testing of spatial decision support system on estimating ... · 69 naresuan university journal...

69

Naresuan University Journal 2013; 21(3)

การทดสอบระบบสนบสนนการตดสนใจเชงพ นทเพอประมาณความตองการน าใน

การปลกขาวในพ นทชลประทานโดยใชซอฟทแวรรหสเปด

กมปนาท ปยะธ ารงชย

Testing of spatial decision support system on estimating water need for irrigated paddy areas using open source software

Kampanart Piyathamrongchai

คณะเกษตรศาสตร ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มหาวทยาลยนเรศวร จงหวดพษณโลก 65000

Faculty of Agriculture, Natural Resources and Environment, Naresuan University Phitsanulok 65000

* Corresponding author. E-mail address: [email protected]

บทคดยอ

การจดสรรน าใหกบพนทเกษตรกรรมมความส าคญอยางมากในภาวะทขาดแคลนน า การทจะท าใหการจดสรรน าเปนไปอยางม

ประสทธภาพ ขอมลสารสนเทศเพอการตดสนใจจงเปนสงจ าเปน ระบบจดการขอมลและใชประโยชนจากขอมลกเปนสงส าคญอยางยง

เนองจากมขอมลทตองใชในการตดสนใจจ านวนมากและมการเปลยนแปลงตลอดเวลาในแตละวน ซงถาไมใชเทคโนโลยสารสนเทศเขา

ชวย จะท าใหการตดสนใจในแตละวนผดพลาดหรอเกดความลาชา บทความนรายงานถงการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจเชงพนทท

พฒนาขนเพอชวยใหการบรหารจดการน าในพนทเกษตรชลประทานเปนไปอยางมประสทธภาพ ระบบนพฒนาข นดวยซอฟทแวรรหสเปด

โดยมองคประกอบไดแก 1) ระบบฐานขอมลกลาง 2) ระบบการน าเขาและปรบปรงขอมลวนเรมปลกของแตละแปลงทดน 3) ระบบ

แสดงรายงานสรป 4) ระบบค านวณความตองการน า และ 5) ระบบแผนท เมอท าการทดลองใชงานระบบ พบวาสามารถน าไปใชทดแทน

การรายงานความตองการน าทมการรายงานเปนตวเลขบนกระดาษ ซงระบบสามารถแสดงเหนขอมลในหลายมตทงทเปนตวเลขและแผนท

ท าใหผใชสามารถเหนถงขอมลและความสมพนธในเชงพนทไดดยงขน อกทงการรายงานความตองการน าผานระบบเครอขายอนเทอรเนต

ยงชวยลดความซ าซอนในการเกบขอมลไดอกดวย ระบบนไดถกตดตงทโครงการสงน าและบ ารงรกษาดงเศรษฐ และน าไปใชในการเกบ

ขอมลจรงเพอการค านวณความตองการน าในฤดกาลเพาะปลก ซงกอใหเกดประโยชนส าหรบผ ใชงานทตองการรายละเอยดของ

ความตองการน าในระดบคลองสงน ายอยและคลองสายหลกทกระจายอยในพนท เพอการตดสนใจทแมนย า ทวถงและมประสทธผล

ค าส าคญ: เครองมอชวยตดสนใจ การจดสรรน าเพอการเกษตร ซอฟทแวรรหสเปด

Abstract

Effective water allocation for an agriculture area in water shortage time period is very important. Since data and information

are necessary to efficiently allocate the water, data management system are therefore the most vital tool to store a range of

number of data updated daily and to retrieve them for use in several ways. Information technology plays a vital role to manage

the data and represent them in useful fashions. Without IT implementation might lead to mistaken or delay decision making. This

article reports the development of spatial decision support system (SDSS) on water allocation management for massive irrigated

paddy areas. The SDSS was developed using numerous free and open source software. The components of the system were

including: 1) central database module, 2) date-time input and modify module, 3) summarizing report module, 4) water need

model module and 5) mapping module. The system could be replaced the old fashion paper-based operation, which could only

represent overall information, by visualizing information in other dimensions such as summarized tables and thematic maps.

Moreover, this system was implemented on the internet, it reduced data redundancy and could improve the way the data could be

represented. The system was setup in the DongSethi Operation and Maintenance Project for collecting the data in real situation for

this coming planting season. The SDSS for water allocation is very beneficial for users who need detailed information of water

need in water service zones in order to make precise and effective decision on water use.

Keywords: Decision support tool, Water Allocation for Agriculture, Open source Softwares

Naresuan University Journal 2013; 21(3) 70

บทน า

น าถอเปนทรพยากรทส าคญอยางยงทางดานการเกษตร

โดยเฉพาะการปลกขาวมความตองการใชน าเปนอยาง

มากต งแตเร มเพาะปลกไปจนถงการเกบเกยวพนท

เกษตรกรรมทอยในเขตชลประทานสามารถปลกขาวได

หลายรอบในหนงป (บญมา, 2546) เนองจากหนวยงาน

ชลประทานสามารถจดสรรน าใหเกษตรกรสามารถใชท า

การเกษตรไดตามความตองการนอกฤดเพาะปลก ในการ

จดสรรน าใหเกษตรกรใชประโยชนนน เจาหนาทผด าเนนการ

จะรบขอมลจากโครงการสงน าและบ ารงรกษาทอยภายใต

การดแลของส านกชลประทานเขตฯ เพอค านวณปรมาตร

น าทจ าเปนทจะสงเขาไปยงพนทการเกษตรในโครงการ

โดยขอมลทไดมานนเปนขอมลทไดจากการประเมนของ

เจาหนาทภาคสนามทจะรายงานพนทปลกและอายขาวใน

แตละสปดาหมายงโครงการสงน าในเขตพนทน นๆ

เพอใหส านกชลประทานเขตประเมนความตองการน าใน

ล าดบตอไป

ปจจบน ส านกชลประทานใชวธการค านวณความตองการ

น าเปนภาพโดยรวมของโครงการทงหมดจากการรายงาน

พนทปลกดงกลาว จากปรมาณการปลกขาวตามอายของ

ขาวในสปดาหนนๆ โดยใชหลกการค านวณทปรมาตรน า

ทตองการตามมาตรฐานของงานชลประทานทดดแปลง

จากวธการค านวณการระเหยของน าจากผวดนทปกคลม

ดวยพชของเพ นแมน-มอนทธ (Penman-Monteith

method) ผลจากการค านวณดงกลาวมประโยชนอยางยง

ตอการตดสนใจสงน าเขาไปยงพนทเพอใหเพยงพอตอ

ความตองการของเกษตรกร แตกมจดดอยอยท ขอมล

ไมไดเกบอยางเปนระบบและไมเปนศนยกลางท าใหการ

ใชขอมลรวมกนมความยงยาก ผลลพธมลกษณะเปน

ภาพรวมจนเกนไปท าใหไมสามารถระบความตองการใช

น าในระดบพนทสวนยอยได และไมสามารถน าเสนอใน

รปแบบของแผนทท าใหมองไมเหนความแตกตางความ

ตองการน าในแตละพนท ดงจะเหนไดจากการศกษาของ

ภาณวฒนทอภปรายถงความไมทวถงของการสงน าใน

พนทชลประทาน (ภาณวฒน, 2552) ซงขอมลทจ ากด

น าไปสการตดสนใจสงน าลงในพนททไมมประสทธภาพ

การศกษาน มวตถประสงคทในการทดสอบระบบ

สนบสนนการตดสนใจเพอประยกตใชในดานความ

ตองการน า โดยใชซอฟทแวรรหสเปดซงมความเหมาะสม

ตอหนวยงานภาครฐในการน าไปประยกตใช (Bouras,

2014, pp. 237-252) โดยระบบททดสอบน เปน

การประยกตใชการค านวณความตองการน าในพนทสงน า

ระดบยอย (แฉกสงน า) จนถงระดบคลองสงน า โดยใช

ขอมลระดบแปลงในการคดค านวณ การทขอมลมความ

ละเอยดมากขน ท าใหสามารถประยกตใชวธการค านวณ

ดงกลาวใหแสดงรายละเอยดในพนทมากย งข น ซ ง

กอใหเกดประโยชนตอการด าเนนการจดสรรน าใหกบ

พนทการเกษตรไดอยางมประสทธภาพและกระจายไปยง

พนทไดอยางทวถงมากยงขน โดยสามารถน าเสนอขอมล

ในรปแผนทเพอใหผ ใชอนไดแกผปฏบตงานในส านก

ชลประทานสามารถแสดงความสมพนธเชงพนทและเชง

เวลาของความตองการน าเพอการเพาะปลกในพนท

ยอยๆ เพอเปรยบเทยบและวางแผนการจดสรรน าทจะสง

ลงในพนทในแตละวน และสามารถน าเสนอแผนทใน

รายงานไดอยางมประสทธผล

วตถประสงค

1. เพอศกษาขอมลการจดสรรน าลงสพนทปลกขาว

ในเขตชลประทาน

2. เพอออกแบบและทดสอบระบบสนบสนนการ

ตดสนใจเชงพนทเพอประมาณความตองการน าในการ

ปลกขาวในพนทชลประทาน

วธด าเนนงาน

1. อปกรณในการด าเนนงาน

1.1 ชดโปรแกรม Quantum GIS

1.2 ชดโปรแกรม PostGreSQL และ PostGIS

1.3 ชดโปรแกรม Appserv

2. ก าหนดพนทศกษา โดยเลอกพนทโครงการสงน า

และบ ารงรกษา ดงเศรษฐ ตอนท 1 จงหวดพจตร เนองจาก

เปนโครงการน ารองในการใชเทคโนโลยสารสนเทศใน

การจดสรรน า พนทโครงการสงน าและบ ารงรกษา ดงเศรษฐ

ตอนท 1 มเนอทประมาณ 61,000 ไร ดงแสดงในแผนท

ในรปท 1

71


3. ออกแบบ รวบรวมและจดการชนขอมลพนทท

เกยวของ ในขนตอนน ไดใชแบบสอบถามเพอวเคราะห

ความตองการของผใชงาน โดยใชวธสมภาษณเจาหนาท

ของส านกชลประทานท 3 เพอทราบความตองการใน

สวนของฐานขอมล การออกแบบฐานขอมลสอดคลองกบ

วตถประสงคของระบบงาน โดยในระบบฐานขอมล

ประกอบดวยชนขอมลภมสารสนเทศ 3 ชน ไดแก พนท

คลองชลประทาน (Canal_zone) พนท แฉกสงน า

(Zone) ต าแหนงแปลงทดน (Parcel) เพอทดสอบและ

สามารถน าระบบไปใชประโยชนอยางมประสทธภาพ ใน

การศกษาน ไดใชประโยชนจากชนขอมลภมสารสนเทศ

ในพนทบรเวณพนทโครงการสงน าและบ ารงรกษาดง

เศรษฐ ตอนท 1 จงหวดพจตร ซงเปนพนทในความดแล

ของส านกงานชลประทานท 3 จงหวดพษณโลก แสดงใน

รปท 2 มรายละเอยดดงน

3.1 พนทคลองสงน าหลก (Canal_zone) ชน

ขอมลพนทคลองสงน าหลกเปนขอมลรปปด (Polygon)

ซงแสดงขอบเขตของพนทบรการของคลองสงน าหลก

จ านวน 11 คลอง โดยแตละพนทคลองหลกจะประกอบ

ไปดวยพนทยอยแฉกสงน าเพอสงน าเขาในระดบแปลง

3.2 พนทยอยแฉกสงน า (Zone) เปนชนขอมลท

แสดงเปนพนทรปปด (Polygon) ซงแสดงขอบเขตของ

พนทบรการของคลองสงน ายอย (เรยกวาแฉกสงน า)

จ านวนทงสน 119 แฉก เพอสงน าเขาในระดบแปลงนา

3.3 ต าแหนงแปลงทดน (Parcel) เปนชนขอมล

ทใชแสดงขอมลต าแหนงจดศนยกลางของแปลงทดน ม

ลกษณะเปนขอมลแบบจด (Point) ต าแหนงแปลงใน

ฐานขอมลมจ านวนทงสน 3,828 แปลง

รปท 1 พนทศกษา

รปท 2 ชนขอมลสารสนเทศภมศาสตรทใชในการพฒนาระบบ


รปท 3 โครงสรางของระบบฐานขอมลชวยตดสนใจเชงพนทเพอการประมาณความตองการน า

ในเขตพนทชลประทาน

4. ออกแบบโครงสรางระบบ ในสวนน ไดจากการ

สมภาษณผใชงานถงระบบท ผใชตองการ โดยท าการ

ออกแบบโครงสรางของระบบงานเพอชวยตดสนใจใน

การจดการความตองการน าในเขตชลประทาน (รปท 3)

ประกอบดวย

4.1 ระบบฐานขอมลกลาง

ระบบฐานขอมลกลางจะท าหนาทเกบขอมล

ภมสารสนเทศและตารางขอมลอยางเปนระบบและแจกจาย

ขอมลตามความตองการของระบบอนๆ ขอมลตางๆ ดงท

ไดกลาวมาขางตนไดถกน ามาจดการใหอยในรปแบบท

สามารถเกบลงในระบบฐานขอมล PostGreSQL/PostGIS (ดรายละเอยดไดท www.postgresql.org) ไดขอมลภม

สารสนเทศทง 3 ชนดงกลาวขางตนถกเกบลงในระบบ

โดยจะมโครงสรางเปนตารางขอมลทเกบคณลกษณะเชง

พนทเอาไวในแตละแถวของขอมลดวย (Obe, & Hsu,

2011) ตามโครงสรางตารางทไดออกแบบไว โดยม

โครงสรางทเกบขอมลเพยง 2 สวน ไดแก หมายเลข

ต าแหนงแปลงทดนซงจะเชอมโยงตรงกนกบขอมลใน

ตารางขอมลต าแหนงแปลงทดน เพออางองถงในเวลา

น าเขาวนเรมเพาะปลกและคนคนกลบมาใชในการ

ค านวณความตองการน า 4.2 ระบบน าเขาและแกไขขอมลวนเวลาทเรม

เพาะปลก

ระบบน พฒนาข นบนหนาเวบโดยใชภาษา

โปรแกรม PHP (ดรายละเอยดไดท www.php.net)

เพอใหผใชสามารถเขาถงไดอยางสะดวกรวดเรว และใช

งานดวยสวนตดตอกบผใชท คนเคยบนเวบบราวเซอร

เนองจากแปลงทดนในฐานขอมลมจ านวนมาก ซงเปน

การยากทจะเพมขอมลลงในระบบฐานขอมลในเวลาอน

จ ากด ดงนนการออกแบบหนาเวบจงเนนการใชงานท

เรยบงายเปนหลกเพอใหผใชสามารถเพมขอมลแปลงท

ปลกและวนทเรมปลกลงในฐานขอมลอยางรวดเรว โดย

การสรางหนาเวบทแสดงเพยงหมายเลขแปลงทดน ชอ

เจาของแปลง และมกลองเลอก (Checkbox) ทผ ใช

สามารถเลอกทแปลงทเรมปลกแลวจากนนระบบจะท า

การบนทกวนเวลาของแปลงนนลงในฐานขอมลโดย

อตโนมต 4.3 ระบบค านวณความตองการน า ระบบน จะประยกตวธการค านวณความ

ตองการน าดงทไดกลาวมาแลวขางตนมาใชในการสราง

โปรแกรมอตโนมตเพอค านวณความตองการน าในวนท

ปจจบน ระบบน จะด าเนนการอยเบ องหลงของระบบใน

คอมพวเตอรแมขาย และท างานรวมกบระบบฐานขอมล

โดยเรยกขอมลทจ าเปนจากฐานขอมลมาค านวณและ

เขยนขอมลทบกลบลงไปในฐานขอมล เ พอใ ชใน

ระบบงานอนๆ ตอไป ระบบน ใชภาษาโปรแกรมภาษา

73


ไพธอน (Python: ดรายละเอยดไดท www.python.org)

ในการพฒนา ซงเปนภาษาโปรแกรมทประมวลผลขอมล

ไดอยางรวดเรว และสามารถสรางการค านวณอตโนมตใน

เครองแมขายได ระบบค านวณจะถกเกบเปนโปรแกรมขนาด

เลกทสามารถก าหนดใหระบบแมขายท างานอตโนมต

แบบตงเวลาใหค านวณและเขยนทบคาในตารางไดตาม

ชวงเวลาทตองการ เชน ทกๆ 1 ชวโมง การก าหนดให

ค านวณอตโนมตนมประโยชนในแงของการเรยกใชขอมล

จากฐานขอมลกลางเดยวกนของหลายๆ ระบบ ซ ง

ตองการขอมลท ไ ด รบการปรบปรง ใ หทนสมยอ ย

ตลอดเวลา 4.4 ระบบแสดงขอมลสรประดบแฉกสงน า

คลองหลก และทงโครงการ ระบบน ใชในการแสดงขอมลสรปในรปแบบ

ตารางโดยแบงเปน 2 สวน คอ ขอมลพนทเพาะปลกแยก

ตามอายของขาว และตารางความตองการน าแยกตาม

แฉกสงน าและคลองสงน าหลก เชนเดยวกบระบบเพม

และแกไขขอมลวนเพาะปลก ภาษาทใชในการพฒนาคอ

ภาษา PHP เพอเชอมตอกบฐานขอมลกลาง แสดงผล

ออกมาทางบราวเซอรในลกษณะขอมลสรปเพอใชท า

รายงาน 4.5 ระบบแผนท

ระบบแผนทในการศกษาน ใชในการแสดง

ขอมลแผนทเพอชวยตดสนใจในเรองการจดสรรน าใน

พนทชลประทาน ระบบน ใชซอฟทแวรระบบสารสนเทศ

ภมศาสตรรหสเปด QGIS (ดรายละเอยดไดท

www.qgis.org) ซอฟทแวรดงกลาวมความสามารถใน

การเชอมโยงขอมลกบฐานขอมลกลางและเพมเตมขอมล

เชงพนทลงในระบบฐานขอมลกลางไดโดยตรง สามารถ

สรางแผนท เฉพาะเ รองไดอยางมประสทธภาพ ใน

การศกษาน ไดสรางเครองมอเสรมทชวยใหการแสดงผล

ขอมลลงในแผนทท าไดอยางสะดวก โดยการพฒนา

เครองมอดวยภาษาโปรแกรมไพธอน ใหสามารถแสดง

แผนททจ าแนกตามระดบความตองการน าในระดบแฉก

สงน า และคลองสงน า พรอมทงเพมขอมลแผนทลงใน

โปรแกรมโดยอตโนมต

5. โปรแกรมในการค านวณความตองการน าในพนท

ชลประทาน การค านวณความตองการน าในพนท

ชลประทานไดจากการศกษาจากแบบรายงานความ

ตองการน ารายสปดาห และจากการสอบถามจาก

ผปฏบตงานจรงในส านกชลประทานท 3 จงหวด

พษณโลก โดยมขนตอนการค านวณดงตอไปน

5.1 ค านวณหารอยละของพนทปลกขาวตามอาย

ขาวรายสปดาห (A) การค านวณหารอยละของพนทปลก

ท าไดโดยการค านวณพนททเรมปลกรายสปดาหตอพนท

ทงหมด และเปนสดสวนรอยละของพนทสะสมในแตละ

สปดาห

5.2 ก าหนดคาสมประสทธ พช (Kc) และการ

ค านวณเพอปรบแก คาสมประสทธพชก าหนดโดยวธของ

Penman Monteith เปนคาทใชไดทวไปในการค านวณ

ความตองการน าของพช ซงคา Kc และการปรบแกคา

สมประสทธพชท าไดโดยใชคาของรอยละของพนทปลก

พช (A) ในแตละสปดาห (w) ไปก าหนดน าหนกใหม

เพอปรบคาสมประสทธพช (AdjKc) (ตามการศกษาของ

ส านกชลประทานท 3) ดงแสดงตวอยางการค านวณใน

ตารางท 1

∑

∑ (1)

โดยก าหนดให

= คาสมประสทธพชปรบแก

= รอยละของพนทปลกพช

= คาสมประสทธพช

5.3 ก าหนดปรมาณการใชน าของขาว (V) คา V

ของขาวอางองโดยวธของ Penman Monteith หนวยเปน

มลลเมตรตอวน โดยมความแตกตางกนในแตละเดอน

5.4 ก าหนดอตราการรวซม (L) อตราการรวซม

ในพนทน ก าหนดเปนคาคงทเปน 1.50 (ตามการศกษา

ของส านกชลประทานท 3)

5.5 ก าหนดคาประสทธภาพชลประทาน (EI)

คาประสทธภาพชลประทานในพนทน ก าหนดเปนคาคงท

เปน 0.567 (ตามการศกษาของส านกชลประทานท 3)

5.6 ก าหนดคาปรมาณน าฝน (P) ปรมาณน าฝน

ใชปรมาณน าฝนเฉลยในระยะ 10 ป (พ.ศ.2545-2555)

ในพนทโดยใชขอมลจากรายงานของกรมอตนยมวทยา


ขอมลปรมาณน าฝนใชในการเปรยบเทยบเพอ

ก าหนดปรมาณฝนใชการตามการศกษาของส านก

ชลประทานท 3 มหนวยเปนมลลเมตรตอวน (ES)

5.7 ค านวณหาปรมาณน าทตองการบนแปลง

เพาะปลกหนวยมลลเมตรตอวน (Wmm) และหนวยเปน

ลกบาศกเมตรตอวน (Wsqm) การค านวณในสวนน ตอง

ใชขอมลตางๆ ดงทกลาวมาขางตน โดยก าหนดคาจาก

เงอนไขดงน

{

(2)

โดยท :

= ปรมาณน าทตองการบนแปลงเพาะปลกหนวย

มลลเมตรตอวน

= คาสมประสทธพชปรบแก

= การใชน าของพชมาตรฐาน

= อตราการรวซม

= ปรมาณฝนใชการ

สวน Wsqm ค านวณไดจากสมการ

(3)

โดยท :

= ปรมาณน าทตองการบนแปลงเพาะปลก

หนวยลกบาศกเมตรตอวน

= ปรมาณน าทตองการบนแปลงเพาะปลกหนวย

มลลเมตรตอวน

5.8 ค านวณหาความตองการน าระดบแปลงนา

หนวยลกบาศกเมตรตอวนาท (WN) ในการค านวณหา

ความตองการน าระดบแปลงในหนวยลกบาศกเมตรตอ

วนาท () ค านวณไดจากสมการ

(4)

โดยท :

= ความตองการน าระดบแปลงนาหนวยลกบาศก

เมตรตอวนาท

= ปรมาณน าทตองการบนแปลงเพาะปลก

หนวยลกบาศกเมตรตอวน

= คาประสทธภาพชลประทาน

= จ านวนวนาทในระยะเวลา 7 วน

6. ทดสอบระบบ

ผลการศกษา

เนองจากการรายงานขอมลเพาะปลกตองใชระยะเวลา

ในการเกบขอมลจรง บทความน จงท าการทดสอบระบบ

ฐานขอมลโดยเพมขอมลแปลงเรมปลกแบบสม เมอ

ก าหนดวนเรมปลกระบบจะท าการค านวณอายของขาว

โดยอตโนมต และสรปรวมในแตละพนทแฉกสงน า ใน

การทดสอบน ไดก าหนดวนเขาใชขอมลเปนวนท 23-24

มนาคม 2557 โดยวนเรมปลกในปฏทนการปลกเรม

ตงแตวนท 13 มกราคม 2557 รปท 4a) แสดงหนาเวบ

แปลงทดนโดยถามเครองหมายถกดานหลงแสดงวาไดใส

ขอมลวนเวลาเรมปลกไปแลว อาท แปลง 259 ของนาย

หล อนทกล ไดเรมปลกไปแลว ในขณะทแปลง 276 ของ

นายเวยน ชเมอง ยงไมไดเรมปลก เปนตน และเมอผใช

เลอกแปลงใดๆ ในกลองเลอกดานหลง ท ย ง ว า ง

โปรแกรมจะท าการบนทกวนเ รมปลกเปนวนท 23

มนาคม 2557 โดยอตโนมต ขอมลเหลาน จะถกเกบใน

ฐานขอมลกลาง ยกตวอยางเชน เมอทดลองเพมขอมลให

แปลงทดนหมายเลข 281 ของนายหวาน ชเมอง 318

นางธนภรณ ฉตรจนทร และ 319 นางช น ใจเออ แลว

ระบบจะบนทกวนท 23 มนาคม 2557 ลงในระบบ

ฐานขอมล และถาตองการแกไขขอมลวนทปลกของแปลง

หมายเลข 281 ใหเปนวนท 24 มนาคม 2557 ก

สามารถใชระบบแกไขขอมลได ดงแสดงในรปท 4b)

75


รปท 4 หนาเวบแสดงตวอยางการน าเขาและการแกไขวนทเรมเพาะปลก

a) การเพมเตมแปลงทเรม

ปลก

b) การแกไขวนเรมปลก

รายแฉกสงน า รายคลองสงน ำ รวมทงโครงการ

รปท 5 รายงานสรปพนทเพาะปลกตามอายขาวนบจนถงวนทเปดหนาเวบ

เมอน าเขาขอมลวนเรมเพาะปลก ระบบจะด าเนนการ

ค านวณความตองการน าจากขอมลทเพมเขามาใหมโดย

อตโนมตตามระยะเวลาทตงคาเอาไวในระบบ รปท 5

แสดงตวอยางผลลพธการค านวณพนทเรมปลกไปแลว

ตามอายรายสปดาห แบงตามแฉกสงน า คลองสงน า และ

รวมทงโครงการ เชน ขอมลทเพมเขาไปใหม 3 แปลงดง

ตวอยางขางตนในแฉก C1-82 มเน อททเพาะปลกรวม

25.81 ไร ทมขาวอายไมเกน 1 สปดาห สวนในแฉก

เดยวกนมขาวทมอายประมาณไมเกน 7 สปดาห เหลออย

ประมาณ 0.638 ไร เมอรวมทงโครงการแลวมพนทปลก

ขาวอาย 7 สปดาหประมาณ 1,300.87 ไร เปนตน


รายแฉกสงน า รายคลองสงน า รวมทงโครงการ

รปท 6 รายงานสรปความตองการน าเพอการเพาะปลกขาวในวนทเปดหนาเวบ

สวนการรายงานสรปความตองการน าในวนทรายงาน

ผลแสดงไวในรปท 6 ซงแสดงขอมลความตองการน าราย

แฉกสงน า คลองสงน า และรวมทงโครงการตามล าดบ

เชน ในแฉกสงน ารหส C1-82 มความตองการน า

ประมาณ 0.017 ลกบาศกเมตรตอวนาท เปนตน เมอ

รวมในระดบคลองสงน าคลองสงน ารหส C41 ตองการน า

ถง 0.103 ลกบาศกเมตรตอวนาท และเมอรวมทง

โครงการควรสงน าเขารวมทงสน 0.93 ลกบาศกเมตรตอ

วนาท

สวนระบบแผนทท าหนาท 2 สวนหลกคอ การแสดง

ขอมลในแผนทเฉพาะเรอง คาความตองการน าในแตละ

แฉกและคลองสงน า รวมทงตารางผลลพธตวอยาง

บางสวน สามารถเรยกใชเพอสรางแผนทไดโดยตรงและ

เปนคาทใชรวมเปนหนงเดยวกนทงระบบ ดงรปท 7

และสวนของการเพมเตมและปรบปรงขอมล ระบบ

แผนทสามารถเชอมโยงกบฐานขอมลกลางเพอเรยกชน

ขอมลทตองการขนมาแกไขโดยสามารถแกไขไดทงขอมล

บรรยายและขอมลแผนท รปท 8 แสดงการเลอกต าแหนง

แปลงทดนของนายมณ จนทรเดช ขนมาเพอท าการแกไข

นอกจากนนระบบแผนทยงสามารถใชเครองมอแกไข

เ พมเตม เ ชน มการเ พมต าแหนงแปลงขอมลใน

ฐานขอมล กสามารถก าหนดต าแหนงใหมไดทนทโดย

ขอมลทงหมดทเพมเตมข นมาจะไปปรบปรงขอมลใน

ฐานขอมลกลางโดยอตโนมต

รปท 7 แผนทความตองการน าเพอการเพาะปลก

ขาว

ตวอยางผลการค านวณความตองการน าระดบแฉกสงน า

ตวอยางผลการค านวณความตองการน าระดบคลองสงน า

77


อภปรายผล

จากผลการศกษาดงกลาวแสดงใหเหนวาระบบน

สามารถน ามาใชเพอการตดสนใจในการจดสรรน าไดม

ประสทธภาพมากยงข น และสามารถน ามาใชทดแทน

ขอมลในรปแบบเดมไดเปนอยางด ดงตอไปน

1. ระบบน าเขาขอมลเปนระบบน าเขาขอมลผานหนา

เวบ ทสามารถท างาน ณ ท ใดกไดทสามารถเขาถง

อนเทอรเนตได และเปนหนาเวบท ถกออกแบบโดย

ค านงถงความสะดวกของผใชงานทตองน าเขาขอมล

จ านวนมากในแตละวน เมอเทยบกบระบบการรายงาน

ความตองการน าทใชอยในปจจบน ผใชไมจ าเปนตอง

กรอกตวเลขจ านวนมากลงในระบบซงมโอกาสผดพลาด

ไดมาก

2. ระบบฐานขอมลเปนระบบฐานขอมลกลางทสราง

บนสถาปตยกรรมฐานขอมลเชงวตถสมพนธ (Object

relational database) ซงสามารถเชอมโยงฐานขอมล

ไดอยางหลากหลาย และตอเชอมไปยงการประยกตใช

ไดหลายรปแบบ (Wieckowicz, 2010) เชน ระบบ

สารสนเทศภมศาสตร ระบบเวบไซต ทงน การใชระบบ

ฐานขอมลชวยลดความซ าซอนในการเกบขอมลและชวย

ใ หก า รแ ก ไ ข หร อแ บ ง ปน ขอ มล เ ป น ไปอ ย า งม

ประสทธภาพ รวมถงพฒนาตอยอดไดโดยงาย

3. การรายงานผลประมาณการความตองการน าผาน

ทางหนาเวบ ชวยใหการสรางรายงานและความผดพลาด

ในการรายงานตวเลขลดนอยลง กลาวคอ การค านวณ

ปรมาณน าท าไดทนททนใดหลงจากทขอมลถกปรบปรง

ในแตละวน ขอมลน สามารถน าไปใชในการสรางรายงาน

ทงระดบแฉกสงน า คลองสงน า และภาพรวมทงโครงการ

ไดโดยการค านวณจากระบบทแมนย า แทนทการกรอก

ตวเลขในตารางและพมพผลในกระดาษ

4. การแสดงขอมลจากฐานขอมลลงบนแผนทใน

ระบบสารสน เทศภมศ าสตร ช วยใ หผ ใ ช เหนถ ง

ความสมพนธในเชงพนท (Rowshon, Kwok, & Lee,

2003, pp. 105-116) สามารถเปรยบเทยบความ

ตองการน าเพอการเกษตรในพนทไดอยางทนททนใดโดย

เปรยบเทยบสบนแผนท ระบบ GIS สามารถพมพผล

แผนทความตองการน าในแตละวนเพอใชแนบในรายงาน

ไดโดยสะดวก ซงแตกตางจากการรายงานขอมลแบบเดม

ทใชเพยงตวเลขและเปนเพยงคาโดยรวมของทงโครงการ

เทานน ขอมลเหลาน ชวยใหผตดสนใจในการสรรน า อน

ไดแก ส านกงานชลประทานท 3 ทสามารถก าหนด

นโยบายเพอการตดสนใจในการจดสรรน าใหเพยงพอตอ

ความตองการของเกษตรกรในพนทไดแบบวนตอวน

5. ระบบสรางจากเคร องมอซอฟทแวรรหสเปด

ท งหมด ท าใ หไ มม ขอปญหาทางดานลขสทธ ของ

ซอฟทแวร และชวยใหประหยดคาใชจายในการจดซ อ

ซอฟทแวรทมราคาแพง แตมศกยภาพในการด าเนนการ

ไดมประสทธภาพเทยบเทากน เหมาะส าหรบการพฒนา

ระบบเทคโนโลยสารสนเทศของหนวยงานราชการทม

งบประมาณจ ากด (Bouras, 2014, pp. 237-252)

สรปผลการศกษาและขอเสนอแนะ

บทความน ไดน าเสนอการประยกตใชเทคโนโลย

สารสนเทศในการจดการน าในเขตพนทชลประทาน โดย

ใชขอมลจากโครงการสงน าฯ ดงเศรษฐ ตอน 1 จงหวด

พจตรเปนขอมลพนฐาน การพฒนาระบบอยบนแนวคด

ของระบบสนบสนนการตดสนใจเชงพนท โดยในระบบ

สนบสนนการตดสนใจน มองคประกอบดานการจดการ

ฐานขอมลทรวบรวมขอมลไวเปนศนยกลาง ระบบฐาน

แบบจ าลองทใชเกบวธการค านวณและแบบจ าลองตางๆ

และสวนตดตอกบผใชทอนญาตใหผใชน าเขา แกไข และ

น าเสนอในรปแบบตางๆ (Malczewski, 1999;

Jankowski, Fraley, & Pebesma, 2014, pp. 101-113)

การพฒนาระบบไดใชประโยชนจากซอฟทแวรรหสเปด

ทงหมด ท าใหการใชงานระบบท าไดอยางไมมขอจ ากด

ดานลขสทธ และสามารถน าไปตอยอดเพอพฒนาได

ขอมลทใชในการศกษาน เปนขอมลทมความละเอยด

ระดบแปลงทดน และการประมาณคาความตองการน า

จากระดบยอยทสดชวยใหไดขอมลทมความแมนย าและ

กอใหเกดประโยชนในการจดสรรน าเพอการเกษตรให

ทวถงมากยงข น การคดค านวณคาความตองการน าใช

กระบวนการตงเวลาใหระบบแมขายท าใหไดขอมลท

ทนสมยเขากนไดในทกระบบงาน ดงนนการใชขอมลเพอ

การตดสนใจจงเปนไปอยางมประสทธภาพมากยงข น

ระบบน ไดถกน าไปใชในการท างานจรงในพนทโครงการ

การสงน าและบ ารงรกษา ดงเศรษฐ จงหวดพจตร


โดยการควบคมดแลของส านกชลประทานท 3 อยางไรก

ตาม การศกษาน แมวาระบบท พฒนาข นจากระบบ

ฐานขอมลสามารถชวยใหผ ก าหนดนโยบายเพอการ

ตดสนใจเพอการจดสรรน าไดในระดบหนง แตเนองจาก

ยงมปจจยอนๆ ทจ าเปนตองน ามาประยกตในระบบ

สนบสนนการตดสนใจในการจดสรรน าเพอใหการจดการ

น าใกลเคยงกบความเปนจรงมากยงขน เชน คาปรมาณ

น าฝนจรงหรอคาคาดการณปรมาณน าฝน พนธขาวทปลก

ในพนททมอายขาวและความตองการน าไมเทากน เปนตน

กตตกรรมประกาศ

บทความน เปนสวนหนงของโครงการวจยการศกษา

พฒนาฐานขอมลภมสารสนเทศ เพอการบรหารจดการ

พนท โครงการพฒนาการเกษตรชลประทานพษณโลก

ส านกชลประทานท 3 ใหด าเนนการ เมอป พ.ศ. 2556-

2557

เอกสารอางอง

บญมา ปานประดษฐ. (2546). หลกการชลประทาน

(Irrigation Principle). คนเมอ 26 มนาคม 2557, จาก

http://irre.ku.ac.th/HomepageDoc/BooksOnline/Bo

onma/IrrThe.pdf

ภาณวฒน สตะวน. (2552). สภาพการจดการ

ชลประทานในโครงการสงน าบ ารงรกษาคลองตรอน

จงหวดอตรดตถ ตามทศนะของเกษตรกรผ ใช น า .

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ไมไดรบการตพมพ,

มหาวทยาลยราชภฏอตรดตถ.

Bouras, C. (2014). Policy recommendations for

public administrators on free and open source

software usage. Telematics and Informatics, 31,

237-252.

Jankowski, P., Fraley, G., & Pebesma, E. (2014).

An exploratory approach to spatial decision support.

Computers, Environment and Urban Systems, 45,

101-113.

Malczewski, J. (1999). GIS and Multicriteria

Decision Analysis. New York: John Wiley & Sons.

National Observatory of Open Source Software.

(2008). Open Source Software for the Development

of the Spanish Public Administration. An overview

2008. Retrieved March 23, 2014, from http://observatorio.

cenatic.es/index.php?option=com_content&view=arti

cle&id=242&catid=72

Obe, R., & Hsu, L. (2011). PostGIS in Action.

Greenwich: Manning Publication.

Rowshon, M.K., Kwok, C.Y., & Lee, T.S. (2003).

GIS-based scheduling and monitoring of irrigation

delivery for rice irrigation system: Part I. Scheduling.

Agricultural Water Management, 62, 105-116.

Wieckowicz, A. (2010). Overcoming Object-

Relational Impedance Mismatch in GIS Development:

a Comparison of Data Abstraction and Serialization

Methods used in Web Mapping Application

Development. Retrieved March 23, 2014, from

http://www.gis.smumn.edu/GradProjects/Wieckowi

czA.pdf

http://observatorio/

testing of spatial decision support system on estimating ... · 69 naresuan university journal...

Documents