LONDON 15 MARSNR.7/6 www.thealbanian.co.uk info@thealbanian.info

Tel: 02082169527

Speciale

faqe 11

Komuniteti “ChateauMargaux”

Znj.Luljeta Nuzi drejtuese e

“Shpresa Programme”Znj.Pranvera Smith drejtuese e

“ILIRIA”

Znj. Zamira Ruspi drejtuese e“MOTHER TERESA ALBAnIAn UnIOn”

GRATË QË DREJTOJËSHQIPTARËT NË BRITANI...

Për h

erë

të tr

etë

në M

bret

ërin

ë e

Bash

kuar

; Al

bani

an C

onta

cts

Behu

pje

së

Faqe 5

Ku po të çon mushka z.Mazi?S

hkëlqesia e Tij Zef Mazi edhe njëherë ka marrë guximin për të dëshmuar devotshmërinë për t’i shkuar derinë fund arrogancës së tij të paprincip. Duke u përpjekur të legjitimojë “Chateau Margaux” komunitetin, ika ftuar të komanduarit e tij, në një takim me disa deputetë të parlamentit të Shqipërisë, që ishin për një viz-

itë në Londër. (Chateau Margaux sipas të tijve, është një verë shumë e preferuar për Shkëlqësinë)Duhet theksuar se prezantimi i komunitetit shqiptar në Mbretërinë e Bashkuar duhet të bëhet vetëm

sipas shijeve të Mazit. Nuk është bërë e qartë se cilat janë kriteret për t’u zgjedhur në klubin “Chateau Margaux”(ato i din vetëm Shkëlqesia), por flitet se së pari duhet ta kesh leqe-peqe me Shkëlqesinë, e largqoftë të mos bëjëvaki të kundërshtosh atë. Madje është mirë që gjithandej të përhapësh fjalë se është burrë i zgjuar, se nuk ka patur,nuk ka, as nuk do të ketë ambasador më të mirë se atë. (vijon ne faqe 3)

E vërteta e regjistrimit të gjuhës shqipe si GCSE

“Duhet mbi 110 parlamentare ta firmosin këtë mocion. Do të duhet njëpunë e madhe ndoshta 3-5 vjeçare, një mobilizim i të gjithë shqiptarëvedhe aktivizim i të gjithe organizatave që punojnë në MB dhe individëve qëtë korret sukses” - thotë iniciatorja Luljeta Nuzi nga “Shpresa Programme”

15 MARS FAQE 2Marketing

Ndihmojmë të caktoni vetëfatin tuaj! Japim shërbiminmë të mirë dhe më cilësor!

Ofron mundesi Arsimimi ne Mbreteri e Bashkuar, Shtetet eBashkuara, Kanada, Europe –France, Gjermani, Spanje, Malte, Svicer,etj, Australi dhe Zelande e Re

> Kurse Profesionale dhe Akademike>Studime Gjuhe (Anglisht, Gjermanisht, Frengjisht, Spanjisht)>Vizita Studimore, Kurse Verore, aktivitete sportive etj ne MB etj.

>Te gjithe moshat dhe nivelet arsimoreNe bashkepunim me Kolegjet dhe Universitetet me prestigjoze dhe me te njohur ne Mbreterine e Bashkuar dhe nevendet e tjere, ne u japim mundesine të ndërtoni nje te ardhme tëndritur. Arsimi është celësi, dhe ne ju mundësojme të merrni arsimin më cilësor!

Na kontaktoni në çdo moment.

Tiranë: Rruga Mine Peza, 82, pranë Hotel Tafaj

Tel +355 4 22 62 669,

Cel: 067 20 77 888,

067 20 77 885

Londër: 0771 77 90 601Email: student@kovanigroup.com,

admin@kovanigroup.com

Website: www.kovanigroup.com

A dëshironi të realizoni ëndërrën tuaj për të studiuar Britanine

e Madhe? Dëshironi të fitoni përvojë të papërsëritshme?

A dëshironi të realizoni ëndërrën e fëmijëve tuaj për të patur

një diplomë të universiteteve më prestigjoze Britanike? A

dëshironi të bëni investimin më të mencur në drejtim të ar-

simimit?

Korbi Education në bashkëpunim me universitetet më njohura

Britanike dhe mund të realizojmë ëndërrën tuaj.

Ne ju ofrojmë mundësitë dhe u japim zgjidhjen.

Ju bëni zgjedhjen! Suksesi ynë është i provuar!

Please come along to: Westa Training FINSBURY PARK Andover Community CentreAndover EstateLondonN7 7RY(For Initial assessment come along withproof of ID, Proof of Address and 1 passport size photo)

Knowledge of

life in the UK

Are you or someone you know applying for British Citizenship or Indefinite Leave to Remain (ILR)?

If the answer is YES, you need to demonstrate your knowledge of life in the United Kingdom as well as proving that your

speaking and listening skills are adequate to cope with everyday life.

Westa Training offers combined Intensive English Language (ESOL) with Citizenship Classes and Exams.

Classes, Exams & Certificates Cost only £180

We are an accredited & registered Citizenship Examination Centre

0 2 0 7 2 7 2 1 1 3 0For further information, please call us on:

Mobile: 07944367779

A jeni ose a njihni dikë që do të aplikoje për BritishCitizenship apo leje të perhershme qendrimi?

Nëse PO, u nevojitet të demonstroni njohuritë tuaja për jetënnë Mbretërinë e Bashkuar, si dhe të provoni që aftësitë në të

folur dhe dëgjim janë adekuate për jetën e përditshme. Westa ofron kurse të kombinuara trajnimi për gjuhen

angleze (ESOL) dhe Citizenship Clases & Exams

London North AcademyFinsbury Park

182 Seven Sisters Road London N7 7PX

Tel: 0207 2637804 Mob 07944367779

15 MARS FAQE 3AKTUALITET

DREJTOR: PETRIT KUÇAnAKryeredaktor: BASHKIM METALIA

REDAKSIAAkil Koci, Daut Dauti,

Brixhilda ndini, Pranvera Smith, Blerim Ciroka, Emanuel Bajra,

Majlind Goge, naim Hasani, Flori Slatina,

Kastriot Dervishi, Enkeleid Omi,Jeni Myftari,

Agim Shabani,Anila Hoxha, Shefit Domi,

Ilir Thaçi, Web-design Shefdomi.com

www.thealbanian.co.uk

albania7@gmail.com

Tel/fax:02082169527

nGA PETRIT KUÇAnA

Shkëlqesia e Tij Zef Mazi edhenjëherë ka marrë guximin për tëdëshmuar devotshmërinë për t’i

shkuar deri në fund arrogancës së tij tëpaprincip. Duke u përpjekur të legjiti-mojë “Chateau Margaux” komunitetin,i ka ftuar të komanduarit e tij, në njëtakim me disa deputetë të parlamentittë Shqipërisë, që ishin për një vizitë nëLondër. (Chateau Margaux sipas tëtijve, është një verë shumë e preferuarpër Shkëlqësinë)

Duhet theksuar se prezan-timi i komunitetit shqiptar nëMbretërinë e Bashkuar duhet të bëhetvetëm sipas shijeve të Mazit. Nukështë bërë e qartë se cilat janë kriteretpër t’u zgjedhur në klubin “ChateauMargaux” (ato i din vetëm Shkëlqesia),por flitet se së pari duhet ta kesh leqe-peqe me Shkëlqesinë, e largqoftë tëmos bëjë vaki të kundërshtosh atë.Madje është mirë që gjithandej tëpërhapësh fjalë se është burrë i zgjuar,se nuk ka patur, nuk ka, as nuk do tëketë ambasador më të mirë se atë. Nukështë e rëndësishme nëse je përfaqë-sues i ndonjë shoqate apo jo. Edhemund të mos dish të shkruash apo tëlexosh, shqip ose anglisht, edhe mundtë mos jesh në gjendje të parashtroshnjë shqetësim apo një ide, thjesht duhetta kesh mirë me Ambasadorin dhe pasita rregullosh me Gjeneralin, do të jeshanëtar i plotfuqishëm, i jashtëzakon-shëm dhe fuqiplotë i “Chateau Mar-gaux Community”.

Për Shkëlqesinë nuk është irëndësishëm prezantimi i komunitetit,aq më pak prezantimi i problematikëssë emigrantëve shqiptarë në Britani,para deputetëve shqiptarë apo kushdoqofshin ata. E rëndësishme është që tërealizojë misionin e tij për legjitimimine “Chateau Margaux Community” sipërfaqësues i shqiptarëve të Britanisëdhe nuk shqetësohet shumë që figurae tij është shndërruar në një dirigjent tënjë orkestre të sfilitur, një kori që di tëkëndojë vetëm këndën e Shkëlqesisë,ku nuk ka nevojë që askush nga kori tëdijnë asnjë notë muzikore.

Edhe sot e kësaj dite nukdihet se sa është numri i shoqatave apoorganizatave në këtë grumbullim.Madje as vetë Shkëlqesia nuk e di, porkjo nuk e pengon atë që të shkojë derinë ushtrim presioni sidomos tekshoqatat e reja, që të bëhen anëtarë tëkëtij grumbullimi. Dhe në rast sepërgjigja e tyre është negative ai hak-merret duke i anashkaluar. “The Al-banian” disponon korrespodenca tëShkëlqesisë së tij me këto shoqata sidhe disa drejtues shoqatash janë të gat-shëm të dëshmojnë publikisht mbi“kërkesën” e Shkëlqesisë për rritjen egrumbullit të shoqatave.

Ajo që shqetëson qytetarët e thjeshtëshqiptarë në Britaninë e Madhe ështëse pse Shkëlqesia duhet të ndërmarrëkëtë qëndrim?

Deri më sot nuk dihet asedhe një arsye, por nëse janë të vërtetaato që flitet, për muhabete darkash eshijime verërash, kjo është e turpshme,është e paprecedentë, është e e neverit-shme.

Por për të nuk është aq erëndësishme kjo, madje as shija pref-erenciale për ndarjen e medieve (nukmund të gjenim ndonjë lustraxhi përshkëlqesinë e tij, por pasqyruam re-alitetin ashtu siç është).Dëshirojmë të pyesim publikishtShkëlqesinë e tij se pse mban një qën-drim të tillë.

MBI ÇFARË BAZE I BËn KËTOPËRZGJEDHJE ZOTI

AMBASADOR?

A është e vërtetë që në grumbullin eshoqatave që Ti dëshiron t’i legjiti-mosh si përfaqësuese të shqiptarëvetë Britanisë, është vetëm një persondhe se të gjitha të tjerët janë thjeshtfasada,apo qytetarë që i përputhenpikëpamjes tënde dhe se nuk kanëasnjë organizatë apo shoqatë që për-faqësojnë?A mund të deklaroni publikishtshkëlqesi vetëm emrat e këtyreshoqatave dhe organizatave që

qenkan në këtë forumgjithëpërfshirës, që sipas Jushqenkan 13 ose 14, siç shpreheninë kontaktet që keni patur me

përfaqësues të tjerë tëshoqatave?

A mund t’i shpjegoni qytetarëveshqiptarë në Britani, se pse as-njëherë, në asnjë kohë, nuk bëhenpublike këto shoqata?A mund t’u shpjegoni shqiptarëve tëBritanisë se pse ky grumbullshoqatash (sipas jush) nuk ka asnjëueb-site apo email adrese?Si është e mundur Shkëlqesi që juguxoni të arrini të penalizoni mediatdhe shoqatat, që nuk ju vijnë përsh-

tat?A jeni i vetëdijshëm

Shkëlqesia juaj që po i bëni shër-bimin më të keq të mundshëm këtijkomuniteti, apo kjo nuk është fare erëndësishme për JU... apo thjeshtmjafton që gjithçka të shkojë mirëme gjeneralin, kryetarin të gjithëkryetarëve të kryetarëve......

Trup zoti Ambasador Turp..

A është e vërtetë se ky grumbullshoqatat që Ju Shkëlqesi kërkoni t’ilegjitimoni, janë veçse një iluzion injë njeriu që i ka hipur në kokë seështë përfaqësuesi i shqiptarëve,kryetari i të gjithë kryetarëve, burrii papërsëritshëm i oxhakut?

Gaboheni rëndë Shkëlqesikur mendoni se mund të bëni çfarëtë dëshironi me komunitetin, pasi junuk jeni komisar që duhet të“edukoni” njeriun e ri të komu-nitetit. Gaboheni rëndë Shkëlqesidhe po e gënjeni veten, nëse mendonitë komandoni një person shef apokomandant të komunitetit dhe t’ilani duart me këtë punë. Kurrë nëhistorinë e komunitetit shqiptar nëBritani nuk ka ndodhur një gjë etillë Shkëlqesi. Bëni një kërkim tëvogël dhe do ta vërtetoni këtë.

Për t’u kthyer tek takimi i fundit.

A ishit i kënaqur Ju Shkëlqesi mepikat që “përfaqësuesi” i komu-nitetit shqiptar në Britani i komand-uar nga ju, bëri përpara deputetëvetë parlamentit të Shqipërisë?

Apo kjo nuk është e rëndë-sishme. Apo Juve Shkëlqesi nuk tëintereson, ti e bërë tënden apo jo, evendose në një tavolinë me ta dheçfarëdo që të broçkullisë nuk varetnga ty? Kështu?

TRUP ZOTI AMBASADOR TURP..

Shkëlqesia juaj! Ajo që sot e kësaj dite nuk është e

qartë për përfaqësuesit e këtushëmshqiptar, për ata që për vite e vitepunuan dhe me shërbimet e tyre iugjendën aq pranë, që kanë bërë dhepo bëjnë edhe punën tuaj Shkëlqesi,apo edhe për qytetarët e thjeshtëështë se përse kërkon që ta ndashdhe ta përçash komunitetin?Përse u dashka me çdo kusht që tëlegjitimosh një Chateau MargauxCommmunity?nëse është çështje shoqërie, çështje

pije apo shijesh, kurrsesi nuk duhetta ngatërroni me komunitetinShkëlqesi. në fund të fundit ku dësh-iron të dalësh Shkëlqesi? Çfarëkërkon që të arrish me këtë qëndrimqë po mban Shkëlqesi?Ku po të çon mushka Zoti Mazi?Marrim aktin e fundit; Mocionin eparaqitur ne Parlament për gjuhënShqipe. U njoftua që Ju Shkëlqësi sëbashku me kryetarin e të gjithëkryetarëve ishit iniciatorë. Por kjonuk është e vërtetë Shkëlqësi. Inicia-tore ka qenë Shpresa Programme qëpo punon prej 2 vitesh në këtë pro-

jekt dhe u ka vënë në dijeni për tëgjithë punën e saj dhe vjen një ditë ebukur dhe përpunohet lajmi që JUdhe Kryetari i komanduar prej jushdilni iniciatorë. A do të gjesh kura-jon qytetare të përgënjeshtrosh këtëlajm? Kjo do të ishte më e pakta emundshme Shkëlqesi, pasi kjo ështëe qartë për të gjithë. Është e qartëShkëlqesi, pasi ka patur edhe ngaata njerëz që Ju i thërrisni nëtakime, që nuk e kanë nënshkruarpeticionin e iniciuar nga ShhpresaProgramme për këtë çështje. Hidhinjë sy peticionit dhe do ta shikoshShkëlqesi se nuk mund të manipu-loni. në sajë të pozicionit Tuaj edhemund të manipulosh, por kurrsesinuk mund të fshehësh të vërtetën.ne presim se së paku Ju të përgën-jeshtroni këtë lajm dhe të hiqni ngakarriera juaj damkën si ambasadorii Lutfisë apo i Hasanit, por të për-faqësoni me dinjitet postin e am-basadorit të Republikës sëShqipërisë në Mbretërinë eBashkuar.

Ku po të çonmushka z.Mazi?

15 MARS FAQE 4AKTUALITET

nGA BASHKIM METALIA

Nëse e vlerësojmë situatën nëkontekstin e nevojësshoqërore, për të mos për-

shkallëzuar tëhuajsimin e shqiptarëvenë vendet ku kanë emigruar , do tëishte mëse e domosdoshme të shpallejgjendje e jashtëzakonshme. Bashkësiashqiptare në emigracion është në sfidëtë vazhdueshme asimilimi dhe një gjëe tillë po vërehet edhe në Britaninë eMadhe , fatkeqësisht.

Ironikisht do të biem dakordse komuniteti shqiptar nuk përfaqëso-het në mënyrë të organizuar si një i tërë, nëse shihet ndryshe, në sensin indi-vidual të organizimit ka tendencapërkushtimi dhe organizimi.Ilustrimi ikësaj që sapo thamë është një e vërtetëqë shqiptarët e Britanisë po e përjeto-jnë më së miri.Nëse do të jepja një shifër se sashoqata , individ dhe organizma jofitimprurëse janë themeluar për të qenënë shërbim të komunitetit shqiptarë nëBritani, do të gaboja. Sepse disa janëtë paidentifikuar (pretendojnë se ekzis-tojnë) , disa të tjera ekzistojnë por nukfunksionojnë , ka dhe nga ata që janëdhe punojnë dhe të tjera, që janë dhes’punojnë për komunitetin.

Në tërësinë e tyre kanëthemeluar një sistem individual(mos)funksionimi dhe nuk mund t’iidentifikosh përveçse si një mozaik iç’orientuar shoqërorë brenda komu-nitetit shqiptar në Britani.Por kontradikta qëndron edhe nëimazhin që kanë këta grupacione të(ç)organizuara në biçim shoqatashbamirëse. Morali i tyre është i kom-pozuar në artificialitet dhe burokraci tëçoroditur.

Nuk prodhojnë përveçse njëmodel të degjeneruar organizimi, dukemos koordinuar dhe zbatuar misionine tyre në shërbim të bashkëkombësvetë tyre.Mëkati i tyre i përbashkët është sepsenuk gjejnë këtë gjuhë bashkëpunimi .Ndërsa për sa i përket disa shoqatavekonkrete , që e kanë marrë me seri-ozitet qëllimin dhe misionin e tyre vlentu thuren elozhe , sepse kanë treguar semund të japin diçka nga vetja e tyre,për bashkëkombësit e tyre.

"The Albanian" në misionine saj profesional dhe kombëtar kamarrë përsipër që të pasqyroj me paan-shmëri sa të jetë e mundur gjithçka kandodhur ne Britani dhe në trojetshqiptare. Si gazetarë të kësaj gazetejemi munduar të përçojmë tek lexuesiynë atë çka është me rëndësi për të.Ndër të tjera jemi përpjekur të ndjekimhap pas hapi dhe ecurinë e zhvillimeveintegruese . Kohët e fundit jemi përp-jekur që të kontaktojmë me të gjithashoqatat që kemi mundur të identifiko-jmë si të tilla, për ti pyetur mëkonkretisht dhe për të përditësuarpunën dhe aktivitetin e tyre.

ndër ato çkakërkuam ,përgjithësisht jemipërqendruar tek problemetdhe angazhimet e marra. Aështë i organizuar komunitetishqiptar ne Britani? A duhette organizohet me mire? Cilamendojnë se është rruga me emire për organizimin e komu-nitetit, cili mund te ishte mod-eli me i mire? Ç’ka nuk shkon

dhe i mungon komunitetittonë ne Britaninë e Madhe , simendojnë se mund të jenë samë afër zgjidhjeve të proble-meve të tij ?Në realitet duke qenë se edhe reagimii këtyre shoqatave ka qenë i menjëher-shëm, do të mundohemi që ti pasqyro-jmë në çdo numër të gazetës sonë dukei dhënë kështu një panoramë më tësaktë të punës dhe veprimtarisë së tyre.Pse jo do ti japim në mënyrë individ-uale ato se çfarë ofrojnë dhe punojnë .

“Komuniteti shqiptar eshtenjë ndër komunitetet që poorganizohet me hapa të sh-

pejta, janë ngritur njenumer iniciativash , jane ar-

ritur suksese të mëdha,është një mobilizm i madhqë nuk ekzistonte në këtë

nivel 7 – 10 vjet me parë,kashkolla për mësimin e gjuhësshqipe, valles , sporteve, kaorganizate qe kane projektetë vecanta për të rinjtë, gratë

, vullnetarët,mbahen semi-nare dhe konferenca....”

na thotë drejtuesja e Shpresa ProgrameZnj Luljeta Nuzi.Në fakt organizimin e komunitetit,Zonja Pranvera Smith , nga ShoqataIliria, e sheh me një sy tjetër dukethënë se:

“Për mendimin tim nepërgjithësi komuniteti shqiptarnuk është i organizuar në niveltë larte. Kjo mund të ndodhe si

pasoj e shtytjeve që ai ka çdoditë, si p.sh: puna dhe mënyra e

jetesës që ka si gjithë komu-nitetet e tjera, shoqëruar ngakoha shumë e kufizuar që ky

komunitet ka për t’u përfshirëdhe bashkuar nga ana

shoqërore”.Në përgjithësi mënyra e organizimitmund të jetë spontane dhe e izoluarnëse nuk ka infuzion intelektual ndajdhe kërkohet që kjo qasje intelektualetë jetë më frytdhënëse. Disi kjo defi-cence shoqërore vjen e mangët dhe epërçarë:“... neve na mungon organizimi,

e disa nga ne që jemi ne krye tendonjë posti në Komunitet, har-rojmë se jemi më shumë për tëmbajtur gjallë Gjuhën e kul-turën tonë, e jo të perfitojmë

personalisht. Komuniteti Shqip-tar po shtohet dita – ditës dhebashkepunimi me njëri-tjetrinmungon ne masë te madhe. Per

atë, unë besoj suksesi është ivogël sepse sikur i pengon nje

loj konkurence dhe xhelozindaj njeri tjetrit.” – shprehet ZotiAsllan Qerimi Drejtues i “Derby Al-banians Promoting Albanian Comu-

nity integration”

“Për sa i përket orga-nizimit të komunitetit

Shqiptar ne Britani, mundte themi sepse gjithmonë eme shumë po konsolidohet

dhe po forcohet komu-niteti ynë ne Britani.

Gjithashtu reputacioni

ynë në ambientet apo nëkomunitet vjen duke u

rritur, pasi shumë shqip-tarë janë integruar tashmë

në jetën angleze...”- thekson, me optimizëm Kryetarja e

“Mother Teresa Albanian Union”,Zonja Zamira Ruspi.

Në fakt informaliteti intelek-tual ,i atyre që denjojnë të informojnëdhe të deklarohen përpara opinionitpublik në përgjithësi dhe komunitetitshqiptar ne Britani , në veçanti, u for-mësua bindshëm se nuk u intereson ,fundja, nuk kanë se çfarë të japin përkomunitetin.Harrojnë se nuk i bëjnë ndonjë favorapo nder mediave, për t’u prononcuar,për të vënë në dijeni dhe për të infor-muar publikun , bashkëkombësit e vet. Ti dalësh zot problemeve dhe të mar-rësh përsipër t’i zgjidhesh ato për ko-munitetin që përfaqëson nuk ështëvetëm një përgjegjësi kombëtare poredhe intelektuale.

(Vijon ne faqe 7)

Një përditësim mbi shoqatatshqiptare në Britani

BASHKË+PUNIM

15 MARS FAQE 5AKTUALITET

nGA DIAnA PEPA

Me 19 Mars 1911 grate negjithe Europen moren pjesene demonstrata dhe miting-

jet per nje jave te tere. Ky organizim ucilesua si sukses, jo vetem si pasoje epjesmarrjes se madhe te grave, poredhe ndryshimet qe ndodhen, pershkak te demonstrative, duke shenuarnje hap te madh per emancipimin eshoqerise. Per her te par burrat ishinne shtepi duke u kujdesur per femijet...

Dy vjet me vone celibrimi uorganizua me 8 Mars edhe ne vitin1975 me mbrojten e Kombeve teBashkuara, kjo dite u njoh thuajse nete gjithe boten dhe u be nje festenderkombetare. 8 Marsi feston jo vetem respektingedhe dashurine per grate, por ve ne ve-mendje vuajtjen e tyre per nje pozicionme te mire ne shoqeri e ne te njejtennivel si burrat. Ne Tirane organizimet per 8 Marsinnenkuptuan moton se “Progresi pergruan eshte një progres per Shqiper-ine”. Organizimet bene te mundur qeper here te pare do te ralizohej nje bar-masi per te strehuar grate qe vuajn ngadhuna. Gjithashtu u ngrit kerkesa perti dhene me shume hapesira dhemundesi pune grave ne fshat, perpunusemin jashte shtepise etj.Shkrimtaret e famshme si Vojsa Nelo,Flutura Acka, Rita Filips etj etj ishin canga grate qe moren pjese per te nxiturperparimin dhe te japin kurajo gravekrijuse te artit.

Por grate shqipetarekane patur sukses edhe ne

Britanin e Madhe. Ato kanearritur te integrohen ne njevend te huaj edhe duke qenete sukseshme në Britani, pomundohen te ndihmojne ne

integrimin e bashkekom-basve te tyre. Ato tashme

jane drejtuese te suksesshmete shoqatave shqiptare sic

jane “Iliria”, “Shpresa Pro-gramme”, “Mother Teresa

Albanian Union” etj.Me kete rast “The Alban-

ian” duke qene nembeshtetje te punes se tyre,vendosem t’i kushtojme njerubrike te vecante me grateshqiptare qe kane ndihmuar

ne integrimin e komunitetitshqiptare ne Britanine e

Madhe.

Pranvera Smith eshte nje grua shumee zene. Ajo zotron punen e vet full timeme nje barmisi ne Birmingham “Fresh-winds”, shkruan per “Frontline”, njeklub qe suporton gazetarine e pavarur,por tani ajo eshte edhe drejuese eshoqates “Iliria”. Perpara se ta rali-zonte kete shoqat znj. Pranvera kapunuar me MEAF (Midlands EthincAlbanian Foundation) si nëpunës(mbeshtetes) te zyres se integrimit.Znj. Smith thote se “Per te marre vendimin nuk ekisha fare te veshtire, ndonesekam dhe ngarkesa te tjera, sip.sh punen time “full-time” menje organizate tjeter ne Birming-ham (Freshwinds), por pershkak te pasionit dhe deshires qekam te punoj me komunitettinshqiptar ne Birmingham dhenjekohesisht deshires se madhe

per te krijuar nje or-ganizate qe ofron sherbimekonkrete dhe realistike per ketekomunitet, ishte mjaft e lehte perte krijuar shoqaten ILIRIA. Teisha ne Shqiperi, nuk do dija ngat’ia nisja ne krijimin e njeshoqate (qesh), por ketu ne MB,si une, ashtu edhe Bordi Drejtueskemi eksperiencen dhe eksperti-zen per te ofruar sherbime vertetperfituese per shqiptaret neBirmingham dhe Midlands,perms shoqates ILIRIA.”

Zamira Ruspi gjithashtumerret me punen e saj si PersonelMjeksore qe eshte te orarit te plot, porajo drejton shoqaten ‘Mother Teresa’Albanian Union. Per papjen e shoqates

Znj. Ruspi thote se “ nuk ka qenee veshtire pasi lindi si nevoje evete grave ne zonen e north-west London dhe kryesisht neBrent”.

Por nje nga drejtueset me tesukseshme Luljeta Nuzi drejtuese e

shoqates ‘Shpresa Pro-gramme’ ne lindje te Lon-dres, shpreh veshtiresiteqe kaloi me nje hapje tenje organisate te tille, “

Ka qene nje pune emadhe 3 vjecare e njenumri te madh indi-videsh, per t’u arriturne konkluzionin qeeshte e nevojshme qeShpresa te krijohet.Qe nga vit 2000-2003kjo organizate kapunuar pa fonde,mundi te ngjallte in-teres te madh teknjerezit dhe besim sene mund te ndertojmedicka te bukur si ko-

munitet”Por ajo thot se pune edhe veshtirsin qehasi nuk krahasohet me ndihment edheshancet qe I kane krijuar nje komu-nitetit te tere, “nuk ka gezim me temadh kur shikojme se ne njeperiudhe kaq te shkurter nekemi bere keto rritje kaq te suk-seshme si organizate, si individedhe si komunitet.”

Znj. Pranvera Smith shprehkenaqsine e punes me Bordin eDrejtueseve si edhe me te gjithe vull-netaret sepse edhe si femer drejtueseajo nuk ka hasur asnje problem, “nuk ka rendesi nese je femer amashkull per ne sishoqate.Kkryesorja eshte qepuna te behet ashtu sic eshteparashikuar dhe objektivat tetejkalohen. Ceshtjet e tjera janeanesore”

Znj. Zamira Ruspigjithashtu ska hasur probleme thjeshtsepse Bordi i Drejtues jane femra edhetek ‘Mother Teresa’ “dominon femi-nizmi” . Kurse Znj. Luljeta Nuzi e shoqates‘Shpresa Programme’ tha se experi-ence e saj ka qen pak me ndryshe, “Te jesh femer dhe nene kaavatazhet e veta dhe sjell njeko-hesit problematika. Fatekeqe-sisht une nuk mund te marrpjese shpesh ne te gjithe takimetsidomos ato te bera naten vonedhe larg nga zona ku une banoj.Megjithate une shpesh kam der-guar emaile ne keto takime secfare Shpresa mund te ofroje.Dhe shpeshhere nga grupe tendryshme kjo eshte keqtrajtuar ,nuk eshte perdorur ose eshteeshte keqperdorur.”

“Jane shume shoqata te drejtu-are nga femra intelektuale

shqiptare si 'Shprersa' Iliria,new Born, Mother Teresa Al-banian Union, Sfida etj dhe ekane treguar me vepra suksesine tyre.” shprehet Zamira Ruspi.

Por keto gra te sukseshme edhefrymezuese nuk e humbin mendimin etyre pozitiv dhe shpresojne ne emncip-imin e metejshem te shoqeriseshqiptare ne Britani .

MESAZHI I TYRE PER FEMRAT SHQIPETARE

“nuk ka rendesi nga keni ard-hur apo si keni ardhur, krye-sorja eshte qe jeni ketu dhe lajmii mire eshte qe keni mundesi tepafund drejt edukimit, punes-imit, mireqenies fizike dhe men-dore – mos lini asnje shans pert’u kaluar dhe do ia vleje tesakrifikoni sot, per t’i treguarvetes dhe te tjereve se jeni te zon-jat dhe mos harroni se jeta juaj esuksesit eshte e gjate nese piker-isht SOT jeni kerkuese per te ne-sermen.”- Pranvera Smith.

Zamira Ruspi shton se “grateShqiptare duhen te perfshihenme shume ne komunitetin shqip-tar dhe te thithim femren in-telektuale per te dheneshembullin konkret.” Luljeta Nuzi thekson se grate shqiptaree Britani duhet te “Luftojne per tedrejtat e tyre, te mos e lene asnje temarre vendimet per ato, te mos hes-htin kundrejt padrejtsive dhe me erendesishme eshte besimin tek vetjajote.” “The Albanian” u uron suksese ne mi-sionin e tyre duke u shprehurmbeshtetje ne cdo projekt te tyre nendihmen per intergimin e shqiptarevene Mbreterine e Bashkuar.

GRATË QË DREJTOJËSHQIPTARËT NË BRITANI...

Znj.Luljeta Nuzi drejtuese e

“Shpresa Programme”Znj.Pranvera Smith drejtuese e

“ILIRIA”

Znj. Zamira Ruspi drejtuese e“MOTHER TERESA ALBAnIAn UnIOn”

15 MARS FAQE 6AKTUALITET

nGA ALBAn CIPA

Para disa javësh, një video e in-çizuar në Shtetet e Bashkuara tëAmerikës bëri bujë të madhe në

mbarë botën Shqiptare, brenda dhejashtë kufijve, në cdo vend ku kaShqiptarë. Pavarësisht se nga njëra anështypi në Shqipëri e Kosovë, njëcështje kaq të rëndësishme dhe kaq tëndjeshme e kaloi me heshtje, masa egjërë është acaruar jo pak. Kjo ështëndjerë nga forumet intertenike nëShqip e nga bisedat e ndryshme.

Tekstualisht fjalia e plotëpërmes së cilës prifti Kçira ka shpre-hur mllefin e tij për shumicën ebashkëatdhetarëve të tij ka qenëkështu: "Ne jemi e zeza e vetvetes, nes`kemi meritu lirinë nga Beogradi, neështë dashtë me na rjepë sikur se i karjep në Srebrenicë 260 000 qenë, edhenë Kosovë me i pa rjep 1 900 000 qenëkurgja s`kishte ba ma keq." (DonAnton Kçira, 13 Maj, 2007, St Paul`sAlbanian Catholic Church, RochsterHills, MI, (248) 844-8201) Kjo ështëdeklarata e frikshme, fatkeqësisht e njëpërfaqësuesi të lartë fetar të KishësShqiptare në Amerikë, saktësisht e donAnton Kçirës. Kjo dekleratë e realizuarpërafërsisht para tre vitesh në Amerikëla shumë Shqiptarë të habitur! Ishtetronditëse kur nga goja e një prifti i cilika drejtpërsëdrejti cilësinë e liderit,cilësinë e mësuesit, cilësinë e eduka-torit dhe cilësinë e predikuesit të fesë tëdëgjoje fjalët "qenj" për 1 900 000bashkëkombas të tij dhe parapëlqimine tij që serbët t`i kishin vrarë këta"qenj". Fjalimi në fjalë është mbajturpara një audience të konsiderueshmeku pavarësisht se kishte patur reak-sione ndaj deklaratës së priftit në fjalëky i fundit me një ashpërsi komunistei ka heshtur ato zëra Shqiptarë.

Pasi që kjo video u bë eshikueshme për të gjithë përmes web-site-tit www.youtube.com dhe patireagime të ndryshme nga fetarët dhejofetarët e nga shtresat e ndryshme tëshoqërisë para pak ditësh (ndoshta mënë pak se një javë, sot me 17/03/2010)u shfaq një tjetër video ku paraqitej njëfjalim tjetër, i shkurtër, i priftit Kçirafjalim i cili kosiderohej si "kërkim fal-jeje" për fjalimin e 2007-s pavarësishtse në këtë video nuk përmendet askundky togfjalësh, në asnjë formë. Pra,prifti pavarësisht se ndjehet fajtor përgabimin e bërë nuk gjen forca nëvetvete për të kërkuar të falur për ra-cizmin e tij, ndoshta fetar, ndaj milionabashkëkombasve të tij. Gjatë kësaj lloj"kërkimfaljeje" ai shprehet se ka qenëi nervozur ndaj një akt`terrori që kanëdashur të ndërmarrin tre-katër të rinj,me prejardhje Shqiptare, ndaj shtetitAmerikan. Këtu kemi një gjykim tëbazuar në një plan kriminel të tre-katërtë rinjve Shqiptar për gati dy millionënjerëz.

Nuk zë asnjë vend të përsh-tatshëm nëncmimi deri në kafshë e pa-jtimi që serbia t`i vriste Shqiptarët përshkak se tre-katër përsona nga kjoshoqëri ka dashur të vrasë. Krahaskësaj prifti tregon se ShBA-të kanëndihmuar shumë në cështjen eKosovës.. Po pikërisht është gjithë aipopull, 2.5 millionësh që ka treguarmirënjohjen e tij më të thellë të mund-shme ndaj shtetit Amerikan dhe tëgjitha shteteve e popujve të tjerë tëcilët kanë ndihmuar në pavarësinë eKosovës. I kanë mikëpritur, thururkëngë e lavde, ngulur buste e shatore

mu në qendrat e kryeqyteteve. A mosvallë është ndonjë lloj shprehje mirën-johjeje deklerata e pritit Kçira?!!! Amos vallë ka lidhje racizmi fetar memirënjohjen??? A mos vallë i shërbenAmerikës, miqëve të Kosovës dhemiqëve të popullit Shqiptar vëllavrasjandërshqiptare dhe racizmi fetar??!!!

Gjatë fjalimit të tij, priftiKçira ka shprehur ndjenjat e tij se "ser-bët duhet të kishin vrarë dhe 1 900 000qenj në Kosovë (shifër kjo që përkonme numrin e Shqiptarëve në Kosovë tëcilët fetarisht i përkasin Islamit) ashtusic ka vrarë 250 000 "qenë" në Bosnje.Gjatë këtij fjalimi ai për Shqiptarëtthotë se "Shqiptarët janë me bisht..!"Me fjalë të tjera Shqiptarët janë trad-hëtarë. Një tezë të cilin historia e hedhposhtë pa asnjë ekuivok. Shqiptarëtkanë qenë ata që kanë treguar se kanëmëshirë, kanë treguar se kanë burrëri,kanë treguar se për ta mbi të gjithaështë njerëzorja dhe nuk dojnë t`iadijnë për atë që mbetet jashtë saj. Ishtepikërisht ndjenjat njerëzore të Shqip-tarëve, që në kohën më të egër antici-fute, në kohën kur Europa po i vriste edigjte pa mëshirë cifutët, Shqiptarët imbrojtën më të gjithë mënyrat emundëshme. I ndërruan emrat, imbështollen me rrobat e tyre dhe i ru-ajtën ndaj nazizmit.

Për t`iu kthyer temës dhe njëherë; Ky fjalim rrenqethës ka ngjalluarmjaft kundrazëra tek Shqiptarët. Pop-ulli Shqiptar gjithandej e ka pritur me

indinjatë dekleratën e priftit. 45 vjecariAgron M. nga Kosova që jeton nëLondër shprehet kështu në lidhje mefjalimin e Kçirës: "Fyerje e madhe ndajShqiptarëve. Pavarësisht se ka reagimetë shëndetshme ato nuk gjejnë shumëhapësirë në shtyp.. Shtypi nuk është nëdorë të Shqiptarëve dhe si pasojë kanjë censurim subjektiv. Sikur të ishtenjë musliman do të kishte patur reag-ime më shumë... Ky është një genocidteorik që do të thotë se sikur të kishtedicka në dorë do të na zhdukte..."

Ndërsa A. Gj., 47, fjalëzon:"Prifti shprehet kështu në Amerikë kurdihet se Amerika po lufton vëllavras-jen dhe ka ndihmuar shumë nëKosovë. Prifti duhet të largohet nga de-tyra. Nuk mendoj se Bibla ushqen këtëfrymë..." Ndërsa F. Z., 51, shprehet:"Fetë na mësojnë për tolerancë. Kynjeri i cili ka vepruar kundër oblig-imeve të detyrës verteton se nuk i zba-ton ligjet fetare. Terrorizmi mund tëjetë i llojllojshëm. Ky person i cilideklarohet në këtë mënyrë me shpre-hje fyese, luftënxitëse e përcarëse,sipas ligjeve të shtetit Amerikan nuktolerohet... Cili është misioni i tij? Cilafjalë e tij në këtë rast duhet të merret sivlerë morale. Ky shprehet kështu dukeqenë Shqiptar por Shqiptarët e vërtetëkanë vertetuar të kundërtën."

Mbi të gjitha lind pyetja: Kumbështetet don Anton Kçira përdeklaratën e tij? në Librat Hyjnorë?Nuk ka libra Hyjnorë që nxisin

gjakderdhjen! Nuk ka libra që njeriune zakonshëm e krahason me qenjtë!Nuk ka libra hyjnorë që nxisninvëllavrësjen, që nxisin urrejtjen, që nx-isin përçmimin e njeriut e të shoqërisë.Po a mundet që prifti Kçira të gjejëshembuj në histori të kombit tonë përtë mbështetur qëndrimin e tij??!!Tashmë është bërë mjaft e njohur përbotën se një ndër karakteristikat më tëdallueshme për kombin Shqiptar ështëtoleranca ndërfetare mes njëri-tjetrit.Sipas historisë, Shqiptarët në asnjëkohë dhe në asnjë rrethanë nuk kanëpatur përplasje më njëri-tjetrin përarsye fetare. Edhe atëherë kurngacmimet dhe nxitjet për një gjë tëtillë të ardhura nga jashtë kanë qenë nekulmin e tyre Shqiptarët kanë ditur t`imënjanojnë ato plane keqdashëse e tëdëshmojnë së janë mjaft kokëfort dhefanatikë në ruajtjen, pikërisht, të kësajtolerance.

Toleranca dhe mirëkuptimiaq sa kanë shoqëruar popullin ethjeshtë po aq kanë shoqëruar edhepërfaqësuesit e fesë dhe të pushtetit.Kanë qenë pikërisht priftirinjtë dhehoxhallarët që i kanë prirë popullit nëluftë për të mbrojtur atdheun, për tëmbrojtur gjuhën, për të mbrojtur din-jitetin dhe pavarësinë kombëtar. Kaqenë pikërisht hoxhallarët dhe priftir-injë të cilët u kanë mësuar popullitrëndësinë e kombit dhe vlerave kom-bëtare.

Shembuj ka mjaft; kur në

Shkodër, në vitin 1997, në periudhën etrazirave është përhapur fjala se të kr-ishterët do të djekin xhaminë dhe mus-limanët do të djekin kishën kanë qenëpikërisht hoxhallarët dhe priftërinjtë tëcilët janë bashkuar dhe kanë dalërrugëve të qytetit për t`i kujtuar popul-lit traditën tonë të tolerancës ndër-fetare, për të thirrurr popullin nëharmonë e mirëkuptim. Kanë qenëhoxhallarët së bashku me bashkëpunë-torët e tyre që kanë shkuar tek kishatpër t`i ruajtur ato dhe kanë qenë pikër-isht priftërinjë me bashkëpunëtorët etyre që kanë shkuar për të ruajturxhamitë.

Padyshim që është një shem-bull i pashoq në botë. Kjo gjë ka ndod-hur para 13 vitesh, afër në kohë. Posikur të shfletojmë historinë e kohës sëotomanëve vëmë re se kanë qenëpikërisht hoxhallarët të cilët janë inter-nuar nga vendilindja vetëm se kanëpasur ide atdhetare, ide për zhvillimkombëtar pa marrë pararsysh përkatës-inë fetare. Pas 28 nëntorit 1912 për cdo28 nëntor si Ditë e Flamurit katolikëtdhe muslimanët e kanë festuarsëbashku nëpër kisha dhe xhamia këtëfestë.

Don Anton Kçira dhe tëgjithë të tjerët nuk duhet të harrojnë sepikërisht 1 900 000 Shqiptarë janë shu-micë në Kosovë dhe rrjedhimisht kanëtë drejtë të vendosin për cdo gjë. Porështë pikërisht toleranca dhe mirëkup-timi i të gjithë Shqiptarëve mes njëri-tjetrit që është bërë e pandashme nëhistorinë tonë. Po sikur të shikojmëhistorinë e Kombit Shqiptarë në lidhjeme tolerancën dhe mirëkuptimin ndër-fetarë vëmë re se sot festat fetare tënjërit komunitet festohen dhe nga ko-muniteti tjetër dhe anasjelltas. Shqip-tarët sot vetqevërisen pa asnjë llojdallimi fetar.

Gjatë luftës së fytë botëroreShqiptarët e besimit Islam, përmesmbrojtes së cifutëve me cdo kusht,kanë vërtetuar se pavarësisht se cfarefeje i përket mbi të gjitha është njeriu.Pavarësisht se shkoj në xhami e ti nëkishë ne i përkasim një gjaku, njëgjuhe, një kulture, një fati dhe jemi tëbindur se do të trashëgojmë brez pasbrezi tolerancën dhe mirëkuptiminndërshqiptar.

Në mbyllje po përcjellimfjalët e ndritshme të hoxhë Idris Gji-lani, një fetari të nderuar që nuk pushoiasnjëherë për të mbrojtur kombin i cilishprehet kështu: "Kemi tri fe, por kemivetëm një Atdhe të përbashkët, njëgjak vëllazëror, një gjuhë, një diell enjë Zot. Detyrë mbi detyrat kemibashkimin dhe mbrojtjen e Atdheut...!.

DEKLARATA E PRIFTIT KÇIRADHE TRADITA JONË KOMBËTARE

E TOLERANCËS DHE E MIRËKUPTIMIT NDËRFETAR!

15 MARS FAQE 7AKTUALITET

(Vijon nga faqe 5)Faktikisht ky hendek vihet re në ko-muniteti tonë . Kjo për shumë arsye.Qartazi po shohim fenomenin klien-telist të të ashtuquajtura shoqata tëbashkuara , me persona të veshur mepolitike që po përdorin si karrem njeri-tjetrin, duke i ndenjur afër njëri-tjetrit ,edhe pse me bindje dhe prapavija tendryshme ; paraja është zoti dhe bindjae tyre e përbashkët.Informaliteti intelektual i këtyre gru-pacioneve nuk i përmbush kërkesat ekomunitetit;ata vetëm sa duan jenë nëqendër të vëmendjes dhe karriera e tyretë ecë si një hallkë e pacenuar. Privi-legjet dhe meritat e intelektualëve dheaktivistëve të vërtete , këta individëdhe grupacione kërkojnë që t’i,përvetësojnë si të tyret , pa qenë tëvetëdijshëm për mediokritetin dhemosdijen e theksuar intelektuale qeposedojnë.

Korrektësia dhe ndërgjegjjaintelektuale nuk përkon me kërkesatdhe problemet komunitare.Falsiteti dhe mos-përkushtimi i përnjë-mendtë i këtyre grupacioneve në vendqë të mësojnë , bashkëpunojnë me in-dividë intelektualë, aktivistë që më tëvërtetë i kanë dhënë shtysë zhvillimidhe integrimi komunitetit shqiptarë nëzonat ku veprojnë, “hijeshojnë” rëndëauditoret mediale duke u krekosur përsukseset e tyre të rreme.

Këta janë Çiçikovë dhegogolë njëkohësisht duke mashtruarme sukseset, dhe mashtrojnë me shpir-trat e gjallë të emigrantëve ,bashkëkombësve të tyre. Përfaqësuesite shoqatave që kontaktuam na dhanëdisa përgjigje të pyetjeve tëmësipërme, që ne do të mundohemi t’ipasqyrojmë edhe në numrat eardhshëm të gazetës . Zonja Nuzi natha se “në MB ka një numër mënyrash

për të punuar në partnership, i cilimund te jete joformal dhe formal. Porpër te dyja këto metoda është e rëndë-sishme qe te gjithë anëtarët te kenë teqarta dhe publike parimet baze (VAL-UES) , parime kundrejt te cilave punae individëve apo organizatave pjesë-marrëse monitorohet dhe gjykohet.Sistemet e vlerësimit dhe monitorimitduhet te jene te qarta për pjesëmarrësitdhe për ata që përfitojnë nga shërbimete ofruara. Deri tani ka pasur iniciativapër te ndihmuar komunitetin shqiptarqe te rehatohet, dhe stabilizohet neAngli si edhe për ruajtjen e vleravekulturore dhe gjuhës.Por ka ardhur koha që ne të shkojmëme tej. Në shoqërinë tonë ka disa prob-leme për të cilat nuk flitet hapur sidhuna ne familje, komunikimi me terinjtë,përdorimi i drogës, ata qe për-fundojnë ne burg,prostitucioni bixhozi,papunësia te cilat janë plage qe duan

shume kujdes ne trajtimin e tyre dhekërkojnë plane afatgjate dhe trajnimete caktuara te personelit si edhe poli-cies te një standardi te lart. Kontributiqë duhet të japin intelektualët shqiptarëpër bashkëkombësit e tyre duhet të jetëefektiv dhe në mënyre të organizuar.Brezat e rinj që po rriten do të mal-lkojnë mërishëm katrahurën dhe per-versitetin intelektual të bashkësisë ,forumit apo tufave jo produktive që in-filtrojnë aftësi korruptive në fasadënpatriotike.Ne si gazetë do të trumbetojmë me tëmadhe këtë nebulozë shoqërore dhe dotë ngremë zërin për një të ardhme mëtë mirë dhe frytdhënëse për komu-nitetin tonë në Britani.

Çdo herë do të gjejnëhapësira në faqet e gazetës

sonë të gjitha ato përpjekje , individë ,

shoqata dhe intelektualë tëvetëdijesuar , që me punëne tyre kanë lënë gjurme në

komunitetin tonë.Në të njëjtën kohë, hapësirë

do të kenë dhe abuzivizmi dhe klien-telizmi , në mënyre që të denoncojmënë mënyrë të pandërprerë fenomenetnegative. Ka ardhur koha që tëbindemi se nuk mund të nëpërkëmbëshnë emër të një komuniteti që mund tëpërfaqësosh. Meritat e e njerëzve tëpërkushtuar dhe intelektualëve qëprodhojnë zhvillim dhe ide të qarta dotë vlerësohen gjithnjë. Këtu nukmbaron misioni ynë ...por do të vazh-dojë beteja për të shpërhapur realitetin

Pas nje pune dy-vjecare te nder-marre nga « Shpresa prgramme» eshte arritur te kaloje ne par-

lamentin britanik hapi i pare i mira-timit te gjuhes shqipe si GCSE. Porçdo te thote kjo per shqiptaret e Bri-tanise ? Per te sqaruar lexuesit tane nelidhje me kete çeshtje ne i moren njeinterviste drejtueses se “Shpresa Pro-gramme” znj.Luljeta nuzi.

Si u filloi levizja per rregjistrimin e gjuhesshqipe si GCSE?

Shpresa Programme po kerkonte te ofrontenje trajnim per te rinjte ne shkollen “May-field school” ne Leadership dhe per kete

kontaktoi ne shtator te vitit 2008 Lindsay Gowlettdrejtuese e “Young Time Bank” nje charity qepunonte me te rinj per te rritur aftesite e tyre ud-heheqese si edhe per te rritur kontributin dhepunen vullnetare te te rinjve ne komunitet.

Ne sesionin e pare i cili u facilitua ngavete Lindsay dhe dy vullnetare te Young TimeBank te rinjte pjesemarres me shumice votashzgjodhen te punonin ne levizjen “Rregjisrogjuhen shqipe si GCSE”. Ata mesuan gjate ketijprojekti 8 javor se çfare duhet te benin ne menyreqe te arrinin kete synim.

Fillimisht te rinjte vendosen te in-spirojne me punen e tyre shume te rinj dhefemije shqiptare qe banojne ne UK, ta duangjuhen shqipe dhe t’a mesojne ate ne menyre qete keni mundesi te japin edhe provimet rezul-tatet e te cilave te njihen ne MB . Ata punuan dheorganizuan nje nder shfaqet me me cilesi ne Strat-ford Circus ‘’Our dreams show’’ ku edhe e in-

aguruan, pra bene publike kete fushate dhe filluanfirmosjen e peticioneve. Peticionet u bene ne dyversion nje elektronik i drejutuar direkt tek KryeMinister Gordon Brown, per ata qe jane per-dorues te kompjuterave dhe tjetri ne flete per te

gjithe te tjeret qe nuk kishinmundesi.Ishin keta te rinj qe bene temundur 386 firma ne leterduke iu mbushur mendjenmesuesve neper shkolla,prinderve te tjere te rinjve tetjere. Gjithashtu me teper se180 veta e firmosen ate elek-tronikali. Me pas nepermjet TELCOnje organizate e madhe qelufton per te drejtat e shte-tasve ne UK keta te rinjmunden qe ta conin kete lev-izje ne nje nivel me te larte,kombetar mes qindra femi-jeve te mbedhur per te zgjed-hur fushatat e vitit ngashkolla te ndryshme te orga-nizuar nga London Citizens.Keta te rinj arriten qe mevullnetin, energjine dheperkushtimin e tyre te beninqe kjo fushate te zgjidhej si

nje nga fushatat fituese.Ne prill te vitit 2009 ata performuan ne

O 2 nje nder skenat me te medha profesionale dheparaqiten kerkesen e tyre tek ministri i arsimin.Ai premtoi se do t’u shkruante « examinationboard » dhe do te diskutonte me ta se si ky prob-lem mund te zgjidhej. Gjithashtu me vone njegrup te rinjsh vizitoi Ministrine e thesarit dhetakoi ministrin e thesarit ne ate kohe StephenTimms ku diskutuan nje numer problemsh si edhese si ai mund te ndihmonte ne levizjen e tyre‘’regjistro gjuhe shqipe si GCSE’’

Stafi i Shpresa Programme ka pasurkorrespondenca te rregullta me deputetet e zonessi edhe kane shkembyer letra me nje numer insti-tucionesh si « Edxcel », « National ResourceCentre », « Refugee council » , » Sheila Mcken-zie » ‘’carniegie’’ si edhe ka ndermare nje numertrajnimesh per te arritur nje strategji te sakte e cilamund te sjelle ne nje levizje gjithperfshirese dhete arrinte sukses. Ndermjet te tjereve ne vjeshtete ketij viti Luljeta Nuzi takoi edhe Z.Ambasadorte Shqiperise ne MB Z. Zef Mazi ku i dha infor-macion per aktivitetin e Shpreses dhe ne vecantiper levizjen per te rregjistruar gjuhen shqipe siGCSE dhe kerkoi ndihmen e tij ne kete drejtim.Ajo takoi edhe Ambasadorin e Kosoves DrMuhamet Hamiti, me te njejtin motiv.

Ambasadori Mazi krijoi platformenqe organizatat shqiptare ne UK te

flisnin per arritjet e deritanishme kuprezantimet nuk u ndane ne baze tepunes se cdo organizate por ne bazete temave te zgjedhura. Lutfi Vata

Foli per klasat e gjuhes shqipe si dhefoli per kete levizje duke lexuar ma-terialet qe “Shpresa Programme”

i dergoi.Qe ai te firmoste peticionin iu deshshume pune, madje e firmosi ate online mbasi gazeta « The Albanian »beri publike se shume kryetare nukkishin denjuar ta benin nje gje e tille.Por pas ketij leximi Z. Lutfi i pelqeushume tingellimi i fjalive dhe filloi tebesoje se kjo ishte ideja e tij , puna etij, puna e ‘Forumit ‘ dhe harroi apo e‘’deturoi dikush tjeter perseri’’ se kjoishte nje pune gati 2 vjecare e shumete tjereve.Dhe vendosi te krijoje grupin e punes ne te ciletdo te marrin pjese vetem ata qe Lutfiu pelqen…dhe vendosi qe te filloje ta beje te veten ketefushate. Sa keq qe ka edhe njerez te tille mesnesh… Te gjithe e dine se kush ka bere pune, ekujt eshte iniciativa por e keqja eshte se njerez tetille pengojne dhe hedhin hi mbi punen e tetjereve. Puna e Shpresa Programme ne kete drej-tim do te vazhdoje dhe kjo levizje do te jete e terinjve shqiptare, sepse jane ata qe do te ulen neperbankat e provimeve. Ata jane propozuar per temarre çmimin e shpallur nga UCL per gjuhenshqipe, ata do te hapin expoziten ne Oxford per tesensibilizuar kete ceshtje. Dita e veres po afrondhe ata po punojne, gjithashtu jane organizuartakime te tjera me « examination board ». Dheketo nuk jane puna e Z.Lutfi po e te rinjveshqiptare. Duhet te kemi te qarte qe EDM ( Ear-lier Day motions) eshte vetem nje kerkese per t’udiskutuar ne parlamentin Britanik. Do te duhetnje pune e madhe ndoshta 3-5 vjecare, nje mobi-lizim i te gjithe shqiptareve dhe aktivizim i tegjithe organizatave qe punojne ne UK dhe indi-videve qe te korret sukses .

(Foto Drejtuesja e Shpresa Programeznj.Luljeta nuzi me ish-kryeministrinbritanik Tony Blair dhe femijet e kesaj

shoqate ne Our dream Show)

E verteta e rregjistrimit te gjuhes shqipe si GCSE

15 MARS FAQE 8AKTUALITET

nGA EMAnUEL BAJRA

Përse të kërkojmë mbështetje përzhvillimin tonë në ide të huaja,kur posedojmë mjaft klaut të

brendshëm, ide që na iluminojnë prejrilindjes kombëtare e deri në lirinëgjysmake të shekullit XXI. Mbetet metë vërtetë një dilemë e qartë kur biefjala për rrugën përpara dhe atë të sëkaluarës. Nga shumë autorë tëndryshëm kemi lexuar e mbase edhedëgjuar se diskursi social shqiptar pomerr një kahje krejt tjetër, të çuditshëmdhe të pa shpjegueshme si fenomen.Ndoshta shumë prej nesh mund t’ikemi edhe përgjigjet e duhura për tashpjeguar një diskurs të tillë, por tëgjithë gjendemi të rezervuar dhe jo aqtë përgatitur për të deklaruar diçka nëlidhje me të vërtetën tonë.

Ta marrim si rast konkretdiskursin historik brenda një kohe tëcaktuar, duke filluar që nga koha esundimit otoman në trevat shqiptare ederi në kohën moderne. Duke mos për-jashtuar këtu valën e rëndë të komu-nizmit ( që për mendimin tim më tepërështë diskurs politik-ideologjik ), kemitë bëjmë me ngjarje sociale që u për-shkruan si imponim, shkapërderdhje emoralit, vetë-dorëzim, mungesë imu-niteti politik, mos-organizim, regres etë tjera. Të gjitha këto për mendimintim janë pjesë të aparatit mendor qëështë ngulitur ashpër në mentalitetintonë të të menduarit për historinë tonëkombëtare.

Në dritën e këtyre ngjarjeveqë unë i përfshij brenda një diskursi tëcaktuar që e quajta historik, kapen tëpërfshihen edhe diskurset tjera që nëshkencat sociale konsiderohen të jenëedhe diskurse emfatike empirikeshkencore siç janë diskursi i mendimitlogjik, lëvizjet rilindëse kombëtare,

revolucionet, ndodhitë politike mepikë referimi ndryshimin e regjimeveekonomike e politike, transformimetekonomike e të tjera. Të gjitha këtokanë luajtur edhe një rrol të rëndë-sishëm në përbërjen e shoqërisëShqiptare ndër shekuj e jo vetëm ndërvite.

Në aspektin social –Shoqëria Shqiptare ka pësuar trans-formime të mëdha të cilat lidhen hesh-turazi hallkë mbi hallkë me fenomenete ndikimeve ekonomike, si për shem-bull mungesa e një sistemi vlerashekonomike unike kombëtare, pikërishtnë shekujt XVI dhe XVII ( koha kurkapitalizmi morri tatëpjetën në konti-nentin Evropian – si u bë e mundur qëne Shqiptarët të kemi lënë vehtenanash? ). Pyetje me shumë vend ështëpo ashtu edhe drejtimi politik kombë-tarë që është bërë në mënyrën më të sh-përndarë dhe çorientuar që ka ndodh

ndonjëherë në historinë e popujve dhekombeve tjera në rajon e Evropë. Përshembull ndarja e kombit në principatatë ndryshme përgjatë viteve XII, XIII,XIV e të tjera. Organizimi tejet i dobëti mbrojtjes së kauzës kombëtare derinë kohën kur Heroi Kombëtarë Skën-derbeu u kthye në atdhe e të tjera.Sinoptika e ngjarjeve të tilla që kapindimensionet e përgjithshme kom-bëtare, shpjegohet me faktin se pikër-isht fryma e ndershme për tu ndjerë ilirë plotëisht i individit shqiptar, kabërë të mundur që të zë huj ndjenja epa sigurisë në organizimet shoqërore.

Me të lexuar Skënderbeun eMarin Barletit , shumë shpejt të biennë sy se sa shumë karaktere janë tëpërfshira në plotin për “organizimin” eçlirimit kombëtar – por ama askushnuk kishte kapacitet dhe kurajomorale, intelektuale dhe profesionale

më shumë se vetë Gjergj Kastrioti –Skënderbeu të ndërmerrte platformëne tillë në duart e veta dhe ta drejtojë njëpjesë territoriale të kombit drejt lirisë.

Të njëjtin fenomen e vërenedhe në luftën e Oliver Cromwell-itpër shuarjen e monarksië Angleze nënjë kohë të shkurtër, por ama karakterii tolerancës individuale luajti një rrolshumë të rëndësishëm në determinimine çfarëdo rezultati të suksesshëm përçlirim kombëtarë nga monarkia. Dhekjo pikërisht u tregua të jetë një pjesë erëndësishme historike e zhvillimevesociale dhe politiko-ekonomike në An-glinë mesjetare.

Por ama çka është më interesante dheintriguese në të njëjtën kohë është se jovetëm ngjarjet negative apo edhe ato tëkthjelljes së vonshme kombëtare - lua-jnë rrol të drejtpërdrejt në rezultatet përprodhim të një historie koherente kom-

bëtare, edhe ngjarjet më të ndritshmetë epopeve kombëtare si lufta për liriqë nga Lidhja e Prizrenit I , Lidhja ePrizrenit II, Konferenca e Bujanit,Ndryshimet kushtetuese të vitit 1974 (në ish-Jugosllavi ) , referendumet eviteve 1990-ta në Kosovë, Rrëzimi iKomunizmit në Shqipëri në vitin 1992,Çlirimi i Kosovës më 1999, Pavarësiae Kosovës më 2008, Hyrja eShqipërisë në NATO më 2009 – tëgjitha këto ngjarje sublime brenda përbrenda posedojnë një farë lloji të skep-ticizmit social, njëfarë lloji të ndaljessë ngopjes me optimizëm deri në atëmasë saqë kur koha vjen përndryshime dhe optimizmi vjen e afro-het e bëhet mish e trup – njerëzit tanëndalojnë dhe nuk kënaqin momentinsepse ata mendojnë për të nesërmen secka do të ndodhë më tej.

Më duhet të etike-tojë tërë argumentin tim më tepër sikur

një tezë filozofie për të shpjeguarfenomenin Shqiptar. Por ama kishapasur dëshirë që kjo tezë më mirë tëkuptohet si teori për shpjegimin e një“burgosjeje” të thellë që i është bërëkombit Shqiptar ndër shekuj duke fil-luar që nga fillimi i pushtimit Osmannë Ballkan, ai sllav dhe ndjenjavegreko-sllave për tjetërsimin e tokësShqiptare. Mos ndoshta edhe njerëzitndjehen të jenë ngopur pikërisht mesygjerimin se historia jonë ka qenëpjesë e së kalurës sonë dhe se duhettë jemi krenar me atë çka kemitrashëguar.

Megjithatë shumë mbetetpër tu mësuar në mënyrë që të gjejmëformulat e përbashkëta për të demon-struar së tashmes se duam të adapto-jmë vlera tjera më humane, mësociale, më ekonomike dhe vizionarepër të ardhmen. Larg paragrafeve të stërzgjatura përabuzimin e historisë në kontekstefjalësh, mund të them se kemi rrugëtjera për ta shpjeguar sociologjinëkombëtare nëse marrim parasysh njëeksperiencë të madhe të bagazhit his-torik kombëtarë.

Sikur të flisnim vetëm përnjë moment mbi aspekte të caktuaratë një copëze të historisë sonë kom-bëtare – atëherë detyrimisht do tëishim limituar në trajtimin e çështjesme një diapazon më të gjerë. Kjoështë jo dilemë por katrahurë emendimit të lirë. Por çka është erëndësishme se ne vazhdojmë tëprodhojmë histori edhe po që se kjohistori nuk i përshtatet dikujt tjetër.

SOCIOLOGJIA E TË MENDUARIT

POLITIK SHQIPTAR

Lavazh per shitje

Kemi nje lavazh per shitje

Lavazhi eshte i hapur prej me shume se 25

vjetesh.

Ka ne pronese 3-4 ari toke te diponueshme

Freehold

Taksa vjetore e biznesit eshte

jashtezakonisht shume e leverdisshme

vetem £1800 ne vit

Lavazhi gjendet ne zonen e Ilfordit

Per me teper ju lutem kontaktoni Dulin ne tel:

07956316376

Sheikh SalemExpert in Relationship and love

International Hearler & Spiritualist order with

many years experience in Europe, Asia,

Usa & Africa.

I can help you solve all your problems regarding

relationship, love and back, curses, unexplained

illnes, union or separation, black magic

problems, exams, business flushing, Love

matters etc.

Your satisfaction is my concern

Tel:02070550227

Mob 07950592908

3 days result 100% guaranteed

Unë mund t’iu ndihmoj në zgjidhjen e

problemeve në lidhje me marrëdhëniet në çift,

problem në dashuri, mallkime, sëmundje të

pashpjegueshme, problemet e magjisë së zezë,

provimet, problem biznesi, problem dashurie etj

etj.

Për tre ditë rezultati i garantuar 100%

Me kontaktoni

Tel:02070550227

Mob 07950592908

KOMUNITET 15 MARS FAQE10

nGA FLUTURA SHEGA

Festat e 7-8 Marsit mblodhen nenje festim te mrekullueshemperdorueset e sherbimeve te Pro-

gramit Shpresa si edhe si edhe njenumer te ftuarish ne shkollen tashmete mirenjohur nga nje numer i madhshqiptaresh Mayfield school. Ndryshenga heret e tjera ky evet ishte ideuar sinje paniar pune dhe informacioni kunuk munguan edhe tingujt e ngrohte temuzikesh shqiptare te sjella nga DJKoli.

Me teper se 220 grashqiptare moren pjese ne kete eventkishte edhe te ftuar te vecante si Luc-jana Terziu. Moren pjese duke sjelleinformacione ne lidhje me punesimindhe bashkepunim te ardhshem Twist,Refugee Council, East Potential, Red-bridge Council for Voluntary Service,Praxis, Accountancy project, Nemenyre vullnetare Photografi I miren-johur Jani Jance beri fotografi ne keteevent.

Festimi u hap nga LuljetaNuzi e cila uroi te gjithe grate pjese-marrese festat e 7 – 8 Marsit si edheberi publike moton e re per projektet eardshme ‘’ nga agresioni ne harmoni ,paqe e unitet’’ nje iniciative e dale nganje numer i madh konsultimesh te beravitin e kaluar. Luljeta theksoi ‘’Sh-presojme qe nepermjet aktivitetevetona te ardheshme te rrisim komu-nikimin mes brezave, komunikimin nefamilje, ne shoqeri, si edhe te ulimdhunen dhe agresionin qe momental-isht ekziston ne pjese te ndryshme teshoqerise tone.

Me pas Evis Bodlli beri njeprezantim te arritjeve te grave qe per-dorin sherbimet qe ofron Shpresa Pro-gramme, ajo theksoi mbarimin mesukses te nje numri trajnimesh neNVQ level 2 te nje numri te madhgrash qe kane punuar si vullnetare, siedhe ndihmen e madhe qe kane pasurper te gjetur rrugen e punesimit. Ajopermedi Hatixhe Demushi,FloraVorfin, Entela Haderaj, IbadeteKadriaj, Aida Muca, Mirela Gjoni,, Anduela Gjecaj, Hyjrie Mustafa, Lul-jeta Cecelija, Lindita Islami,AmazonaAbazi, Silvana Ahmeti, Arbnore Mif-tari,Erjola Metalliu, Arta Rexhebi,Sheribiana Sula, Mereme Gjoka,Florije Lancaj per kontributin e afruardhe progresin qe ato kane bere.

Ajo nuk la pa permenduranetaret e Bordit Drejtues kryetarenValdete Mustafa , Hatixhe

Demushi,Bedrije Heta, Luljeta Ce-celija, Besa Krasniqi, Anid Coba,Suela Bejleri per punene e madhe qebejne ne percaktimin e nje vizioni teqarte dhe largpames.

Puna ne bashkepunim meWomen’s Therapy Centre ka qene mete vertete e sukseshme ne dhenien endihmeses per permiresimin e shen-detin mendor dhe te nje kuptimi me teplote ne kete fushe. Nje urim i vecanteshkoi per mesueset e pasionuara SaimeDushku, Vera Pulaj, Evis Sukaj, Besa

Nura dhe Ermir Disha

Carina Crawford-rolt nga London Cit-izen foli per rolin e gruas forcen e sajne ndryshimin e shoqerise dhe sjelljene dnryshimit te desheruar. Ajo berithirrje grate shqiptare ta perdorinforcen e votes se tyre per te zgjedhurate force politike qe ato mendojne seperfaqeson me mire te drejtat e tyredhe te jene sa me aktive ne jetenshoqerore. Me pas grate qe kishinmarre pjese ne programin e ofruar nga

Twist vitin e kaluar per pregatitjendrejt punesimit moren certifikatat permabrimin me sukses te kursit.

Nje numer i madh grashmoren informacione per programet qeofron East Potential ne Barking andDagenham, si edhe shume mesuese urregjistruan ne Refugee council per temarre informacine te metejshme drejpunesimit ne shkollat angleze.

Twist do te vazhdoje punojene bashkepunim me Shpresen.

Vajzat e vogla here pas here

e nderprene programin ne menyrespontane me urimet per nenat e tyrenepermjet kengeve , recitimeve,luleve, dhuratave.

Nje tufe me lule ishte dheper Nenen e Lumes dhe gjyshen eVerones ne emer te te gjithe nenave qei kemi ne Shqiperi dhe Kosove , (nename e vjeter mes nesh qe vjen ngaKosova)Grate , nenat dhe vajzat e vogla ker-cyen se bashku ne tingujt e muzikesshqiptare te sollen nje atmosfere tengrohte dhe entuziaste.

Pas ketij eventi - thote EvisBodlli - ne menjehere kemi vazhduarpunen. Ne Mayfield school do te fillojekursi per te gjithe te interesuarit per temesuar si ndihmesmesues( assistantteacher) qe do te zhvillohet nebashkepunim me Twist dhe Empower-ing teachers. Per te gjithe ata qe bano-jne ne Barking and Dagenham do tejete nje program I vecante I zhvilluarnga East potential per te ndihmuar ataqe te kene CV, permiresojne skillet etyre dhe do te kene 2 jave experiencepune ne nje vend qe ata duan.

Nje konsultim me komunitetin shqip-tar ‘’ se si te permiresohet sherbimet eNHS’’ u organizua te enjte menjeherepas ketij eventin. Dhe te gjithe vull-netaret tek Shpresa qe duan training neNVQ level 3 ne assistant teaching.

NGA AGRESIONI NE HARMONIPAQE DHE UNITET

Shpresa Programme organizoifesten me rastin e 7-8 Marsit

15 MARS FAQE 11KOMUNITET

(vijon nga numri i kaluar)

ngjarjet rrodhën shpejt dheLali tepër i tensionuar nukarriti të marrë ftesë në një

takim që u bë me disa parlamentarëtë Shqipërisë. U mendua gjatë dhe iumbush mendja që pa e takuarShkëlqesinë as që bëhet fjalë për tësiguruar ndonjë ftesë. Gjenerali iakishte punuar keq pasi dëshmoiedhe njëherë se Shkëlqësia bën çfarëi thotë Gjenerali dhe as që mund tëbëhet fjalë për të marrë ndonjë ftesë.Mendoi se mos vallë qafa e gjelitkishte qenë pengesë. Ai po e bindteveten se siç është në zakonin e zonësprej nga ku ai vjen, qafa e gjelit ijepet mysafirit më të respektuar. Semos e ka ngatërruar me qafën epatës ore dreqi e mori. Jo ore qafa egjelit është tjetër. Është shenjë re-spekti dhe ai duhet t’a kuptojë këtë,po mendonte me vete. Madje shkoideri aty sa besoi se gjenerali nuk i kafolur asnjë fjalë për Lalin dhe ven-dosi ta telefonojë përsëri.

Lali: Mirëmbrëma.Gjenerali: Mirëmbrëma, këtu kryetarii të gjithë kryetarëve të bashkimit të tëgjitha bashkimeve shqiptare nëMbretërinë...

Lali: Avash o Gjeneral se Lali jam.Gjenerali: Po ja më është bërë rutinëky prezantimi dhe e kupton.

Lali: Po prit njëherë se unë do të krijojshoqatën atdhetare të bashkimit të tëgjitha Bashkimeve shqiptare nëMbretërinë e Bashkuar. Dhe unë do tëjem kryetari dhe mos ma vjedh idenëse do të kesh probleme me mua. Morevesh...

Gjenerali: Nejse këtë punë e diShkëlqesia dhe kurrsesi nuk mund t’iaprish atij.

Lali: Pse Shkëlqesia të ka thënëkështu.

Gjenerali: Pse ty do të tregoj se çfarëbisedoj me Shkëlqesinë?

Lali: Ore me kë po flet ti. Lali jam ej,e di ctë bëj apo jo?

Gjenerali: Po prit avash o Lali. SeShkëlqesia më ka thënë që të mos t’utregoj të tjerëve se çfarë bisedoj më të.

Lali: Dëgjo që të dalim drejt e nëçështje. U bë një takim dhe nuk meftove. A mund ta di si guxove ta bëshkëtë.

Gjenerali: A... Mos më bjer në qafëmua vetë i ke fajet. Të thashë se duhettë takohesh me Shkëlqesinë dhe ti mëpërmende qafën e gjelit, e han apo sehan Shkëlqesia dhe të kam thënë qartë,ka alergji nga mishi i gjelit. Ai edhemund ta dijë se kjo është shenjë mirës-jelljeje, por nuk e han qafën e gjelit përshkakun tënd, të lutem shumë. Është epapranueshme, se unë i fola gjerë egjatë e kupton por është Ambasadorburri i botës nuk mund t’i kërkosh tëhajë qafën e gjelit.

Lali: O gjeneral, po nëse ai është burrëi mençur siç thua ti do ta kuptojë se poe hëngri qafën e gjelit do të jetë mëmirë për të.

Gjenerali: A e kupton se po t’ia për-mendësh gjelin do t’i krijojë direktalergji?

LAli: Ca flet ore, po pse nuk më kethënë.

Gjenerali: Po si të ta them ndryshe sepër zotin ty të kam shok kupton, dhedo të përpiqem por ti he sot hë nesër.Duhet të kuptosh se është paksa evështirë të ndërhyj shumë. Më e mirado të ishte të hanim një darkë sëbashku, por ti ke edhe një problem;Kërkon të krijosh një shoqatë dhe nukdo të vish me ne.

Lali: Po është e drejta ime tëhap shoqata dhe të bëj ctë dua

o gjeneral dhe mos më nxej mua se e dica ka thënë Nana Drane. Hë hë . Ja kupo ta them....

Gjenerali: Prit prit o Lal se do të kri-josh incident diplomatik. Mos mendoashtu joooooo joooooo nuk duhet tëmendosh ashtu janë ndarë parcelattani. A e pe se as shoqata të tjera nukftuam ne jemi komandantët këtu. Unëdhe shkëlqësia i masim mirë këtogjëra. Nuk pyesim për njeri, as që nacahet koka se ç’thonë tjerët, jeminjësha ore.

Lali: Aman më trego si ja hodhe trutëe gomarit Shkëlqesisë. Pu pu pu. Tëbëjë burri Mu pas teje këtë s’mund takuptoj.

Gjenerali: Po janë shumë gjëra që nuki di. Të kam than rruga më e mirë ështëtë hash një darkë me të dhe mos harrosiç të kam thënë shpenzimet duhet t’ipaguash ti dhe mos harro se të tjerëveua kam marrë paradhënie por ne nji-hemi. Ky është problemi i parë. Sëdyti hiqe nga mendja që të krijoshshoqatë bashkimi apo si e ke quajtur ti.Ambasadori më ka vetëm mua dhevetëm unë e kam atë. Akoma se kekuptuar? Unë po çuditem se si është emundur që bën kështu, që që... nuk ekupton se pa bekimin e tij nuk mund tëshkosh gjëkundi, nuk mund të bëshasgjë. Ja edhe në lajme dalin, mëmorën nga Shqipëria për Zotin. Edhepër lajmet i ka rregulluar Shkëlqesia.Mjafton një telefonatë e tij dhe je neTV. A ke dalë ndonjëherë në TV ti? Jaeja në forumin tonë dhe shikoje vetendrejt e në TV.Ah që të jem isinqertë duhet

të paguash për këtë, d.m.th jo vetëmpër darkën tënde d.m.th përShkëlqesinë. Nejse këtë e diskutojmëmë pas.

Lali: O Gjeneral lëmsh më bëre. Pritta marrim më shtruar. Unë do të isha igatshëm të organizoja komunitetin, tëndihmoja....

Gjenerali: Po çfarë komunitetio trushkulur. Komuniteti ështëShkëlqesia. Ai i di këto punë.

Mos u ngatërro shumë, komu-nitet komunitet. Kujt i ... përkomunitetin. Do të marrësh

ftesa? Do të bësh foto meshkëlqesinë e tij? Do të dalëshnë foto me burra shteti? Do tëdalësh në TV? Ca do tjetër ti ë,

ca do tjetër?

Lali: Gjeneral, ti paske qenë i poshtërore ore.

Gjenerali: Edhe diçka tjetër, Lokaliduhet të mbetet sekret. Se e kuptonshumë e shumë njerëz kërkojnë të hanëdarka me ambasadorin... dhe natyrishtShkëlqesia i përzgjedh njerëzit.

Lali: Mos më nxej mua Gjeneral se ounë o ti pastaj. Më njeh mua ti, ndërsapër atë e di ti një tex Atij burrit nëShqipëri dhe ua rregullon qejfin. Ti i dilidhjet që i kam në Shqipëri. E njehGimin ti? Mos më shti të hap letrat? Sekontrollet nuk ju nxjerrin të mirë hëëëëKujdes kujdes, mos harro çfarë kathënë Nana Drane.

Vijon

Komuniteti “Chateau Margaux”

Rubrika e Satirës

Gjeni diçituren

Lali: O gjeneral! A do ta

organizojmë këtë kodosh

komuniteti apo jo?

Gjenerali: Me kismet të Zotit dhe

me ndihmën e Shkëlqesisë asgjë

nuk është e pamundur...

Hapja e kësaj rubrike satire ka ardhur si pasojë e qëndrimeve që Ambasadori Mazi po mban ndaj komunitetit shqiptar nëMB duke e përçarë në mënyrën më të keqe të mundshme. Lajmet për shoqata apo grumbuj shoqatash janë vetëm pjesakomike e realitetit shqiptar në Britani. Shumë nga ata që merren me shoqata dhe organizata e kuptojnë fare qartë se ironiambeti rruga e vetme për të përshkruar realitetin e organizimit të këtushëm shqiptar. Edhe qytetarët e thjeshtë e kuptojnë see gjitha çfarë trupetohet si organizim është thjeshtë çështje perceptimi e personave që janë komanduar nga Shkëlqësia e tijdhe që fatkeqësisht vazhdon të luajë rolin e paprecedent në historinë e diplomacisë shqiptare. “The Albanian” do të përdorëtë gjitha metodat demokratike, jo vetëm për sensibilizimin e opinionit publik në lidhje më këto çështje, por edhendërgjegjësimin e atyre që mendojnë se mund të jenë komandantë apo shefa që bëjnë çfarë të duan me komunitetin.

Sqarim

www.luleonline.com

Dërgoni lule në të gjithë botën. Mundësia më fantastike

për të kujtuar të dashurit tuaj në mëmëdhe apo në botë

A ka dhuratë më të çmuar sesa një tufë me lule për të dashurën

tuaj në Tiranë apo gjetiu? Dërgoni Lule në Shqipëri dhe Kosovë!

TELEFONO: 07788406825

T-Bar249 High Road

Willesden Nw10 2RX

ORGANIZON

mbremje muzikore mekengetare te ftuar ngaShqiperia dhe Kosova

PER REZERVIME DHE INFORMACIONE

NA KONTAKTONI

07908733131

Live MusicTe enjte 8pm-01 am(me rezervim)

Te premte8pm-3.00amTe Shtune 8pm-3.00amTe diele 8pm-01.00 am

Grupi ALB

TBar, vendi ku festohet

Elda Berisha Manushaqe Vata

Edi Isaku & Nexhat Jaha

Ne kemi gjithçka çfarë i duhet shtëpisë, zyrës apo lokalit tuaj;karrige, tavolina, dollapë, krvate etj etj, të gjitha të cilësisë së

shkëlqyer. Ju mund të zgjidhni sipas preferencës suaj.

sales@albanyfurniture.co.uk www.albanyfurniture.co.ukTel: 0208 961 8765 Fax: 0208 965 9651

E-Mail: sales@eufurniture.co.uk www.eufurniture.co.uk

Adresa 1: E.U. FURNITURE LTD.

Unit 2, The Cromwell Centre,

24-30 Minerva Road London NW10 6HJ

Adresa 2: ALBANYFURNITURE

UNIT 2 INWOOD BUSINESS PARK

WHITON ROAD HONSLOW TW3 2EB

Transportifalas kudoqë të jeninë Londër

15 MARS FAQE 14AKTUALITET

nGA FITORE PACOLLI

8Marsi dita ndërkombetare e gruase cila festohet në shumë vende tëbotës i kushtohet të gjitha grave

të cilat luftuan me shekuj dhe vazh-donjë të luftojnë për të drejta tëbarabarta të inkuadrimit të plotë të sajnë jetën shoqërore dhe politike. Lëviz-jet e grave për barazi dhe drejtësi sol-lën ndryshime të rrënjësishme nëmirëqenjen e gruas në botë. Gratë sotgëzojnë të drejtën e votës, shkollimit,punësimitdhe shumë të tjera por gruajaedhe sot vazhdon të jetë e papërfaqë-suar në proceset politike. Përfaqësimijo i barabartë i grave në proceset ezhvillimit shoqëror, ekonomik dhepolitikë ka qenë dhe vazhdon të jetëtemë kryesore e kritikëve feminist dhederi tani qindra kampanja janë orga-nizuar në mbarë botën në mënyrë që tandryshojnë pozitën e gruas në politikë. Përfaqësimi i gruas në politikëndryshon prej vendit në vend. Për-shembull në Arabinë Sauditepërqindja e grave në parlament është0% ndërsa në Ruanda, e cila tani përtani ka përqindjen me të lartë në botë tëgrave në parlament, është 56%. PasRuandës vjen Suedia me 47.0%,Afrika Jugore 44.5% pastaj Kuba43.2% dhe kështu me radhë. Por kaedhe shtete të cilat kurrë nuk kanëpasur gra në parlament si përshembullArabia Saudite, Omani, Mikroneziaapo Qatari.

Por ku qëndron Kosova?Edhe pse pas luftës në Kosovë u bënëhapa të rëndësishëm dhe pozitivë sipërshembull adaptimi i ligjeve si ligjipër barazi gjinore, ligji kundër diskri-minimit, ligji për familjen, dheprezantimi i kuotave prapseprapë gru-aja në Kosovë vazhdon të jetë e papër-faqësuar. Tani për tani në parlamentine Kosovës 30% të deputetëve janë gra.Kjo përqindje nuk është e ulët përkun-drazi ia tejkalon edhe vendeve më tëzhvilluar në botë si përshembullShteteve të Bashkuara të Amerikës kupërqindja e grave është vetëm 16.8%ose Anglisë e cila ka vetëm 20%. Porky 30 përqindësh duket i përkryer nëletër por jo edhe në praktikë. Prej 30komunave në Kosovë asnjë nuk ud-hëheqet nga një grua dhe prej 17 min-istri sa ka gjithësesi Kosova vetëm dyprej tyre drejtohen nga gratë. Poashtu,nëse e shikojmë listën e të ngarkuarveme punë në vendet perëndimore derimë tani nuk figuron asnjë femër.

Pse është e rëndësishme të kemi për-faqësim të barabartë të dy gjinive nëparlament?

Përfaqësimi i barabartë i gruas në poli-tikë është konsideruar të jetë shumë irëndësishmë. Njëra ndër argumentetkryesore është se përderisa gratë për-bëjnë 50% të popullsisë është e drejtëjuridike elementare që gratë të për-faqësohen në institucionet politike nëmënyrë të barabartë me burrat.Demokracia e kërkon një gjë të tillësepse mos përfaqësimi i barabartë igrave në politikë bie në kundërshtimme konceptin e demokracisë. SipasLuljeta Vuniqit, drejtoreshë ekzekutivee Qendrës Kosovare për Studime Gji-nore, ‘gratë duhet të marrin pjesë nëpolitikë sepse pa to koncepti idemokracisë është i gjymt dhe pa per-spektivë për një vend’. Pra një për-

faqësim i barabartë i grave në politikëështë parakusht për funksionimin edemokracisë, për ndryshime socialedhe zhvillim economik.

Argument tjetër përinkuadrim të barabartë të grave nëpolitikë duke u bazuar në argumentine shkenctares politikane Angleze AnnPhilips është se gratë kanë interesa,nevoja dhe eksperienca të ndryshmenga burrat dhe se këto interesa mundtë përfaqësohen vetëm nga gratë e jonga burrat dhe për këtë arsye duhet tëketë përfaqësim të barabartë të dygjinive në parlament. Sipas AnnPhilips, në institucionet politike tëdominuara nga meshkujt çështjet qëkanë të bëjnë me gratë si dhuna nëfamilje, dhunimi, abuzimi dhe diskri-minimi seksual, varfëria te gratë, së-mundjet e gravë (si përshembullkanceri i gjirit) dhe shumë çështje tjeralihen të pa përfaqësuara. Kush mund të ndikoj në ndryshimin egjendjes së pozitës së gruas në poli-tikë? Partitë politike, shoqërit civileapo kuotat?

Shumë mendojnë semungesa e gruas në proceset politikeështë si rezultat i qualifikimit të ultë tegratë, mungesës së talentit, mungesëssë ambicjeve politike dhe të vetëbes-imit për të marrë vendime politike.Është e vërtetë se në shumë raste nivelii edukimit te gratë është më i ultë sesate burrat por kjo nuk do të thotë segratë janë më të paafta se burrat por segratë gjithmonë kanë qenë të diskrim-inuara dhe vazhdojnë të diskriminohennë aspektet edukimit dhe të punësimit.Prandaj mungesa e mundësive materi-ale për tu promovua, kushtet e rëndaekonomike dhe sociale për shumë grajanë disa nga pengesat të cilat nuk ilejojnë gratë të inkuadrohet në poli-

tikë. Por përveç këtyre pengesave, ndërpengesat kryesore janë barrierat insti-tucionale si përshembull sistemi irekrutimit në partitë politike.

Partitë Politike

Problemi me partitë politike në Kosovëështë se ato kanë inkuadruar gra nëpartitë e tyre por ato rrallë herë nomi-nohen si kandidate për poste më tëlarta. Kjo mund të shihet shumë qartënga zgjedhjet e fundit lokale të 15Nëntorit ku vetëm 6 kanditate femrakonkuruan për kryetare të komunave tëndryshme. Partitë më të mëdha poli-tike në vend si Partia Demokratike eKosovës, Lidhja Demokratike eKosovës dhe Aleanca për Ardhmërin eKosovës të cilat kanë premtuar dhevazhdojnë të premtojnë përfshierje mëtë gjerë të grave në politikë nuk kan-diduan as një femër për kryetare tëndonjë komune.

Çfarë duhet të bëjnë partitë politike?

Përderisa mënyra më e zakonshme përtë u inkuadruar në politikë ështëpërmes partive politike, partitë politikeluajnë një rol jashtëzakonisht të rëndë-sishëm sa i përket inkuadrimit të gruasnë proceset politike. Në mënyrë qëpartitë tona politike ta luajnë këtë roltë rëndësishëm duhet që pikësëpari tëadaptojnë një strukturë të brendshmedemokratike pra partitë politike nëKosovë duhet të demokratizohen.Sipas Arjeta Rexhaj, drejtoreshë eQendrës për Trajnime dhe StudimeGjinore, në një intervistë të dhënë përKosova Sot pat theksuar se partivepolitike në Kosovë ju mungonjë‘’mekanizma për përfaqësim të drejtë’’dhe për këtë arsye ‘’pa demokratizim

brenda partiak dhe fuqizim të gruas nëvendimmarrje brenda partisë politike,është shumë e vështire që gruaja nëQeveri të jetë e përfaqësuar denjë-sisht’’.

Partitë politike duhet ti sig-urojnë përkrahje grave dhe financimnë mënyrë që t’ju ndihmjnë në kan-didimin dhe fitoren e tyre. Partitëpolitke duhet ti përfaqësojnë gratë nëmënyrë të barabartë me burrat duke iinkuadruar ato edhe në nivele më tëlarta të partisë jo vetëm në nivele tëulta.

KuotatSa i përket kuotave, ato kanë luajturnjë rol të rëndësishëm në ngritjen epërfaqësimit të gruas në politikë dhekjo mund të shihet qartë nga zgjedhjete para pas luftës kur kuotat nuk ishinprezantuar ende përqindja e grave nëparlament ishte vetëm 8.6 ndërsa pasprezantimit të kuotave numri i grave nëparlament arriti në 30%. Por kjo ngritjee përqindjes në parlament nuk sollindonjë ndryshim të gjendjes sëpërgjithshme të pozitës së gruas nëpolitikë . Kuotat një farë mënyrë kanë krijuarstandarte mekanike të cilat i detyrojnëpartitë politike të arrijnë 30 përqind-shin e grave në parlament. Kuotatngritën numrin e grave në parlamentpor jo edhe zërin e tyre. Pra, tani përtani gratë deputete nuk janë në parla-ment ti përfaqësojnë gratë por janë atysepse kështu obligohen partitë politikenga ligji për barazi gjinore dhe në këtërast gratë në parlament nuk i përfaqë-sojnë gratë dhe interesat e tyre por in-teresat e partisë. Sipas z. Vuniqit‘gratë deputete pikësëpari përfaqëso-jnë interesat e partive e në raste tërralla edhe të grave ... sepse partivepolitike në Kosovë ... sidomos partivemë të mëdha, u mungon demokracia

brendapartiake, ku gratë nuk janëshumë të përfaqësuara në organetvendimmarrëse brenda partive dhe nëkëtë mënyrë pa fuqi reale në partinë etyre’.

Shoqëria civile

Në demokracitë moderne shoqëriacivile luan një rolë të rëndësishëm dhemund të kontribon në mënyra tëndryshme në avancimin dheinkuadrimin e grave në proceset poli-tike. Shoqërit civile mund ti ndih-monjë grave duke lobuar për tësiguruar që qështjet e grave të adreso-hen në platformën e partisë dhe përndryshime në legjislativ. Poashtu dukeorganizuar projekte të ndryshme për tiedukuar qytetarët për rëndësinë dhe ar-syet se pse duhet të kemi një për-faqësim të barabartë të grave nëpolitikë. Organizatat joqeveritare të grave nëKosovë pas luftës kanë luajtur një roltë rëndësishëm në përkrahje për barazigjinore duke organizuar projekte dhekampanja të ndryshme me çështjet qëkanë të bëjnë më pozitën dhe për-faqësimin e gruas në institucionet poli-tike. Por të gjitha iniciativa e marra ngaOJQ-të e grave në Kosovë nuk mundtë arrihen pa ndihmën e deputetevefemra të cilat janë prezente në parla-ment. Sipas Igballe Rugovës, drejtore-shë egzekutive e Rrjetit të Grupeve tëGrave të Kosovës, ‘gratë brendapartive politike nuk po luftojnë shumëpër pozitën e tyre brenda partive’.

Edhe pse 30 përqindëshi i femrave nëparlament është arritur edhe sot gratënë Kosovë vazhdojnë të lihen jashtëproceseve politike si në postet udhëhe-qëse në pushtetin qëndror poashtu edhenë pushtetin lokal pra interesat e gravenë Kosovë vazhdojnë të jenë të pa për-faqësuara. Poashtu ndryshimet më tëfundit, sidomos shkrierja e Partisë Re-formiste Ora në LDK dhe dorëzimi iliderës së fundit, Teuta Sahatqija,nënkupton se pozita e gruas në politikënuk po shkon drejt emancipimit dhe in-tegrimit të saj por drejt margjinalizimittë saj. Dhe e gjithë kjo po ndodh sirezultat i diskriminimit të grave nëKosovë pikësepari nga liderët politikëdhe po ashtu edhe nga vetë institu-cionet vendore dhe ndërkombëtare.Nga kjo shihet se në Kosovë politikavazhdon të udhëhiqet nga burrat dhegratë shërbejnë vetëm si numër për tëplotësuar kuotat andaj hapa të men-jëhershëm duhet të mirren nga partitëpolitike, nga institucionet vendore dhendërkobëtare dhe poashtu edhe ngavetë gratë në parlament për ndryshimine kësaj gjendje.

*Autorja është e diplomuar nëMardhënie ndërkombëtare dhePolitikë.

(foto aktivitet i grave)

Gratë vetëm numër apozë i vërtetë në politikë?

15 MARS FAQE 15AKTUALITET

nGA JEnI MYFTARI

14 Marsi 2010, shënoi fillim e njëfaqe të re, në jetën dhe veprimtarinëe femrave myslimane në Londër. Pasgati 20 vitesh nga fillimi i lëvizjevemasive të shqiptarëve nga Shqipëria,Kosova e Maqedonia, drejtMbretërisë së Bashkuar, besimtaretmyslimane shqiptare promovohen,për herë të parë me një seminar njëditor, vetëm për femra. Organiza-tore e kësaj nisme ka qenë Shoqata eMyslimanëve të Ballkanit-Drita, njëshoqatë e re kjo, që sapo ka nisurveprimtarinë dhe ka në përbërje tësaj myslimanë nga Shqipëria,Kosova, Lugina e Preshevës, Mali iZi, Maqedonia, e Bosnja.

Seminari me temë “Muhammedi(a.s) mëshirë për botën mbarë”,u mbajt në Swiss Cottage, një

zonë kjo e populluar shumë nga shqip-tarët. Interesimi dhe vëmendja ishteshumë e madhe, gjë që u vu re edhenga numri mjaft i lartë i pjesëmarrë-seve, të cilat kishin ardhur nga pjesë tëndryshme të Londrës, madje kishteprej atyre që, kishin ardhur nga jashtëLondrës. Në seminar kishte të pran-ishme edhe nga shoqata të tjerashqiptare, në Londër.

Takimi filloi me një sure ngaKur’ani të lexuar nga 9 vjeçari EnesHoxha, për të vazhduar më pas mefjalën e mirëseardhjes për të pranish-met, mbajtur nga Merita Memishi,Kryetare e Gruas, në Shoqatën “Drita”.Pas mirëseardhjes, Znj. Memishi ndërtë tjera tha: “Myslimanët posedojnë

vlera të larta, respektin, krenarinë dhepara se gjithash, janë ithtarë të fjalës sëshenjtë, të cilën Allahu ia publikoinjeriut më të zgjedhur Muhammedits.a.v.s., e ajo fjalë është Kur’ani.Përmes Muhamedit a.s. Allahu i Lartë-madhëruar na solli ne dhe tërë botës,fenë e kuptueshme dhe të qartë, tëmbështetur në dy themele të forta, sh-palljen hyjnore dhe arsyen njerëzore;fenë islame, drita e së cilës përhapet nëvazhdimësi, në të gjithë kontinentetdhe ndriçon shtigjet e rrugës së vërtetë,për ata që kanë sy dhe që mendojnë, qëe ndjekin arsyen dhe mendjen, që e

përbuzin marrëzinë, që nuk durojnëpadrejtësinë, dhe që janë njerëz me vir-tyte të larta, siç kërkon Allahu (xh.sh)që të jenë”.

Katër lektoret në këtë semi-nar, paraqitën para të pranishmeve, nëpika të shkurtra fragmente nga jeta dhevepra e Profetit të fundit të historisënjerëzore, Muhammedit (s.a.a.s).

“Allahu e ka lartësuar Pro-fetin Muhammed (a.s) mbi të gjithakrijesat dhe i ka dhënë atij mrekullinëe Israsë dhe Miraxhit-tha lektorja eparë e këtij takimi, Sadete Boja. Na-mazi ishte dhurata që Zoti i gjithësisë i

dha Profetit nëkëtë natë tëmadhe dhe qëM u h a m m e d i(s.a.a.s) ia laamanet besim-tarëve, gjatëgjithë kohësmadje edhe nëminutat e fundittë jetës së tij”. Më pas, dukefolur për rolin eProfetit si ud-hëheqës dheburrë shteti-Ble-rina Batalli-theksoi sestrategjia poli-tike dheushtarake e nd-jekur nga Pro-feti Muhammed(s.a.a.s) ia kalontë gjithashkollave më tëspecia l izuarasot, për përgatit-jen e kuadrovedrejtuese tështetit. Për këtë-tha ajo- praktika

e Profetit (a.s) duhet të merret shem-bull nga të gjithë politikanët dhe diplo-matët e sotëm, që udhëheqin botën”.

Në fund të fjalës së saj Z.Batalli citoi një thënie të dramaturguttë famshëm anglez ,Bernard Shaw-it:“Jam i bindur se një njeri i ngjashëmme të, po të merrej me problemet ekohës moderne do t’i kishte zgjidhurato me sukses duke i sjellë njerëzimitpaqen dhe lumturinë e nevojshme.Kam parashikuar se besimi iMuhammedit do të jetë i pranueshëmnë Evropën e nesërme ashtu siç ka fil-luar të bëhet i pranishëm edhe nëEvropën e sotme”.

Znj. Hadije Gjegjizi foli përqëndrimin e Profetit (s.a.a.s) ndaj fem-rës. Pasi i bëri një përmbledhje tëshkurtër gjendjes së femrës në botë,para ardhjes së Islamit, ajo tregoi nëpika të shkurtëra, pozitën e lartë në tëcilën e ka vendosur Zoti (xh.sh) fem-rën në Kur’an. Ndërmjet të tjerash ajotha: “...Në personin e Muhammedit(s.a.a.s), çdonjëri prej nesh gjen fig-urën e bashkëshortit të mirë, prindit tëdashur, shokut bujar e të sjellshëm,punëtorit të ndershëm, gjen figurën eudhëheqësit dhe drejtuesit tolerant e tëkuptueshëm“.

Lektorja e fundit, AfijeteHoxha, solli para të pranishmeve fig-urën e Profetit si prind i mirë dhe ku-jdestar i jetimëve.“Edukimi i fëmijëve–tha Znj.Hoxha- është një kapitull irëndësishëm në legjislacionin islam.Edukimi i mirë dhe i drejtë i fëmijëveështë trashëgimia më e çmuar e më eshtrenjtë që prindi i devotshëm le pasvetes së tij. Po ashtu islami na mësonqë të kujdesemi edhe për ata fëmijë je-timë të cilët, nuk i shoqëron dashuriaprindërore dhe kjo duhet të na zgjojëndërgjegjen dhe mëshirën për ta“.

Në fund, seminarin e për-

shëndetën një grup fëmijësh të cilëtmbushën sallën me harmoninë ezërave rinorë. Vjershat dhe Ilahitë ecituara prej tyre, zgjuan tek të pranish-met mallin e vendlindjes.

Takimi u mbyll me një kok-tel, që i shërbeu të ftuarave për t’u njo-hur më mirë me njëra-tjetrën. Tëpyetura se çfarë përshtypjesh kishinnga ky simpozium, të gjitha të inter-vistuarat, shprehën konsideratën e tyretë lartë për organizimin e shkëlqyer,për temat e arrira dhe për vetë ak-tivitetin në tërësi. “Kishim nevojë përnjë veprimtari të tillë-thanë të ftuarat.Një hap i tillë duhet të ishte ndërmarëvite më parë. Ne femrat kemi shumënevojë të tubohemi në grupime të tillae të dëgjojmë apo të japim kontributintonë-thanë ato”.

ndërsa MehdiHoxha, Kryetari i ShoqatësDrita, i pyetur lidhur mekëtë aktivitet tha: “Kemi patur shumë ngarkesë emo-cionale dhe kemi mbajtur stres të madhpër mbarëvajtjen e këtij simpoziumi.Kemi organizuar shumë aktivitete përburra, por asnjëherë nuk jemi ndier kaqnë ankth.

Kjo jo vetëm për faktin se kyështë aktiviteti i parë i këtij lloji përfemra në Mbretërinë e Bashkuar, poredhe për faktin se asnjëra prej lek-toreve nuk ka patur përvojën e duhurdhe, secilës prej tyre i është dashur tëbëjë një punë shumë të madhe, për tëarritur sukses në këtë eveniment.

Falenderoj Allahun, i cili ekurorëzoi mundin dhe përpjekjen tonëme sukses dhe më pas falenderoj gjithëekipin organizativ të seminarit-thaZ.Hoxha-për seriozitetin me të cilinkanë punuar dhe për ndihmën e paç-muar, që kanë dhënë me këtë rast”.

FEMRA MYSLIMANE SHQIPTARE PËR ISLAMIN

(SEMINAR NË LONDËR)

15 MARS FAQE 16FAKT

nga Prof. Dr. Avzi MUSTAFA

Hulumtimi dhe studimi i gjuhës,arsimit dhe shkollimit tëshqiptarëve gjatë shekujve

është një çështje kulturore-historike epedagogjike më rëndësi të veçantë.Edhe pse sot disponojmë me disa bo-time, gjithë materiali ekzistues lidhurme ndriçimin e plotë të historikut tëshkollës shqipe ende nuk është vjelë nëtërësi.

Kur bëhet fjalë për dëshmitëpër përdorimin e gjuhës shqipe, gjith-sesi duhet të ndalemi në dëshminë eklerikut francez Gulielm Ade, që nëveprën e tij të botuar më 1332, përkatë-sisht në librin I, pjesa e 8-të, aishkruan: “Shqiptarët kanë një gjuhëkrejt tjetër dhe të ndryshme nga latin-ishtja; megjithatë kanë alfabetin latinnë përdorimin dhe në tërë librat e tyre”.Kjo e dhënë, si dhe shumë të tjera,flasin lidhur me qëndrueshmërinë epopullit tonë kundruall ndikimeve tëhuaja feudale. Mjedisi shqiptar nëzonat e thella bëri përpjekje që t’i ruajëzakonet dhe traditat e kanuneve tëmaleve, mbi të gjitha gjuhën shqipe,gjë që flet se ndikimet e huaja nuk ipranonte me lehtësi.

Si në Evropë, ashtu edhe nëBallkan, në komunitetin shoqëror feu-dal arsimi zhvillohej në gjuhën latinenë perëndim të Ballkanit dhe në lindjenë gjuhën greke, por pa ndonjë ndikimkulturor mbi shqiptarët nga gjuhakishtare sllaveNe shekullin e XVI i kemi përpjekjet epara që gjuha kombëtare t’ua zërëvendin gjuhëve kishtare. Edhepërkundër asaj se mësimi zhvillohej nëgjuhë të huaj, gjuha shqipe mësohej silëndë mësimore.

Gjuha shqipe në shkollëne Karadakut të Shkupit

Në bazë të një raporti të shkruar ngaAleksandër Komulloviqi në vitin 1584,shihet se aty kërkohet hapja e njëshkolleje shqipe në formën “in formadi colegio “ (në formë kolegji) në ter-ritorin e famullisë katolike tëKaradakut të Shkupit (Montenegro diSkopia. Pak më vonë një shkollë nëgjuhën shqipe kërkohej të hapet edhenë famullinë e Letnicës në fshatin Cer-avajka në verilindje të Stubllës.

Hapja e këtyre shkollave nëKaradakun e Shkupit nga arsim-dashësit arsyetohet nga fakti se “atynuk banojnë dhe nuk vijnë turqit”.Edhe përkundër kushteve të vështira tëmësimit të shqipes, ata kishin gjeturformën adekuate, të ashtuquajtur“modus vikendi”, që nënkuptontemësimin e gjuhës amtare nën kulmin etempujve fetarë, sepse pranë këtyre in-stitucioneve qëndronte arsyetimi parapushtetit, me pretekst se këta u mëso-jnë fenë. Këtë e shohim nga raportet eargjipeshkvisë dhe meshtarëve dërguarKongregacionit “De Propaganda Fide”në Romë. Këso shkollash ekzistoninedhe nëpër vendet e ndryshmeshqiptare, por në mungesë të dëshmiveose të ndonjë raporti konkret, atombeten të harruara.

Mësimi i gjuhës shqipe nëshkollën e Kurbinit (1632), Pëd-hanës (1638), Troshanit (1639)dhe në Velje të Mirditës (1692)

Në vazhdën e këtyre përpjekjeve nga

njëra anë, kurse nga ana tjetër dukeqëndruar përballë cenimit të interesavefetare të të tria feve, që e zbatonin poli-tikën e verbër të institucioneve prej tëcilave vareshin, si rezultat vijoi hapja eshkollave shqipe. Kështu në vitin 1632në Kurbin të Krujës, gjashtë vite mëvonë në Pëdhanë (1638) afër lumit Matdhe një vit më vonë, më 1639, në Blin-isht, u hapën shkollat e rangut fillor tëdrejtuar nga klerikë shqiptarë, kumësimet zhvilloheshin në gjuhënshqipe.

Në bazë të raporteve që idërgoheshin Propagandës Fide nëRomë, arsyetimi i këtyre priftërinjveishte se nxënësit shqiptarë nuk mundta mësojnë gjuhën latine ose greke,sepse ata e flasin gjuhën e tyre shqipe.“Që të mund t’i përgatisim për studimetë mëtejshme, jemi të detyruar qëmësimin t’ua shpjegojmë në gjuhënamtare”. Shkolla e Troshanit afër Blin-ishtit mbijetoi deri në vitin 1648, kurorganet arsimore turke në këtë vit embyllën, duke e akuzuar për propa-gandë antifetare islame.

Mësimi i gjuhës shqipe në“gymnasium” të Blinishtit

(Zadrimës) më 1639

Krahas këtyre shkollave që i takoninrangut të shkollave fillore, banorët eBlinishit shtruan edhe kërkesën përhapjen e një shkolle të rangut të shkol-lës së mesme, të quajtur “gimnasium”,ku gjuha shqipe do të jetë në krye tëlëndëve mësimore. Në këto shkolla si

tekste shkollore u përdorën tekstet eautorëve shqiptarë, si gramatikat,fjalorët, si dhe veprat e Pjetër Budit,Frano Bardhit, Pjetër Mazrekut, An-drea Bogdanit etj.

Edhe himarjotët kah vitet1630-1642 iu drejtuan mbretit tëNapolit që t’u lejojë një shkollë nëgjuhën e tyre amtare. Për këtë shkollë,sipas dëshmive të përfaqësuesit tëNapolit, thuhet se shkolla u organizuame ndihmën e nxënësit të tij Dhimitri,i cili thotë se “se shqipen e dinte nemënyrë elegante”. Përdorimin e gjuhësshqipe e shohim më vonë, aty kahshek. XVII, edhe në shkollat turke në“Kompleksin arsimor e kulturor tëBushatlinjve”.

Gjuha shqipe si kërkesë e tërë sistemit arsimor

Për hapjen e shkollave në gjuhënamtare aty kah vitet 1840 mund ta për-mendim Shqipërinë e Veriut, ku u kri-juan disa qendra mësimore me mësuesvendas, si Gegë Kodheli, GjonShkrumi, Jak Kraja e Filip Shkodrani.Ky i fundit e hapi shkollën në shtëpinëe Kolë Kamsit.

Megjithatë s’duhet harruaredhe kontributin e madh në historinë earsimit shqip që dhanë arbëreshët eItalisë. Në vitin 1732 u hap kolegji iShën Benedhitit, ndërsa më vonë edhei Shën Adrianit. Në vitin 1849, mekërkesën e të madhit De Radë, u lejuamësimi i gjuhës shqipe. Ai iu drejtuame një thirrje Evropës që të ketë mirës-

inë e ta ruajnë popullin shqiptar dhegjuhën shqipe si një eksponat të lashtë-sisë evropiane. Kjo shkollë që ud-hëhiqej nga Jeronim De Rada u mbyllnë vitin 1852 me dekret mbretëror.Gjithashtu duhet të përmendet edheshkolla e Janjevës.Në Gjysmën e parë të shekullit XIXedhe te arbëreshët e Greqisë pati njëlëvizje kulturore-arsimore. U shquansidomos Anastas Kullurioti dhe PanjotKupiotari, por edhe shumë të tjerë.

Gjuha shqipe e shkollës sëparë në Korçë (1887)

Ajo lindi si një shkollë me karakterpopullor e përbashkët për fëmijët e tëgjitha besimeve dhe shtresaveshoqërore, për djem e vajza, pa dallimfeje. I tërë mësimi në të zhvillohej nëgjuhën shqipe, shkruhej me alfabetorigjinal shqip dhe me tekste në gjuhënshqipe të përgatitura nga autorë shqip-tarë, me mësues shqiptarë dhe me lejenga sulltanati. Kjo është ajo që e bënkëtë shkollë të jetë mësonjëtorja e parëshqipe. Nga kjo shkollë gjuha shqipefillon të jetë gjuhë arsimore.

Gjuha shqipe gjatë Luftëssë Parë Botërore

Shqipëria gjatë Luftës së Parë Botëroreu nda dhe u copëtua. Pjesa më e madhengeli jashtë kufijve politik të saj.Atëbotë gjuha shqipe mësohej vetëmnë Shqipëri, kurse në tokat e pushtuaraflitej vetëm në shtëpi. I tërë edukimi

dhe arsimi në vendet e pushtuara ishtenë drejtim të edukimit dhe arsimitfetar. Kjo shihej edhe nga mësimi ifesë, që kishte 4 orë në javë, po aq sakishte edhe gjuha në të cilën zhvillohejmësimi (greqisht në Çamëri dhe ser-bisht ne Kosove, Maqedoni e Mal tëZi). Gjuhën shqipe pak e përdorin nëmësim vetëm mësuesit e fesë vetëmpër të dhënë shpjegime ose për të bërëkrahasime

Shkolla shqipe më 1941

Shqiptarët e Maqedonisë dhe tëKosovës jo pa arsye shkollën shqipe tëvitit 1941 e quajtën “shkollë çliruese”,ngase për herë të parë edhe në këtotroje u dëgjua gjuha shqipe që aq fort edeshën rilindashësit. Kështu për herëtë parë u hapën shkolla me adminis-tratë shqipe. Në vitet e para 1941 nëPrishtinë u hap shkolla për mësues dheadministratorë shqiptarë. Në këtë peri-udhë 200 mësues të dalë nga Normaljae Elbasanit i erdhën në ndihmë popul-latës së këtyre trojeve për ta ringjallurgjuhën shqipe dhe për t’i arsimuar ato.

Shkolla shqipe pas vitit1945 – me tri abetare

Pas Luftës së Dytë Botërore Shqipëriaetnike u nda në dysh. Te shqiptarëtjashtë trojeve etnike, edhe pse mësimizhvillohej në gjuhën shqipe, e tërëedukata ishte drejtuar në drejtim tëedukimit të shqiptarëve në frymën epatriotizmit ortodoks sllav, për të qenëtë dëgjueshëm dhe lojal ndaj shtetit.Sidoqoftë, shqiptarët në Serbosllavipatën batica dhe zbatica, ndërsa atopak arritje arsimore e kulturore ishinhalë në sy për sllavo-komunistët. Ështëende e freskët dhuna politike e policorendaj shqiptarëve në Maqedoni dheKosovë që ky pushtet nisi ta përdorëpas vitit 1981. Dhuna u reflektua nëmbylljen edhe të atyre pak paralelevetë mesme dhe në detyrimin e shqip-tarëve të mësojnë në klasë të përziera,në gjuhën e shtetit dhe me administratësllave. Mësuesit dhe nxënësit e tyreshqiptarë detyroheshin ta flasin nëgjuhën e shtetit, u ndërruan emrat eshkollave, u bë diferencimi i shqip-tarëve, u kurdisën gjykime të montu-ara, u helmuan nxënësit etj.

Nuk e di a ka ndonjë historitë shkollave kombëtare aq të përgjak-shme siç ka përjetuar shkolla shqipe.Edhe përkundër faktit se rrënjët e sajjanë të vjetra më shumë se 4 shekuj. Ndërkaq e keqja e shkollës shqipe qëvazhdon të ekzistojë edhe në këtëepokë globalizimi e integrimi është seshqiptarët akoma vazhdojnë ta mëso-jnë shqipe me tri abetare e tre plan-pro-grame të ndara për mësimin e gjuhësshqipe. Pa e ditur fundin e kësaj dhe ri-fillimin e shkollës së njësuar shqipe.

*(ligjërues në Universitetin e Shkupitdhe në Universitetin Shtetëror tëTetovës)

GJUHA SHQIPE NE TRADITËNE HISTORISE SË SHKOLLAVE

15 MARS FAQE 17 FAKT

nGA METJU AREF

Për sa i përket historisë ose gjuhësshqipe, sot, çfarë duhet të provo-jnë dijetarët si parahistorianët,

historianët, arkeologët ose gjuhëtarët ?Së pari, duhet provuar shkencërisht meanë të studimeve dhe hulumtimeve tëthelluara të bazuara me argumenteprovuese, akte dhe fakte të pakundër-shtueshme dhe analiza të drejta seshqiptarët janë me të vërtet pasardhësite pellazgëve. Këta pellazgë tëfamshëm janë keqtrajtuar prej shu-micës së historianëve dhe gjuhëtarëvemodernë me këtë fjali lapidare: «Pel-lazgët, popull parahelenik, janë treturpa lënë gjurmë ».

Ja gabimi fatal që ka pen-guar breza të tërë dijetarësh të mosshkojnë më larg në hulumtimet përkëta pellazgë. Vetëm në shekullin XIXtë erës sonë dhe në fillim të shekullitXX disa dijetarë filluan të studiojnëgjuhën shqipe, midis të cilëve njënumër i madh gjuhëtarësh gjermanikë(gjermanë dhe austriakë si Jokli, Ma-jeri, von Hahni, Kreçmeri dhe të tjerëjo më pak të njohur). Për fat të keq,ajatollahët e gjuhësisë moderne (dhe tëasaj që pranohet prej të gjithëve) nuk ikanë marrë para sysh këto punime qëdalin nga shtigjet e rrahura.

Ata veç kanë pranuar (pa estudiuar me rrënjë dhe pa pasë për-dorur dialektin gegë, të cilin e përfil-lën fare) se gjuha shqipe është gjuhë «indoeuropiane » (skaj që unë nuk epranoj) që përbën një degë më vete nëgjenealogjinë (çka nuk do të thotë pat-jetër « etnogjenezë ») e gjuhëve. Ja psenuk është thelluar studimi i kësaj gjuhe(veçanërisht dialekti geg i veriut qëmbetet « një fosil i gjallë »). Ky gabimi dyfishtë (Pellazgë të injoruar dhegjuha shqipe e shtënë në dollap) bëriqë gjuha shqipe të përjashtohet ngastudime dhe hulumtime në kuadrin ekëtij « akademizmi indoeuropian »,kahja e shmangur e të cilit e ka zhyturkëtë disiplinë në një qorrsokak tëvërtetë. Ja pse, për këtë çështje,studime gjuhësore të ndryshme kanëlulëzuar në anarki.

Ja pse, edhe sot e gjithëditën, gjuhëtarët shqiptarë (të nën-shtruar ndaj kësaj « ideologjie » in-doueropianiste) nuk bëjnë be veçse për« ç’është e pranuar bashkarisht ». Përata, të gjithë ata që dalin nga kjo vijë «zyrtare » janë « revizionistë, nega-cionistë ose sharlatanë», që i quajnëpersona non grata në « klubin » e tyre.

Kjo që sapo thashë nuk ështëveçse një parantezë, sepse thelbësorjanuk është të provosh që shqipja ështëgjuhë shumë e lashtë a universale a evetmja në botë a prej së cilës kanë dalëgjithë të tjerat ! Jo, s’duhet vënë qerrjapara qeve. Më e rëndësishmja është tëprovosh që shqiptarët rrjedhin prej pel-lazgëve dhe që grekët janë pushtuesite vendit të pellazgëve dhe që kanëmarrë kulturën e tyre. Vetëm duke unisur nga ky pohim (me prova, sigur-isht) do të mund të thuhet se “me tëvërtetë” gjuha shqipe (“fosil i gjallë »)është vërtet trashëguesja e kesaj « pel-lazgjishteje të lashtë». Marr përsipër,pa turp të shtirë, atësinë e këtyre dyskajeve, si edhe atë « semito-egjiptian» që ka të bëjë me origjinën e grekëve: i duhet dhënë Cezarit ajo që i takonCezarit ! Të shumtë janë sot ata që ipërdorin këto emërtime pa zënë nëgojë burimin e tyre.

Si duhet provuar që pellazgët

janë stërgjyshërit e shqiptarëve ? Nëfillim duhet provuar që ata bëjnë pjesënë një bashkësi etnolinguistike të pa-fund që shkonin nga Atlantiku në Detine Zi dhe nga të dy brigjet e Danubit nëKretë dhe ishujt Egje, pa harruar se atakanë kaluar nga Ballkani në Azi tëVogël. Po vë në dukje, kalimthi, se pel-lazgët (që unë i kam quajtur HomoPelasgus, skaj tjetër ky imi) janë pop-ull autokton dhe nuk vijnë nga Azia simendojnë (pa asnjë provë), sot e gjithëditën, disa mendje të informuara keq,dashakëqinj ose krejt të paaftë.

Gjithashtu duhet sjellë provase nuk bëhej fjalë për një popull lara-gan që përmblidhte etni të ndryshmepor që bëhej fjalë me të vërtetë për njëpopull të vetëm të përbërë nga fise qëkanë mbajtur emra të ndryshëm por qëkanë pasur një kulturë të përbashkëtdhe që kanë pasë folur një gjuhë tëvetme (pellazgjishten e lashtë) me di-alekte të ndryshme. Kjo është « etnog-jeneza » e vërtetë e gjuhëveindoevropiane. Për ta mbështeturgjithë këtë argumentim, më ështëdashur « të shkoqit » pothuaj të gjithashkrimet e antikitetit që nga Hekateu iMiletit dhe Helanikos i Mitilenës dheduke vazhduar me Herodotin dheTukididin deri te kritikët aleksandrinëtë shekullit III para erës sonë.Gjithashtu, duket shkoqitur dhe thel-luar studimi i teksteve moderne për tënxjerrë andej argumentet e nevojshmepër t’u provuar gjuhëtarëve se ata kanëhyrë në « rrugë të gabuar » duke përqa-fuar ideologjinë « indoeuropianiste ».

Duhet provuar se « Mike-nienët » (emër modern, i panjohur prejtë lashtëve dhe i sajuar prej Shlimanit)nuk qenë grekë dhe se këta të funditqenë me të vërtetë me origjinë semito-egjiptiane. Duhet provuar, gjithashtu,se « mitologjia » e quajtur greke nukqe veçse një mitologji e dalë nga

qytetërimi i lashtë i pellazgëve dhe tëcilën grekët e uzurpuan dhe e manipu-luan (për t’i shërbyer çështjes së tyre)kur erdhën në rajonin balkano-egjejanrreth shekullit VIII para erës sonë (meegjiptianin Danaos, Fenikasin Kadmosdhe asirianin Pelops).

Duhet, gjithashtu, provuarqë shkrimi domethënë ligjërimi (dhe jodomosdo alfabeti) i « linearit B» (dalëprej linearit A i Kretasve, gjuha e tëcilëve nuk është deshifruar kurrë) ishteajo e pellazgëve sepse grekët nuk gjal-lonin ende në atë kohë. Duhet vënë nëpah periudha e quajtur « Motet ë errëta» (1200 deri në 800 para erës sonë) kunuk dihet gjë fare për mungesë doku-mentesh të shkruara (të shkatërruaraprej grekëve kur erdhën rreth viteve800). Megjithatë pjesa më e madhe eshkencëtarëve të specializuar në his-torinë parahelenike është e bindur sepellazgët zotëronin një alfabet dhe njëshkrim të tyrin : pa sjellë prova, kup-tohet vetvetiu.

Për këtë çështje nuk kaveçse hamendësime provash meqë al-fabeti i tyre është zhdukur; po jo pel-lazgët që kanë lënë një trashëgimi tëmadhe « gojore » të transmetuar ngabrezi në brez (Iliada, Odiseja, mi-tologjia, legjenda të ndryshme, substratgjuhësor të lashtë). A i zhdukën grekëtgjurmët e këtij qytetërimi prej të cilit ufrymëzuan dhe i muarën kulturën ? Po,meqë nuk ka asnjë shkrim të kësajperiudhe të gjatë të quajtur « Motet eerrëta ».

Për fatin e tyre të keq kriminuk qe i përsosur : ata nuk e kanë men-duar se një ditë do të zbulohej se emrate mitologjisë dhe fjalë të tjera të « gre-qishtes së lashtë » do të shpjegoheshinme dialektin gegë të Shqipërisë sëVeriut.

Dhe nuk e zhdukën dotgjuhën shqipe, që, sot, është mjeti

kryesor që ka bërë « t’i hiqen petëtlakrorit » ! Megjithatë pellazgët dheilirët që humbën alfabetin e tyre ose qëe braktisën për arsye që nuk dihen,vazhduan të shkruajnë gjuhën e tyreduke marrë alfabetin më në modë (nëepokat e tyre përkatëse) : kret, grek,etrusk, latin …

Keltët (Keltos ishte vlau iilirosit na thotë legjenda) kanë vepruarnjësoj duke përdorur, përgjithësisht, al-fabetin latin. Dhe më në fund, shqip-tarët kur deshën të shkruajnë gjuhën etyre përdorën dora-dorës alfabetin grekose latin, madje edhe arab (meqëotomanët përdornin alfabetin arab).Por, shkurt, katolikët shqiptarë muarënalfabetin latin, për të shkruar gjuhën etyre liturgjike midis shekullit XII dheXIV.

Më së fundi rreth fundit tëshekullit XIX u krijua alfabeti « ishqipes » (1878, Lidhja e Prizrenit).Sidoqoftë, ky alphabet u ripunua dukekrijuar, me shkronja latine, shkronjaspeciale për t’ia përshtatur fonetikësshqipe (1908, Kongresi i Manastirit).Ai u institucionalizua vetëm më 1917.Ky alphabet që u bë zyrtar është ai iditëve tona. Ataturku u frymëzua ngaky alphabet për të zëvendësuar alfa-betin arab të turqve.

Logjikisht, si do të kishinmundur të gjallonin gjatë kësaj peri-udhe të heshtur (1200-800) madje edheasaj të mëparshme (>2000 para erëssonë)? Si mundeshin ata të dilnin ngaky ”hiç”, nga ky “no man’s land grek”?Duhet provuar, më së fundi, se s’kapasur kurrë luftë të Trojësmidisgrekëve dhe pellazgëve midis 1193dhe 1183 (date kjo e shpikur prejmatematikanit Erastoten në shekullinIII para erës sonë!) por që ishte fjalapër një epope shumë të lashtë(“Zemërimi i Akilit” të transformuarprej pushtuesve helenë në “Iliade”) që

tregon për disa përpleshje midis fisevepellazgjike (në Iliadë ka pellazgë në tëdy kampet!) dhe të kënduara nga qytetinë qytet prej rapsodëve të famshëm oseaedëve, poetëve epikë. Lufta e vërtetëe Trojës është ajo e pushtimit prej he-lenëve të vërtetë – rreth 680 para erëssonë – i pjesës veriperëndimore tëAnadollit të sotëm, që dikur quhej“Ilion”.

Pra, nuk është Troja e lashtëe treguar te “Odiseja” e famshme eHomerit (që ka shumë gjasa të ketë je-tuar por që nuk ka shkruar asnjëherëasgjë!) por ajo e një lufte tjetër, të asajtë fillimit të “kolonizimit grek” në 680para erës sonë. Ja pse epopeja e lashtëpellazgjike (“zemërimi i Akilit”) uquajt “Iliadë” (nga emir i qytetit Ilion).E gjithë kjo lexohet qartë ose “midisrreshtave” në të gjitha shkrimet antike,pra edhe në poemat epike të quajturahomerike, në teogonine e Hesiodit dhenë shumë tekste të autorëve antikëgrekë. Pêr të provuar këto, kamshkruar vëllimin tim të dytë : “GreqiaMikeenët = Pellazgët ose zgjidhja e njëenigme”. Për të kurorëzuar “të tërën”,pasi të sillen të gjitha provat, duhet tëndërhyjë “kriteri gjuhë”. Pra duhet fil-luar me historinë dhe jo meGjuhën.

E pata gabim që botova, tëparin, librin tim « Shqipëria…”. Duhetta kisha filluar me të dytin (« Greqia…». Dhe me të vërtetë, për të provuar qëgjuha shqipe është më e lashtë se gjuhagreke duhet më parë të provohet qëetnia shqiptare ka gjalluar (përmestrako-ilirëvë të ndërfutur) para grekëvedhe se këta të fundit janë pushtues qëzunë Ballkanin, Egjeun dhe Azinë eVogël pas shekullit VIII para erës sonë.

Nuk mund të thuhet kurrsesi (sipo lexoj andej-këndej) që grekët janëflurim i një etnie moderne të kryqëzuardhe që greqishtja kurrë nuk ka qenëfolur para kohëve moderne ! Qysh ngamesi i shekullit VI para erës sonë, ngakoha e Pisistratit, dalin tekste greke meshfaqjen e poemave epike, të dala ngatradita gojore pellazgjike (të ripunuarapër t’i shërbyer çështjes së pushtuesvetë rinj), të transkriptuara në këtë gre-qishte të vjetër që po lindte.

Nuk duhet harruar se grekëtnë Ballkan, në Egje, në Azinë e Vogëldhe në Itali ishin një « pakicë » qev-erisëse pra një elitë që shkruante nëgjuhën e vet (edhe pse ishte bastarde,domethënë e dalë nga një përzierje ehollë dialektesh pellazgjike -jonian/atike, eoliane, arkado-qipriotedhe doriane – dhe nga semito-egjip-tiane). Grekët, me kohë, ndërtuan njëetni të përzier dhe një gjuhë të përbërë.Por meqë nuk ishin shumë (pakicë et-nike e tipit semitik në krahasim mepellazgët « bjondë me sy të kaltër », sina thotë Homeri te Iliada), kjopërzierje mbeti e çatmuar dhe pak epërhapur. Dhe me të vërtetë, si pohonHerodoti (shekulli V para erës sonë),jonianët ishin pellazgë të bërë helenëpasi mësuan greqishten. Pra greqishtjagjallonte në këtë epokë megjithëse epërzier. Drejtuesit dorianë (veçanërishtspartanët) qenë të vetmit helenë tëvërtetë. (vijon )

Përsiatje për praninë gjuhësoretë "pellasgjishtes së lashtë"

15 SHKURT FAQE 18LETERSI

nGA BRIXHILDA nDInI

Robert Elsie : « Një fund një fillim »

Me sa duket Robert Elsie ndjekparimin e Virgjilit, i cili vetëm sa shp-jegon rrathët e skëterrës ku e torturuanqë me lindjen e letërsisë shqipeshkrimtaret dhe me një arsyetim te fto-hte prej udhërrëfyesi, që është edhe ci-cëron njëherësh (te bën për vete kyudhërrëfyes qe ecën i pari dhe i sigurtene token ku je lindure je rritur vetë.)Me një saktësi matematike autori nadhuron një libër që letërsinë e sheh neplanin diakronik, ku te gjithëshkrimtaret përfaqësohen me nga njekulm te barabarte nga këndvështrimi.

Probleme te evolucionit le-trarMe te njëjtin preokupacion autori mer-ret ne evolucionin letrar qe ngamikroorganizmat e deri tek gjitarët efuqishëm. Dashamirësia përShqipërinë nuk shërben asnjëherë sinjë infeksion sentimental qe ti mjegul-loje ndopak argumentet e tij te ashpra,por kurrë tendencioze.Ato janë si pjese te vete relievit tone ,i cili ndoshta nuk krijon klime te për-shtatshme entuziazmi ,por , gjithsesi,ai është relievi ynë ku ne duhet te jeto-jmë.

Dëshira për te na dhuruarmozaikun është shkaku qe reçencatjanë aq te ngjeshura , mbasi aty kanevoje për te gjithë llojet e gurëve , emadhësia e njërit nuk duhet te rendojembi mungesën e tjetrit. Kjo behet përshkak te ligjeve qe drejtojnë spektrin enjë shkence , e cila vetëm sozine e vette rreme ka patur këtu, por gjithnjë kaqene e trembur nga shtetrrethimi imediokritetit dhe atmosfera e rënde di-daktike, patriotikisht e tolerueshmendaj divergjencës nga vlerat e mirë-fillta e me pas vonesa e ardhjes se saj ukushtëzua nga herezia qe do te mundte përhapet për institucionin e shenjtepolitik.

Ky kronikan i përpiktë te ku-jton personazhin e Mevla Çelebiut tek“Kështjella”, i cili edhe ne mes terrebeshit te luftës ku vihej ne rrezikjeta, ai shihte me dhembshuri e përku-jdesje fletët e hapura te kronikes se tij.P.sh autori si një shkrues i kampitkundërshtar afrohet tani qe muret ranëme një ndjenje te pranueshme keqard-hjeje , mbi gërmadhat e një letërsiepolitike, mbijetesa e se cilës është tebeje katarsisin , proces qe arti e ka sh-pikur vete.Shkrimtaret tanë laike duhet te pagë-zohen dhe Robert Elsie është një mi-sionar i mrekullueshëm për te shkulurrrënjët e kuqe te një fryme pagane ecila mohoi perëndinë e vetme te artit:forcën e karakterit . Por do te binte ne kurthin e estetikesmarksiste, nëse me te njëjtën lentepërçmuese , qe pati përdorur ajo për tezvogëluar çuditërisht vlerat me tespikatura bashkëkohore edhe letërsiamoderne ta përdorte për te deshifruarkodin e patjetërsueshëm te artit për art

mes germave te kuqe.Autori thotë: “për 45 vjet

radhe Shqipëria ishte njëplanet krejt tjetër , ishkëputur nga bota qe nenjohim. Një ishullim ishkëlqyer? Kurrsesi , RobertElsie asnjëherë nuk gabon tezbresë nga Pegazi për tumarre seriozisht me prob-lemet politike qe, si një kopee egër kuajsh vazhdojnëende te enden ne pyllingjysme te rrënuar te letërsisëshqipe duke shkelur gjithçkame vlere.Nga lart autori është përp-jekur qe relievit letrar t’i japëpamjen dhe saktësinë e njëharte te vetme kështu brilikae tij elegante do mund tebehej e dobishme si një ori-entues qe s’do e humbasëkurrë vlerën edhe pse mund te për-sosen metodat e matjeve te kësajnatyre.

Për këtë arsye autori i kadhëne parathënies kuadratin e ne leg-jende ku justifikon përsëritjet e datave, ngjarjeve si shenja konvencionale temjaftueshme , për te krijuar një vizionte vetëm mbi boten shqiptare. Objek-tivizmi, aftësia për tu përqendruar nethelbin e gjerave ne hierarkinë e vler-ave estetike dhe jo shpërndarje neshfaqjen e një filozofie te vetme,bashke me te cilën letërsia shqipe zbu-lonte skllavërinë e vet tepashërueshme. Është karakteristike eshkencëtarit qe me dashuri te pashpal-lur brenda frazës lakonike , gati te zyr-tarizuar brenda institucionit te kritikesgjithnjë te zbuluar tek çdo shkrimtar,edhe tek ai qe dyshohej për vlera mesa-tare .

Anët me kulmore te krijim-tarisë se këtyre shkrimtareve te përç-muar nga gijotina e një censure tepamëshirshme, kritike qe kurrë nuk rane pozita kritizerë dhe me një gjestxhentëlmeni i injoroi te gjitha fyerjetqe i qene bere kapriçiove letrare , ngapseudo kritika staliniste. R. Elsie i për-mend tek-tuk këta inkuizitore tepashembullt dhe kurrë ( duhet veçuarkjo) asnjëherë nuk u fut ne debat e nepolemike me thëniet e tyre te shtrem-bëruara dhe kjo ndodhi jo pse ishte ihuaj dhe s’mund te ftonte ne duel këtërace qe s’e meritonte gjestin fisnik tekalorësisë, por sepse s’mund te kupto-het te flasë me te njëjtën gjuhe ,mjekuqe tregon diagnozën e një pacienti, tecilin do me çdo kusht ta shëroj,me xhe-latin qe i shkaktoi plagët me te dhimb-shme.

Si një filatelist i pakraha-sueshëm ne koleksionin e vet te paç-muar R. Elsie vendos nga një kapitull(reçence) si një pullë te veçante, origji-nale postare ku shkrimtaret shqiptare idërgojnë te ndrojtur mesazhet e për-jetësisë. Indeksi i autoreve dhe vepravesi dhe bibliografia e pasur qe

përzgjodhi Robert Elsie ne fokusin evet, tregojnë dëshirën e tij te pazakontepër ti shkëputur nga katastrofa e anon-imatit dhe vlerave mesatare ku pseudokritika marksiste përpiqej te mbystemagjinë e te veçantës e te papërsërit-shmes. Me durimin Balzakian nekomedinë e vet njerëzore R. Elsie nganjë kapitull (recente) ne tjetrin , rimerrndonjë nga personazhet e tij me tedashur e me vlere, duke zbuluar mekënaqësi edhe ndryshimin me te vogëlqe do mund te plotësonte manualin evet letrar.

AnALITIKA EDUKURIVE LETRARE

Duke qene edhe i pari qe shpërfillfushat ideologjike, tërheqëse nehapësirë dhe zbret me guxim ne hënëne zverdhur, anemike te botes shqiptare,Robert Elsie kujdeset qe te jete me imiri ne përshkrimin e udhëtimit te vet,duke mos harruar asgjë ne Apollon“Një fund një fillim” është një ditarkritik ku nuk tregon se autori ka harx-huar dhe mënjanuar ngjarje me terëndësishme te jetës se tij për te për-funduar atë, struktura perfektë e hollë-sive, identifikon unin e tij te flijuar neurën e papërfunduar te një kombi.Autori duket i alarmuar ne frazën”Nevoja për një histori te besueshme embare përfshirëse e letërsisë shqiptareka qene e ngutshme”.

Mjafton vetëm ky mesazh ipadëgjuar nga një i huaj për veshët eelefantit te një kombi, qe R. Elsie ,edhe sikur mos ta kishte përgatitur këtëtestament për pasurinë shpirtëroreshqiptare, te merrte automatikisht dynënshtetësinë ne kufirin e memorialittone. Robert Elsie e do Shqipërinë siçështë, me konfigurimin e te metave, tecilat nuk duhet te ndikojnë drejtrrëshqitjes për ne tone te errëta ne për-shkrimin e saj.Ai pohon me vendosmëri :” Ne rastin eShqipërisë zërat edukative e moralistejanë mjaft te dukshëm, por, sipaskritereve perëndimore, përmbajtja

është shpesh kon-formiste dhe përsëritvetvete. Me siguri nenuk mund ta cilë-sonim letërsinë esotme shqiptare siletërsi qe i ka me bol-lëk jo konformistetdhe ekstrentriket.

Megjithatë, ajo kagjetur hapësirë përkrijimtari dhe origji-nalitetet te individëvekrijues”. Robert Elsiekëtu shfaqet skrupu-loz , ne ndarjen anali-tike te dukuriveletrare nga procesetjashtë letrare, , mbasikëto te fundit mund tejene frenuese me kon-vencione dhe tabuneveritëse, por kurrs-

esi s’mund te përcaktojnë si shfaqja emegalomanisë ne strukturat epakalueshme shtetërore dhe kurrës’mund te zhdukin përfundimisht mi-sionin e përveçëm te artit, thelbin ekompozicionit origjinal ne mes te in-trigës konformiste qe mbush këtëskelet te përcaktuar nga grafia speci-fike e çdo krijuesi.

Unikale është përpjekja e R.Elsie për ti afruar te dy kokat eshqiponjës ne kurrizin e dhimbshëm tekufirit dhe e bën kaq natyrshëm, jo menjë iluzion optik te një dashamirësi nekulmin e një trekëndëshi dy brinjshem, por duke iu afruar shpendit njëpsikologji te përbashkët konvergjimime një dylbi te mrekullueshme gjer-mane me dy gryket pranë e pranë edhepse shpendi i krenarisë sonë mund takish bere vete këtë gjë me pare, mbasinuk mungon mprehtësia e vrojtimit.Robert Elsie është kaq i vetëdijshëmne shkencën e vet sa e zbaton me njëpërpikëri te admirueshme parimin eenëve komunikuese, duke na paraqiturprovëza nga dy laboratorë te ndryshëmkrijues me te njëjtin grup gjaku.Here një shkrimtar shqiptare , here njëshqiptare kosovare, ai na shfaqet si njëmbles ne konakun e malësorëve , i ciliështë i sigurte për martesën qe ka për-gatitur e megjithatë pyet me radhe nganjë përfaqësues te secilës pale. Edheme një skeme te tille, nëpërmjet zbu-limit te dyanshëm te dukurive letrare ,autori kryen gjestin fisnik te njëlundërtari me përvojë, i cili edhe neshtratin e një lumi te thare nga klimapolitike ecën ne këmbë me respekt, paiu shmangur konfigurimit te brigjevevëllezër.

nJE KULTURE DY REALITETE

Robert Elsie rralle vendos pasazhe tegjate cituar nga vepra letrare , po e kaintegruar mjaft profecia e bere qepërtej kufirit nga Anton Pashku, përdegradimin e pariparueshëm te artit ne

kohen e diktaturës, ne romanin “Oh”.Kaq here autorin e ka shqetësuar pyetjapër ke bien kambanat , sa ne fund teudhëtimit te përzishëm, ky turist hapnjë sirtar te çuditshëm ne hotelin euzurpuar dhe boshatisur nga murtajaserbe, duke hapur me duart e tyre qe idridhen nga tronditja një tregim temrekullueshëm politik, i cili ështëfshehur brenda një maske te repor-tazhit alegorik.S’mund te jete rrëshqitja ne terrenin errezikshëm te kritikes, ku fare lehtemund te biesh ne kurthin e subjek-tivizmit me vështrimin tendencioz , kyepilog kaq i rëndësishëm i dramës tecilës nuk i dihet fundi. Nga portofoli irende gjerman ky ekspert qe nxjerr ngashtresat e harruara fosilet me te çmuarate njeriut, i bie një monedhe e veçanteargjendi , me stemën e një shteti tepadeklaruar, i cili ekziston si njështresim amfiteatri me arenën e përg-jakur nen këmbët e qytetërimitevropian.”Një dite ne Prishtine” nukështë rrëfim i një mysafiri, por njëdeklarate e një ambasadori kulturor nerezidencën e vet.

“Ndryshe nga ndërtesa ehotelit dhe rrethina e tij, restoranti i“Grandit”, sikur ka ruajtur diçka ngahijeshia e dikurshme. Mbi tavoline kalule , ndriçimi është pothuaj romantik,pianisti i veshur me kostum te zi, i biemelodisë se “Strangers in the night” ,çiftet dhe grupet e vogla te mysafirevete veshur mire, hane e pine dhe dëfre-hen. E tille mund te ishte kudo kjodarke, qofte edhe ne Amerike. ....Siçjam kokëshkretë ia dola ne krye teporosisë ne shqip për te porositurdarken dhe verën. Po dëgjoja melodinëne piano dhe kundroja fytyrat enjerëzve, kur për njëherësh konstatovase te tere po flisnin serbisht. .....

Apo këta (shqiptare e bojko-tuan hotelin? Nuk e dija ..... me sigurido te isha futur ne ndonjë restorant qenuk i pranon zezaket apo çifutet dhe undjeva keq sa nuk mund ta gëlltitjakafshatën. Duke i pare mysafiret qedarkonin e qeshnin me njeri –tjetrin ,pa ia vene veshin gjendjes qe po nandizte kokën, m’u fanit fantazma eGjermanisë naziste .....

Ky është viti 1991 dhe jo1936; këta njerëz po hane thjesht darkedhe mund te jene thjesht njerëz te rën-domtë, te thjeshte, te mire. Do te dojate dija me mire serbisht e t’ua lexojamendimet, ta kuptoja te pakuptuesh-men...

Ne ato çaste , sikur ishambushur plot me mllef , urrejtje dhehatim, m’i zuri syri disa kryqe teqëndisur ne jakat e kameriereve, kryqete çuditshme, qe për here te pare i kishashikuar ne afishet nacionaliste ne meste Beogradit dhe me vone, te vizatuarane ngjyre te zeze neper mure dhe neashensorin e hotelit.

Skish si te mos ta kujtoninnjë kryq tjetër te zi. Me një lëvizje tedobishme tektonike, ky ndërtues i seardhmes se kritikes serioze , mbarepërfshirëse te letrave shqipe, shembmurin binjak me atë te Berlinit dhe mbigërmadhë ve diçiturën ”Një kulturedy realitete”. Aq prekës është ky gjestprej humanisti te ndershëm, sa poten-cialin e retorikes te zotëron gjithnjë kjoteme përmes vlerat e ndërsjella artis-tike. Robert Elsie e shteron vetëm menjë vërejtje te holle se letërsia e pjesësse robëruar te një kombi mbivendosete mendja e eklipson çuditërisht aktin ekrijimit ne pjesën tjetër te lire e cilaflirton me te keqen qe e shkaktoi këtëndarje. (vijon)

PAMJE TE RELIVIT LETRAR TE SHQIPES

15 SHKURT FAQE 19INTERVISTA

Vetëm pak muaj në krye tëMuzeut Historik Kombëtar,historiani i mirënjohur dr.

Luan Malltezi është gjendur paradomosdoshmërisë dhe kërkesave tëvazhdueshme për ta rikonceptuardhe organizuar Muzeun, pavionet,stendat dhe periudhat e historisë sëkombit tonë. Me një jetë 29-vjeçare,ky muze i përuruar në vitin 1981, sinjë “dhuratë” për nder të 40-vjetorittë Partisë, Muzeu, edhe pse ështënga të vetmet qendra të vizitueshmedhe nga të huajt, i ndërtuar me shijee, pse jo, me luks për atë periudhë tëvështirë, por edhe nga forcat më tëmira intelektuale të kohës, ai përsërisot ka mangësi, keqinterpretime epolitizime të theksuara, duke filluarnga pavionet e Lashtësisë, Mesjetës,Pavarësisë, ruajnë mjaft mangësi,politizime dhe mbi të gjithamungesa të theksuara të ngjarjevehistorike, personazheve dhe etapave.Duhen riorganizuar dhe ndërtuarnga fillimi pavione të tëra si ai i di-asporës, i genocidit, apo edhe i kul-turës popullore. Pas vitit 1991, merënien e komunizmit, janë bërë herëpas here riorganizime, por asnjëherënuk është bërë ajo që duhet. Për his-torian Malltezi kjo është një sfidësepse kërkon jo vetëm një mendësitë reja, forca intelektuale e investimeserioze në para dhe infrastrukturë.

Z. Malltezi, diçka për rikonceptimindhe riorganizimin e Muzeut His-torik Kombëtar?

- Luan Malltezië - Muzeu është ndër-tuar në vitin 1981 nga historianët mëtë mirë që ka pasur vendi por aktual-isht, qysh prej asaj kohe e deri më sotmund të them se ai paraqitet i poli-tizuar. Ndërsa përsa i takon pikëpamjesteknologjike ajo është mjaft e prapam-betur. Është punuar vazhdimisht, sido-mos pas viteve 90 për depolitizimin ekëtij muzeu dhe kjo është një arritje erëndësishme, por një detyrë e rëndë-sishme e muzeut mbetet në të njëjtënkohë edhe puna për pasurimin e vazh-dueshëm shkencor të kësaj historietonë kombëtare.

Nga ana teknologjike nemendojmë se një prej detyrave krye-sore mbetet dixhitalizimi i MuzeutKombëtar. Por kjo kërkon edhe ngrit-jen e ekipeve përkatëse të punës, përçdo pavion. Kjo gjithashtu varet mëpas edhe nga ana financiare dhe nga in-vestimi që kjo punë kërkon.

Në kuadër të rikonstruktimittë Muzeut Historik Kombëtar, njëpavijon interesant mund të ishte edhehistoria e popullit shqiptar, konkretishte Diasporës shqiptare, pra prania eshqiptarëve në vende të ndryshme.Edhe kjo kërkon një ekip të veçantëdhe një punë shkencore.Gjithashtu mendojmë të bëjmë edhe

rishikimin e disa pavijoneve, të cilat ikemi aktualisht. Një prej tyre ështëedhe ndërtimi i pavionit të genocidit.Për këtë të fundit është punuar me njëekip specialistësh, ku është përfshirëedhe drejtori i muzeut të Arkivit nëMinistrinë e Brendshme, specialistë tëMHK dhe mund të them se jemi nëpërfundim të këtij projekti.

Aktualisht po punojmë përndërtimin e pavijonit të etnografisë, icili do të jetë një muze më vete për kul-turën popullore të kombit shqiptar, kupërfshihen qytetet e fshatrat me tëgjithë komponentët që përbëjnë jetën etyre kostumet, veshjet, banesat etj.

Puna për ndërtimin e këtij pavijoni kafilluar prej kohësh dhe po punohet ngaetnografë të specializuar.Një projekt tjetër i rëndësishëm është

edhe puna për realizimin e një rrjetimuzeor në Shqipëri dhe gjithashtuështë duke u përgatitur edhe një re-formë përkatëse, në mënyrë që veprim-taria në fushën e muzeve të jetë epërqendruar dhe nga pikëpamja shken-core të jetë e kontrolluar.

- Çfarë bashkëpunimesh keni me in-stitucionet e tjera shkencore brendadhe jashtë vendit?

- Sigurisht që ne kemi kontakte tëvazhdueshme me institucione të tjerashkencore kryesisht brenda vendit.Kam parasysh këtu qendrat kryesoreshkencore ne vendin tonë, si QSA,Biblioteka Kombëtare, Arkivi Qendrori Shtetit por edhe me historianë, spe-cialistë të fushave të përkatëse etj.Gjithçka konsiston në rishikimin epavioneve, pasurimin e muzeut dhe nëparaqitjen sa më të plotë të historisësonë kombëtare. Ky bashkëpunimështë një proces i qëndrueshëm dhe ivazhdueshëm i institucionit dhe punësnë të.

- Cilat janë disa nga aktivitet dheprogramet e MKH?- Muzeu Kombëtar, me ekipet e veta

organizon aktivitete të ndryshme, metematika të veçanta kushtuar figuraveapo ngjarjeve të mëdha historike. Nëkëtë drejtim ne mendojmë që këtë vittë organizojmë një ekspozitë kushtuarhistorianit të madh Aleks Buda, e cilasigurisht do të ndiqet nga të tjeraveprimtari, të cilat si e përmenda edhemë sipër do të kenë në qendër të tyrefigura të shquara të kombit dhe fushatë ndryshme si historinë, letërsinë,artin, kulturën popullore e kështu meradhë. Aktualisht muzeu po punon përtë pasuruar edhe gjendjen arkivore tëvet, ndaj figurave që janë ende gjallëdhe që duhet të dëshmojnë në këtëmuze. Pra, ekipi vihet në kontakt mekëta persona, u bën të ditur objektivate veta dhe merr prej tyre objekte tëveçanta. Aktivitete të veçanta do të ketë edhepër nder të 100-vjetorit të lindjes sëNënë Terezës, në gjashtëmujorin e dytëtë vitit.

- Po blerje a bën muzeu dhe në çfarërastesh?

- Muzeu pasurohet nëpërmjet blerjevedhe këto të fundit janë tepër të rëndë-sishme për të. Por mund të them seqysh prej vitit 1981 e deri më sot këtoblerje nuk kanë qenë ato të duhurat osejanë të vogla. Nuk dua të përjashtojkëtu edhe raste kur ka pasur blerje mevlera të mëdha. Për ta konkretizuarmund të përmend këtu rastin e njëqytetari që disponon një bandë muri ecila mendohet ti përkasë një familjejepër disa breza me radhë, e që vjen ngaoborri i Ali Pashë Tepelenës, si pjesë epajës së motrës së tij. Ishte konkretishtnjë bandë e ardhur nga Egjipti. E kishteçuar në Francë e në Venedik ku spe-cialistë të atjeshëm ishin mahnitur mevlerën e saj dhe ai mendon që ta çojëedhe në Amerikë. Ky objekt ka njëvlerë të madhe dhe dëshira ime jovetëm si drejtor i muzeut por edhe siqytetar është që ajo të jetë në vendintonë dhe në fondin e këtij institucioni.Kjo kërkon një angazhim por edhe sh-penzime përkatëse. Por e rëndësishmeështë që Muzeu Kombëtar të ketë kon-takte të vazhdueshme edhe me pop-ullin. Kjo është një kulturë në fakt qëne jemi duke u përpjekur ta fusim sëfundmi e cila konsiston nëndërgjegjësimin dhe sensibilizimin epopullit shqiptar në mënyrë që objektetë ndryshme që ata disponojnë t`i bëjnëpjesë të arkivit tonë.

- Gjithashtu ka disa objekte, vlera etë cilave është e përkohshme. Çfarëbëhet me këto objekte?

- Kur thashë pak më sipër që muzeuështë i politizuar kam parasysh faktinqë kur ky institucion është ndërtuar kapasur si objektiv të vetin përcaktiminqë në fillim të vlerës së objekteve qëishin pjesë e arkivit të tij. Dhe kulturapopullore është mjaft e pasur në këtokoncepte. Në këtë linjë është e rëndë-sishme që kanë dalë gjithashtu edhe el-ementë privatë, të cilët mbledhinobjekte të kulturës materiale. Dhe kjoështë mjaft e rëndësishme pasi edheatëherë kur muzeu nuk ka mundësi taketë këtë objekt përsëri ai ngelet nëduart e shqiptarëve në këtë mënyrë.

- Cili është bashkëpunimi me tëhuajt?

Sigurisht që ne kemi edhe njëbashkëpunim të tillë. Konkretisht ështënjë qendër e cila lidh të gjithë

muzeumet. Pra është si të thuash njërrjet i gjerë dhe në jemi në kontakt tëvazhdueshëm ku herë pas here organi-zohen edhe takime për probleme apoçështje në fushën e muzeve, në të cilatne dërgojmë specialistët tanë.Një tjetër pikë e rëndësishme është

edhe dëshira që ne kemi për të ngriturrrjetin arsimor në Shqipëri, në fushën emuzeve. Në këtë mënyrë do të kemispecialistë apo punonjës të specializuarnë fushat përkatëse.

- Çfarë ka më emergjente e qëshqetëson Muzeun Kombëtar aktu-alisht?

- Ngritja e pavijoneve është një ndërpunët më të rëndësishme të muzeut. Sie përmenda edhe më sipër ne jemiduke punuar për ngritjen e pavijonit tëgenocidit, atë të etnografisë por edhepër rishikimin e pavijoneve ekzistues.Dixhitalizimi i muzeut është hap tjetërtepër i rëndësishëm. Edhe pse nuk fil-luar ende ai konsiderohet si një prejobjektivave kryesore të institucionit nëfjalë.- Po me vizitat si operohet? Dhe sa

është numri i vizitorëve?- Muzeu është i hapur për vizitorët

gjatë gjithë ditëve të javës me përjash-tim të së hënës, e cila është pushim.Përsa i takon numrit të vizitorëvemund të them se ata janë gjithmonë tëpërhershëm, sidomos gjatë periudhëssë verës kur edhe vijnë më shumë tur-istë.

Intervistoi: Flori SLATInA

Historiku i MHK

Muzeu Historik Kombëtar (MHK) upërurua më 28 tetor 1981 dhe është in-stitucioni muzeor më i madh nëShqipëri. E ndërtuar në pjesën perëndi-more të sheshit ''Skënderbej'', godina eMHK është një nga veprat më të rëndë-sishme arkitektonike me rol të veçantënë formimin urbanistik të kryeqytetitshqiptar. Ajo zë një sipërfaqe tëpërgjithshme prej 27.000 m2, ka sipër-faqe ekspozimi prej 18.000 m2 dhe njëvëllim të përgjithshëm prej 81.000 m3.Muzeu është konceptuar që prezantimii tij të bëhet nëpërmjet tetë pavioneve:Pavioni i Lashtësisë është pavioni më irëndësishëm dhe nga më të pasurit meobjekte në Muzeun Historik Kombëtarme afro 400 objekte. Objektet eparaqitura nisin që me Paleolitin eVonë, ku kultura prehistorike dëshmo-het e gjallë dhe e fuqishme në trojettona, duke vazhduar me lulëzimin ne-olitik , dhe me Periudhën e Bronzit dheatë të Hekurit, periudha këto që përvi-jojnë tiparet e popullit ilir. Ky pavionmbyllet me objekte që i përkasin Mes-jetës së Hershme.

Pavioni i Mesjetës të cilit i janë kush-tuar dy salla ku vizitorët kanë mundësitë njihen krahas zhvillimit ekonomik,social, politik e kulturor të shqiptarëveqë kanë ruajtur karakteristikat e tyre tëveçanta, edhe me dokumenta dhe fakteqë flasin për përballimin dhe qën-

dresën ndaj pushtimeve të huaja sibizantine, anzhuine, serbe, osmane.Një vend të veçantë zë ekspozimi i njënumri të madh veprash arti e arkitek-turore si kalatë e Beratit, Shkodrës,Prizrenit, Durrësit apo edhe i shumëkishave dhe kapiteleve.Pavioni i Rilindjes Kombëtare jepnjë pasqyrë të plotë të zhvillimitekonomik, politik e kulturor tëShqipërisë nga fillimi i shekullit XIXderi në prag të Shpalljes së Pavarësisë.Nëpërmjet objekteve të ekspozuara nëstenda dhe vitrina, vizitori ka mundësitë njohë nga afër prodhimet e mjesh-trave artizanë shqiptarë në qytete tëndryshme të Shqipërisë si në Shkodër,Prizren, Elbasan, Berat, Korçë etj. Pavioni i Pavarësisë çelet me veprim-tarinë e Qeverisë Kombëtare të Vlorësdhe organizimi i shtetit të pavarurshqiptar. Më tej, vizitori nëpërmjetdokumenteve dhe hartave ka mundësitë njihet me vendimet e padrejta tëKonferencës së Ambasadorëve nëLondër, në vitin 1913 lidhur me kufijtëe Shqipërisë, me pazaret e Fuqive tëMëdha në dëm të tokave shqiptare, meqëndrimet e prera të përfaqësuesve tëQeverisë Kombëtare të Vlorës, si dheme protestat popullore në mbarëvendin për të kundërshtuar këtovendime. Zënë vend në këtë paviondhe Lufta e Vlorës, qershor - shtator1920 si dhe veprimtaria e qeverisë sëkryesuar nga Fan Noli, e cila zgjativetem gjashtë muaj.Pavioni i Ikonografisë ka të ek-spozuar një koleksion prej 65 ikonashtë shekujve XIV - XIX. Këtu vizitorinjihet me mjeshtrat e mëdhenj tëikonografisë shqiptare duke filluar meOnufrin, të birin Nikollën, OnufërQipriotin, Kostandin Shpatarakun,David Selenicasin, Kostandin eAthanas Zografin, Mihal Anagnostin,vëllezërit Çetiri, Kostandin Jeremon-aku e shumë autorë anonimë. Veçojmëkëtu Onufrin, piktorin e shquar shqip-tar, ikonografi i shekullit XVI, që karealizuar vepra të një niveli të lartëcilësor dhe që ka ndikuar fuqishëm nëzhvillimet e mëvonshme të artit pas-bizantin në Shqipëri.Pavioni i Etnokulturës paraqet kos-tume tradicionale shqiptare të krahi-nave të ndryshme të Shqipërisë. Ato ipërkasin shekujve XIX- XX dhe pre-jardhja e tyre është nga e gjithëShqipëria: kostume tradicionale tëTiranës (burra e gra), të Zadrimës, tëKorçës, të Gjirokastrës , Kukësit,Labërisë, Malësisë së Madhe. Një grupmë vete përbëjnë 32 kostumet ar-bëreshetë shqiptarëve të Italisë.Pavioni i Luftës Antifashiste në tëcilin paraqiten ngjarjet që nga Lufta eVlorës (1920 ), duke vazhduar më pasme ngjarjet në vitet `20 -`30 pas ard-hjes në pushtet në Itali të diktaturësfashiste të Benitto Musolinit. Nëpavion ka shumë relikte të dëshmorëveapo heronjve të popullit, rënë në luftëkundër nazifashizmit italo-gjerman.Pavioni i Genocidit Komunist ështëçelur për herë të parë në vitin 1996 dhepërfshin ngjarje nga viti 1943 - 1992.Në vitrinat e tij jepen fakte, foto edokumenta që paraqesin spastrimet eforcave antikomuniste, gjyqi specialndaj kundërshtarëve politikë të kohëssë luftës, si dhe likuidimi i opozitës an-tikomuniste. Në vitrina vizitori njihetgjithashtu me relikte të shumta të per-sonave të dënuar apo të pushkatuar ngaregjimi i kohës.

Intervistë me Dr. Luan Malltezin, drejtor i Muzeut Historik Kombëtar

Ja si do të ndryshojëMuzeu Historik Kombëtar

15 MARS FAQE 20 TENDENCE

Anuk do të donit që të kaloni mëshumë ditë në jetën tuaj dukeu ndjerë tërësisht të plotësuar?

Ju ka ndodhur të pyesni veten pse nukndiheni të lumtur pavarësisht gjëravetë mira që iu ka ofruar jeta? Nëse lejoni ofendimet dhe kritikat t'jumërzisin, duke i përsëritur ato si njëmonolog i brendshëm negativ pasi mo-mentet e këqija kanë kaluar, ju jeni nëtë vërtetë si të gjithë të tjerët, së paku sishumica e njerëzve.

Por, ekzistojnë disa taktikatë thjeshta që mund të jenë me tëvërtetë të afta të vënë një buzëqeshjenë fytyrën tuaj. Ju mund të rrisni nd-jeshëm nivelin e lumturisë, jo detyrim-isht duke zbuluar se keni fituarllotarinë apo një trashëgimi nga një iafërm i vjetër që nuk e dinit që ekzis-tonte, por thjesht duke adoptuarmënyra të reja të të menduarit.Ndërkohë që rreth 50 përqind e aftë-sive tona për të qenë të lumtur është epërcaktuar nga ajo që studiuesit e qua-jnë si "thirrje natyrore" për lumturi dhe10 përqind varet nga rrethanat e jetëssonë, një pjesë e konsiderueshme prej40 përqind është plotësisht në dorëntuaj, pra nga mënyra se si ju zgjidhnitë reagoni ndaj ngjarjeve, si përballenime stresin, si zgjidhni të kaloni kohëntuaj dhe më shumë.

Fakti se ne mund të influen-cojmë gati gjysmën e kënaqësisë tonëështë një zbulim mahnitës dhendërgjegjësimi mbi rolin që njeriumund të luajë në nxitjen e lumturisëdhe gëzimit, e ka bërë eksperten eShëndetit Vetjak Mendor, CatherineBirndorf, që të shkruajë librin e saj të ri"Nëntë Dhomat e Lumturisë". Ajo qëka analizuar me kujdes situata tëndryshme që ndikojnë në përke-qësimin e humorit dhe mënyrën se sinjerëz të ndryshëm reagojnë në situatatë njëjta dhe ka gjetur metoda tëndryshme që mund të konsiderohen se-cila si sekreti i fshehtë i lumturisë:

duke ndryshuar qasjen tuaj ndaj situ-atave të ndryshme, mund ta bëni zërintuaj të brendshëm më pozitiv, duke iugëzuar pasionit tuaj (qoftë ai pasionipër lulet, sportin apo udhëtimin) apoduke gjetur një sens të qëllimit që iundihmon të jeni më të lumtur në se-cilën nga "dhomat" e shtëpisë tuajemocionale.

(Metafora që përdoret përjetën duke e krahasuar atë me një

shtëpi bëhet për efekt që t'ju lejojë t'ishihni fushat e ndryshme të jetës tuajsi dhoma: dhoma e gjumit për ro-manca, zyra për punë dhe çështje fi-nanciare, dhoma e ndenjes përshoqërinë, etj).

Ashtu si çdo gjë tjetër e vlef-shme për shëndetin tuaj apo sigurinëtuaj financiare, përmirësimi i lumtur-isë tuaj është një çështje për të bërë al-ternime të vogla në vendimmarrjen

tuaj, por që kanë shpërblime tëmëdha dhe afatgjata. Kthejinikëto katër zakone në një pjesëtë rregullt të ditës suaj, nëmënyrë që të ndiheni më tëplotësuar, të vetëkënaqur dhetë lumtur sot dhe çdo ditë tëjetës tuaj.

1. Gjërat etepërta, edhe kur

janë të mirabëhen të këqija

Kompanitë ajrore kanë plotë-sisht të drejtë kur iu këshillo-jnë që në raste emergjence tëvendosni në fillim maskën tuajtë oksigjenit përpara se të ndih-moni personin e ulur pranëjush. Kjo këshillë nuk ështëaspak egoiste, është thjesht tëkesh kujdes për veten. E njëjtagjë vlen edhe në jetën e përdit-shme kur na duhet të ndihmo-jmë njerëzit përreth nesh.Sigurisht, është e mrekul-lueshme të jesh person bujardhe dashamirës sidomos kurbëhet fjalë për t'i kushtuar pakkojë të tjerëve, por në një mo-ment të caktuar mund tëndodhë të japësh nga vetja mëtepër se sa duhet. Kjo ështërraskapitëse dhe nuk i bën mirëaskujt.

Kur arrin në një pikë të tillëtë ngjashme kur të duket se povetësakrifikohesh, të duhet tëmësosh t'i thuash jo personit

tjetër që të kërkon ndihmë shpirtërore,financiare apo fizike. Ndonjëherë ështëlegjitime që edhe t'i vetë të kërkoshndihmë nga njerëzit e afërm, miqtë apokolegët. Në këtë mënyrë, do të kesh mëshumë mundësi të kujdesesh për in-teresat e tua personale dhe të ushqeshanët pozitive të karakterit tënd që tëbëjnë të ndihesh më i lumtur. Duke undjerë më mirë dhe më në paqe meveten dhe duke rifituar energjinë enevojshme, do të jeni të aftë të trego-heni edhe më tepër bujarë dhedashamirës me të tjerët.

Në këtë mëryrë, duke nd-jekur një pjesë teatrale që ju pëlqen,duke dalë pas darke për një shëtitje,duke notuar në mëngjes, duke lexuarnë kolltukun tuaj të rehatshëm oseduke bërë çfarëdolloj gjëje që iupëlqen dhe entuziazmon, do të shikonise si dita juaj e lodhshme dhe e mërz-itshme do të mbushet me dëshira nëvend të detyrimeve. Mundohuni ta shi-hni në këtë mënyrë: të duhet të jesh ifortë për t'i ndihmuar të tjerët. Të ku-jdesesh për pamjen tënde të brendshmeështë po aq e rëndësishme sa të kujde-sesh për atë të jashtme. Mësohu të njo-hësh limitet e tua dhe qëndro i lumturpër të qenë i shëndetshëm.

2. Tani është momenti!Shijoje atë!

Kur je fëmijë, kënaqesh me pasditet egjata dhe argëtuese me shokët dheshoqet në parkun e lojërave, ndërkohëqë nëna jotë të ruan nga larg. Ke nëdispozicionin tënd orë të tëra të gjatapër të eksploruar çdo metër katror tëvendit dhe ndihesh tërësisht i lirë. Kuri rikujton këto momente të fëmijërisëme nostalgji, nuk është çudi të të dukenperfekte. Por, kur tashmë ka ardhurkoha që të shoqërosh fëmijët e tu përtek parku i lojërave, gjithnjë i nxitonato për t'u kthyer sa më parë në shtëpi.Ndonjëherë nuk të bën keq të ndaleshdhe të mendosh: Çfarë do të mbajnëmend ato? Ty që u bërtet‚ "nxitoni

është shumë vonë", duke u kthyer përnë shtëpi?Fëmijët zakonisht i gëzohen shumëshëtitjeve. Ata kënaqen më shumëduke u endur rrugëve, duke ndaluarpara çdo vitrine dhe duke parë shatër-vanin që nxjerr ujë pa pushim se saduke luajtur në shtëpi me vidiolojëra.Të duhet të ndalosh bashkë me ta dhetë mendosh: kujtimet e tua janë tëmbushura me parqet e lojërave dhe tëkthehen shpeshherë në mendje si njëfilm, por ndoshta filmi i tyre nuk do tëjetë aq interesant sa i yti. Ndoshtamendimet e tua duhet të ndryshojnënga "do t'ju çoj në park që të luani" në"le të luajmë tani, këtu ose kudo që tëjetë e mundur". Kjo është e gjitha.Mjafton të kalosh kohë me fëmijët e tudhe ndihesh më i lumtur. Mos kërkonjë shkak, një kohë apo një vend tëcaktuar për të luajtur. Ky është mo-menti! Shijoje! Ky mund të jetë njëmoment perfekt për fëmijët e tu, që dota kujtojnë gjatë gjithë jetës së tyre,sigurohu që edhe ti të jesh pjesë e këtijmomenti.

3. Gjej "strofullën" tënde!

Sado njeri i shoqërueshëm dhe socialtë jesh, çdokush ka nevojë të kalojëdisa momente vetëm çdo ditë për t'urikarikuar. (Po ta mendoni, edhe tele-foni juaj ka nevojë të karikohet). Kohaështë dhurata më e çmuar që mund t'ibëni vetes çdo ditë për të qenë më ilumtur, për të shkarkuar energjinë neg-ative dhe për të ndryshuar humorin ekeq dhe që nuk të kushton asgjë (asnuk iu detyron të shkoni asgjëkundi).Megjithatë, kur jetoni me një shok nëdhomë, kur keni fëmijë të vegjël osejeni të zhytur në një mal me punë dhenjë afat të shkurtër për ta përfunduaratë, të kërkosh pak kohë të lirë përveten mund të duket si një mision i pa-mundur.

Fatmirësisht, nuk të duhet tëfluturosh drejt një ishulli të shkretë tëmbushur me palma dhe ujvara gjigante(edhe pse kjo do të ishte ideale) ose tëflesh jashtë shtëpisë (gjë që të tundongjithashtu), në mënyrë që të fitosh atëpak kohë të çmuar për ta kaluar meveten. Kur vajza ime ishte 3 vjeçe,kishte zakon që të fshihej në "stroful-lën" e saj, një hapësirë e vogël midisdollapit dhe krevatit në dhomën e saj,të cilës i kishte vënë sipër një mbulesëdhe merrte me vete albume fotografishapo kafshë të ndryshme për të luajturnë vetmi. Kur e kërkoja më thoshte:"Nuk mund të futesh këtu brenda, kjoështë strofulla ime dhe vetëm mua mënxë".

Urtësia e saj fëminore ishteshumë e qartë: edhe një fëmijë kanevojë për kohë dhe hapësirë person-ale ku të mbyllet, duke lënë të gjithëbotën jashtë dhe të mendojë në qetësi.Unë zakonisht e gjej kohën dhehapësirën time kur notoj ose kurvrapoj, larg gjithçkaje. Kujtohu se kundihesh më i relaksuar, qoftë duke pirëkafe në një lokal në periferi të qytetit,

4 sekrete të thjeshta përtë qenë më të lumtur

15 MARS FAQE 21TENDENCE

madje edhe duke palosur rrobat meqetësi në dollapin tënd. Gjej ato mo-mente që të bëjnë të ndihesh në paqe,ato endje të shkujdesura nëpër qytet papatur asnjë destinacion dhe shkarkojiaty të gjitha shqetësimet. Mendothjesht për atë që të bën të jesh e lum-tur. E rëndësishmja është që të kuptoshse çfarë është dhe më pas të siguroshkohën për ta bërë atë më shpesh. Nukka rëndësi nëse bëhet fjalë për njëshëtitje në natyrë, për shkëmbimeksperiencash me miqtë apo për tëndihmuar të tjerët të gjejnë kënaqësishpirtërore, çfarëdo qoftë do të ndiheshmë mirë, madje edhe kur mendon përtë. Pas këtij pushimi të vogël është e

garantuar që do të ndiheni më mirë dhemë mirënjohës kur të riktheheni në"shtëpinë" tuaj të çmendur emocionaledhe në jetën e ngarkuar që iu pret atje.

4. Edhe konfliktet të ndihmojnë!

Ka diçka që të gjithë ne duhet të më-sojmë. Kur një mik është i xhindosurme ty ose ti me të (ose nuk gjeni dotnjë gjuhë të përbashkët me kolegët dherrezikoni mbarëvajtjen e projektit),gjëja më e vështirë ndonjëherë është t'itelefonosh këtij personi për të disku-tuar problemin. Por, në momentin që e

bën, gjithmonë ndihesh më mirë.Shanset më të shumta janë që mund tëkeni kontradikta për gjëra të vogla dhekeni më shumë gjëra të përbashkëta sesa të ndryshme me njëri-tjetrin, por tëduhet ta diskutosh situatën në mënyrëqë të zbulosh se ku mund të bini dakortdhe ku jo.

Në rastet më të shumta gjëjae duhur është t'i telefonosh mikut tënddhe të organizosh një takim për t'usqaruar. Nuk është edhe aq e vështirët'i tregosh të tjerëve se sa të rëndë-sishëm janë për ju dhe se doni që takapërceni murin që është krijuar mesjush dhe më pas t'i shpjegoni kënd-vështrimin tuaj të gjërave. Në vend që

të merreni me ngarkimin e fajit, trego-jini të tjerëve që iu vjen keq përshqetësimin që mund t'u keni shkak-tuar ose në rast të kundërt të shpjegonipse ndiheni i lënduar.

Studimet tregojnë se ruajtjae lidhjeve, veçanërisht me miqtë ështënjë nga gjërat më të rëndësishme përlumturinë tuaj afatgjatë. Ndërkohë qënuk është aspak e nevojshme që të jenitërësisht të njëjtë për të patur gjëra tëpërbashkëta apo thjesht për të kaluarmomente të bukura së bashku, e nevo-jshme është që të komunikoni dhe tëanashkaloni mosmarrëveshjet e vogla.Mundohuni të gjeni edhe anët endryshme të karakterit tuaj dhe të më-

soni sa më shumë nga njëri-tjetri, nxir-rini në pah ndryshimet tuaja dhe ndon-jëherë qeshni me to. Mund t'i thonivetes: edhe pse jemi të ndryshëm dhenuk biem dakord në çdo detaj, nuk dotë thotë që nuk mund të jemi miq.

Mund të jemi miq dhe tëkemi mosmarrëveshje në aspekte tëcaktuara gjithashtu. Mund të kemikonflikt për një kategori të caktuargjërash, por megjithatë të jemi miq tëpërjetshëm. Konflikti është i shëndet-shëm. Në fakt është një pjesë e pan-dashme e jetës.

Pergatiti Anila Hoxha

Zbulohet zgjidhja përfundimtarepër të eliminuar celulitin, njëproblem shumë shqetësues,

sidomos për trupin e fermave. Lajmi imirë për botën e kozmetikës vjen ngaShtetet e Bashkuara të Amerikës.Bëhet fjalë për një teknikë mini-pushtuese që mund të eliminojë jovetëm celulitin dhe dhjamin e tepërtrreth trupit (përfshirë dhe fytyrën), poredhe për të ngurtësuar, ngritur lëkurëne varur. Pajisja quhet Açusculpt (përfytyrën Açulift) dhe tashmë 2 mijë pa-cientë në SHBA kanë testuar efekt-shmërinë e saj.

TEKnIKA E RE

Teknika e re ka marrë kohët e funditdhe certifikimin e sigurisë evropiane.Ajo tashmë është përdorur suksesshëmedhe në Itali nga 86 persona. Sipaszbuluesve të kësaj teknike, ajo ështëshumë më e saktë dhe më e fuqishmese aparatet e tjera homologe dhe mbitë gjitha ajo është më pak invazive dhenuk ka efekte anësore, që e bën të për-shtatshme edhe për zona të ndjeshmetë tilla: si fytyra, ana e brendshme ekofshës, krahu ose gjuri. Açusculptshkrin yndyrën përmes tubave të vogla(rreth 1 ose 2 milimetra) që lëshojnënxehtësi shumë pak në dallim ngalaserët tradicionale të përdorura deritani.

ILAÇET BIMORE

Përveç trajtimeve kozmetike për traj-timin e celulitit,Që kryhen në qendra të specializuaradhe kanë një kosto jo të vogël, ekzito-jnë një sërë ilaçesh bimore që vijnë nëndihmë të kësaj patologjie. Këto pro-dukte, që nuk kanë asnjë efekt anësorpër organizmin kanë dhënë efekte poz-itive jo vetëm për evitimin e celulitit,por edhe për të rënë nga pesha, padëmtuar lëkurën.

TARASAKO

Tarasako (Taraxacum officinale) ështënjë bimë që njihet për karakteristikat esaj si favorizuese në funksionin tretësdhe depurativ (pastrues) të organizmit,veti këto që rrisin rëndësinë e saj sindihmëse në dietat për uljen e peshësdhe përmirësimin e funksioneve os-teoartikulare. Po ashtu, tarasako ka dheshumë përdorime të tjera tradicionale.Për shembull, kjo bimë përdoret si lak-sativ i lehtë, tonik i mëlçisë, diuretikdhe depurativ dhe antiedematoz.Rrënja, që përbën dhe pjesën e bimësqë ka vetitë e mësipërme përmbanfruktozë, tarasakoside, laktone të hid-hura, triterpeni, laktoni sesquiter-penike, sterole etj.

COLEUSColeus përmban një substancë të qua-jtur forskolin, që duke stimuluar gjën-drën tiroide bën të mundur humbjen eyndyrave. Por në ndryshim nga efed-rina që është përdorur shpesh për këtëqëllim, forskolina nuk ka efekte anë-sore si rritje e tensionit, takikardi, ner-vozizëm dhe shqetësime të sistemitnervor. Me kalimin e viteve është gjith-një e më e vështirë të humbet peshanën ndikimin e substancave si kafeina,ose duke stimuluar gjëndrën tiroide oseinsulinën.

Forskolina është parë që an-ulon këtë humbje sensibiliteti dukeripristinuar një nivel metabolik të dje-gies së yndyrave si në një organizëm tëri. Kjo është një avantazh plus përmoshat mbi 40-vjeç, te të cilët pilulatdhe sistemet e dobësimit të tipave tëtjera nuk janë shumë efektive. Dhe sëfundmi, është parë që forskolina ruanmuskujt gjatë dietave për dobësim.

KROMI

Kromi është një mineral esencial që

ndihmon organizmin të djegë kaloritë,të humbë yndyrat dhe peshën duke ru-ajtur muskujt. Kromi e ndihmon orga-nizmin të normalizohet nga pikëpamjametabolike dhe stabilizon fazën për njëdobësim të sigurt dhe afatgjatë. Pjesamë e madhe e amerikanëve që hanëshumë karbohidrate dhe yndyra zhvil-lojnë një gjendje në të cilën trupi dër-gon kalori në qelizat dhjamore, për takonservuar aty në vend që ta dërgojënë muskuj për ta transformuar në en-ergji.

Kjo bën që jo vetëm të rritet

sasia e dhjamit, por edhe ajo e koles-terolit në gjak. Kromi i kombinuar menjë dietë të ekuilibruar dhe ushtrimefizike mundëson uljen e peshës. Nëprani të një sasie të caktuar, kromi i“dërgon” organizmit kaloritë në vendine duhur dhe ndihmon trupin të djegëyndyrat. Kromi ndihmon gjithashtuedhe për të mbajtur nën kontrolloreksin.

KAJSIA

Kajsia përdoret në dietat për dobësim,sepse ka një efekt laksativ, duke ndih-muar transitin intestinal që shpeshështë më i ulur në personat mbipeshe.Grupet kërkimore në Universitetin eOkayames prej vitesh kanë fokusuarvëmendjen e tyre te kajsia, duke anal-izuar në fillim gjethet ku kanë gjeturluteolinen si komponent të rëndë-sishëm me aktivitet inibitor mbi li-pazën pankreatike, substancë kjo nëgjendje të ndihmojë në ruajtjen enivelit fiziologjik të triglicerideve.

BAnABA

Është një bimë që rritet në Azinë ori-entale dhe që përdoret kryesisht si hi-poglicemizante dhe kundër obezitetit.Principi aktiv të cilit i detyrohen vetitëipoglicemizante është acidi corosolicqë ka një mekanizëm veprimi insulin-like edhe kur merret nga goja, fa-vorizon përdorimin e glukozës ngaqelizat dhe prandaj e quajnë fito-in-sulinë. Kjo veti e saj e ka bërë që tëshihet si trajtim me interes dhe në per-sonat që vuajnë nga diabeti (që janë in-sulin-vartës), por shumë më pak nëdiabetin juvenil. Pa diskutim që tëshikohet efikasiteti duhet të ndiqet nganjë stil jetese korrekt dhe i ekuilibruar.

ACIDI COROSOLIC

Përveç gluicemisë, acidi corosolicndihmon diferencimin e adipociteve(qelizat në citoplazmën e të cilave de-pozitohen yndyrat dhe që formojnëindin dhjamor), duke ndihmuar edhenjë herë në rënien në peshë. Përveçuljes së glikemisë, nga studime tëndryshme është parë edhe një ulje eyndyrave në mëlçi si rrjedhojë e uljessë akumulimit të triglicerideve, dukeekuilibruar kështu situatën totale të yn-dyrave. Përdorimi i dozave nga 8-48mg të acidit corosolic nuk ka dhënëprobleme toksiciteti, prandaj mund tëquhet një bimë e sigurt për dobësim.Megjithatë, për mungesë të studimeveklinike është më mirë të mos përdoretnë shtatzëni. Kjo bimë gjen përdorimnë uljen e niveleve të sheqerit në gjak,në mbipeshë, për të luftuar urinë ner-vore që vjen si rrjedhojë e fluktuacion-eve të nivelit të glicemisë dhe për tëpërmirësuar yndyrat në përgjithësi.

ZBULOHET TEKNIKA PËRFUNDIMTARE

PËR TA ELIMINUARCELULITIN

15 MARS FAQE 22 KOHA E LIRË

Horizontalisht1 Aktori i ndjere, Begolli.7 Lloj fruti si manaferra.

13 Aktori, Armond.14 Lloj gjelle me oriz.

15 Porosi.16 Kengetar, actor

apo shkrimtar.17 Llloj marke e vjeter

kamionesh.18 Ish-gjenerali i NATO-s, Klark.

20 Shenja nderkombetare permjetet e

Medha transportuese.21 ... Bator.

23 Filozofi romak, Lukreci.24 Nje nga vellezerit Frasheri.

25 Rosaqk.27 Futje e anetareve

te rinj ne nje organ, per teplotesuar vendet e lira.

29 University General Education.31 Regional Educational

Laboratory.32 Kengetari, Pallaska.

36 Banor i nje shteti te madh nebote. 40 Emer mashkulli shqiptar

(shq.).41 Viti i ri kinez.

43 Qytet ne Ekuador.44 Lume ne Spanje.

45 Sakoja.47 Khabarovsk Novy Airport.

48 Paresor.50 Kam nevoje per te ngrene.

52 Lloj minerali.53 Bareshe patash.54 Paraardhe-set e italianeve. 55 Helm lufte.

1 I kujdesshem.2 Shtet afrikan.3 Kercell i bimes se misrit.4 Riperterin.5 Personazh iVirgjilit.6 Nafakat.7 Mjaltes.8 Filli i pambukut, i

qendisur me fije ari.9 European Poker Tour.10 Fanaret.11 Deshmori, Kiçina (shq.).12 Interpretim ne film.19 Titull i shiiteve.22 Shkrimtari, Prifti(shq.).24 Qytet kroat.

26 Kohe e lire.28 Oda ekoninomike e Kosoves.30 Pezmatim i zorreve.32 Deshmori, Karaçi(shq.).33 Maja me e lart ne Turqi.34 Ula, lirova.35 Hapesire e madhe ujore.37 Lengu i luleve qethithin bletet.

38 Ishlideri shqiptar, Hoxha (shq.).39 Mundim.42 Shtati.45 Peremer pronor.46 I zi, zezak.49 Milion.51 Institute of TransportationEngineers.

Vertikalisht

Shkencëtarët britanez kanë llogaritur semacat , të cilat ata imbajnë në shtëpi për 1 vit asgjësojnë50 milion minjë dhe 20milion zogj të vegjël.Fëllënza është në gjendje që 30 ditë të jetojë pa ushqim.Në janar të vitit 1978 në mishtoren "la Ron" në Misuri të SHBA-ve ështëprodhuar suxhukume gjatësi prej 5,7 metrash dhe peshonte 207,3 kg.Me gjatësinë e verifikuar zyrtarisht prej 8,8 cm turku Mehmet Ozjurekështë shpallur para pakkohë fitues në garat e dyta ndërkombëtare të hundëmëdhenjvetë nbajturnë Stamboll.Në Britaninë e Madhe është kultivuar lakra më e madhe.Pesha e saj është51,80 kg.Autobusi i prodhuar në Moskë (Rusi) më vitin 1955 është i gjatë 17metra dhe në të mund tëvendosen 200 udhëtarë.

Braziliani Edson Donasimento Pele,kon-siderohet si futbollisti më i mirë i të gjithakohërave. në1254 ndeshje futbollisike aishënoi 1216 gola.

Fusha më e madhe e naftës në botë është ajo e Ghavar-it (Arabia Sau-dite), e ngritur nga kompania a përpunimit të naftës "Armako".Madhësiae fushës është 241,5x35.42 km2.Alfabeti më e gjatë është i gjuhës kamboxhiane me gjithsejt 72 shkronja.Numri më i madh i të vdekurve nga uria është shënuar në periudhën1918-1943 në të cilën vdiqën gjithsejt 28 104 000 njerëz.Eskymo, një komb që jeton në veri të Europës në mes të borës e të akul-lit, përvec peshkut ushqehen dhe me mjaft vezë me të cilat plotësojnëshumë mirë nevojat ushqimore të trupit.Clemenceau, burri më i fortë i Francës dhe Tigri i luftës së Përgjithshme,hante 8 vezë në mëngjes dhe 5 vezë në mbrëmje.

Pergatiti A.Hoxha

A e dini se...

15 MARS FAQE 23 EnGLISH

Welcome to AlbaniaIn the heart of the Mediterranean, on the Adriatic and Ionian

Seas, Albania is fast becoming one of the world's most interesting getaways.

Still relatively unspoiled by globalization, tourists willnotice an inspiring mixture of civilizations and

cultures - making this European country truly unique.

Come - discover Albania for yourself!

Explore the heritage of a

country influenced by the

Greeks, Romans,

Italians and Turks.

(The Bradt Travel

Guide)

by Gillian Gloyer

����������� ��������� �� �������

������� � ��������

��������� ���� ���������������� ��������� ��� �������������������� ����� � ������ ������������������ �������������� ������ ��� ��������� ������ ����!��������� ����� ��� ��"�#����� ����������� $�������������� �%��� � ������ � &� ������ ����$ ������ �������� � � �������������'���'��� �� ����������������"

(���)��� �%����) �������������������� ���� � *���+,")��

Për h

erë

të tr

etë

në M

bret

ërin

ë e

Bash

kuar

Al

bani

an C

onta

cts

201

0. B

ehu

pjes

ë

Mundësia që ju jepet vetem një herë në vit30 000 kopje falas në të gjithë Britaninë

Rezervo vendin tend duke kontaktuar sa më parë : The Albanian Newspaper www.thealbanian.co.uk Tel/fax:02082169527 Mob:07947177160

Info@thealbanian.info