รายงานผลการวจย

เรอง

ความรความเขาใจและทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ : กรณศกษาขาราชการพลเรอนในเขตกรงเทพมหานคร

The Knowledge, Attitude of Civil Servant in the Public Reform: a case study of civil servant in Bangkok area.

โดย

อาจารยอรอมา พชรวรภาส

รายงานผลการวจยนไดรบทนอดหนนจากมหาวทยาลยธรกจบณฑตย พ.ศ. 2547

ISBN 974-9745-76-0

DPU

ก

ชอเรอง : ความรความเขาใจและทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ : กรณศกษาขาราชการพลเรอนในเขตกรงเทพมหานคร

ผวจย : อาจารยอรอมา พชรวรภาส สถาบน : มหาวทยาลยธรกจบณฑตย ปทพมพ : พทธศกราช 2547 สถานทพมพ : มหาวทยาลยธรกจบณฑตย แหลงทเกบรายงานการวจยฉบบสมบรณ : ศนยวจยมหาวทยาลยธรกจบณฑตย จ านวนหนางานวจย : 119 หนา ลขสทธ : มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

บทคดยอ

รายงานการวจยเรอง ความรความเขาใจและทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ : กรณศกษาขาราชการพลเรอนในเขตกรงเทพมหานครเปนลกษณะงานวจยเชงคณภาพและเชงปรมาณ โดยมวตถประสงค คอ 1) เพอศกษาระดบความร ความเขาใจและระดบทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ 2) เพอศกษาปจจยทมความสมพนธกบความร ความเขาใจและทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ

กลมตวอยางในการวจยเปนขาราชการพลเรอนในเขตกรงเทพมหานครตงแต ซ 3 – ซ 9 ทสงกดกระทรวงตาง ๆ จ านวน 400 คน โดยใชเทคนคการสมตวอยางแบบหลายขนตอน และการเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถาม สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก สถตพรรณนาและสถตเชงอนมาน ซงปรากฏผลการวจย ดงน

1. ขาราชการสวนใหญเปนเพศหญง มอายระหวาง 26 – 30 ป มสถานภาพเปนโสด จบการศกษาในระดบปรญญาตร และมระยะเวลาการท างานหรออายราชการตงแต 6 – 10 ป ซงขาราชการไดรบทราบขอมลขาวสารและเขามามสวนรวมหรอมประสบการณในการปฏรประบบราชการอยางตอเนอง โดยจะรบรขอมลจากการดโทรทศน และอานหนงสอพมพ จงท าใหขาราชการสวนใหญมระดบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมาก และมทศนคตทคอนขางดตอการปฏรประบบราชการ

2. ปจจยทสงผลตอระดบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ คอ การรบร การมประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการ สวนปจจยทสงผลตอระดบทศนคตตอการปฏรประบบราชการ คอ ระยะเวลาการท างานหรออายราชการ หนวยงานตนสงกด และการรบร การมประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการ

DPU

ข

Title: The Knowledge, Attitude of Civil Servant in the Public Reform: a case study of civil

servant in Bangkok area.

Researcher: Mrs. Orn-u-ma Patcharawarapat Institution: Dhurakijpundit University

Year of Publication: 2004 Publisher: Dhurakijpundit University

Sources: Dhurakijpundit University Research Center

Number of pages: 119 pages Copyright: Dhurakijpundit University

Abstract

This is the research on the Knowledge, Attitude of Civil Servant in Public Reform.

The case study is civil servant in Bangkok. This paper is based on two types of research,

quantitative and qualitative. There are two main aims of this paper 1) seek to divide the

levels of the understanding, knowledge, and attitude of public servant in public reform, and

2) study the factors that effect to knowledge and attitude of public servant in public reform.

Under this research, 400 public servants random from different ministries in

Bangkok. The level of their positions are ranging from level 3 to level 9. Moreover, all

data were collected by utilized the questionnaires. All data in this research are calculated

by two types of statistics, descriptive, and inference statistics. Thus, there are two

consequences.

1) Most of public servants are women and single. Their ages are ranging from 20-

30 years old. They have been working as public servant for 6-10 years. They

have been receiving information about public reform from television, and

newspapers. So, they most of them have quite positive attitude and understood

about public reform.

2) There are such a variety of factors effect on the understanding and the attitude

of public reform for example the experience, the length of work, the

departments, and the participation in public reform.

DPU

(1)

สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย ก บทคดยอภาษาองกฤษ ข กตตกรรมประกาศ ค สารบญ (1) สารบญตาราง (4) สารบญภาพ (6) บทท 1 บทน า 1

2.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 1.2 วตถประสงคของการวจย 5 1.3 ขอบเขตของการวจย 5 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 5 1.5 นยามเชงปฏบตการ 6 บทท 2 แนวความคดทฤษฎและผลงานวจยทเกยวของ 7

2.1 แนวคดทฤษฎเกยวกบการปฏรประบบราชการ 7 2.1.1 ความหมายของการปฏรประบบราชการ 7 2.1.2 แนวความคดในการปฏรประบบราชการตามแนวการจดการภาครฐแนวใหม 10 2.1.3 แนวความคดเกยวกบการปรบรอระบบใหม 16 2.1.4 แนวความคดเกยวกบการลดก าลงคน 17 2.1.5 แนวความคดเกยวกบการแปรรปองคกรภาครฐ 18

2.2 แนวความคดเกยวกบการปฏรประบบราชการของตางประเทศ 20 2.2.1 การปฏรประบบราชการของประเทศแถบเอเชย 20 2.2.2 การปฏรประบบราชการของประเทศทพฒนาแลว 22 2.3 แนวความคดเกยวกบการปฏรประบบราชการไทย 29 2.3.1 พฒนาการของการปฏรประบบราชการไทย 29 2.3.2 เปาหมายของการการปฏรประบบราชการ 33 2.3.3 วธการปฏรประบบบรหารภาครฐของไทยในปจจบน 34 2.4 แนวคดทฤษฎเกยวกบความร ความเขาใจ 41 2.4.1 ความหมายของความร ความเขาใจ 41 2.4.2 การวดความร ความเขาใจ 42

DPU

(2)

2.5 แนวคดทฤษฎเกยวกบทศนคต 43 2.5.1 ความหมายของทศนคต 43 2.5.2 ลกษณะของทศนคต 44 2.5.3 องคประกอบของทศนคต 44 2.5.4 การเกดทศนคต 45 2.5.5 หนาทและประโยชนของทศนคต 46 2.5.6 การเปลยนทศนคต 47 2.6 ผลงานวจยทเกยวของ 48 2.6.1 ผลงานวจยเกยวกบการปฏรประบบราชการ 48 2.6.2 ผลงานวจยเกยวกบความร ความเขาใจและทศนคต 50 บทท 3 ระเบยบวธวจย 52 3.1 กรอบแนวคดในการวจย 52 3.2 รปแบบการวจย 53 3.3 ประชากรในการศกษา 53 3.4 เครองมอในการเกบรวบรวมขอมล 59 3.5 การทดสอบคณภาพของเครองมอ 60 3.6 วธการเกบรวบรวมขอมล 61 3.7 สมมตฐานในการวจย 61 3.8 การวเคราะหขอมล 62 บทท 4 ผลการศกษา 63 4.1 ลกษณะขอมลทวไปของกลมตวอยาง 63 4.1.1 ขอมลสวนตว 64 4.1.2 ขอมลเกยวกบการปฏรประบบราชการ 66 4.2 ความร ความเขาใจของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ 68 4.2.1 ความร ความเขาใจเกยวกบวตถประสงคในการปฏรประบบราชการ 69 4.2.2 ความร ความเขาใจเกยวกบแนวทางหรอวธการในการปฏรประบบราชการ 71 4.2.3 ความร ความเขาใจเกยวกบผลทไดรบหลงจากมการปฏรประบบราชการ 73 4.3 ประสบการณหรอการเขาไปมสวนรวมของขาราชการเกยวกบการปฏรประบบราชการ 75 4.4 ทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ 77

DPU

(3)

4.5 การทดสอบสมมตฐาน 81 4.5.1 ตวแปรทใชในการศกษาและสญลกษณทใช 81 4.5.2 การทดสอบสมมตฐาน 82 4.6 ปญหา อปสรรค และขอเสนอแนะเกยวกบการปฏรประบบราชการ 95 4.6.1 ปญหา อปสรรคในการปฏรประบบราชการ 95 4.6.2 แนวทางในการแกไขปญหา อปสรรคในการปฏรประบบราชการ 96 บทท 5 สรป อภปรายและขอเสนอแนะ 97 5.1 สรปผลการศกษา 98 บรรณานกรม 105 แบบสอบถาม 110 ประวตผวจย 119

DPU

(4)

สารบญตาราง หนา ตารางท 4.1 แสดงจ านวนและรอยละของขาราชการพลเรอนจ าแนกตามเพศ

อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา และอายราชการ 65 ตารางท 4.2 แสดงจ านวนและรอยละของกลมตวอยาง ในการรบทราบขอมลเกยวกบ

การปฏรประบบราชการ 67 ตารางท 4.3 แสดงจ านวน รอยละและระดบความรความเขาใจของขาราชการพลเรอน

เกยวกบการปฏรประบบราชการทกดานทกขอค าถาม จ าแนกตามชวงคะแนน 68 ตารางท 4.4 แสดงจ านวน รอยละและระดบความรความเขาใจของขาราชการพลเรอน

เกยวกบการปฏรประบบราชการดานวตถประสงคในการปฏรประบบราชการ จ าแนกตามชวงคะแนน 69

ตารางท 4.5 แสดงจ านวน และรอยละของกลมตวอยางทมความรความเขาใจของ ขาราชการพลเรอนในดานวตถประสงคของการปฏรประบบราชการ โดยจ าแนกเปนรายขอค าถาม 70

ตารางท 4.6 แสดงจ านวน รอยละและระดบความรความเขาใจของขาราชการพลเรอน เกยวกบแนวทางหรอวธการในการปฏรประบบราชการ จ าแนกตามชวงคะแนน 71

ตารางท 4.7 แสดงจ านวน และรอยละของกลมตวอยางทมความรความเขาใจของ ขาราชการพลเรอนเกยวกบแนวทางหรอวธการในการปฏรประบบราชการ โดยจ าแนกเปนรายขอค าถาม 72

ตารางท 4.8 แสดงจ านวน รอยละและระดบความรความเขาใจของขาราชการพลเรอน เกยวกบผลทไดรบจากการปฏรประบบราชการ จ าแนกตามชวงคะแนน 73

ตารางท 4.9 แสดงจ านวน และรอยละของกลมตวอยางทมความรความเขาใจของ ขาราชการพลเรอนเกยวกบผลทไดรบจากการปฏรประบบราชการ โดยจ าแนกเปนรายขอค าถาม 74

ตารางท 4.10 แสดงจ านวน รอยละและประสบการณหรอระดบการเขาไปมสวนรวม ในการปฏรประบบราชการของกลมตวอยาง จ าแนกตามชวงคะแนน 75

ตารางท 4.11 แสดงจ านวนและคาเฉลยของกลมตวอยางทมประสบการณหรอ เขาไปมสวนรวมในการปฏรประบบราชการ โดยจ าแนกเปนรายขอ 76

ตารางท 4.12 แสดงจ านวน รอยละและระดบทศนคตตอการปฏรประบบราชการ ของกลมตวอยางจ าแนกตามชวงคะแนน 77

DPU

(5)

ตารางท 4.13 แสดงจ านวนและคาเฉลยของกลมตวอยางทมทศนคตตอ การปฏรประบบราชการโดยจ าแนกเปนรายขอ 78

ตารางท 4.14 แสดงผลวเคราะหเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบ การปฏรประบบราชการของขาราชการพลเรอน จ าแนกตามต าแหนงงานของกลมตวอยาง 83

ตารางท 4.15 แสดงผลวเคราะหเปรยบเทยบทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการ ของขาราชการพลเรอน จ าแนกตามต าแหนงงานของกลมตวอยาง 85

ตารางท 4.16 แสดงผลวเคราะหเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรป ระบบราชการของขาราชการพลเรอน จ าแนกตามระยะเวลา

การท างานของกลมตวอยาง 87 ตารางท 4.17 แสดงผลวเคราะหเปรยบเทยบทศนคตเกยวกบการปฏรป

ระบบราชการของขาราชการพลเรอน จ าแนกตามระยะเวลา การท างานของกลมตวอยาง 89

ตารางท 4.18 แสดงผลวเคราะหเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบ การปฏรประบบราชการของขาราชการพลเรอน จ าแนกตามหนวยงานตนสงกดของกลมตวอยาง 90

ตารางท 4.19 การวเคราะหความแปรปรวนของคะแนนทศนคตตอ การปฏรประบบราชการ โดยจ าแนกตามหนวยงานตนสงกด 91

ตารางท 4.20 การวเคราะหความแปรปรวนของคะแนนความรความเขาใจ ตอการปฏรประบบราชการโดยจ าแนกตามประสบการณหรอ การรบรและการมสวนรวมในการปฏรประบบราชการ 92

ตารางท 4.21 การวเคราะหความแปรปรวนของคะแนนทศนคตตอการปฏรประบบราชการ โดยจ าแนกตามประสบการณหรอการรบร และการมสวนรวมในการปฏรประบบราชการ 93

ตารางท 4.22 การวเคราะหความแปรปรวนของคะแนนทศนคตตอการปฏรประบบราชการ โดยจ าแนกตามระดบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ 94

ตารางท 4.23 แสดงจ านวนและรอยละของกลมตวอยาง จ าแนกตามปญหา อปสรรคในการปฏรประบบราชการ 95

ตารางท 4.24 แสดงจ านวนและรอยละของกลมตวอยาง จ าแนกตามแนวทาง ในการแกไขปญหาอปสรรคในการปฏรประบบราชการ 96

DPU

(6)

สารบญภาพ หนา ภาพท 1 กรอบการวจย 52 ภาพท 2 ประชากรในการศกษา 56 ภาพท 3 กลมตวอยางในการศกษา 57

DPU

บทท 1 บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ระบบราชการนบวาเปนกลไกทมความส าคญ เพราะเปนกลไกทจะชวยแปลงนโยบายของรฐสการปฏบต เปนกลไกทเชอมตอระหวางภาครฐและประชาชน เปนกลไกทก ากบดแลสรางความเปนธรรมในสงคม เปนกลไกทจะน าบรการสาธารณะดานตาง ๆ เขาสประชาชน และเปนกลไกทส าคญอยางยงตอความส าเรจในการบรหารประเทศ ดงนนประเทศตาง ๆ ทงในยโรป อเมรกา และเอเซยจงใหความสนใจและใหความส าคญตอการพฒนาและการปฏรประบบราชการอยางตอเนองตลอดมา โดยเฉพาะอยางยงเมอประเทศตองประสบกบภาวะวกฤตทางเศรษฐกจและสงคม ความจ าเปนทจะตองปฏรประบบราชการเพอใหมสมรรถนะเพยงพอตอการกอบก วกฤตทางเศรษฐกจและสงคมจงยงมความจ าเปนมากยงขน (สมาน รงสโยกฤษฎ , 2540) ส าหรบประเทศไทยการปฏรประบบราชการไดด าเนนการมาโดยตลอดประวตศาสตรชาตไทย เรมตงแตตนสมยอโยธยาในรฐสมยพระบาทสมเดจพระบรมไตรโลกนาถทนบเปนการ “ปฏรประบบราชการครงแรก” ทจดโครงสรางการบรหารราชการแผนดนใหเปนองคกร มการแบงแยกบทบาท อ านาจหนาท และความช านาญเฉพาะอยางชดเจน กลาวคอ มการจดตงจตสดมภ 4 : เวยง วง คลง นา โดยมสององคกรหลก ๆ ท าหนาทฝายพลเรอนและฝายทหาร คอ สมหนายก และสมหกลาโหม หลงจากนนอกประมาณ 400 กวาป ไดมการ “ปฏรประบบราชการครงท 2” ในสมยพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวรชกาลท 5 และสมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพทปฏรปครงใหญอกครงหนง โดยแบงเปนกระทรวง และกรม 13 กระทรวง เพอใหสอดคลองกบสภาวการณทเปลยนแปลงไปทงภายในประเทศและปจจยภายนอกประเทศ โดยเฉพาะการลาอาณานคมของกลมประเทศตะวนตก ซงกระทรวงทง 13 กระทรวง เรากยงคงใชกนอยตราบเทาทกวนน ทงนการปฏรประบบราชการเรมจรงจง ตงแตสมยพลเอกเปรม ตณสลานนท ด ารงต าแหนงนายกรฐมนตร เมอประมาณ 20 ปทแลว และกไดรบการพฒนามาอยางตอเนอง จนกระทง พ .ศ. 2540 สมยรฐบาลพลเอกชวลต ยงใจยทธ ไดประกาศใชแผนแมบทการปฏรประบบราชการ (พ.ศ.2540-2544) ขนเพอเปนทศทางในการปฏรประบบราชการ ตอมาในสมยรฐบาลนายชวน หลกภย ไดก าหนดแผนปฏรประบบบรหารภาครฐขนมา โดยเนนการปฏรป 5 ดาน คอ 1) ปรบเปลยนบทบาท ภารกจ และวธการบรหารงานภาครฐ เปนแผนงานทเนนการจดการบทบาทภารกจภาครฐใหเหลอเฉพาะทจ าเปนและเหมาะสม ตดภารกจทไมจ าเปนออกซงจะท าใหภาคราชการมขนาดทกระชบ เนนการพฒนาระบบการท างานใหคลองตว ยดหยนและตอบสนองความตองการของประชาชน 2) ปรบเปลยนระบบงบประมาณ การเงน และการพสด เปนระบบ งบประมาณทมงเนนผลงานและผลสมฤทธ เปนแผนงานทเนนการปรบปรงระบบ

DPU

2

งบประมาณการเงนและการพสดใหทนสมยเหมาะสมกบการพฒนาประเทศและระบบราชการยคใหม 3) ปรบเปลยนระบบบรหารบคคล เปนแผนงานทเนนการปรบปรงและแกไขปญหาพนฐานของระบบการบรหารบคคลภาครฐ เพอทระบบราชการจะมขาราชการและบคลากรทมความสามารถและมคณธรรม 4) ปรบเปลยนกฎหมาย เปนแผนงานทเรงปรบปรงกระบวนการรางกฏหมายใหมประสทธภาพรวดเรว และสรางระบบการใชและการเขาถงกฎหมายของประชาชนทสะดวกและโปรงใส 5) ปรบเปลยนวฒนธรรมและคานยม เนนการก าหนดคานยมและจรรยาบรรณของขาราชการและเจาหนาทของรฐ เปนแผนงานทเนนวางแนวทางและมาตราการทเหมาะสมเพอใหขาราชการมการปรบเปลยนวธคดและพฤตกรรมตามคณคาและคานยมของราชการแนวใหมทเนนการบรการประชาชน ตลอดจนการปฏบตราชการอยางมประสทธภาพและประสทธผล และมความรบผดชอบตอสงคมและประชาชน

จนในทสดมาเรมจรงจงอกครงในสมย พ .ต.ท.ทกษณ ชนวตร เปนนายกรฐมนตร ทพยายามผลกดนมาตลอดเกอบสองป โดยเฉพาะการรางพระราชบญญตเกยวกบระเบยบ กฎหมาย และการปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม และมการวางเปาหมายชดเจนวาจะเรมมผลปฏบตตงแตวนท 1 ตลาคม 2545 จดเนนทส าคญทสดของการปฏรประบบราชการครงน คอ การปรบราชการใหมขนาดเลกลงแตมประสทธภาพสง เปดโอกาสใหประชาชนและประชาสงคมใหเขามามสวนรวม ใชงบประมาณแนวใหมเปนเครองมอขบเคลอนในการปฏรประบบราชการ และจดระบบเงนเดอนและคาตอบแทน เพอสรางขาราชการมออาชพ ซอสตย และค านงถงประโยชนสวนรวม โดยรฐบาลมกรอบทศทางการปฏรประบบราชการ ดงน

1. การขจดภารกจท ลาสมยหรอไมจ าเปนออกไป และมงใหความส าคญเฉพาะภารกจหลกของภาครฐเทานน

มาตรการ 1.1 แยกประเภทภารกจหลก (Core Business) ภารกจทไมใชภารกจหลกของรฐ

(Non-core Business) และภารกจทภาครฐไมควรเปนผด าเนนการเองใหชดเจน 1.2 โอนถายและแปรสภาพภารกจทภาครฐไมควรท าอกตอไปใหแกภาคธรกจเอกชน

รบไปด าเนนการแทน 1.3 หนวยงานของรฐตองวางกลยทธ จดล าดบความส าคญและวางต าแหนงของตนเอง

ใหเหมาะสม 1.4 จดรปแบบโครงสรางองคการและระบบงานใหมความหลากหลายและสอดรบกบ

ประเภทของภารกจงาน เชน การแปรสภาพหนวยงานราชการเพอจดตงหนวยงานใหบรการ (Service Delivery Agency) หรอศนยความรบผดชอบ (Responsibility Center)

DPU

3

2. การใหอสระความคลองตวทางการบรหาร และการตรวจสอบผลงาน มาตรการ

2.1 ใหผบรหารของแตละหนวยงานสามารถวางระบบและบรหารทรพยากรของตนไดเองอยางเหมาะสมกบลกษณะเฉพาะของงาน

2.2 พฒนาระบบการควบคมและตรวจสอบผลการด าเนนงานใหเกดความเขมแขงและท าใหผบรหารของแตละหนวยงานตองรบผดชอบตอผลงานของตน (Accountability for Results)

3. ปรบเปลยนแนวทางและวธการบรหารจดการงบประมาณ มาตรการ

3.1 เนนการจดสรรงบประมาณในเชงยทธศาสตร โดยใหมคณะกรรมการนโยบาย งบประมาณ เพอท าหนาทในการจดล าดบความส าคญของเปาหมายในระยะปานกลางและระยะสน รวมทงการจดสรรเงนงบประมาณในภาพรวมและรายสาขาใหสอดรบกน

3.2 ใหมการท าสญญาขอตกลงการใหบรการสาธารณะ 3.3 ใหอสระความคลองตวแกรฐมนตรเปนผตดสนใจในการจดสรรและปรบเปลยน

งบประมาณ 3.4 น าระบบการตดตามและประเมนผลมาใชเพอตรวจสอบผลงานของรฐบาล โดยใช

เปาหมายระดบยทธศาสตรทรฐบาลแถลงตอรฐสภาเปนมาตรวดผลงานในระดบนโยบาย และใชเปาหมายการใหบรการสาธารณะในการประเมนประสทธภาพและประสทธผลในระดบปฏบต

3.5 การกระจายอ านาจใหองคกรปกครองสวนทองถน 4. ปรบปรงเงนเดอนและคาตอบแทนของขาราชการใหม

มาตรการ 4.1 ปรบปรงระบบเงนเดอนและคาตอบแทนใหมความหลากหลายและเปนไปตาม

ผลงาน (Performance-related Pay) 4.2 วางระบบการใหรางวลตอบแทน ซงมความสมพนธกบการประหยดตนทน

คาใชจาย (Cost saving) หรอการพฒนาประสทธภาพการท างาน 5. การตอบสนองความตองการและเปดโอกาสใหประชาชนไดเขามามสวนรวม

มาตรการ 5.1 พฒนาระบบความรวมมอระหวางภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน 5.2 จดใหมการรบฟงความคดเหนและกระบวนการปรกษาหารอกบประชาชน 5.3 วางระบบใหประชาชนไดเขามามสวนรวมในการดแลควบคมการด าเนนงานของ

หนวยงานใหบรการในระดบพนท 5.4 สรางระบบรบเรองราวรองทกขและการชแจงตอบค าถาม

DPU

4

5.5 ใหทกสวนราชการจดใหม website เพอเปนชองทางสอสารแบบสองทางกบประชาชน

ปจจบนการปฏรประบบราชการไดมการด าเนนงานในบางสวนแลว กลาวคอ ไดมการปรบโครงสรางใหมของราชการมทงหมด 20 กระทรวง ซงเปนกระทรวงเกา จ านวน 14 กระทรวง และกระทรวงใหม จ านวน 6 กระทรวง สามารถแบงกลมกระทรวงตามภารกจได 3 กลมใหญ ๆ (ส านกงานขาราชการพลเรอน : 2546) กลมแรก คอ กลมกระทรวงแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ เปนกลมกระทรวงทเกยวของกบความเปนอยของประเทศ ลกษณะงานประจ าตอเนองจงมลกษณะเปนถาวร มความ ตอเนองและมการเปลยนแปลงในเชงภารกจนอย กลมกระทรวงเหลานประกอบดวย 6 กระทรวง คอ ส านกนายกรฐมนตร กระทรวงกลาโหม กระทรวงการคลง กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงมหาดไทย และกระทรวงยตธรรม กลมท 2 กลมกระทรวงยทธศาสตรในการพฒนาประเทศ เปนกลมกระทรวงทเนนนโยบายและยทธศาสตรในการพฒนาประเทศ มลกษณะเปนการพฒนาขามชวงเวลามความส าคญ ตอเนองตราบเทาทประเทศและสงคมยงมความตองการและยงจ าเปนอย แตจะตองเปลยนแปลงพฒนาไปตามสภาพแวดลอมและเงอนไขตาง ๆ ของสงคม กลมกระทรวงในหมวดนประกอบดวย 10 กระทรวง คอ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงคมนาคม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงพาณชย กระทรวงแรงงานและพฒนาอาชพ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงการศกษา กระทรวงสาธารณสข และกระทรวงอตสาห-กรรมและผประกอบการ กลมสดทายจดตงขนมาเปนภารกจเรงดวนของรฐบาล เปนกลมกระทรวงเพอด าเนนการทเปนภารกจส าคญตามนโยบายรฐบาล มลกษณะเปนพลวตรสามารถปรบเปลยนไดงาย เพอเอออ านวยตอความสะดวกและคลองตวของรฐบาลชดตาง ๆ ทจะเขามาปฏบตงานใหเปนไปตามนโยบายทก าหนดไว ประกอบดวย 4 กระทรวง คอ กระทรวงกฬาและกจการเยาวชน กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร กระทรวงพลงงาน และกระทรวงวฒนธรรม

จากแนวทางการปฏรประบบราชการดงกลาวเปนการแสดงใหเหนวา ระบบราชการไทยยงมปญหาทรฐบาลตองแกไขอกมาก ไมวาจะเปนในเรองโครงสรางหนวยงานราชการ การปฏบตงานของขาราชการ ระเบยบขนตอนในการด าเนนงาน ตลอดจนการจดสรรงบประมาณ ซงแผนแมบทในการปฏรประบบราชการทรฐก าลงด าเนนงานนน องคประกอบหรอปจจยความส าเรจของการปฏรประบบราชการทกเรองจะขนอยกบขาราชการเปนหลก เพราะฉะนนจงมความจ าเปนทขาราชการจะตองมความรความเขาใจ และมทศนคตทดตอการปฏรประบบราชการ ดงนน จงท าใหผวจยสนใจทจะท าการศกษาถงความร ทศนคตของขาราชการพลเรอนทมตอการปฏรประบบราชการ โดยเนนขาราชการ พลเรอนทอยในพนทเขตกรงเทพมหานคร เพราะเปนพนทสวนกลาง และมหนวยงานตงอยมากมาย เพอน าผลการวจยทไดใหหนวยงานของรฐน าไปเปนแนวทางในการปรบปรงวธการท างานหรอการสรางความรความเขาใจ สรางทศคตใหแกขาราชการตอไป

DPU

5

1.2 วตถประสงคในการวจย

1. เพอศกษาระดบความร ความเขาใจของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ

2. เพอศกษาปจจยทมความสมพนธกบความร ความเขาใจของขาราชการพลเรอน เกยวกบการปฏรประบบราชการ

3. เพอศกษาระดบทศนคตของขาราชการพลเรอนทมตอการปฏรประบบราชการ 4. เพอศกษาปจจยทมความสมพนธกบทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบการ

ปฏรประบบราชการ 1.3 ขอบเขตของการวจย

ดานพนท ศกษาเฉพาะขาราชการพลเรอนในพนทเขตกรงเทพมหานคร ดานเนอหา

ศกษาระดบความร ความเขาใจและทศนคตของขาราชการพลเรอนทมตอการปฏรประบบราชการ ตลอดจนท าการศกษาปจจยทมความสมพนธกบความร ความเขาใจและทศนคตของ ขาราชการ พลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ 1.4 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ท าใหทราบถงระดบความร ความเขาใจของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ

2. ท าใหทราบถงปจจยทมความสมพนธกบความร ความเขาใจของขาราชการ พลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ

3. ท าใหทราบถงระดบทศนคตของขาราชการพลเรอนทมตอการปฏรประบบราชการ 4. ท าใหทราบถงปจจยทมความสมพนธตอทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบ

การปฏรประบบราชการ 1.5 นยามเชงปฎบตการ ปฏรป หมายถง เปลยนแปลงหรอปรบปรงใหดขน เปลยนรปใหมหรอดดแปลงแกไขใหดขน ปฏรประบบราชการ หมายถง การปรบปรงเปลยนแปลงการงานของประเทศใหมความเหมาะสมและเปนการเปลยนเพอใหการบรหารงานดขน เพอใหการงานของประเทศมประ

DPU

6

สทธภาพและมประสทธผล มก าลงความสามารถ มความเชยวชาญเพมขนโดยสามารถเออประโยชนใหประชาชนและสงคมไดมากขน ขาราชการพลเรอน หมายถง บคคลทสงกดหนวยงานของภาครฐ

ต าแหนงงาน หมายถง ระดบการปฏบตงานซงแบงออกเปน 3 ระดบ คอ 1) ผบรหารระดบสง เชน อธบด , ผอ านวยการส านกงาน (ระดบ C9) 2) ผบรหารระดบกลาง เชน ผอ านวยการกอง/สวน , หวหนาฝาย (ระดบC7-C8) และ 3) ผปฏบตงาน (ระดบC3-C6) หนวยงานตนสงกด หมายถง กระทรวงการคลง กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการศกษา กระทรวงแรงงานและพฒนาอาชพ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย และกระทรวงวฒนธรรม ระยะเวลาในการท างาน หมายถง ระยะเวลาทไดท างานในหนวยงานตนสงกดหรออายราชการ โดยนบเปนจ านวนป

การรบรขอมลขาวสารเกยวกบการปฏรประบบราชการ หมายถง การทขาราชการพลเรอนไดรบทราบขาวสารเกยวกบการปฏรประบบราชการจากแหลงสอตาง ๆ เชน จากหนวยงาน วทย โทรทศน หนงสอพมพ/วารสาร/นตยสาร การอบรม/ประชม/สมมนา

ประสบการณหรอพฤตกรรมเกยวกบการปฏรประบบราชการ หมายถง การท ขาราชการพลเรอนมสวนรวมในการปฏรประบบราชการ เชน ไดรวมคด รวมวางแผน และรวมปฏบต ความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ หมายถง การทขาราชการ พลเรอนมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการมากนอยเพยงใด

ทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการ หมายถง การทขาราชการพลเรอนไดแสดงออกถงความรสกวาเหนดวย หรอไมเหนดวย ตอขอค าถามเกยวกบการปฏรประบบราชการ โดยแยกเปน 5 ระดบ ไดแก เหนดวยอยางยง เหนดวย ไมแนใจ ไมเหนดวย ไมเหนดวยอยางยง

กระทรวง หมายถง หนวยงานทประกอบดวยกลมภารกจหลกหลายกลมรบผดชอบภารกจทเปนงานนโยบายและแผนงาน งานการควบคม ดแล บงคบใหเปนไปตามกฎหมาย ท าหนาทก าหนดนโยบายและแผนงานใหสอดคลองกบนโยบายของรฐบาล และก าหนดยทธศาสตรหรอแนวทางปฏบต ตาง ๆ เพอน าไปปฏบตในระดบรอง ๆ ลงไป DP

U

บทท 2 แนวความคดทฤษฎและผลงานวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผ วจยไดศกษาคนควาแนวความคดทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

เพอน ามาก าหนดกรอบแนวคดในการศกษา ประกอบดวยเนอหาสาระดงตอไปน 2.1 แนวความคดทฤษฎในการปฏรประบบราชการ

2.1.1 ความหมายของการปฏรประบบราชการ 2.1.2 แนวความคดในการปฏรประบบราชการตามแนวการจดการภาครฐแนวใหม 2.1.3 แนวความคดเกยวกบการปรบรอระบบใหม 2.1.4 แนวความคดเกยวกบการลดก าลงคน 2.1.5 แนวความคดเกยวกบการแปรรปองคกรภาครฐ

2.2 แนวความคดทฤษฎเกยวกบการปฏรประบบราชการของตางประเทศ 2.3 แนวความคดทฤษฎเกยวกบการปฏรประบบราชการไทย 2.4 แนวความคดทฤษฎเกยวกบความร ความเขาใจ 2.5 แนวความคดทฤษฎเกยวกบทศนคต 2.6 ผลงานวจยทเกยวของ

โดยมรายละเอยด ดงตอไปน 2.1 แนวคดทฤษฎเกยวกบการปฎรประบบราชการ

2.1.1 ความหมายของการปฏรประบบราชการ การปฏรประบบราชการไดมผใหความหมายไวหลายทานดวยกน ดงน สรพรรณ มงวานช (2540 : 12) การปฏรป หรอรอระบบหมายถง การจดรปแบบกระบวนการ

ท างานขนใหม ใหสอดคลองกบสภาพความเปลยนแปลง ประสบการณ ตลอดจนวทยาการตาง ๆ ปจจบน เพอใหเกดประโยชนและคณคาสงสดแกประชาชน ทงน จะตองมการปฏรปใน 3 เรอง คอ คน กระบวนการท างาน และเทคโนโลย โดยมตวชวดผลการปฏบตงานใน 4 ดาน คอ ตนทน คณภาพ การบรการ และความรวดเรว

ส าเรง ไชยศร (2540 : 12) การปฏรประบบราชการ หมายถง การปรบปรงเปลยนแปลง วธการท างาน เทคโนโลย และเทคนคทใชในการท างาน ระบบขอมลขาวสาร การสรรหาและฝกอบรม ขาราชการ ตลอดจนพฤตกรรมและจตส านก เพอใหมขาราชการมคณภาพคคณธรรมใชเทคโนโลย และเทคนครวมทงระบบขอมลทเหมาะสมมาใชในการท างาน ดวยวธการท างานทมประสทธภาพเพอน าไปสการบรรลเปาประสงคสงสด (Goals) ของระบบราชการการรวมกนของทกหนวยงาน ซงกคอ ประสทธภาพ ประสทธผล ความเสมอภาค ความเปนธรรม ความพอเพยง และพงพอใจสงสดของประชาชนจากการไดรบบรการจากหนวยงานรฐ

DPU

8

ทพาวด เมฆสวรรค (2541 : 26) กลาววา การปฏรประบบราชการ คอ การปรบเปลยนอยางขนานใหญในทก ๆ องคาพยพ (Organism) ของภาคราชการ ซงไดแก บทบาทหนาทของรฐ ความสมพนธและการแบงสรรอ านาจหนาทระหวางรฐกบชมชน ทองถน องคกรพฒนาเอกชนท ไมใชรฐ ธรกจ เอกชน ทงนหมายรวมถงความสมพนธระหวางหนวยงานของรฐตอรฐ ความสมพนธของรฐกบประชาชน โครงสรางและรปแบบองคกรของรฐในระดบตาง ๆ การวางระบบกฎเกณฑการบรหารราชการ ระบบการเงนการคลง การจดเกบรายได ระบบงบประมาณ ระบบการใชอ านาจและกา รตดสนใจของเจาหนาทของรฐ ระบบบรหารงานบคคลของเจาหนาทของรฐ ระบบกฎหมายและ กฎระเบยบ คานยมวฒนธรรม ตลอดจนกลไกตาง ๆ ทจะเออตอการบรหาร และการปฏบตงานของรฐใหมคณภาพ

โดยสรปการปฏรประบบราชการ ในทศนะของผ วจยเหนวาการปฏรประบบราชการหมายถงการปรบเปลยนระบบยอยและกลไกตาง ๆ ในภาคราชการ ซงหมายถงดานโครงสราง ระบบการประเมนผล ระบบงบประมาณ ระบบบรหารงานบคคล พฤตกรรมของขาราชการ โดยทงหมดจะตองมงทประสทธภาพ ประสทธผล และเนนประชาชนและสงคมเปนหลก แนวคดในการปรบปรงเพอเพมประสทธภาพและการปกรประบบราชการไมใชเรองใหม หากแตเปนเรองทรฐบาลทกยคทกสมยใหความสนใจและไดมการด าเนนการแกไขปรบปรงอยางตอเนองมาเปนเวลานานหลายทศวรรษ เพราะในแตละยคแตละสมยมกจะมปญหาทจะตองไดรบการแกไขปรบปรงกนตลอดมา กรอบความคดและทศทางในการปกรประบบราชการในแตละชวงจะมจดเนนและทศทางทอาจจะแตกตางกน ทงนขนอยกบสภาพปญหาของระบบราชการและปจจยแวดลอมตาง ๆ ในชวงนน ๆ ยงในชวงทสงคมและปจจยแวดลอมตาง ๆ มการเปลยนแปลงอยางมากและรวดเรว ระบบราชการซงเปนกลไกหนงของสงคมยงจ าตองมการปฏรปใหทนตอการเปลยนแปลงดงกลาว ไมวาจะเปนการปรบแตเพยงบางสวนใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมทเปลยนไปหรอเปนการปรบรอใหมทงระบบ ทเรยกวาการปฏรประบบราชการขนานใหญ เมอมปจจยภายนอกคกคามหรอเมอสงคมเหนวาระบบราชการทมอยลาสมยไมสามารถสนองตอบตอความตองการของประเทศชาตและประชาชนและจะเปนเครองถวงรงความเจรญของประเทศไปในทสด ทามกลางพฒนาการของสงคมทหลากหลาย อาจท าใหระบอบการเมองของแตละสงคมแตกตางกน ระบอบการเมองทแตกตางกนจะกอใหเกดลกษณะของระบบบรหารทแตกตางกนดวย อาทเชน ระบอบการเมองแบบอ านาจนยมหรอเผดจการ จะกอใหเกดระบบบรหารแบบรวมศนยอ านาจ (Centralization of authority) ในทางตรงกนขามระบอบการเมองแบบประชาธปไตยจะกอใหเกดระบบบรหารแบบกระจายอ านาจ (Decentralization of authority) เปนตน ความแตกตางเหลานจะสงผลตอผ รบบรการแตกตางกนดวย (สมบต ธ ารงธญวงศ : 2539)

DPU

9

ระบบราชการนนอาจกลาวไดวาถอก าเนดมาควบคกบระบอบการเมองการปกครองนบตงแตอดตกาลเมอมนษยจดตงเปนประชาคมขน ววฒนาการของระบบราชการกด าเนนการอยางตอเนองมาโดยตลอด จนกระทงมกฎเปนหลกการทเปนรปธรรมชดเจนเมอ Max Weber ไดน าเสนอหลกการของระบบราชการสมยใหมขน (Daft : 1991)โดยมสาระส าคญ 7 ประการ คอ

1. หลกการแบงงาน โดยระบหนาทและความรบผดชอบของแตละบคคลอยางชดเจน 2. หลกการจดต าแหนงตามสายงานการบงคบบญชา ซงแตละต าแหนงจะมสายการบงคบ

บญชาลดหลนกนลงไป 3. หลกการคดเลอกตามระบบคณธรรม การคดเลอกขาราชการจะก าหนดคณสมบตท

สามารถตรวจสอบเปนการทวไปได 4. ขาราชการอยภายใตกฎระเบยบทเปนทางการเหมอนกน 5. การปฏบตหนาทและการตดสนใจจะบนทกเปนลายลกษณอกษรเพอเปนหลกฐาน 6. หลกความมนคงในการท างาน การรบราชการถอเปนวชาชพทมนคง ซงเปนหลกประกนท

ส าคญของขาราชการ 7. จ าแนกความเปนองคกรและความเปนปจเจกบคคลออกจากกน เพอปองกนการใชอ านาจ

หนาทแทรกแซงในกจการขององคการ จงท าใหแนวความคดของ Max Weber ไดกลายเปนรากฐานของระบบราชการสมยใหมอยาง

แพรหลาย แตเมอระบบสงคมมการพฒนาซบซอนและเตบโตยงขน ระบบราชการตามแนวคดดงกลาวกลบกลายเปนอปสรรคทกอใหเกดความลาชาในการบรหารงาน เปนบอเกดของการไรประสทธภาพย ง ขณะนประเทศไทยก าลงเผชญกบสภาวการณทงในทางการเมอง สงคม เศรษฐกจ รวมทงเผชญแรง กดดนจากกระแสการเปลยนแปลงของสงคมโลก ซงกระแสการเปลยนแปลงทส าคญไดแก การปกครองแบบประชาธปไตยทเปดโอกาสใหประชาชนไดมสวนรวมในการปกครองตนเองมากยงขน การเคารพสทธมนษยชนและคณภาพชวตอยางเทาเทยมกน การสงเสรมการคาเสร การพทกษสงแวดลอม และการใชขอมลขาวสารแบบเครอขาย ซงประเดนเหลานนบวนจะทวความส าคญมากยงขน และมผล บบคนใหสงคมในทกประเทศตองปรบตวใหสอดคลองกบกระแสดงกลาว กระตนใหเกดความพยายามทจะลดขนาดและบทบาทของภาครฐใหเลกลง เพอใหการท างานของภาครฐมขอบเขตจ ากดและเปดโอกาสใหภาคเอกชนเขามามบทบาทมากยงขน ส าหรบแนวความคดเกยวกบการปฏรประบบราชการทไดรบความสนใจและไดมการน าไปปฏบตในประเทศตาง ๆ ไดแก

DPU

10

2.1.2 แนวความคดในการปฏรประบบราชการตามแนวการจดการภาครฐแนวใหม ทพาวด เมฆสวรรค (2541) ไดกลาวถงการปฏรประบบราชการวา การปฏรประบบราชการ คอ การเปลยนแปลงรปแบบระบบราชการอยางขนานใหญ ตงแตบทบาทหนาทของรฐ โครงสรางอ านาจในระดบตางๆ โครงสรางรปแบบองคการ ระบบบรหารและวธการท างาน ระบบบรหารบคคล กฎหมาย กฎ ระเบยบ วฒนธรรมและคานยม เพอท าใหระบบราชการมสมรรถนะสงในการเปนกลไกบรหารและจดการประเทศใหสามารถแขงขนในระดบโลกได เปนระบบทมคณภาพและมคณธรรม รวมทงประสทธผลทนาเชอถอของประชาชน โดยตองเปนระบบทสรางใหเจาหนาทของรฐมนสยการท างานอยางผ รจรง ท าจรง มผลงาน ขยน มความสามารถ ซอสตย สจรต กลาคด กลาท า เพอสรางสงทดงามและมคณประโยชนตอสงคมและประเทศชาต ซงสาเหตหลกทตองมการปฏรประบบราชการประกอบดวย

1. กระแสโลกาภวตน (Globalization) และความกาวหนาของวทยาการ (Technology) ปจจยทงสองนท าใหรปแบบการแขงขนของภาคเอกชนเปลยนแปลงไป กลาวคอ เกดการลงทนทางตรงระหวางประเทศมากขน โดยมการยายฐานการผลตจากประเทศพฒนาแลว เชน สหรฐอเมรกา และกลมประเทศในยโรปมาท าการผลตในเอเซย ซงมตนทนปจจยการผลตทเปนแรงงานทต ากวา การกระท าเชนนของภาคเอกชนจงกอใหเกดภาวะการวางงานในประเทศพฒนาแลว และภาวะการวางงานยงทวขนจากการทรปแบบการผลตทยงคงอยในประเทศพฒนาแลวเปลยนมาใชเครองจกรมากยงขน ปญหาทเกดขนนท าใหประชาชนในประเทศเหลานหนมากดดนรฐบาลของตนในนโยบายอตสาหกรรม นโยบายการคาระหวางประเทศ นโยบายประกนสงคมและนโยบายทางดานภาษ

2. ปญหาทเกดจากการทรฐบาลมบทบาทมากเกนไปในระบบเศรษฐกจ ท าการผลตในสงทตนไมมความช านาญ ผลทเกดขนกคอ กจการหลายประเภทของภาครฐมประสทธภาพและประสทธผลต า ขาดความสามารถในการจดการ สงผลใหภาพรวมและการใชทรพยากรของประเทศเปนไปอยางไม คมคา เกดภาระหนสน และกระทบตอความสามารถในการแขงขนของประเทศในทสด

3. ปญหาโครงสรางภาษของรฐ ทงภาษศลกากรและภาษรายไดบคคล โครงสรางภาษทสงเกนไป ท าใหราคาทแทจรงของสนคาถกบดเบอน อกทงยงเปนการไมสงเสรมการลงทนของเอกชนและท าลายความสามารถในการแขงขนของประเทศ

4. การเจรญเตบโตของคานยมประชาธปไตยทเนนการมสวนรวมของประชาชนแล ะผ ดอยโอกาส เกดกระบวนการเคลอนไหวทางสงคมในประเทศตาง ๆ เชน เรองสงแวดลอม สทธเดกและสตร และลดการแขงขนการสะสมอาวธ โดยการเคลอนไหวดงกลาวเรยกรองใหรฐรบฟงความคดเหนและ ขอเสนอแนะจากประชาชนถงผลกระทบของนโยบายรฐบาลในเรองตาง ๆ เหลาน

DPU

11

5. ระดบการแขงขนทางธรกจเพมมากขน ซงท าใหเกดผลตามมา คอ (1) มการผลตสนคาประเภทใหม ๆ เขาตลาดอยางรวดเรว (2) เกดแนวคด การเนนความพงพอใจของลกคา (Customer Orientation) ซงท าใหกลยทธของ

ภาคเอกชนเปลยนจาก Volume Oriented มาเปน Value Oriented โดยตวอยางของกลยทธดงกลาว ไดแก การมระบบ Customer Service ตลอด 24 ชวโมง เพอใหบรการใหค าปรกษาการใชสนคา รบฟงความคดเหนหรอเพอรบค าสงซอสนคาจากลกคา

(3) การปรบตวในการใหการบรการแกลกคาดงกลาว ท าใหประชาชนในฐานะทเปนลกคาเกดความคาดหวงอยางเดยวกนเมอมาใชบรการจากภาครฐ

6. การเกดขนของแนวคดใหมทางวชาการเกยวกบการวเคราะหบทบาทของภาครฐในชวง 3 ทศวรรษทผานมา แนวคดดงกลาวทส าคญแนวหนงไดแก แนวคดทเรยกวา Public choice ทตงอยบนสมมตฐานทวาขาราชการและนกการเมองในทสดแลวตางมงหวงผลประโยชนสวนตน ขาราชการตองการความเจรญเตบโตในหนาท และตองการใหองคการและนโยบายของตนมความยงใหญในขณะทนกการเมองตองการทจะไดรบการเลอกตง แนวคด Public choice เกดควบคกบการกลบมามบทบาทของแนวความคดทสนบสนนกลไกของระบบตลาดทสรางแรงกดดนใหภาคราชการปรบขนาดของตนใหเลกลง

7. การลมสลายของสหภาพโซเวยตและกลมประเทศยโรปตะวนออก ทท าใหถกมองวาเปนการลมเหลวของระบอบการปกครองแบบรวมศนย

8. บทบาทของสอมวลชน โดยมเทคโนโลยทางการสอสารสมยใหม ชวยใหแนวคดและขอมลเกยวกบสถานการณตาง ๆ ทกลาวมาขางตนเผยแพรไปทวโลกไดอยางรวดเรว

นอกจากนยงพบวา ระบบราชการไทยทผานมามปญหามากมาย อยางเชน ปญหาดานโครงสราง ปญหาการประเมนผล ปญหางบประมาณ ปญหาการบรหารงานบคคล และปญหาพฤตกรรมของขาราชการ ซงผวจยจะกลาวถงรายละเอยดของปญหาดงกลาวโดยยอ ดงน

1. ปญหาดานโครงสราง ระบบราชการไทยมบทบาทและภารกจครอบคลมพนททงหมดของประเทศ ซงโดยทวไป

ระบบราชการไทยถอเปนองคการขนาดใหญทสลบซบซอน แบงสวนราชการออกเปนกระทรวง ทบวง กรม กอง ฝาย ฯลฯ มล าดบขนการบงคบบญชาทลดหลนกนลงมาก มการแบงงานกนท าตามความถนด ตามหลกการบรหารงานของราชการยงเนนการบรหารโดยอาศยกฏ ระเบยบ ขอบงคบเปนกรอบก าหนดแนวทางปฏบตของขาราชการอย สงตางหลานระบบราชการยงคงไมไดรบการทบทวนภารกจใหสอดคลองกบบรบทใหม ยงขาดเปาหมาย ทศทาง และนโยบายทแนนอนชดเจนเปนรปธรรมอนสามารถประเมนไดอยางแทจรง จงสงผลสะทอนตอโครงสรางเดม ซงรองรบภารกจใหมโดยเพมหนวยงานใหม

DPU

12

แตยงรกษาหนวยงานเดมไว เมอประกอบกบการเนนภารกจในเชงหนาทเฉพาะ แทนทจะเปนการเนนประเดนหรอปญหาในลกษณะครบวงจร ท าใหเกดปญหาการก าหนดบทบาทหนาททชดเจนของหนวยงาน ความซ าซอนดานภาระงานของกระทรวง ทบวง กรมตาง ๆ มการขยายองคการออกไปโดยไรทศทาง อนง โครงสรางการบรหารราชการยงเปนแบบรวมอ านาจมสายการบงคบบญชาหลายขนตอน จงเปนอปสรรคตอการกระจายการพฒนาลงไปสระดบทองถน เมอถงคราวจ าเปนในการกระจายอ านาจ กมกไมไดเตรยมความพรอมของหนวยงานทจะรบมอบอ านาจอยางเพยงพอ จงมกเกดความสญเสย ความผดพลาด และความดอยประสทธภาพตดตามมา

2. ปญหาการประเมนผล การตรวจสอบและการประเมนผลการปฏบตงานตามนโยบายของรฐบาลนน โดยหลกการ

แลว จะตองมหนวยงานโดยเฉพาะทจะท าหนาทน นอกเหนอจากการใหสวนราชการตาง ๆ รายงานผลงานและผลความกาวหนาในขณะปฏบตงาน โดยเฉพาะกรณทงานมไดด าเนนไปตามเปาหมาย ขนตอนหรอตามก าหนดเวลาเพอประโยชนในการแกไขปรบปรงนโยบายใหเหมาะสมยงขน แตในทางปฏบตแลว การตรวจสอบตดตามและประเมนผลการปฏบตงานตามนโยบายของระบบราชการในปจจบนยงไมไดผล ทงนเนองจากสวนราชการตาง ๆ ยงขาดหนวยงานทจะท าหนาทในดานนโดยเฉพาะ ตลอดจนไมไดมการสนใจตรวจสอบและประเมนผลกนอยางจรงจง ไมไดมการออกไปตรวจสอบพนททปฏบตงานจรง เพยงแตมการรวบรวมรายงานทสงเขามายงสวนกลางเทานน หรอแมแตจะออกไปตรวจสอบประเมนผลในพนท กอาจจะไมไดรบทราบตามสภาพทเปนจรงเพราะอาจมการตระเตรยมหรอเลอกพาไปดเฉพาะสงทด ระบบการตดตามประเมนผลทกระท าอยในปจจบนจงยงเปนปญหาอย

3. ปญหางบประมาณ งบประมาณของประเทศไทยนน ไดมววฒนาการและแกไขปรบปรงใหเหมาะสมกบ

สถานการณของประเทศมาเปนล าดบ เรมตงแตยงไมมการใชงบประมาณทแนนอน เปนเพยงแตการรวมตวเลขคาใชจายตาง ๆ โดยกองหนงในกรมบญชกลาง กระทรวงการคลง จนกระทงเรมมการประกาศใชระบบงบประมาณ เปนงบประมาณแบบแสดงรายการหรอหมวดเงนขนเปนครงแรกในประเทศไทย เมอป พ.ศ. 2502 และเปลยนแปลงเปนระบบงบประมาณแบบแผนงาน อกครงเมอป พ .ศ. 2525 ซงสวนราชการทของบประมาณเขามายงส านกงบประมาณจะตองแสดงการของบประมาณมาในรปแบบแผนงาน มฉะนนแลวจะไมไดรบการพจารณางบประมาณทขอเขามา

ถงแมประเทศไทยจะไดมการปรบปรงระบบงบประมาณมาแลว แตระบบงบประมาณในรปแบบแสดงแผนงานของประเทศไทยกยงขาดความสมบรณ และมปญหาหลายประการ อยางเชน รฐบาลยงขาดการวางแผนทางการเงนระยะยาว สวนราชการตาง ๆ จะจดเตรยมงบประมาณของตนเองและสงมายงส านกงบประมาณโดยไมผานขนตอนการพจารณาทถกตอง โครงการทของบประมาณมไดมการจดล าดบความส าคญ และมาจากการขาดการพจารณาขอบเขตของงานวาควรลดลงหรอยบเลก

DPU

13

งานไปเมอไมมความจ าเปนในงานนนตอไปแลว การใชเกณฑในการพจารณางบประมาณขาดมาตรฐาน และการขาดความเปนอสระขององคกรทท าเกยวกบงบประมาณ เพราะมเรองการเมองเขามาแทรกแซง

4. ปญหาการบรหารงานบคคล การบรหารงานบคคลในประเทศไทยทใชอยในปจจบน เปนรปแบบการบรหารงานบคคลซง

ยดถอระบบคณธรรม ถอวางานราชการเปนงานอาชพ โดยมจดเรมส าคญจากการใชพระราชบญญตระเบยบขาราชการพลเรอน พ.ศ. 2473 โดยเปาหมายของการบรหารงานบคคลหรอทเรยกวาการจดการทรพยากรมนษย เปนกระบวนการจดการเพอใหราชการไดมก าลงคนทเหมาะสมทงในเชงปรมาณและคณภาพในเวลาทตองการ สามารถปฏบตหนาทไดอยางมประสทธภาพ เพอตอบสนองนโยบาย โครงการ และแผนงานของรฐมการใชทรพยากรอยางคมคาและขณะเดยวกนสามารถรกษาและดแลก าลงคนระดบคณภาพของรฐใหคงอยและพฒนาไดอย างตอเ นอง แตปจจบนสถานการณทสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจ การเมอง สงคม และเทคโนโลยทงระดบชาตและระดบระหวางประเทศไดเปลยนแปลงไปอยางรวดเรวและกวางขวาง ระบบบรหารงานบคคลดงทเปนอยในภาครบไมสามารถน าไปสเปาหมายของการจดการทรพยากรมนษยทควรจะเปนขางตน แตกลบมผลบนทอนความส าเรจตอเปาหมาย ดงกลาว จงท าใหระบบบรหารงานบคคลในราชการมปญหาส าคญหลายประการ ซงไดแกปญหาการ จดองคการบรหารงานบคคลยงขาดความสมบรณ ปญหาในการคดเลอกบคคลเขาท างาน โอกาสทจ ากดในการเลอนขนและความกาวหนาของขาราชการไทย ทศนคตและพฤตกรรมของขาราชการไทย ยงไมเปนไปตามแนวทางประชาธปไตย อกทงขาราชการสนใจอยแตเฉพาะเรองสทธและผลประโยชนสวนตวมากจนเกนไป

5. ปญหาพฤตกรรมของขาราชการ ถงแมโดยภาพรวมขาราชการสวนใหญยงเปนขาราชการทมคณภาพ และปฏบตหนาทของ

ตนตามปกต แตพฤตกรรมทไมพงปรารถนาบางประการของขาราชการในเรองของความทจรต การใชทรพยากรของรฐเพอประโยชนสวนตนและผ อน ทศนคตทไมเออตองานบรการ การขาดความรบผดชอบและส านกในหนาท การอทศตน หรอการเลนพรรคเลนพวกกยงคงเปนประเดนทมการวพากษวจารณอยางกวางขวาง อยางเชน มการกลาวไววา พฤตกรรมการท างานของขาราชการจะสนใจอยเฉพาะเรองสทธและผลประโยชนสวนตนมากเกนไป พฤตกรรมทางการบรหารไมเอออ านวยตอการบรหารราชการ ขาราชการใหความส าคญกบความตองการของผบงคบบญชามากกวาเปาหมายของหนวยงานหรอความตองการของประชาชน และปญหาทส าคญ คอ ขาราชการขาดจรยธรรมในการท างาน

จากปจจยตาง ๆ เหลานสรางแรงกดดนใหกบภาครฐของประเทศตาง ๆ ตองหนมาพจารณา ตวเองวาจะปรบตวอยางไรทามกลางสงแวดลอมทเปลยนไปทงภายในและภายนอก การตอบสนองของภาครฐทมตอแรงกดดนเหลานออกมาในรปของแนวคดทเรยกวา “การบรหารภาครฐแนวใหม” หรอ New Public Management (NPM) ซงในการประชมของ The Commonwealth Association for

DPU

14

Public Administration Management (CAPAM) ทประกอบไปดวยผ แทนประเทศตาง ๆ กวา 50 ประเทศ เมอป 1994 ไดสรปวาองคประกอบหลกของ NPM ประกอบดวย

1. การใหบรการทมคณภาพแกประชาชน เชน การจดตง Citizen charter ของสหราชอาณาจกร และ Service Improvement Unit ของประเทศสงคโปร ส าหรบประเทศไทย ไดแก ระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการใหบรการประชาชนของหนวยงานของรฐ พ.ศ.2532

2. การลดการควบคมจากสวนกลาง และเพมอสระในการบรหารใหแกหนวยงาน เชน การแบงแยกหนาทการก าหนดนโยบายออกจากหนาท การน านโยบายไปปฏบตของหนวยงาน Executive Agencies ในสหราชอาณาจกรและหนวยงานประเภทเดยวกนของประเทศนวซแลนด ส าหรบประเทศไทย ไดแก พระราชบญญตองคการมหาชน พ.ศ.2542

3. การก าหนด วด และใหรางวลแกผลการด าเนนงานทงในระดบองคกร และระดบบคคล เชน การทหลายประเทศจดใหมระบบบรหารเพอมงผลสมฤทธทรวมถงการก าหนดใหม Performance Contract หรอ ระบบ Pay for Performance ส าหรบประเทศไทย คอ มต ก.พ. เมอวนท 14 กนยายน 2541 ใหจดท ามาตรการบรหารภาครฐ

4. การสรางระบบสนบสนนทงในดานของบคลากร เชน ระบบการฝกอบรม ระบบคาตอบแทน และระบบคณธรรม และเทคโนโลย เพอชวยใหหนวยงานสามารถท างานไดบรรลวตถประสงค ตวอยางไดแก ระบบคาตอบแทนของภาครฐของประเทศสงคโปรทอยในระดบทเทยบไดกบภาคเอกชน

5. การเปดกวางตอแนวคดในเรองการแขงขนทงการแขงขนระหวางหนวยงานของรฐดวยตนเอง และระหวางหนวยงานของรฐกบหนวยงานของภาคเอกชน ในขณะเดยวกนภาครฐกหนมาทบทวนตวเองวา สงใดควรท าเองและสงใดควรปลอยใหภาคเอกชนท า

พทยา บวรวฒนา (2538) ไดกลาวถงหลกการปกรประบบราชการตามแนวคดการจดการภาครฐแนวใหมวา ในตางประเทศมค าทใชหลายค า เชน Governance หรอ Good Governance เปนหลกการจดการการปกครองแบบประชาธปไตย หรอ Democratic Governance ซงประกอบดวยหลกส าคญ ๆ 4 ประการ คอ

หลกการท 1 สนบสนนรฐใหเลกลงและท านอยลง (A Smaller Government that Dose Less) ภายใตค าถามทวา “รฐควรท าอะไร”

ประชาธปไตยแนวใหม รฐจะตองเลกลงและท านอยลง เนนการกระจายอ านาจและความรบผดชอบจากราชการบรหารสวนกลางไปสทองถน ซงถอเปนหลกการส าคญของการปฏรป นอกจากน การท าใหรฐเลกลงจะตองด าเนนการลดจ านวนและเพมประสทธภาพ รฐบาลจะตองลดการผกขาดอ านาจและความรบผดชอบ รวมทงเจาหนาทของรฐจะตองเปนผ ชวยเหลอเปนพเลยงมากกวาเปนผอปถมภ เพราะการปกครองแบบประชาธปไตยเปนเรองของการรวมมอระหวางการเมอง ขาราชการและประชาชน ดงนนรฐบาลทเลกลงจงหมายถงประชาชนทเขมแขงขน โดยมฐานความเชอ ดงน

DPU

15

1. รฐบาลทบรหารงานทวไปและงานสาธารณะ มกจะมขนาดใหญและใชตนทนสง รฐบาลจะตองจดสรรงบประมาณเพอจายเปนเงนเดอนและการบ ารงรกษาในสดสวนทสงมาก ซงจะไมเหลอไวใชเพอการพฒนาและสรางสรร ดงนน เมอรฐบาลทมขนาดใหญ มคาใชจายสงแตผลการปฏบตงานลดลง กควรจะปรบเปลยนงานของรฐนน โดยใชแนวคดในการลดขนาดใหเลกลง และเพมผลการปฏบตงานใหมากขน

2. ภาคเอกชนมความสามารถท างานไดดกวารฐ ในเรองคณภาพและผลตภาพใหบรการแกประชาชน เพราะมกลไกตลาดและมก าลงการแขงขนเพอความอยรอดทมประสทธภาพเหนอกวาภาครฐ ซงจะผกขาดงานใหบรการประชาชนจงไมมแรงจงใจหรอแรงกระตนใหตองปรบปรงคณภาพการใหบรการ ดงนน เมอประสทธภาพการใหบรการของรฐตกลง รฐควรถายโอนหรอขายกจการใหภาคเอกชนและเชอวามปญหาอกมากทผ ทไมอยในภาครฐสามารถแกไขไดดกวา ดงนน รฐบาลจงควรไวใจและปลอยใหประชาชนภาคเอกชนและชมชนไดแกไขปญหาเอง

3. โลกาภวตนเปนหลกในการพฒนาประเทศและภาคธรกจจะเปนผพฒนาเศรษฐกจของประเทศ ดงนน บทบาทของรฐจงตองเปนผสรางสรรคและสงเสรมใหเกดผลในทางปฏบตทางเศรษฐกจทตลาดเปดกวางไมมขอจ ากด เจาหนาทของรฐควรมบทบาทเปนผชวยเหลอ เปนพเลยง เพอสนบสนนใหภาคธรกจเจรญเตบโตในตลาดเศรษฐกจโลกได

ค าวา “รฐเลกลง” ในทน หมายถง ราชการบรหารสวนกลางทเลกลง ซงหมายถง อ านาจในการบรหารจะตองเปนของทองถน

หลกการท 2 รฐทมวสยทศนโลกาภวตนและยดหยน คลองตว (A Government with a global vision and flexibility) เปนแนวทางภายใตค าถาม “รฐควรท างานอยางไร” ปรากฎการณของโลกาภวตนท าใหสภาพแวดลอมของหนวยงานของรฐขยายขอบเขตไปในระดบชาต รฐแหงชาตในปจจบนจงขนอยกบสงแวดลอมโลกมากกวาทผานมา ดงนน เพอใหเกดผลดงกลาว หนวยงานของรฐและเจาหนาทของรฐจะตองมวสยทศนกวางไกลไรพรมแดนและตองเขาถงต าแหนงทเหมาะสมของเราอยตรงไหนในชมชนโลกความเปลยนแปลงอยางรวดเรวและความไมแนนอนของโลก ท าใหตองมองคการทมลกษณะ ยดหยนคลองตวยงขน เจาหนาทของรฐจะตองเรยนรวธคดใหกวางไกล ไมยดกบราชการทมชนการบงคบบญชาหลายชนตามรปแบบของ Max Weber นอกจากนเจาหนาทของรฐตองเขาใจสทธของพลเมอง รฐจากการเลอกตง ความโปรงใสของรฐ และรฐสวนทองถน ดงนน เจาหนาทของรฐจะตองปรบตวใหเปนไปตามหลกความตองการประชาธปไตย

หลกการท 3 รฐทถกตรวจสอบได (Accountable Government) หมายถง การท างานของเจาหนาทของรฐจากเดมทเคยมการตรวจสอบโดยกลไกการบงคบบญชาหลายชนตามระบบราชการซงเปนกลไกภายใน ตอไป “จะตองมภาระรบผดชอบตอภายนอก” คอ จะถกตรวจสอบโดยบคคลภายนอก เชน รฐสภา สอมวลชน NGO และพลเมอง เปนตน รฐทมภาระรบผดชอบตอประชาชนจงเปนรฐทมการ

DPU

16

ทจรตนอย มประสทธภาพมากขน มความโปรงใสและเปดเผย มการกระจายอ านาจ และสามารถปรบเปลยนได

หลกการท 4 รฐทมความเปนธรรม (A Government that is Fair) สรางความสมดลยในสงคมทกกลม รฐจะตองมมาตรฐานงานใหม ๆ เพอมาก าหนดวาสงทดคออะไร และควรเปนมาตรฐานจากภายนอก เชน การก าหนดมาตรฐานงานของรฐทเกยวกบแรงงาน จะตองค านงถงสทธมนษยชน และการคมครองสทธแรงงานของ ILO เปนตน ซงจะเปนการก าหนดมาตรฐานงานของราชการยคใหม

2.1.3 แนวความคดเกยวกบการปรบรอระบบใหม แนวความคดนพฒนามาจากพนฐานการแกไขปญหาการไรประสทธภาพของภาคธรกจ โดยมหลกการทจะปรบรอระบบทมอยเดมทงหมดแบบถอนรากถอนโคน เพอสรางระบบใหมทมประสทธภาพและประสทธผล โดยใชเกณฑการวดผลการปฏบตงานทส าคญ คอ ตนทน (cost) คณภาพ (quality) การบรการ (services) และความเรว (speed) ตอมาแนวความคดนไดถกน ามาใชในระบบราชการดวยเชนกน สาระส าคญของแนวความคดนประกอบดวย

1. การเปลยนแปลงจะตองเกดขนจากผบรหารระดบสงขององคการ แนวความคดนถอวา การเปลยนแปลงใด ๆ จะเกดขนไมไดถาผบรหารระดบสงไมเหนดวย หรอไมยอมรบ ดงนนวสยทศนของ ผบรหารระดบสง จงเปนปจจยส าคญประการแรกทจะน าไปสการปรบรอระบบใหมแบบถอนรากถอนโคนใหประสบความส าเรจ เพราะผใตบงคบบญชานนโดยธรรมชาตจะปฏบตตามผบงคบบญชาอยแลว

2. การเปลยนแปลงตองพจารณาทงระบบ แนวความคดนเหนวา ความเขมแขงขององคการขนอยกบความพรอมของทกสวนขององคการ ดงนน การเปลยนแปลงจงตองพจารณาทงระบบมใชพจารณาเฉพาะสวนหนงสวนใดเทานน ทงนเพอใหเขาใจความสมพนธของภาพรวมทงองคการ

3. การน าเทคโนโลยมาใช เพอเพมประสทธภาพการท างาน เนองจากในปจจบนเทคโนโลยมความกาวหนามาก การใชเทคโนโลยหลายสวนสามารถลดตนทนและเพมประสทธภาพการผลต การบรการไดอยางนาพอใจ ดงนนแนวความคดนจงถอไดวาการใชเทคโนโลยใหเหมาะสมกบขดความสามารถขององคการ จงเปนสงจ าเปนและจะท าใหองคการสามารถเพมผลตภาพไดมากขน

4. การสรางเอกภาพของงาน โดยการรวมลกษณะของงานทเหมอนกนเขาดวยกน เพอใหผลการปฏบตงานมอ านาจในการตดสนใจมากขน มาตรการนจะเสรมสรางความรบผดชอบแกผปฏบตงานและสงเสรมความรวดเรวในการใหบรการ

5. ความยดหยนของกระบวนการในการการปฏบตงาน การท างานอาจแตกตางกน หรอใชกระบวนการหลายรปแบบแลวแตความเหมาะสม ทงนเพอใหการปฏบตงานบรรลเปาหมายอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะแตละกระบวนการควรลดการตรวจสอบและการควบคมใหนอยลง โดยไมกอใหเกดความเสยหาย

DPU

17

นอกจากนยงมนกคดหลายทานทพยายามเสรมแนวความคดเกยวกบการปรบรอระบบใหมแบบถอนรากถอนโคนใหมความเดนชดยงขน อาท Bennis และ Mische (1995) เหนวา การปรบรอระบบใหม คอ การปฏรปกจการดวยการทาทายแนวความคดการปฏบตและกจกรรมทมอยเดมดวยการน าสงใหม ๆ มาใช ทงการเปลยนแปลงเรองทนและทรพยากรมนษย จดมงหมายของการปฏรป คอ การท าใหองคการสามารถแขงขนไดอยางมประสทธภาพ การสรางความเขมแขงใหแกองคการและการขจดงานทไมจ าเปนออกไป

ในขณะท Daft (1997) เหนวา การปรบรอระบบใหม คอ การพจารณาและการออกแบบระบบธรกจใหม เพอขจดความลาชาและความเสยหายตาง ๆ เมอองคการตาง ๆ ท าการรอ ระบบใหมแลว ระบบบรหาร การออกแบบงานและระบบงาน จะมการประเมนและเปลยนแปลงโฉมใหม รวมทงมความยดหยนอยางมากตอการตอบสนองตอการเปลยนแปลงของสงแวดลอม ระบบขอมลขาวสารสนเทศจะมบทบาทอยางมากตอการปรบรอระบบใหม

2.1.4 แนวความคดเกยวกบการลดก าลงคน แนวความคดนมอทธพลมากตอการปฏรประบบราชการ ทงนเพราะระบบราชการในอดตสวนใหญขยายตวจนใหญโตเกนความจ าเปน สงผลใหเปนภาระตองใชตนทนมาก แตประสทธภาพการใหบรการต า ดงนนจงกอใหเกดความคดขนวาถาจะปฏรประบบราชการหรอองคการใดทมขนาดใหญโตเกนความจ าเปน สงทจะตองท าเปนประการแรก คอ การลดขนาดก าลงคน เพอใหองคการมขนาดเลกหรอทนยมเรยกกนวา “รฐบาลขนาดเลก (Small government)” ซงจะท าใหการปฏรปในสวนอนประสบความส าเรจไปดวย ภายใตแนวความคดน Bartol และ Martin (1994) เหนวาการลดขนาดก าลงคนเปนกระบวนการทมความส าคญในการลดระดบการบรหารระดบกลาง แตเพมสายการควบคมใหรดกม จดมงหมายของ “การลดขนาดก าลงคน” คอ การปรบปรงองคการใหมประสทธภาพและประสทธผล การลดขนาดก าลงคนตองมการวางแผนทด และการปฏบตตองกระท าอยางระมดระวง ซงเปนเรองทมความส าคญเพราะจะสงผลกระทบตอผ ทจะตองถกออกจากงาน แตมาตราการดงกลาวจะชวยลดตนทน เพมการตดสนใจ เพมพลงการท างานใหกบพนกงาน ลดทซ าซากเกนความตองการ และการเพมวธการใหม ๆ ในการท างาน Dessler (1998) เหนวาการลดขนาดก าลงคน จะกอใหเกดผลดตอองคการหลายประการ ไดแก ประการแรก ระดบการบรหารท าใหองคการมโครงสรางเปนลกษณะแบนราบ ซงเปนกลยทธทใชกนมากในการเปลยนแปลงการจดการ ประการทสอง การจดหนวยงานใหมขนาดเลก ท าใหมการปฏสมพนธและการตดตอสอสารระหวางพนกงานบอยขน เกดความสมพนธแบบไมเปนทางการในองคการ จะท าใหการประสานงานในองคการดขน

DPU

18

ประการทสาม การแตงตงผ รวมงานสนบสนนไปยงสวนตางๆ ขององคการ เทากบเปนการกระจายอ านาจการตดสนใจใหแตละหนวยงาน มความเปนอสระและความคลองตวมากขน ประการสดทาย การกระจายอ านาจโดยมอบอ านาจใหแกผ รบผดชอบในแตละระดบอยางทวถง มาตรการนจะสงเสรมใหหวหนาหนวยงานแตละระดบตองรบผดชอบงานของตนโดยตรง จะผลกภาระความรบผดชอบใหผ อนมได จะท าใหการวดหรอประเมนผลการปฏบตงานชดเจนยงขน อยางไรกตาม ถงแมวาแนวความคดเกยวกบการลดขนาดก าลงคนเปนทยอมรบกนอยางกวางขวางในการปฏรประบบราชการ เพราะสอดคลองกบสภาพความเปนจรงทองคการราชการทมขนาดใหญโตเกนความจ าเปน แตในบางสวนซงการพฒนายงไมเพยงพอ การใหบรการของรฐยงไมทวถง และโดยความเปนจรงภาครฐยงขาดแคลนบคลากรอยเปนจ านวนมาก อาทเชน บคลากรทางการแพทยในประเทศทดอยการพฒนา ถาน าแนวความคดการลดขนาดก าลงคนภาครฐเหมอนกนหมดทกหนวยงาน อาจสงผลกระทบตอการใหบรการทจ าเปนตอประชาชนได ดวยปญหาความเปนจรงดงกลาว จงเกดแนวความคดเกยวกบ “ขนาดก าลงคนทเหมาะสม” ขนโดยเหนวางองคการใดทก าลงคนยงไมเพยงพอในการบรการประชาชนกควรเพมก าลงคนใหเหมาะสม ซงเปนแนวความคดทเปนทางสายกลางและเพอใหสอดคลองกบสภาพความเปนจรงของแตละสงคม

2.1.5 แนวความคดเกยวกบการแปรรปองคกรภาครฐ เปนแนวความคดทมบทบาทอยางส าคญตอการปฏรประบบราชการ ทงนเพราะการแปรรปองคการภาครฐใหเปนองคกรเอกชนจะสอดคลองกบหลกการลดขนาดก าลงคนภาครฐใหเลกลง และหลกการตลาด กลาวคอ เปดโอกาสใหประชาชนสามารถเลอกซอบรการไดอยางเสร เพราะมผ ผลตสนคาและบรการเพมมากขน แตภาครฐจะตองระมดระวงมใหเกดการผกขาดในภาคเอกชน เพราะการผกขาดในภาคเอกชนจะท าใหประชาชนผ รบบรการไดรบความเดอดรอนยงกวาการผกขาดโดยภาครฐ นอกจากนยงเปนไปตามหลกการทวา “ภาครฐควรมบทบาทในการเปนผ ถอหางเสอมากกวาเปนผแจวเรอ” ซงหมายถง การเปลยนบทบาทจากผปฏบตมาเปนผก าหนดนโยบาย การก าหนดกฎระเบยบ การควบคมก ากบ การสงเสรม และการเปนผอ านวยการ การแปรรปองคการภาครฐจะท าใหเกดการปรบปรงประสทธภาพการผลต การเพมรายได การกระจายความเปนเจาของและการพฒนาตลาดทน ซงการแปรรปอาจจะกระท าทงในหนวยงานของรฐและในหนวยงานภาคเอกชนมากขน เพราะเปนโอกาสทภาคเอกชนจะไดพฒนาตลาดสนคาและบรการของตนในการแขงขนในตลาดเสร ลกษณะของการแปรรปองคการภาครฐ อาจกระท าไดหลายลกษณะ ไดแก

DPU

19

1. การจดตงองคการมหาชน (Autonomy Public Organization) แนวคดทส าคญขององคการมหาชน คอ องคการนนยงคงมภารกจทจะตองกระท าเพอสาธารณชนโดยไมมงหวงก าไร และไมเหมาะสมทจะใหเอกชนเปนผ ด าเนนการ ดงนน รฐจะตองเปนผด าเนนการตอไป แตการด าเนนการภายใตกฎเกณฑของระบบราชการเดมซงมกฎระเบยบมากมาย ท าใหการบรการไมมประสทธภาพ จงเหนสมควรใหมการจดตงองคการมหาชน ซงมความเปนอสระในการบรหารงานท านองเดยวกบองคกรเอกชน โดยมกระบวนการเลอกสรรผบรหารทมหลกเกณฑมาตรฐานโปรงใด มการประเมนผลงานทชดเจน สามารถใชกลไกตางๆ ทสงเสรมการบรการอยางมประสทธภาพและประสทธผลไดอยางเตมท โดยไดรบการสนบสนนงบประมาณสวนหนงจากรฐและองคการสามารถจดหางบประมาณเพมเตมจากการใหบรการของตนเองได แตตองไมเปนการแสวงหาผลก าไร (ส านกงานคณะกรรมการปฏรประบบราชการ , 2545)

2. การแปรรปองคการภาครฐใหเปนหนวยงานเอกชน (Privatization) กจกรรมภาครฐหลายลกษณะทอาจโอนถายใหเอกชนด าเนนการได ซงจะท าใหการบรการมประสทธภาพและประสทธผลมากกวา โดยภาครฐไมตองรบผดชอบทงในเรองก าลงคน และงบประมาณ นอกจากนยงเปนการเปดโอกาสใหเกดการสรางงานในภาคเอกชน และการแขงขนในภาคเอกชนอกดวย อาทเชน องคการทท างานเกยวกบการตรวจสอบบญช องคการทท างานเกยวกบการออกแบบอาคารหรอสงกอสราง และองคการทเกยวของกบการใหบรการวชาการ เปนตน

3. การแปรรปองคการรฐวสาหกจใหเปนองคการเอกชน (Privatization) ปญหาพนฐานขององคการรฐวสาหกจในอดตกคอ การพยายามแยกตวออกจากหนวยงานของรฐเพอปรบปรงการใหบรการทมประสทธภาพและประสทธผลมากขน แตกระบวนการตดสนใจสงสดของรฐวสาหกจทอยภายใตระบบราชการกพสจนใหเหนวาไมสามารถจะด าเนนการใหบรรลผลตามทดองการได ท าใหการท างานของรฐวสาหกจไมแตกตางไปจากการท างานขององคการภาครฐมากนก สถานการณดงกลาวจงกอใหเกดการวพากษวจารณเกยวกบประสทธภาพการท างานของรฐวสาหกจอยางกวางขวาง จนในทสดน าไปสการเรยกรองใหมการแปรรปรฐวสาหกจใหเปนองคการภาคเอกชนโดยสมบรณ เพอใหการบรหารงานแบบภาคเอกชนอยางแทจรง แตทงนตองอยภายใตเงอนไขของการแขงขนอยางเสร จะตองไมมการผกขาดเกดขนในภาคเอกชนอยางเดดขาด เพราะการผกขาดในภาคเอกชนท าใหประชาชนผ รบบรการถกเอารดเอาเปรยบเลวรายยงกวาการผกขาดโดยภาครฐ ในท านองเดยวกนการแปรรปรฐวสาหกจใหเปนองคการเอกชนจะสงเสรมใหภาคเอกชนเกดการแขงขนและพฒนาตลาดสนคาและบรการของตนอยางกวางขวาง ซงจะท าใหประชาชนผ รบบรการไดรบประโยชนสงสด

4. การท าสญญาใหเอกชนรบจางเหมาด าเนนการ (Contract Out) เปนแนวความคดอกประการหนงทสอดคลองกบการแปรรปหนวยงานภาครฐจากผปฏบตไปเปนผ ถอหางเสอ คอ การท าสญญาใหเอกชนด าเนนการ วธการนจะท าใหเอกชนเขามามบทบาทในฐานะผปฏบตแทนภาครฐ โดย

DPU

20

เปนคสญญากบภาครฐในการผลตสนคา หรอบรการใหกบภาครฐซงเปนการสรางงานในภาคเอกชนใหขยายตวมากขน โดยภาครฐไมตองรบผดชอบเรองก าลงคน และการลงทนเกยวกบอปกรณและเครองมอตาง ๆ รวมทงไมตองจดงบประมาณในการบ ารงรกษาเครองจกรเครองมอดวย ซงสงเหลานภาคเอกชนจะบรหารไดมประสทธภาพมากกวา ปจจบนแนวความคดเกยวกบการแปรรปองคกรภาครฐและการท าสญญาจางใหเอกชนด าเนนการ จงมบทบาทอยางส าคญตอความส าเรจในการปฏรประบบราชการ 2.2 แนวความคดทฤษฎเกยวกบการปฏรประบบราชการของตางประเทศ

2.2.1 การปฏรประบบราชการของประเทศแถบเอเซย จากรายงานของส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (ก.พ.) ซงไดประชม ก.พ. อาเซยนครงท 8 ทประเทศฟลปปนส ระหวางวนท 22-27 มกราคม พ.ศ.2538 ไดสรปผลการพฒนาของประเทศสมาชกอาเซยนเพอรายงานตอคณะกรรมการ ก.พ. โดยมสาระ คอ ประเทศอาเซยนทกประเทศไดใหความส าคญกบการปฏรประบบราชการคอนขางมาก ทงนเพอเตรยมระบบราชการใหทนกบกระแสการเปลยนแปลงของโลก การสอสาร เศรษฐกจ และการเงน โดยทกประเทศไดเตรยมการเพอการแขงขนระหวางประเทศ จากรายงานนพบสาระทนาสนใจในเรองการเตรยมระบบราชการ ส าหรบศตวรรษท 21 ดงน

1. บางประเทศ เชน สงคโปรและมาเลเซยไดก าหนดและประกาศวสยทศนแหงชาต เพอการปฏรประบบราชการในอก 20-25 ปขางหนา

2. ทกประเทศพยายามปรบเปลยนบทบาทของรฐจากการควบคมบงคบเปนก ากบและสงเสรม และพยายามสนบสนนใหภาคเอกชนมบทบาทในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศมากขน

3. หลายประเทศพยายามควบคมขนาดของระบบราชการและจ านวนขาราชการ บางประเทศพยายามไมใหเพมจ านวนขาราชการ เชน ประเทศไทยและอนโดนเซย สวนประเทศสงคโปรและมาเลเซยไดลดจ านวนขาราชการ โดยขบวนการแปรรปกจการของรฐใหเอกชนมากด าเนนการแทน

4. ประเทศสมาชกอาเซยนตางเหนพองกนวา ระบบราชการยงเปนหลกในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ คณภาพและความซอสตยของขาราชการจงมความส าคญมาก คาตอบแทนทสงใกลเคยงกบภาคเอกชน จงท าใหระบบราชการมโอกาสไดคนด มความสามารถมาท างานราชการมากขน แตละประเทศจงพยายามผลกดนใหมการปฏรประบบคาตอบแทนในขอบเขตทแตละประเทศจะท าได เชน สงคโปรก าหนดเปนนโยบายใหขาราชการมรายไดสงเทยบเทาภาคเอกชน โดยการน ารายไดของต าแหนงระดบสงสดของราชการไปผกกบรายไดของผ เสยภาษสงสด 24 คน จาก 6 อาชพ อาชพละ 4 คน ไดแก (1) อาชพพนกงานการเงนธนาคาร (2) นกบญช (3) วศวกร (4) นกกฎหมาย (5) กรรมการผจดการใหญของบรษทภายในประเทศ และ (6) กรรมการผจดการใหญของบรษทขามชาตทตงในประเทศ

DPU

21

5. บางประเทศไดใหความส าคญแกหนวยงานปฏบตใ หมอ านาจตดสนใจเกยวกบการบรหารงานบคคลเพมมากขน เชน สงคโปรไดกระจายอ านาจการบรรจ แตงตง เลอน ยายคนในสายงานตาง ๆ ใหคณะกรรมการระดบกระทรวง ยกเวนสายงานผบรหารและต าแหนงระดบสงในฟลปปนสไดมอบอ านาจบรหารบคคลให ก.พ. ระดบภาค

6. ประเทศสมาชกพยายามรณรงคใหขาราชการปรบเปลยนทศนคตและคานยมในการท างาน เชน การปลกฝงคานยมความเปนเลศ และการพฒนาผลตผลของสงคโปร การปลกฝงคานยมในเรองประสทธภาพและการปฏบตงานทไมผดพลาดของมาเลเซย ทงนโดยใชวธการตาง ๆ เชน การเพมหลกสตรปรบเปลยนทศนคตและคานยมเหลานในกระบวนการอบรม/พฒนา การพฒนาจรยธรรม การบรการของเจาหนาททตองตดตอประชาชนโดยตรง และการจดประกวดนวกรรมดเดนของสวนราชการประจ าป เปนตน

7. ประเทศมาเลเซยก าลงปรบปรงระบบงบประมาณโดยมเปาหมายทจะปรบเปลยนกระบวนการพจารณางบประมาณ คอ แทนทจะพจารณาทรพยากรทางการบรหาร (Input) และวธการใชทรพยากรเหลานน (Process) จะเปลยนมาพจารณาทผลงาน (Output) และผลกระทบ (Impact) เชน การก าหนดใหสวนราชการจดตวชวดผลการปฏบตงาน (Performance indicators) นอกจากนยงไดกระจายอ านาจการตดโอนงบประมาณใหหวหนาสวนราชการ พรอมกบปรบปรงระบบบญชตนทนการใหบรการ

8. หลายประเทศพยายามสรางแรงจงใจส าหรบขาราการทมศกยภาพสง เชน สงคโปรมสายงานนกบรหาร ไดยกระดบคาตอบแทนของคนกลมนใหสงในระดบเดยวกบภาคเอกชนและรนเวลาการเลอนต าแหนงของคนกลมนเพอใหสามารถกาวไปถงต าแหนงอธบดหรอปลดกระทรวงไดเรวขน หรอ มาเลเซยซงแบงเกณฑการใหความดความชอบมากขนเปน 4 ระดบ เพอใหคนเกงสามารถเลอน เงนเดอนไปไดทเดยว 4 ขน

9. ประเทศฟลปปนสใชกลไกของสงคมและสอมวลชน เพอปรบปรงการตรวจสอบบรการของรฐ ในขณะทประเทศมาเลเซยใชกลไกของขาราชการโดยจดใหมหนวยตรวจสอบภายในหนวยตรวจสอบระดบรฐบาล และหนวยรองเรยนทางปฏบตงานของรฐ สวนสงคโปรใชกลไกของสงคมเชนกน แตมงเนนในทางบวก กลาวคอ ใหผ รบบรการสงค าชมเชยเมอไดรบบรการทด หรอสงค าแนะน าปรบปรงวธการใหบรการ ในการประชมครงน ประเทศสงคโปรไดเสนอรายงานการปฏรปการบรการของรฐทนาสนใจ 5 ประการ คอ

(1) การจดตงหนวยปรบปรงคณภาพในสวนราชการ (2) การก าหนดใหผ รบผดชอบคณภาพของบรการในแตละเรอง และการก าหนดให

สวนราชการตงคณะท างานเพอการปฏรประบบราชการ

DPU

22

(3) จดใหมโทรศพทสายตรง เพอรบขอเสนอแนะเกยวกบการปรบปรงการบรการจากประชาชน

(4) การกระจายอ านาจในเรองการปฏรประบบราชการใหบรการของรฐแกสวนราชการ การสงเสรมใหสวนราชการน าเทคโนโลยทนสมยมาชวยในการบรการ

(5) การทดลองจดตงตลาดนดบรการของรฐ จากรายงานการสมมนาในครงน หากพจารณาจากกจกรรมทประเทศสมาชกอาเซยนไดรายงาน

ผลการปฏรประบบราชการแลวเหนวา ประเทศสงคโปรไดด าเนนการกาวหนาไปกวาประเทศอน ๆ มาก ประเทศสงคโปรไดปฏรปทงระบบไปแลว ในขณะทบางประเทศเพงจะด าเนนการบางสาขา

2.2.2 การปฏรประบบราชการของประเทศทพฒนาแลว การปฏรประบบราชการเปนแนวโนมส าคญของการบรหารจดการ ประเทศตาง ๆ ไดพยายาม

ผลกดนโครงการปฏรประบบราชการโดยมชอเรยกเฉพาะของตน เชน แคนาดา (PS2000) สหราชอาณาจกร (Citizen’s Charter) สหรฐอเมรกา (Reinvention Government) หรอประเทศเพอบาน เชน สงคโปร (PS21) และมาเลเชย (Vision 2020) เปนตน แมแตองคการสหประชาชาตกไดใหความสนใจเรองการปฏรประบบราชการ ทงนโดยคาดหวงวาการปฏรประบบราชการจะเปนหนทางไปสการพฒนาทยงยน และกอใหเกดสนตภาพในโลกขน องคการสหประชาชาตไดสนบสนนใหมการประชมเกยวกบการปฏรประบบราชการหลายครงและไดจดใหมการประชมส าคญคอการประชมสมชชาใหญสหประชาชาต เรองการปฏรประบบบรหารงานของรฐขนในเดอนเมษายน พ.ศ. 2539 แตตวองคการสหประชาชาตเองกถกคาดหวงวาจะตองปรบรอระบบงานของตนเชนกน (ปรชญา, 2539 : 26) การทประเทศตาง ๆ ใหความสนใจผลกดนโครงการปฏรประบบราชการขนนน มใชเปนเพราะการเอาอยางตามกนแตเกดจากความจ าเปนผลกดน ปจจยส าคญเกดจากภาคราชการมขนาดใหญเกนไป มสภาพเปนรฐสวสดการทสงมากในระดบหนง ยกเวน สหรฐอเมรกาทมปญหาจากคาใชจายทางดานการทหารสงมาก ปญหาทตามมากคอ การวางงานและปญหาทางสงคมซงเกดจากการม สวสดการมากเกนไป (Welfare – Induced Problems) ผลกคอท าใหรฐบาลมปญหาขาดดลงบประมาณอยางตอเนอง เกดปญหาเงนเฟอ อตราการวางงานสง เศรษฐกจของประเทศเขาใกลภาวะถดถอย ผน าของประเทศตาง ๆ จงตองตดสนใจระหวางการปฏรประบบราชการและการอยรอดทางเศรษฐกจ นกการเมองทเขามาแกปญหาจงไดชประเดนการปฏรประบบราชการในการหาเสยงและเมอไดรบชยชนะจากการเลอกตง กสามารถใชเปนฉนทานมตทจะท าการปฏรป (ฉลองภพ และอภชย, 2539 : 54) ยงมปจจยรองอน ๆ อก ดงเชน ความจ าเปนทตองเรงรดประสทธภาพกากรท างานของรฐ เพอใหสามารถแขงขนในระดบระหวางประเทศไทย รวมทงการเรยกรองของประชาชนทมการศกษามาก

DPU

23

ขนไดเหนลกษณะการท างานของเอกชน และมวสยทศนกวางไกลมากขน ในงานวจยฉบบนจะไดยกตวอยางการปฏรประบบราชการในตางประเทศ ไดแก สหรฐอเมรกา สหราชอาณาจกร และออสเตรเลย การปฏรประบบราชการของสหรฐอเมรกา ในชวงการปกครองของประธานาธบด บล คลนตน ไดมการแสดงตนตงแตเรมเขารบต าแหนงวารฐบาลของเขามเจตนาแนวแนทจะปฏรประบบราชการของสหพนธรฐ ในเดอนกมภาพนธ พ .ศ. 2536 ประธานธบด บล คลนตน ไดประกาศวาเขาจะลดอตราก าลงของสหพนธรฐลงประมาณ 100,000 คน ภายใน 3 ป นอกจากนประธานาธบด บล คลนตน ยงไดประกาศวาจะลดอตราก าลงในท าเนยบขาว 25 % หรอประมาณ 350 คน ซงจะท าใหเหลอขาราชการในท าเนยบขาวเพยง 1,044 คน (พทยา , 2538 : 34) วธการด าเนนการปฏรประบบราชการของประธานาธบดบล คลนตน แตกตางกบประธานาธบดทานอน ตรงทวาประธานาธบด บล คลนตน ไมไดแตงตงคณะกรรมการปฏรประบบราชการขนมา ในการนประธานาธบด บล คลนตน กลบจดตงหนวยงานขนมาเรยกวา “หนวยทบทวนการปฏบตงานแหงชาต” (The National Performance Review หรอ NPR) ภายใตการน าของรองประธานาธบด อากอร ในปลายเดอนเมษายน พ.ศ. 2536 หนวยงานนมนางอเรน เคหมาก เปนหวหนาและมเดวด ออสบอน ซงเปนนกวชาการทเขยนหนงสอชอ “Reinventing Government” เปนทปรกษาอาวโส ดงนนการด าเนนงานของ NPR จงไดรบอทธพลอยางมากจากหนงสอเลมน (พทยา,2538 :34 – 35) ปรชญาในการด าเนนการปฏรประบบราชการของ NPR ไดแก การแสวงหาวธการท าใหรฐบาลสามารถท างานไดดขนโดยเสยคาใชจายนอยลง ในความเหนของรองประธานาธบด อากอรแลว วตถประสงคพนฐานในการปฏรประบบราชการไดแก ความพยายามในการปรบปรงคณภาพของบรการ และปรบปรงความสมพนธระหวางรฐบาลกบประชาชนอเมรกน รองประธานาธบดกลาววาเราตองการท าใหรฐบาล มองประชาชนและหนวยงานทตนใหบรการนนเสมอนเปนลกคา ในขณะเดยวกนเรากควรจะท าใหประชาชนนนมองภาพราชการนนเปนมตรทดของประชาชน ระบบราชการตองเปนระบบ ราชการทเปาหมายอยทลกคา และหนกลบมาใหความส าคญตอเรองปจจยน าออกมากกวาปจจยน าเขาของระบบ ในขณะเดยวกนระบบราชการจะตองรจกปรบตวใหเขากบความตองการของลกคาทตนใหบรการ แนวทางในการปฏรประบบราชการสหรฐอเมรกา มสาระส าคญ ดงน (รง, 2538 : 83 – 92) 1. แนวคดในการปรบปรงประสทธภาพ ใชแนวคดของการออกแบบระบบราชการใหม คอ

1.1 ทบทวนและประเมนประสทธภาพของหนวยงานตาง ๆ ของรฐบาลกลาง 1.2 ตรวจสอบและหาทางลดความสนเปลองไรประสทธภาพ 1.3 ปรบเปลยนระบบบรหารงานบคคล และวฒนธรรมการท างาน

DPU

24

1.4 เพมพนศกยภาพและอ านาจการตดสนใจของเจาหนาทผปฏบตงานในระดบตน 2. วธการ 2.1 ขจดความลาชาในการด าเนนงาน (Cutting red tape) โดยใขมาตรการ 2.1.1 ปฏรประบบงบประมาณ 2.1.2 กระจายอ านาจการบรหารงานบคคล 2.1.3 ปรบเปลยนวธการจดซอ จดจาง 2.1.4 ปรบบทบาทหนาทของผตรวจราชการ 2.1.5 ลดระเบยบและกฎเกณฑทไมมประโยชน 2.1.6 เพมอ านาจแกรฐบาลระดบมลรฐ และรฐบาลทองถน 2.2 การใหความส าคญตอลกคาเปนอนดบแรก (Putting customer first) 2.2.1 ฟงเสยงลกคาและใหลกคาเปนผก าหนด 2.2.2 ใหหนวยงานทใหบรการตองแขงขน 2.2.3 การสรางพลวตของตลาด 2.2.4 ใชกลไกตลาดเขาแกไขปญหา 2.3 การเพมอ านาจการตดสนใจแกผ ปฏบตงานเพอการท างานทไดผล (Empowering

employee to get result) 2.3.1 กระจายอ านาจการตดสนใจจากสวนกลางหรอเบองบนไปสผปฏบตงาน ใหมากทสด และลดล าดบขนของการควบคมลง 2.3.2 ท าใหเจาหนาททกคนรบผดชอบตอผลส าเรจของงาน 2.3.3 ใหเครองมอทจ าเปนตอการปฏบตงานของเจาหนาท 2.3.4 เสรมสรางคณภาพชวตการท างาน 2.3.5 สรางสมพนธภาพระหวางฝายจดการและฝายขาราชการ

2.3.6 เสรมสรางภาวะผน าทมงประสทธภาพของงาน 2.4 ยอนกลบไปสความตองการพนฐานเ พอการเปนรฐบาลท ดแตใ ชจายนอย (Cutting back to basic : Producing better government of less) 2.4.1 ขจดสงทไมมความตองการและจ าเปนออกไป 2.4.2 เกบรายไดเพมขน 2.4.3 ลงทนเพอเพมผลผลต 2.4.4 ท าแผนงานรเอนจเนยรง

DPU

25

3. ผลการปรบปรง 3.1 สรางสรรครฐบาลใหมใหเปนรฐบาลเนนการประกอบการ (Entrepreneurial Government) ทด าเนนงานไดดมประสทธภาพมากกวา เสยคาใชจายนอยลง 3.2 สามารถบรการประชาชนไดรวดเรว เปนทพอใจและตอบสนองความตองการของลกคา (ประชาชน) 3.3 ขจดความลาชา และตดทอนสงทไมมความตองการและจ าเปนออกไป เชนการยบรวมหรอยกเลกหนวยงานทท างานซ าซอนกน หรอทหมดความจ าเปน 3.4 ลดการควบคม แตใหอ านาจการตดสนใจแกเจาหนาทระดบปฏบตการเพอเพมผลผลตทดขน 3.5 ในการด าเนนการสรางสรรครฐบาลใหมน คาดวาจะชวยประหยดงบประมาณไดถง 2.7 พนลานบาท และลดจ านวนบคลากรลงไดถงประมาณรอยละ 12 ของจ านวนขาราชการใน 5 ป ขางหนา 4. ปจจยส าคญทท าใหเกดความส าเรจในการปฏรประบบราชการของประเทศสหรฐอเมรกา 4.1 การมวสยทศน (Vision) ของรฐบาลทชดเจน 4.2 ความมงมนเอาจรงและตงใจของผน าประเทศ ผซงจะเปนแกนส าคญในการเปลยนแปลงวธการปฏบตงาน และวฒนธรรมการท างานของระบบราชการ 4.3 ความยนยอมพรอมใจของบคคลในหนวยงานตาง ๆ ทเกยวของ

การปฏรประบบราชการของสหราชอาณาจกร งานการปฏรประบบราชการของประเทศสหราชอาณาจกรนน ประสบความส าเรจอยางมากภายใตการน าของนายกรฐมนตรมารกาเรตแทตเชอร ในป พ.ศ. 2525 – 2534 ตลอดระยะเวลาของการด ารงต าแหนงผน าของประเทศอาจกลาวไดวานายกรฐมนตรแทตเชอรไดแสดงความตงใจอนแนวแนอยางสม าเสมอตลอดมา ทจะปฏรปกลไกการบรหารงานของรฐ ความส าเรจในการปฏรปสวนหนงเกดจากการทนายกรฐมนตรแทตเชอรสามารถทจะด ารงต าแหนงอยไดเกอบถง 12 ป จงท าใหภาคราชการของประเทศสหราชอาณาจกรผานกระบวนการปฏวตทางดานการจดการไดโดยราบรนนบไดวานายกรฐมนตรแทตเชอรเปนผ วางรากฐานใหมในการปฏรป ระบบราชการจนท าใหระบบราชการของประเทศ สหราชอาณาจกรเปลยนแปลงไปอยางมาก (พทยา,2538 : 13) รฐบาลภายใตการน าของนายกรฐมนตรแทตเชอร ไดน าโครงการ Financial Management Initiative (FMI) มาใชในป พ.ศ. 2525 โดยมจดมงหมายเพอลดคาใชจายใหแกรฐบาลและมการใช งบประมาณเปนตววดประสทธภาพของสวนราชการภายใตโดรงการนผบรหารในราชการทกระดบตอง

DPU

26

ท างาน โดยมการก าหนดวตถประสงคทชดเจนและมตวชวดความส าเรจ มการก าหนดขอบเขตความรบผดชอบทชดเจนมระบบขอมลทด (ส านกงาน ก.พ., 2539ก : 130 – 133) ในป พ.ศ. 2531 รฐบาลสหราชอาณาจกรจงไดน าโครงการ Next Steps Initiative 2531 มาใช โดยมวตถประสงคเพอปรบปรงการบรการราชการพลเรอน ใหมประสทธภาพและประสทธผล ยงขน มการใชทรพยากรทมอยอยางคมคา (Value for Money) เพอใหการใหบรการของรฐ (Quality of Service) ดขนกวาเดมโดยบรหารหนวยงานใหเลก กะทดรด มอ านาจ และมบทบาทในการบรหารตวเอง นโยบายรฐบาลในการด าเนนการตามแนวคด Next Steps 1. ใหทกกระทรวงพจารณาจดตงหนวยงานอสระ (Agency) เพอด าเนนภารกจเฉพาะดาน (Specific Activities) ของแตละกระทรวง โดยใหมผบรหารสงสดเรยกวา Chief Executive บรหารงานโดยแนวคดเชงธรกจ สามารถจดเกบรายไดคาธรรมเนยมการใหบรการ แตตองท างานโดยม คณภาพเหมอนหนวยงานเอกชน และมความคดอสระในการก าหนดโครงสราง จดระบบบรหาร ระบบเงนเดอนคาตอบแทนของตนเองได ทงนโดยอยภายใตกรอบ (Framework) ทกระทรวงเจาสงกดก าหนด 2.แตละหนวยงานอสระจะตองมโครงการปรบปรงในความรบผดชอบใหเหนความกาวหนาอยางเปนรปธรรม 3. มการฝกและเตรยมพนกงานในเรองการใหบรการทดเเกประชาชน 4. เนนความส าคญของการบรหารความเปลยนแปลง ตอมารฐบาลภายใตการน าของนายจอหน เมเจอร ไดรเรม โครงการ The Citizen’s Charter ขนในป พ.ศ. 2534 โดยมวตถประสงคเพอใหหนวยงานของรฐปรบปรงบรการทใหแกประชาชน และใหประชาชนสามารถรองเรยนเกยวกบบรหารของหนวยงานของรฐได โดยโครงการ The Citizen’s Charter ยดหลกการ 6 ประการ ดงน 1. มาตรฐาน (Standards) ประกาศถงมาตรฐานของบรการทจะใหแกประชาชนเพอให ประชาชนไดทราบ ประชาชนรองเรยนไดถาบรการทไดรบไมเปนไปตามมาตรฐานทประกาศไว 2. ขาวสารและการเปดเผย (Information and Openness) ใหขาวสารเกยวกบบรการของรฐอยางครบถวนและถกตองเกยวกบการด าเนนการ ตนทน วธการ และผ รบผดชอบ เปนตน 3. ทางเลอกและการใหค าปรกษา (Choice and Consultation) มทางเลอกทสามารถด าเนนการไดใหแกผใชบรการ ใหค าปรกษาและรบฟงความคดเหนของผใชบรการ

DPU

27

4. ความสภาพและเออเฟอ (Courtesy and Helpfulness) ใหบรการดวยความสภาพและเออเฟอแกผใชบรการ ไมเลอกปฏบตตอประชาชน 5. การแกไขใหถกตอง (Putting things rights) กรณทมการผดพลาดเกดขนตองขอโทษ และอธบายไดเขาใจถงสาเหตของการผดพลาด และแกไขใหถกตองโดยเรงดวน 6. การคมคาเงน (Value for money) ใหบรการซงคมคาเงนของผ ใชบรการ และใชทรพยากรของรฐอยางประหยด คมคา และมประสทธภาพ ในเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2537 Efficiency Unit ไดก าหนดใหหนวยงานราชการตาง ๆ ตองมการจดท าแผนการปรบปรงประสทธภาพ (Efficiency Plan) เพอแสดงใหเหนวาในแตละปหนวยงานตาง ๆ จะมการปรบปรงประสทธภาพในดานใดบาง อยางไร โดยจดท า Effficiency Plan ผนวกเขาไวในแผนการบรหารงานของหนวยงาน ซงหนวยงานจะเสนอเพอขอรบจดสรรงบประมาณจากรฐบาล ดงนน ในรายงานผลการพจารณาจดสรรทรพยากรใหกบโครงการตาง ๆ ของหนวยงานตาง ๆ ส าหรบ ปงบประมาณนน ๆ จะตองมแผนการปรบปรงประสทธภาพ (Efficiency Plan) แสดงเอาไวดวย วตถประสงคของการก าหนดใหจดท า Efficiency Plan 1. เพอใชมาตรการใหมการปรบปรงประสทธภาพอยางจรงจง โดยใหหนวยงานราชการปฏบตงานอยางมประสทธภาพ และไดผลงานตามทไดตงเปาหมายไว 2. เพอแสดงใหเหนวาหนวยงานของรฐมการใชทรพยากรทมอยอยางจ ากด ใหมประสทธภาพภายใน 3 ปขางหนาไดอยางไร 3. เพอจะไดทราบวาหนวยงานของรฐไดน านโยบายของรฐทสงเสรมใหเกดการแขงขนและสนบสนนใหภาคเอกชนเขามามสวนรวมมากขน มาใชไดอยางไร

การปฏรประบบราชการของออสเตรเลย การปฏรประบบราชการของออสเตรเลย เรมอยางจรงจงในป พ .ศ. 2526 ซงจะเหนไดวาจากการประกาศนายกรฐมนตร รวมทงการระบในกฎหมายและกจกรรมอน ๆ โดยมแนวทางดงน (ส านกงาน ก.พ., 2539ก : 135 – 137)

1. แนวคด การด าเนนการเรองนไดใชแนวคด Reform the Public Service โดยมเปาหมายของการ

ปรบปรงครงนกเพอปรบปรงโครงการตาง ๆ ของรฐบาลใหมความเหมาะสม มประสทธภาพ และประสทธผล เพอใหสอดคลองกบสภาพสงคม และเศรษฐกจทเปลยนไป ซงรวมทงการปรบปรงระบบราชการทยงขาดความทนสมย ซงแตเดมปฏบตงานโดยเนนขบวนการมากกวาการดทผลของงานทปฏบต

2. วธการ

DPU

28

2.1 การปรบปรงดานโครงสราง (Structural Reforms) 2.1.1 ปรบปรงกลไกของระบบราชการ โดยใหเปนตวจกรส าคญในการบรหารงานของรฐบาล 2.1.2 การปรบปรงองคกร โดยเนนท างานเปนโครงการ รวมทงลดขนตอนการท างาน ตาง

ๆ ลง พรอมทงสงเสรมการท างานแบบธรกจเอกชน 2.1.3 ใหมการมอบอ านาจ โดยการมอบอ านาจการตดสนใจดานบคลากรและการเงน

จากระดบสงสระดบลาง 2.1.4 ปรบปรงดานการกระจายอ านาจ โดยกระจายสสวนราชการตาง ๆ ทเกยวของ 2.2 การปรบปรงดานแรงงานสมพนธ (Industrial Reforms) 2.2.1 การปรบปรงดานเงนเดอนและสวสดการใหทดเทยมกบภาคเอกชน 2.2.2 การสงเสรมขวญ และก าลงใจของขาราชการ โดยการปรบปรงดานความมนคง

และความกาวหนาในอาชพ รวมทงการจดใหมการใหค าปรกษาแกขาราชการ และสหภาพในองคการ 2.2.3 การปรบปรงดานความยดหยนในการท างาน โดยการจดระบบการท างานแบบไม

เตมเวลา 2.3 การปรบปรงดานก าลงคน (Human Resource Management Reforms) 2.3.1 การพฒนาขาราชการระดบสง 2.2.2 การสงเสรมขวญและก าลงใจของขาราชการ โดยการปรบปรงดานความมนคง และ

ความกาวหนาในอาชพ รวมทงการจดใหมการใหค าปรกษาแกขาราชาการ และสหภาพในองคการ 2.2.3 การน าการประเมนผลการปฏบตงานมาใชในการประเมนบคลากรระดบสง 2.2.4 การอบรมขาราชาการโดยการเนนใหเหนประโยชนของการปรบปรงระบบราชการ

ตอการบรหารราชการ 2.2.5 การพฒนานกบรหารระดบกลาง 2.2.6 การปรบปรงดานความเสมอภาคในโอกาสความกาวหนา 2.2.7 การสงเสรมใหหนวยงานตาง ๆ ดแลดานความปลอดภยในอาชพและหนวยงาน 2.4 การปรบปรงดานการเงน (Financial Reforms) 2.4.1 การตงงบประมาณลวงหนา (Forward Estimates Systems) 2.4.2ใหมการจดท าแผนการประเมนโครงการของแตละสวนราชการ (Portfolio

Evaluation Plan) 2.4. 3 ระบบการอนมตคาใชจายในการด าเนนการ (Running Costs) จดท าเปนราย

โครงการ 2.4.4การใหเงนปนผลกบหนวยงานทสามารถลดคาใชจายอนเนองมาจากการท างานท

ประสทธภาพเพมขน (Efficiency Dividend)

DPU

29

2.4.5 การบรหารโครงการและการเงน ทงนใหหนวยงานจดเตรยมจากงบประมาณเปนรายโครงการ พรอมทงการประเมนผลโครงการทค านงถงผลงานทตรงตามวตถประสงคดวย มากกวาทจะค านงถงแตความประหยดเพยงอยางเดยว

2.5 การปรบปรงดานการใหบรการ (Commercial Reforms) 2.5.1 การน าระบบคดคาบรการ (Use Charges) มาใช ทงนภายใตหลกการทวาผ ใช

แทนทจะเปนรฐบาลกลาง เปนผ มสวนรบผดชอบคาใชจายทงหมดหรอบางสวนของบรการเหลาน 2.5.2 การน าระบบท าสญญาเชาชวง (Contracting Out) มาด าเนนการ 2.5.3 การใชระบบบญชโดยใชเกณฑคางรบคางจาย คอระบบบญชทสามารถเปรยบเทยบ

รายรบรายจายทเกดขนและเกยวเนองกน 2.5.4 สงเสรมใหมการตงรฐวสาหกจ หรอหนวยงานอสระในรปบรษทเอกชน

2.6 ปรบปรงดานการวางแผนและการรายงานการปรบปรง (Planning and Reporting reforms)

2.6.1 การน าการวางแผนองคการมาใช 2.6.2 แตละหนวยงานจะตองระบวตถประสงค และรายละเอยดทส าคญ ๆ ของโครงการตาง

ๆ 2.6.3 ระบบการประเมนผล 2.6.4 การจดท าระบบขอมลขาว 2.6.5 การจดท ารายงานประจ าป

จากการปฏรประบบราชการของตางประเทศตามทไดกลาวมาขางตนนน พบวา แตละประเทศมการปฏรปกนอยางยาวนานแลว และแตละประเทศกมวธการทแตกตางกนไปเชนเดยวกบประเทศไทย 2.3 แนวความคดทฤษฎเกยวกบการปฏรประบบราชการไทย

2.3.1 พฒนาการของการปฏรประบบราชการไทย อาณาบรเวณทสโขทยมอ านาจสบเนองตอกนเปนระยะเวลายาวนานอยางแทจรงนนไดแก เมองตาง ๆ ทปจจบนตงอยในเขตนครสวรรค ก าแพงเพชร ตาก พจตร สโขทย พษณโลก อตรดตถ และเพชรบรณ จดเปนอาณาจกรสโขทยแท ๆ (Sukhothai Proper) สโขทยแบงการปกครองบรเวณดงกลาวเปนราชธานเมองหนาดานหรอเมองลกหลวง และเมองพระยามหานคร พระมหากษตรยทรงปกครองราชธานหรอเมองหลวงโดยตรง การจดการดงกลาวเปนการกระจายอ านาจคอนขางมาก เมอง

DPU

30

ตาง ๆ มอสระในการปกครองตนเองสง ทงในดานการเกบภาษอากร การพจารณาคดความ การแตงตงต าแหนงขนนาง และการควบคมเมองบรวาร (แถมสข และคณะ , 2536 : 38)

จนภายหลงพอขนรามค าแหงมหาราช มลกษณะการปกครองในชวงทสโขทยมขนาดใหญและซบซอนมากขน ฐานะของกษตรยไดรบการยกยองวาเปน “ธรรมราชา” ตอมากอนการปฏรปการ ปกครองในสมยสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ พ.ศ. 1998 โครงสรางทางการเมองการปกครองของอยธยาไมไดซบซอนมากนกโดยมความแตกตางกนคอ อยธยามจตสดมภ ประกอบดวย กรมเวยง วง คลง นา ในสวนของการปกครองหวเมองนน หวเมองชนในขนตรงตอราชธานหรอเมองลกหลวง ซงพระมหากษตรยจะโปรดใหเจานายเชอพระวงศใกลชดไปปกครอง โดยมอ านาจเดดขาดในการปกครองเมองลกหลวง และเมองบรวารอนเปนหวเมองชนในบางเมอง ความสมพนธจงมลกษณะเปนเครอญาต ส าหรบหวเมองชนนอกหรอเมองพระยามหานครนนพระมหากษตรยทรงแตงตงขาราชการชนผ ใหญ ออกไปปกครองหรอแตงตงเชอสายเจาเมองเดมปกครอง สวนหวเมองประเทศราชใหเจาเมองปกครองกนเอง และสงบรรณาการมาถวายตามก าหนด จดทพมาชวยยามเกดศกสงครามและดวยเหตผลของการแยงชงราชบลลงก พระบรมไตรโลกนาถจงทรงปฏรปการปกครอง ท าใหโครงสรางทางการเมองการปกครองเปลยนไป โดยกรงศรอยธยาเปนศนยกลาง มการบรหารราชการออกเปน 2 ฝาย คอฝายทหารและฝายพลเรอน โดยตงเปนกรมกลาโหมและมหาดไทย มอครเสนาบด สมหพระกลาโหม และสมหนายก ซงเปนผดแลตามล าดบ การปรบปรงการปกครองในสมยสมเดจพระบรมไตรโลกนาถ ท าใหการปกครองมความรดกมและมประสทธภาพมากขน สถาบนกษตรยมความมงคง อนเกดจากการตรากฎมณเฑยรบาล การยกเลกเมองลกหลวง และการแยกอ านาจหนาทระหวางฝายทหารกบพลเรอนเปนการสรางความเปนอนหนงอนเดยวกนใหแกอาณาจกรโดยการรวมอ านาจเขาสศนยกลาง ตอมาในรชสมยสมเดจพระรามาธบดท 2 ไดมการปรบปรงเพมเตมจากสมยสมเดจพระบรมไตรโลกนาถโดยเฉพาะดานการทหาร ไดแก การจดท าสารบญชหรอการท าทะเบยนไพรพลการฝกซอมประลองยทธ และการท าต าราพชยสงคราม ท าใหขนนางทไดเขามาคมอ านาจทางทหารทเปนสมหพระกลาโหม มผลตอความไมมเสถยรภาพของพระมหากษตรย เกดการใชก าลงยดอ านาจและการกบฏหลายครง จนตอมาในสมยสมเดจพระเพทราชา (พ.ศ. 2231 – 2246) จงไดมการเปลยนแปลงอ านาจหนาทของสมหพระกลาโหมและสมหนายก เพอความมงคงของสถาบนกษตรยโดยใหสมหพระกลาโหมดแลรบผดชอบหวเมองฝายใตทงดานทหารและพลเรอน และสมหนายกดแลรบผดชอบหวเมองฝายเหนอทงดานทหารและพลเรอนเชนกน เมอครงสมยทไทยเปลยนศนยอ านาจการปกครองจากอยธยามาอยทกรงธนบรและกรงเทพ ฯ ในทางการเมองการปกครองยงคงปฏบตตามระเบยบแบบแผนทเคยเปนมาตงแตสมยอยธยา ลกษณะ

DPU

31

การปกครองและโครงสรางทางการเมองจงไมแตกตางกนมากนก ทงในสวนกลางและสวนภมภาค จนเมอถงสมยรชกาลท 5 การปฏรปการปกครองในชวงแรก (พ.ศ. 2416 – 2417) เปนการด าเนนงานของรชกาลท 5 รวมกบกลมสยามหนมซงเปนคนหนมรนใหม ในชวงนไดมการตงสภาทปรกษาราชการแผนดนและสภาทปรกษาในพระองค อนเปนองคกรในเชงนตบญญตและบรหารดงน

1. สภาทปรกษาราชการแผนดน (Council of State) ทรงประกาศจดตงเมอวนท 8 พฤษภาคม พ.ศ. 2417 เพอท าหนาทเปนทปรกษาราชการแผนดน โดยทรงแตงตงจากขาราชการทมความสามารถรอบรในกจกรรมตาง ๆ มจ านวนไมต ากวา 10 นาย และไมเกน 20 นาย มฐานะรองจากเสนาบด

2. สภาทปรกษาสวนพระองค (Privy Council) ทรงประกาศจดตงเมอวนท 15 สงหาคม พ.ศ. 2417 เพอทรงสอบถามการงานและปรกษาเรองราวบางอยาง ทมพระราชด ารรวมทงการมอบหมายงานบางอยางใหสภานปฏบต จ านวนสมาชกของสภานไมไดก าหนดแนนอนประกอบดวยพระบรมวงศานวงศ ขนนางและขนนางชนผใหญ

ตอมาใน พ.ศ. 2430 – 2435 เปนชวงเวลาทพระองคทรงด าเนนการปฏรปทางการเมองการ ปกครองอยางจรงจง กลาวคอ

1. การปฏรปการปกครองสวนกลาง เรมขนใน พ.ศ. 2430 เมอรชกาลท 5 ทรงใหทดลองน ารปแบบการบรหารราชการแบบองกฤษมาใช นนคอการจดรปแบบบรหารราชการเปนระบบกระทรวง อาท กระทรวงมหาดไทย กระทรวงกลาโหม กระทรวงตางประเทศ ฯลฯ เสนาบดกระทรวงตาง ๆ สวนใหญเปนเชอพระวงศ ท าใหรชกาลท 5 ทรงสามารถควบคมงานกระทรวงตาง ๆ ได และขนนาง ถกลดบทบาทและเสอมอ านาจลง

2. การปฏรปการปกครองสวนภมภาค ความพยายามสรางเอกภาพทางการปกครองและดแลหวเมองใหใกลชดขน เพอสกดกนภยจกรวรรดนยมเปนสาเหตส าคญของการปฏรป ทงนไดจดตงระบบมณฑลเทศาภบาลขน โดยไดรปแบบการปกครองทองกฤษใชในประเทศพมา และมลายใน พ.ศ. 2435 โปรดฯ ใหมการทดลองเลอกตงก านน ผ ใหญบาน ทต าบลบานเกาะ อ าเภอบางปะอน จงหวดพระนครศรอยธยา อนเปนรากฐานของการบรหารการปกครองสวนภมภาคแบบใหม

3. การปฏรปการปกครองสวนทองถน มการด าเนนการเฉพาะสขาภบาล เพอเปดโอกาสใหประชาชนมสวนในการบรหารทองถนของตนเองในดานการรกษาความสะอาดของเมอง และดแล

DPU

32

ถนนหนทาง พ.ศ. 2440 รชกาลท 5 จงโปรดฯ ใหจดตงสขาภบาลกรงเทพฯขน และในพ .ศ. 2448 โปรดฯ ใหจดตงสขาภบาลหวเมองขนเปนการทดลองทต าบลทาฉลอม จงหวดสมทรสาครเปนแหงแรก

การปฏรปการปกครองในสมยรชกาลท 5 ท าใหรปแบบการปกครองไทยทใชกนมาหลายรอยปตงแตอยธยาเปนอนสนสดลง รปแบบการปกครองท านองเดยวกบตะวนตกเรมเขามาแทนท ความเปนเอกภาพทางการปกครองทเกดขนท าใหไทยกาวเขาสการเปนรฐชาตสมยใหม (ธดา และคณะ, 2539 : 48-58)

ตอมาภายหลงการเปลยนแปลงการปกครองซงมขนเมอวนท 24 มถนายน พ.ศ. 2475 โดย

“คณะราษฎร"” ท าการยดอ านาจ เปนผลใหมการเปลยนแปลงลมระบอบการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชย มาเปนระบอบประชาธปไตย แบบพระมหากษตรยอยภายใตรฐธรรมนญตอมาในวนท 27 มถนายน พ.ศ. 2475 ไดมการประกาศใชรฐธรรมนญชวคราวซงเรยกวา “พระราชบญญตธรรมนญการปกครองแผนดนสยามชวคราว พ.ศ. 2475” หลงจากนนในวนท 10 ธนวาคม พ.ศ. 2475 พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ไดทรงพระราชทานรฐธรรมนญฉบบถาวรใหแกปวงชนชาวไทย และมการเลอกตงทวไปเปนครงแรกในประวตศาสตรไทย ใน พ .ศ. 2476 ภายหลงจากการเปลยนแปลงการปกครองดงกลาวขางตน ไดมการปรบปรงการจดระเบยบการปกครองหรอการบรหารราชการ แผนดนใหม นบตงแต พ.ศ. 2475 เปนตนมา อาจจ าแนกไดเปน 4 ชวง ดงน (โภคน, 2540 : 29 – 31)

1. การปรบปรงการจดระเบยบบรหารราชการแผนดน ครงท 1 พ.ศ. 2476 ใน พ.ศ. 2476 ไดมการปรบปรงการจดระเบยบบรหารราชการแผนดนครงส าคญโดย

พระราชบญญตวาดวยระเบยบบรหารราชการแหงอาณาจกรสยาม พ.ศ. 2476 ไดจดระเบยบราชการบรหารออกเปน 3 สวน คอ ราชการบรหารสวนกลาง ราชการบรหารสวนภมภาค และราชการบรหารสวนทองถน พระราชบญญตฉบบนไดน าเอาหลกการกระจายอ านาจการปกครองใหแกทองถนมาใชในการจดระเบยบราชการบรหารสวนทองถน โดยจดตงเทศบาลขนเปนครงแรกในประเทศไทย ตอมาใน พ.ศ. 2477 ไดมการจดตงสภาจงหวดขนเปนครงแรก

2. การปรบปรงการจดระเบยบบรหารราชการแผนดน ครงท 2 ใน พ.ศ. 2495 ใน พ.ศ. 2495 ไดมการปรบปรงการจดระเบยบบรหารราชการแผนดนครงใหญอกครงหนง

โดยพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2495 ไดเปลยนชอกฎหมายจาก “ระเบยบราชการบรหาร” เปน “ระเบยบบรหารราชการแผนดน” ไดบญญตใหจงหวดเปนนตบคคลทง ๆ ทจงหวดเปนราชการบรหารสวนภมภาค ไดจดตงภาคขน และไดเปลยนแปลงองคกรปกครองจงหวดและอ าเภอ

3. การปรบปรงการจดระเบยบบรหารราชการแผนดนในป พ.ศ. 2515

DPU

33

ใน พ.ศ. 2515 ไดมการปรบปรงการจดระเบยบบรหารราชการแผนดนอกครงหนง โดยประกาศของคณะปฏวต ฉบบท 218 ลงวนท 29 กนยายน พ.ศ. 2495 โดยเพมเตมบทบญญตเกยวกบอ านาจของนายกรฐมนตรในฐานะหวหนารฐบาลไวอยางกวางขวาง ในการก ากบการบรหารราชการแผนดนโดยทวไป

4. การปรบปรงการจดระเบยบบรหารราชการแผนดนใน พ.ศ. 2534 ใน พ.ศ. 2534 ประกาศของคณะปฏวต ฉบบท 218 ลงวนท 29 กนยายน พ.ศ. 2515 ได

ถกยกเลกโดยพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2534 ซงมไดปรบปรงโครงสรางของระบบราชการบรหารของประเทศไทย เพยงแตแกไขเพมเตมรายละเอยดบางประการ เชน การก าหนดขอบเขตแหงอ านาจหนาทของสวนราชการตาง ๆ ใหชดเจนเพอมใหการปฏบตงานซ าซอนกนระหวางสวนราชการ ตาง ๆ

การปฏรประบบราชการไทยไดมการกระท ามาโดยตลอด โดยรฐบาลแตละชดไดตงคณะกรรมการเพอการปฏรประบบราชการมาเปนทศวรรษแลว ซงโดยทว ๆ ไปกจะมบคคลผ เชยวชาญทเกยวกบการบรหารราชการแผนดน โดยเฉพาะอยางยงขาราชการทมาจากส านกงานขาราชการ พลเรอน วงวชาการ ตวแทนกระทรวง ทบวง กรม ทเกยวของเพอพจารณาพเคราะหถงปญหาของระบบราชการทเปนอย และเสนอแนะแนวทางแกไขเพอใหระบบราชการมบรการทดขนกวาเกา มประสทธภาพในการท างานดขน

นอกเหนอจากนนยงมความพยายามทจะปรบปรงหนวยงานตาง ๆ โดยมการจ ากดความเจรญเตบโตของหนวยงานราชการ การพจารณาถงการปรบปรงโครงสราง รวมตลอดทงโครงสรางของระบบราชการและรฐวสาหกจ ซงกไดมการกระท าตอเนองมาหลายรฐบาลโดยหลก ๆ แลวก เปนทยอมรบวาในยคปจจบนสถานการณทางการเมอง เศรษฐกจ สงคมไดเปลยนไปมาก จ าเปนอยางยงตองมการปรบตวของขาราชการทงในแงระบบและตวบคคล และยงในยคโลกาภวตนและขาวสารขอมล โดยเฉพาะอยางยงความเจรญเตบโต ของระบบและกระบวนการประชาธปไตย ความจ าเปนในการปรบตวของระบบราชการกมมากขนตามล าดบ

2.3.2 เปาหมายการปฏรประบบราชการ การปฎรประบบราชการ หมายถง การปรบปรงเปลยนแปลงระบบราชการใหมความเหมาะสม

และเปนการเปลยนแปลงเพอใหระบบการบรหารงานดขน เปนระบบราชการทมประสทธภาพ ประ

DPU

34

สทธผลและสมรรถนะเพมขน และสามารถเออประโยชนใหประชาชนและสงคมมากขน โดยทวไปกระบวนการปฏรประบบราชการในแตละประเทศจะถกออกแบบและมจดเนนทแตกตางกนตามความ จ าเปนของระบบราชการและความรนแรงของปญหาในประเทศนน ๆ อยางไรกตามในภาพรวมของกระบวนการปฏรประบราชการมกจะครอบคลมการปรบปรงและเปลยนแปลงในประเดนใหญ ตงแตการปรบปรงบทบาทภารกจและหนาทของรฐ การวางระบบโครงสรางความสมพนธของอ านาจในระดบตาง ๆ การจดโครงสรางองคการ การจดระบบราชการใหมใหรบใช ตอบสนองความตองการของประเทศชาตและประชาชน ระบบบรหารและวธการปฏบตงาน ระบบบรหารบคคลภาครฐ กฎระเบยบตาง ๆ และการปรบคานยมวฒนธรรมขององคกรและพฤตกรรมของขาราชการ ซงการด าเนนงานแตละสวนกเพอท าใหระบบราชการมสมรรถนะสงเปนระบบราชการทมผลงานและความสามารถสง สามารถเปนกลไก ทส าคญของรฐบาลในการบรหารประเทศชาต เพอเอออ านวยใหรฐบาลทเปนผ แทนประชาชนเปนรฐบาลทมสมรรถนะและผลงานสงไดอยางแทจรง และเมอระบบราชการรวมกบราชการสามารถท างานไดอยางเตมศกยภาพ ประเทศกจะมระบบเศรษฐกจทมสมรรถนะสง คอ มศกยภาพและความสามารถทจะแขงขนในระดบโลกไดสงผลใหประชาชนมรายไดและมความเปนอยในระดบทดขนเปนสงคมทม มาตรฐานสง คอ เปนสงคมทประชาชนโดยรวมใหมคณคาทางคณธรรมสง อนจะท าใหสงคมโดยรวม มศกยภาพทางสงคมททดเทยมสงคมอารยะ

2.3.3 วธการปฏรประบบบรหารภาครฐของไทยในปจจบน การปฏรประบบบรหารภาครฐ ภายใตกรอบของ “ระบบบรหารจดการภาครฐแนวใหม” มหลายเรองทตองด าเนนการไปพรอม ๆ กน โดยรฐบาลจะเนนในเรองทมความส าคญตอการปรบเปลยนองคาพยพของภาครฐเปนหลก ไดแก 1 การปรบเปลยนบทบาท ภารกจและวธการบรหารงานของภาครฐ โดยจะเนนทกลมเศรษฐกจเปนอนดบแรก โดยมวธการดงน 1.1 ทบทวนบทบาท หนาทของกระทรวง ทบวง กรม และองคการของรฐ เพอจ ากดเปาหมายและวตถประสงคของแตละหนวยงานใหเหลอนอยลงแตชดเจน ไมซ าซอนกนอนจะน าไปส ขนาดขององคกรของรฐทมขนาดเลกลงอยางสมดล โดยปรบระบบและกระบวนการบรหารในองครวมตามกลมภารกจ เพอจดความสมพนธในบทบาทหนาทใหมของรฐ ใหมลกษณะการท างานเปนทม ทงภายในสวนราชการและระหวางสวนราชการ รวมทงการท างานในลกษณะภาคกบภาคเอกชนและประชาชน โดยจะจดกลมภารกจออกเปนดานตาง ๆ ดงน (1) ดานเศรษฐกจ ไดแก กจกรรมของกระทรวงพาณชย กระทรวงอตสาหกรรม กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงการคลง และบางสวนของกระทรวงการตางประเทศ และกระทรวงคมนาคม เปนตน

DPU

35

(2) ดานนโยบายการบรหารและการก ากบตรวจสอบไดแก ภารกจของหนวยงานกลาง เชน ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ส านกงบประมาณ ส านกงาน ก.พ. ส านกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ส านกเลขาธการคณะรฐมนตร ส านกงานตรวจเงนแผนดน ส านกนายกรฐมนตรรวมทงหนวยงานกลางอน ๆ เปนตน (3) ดานสงคม ไดแก กจกรรมของกระทรวงศกษาธการ ทบวงมหาวทยาลย กระทรวงสาธารณสข กระทรวงแรงงานและสวสดการสงคม บางสวนของกระทรวงมหาดไทย และกระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงแวดลอม เปนตน (4) ดานสงแวดลอม พลงงานและทรพยากรธรรมชาตไดแก กจกรรมของกระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม ส านกงานนโยบายพลงงานแหงชาต บางสวนของกระทรวงเกษตรและ สหกรณ กระทรวงอตสาหกรรม และกระทรวงมหาดไทย เปนตน (5) ดานความมนคงและความสงบเรยบรอยของสงคมไดแก กจกรรมของกระทรวงมหาดไทย กระทรวงการตางประเทศ ส านกงานต ารวจแหงชาต ส านกงานอยการสงสด เปนตน (6) ดานภมภาคและทองถน ไดแก กระทรวงมหาดไทย องคการบรหารสวนทองถนตาง ๆ และสวนราชการทเกยวของ เปนตน (7) ดานการบรหารงานขององคกรอสระ (8) ดานการบรหารงานขององคกรรฐวสาหกจ ทงน โดยจ ากดใหภาครฐท าหนาทเฉพาะภารกจหลกและทจ าเปนเทานน สวนภารกจรองจะจดเปนองคการมหาชนหรอแปรรปและถายโอนงานใหแกองคกรประชาชน ภาคเอกชน หรอจางเหมาหรอซอบรการจากเอกชนตอไป ซงการเปลยนแปลงดงกลาวท าโดยวธการตราเปนพระราชบญญต หรอพระราชกฤษฎกาตามลกษณะเฉพาะของเรอง โดยด าเนนการในกลมดานเศรษฐกจเปนอนดบแรกใหเหนผลภายในเดอนกนยายน 2543 1.2 ก าหนดใหทกกระทรวง ทบวง กรม และองคการมหาชนจดท าแผนกลยทธทประกอบดวย เปาหมาย ผลผลต ผลลพธ ปจจยส าคญสความส าเรจ ตวชวดผลส าเรจมาตรฐานผลงาน แผนการท างาน งบประมาณและทรพยากรทตองการใช แผนกลยทธนจะตองเปดเผยตอสาธารณะ และถอเปนเงอนไขการท างานของเจาหนาทของรฐในสวนราชการนน ๆ ตอรฐบาลและรฐสภา โดยจะตองมการประเมนผลส าเรจเปนรายปกอนการไดรบงบประมาณส าหรบปตอไป ซงตองสรางระบบความ รบผดชอบใหชดเจนระหวางรฐมนตรผ รบผดชอบ และหวหนาสวนราชการแตละองคการดวย ทงนโดยการก าหนดใหเปนระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการจดท าแผนกลยทธของสวนราชการและการตรวจสอบผลสมฤทธของงาน 1.3 พฒนาใหมระบบสารสนเทศของหนวยงานกลางภาครฐทสามารถเชอมโยงขอมลระหวางกนและเปนระบบทเปดใหหนวยงานภาคเอกชนและประชาชนเขาถงไดสะดวกตลอดจนน าเทคโนโลย

DPU

36

สมยใหมทเหมาะสมมาใชเพอเพมประสทธภาพในการบรหารงานของภาครฐและการใหบรการแกประชาชน 1.4 ใหทกกระทรวง ทบวง กรม และองคการมหาชน ประกาศมาตรฐานการใหบรการประชาชนโดยเปดเผย และถอเปนสญญาประชาคมทสวนราชการทกแหงตองจดท าบรหารจดเดยว และ ปรบปรงกระบวนการบรการประชาชนใหสนรวดเรว โดยใหประชาชนซงเปนลกคาไดมสวนรวมก าหนดมาตรฐานการบรการดวย ทงนโดยจดใหระบบบรการประชาชนของสวนราชการสอดคลองกบมาตรฐานสากลของประเทศไทยดานการจดการและสมฤทธผลของงานภาครฐ 1.5 ก าหนดแนวทางและส ารวจความคดเหนของผ รบบรการเพอเปนเครองมอในการปรบปรงประสทธภาพในการใหบรการอยางตอเนอง ทงนโดยมระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยการส ารวจความคดเหนของประชาชนผ รบบการของรฐ 1.6 พฒนาระบบประเมนผลระดบองคการ เพอชวดความแตกตงระหวางเปาหมายทก าหนดไวและผลลพธทเกดขนจรง โดยการใหองคการอสระและหนวยงานกลางมหนาทประเมนผลสมฤทธตามดชนชวดผลงานของกระทรวง ทบวง กรมตาง ๆ และแถลงผลประเมนตอรฐสภาและสาธารณะตอไป 1.7 ปรบความสมพนธระหวางบทบาทของฝายการเมองและฝายประจ า โดยฝายการเมองก ากบ ตรวจสอบผลลพธการท างาน ตามนโยบายและแผนกลยทธทท าสญญาไวลวงหนา สวนฝายประจ ามหนาทในการด าเนนการตามนโยบายและบรหารจดการใหเปนไปตามกระบวนการทางกฎหมายและกฎระเบยบ เพอใหไดผลงานตามเปาหมายทก าหนดไวทงน ตามแผนกลยทธและงบประมาณทไดรบการท าหนาทตามบทบาทของทงสองฝาย จะปรากฏในรายงานผลงานของกระทรวง ทบวง กรม ทจะรายงานตอรฐสภาและสาธารณะดวย 2 การปรบเปลยนระบบงบประมาณ การเงน และการพสด 2.1 พฒนาระบบงบประมาณทมงเนนผลงานและผลลพธส าหรบหนวยงานน ารอง จดท าแผนการปรบเปลยนขนตนเพอไปสระบบงบประมาณทมงเนนผลงานและผลลพธซงจะเชอมโยงกบกระบวนการวางแผนกลยทธของภาครฐตามขอ5.1.2 โดยจะเรมจากหนวยงานทางดานเศรษฐกจและสงคมทมความพรอม

2.2 พฒนาระบบรายงานผลทงทางดานการเงนและผลการด าเนนงานทโปรงใสส าหรบหนวยงานน ารองเพอสงเสรมใหเกดระบบความรบผดชอบในการตดสนใจ และสนบสนนใหมโอกาสตรวจสอบการท างานของภาครฐ

2.3 พฒนาระบบกระจายอ านาจการจดการงบประมาณส าหรบหนวยงานน ารองโดยจะครอบคลมถงการเสรมสรางความสามารถในการจดสรรงบประมาณของหนวยงานน ารองระบบรายงาน ผลงานทเปรยบเทยบกบแผนงาน และการทส านกงบประมาณและกรมบญชกลางจะใหความยดหยนในการจดการงบประมาณแกหนวยงาน ทงนการใหอ านาจการจดการทางการเงนแกหนวยงานจะขนอย

DPU

37

กบลกษณะของมาตรฐานการควบคมทางการเงนและระบบการรายงานผลการปฏบตงานของหนวยงานนน ๆ ทไดก าหนดไวขอก าหนดดงกลาวจะถกระบไวในขอตกลงการใชทรพยากรระหวางหนวยงานและส านกงบประมาณ

2.4 การเพมขอบเขตความครอบคลมของงบประมาณ จดระบบรายงานคาใชจายการด าเนนงานของภาครฐใหมใหแสดงถงคาใชจายในการด าเนนงานทงสนของรฐบาลทงน กจกรรมของสวนราชการ รฐวสาหกจและหนวยงานอนทไดรบการสนบสนนจากเงนกและเงนชวยเหลอทงหมด จะตองรายงานไวในแผนการเงนของภาครฐดวย โดยเรมแสดงขอมลเบองตนภายในปงบประมาณ 2543 2.5 พฒนาระบบบญชการเงนภาครฐทเทยบเทากบมาตรฐานนานาชาตทก าหนดโดย International Federation of Accountants (IFAC) ทงนระบบดงกลาวจะรวมคาใชจายซงจะเปนภาระของภาครฐทจะเกดขนในอนาคตไวในเอกสารงบประมาณ 2.6 พฒนาระบบการจดท าประมาณการงบประมาณรายจายลวงหนาส าหรบหนวยงานน ารอง พฒนาประมาณการงบประมาณรายจายลวงหนาทสามารถแสดงใหเหนถง คาใขจายในอนาคตภายใตแผนงานหรอโครงการตาง ๆ ทเกดขนจากการตดสนใจในปจจบน การพฒนาประมาณการรายจายลวงหนานจะเชอมโยงเขากบแผนการคลงระยะกลางทจดท าโดยส านก งบประมาณ กระทรวงการคลง ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และธนาคารแหงประเทศไทย 2.7 การกระจายอ านาจงบประมาณและการบรหารงบประมาณสองคกรปกครองสวนทองถน พฒนากระบวนการกระจายอ านาจการงบประมาณใหแกองคกรปกครองสวนทองถน จะออกแบบวธการจดสรรเงนอดหนนในรปแบบใหมรวมทงการก าหนดมาตรการทจะเสรมสรางขดความสามารถในการบรหารทางการเงนใหแกองคกรปกครองสวนทองถนมากยงขน 2.8 พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศส าหรบการจดการทางการเงนในระดบมหภาค พฒนาระบบบรหารการเงนในระดบหนวยงานเพอสรางความโปรงใสใหแกการจดสรรงบประมาณ โดยพฒนาระบบขอมลทเชอมโยงขอมลทางดานการจดการและทางดานการเงนเขาดวยกน เพอท าใหการตดสนใจของหนวยงานอยบนฐานขอมลทสมบรณครบถวน เชอถอไดและทนสมย 2.9 ทบทวน ปรบปรง แกไข เพมเตม กฎหมายทเกยวของกบระบบงบประมาณ รายงานการเงนและการคลง 2.10 ปรบปรงระบบการบรหารงานพสด

DPU

38

โดยพฒนาระบบขอมลสารสนเทศดานพสดและเนนพฒนาใหหนวยงานของรฐมพสดในราคาทเหมาะสมและจกหาไดทนเวลาทจะใช รวมทงจดใหมการดแลบ ารงรกษาอยางตอเนอง ใหอยในสภาพดและใชงานไดตลอดเวลา 2.11 ขยายผลการปรบเปลยนระบบงบประมาณ การเงน และการพสดตอจากโครงการน ารองใหครอบคลมทงระบบภาครฐ 3 การปรบเปลยนระบบบรหารบคคล ปรบเปลยนแนวทางการบรหารบคคลใหสอดคลองกบ “ระบบบรหารจดการภาครฐแนวใหม” ซงจะมองคกรขนาดเลก กะทดรด แตมบคลากรทมคณภาพ มระเบยบวนย และความรบผดชอบสง ใชความรความสามารถไดเตมศกยภาพ ไดคาตอบแทนทสอดคลองกบผลการท างานและเทยบเคยงไดกบภาคเอกชน และมความเปนกลางทางการเมองสงทตองเปลยนแปลงหลก คอ 3.1 พฒนารปแบบการจางงานในภาครฐใหมความหลากหลายเพอใหสอดคลองกบสภาพเงอนไขการท างานและรปแบบองคกรลกษณะใหม เชน การจางงานโดยสญญาในบางต าแหนงทตองการความเชยวชาญพเศษเฉพาะกจ การจางงานเฉพาะเรองโดยมวาระชดเจน การรบงานรวมกน (Job Sharing) รวมทงการจางงานในระบบเปด 3.2 ปฏรประบบการจ าแนกต าแหนง เพอเปลยนคานยมในเรองยศชน เปนเนนเรองความสามารถและผลงาน เพอใหการสรรหาแตงตงไดบคคลทสามารถจรง ปรบระบบคาตอบแทนและ สวสดการของเจาหนาทของรฐโดยยดตามผลงานและเทยบเคยงไดกบคาตอบแทนของภาคเอกชนและเสมอภาคกบอาชพอนในสงคม 3.3 มการก าหนดดชนวดผลงานตามระบบบรหารงานมงผลสมฤทธในขอ 5.1.2 โดยมการประเมนความแตกตางระหวางผ มผลงานกบผไมมผลงานเพอจงใจใหขาราชการตงใจท างานและพฒนาตนเองและสรางสรรคผลงานตลอดจนสงเสรมขาราชการทมความสามารถเปนเลศโดยสรางทางกาวหนาทจะสามารถใหโอกาสผ ทมความรความสามารถไดใชศกยภาพในการท างานอยางเตมท 3.4 สรางระบบผบรหารระดบสง (Senior Executive Service) โดยก าหนดใหต าแหนงหวหนา สวนราชการและรองอยในระบบนซงเปนระบบเปดทผ มความสามารถในภาครฐสามารถสมครแขงขนเพอรบการแตงตงโดยมวาระด ารงต าแหนงชดเจน ระบบนจะเปนการเปลยนจากระบบ “อ านาจนยม” มาเปน “ความสามารถนยม” เปนระบบสรางผน าทมคณภาพสง มคณธรรม โดยใหเปนการแตงตงตามระบบเปดภายในภาครฐในระยะแรกและจะคอย ๆ เปดกวางสภายนอก ในอนาคต หลกส าคญของระบบคอการก าหนดวาระด ารงต าแหนงแนชดมการจดท าสญญาผลการท างานและประเมนผลอยางเปดเผย ทงนจะปรบระบบคาตอบแทนใหแขงขนไดกบองคกรชนน าในภาคเอกชน และมกลไกใหออกจากต าแหนงไดอยางสงางามดวย

DPU

39

3.5 ก าหนดแนวทางการปรบลดขนาดก าลงคนภาครฐ โดยมาตรการเกษยณหรอลาออกอยางสมครใจพรอมเงนขวญถงเพอลดจ านวนต าแหนงงานลงไมต ากวารอยละ 20 ในสนแผนพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 9 ทงนจะจดใหมศนยเพมทกษะใหม (Transition Center) และจดหางาน (Job Placement Center) ในภาคเอกชน หรอในสวนทองถนใหดวย เพอใหการลดขนาดเปนไปอยางราบรน และโดยทอาจมเจาหนาทของรฐบางสวนทไมประสงคจะอยในกระบวนการปฏรปดวยกจะจดโครงการสมครใจลาออกเพอใหจากระบบราชการอยางภาคภมและไดรบคาตอบแทนทางการเงนอยางเหมาะสมดวย 3.6 ปรบปรงระบบการสรรหาและพฒนาเจาหนาทของรฐใหการสรรหาเปนไปไดดวยความรวดเรว โปรงใส และเปนธรรม เพอใหไดคนดมคณธรรม มคณภาพสงมารบราชการ มระบบเปดเพอสมครแขงขนเขาสต าแหนงในระดบผบงคบบญชา เพอใหมการโยกยายสบเปลยนงานระหวางกระทรวง ทบวง กรม และมระบบการพฒนาเจาหนาทของรฐ ใหท างานอยางมออาชพ มความรความสามารถสง ฉลาด ทนสมย กระตอรอรนทจะท างานและมการเสรมสรางความเขมแขงใหสวนราชการในการพฒนาเจาหนาทในกระทรวง ทบวง กรมอยางเปนระบบ 3.7 ปรบปรงระบบสอบสวนทางวนยใหสนและรวดเรวตอการตดสนใจ พรอมสรางระบบอทธรณรองทกขใหมความรวดเรวและเปนธรรม เพอสงเสรมใหคนดไดรบการยกยองดแลและปกปองคมครอง และคนไมดไดรบโทษตามควรแกกรณโดยเรว 3.8 ปรบระบบการออกจากราชการใหงายขนโดยการประเมนผลงานอยางสม าเสมอ การปลอยปละละเลยใหมคนดอยคณภาพหรอไมมสมรรถภาพอยในสวนราชการใหถอเปนความผดของผบงคบบญชาฐานไมค านงถงความคมคาในการใชงบประมาณหมวดเงนเดอนและคาจางดวย 3.9 ทบทวนบทบาทอ านาจหนาทขององคการบรหารงานบคคลทงหมด เพอใหมระบบบรหารบคคลภาครฐไดมาตรฐาน แตมความยดหยน คลองตวและสอดคลองกบแนวทางการบรหารมง ผลสมฤทธ ซงควรด าเนนการไปพรอม ๆ กบการปรบเปลยนระบบงบประมาณและปรบโครงสรางของหนวยงานกลาง อน ๆ ดวย 4 การปรบเปลยนกฎหมาย เพอใหการปฏรประบบบรหารจดการภาครฐแนวใหมบรรลผลจ าเปนตองมการเปลยนแปลง แกไขกฎหมายใหสอดคลองโดย 4.1 ปรบปรงกฎหมายทใชงานอยและตรากฎหมายใหมใหมเนอหาทเขาใจงายไมซบซอน มลกษณะทมองการณไกลไมลาสมย เพอใหสามารถสนบสนนการด าเนนงานตามระบบบรหารจดการภาครฐแนวทางใหมได

DPU

40

4.2 ทบทวน ปรบปรงกระบวนการรางกฎหมายและระเบยบใหมขนตอนทสน รวดเรว มประสทธภาพ โดยปรบปรงทงระบบวธการยกรางและวธการตรวจ เพอใหกฎหมายมความทนสมยและเปนสากลในยคโลกาภวตน 4.3 ท าการส ารวจความเหนจากประชาชนในการบงคบใชกฎหมาย โดยเฉพาะอยางยงในเรองกฎระเบยบทเกยวของกบการตดตอราชการของประชาชน เพอลดกฎเกณฑปลกยอย ลดชองโหวของระเบยบทจะกอใหเกดการทจรตคอรปชนได และขจดกฎเกณฑทไปสรางภาระตนทนทไมจ าเปนแกหนวยงานของรฐ เอกชน หรอประชาชน 5 การปรบเปลยนวฒนธรรมและคานยมในการบรหารภาครฐ เพอใหการปฏรประบบบรหารจดการภาครฐแนวใหมเกดผลคานยมและวฒนธรรมการท างานของเจาหนาทภาครฐตองเปลยนแปลงใหมโดยสนเชงคอ 5.1 จดท าค าแถลงคานยมสรางสรรค และจรรยาบรรณวชาชพของเจาหนาทภาครฐ เพอสรางวฒนธรรมการท างานใหมทเนนการท าหนาทดวยความสจรต ขยนอดทน มความรบผดชอบสง รกษาเกยรตของอาชพ และมงมนเพอสรางคณประโยชนใหแกประชาชนและสวนรวม มระเบยบวนยและด ารงตนในจรรยาบรรณ โดยมบทลงโทษผ ฝาฝนดวย 5.2 เปลยนความเชอและทศนคตของเจาหนาทรฐใหมาเนนทความสามารถและสรางประโยชนใหแกประชาชนและสงคมเปนหลก โดยการรณรงคและสรางระบบการท างานใหม ซงยดความสามารถและผลงานเปนเกณฑ โดยผน าเปนตวอยาง 5.3 รณรงคและสงเสรมคานยมสรางสรรคและจรรยาบรรณวชาชพของเจาหนาทของรฐ เพอลางความเชอเดม ๆ และใหปรบเปลยนมาเปนผ มความสจรต มคณธรรม มความกลาในทางจรยธรรม ใหบรการทดตอประชาชน เนนการท างานทใชความสามารถและผลงาน และไมเนนยศชนหรออาวโสโดยปราศจากความสามารถ สรางวฒนธรรมและสงแวดลอมใหมใหเออตอความคดสรางสรรค 5.4 ปรบปรงกระบวนการใหรางวลและลงโทษ ใหด าเนนการดวยความรวดเรว และใหปรบปรงกระบวนการทางวนยใหเกดผลในทางปฏบตเพอสามารถเปนกลไกทมประสทธภาพในการปองกนการคอรปชน และใหสอดคลองกบการพฒนาของศาลปกครองทจะจดตงขนตามรฐธรรมนญดวย

DPU

41

5.5 สรางระบบขอมลเกยวกบสาเหตและวธการตาง ๆ ของการทจรตคอรปชนเพอคดคนหาวธปองกนและปราบปรามการทจรตประพฤตมชอบและการคอรปชนในภาครฐ 5.6 มการส ารวจความเหนของประชาชนเกยวกบการประพฤตมชอบของภาครฐ เพอรณรงคใหทงเจาหนาทของรฐและประชาชนรวมแกไขปญหาคอรปชนในภาครฐ และสรางความโปรงใสในขนตอนการใหบรการของรฐเพอใหประชาชนชวยตรวจตราปองกนการคอรปชน สรางระบบคมครองผ ใหขอมลทเปนประโยชนตอภาครฐโดยจดใหมมาตรการและองคกร เพอดแลคมครองแกผ ทถกคกคามหรอกลนแกลงจากผลของการใหขอมลและเปนพยานในเรองการทจรตประพฤตมชอบของหนวยงานและเจาหนาทของรฐ ตอมาในวนท 12 พฤศจกายน 2544 คณะรฐมนตรไดใหความเหนชอบในหลกการของการจดโครงสรางสวนราชการในระดบกระทรวงเปน 17 กระทรวง และ 1 ทบวง โดยมอบหมายใหรองนายก รฐมนตรทก ากบการบรหารราชการแตละกระทรวง ทบวง เปนผดแลรบผดชอบการจดรายละเอยดของกระทรวง ทบวง ในสายงานของตน ทงน ใหส านกงาน ก.พ. และคณะกรรมการปฏรประบบราชการรวมกนเสนอขอมลและแนวทางการจดรายละเอยดดวย ซงรองนายกรฐมนตรทง 5 ทาน ไดหารอรวมกนแลว และไดเสนอความเหนตอนายกรฐมนตรพจารณาเมอวนท 9 มกราคม 2545 และคณะรฐมนตรมมตเมอวนท 12 มนาคม 2545 เหนควรทจะจดโครงสรางสวนราชการเปน 20 กระทรวง และไดมการด าเนนการยกรางกฎหมายเพอรองรบการปรบบทบาทโครงสรางและการบรหารราชการแนวใหม ซง 20 กระทรวงดงกลาวไดมการจดกลมตาง ๆ ตามลกษณะงาน 3 กลมกระทรวง ดงตอไปน กลมกระทรวงทรบผดชอบงานตามแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ ม 6 กระทรวง ไดแก ส านกนายกรฐมนตร กระทรวงกลาโหม กระทรวงการคลง กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงยตธรรม กลมกระทรวงยทธศาสตรการพฒนาประเทศ ม 10 กระทรวง ไดแก กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวง เกษตรและสหกรณ กระทรวงคมนาคม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงพาณชย กระทรวงแรงงาน กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงศกษาธการ กระทรวงสาธารณสข และกระทรวงอตสาหกรรม กลมกระทรวงทปฏบตงานเกยวกบภารกจเรงดวนทเกดขนเฉพาะเปนครงคราวตามการเปลยนแปลงของสงคม ม 4 กระทรวง ไดแก กระทรวงการทองเทยวและกฬา กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร กระทรวงพลงงาน กระทรวงวฒนธรรม การจดกลมภารกจใหมของกระทรวงครงน นบวาเปนการปรบรอโครงสรางหนวยราชการครงส าคญ ซงท าใหกระทรวงตาง ๆ มลกษณะการท างานทเปนหมวดหมมากขน สงผลใหการบรหารงานมประสทธภาพในทกดานและทกกระทรวง

DPU

42

2.4 แนวความคดทฤษฎเกยวกบความร ความเขาใจ 2.4.1 ความหมายของความร ความเขาใจ มนกวชาการหลายทานไดใหความหมายของค าวา “ความร” ซงผวจยไดสรปรายละเอยดดงน ตามพจนานกรม The Lexicon Webster Dictionary (1977 : 465) ความร (knowledge) หมายถงความรเกยวกบขอเทจจรง กฎเกณฑ และโครงสรางทเกดขนจากการศกษาคนควา หรอเปนความรเกยวกบสถานท สงของหรอบคคล ซงไดจากการสงเกต ประสบการณ หรอรายงาน โดยการรบรเหลานนตองอาศยเวลา ในขณะทเบนจามน เอส บลม (Bloom B.S, 1972 อางในส านกงานทดสอบการศกษา , 2521 : 13-15) กลาววา ความร เปนเรองทเกยวกบการระลกถงสงเฉพาะเรอง ระลกถงวธและขบวนการตาง ๆ หรอระลกถงแบบกระสวนทางจตวทยาของความจ าเปน สวนอทมพร ทองอไทย (2523 : 68) ใหความหมายของความรวา คอ พฤตกรรมและสภาพการตาง ๆ ซงเนนการจ าไมวาจะเปนการระลกถงหรอการระลกไดกตาม เปนสภาพการณทเกดขนสบเนองมากจากการเรยนร โดยเรมตนจากการรวมสาระตาง ๆ เหลานน จนกระทงพฒนาไปสขนทมความสลบซบซอนยงขนไป ความเขาใจ หมายถง ขนตอนส าคญของการ สอความหมายโดยอาศยความสามารถทางสมองและทศนะ ซงอาจกระท าไดโดยใชปากเปลา ขอเขยน ภาษา หรอสญลกษณตาง ๆ โดยท าความเขาใจ ซงประกอบดวยการแปล การตความหมายและการสรปอางอง ซงมแนวความคดเชนเดยวกบส าเรง บญเรองรตน (2536 : 508) ใหความหมายของความรวา หมายถง ความสามารถของสมองทเกบรกษาหรอทรงไวซงขอเทจจรง หรอเรองราวทงปวงทผ เรยนไดประสบมา และความเขาใจ หมายถง ความสามารถในการอธบายความรหรอขอเทจจรงในรปแบบทมเคาเหมอนเดม ตลอดจนสามารถจบเอาขอเทจจรงตาง ๆ มาสมพนธกนจนสามารถกลาวไดเปนอกแบบหนง จนถงขยายความสมพนธนน ๆ ออกไปใหกวางไกลจากขอเทจจรงเดม จากค าจ ากดความทงหมดทกลาวมาสามารถสรปไดวา ความร หมายถง ขอเทจจรง กฎเกณฑ และรายละเอยดตาง ๆ ทมนษยไดรบ รวมทงทเกยวกบสถานท สงของ และบคคล ซงไดจากการสงเกต ประสบการณ หรอการคนควา การรบรสงตาง ๆ เหลานตองอาศยเวลา และมนษยไดมการเกบรวบรวมเอาไว 2.4.2 การวดความร ความเขาใจ ส าหรบการศกษาวจยครงนผศกษาไดน าเอาความรความเขาใจตอการปฏรประบบราชการของขาราชการเปนตวแปรตาม และท าการวดระดบความรดวยแบบทดสอบวดความรความเขาใจทสรางขนตามวธการของ นออน กลนรตน (2533 : 29-30) โดยไดเลอกเอาขนตอนท 1 และ 2 มาสรางเปนแบบทดสอบ ดงรายละเอยด ดงน

DPU

43

ในการสรางแบบทดสอบความรความเขาใจนน นออน กลนรตน กลาววา สมรรถภาพสมองของมนษยดานสตปญญาหรอความร สามารถแบงได 6 ขน คอ

1. ความร – ความจ า (Knowledge) ซงมความรเกยวกบเรองตาง ๆ มากมาย คอ 1.1 ความรในเนอเรอง เชน ศพท นยาม กฎ และความจรง 1.2 ความรในวธด าเนนการ ไดแก ระเบยบ แบบแผน ล าดบขน และแนวโนม จ าแนก

ประเภท เกณฑ และวธด าเนนการ 1.3 ความรรวบยอดในเนอเรอง ไดแก หลกวชาการและการขยายหลกวชารวมทงทฤษฎ

และโครงสราง 2. ความเขาใจ (Comprehension) คอ ความสามารถในการแปลความ ตความ และขยาย

ความ 3. การน าไปใช (Application) คอ ความสามารถในการน าความรไปใชในสถานการณตาง ๆ 4. การวเคราะห (Analysis) เปนความสามารถในการแยกใหเหนหนวยยอย ๆ ไดแก การ

วเคราะหความส าคญ วเคราะหความสมพนธ และวเคราะหหลกการ 5. การสงเคราะห (Synthesis) เปนการน ามารวมเพอกอใหเกดสงใหม ๆ เชน สงเคราะห

ขอความ สงเคราะหแผนงาน หรอสงเคราะหความสมพนธ 6. การประเมนคา (Evaluation) คอ ความสามารถในการตดสนคณคาสงตาง ๆ ตามเกณฑ

ภายใน หรอ เกณฑภายนอกทก าหนดขน 2.5 แนวความคดทฤษฎเกยวกบทศนคต 2.5.1 ความหมายของทศนคต

มนกการศกษาและนกจตวทยาหลายทานไดใหความหมายของทศนคตไวดงน ดวงเดอน พนธมนาวน (2518 : 3) ใหความหมายทศนคตวา หมายถงความรทแสดงออกอยางมนคง ซงอาจจะเปนไปในทางทด ขดแขง หรอเปนกลางกได ซงเปนผลของการรบรเกยวกบลกษณะทดหรอเลวของบคคลหรอสถานการณนน สอดคลองกบประภาเพญ สวรรณ (2520 : 10) ใหความหมายของทศนคตวาเปนความเชอ ความรสกของบคคล ทมตอสงตาง ๆ เชน บคคล สงของ การกระท า สถานการณหรออน ๆ รวมทง ทาทแสดงออกทบงถงสภาพจตใจทมตอสงใดสงหนง ทศนคตเปนนามธรรม เปนสวนทท าใหเกดการแสดงออกดานปฏบต

ขณะทพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน (2524 : 395) ไดใหความหมายของทศนคตวา หมายถง แนวความคดเหน เปนค าสมาสระหวาง ทศนะ ซงแปลวา ความเหนกบคต ซงแปลวา แบบอยางหรอแนวทาง เมอรวมกนเขาจงแปลวาแนวทางความคดเหน

DPU

44

สวนกมลรตน หลาสวรรณ (2527 : 172) ใหความหมายวา ทศนคต คอ ความรสกของบคคลทไดจากการเรยนรประสบการณ แลวแสดงภาวะของรางกายและจตใจในดานความพรอมทจะตอบ ตอบคคลหรอสงตาง ๆ ในลกษณะใดลกษณะหนงในสองลกษณะ กลาวคอ แสดงความพรอมทจะเขาไปหาเมอเกดความรสกชอบ เรยกวา ทศนคตทดหรอทางบวกหรอแสดงความพรอมทจะหลกหนเมอเกดความรสกไมชอบ เรยกวา ทศนคตทไมดหรอทางลบ แตงามตา วนนทานนท (2535 : 265) กลาววา ทศนคต คอ ลกษณะทางจตประเภทหนงของคน มองคประกอบ 3 ประการ คอ องคประกอบดานการรคดเชงประเมนคาเกยวกบสงหนงสงใดในท านองประโยชนหรอโทษ องคประกอบดานความรสกโนมเอยงไปทางชอบหรอไมชอบตอสงใด องคประกอบดานอารมณ เมอเกดอารมณชอบหรอไมชอบตอสงใดบคคลกมความพรอมทจะตอบสนองตอสงนน ในทางขดขวางหรอสนบสนนทศนคตของบคคลตอสงนน ๆ จะมความสอดคลองกนทงสามองคประกอบ และออลพอรท (Allport, 1967 อางใน งามตา วนนทานนท, 2535 : 221) กลาววาทศนคตเปนสภาพความพรอมทางจตใจทกอตวขนจากประสบการณ และเปนตวก าหนดทศทางทบคคลจะตอบสนองตอวตถหรอสถานการณทเกยวของ จากความหมายของทศนคตทนกศกษา และนกจตวทยาไดกลาวไวขางตนผ วจยสรปไดวาทศนคตหมายถง ความพรอมของบคคลทจะสนองตอบบคคล สงของหรอสถานการณใด ๆ ในทางสนบสนน เรยกวามทศนคตทด ถาเปนไปในทางทตอตาน เรยกวามทศนคตทไมด

2.5.2 ลกษณะของทศนคต ทศนคตของบคคลแตละบคคลจะมลกษณะทแตกตางกนออกไปซงฑตยา สวรรณะชฏ (2520 : 602 - 603) กลาวไววาลกษณะทส าคญของทศนคตม 4 ประการ คอ 1. ทศนคต เปนภาวะกอนทพฤตกรรมโตตอบ (Predisposition to Respond) ตอเหตการณหรอสงใดสงหนงโดยเฉพาะ หรอจะเรยกวาเปนภาวะทพรอมจะมพฤตกรรมจรง 2. ทศนคต จะมความคงตวอยในชวงระยะเวลา (Persistent Overtime) คอ ความมนคงถาวรพอสมควร เปลยนแปลงไดยาก แตมไดหมายความวาจะไมมการเปลยนแปลง 3. ทศนคต ไมใชพฤตกรรม แตเปนสภาวะของจตใจทมอทธพลตอความรสกนกคด เปนตวก าหนดแนวทางในการแสดงออกของพฤตกรรม 4. ทศนคต ไมสามารถวดไดโดยตรง สามารถสรางเครองมอวดพฤตกรรมทออกมาเพอใชเปนแนวทางในการท านายหรออธบายทศนคตได

5. ทศนคต เกดจากการเรยนรและประสบการณ บคคลจะมทศนคตในเรองเดยวแตกตางกน ไดดวยสาเหตหลายประการ เชน สภาพแวดลอมทางเศรษฐกจและสงคม กบ อาย เชาวนปญญา เปนตน

DPU

45

6. ทศนคต มความคงทแนนอนพอสมควร แตอาจเปลยนแปลงได เนองจากทศนคตเปนสงทเกดจากการเรยนรและประสบการณ ถาการเรยนรและประสบการณนน เปลยนแปลงไป ทศนคตกอาจเปลยนแปลงได ดงนน ทศนคตจงเปนสงก าหนดพฤตกรรมของบคคล หรอตอบสนองในทางทชอบหรอไมชอบตอบคคล วตถ หรอสถานการณ ตลอดจนความคดเหนตาง ๆ ทศนคตเปนสงทเกดจากประสบการณและการเรยนร จงสามารถเปลยนแปลงได นอกจากนยงเปนสงทเปนนามธรรม ไมสามารถวดไดโดยตรงแตสามารถท านายหรออธบายทศนคตไดโดยการสรางเครองมอวดพฤตกรรม หรอการตอบสนองของบคคลนน ๆ

2.5.3 องคประกอบของทศนคต (Attitude Component) ทศนคต แบงออกเปน 2 สวน คอ (ฑตยา สวรรณะชฏ, 2520 :603- 604)

1. สวนของสต และเหตผล (Cognitive Component) ในสวนนเปนเรองของการใชเหตผลของบคคลในการจ าแนกแยกแยะความแตกตาง ตลอดจนผลตอเนองผลไดผลเสย กลาวคอการทบคคลจะสามารถน าเอาคณคาทางสงคมทไดรบจากการอบรมสงสอนและถายทอดมาใชในการวเคราะหพจารณาประกอบเหตผลของการทตนจะประเมนขอแตกตางระหวางสวนนกบความรสกกคอ การพจารณาของบคคลในสวนนจะมลกษณะปลอดภยจากอารมณ แตจะเปนเรองของเหตผลอนสบเนองมาจากความเชอของบคคล

2. สวนของความรสก ( Affective Component ) ซงหมายถงแนวโนมอนทจะเปนพฤตกรรม ( Action Tendency ) แนวโนมทจะมพฤตกรรมนจะมความสมพนธตอเนองกบสวนความรสก ตลอดจนสวนของสตและเหตผล สวนของแบบพฤตกรรมนจะเปนสวนทบคคลพรอมทจะมปฏกรยาแสดงออกตอเหตการณหรอสงใดสงหนง

2.5.4 การเกดทศนคต ทศนคตทเกดขนจากการเรยนรของแตละบคคลยอมมประสบการณอนเปนสงเสรมสรางทศนคตตางกนไป สงคมทลอมรอบตวบคคลซงบคคลสงสรรคดวยทงในทางตรงและทางออม เปนกลจกรส าคญทกอใหเกดทศนคตขน ทศนคตจงสรางขนโดยไดรบอทธพลจากครอบครว โรงเรยน เพอนฝง กลมตาง ๆ ในสงคม สอมวลชนและสงรอบตวบคคล เราสามารถเรยนรทศนคตโดยมการสงสรรคกบสงทเรามทศนคตโดยมการสงสรรคกบสงทเรามทศนคตโดยตรง บางครงบคคลอาจมประสบการณทนบไดวาสงดวยการอธบายถงการสรางทศนคตนแยกกลาวตามองคประกอบของทศนคต คอ ในขนแรกจะเกดการสรางความร ความเชอกอน จากนนความรสกและอารมณถกสรางขนตามมา และเกดการแสดงพฤตกรรมใหปรากฏหลงจากเกดความรสกแลว ทศนคตเปนสงทสามารถเกดและเปลยนแปลงได ซงเปนไปตามหลก 3 ประการ คอ (สวไล เวยงวฒนสข, 2522 : 195-197)

1. ความสมพนธและการตดตอกบผ อน

DPU

46

2. การถายแบบอยางจากสถานการณหนงไปสสถานการณหนง 3. การสนองตอบความตองการของตน นอกจากน ประภาเพญ สวรรณ (2520 : 64) ยงไดกลาวถงเหลาทท าใหเกดทศนคต ซงม

ปจจยหลายประการ คอ 1. ประสบการณเฉพาะอยาง ( Specific Experience ) ตวอยาง เชน ถาบคคลมประสบการณทดในการตดตอกบบคคลใดกจะรสกชอบบคคลนน ในทางตรงกนขามถามประสบการณไมดกมแนวโนมทจะไมชอบบคคลนนได บางครงถงแมจะมประสบการณ (ทดหรอไมด) เพยงครงเดยวกอาจจะมอทธพลตอทศนคต และอาจเปนไปในท านองรนแรงไดเนองจากการสรปทรนแรงเกนไปตอเหตการณเฉพาะอยางทเกดขน 2. การตดตอสอสารกบบคคลอน ( Communication from Experience ) ทศนคตหลายอยางของบคคลเกดจากการไดตดตอสอสารกบบคคลอน โดยเฉพาะอยางยงการเรยนอยางไมเ ปนทางการทเดกไดรบในครอบครว ขอความหรอค าพดทเดกไดรบจากบคคลทเดกยกยองนบถอจะมผลตอทศนคตของเดกได 3. สงทเปนแบบอยาง ( Model ) ทศนคตบางอยางถกสรางขนจากการเลยนแบบจากคนอน บคคลจะมองเหนวาบคคลอนปฏบตอยางไร บคคลนนจะแปลความหมายของการปฏบตนนไปในรปของความเชอ ทศนคต

4. องคประกอบทเกยวกบสถาบน ( Institution Factors ) ทศนคตของบคคลหลายอยางเกดขนสบเนองมาจากสถาบน เชน โรงเรยน สถานทประกอบพธทางศาสนาหนวยงานตาง ๆ เปนตน สถาบนเหลานจะเปนแหลงทมาและชวยสนบสนนใหเกดทศนคตบางอยาง

เนยล พาเนยล ซ (Neal Paniel C., 1970 อางใน วระชย บวผน, 2534 : 15) ไดสรปแนวคด เกยวกบการเกดทศนคตวาขนอยกบเหตปจจย 2 ประการ คอ

1. ประสบการณทบคคลมตอบคคลหรอสถานการณ ทศนคตจงเกดในตวบคคลจากการไดพบเหน ไดคนเคย ไดทดลอง เปนตน อนถอไดวาเปนประสบการณโดยตรง (Direct Experience) และการไดยนไดฟง ไดเหนรปภาพ หรอไดอานเกยวกบสงตาง ๆ แตกไมไดพบเหนหรอไมไดทดลองกบของจรงโดยตรง ซงถอวาเปนประสบการณทางออม (Indirect Experience)

2. คานยมและการตดสนคานยม เนองจากกลมชนแตละกลมมคานยมและการตดสนคานยม ไมเหมอนกน คนแตละกลมจงอาจมทศนคตตอสงเดยวกนแตกตางกนได

2.5.5 หนาทและประโยชนของทศนคต สมท และ เดนทล (Smith and Dental, 1969, อางใน จระวฒน วงศสวสดวฒน, 2529 - 9) ไดกลาวถงหนาทและประโยชนของทศนคตไวคลาย ๆ กนวาม 4 ประการ คอ

DPU

47

1. หนาทใหความเขาใจ (Understanding Or Knowledge) ทศนคตหลายอยางชวยใหเขาใจโลกและสภาวะแวดลอม ไดเรยนรและเขาใจการกระท าของบคคลในสงคม สามารถอธบายและคาดคะเนการกระท าของตนเองและบคคลอนได 2. หนาทปองกนตนเอง ( Ego - defense of Pretext Self - esteem ) บอยครงทบคคลจ าเปนตองหาทางออกใหกบตนเองเพอความสบายใจ เปนตนวาคนทชอบพดวาคนอนตรง ๆ กจะหาทางออกปกปองตนเองวา การทตนเองท าเชนนนกเพราะมความจรงใจกบเพอนฝง 3. หนาทในการปรบตว ( Adjective Function or Need Satisfaction ) ทศนคตจะชวยบคคลในดานการปรบตวเขากบสภาพแวดลอมและสงคม โดยปกตมกจะค านงถงผลประโยชนท จะไดรบเปนส าคญ และจะพฒนาทศนคตตามแนวทางทคาดวาจะสนองตอบความตองการของตนเองได เชน คนหนมาชอบการศกษาเลาเรยนเพราะเชอวาการศกษาจะชวยใหมชวตทดขน 4. หนาทแสดงออกซงคานยม (Value Expression) ทศนคตชวยใหบคคลไดแสดงออกซงคานยมของตนเอง ตวอยาง คนทมความซอสตยมากกจะแสดงออกโดยการไมฉอราษฎรบงหลวง

2.5.6 การเปลยนทศนคต ทศนคตเปนสงทเกดจากการเรยนร ทศนคตจงสามารถกอตงและเปลยนแปลงได เควน (Kevin, 1976 อางใน สวาณ ดเรกวฒนะ, 2538 22) ไดวเคราะห ขบวนการเปลยนทศนคตเปน 5 ขนตอนตามล าดบ คอ 1. การเอาใจใส (Attention) การทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงทศนคตของบคคลนน ในขนตนนนจะตองใหความสนใจและเอาใจใส รบรขอความในใจ ชกจงถาผชกจงขาดการเอาใจใสรบรสงทชกจง การชกจงจะถกชะงกงนตงแตเรมตน 2. ความเขาใจ (Comprehension) ความเขาใจจะเกดขนไดเมอบคคลเอาใจใสรบฟงสารสอ นอกจากนนมองคประกอบอน ๆ ทจะเขามามผลตอความเขาใจ สารสอทชกจงทส าคญ เชน องคประกอบเกยวกบสารสอ ควรใชขอความชกจงทท าใหผ รบเกดความเขาใจงาย มความหนาเชอถอ มวธการชกจงทสอดคลองกบลกษณะของผ รบ

3. การยอมรบ (Yielding) ม 3 แบบ คอ - การยอมตาม (Compliance) เปนการยอมรบการชกจงเพอหวงรางวลและหลกเลยงการ

ลงโทษ - การเลยนแบบเทยบเคยง ( Identification ) เปนการยอมรบการชกจงเพราะหวงทจะท าใหตนคลายคลงกบผชกจง

DPU

48

- การยอมรบเขาไวภายในตน ( Internalization ) เปนการยอมรบเพอผลประโยชนทจะไดรบและท าใหเขาใจโลกดยงขน 4. ความจ า ( Retention ) เมอเกดการยอมรบแลว การเปลยนทศนคตจะอยคงนานสกเทาไรขนอยกบความจ าเปนในเรองราวเกยวกบทศนคตนน ๆ 5. การกระท า ( Action ) เปนกระบวนการขนสดทายของการเปลยนทศนคต คอ การแสดงพฤตกรรมเพอแสดงถงการมทศนคตนน ๆ ดงนนสามารถสรปไดวา การเกดและการเปลยนแปลงทศนคต เปนผลมาจากการเรยนร ประสบการณซงท าใหเกดความรความเขาใจเกยวกบเนอหาหรอขอเทจจรง อนเปนองคประกอบหนงของทศนคต การเรยนการสอนในโรงเรยนหรอผานทางสอตาง ๆ เกยวกบสงแวดลอมกมผลใหเกดความรความเขาใจ และสามารถเปลยนแปลงทศนคตไปในทางทดได ส าหรบการวดทศนคตในการศกษาวจยครงน ผศกษาไดวดทศนคตดวยวธการใชแบบมาตรประเมนรวมคา ซงเปนค าถามทมทงเชงบวกและเชงลบ โดยใชหลกเกณฑการวดทศนคตออกเปน 5 ระดบ คอ ทศนคตทไมด ทศนคตทคอนขางไมด ทศนคตทเปนกลาง ทศนคตคอนขางด และทศนคตทด 2.6 ผลงานวจยทเกยวของ ผลงานวจยทเกยวของส าหรบการวจยในครงน ผวจยไดแบงผลงานวจยออกเปน 2 สวน คอ 2.6.1. ผลงานวจยเกยวกบการปฏรประบบราชการ ไพศาล เผอกพลผล (2545) ไดท าการศกษาวจย เรอง การปฏรประบบราชการไทย : ทศทาง ความกาวหนาและขอจ ากด โดยมวตถประสงคในการศกษาเพอ 1) ศกษาทศทางการปฏรประบบราชการไทย 2) ศกษาความกาวหนา และขอจ ากดของการปฏรประบบระบบราชการไทย โดยท าการวเคราะหเอกสาร การสมภาษณแบบเจาะลกผบรหารระดบสง ผบรหารระดบกลาง และเจาหนาทระดบปฏบต โดยการส ารวจความคดเหนจากแบบสอบถาม จากกลมตวอยาง จ านวน 20 คน ผลการศกษา พบวา ทศทางการปฏรประบบราชการไทย ไดด าเนนไปในทศทางตามทรฐบาลไดตงเปาหมายไว โดยสามารถน ากฎหมายหลกมาสการปฏรประบบราชการไดอยางแทจรง ความกาวหนาในแผนงานการปฏรประบบบรหารภาครฐแสดงใหเหนอยางชดเจนวา มความกาวหนากวาในอดตทผานมา เปนตนวา ผลการด าเนนงานตามแผนการ ปรบเปลยนบทบาท ภารกจและวธการบรหารภาครฐทท าใหบทบาท ภารกจและวธการเปลยนแปลงไปจากเดม โดยมกระทรวง กรมหรอหนวยงานทเทยบเทาเพมจ านวนมากขน เพอใหสวนราชการดงกลาวสามารถปฏบตภารกจไดอยางครอบคลมและชดเจน ขอจ ากดในการปฏรปครงนแมจะพบปญหาอยบาง เปนตนวา การขาดการประชาสมพนธอยางตอเ นอง หรอหนวยงานภาครฐขาดการมสวนรวมในการปฏรประบบราชการ

DPU

49

มลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (TDRI) (2539) ไดท าการศกษา วเคราะหความคดเหนจากสาธารณชน ขาว และบทความเกยวกบการปฏรประบบราชการจากสอมวลชน โดยสอบถามความรสกและความคดเหนจากกลมตวอยาง จ านวน 554 ชด ผลการศกษา พบวา 1. ผตอบแบบสอบถามเหนพองตองกนวาระบบราชการปจจบนไมไดรบใชสาธารณชนและสงคม แตเปนระบบทรบใชตนเองและผ ทมอ านาจทางการเมอง โดยมผ เหนดวย รอยละ 86.3 ไมเหนดวย รอยละ 4.3 ไมมความเหน รอยละ 3.4 มความเหนอยางอน รอยละ 5.8 ไมตอบ รอยละ 0.2 ซงเปนการแสดงใหเหนวา สวนนอยทยงไมเหนดวย คอ รอยละ 4.3 คนทยงไมแนใจมรอยละ 3.4 สวนทเหลอมความเหนอยางอน โดยใหความเหนวาไมแนใจวาสามารถสรปรวมความไดทงระบบ เพราะเหนดวยเปนบางสวน เนองจากคดวายงมหนวยงานบางหนวยงานหรอบางสวนของราชการทยงรบใชสงคม ในสวนน ผตอบระบวา ระบบราชการนาจะใชได สวนทเปนปญหา คอ ผปฏบตหรอขาราชการ 2. ระบบราชการเปนระบบททนสมยและสามารถรบใชสงคมอยางมประสทธภาพ ผ ตอบแบบสอบถาม จ านวน 492 ชด ไมเหนดวย คดเปนรอยละ 88.8 เหนวาระบบราชการเปนระบบทลาสมย และไมสามารถตอบสนองตอความตองการของประชาชนไดอยางมประสทธภาพ

3. ระบบราชการมประสทธภาพใหบรการอยระดบใด ผตอบแบบสอบถาม 536 ชด เหนวาคะแนนประสทธภาพของระบบราชการอยในระดบคะแนนเฉลยเพยง 2.99 จากคะแนนเตม 10 โดยภาพรวมสะทอนความเหนวาระบบราชการไทยยงมประสทธภาพคอนขางต า

4. ความสามารถของระบบราชการในการแกไขปญหาและพฒนาสงคม ผตอบแบบสอบถาม จ านวน 536 ชด ยงใหขอมลทชใหเหนไดวาประชาชนผตอบแบบสอบถามมานนขาดความศรทธา และไมเชอวาหนวยงานของภาครฐจะสามารถแกไขปญหาและพฒนาสงคมได คะแนนเฉลยของขดความสามารถในระดบ 2.94 จากคะแนนเตม 10 ซงแสดงใหเหนวาระบบราชการมขดความสามารถทต ามากในการทจะแกไขปญหาและพฒนาสงคม

5. จ าเปนตองปฏรประบบราชการอยางจรงจง ผตอบแบบสอบถาม จ านวน 554 คน มผ ทคดวาประเทศไทยตองปฏรประบบราชการอยางจรงจงถง 517 คน คดเปนรอยละ 93.3 มเพยง 11 คน หรอรอยละ 2.0 ทคดวาไมควรปฏรป และมผ ไดแสดงความคดเหนเปนอยางอน 16 คน คดเปนรอยละ 2.9 ไมเชอวาประเทศไทยจะสามารถปฏรประบบราชการได เพราะมเงอนไขและอปสรรคหลายประการ

มลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย (TDRI) (2539) ไดรายงานผลการสมมนาวชาการประจ าป 2539 เรอง ปฏรปภาคราชการเพออนาคตของไทย วนท 14 – 15 ธนวาคม 2539 มสาระส าคญดงน

1. ใหมการปฏรปกระบวนการพฒนาชนบทโดยเนนการท างานแบบมสวนรวม และกระจายอ านาจหนาทความรบผดชอบใหแกหนสวนพฒนามากขน

2. ใหปรบเงนเดอนของภาคราชการใหทดเทยมกบภาคเอกชน

DPU

50

3. ใหหนวยงานราชการและส านกงบประมาณแหงชาตมกจกรรมเพอท าความเขาใจกนอยางตอเนอง ตอเรองระบบงบประมาณเนนผลลพธ

4. ใหน าระบบงบประมาณแบบเนนผลลพธของงานมาใช 5. ใหมการแยกอ านาจหนาทระหวางคณะรฐมนตรกบขาราชการประจ าใหเดนชดขนใน

รฐธรรมนญฉบบใหม 6. ใหมโครงการเกษยณกอนอายโดยใหแรงจงใจทเหมาะสม 7. ใหภาคราชการมอบหมายงานพฒนาชนบทบางสวนใหภาคพฒนาอน ๆ เปนผด าเนนการ

แทนในรปแบบจางเหมา 8. ใหระบบราชการมความหลากหลาย โดยแตละหนวยไมจ าเปนตองมรปแบบและกฎเกณฑ

ในการบรหารราชการเหมอนกน 9. ความเหนทวา เศรษฐกจและสงคมไทยจะถงจดวกฤตภายใน 10 ป ถาไมมการปฏรปอยาง

จรงจง 10. ใหลดความมนคงในอาชพราชการลงเพอเพมประสทธภาพในการท างานของขาราชการ

ธนกฤต จรสรงชวลต (2541) ไดท าการวจยเรอง การปฏรประบบราชการ : ศกษาจาก

ประสบการณของขาราชการส านกงบประมาณ โดยมวตถประสงค เพอศกษาความสมพนธระหวางปญหาระบบราชการไทยกบการปฏรประบบราชการ รวมทงศกษาถงระดบความเหมาะสมของการปฏรประบบราชการ และขอเสนอแนะของขาราชการส านกพฒนาระบบงานและบคลากรทมตอการปฏรประบบราชการ ประชากรทศกษามจ านวนทงสน 65 คน เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถาม และประมวลผลขอมลดวยเครองคอมพวเตอร โปแกรมส าเรจรป SPSS/PC* สถตทใชในการวเคราะหขอมล ไดแก คารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน และคาสมประสทธสหสมพนธเพยรสน การทดสอบสมมตฐานไดก าหนดระดบนยส าคญทางสถตไวทระดบ 0.05

ผลการวจย พบวา การปฏรประบบราชการมระดบความเหมาะสมมาก จากผลการทดสอบสมมตฐาน พบวา ปญหาระบบราชการ มความสมพนธอยางมนยส าคญทางสถตกบการปฏรประบบราชการตามแผนแมบทการปฏรประบบราชการ (พ.ศ.2540 – พ.ศ.2544) และการเผยแพรใหประชาชนไดรตนทนในการด าเนนงานของรฐ เพอใหประชาชนกดดนหนวยงานภาครฐทใชตนทนสงเกนไป แตไมมประสทธภาพ เปนขอเสนอแนะทไดรบการเลอกจากประชากรทศกษามากทสด

2.6.2. ผลงานวจยเกยวกบความรความเขาใจและทศนคต

DPU

51

ชยยศ ศรรตนบวร (2531) ไดศกษาเรอง “ความรความเขาใจในบทบาทและหนาทของคณะกรรมการสภาต าบล : ศกษาเฉพาะกรณกรรมการสภาต าบลผทรงคณวฒ จงหวดอบลราชธาน” พบวา

1. คณะกรรมการสภาต าบลผทรงคณวฒสวนใหญมระดบความรความเขาใจในบทบาทและหนาทในฐานะกรรมการสภาต าบลอยในระดบปานกลาง

2. กรรมการสภาต าบลผทรงคณวฒ มบทบาททส าคญและจ าเปนในสภาต าบลในฐานะทเปนผ ตรวจสอบ ดแลผลประโยชนและเขารวมในกจกรรมของสภาต าบล แตในบางแหงสภาต าบล เลขานการสภาต าบล และขาราชการทปฏบตงานในเขตต าบลนนยงมบทบาทสงกวากรรมการสภาต าบลผทรงคณวฒ ทงนเนองจากสถานภาพในสงคม การอยในต าแหนงทส าคญ และการมโอกาสรบรใกลชดขอมลขาวสารมากกวา

นฤชา ส าราญทรพย (2533) ไดศกษาเรอง “ความรความเขาใจและทศนคตของประชาชนตอการปกครองทองถนรปสขาภบาล : ศกษาเฉพาะกรณสขาภบาลหนองตากยา อ าเภอทามวง จงหวดกาญจนบร” พบวา

1. ตวแปรดานสถานะทางเศรษฐกจและสงคม คอ เพศ ระดบการศกษา อาชพ และรายได มความสมพนธกบความรความเขาใจของประชาชนตอการปกครองทองถนรปสขาภบาล แตไมมความสมพนธกบทศนคตของประชาชนแตอยางใด

2. อายและสถานภาพสมรส ไมมความสมพนธทงความรความเขาใจและทศนคตของประ ชาชนตอการปกครองทองถนรปสขาภบาล

3. ความรความเขาใจของประชาชนตอการปกครองทองถนรปสขาภบาลมความสมพนธกบทศนคตของประชาชนตอการปกครองทองถนรปสขาภบาล

4. ประชาชนมความรความเขาใจและทศนคตตอการปกครองทองถนรปสขาภบาลอยในระดบปานกลาง

ยทธนา ทรพยสมบรณ (2538) ไดศกษาเรอง “ ความรความเขาใจและความพงพอใจของประชาชนตอการบรการสาธารณะทไดรบจากสขาภบาล : ศกษาเปรยบเทยบสขาภบาลสองแหงในจงหวดสกลนคร” พบวา

1. ตวแปรเพศ ระดบการศกษา การอานขาวหนงสอพมพ มความสมพนธกบความรความเขาใจของประชาชนตอการปกครองทองถน สวนตวแปรอาย อาชพ สถานะทางเศรษฐกจ จ านวนสมาชกในครอบครว การดขาวโทรทศน การฟงวทย และถนทอยภายในเขตสขาภบาลไมมความสมพนธกบความรความเขาใจของประชาชนในการปกครองทองถน

2. ตวแปรอาย การดขาวโทรทศน การฟงขาววทย มความสมพนธกบความพงพอใจของประชาชนตอการบรการสาธารณะทไดรบจากสขาภบาล สวนตวแปรเพศ ระดบการศกษา อาชพ สถานะ

DPU

52

ทางเศรษฐกจ จ านวนสมาชกในครอบครว การอานขาวหนงสอพมพ และถนทอยในสขาภบาล ไมมความสมพนธกบความพงพอใจของประชาชนตอการบรการสาธารณะทไดรบจากสขาภบาล

3. ความรความเขาใจของประชาชนในการปกครองทองถนไมมความสมพนธกบความพงพอใจของประชาชนตอบรการสาธารณะทไดรบจากสขาภบาล

4. ประชาชนสวนใหญมความรความเขาใจในการปกครองทองถนระดบต า และมความพงพอใจตอบรการสาธารณะทไดรบจากสขาภบาล

DPU

บทท 3 ระเบยบวธวจย

3.1 กรอบแนวคดในการวจย จากแนวคด ทฤษฎและผลงานวจยทเกยวของท าใหผ วจยสามารถน ามาเขยนกรอบในการวจยเรองความร ความเขาใจและทศนคตของขาราชการพลเรอนทมตอการปฏรประบบราชการ ตลอดจนการศกษาถงปจจยทมความสมพนธกบความร ความเขาใจและทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ ไดดงน

ตวแปรตน ตวแปรตาม

ปจจยทางสงคม - เพศ - อาย - ระดบการศกษา - ต าแหนงงาน - หนวยงานตนสงกด - ระยะเวลาการท างาน

ภาพท 1 กรอบการวจย

- การรบรขอมลขาวสาร การมประสบการณหรอมสวนรวมในการปฏรประบบราชการ

ความร ความเขาใจ

และทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการ

ตวแปรแทรกซอน

DPU

53 3.2 รปแบบการวจย

การวจยในครงนเปนการวจยเชงปรมาณ การเกบรวบรวมขอมลจะเปนลกษณะของการใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล ซงประกอบดวยค าถามปลายเปด และค าถามปลายปด โดยแบงออกเปน 5 สวน ดงตอไปน

สวนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไปหรอขอมลสวนบคคล ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา ต าแหนงงาน หนวยงานตนสงกด ระยะเวลาการปฏบตงาน การรบรขอมลขาวสารเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการพลเรอน

สวนท 2 แบบสอบถามเกยวกบประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการ เปนแบบสอบถามวดพฤตกรรม

สวนท 3 แบบสอบถามความรความเขาใจของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ

สวนท 4 แบบสอบถามทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ สวนท 5 ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ

3.3 ประชากรในการศกษา

ประชากร ประชากรทใชในการศกษาวจยครงน คอ ขาราชการพลเรอนในพนทกรงเทพมหานคร ท

มหนวยงานตนสงกดในกระทรวงตาง ๆ 20 กระทรวง คอ ส านกนายกรฐมนตร กระทรวงกลาโหม กระทรวงการคลง กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงกฬาและกจการเยาวชน กระทรวงเกษตรและ สหกรณ กระทรวงคมนาคม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร กระทรวงพลงงาน กระทรวงยตธรรม กระทรวงมหาดไทย กระทรวงการศกษา กระทรวงแรงงานและพฒนาอาชพ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงสาธารณสข กระทรวงอตสาหกรรมและผ ประกอบการ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย และกระทรวงวฒนธรรม โดยมขาราชการพลเรอน จ านวน 395,228 คน และไดมการแบงกลมกระทรวงตามภารกจเปน 3 กลมใหญ ๆ

กลมแรก คอ กลมกระทรวงแนวนโยบายพนฐานแหงรฐ กลมกระทรวงเหลาน ประกอบดวย 6 กระทรวง คอ ส านกนายกรฐมนตร กระทรวงกลาโหม กระทรวงการคลง กระทรวงการตางประเทศ กระทรวงมหาดไทย และกระทรวงยตธรรม

DPU

54

กลมท 2 กลมกระทรวงยทธศาสตรในการพฒนาประเทศ กลมกระทรวงในหมวดน

ประกอบดวย 10 กระทรวง คอ กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวงเกษตรและ สหกรณ กระทรวงคมนาคม กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กระทรวงพาณชย กระทรวงแรงงานและพฒนาอาชพ กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระทรวงการศกษา กระทรวงสาธารณ -สข และกระทรวงอตสาหกรรมและผประกอบการ

กลมท 3 จดตงขนมาเปนภารกจเรงดวนของรฐบาล เปนกลมกระทรวงเพอด าเนนการ ทเปนภารกจส าคญตามนโยบายรฐบาล ประกอบดวย 4 กระทรวง คอ กระทรวงกฬาและกจการเยาวชน กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร กระทรวงพลงงาน และกระทรวงวฒนธรรม

กลมตวอยาง ในการเลอกกลมตวอยางไดใชวธการสมตวอยางแบบหลายขนตอน (Multi-Stage Sampling) และในแตละขนตอนใชวธการสมแบบอยางงาย (Simple Random Sampling) โดยการ จบฉลาก และเลอกตวอยางอกครงดวยการก าหนดโควตา (QUOTA) ของกลมตวอยางออกเปน 3 กลม คอ 1) กลมผบรหารระดบสง 2) กลมผบรหารระดบกลาง และ 3) กลมผปฏบตงาน ซงในแตละขนตอนมรายละเอยดดงน ขนตอนท 1 สมตวอยางกระทรวงจาก 3 กลมภารกจ ไดมา 6 กระทรวง คอ กระทรวงการคลง กระทรวงมหาดไทย กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กระทรวงแรงงานและพฒนาอาชพ กระทรวงการศกษา และกระทรวงวฒนธรรม ซงมขาราชการพลเรอน จ านวน 116,135 คน หลงจากนนไดค านวณขนาดของกลมตวอยาง (Sample Size) โดยใชสตรของ Yamane ดงน n = N 1 + N (e)2 n หมายถง ขนาดของกลมตวอยาง N หมายถง จ านวนประชากร e หมายถง ความคลาดเคลอนของกลมตวอยาง (ในการศกษาครงนก าหนดความคลาดเคลอนเทากบ 0.05) เพราะฉะนน n = 116,135 1+(116,135x0.0025 = 398

DPU

55

ดงนนในการเกบขอมล ผวจยจงไดท า การเกบขอมลจากกลมตวอยางทงสน จ านวน 400 คน ขนตอนท 2 สมตวอยางกรม/ส านกจาก 6 กระทรวง ไดมาทงหมด 10 กรม/ส านก คอ ส านกงานคณะกรรมการประถมศกษาแหงชาต ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ กรมการปกครอง กรมพฒนาชมชน กรมทดน ส านกงานประกนสงคม กรมการพฒนาสงคมและสวสดการ กรมสรรพากร กรมบญชกลาง และส านกงานปลดกระทรวงวฒนธรรม

ขนตอนท 3 สมตวอยางกอง/ฝายตาง ๆ ทอยในแตละกรมแบบอยางงาย โดยกระจายใหมความเทาเทยมกนตามระดบต าแหนงงาน ซงแบงออกเปน 3 ระดบ คอ

1) ผบรหารระดบสง เชน อธบด , ผอ านวยการส านกงาน (ระดบ C9) จะเกบขอมล ทกคน เนองจากจ านวนผบรหารระดบสงมจ านวนนอย

2) ผบรหารระดบกลาง เชน ผอ านวยการกอง/สวน ,หวหนาฝาย (ระดบC7-C8) 3) ผปฏบตงาน (ระดบC3-C6) สามารถเขยนแผนภม ไดดงน ส าหรบกลมตวอยาง กลมท 2 และ กลมท 3 จะแบงสดสวนกลมตวอยางตาม เพศ อาย

ระดบการศกษา และต าแหนงงานใหมสดสวนทเทาเทยมกน ดงตารางตอไปน

DPU

56

DPU

57

20,049 6,875 4,244 4,034 46,994 33,939 3,415 1,426 2,164 2,163 16,040 7,823 11,777 20,722 2,253

กระทรวง 20 กระทรวง

กระทรวงการศกษา

กระทรวงมหาดไทย

กระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย

กระทรวงแรงงานและพฒนาอาชพ

กระทรวงวฒนธรรม

สนง.คณะกรรมการประถมศกษาแหงชาต

สนง.ปลดกระทรวงฯ

ส านกงานประกนสงคม

กรมพฒนาสงคมและ สวสดการ

กรมการ ปกครอง

กรมทดน

กรมพฒนา ชมชน

สนง.ปลดกระทรวงฯ

11,535

กระทรวงการคลง

กรมสรรพากร

กรมบญชกลาง

กลมกระทรวงยทธศาสตรฯ จ านวน 10 กระทรวง กลมกระทรวงแนวนโยบายพนฐาน จ านวน 6 กระทรวง กลมกระทรวงทด าเนนการตามนโยบายรฐบาล จ านวน 4 กระทรวง

ภาพท 2 ประชากรในการศกษา

DPU

58

กระทรวง กรม/ส านก จ านวน (คน)

รวม (คน) ผบรหารระดบสง C 9

ผบรหารระดบกลาง C 7 - C 8

ระดบผปฏบตงาน C 3 - C6

กระทรวงมหาดไทย

กรมการปกครอง 4 14 55 73 กรมทดน 5 17 31 53 กรมพฒนาชมชน 4 16 15 35

รวม 161

กระทรวงการคลง กรมสรรพากร 5 10 89 104 กรมบญชกลาง 4 5 3 12

รวม 116 กระทรวงพฒนาสงคมฯ กรมพฒนาสงคมและสวสดการ 3 5 7 15

กระทรวงแรงงาน ฯ ส านกงานประกนสงคม 4 15 4 23

กระทรวงการศกษา

ส านกงานคณะกรรมการ ประถมศกษาแหงชาต

5 6 44 55

ส านกงานปลดกระทรวง ฯ 3 8 4 15 รวม 70

กระทรวงวฒนธรรม ส านกงานปลดกระทรวง ฯ 3 5 7 15 รวม 400

ภาพท 3 กลมตวอยางในการศกษาDPU

59

3.4 เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เค รองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลในการวจยครง น เ ปนแบบสอบถาม ซง

ประกอบดวย ค าถามปลายเปด และค าถามปลายปด โดยแบงออกเปน 5 สวน ดงตอไปน สวนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไปหรอขอมลสวนบคคล ไดแก เพศ อาย ระดบการศกษา

ต าแหนงงาน หนวยงานตนสงกด ระยะเวลาการปฏบตงาน การรบรขอมลขาวสารเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการพลเรอน

สวนท 2 แบบสอบถามเกยวกบประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบ ราชการ เปนแบบสอบถามวดพฤตกรรม ถามการปฏบตให 1 คะแนน ถาไมปฏบตให 0 คะแนน

สวนท 3 แบบสอบถามความรความเขาใจของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบ ราชการ โดยแบงเปน 3 ดาน คอ ความรความเขาใจเกยวกบวตถประสงคในการปฏรประบบราชการ จ านวน 7 ขอค าถาม ความรความเขาใจเกยวกบแนวทางหรอวธการในการปฏรประบบราชการ จ านวน 10 ขอค าถาม และความรความเขาใจเกยวกบผลทไดรบหลงจากมการปฏรประบบราชการ จ านวน 7 ขอค าถาม โดยในแตละค าถามจะมทงค าถามเชงบวกและค าถามเชงลบ และใหผตอบแบบสอบถามตอบวา ใช หรอ ไมใช โดยตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน หลงจากนนจะรวมคะแนนทงหมด แลวก าหนดน าหนกคะแนนความรความเขาใจของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการไว 3 กลม คอ

1. ไดคะแนน 0.00 – 8.33 คะแนน หมายความวา มความร ความเขาใจนอย 2. ไดคะแนน 8.34 – 16.67 คะแนน หมายความวา มความร ความเขาใจปานกลาง 3. ไดคะแนน 16.68 – 25.00 คะแนน หมายความวา มความร ความเขาใจมาก สวนท 4 แบบสอบถามทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ

โดยใหตอบเพยงตวเลอกเดยวตามความรสก และความเชอของตนเองทตรงกบค าตอบในแบบสอบถามแตละขอ ทงนไดก าหนดค าตอบใหเลอกตอบเปน 5 ระดบ ดวยวธการใชแบบมาตรประเมนรวมคา ซงเปนค าถามทงเชงบวกและเชงลบ โดยมเกณฑการใหคะแนน ดงน

ขอความทเปนทศนคตทางบวก พจารณาใหคะแนน ดงน เหนดวยอยางยง ใหคะแนน 5 เหนดวย ใหคะแนน 4 ไมแนใจ ใหคะแนน 3 ไมเหนดวย ใหคะแนน 2 ไมเหนดวยอยางยง ใหคะแนน 1

DPU

60

ขอความทเปนทศนคตทางลบ พจารณาใหคะแนน ดงน เหนดวยอยางยง ใหคะแนน 1 เหนดวย ใหคะแนน 2 ไมแนใจ ใหคะแนน 3 ไมเหนดวย ใหคะแนน 4 ไมเหนดวยอยางยง ใหคะแนน 5 ดงนนเกณฑการวดระดบทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ

จะวดไดจากคาเฉลยของคะแนนระดบทศนคตทไดจากการใหคาน าหนกของคะแนนดงกลาว ซงจะอยระหวาง 1 – 5 คะแนน โดยผวจยไดใชหลกเกณฑการวดระดบทศนคตออกเปน 5 ระดบ คอ

ไดคะแนน 1.00 - 1.79 คะแนน หมายความวา มทศนคตทไมด ไดคะแนน 1.80 – 2.59 คะแนน หมายความวา มทศนคตทคอนขางไมด ไดคะแนน 2.60 – 3.39 คะแนน หมายความวา มทศนคตทเปนกลาง ไดคะแนน 3.40 – 4.19 คะแนน หมายความวา มทศนคตทคอนขางด ไดคะแนน 4.20 – 5.00 คะแนน หมายความวา มทศนคตทด

สวนท 5 ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะ 3.5 การทดสอบคณภาพของเครองมอ ผวจยไดสรางแบบสอบถามขนตามวตถประสงค กรอบแนวคด และผลงานวจยทเกยวของ หลงจากนนไดน าแบบสอบถามไปทดสอบ (Pre-test) กบกลมตวอยางทมลกษณะคลายคลงกบประชากร ทจะศกษา คอ ขาราชการพลเรอนทสงกดส านกงานขาราชการพลเรอน (กพ.) จ านวน 30 ชด หลงจากนนน ามาตรวจใหคะแนนตามเกณฑแลวน าแบบสอบถามมาทดสอบความเชอมนโดยใชโปรแกรมส าเรจรป SPSS/FW และไดคาสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) เทากบ 0.8519 จงน าแบบสอบถามมาใชเปนแบบสอบถามฉบบจรงตอไป

DPU

61

3.6 วธการเกบรวบรวมขอมล

1. ผวจยขอความรวมมอจากหนวยงานราชการทตองการจะไปเกบแบบสอบถาม โดยท าหนงสอจากคณะศลปศาสตรและวทยาศาสตร มหาวทยาลยธรกจบณฑตย เพอแจงวตถประสงค พรอมขออนญาตเขาไปด าเนนการเกบขอมล

2. ผวจยเกบขอมล โดยการแจกแบบสอบถามพรอมทงขแจงวตถประสงคและประโยชนในการวจยใหกลมตวอยางเขาใจกอนลงมอตอบแบบสอบถาม

3. เกบรวบรวมแบบสอบถามกลบคนหลงจากกลมตวอยางกรอกแบบสอบถาม และด าเนนการตรวจสอบความถกตองและความสมบรณกอนทจะน าไปวเคราะหขอมลตอไป

3.7 สมมตฐานในการวจย สมมตฐานในการวจยมดงน

สมมตฐานท 1 ขาราชการพลเรอนทมต าแหนงงานแตกตางกน จะมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการแตกตางกน

สมมตฐานท 2 ขาราชการพลเรอนทมต าแหนงงานแตกตางกน จะมทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการแตกตางกน

สมมตฐานท 3 ระยะเวลาการท างานของขาราชการพลเรอนมความสมพนธ กบความร ความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ

สมมตฐานท 4 ระยะเวลาการท างานของขาราชการพลเรอนมความสมพนธ กบทศน คตตอการปฏรประบบราชการ

สมมตฐานท 5 ขาราชการพลเรอนทมหนวยงานตนสงกดแตกตางกน จะมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการแตกตางกน

สมมตฐานท 6 ขาราชการพลเรอนทมหนวยงานตนสงกดแตกตางกน จะมทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการแตกตางกน

สมมตฐานท 7 การรบร ประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการพลเรอนมความสมพนธ กบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ

สมมตฐานท 8 การรบร ประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการพลเรอนมความสมพนธ กบทศนคตตอการปฏรประบบราชการ

สมมตฐานท 9 ระดบความร ความเขาใจของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการมความสมพนธ กบทศนคตตอการปฏรประบบราชการ

DPU

62

3.8 การวเคราะหขอมล

น าแบบสอบถามทไดรบคนมาตรวจสอบความสมบรณเพอความครบถวนของขอมล แลวด าเนนการลงรหสตามคมอการลงรหส (Code) หลงจากนนตรวจสอบเพอความถกตองอกครงหนง แลวจงถายรหสลงในแบบฟอรมการถายขอมล (Transfersheet) แลวบรรจขอมลลงในคอมพวเตอร โดยใชโปรแกรมส าเรจรป SPSS ใชสถตในการวเคราะหดงน

1. ใชสถตพรรณนา โดยการแจกแจงความถ หาคารอยละ คาเฉลยเลขคณต และคาเบยงเบนมาตรฐาน

2. การทดสอบความแตกตางของปจจยตาง ๆ กบความร ความเขาใจและทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ โดยการใชคาไคสแควร (chi-square Test) และการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One-way Analysis of Variance) เปนเครองมอในการทดสอบ

DPU

บทท 4 ผลการศกษา

ในการวจยครงนเปนการศกษา เรอง ความร ความเขาใจและทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ : ศกษากรณขาราชการพลเรอนในเขตกรงเทพมหานคร โดยท าการศกษาจากกลมตวอยาง จ านวน 400 คน ส าหรบการน าเสนอผลงานวจยในบทนจะแบงเปน 6 ตอนดวยกน โดยจะน าเสนอในรปของการอธบาย พรรณนา และเชงวเคราะหประกอบ ซงมรายละเอยด ดงน ตอนท 1 ลกษณะขอมลทวไปของกลมตวอยาง ตอนท 2 ความร ความเขาใจของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ ตอนท 3 การรบร ประสบการณหรอการมสวนรวมของขาราชการเกยวกบการปฏรประบบราชการ ตอนท 4 ทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ ตอนท 5 การทดสอบสมมตฐาน ตอนท 6 ปญหาอปสรรค และขอเสนอแนะเกยวกบการปฏรประบบราชการ 4.1 ลกษณะขอมลทวไปของกลมตวอยาง การศกษาครงนมการเกบรวบรวมขอมลหรอการสมตวอยางแบบหลายขนตอน ดงนน กลมตวอยาง จ านวน 400 คน ทไดมานนจะมการกระจายในหลาย ๆ กรม กลาวคอ กรมสรรพากร จ านวน 104 คน คดเปนรอยละ 26.0 กรมการปกครอง จ านวน 73 คน คดเปนรอยละ 18.2 ส านกงานประถมศกษา จ านวน 55 คน คดเปนรอยละ 13.8 กรมทดน จ านวน 53 คน คดเปนรอยละ 13.3 กรมพฒนาชมชน จ านวน 35 คน คดเปนรอยละ 8.8 ส านกงานประกนสงคม จ านวน 23 คน คดเปนรอยละ 5.8 กรมพฒนาสงคมและสวสดการ จ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 3.7 ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ จ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 3.7 ส านกงานปลดกระทรวงวฒนธรรม จ านวน 15 คน คดเปนรอยละ 3.7 กรมบญชกลาง จ านวน 12 คน คดเปนรอยละ 3.0 รวม 400 คน คดเปนรอยละ 100.0 ต าแหนงของกลมตวอยาง จะมทงหมด 3 ระดบ คอ 1. ระดบผปฏบตงาน (ซ 3 – ซ 6) จ านวน 27 คน คดเปนรอยละ 67.5 2. ระดบผบรหารระดบกลาง (ซ 7 – ซ 8) จ านวน 90 คน คดเปนรอยละ 22.5 3. ระดบผบรหารระดบสง (ซ 9) จ านวน 40 คน คดเปนรอยละ 10.0

DPU

64

4.1.1 ขอมลสวนตว ลกษณะขอมลทวไปของกลมตวอยาง ไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา อายราชการ ผลการศกษามดงตอไปน

(1) เพศ จากการศกษา พบวา กลมตวอยางสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 68.3 และเปนเพศชาย รอยละ 31.7 (ตารางท 4.1)

(2) อาย พบวา กลมตวอยางประมาณ 1 ใน 3 มชวงอายอยระหวาง 31-40 ป คดเปนรอยละ 36.3 รองลงมาจะอยในชวงอายระหวาง 41.50 ป คดเปนรอยละ 29.5 ชวงอายต ากวา 30 ป คดเปนรอยละ 29.0 และสดทายกลมอายตงแต 51 ปขนไป มรอยละ 5.2 (ตารางท 4.1)

(3) สถานภาพสมรส พบวา กลมตวอยางประมาณครงหนง มสถานภาพสมรสเปนโสด คดเปนรอยละ 51.5 รองลงมามสถานภาพสมรสแตงงานแลว คดเปนรอยละ 44.7 และมสถานภาพสมรสเปนมาย/แยกกนอย/หยา นอยทสด คดเปนรอยละ 3.8 (ตารางท 4.1)

(4) ระดบการศกษา พบวา สวนใหญกลมตวอยางจบการศกษาในระดบปรญญาตร คดเปนรอยละ 71.8 รองลงมามการศกษาอยในระดบต ากวาปรญญาตร คดเปนรอยละ 15.0 สวนจบการศกษาในระดบปรญญาโท มรอยละ 13.0 และจบการศกษาในระดบทสงกวาปรญญาโทมนอยทสด คดเปนรอยละ 0.2 (ตารางท 4.1)

(5) อายราชการ พบวา ลมตวอยางประมาณ 1 ใน 3 มอายราชการตงแต 6-10 ป คดเปนรอยละ 28.0 รองลงมามอายราชการต ากวา 5 ป คดเปนรอยละ 25.0 อายราชการตงแต 11-15 ป คดเปนรอยละ 18.7 อายราชการตงแต 21 ปขนไป คดเปนรอยละ 17.8 และมอายราชการตงแต 16-20 ป คดเปนรอยละ 10.5 ตามล าดบ (ตารางท 4.1)

DPU

65

ตารางท 4.1 แสดงจ านวนและรอยละของขาราชการพลเรอน จ าแนกตามเพศ อาย สถานภาพสมรส

ระดบการศกษา และอายราชการ (n = 400 )

ขอมลสวนตว จ านวน (คน) รอยละ เพศ ชาย หญง อาย ต ากวา 30 ป 31 – 40 ป 41 – 50 ป 51 ปขนไป สถานภาพสมรส โสด แตงงานแลว มาย/แยกกนอย/หยา ระดบการศกษา ต ากวาปรญญาตร ปรญญาตร ปรญญาโท สงกวาปรญญาโท อายราชการ ระยะเวลาต ากวา 5 ป ระยะเวลาตงแต 6-10 ป ระยะเวลาตงแต 11-15 ป ระยะเวลาตงแต 16-20 ป ระยะเวลาตงแต 21 ปขนไป

127 273

116 145 118 21

206 179 15

60 287 52 1

100 112 75 42 71

31.7 68.3

29.0 36.3 29.5 5.2

51.5 44.7 3.8

15.0 71.8 13.0 0.2

25.0 28.0 18.7 10.5 17.8

DPU

66

4.1.2 ขอมลเกยวกบการปฏรประบบราชการ ลกษณะขอมลเกยวกบการท างานของกลมตวอยาง ไดแก การมสวนเกยวของกบการปฏรประบบราชการ เคยทราบหรอไดรบขาวสารและขอมลเกยวกบการปฏรประบบราชการ ตลอดจนสอทไดรบทราบขอมล ผลการศกษามดงตอไปน

(1) การมสวนเกยวของกบการปฏรประบบราชการ ผลการศกษา พบวา สวนมากจะเขาไปมสวนเกยวของในการปฏรประบบราชการ คดเปนรอยละ 62.8 และผ ทไมเคยมสวนเกยวของกบการปฏรประบบราชการ คดเปนรอยละ 37.2 (ตารางท 4.2)

(2) การรบทราบขาวสารเกยวกบการปฏรประบบราชการ ผลการศกษา พบวา กลมตวอยางเกอบทงหมดเคยทราบและไดรบขาวสารเกยวกบการปฏรประบบราชการ คดเปนรอยละ 99.5 มเพยงรอยละ 0.5 เทานนทไมเคยรบทราบขาวสารเกยวกบการปฏรประบบราชการ(ตารางท 4.2)

(3) ขอมลเกยวกบการปฏรประบบราชการททราบ ผลการศกษา พบวา ขอมลทกลมตวอยางประมาณ 1 ใน 5 ทราบ จะเปนเรองวตถประสงคของการปฏรประบบราชการ คดเปนรอยละ 21.7 รองลงมาจะเปนขอมลเกยวกบการเปลยนแปลงระบบการท างาน ผลกระทบทมตอขาราชการหลงจากการปฏรประบบราชการ ประโยชนทขาราชการจะไดรบหลงจากการปฏรประบบราชการ แนวทางการด าเนนงาน ขนตอนการด าเนนงาน และความกาวหนาในการด าเนนงาน โดยคดเปนรอยละ 19.9 ,15.9 , 12.3 , 11.3 , 10.4 และ 8.5 ตามล าดบ (ตารางท 4.2)

(4) สอทไดรบทราบขอมล ผลการศกษา พบวา กลมตวอยางประมาณ 1 ใน 5 ไดรบทราบขอมลเกยวกบการปฏรประบบราชการจากการดโทรทศน คดเปนรอยละ 20.4 รองลงมาไดรบทราบขอมลจากการอานหนงสอพมพ คดเปนรอยละ 19.2 จากเอกสารทางราชการ คดเปนรอยละ 16.6 จากผบงคบบญชาแจงใหทราบ คดเปนรอยละ 11.4 จากการฟงวทย คดเปนรอยละ 11.0 จากอนเตอรเนต คดเปนรอยละ 7.5 จากเอกสาร/แผนปลว/แผนพบเกยวกบการปฏรประบบราชการ คดเปนรอยละ 7.0 และจากญาต/เพอนรวมงาน คดเปนรอยละ 6.9 ตามล าดบ (ตารางท 4.2)

DPU

67

ตารางท 4.2 แสดงจ านวนและรอยละของกลมตวอยาง ในการรบทราบขอมลเกยวกบการปฏรประบบ

ราชการ (n = 400 )

ขอมล จ านวน (คน) รอยละ มสวนเกยวของกบการปฏรประบบราชการ ม ไมม เคยทราบ/เคยไดยนเกยวกบการปฏรประบบราชการ ไมเคยทราบ/ไมเคยไดยน เคยทราบ/เคยไดยน ขอมลททราบ วตถประสงคของการปฏรประบบราชการ การเปลยนแปลงระบบการท างาน ผลกระทบทมตอขาราชการหลงจากการปฏรประบบราชการ ประโยชนทขาราชการจะไดรบหลงจากกการปฏรประบบราชการ แนวทางการด าเนนงาน ขนตอนการด าเนนงาน ความกาวหนาในการด าเนนงาน ทราบขอมลเกยวกบการปฏรประบบราชการจากสอ โทรทศน หนงสอพมพ เอกสารทางราชการ ผบงคบบญชา วทย อนเตอรเนต เอกสาร/แผนปลว/แผนพบ ญาต/เพอน

251 149

2

398

335 307 245 190 174 160 133

325 307 267 182 175 119 111 110

62.8 37.2

0.5 99.5

21.7 19.9 15.9 12.3 11.3 10.4 8.5

20.4 19.2 16.6 11.4 11.0 7.5 7.0 6.9

DPU

68

4.2 ความร ความเขาใจของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ ในการวดความรความเขาใจของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ ผ วจยไดสรางแบบสอบถาม โดยไดแบงเนอหาทเกยวของกบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ ออกเปน 3 ดาน ไดแก

1. ความรความเขาใจเกยวกบวตถประสงคในการปฏรประบบราชการ 2. ความรความเขาใจเกยวกบแนวทางหรอวธการในการปฏรประบบราชการ 3. ความรความเขาใจเกยวกบผลทไดรบหลงจากมการปฏรประบบราชการ ผลการศกษาในภาพรวมของทง 3 ดาน พบวา สวนใหญกลมตวอยางมความรความเขาใจ

เกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 88.5 รองลงมามความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 11.2 สวนทเหลออกรอยละ 0.3 กลมตวอยางมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบนอย โดยมคะแนนเฉลย 18.25 คะแนน คาความเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 2.96 รายละเอยดตามตารางท 4.3 ตารางท 4.3 แสดงจ านวน รอยละและระดบความรความเขาใจของขาราชการพลเรอนเกยวกบการ

ปฏรประบบราชการทกดานทกขอค าถาม จ าแนกตามชวงคะแนน (n = 400)

ชวงคะแนน จ านวน (คน) รอยละ ระดบความรความเขาใจ คะแนน 0.00 – 8.33 คะแนน คะแนน 8.34 – 16.67 คะแนน คะแนน 16.68 – 25.00 คะแนน

1 45 354

0.3 11.2 88.5

นอย ปานกลาง มาก

หมายเหต คะแนนต าสดมคาเทากบ 7.00 คะแนน คะแนนสงสดมคาเทากบ 24.00 คะแนน คะแนนเฉลยมคาเทากบ 18.25 คะแนน

คาเบยงเบนมาตรฐานมคาเทากบ 2.96 คะแนน

DPU

69

นอกจากนเมอพจารณาระดบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการของกลมตวอยางเปนรายขอค าถามในแตละดานนน ผลการศกษา พบวา กลมตวอยางสวนใหญมความรความ เขาใจเกยวกบวตถประสงคในการปฏรประบบราชการมากทสด โดยมคาเฉลยเทากบ 2.79 รองลงมามความรความเขาใจในดานแนวทางหรอวธการในการปฏรประบบราชการ โดยมคาเฉลยเทากบ 2.70 และมความรความเขาใจเกยวกบผลทไดรบหลงจากมการปฏรประบบราชการนอยทสด โดยมคาเฉลยเทากบ 2.51 ซงมรายละเอยดดงน

4.2.1 ความรความเขาใจเกยวกบวตถประสงคในการปฏรประบบราชการ ผลการศกษา พบวา ความรความเขาใจเกยวกบวตถประสงคของการปฏรประบบราชการ สวน

ใหญกลมตวอยางมความรความเขาใจอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 80.5 และรองมามความรความเขาใจอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 18.0 สวนกลมตวอยางทมความรความเขาใจอยในระดบนอยมเพยงรอยละ 1.5 รายละเอยดตามตารางท 4.4

ตารางท 4.4 แสดงจ านวน รอยละและระดบความรความเขาใจของขาราชการพลเรอนเกยวกบการ

ปฏรประบบราชการดานวตถประสงคในการปฏรประบบราชการ จ าแนกตามชวงคะแนน (n = 400)

ชวงคะแนน จ านวน (คน) รอยละ ระดบความรความเขาใจ คะแนน 0.00 – 2.33 คะแนน คะแนน 2.34 – 4.67 คะแนน คะแนน 4.68 – 7.00 คะแนน

6 72 322

1.5 18.0 80.5

นอย ปานกลาง มาก

เมอพจารณาในแตละขอค าถาม พบวา กลมตวอยางทมความรความเขาใจ สามารถตอบขอ

ค าถามถกตงแตรอยละ 80.0 ขนไป คอ อยในชวง 80.5 - 89.3 เกอบทงหมดมเพยง 2 ขอค าถามเทานน ทกลมตวอยางขาดความรความเขาใจ ตอบถกต ากวารอยละ 80.0 ซงขอค าถามทกลมตวอยางตอบถกมากทสด คดเปนรอยละ 89.3 คอ เรอง การปฏรประบบราชการเปนการเปดโอกาสใหประชาชนรวมประเมนผลการปฏบตงาน เจาหนาทของรฐรวมกบ ผบงคบบญชา เพอใหประชาชนมสวนรวมในการตรวจสอบความโปรงใสตามหลกธรรมาภบาล (Good Governance) รองลงมาจะมความรเกยวกบ เรองสาเหตของการปฏรประบบราชการ เนองจากระบบราชการไทยใชการรวมอ านาจเขาสสวนกลาง ท าใหโครงสรางขององคกรมขนาดใหญ และสลบซบซอนจงยากตอการแกไขปรบปรง คดเปนรอยละ 87.0

DPU

70

สวนขอค าถามทกลมตวอยางตอบถกต ากวารอยละ 80.0 คอ ความรความเขาใจเกยวกบ เรองการปฏรประบบราชการเปนการยกระดบคณภาพชวตของขาราชการใหดกวาประชาชน เพอใหขาราชการมก าลงใจในการท างาน เพอผลประโยชนของประเทศชาตเปนส าคญ คดเปนรอยละ 60.0 และอกเรองหนงเปนเรองเกยวกบวตถประสงคของการปฏรประบบราชการ คอ การเนนผลประโยชนของประเทศชาตและขาราชการเปนหลก คดเปนรอยละ 59.8 รายละเอยดตามตารางท 4.5 ตารางท 4.5 แสดงจ านวน และรอยละของกลมตวอยางทมความรความเขาใจของขาราชการพลเรอน

ในดานวตถประสงคของการปฏรประบบราชการ โดยจ าแนกเปนรายขอค าถาม (n = 400)

ขอค าถามความรความเขาใจในดานวตถประสงคของการปฏรประบบราชการ ตอบถก(คน)

รอยละ

1. การปฏรประบบราชการ คอ การเปลยนรปแบบของระบบราชการอยางขนานใหญ เพอใหระบบราชการมสมรรถนะสง เพอบรหารและจดการประเทศใหสามารถแขงขนในระดบโลกได

2. สาเหตของการปฏรประบบราชการ เนองจากระบบราชการไทยใชการรวมอ านาจเขาสสวนกลาง ท าใหโครงสรางขององคกรมขนาดใหญ และสลบซบซอนจงยากตอการแกไขปรบปรง

3. การปฏรประบบราชการมการปรบปรงกฎหมายใหมใหมเนอหาทเขาใจงาย ไมซบซอน ขจดกฎเกณฑทท าใหเกดความลาชาในการท างาน

4. เพอแกไขปญหาพนฐานของระบบราชการทงในดานความไมมประสทธภาพ การคอรรป ชน และการขาดความโปรงใสใหหมดไปจงตองมการปฏรประบบราชการ

5. การปฏรประบบราชการเปนการยกระดบคณภาพชวตของขาราชการใหดกวาประชาชน เพอใหขาราชการมก าลงใจในการท างานและเพอผลประโยชนของประเทศชาตเปนส าคญ

6. วตถประสงคของการปฏรประบบราชการ คอ การเนนผลประโยชนของประเทศชาตและขาราชการเปนหลก

7. การปฏรประบบราชการเปนการเปดโอกาสใหประชาชนรวมประเมนผลการปฏบตงาน เจาหนาทของรฐรวมกบผบงคบบญชา เพอใหประชาชนมสวนรวมในการตรวจสอบความโปรงใสตามหลกธรรามาภบาล (Good Governance)

344

348

322

340

240

239

357

86.0

87.0

80.5

85.0

60.0

59.8

89.3

DPU

71

4.2.2 ความรความเขาใจเกยวกบแนวทางหรอวธการในการปฏรประบบราชการ

ผลการศกษา พบวา ความรความเขาใจเกยวกบแนวทางหรอวธการในการปฏรประบบราชการ สวนใหญกลมตวอยางมความรความเขาใจอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 71.5 รองลงมามความรความเขาใจอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 27.3 และรอยละ 1.2 กลมตวอยางมความรความ เขาใจอยในระดบนอย รายละเอยดตามตารางท 4.6 ตารางท 4.6 แสดงจ านวน รอยละและระดบความรความเขาใจของขาราชการพลเรอนเกยวกบแนวทาง

หรอวธการในการปฏรประบบราชการ จ าแนกตามชวงคะแนน (n = 400)

ชวงคะแนน จ านวน (คน) รอยละ ระดบความรความเขาใจ คะแนน 0.00 – 3.33 คะแนน คะแนน 3.34 – 6.67 คะแนน คะแนน 6.68 – 10.00 คะแนน

5 109 286

1.2 27.3 71.5

นอย ปานกลาง มาก

เมอพจารณาในแตละขอค าถาม พบวา กลมตวอยางทตอบค าถามถกตงแตรอยละ 80.0 ขนไป

ม 4 ขอ และอยในชวง 87.3 - 94.3 ซงขอค าถามทตอบถกมากทสด คอ ความรความเขาใจเกยวกบ เรอง การปฏรประบบราชการไดมการจดท าแผนพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศ เพอน ามาใชในหนวยงานของรฐ คดเปนรอยละ 94.3 รองลงมาเปนความรความเขาใจเกยวกบ เรอง การบรการเบดเสรจ คอ การน าหนวยงานทเกยวของในการด าเนนงาน ซงมหลายหนวยงานเพอใหบรการลกคาหรอประชาชนให เสรจสน ณ จดเดยว คดเปนรอยละ 91.8 สวนขอค าถามทกลมตวอยางตอบถกต ากวารอยละ 80.0 มจ านวน 6 ขอ ซงขอค าถามทกลมตวอยางตอบถกนอยทสด คดเปนรอยละ 29.8 คอ ความรความเขาใจเกยวกบ เรอง แผนแมบทในการปฏรประบบราชการ พ .ศ. 2540-2545 มการก าหนดแผนงานทงหมด 6 แผนงาน รองลงมาจะมความรเกยวกบ เรอง การปฏรประบบราชการคอการจดแบงหนาทและงานใหม โดยใหรฐรวมด าเนนการกบเอกชน คดเปนรอยละ 52.8 รายละเอยดตามตารางท 4.7

DPU

72

ตารางท 4.7 แสดงจ านวน และรอยละของกลมตวอยางทมความรความเขาใจของขาราชการพลเรอน

เกยวกบแนวทางหรอวธการในการปฏรประบบราชการ โดยจ าแนกเปนรายขอค าถาม (n = 400)

ขอค าถามความรความเขาใจเกยวกบแนวทางหรอวธการในการปฏรประบบราชการ ตอบถก(คน)

รอยละ

1. แผนแมบทในการปฏรประบบราชการ พ.ศ. 2540-2545 มการก าหนดแผนงานทงหมด 6 แผน 2. การปฏรประบบราชการ คอ การจดแบงหนาทและงานใหม โดยใหรฐรวมด าเนนการกบ

เอกชน 3. การปฏรประบบราชการสงผลใหหนวยงานระดบจงหวดไมมอ านาจในการบรหารแผนเงน

แผนคน และแผนพฒนาไดเอง 4. การปฏรประบบราชการไดมการจดท าแผนพฒนาเทคโนโลยสารสนเทศ เพอน ามาใชใน

หนวยงานของรฐ 5. การปรบปรงระบบการบรหารและการจดการภาครฐ จะตองปรบเปลยนภาคราชการใหม

ขนาดกะทดรด มประสทธภาพ รวมทงลดบทบาทภาครฐ และสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนและองคกรเอกชน

6. การปฏรประบบราชการมการปลกฝงหรอสรางคานยมใหมในการท างาน โดยเนนการท าหนาทดวยความสจรต ขยนอดทน มความรบผดชอบสง

7. การปฏรประบบราชการไดก าหนดใหยบเลกต าแหนงลกจางประจ าหมวดแรงงานทวางและใหใชวธการจางเหมา

8. การปฏรประบบราชการใชวธการบรหารจดการทมไดเปนการบรหารทมงเนนผลสมฤทธมากนก แตมงเนนเรองความยดหยนในการท างาน และประหยดงบประมาณมากกวา

9. นโยบายการปฏรประบบราชการ เพอใหการท างานในระบบราชการคลองตวนน รฐจะตองด าเนนกจการทกอยางเองทงในสวนกลางและสวนภมภาค

10. การบรการแบบเบดเสรจ คอ การน าหนวยงานทเกยวของในการด าเนนงาน ซงมหลายหนวยงานเพอใหบรการลกคาหรอประชาชนใหเสรจสน ณ จดเดยว

119 211

300

377

349

358

300

265

251

367

29.8 52.8

75.0

94.3

87.3

89.5

75.0

66.3

62.8

91.8

DPU

73

4.2.3 ความรความเขาใจเกยวกบผลทไดรบหลงจากมการปฏรประบบราชการ

ผลการศกษา พบวา ความรความเขาใจเกยวกบผลทไดรบหลงจากมการปฏรประบบราชการ สวนใหญกลมตวอยางมความรความเขาใจอยในระดบปานกลางถงมาก คดเปนรอยละ 55.5 และ 40.0 ตามล าดบ และรอยละ 4.5 กลมตวอยางมความรความเขาใจอยในระดบนอย รายละเอยดตามตาราง ท 4.8 ตารางท 4.8 แสดงจ านวน รอยละและระดบความรความเขาใจของขาราชการพลเรอนเกยวกบผลทได

รบจากการปฏรประบบราชการ จ าแนกตามชวงคะแนน (n = 400)

ชวงคะแนน จ านวน (คน) รอยละ ระดบความรความเขาใจ คะแนน 0.00 – 2.33 คะแนน คะแนน 2.34 – 4.67 คะแนน คะแนน 4.68 – 7.00 คะแนน

18 160 222

4.5 40.0 55.5

นอย ปานกลาง มาก

เมอพจารณาในแตละขอค าถาม พบวา กลมตวอยางทตอบค าถามถกตงแตรอยละ 80.0 ขนไป

มเพยง 1 ขอค าถามเทานน คอ เรอง วตถประสงคของการปฏรประบบราชการเพอใหภาครฐท างาน มความรวดเรว โปรงใส และประชาชนเขามามสวนรวมมากขน สวนขอค าถามทกลมตวอยางตอบถก ต ากวารอยละ 80.0 มจ านวน 6 ขอ ซงขอค าถามทกลมตวอยางตอบถกนอยทสด คดเปนรอยละ 27.8 คอ ความรความเขาใจเกยวกบ เรอง การปฏรประบบราชการท าใหตองมการลดอตราก าลงของภาครฐภายในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไมต ากวารอยละ 25 รองลงมาจะเปนความรเกยวกบ เรอง หลงจากการปฏรประบบราชการจะมกระทรวงเพมขนทงหมด 21 กระทรวง และ 2 ทบวง คดเปนรอยละ 39.6 รายละเอยดตามตารางท 4.9

DPU

74

ตารางท 4.9 แสดงจ านวน และรอยละของกลมตวอยางทมความรความเขาใจของขาราชการพลเรอน

เกยวกบผลทไดรบจากการปฏรประบบราชการ โดยจ าแนกเปนรายขอค าถาม (n = 400)

ขอค าถามความรความเขาใจเกยวกบผลทไดรบจากการปฏรประบบราชการ ตอบถก(คน)

รอยละ

1. การปฏรประบบราชการท าใหองคกรสวนทองถนมอ านาจเบดเสรจในการบรหารงานบคคลของตนเอง

2. การปฏรประบบราชการท าใหองคกรสวนทองถนตองสงรายไดทเกบไดใหแกสวนกลาง 3. การปฏรประบบราชการท าใหตองมการลดอตราก าลงของภาครฐภายในแผนพฒนา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไมต ากวารอยละ 25 4. หลงจากปฏรประบบราชการจะมกระทรวงเพมขนเปนทงหมด 21 กระทรวง และ 2 ทบวง 5. วตถประสงคของการปฏรประบบราชการเพอใหภาครฐท างานมความรวดเรว โปรงใส

และประชาชนเขามามสวนรวมมากขน 6. ผลจากการปฏรประบบราชการสงผลใหการปรบเงนเดอนของขาราชการ โดยการประเมน

จากผลงาน 7. การปฏรประบบราชการท าใหตองเพมบทบาทแกทองถนใหเขมแขง โดยสวนกลางเปน

ผสนบสนนเทานน

265

300 111

158 375

318

318

66.4

75.2 27.8

39.6 94.0

79.7

79.7

DPU

75

4.3 ประสบการณหรอการเขาไปมสวนรวมของขาราชการเกยวกบการปฏรประบบราชการ

ผลการศกษา พบวา กลมตวอยางสวนใหญมประสบการณหรอเขาไปมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการคอนขางนอย โดยไดคะแนนเฉลย 2.39 คะแนน คาความเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.70 คะแนน เมอพจารณาเปนกลมคะแนน พบวา กลมตวอยางสวนใหญรอยละ 64.8 มประสบการณหรอมสวนรวมในการปฏรประบบราชการอยในระดบนอย รองลงมาจะมประสบการณหรอเขาไปมสวนรวมอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 26.8 มประสบการณหรอเขาไปมสวนรวมอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 4.4 และมประสบการณหรอเขาไปมสวนรวมอยในระดบมากทสด คดเปนรอยละ 2.0 สวนขาราชการทไมมประสบการณหรอไมมสวนรวมในการปฏรประบบราชการมนอยทสด คดเปนรอยละ 2.0 รายละเอยดตามตารางท 4.10

ตารางท 4.10 แสดงจ านวน รอยละและประสบการณหรอระดบการเขาไปมสวนรวมในการปฏรประบบ

ราชการของกลมตวอยาง จ าแนกตามชวงคะแนน (n = 400)

ชวงคะแนน จ านวน (คน) รอยละ ระดบการม สวนรวม

คะแนน 1.00 – 1.79 คะแนน คะแนน 1.80 – 2.59 คะแนน คะแนน 2.60 – 3.39 คะแนน คะแนน 3.40 – 4.19 คะแนน คะแนน 4.20 – 5.00 คะแนน

8 259 107 18 8

2.0 64.8 26.8 4.4 2.0

ไมเคย นอย

ปานกลาง มาก

มากทสด หมายเหต คะแนนต าสดมคาเทากบ 1.00 คะแนน คะแนนสงสดมคาเทากบ 5.00 คะแนน คะแนนเฉลยมคาเทากบ 2.39 คะแนน

คาเบยงเบนมาตรฐานมคาเทากบ 0.70 คะแนน นอกจากนเมอพจารณาการมประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการในแตละดานผลการศกษา พบวา กลมตวอยางสวนใหญจะไมมประสบการณหรอไมมสวนรวมในการปฏรประบบราชการ โดยมคะแนนอยในชวงระหวาง 1.25 – 1.73 สวนขอค าถามทกลมตวอยางม

DPU

76

ประสบการณหรอเขาไปมสวนรวมมากทสดจะเปนเรองเกยวกบการตดตามขาวสารการปฏรประบบราชการอยางสม าเสมอ รายละเอยดตามตารางท 4.11 ตารางท 4.11 แสดงจ านวนและคาเฉลยของกลมตวอยางทมประสบการณหรอเขาไปมสวนรวมในการ

ปฏรประบบราชการ โดยจ าแนกเปนรายขอ (n = 400)

ขอความ

ประสบการณ /การมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการ

คะแนนเฉลย (X)

มากทสด (คน)

มาก (คน)

ปานกลาง (คน)

นอย (คน)

ไมเคย

(คน) 1. เคยเขารวมจดท าแผนงาน/โครงการเกยวกบการ

ปฏรประบบราชการ 2. เคยเขารบการอบรมเกยวกบการปฏรประบบ

ราชการ 3. ไดแจงขอมลเกยวกบการปฏรประบบราชการให

ผ เกยวของทราบ 4. ไดชกชวนเพอนรวมงานเขาอบรมความรเกยวกบ

การปฏรประบบราชการ 5. ตดตามขาวสารเกยวกบการปฏรประบบราชการ

อยางสม าเสมอ 6. มกพดคยกบเพอนรวมงานเกยวกบการปฏรป

ระบบราชการ 7. เคยไดรบการแตงตง เปนคณะกรรมการเพอ

ด าเนนงานเกยวกบการปฏรประบบราชการ 8. เคยไดรบเชญไปเปนวทยากรเพอใหความ ร

เกยวกบการปฏรประบบราชการแกหนวยงานตาง ๆ

9. มสวนในการตดสนใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ

10. ไดตดตามผลการปฏรประบบราชการอยตลอดเวลา 11. มสวนในการคอยก ากบดแลการปฏรประบบ

ราชการ 12. ไดมการคนหาขอบกพรองเกยวกบการปฏรป

ระบบราชการ 13. เคยเขารวมประชมเกยวกบการปฏรประบบราชการ

10 4 8 6

33

30 3 3 6

29 7 8

13 23 7

10

15 23

12

68

54

15 7 7

57 8 22

21 45

25

50

49 86

54

179

160

27

20

20

146 36 72

44 129

88

71

126 126

81

106

124

47

30

53

121 62

112

91 161

119

259

206 157

247

14

32

308

340

314

47 287 186

231 42

161

1.60

1.71 1.99

1.62

3.00

2.81

1.39

1.25

1.34

2.75 1.46 1.88

1.73 2.61

1.99

DPU

77

14. ไดมการอานหนงสอเกยวกบการปฏรประบบราชการอยเสมอ

15. ไดมการอธบายใหเพอนรวมงานฟงถงความจ าเปนในการตรวจดแลเกยวกบการปฏรประบบราชการ

4.4 ทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ ผลการศกษา พบวา กลมตวอยางมทศนคตทคอนขางดตอการปฏรประบบราชการ โดยไดคะแนนเฉลยเทากบ 4.04 คาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.55 เมอพจารณาเปนกลมคะแนน พบวา กลมตวอยางสวนใหญรอยละ 69.5 มทศนคตทคอนขางดตอการปฏรประบบราชการ รองลงมา รอยละ 17.3 มทศนคตทดตอการปฏรประบบราชการ และกลมสดทายอกเพยงรอยละ 13.2 มทศนคตทเปนกลาง ตอการปฏรประบบราชการ รายละเอยดตามตารางท 4.12 ตารางท 4.12 แสดงจ านวน รอยละและระดบทศนคตตอการปฏรประบบราชการของกลมตวอยาง

จ าแนกตามชวงคะแนน (n = 400)

ชวงคะแนน จ านวน (คน) รอยละ ระดบทศนคต คะแนน 1.00 – 1.79 คะแนน คะแนน 1.80 – 2.59 คะแนน คะแนน 2.60 – 3.39 คะแนน คะแนน 3.40 – 4.19 คะแนน คะแนน 4.20 – 5.00 คะแนน

0 0 53 278 69

0.0 0.0 13.2 69.5 17.3

ไมด คอนขางไมด เปนกลาง คอนขางด

ด หมายเหต คะแนนต าสดมคาเทากบ 3.00 คะแนน คะแนนสงสดมคาเทากบ 5.00 คะแนน คะแนนเฉลยมคาเทากบ 4.04 คะแนน

คาเบยงเบนมาตรฐานมคาเทากบ 0.55 คะแนน นอกจากนเมอพจารณาทศนคตตอการปฏรประบบราชการของกลมตวอยาง เปนรายขอค าถาม พบวา กลมตวอยางสวนใหญมทศนคตทคอนขางดตอการปฏรประบบราชการ จ านวน 16 ขอค าถาม โดยมคะแนนทศนคตอยในชวงระหวาง 3.42 – 3.97 คะแนน และรองลงมากลมตวอยางมทศนคตทเปนกลางตอการปฏรประบบราชการ จ านวน 8 ขอค าถาม โดยมคะแนนทศนคตอยในชวงระหวาง 2.87 –

DPU

78

3.39 คะแนน และมเพยง 1 ขอค าถามทกลมตวอยางมทศนคตทคอนขางไมดตอการปฏรประบบราชการ ไดแก เรอง ฝายการเมองมกจะใชการปฏรประบบราชการเปนเครองมอหาคะแนนนยมมากกวามงผลทจะใหบรการประชาชน สวนขอค าถามทกลมตวอยางมคะแนนสงทสด คอ การปฏรประบบราชการท าใหประชาชนไดรบบรการทดมคณภาพจากภาครฐมากขน รายละเอยดตามตารางท 4.13 ตารางท 4.13 แสดงจ านวนและคาเฉลยของกลมตวอยางทมทศนคตตอการปฏรประบบราชการ

โดยจ าแนกเปนรายขอ (n = 400)

ขอความ

ความคดเหนของกลมตวอยาง คะแนนเฉลย (X)

เหนดวยอยางยง

(คน)

เหนดวย (คน)

เฉยๆ (คน)

ไมเหนดวย (คน)

ไมเหนดวยอยางยง

(คน) 1. การปฏรประบบราชการท าใหประชาชนไดรบ

บรการทดมคณภาพจากภาครฐมากขน 2. ผลจากการปฏรประบบราชการท าใหประชาชน

เขามามสวนรวมในการพฒนามากขน 3. การปฏรประบบราชการท าใหระบบราชการ

สามารถตอบสนองความตองการทหลากหลายของประชาชนนอยลง

4. การปฏรประบบราชการท าใหการท างานของขาราชการมความโปรงใส สะอาด ซอสตย สจรตมากขน

5. การปฏรประบบราชการท าใหการบรหารราชการมความคลองตว สามารถใหบรการแกประชาชนไดอยางรวดเรว

6. การปฏ รประบบราชการท า ใ หส น เปลอ งงบประมาณของประเทศ

7. การปฏรประบบราชการสงผลใหขาราชการหรอญาตพนองทเปนขารากชารตองถกโยกยาย

8. การปฏรประบบราชการมการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพ คมคา และเปนประโยชนตอสวนรวม

9. การปฏ รประบบราชการท าใ หมการขยายต าแหนงในหนวยงานภาครฐมากขน

10. กา รป ฏ ร ป ร ะบบ ร า ชก า รม ก า ร ยก ร ะดบความสามารถและสรางประสทธภาพในการ

94

59 6

72

64

39

43

49

31

48

222

211

59

193

240

99

99

203

131

229

63

104

75

102

78

112

134

92

106

84

20

25

210

29

16

114

98

49

115

31

1

1

50

4

2

36

26

7

17

8

3.97

3.75

3.59

3.75

3.87

3.02

2.91

3.59

2.89

3.69

DPU

79

ด าเนนงานของหนวยงานราชการมากขน

ตารางท 4.13 (ตอ) แสดงจ านวนและคาเฉลยของกลมตวอยางทมทศนคตตอการปฏรประบบราชการ

โดยจ าแนกเปนรายขอ (n = 400)

ขอความ

ความคดเหนของกลมตวอยาง คะแนนเฉลย (X)

เหนดวยอยางยง

(คน)

เหนดวย (คน)

เฉยๆ (คน)

ไมเหนดวย (คน)

ไมเหนดวยอยางยง

(คน)

DPU

80

11. การปฏรประบบราชการท าใหหนวยงานราชการมขนาดใหญขน

12. การปฏรประบบราชการท าใหภาคประชาชนและภาคธรกจเอกชนเตบโตมความเขมแขงและเปนกลไกหลกในการพฒนาประเทศมากขน

13. การปฏรประบบราชการท าใหหนวยงานของภาครฐมสายการบงคบบญชาทสลบซบซอนมากขน

14. การปฏรประบบราชการจะชวยลดปญหาการประสานงานระหวางหนวยงานได

15. การปฏรประบบราชการจะท าใหระบบราชการสามารถกาวทนตอการเปลยนแปลงของโลกปจจบน

16. การปฏรประบบราชการแทนทจะท าใหเพมประสทธภาพในงาน กลบท าใหเกดความวนวาย

17. การปฏรประบบราชการมกลงเอยทการก าหนดกฎระเบยบการปฏบตงานทเขมขนและซบซอนขน

18. ฝายการเมองมกจะใชการปฏรประบบราชการเปนเครองมอหาคะแนนนยมมากกวามงผลทการใหบรการประชาชน

19. การปฏรประบบราชการท าใหประชาชนไดรบบรการของรฐทด มคณภาพ มความสะดวก รวดเรวและมความเปนธรรม

20. การปฏรประบบราชการประชาชนจะไดรบความดแลคมครองสทธและเสรภาพทด สามารถพงราชการได

13

32

21

28

50

36

31

75

65

42

80

186

63

187

245

101

146

139

212

191

84

126

105

114

77

97

84

99

90

127

183

48

169

67

27

134

119

71

31

30

40

8

42

4

1

32

20

16

2

10

3.39

3.46

3.37

3.42

3.79

3.06

2.87

2.53

3.76

3.56

ตารางท 4.13 (ตอ) แสดงจ านวนและคาเฉลยของกลมตวอยางทมทศนคตตอการปฏรประบบราชการ โดยจ าแนกเปนรายขอ

(n = 400)

DPU

81

ขอความ

ความคดเหนของกลมตวอยาง คะแนนเฉลย (X)

เหนดวยอยางยง

(คน)

เหนดวย (คน)

เฉยๆ (คน)

ไมเหนดวย (คน)

ไมเหนดวยอยางยง

(คน) 21. การปฏรประบบราชการท าใหประชาชนไดรบ

ความชวยเหลอเกอหนนในการประกอบกจการเพอประโยชนของประชาชาตโดยรวม

22. การปฏรประบบราชการสงผลใหประชาชนสามารถมสวนรวมในการก าหนดนโยบาย ตดสนใจและด าเนนกจการทรฐไมควรท าเองหรอควรท าในบางสวน

23. การปฏรประบบราชการท าใหประชาชนไดรบสทธในการตรวจสอบและชแจงเกยวกบการท างานของหนวยงานและเจาหนาทของรฐมากขน

24. การปฏรประบบราชการท าใหมการรวมภารกจและกจกรรมทมลกษณะใกลเคยงกนของระบบราชการ มการปฏบตงานทมความคลองตว ไมซ าซอนและมประสทธภาพ

25. การปฏรประบบราชการจะท าใหประชาชนผมาตดตอราชการเสยเวลา และมคาใชจายเพมขน ไมปฏรประบบราชการดกวา

34

32

53

51

27

183

181

130

234

51

140

127

87

79

110

37

52

29

34

158

6

8

1

2

54

3.50

3.44

3.76

3.74

3.38

4.5 การทดสอบสมมตฐาน การวจยเรอง ความรความเขาใจและทศนคตของขาราชการเพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการในครงน ผวจยไดตงสมมตฐานไว 9 ขอ ดงน

DPU

82

สมมตฐานท 1 ขาราชการพลเรอนทมต าแหนงงานแตกตางกน จะมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการแตกตางกน

สมมตฐานท 2 ขาราชการพลเรอนทมต าแหนงงานแตกตางกน จะมทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการแตกตางกน

สมมตฐานท 3 ระยะเวลาการท างานของขาราชการพลเรอนมความสมพนธ กบความร ความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ

สมมตฐานท 4 ระยะเวลาการท างานของขาราชการพลเรอนมความสมพนธ กบทศนคตตอการปฏรประบบราชการ

สมมตฐานท 5 ขาราชการพลเรอนทมหนวยงานตนสงกดแตกตางกน จะมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการแตกตางกน

สมมตฐานท 6 ขาราชการพลเรอนทมหนวยงานตนสงกดแตกตางกน จะมทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการแตกตางกน

สมมตฐานท 7 การรบร ประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการพลเรอนมความสมพนธ กบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ

สมมตฐานท 8 การรบร ประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการพลเรอนมความสมพนธ กบทศนคตตอการปฏรประบบราชการ

สมมตฐานท 9 ระดบความร ความเขาใจของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการมความสมพนธ กบทศนคตตอการปฏรประบบราชการ ในการวเคราะหขอมลเพอทดสอบสมมตฐานทง 9 ขอ ทกลาวมาขางตน ผ วจยไดด าเนนการเพอพสจนสมมตฐานทตงไวดงน 4.5.1 ตวแปรทใชในการศกษาและสญลกษณทใช ผวจยไดก าหนดตวแปรในการศกษาครงนไว 2 กลมตวแปร คอ 4.5.1.1 กลมตวแปรอสระ มจ านวน 5 ตว ไดแก ต าแหนงงาน ระยะเวลาการท างาน หนวยงานตนสงกด การรบร ประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการ 4.5.1.2 กลมตวแปรตาม คอ ความรความเขาใจและทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการพลเรอนในเขตกรงเทพมหานคร 4.5.2 การทดสอบสมมตฐาน ในการทดสอบสมมตฐานการวจยครงน ใชเครองมอในการทดสอบสมมตฐาน 2 เครองมอ ดงน

DPU

83

1. สมมตฐานท 1 , 2 , 3 , 4 , 5 การใชตารางไขว และพจารณาคา chi-square Test อนเนองมาจากขอมลทจ าแนกไมสามารถใชเครองมอทางสถตทสงกวานได

2. สมมตฐานท 6 , 7 , 8 , 9 ใชการวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (One Way Analysis of Variance) หรอ F-test ส าหรบตวแปรอสระทมตงแต 2 กลมขนไป

ผลการทดสอบสมมตฐานทง 9 ขอ มผลดงตอไปน 4.5.2.1 การทดสอบสมมตฐานโดยการใชตารางไขว และพจารณาคา Chi-square Test

1) ผลการทดสอบสมมตฐานการวจยท 1 ในเรองของต าแหนงงานของขาราชการพลเรอน กบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ พบวา ขาราชการพลเรอนทมต าแหนงตางกนมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการทไมแตกตางกน กลาวคอ ขาราชการพลเรอนทกต าแหนงมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมาก เมอพจารณาคา chi-square มคาเทากบ 3.218 และไดคา Sig. (2-sided) เทากบ 0.522 ซงมากกวาระดบนยส าคญทางสถตท 0.05แสดงวาเปนการปฏเสธสมมตฐานการวจยทตงไว และหมายความวา ต าแหนงงานของขาราชการพลเรอนทแตกตางกน จะมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการไมแตกตางกน ซงมรายละเอยดดงน

- กลมตวอยางทมต าแหนงเปนผปฏบตงาน (ซ 3 – ซ 6) สวนใหญจะมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมาก จ านวน 236 คน คดเปนรอยละ 87.4 รองลงมามความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบปานกลาง จ านวน 33 คน คดเปนรอยละ 12.2 และมเพยง 1 คนเทานนทมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบนอย คดเปนรอยละ 0.4 ตามตารางท 4.14

- กลมตวอยางทมต าแหนงเปนผบรหารระดบกลาง (ซ 7 – ซ 8) สวนใหญจะมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมาก จ านวน 84 คน คดเปนรอยละ 93.3 และทเหลอจ านวน 6 คน มความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 6.7 ตามตารางท 4.14

- กลมตวอยางทมต าแหนงเปนผบรหารระดบสง (ซ 9) สวนใหญจะมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมากเชนเดยวกน จ านวน 34 คน คดเปนรอยละ 85.0 สวนทเหลออก จ านวน 6 คน มความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบปานกลาง คดเปนรอยละ 15.0 ตามตารางท 4.14 ตารางท 4.14 แสดงผลวเคราะหเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการของ

DPU

84

ขาราชการพลเรอน จ าแนกตามต าแหนงงานของกลมตวอยาง

ระดบความรความเขาใจ รวม สรป

นอย ปานกลาง มาก

ต าแหนง

ผปฏบตงาน Count ซ 3 – ซ 6 % within ต าแหนง

1 0.4

33 12.2

236 87.4

270 100.0

มาก

ผปฏบตงาน Count ซ 7 – ซ 8 % within ต าแหนง

0 0.0

6 6.7

84 93.3

90 100.0

มาก

ผปฏบตงาน Count ซ 9 % within ต าแหนง

1 0.3

6 15.0

34 85.0

40 100.0

มาก

Chi-square Test

value Df Sig. (2-sided) Pearson chi-square 3.218 4 0.522

2) ผลการทดสอบสมมตฐานการวจยท 2 ในเรองของต าแหนงงานของขาราชการพล

เรอน กบทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการ พบวา ขาราชการพลเรอนทมต าแหนงตางกนมทศน

DPU

85

คตเกยวกบการปฏรประบบราชการทไมแตกตางกน กลาวคอ ขาราชการพลเรอนทกต าแหนงมทศนคตทคอนขางดตอการปฏรประบบราชการ เมอพจารณาคา chi-square มคาเทากบ 1.066 และไดคา Sig. (2-sided) เทากบ 0.900 ซงมากกวาระดบนยส าคญทางสถตท 0.05 แสดงวาเปนการปฏเสธสมมตฐานการวจยทตงไว และหมายความวา ต าแหนงงานของขาราชการพลเรอนทแตกตางกน จะมทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการไมแตกตางกน ซงมรายละเอยดดงน

- กลมตวอยางทมต าแหนงเปนผปฏบตงาน (ซ 3 – ซ 6) สวนใหญจะมทศนคตทคอนขางดตอการปฏรประบบราชการ จ านวน 190 คน คดเปนรอยละ 70.4 รองลงมามทศนคตทด จ านวน 43 คน คดเปนรอยละ 15.9 และจ านวน 37 คน มทศนคตทเปนกลางตอการปฏรประบบราชการ คดเปน รอยละ 13.7 ตามตารางท 4.15

- กลมตวอยางทมต าแหนงเปนผบรหารระดบกลาง (ซ 7 – ซ 8) สวนใหญจะมทศนคตทคอนขางดตอการปฏรประบบราชการ จ านวน 61 คน คดเปนรอยละ 67.8 รองลงมามทศนคตทด จ านวน 18 คน คดเปนรอยละ 20.0 และ จ านวน 11 คน มทศนคตทเปนกลางตอการปฏรประบบราชการ คดเปนรอยละ 12.2 ตามตารางท 4.15

- กลมตวอยางทมต าแหนงเปนผบรหารระดบสง (ซ 9) สวนใหญจะมทศนคตทคอนขางดตอการปฏรประบบราชการ จ านวน 27 คน คดเปนรอยละ 67.5 รองลงมามทศนคตทด จ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 20.0 และ จ านวน 5 คน มทศนคตทเปนกลางตอการปฏรประบบราชการ คดเปนรอยละ 12.5 ตามตารางท 4.15 ตารางท 4.15 แสดงผลวเคราะหเปรยบเทยบทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราช

การพลเรอน จ าแนกตามต าแหนงงานของกลมตวอยาง

DPU

86

ระดบทศนคต

รวม สรป เปนกลาง คอนขางด ด

ต าแหนง

ผปฏบตงาน Count ซ 3 – ซ 6 % within ต าแหนง

37 13.7

190 70.4

43 15.9

270 100.0

คอนขางด

ผปฏบตงาน Count ซ 7 – ซ 8 % within ต าแหนง

11 12.2

61 67.8

18 20.0

90 100.0

คอนขางด

ผปฏบตงาน Count ซ 9 % within ต าแหนง

5 12.5

27 67.5

8 20.0

40 100.0

คอนขางด

Chi-square Test

value Df Sig. (2-sided) Pearson chi-square 1.066 4 0.900

3) ผลการทดสอบสมมตฐานการวจยท 3 ในเรองระยะเวลาการท างานของขาราชการพลเรอนมความสมพนธ กบความร ความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ พบวา ระยะเวลาในการ

DPU

87

ท างานของขาราชการไมสงผลตอระดบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ กลาวคอ ถงแมวาขาราชการจะมระยะเวลาในการท างานนอย หรอมระยะเวลาในการท างานมากแตระดบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการกอยในระดบมากเชนเดยวกน เมอพจารณาคา Chi-square มคาเทากบ 9.888 และไดคา Sig. (2-sided) เทากบ 0.273 ซงมากกวาระดบนยส าคญทางสถตท 0.05 แสดงวาเปนการปฏเสธสมมตฐานการวจยทตงไว ซงผลการวจยสรปไดวาขาราชการทมระยะเวลาในการท างานต ากวา 5 ป สวนใหญจะมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 87.0 ระดบปานกลาง รอยละ 12.0 และระดบนอย รอยละ 1.0 ในขณะทขาราชการทมระยะเวลาการท างานตงแต 6 – 10 ป สวนใหญมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 89.3 ระดบปานกลาง รอยละ 10.7 สวนขาราชการทมระยะเวลาการท างานตงแต 11 – 15 ป มความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 85.3 ระดบปานกลาง รอยละ 14.7 ขาราชการทมระยะเวลาการท างานตงแต 16 – 20 ป ทงหมดมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 100.0 และขาราชการทมระยะเวลาการท างานตงแต 21 ปขนไป สวนใหญมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 85.9 และระดบปานกลาง รอยละ 14.1 ตามราตางท 4.16 ตารางท 4.16 แสดงผลวเคราะหเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการของ

ขาราชการพลเรอน จ าแนกตามระยะเวลาการท างานของกลมตวอยาง

DPU

88

ระดบความรความเขาใจ

รวม ผลสรป นอย ปานกลาง มาก

อายราชการ

ระยะเวลา Count ต ากวา 5 ป % within ต าแหนง

1 1.0

12 12.0

87 87.0

100 100.0

มาก

ระยะเวลาตงแต Count 6 – 10 ป % within ต าแหนง

12 10.7

100 89.3

112 100.0

มาก

ระยะเวลาตงแต Count 11 – 15 ป % within ต าแหนง

11 14.7

64 85.3

75 100.0

มาก

ระยะเวลาตงแต Count 16 – 20 ป % within ต าแหนง

42 100.0

42 100.0

มาก

ระยะเวลาตงแต Count 21 ป ขนไป % within ต าแหนง

10 14.1

61 85.9

71 100.0

มาก

Chi-square Test

value Df Sig. (2-sided) Pearson chi-square 9.888 8 0.273

4) ผลการทดสอบสมมตฐานการวจยท 4 ในเรองระยะเวลาการท างานของขาราชการพลเรอนมความสมพนธ กบทศนคตตอการปฏรประบบราชการ พบวา คา Chi-square มคาเทากบ 20.301

DPU

89

และไดคา Sig. (2-sided) เทากบ 0.009 ซงนอยกวาระดบนยส าคญทางสถตท 0.05 แสดงวาเปนการยอมรบสมมตฐานการวจยทตงไว หมายความวา ระยะเวลาการท างานของขาราชการพลเรอนมความสมพนธกบทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการ แตเปนความสมพนธเชงลบ คอ ระยะเวลาการท างานนอยจะมทศนคตทด แตถาหากขาราชการมการท างานเปนระยะเวลายาวนานขนยงสงผลท าใหมทศนคตทไมดตอการปฏรประบบราชการ กลาวคอ ขาราชการทมระยะเวลาในการท างานตงแต 11 – 15 ป จะมทศนคตตอการปฏรประบบราชการทเปนกลาง สวนขาราชการทมระยะเวลาต ากวา 5 ป ขาราชการทมระยะเวลาตงแต 6 – 10 ป และขาราชการทมระยะเวลาการท างานตงแต 21 ป ขนไป สวนใหญจะมทศนคตทคอนขางดตอการปฏรประบบราชการ ในขณะทขาราชการทมระยะเวลาตงแต 16 – 20 ป นน จะมทศนคตทดตอการปฏรประบบราชการ จงเปนการสรปไดวาระยะเวลาในการท างานของขาราชการมความสมพนธกบทศนคตตอการปฏรประบบราชการ กลาวคอ ขาราชการทมระยะเวลาในการท างานนอยจะมทศนคตทคอนขางดและเมอท างานไดชวงระยะเวลาหนงกจะเรมมทศนคตทดตอการปฏรประบบราชการ ในขณะเดยวกนขาราชการทมระยะเวลาการท างานทนาน ๆ มกจะเรมมทศนคตทเปนกลาง ตามราตางท 4.17 ตารางท 4.17 แสดงผลวเคราะหเปรยบเทยบทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราช

DPU

90

การพลเรอน จ าแนกตามระยะเวลาการท างานของกลมตวอยาง

ระดบทศนคต รวม สรป

เปนกลาง คอนขางด ด

อายราชการ

ระยะเวลา Count ต ากวา 5 ป % within ต าแหนง

9 9.0

70 70.0

21 21.0

100 100.0

คอนขางด

ระยะเวลาตงแต Count 6 – 10 ป % within ต าแหนง

14 12.5

85 75.9

13 11.6

112 100.0

คอนขางด

ระยะเวลาตงแต Count 11 – 15 ป % within ต าแหนง

14 18.7

48 64.0

13 17.3

75 100.0

เปนกลาง

ระยะเวลาตงแต Count 16 – 20 ป % within ต าแหนง

6 14.3

21 50.0

15 35.7

42 100.0

ด

ระยะเวลาตงแต Count 21 ป ขนไป % within ต าแหนง

10 14.1

54 76.1

7 9.9

71 100.0

คอนขางด

Chi-square Test

value Df Sig. (2-sided) Pearson chi-square 20.301 8 0.009

5) ผลการทดสอบสมมตฐานการวจยท 5 เกยวกบเรอง หนวยงานตนสงกดของขาราชการ

พลเรอน กบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ พบวา ขาราชการพลเรอนทมหนวยงานตนสงกดตางกนจะมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการทไมแตกตางกน กลาวคอ ขาราชการพลเรอนทกหนวยงานมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมาก เมอพจารณาคา chi-square มคาเทากบ 13.845 และไดคา Sig. (2-sided) เทากบ 0.739 ซงมากกวาระดบนยส าคญทางสถตท 0.05 แสดงวาเปนการปฏเสธสมมตฐานการวจยทตงไว และหมายความวา หนวยงานของขาราชการพลเรอนทแตกตางกน จะมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการไมแตกตางกน ตามตารางท 4.18 ตารางท 4.18 แสดงผลวเคราะหเปรยบเทยบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการของ

DPU

91

ขาราชการพลเรอน จ าแนกตามหนวยงานตนสงกดของกลมตวอยาง ระดบความรความเขาใจ

รวม สรป นอย ปานกลาง

มาก

หนวยงานตนสงกด

กรมการปกครอง Count % within หนวยงานตนสงกด

0 0.0

11 15.1

62 84.9

73 100.0

มาก

กรมทดน Count % within หนวยงานตนสงกด

0 0.0

3 5.7

50 94.3

53 100.0

มาก

กรมพฒนาชมชน Count % within หนวยงานตนสงกด

0 0.0

2 5.7

33 94.3

35 100.0

มาก

กรมสรรพากร Count % within หนวยงานตนสงกด

1 1.0

14 13.5

89 85.6

104 100.0

มาก

กรมบญชกลาง Count % within หนวยงานตนสงกด

0 0.0

2 16.7

10 83.3

12 100.0

มาก

กรมพฒนาสงคมฯ Count % within หนวยงานตนสงกด

0 0.0

0 0.0

15 100.0

15 100.0

มาก

ส านกงานปลดกระทรวง Count ศกษาฯ % within หนวยงานตนสงกด

0 0.0

1 6.7

14 93.3

15 100.0

มาก

กรมส านกงาน Count ประถมศกษา % within หนวยงานตนสงกด

0 0.0

10 18.2

45 81.8

55 100.0

มาก

ส านกงานปลด Count กระทรวงวฒนธรรม % within หนวยงานตนสงกด

0 0.0

1 6.7

14 93.3

15 100.0

มาก

ส านกงาน Count ประกนสงคม % within หนวยงานตนสงกด

0 0.0

1 4.3

22 95.7

23 100.0

มาก

Chi-square Test

value Df Sig. (2-sided) Pearson chi-square 13.845 18 0.739

DPU

92

6) ผลการทดสอบสมมตฐานขอท 6 เกยวกบเรองขาราชการพลเรอนทมหนวยงานตนสงกดตางกนจะมทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการทแตกตางกน ซงผลการวเคราะหปรากฎวา คา F เทากบ 2.184 และไดคา Sig. เทากบ 0.022 เมอพจารณาคา Sig. จะพบวา มคานอยกวา 0.05 จงเปนการยอมรบสมมตฐานวจยทตงไว หมายความวา ขาราชการพลเรอนทมหนวยงานตนสงกดตางกน จะมทศนคตตอการปฏรประบบราชการทแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 หรอ หนวยงานตนสงกดสงผลตอทศนคตในการปฏรประบบราชการ กลาวคอ กรมพฒนาชมชนและส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการจะมทศนคตทดตอการปฏรประบบราชการ สวนส านกงานประถมศกษามทศนคตเปนกลางตอการปฏรประบบราชการ ในขณะทหนวยงานตนสงกดอน ๆ เชน กรมการปกครอง กรมทดน กรมสรรพากร กรมบญชกลาง กรมพฒนาสงคมและสวสดการ ส านกงานปลดกระทรวงวฒนธรรม และส านกงานประกนสงคม มทศนคตทคอนขางดตอการปฏรประบบราชการ ตามตารางท 4.19 ตารางท 4.19 การวเคราะหความแปรปรวนของคะแนนทศนคตตอการปฏรประบบราชการ โดยจ าแนก

ตามหนวยงานตนสงกด แหลงความแปรปรวน Sum of

Squares Df Mean of

Square F Sig.

ระหวางกลม ภายในกลม

รวม

5.823 115.537 121.360

9 390 399

0.647 0.296

2.184 0.022

DPU

93

7) ผลการทดสอบสมมตฐานขอท 7 เกยวกบการรบร ประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการพลเรอนมความสมพนธ กบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการซงผลการวเคราะหปรากฎวา คา F เทากบ 3.362 และไดคา Sig. เทากบ 0.010 เมอพจารณาคา Sig. จะพบวา มคานอยกวา 0.05 จงเปนการยอมรบสมมตฐานวจยทตงไว หมายความวา การรบร ประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการมความสมพนธกบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 กลาวคอ ขาราชการทไมเคยรบร ไมมประสบการณหรอไมมสวนรวม และขาราชการทเคยรบร เคยมประสบการณหรอมสวนรวมในการปฏรประบบราชการในระดบนอยจะมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบนอย ในขณะทขาราชการทรบร มประสบการณหรอมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมากและมากทสดจะมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมาก ตามตารางท 4.20 ตารางท 4.20 การวเคราะหความแปรปรวนของคะแนนความรความเขาใจตอการปฏรประบบราชการ

โดยจ าแนกตามประสบการณหรอการรบรและการมสวนรวมในการปฏรประบบราชการ แหลงความแปรปรวน Sum of

Squares Df Mean of

Square F Sig.

ระหวางกลม ภายในกลม

รวม

1.432 42.046 43.477

4 395 399

0.358 0.106

3.362 0.010

DPU

94

8) ผลการทดสอบสมมตฐานขอท 8 เกยวกบการรบร ประสบการณหรอการมสวนรวม

เกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการพลเรอนมความสมพนธ กบทศนคตตอการปฏรประบบราชการ ซงผลการวเคราะหปรากฎวา คา F เทากบ 3.853 และไดคา Sig. เทากบ 0.004 เมอพจารณาคา Sig. จะพบวา มคานอยกวา 0.05 จงเปนการยอมรบสมมตฐานวจยทตงไว หมายความวา การรบร ประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการมความสมพนธกบ ทศนคตในการปฏรประบบราชการ อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 กลาวคอ ขาราชการทไมเคยรบร ไมมประสบการณหรอไมมสวนรวม และขาราชการทเคยรบร เคยมประสบการณหรอมสวนรวมในการปฏรประบบราชการในระดบนอยถงปานกลางจะมทศนคตคอนขางดตอการปฏรประบบราชการ ในขณะทขาราชการทรบร มประสบการณหรอมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมากและมากทสดจะมทศนคตทดตอการปฏรประบบราชการ ตามตารางท 4.21 ตารางท 4.21 การวเคราะหความแปรปรวนของคะแนนทศนคตตอการปฏรประบบราชการ โดยจ าแนก

ตามประสบการณหรอการรบรและการมสวนรวมในการปฏรประบบราชการ แหลงความแปรปรวน Sum of

Squares Df Mean of

Square F Sig.

ระหวางกลม ภายในกลม

รวม

4.558 116.802 121.360

4 395 399

1.139 0.296

3.853 0.004

DPU

95

9) ผลการทดสอบสมมตฐานขอท 9 เกยวกบระดบความร ความเขาใจของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการมความสมพนธ กบทศนคตตอการปฏรประบบราชการ ซงผลการวเคราะห ปรากฏวา คา F เทากบ 13.899 และไดคา Sig. เทากบ 0.000 เมอพจารณาคา Sig. จะพบวา มคานอยกวา 0.05 จงเปนการยอมรบสมมตฐานวจยทตงไว หมายความวา ระดบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการพลเรอนมความสมพนธกบทศนคตในการปฏ รประบบราชการ อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 กลาวคอ ขาราชการทมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบนอย จะมทศนคตทเปนกลางตอการปฏรประบบราชการ ในขณะทขาราชการทมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบปานกลาง จะมทศนคตทคอนขางดตอการปฏรประบบราชการ สวนขาราชการทมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมาก จะมทศนคตทดตอการปฏรประบบราชการ ตามตารางท 4.22

ตารางท 4.22 การวเคราะหความแปรปรวนของคะแนนทศนคตตอการปฏรประบบราชการ โดยจ าแนก

ตามระดบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ แหลงความแปรปรวน Sum of

Squares Df Mean of

Square F Sig.

ระหวางกลม ภายในกลม

รวม

7.942 113.418 121.360

2 397 399

3.971 0.286

13.899 0.000

DPU

96

4.6 ปญหาอปสรรค และขอเสนอแนะเกยวกบการปฏรประบบราชการ เมอพจารณาปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะในการปฏรประบบราชการจากแบบสอบถาม ซงผ วจยไดจดท าค าถามปลายเปด เพอใหกลมตวอยางแสดงความคดเหนตาง ๆ โดยผลการวเคราะห พบวา 4.6.1 ปญหาอปสรรคในการปฏรประบบราชการ กลมตวอยางทตอบค าถามในครงน สวนใหญมความคดเหนวา ปญหาอปสรรคทพบมากทสด คอ ปญหาเกยวกบนโยบายในการปฏรประบบราชการ กลาวคอ หากมการปฏรปแลว ระบบราชการกคงยงเหมอนเดมไมมอะไรเปลยนแปลง สบเนองมาจากขาราชการยงขาดความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ อกทงยงไมใหความรวมมอเทาทควรหรออาจเรยกไดวาไมเหนความส าคญของการปฏรประบบราชการ คดเปนรอยละ 38.4 รองลงมาจะเปนปญหาเกยวกบบคลกลกษณะของขาราชการทสวนใหญยงคงยดตดอยกบระบบเดมหรอยดตดอยกบอ านาจเดม ๆ คดเปนรอยละ 27.4 ล าดบท 3 จะเปนปญหาเกยวกบกฎหมายหรอระเบยบแนวทางปฏบตงานใหมทยงมระบบไมชดเจนท าใหขาราชการเกดความสบสน คดเปนรอยละ 19.7 และสดทายเปนปญหาเกยวกบการประชาสมพนธใหความรแกประชาชนทวไปยงมนอย บางครงการปฏรประบบราชการจงอาจเรยกไดวาเปนการท าใหสญเสยงบประมาณโดยไดรบผลตอบแทนไมคมคา คดเปนรอยละ 14.5 รายละเอยดตามตารางท 4.23 ตารางท 4.23 แสดงจ านวนและรอยละของกลมตวอยาง จ าแนกตามปญหาอปสรรคในการปฏรป

ระบบราชการ n = 91

ปญหาอปสรรค จ านวน (คน)

รอยละ

1. หากมการปฏ รปแลว ระบบราชการกคงยงเหมอนเดมไมมอะไรเปลยนแปลง สบเนองมาจากขาราชการยงขาดความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ

2. บคลกลกษณะของขาราชการทสวนใหญยงคงยดตดอยกบระบบเดมหรอยดตดอยกบอ านาจเดม ๆ

3. กฎหมายหรอระเบยบแนวทางปฏบตงานใหมทยงมระบบไมชดเจนท าใหขาราชการเกดความสบสน

4. การประชาสมพนธใหความรแกประชาชนทวไปยงมนอย

35

25

18

13

38.4

27.4

19.7

14.5

DPU

97

4.6.2 แนวทางในการแกไขปญหาอปสรรคในการปฏรประบบราชการ จากทกลมตวอยางไดตอบค าถามท าใหทราบถงปญหาอปสรรคในการปฎรประบบราชการดงทไดกลาวมาขางตน สวนแนวทางในการแกไขปญหาอปสรรคน ผลการศกษาพบวา สวนใหญกลมตวอยางรอยละ47.4 มแนวทางในการแกไขปญหาโดยเหนควรใหมการใหความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการใหมากกวานและควรมการประชาสมพนธใหประชาชนไดรบทราบนโยบายในการปฏรประบบราชการ รองลงมารอยละ 31.6 เสนอแนะวาในการปฎรประบบราชการควรมการสอบถามความคดเหนจากขาราชการกอน เพอเปนการสรางความเปนธรรมแกทกฝาย และสดทายไดเสนอแนวทางการแกปญหาวา การปฏรประบบราชการควรมการก าหนดกฎหมายใหมทสามารถตรวจสอบการท างานของขาราชการได และควรมการอบรมขาราชการใหเกดจตส านกในการบรการประชาชนมากขน คดเปนรอยละ 21.0 รายละเอยดตามตารางท 4.24 ตารางท 4.24 แสดงจ านวนและรอยละของกลมตวอยาง จ าแนกตามแนวทางในการแกไขปญหา

อปสรรคในการปฏรประบบราชการ n = 95

แนวทางในการแกไขปญหาอปสรรค จ านวน (คน)

รอยละ

1. มการใหความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการใหมากกวาน และควรมการประชาสมพนธใหประชาชนรบทราบนโยบายในการปฏรประบบราชการ

2. การปฏรประบบราชการควรมการสอบถามความคดเหนจากขาราชการกอน เพอเปนการสรางความเปนธรรมแกทกฝาย

3. การปฏรประบบราชการควรมการก าหนดกฎหมายใหมทสามารถตรวจสอบการท างานของขาราชการได และควรมการอบรมขาราชการใหเกดจตส านกในการบรการประชาชนมากขน

45

30

20

47.4

31.6

21.0

DP

U

บทท 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การศกษาวจย เรอง “ความรความเขาใจและทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ : ศกษากรณขาราชการพลเรอนในเขตกรงเทพมหานคร” โดยมวตถประสงคเพอศกษาถงระดบความรความเขาใจและทศนคตของขาราชการ และ เพอศกษาถงปจจยทสงผลตอความรความ เขาใจและทศนคตของขาราชการพลเรอนเกยวกบการปฏรประบบราชการ ทงนเพอใหหนวยงานของรฐน าไปเปนแนวทางในการปรบปรงวธการท างานหรอสรางความรความเขาใจและทศนคตทดเกยวกบการปฏรประบบราชการแกขาราชการพลเรอน และเพอตองการใหการปฏรประบบราชการมการปฏรปทสอดคลองกบนโยบายหรอวตถประสงคทก าหนดไว การศกษาครงนเปนการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) โดยการศกษามงศกษาระดบความรความเขาใจและทศนคตของขาราชการพลเรอนในเขตกรงเทพมหานคร นอกจากนยงมงทจะศกษาถงปจจยทจะสงผลตอระดบความรความเขาใจและทศนคตของขาราชการพลเรอนในเขตกรงเทพมหานครอกดวย กลมตวอยางในการศกษาครงน คอ ขาราชการพลเรอนทสงกดกรมการปกครอง กรมทดน กรมพฒนาชมชน กรมสรรพากร กรมบญชกลาง กรมพฒนาสงคมและสวสดการ ส านกงานประกนสงคม ส านกงานคณะกรรมการประถมศกษาแหงชาต ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ และส านกงานปลดกระทรวงวฒนธรรม ซงมทงระดบผปฏบตงาน (ซ 3-ซ 6) ผบรหารระดบกลาง (ซ 7- ซ 8) และผบรหารระดบสง รวมจ านวนกลมตวอยางมทงหมด 400 คน การเลอกกลมตวอยางทใชในการศกษาใชเทคนคการสมตวอยางแบบหลายขนตอน (Multi-Stage Sampling) และในแตละขนตอนใชวธการสมแบบอยางงาย (Simple Random Sampling) โดยการจบฉลาก และเลอกกลมตวอยางอกครงดวยการก าหนดโควตาของกลมตวอยาง สวนสถตทใชในการวเคราะหขอมล คอ สถตพรรณาและสถตเชงอนมาน

DPU

98

5.1 สรปผลการศกษา 1. ขอมลสวนตวของกลมตวอยาง

ผลการศกษา พบวา ขาราชการพลเรอนทเปนกลมตวอยางทงหมด 400 คน สวนใหญเปนเพศหญง มอายระหวาง 26 – 30 ป สถานภาพโสด ระดบการศกษาสวนใหญจบการศกษาในระดบปรญญาตร มอายราชการตงแต 6 – 10 ป

2. ขอมลเกยวกบการปฏรประบบราชการ การมสวนเกยวของ การไดรบรขอมลขาวสารเกยวกบการปฏรประบบราชการ ตลอดจนสอทไดรบทราบขอมล

ผลการศกษา พบวา ขาราชการสวนใหญเขามสวนเกยวของในการปฏรประบบราชการ และเคยรบทราบขอมลขาวสารเกยวกบการปฏรประบบราชการตลอดเวลา จากการดโทรทศนและการอานหนงสอพมพ และขอมลทรบทราบนนสวนใหญจะเปนขอมลเกยวกบวตถประสงคของการปฏรประบบราชการ ขอมลเกยวกบการเปลยนแปลงระบบการท างานและผลกระทบทขาราชการจะไดรบหลงจากทมการปฏรประบบราชการ

3. ระดบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการพลเรอน การศกษาความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการไดมการศกษา

ความรความเขาใจ 3 ดานดวยกน กลาวคอ ความรความเขาใจเกยวกบวตถประสงคในการปฏรประบบราชการ ความรความเขาใจเกยวกบแนวทางหรอวธการในการปฏรประบบราชการ และความรความเขาใจเกยวกบผลทไดรบหลงจากมการปฏรประบบราชการ

ผลการศกษา พบวา ขาราชการพลเรอนสวนใหญมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมาก คดเปนรอยละ 88.5 และเมอพจารณาความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการในแตละดานแลว พบวา ขาราชการพลเรอนมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมากในดานวตถประสงคและแนวทางหรอวธการในการปฏรประบบราชการ ส าหรบความรความเขาใจเกยวกบผลทไดรบหลงจากมการปฏรประบบราชการ ขาราชการสวนใหญมความรความเขาใจอยในระดบปานกลาง

4. ระดบทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการพลเรอน ผลการศกษา พบวา ขาราชการสวนใหญมทศนคตทคอนขางดตอการปฏรประบบราชการ

ซงสวนใหญมทศนคตวาการปฏรประบบราชการท าใหประชาชนไดรบบรการทดมคณภาพจากภาครฐมากขน มขาราชการบางสวนทมทศนคตทคอนขางไมดตอการปฏรประบบราชการเกยวกบเรองทวาฝายการเมองมกจะใชการปฏรประบบราชการเปนเครองมอหาคะแนนนยมมากกวามงผลทจะใหบรการประชาชน

5. การวเคราะหขอมลเกยวกบปจจยทคาดวาจะมผลตอความรความเขาใจและทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการ

DPU

99

จากผลการวเคราะหขอมลเพอทดสอบสมมตฐานหาปจจยทคาดวาจะสงผลตอความรความเขาใจและทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการ โดยใชคาสถต Chi-square และสถต F-Test ทระดบนยส าคญทางสถตท 0.05 ซงสรปผลการศกษาไดดงน 1. ความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ 1.1 ปจจยทสงผลตอความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ มเพยงปจจยเดยว ไดแก การรบร การมประสบการณหรอการมสวนรวมของขาราชการพลเรอนในการปฏรประบบราชการจะสงผลตอระดบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ กลาวคอ ขาราชการพลเรอนทมการรบร มประสบการณหรอมสวนรวมในการปฏรประบบราชการ แตกตางกน จะมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการทแตกตางกน โดยขาราชการ พลเรอนทมการรบร มประสบการณหรอมสวนรวมในการปฏรประบบราชการนอย กจะมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบนอย แตในขณะทขาราชการพลเรอนทมการรบร มประสบการณหรอมสวนรวมในการปฏรประบบราชการสง กจะมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมาก

1.2 ปจจยทไมสงผลตอความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ ไดแก 1) ต าแหนงของขาราชการ กลาวคอ ขาราชการพลเรอนทมต าแหนงแตกตางกน จะม

ความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการทไมแตกตางกน 2) ระยะเวลาการท างานของขาราชการ กลาวคอ ระยะเวลาการท างานของขา

ราชการพลเรอนไมมความสมพนธกบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ 3) หนวยงานตนสงกด กลาวคอ ขาราชการพลเรอนทมหนวยงานตนสงกดแตกตาง

กน จะมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการทไมแตกตางกน 2. ทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการ 2.1 ปจจยทสงผลตอทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการ ไดแก

1) ระยะเวลาการท างานของขาราชการพลเรอน กลาวคอ ระยะเวลาการท างานของขาราชการพลเรอนมความสมพนธกบทศนคตในการปฏรประบบราชการ แตเปนความสมพนธเชงลบ คอ ขาราชการทมระยะเวลาในการท างานนอย (ต ากวา 5 ป) จะมทศนคตทคอนขางด และเมอท างานไดชวงระยะเวลาหนง (16 – 20 ป) กจะเรมมทศนคตทดตอการปฏรประบบราชการ ในขณะเดยวกนขาราชการทมระยะเวลาการท างานทนาน ๆ (21 ปขนไป) มกจะเรมมทศนคตทเปนกลางตอการปฏรประบบ ราชการ

DPU

100

2) หนวยงานตนสงกด กลาวคอ ขาราชการพลเรอนทมหนวยงานตนสงกดแตกตางกน จะมทศนคตตอการปฏรประบบราชการทแตกตางกน คอ กรมพฒนาชมชนและส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการจะมทศนคตทดตอการปฏรประบบราชการ สวนส านกงานประถมศกษาจะมทศนคตทเปนกลางตอการปฏรประบบราชการ ในขณะทหนวยงานตนสงกดอน ๆ เชน กรมท ดน กรมสรรพากร กรมบญชกลาง กรมพฒนาสงคมและสวสดการ ส านกงานปลดกระทรวงวฒนธรรม และส านกงานประกนสงคม จะมทศนคตทคอนขางดตอการปฏรประบบราชการ

3) การรบร ประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการ กลาวคอ การรบร ประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการพลเรอนมความสมพนธกบทศนคตตอการปฏรประบบราชการ คอ ขาราชการทไมเคยรบร ไมมประสบการณหรอไมมสวนรวม และขาราชการทเคยรบร เคยมประสบการณหรอเคยมสวนรวมในระดบนอยจะมทศนคตทคอนขางดตอการปฏรประบบราชการ ในขณะทขาราชการทมการรบร มประสบการณหรอมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมากและมากทสด จะมทศนคตทดตอการปฏรประบบราชการ

4) ความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการ กลาวคอ ระดบความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการของขาราชการพลเรอนมความสมพนธกบทศนคตในการปฏรประบบราชาร และเปนความสมพนธในเชงบวก คอ ขาราชการทมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบนอย จะมทศนคตทเปนกลางตอการปฏรประบบราชการ ในขณะทขาราชการทมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบปานกลาง จะมทศนคตทคอนขางดตอการปฏรประบบราชการ สวนขาราชการทมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบมาก จะมทศนคตทดตอการปฏรประบบราชการ

2.2 ปจจยทไมสงผลตอทศนคตในการปฏรประบบราชการ ไดแก 1) ต าแหนงงานของขาราชการ กลาวคอ ขาราชการพลเรอนทมต าแหนงตางกนมทศนคตเกยวกบการปฏรประบบราชการทไมแตกตางกน 3. ผลการทดสอบสมมตฐาน ผลการทดสอบสมมตฐานในการวจยครงน ซงมการทดสอบสมมตฐานทงสน 9 ขอ พบวา สมมตฐานการวจยทไดรบการยอมรบ คอ สมมตฐานท 4 , 6 , 7 , 8 , 9 สวนสมมตฐานท 1 , 2 , 3 ,5 ไมไดรบการยอมรบ หรอเปนการปฏเสธสมมตฐานทางการวจย กลาวคอ ปจจยทสงผลตอความรความเขาใจของขาราชการเกยวกบการปฏรประบบราชการ ไดแก การรบร ประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรป สวนปจจยทสงผลตอทศนคตของขาราชการตอการปฏรประบบราชการ พบวา มหลายปจจย ไดแก ระยะเวลาการการท างานของขาราชการ หนวยงานตนสงกด การรบร ประสบการณ

DPU

101

หรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการ และความรความเขาใจของขาราชการเกยวกบการปฏรประบบราชการ 4. การอภปรายผล จากผลการศกษาครงน ท าใหทราบถงระดบความรความเขาใจและทศนคตของขาราชการทมตอการปฏรประบบราชการ และทราบถงปจจยตาง ๆ ทสงผลตอระดบความรความเขาใจและ ทศนคตของขาราชการ ซงสามารถอภปรายผลไดดงน 4.1 จากผลการศกษาเรองระดบความรความเขาใจของขาราชการเกยวกบการปฏรประบบราชการ พบวา ในภาพรวมขาราชการมความรความเขาใจอยในระดบมาก และเมอพจารณาในแต ละดานกจะพบวา ขาราชการสวนใหญมความรความเขาใจเกยวกบวตถประสงคในการปฏรประบบราชการมากทสด สวนเรองแนวทางหรอวธการปฏรปและผลทไดรบหลงจากมการปฏรปแลวขาราชการจะมความรความเขาใจรองลงมา จงเปนการแสดงใหเหนไดวา การทขาราชการมความรความเขาใจเกยวกบเรองวตถประสงคมากทสดนน เพราะนโยบายการปฏรประบบราชการเรมแรกรฐมการประชาสมพนธเกยวกบเรองวตถประสงคมากทสด และประกอบกบขาราชการเปนผ ทท างานและมความเกยวของกบเรองนโดยตรง จงมความจ าเปนทจะตองทราบรายละเอยด สวนแนวทางหรอวธการปฏรปและผลทไดรบหลงจากมการปฏรประบบราชการแลว รฐยงขาดการประชาสมพนธประกอบกบขาราชการไมสามารถมองเหนภาพทแทจรงได และเนองจากการปฏรประบบราชการในอดตทผานมามกจะไมประสบความส าเรจเทาทควร สวนเรองทศนคตของขาราชการทมตอการปฏรประบบราชการ พบวา ในภาพรวมขาราชการมทศนคตทเปนกลางถงคอนขางด มเพยงดานเดยวทขาราชการมทศนคตทไมด คอ การปฏรประบบราชการฝายการเมองใชเปนเครองมอในการหาคะแนนนยมมากกวามงผลทจะใหบรการประชาชน ซงมความสอดคลองกบผลงานวจยของมลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย ทกลาวไววา ระบบราชการปจจบนไมไดรบใชสาธารณชนและสงคม แตเปนระบบทรบใชตนเองและผ ทมอ านาจทางการเมอง แสดงใหเหนวา ขาราชการมความเขาใจวาการปฏรประบบราชการเปนนโยบายของรฐบาลทตองการหาเสยงเขาพรรคตนเอง เหตผลอาจจะเนองมากจากจากการปฏรประบบราชการของไทยไดมการปฏบตมายาวนานแลว แตกไมไดผลส าเรจเทาทควร ดงนน ขาราชการจงมแนวความคดวาการปฏรปในครงน กเหมอนทกครงทผานมา ทรฐบาลปฏรปไปกเพอตองการหาคะแนนนยมมากกวามงผลประโยชนทประชาชน ดงนน ฝายรฐและขาราชการควรมการท าความเขาใจและประชาสมพนธใหความรแกขาราชการทมสวนเกยวของกบการปฏรปใหมากขน และใหขาราชการเขามามสวนรวมในการปฏรประบบ ราชการมากกวาน

DPU

102

4.2 ในการทดสอบสมมตฐานจะพบวา ในเรองปจจยทสงผลตอระดบความรความเขาใจของขาราชการเกยวกบการปฏรประบบราชการแลว พบวา การรบร ประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรปจะสงผลมากทสด สวนในเรองของหนวยงานตนสงกด ระยะเวลาการท างาน และต าแหนงงานของขาราชการไมสงผลตอระดบความรความเขาใจของขาราชการเกยวกบการปฏรประบบราชการ เปนการชใหเหนไดวาการทขาราชการไดเขาไปมสวนรวมหรอมการรบรขอมลขาวสารเกยวกบการปฏรประบบราชการมากกจะท าใหมความรความเขาใจเกยวกบเรองดงกลาวมากขน ไมไดมสวนเกยวของกบหนวยงานตนสงกด ระยะเวลาการท างานและต าแหนงงานของขาราชการ ซงจากการศกษาพบวา ขาราชการทมระดบความรความเขาใจอยในระดบมาก จะมการรบรขอมลจากสอตาง ๆ และไดเขาไปมสวนรวมหรอมความเกยวของกบเรองดงกลาวดวย จงมความสอดคลองกบแนวคดทฤษฎของอทมพร ทองอไทย ทกลาวไววา ความรเกดขนไดจากการเรยนร การสงเกต การมประสบการณกบเรองนน ๆ และไดมการตความหรอแปลความหมายจนเกดเปนความเขาใจ เชนเดยวกบงานวจยของชยยศ ศรรตนบวร ทกลาวไววา การทขาราชการมโอกาสรบรเกยวกบเรองใดเรองหนงแลวจะท าใหมความรความเขาใจเกยวกบเรองดงกลาวคอนขางสง สวนในเรองปจจยทสงผลทศนคตของขาราชการเกยวกบการปฏรประบบราชการ พบวา มหลายปจจย คอ ระยะเวลาการท างานของขาราชการ หนวยงานตนสงกด การรบร ประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการ และความรความเขาใจของขาราชการเกยวกบการปฏรประบบราชการ ซงเปนการชใหเหนไดวา ขาราชการทมระยะเวลาการท างานทตางกนจะมทศนคตตางกน กลาวคอ ขาราชการทมระยะเวลาการท างานนอยจะมทศนคตทดตอการปฏรป ในขณะท ขาราชการทมระยะเวลาการท างานหลายปจะมทศนคตทคอนขางไมดตอการปฏรประบบราชการ สอดคลองกบผลงานวจยของ สวนหนวยงานตนสงกดตางกน ขาราชการจะมทศนคตทแตกตางกน สบเนองจากเหตผลทวา หนวยงานทอยระหวางการด าเนนการปฏรปและขาราชการสวนใหญไดรบผลประโยชนจากการปฏรปและไมไดรบผลกระทบในการท างานกจะมทศนคตทด สวนหนวยงานทไดรบผลกระทบจากการปฏรปคอนขางสงกจะสงผลใหมทศนคตทไมดตอการปฏรประบบราชการ สวนการรบร ประสบการณหรอการมสวนรวมเกยวกบการปฏรประบบราชการ และความรความเขาใจของขาราชการเกยวกบการปฏรประบบราชการมความสมพนธเชงบวกกบทศนคตของขาราชการ กลาวคอ ขาราชการทไมไดมสวนเกยวของ หรอไมมความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการแลว จะมทศนคตทไมด ในขณะทขาราชการทมการรบรหรอมสวนรวม มความรความเขาใจเกยวกบการปฏรประบบราชการอยในระดบสงกจะมทศนคตทดตอการปฏรประบบราชการ การทขาราชการมทศนคตทดเนองจากไดรบทราบขอมลและมความเขาใจถงวตถประสงค แนวทางการด าเนนงานและผลทเกดขนหลงจากมการปฏรประบบราชการ ซงสอดคลองกบผลงานวจยของนฤชา

DPU

103

ส าราญทรพย ทกลาวไววา ความรความเขาใจของประชาชนตอการปกครองทองถนรปสขาภบาลมความสมพนธกบ ทศนคตของประชาชนตอการปกครองทองถนรปสขาภบาล 4.3 ขอเสนอแนะ ในเรองของการเสรมสรางความรความเขาใจและทศนคตของขาราชการเกยวกบการปฏรประบบราชการ เพอตองการใหขาราชการมความรความเขาใจและทศนคตทดตอการปฏรประบบราชการ ซงจากการศกษาถงการด าเนนการของการปฏรปทผานมา มกระแสทแสดงการยอมรบ เลงเหนถงความส าคญและความจ าเปนในการปฏรปอยางกวางขวาง ซงเปนทนายนดแมการยอมรบหรอความเขาใจบางเรองอาจยงไมตรงกบขอเทจจรงอยบาง และมขอวพากษวจารณวาในทายทสดนกการเมองหรอ ขาราชการจะเปนผ ไดรบผลประโยชน จงอาจจะเปนการสรางความสบสนใหกบสงคม ดงนน ผวจยจงมความคดเหนวาทกฝายควรมการท าความเขาใจรวมกนในหลกการเบองตนวา การปฏรประบบราชการเปนเรองใหญ และตองการความรวมมออยางจรงจงและตอเนองของทกฝาย การปฏรประบบราชการทด าเนนการมาจนถงขณะน เปนสวนหนงของการปฏรปทงหมด เปนกาวส าคญของการเดนไปสเปาหมาย และกระบวนการปฏรประบบราชการนนเปนเรองทไมมจดสนสด ตองปรบ ตองแก ใหมความเหมาะสมกบการเปลยนแปลงตาง ๆ ทเกดขน ดงนนการรวมมอกนแสดงความคดเหนในทางสรางสรรค ความเหนทตเพอกอจงเปนสงจ าเปนททกฝายในสงคมจะชวยกนในกระบวนการปฏรประบบราชการ อนงการผลกดนการปฏรปจากขาราชการทงหลายดวยการปรบเปลยนทศนคตของตนเอง ปรบปรงระบบงานทใดลตวยงขนและการรวมมอจากฝายการเมองทค านงถงประโยชนของประชาชนเปนหลกในการพจารณาตดสนใจผลกดนการปฏรป รวมตลอดถงการสนบสนนจากภาคประชาชน สงคมอยางหนกแนนตอเ นอง มการประชาสมพนธการปฏรประบบราชการอยางจรงจงและตอเ นอง รวมทงผบงคบบญชาของแตละหนวยงานตองสรางความเขาใจเรองการปฏรป การมสวนรวมของขาราชการในทกระดบ เพอให ขาราชการซงเปนผ ไดรบผลกระทบโดยตรงจากการปฏรประบบราชการในครงนไดมโอกาสรบรขาวสารอยางเทาเทยมกน มความเขาใจทตรงกน เหนความจ าเปน ความส าคญของการปฏรป และภาครฐตองแสดงใหประชาชนเหนอยางชดเจนวาจะไดรบประโยชนทเพมมากขน กจะเปนการกระตนใหการปฏรประบบราชการเกดผลส าเรจและผลดตอประเทศชาตตอไปอยางแทจรง

DPU

104

4.4 ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1. ศกษาความกาวหนาของการปฏรประบบราชการ ขอจ ากด ปญหาอปสรรคทเกดขน

เพอน ามาพจารณาแกไขปรบปรงแนวทางการด าเนนงานใหมประสทธภาพและมความสมบรณตอไป 2. ตดตามและประเมนผลการปฏรประบบราชการวา บรรลวตถประสงคมากนอยเพยงใด

และสอบถามความพงพอใจของประชาชนตอการปฏรประบบราชการ

DPU

บรรณานกรม

กมลรตน หลาสวรรณ . จตวทยาสงคม . คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร , กรงเทพฯ : 2527.

คณะกรรมการปฏรประบบราชการ .แผนแมบทการปฏรประบบราชการ (พ.ศ.2540-2544) . กรงเทพฯ : ส านกนายกรฒมนตรคณะกรรมการการปกรประบบราชการ, 2540.

งามตา วนนทานนท . จตวทยาสงคม . สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร , กรงเทพฯ : 2535.

จระวฒน วงศสวสดวฒน . ทศนคต ความเชอ และพฤตกรรม . สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร , กรงเทพฯ : 2529.

ฉตรดนย อนสรศกด . ทศนคตของขาราชการส านกงบประมาณทมตอการปรบโครงสรางองคกร. ปรญญานพนธ คณะพฒนาสงคม , สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร , กรงเทพ ฯ : 2540.

ฉลองภพ สสงกรกาญจน และ อภชย พนธเสน . ภาคราชการกบอนาคตการพฒนาประเทศ . รายงานเสนอในการสมมนาวชาการประจ าป 2539 , มลนธชยพฒนาและมลนธสถาบนวจยเพอ การพฒนาประเทศไทย , 13-15 ธนวาคม 2539.

ชยยศ ศรรตนบวร . ความรและความเขาใจในบทบาทและหนาทของกรรมการสภาต าบล : ศกษาเฉพาะกรณกรรมการสภาต าบลผทรงคณวฒ จงหวดอบลราชธาน. สารนพนธ คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร , กรงเทพฯ : 2531.

ฑตยา สวรรณชฎ . ความสมพนธระหวางทศนคตกบพฤตกรรม . วารสารพฒนบรหารศาสตร , ตลาคม, 2520.

ดวงเดอน พนธมนาวน . เอกสารประกอบค าบรรยายวชาจตวทยาสงคม . คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร , กรงเทพฯ : 2518.

แถมสข นมนนท และคณะ . หนงสอเรยน ส 605 สงคมศกษา . ส านกพมพวฒนาพานช ,กรงเทพ ฯ : 2536. ทพาวด เมฆสวรรค . ปฏรปราชการเพอความอยรอดของไทย การปฏรปราชการ ยทธศาสตร

ส าคญของการเปลยนแปลง . ส านกงานคณะกรรมการปฏรประบบราชการ ส านกงาน ก.พ. กรงเทพฯ : 2541.

ธนกฤต จรสรงชวลต . การปฏรประบบราชการ : ศกษาจากประสบการณของขาราชการส านก

งบประมาณ . บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, ปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต , กรงเทพ ฯ : 2541.

DPU

106

ธดา สาระยา และคณะ . หนงสอเรยน ส 605 สงคมศกษา . โรงพมพไทยวฒนา , กรงเทพ ฯ : 2539. นฤชา ส าราญทรพย . ความรความเขาใจและทศนคตของประชาชนตอการปกครองทองถน

รปสขาภบาล : ศกษาเฉพาะกรณสขาภบาลหนองตากยา อ าเภอทามวง จงหวด กาญจนบร . สารนพนธ คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร , กรงเทพฯ : 2533.

นออน กลนรตน . ความร ทศนคต และการปฏบต : การสรางเครองมอวดในการวจยทาง สาธารณสข . มหาวทยาลยขอนแกน , ขอนแกนการพมพ , กรงเทพฯ : 2533.

ปรชญา เวสารชช . ปฏรปราชการเพออนาคต : ยทธศาสตรเพอการพฒนา. เอกสารประกอบการ สมมนาวชาการประจ าป เรองการปฏรปภาคราชการเพอนาคตของไทย จดโดยมลนธชยพฒนา มลนธสถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย , กรงเทพฯ : 2539.

ประภาเพญ สวรรณ . ทศนคต : การวดการเปลยนแปลงและพฤตกรรมอนามย . กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช, 2520.

พทยา บวรวฒนา . การปฏรประบบราชการเปรยบเทยบ : สหราชอาณาจกร สหรฐอเมรกา

ญปนและไทย . กรงเทพฯ : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย , 2538. ไพศาล เผอกพลผล . การปฏรประบบราชการไทย : ทศทาง ความกาวหนาและขอจ ากด . ภาค

นพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต คณะพฒนาสงคม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร , กรงเทพฯ : 2545.

โภคน พลกล . การปฏรประบบราชการยคโลกาภวฒน : การด าเนนการทผานมาและการ

ด าเนนการทตองผลกดนตอไป . กรงเทพฯ : 2540. ยทธนา ทรพยสมบรณ . ความรความเขาใจและความพงพอใจของประชาชนตอบรการ

สาธารณะทไดรบจากสขาภบาล : ศกษาเปรยบเทยบสขาภบาลสองแหงในจงหวด สกลนคร . สารนพนธ คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร , กรงเทพฯ : 2538.

ราชบณฑตยสถาน . พจนานกรมศพทสงคมวทยา องกฤษ-ไทย . กรงเทพ ฯ : บรษทรงศลปการ พมพ, 2524.

รง แกวแดง . รเอนจเนยรงระบบราชการไทย . ส านกพมพมตชน , กรงเทพฯ : 2538. วรเดช จนทรศรและคณะ . แผนแมบทการปฏรประบบราชการไทย (พ.ศ.2540-2544) . คณะ

กรรมการปฏรประบบราชการ ส านกนายกรฐมนตร , กรงเทพฯ : 2540. วระชย บวผน . ทศนคตเกยวกบการปฏบตตนตามกฏหมายของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6

สงกดกรมสามญศกษา จงหวดสมทรสาคร . วทยานพนธหลกสตรปรญญามหาบณฑต , มหาวทยาลยเกษตรศาสตร , 2534.

ศภชย ยาวะประภาษ . แนวความคดในการปฏรประบบราชการ . กรงเทพฯ : 2532.

DPU

107

สมบต ธ ารงธญวงส . กรอบความคดในการจดอตราก าลงคนภาครฐ ดานวชาการ . วารสารการ บรหารและการพฒนาปท 5 สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร , กรงเทพฯ : 2539.

สมาน รงสโยกฤษฎ . การบรหารราชการไทย อดต ปจจบน และอนาคต. บรษทส านกพมพ บรรณกจจ ากด , กรงเทพ ฯ : 2540.

สมาน รงสโยกฤษฎ . การปฏรปภาคราชการ : แนวคดและยทธศาสตร . สวสดการส านกงาน ขาราชการพลเรอน , กรงเทพ ฯ : 2542.

สรพรรณ มงวานช . การปฏรประบบราชการ : แนวคดทควรน าสการปฏบตอยางจรงจง . มตชน (2 มถนายน 2540) , กรงเทพ ฯ .

สวาณ ดเรกวฒนะ . ทศนคตของผรบการฝกตอหลกสตรเตรยมเขาท างาน : ศกษากรณสถาบน

พฒนาฝมอแรงงานกลาง กรมพฒนาฝมอแรงงาน . ภาคนพนธปรญญาพฒนบรหาร ศาสตรมหาบณฑต , สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร , 2538.

สวไล เวยงวฒนสข . จตวทยาสงคม . คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง , 2522. ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน . รายงานวจยโครงการปรบภาคราชการเขาสยคโลกา-

ภวฒน . โรงพมพกองกลาง ส านกงาน ก.พ. , กรงเทพ ฯ : 2539. ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน . การปฏรประบบราชการ. แผนแมบทการปฏรประบบ

ราชการ 2540-2544 , กรงเทพฯ : 2546. ส านกงานคณะกรรมการการปฏรประบบราชการ . เอกสารประกอบการเสวนา เรอง การปฏรป

ระบบราชการ . กรงเทพฯ : 2545. ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน . หลกการและแนวทางในการจดโครงสรางและระบบ

บรหารราชการ . กรงเทพฯ : 2545. ส านกงานคณะกรรมการขาราชการพลเรอน . เอกสารประกอบ : สรป ทศทางนโยบาย ความกาว

หนาและผลงานการปฏรประบบราชการ . กรงเทพฯ : 2545. ส าเรง บญเรองรตน . ทฤษฎและวธการวดดวยพทธพสย : สงคมวทยาพนฐานเพอการวดและ

ประเมนผลการศกษา . มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช , 2536. ส าเรง ไชยศร. การปฏรประบบราชการไทย ความจ าเปน ปญหา และแนวทางการปฏรป .

มตชน : 25 มถนายน 2540 , 2540. อรพนท สพโชคชย . การปฏรประบบราชการ : เสยงสะทอนจากประชาชน . กรงเทพฯ : 2541.

DPU

108

อดร ชยวราภรณ . ความรความเขาใจและทศนคตของผประกนตนตอระบบประกนสงคม กรณ

ส านกงานประกนสงคม จ.ปตตาน. ปรญญานพนธ คณะพฒนาสงคม สถาบนบณฑตพฒน- บรหารศาสตร , กรงเทพ ฯ : 2543.

อทมพร ทองอไทย . สารบบจ าแนกจดมงหมายทางการศกษา : พทธปรเขต . กรงเทพ ฯ : ส านก พมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย , 2523.

DPU

109

ภาษาองกฤษ Allport, G.W. Attitude : Handbook of Social Psychology . Worcester : Mass Clark University

Press, 1967. Bartal, Kathryn M. and Davicl C. Martin. Management 2 nd.ed.New York : Macgraw Hill,Inc,

1994. Bennes, Wanen and Mische, Michael. The 21 st Century Organization: Reinvention Through

Reengineering. California: Jossey-Bass Publishers 1995. Bloom, B.S., Nadano, G.R.T, and Hasting . Evaluation to Improve Learning. New York : McGraw-

Hill Book Company, 1972. Daft, Richard . Management 2 nd ed. New York: The Dryden Press, 1991. Dessler, Gary . Management: Leading People and Organization in the 21 st Century. New York

: Prentice Hall, Inc. Hammer Michael and Champy. James. Reengineering the Corporation: A Manifesto for

Business Revolution. New York: Harper Collins Publishers, Inc. Neal, Paniel C., Gill Noel, and Werner Timer, “Relationship between Attitude toward School

Subject and School Achievement,” The Journal of Education Research. January, 1970. The Lexicon Webster Dictionary. The United State of America,Inc.,1977. DP

U