 103,1 109,4 126,7 146,2 172,1 159,6 177,4 179,0 176,8 180,8

Yunanistan İstatistik Kurumu verilerinin incelenmesinden ekonomide daralmanın 2016 yılında da devam ettiği görülmektedir. Daralmanın en önemli nedenlerinin özetle üretimde düşüş, tüketim harcamalarındaki düşüş ve azalan sabit yatırımlar olduğu anlaşılmaktadır.

GSYİH bileşenleri incelendiğinde tarımın payının önceki yıla nazaran 2016 yılında düşüş gösterdiği görülmektedir. Tarım sektörünün GSYİH içindeki payı 2015 sonunda %4,12 iken, 2016 sonunda %4,02’ düşmüştür.

2016 yılında sanayinin GSYİH içindeki payında önceki yıla nazaran ufak bir artış görülmüştür. 2015 sonunda sanayi sektörünün GSYİH’deki payı % 15,69 olurken, 2016 yılı sonunda %15,77 seviyesine çıkmıştır.

Hizmetler sektörünün GSYİH’ye katkısı çoğu gelişmiş ülkede olduğu gibi Yunanistan’da da önemli yer tutmaktadır. Hizmetler sektörünün düşük katma değerli yapısı finansal sistemin 1990’lı yıllarda modernizasyonu ile değişmiştir. Turizm, gemicilik, finans, inşaat ve telekom sektörün en önemli kalemleridir. Hizmetler sektörünün GSYİH içindeki payı % 80 seviyelerinde seyretmektedir. 2015 yılında % 80,19 olan hizmetler sektörünün GSYİH içindeki payı 2016’da % 80,21 olmuştur.

GSYİH –Sektörler (%)

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Tarım 3,14 3,27 3,36 3,66 3,62 3,72 4,12 4,02

Sanayi 17,13 15,66 15,57 16,21 16,53 15,94 15,69 15,77

Hizmetler 79,74 81,08 81,07 80,13 79,85 80,35 80,19 80,21


GSYİH Bileşenlerinde Değişim Oranları (%)

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Nihai Tüketim -0,8 -5,9 -9,1 -7,5 -3,5 0,2 -0,1 -0,3

Sabit Sermaye (Yatırım) -26,9 -10,8 -21,8 -24,0 -9,9 6,7 -9,0 7,4

Mal ve Hizmet İhracatı -18,5 4,9 0,0 1,2 1,5 7,7 3,1 -1,8

Mal ve Hizmet İthalatı -20,4 -3,4 -9,4 -9,1 -2,4 7,7 0,4 0,3

GSYİH -4,3 -5,5 -9,1 -7,3 -3,2 0,7 -0,3 -0,2 Kaynak : Yunanistan İstatistik Kurumu

GSYİH Bileşenleri (SAGP) (Milyon Euro)

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Nihai Tüketim 217.205 206.992 189.782 175.232 164.777 161.670 158.909 156.975

Sabit Sermaye (Yatırım)

43.559 38.534 31.271 24.480 20.958

21.280 17.312 18.482

Mal ve Hizmet İhracatı 45.089 49.958 52.866 54.845 54.835 57.837 55.931 53.059

Mal ve Hizmet İthalatı 68.319 69.452 66.889 63.353 59.915 62.130 55.840 54.317

GSYİH 237.534 226.031 207.029 191.204 180.654 178.656 176.312 174.199 Kaynak : Yunanistan İstatistik Kurumu

GSYİH Sektörel Dağılım (Cari Fiyatlar Milyon Euro)

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Tarım 6.663 6.519 6.109 6.191 5.794 6.070 6.608 6.022

Sanayi (Enerji Dahil)

36.375 31.255 28.326 27.392 26.491 25.276 24.325 24.796

Hizmetler 169.353 161.870 147.474 135.397 127.951 126.567 124.774 121.000

GSYİH 237.534 226.031 207.029 191.204 180.654 178.656 176.312 174.199 Kaynak : Yunanistan İstatistik Kurumu

Avrupa Komisyonu tarafından yılda üç kez yayımlanan Ekonomik Durum Tahmini’nin Kasım 2017 verilerine göre; Yunanistan’ın ekonomisinde iyileşme görülmektedir. Ekonomideki iyileşmenin yatırımların geri gelmesi ve tüketimdeki büyümenin artması ile daha da güçlenmesi beklenmektedir. Kamu maliyesi, Avrupa İstikrar Mekanizması Programı kapsamında anlaşmaya varıldığı üzere faiz dışı fazlası hedeflerini tutturacak şekilde yürütülmektedir.

Göstergeler 2016 2017 2018 2019

GSYİH Büyüme (%, önceki yıla göre) -0,2 1,6 2,5 2,5

Enflasyon (% önceki yıla göre) 0,0 1,2 0,8 1,3

İşsizlik (%) 23,6 21,8 20,4 18,7

Brüt Kamu Borcu (GSYİH’e oranla %) 180,8 179,6 177,8 170,1

Kaynak: Eurostat

İstatistik Kurumu verilerine göre, 2016 yılında Yunanistan’da kişi başı gelir 16,200 Euro’dur.

Cari Fiyatlarla Kişi Başı (Euro)

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

GSYİH 21.845 21.386 20.324 18.643 17.311 16.451 16.250 16.243 16,200

Kaynak : Yunan İstatistik Kurumu(Guncellenmis veriler)


AB Ülkelerinde Kişi Başı GSYİH (Euro)

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Lüksemburg 78,000 76,400 71,400 77,400 80,300 80,700 83,400 88,500 91.600 90.700

Danimarka 41,700 42,800 40,500 42,600 43,200 43,900 44,400 45,600 46.800 48.400

İsveç 36,900 36,100 31,500 37,300 40,800 42,800 43,800 44,400 45.400 46.900

Hollanda 34,900 36,200 34,700 35,300 35,900 35,800 35,900 39,300 40.000 41.300

Avusturya 33,000 34,000 33,100 34,100 35,700 36,400 37,000 38,500 39.400 40.400

İrlanda 43,100 40,100 35,800 34,700 35,500 35,700 35,600 40,200 55.100 58.800

Finlandiya 34,000 34,900 32,300 33,300 35,000 35,500 35,600 37,600 38,200 39.200

Belçika 31,600 32,400 31,600 32,700 33,600 34,000 34,500 36,000 36,500 37.500

Almanya 29,500 30,100 29,000 30,500 31,900 32,600 33,300 35,400 37,100 38.100

Fransa 29,600 30,100 29,300 29,900 30,700 31,100 31,300 32,200 32,800 33.300

İngiltere 34,200 29,900 25,700 27,800 28,200 30,200 29,600 34,500 39,600 36.500

İtalya 26,200 26,300 25,200 25,700 26,000 25,700 25,600 26,600 26,900 27.700

İspanya 23,500 23,900 22,800 22,700 22,700 22,300 22,300 22,800 23,300 24.100

GKRK 20,700 21,800 20,900 21,000 21,000 20,500 19,000 20,500 20,600 21.300

Yunanistan 21.061 21.845 21.386 20.324 18.643 17.311 16.451 16.250 16,243 16.200(*)

Slovenya 17,100 18,400 17,300 17,300 17,600 17,200 17,100 18,100 18,700 19.600

Malta 13,700 14,600 14,400 15,600 16,100 16,500 17,200 18,500 20,400 22.700

Portekiz 16,000 16,200 15,900 16,300 16,100 15,600 15,800 16,600 17,300 17.900

Çek Cumhuriyeti 12,800 14,800 13,600 14,300 14,800 14,600 14,200 14,700

15,800 16.700

Slovakya 10,200 11,900 11,600 12,100 12,800 13,200 13,300 13,900 14,400 14.900

Estonya 12,000 12,100 10,400 10,700 12,100 13,000 13,800 14,800 15,600 16.000

Hırvatistan 10,100 11,000 10,400 10,300 10,300 10,200 10,100 10,200 10,400 11.100

Litvanya 8,900 10,100 8,400 8,900 10,200 11,000 11,700 12,400 12,800 13.500

Macaristan 9,900 10,500 9,100 9,600 9,900 9,800 9,900 10,500 11,100 11.600

Letonya 9,600 10,500 8,600 8,600 9,800 10,900 11,600 12,100 12,300 12.700

Polonya 8,200 9,500 8,100 9,200 9,600 9,900 10,100 10,700 11,100 11.100

Romanya 6,000 6,800 5,800 6,100 6,500 6,600 7,100 7,500 8,100 8.600

Bulgaristan 4,000 4,600 4,600 4,800 5,200 5,500 5,500 5,800 6,100 6.800

(*)geçici

Dışa açık bir ekonomi olan Yunanistan’da, kamu sektörü; devam etmekte olan özelleştirme programına rağmen hala ekonomide en önemli aktör olma pozisyonunu sürdürmektedir.

Geçmişte yabancı sermayenin ilgisini çekmede başarısız olan Yunanistan’da sermaye kontrolleri ile genel ekonomik ve politik istikrarsızlıktan dolayı 2016 yılında da yabancı sermaye girişi önceki yıllara göre düşük seviyede kalmıştır. 2016 yılı toplam net yabancı doğrudan yatırımlar tutarı 2.819,5 milyon Euro olarak gerçekleşmiştir. 2016 yılı itibariyle yabancı doğrudan yatrımlar stoku 23.883,6 milyon Euro’dur. Krizin ortaya çıktığı 2010 yılında bu rakam 30.140,6 milyon Euro idi.

Kaynak:Yunanistan İstatistik Kurumu

Enflasyon (%)

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

TÜFE 4.2 1.2 4.7 3.3 1.5 -0.9 -1.3 -1.7 -0.8


Enflasyondaki artış eğilimi 2008’in başlarında Yunanistan’da bir tedirginlik yaratmış, 2008’de enflasyon % 4.2 olarak gerçekleşmiştir. Takip eden yıllarda ekonomik krizin etkisiyle enflasyon oranı düşüşe geçmiş, 2015 yılında %-1,7, 2016 yılında ise %-0,8 olarak gerçekleşmiştir.

Yunanistan’ın cari açığı 2016 yılında, yaklaşık 1,9 milyar Euro olarak kaydedilmiştir. 2016 yılında cari açığın GSYİH’ne oranı ise % -1,1 olmuştur.

YUNANISTAN Birim 2012 2013 2014 2015 2016

Cari Açık EURO (Milyon) -7.324,0 -3.685,0 -2,916,0 -404,0 -1,872

GSYIH'ne Oranı (%) -3,8 -2,0 -1,6 -0,2 -1,1

Kaynak: Yunan İstatistik Kurumu/ Eurostat

Kamu borç stoğunun GSYİH’ya oranı AB ülkeleri tarafından kabul edilmiş Maastricht kriterlerine göre GSYİH’nın %60’ını geçmemelidir. Oysa ki Yunanistan’da 2008 yılından itibaren yükselişi hızlanan kamu borç stoğunun 2016 yılı itibariyle 315.036 milyon Euro’ya çıktığı görülmektedir. Kamu Borç stoğunun GSYİH’na oranı ise Maastricht kriterlerinin çok üzerinde, %180.8 olarak gerçekleşmiştir. Ülkenin uluslararası kreditörleri ile yapmış olduğu kurtarma paketlerinin temel ayaklarından biri kamu harcamalarının kısılıp tasarrufların arttırılması üzerinedir.

YUNANISTAN 2012 2013 2014 2015 2016

Kamu Borç Stoğu (Milyon Euro)

305.094 320.509 319.726 311.763 315.036

Kamu Borç Stoğu/ GSYİH (%)

159.6 177.4 179.0 176.8 180.8

Kaynak: Yunan İstatistik Kurumu/ Eurostat

Yunanistan’ın 2016 yılı bütçesi açıklanan verilere göre yaklaşık 790 milyon Euro açık vermiştir. Yunan İstatistik Kurumu verilerine göre; 2015 yılında gelirler toplamı yaklaşık 84,7 Milyar Euro iken, giderler yaklaşık 97,4 Milyar Euro olmuştur.

Bütçe Rakamları 2012 2013 2014 2015 2016

Gelir

EURO (Milyon) 88.923 88.544 83.222 84.802 87.384

GSYIH Yüzdesi (%)

46,5 49,0 46,6 48,1 50,2

Gider

EURO (Milyon) 105.923 112.318 89.629 94.885 86.594

GSYIH Yüzdesi (%)

55,4 62,2 50,2 53,8 49,7

Bütçe Açığı

EURO (Milyon) -17.000 -23.774 -6.407 -10.083 790

GSYIH Yüzdesi (%)

-8,9 -13,2 -3,6 -5,7 0,5

Kaynak: Yunan İstatistik Kurumu

Yunanistan’ın ekonomi alanında önemli problemlerinden birisi biraz da tarihsel temelleri olan kayıt dışı ekonominin hacmidir. Euro Bölgesinde kayıt dışı ekonominin toplam GSYİH içindeki oranı % 10’larda seyrederken Yunanistan’da bu oranın % 30’dan az olmadığı düşünülmektedir.


1.4.1 TARIM

Dünya Bankası istatistikleri, Yunanistan’ın toplam yüzölçümünün % 65’inin tarıma elverişli olduğunu göstermektedir.

Buna karşılık, Yunanistan’da tarımın GSYİH içindeki payı son beş yılda biraz da olsa yükselerek, 2011 yılında % 2,7 iken 2016 yılında % 4,1 olmuştur.

Tarım sektöründe çalışan sayısı 2016 yılında 454.5 bin’dir. 2017’nin ikinci çeyreği itibariyle bu sayının 457 bin’e ulaştığı görülmektedir.

Yunanistan bir çok üründe kendi ihtiyacını karşılayacak kadar üretime sahip olmakla birlikte et ve mandıra ürünlerinde önemli bir ithalatçı konumundadır. Bazı tahıl çeşitleri yine ithal edilen tarımsal ürün grubunda yer almaktadır.

Yunanistan dünya genelinde endüstriyel şeftali üretiminde lider ülkedir. Domates üretiminde de dünya sıralamasının önemli bir yerindedir. Pamuk, tütün ve şekerpancarı önemli ihracat kalemleridir. Yeni tarımsal reformlar kapsamında kalitenin miktara nazaran öne çıkartılmasını öngören politikalar çiftçilikle uğraşan kesimlerin şiddetli protestolarına neden olmuştur. Pamuk’ta Thessaly, Makedonya, Trakya ve anakara Yunanistan başlıca üretim bölgeleridir.

Balıkçılık sektöründe ise en son yayımlanan veriler 2015 yılına aittir. Ülkede 2015 sonu itibariyle 64,236 ton ağırlığında 207,5 milyon € değerinde balık tutulmuştur. Yunanistan balık çiftliği sektöründe 2015 yılı verilerine göre; toplam 455.941,7 bin Euro değerinde 87.289,7 ton balık üretilmiştir. Avruğa Birliği ülkeleri arasında Yunanistan balık çiftliği üretiminde Norveç, İspanya, İtalya’dan sonra en önemli yeri tutmaktadır. Bu çiftliklerde daha çok çipura, levrek ve kabuklu deniz ürünü üretimi yapılmaktadır. Son olarak, Yunanistan’da toplam 390 bin civarında traktör bulunmakta olup, her yıl yaklaşık 500,000 ton gübre tüketilmektedir.

1.4.2 SANAYİ

Yunanistan’da sanayi sektörünün GSYİH içindeki payı 2014 yılına kadar %25-28 aralığında iken; 2016 yılında %15’e düşmüştür. 2016 yılı itibariyle sanayi sektöründe çalışan sayısı toplam çalışan sayısının %11.2’sine tekabül etmekte olup, bu sayı 412.9 bin’dir. Sanayi sektöründe faaliyet gösteren firmaların geneli küçük aile işletmeleridir. En geniş ve genel olarak en karlı sektörler özellikle hammaddelerini yerel kaynaklardan sağlayan yiyecek, içecek ve tütün gibi tüketim malları sanayiidir. Hazır giyim ve ayakkabı endüstrisinde, Asya ve Doğu Avrupa ülkelerinin hızla ve çok düşük maliyetle dünya piyasalarına girişi nedeniyle son yıllarda büyük gerileme görülmüştür. Ekonomik kriz Yunanistan’da sanayi üretimini etkilemeye devam etmektedir. Aşağıda yer alan tablodan da görüleceği üzere, sanayi üretiminde 2014 yılında %-1.9 oranında daralma olmuş, ancak 2015 yılında sanayi üretimi artışa geçerek %1.0, 2016 yılında da %2.5 olarak gerçekleşmiştir. Ocak- Eylül 2017 dönemi ortalama endeksi önceki yıl aynı döneme oranla karşılaştırılmasında, İmalat sanayinde %3,5 oranında, Elektirik üretiminde %11,7 ve Madencilikte %9,6 artış görülmüştür. Buna karşılık su tedariki üretim endeksinde %2,3 oranında düşüş görülmüştür.


1.4.3 ULAŞTIRMA

Karayolları

Yunanistan karayolları ülkeyi boydan ve enlemden kesen üç büyük otoban inşası ile geliştirilmeye çalışılmıştır. Bunlardan ilki Pire, Atina, Selanik, Evzoni güzergahını birleştiren Yunanistan’ın ana arteri PATHE otobanıdır. Bu arter Patra şehrine uzatılmak suretiyle Yunanistan’ın en büyük üç şehri, Patra, Atina ve Selanik’i birleştirmektedir. PATHE ayrıca ülkenin diğer önemli şehirleri Lamia ve Larisa için çevre yolunu oluşturmaktadır. Kuzeyde ise, ülkenin Makedonya ile sınır şehri olan Evzoni’ye ulaşmaktadır. Otobanın toplam uzunluğu 780 km olup, Atina- Evzoni ayağı Avrupa Rotası(E75)’nın da bir bölümünü oluşturmaktadır. Egnatia Otobanı, doğuda Evros bölgesinde yer alan Kipi şehrinden, batıda Igoumenitsa Limanı’na kadar uzanmaktadır. Otobanın toplam uzunluğu 670 km’dir. Otoban 9 dikey bağlantı ile Arnavutluk, Makedonya, Bulgaristan ve Türkiye’ye bağlanmaktadır. İgoumenitsa, Selanik, Kavala ve Dedeağaç limanlarına bağlantı vermektedir. Ayrıca, Egnatia otobanından Yanya, Kastoria, Kozana, Selanik, Kavala ve Dedeağaç havaalanlarına erişim sağlanabilmektedir. Egnatia otobanı ile Türkiye sınırından giriş yapan bir araç yaklaşık 6 saat sonra Adriyatik kıyılarına ulaşabilmektedir. Daha önce bu yolun 11 saatten az olmadığı düşünüldüğünde Trans-Avrupa ulaşım ağındaki önemi ortaya çıkmaktadır.

Ionia Otobanı ise, Batı Yunanistan’ın Antirio ve Yanya şehirlerini birbirine bağlayan 196 km uzunluğundaki otobandır. Otoban, Patra, Astakos ve Igoumenitsa Limanları’na erişimi sağlamaktadır. Ionia Otobanı tamamlandığında, 3 saat 30 dakika olan Antirio-Yanya arası 1 saat 40 dakikaya inecektir.

Sanayi Üretim Endeksi

2014 2015 2016

Sanayi Üretim Endeksi -1.9 1.0 2.5


Demiryolları

Yunanistan’ın milli demiryolları altyapısı, Yunanistan toprakları içerisinde yer alan ve OSE S.A.’nın sahibi olduğu ve onun tarafından kullanılan demiryolları altyapısı ve uzantılarını kapsamaktadır.

OSE S.A., demiryollarının inşası, mevcut demiryollarının geliştirilmesi ve bakımı ile üstyapı, elektromekanik sistem, sinyalleme, telekomünikasyon ve elektrifikasyon, tünel, köprü ve diğer her türlü demiryolu ağları operasyonu için gerekli faaliyetlerden sorumludur.

OSE S.A. uzun zaman önce kurulmuş olmasına rağmen, ülkenin zorlu coğrafi yapısı nedeniyle demiryollarının gelişimi diğer ülkelerle mukayese edildiğinde yetersiz kalmıştır. Yunan ekonomisinde önemli yeri olan ülkenin güneyindeki Pire gibi limanlardan kuzey Yunanistan ve güneydoğu Avrupa’ya uzanan demiryolu hattının yetersiz olması nedeniyle, taşımacılıkta bu yol tercih edilmemiştir.

AB tarafından Trans-Avrupa ulaşım ağına (TENs) dahil edilmiş bulunan Yunan demiryollarında yenileme ve genişleme çalışmaları amaçlanmış, ana hatlarda elektrifikasyon ve çift raylı sisteme geçilerek hızlı tren ulaşımı hedeflenmiştir.

Demiryollarının rehabilitasyonunda bir diğer öncelik batıdaki Patra Limanı ile Atina arasında yük ve yolcu taşımaya elverişli hatta verilmiştir. Ayrıca mevcut demiryollarının Selanik Limanı ile bağlanması, Yunan interlandı ile olduğu kadar Avrupa ile de çok modelli transit taşımacılığı mümkün kılmaktadır.

Son dönemdeki en önemli gelişme, Yunanistan’ın uluslararası kreditörleri ile yapmış olduğu anlaşmalar çerçevesinde, Yunan Demiryolu İşletmesi Trainose S.A.’nın İtalya’nın devlet demiryolları şirketi Ferrovie dello Stato’a 45 milyon Euro bedelle satılmış olmasıdır. Yunan demiryolları bakım şirket Rosco SA’in özelleştirilmesi prosedürü ise halen devam etmektedir.

Dünya Bankası verilerine göre; Yunanistan’daki demiryollarının toplam uzunluğu 2,576 km’dir.

Mevcut durumda iki hattan ibaret toplam 41 istasyonlu Atina metrosu 2000 yılında çalışmaya başlamıştır. Ayrıca 12 istasyondan oluşan, banliyölerden Havaalanına ulaşımı sağlayan hızlı tren ve şehir içinde Pire-Kifisya hattını oluşturan Elektrikos tren hattı da yolcu taşımacılığında önemli yer tutmaktadır. Halen şehirde iki yeni metro hattının inşası devam etmektedir.

Yunanistan’da Demiryolu Hatları


Limanlar ve Gemicilik

Yunanistan coğrafi konumu itibari ile tarih boyunca denizle iç içe yaşamış bir ülkedir. 200’den fazlasında yerleşim olan 2000 civarındaki ada denizcilik sektörünün gelişmesindeki en temel tarihsel gerekçedir. Yunanlılar adalarla iletişimde kazandıkları tecrübelerini ticarete aktarmayı başararak bugün dünyanın en büyük gemicilik filosuna sahip olmuşlardır. Özellikle II. Dünya Savaşından sonra modernize edilmeye başlayan sektöre 60’lı yıllarda Onassis ve Niarchos tarafından yapılan yatırımlarla hacim ikiye katlanmıştır.

Yunanistan’daki limanlardan yük ve yolcu taşımacılığı AB üyesi ülkelerle rekabete açık olmakla birlikte Adriyatik’te Yunanistan-İtalya arasındaki seferlerin çoğunluğu ve Ege’deki hatların hemen hemen tamamı Yunanlı şirketler tarafından gerçekleştirilmektedir. AB mevzuatı gereğince kıyı taşımacılığı ve kruvaziyer seferleri 1 Ocak 1999’da AB üyesi ülkelere açılmış, feribot trafiği ise 1 Ocak 2004’de açılması gerekirken açılmamıştır. AB Komisyonunun konuyu Adalet Divanı’na götürmesi ve Adalet Divanı’nın Yunanistan’ı mahkum etme riski hükümetin feribot seferlerinde kısmen de olsa rekabete izin veren bir düzenleme yapmasına neden olmuştur. (Deniz Ticaret Bakanlığı, Mayıs 2006’da, iki şirket tarafından yılda 300 bin veya üstü sayıda yolcu veya tek şirket tarafından yılda 150 bin veya üstü sayıda yolcu taşınan hatlarda, feribot seferleri ve tarifelerinde serbestleştirmeye gitmiştir.)

Yunan Armatörler Birliği 2017 yılına ilişkin verilerde; devletin içinde bulunduğu ekonomik krizden bugüne kadar etkilenmeyen denizcilik sektörünün, sermaye hareketlerindeki kısıtlılık nedeniyle, özellikle günlük işletmesel konularda ciddi sorunlar yaşadığını açıklamıştır. Pekçok gemicilik firması, uluslararası mali yükümlülüklerini yerine getirebilmek için geminin gelirlerini yurtdışına yönlendirmek durumunda kalmıştır. Ülkedeki ve dünyadaki ekonomik krize rağmen, Yunan gemiciliği uluslararası lider konumunu 2016 yılında da korumuştur. Yunan gemicilerin sahip olduğu gemiler tonaj olarak dünyada ilk sırada yer almaktadırlar. 1000gt üzerindeki 4585 geminin toplam ağırlığı 342.75 milyon dwt’ye ulaşmıştır. Bu rakam tüm dünya toplamının %19,19 dwt’una ve toplam Avrupa Birliği gemi filosunun %48,29’una tekabül etmektedir.

Yunan bayraklı gemi sayısı toplam taşıma kapasitesi bakımından dünyada yedinci, AB’de ise ikinci sırada yer almaktadır. Ayrıca Yunan armatörler dünya tanker filosunun %27,26’sını, dünya kuru yük taşıma filosunun %21.53’ünü, dünya kimyasal ve kimyasal ürünler tanker filosunun %15.94’ünü elinde tutmaktadır. 2016 yılında Yunan gemi sicili, 42.38 milyon gt kapasiteli 759 (1000gt üzerinde) gemi kaydına sahiptir. Gemi finansmanındaki daralma ve navlun piyasalarındaki baskıya rağmen, 2016 yılında 192.66 milyon dwt toplam ağırlıktaki 1000 gt üzeri 2717 gemi siparişi içerisinde, Yunan gemi siparişi sayısı 29.06 milyon dwt ağırlıkla 288 adet gemi olmuştur. Bu gemilerin içerisinde 187 adeti tanker, 77 adeti kuru yük, 22 adet, konteyner gemisi siparişidir.

2016 yılı için Yunan bayraklı gemi filosunun yaş profili 13.2, Yunanların sahip olduğu gemi filosunun yaş profili ise 11.3’dür. Dünya çapında gemi filolarının ortalama yaşı 14.6’dır. Aşağıdaki tabloda Yunanistan gemi sayısı ve taşımacılık kapasitesindeki büyümeye ilişkin rakamlar sunulmaktadır.

Tarih Gemi Sayısı DW (milyon)

Aralık 2016 4585 342.75

Mart 2015 4,092 320,58

Mart 2014 3,901 290,85


Mart 2013 3,677 265,34

Mart 2012 3,760 264,05

Mart 2011 3,848 261,68

Şubat 2010 3,996 258,12

Yunanların yabancı bandıralı gemi bulundurmalarının en önemli nedeni; bir geminin Yunan bayrağı taşıması durumunda belirli sayıda Yunan mürettebatın istihdam edilmesi zorunluluğu (ki Yunan işçi istihdamı daha maliyetlidir) ve tonaja bağlı olarak artan vergi oranlarıdır.

Yunanistan’da yük ve yolcu taşımacılığına elverişli liman sayısı 100’ün üzerindedir. Pire Yunanistan’ın en büyük limanı olup konteyner, kuru yük, tanker ve Ro-Ro gemilerine hizmet vermektedir. Ülkenin ikinci büyük limanı Selanik Limanı’nın ise coğrafi konumu itibariyle Yunan gemicilik sektörü için ayrı bir önemi vardır.

Havayolları

2001 yılına kadar 50 yaşındaki, yetersiz donanımlı Atina Hellenikon Havaalanı Yunanistan’da hava trafiğinin en önemli bölümünü üstlenmiş durumdaydı. 28 Mart 2001 tarihinde, Atina’nın güney doğusunda bulunan Spata’da başlangıç kapasitesi her yıl 16 milyon yolcu olan ve 50 milyon yolcu kapasitesine genişletilmesi hedeflenen ikiz pistli yeni bir havaalanı (Eleftherios Venizelos) açılmıştır. Atina, Selanik, Iraklio, Rodos, Korfu, Kos, Chania, Zakintos, Samos, Mikonos ve Santorini ülkedeki başlıca havaalanlarıdır. Atina Uluslararası Havalimanı’nın imtiyaz sözleşmesinin 20 yıl daha (2046 yılına kadar) uzatılmasına ilişkin olarak Yunanistan Özelleştirme İdaresi ile Athens International Airlines S.A (AIA) şirketi arasındaki görüşmeler devam etmektedir. Yunan Özelleştirme İdaresi ülkedeki 14 adet havalimanının özelleştirmesi ile ilgili olarak Alman Fraport Grup ve Slentel Limited ile anlaşmaya varmıştır.

1.4.4 Telekomunikasyon

1949 yılında kurulan ve 2000 yılı başlarına kadar Yunanistan’da monopol konumunda faaliyet gösteren OTE; Yunanistan’ın en büyük telekomünikasyon kuruluşudur. 2001’den sonra gerek sabit gerekse mobil telekomünikasyon hizmeti sağlayan şirketler Yunan pazarında faaliyet göstermeye başlamıştır. Pazarın rekabete açık hale getirilmesine rağmen bu sektörde Avrupa’nın da ilk 10 şirketi arasında yer alan OTE hala en büyük olma özelliğini sürdürmektedir. WIND, Cosmote (OTE) ve Vodafone ülkede faaliyet gösteren GSM şebekeleridir.

Başlıca Limanlar

1. Pire

2. Selanik

3. Patra

4. Lavrio

5. Volos

6. Korfu

7. Dedeağaç

8. Elefsina

9. İgumenitsa

10. Kavala


Yunan Telekomünikasyon Kurumu’nun yayımladığı en son veriler 2015 yılına aittir. Buna göre; 2015 yılında Yunan telekomünikasyon piyasası küçülerek, GSYİH’nın %2.8’ine gerilemiştir. 2014 yılında bu rakam %3.0 idi. Buna karşılık, 2015 yılında telefon hattı sayısı ufak bir artışla nüfusun %43.7’si olarak gerçekleşmiştir.

Yine 2015 yılında, cep telefonu bağlantısı sayısı önceki yıla göre %0.8 oranında azalarak 15.4 milyon olmuştur. Buna karşın, aktif abone sayısı %3.5 artarak 12.3 milyondan 12.6 milyona çıkmıştır. Cep telefonu gelirleri %4.7 düşerek 1.66 milyar Euro olmuştur. Numara taşınabilirliği pazardaki rekabeti canlandırmaya devam etmektedir, sabit ve cep telefonu numaralarının taşınabilirliği mümkündür.

Alan adı uygulamasında ise (.gr ve alt ayrımları com.gr, net.gr, org.gr, gov.gr vs) 2015 yılı itibariyle toplamda yaklaşık 433.000 rakamına ulaşılmıştır. (www.eett.gr)

1.4.5 TİCARET VE PERAKENDE PİYASASI

Yunanistan’da perakende piyasası dağınık bir yapı arz etmektedir. Büyük perakende firmaları ve özellikle zincir süpermarket ve mağazalar pazardaki önemli aktörler olarak yer almaktadır.

Tekstil- konfeksiyon, ev eşyası, mobilya gibi emek yoğun sektörler de dahil olmak üzere iç talep yoğun olarak ithalat yoluyla karşılanmaktadır.

Gıda sektöründe yerli üretimle birlikte ithalat da yapılmaktadır.

Perakende Ticaret Endeksi

Yıl

Genel Endeks

Gıda, İçecek, Tütün

İlaç ve Kozmetik Ürünler

Tekstil-Konfeksiyon

Ayakkabı

Mobilya, Elektrikli Araç-

Gereçler

Kitap-Kırtasiye

2010 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0

2011 92.8 88.3 88.9 80.2 82.9 94.2

2012 82.6 77.3 76.3 64.4 67.4 82.8

2013 75.6 76.1 64.6 62.5 60.8 81.2

2014 74.7 71.1 66.0 63.9 57.7 83.9

2015 72.6 69.6 64.7 66.5 53.9 88.2

2016 71.1 67.9 63.4 67.8 52.7 89.9

Kaynak: Yunanistan İstatistik Kurumu

Yunan İstatistik Kurumu verilerine göre 2015 yılı itibariyle toptan ve perakende ticaret sektöründe 819.188 kişi istihdam edilmekte olup, bu rakam ülkedeki toplam çalışan sayısının yaklaşık % 20,06’sına tekabül etmektedir.

AB Vassilopoulos SA, Sklavenitis, Metro SA, Lidl & Schwarz Gruppe, Atlantic SA, Jumbo Hellas SA, Praktiker Hellas, Zara Hellas SA, Plaisio Computers, Media Markt, Hondos Center ve Notos Com Holdings SA perakende pazarının en önemli şirketleridir. Pazarın en önemli oyuncularından Carrefour-Marinopoulos SA ise uzun zamandır yaşadığı ekonomik krizi Sklavenitis SA tarafından devralınmak suretiyle atlatmaya çalışmaktadır.

1.4.6 HİZMETLER

Turizm

Üç tarafı denizlerle çevrili olan Yunanistan dünyada en fazla turist çeken ilk 20 ülke arasında yer almaktadır.

http://www.eett.gr/


Yunan Merkez Bankası’nın açıkladığı verilere göre; 2016 yılında, ülkeye gelen turist sayısı önceki yıla oranla yaklaşık %7.5 artış göstererek 28 milyona erişmiş, buna karşılık turizm gelirleri düşüş göstererek 13,2 milyar Euro olmuştur. Böylece 2016 yılında turizm gelirlerinin GSYİH’ye katkısı %7,57’dir. 2016 yılı itibariyle, sektörde toplam çalışan sayısı 860.315’dır.

Yunan Turizm İşletmeleri Birliği (SETE)’nin açıkladığı 2015 yılı sonu verilerine göre; ülkenin turizmden aldığı pay dünya çapında %2, Avrupa’da ise %3.1’dir.

2016 yılında ülkeye en çok turist gönderen ülkeler sırasıyla, Almanya, İngiltere, İtalya, Fransa ve Rusya olmuştur.

TUİK’e göre Yunanistan’dan Türkiye’ye giden turist sayısı; 2015 yılında 737.562 iken 2016 yılında 568.802 olmuştur. Türkiye’den Yunanistan’a gelen turist sayısına bakıldığında ise; 2012 yazından itibaren uygulanmaya başlanan turistik vize kolaylıkları sayesinde artış eğilimi gösteren turist sayısı 2016 yılında 785.905 olmuştur.

Turist Sayısı ve Turizm Gelirleri

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Gelen Turist (1,000)

16.007 16.247 15.518 17.920 22.035 23.599 28.070

Turizm Geliri (Milyar €)

10.4 10.5 10.0 11.8 13.1 13.6 13.2

Kaynak: Yunan Merkez Bankası

İnşaat

Yunanistan’ın inşaat ve altyapı sektörü, makroekonomik daralmaya paralel olarak, büyük düşüş yaşamaktadır. Kamu harcamalarındaki mali kısıntılar ve özel sektörün kredi sıkışıklığı nedeniyle, sektör analistleri tarafından inşaat sektöründeki ortalama reel büyümenin sıfıra yakın olduğu belirtilmektedir. Her ne kadar hükümet yeni projelerin planlamasını yapmakta ve bölgelerde yeni yatırımlar ve iş sahaları açmayı hedeflemekte ise de, bütün bu planlamalar ülkede yaşanan kredi sıkışıklığından negatif etkilenmektedir. Orta ve uzun dönemde ise petrol ve gaz boru hatları, havaalanları, gayri menkul, limanlar ve yenilenebilir enerji sektörleri inşaat alanındaki fırsatlar olarak görülmektedir. Diğer taraftan, Yunan inşaat firmalarının Balkanlar, Ortadoğu ve Doğu Avrupa’daki güçlü ve yoğun varlığı dikkat çekmektedir. 2009 yılından bu yana devam etmekte olan ekonomik daralma, ülkede yatırım harcamalarının neredeyse durma noktasına gelmesine sebep olmuştur. Ayrıca, sektör yatırımlarına dair düzenlemelerin iş yapmayı zorlaştırması, pazara girişi neredeyse imkansız kılan tekel halindeki devlete ait güçlü ulaşım ve altyapı kurumlarının varlığı, 2016 yılında da altyapı ve inşaat sanayinin küçülmesi sektörün zayıf noktaları olarak karşımıza çıkmaktadır. Pazara bakış Yunanistan günümüze kadar Kamu Özel Sektör İşbirliği Projelerine başarılı örnekler vermiştir. Atina metrosu, Attiki otobanı, Egnatia otobanı, Rio-Antirio Köprüsü ve Atina Uluslararası Havaalanı bunlardan bazılarıdır. Son dönemde inşaat sanayinin büyümesi, özellikle büyük ulaşım projelerine ve altyapı yatırımlarına bağlı görülmektedir. Önceki hükümet döneminde, sektör Altyapı, Ulaştırma ve Şebekeler Bakanlığı altında birleştirilmiş, böylece farklı bakanlıkların yetkisinde olan planlama ve lisanslama işlemlerinin kolaylaştırılarak efektif hale getirilmesi ve uygulamanın hızlandırılması amaçlanmıştır. Yunan


hükümetinin yaptığı değişikliklerden biri de, altyapı imtiyaz sözleşmelerini düzenleyen çerçeve mevzuatı değiştirmek olmuştur. Yapılan değişiklikler özellikle inşaat öncesi izin aşamalarına ilişkin olup; böylece, tapunun netleştirilmesi, arkeolojik çalışmaların gerekliliği ve çevresel etkilere dair bürokratik engellerin kolay aşılması ve maliyet etkin yönetim amaçlanmıştır. Yunanistan’da Hükümet ticari liberasyonu garanti altına almıştır. Ayrıca Yunanistan’ın AB ve Dünya Ticaret Örgütü üyesi ülke olması sebebiyle ithalat kısıtlamaları sınırlı düzeydedir. Belli başlı Yunan projeleri AB tarafından finanse edildiğinden, fonlarda yapılacak herhangi bir değişiklik veya indirim bu projeleri temelden sarsabilmektedir. Ülkenin ihale prosedürü şeffaf olmakla birlikte, bürokrasiden kaynaklı gecikmeler olabilmektedir. Ayrıca grev vb. nedenlerle işin kesintiye uğraması riski yüksektir.

2014-2020 dönemi için sağlanan ESPA (Kalkınma için Kurumsal Pakt), Avrupa Birliği- Yapısal ve Yatırım Fonları yardımı ile Yunanistan’ın kalkınması için başlıca stratejik planı oluşturmaktadır.

İnşaat sektöründe birkaç büyük firma baskın durumda olmakla birlikte, sektör faaliyet alanlarına göre bölünmüştür. Örneğin, orta ölçekli firmalar ülkede mesken inşaasını üstlenmişken, büyük çaplı firmalar altyapı ve kamu imtiyaz sözleşmelerini yürütmektedirler. Altyapı projeleri genellikle uluslararası firmaların lokal büyük firmalarla konsorsiyumu şeklinde sonuçlandırılmaktadır. Yunanistan’da kamu projeleri ihalelerine katılma hakkına sahip olan müteahhitlik şirketleri, genel olarak aşağıdaki kriterlerden birine sahip olmalıdırlar:

a. Altyapı, Ulaştırma ve Şebekeler Bakanlığı – Kamu Projeleri Genel Müdürlüğü – Müteahhitlik Şirketleri siciline kayıtlı olan şirketler

b. Avrupa Birliği veya Avrupa Ekonomik Alanı üye devletleri veya Dünya Ticaret Örgütünün Kamu Alımları Anlaşması hakkındaki sözleşmeyi imzalamış olan devletlerde mukim şirketler. Bu şirketlerin mukim oldukları ülkedeki ilgili müteahhitlik siciline kayıtlı olmaları şartı aranır.

Bu kriterler genel çerçeveyi oluşturmakla beraber, her bir ihalede spesifik olarak farklı kriterler uygulanabilmektedir.

Sektördeki son gelişmeler

2009 yılında başlayan ekonomik krizin etkileri son altı yılda kendini en çok emlak sektöründe göstermiştir. Piyasalarda yaşanan likidite sıkıntısı nedeniyle gayrimenkul sahipleri, öncelikle mevcut gayrimenkullerini satma yolunu tercih etmiş, bu da emlak piyasasında değerlerin ani düşüşüne sebep olmuştur. Benzer şekilde mesken ve işyeri kira değerleri de ekonomik krizin başından bu yana büyük düşüş yaşamıştır.

Yunan Merkez Bankası’nın emlak sektörü için açıkladığı bazı veriler aşağıdaki tablolarda yer almaktadır:

Göstergeler Ortalama Yıllık Değişim Yüzdesi

2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

1. Mesken fiyat ve kira Endeksi (Yaş ve Coğrafi bölge)

1.7 -3.7 -4.7 -5.5 -11.7 -10.9 -7.5 -5.1 -2.4

-2ç.41.1.Coğrafi Bölge- (5 yaşa kadar)


a. Atina 0.0 -3.5 -2.7 -6.5 -12.8 -11.6 -7.6 -5.4 -2.6

b. Selanik 3.5 -5.3 -6.8 -8.2 -11.2 -7.7 -5.6 -6.0 -3.3

c. Diğer şehirler

2.4 -2.1 -4.3 -3.4 -11.5 -10.3 -7.1 -5.4 -1.9

1.2. Coğrafi Bölge (5 yaş ve üzeri)

a. Atina 1.4 -5.2 -3.5 -6.3 -11.3 -12.6 -10.4 -5.2 -1.4

b. Selanik 0.6 -6.3 -7.6 -6.2 -14.5 -9.7 -7.0 -5.0 -3.6

c. Diğer şehirler

1.4 -3.2 -6.1 -4.7 -10.1 -10.5 -6.2 -5.1 -2.7

2. Ticari Mülk fiyat ve kira endeksi

2.1. Ofis Fiyat Endeksi

a. Atina 3.8 -1.3 -9.8 -5.5 -10.0 -10.9 -3.2 -0.4 -0.4

b. Selanik - - - -7.3 -12.2 -9.9 -5.7 -5.1 0.8

c. Diğer - - - -9.0 -14.0 -8.7 -3.4 1.2 0.7

2.2. Ofis Kira endeksi

a. Atina -0.8 -4.9 -4.7 -5.5 -8.5 -7.3 -6.9 -2.3 -1.5

b. Selanik - - - -4.7 -4.2 -7.4 -8.0 -1.0 0.2

c. Diğer - - - -2.9 -12.1 -7.7 -13.0 0.6 0.9

2.3. Perakende Kira Endeksi

a. Atina 0.5 -1.2 -16.5 -9.4 -7.1 -12.6 -9.1 -7.1 -0.7

b. Selanik - - - -5.0 -10.3 -5.5 -7.1 -4.6 -3.6

c. Diğer - - - -4.5 -10.9 -6.9 -11.2 -8.9 -3.2

Kaynak: Bank of Greece

İnşaatta Üretim Endeksi Yıllık Değişim Oranları (%)

2012 2013 2014 2015 2016

İnşatta Üretim Endeksi -33.4 -8.2 15.5 3.1 22.9

Bina İnşası Üretim Endeksi -34.5 -17.3 -0.3 12.5 18.1

İnşaat Mühendisliği Üretim Endeksi -32.3 1.9 29.7 -3.5 26.8

İnşaat Faaliyeti (Bina inşa izin sayısı -36.7 -29.6 -18.3 14.7 -5.5

Kaynak:Yunan İstatistik Kurumu


Ekim 2016 ve Eylül 2017(*) dönemi Toplam İnşa Aktivitesi (Özel & Kamu)

Bölge

İnşa izni sayısı Hacim (bin m³)

Ekim-Eylül Değişim (%)

Ekim- Eylül Değişim (%)

2015-2016 2016-2017 2015-2016

2016-2017

Doğu Makedonya ve Trakya

549 514 -6,4 365.1 590.6 61,8

Merkez Makedonya

1931 1747 -9,5 2312.6 2095.0 -9,4

Batı Makedonya 267 299 12,0 421.8 375.1 -11,1

Tesalya 712 733 2,9 1097.7 971.2 -11,5

İpiros 433 461 6,5 390.1 438.1 12,3

İyon adaları 654 776 18,7 469.8 577.4 22,9

Batı Yunanistan 1007 1153 14,5 752.1 686.2 -8,8

Orta (Sterea) Yunanistan

1073 1076 0,3 774.5 878.0 13,4

Mora 1404 1359 -3,2 832.9 1065.7 28,0

Attiki 2342 2680 14,4 1825.1 2302.9 26,2

Kuzey Ege 364 413 13,5 208.2 167.0 -19,8

Güney Ege 1124 1260 12,1 646.1 655.3 1,4

Girit 934 1057 13,2 818.8 921.5 12,6

Ülke toplamı 12794 13528 5,7 10914.6 11724.1 7,4 Kaynak: Yunan İstatistik Kurumu (*)Eylül 2017 için geçici veriler

Yunan İstatistik Kurumu’nun Mart 2017’de açıkladığı yıllık verilere göre, ülkede 2016 yılında verilen bina inşa sayısı 12.526 olmuştur. 2016 yılında, 2015 yılına göre bina inşa izinlerinde %5.5’lik, yüzölçümünde %12.8’lik, ve hacimde %28.9’lık bir düşüş görülmüştür. Buna karşılık, Ekim 2016- Eylül 2017 dönemine bakıldığında bir önceki yıl aynı döneme göre bina inşa izinleri %5.7 artış göstermiştir. Tüm Yunanistan’da bu dönemde 13.528 (özel-kamu) bina inşa izni verilmiştir.

Sektörde yaşanan son gelişmelere dair Yunan Müteahhitler Birliği (TEE) Başkanı’nın yaptığı bir açıklamaya göre; Yunanistan son yıllarda kayda değer oranda beyin göçüne uğramıştır. Bunun en çarpıcı açıklamasını ise; Müteahhitler Birliği’nden her yıl 4000 mühendisin kaydını sildirmesi oluşturmaktadır. TEE Başkanı’na göre; bu durumun belli başlı sebepleri:

- Yunan mühendisler için ülkede iş imkanının eksikliği ki; bunun en temel sebebi ülke kalkınmasının durma noktasına gelmesidir,

- Serbest meslek sahiplerinin çok yüksek oranlarda vergilendirilmesi, gelir vergisi oranının %26’dan %29’a çıkartılması,

- Halihazırda son derece yüksek olan mühendislerin sosyal güvenlik katkı paylarının ekonomik tedbirler kapsamında daha da yükseltilmesi

- Hükümetin maliyetleri düşürecek ve mühendislerin hayatını kolaylaştıracak tedbirleri almamış olması, örneğin: inşaat izinlerinin elektronik formata dökülememesi.

Yunan inşaat şirketleri krize rağmen yurt dışında önemli projeler üstlenmektedirler. Bunlardan en önemlileri Balkanlar ve Ortadoğu – Körfez bölgesinde yer almaktadır. Sektörün en büyük firmalarından diyebileceğimiz Hellaktor SA’nın 2014 cirosu 1,5 milyar Euro olarak açıklanmıştır. Ayrıca, Aralık 2015 itibariyle inşaat birikimlerinin 3.5 milyar Euro olduğu ifade edilmektedir. Engeneering News Record tarafından Ağustos 2015’de yapılan değerlendirmede TOP 250 firma arasında 139. sırada yer almıştır. Grup olarak Türkiye dahil olmak üzere 23 ülkede faaliyetleri mevcuttur. Hellaktor tarafından 7 Mart 2016’da yapılan açıklamada grup şirketlerinden Aktor


S.A.’nın Fransız Spiecapag firması ile yapılan ortak girişim anlaşması kapsamında Azerbaycan doğalgazının Avrupa’ya taşıyacak TAP (Trans-Adriyatik Boru Hattı) projesinin birinci bölümünün Kuzey Yunanistan ayağının inşasını üstlendiği duyurulmuştur. Projenin yaklaşık iki yıl süreceği ifade edilmektedir.

Yurtdışında faaliyetleri devam eden bir diğer müteahhitlik şirketi J&P Avax olup, Özellikle Arap ülkelerinde projeler yürütmektedir. 8 Mart 2016’da firma tarafından yapılan açıklamada İtalyan Bonatti SpA ile yapılan ortak girişim anlaşması kapsamında TAP projesinin Kuzey Yunanistan hattının 180.1 km uzunluğundaki ikinci ve 186.3 km uzunluğundaki üçüncü kısımlarını gerçekleştireceği duyurulmuştur. Grubun üstlenmiş olduğu halen devam eden diğer projeleri;

-DESFA SA adına Revythousa adasında 3. LNG tank ve bütün tesislerin yenilenmesi (107 milyon Euro bütçeli),

- GEM Holdings Ltd, Socar Trading SA, Siemens Project Ventures GMBH ve Gasol LNG Import Ltd tarafından oluşturulan uluslararası konsorsiyum adına Malta’da Yüzen LNG deposu ve yeniden gaza dönüştürme tesisleri (124 milyon Euro bütçeli)

Diğer bir önemli müteahitlik firması olan Metka daha çok enerji sektöründe faaliyet göstermekle birlikte, inşaat sektöründe gerçekleştirdiği projelerle yerel piyasada önemli bir yere sahip olmuştur. Yunanistan’ın simgeleri haline gelen Rion- Antirion Köprüsü ve Olimpiyat stadyumu çelik çatı inşası gibi bilinen yapılar Metka tarafından yapılmıştır. Firma halen 2014 yılında başlamış olduğu Kiato-Rododafni demiryolu inşasının yapımına devam etmektedir. Metka’nın, General Electric ile yapmış olduğu Konsorsiyum Gana’da yeni bir enerji üretim tesisi kuracaktır.

Diğer bir müteahhitlik şirketi, Gek-Terna en son Bahreyn ve Abu-Dhabi’de 150 milyon Euro değerinde dört yeni projeye imza atmıştır. Bu projeler, Bahrain’de 832 meskenden oluşan site projesi ve kanalizasyon inşası, Abu-Dabi’de ise lüks dairelerden oluşan bir kompleks ve hastane inşasıdır. Bankacılık

Yunanistan’ın 2001 yılında Euro para birimi bölgesine girmesi, ülkenin ekonomik yapısında köklü değişikliklerin başlangıcı olmuştur. 2001 ve 2008 yılları arasında, reel büyüme neredeyse yıllık %4’lere ulaşmış, enflasyon tek haneli rakamlara düşmüştür. Ancak 2009 yılına gelindiğinde, bütçe açığı GSYİH’nın %15.5’ine ulaşmıştır. Kamu borçlarının payı, GSYİH’nın neredeyse %130’una çıkmıştır. 2009 yılı sonbaharında, bütçe açığının öngörülenden çok daha yüksek olacağı mali piyasalar tarafından anlaşılmıştır. Kar faizi oranları hızla yükselmeye ve ülke küresel mali piyasalarda hızla değer kaybetmeye başlamıştır. Böylece, 2010 yılı Mayıs ayında Yunanistan Troyka ile, mali konsolidasyonu, özelleştirmeleri ve vergi kaçakçılığını engelleyen düzenlemeleri kapsayan yapısal reformları içerir memorandumu imzalamıştır. Bankacılık sektörünün üst düzeyinden gelen açıklamalara göre; devletin ekonomik kriz içine düşmesi, bankacılık sektörünü de krize sürüklemiştir. Şöyle ki; ilk olarak likidite sorunu yaşanmaya başlamış, Yunanistan’ın uluslararası ülke puanının seri halinde düşürülmesi, Yunan bankalarının puanının da düşürülmesine ve bankaların küresel finans piyasalarının dışına itilmesine sebep olmuştur. Ayrıca ülkedeki belirsizlik, büyük miktarda naktin ülkeden kaçışına yol açmıştır. Bunun yanısıra, ekonomik daralma ve likidite sıkıntısı, bankalara olan kredi borçlarının geri ödenememesini sürekli hale getirmiştir. Bu süreçte Yunanistan’ın Euro bölgesinden çıkışı senaryoları yoğun olarak konuşulur olmuştur. Ekonomik krizden çıkışa yönelik, öncelikle finansal sistemin istikrara kavuşturulması gereği üzerine, bankacılık sektöründe yeniden yapılandırmaya gidilmesi kararlaştırılmıştır. Sektörün yeniden yapılandırılması için gerekli olan toplam 50 milyar Euro, Troyka’dan iyileştirme programı fonu adı altında sağlanmıştır. İkinci aşama ise, hangi bankaların yeniden yapılandırmaya dahil edileceğinin kararlaştırılması olmuştur. Yeniden yapılandırma değerlendirme çalışmalarının başladığı dönemde, 17 ticari banka mevcut iken, 8 banka (5 ticari banka, 3 kooperatif bankası) bu kapsamda tasfiye edilmiş, ülkenin en büyük 4 bankası “faaliyet konusu sadece bankacılık hizmetlerinden ibaret” olarak seçilerek yeniden yapılandırma sürecine alınmıştır. Bu dört banka, National Bank of Greece, Alpha Bank, Pireaus


Bank ve Eurobank’tır. Böylece 2013 yılının ilk aylarında bu 4 banka, karar süreçlerini tamamlayarak, sermayelerini Yunan Merkez Bankası’nın öngördüğü rakamlara yükseltmiştir.

2013 yılının ilk yarısına kadar devam eden süreçte, Alpha Bank ülkenin en köklü ve en çok şubeye sahip bankalarından biri olan Emporiki (Ticaret) Bankası’nın tamamını FransızCredit Agricole grubundan devralmıştır. Piraeus Bankası ise; önce 2012 yılı sonunda Geniki Bank’ın tamamını devralmış, akabinde 2013 Mart ayında zor durumda olan üç Güney Kıbrıs bankasını (Hellenic Bank, Cyprus Popular Bank, Bank of Cyprus) aynı anda devralarak bankacılık sisteminin daha kompak bir yapıya kavuşturulması çabalarına katkı sağlamıştır. Bu süreçte, National Bank of Greece ile Eurobank arasında da zaman zaman birleşme görüşmeleri yapıldığı açıklanmış, ancak bu görüşmelerden bugüne kadar bir sonuç çıkmamıştır.

Diğer taraftan, Yunanistan, özellikle 2000’li yılların başında Balkanlar ve Güneydoğu Avrupa’da Bankacılık faaliyetlerini genişletmiş, Yunan Ekonomi Bakanlığı ekonomik kriz öncesinde bu bölgelerde pazarın %20’sinin Yunan bankalarının elinde olduğunu açıklamıştı. 2006 ylında Finansbank hisselerini satın alarak Türkiye pazarına giriş yapan National Bank of Greece, ekonomik krizden çıkabilmek için Finansbank’ta bulunan %99.81 oranındaki hisselerini Katar National Bank SAQ’ya satmıştır. Banka tarafından yapılan açıklamada bu satışın takribi değerinin 3,6 milyar Euro olduğu bildirilmiştir.

Yunan Bankalar Birliği, 31.12.2016 tarihi itibariyle, ülkedeki toplam banka şubesi sayısını 2.210 olarak açıklamıştır. 2015 yılında bu rakam 2.418 idi. 2016 yılı sonu itibariyle toplam banka çalışanları sayısı yaklaşık 3000 kişi azalarak 41.211 olmuştur. Aşağıdaki tabloda, Yunanistan’ın belli başlı bankalarının şube ve çalışan sayıları detaylı olarak görülmektedir.

Yunanistan’daki belli başlı Bankalar Şube ve Çalışan Sayısı (31.12.2016 itibariyle)

Attika Bölgesi

Selanik Bölgesi

Diğer Bölgeler

Toplam Çalışanla

r

Toplam 886 223 1.101 2.210 41.211

A) Yunanistan Bankalar Birliği Üyeleri

882 223 1.101 2.206 41.119

Piraeus Bank S.A 218 64 380 662 13.192

National Bank of Greece S.A. 195 46 268 509 9.935

Alpha Bank S.A. 231 51 235 517 8.543

Eurobank Ergasias S.A. 194 54 190 438 8.153

Attica Bank 30 7 28 65 782

HSBC Bank plc 14 1 0 15 403

Citibank Internatonal plc 0 0 0 0 111

B) Yunanistan Bankalar Birliği Bağlı Üyeleri

4 0 0 4 129

Bank of America Merrill Lynch 1 0 0 1 12

BNP Paribas Securities Services 1 0 0 1 27

Deutsche Bank 1 0 0 1 10


The Royal Bank of Scotland 0 0 0 0 19

Unicredit Bank 1 0 0 1 24

Kaynak: Yunan Bankalar Birliği (HBA)

Yunanistan’da faaliyet gösteren tek Türk bankası T.C. Ziraat Bankası olup, bankanın Atina, Gümülcine, İskeçe ve Rodos şehirlerinde şubesi bulunmaktadır. T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Atina Şubesi’ne aşağıdaki iletişim bilgilerinden ulaşmak mümkündür: T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Athens Central Branch 2 Ermou Str. , 5th Floor 10563 Athens Tel: +30 210 322 30 38 Fax: +30 210 322 17 96 e-mail: [email protected] www.ziraatbank.com.gr Sigortacılık

Sigorta Şirketleri Derneği’nin en son yayımladığı veriler 2015 yılına ait olup, buna göre Yunanistan’da 62 sigorta şirketi faaliyet göstermektedir. Ülkede faaliyet gösteren sigorta şirketi sayısı 2010 yılında 73 iken, 2014’te 65’e, 2015’te ise 62’ye gerilemiştir.

Doğrudan yazılı sigorta primleri 2015 yılında önceki yıla göre %6.1 düşüşle 3,7 milyar Euro olmuştur. Özel sigorta primlerinin Yunan ekonomisine katkısı GSYİH’nın %2,12’si oranında düşmüştür. 3.7 milyar Euro tutarındaki sigorta priminin 1,9 milyar Euro’su (%51,6) hayat sigortası haricindekiler, 1.8 milyar Euro’su (%48.4) hayat sigortası olarak gerçekleşmiştir.

1.4.7 ENERJİ

Yunanistan’da enerji sektörü, Yunan Enerji Düzenleme Kurumu (YEDK-RAE) tarafından düzenlenmektedir. YEDK mali ve idari olarak bağımsız olup, 96/92/EC sayılı AB Direktifi uyarınca elektrik piyasasının serbestleştirilmesi düzenlemeleri çerçevesinde 1999 yılında kurulmuştur. YEDK tarafından en son 2015 yılında yayımlanan ve 2014 yılı verilerini içeren Avrupa Komisyonu’na sunulan Pazar Raporu’na göre; 2014 yılı enerji sektöründe değişikliklerin öngörüldüğü ve gerçekleştirildiği farklı bir yıl olmuştur. Şöyle ki; elektrik piyasasında Elektrik iletim sistem operatörünün özelleştirilmesi ve kamu enerji şirketi DEH’nin yeni bir rakip şirket yaratacak şekilde ayrılması ve pazarda reform için gerçekleştirilen çok sayıda işlem tedbiri alınmıştır. Gaz piyasasında ise, perakende pazarını rekabete açacak taslak kanun görüşülmüştür. 2013 yılı ise Kurum için bir yapı taşı oluşturmaktadır; zira yerel enerji piyasasının AB pazarı ile uyumlu hale getirilmesine yönelik yeniden düzenlenmesi için etkin tedbirler paketi bu yılda getirilmiştir.

Örneğin, getirilen yeni düzenleme ile yerel toptan elektrik piyasasında rekabeti artırmaya yönelik olarak, %30 kuralı olarak bilinen Maliyeti Kurtarma Mekanizması’nın kaldırılarak, AB mevzuatına uygun şekilde Kapasite Yeterlilik Reformu’nun yapılması, Sistem kullanma ücretlerinin belirlenmesi metodolojisinde yenileme gibi düzenlemeler 2013 yılında getirilmiştir.

Yunanistan toplam enerji ihtiyacının yaklaşık % 70’ini ithal etmekte olup, enerji alanında dışa bağımlı bir ülke konumundadır. Bu nedenle enerji sektörü dış ekonomik ve ticari ilişkilerinde zemin kazanma arzusunda olduğu bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Enerji ihtiyacı istikrarlı bir şekilde artmaya devam etmekle birlikte kişi başına tüketim açısından AB içinde son sıralarda

mailto:[email protected]

http://www.ziraatbank.com.gr/


yer almaktadır. Yunan enerji sektörü halen yoğunlukla ithal fosil yakıtlara bağımlıdır. AB ortalamasında %33.4 olan petrol ürünlerinden enerji sağlama oranı Yunanistan’da yaklaşık %54 civarındadır. Bu petrol ürünleri sadece ulaşımda kullanılmamakta, elektriğe de dönüştürülmektedir. Özellikle adalar elektriği dizel jeneratörlerden almaktadırlar. Ayrıca, ithalat maliyeti çok yüksek olmakla birlikte doğalgaz da enerji ihtiyacını karşılamada giderek daha önemli bir rol üstlenmektedir. Yunanistan’ın kullanılan kaynak bakımından en son enerji tüketim verileri aşağıda gösterilmektedir:

DEH’nin %100 sahibi olduğu ADMIE A.Ş. 2012 yılından bu yana Yunanistan’ın bağımsız elektrik iletim işletmecisi, milli iletim ağının geliştirilmesi, işletmesi ve bakımından sorumlu olarak faaliyet göstermektedir.

Yunanistan’da 2014 yılı sonu itibariyle perakende elektrik sektöründe 8 firma faaliyet göstermektedir.

Yunanistan’da elektrik enerjisi üretimi özellikle termik santrallerden elde edilmektedir. Batı Makedonya Bölgesinde toplam elektrik enerjisinin %75’i üretilmektedir, bunun da %50’si Kozani ilinde üretilmektedir. Florina ilindeki yeni Meliti elektrik üretim santrali ile Batı Makedonya ülkenin elektrik enerjisi ihtiyacının %80’nini karşılayacak duruma gelecektir. Termik elektrik üretim santrallerinin linyit yataklarının zengin olduğu ülkenin kuzeyinde yoğunlaşması, taşıma esnasında kayıplara ve işleyişte dengesizliğe yol açmaktadır. Ülkede linyit stoğu olan dört bölge mevcuttur: Drama, Batı Makedonya, Elassona ve Megalopoli.

1.4.8 DOĞAL KAYNAKLAR VE MADENCİLİK

Dağlık coğrafi yapısı nedeniyle Yunanistan’da toprakların yaklaşık % 25’inde ekim yapılabilmektedir. Ekili arazinin yarısına yakın bölümü daha çok keçi ve koyunların otlamasına elverişli çayırlardır.

Resmi kayıtlarda ülkenin % 22’lik bölümünün ormanlarla kaplı olduğu iddia edilmekle birlikte, yapılan çalışmalar son yıllarda sıkça rastlanan orman yangınları nedeniyle bu oranın % 17’lere düştüğünü göstermektedir.

Madencilik sektörünün enerji ve imalat sektörü içinde değerlendirilmesi nedeniyle GSMH içindeki payı net olarak hesaplanamamaktadır. Ancak geçmişte bu oranın % 1’in altında olduğu dikkate alındığında ve sektörde önemli bir gelişme ve büyüme olmadığı için payın yine % 1’lerin altında olduğu genel olarak kabul görmektedir.

Çeşitlilik sınırlı olmakla beraber Yunanistan bazı madenlerde öne çıkmaktadır. Perlit, bentonit, puzolan (lav) ve sünger taşında dünyanın en büyük tedarikçisi konumundadır.

Demir cevheri ve boksit madenleri (500 Milyon ton rezerv) öne çıkan diğer madenlerdir. Almanya’dan sonra Avrupa’nın en büyük linyit üreticisi Yunanistan’dır.

Ülkede başta alüminyum olmak üzere altın, krom, bakır, uranyum, linyit, kurşun, magnezit ve tuz rezervleri bulunmaktadır.

Enerji Tüketimi 1999 2015

Petrol % 58 % 44

Linyit % 32 % 30

Doğalgaz % 5 % 17

Hidroelektrik % 1 % 1

Diğer % 4 % 5


1.4.9 ÖZELLEŞTİRME

Yunanistan’daki özelleştirme sürecini uluslararası gelişmeler ve Avrupa Birliği ile yürürlükte olan Ekonomik ve Parasal Birlik çerçevesinde uygulanan ortak politikaların yanısıra son yıllarda yaşanan ekonomik kriz zorunlu kılmıştır. Yunanistan bir taraftan özelleştirmeye sıcak bakarken, diğer taraftan özelleştirilecek kurumlardaki söz hakkını kaybetmemeye, böylece ekonominin kontrolünü elden bırakmamaya gayret etmektedir.

Özelleştirmeler, 2010 yılından bu yana Yunanistan’ın kreditörleri ile yardım anlaşmalarında anahtar rolü oynamıştır. Fakat Yunanistan şimdilik 50 milyar Euro değerindeki özelleştirme hedefine henüz yaklaşamamıştır.

Son dönemde gerçekleştirilen belli başlı özelleştirmeler:

Selanik Liman İşletmeleri’nin %67’sinin özelleştirilmesine ilişkin anlaşma Yunan Özelleştirme İdaresi ile South East Gateway Thessaloniki Konsorsiyumu arasında 21.12.2017 tarihinde imzalanmıştır. Anlaşma uyarınca, Alman-Fransız-Yunan ortak girişimi Yunan devletine 231.92 milyon Euro ödeyecek, ayrıca işletmeye 180 milyon Euro’luk yatırım yapacaktır. Selanik Liman İşletmeleri’nin özelleştirme süreci halen devam etmektedir. Yunan Parlamentosu, Atina’nın eski havaalanı arazisinin kontrolünü elinde bulunduran Hellinikon S.A.’in, Hellinikon Global I. S.A.’e satışına ilişkin olarak Yunan Özelleştirme Kurumu (HRADF) ile Hellinikon Global I. S.A. imzalanmış olan Mutabakat Zaptını 21.09.2016 tarihinde onaylamıştır. Bahse konu Mutabakat Zaptının Yunan Parlamentosu’nda onaylanması, Yunanistan’ın kreditörleri ile yapmış olduğu kredi anlaşmasının koşullarından birini teşkil etmektedir. Mutabakat Zaptı, Hellinikon S.A. şirketi hisselerinin %100’ünün ve Hellinikon arazisinin % 30’unun mülkiyetinin Lamda Development şirketinin bir iştiraki olan Hellinikon Global I. S.A.’e devrini ve arazinin yatırımcı şirket tarafından 99 yıllığına işletilmesi ve geliştirilmesini öngörmektedir. Lamda Development S.A, Abu Dabi’den “Al Maabar”, Çinli “Fosun Group” ve Yunan “Latsis Group”un ortaklığında 2014 yılında gerçekleştirilen özelleştirme ihalesini kazanarak Hellinikon arazisini elinde tutan tüzel kişiliğin (Hellinikon S.A) %100’ünü satın alma ve bölgeyi geliştirme hakkını elde etmişti. Toplam 6.200.000 m2’lik araziye yapılacak yatırım rakamının yaklaşık 8 milyar Euro’yu bulması ile, bu yatırımın Yunanistan’ın bugüne kadar ki en geniş özel sermayeli yatırımı olacağı tahmin edilmektedir. Yatırım, mesken alanları, oteller, alışveriş merkezleri, mağazalar, parklar, sanat ve kültür merkezleri, açık kültür merkezleri, sağlık ve güzellik merkezleri, spor tesisleri, iş, eğitim ve Ar-Ge merkezi ile mevcut marina ve sahil şeridinin yeniden düzenlenmesini kapsamaktadır. Yatırımın en hassas noktasının sahil şeridini de içine alacak ve halka açık şekilde düzenlenecek olan 2 milyon m2’lik metropolitan park alanıdır.

Yunan Kamu Malvarlıkları Değerlendirme Fonu’nun, 3 Ocak 2016 tarihinde yaptığı açıklama ile, ülkenin en prestijli arazilerinden birinde yer alan Astir Palace Oteli’nin Apollo Investement HoldingCo Fonu’na 400 milyon Euro bedelle satışına ilişkin anlaşmayı imzaladığını duyurmuştur.

Ayrıca Yunan Hükümeti, Alman havaalanı operatörü Fraport ile 14 bölgesel havaalanının 40 yıllığına kiralanması ve işletilmesine ilişkin 1.2 milyar Euro değerindeki anlaşmayı imzalamıştır. Yunan Kamu Malvarlıkları Değerlendirme Fonu yetkililerinin Mart 2016’da yaptığı açıklamaya göre; Pire Liman Otoritesi (OLP)’nin %67 hissesinin Çin şirketi Cosco’ya satışı Sayıştay tarafından onaylamıştır. Cosco, ilk aşamada OLP’nin %51 hissesini 280.5 milyon Euro, geri kalan %16’sını ise beş yıl içerisinde 88 milyon Euro bedelle satın alacaktır.


Önümüzdeki dönemde özelleştirilmesi planlanan kamu şirket ve arazileri aşağıdaki tablolarda yer almaktadır:

Özelleştirilmesi planlanan işletmeler

İşletme

DEPA - Yunan Gaz Şirketi Yunan Özelleştirme İdaresi’nin %65 ve HELPE’nin %35 hisselerinin satışı

DESFA- Yunan Gaz Dağıtım Şirketi %66 hisse satışı

DEH- Yunan Elektrik Şirketi %17 hissesinin satışı

ROSCO- Yunan Demiryolları Bakım Şirketi Hisselerin tamamının satışı

EYDAP – Yunan Su ve Kanalizasyon Şirketi Hisselerin %11’inin satışı (Yunan Özelleştirme İdaresi hisselerin %27’sini elde tutmaktadır).

EYATH-Selanik Su ve Kanalizasyon Şirketi Hisselerin %23’ünün satışı(Yunan Özelleştirme İdaresi hisselerin %74’ünü elde tutmaktadır).

Egnetia Otobanı 35 yıllık yeni işletme sözleşmesinin imzalanması

Hellenic Petroleum HELPE-Yunan Petrolleri A.Ş. Özelleştirme idaresinde bulunan %35’lik hissenin satışı

OTE-Yunan Telekom Şirketi %5 kuruluş hissesi

ELTA - Yunan Posta Kurumu Henüz özelleştirme yöntemi kesinleşmemiştir.

Alimos ve Pylos Marinaları ile portföydeki diğer marinalar

İmtiyaz sözleşmesi ile 40 yıllık işletme hakkı

Kaynak: Yunan Özelleştirme Kurumu (HRADF)

Yunan Özelleştirme Kurumu (HRADF)’nun portföyünde bulunan ve özelleştirme süreci devam eden/özelleştirmeleri tamamlanmış işletmelere ilişkin ayrıntılı bilgilere bahse konu kurumun web sayfasından http://www.hradf.com/en erişim sağlanabilmektedir.

Kamuya ait gayrimenkullerin satışına ilişkin duyurulara https://www.e-publicrealestate.gr/?lang=en web sayfasından erişim sağlanabilmektedir.

2.DIŞ TİCARET

2.1 Genel Durum

1990’lı yıllarda Doğu Blokunun çökmesi sonucunda sanayileşmiş ülkelerin ucuz işgücünden faydalanmak amacıyla üretim birimlerini bu ülkelere taşıyarak düşük maliyetli üretime başlamaları, ayrıca Uzakdoğu ülkelerinden Çin, Kore, Hindistan ve Pakistan gibi ülkelerin çok düşük fiyatlarla Yunanistan’ın da içinde bulunduğu AB pazarlarını işgale başlamasıyla Yunan imalat sanayi sıkıntılı bir döneme girmiştir. 2000 yılını takiben ivme kazanan Uzakdoğu menşeli ürünlerin Yunan pazarındaki artan payı Yunanistan’da ağırlıklı olarak mobilya, tekstil, hazır giyim, seramik ve inşaat malzemeleri sektöründe ciddi rahatsızlıklara neden olmuş, üretici firmaların büyük bir kısmı üretim birimlerini kapatarak ithalata yönelmeye başlamışlardır.

Bu çerçevede Yunanistan’ın sektör bazındaki ihracatına kabaca göz atıldığında görüleceği üzere, ihracatının ağırlıklı olarak hammadde, yarı mamuller ve tarım ürünlerinden oluştuğu görülmektedir. Genel ihracat içinde geleneksel olarak önemli bir yere sahip olan tarım ürünlerine madde bazında bakıldığında tarım ürünü ihracatının % 70’ini sırasıyla yaş meyve ve sebze, pamuk, tütün ve zeytinyağı gibi kalemlerden oluştuğu gözlenmiştir.

Yunanistan’ın ithalatına bakıldığında ise, mevcut sanayinin yapısal sorunları nedeniyle ithalatın çok büyük bir oranının sanayi ürünlerinden oluştuğu gözlemlenmiştir.

http://www.hradf.com/en

https://www.e-publicrealestate.gr/?lang=en

https://www.e-publicrealestate.gr/?lang=en


Yunanistan’ın 1981 yılındaki AB üyeliğinden sonra dış ticaretindeki açık giderek büyümüştür. Üyelik öncesinde % 50’lere varan korunma oranları sayesinde dış ticaret göreceli olarak kontrol altında iken 1990’ların başında neredeyse tüm koruma oranları kaldırılmıştır. İhracatın yarısından fazlası AB üyesi ülkelere yapılırken, başta Rusya olmak üzere Irak, Kazakistan, İran ve S. Arabistan’dan önemli miktarlarda petrol ve doğalgaz ithalatı yapılmaktadır.

2016 yılında ihracatta ilk beş ülke sırasıyla İtalya, Almanya, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi, Türkiye ve Bulgaristan iken, ithalat için sıralama Almanya, İtalya, Çin, Rusya ve Hollanda şeklindedir.

2.2 Dış Ticaret Mevzuatı

1981 yılından beri AB üyesi olan Yunanistan'da dış ticaret, AB uygulamalarına göre yürütülmektedir. Yunanistan’nın AB’nin Ortak Dış Ticaret Politikası dışında ulusal bazda bir dış ticaret mevzuatı mevcut olmayıp, dış ticaret alanındaki ulusal mevzuat AB direktiflerinin ulusal mevzuata uygulanması ile yürütülmektedir.

AB uygulamalarına paralel olarak, uluslararası anlaşmalarla ticareti yasaklanan mallar dışında ithali yasak ürün bulunmamaktadır.

Yunanistan’da ihracat işlemi, tek idari belge ve faturaya ilaveten, bazı durumlarda Yunanistan’ın iç mevzuatına ve uluslararası anlaşmalara uygun olarak ihracatın yapılacağı ülkeye ve ihraç edilecek ürüne göre değişen kontrol ve kayıt belgeleri ile birlikte serbestçe gerçekleştirilmektedir.

AB Komisyonu tarafından belirlenen Ortak Gümrük Tarifesi tatbik edilmektedir. Tarım ürünleri ticaretinde AB’nin Ortak Tarım Politikaları çerçevesinde ortak piyasa düzenlemeleri uygulanmakta olup, sanayi ürünlerinde AB içerisinde ortak düzenlemeye tabi malların ithalatında sağlık, çevre ve güvenlik koşullarına uygunluk şartı aranmaktadır. Bu çerçevede başta Sanayi Bakanlığı olmak üzere, Sağlık Bakanlığı ve Tarım Bakanlıkları tarafından piyasa gözetimi ilkeleri çerçevesinde kontroller uygulanmaktadır.

Avrupa Birliği’nin bir üyesi olarak Yunanistan, AB’nin üçüncü ülkelerle yaptığı anlaşmaları üstlenmiş olup, Ortak Dış Ticaret politikası tatbik etmektedir. Bu çerçevede EFTA Ülkeleri, Merkezi ve Doğu Avrupa Ülkeleri, Güney Afrika Cumhuriyeti, Akdeniz Ülkeleri, Meksika ve Şili gibi AB’nin STA imzaladığı ülkelerle serbest ticaret anlaşması hükümleri geçerli olup, AB’nin gelişme yolundaki ülkelere GSP (Generalized System of Preferences) mekanizması çerçevesinde uyguladığı tek taraflı taviz sistemi yürürlüktedir.

AB ülkeleri ile Yunanistan arasında gümrük vergileri ve eş etkili vergilerle miktar kısıtlamaları ve benzeri önlemlerden muaf olarak, mallar serbest dolaşmakta, AB dışındaki ülkelere Ortak Gümrük Tarifesi uygulanmaktadır. Tarım ürünleri itibariyle AB’nin Ortak Tarım Politikası çerçevesinde ortak piyasa düzenlemeleri ve telafi edici mekanizmalar uygulanmaktadır. İthalatta KDV, piyasa fiyatı ve gümrük vergisi üzerinden tahsil edilmekte ve gümrük vergisinin matrahı AB Komisyonu direktiflerince DTÖ Gümrük Kıymet Kodu hükümlerine paralel olarak belirlenmektedir. İthalatta haksız rekabetin önlenmesine ilişkin anti damping kuralları AB düzeyinde ve AB Komisyonu tarafından uygulanmaktadır.

2.3 Tarife Dışı Engeller

Serbest ticarete dayalı bir dış ticaret rejiminin bulunduğu Yunanistan’da ithalat için herhangi bir izne ya da lisansa gerek yoktur. Ancak bazı ürünler için Yunanistan’a giriş yapabilecekleri ihtisas gümrükleri ve limanlar belirlenmiştir. Su ürünleri, canlı hayvan ve et ürünleri ile bazı tarımsal ürünlerde ise Sağlık Bakanlığı’nın uygun görüşünün alınması gerekmektedir. Anti damping ve anti sübvansiyon tedbirleri AB düzeyinde ve AB Komisyonu kararları çerçevesinde uygulanmaktadır.

Yunanistan’da AB dışı ülkelerden yapılan ithalatta, AB’nin ortak gümrük tarifesi ile kural ve kısıtlamaları aynen uygulanmaktadır. Topluluğun Entegre Gümrük Tarifesi – TARIC – AB Gümrük Birliğine ithal edilen ürünlere uygulanan çeşitli kuralları göstermektedir.


Yunanistan’a ihracatta gerekli belge ve prosedürler için Avrupa Komisyonu’nun TARIC http://ec.europa.eu/taxation_customs/common/about/welcome/index_en.htm ve Trade Help Desk trade.ec.europa.eu/tradehelp/ web sayfalarının takip edilmesi faydalı olacaktır.

Türkiye’den taze sebze ve meyve ihracatında karantina kontrolleri uygulanmaktadır. Karantina kontrollerinin adalarda yapılamaması ciddi maliyet artışı ve zaman kaybına yol açmaktadır.

Yunanistan bir çok iş dalında çeşitli ulusal engeller uygulama eğilimindedir. AB üyesi ülkeler için genelde geçerli olmayan bu engelleri aşmak için yabancı şirketler Yunan veya AB orjinli şirketlerle işbirliğine gitme yolunu tercih edebilmektedir.

Tüm AB üyesi ülkelerde olduğu gibi insan ve çevre sağlığı ile ürün güvenliği gerekçesiyle uyulması gereken CE işareti vb. gibi kurallar bulunmaktadır.

Ürünlerin etiketlenmesi ve paketlenmesi ile ilgili olarak Yunanca yazılması, miktar ve üretim tarihinin belirtilmesi gibi çeşitli zorunluluklar bulunmaktadır. Fikri ve sınai mülkiyet hakları Yunanistan pazarında dikkat edilmesi gereken önemli bir konudur.

2.4 Anti-Damping Uygulamaları

AB tarafından ülkemize yönelik uygulanan anti-damping önlem ve soruşturmaları Ekonomi Bakanlığı’nın web sayfasından (www.ekonomi.gov.tr) güncel olarak takip edilebilmektedir.

2.5 Dış Ticaret İstatistikleri

Yunanistan’ın 2008 yılında 86 milyar Euro’yu bulan toplam dış ticaret hacmi son yıllarda düşüş göstermiş 2016 yılı sonu itibariyle 69.38 milyar Euro olarak gerçekleşmiştir.

2.5.1 Yıllara Göre Dış Ticaret Değerleri

İhracat (milyar EURO)

2014 2015 2016 2016/2015(%) 2015/2014(%)

AB 13.10 14.02 14.33 2,2 7,0

Üçüncü Ülkeler 14.02 11.80 11.13 -5,7 -15,8

Toplam 27.12 25.82 25.46 -1,4 -4,8

İthalat (milyar EURO)

AB 23.31 23.09 24.20 4,8 -1,0

Üçüncü Ülkeler 25.01 20.51 19.96 -2,7 -18,0

Toplam 48.33 43.60 44.16 1,3 -9,8

Dış Ticaret Hacmi (milyar EURO) Toplam 74.318,9 75.327,1 69.385,3 1,01 0.9

Kaynak: Yunan İstatistik Kurumu

2.5.2 Başlıca Ülkelere Göre Dış Ticaret

Aşağıdaki tabloya, Yunanistan’ın 2016 yılında en fazla İHRACAT yaptığı ilk 20 ülke alınmıştır:

İTHALATÇI ÜLKELER 2014

(1.000 Euro)

2015

(1.000 Euro)

2016

(1.000 Euro)

TOPLAM 26,898,964 25,485,925 25,086,187

http://ec.europa.eu/taxation_customs/common/about/welcome/index_en.htm

http://www.ekonomi.gov.tr/


Italya 2,473,920 2,899,740 2,809,778

Almanya 1,762,224 1,854,195 1,916,364

GKRY 1,233,708 1,414,657 1,508,147

Türkiye 3,271,046 1,710,098 1,351,105

Bulgaristan 1,343,202 1,275,789 1,242,759

ABD 821,085 1,245,987 1,095,261

Birleşik Kralık 965,893 1,081,615 1,059,191

Lübnan 612,851 766,766 1,048,038

Mısır 755,331 1,042,251 749,989

Romanya 632,126 703,461 738,165

Fransa 640,886 654,575 728,490

İspanya 667,111 689,310 696,400

Hollanda 415,152 498,993 612,321

Makedonya 707,019 586,321 564,437

Suudi Arabistan 784,149 736,523 447,010

Polanya 323,465 352,286 408,261

Gibraltar 641,220 395,062 381,393

Arnavutluk 411,369 348,246 378,378

Belçika 311,940 340,375 340,147

Libya 221,984 149,217 331,736

Çin 278,443 227,861 328,078

Kaynak: Trademap

Aşağıdaki tabloya, Yunanistan’ın 2016 yılında en fazla İTHALAT yaptığı ilk 20 ülke alınmıştır.

İhracatçı Ülkeler 2014

(1.000 Euro)

2015

(1.000 Euro)

2016

(1.000 Euro)

TOPLAM 46,778,838 42,580,372 42,668,760

Almanya 4,646,955 4,517,910 4,677,438

Italya 3,514,820 3,346,430 3,562,470


Çin 2,492,959 2,550,775 2,886,561

Rusya 4,833,842 3,407,216 2,731,970

Hollanda 2,317,451 2,336,875 2,331,974

Irak 3,902,368 2,997,954 2,309,710

Fransa 2,117,809 1,891,434 1,891,653

G. Kore 1,469,902 1,471,552 1,789,333

İspanya 1,568,762 1,542,243 1,553,452

Belçika 1,296,776 1,401,263 1,529,782

Bulgaristan 1,420,096 1,384,340 1,471,972

Türkiye 1,161,166 1,330,591 1,393,300

Kazakistan 2,422,590 1,424,475 1,260,986

Birleşik Krallık 1,197,036 1,196,975 1,153,957

Suudi Arabistan 1,303,826 956,318 837,327

Iran 4,745 12,535 745,603

Romanya 606,491 710,594 739,793

Polanya 443,264 511,044 595,177

ABD 500,128 595,115 580,513

Mısır 840,424 657,149 573,195

Danimarka 407,850 449,174 512,285

Kaynak : Trademap


BÖLÜM II TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLER

1. TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİN GELİŞİMİ

Türkiye ile Yunanistan arasındaki ekonomik ve ticari ilişkiler Türkiye-AB Ortaklık Konseyi’nin 6 Mart 1995 tarihli toplantısında kabul edilen 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı uyarınca, 1 Ocak 1996 tarihinden itibaren geçerli Gümrük Birliği çerçevesinde yürütülmektedir. İki ülke arasındaki tarihsel temeller ve siyasi problemler ilişkilerin uzun yıllar sınırlı kalmasına neden olmuş; 1999 yılında her iki ülkede yaşanan deprem felaketinden sonra başlayan yakınlaşma süreciyle; ilişkilerde olumlu gelişmeler yaşanmış, her iki ülke dışişleri bakanlarının başlattığı diyalog süreci ikili ilişkilerimizin gelişmesine atılan önemli bir adım olmuştur. Bu çerçevede son yıllarda iki ülke iş adamlarının karşılıklı yatırım ve işbirliğinde büyük adımlar attığı görülmektedir. Son dönemlerde özellikle Türkiye’de yatırım yapan Yunan şirketlerinin sayısında ve yapılan yatırımlarda önemli artış kaydedilmiştir. T.C.Merkez Bankası verilerine göre, Yunanistan’ın 2002-Temmuz 2017 arasında ülkemizde gerçekleştirdiği doğrudan yatırımlar %4.8 oranında artış göstermiştir. 31.07.2017 tarihi itibariyle, ülkemize gerçekleştirilen uluslararası doğrudan yatırımlarda Yunanistan 10uncu sırayı almaktadır. Yine T.C.Merkez Bankası verilerine göre, 700’den fazla Yunan sermayeli firmanın Türkiye’de yatırımları bulunmakta olup, Yunan yatırımcıların ülkemize yaptığı toplam yatırım tutarı yaklaşık 6,9 milyar Dolar’dır. Öte yandan Yunanistan’da faaliyet gösteren Müşavirliğimizde kayıtlı 38 Türk sermayeli şirket ve işletme bulunmaktadır. Türkiye’deki Yunan yatırımcılar, genellikle toptan ve perakende ticaret, inşaat, bilişim teknolojisi, (IT) ve turizm sektörlerinde faaliyet gösterirken, Yunanistan’daki belli başlı Türk yatırımları, bankacılık, marina işletme, otomotiv yedek parça, plastik sektörlerinde gerçekleşmiştir.

Yunanistan’daki önemli Türk yatırımlarının başında 2008 yılında kurulan T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Atina Şubesi ve akabinde açılan Gümülcine, İskeçe ve Rodos Şubeleri yer almaktadır. 2013 yılı Aralık ayı başlarında Yunanistan’ın en değerli arazisinde kurulu bulunan Astir Palace Resort Hotel, Doğuş grubunun hissedarı bulunduğu AGC Equity Partners'in kontrolündeki Arap Jermyn Street Real Estate Fund şirketine satılmıştır. Doğuş Holding ayrıca Atina’daki Flisvos Marinası, Pire’deki Zea Marinası, Lefkada adasındaki Lefkas Marinası ve Korfu adasındaki Gouvias Marinası’nın işletmesini almıştır. Benzer şekilde, Setur Marina’da Midilli Marinası’nın işletmesini satın almıştır. 2013 yılı Ekim ayında merkezi Atina’da bulunan Artenius Hellas A.E firmasının Volos’taki üretim tesisi Polietilen Tereftalat (PET) fabrikasının %100 hissesini POLİSAN firması satın almıştır. Pak Holding’de 2012 yılında karton ve ambalaj kağıdı üretimi yapan Selanik merkezli Mel Paper SA’ı satın almıştır. Atina’daki Hilton Oteli’nin çoğunluk hissesinin satışı ile ilgili olarak açılan ihaleyi en yüksek teklifi veren Doğuş Grubu’na ait “D-Marine Investments Holding B.V” ve Yunan “Tourism Enterprises of Messinia S.A.”den oluşan konsorsiyum 2016 yılında kazanmıştır. Son dönemde Yunanistan’daki en ilgi çekici yatırım ise, 2016 yılı başlarında Acun Medya tarafından Atina’da televizyon programcılığı alanındaki şirket kuruluşu ile geçekleştirilmiştir.


Mado Dondurma ise, Selanik merkezli bir şirket kurmak suretiyle Yunanistan’da faaliyete geçmiştir. Geçmiş yıllarda, ülkemizde Yunanistan tarafından gerçekleşen büyük yatırımların başında; Yunanistan’ın en büyük bankası National Bank of Greece (NBG)’in 2006 yılında Finansbank’ın çoğunluk hisselerini satın alarak Türkiye’de finans sektörüne girmesi gelmekte idi. Ancak National Bank of Greece, ekonomik krizden çıkabilmek için Finansbank’ta bulunan %99.81 oranındaki hisselerini Katar National Bank SAQ’ya satmıştır. Banka tarafından yapılan açıklamada bu satışın takribi değerinin 3,6 milyar Euro olduğu bildirilmiştir. Benzer şekilde, Yunanistan’ın en büyük bankalarından EFG Eurobank da, 2006 yılında 142 milyon Euro vererek aldığı %70 oranındaki Tekfenbank hisselerini Yunanistan’daki ekonomik kriz nedeniyle Kuveytli Burgan Bank’a satarak Türkiye’deki ortaklığından ayrılmak zorunda kalmıştır. 2013 yılı içerisinde gerçekleşen diğer bir yatırım ise, Türkiye’de gerçekleşmiş, Yunan aluminyum firması ALUMIL, Has Metal ile Türkiye’de aluminyum işleme üzerine bir şirket kurmuştur. Intralot şirketi ise, 2001 yılında kurduğu Inteltek ünvanlı şirket ile Türkiye’de şans oyunları alanında faaliyet göstermektedir.

Türk vatandaşlarının Yunanistan’da yatırım yapmalarının önündeki en büyük engel oturum izinlerinin verilmesi sırasında karşılaşılan sorunlardır.

1.1 TİCARİ İLİŞKİLERİN GENEL DURUMU

TÜRKİYE İLE YUNANİSTAN ARASINDAKİ TİCARET

Yıl İhracat $ / Bin İhracat Değişim %

İthalat $ / Bin İthalat Değişim %

Hacim $ / Bin

Denge $ / Bin

2006 1.602.590 42,2 1.045.328 43,6 2.647.917 557.262

2007 2.262.655 41,2 950.157 -9,1 3.212.812 1.312.497

2008 2.429.968 7,4 1.150.715 21,1 3.580.683 1.279.253

2009 1.634.388 -32,7 1.131.065 -1,7 2.765.454 503.323

2010 1.455.678 -10,9 1.541.600 36,3 2.997.277 -85.922

2011 1.553.312 6,7 2.568.826 66,6 4.122.138 -1.015.514

2012 1.401.261 -9,8 3.539.869 37,8 4.941.130 -2.138.608

2013 1.437.443 2,6 4.206.020 18,8 5.643.463 -2.768.577

2014 1.536.658 6,9 4.043.839 -3,9 5.580.497 -2.507.181

2015 1.400.566 -8,9 1.860.935 -54,0 3.261.502 -460.369

2016 1.427.206 1,9 1.214.674 -34,7 2.641.880 212.532

2017 1.663.384 16,5 1.893.243 55,9 3.556.626 -229.859

Kaynak : TUİK


1.1.2 İkili Anlaşma ve Protokoller, KEK Toplantıları

ANLAŞMA VE PROTOKOLLER

Türkiye ile Yunanistan arasında 4 Şubat 2000 tarihinde Atina’da imzalanan “Ekonomik İşbirliği Anlaşması” 25 Kasım 2001 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş olup, bu çerçevede oluşturulan Karma Ekonomik Komisyonu (KEK) I. Dönem Toplantısı 12-13 Şubat 2002 tarihleri arasında Atina’da, II. Dönem Toplantısı ise 12-13 Mart 2003 tarihleri arasında Ankara’da gerçekleşmiştir. Karma Ekonomik Komisyon’un III. Dönem Toplantısı 29-30 Haziran 2005 tarihleri arasında Atina’da gerçekleştirilmiştir. IV. Dönem KEK Toplantısı ise 25 Ekim 2010 tarihinde Atina’da gerçekleştirilmiştir. Bunun yanısıra; Türkiye ve Yunanistan arasında Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi (YDİK) toplantılarının ilki, 14-15 Mayıs 2010 tarihinde Atina’da, ikincisi 4 Mart 2013 tarihinde İstanbul’da, üçüncüsü 5-6 Aralık 2014 tarihinde Atina’da, dördüncüsü ise 8 Mart 2016 tarihinde İzmir’de yapılmıştır. Ayrıca YDİK toplantıları ile eş zamanlı olarak, Türk-Yunan işadamlarını bir araya getiren İş Forumları gerçekleştirilmektedir. İki ülke arasında imzalanan başlıca anlaşma ve protokoller aşağıda listelenmiştir.

• Hava Ulaştırması Anlaşması (22 Temmuz 1947)

• Ticaret ve Ödeme Anlaşması (7 Kasım 1953)

• Uluslararası Karayolu Nakliyatına Dair Anlaşma (16 Kasım 1970)

• Turizm Alanında İşbirliği Anlaşması (20 Ocak 2000) (10 Mayıs 2000 tarih ve 24045 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır)

• Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması (20 Ocak 2000) (1 Ağustos 2001 tarih ve 24480 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış ve 24 Kasım 2001 tarihinde yürürlüğe girmiştir.)

• Çevrenin Korunmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası (20 Ocak 2000) (16 Mayıs 2000 tarih ve 24051 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır)

• Terörizm, Örgütlü Suçlar, Uyuşturucu Madde Kaçakçılığı ve Yasadışı Göç ile Mücadelede İşbirliği Anlaşması (20 Ocak 2000) (14 Temmuz 2001 tarih ve 24462 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır)

• Bilimsel ve Teknolojik İşbirliği Anlaşması (4 Şubat 2000) (10 Mayıs 2000 tarih ve 24045 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır)

• Gümrük Suçlarının Men’i, Takibi ve Gümrük Suçlarıyla Mücadele Hakkında Karşılıklı İdari Yardım ve İşbirliği Anlaşması (4 Şubat 2000) (10 Mayıs 2000 tarih ve 24045 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır)

• Kültürel İşbirliği Anlaşması (4 Şubat 2000) (10 Mayıs 2000 tarih ve 24045 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır)

• Tarım Alanında Teknik, Bilimsel ve Ekonomik İşbirliği Protokolu (22 Haziran 2000) (2 Kasım 2000 tarih ve 24218 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır)

• Ekonomik İşbirliği Anlaşması (4 Şubat 2000) (25 Temmuz 2001 tarih ve 24473 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır)

• Deniz Taşımacılığı Anlaşması (4 Şubat 2000) (18 Temmuz 2001 tarih ve 24466 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır)

• Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması ( 2 Aralık 2003)

• Standardizasyon, Uygunluk Değerlendirmesi ve Test alanında İşbirliği Anlaşması (30.06.2005)

• Sağlık İşbirliği Anlaşması ( 28.09.2005)

• Türk-Yunan KEK III.Dönem Toplantısı Mutabakat Zaptı ( 19/02/2007)

• Türkiye-Yunanistan Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi (YDİK) ilk Toplantısı, Atina (14-15/05/2010)


• Ekonomik ve Ticari İlişkilerin Geliştirilmesine İlişkin Ortak Deklerasyon (14/05/2010)

• Türk-Yunan KEK IV.Dönem Toplantısı Mutabakat Zaptı ( 25/10/2010)

• Türkiye-Yunanistan YDİK İkinci Toplantısı, İstanbul (04/03/2013)

• Türk-Yunan İş Forumu (04/03/2013)

• Kara Ulaştırması Karma Komisyon Toplantısı (2-3/07/2013)

• Türkiye Yunanistan Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi (Atina- 5-6/12/ 2014)

• Türkiye Yunanistan Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi (İzmir- 8/3/2016)

KARA ULAŞTIRMASI İki ülke arasındaki kara ulaştırması geçişleri üç sınır kapısından gerçekleştirilmektedir. İpsala, Pazarkule ve Uzunköprü sınır kapıları Türkiye-Yunanistan arasında kara ulaştırması geçişine izin vermektedir.

İpsala sınır kapısı iki ülke karayolu taşımacılığında en yoğun kullanılan gümrük kapısıdır.

Türkiye - Yunanistan arasındaki geçişler, 35,000’i ücretli transit geçiş belgesi, 10.000’i ücretsiz ikili geçiş belgesi ve 10.000’i ücretli ikili geçiş belgesi olmak üzere toplam 55,000 kota üzerinden sağlanmaktadır.

Kaynak:UND

Diğer taraftan Uzunköprü Sınır Kapısı ülkemizin Yunanistan’a açılan Demiryolu Sınır Kapısı’dır.

BELGE TÜRÜ 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

Ücretli Transit 35.000 35.000 35.000 35.000 35.000 35.000 35.000

Ücretsiz İkili 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000

Ücretli İkili 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000 10.000

HUDUT

KAPISININ ADI GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ

YUNANİSTAN’DAKİ

HUDUT KAPISI

1 PAZARKULE PAZARKULE GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ KASTANION

2 İPSALA İPSALA GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ KIPI

3 UZUNKÖPRÜ UZUNKÖPRÜ GÜMRÜK MÜDÜRLÜĞÜ PITYON


2. ÜRÜN BAZINDA DIŞ TİCARET İSTATİSTİKLERİ

İHRACAT

GTIP İkili Kodu

GTIP İkili Adı 2016 ($) 2017 ($)

27 MİNERAL YAKITLAR, MİNERAL YAĞLAR VE BUNLARIN DAMITILMASINDAN ELDE EDİLEN ÜRÜNLER, BİTÜMENLİ MADDELER, MİNERAL MUMLAR

251.019.521 273.027.413

72 DEMİR VE ÇELİK 82.940.041 134.077.694

87 MOTORLU KARA TAŞITLARI, TRAKTÖRLER, BİSİKLETLER, MOTOSİKLETLER VE DİĞER KARA TAŞITLARI, BUNLARIN AKSAM, PARÇA, AKSESUARI

95.136.736 121.603.587

39 PLASTİKLER VE MAMULLERİ 101.807.346 102.420.464

85 ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR, SES KAYDETME-VERME, TELEVİZYON GÖRÜNTÜ-SES KAYDETME-VERME CİHAZLARI,AKSAM-PARÇA-AKSESUARI

89.961.696 95.966.910

84 KAZANLAR, MAKİNALAR, MEKANİK CİHAZLAR VE ALETLER, BUNLARIN AKSAM VE PARÇALARI

88.819.841 91.125.720

48 KAĞIT VE KARTON, KAĞIT HAMURUNDAN, KAĞITTAN VEYA KARTONDAN EŞYA

88.098.849 84.925.918

60 ÖRME EŞYA 60.360.604 62.002.717

73 DEMİR VEYA ÇELİKTEN EŞYA 48.629.919 54.693.515

29 ORGANİK KİMYASAL ÜRÜNLER 37.646.368 53.403.319

61 ÖRME GİYİM EŞYASI VE AKSESUARI 45.434.781 45.145.017

88 HAVA TAŞITLARI, UZAY TAŞITLARI VE BUNLARIN AKSAM VE PARÇALAR

7.996 41.501.575

76 ALÜMİNYUM VE ALÜMİNYUMDAN EŞYA 44.057.039 34.658.955

62 ÖRÜLMEMİŞ GİYİM EŞYASI VE AKSESUARI 32.728.691 34.509.346

03 BALIKLAR, KABUKLU HAYVANLAR, YUMUŞAKÇALAR VE SUDA YAŞAYAN DİĞER OMURGASIZ HAYVANLAR

17.738.289 34.234.505

94 MOBİLYALAR, YATAK TAKIMLARI, AYDINLATMA CİHAZLARI, REKLAM LAMBALARI, IŞIKLI TABELALAR VB., PREFABRİK YAPILAR

27.641.468 28.799.781

20 SEBZELER, MEYVALAR, SERT KABUKLU MEYVALAR VE BİTKİLERİN DİĞER KISIMLARINDAN ELDE EDİLEN MÜSTAHZARLAR

21.707.379 26.299.563

63 DOKUNABİLİR MADDELERDEN HAZIR EŞYA, TAKIMLAR, KULLANILMIŞ GİYİM VE DOKUNMUŞ DİĞER EŞYA, PAÇAVRALAR

22.603.161 25.914.179

52 PAMUK, PAMUK İPLİĞİ VE PAMUKLU MENSUCAT 22.237.189 25.231.967

40 KAUÇUK VE KAUÇUKTAN EŞYA 18.510.044 19.352.793

08 YENİLEN MEYVELER VE SERT KABUKLU MEYVELER 19.141.247 17.783.180

69 SERAMİK MAMULLERİ 13.865.841 17.212.896

Genel Toplam 1.427.205.999 1.663.383.503

Kaynak: TUİK


İTHALAT

GTIP İkili Kodu

GTIP İkili Adı 2016 ($) 2017 ($)

27 MİNERAL YAKITLAR, MİNERAL YAĞLAR VE BUNLARIN DAMITILMASINDAN ELDE EDİLEN ÜRÜNLER, BİTÜMENLİ MADDELER, MİNERAL MUMLAR

530.350.843 1.062.255.021

52 PAMUK, PAMUK İPLİĞİ VE PAMUKLU MENSUCAT 115.389.055 177.808.125

39 PLASTİKLER VE MAMULLERİ 140.669.768 149.994.667

76 ALÜMİNYUM VE ALÜMİNYUMDAN EŞYA 68.970.946 81.746.086

74 BAKIR VE BAKIRDAN EŞYA 44.139.253 49.184.899

31 GÜBRELER 32.255.021 32.310.652

10 HUBUBAT 30.789.066 28.358.388

73 DEMİR VEYA ÇELİKTEN EŞYA 3.838.437 27.012.309

71 KIYMETLİ VEYA YARI KIYMETLİ TAŞLAR, KIYMETLİ METALLER, İNCİLER, TAKLİT MÜCEVHERCİ EŞYASI, METAL PARALAR

22.438.872 21.581.317

48 KAĞIT VE KARTON, KAĞIT HAMURUNDAN, KAĞITTAN VEYA KARTONDAN EŞYA

16.007.366 20.974.312

85 ELEKTRİKLİ MAKİNA VE CİHAZLAR, SES KAYDETME-VERME, TELEVİZYON GÖRÜNTÜ-SES KAYDETME-VERME CİHAZLARI,AKSAM-PARÇA-AKSESUARI

17.782.184 20.693.780

84 KAZANLAR, MAKİNALAR, MEKANİK CİHAZLAR VE ALETLER, NÜKLEER REAKTÖRLER, BUNLARIN AKSAM VE PARÇALARI

23.226.037 19.109.594

54 SENTETİK VE SUNİ FİLAMENTLER, ŞERİTLER VE BENZERİ SENTETİK VE SUNİ DOKUMAYA ELVERİŞLİ MADDELER

11.381.875 17.770.823

89 GEMİLER VE SUDA YÜZEN TAŞIT VE ARAÇLAR 4.104.547 15.826.407

32 DEBAGATTE VE BOYACILIKTA KULLANILAN HÜLASALAR, TANENLER, BOYALAR, PİGMENTLER,VB, VERNİKLER, VB, MACUNLAR, MÜREKKEPLER

12.437.051 13.784.625

47 ODUN VEYA DİĞER LİFLİ SELÜLOZİK MADDELERİN HAMURLARI, GERİ KAZANILMIŞ KAĞIT VEYA KARTON (DÖKÜNTÜ, KIRPINTI VE HURDALAR)

12.296.884 11.362.885

55 SENTETİK VE SUNİ DEVAMSIZ LİFLER 8.984.017 11.038.283

68 TAŞ, ALÇI, ÇİMENTO, AMYANT, MİKA VEYA BENZERİ MADDELERDEN EŞYA

10.025.456 10.758.863

25 TUZ, KÜKÜRT, TOPRAKLAR VE TAŞLAR, ALÇILAR, KİREÇLER VE ÇİMENTO

14.905.417 10.033.506

72 DEMİR VE ÇELİK 467.569 8.921.898

83 ADİ METALLERDEN ÇEŞİTLİ EŞYA (KİLİT, KASA, MOBİLYA TERTİBATI, VB.)

7.731.495 8.632.514

Genel Toplam 1.214.673.553 1.893.242.974

Kaynak: TUİK


BÖLÜM III TİCARİ İLİŞKİLERDE BİLİNMESİ GEREKEN KONULAR

1. TİCARİ İLİŞKİLERDE BİLİNMESİ GEREKEN KONULAR

1.1 GENEL BİLGİLER

1.1.1 İşyeri Açma ve Şirket Kuruluşu

Dünya Bankası tarafından her yıl hazırlanan İş Yapma Raporu 2018’e göre, Yunanistan iş yapma kolaylığı bakımından 190 ülke arasında 67. sırada yer almıştır. Yunanistan geçen yılki raporda 61. sırada yer almakta idi.

190 ülkede iş yapma kolaylığı üzerine hazırlanan İş Yapma Raporu’nda Yunanistan’a ilişkin bazı veriler aşağıda yer almaktadır:

Bahse konu Rapora Dünya Bankası’nın internet adresinden erişim sağlanabilmektedir. http://www.doingbusiness.org/~/media/WBG/DoingBusiness/Documents/Annual-Reports/English/DB2018-Full-Report.pdf

Yabancı yatırımcılar için önemli bir diğer husus ise, sosyal sigorta primleridir. Brüt ücretler üzerinden ödenen sosyal sigorta primlerine ilişkin en son oranlar aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

Sosyal Sigorta Teşkilatı

İşveren payı (%) İşçi payı (%) Toplam (%)

IKA+ ETAM 25.06 16.00 41.06

2011 yılında yaptığı düzenlemelerle yabancı sermayenin ülkede yatırım yapma eğilimini artırmayı hedefleyen Yunanistan, One-stop shop adı verilen tek merkezden müracat sistemini getirmiş, kurulacak şirket türüne göre yatırımcıların ticaret odası, noter ya da Vatandaşlık Hizmetleri Merkez (KEP)’lerinden herhangi birine yapacakları müracatla işlemin devamının o birim tarafından takibini uygulamaya koymuştur.

Başlık 2018

İş yapma kolaylığı 67

Şirket kurma 37

İnşaat ruhsatı 58

Elektrik temini 76

Kredi alma kolaylığı 90

Vergi ödeme 65

Azınlık yatırımcıyı koruma 43

Dış Ticaret 29

Sözleşmelerin uygulanabilirliği 13

İflas prosedürü 57

http://www.doingbusiness.org/~/media/WBG/DoingBusiness/Documents/Annual-Reports/English/DB2018-Full-Report.pdf

http://www.doingbusiness.org/~/media/WBG/DoingBusiness/Documents/Annual-Reports/English/DB2018-Full-Report.pdf


Yunanistan’da gerek yerli, gerekse yabancı yatırımcılar şirket kurma veya kendi işyerlerini açma hakkına sahiptirler. Milli güvenlik nedeniyle bazı adalarda ve sınır bölgelerinde arazi alımında ve AB vatandaşları dışındakilere madencilik, denizcilik ve hava taşıma, basın-yayın hizmetleri konusunda kısıtlamalar devam etmektedir. Yunan mevzuatı genel hükmü ülkemiz açısından da geçerli olup, %100 Türk sermayeli şirket kuruluşuna cevaz vermektedir.

Yunan mevzuatı kapsamında; tamamı yabancı sermayeli şirket kurmak, şube açmak, bir başka girişimci ile birlikte ortak girişim sözleşmesi çerçevesinde faaliyet göstermek ya da bir ortaklık kurmak belli başlı yabancı yatırım türleridir. Yunanistan’da kurulmuş Türk sermayeli bir şirket, bütün ortakları Türk olsa bile Yunan şirketi statüsünde olup, Yunan mevzuatına tabidir.

Yabancı yatırımcılar Yunanistan’da doğrudan yabancı sermayeli bir şirket kurmak istediklerinde genel olarak; Limited, Anonim ya da Özel Sermayeli Şirket (IKE) kurmak ya da 3. ülkedeki mevcut bir şirketin Yunanistan’da şubesini açmak yollarından birini tercih etmektedirler. Ticari amaçlı bir şirket kuruluşu, bu şirketin Ticaret Siciline kaydı ile tamamlanmakta, böylece şirket tüzel kişilik kazanmaktadır.

Bu bağlamda bahsi geçen şirket tiplerinin belli başlı kriterleri aşağıda ele alınmaktadır.

Diğer taraftan, şirket kuruluşuna dair detay bilgiye http://www.enterprisegreece.gov.gr/en/faqs adresinden ulaşılabilmektedir.

1. Anonim Şirketler (Company Limited by Shares – A.E)

Anonim şirketler, Yunan mevzuatında halen yürürlükte olan değişik 2190/1920 Sayılı Kanun ile düzenlenmiştir. İlgili Kanun uyarınca Anonim şirketler ticari hükmi şahıslardır ve hissedarlarına dağıtılan kâra katılma hakkı vermektedir. Bununla birlikte, hissedarların sorumluluğu hisseler üzerinde gösterilen sermayeye yaptıkları katkı payı ile sınırlıdır.

Anonim Şirketlerde asgari sermaye miktarı Aralık 2012’de yapılan düzenleme ile 24.000- Euro’ya çekilmiştir. Ancak faaliyet konusuna bağlı olarak kuruluş sermayesi miktarı artış gösterebilmektedir.

Tek hissedarlı anonim şirket kurmak, istisnai de olsa, mümkündür.

Anonim şirket kurucu ortağı gerçek ya da tüzel kişi olabileceği gibi, yerli ya da yabancı da olabilir. Anonim Şirketin yabancı hissedarlarının Yunanistan’da vergi numarası alması gerekmektedir. Şirket, Yönetim Kurulu ve Ortaklar Genel Kurulu tarafından idare edilir. Şirket Yönetim Kurulu’na Avrupa Birliği üyesi olmayan bir ülkeden üye atanabilmesi için, bu kişinin Yunanistan’da ikamet izni bulunması önkoşul olarak aranmaktadır. Ayrıca, yabancı müdür ya da temsilcinin ilgili vergi dairesine kayıtla, bir vergi numarası edinmesi gerekmektedir. Anonim şirketlerde en az 2 denetçi bulundurma zorunluluğu vardır.

Şirket kuruluşu için, Şirket Ana Sözleşmesi’nin Noter tarafından tasdik edilmesi gerekmektedir. Anonim Şirketler one-stop-shop sertifikasına sahip Noterler’de kurulurlar ve Noterler tarafından Ulusal Ticari Sicili (GEMI)’nde kayıt ettirilirler.

2. Limited Şirketler (Limited Liability Company – E.P.E)

Limited şirket, Yunan mevzuatında değişik 2390/1955 sayılı kanunla düzenlenmiş, daha ziyade küçük ve orta ölçekli kuruluşlar için öngörülmüş şirket tipidir. Limited Şirketler’de sınırlı sorumluluk esası geçerlidir.

Yunanistan’da bir limited şirket tek ortaklı olarak da kurulabilmektedir. Limited şirketlerde minimum kuruluş sermayesi şartı bulunmamaktadır. Bu çerçevede kuruluş sermayesi sembolik 1 Euro dahi olabilmektedir.

Limited şirket, şirket anasözleşmesinin One-stop shop rolündeki Noter huzurunda tasdiklenmesi, ve anasözleşmenin Noter tarafından Ulusal Ticaret Sicili(G.E.Mİ)ne tescili ile kurulmaktadır.

http://www.enterprisegreece.gov.gr/en/faqs


Limited şirketler, ortaklar kurulu ve müdür/müdürler tarafından yönetilir. Limited şirketlerde şirket ortağının yabancı gerçek ya da tüzel kişi olması ya da müdür ya da temsilcilerin yabancı olması halinde, bu kişilerin ilgili vergi dairesine kaydolarak, vergi numarası alması zorunludur. Aynı şekilde AB üyesi olmayan ülke vatandaşlarının Limited şirket müdürü ya da temsilci atanabilmesi için Yunanistan’da ikamet etme hakkını kazanmış olması gerekmektedir. Bu, yabancı kişinin müdür olarak atanmasından önce gerekli olan bir önkoşuldur.

3. Özel Sermayeli Şirket (IKE)

Yukarıdaki şirket tiplerine ilaveten Yunanistan’da son dönemde Özel Sermayeli Şirket (IKE) olarak adlandırılan yeni bir şirket tipi 4072/2012 sayılı Kanun ile yürürlüğe girmiştir.

IKE adı verilen bu şirket özel sermayeli şirket olup şirket hisselerinin halka arzı söz konusu değildir.

Bu şirket, minimum sermaye zorunluluğu olmaksızın ve çok hızlı bir şekilde kurulabilmektedir. Şirket kuruluş maliyetleri ve işletme masrafları diğer şirket türlerine göre daha düşüktür.

IKE türü şirketler, tarafların tercih etmesi durumunda noter senedine gerek olmaksızın özel bir belge ile de kurulabilmektedir. Böylece Noter işlem masrafları da bertaraf edilebilmektedir.

IKE’ler, ilgili Ticaret Odalarında şirket kurulumu hizmeti veren “one-stop-shop”larda ya da one-stop-shop sertifikalı Vatandaş Hizmet Merkezleri (KEP)’nde kurulabilmektedir.

IKE’ler 12 yıl süreyle kurulabilmekte, ancak ortakların kararıyla bu süre uzatılabilmektedir.

4. Şubeler

Yunan mevzuatı uyarınca, bir yabancı şirketin Yunanistan’da şube açması mümkün olup, yabancı bir anonim şirketin Yunanistan’daki şubesi 2190/1920 sayılı kanun uyarınca anonim şirket şubesi, yabancı bir limited şirketin şubesi ise 3190/1955 kanun uyarınca limited şirket şubesi olarak Ticaret Siciline kaydedilir.

Şubeler, yetkileri ve yükümlülükleri bir vekaletname ile düzenlenen Şube temsilcileri tarafından idare edilir. Şube temsilcileri yabancı kişilerden atanabilir, ancak bu durumda yabancı kişinin Avrupa Birliği dışında bir ülkeden olması halinde Şube temsilcisi atanmadan önce ikamet ve çalışma izni alınmış olması gerekir. Şube temsilcisi ayrıca ilgili vergi dairesine kayıtla bir vergi numarası almak zorundadır.

Şubeler, finansal ve hukuki olarak yabancı şirkete bağlıdır. Şubelerin kendi tüzel kişilikleri olmadığından, faaliyetlerini bağlı oldukları yabancı ana şirketin namı ve hesabına yaparlar. Şubelerin faaliyet konusu bağlı oldukları ana şirketin faaliyet konusu ile aynıdır, ancak şube temsilcisinin yetki belgesinde bu konuda sınırlamalar getirilebilir.

Çalışma ve İkamet İzinleri

Yunanistan’da yaşamak ve çalışmak isteyen üçüncü ülke vatandaşları için 2014 yılında yeni düzenlemeler öngörülmüştür. 1 Haziran 2014 tarihinde yürürlüğe giren 4332/2015 ve 4399/2016 sayılı Kanunlar ile değişik 4251/2014 sayılı Göç ve Sosyal Entegrasyon Kanunu, yabancıların Yunanistan’da çalışma ve ikamet izinlerini yeniden düzenlemektedir. Yeni düzenlemede belli başlı dikkat çekici hususlar; yabancılara verilen ikamet izni sürelerininin uzatılmış olması, evvelce yerli firmaların yabancı üst düzey yönetici çalıştırmasına izin verilmez iken, yeni düzenlemede yerli ve yabancı sermayeli firma ayrımının kaldırılmış olmasıdır. Mevsimlik işlerde


çalışanlar ve sanatçılar gibi kategoriler, çalışmaya imkan tanıyan geçici izin için Yunan Konsolosluklarına müracat edeceklerdir. İlaveten 2016 yılı Haziran ayında yürürlüğe giren 4399/2016 sayılı Kalkınma Kanunu ile, yatırım faaliyetleri nedeniyle ikamet iznine dair bir takım değişiklikler yapılmıştır.

4251/2014 sayılı Göçmen Kanunu, uygun vize alarak Yunanistan’a giriş yapan üçüncü ülke vatandaşlarına aşağıdaki kategorilerde ikamet izni vermektedir:

A. Çalışma ve mesleki nedenlerle ikamet izni - Bağlı işlerde çalışanlar - Özel amaçlı işçiler - Yatırım faaliyetleri - Nitelikli iş “Mavi kart” sahipleri B. Geçici izin - Mevsimlik işçiler - Balıkçılıkta çalışanlar - Sanat grubu üyeleri - AB veya AET’na üye ülkede bulunan bir bağlı ortaklıktan hizmet sunmak üzere gönderilen üçüncü ülke vatandaşları - Üçüncü bir ülkede kurulu bir şirket tarafından hizmet sunmak amacıyla gönderilen üçüncü ülkelerin vatandaşları - Turizm organizasyonlarının liderleri - Yüksek öğretim programlarına katılan üçüncü ülke vatandaşı öğrenciler C. İnsani ve diğer istisnai nedenlerle ikamet izni D. Öğrenciler, gönüllü çalışanlar, araştırmacılar ve mesleki eğitim için ikamet izni E. İnsan kaçakçılığı ve göçmen ticareti mağdurları için ikamet izni F. Aile birliği için ikamet izni (3. Ülke çalılşanlarının aileleri bu gruba girmektedir) G. Uzun süreli ikamet izni

Yukarıda yer alan her bir ikamet izni türünde, o ikamet izninin Yunanistan’da çalışma izni verip vermediği ayrıca belirtilir. 4399/2016 sayılı Kanun ile değişik 4251/2014 sayılı Göç ve Sosyal Entegrasyon Kanunu’nun iş adamlarımızı yakınen ilgilendiren “yatırım faaliyeti” suretiyle ikamet izni edinimine ilişkin düzenlemesi kapsamında yatırım faaliyeti, milli ekonomiye pozitif katkı sağlayacak her türlü yeni iş kurma, devralma, yeniden yapılandırma ya da mevcut faaliyetlerin genişletilmesi olarak nitelendirilmektedir. Yatırımcılara ve yöneticilere sağlanan ikamet izni yatırımın aktif şekilde devam etmesi halinde beş yılda bir yenilenir.

Spesifik olarak, sözkonusu Kanun uyarınca yatırım faaliyeti nedeniyle ikamet izninden faydalanacak olanlar:

a) Yatırım projeleri kanunen belirlenmiş kriterleri karşılayan Yunanistan’da yatırım yapmak isteyen AB üyesi olmayan ülke vatandaşı yatırımcılar,

b) Yatırım projesini uygulayacak olan AB üyesi olmayan ülke vatandaşı yöneticiler (Üst yönetim, orta yönetim ve proje için gerekli uzmanlar)

c) Yukarıda yer alan yatırımcı ve/veya yöneticinin eşi, 21 yaşını geçmemiş evli olmayan çocukları ile eşlerin ilk derece üst kuşakları (anne-babalar)

Yatırım faaliyetleri için AB Üyesi olmayan ülke vatandaşı yatırımcıya ve/veya yöneticiye sağlanan ikamet izni, Ekonomi ve Kalkınma Bakanlığı’nın Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafından yatırıma yapılacak pozitif değerlendirme neticesinde gerçekleştirilecektir.


Yatırım faaliyeti: Yeni Kanun’da yatırım sektörü ya da yatırımın yeri konusunda ikamet izni müracatı için bir kısıtlama yoktur. Yatırıma ilişkin ana kriter, yatırımın ülke kalkınmasına ve ekonomisine katkı sağlamasıdır.

Yatırım Maliyeti: Kanun, yatırım projesinin toplam maliyetine ilişkin bir limit belirlememiştir. Bununla birlikte, bu düzenleme çerçevesinde ikamet iznine müracat eden bir yatırımcının yatırıma 250.000 Euro katkı sağlaması gerekir. Ayrıca, her bir yatırım için yöneticilere verilecek izinler de, yatırımcının yatırıma toplam katkısına göre belirlenmektedir.

Bir yatırım projesi kapsamında, verilecek ikamet izni sayısı en fazla 10 (yatırımcı ve yöneticiye)’dur.

Yatırım Maliyetine Toplam Yatırımcı Katkısı (Euro)

Yöneticilere Verilecek Maksimum İkamet İzni Sayısı

300.000’e kadar 0

300.001- 1.000.000 1

1.000.001- 3.000.000 2

3.000.001-5.000.000 3

5.000.001-10.000.000 4

10.000.001-15.000.000 5

15.000.001-20.000.000 6

20.000.001-25.000.000 7

25.000.001-30.000.000 8

30.000.001- 40.000.000 9

40.000.000 üzeri 10

Yunan Merkezi İdare Genel Sekreterliği’nin bir kararı uyarınca ayrıca, AB vatandaşı olmayan ülke vatandaşlarının, Yunanistan’da 10 yıllığına bir oteli kiralayarak işletmek ya da bir turizm tesisini yenilemek ve değeri 250.000 Euro ve üzerinde olmak şartıyla bir anlaşma imzalaması halinde, bu kişilere de 5 yıllık ikamet izni verilmektedir. Bu tip ikamet izinleri, beş yıllık sürenin sonunda gayrimenkul sahipliğinin ya da otel işletme ve yenileme anlaşmalarının devamı halinde uzatılmaktadır.

Öte yandan, 3894/2010 sayılı Kanun uyarınca Bakanlar Kurulu kararı ile “stratejik yatırım” olarak tanımlanan yatırımların kanuni temsilcileri ve yatırım planının uygulanmasını sağlamak üzere çalıştırılacak en fazla 10 kişiye bu mahiyette ikamet izni verilmektedir. Yatırımın stratejik olarak değerlendirilmesini takiben, ikamet izni başvurusu en kısa sürede sonuçlandırılmak zorundadır. Bu taktirde, ikamet izni verilen yabancı çalışanların aile bireyleri de kendilerine eşlik edebilmektedirler. Stratejik yatırımlarda verilecek ikamet izni süresi 10 yıldır. Bu sürenin sonunda ikamet izni süre uzatımı yapılabilir.

Ayrıca, Yunanistan’da 250.000 Euro ve üzeri değerde gayrimenkul satın alan yabancılara başlangıçta 5 yıllığına ikamet izni verilebilmektedir. Bu süre, gayrimenkul bu kişinin adına tapuda kayıtlı olduğu sürece uzatılmaktadır. Gayrimenkul edinmek suretiyle ikamet izni edinimi halinde,


çalışmak yasaktır. Ancak, gayrimenkul edinimi suretiyle ikamet izni için müracat eden kişi, bir şirkette ortak olabilir.

Yunanistan’da Gayrimenkul Edinimi Yunanistan’da kural olarak yabancılar gayrimenkul edinebilmektedirler.

Ancak milli güvenlik nedeniyle bazı adalarda ve sınır bölgelerinde arazi alımında kısıtlamalar devam etmektedir. 22.06.1927 tarihli Kanun Hükmünde Kararname, Yunanistan’ın belirli sınır bölgelerinde yabancıların arazi satın alması, kiralaması ve yatırım yapmasını yasaklamakta ya da Milli Savunma Bakanlığı’nın iznine tabi tutmaktadır. 3978/2011 sayılı Kanun ile değişik 1892/1990 sayılı Kanun’un 24.md’ne göre; Onikiadalar, Meriç, Igoumenitsa(Thesprotia), Kastoria, Kılkış, Midilli, İskeçe, Preveze, Rodop, Sisam, Florina, Sakız illeri ile Drama ilinde Nevrokopi şehri, Yanya ilinde Pogoni ve Konitsa, Pella ilinde Almopia ve Edessa, Serez ilinde Sintiki şehri ile Santorini ve Skyros adaları sınır bölgesi olarak tanımlanmaktadır.

Bu bilgilere ilaveten, Yunan hükümeti 2013 yılı başlarında yaptığı düzenleme ile 250.000 Euro ve üzerinde değerde gayrimenkul satın alan yabancılara, ikamet izni temini konusunda kolaylıklar getirmiştir.

1.1.2 Ticari Engeller

Serbest ticarete dayalı bir dış ticaret rejiminin bulunduğu Yunanistan’da ithalat için herhangi bir izne ya da lisansa gerek yoktur. Ancak bazı ürünler için Yunanistan’a giriş yapabilecekleri ihtisas gümrükleri ve limanlar belirlenmiştir. Su ürünleri, canlı hayvan ve et ürünleri ile bazı tarımsal ürünlerde ise Sağlık Bakanlığı’nın uygun görüşünün alınması gerekmektedir. Anti damping ve sübvansiyon tedbirleri AB düzeyinde ve AB Komisyonu kararları çerçevesinde uygulanmaktadır.

Sermaye Kontrolleri

Ekonomik krizin çok önemli bir yansıması olarak 30 Haziran 2015 tarihinde Bankacılık işlemlerine getirilmiş olan sermaye kontrolü uygulaması halen devam etmektedir. Sermaye kontrolü kapsamında, yurtdışına para çıkışlarına getirilen kısıtlamalar dolayısıyla ithalat bedellerinin transferinde bazı sıkıntılar yaşanmıştır.

Halen sermaye kontrolü kapsamında mevduat sahiplerinin hesaplarından nakit çekme limiti aylık 1.800- Euro’dur.

1.1.3 İthalat Mevzuatı

Genel Olarak Dış Ticaret Mevzuatı

1981 yılından beri AB üyesi olan Yunanistan'da dış ticaret, AB uygulamalarına göre yürütülmektedir. Yunanistan’ın AB’nin Ortak Dış Ticaret Politikası dışında ulusal bazda bir dış ticaret mevzuatı mevcut olmayıp, dış ticaret alanındaki ulusal mevzuat AB direktiflerinin ulusal mevzuata uygulanması ile yürütülmektedir.

AB uygulamalarına paralel olarak, uluslararası anlaşmalarla ticareti yasaklanan mallar dışında ithali yasak ürün bulunmamaktadır.

Yunanistan’da ihracat işlemi, tek idari belge ve faturaya ilaveten, AB düzenlemelerine, bazı durumlarda Yunanistan’ın iç mevzuatına ve uluslararası anlaşmalara uygun olarak ihracatın yapılacağı ülkeye ve ihraç edilecek ürüne göre değişen kontrol ve kayıt belgeleri ile birlikte serbestçe gerçekleştirilmektedir.

Türkiye’den yapılacak ithalat için ithal edilecek ürünün niteliğine göre ATR ya da EUR1 belgesi aranmaktadır.


Eski ve kullanılmış mal ithalatında teknik özelliklerini yitirmemiş olmaları, çevre ve güvenlik açısından gerekli şartları sağlamaları koşulu ile bir kısıt bulunmamaktadır.

Bu kapsamda, Yunanistan’da AB Komisyonu tarafından belirlenen Ortak Gümrük Tarifesi tatbik edilmektedir. Tarım ürünleri ticaretinde AB’nin Ortak Tarım Politikaları çerçevesinde ortak piyasa düzenlemeleri uygulanmakta olup, sanayi ürünlerinde AB içerisinde ortak düzenlemeye tabi malların ithalatında sağlık, çevre ve güvenlik koşullarına uygunluk şartı aranmaktadır. Bu çerçevede başta Kalkınma Bakanlığı olmak üzere, Sağlık Bakanlığı ve Tarım Bakanlıkları tarafından piyasa gözetimi ilkeleri çerçevesinde kontroller uygulanmaktadır.

Avrupa Birliği’nin bir üyesi olarak Yunanistan, AB’nin üçüncü ülkelerle yaptığı anlaşmaları üstlenmiş olup, Ortak Dış Ticaret politikası tatbik etmektedir. Bu çerçevede EFTA Ülkeleri, Merkezi ve Doğu Avrupa Ülkeleri, Güney Afrika Cumhuriyeti, Akdeniz Ülkeleri, Meksika ve Şili gibi AB’nin Serbest Ticaret Anlaşması imzaladığı ülkelerle serbest ticaret anlaşması hükümleri geçerli olup, AB’nin gelişme yolundaki ülkelere GSP mekanizması çerçevesinde uyguladığı tek taraflı taviz sistemi yürürlüktedir.

AB ülkeleri ile Yunanistan arasında Gümrük Vergileri ve eş etkili vergilerle miktar kısıtlamaları ve benzeri önlemlerden muaf olarak, mallar serbest dolaşmakta, AB dışındaki ülkelere Ortak Gümrük Tarifesi uygulanmaktadır. Tarım ürünleri itibariyle AB’nin Ortak Tarım Politikası çerçevesinde ortak piyasa düzenlemeleri ve telafi edici mekanizmalar uygulanmaktadır. İthalatta KDV, piyasa fiyatı ve gümrük vergisi üzerinden tahsil edilmekte ve gümrük vergisinin matrahı AB Komisyonu direktiflerince DTÖ Gümrük Kıymet Kodu hükümlerine paralel olarak belirlenmektedir. İthalatta haksız rekabetin önlenmesine ilişkin anti-damping kuralları AB düzeyinde ve AB Komisyonu tarafından uygulanmaktadır.

Yunanistan’a ihracatta gerekli belge ve prosedürler için Avrupa Komisyonu’nun TARIC http://ec.europa.eu/taxation_customs/common/about/welcome/index_en.htm ve Trade Helpdesk http://trade.ec.europa.eu/tradehelp/ web sayfalarının takip edilmesi faydalı olacaktır.

Genel Olarak Gümrük Vergileri

AB ile Ortak Dış Ticaret Politikası uygulayan Yunanistan AB üyesi ülkelerle olan ticaretinde her tür gümrük vergisi, eş etkili vergi, miktar kısıtlamaları ve benzeri sınırlamaları kaldırmış olup, üçüncü ülkelerden olan ithalatında Ortak Gümrük Tarifesi uygulamaktadır.

Türkiye ile Yunanistan arasında ise; AB ile Türkiye arasında 01 Ocak 1996 tarihinden beri uygulanmakta olan 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı uyarınca sanayi ürünlerinde herhangi bir gümrük vergisi olmayıp, sadece tarım ürünlerinin ihracat ve ithalatında gümrük vergisi uygulaması bulunmaktadır.

Yunanistan Gümrük Müdürlüğü, gümrük vergileri ve diğer uygulamalardan sorumlu otorite olup Maliye Bakanlığı’na bağlıdır. (https://portal.gsis.gr/portal/page/portal/ICISnet/services).

Ege Adalarına Gıda Maddesi İhracatı

Türkiye’den taze sebze ve meyve ihracatında uygulanan karantina kontrollerinin adalarda yapılamamasından dolayı yaşanan sıkıntılar devam etmektedir.

Etiketleme ve Standartlar

Standartlar konusunda Yunanistan, AB tarafından uygulanan hükümlerin doğurduğu uygulamaları takip etmektedir. ISO 9000 yerel firmalardan aranırken ayrıca hükümet ihalelerinde de istenmektedir.

Yunanistan, tarım ürünlerinde bölgesel yüklemeler yerine her bir yükleme için test yapmada ısrar etmektedir.

http://ec.europa.eu/taxation_customs/common/about/welcome/index_en.htm

http://trade.ec.europa.eu/tradehelp/


Yunanistan’a tohum ithalatında, öncelikle o tohum türünün, ‘European Variety Catologue’ listesinde yer alması gerekmektedir. Eğer yer almıyorsa, Yunan Milli Katoloğuna (National Catologue of Greece) kaydettirilmeli ve ayrıca türüne ve özelliklerine bağlı olarak 2-3 yıl sürebilecek bir testin de yapılmasının gerekli olduğu bilinmelidir.

Süt mamüllerinin Yunanistan’a ithalatında, ilgili AB düzenlemeleri çerçevesinde gerekli koşulları haiz ve yine AB tarafından onaylanmış listelerde yer alan firmaların ürünlerine giriş izni verilmektedir.

Beyaz et ithalinde, yalnızca AB tarafından onaylanmış tesislerden gönderilmiş ürünlerin girişine izin verilmektedir.

Deniz ürünlerine ilişkin uygulama da ilgili AB direktifleri çerçevesinde ülkemizde kurulu tesisler AB standartlarında üretim yaptıklarına dair kontrollerde yeterli bulunarak AB listelerine alınmaları halinde AB ülkelerine bu ürünleri ihraç edebilmektedir. Kabuklu deniz ürünlerinin ithalatında Yunanistan sınırında biyotoksin tahlili yapılmaktadır. Kurutulmuş gıda ithalatı, Yunan The Supreme Chemical Laboratory’nin yapmış olduğu aflatoxin testinin limitlerinin altında olması şartı ile yapılabilmektedir.

CE markası, malların Avrupa'da serbest dolaşımını sağlamak üzere kullanılan ve o malın AB mevzuatına uyumunu simgeleyen bir işarettir. CE Markası içeren mallar AB ile birlikte İzlanda, Liechtenstein ve Norveç'in de yer aldığı Avrupa Ekonomik Bölgesinde serbest satışa sunulabilmektedir. AB kuralları gereğince bazı sanayi ürünlerinin Yunanistan’a ihraç edilebilmesi

için, CE işareti zorunlu değil iken, bazı mallar için CE İşareti zorunludur. CE işareti bulundurma zorunluluğu taşıyan mallar, AB direktifleri ile spesifik olarak düzenlenmiştir. Bu işareti taşıması gerektiği halde taşımayan bir ürünün AB üyesi ülkelere ihracatı mümkün değildir.

CE İşareti, Avrupa Birliği’nin, teknik mevzuat uyumu çerçevesinde 1985 yılında benimsediği Yeni Yaklaşım Politikası kapsamında hazırlanan Yeni Yaklaşım Direktifleri içerisinde yer alan ürünlerle ilgili olup, ürünlerin AB’nin ilgili direktiflerine uygun olduğunu ve gerekli bütün uygunluk değerlendirme faaliyetlerinden geçtiğini gösteren bir Birlik işaretidir. CE işareti, tüketiciye bir kalite güvencesi sağlamaz, yalnızca ürünün, asgari güvenlik koşullarına sahip olduğunu gösterir.

Ürünlerin, CE işaretli olarak piyasaya sunulmasından üretici sorumludur. Ancak, eğer üretici ya da üreticinin yetkili temsilcisi Avrupa Birliği içinde değilse, bu sorumluluğu ithalatçı yerine getirmek zorundadır. Bir başka deyişle, ithalatçı ithal ettiği ürünlerin AB normlarına uygun olduğunu garanti etmek zorundadır.

1.1.4 Serbest Bölgeler ve İlgili Mevzuatı

Yunanistan, Pire, Selanik ve Heraklion-Girit liman bölgelerinde mevcut belli başlı üç serbest ticaret bölgesine sahiptir. Bununla birlikte; Etoloakarnania’da (Batı Yunanistan) bulunan Astakos Denizcilik ve Sanayi Serbest Bölgesi ve Evros (Meriç) bölgesinde bulunan Ormenio Serbest Sanayi Bölgesi’de son dönemde faaliyete geçmiştir.

Yabancı menşeli mallar bu bölgelere gümrük ve diğer vergileri ödenmeksizin getirilir ve transit yüklemesi yapılır veya re-export edilirse gümrük ve diğer vergilerden muafiyeti devam eder. Benzer şekilde, alıcı adına, depolamaya ve malların transferine ilişkin olarak bölgede düzenlenen belgeler damga vergisinden de muaftır.

Yükleme-boşaltma işlemleri AB’nin 2504/88 ve 2562/90 sayılı Yönetmeliklerine göre yürütülmektedir. Transit malların antrepolarda tutulma imkanı bulunmaktadır. Ayrıca bölgeler paketleme, tasnif etme ve etiketleme işleri için de kullanılabilmektedir.


1.1.5 Kurumlar Vergisi, KDV ve Diğer Vergiler

Yunanistan’da vergi uygulamaları Anayasa ve kanunlarla düzenlenmiştir. Yunanistan’daki belli başlı vergi kategorileri;

- Gelirlerden alınan vergiler: Gerçek kişilerden alınan gelir vergisi ve tüzel kişilerden alınan kurumlar vergisidir. Gelirlerden alınan vergi kategorisinde, gemilerin vergilendirilmesi de yer almaktadır. Vergilendirme dönemi 12 aylık takvim yılı içerisinde 30 Haziran ya da 31 Aralık olabilir. - Gayrimenkul vergileri: Miras vergisi, gayrimenkul ediniminden doğan vergiler bu kategoridedir. - İşlem ya da tüketim vergileri: KDV, emlak transfer vergisi, ithalat vergisi, lüks tüketim malları üzerinden alınan vegiler, alkol ve tütün ürünlerinden alınan vergiler, araç vergileri vb. bu grupta yer almaktadır.

Yunanistan’da vergi sistemi Maliye Bakanlığı’nın yetkisindedir. Bakanlık bu yetkisini, Vergilendirme, Vergi Denetimi, Gümrük ve Özel Vergiler, Mali Denetim ve Bütçe ve Ödemeler vb Genel Müdürlükleri eliyle kullanmaktadır. En alt düzeyde ise, vergi daireleri ve gümrük ofisleri yükümlülerin doğrudan iletişimde olduğu birimlerdir.

Yunanistan’da gerçek ve tüzel kişiler 9 haneli vergi numarası (AFM) ile vergi işlemlerini gerçekleştirmektedirler. Bu vergi numarası şirketler tasfiye olana, gerçek kişiler vefat edene kadar geçerlidir.

Yunanistan’da hizmetler çoğunlukla bir vergilendirmeye tabidir. Bu nedenle, vergi kaçakçılığını önlemek üzere bürokratik uygulamalar getirilmiştir. Muhasebe kayıtlarının tutulması küçük işletmeler için dahi komplike olabilmektedir. Böylece, bireyler ve küçük işletmeler herhangi bir vergisel formalite hatasını engellemek üzere vergi danışmanları ya da muhasebecilerle çalışmaktadır.

Şirketler; mali dönem içindeki her işlem ve faaliyete ilişkin bir muhasebe kaydı tutmak zorundadır. Şirketin muhasebe sistemi, her malvarlığını, borçlarını ve özkaynaklarını kayıt altına almalı ve bunlarda meydana gelen değişiklikleri içermelidir.

Muhasebesel açıdan şirketler; mikro, küçük, orta şirketler ve geniş ölçekli şirketler olarak ayrılırlar.

Mikro ölçekli şirketler, bilanço tarihinde aşağıdaki üç kriterden en az ikisini aşmayanlardır:

- Toplam malvarlıkları 350.000 Euro’yu, - Net cirosu 700.000 Euro’yu - Raporlama döneminde işçi sayısı 10 kişiyi geçmeyen şirketler.

Küçük ölçekli şirketler; bilanço tarihinde aşağıdaki üç kriterden en az ikisini aşmayanlardır:

- Toplam malvarlıkları 4.000.000 Euro’yu

- Net cirosu 8.000.000 Euro’yu

- Raporlama döneminde işçi sayısı 50 kişiyi geçmeyen şirketler.

Orta ölçekli şirketler; mikro ya da küçük çaplı olmamakla birlikte, bilanço tarihinde aşağıdaki üç kriterden en az ikisini aşmayanlardır:





Geniş ölçekli şirketler; bilanço tarihinde aşağıdaki üç kriterden en az ikisini aşanlardır:




Ülkede uygulanan standart kurumlar vergisi oranı 2014 mali yılı için %26 iken, Yunanistan’ın kreditörleri ile yapılan anlaşmalar gereği Temmuz 2015’de getirilen düzenleme ile %29’a yükseltilmiştir.

Yunanistan’da mal ve hizmet alımları için uygulanan KDV, malı en son tüketen ve hizmet alan kişiler tarafından ödenir. 2016 yılında standart KDV oranı %23’ten %24’e yükseltilmiştir. Bu kurala, bazı mal ve hizmet grupları ile bölgesel istisnalar getirilmiş olup, %30 indirimli KDV uygulanmaktadır (İndirimli KDV oranı %13, yüksek indirimli KDV oranı %6). Daha önce ülkenin daha az gelişmiş bölgeleri ile adalarda geçerli olan özel KDV oranları istisnası ekonomik tedbirler çerçevesinde kaldırılmış olup, mevcut durumda sadece yabancı göçmen alan Leros, Kos, Midilli, Sakız ve Sisam adalarında 30.06.2018 tarihine kadar uzatılmıştır. Yunanistan’da uygulanan vergiler konusunda bilgiye https://ec.europa.eu/taxation_customs/home_en web sayfasından erişim sağlanabilmektedir. Aşağıda diğer bazı önemli vergiler ve oranları yer almaktadır: 4223/2013 sayılı yeni Emlak Vergisi Kanunu ile, emlak vergisinde, ana vergi + ek vegi uygulamasına gidilmiştir. Ana vergi; gayrimenkulün bulunduğu lokasyon, yaş oranı, yüzey oranı, gibi kıstaslarla belirlenmekte, binalarda 2 Euro-13 Euro/m2, arsalarda 0.0037 Euro-11.25 Euro/m2 arasında değişmektedir. Ek vergi ise; gayrimenkulun toplam değerinin %5.5’i oranında hesaplanmaktadır.

Vergi Türü Oran (%)

Katma Değer Vergisi (KDV)

Standart oran 24

İndirilmiş oranlar 13/6

Özel oranlar (Leros, Kos, Midilli, Sakız ve Sisam adalarında %30 indirilmiş)

(17/9/4)

İşyeri Kira Sözleşmelerinde Damga Vergisi (Alışveriş merkezleri hariç)

3.6

Yıllık Emlak Vergisi (ENFIA-tüzel kişilerin sahibi olduğu gayrimenkulün değeri üzerinden)

Ana vergi+%5.5

Emlak devir vergisi (vergilenebilir değer üzerinden) 3

1.1.6 Yunanistan’da Marka Tescili

Yunanistan’da markalar 4072/2012 sayılı Yunan Marka Kanunu kapsamında tescil edilip, korunmaktadır. Mevcut durumda, marka tesciline yetkili makam, Yunan Ekonomi ve Kalkınma Bakanlığı’na bağlı Ticaret ve Tüketiciyi Koruma Genel Sekreterliği’dir (www.gge.gov.gr) . Tescil edilen bir marka yenilenebilir olmak üzere 10 yıllık koruma altına alınmış olmaktadır. Yunanistan’da yapılan bir marka tescili sadece bu ülke için geçerli olmakla birlikte, tek bir müracat ile Madrid Protokolünü imzalayan 80’den fazla ülkede kayıt yaptırmak mümkün olabilmektedir. Avrupa Birliği Markası tescili ise, AB üye ülkelerinin tamamında koruma sağlamaktadır.

https://ec.europa.eu/taxation_customs/home_en

http://www.gge.gov.gr/


1.1.7 Yatırım Teşvikleri

Yunanistan 2016 yılı ortalarında ekonomiye katkı sağlamak üzere 4399/2016 sayılı yeni Kalkınma Kanunu’nu çıkarmıştır.

Şirketlerin elde edebilecekleri teşvik oranları yatırımın yapıldığı bölge, yatırımın türü ve şirketin büyüklüğü ile alakalıdır.

Yatırım Teşviklerinden Faydalanılabilmesi İçin

Minimum Yatırım Bütçesi Tutarları

Şirketin Büyüklüğü Yatırım Planı Minimum Bütçesi (Euro)

Büyük İşletmeler 500.000

Orta Ölçekli İşletmeler, Kooperatifler, İş Kümeleri

250.000

Küçük İşletmeler 150.000

Çok Küçük İşletmeler 100.000

Sosyal Kooperatifler 50.000

Yatırım teşvikleri, vergiden muafiyet, hibe, finansal kiralama yardımı, ücret maliyeti sübvansiyonu, 12 yıl için sabit vergi avantajı, hızlı lisans sistemi vb. şekillerde olabilmektedir.

Aşağıdaki haritada Büyük İşletmeler için yatırım teşvik oranları belirtilmektedir. Bahse konu teşvik oranları orta ölçekli şirketler için % 10, küçük işletmeler için ise % 20 daha fazladır.

Kaynak: Enterprise Greece


Toplam devlet yardımı tutarı, her bir yatırım planı için 5 milyon Euro, her bir hak sahibi şirket için toplam 10 milyon Euro ve her bir grup şirketi için toplam 20 milyon Euro ile sınırlıdır.

1.2 Başlıca Fuarlar

FUAR ADI BAŞLANGIÇ

TARİHİ BİTİŞ TARİHİ KONU ŞEHİR ORGANİZATÖR

AGROTICA 1/2/2018 4/2/2018 Tarım Atina HELEXPO

HORECA 9/2/2018 12/2/2018 Otel ve Yiyecek

Ekipmanları Atina FORUM S.A.

INFACOMA 9/2/2018 12/2/2018 Yapı Atina HELEXPO

AQUATHERM 9/2/2018 12/2/2018 Isıtma-Soğutma

Sistemleri, Havuz

Atina HELEXPO

HELLENIC JEWELLERY FAIR

23/2/2018 26/2/2018 Mücevherat Atina HELEXPO S.A.

DETROP BOUTIQUE & OENOS

24/2/2018 26/2/2018 Gıda ve İçecek Selanik HELEXPO S.A.

FOOD EXPO GREECE

10/3/2018 12/3/2018

Uluslararası Yiyecek ve

İçecek Endüstrileri

Atina FORUM S.A.

FRESKON 26/4/2018 28/4/2018 Meyve ve sebze Selanik HELEXPO S.A.

BEAUTY 12/5/2018 14/5/2018 Güzellik ve kozmetik ürünleri

Atina HELEXPO S.A.

POSIDOINA DENIZCILIK FUARI

4/6/2018 06/08/2018 Gemicilik Atina Posidonia SA.

TIF ULUSLARARASI SELANİK FUARI

8/9/2018 16/9/2018 Çeşitli sektörler Selanik HELEXPO S.A.

KOSMIMA 20/10/2018 22/10/2018 Mücevherat Selanik HELEXPO S.A.

PHILOXENIA/ HOTELIA

9/11/2018 11/11/2018 Otel ekipmanları Selanik HELEXPO S.A.

XENIA 24/11/2018 26/11/2018 Otelcilik ve otel

ekipmanları Atina FORUM S.A.

1.3 Başlıca Ekonomik ve Ticari Kuruluşlar

SEV- Yunan İşadamları ve Sanayicileri Federasyonu Ksenofontos 5, 10557 Athens Tel: 0030 210 3237325 , Faks: 0030 210 3222929 E-mail: [email protected] www.sev.org.gr

Yunan İhracatı Geliştirme Kurulu- (HEPO) 86, Marinou Antypa Str., GR 163 46 Helioupolis ATHENS / Tel: 0030 210 9982101, 210 99 82 117, 210 99 82 240 Faks. 0030 210 9961927; 9969100 www.hepo.gr

Atina Ticaret ve Sanayi Odası 7-9 ACADEMIAS STR. GR 106 71 ATHENS Tel: 0030 210 3604815 ; 3624280 Faks: 0030 3618810; 3645803

Türk Yunan İş Konseyi Voulis 35 Sindagma/Athens Tel: 0030 210 2505202 Faks: 0030 2505253


http://www.sev.org.gr/


Selanik Ticaret Odası Tsimiski 29, 54624 Thessaloniki Tel: 0030 231 0370100, 370132 Faks. 0030 231 0370166; 370114 www.ebeth.gr

Yunan Pamuk Kurulu-Hellenic Cotton Board 150 Syngrou Ave.17671 Kalıthea ATHENS Tel: 0030 210 9225011 Faks: 0030 210 924 36 76

Yunan Bankalar Birliği-Hellenic Bank Association Massalias Street 10680 Athens Tel: 0030 210 3386500 Faks: 0030 3615324 www.hba.gr

Yunan Milli Tütün Kurulu-National Tobacco Board 2 Amerikis 10564 ATHENS Tel: 0030 210 323 47 27, 32223 111-9 Faks: 0030 323 84 68

Yunan Yatırım Kurumu Vasilissis Sofias 109, 11521 Athens Tel: 0030 210 3355714 Faks: 0030 3355740

http://www.enterprisegreece.gov.gr

Yunanistan Ulusal İstatistik Hizmetleri 14-16 Lykourgou Str. 101 66 ATHENS Tel: 0030 210 3289000 Faks: 0030 3222205 www.statistics.gr

Yunan Standartar Kurumu (ELOT) 313 Aharnon Street GR-111 45 Athens Tel: 0030 210 2120418, 2120420 Faks: 0030 2283034 E-mail: [email protected]

Kamu Gaz Kurumu (D.E.P.A.) 92 Marinou Antipa Street GR-141 21 Herakleio, Athens Tel: 0030 210 2701202; 2701204 Faks: 0030 6749504 E-mail: [email protected]

Yunan Enerji Kurumu (PPC) 30 Chalkokondyli Street GR-104 32 Athens Tel: 0030 210 5234604 ; Faks: 0030 5241300

Yunan Oteller Birliği 24, Stadiou Str. - 105 64 Athens, Tel. : 210 33.10.022-6, Faks: 0030 3225449, 3236962 URL : www.grhotels.gr

Pire Ticaret ve Sanayi Odası 1 Loudovikou Street, Odyssou Square GR-185 31 Piraeus Tel: 0030 210 4179480, 4177241 Fax: +30/210/ 427-4084, 417-8680 E-mail: [email protected]

Yunan Telekom Kurumu (OTE) OTE Building, 99 Kifissias Avenue GR-151 24 Maroussi, Athens Tel: 0030 210 6115014 Fax: +30/210/ 619-9899

Pire Liman İdaresi 10 Akti Miaouli Street GR-185 38 Piraeus Tel: 0030 210 4550282, 4550283 Fax: +30/210/ 455-0286

Yunan Gemi Sahipleri Birliği 85 Akti Miaouli Street GR-185 38, Pireaus Tel: 0030 210 4291159 up to 65 Fax: +30/210/ 429-0107, 429-1166

Atina Ticari Distribütörler Birliği 15 Voulis Street, GR-105 63 Athens Tel: 0030 210 3232622 ; Faks: 0030 3238378 E-mail: [email protected] or [email protected]

Yunan Ticaret ve Sanayi Odaları Merkez Birliği 7 Academias StreetGR-106 71, Athens Tel: 0030 210 363270; 3625630; 338 710456 Faks: 0030 3622320 www.uhc.gr

2. SORUNLAR, GÖRÜŞLER VE FAYDALI BİLGİLER

2.1 Tespitler ve Görüşler

Yunanistan pazarı, ithalat kapasitesi, Türkiye’ye coğrafi yakınlığı ve ülkemiz ürünlerinin kalite ve standardı konusunda olumlu görüşlere sahip tüketici yapısıyla ihraç ürünlerimiz için çok önemli ve ilerisi için de umut vaad eden pazarlar arasında yer almaktadır.

Yunan İstatistik Kurumu verilerine göre, hizmet ağırlıklı ekonomiye sahip olan ülkede kişi başına gelir, brüt 16.240-Euro’dur.

http://www.ebeth.gr/

http://www.hba.gr/

http://www.statistics.gr/



http://www.grhotels.gr/




http://www.uhc.gr/


Son dönemde ülkemiz ile Yunanistan arasında ticaret hacmi büyük gelişme kaydetmiştir. Buna rağmen, Yunanistan pazarının Türk işadamları için kolay bir pazar olduğunun anlaşılmaması gerekmektedir.

Ticaretinin yarısından fazlasını AB üyeleri ile yapmakta olan Yunanistan’da devletin ekonomideki payı % 40’lar seviyesinde bulunmaktadır. Sanayinin bir çok dalındaki oligopol yapı nedeniyle pazara giriş ve tutunmada zorluklar çekilebilmektedir.

Dünya Bankası’nın 2018 İş Yapma Raporu’nda, Yunanistan 190 ülke arasında 67. sırada yer almaktadır.

Özellikle vergi ve sigorta primleri ile işletme giderlerindeki büyük artış ve bankaların fonlamayı durdurması son yıllarda büyük-küçük pek çok şirketin kapanmasına sebep olmuştur.

Avrupa Komisyonu verilerine göre 2008-2015 yılları arasında Yunanistan’da kayıtlı şirket sayısı 145.000 adet gerilemiştir. 2015 yılında Yunanistan’da kayıtlı KOBİ sayısı 704.339 büyük şirket sayısı ise 397’dir.

Yunanistan, özellikle sanayi ürünlerinde çok sınırlı ve az sayıda üretim imkanları ile toplam talebinin % 80’ler gibi bir kısmını ithalat ile karşılayan bir ülke konumundadır. Yunan sanayi son yıllarda ciddi anlamlarda sıkıntı yaşayan, birkaç sektör dışında (deniz taşımacılığı, turizm ve bankacılık) dışardan gelen ucuz ve kaliteli ürünlere karşı rekabet edemeyerek kapanma aşamasına gelen, kısaca sıkıntıları üst noktaya ulaşmış bir görünüm sergilemektedir.

Diğer taraftan, ülkedeki özelleştirme projeleri ve kapanan fabrikaların satışa çıkarılması önemli fırsatları beraberinde getirebilmektedir.

Ayrıca, özellikle Selanik ve Kuzey Yunanistan, Balkanlara ve Doğu Avrupa’ya giriş için önemli bir geçiş noktası olarak kullanılabilmektedir.

Ekonomik krizin de etkileri ile hem kaliteli hem uygun fiyatlı ürün arayışında olan Yunanistan pazarı, ülkemize olan yakınlığı da dikkate alındığında, Türk ihracatçısı açısından kesinlikle ihmal edilmemesi gereken bir pazar konumundadır.

İhracatçımızın Yunan ortağı ile ilişkilerinde dikkat etmesi gereken hususların başında özellikle ödeme ve teslim koşulları gelmektedir.

2015 yılının Haziran-Temmuz aylarına gelindiğinde, ülkede yaşanan ağır ekonomik krizin ve özellikle bankalar üzerinde sermaye kontrolü uygulamasının etkisiyle, Yunan ithalatçı firmalar yurtdışındaki tedarikçilerine mevcut ödemelerini yapmakta sorunlar yaşamıştır.

Halen Yunanistan’ın kreditörleri ile yaptığı görüşmeler sonlanmamış olduğundan, bankalar üzerinde mevcut sermaye kontrolü uygulamasının süresi konusunda bir bilgi mevcut değildir. Ancak, ekonomi ve bankacılık uzmanları Yunan Bankacılık sisteminin yeniden sermayelendirilmesinin dahi sermaye kontrolü uygulamasının sonlandırılması için yeterli olmayacağını, yıllara sirayet edecek bir süreçten bahsedildiğini belirtmektedirler. Bu çerçevede, Yunan firmanın güvenilirliği konusunda sağlıklı fikir sahibi olmadan açık hesap yöntemi ya da çek ve senet ile çalışmaktan kaçınılmasında yarar görülmektedir. Zira ekonomik krizin ilk görülmeye başladığı 2009 yılından bu yana özellikle karşılıksız çek davalarında büyük artış görülmüştür. İlaveten, son dönemde Bankalar müşterilerine çek ve kredi vermekte çekince göstermektedir.

İhracat ve ithalatçılarımız için diğer bir önemli sorun, Yunan mahkemelerinin işleyişidir. Yunan mahkemelerinde açılan bir hukuk davası ortalama 4 yıl sürmektedir. Geç işleyen adaletin ülke ekonomisine yansıyan pekçok negatif etkisi mevcuttur; özellikle sözleşme güvenirliğinin sağlanamadığı durumlarda uluslararası ticaretin de sekteye uğraması kaçınılmazdır. 2010 yılından bu yana başgösteren ekonomik krizin etkisiyle, Yunan mahkemelerinde dava sayısı hızla artarken, eleman yetersizliği ve teknolojik eksiklikler nedeniyle davaların karara bağlanması daha da uzun zaman alır olmuştur.


İhracat imkanı olan Türk ürünlerinin çevreye duyarlı AB’nin standart ve tüketici güvenliğini sağlayan CE işaretine sahip ürünlerden olması halinde herhangi bir engelle karşılaşmadan ihraç edilmektedir.

Tekstil standartı ve kalite sorunu olmayan iplik, döşemelik kumaş, perdelik kumaş, havlu, bornoz, ev tekstili, çarşaf, konfeksiyon-hazır giyimin Yunanistan’da pazar imkanı yüksektir. Belirli markalara düşük fiyatla fason üretim katma değerin yoğunlukla Yunan firmalarında kalmasına neden olmaktadır. Ünlü Türk markalarının Yunan piyasasına kendi adlarıyla girmede yapacakları çalışma ve gayret bu olumsuz durumu bertaraf edebileceği gibi bu pazar konusunda tereddüt içinde olan diğer Türk markalarının da kendi adlarıyla pazarda yer alması için çalışmalarına cesaret verecektir. Zira 2006 yılından bu yana hazır giyim sektöründe mağaza açmak suretiyle Yunan pazarına giren Türk markaları, Yunan piyasasında, Türk mallarının kalitesi ve çeşitliliği bakımından son derece olumlu bir intiba bırakmışlardır.

Yunanistan’da gelir düzeyinin yüksek olması ve yine gelir düzeyi yüksek turistlerin ülkeye rağbet ettiği göz önüne alındığında kaliteli ve belirli bir çizgiyi taşıyan hazır giyim ürünleri için fırsatlar bulunduğu düşünülmektedir.

Hediyelik eşyaya olan talep çok yaygındır. Ülke geleneklerinin, milli ve dini günlerin turizm sezonunun ve sektörlerinin iyi bir şekilde etüd edilmesi gerekmektedir.

Ülkede genelde sıcak ve kurak bir Akdeniz ikliminin sürmesi ve halkın alım gücünün yeterli olması nedeniyle, yaşanılan ve çalışılan mekanlar yerli üretimi çok sınırlı olan ve büyük çoğunluğu ithal klimalarla soğutulmaktadır. Ticari tip soğutucular ise, yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu çerçevede Türk ürünlerinin pazarda yer edinmesi mümkün görülmektedir.

Tarım ve balıkçılık alanında ülke önemli bir üretim potansiyeline sahip olmakla birlikte, yaş meyve sebze, kuruyemiş ve su ürünleri sektörlerinde önemli bir ithalatçı konumundadır. Diğer taraftan ülkenin tarım potansiyeli göz önüne alındığında, zirai ilaçlar, gübre, traktör ve traktör yedek parçaları sektörlerinde ihracatımız için fırsatlar olduğu mütalaa edilmektedir.

Ayrıca küçük bir pazar olması ve üretimin pahalı olması nedeniyle az sayıdaki gıda ve tekstil işletmeleri dışında firmalar aile işletmeleri şeklinde kendini göstermektedir. Ancak, son yıllarda AB bütünleşmesinin getirdiği değişim ile çok şubeli yabancı sermayeli mağazalar özellikle gıda, temel ihtiyaç ve elektronik sektöründe etkili olmaya başlamışlardır.

Yunanistan’da pazara giriş stratejisinin doğru tespit edilmesi büyük önem taşımaktadır. Sık sık vurgulandığı gibi pazarın kendi yapısal özellikleri farklılıklar arz etmektedir. Kamu sektörünce açılan ihalelerde fiyat en önemli parametre olmakla birlikte bazı durumlarda Yunan bir ortakla hareket etmek kolaylaştırıcı olabilmektedir. Ürün satmak isteyen şirketlerin dağıtım kanalları konusunda tecrübeli ve başarısını ispatlamış acenta veya distribütör ile çalışması (ithalatın % 80’inin bu aracılar tarafından yapıldığı tahmin edilmektedir) Yunanistan pazarında avantaj sağlayabilmektedir. Satış sonrası destek pazarda tutunmanın en önemli şartlarından biridir.

İhracatçılarımızın herhangi bir bağlantı veya anlaşma öncesinde muhatabı ile ilgili detaylı bilgi toplamasında büyük yarar bulunmaktadır. Yunanistan’da şirketlerin mali durumu ve ticari sicili ile ilgili bilgi sağlayan çeşitli kuruluşlar bulunmaktadır.

Yunan şirketlerle herhangi bir franchise veya distribütörlük anlaşması durumunda ulusal mevzuatla birlikte AB’nin ilgili direktifleri geçerlidir. Konuya ilişkin olarak “http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31986L0653:EN:HTML” bağlantısından detaylı bilgi temin etmek mümkündür.

Yunanistan pazarında reklam büyük önem taşımaktadır. Ülke insanının TV izleme alışkanlığı bulunmakta olup, TV- radyo reklamları pazarlamada kayda değer sonuç vermektedir.

2.1.1 İş Görüşmesi Yaparken

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31986L0653:EN:HTML

http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31986L0653:EN:HTML


Yunanistan’daki iş alışkanlıkları ve iş yapma kültürü ile Türkiye arasında büyük benzerlikler bulunmaktadır. İki ülkenin aynı coğrafyada olmasının ve Akdeniz kültürünün bu duruma büyük etkisi bulunmaktadır.

Yunan iş dünyası Haziran sonundan başlayarak Temmuz ve Ağustos ayları boyunca devam eden dönemde tatil yapmayı tercih etmektedir. Eylül’ün ilk yarısında düzenlenen Selanik Uluslararası Fuarı’na kadar iş hayatı bir anlamda kesintiye uğramaktadır. Bu dönemde Yunanistan'da iş görüşmesi ayarlanması hatta en basit ticari bilgiyi toplamak bile zaman zaman çok zor olabilmektedir. Bu dönemde yazışmalara cevap alınamaması da normal olarak kabul edilebilmektedir. Ayrıca her yıl Paskalya’nın kutlandığı dönem de benzer özellikler göstermektedir.

Yunan firmalar ile toplantı programlarının en az bir gün öncesinden planlanması gerekmektedir. Ancak zorunlu hallerde kısa zaman içerisinde randevu ayarlanması mümkün olabilmektedir. Yunan firma ile bir gün öncesinde, toplantının teyit edilmesinde fayda bulunmaktadır.

Yunanistan’da kamu kurumlarındaki mesai saatlerinden dolayı, özel sektörde de öğle arası 14.30-15.00 saatleri arasında olmaktadır. Toplantı saatlerinin bu öğle yemeği saatleri dikkate alınarak belirlenmesinde fayda bulunmaktadır.

İş ilişkilerinin başlaması için Yunan tarafının karşısındakini kişisel olarak tanıma gayreti içinde olduğunun hatırdan çıkartılmaması gerekmektedir. Başarılı bir ilişkinin kurulabilmesi için tarafların samimi olması büyük önem taşımaktadır. İlişkilerde Yunan tarafının en fazla önem verdiği konu karşılıklı güvenin tesis edilmesidir.

İş ilişkileri zaman zaman yavaş ilerleyebilmektedir. Bu nedenle sabırlı olunması ve karşı tarafı rahatsız edecek şekilde ısrarcı olunmaması önerilmektedir.

Yunanlar iş görüşmelerinde oldukça tecrübelidirler ve pazarlık yapmayı severler. Karar verme süreci şirketin en üst düzeyinde gerçekleşmektedir.

Yunanistan’da işadamlarının büyük bir çoğunluğu İngilizce bilmektedir. Toplantı, görüşme veya haberleşme için sunulacak materyallerin hem İngilizce hem de Yunanca hazırlanması hem iletişimi kolaylaştıracak hem de Yunan tarafında bir sempati yaratacaktır. Yazışmalar için de İngilizce sıklıkla kullanılmaktadır. Şirket broşürleri Yunanca olduğu kadar İngilizce de basılmaktadır. Ancak son dönemde Türkçe’nin de ülkede sempati duyulan bir dil haline gelmiştir.

Yunanlar şahsi ilişkilere önem vermektedirler. Eğlence iş ilişkilerini pekiştiren bir unsur olarak kabul görmektedir.

2.2 FAYDALI BİLGİLER 2.2.1 Hava Durumu Yunanistan’da Akdeniz iklimi hakim olup kuzey bölgelerinde ve Türkiye sınırında iklim biraz daha karasal özellik kazanmaktadır. Atina ve güneyine nadiren kar yağmaktadır. İlkbahar ve sonbahar kısa sürmektedir. Başkent Atina’da hava sıcaklığı kış mevsiminde nadiren sıfır derecenin altına düşerken yazın gün içinde sıcaklık 40o‘lere çıkmaktadır. Genelde yağmur şeklindeki yağışlar Kasım-Şubat arasında yoğunlaşmıştır. Atina’nın güneyine nadiren kar yağmaktadır. 2.2.2 Tatil Günleri ve Çalışma Saatleri

Yunanistan’da hafta içinde devlet daireleri yazın 07:30-14:30 kışın ise 08:00-15:00 saatleri arasında çalışmakta, cumartesi ve pazar günleri mesai yapılmamaktadır. Özel şirketlerde mesai saatleri 09:00-17:00 arasındadır. Pazar günleri ise, büyük marketler dahil olmak üzere tüm özel kuruluşlar için haftasonu tatilidir.


Hafta içinde Salı, Perşembe ve Cuma günleri küçük ve orta boy işletmeler 08:30-15:00 ve 17:30 – 20:30 saatleri arasında çalışmaktadır.

Bankalar, Pazartesi, Salı, Çarşamba ve Perşembe günleri 08:00-14:00 saatleri arasında, Cuma günü ise 08.00-13.30 saatleri arasında müşteri hizmeti sunmaktadır.

Yunanistan’da,Temmuz ayının ikinci yarısı ile Eylül ayının ortası genelde yıllık izin kullanılan dönemlerdir. Ülkede bu tarihler arasında iş yapmanın zor olması nedeniyle, iş adamlarımızın iş gezilerini ve iş bağlantılarını bu dönem öncesi veya sonrasında yapması önerilmektedir. İş hayatının normale dönmesi Eylül ayında Selanik’te düzenlenen uluslararası fuarın ardından olmaktadır. Ayrıca 20 Aralık - 6 Ocak arasında Noel ve Yeni yıl tatillerinin ard arda gelmesi nedeniyle, iş hayatında kesintiler olabilmektedir.

Öte yandan Yunan halkı aşağıdaki resmi tatil günlerini hafta sonları ile birleştirebilmekte ve sene içinde bir kaç kez birer haftalık dönemlerde izin yapabilmektedir.

Ülkenin Resmi Tatil Günleri-2018 1 Ocak - Yeni yıl 6 Ocak - Epiphany – Ortodoks Yılbaşı Tatili 19 Şubat - Kathara Deftera (Her yıl değişmektedir) 25 Mart - Bağımsızlık Günü 6-9 Nisan - Paskalya (Her yıl değişmektedir) 1 Mayıs - İşçi Bayramı 15 Haziran - Kutsal Ruh 50. Günü (Her yıl değişmektedir) 15 Ağustos - Assumption Günü (Meryem Ana’nın Ölüm Günü) 28 Ekim - Ohi (Hayır) Günü 24-25 Aralık - Noel arifesi ve Noel 26 Aralık - Noel’in İkinci Günü 31 Aralık - Yeni Yıl Arifesi – Yarım Gün

2.2.3 Vize ve Seyahat

Umuma mahsus pasaportlar için vize alınması zorunludur. İşadamlarının Yunanistan’dan bir davet mektubu alarak vize başvurusu yapması formalitede kolaylık sağlamaktadır.

Yunanistan 2012 yılında başlattığı vize kolaylıklarını, 2017 yılı yaz sezonunda da devam ettirmiştir. Ege’de bulunan bazı Yunan adalarına kısa süreli turistik geziler için girişler kolaylaştırılmış, geçici vize uygulamasına başlanmıştır. Bu yeni kısa süreli vize Türkiye’ye komşu Rodos, İstanköy (Kos), Meis (Kastellorizo), Sakız (Chios), Sisam (Samos), Sömbeki (Symi) ve Midilli (Lesvos) (Mitillini ve Molivos limanları) adalarını kapsamaktadır.

Bahse konu vize uygulamasına ilişkin ayrıntılı bilgilere http://www.mfa.gov.tr/yunanistan.tr.mfa internet adresinden erişim sağlanabilmektedir.

Başlıca Gazete ve Dergiler

Ülkede başlıca gazeteler: Ta Nea, Kathimerini, Eleftherotipia, Ethnos ve Eleftheros Tipos’dur. Kathimerini gazetesinin ingilizce baskısı bulunmaktadır. Başlıca televizyon kanalları Alpha, Skai, Star ve devlet kanalları ET1, Net ve ET3’dür.

İş Dünyası Dergi ve Gazeteleri 4 Wheels (Aylık otomotiv dergisi) Technical Press Yayınları 80 Ioannou Metaxa Street GR-19400, Koropi Tel: +30/210/ 979-2608, 979-2500

Amyntika Themata (Defense Matters) 290, Kifissias Ave. & 2, N. Paritsi Street GR-154 51, N. Psychiko Tel: +30/210/ 672-9960, Fax: +30/210/ 674-6132

http://www.mfa.gov.tr/yunanistan.tr.mfa


Fax: +30/210/ 979-2555, 979-2528 E-mail: [email protected]

E-mail: [email protected]

Business and Tourism Naftemporiki Gazetesi Yayınları 205 Lenorman Street GR-104 42, Athens Tel: +30/210/ 519-8000 Fax: +30/210/ 513-9905 E-mail: [email protected]

Business Partners Yayıncı: American-Hellenic Chamber of Commerce Mr. Raymond Matera, Editor 34 Panepistimiou Street GR-106 79 Athens Tel: +30/210/ 363-7787 Fax: +30/210/ 360-6510 E-mail: [email protected]

Economic and Industrial Review (Aylık finans ve ticaret dergisi) Ms. Alexandra Vovolini – Laskaridi, Editor 6-8 Vlahava Street GR-105 51, Athens Tel: +30/210/ 331-4714 Fax: +30/210/ 325-2283 E-mail: [email protected]

Kerdos (Günlük finans gazetesi) Mr. Dimitris Evangelodimos, General Director 44 Vas. Georgiou & Kalvou Streets GR-152 33 Halandri, Athens Tel: +30/210/ 674-7881 up to 9 Fax: +30/210/ 674-7893 E-mail: [email protected]

ELNAVI Monthly Shipping Review (Aylık denizcilik dergisi) YayıncıMillennium Elnavi Ltd. Mr. Elias Kalapotharakos, Publisher 19 Aristidou Street GR-185 31, Piraeus Tel: +30/210/ 452-2100 Fax: +30/210/ 428-2467 E-mail: [email protected]

Energy (Aylık dergi) Yayıncı: Periodical Press S.A. Mrs. Katerina Anemodoura, General Manager 224 Syngrou Avenue GR-176 72 Kallithea, Athens, Tel: +30/210/956-7161 up to 2 Fax: +30/210/957-9009 E-mail: [email protected]

Ependytis (Haftalık finans gazetesi) Yayıncı: Bestend Publications S.A. Mr. Nikos Felekis, Director/Publisher 174 Syngrou Avenue GR-176 71 Kallithea, Athens Tel: +30/210/ 372-1100 Fax: +30/210/ 372-1110 E-mail: [email protected]

Ergotaxiaka Themata (Aylık inşaat dergisi) Yayıncı: Technoekdotiki S.A. Mrs. Anastasia Papadopoulou, Editor 3 Pentelis Avenue & Pileos Streets GR-152 35, Vrilissia Tel: +30/210/ 680-0470 Fax: +30/210/ 680-0476 E-mail: [email protected]

Express (Günlük finans gazetesi) Yayıncı:Kalofolia Group of Companies Mr. Aristides Zevgitis, Chief Editor 39 Halandriou Street GR-151 25 Maroussi, Athens Tel: +30/210/ 617-2700 Fax: +30/210/ 619-9421-2 E-mail: [email protected]

Kefaleo (Aylık finans ve iş dergisi) Yayıncı: Attika Publishing Mr. Theocharis Fillipopoulos, President & Publisher 40 Kifissias Street GR-151 25 Amaroussion, Athens Tel: +30/210/ 619-9080 Fax: +30/210/ 610-7741 E-mail: [email protected]

Money and Tourism (Aylık dergi) Yayıncı: Kappa Sigma Delta S.A. Mr. Konstantinos Deriziotis, President & Publisher 8 Sitias & Messologiou Streets GR-144 51 Metamorfosi, Athens Tel: +30/210/ 211-7676 Fax: +30/210/ 211-7677 E-mail: [email protected]:[email protected]:[email protected]@ksd.gr

Trofima kai Pota (Food and Beverages) (Aylık dergi) Triaina Publishing Mr. Kyriakos Korovilas, Managing Director 110 Syngrou Avenue GR-117 41, Athens Tel. +30/210/ 924-0748 Fax: +30/210/ 921-9891, 924-2650 E-mail: [email protected]

2.2.5 Kambiyo Denetimi

AB’ye kara, hava, demir ya da deniz yoluyla giriş yapan ya da aynı yollarla AB’den ayrılan bir kişi, 10.000-Euro ve üzerindeki nakti, giriş/çıkış yaptığı AB üyesi ülke gümrüğüne bildirmek



















zorundadır. (https://ec.europa.eu/taxation_customs/individuals/cash-controls/who-needs-declare_en)

Yunanistan’da bankacılık işlemlerinde 2015 Temmuz ayından beri sermaye kontrolü uygulanmaktadır. Sermaye kontrollerine ilişkin ayrıntılı bilgilere “Yunan Bankalar Birliği -Hellenic Bank Association-”nin aşağıda belirtilen linkinden erişim sağlanabilmektedir.

https://www.hba.gr/UplDocs/PNP_kodikop_v16_EN.pdf

2.2.8 Adresler ve Haberleşme Telefon : Yunanistan’ın uluslarası telefon kodu + 30’dur. Şehirler için alan kodu uygulaması mevcut olup, başkent Atina için “210”, Selanik için “ 2310 ”, Gümülcine için “25310”, Rodos için “22410”’dür. Mobil telefon kullanımı son derece yaygın olup, ülkede başlıca GSM şebekeleri Cosmote, Vodafone ve Wind’dir. Her üç şebeke roaming seçeneğinin aktif olması kaydıyla Yunanistan’da kullanılabilmektedir. Fax : Büyük postaneler ve otellerde fax kullanılabilmektedir.

Posta : Postaneler hafta içinde mesai saatleri dahilinde kullanılmaktadır. Türkiye ve Yunanistan arasında her gün yapılan uçuşlar sayesinde posta akışı gayet hızlı ve sağlıklı olarak çalışmaktadır.

Yunanistan Adres Telefon ve Fax Web ve E-Posta

Atina Büyükelçiliği Vasileos Georgiou B No:11 10674 Athens

+30.210.7263000 [email protected]

Atina Ticaret Müşavirliği

26, Rigillis Str, 10674 - Atina

+30.210.7222196 www.musavirlikler.gov.tr [email protected]

Atina Pire Başkonsolosluğu

22, Vas. Pavlou Str. 15452 P. Psihiko – Atina


Atina Basın Müşavirliği Vasileos Georgiou B No:11 10674 Athens


Selanik Başkonsolosluğu Agiou Dimitriou 152, 54634 Thessaloniki

+30 2310.965070-73 [email protected]

Selanik Ticaret Ataşeliği Tsimiski 43, 3rd floor TK54623 Thessaloniki

+30 2310 254460 [email protected]

Gümülcine Başkonsolosluğu

14, Ionon Str. 69100 Komotini

+30 25310.83420 [email protected]

Rodos Başkonsolosluğu 10-12, Iroon Polytehneiou Str. 85100 Rhodes

+30 22410.23362 [email protected]

Türk Havayolları 77, Poseidonos Ave. 174 55 Alimos Athens

+30 210 9850076

T.C. Ziraat Bankası A.Ş. Atina Şubesi

Ermou 2, Syntagma Athens


Türkiye Adres Telefon ve Fax Web ve E-Posta

Ankara Büyükelçiliği Zia Ur Rahman Caddesi 9-11 06700 G.O.P. Ankara

+90 312.4480873 +90 312.4482249

[email protected]

https://ec.europa.eu/taxation_customs/individuals/cash-controls/who-needs-declare_en

https://ec.europa.eu/taxation_customs/individuals/cash-controls/who-needs-declare_en

https://www.hba.gr/UplDocs/PNP_kodikop_v16_EN.pdf


http://www.musavirlikler.gov.tr/










Ekonomi ve Ticaret Müşavirliği-Ankara

Turan Emeksiz Sok. No:3/10 Park Sitesi A Blok Gaziosmanpaşa

+90.312.4278307 +90.312.4278308 +90.312.4278374

http://agora.mfa.gr/turkey [email protected]

Ekonomi ve Ticaret Müşavirliği-İstanbul

İnönü Cad. No:49/8 Gümüşsuyu

+90.212.2452231 +90.212.2927118 +90.212.2927119

http://agora.mfa.gr/turkey [email protected]

İstanbul Başkonsolosluğu Turnacıbaşı Sok. No: 32 Galatasaray Beyoğlu


İzmir Başkonsolosluğu Atatürk Caddesi 366/1A 35220 İzmir

+90 232 4643160-1 +90 232 4216992

[email protected]

2.2.9 Danışmanlık ve Pazar Araştırması Yapan Şirketler (1)

A.C. Nielsen Hellas Ltd. Ms. Matina Bada, General Manager 166 Syngrou Avenue, 6th floor GR-176 71 Kallithea, Athens Tel: +30.210.9500300 Fax: +30.210.9598294 E-mail: [email protected]

Hadjipavlou, Sofianos & Kabanis S.A. (Deloitte) Mr. Michael Hadjipavlou, Director 250-254 Kifissias Avenue GR-152 31, Halandri Tel: +30.210. 678-1100 Fax: +30.210. 677-6190, 677-6221 E-mail: [email protected]

Institute of Energy For South East Europe (IENE) Mr. Costis Stambolis , Managing Director 3 Alexandrou Soutsou Street GR-106 71 Athens Tel: +30.210.3640278; 3628457 Fax: +30.210.3646144 E-mail: [email protected]

Ernst & Young (Hellas) S.A. Themis Lianopoulos, Managing Director 11klm Athens-Lamia National Road GR-144 51, Metamorfossi Tel: +30.210.2886000; 2886504 Fax: +30.210.2886903

Foresight TMC Ltd. Mr. Alexandros Costopoulos , Director 10 Messoghion Avenue GR-115 27, Athens Tel: +30.210. 7486006 Fax: +30.210. 7486440 E-mail: [email protected]

ICAP Hellas S.A. Mr. Nikitas Konstantelos, Director 64 Vas. Sophias Avenue GR-115 28, Athens Tel: +30.210. 720-0000 Fax: +30.210. 722-0815 E-mail: [email protected]

KPMG Certified Auditors S.A. Mr. Marios Kyriacou 3 Stratigou Tombra Street GR-153 42 Agia Paraskevi, Athens Tel: +30.210.6062100 Fax: +30.210.6062111 E-mail: [email protected]

LDK S.A. Mr. Leonidas Damianides 21 Parodos Thivaidos Street GR-145 64 Nea Kifissia, Athens Tel: +30.210.8196700 Fax: +30.210.8196709 E-mail: [email protected]

GFK Hellas Ltd. Mr. Vassilis Fisentzidis 16 Laodikias & 1-3 Nimfeou Streets GR-115 28, Athens Tel: +30.210.7572600 Fax: +30.210.7019355; 7561081 E-mail: [email protected]

MRB Hellas Mr. Dimitrios Alexandrou MEuros 74 Panormou Street GR-115 23, Athens Tel: +30.210 6971000 Fax: +30.210 6985813 E-mail: [email protected]

Price Waterhouse Coopers 268 Kifissias Avenue GR-152 32 Halandri, Athens Tel: +30.210.6874400

Research International Hellas S.A. Mrs. Nicki Eleni Lambropoulou 8-12 Halkidonos street GR-115 27, Tel: +30.210.7728500

(1)Şirketler bilgilendirme amaçlı olup Ticaret Müşavirliğimizce referans verilmemektedir.

http://http/agora.mfa.gr/turkey


http://http/agora.mfa.gr/turkey












Fax: +30.210.6874444 E-mail: [email protected]

Fax: +30.210.7795886 E-mail: [email protected]

Trek Consulting S.A. Mr. Thomas Papapolizos 125-127 Kifissias Avenue GR-115 24, Tel: +30.210.6996157; 6996411 Fax: +30.210.6995450 E-mail: [email protected]

Kantor S.A. 1, Visarionos & Omirou Streets GR-106 72, Athens Tel: +30.210.7297500 Fax: +30.210.7249528 E-mail: [email protected]

2.2.10 Bakanlıklar ve Adresleri

Tarım ve Gıda Bakanlığı 2 Aharnon Street GR-101 76 Athens Tel: +30.210. 2124000; 2124481; 2125585 Fax:+30.210.5240955

Ekonomi ve Kalkınma Bakanlığı 5-7 Nikis Street, Syntagma Square GR-101 80 Athens Tel: +30.210.3332000, 3375000 Fax: +30.210 3332499

Savunma Bakanlığı 227 – 231 Messogeion Avenue, Athens GR-155 61 Holargos, Athens Tel: +30.210.6598515 - 6 Fax: +30.210.6544485

Denizcilik ve Adalar Politikası Bakanlığı Akti Baseiliadi, Piraeus GR-101921 Athens Tel: +30. 213.1371700 Fax: +30.210. 4191561

Maliye Bakanlığı 10 Karagiorgi Servias Street GR-105 62 Athens Tel: +30. 210.3375000 Fax: +30.210 3332608

Çevre Enerji ve İklim Değişikliği Bakanlığı 17 Amaliados Street GR-115 23 Ambelokipi, Athens Tel: +30.213.1515000 Fax: +30.210 6447608

Dışişleri Bakanlığı 1 Vassilissis Sofias Avenue GR-106 71 Athens Tel: +30.210.3684534; 3684537; 3684538 Fax:+30.210.3684061

Sağlık Bakanlığı 17 Aristotelous Street GR-101 87 Athens Tel: +30.210.5232821 - 9 Fax: +30.210.5231329

Altyapı Ulaştırma ve Şebekeler Bakanlığı Anastasiou 2 & Tsigante GR-101 91 Papagou Athens Tel: +30.210.6508000 Fax: +30.210.6508024

İçişleri ve Bakanlığı 27 Stadiou Street GR-101 83 Athens Tel: +30.213.1364000 Fax: +30.213.1364130

2.2.11 Yararlı Olabilecek Diğer Telefonlar

Ambulans : 166 Acil Doktor : 1016 Polis- Acil Müdahale : 100 Polis Daireleri : 1033 Atina Trafik Polisi : 0030 210 5230111 İtfaiye : 199 OTE – Telefon Kurumu : 134 Pire Liman İdaresi : 0030 210 4511310 SOS – Acil Yardım : 175 Nöbetçi Hastane, Klinik Doktor ve Eczaneler : 1434

2.2.12 Çeşitli Bağlantılar http://www.sev.gr http://www.seve.gr

http://www.esee.gr http://www.eene.gr





http://www.sev.gr/

http://www.seve.gr/

http://www.esee.gr/

http://www.eene.gr/


http:www.enterprisegreece.gov.gr/ http://www.pse.gr

http://www.acci.gr

http://www.theinsider.gr/

http://www.parliament.gr

http://www.gr-indexer.gr/

http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/eurostat/home/ http://www.yellowpages.gr/

http://www.gnto.gov.gr/el http://www.in.gr/

http://www.findbiz.gr/en http://www.athensguide.com/

http://www.pse.gr/

http://www.acci.gr/

http://www.parliament.gr/

http://www.gr-indexer.gr/

http://www.yellowpages.gr/