'วถแหงเซน' ของสตฟ จอบส

ซอโอแสนลานคาย Apple ยกษใหญวงการคอมพวเตอร

แมจะเปนนกธรกจรารวยระดบแสนลาน แตไมวาจะปรากฏกาย ณ ทแหง

ใด หรอแมแตในงานเปดตวผลตภณฑใหมของ Apple คนทวไปมกชนตากบ

ภาพ สตฟ จอบส ในชดแตงกายเรยบงาย สวมเสอยดคอเตาแขนยาวสดา ยหอ St.

Croix กางเกงยนสลวายส รน 501 และสวมรองเทากฬายหอ New Balance รน

992 เปนประจา จนกลายเปนเอกลกษณประจาตวของเขา

สตฟ จอบส หรอสตเฟน พอล จอบส (Steven Paul Jobs) เปนนกธรกจชาว

อเมรกน ซอโอใหญแหงคาย Apple Inc. ยกษใหญในวงการคอมพวเตอร ผผลต

เครองคอมพวเตอรสวนบคคลเครองแรกของโลก รวมทงเปน ผบรหารระดบสง

ของคายพกซาร แอนเมชน สตดโอ (Pixar Animation Studios)ดวย

กวาจะถงวนน ชวตของซอโอใหญไดเผชญปญหามานบครงไมถวน แต

ดวยหลกธรรมคาสอนในพทธศาสนานกายเซน ทเขาไดศกษาเรยนร ชวยใหเขา

กาวผานอปสรรคทงปวงมาได

„ ชวตชวงแรก ไมไดปรญญา แตไดวชา

เรมสนใจศกษาพทธศาสนา

สตเฟน พอล จอบส เกดเมอวนท 24 กมภาพนธ 1955 ทเมองซานฟราน

ซสโก รฐแคลฟอรเนย สหรฐอเมรกา เปนบตรนอกสมรสของนกศกษาสาว

มหาวทยาลย กบศาตราจารยทางดานรฐศาสตร มารดาแทๆ ยกเขาใหเปนบตร

บญธรรมแกครอบครว “จอบส” ซงมหวหนาครอบครวเปนชางเครอง โดยขอ

สญญาวา บตรชายของเธอจะตองไดรบการศกษาระดบมหาวทยาลย

เมอโตขนจอบสเขาศกษาตอท Reed College ในเมองพอรตแลนด รฐโอ

เรกอน ไดเพยง 6 เดอน กลาพกเรยน เพราะไมเหนความนาสนใจของสงทเขา

เรยนอย แตเขากกลบเขาศกษาใหมอก 1 ปครง โดยลงเรยนเฉพาะ คอรสทเขา

สนใจ เชน การประดษฐตวอกษร (ซงภายหลงเขาไดนาไปใชประโยชนในการ

ออกแบบตวพมพของคอมพวเตอร Macintosh) หลงจากนน เขาหยดเรยนถาวร

และไมไดศกษาจนจบมหาวทยาลยตามทมารดาแทๆ ของเขาหวงไว

ในชวงเรยนมหาวทยาลยนเองทจอบสเรมหนมาศกษาพทธศาสนานกาย

เซน เขาสนใจอานวรรณกรรมทางพทธศาสนาหลายเลม และหนงสอทมอทธพล

สงสดกบเขาคอ Zen Mind, Beginner’s Mind ซงเขยนโดยชนรว ซซก กลาว

กนวา หลงการศกษาหลกธรรมของเซน จอบสเรมมความเชอวา การหยงรโดย

สญชาตญาณนน กอใหเกดปญญา เขาจงเรมฝกสมาธในหองนอนแคบๆ ทแชร

รวมกบ “แดเนยล คอตค” เพอนสนท ทามกลางกลนธป

„ ออกแสวงหาตวตนทแทจรง

ในป 1974 จอบส ในวย 19 ป ไดขอลาพกงานประจา ทเขาทาอยในบรษท

เครองเลนวดโอเกมส Atari เพอเดนทางไปอนเดย เปนเวลา 1 เดอน พรอมกบ

เพอนรก “แดเนยล คอตค” เพอแสวงหาคาตอบเกยวกบการรแจงเหนจรงดานจต

วญญาณ และเมอเดนทางกลบสหรฐฯ อกครงหนง เขาไดกลายเปน

พทธศาสนกชน สวมเสอผาแบบอนเดยโบราณและโกนศรษะ

หลงจากนน เขาไดแวะเวยนไปทศนยเซน ลอส อลทอส ในเมองลอส อล

ทอส รฐแคลฟอรเนย เปนประจา ทนเขาเรมฝกการบาบดแบบกรดรองดงๆ และ

รบประทานผลไมเปนอาหาร และผลไมทเขาโปรดปรานเปนพเศษกคอ แอปเปล

นนเอง

ในป 1976 ขณะอาย 21 ป จอบสไดเขาทางานกบบรษทฮวเลตต-แพค

การด และเรมตนศกษาพทธศาสนานกายเซนอยางจรงจงกบ “โกบน ชโนะ โอ

โตโกวะ” พระอาจารยชาวญปน ทศนยเซน ลอส อลทอส (ซงภายหลง เมอ

จอบสเขาพธแตงงานแบบเซน กบ “ลอรน เพาเวล” ในวนท 18 มนาคม 1991

พระอาจารยโอโตโกวะไดมาเปนประธานในพธ)

„ เรมกอตงบรษท Apple

ดไซนสนคาดวยแนวคดเซน

ในป 1976 จอบสและเพอนสมยเรยนทชอ “สตฟ วอซเนยก” ไดรวมกน

กอตงบรษท Apple Computer ขนทโรงรถในบานของจอบส เครองคอมพวเตอร

เครองแรกทจอบสกบวอซเนยกไดนาเสนอออกสสายตาไดแกเครอง Apple I

และเพยง 10 ปใหหลง Apple กเตบโตจากคนเพยง 2 คนกลายเปนบรษทใหญโต

ทมมลคา 2 พนลานดอลลาร และพนกงานมากกวา 4,000 คน!!

จอบสเคยกลาวในการใหสมภาษณกบนตยสาร Wired ของอเมรกาวา “ม

ค าค าหนงในศาสนาพทธ คอ จตของผเรมตน มนเปนสงมหศจรรยอยางยงททก

คนควรจะมจตของผเรมตน” ซงเขาอธบายตอไปวา มนเปนจตทมองเหนทกสง

ทกอยางตามความเปนจรง ซงคอยๆ ทาใหเราตระหนกถงแกนแทของสง

เหลานน จตของผเรมตน กคอการนาหลกการของเซนมาปฏบตจรง เปนจต

บรสทธทปราศจากอคต การคาดหวง การตดสน ความลาเอยงใหคดวา จตของผ

เรมตน เปนเหมอนจตของเดกนอย ซงเตมไปดวยความอยากรอยากเหน ความ

สงสย และความ ประหลาดใจ

ดวยความเชอดงกลาว สตฟ จอบส จงน าแนวคดแบบเซนมาใชกบบรษท

Apple Inc ของเขา ในการออกแบบรปลกษณและการใชงานของสนคาใหม

แนวทางบรสทธ ครบถวนสมบรณ และงายตอการใชงาน

„ พบมรสมชวต แตพชตดวยความรกในงาน

เมอจอบสอาย 30 ป หลงจากเพงเปดตว Macintosh เครองคอมพวเตอรทด

ทสดของตวเองไดปเดยว เขาถกไลออกจากบรษททตนเองเปนผกอตง หลงจาก

ทะเลาะกบผบรหาร และกรรมการบรษทกเขาขางผบรหารคนนน

เรองนเปนความสญเสยครงใหญในชวตของเขา จอบสกลาววา เขาได

สญเสยสงทไดทามาตลอดชวตไปในพรบตา ถงกบคดจะออกจากวงการ

คอมพวเตอรไปชวชวต เขาไมไดทาอะไรหลงจากนนอกหลายเดอน

แตแลวความรสกอยางหนงกสวาง ขนขางในตวของจอบส ซงเขาคนพบ

วา ตวเองยงคงรกในสงททามาแลว ความลมเหลวท Apple ไมอาจเปลยนแปลง

ความรกทเขามตอสงทไดทามาแลวได ดงนน เขาจงตดสนใจเรมตนใหมทงหมด

ซงตอมาเขาไดพบวา การทเขาถกไลออกจาก Apple ไดกลายเปนสงทดทสดท

เกดขนในชวต เพราะภาระอนหนกจากการประสบความสาเรจในอดตทเขาแบก

ไวนน ไดถกแทนทดวยความเบาสบายในการเรมตนขนอกครง ซงชวย

ปลดปลอยเขาใหเปนอสระ นนกคอเขาไดปลอยวางความสาเรจเกานนลง และ

เรมตนใหมดวยใจทเบาสบาย เบกบาน เปนจตของผเรมตนอยางทเขาเคยบอกไว

นนเอง

จอบสกลาววา ความลมเหลวเปนยาขม แตเปนสงจาเปนสาหรบคนไข

เมอชวตเลนตลกกบคณ จงอยาสญเสยความเชอมนในสงทคณรก ดงนนคณ

จะตองหาสงทคณรกใหเจอ เพราะวธเดยวทจะทาใหคณเกดความพงพอใจอยาง

แทจรง คอการไดทาในสงทคณเชอวามนยอดเยยม และวธเดยวทจะทาใหคณ

สามารถทาสงทยอดเยยมไดกคอ คณจะตองรกในสงทคณทา และถาหากคณยง

หามนไมพบ อยาหยดหาจนกวาจะพบ และคณจะรไดเองเมอคณไดคนพบสงท

คณรกแลว

หลงจากนน เขาไดเรมตงบรษทใหมชอ NeXT และ Pixar (ซงขณะนเปน

สตดโอผลตการตนทประสบความสาเรจมากทสดในโลก) ไดสรางภาพยนตร

การตนจากคอมพวเตอรเปนเรองแรกของโลกนนคอ Toy Story

สวน Apple ซงไรเงาของจอบสนน ไมไดเฟองฟขนเลย ดงนนบรษทฯ จง

ไดหนมาซอบรษท NeXT เพอทาใหจอบสไดกลบคนส Apple อกครง รวมทง

เทคโนโลยทเขาคดคนขนท NeXT กไดกลายเปนหวใจในยคฟนฟของ Apple

„ ใชการเจรญมรณสตทกวน

เปนเครองมอชวยการตดสนใจในชวต

เมออาย 17 ป จอบสประทบใจขอความหนงทเขาไดอานจากหนงสอ ซง

สอนใหทกคนมชวตอยโดยคดวา วนนเปนวนสดทายของชวต และตลอดชวตท

ผานมา เขาจะถามตวเองในกระจกทกเชาวา ถาวนนเปนวนสดทายในชวตของ

เขา เขาจะยงคงตองการท าสงทก าลงจะท าในวนนหรอไม ถาหากคาตอบเปน

“ไม” ตดๆ กนหลายวน เขากรวา ถงเวลาแลวทเขาจะตองเปลยนแปลง

จอบสเลาวา วธคดวาคนเราอาจจะตายวนตายพรง เปนเครองมอท

ส าคญทสดเทาทเขาเคยรจกมา ซงไดชวยใหเขาสามารถตดสนใจครงใหญๆ ใน

ชวตได เพราะเมอความตายมาอยตรงหนา แทบทกสงทกอยาง ไมวาจะเปน

ความคาดหวงของคนอน ชอเสยงเกยรตยศ ความกลวทจะตองอบอายขายหนา

หรอลมเหลว จะหมดความหมายไปสน เหลอไวกแตเพยงสงทมคณคา ม

ความหมายและความส าคญทแทจรงเทานน

“วธคดเชนน ยงเปนวธทดทสด ทจะชวยใหคณไมตกลงไปในกบดก

ความคดทวา คณมอะไรทจะตองสญเสย เพราะความจรงแลว เราทกคนลวนม

แตตวเปลาๆ ดวยกนทงนน”

จอบสพดถงความตายวา กลางป 2004 เขาไดรบการวนจฉยวาเปนมะเรง

ตบออนชนดรนแรงและไมมทางรกษา เขาจะมอายอยไดไมเกน 3-6 เดอน

แพทยทรกษาแนะนาใหเขากลบบานและจดการสะสางภารกจทมอยใหเรยบรอย

ซงความหมายกคอให “เตรยมตวตาย”

แตแลวในเยนนน เมอแพทยไดตดชนเนอทตบออน ไปตรวจอยาง

ละเอยด ผลปรากฏวา เขาเปนมะเรงตบออน ชนดทพบเพยงแค 1 เปอรเซนตของ

ผปวย ซงรกษาไดดวยการผาตด ในป 2009 จอบสเขารบการผาตดเปลยนถายตบ

ทเมองเมมฟส รฐเทนเนสซ และกลบไปทางานท Apple อกครง หลงลาหยดเปน

เวลา 6 เดอน

ซอโอใหญของ Apple กลาววา นเปนประสบการณเฉยดตายทสดของ

เขา ซงทาใหเขาสามารถพดไดเตมปากยงกวาเมอตอนทใชความตายมาเตอน

ตวเองเปนมรณานสต และเมอผานหวงเวลานนมาได เขาบอกวาความตายคอ

ประดษฐกรรมทดทสดของ “ชวต” ความตายคอสงทเปลยนแปลงชวต เขาไดพด

ถงความตายไววา

“ไมมใครอยากตาย แมวาคนทอยากขนสวรรค กไมอยากตายเพอจะได

ไปทนน แตเราทกคนตองตาย ไมมใครรอดพนไปได ดงนน ความตายกคอตว

เปลยนแปลงชวต มนจะก าจดคนเกาออกไป(ตาย) เพอเปดทางใหคนใหมไดเขา

มา(เกด) ตอนนคนใหมกคอพวกคณ แตในไมชา พวกคณกจะคอยๆ แก และถก

ก าจดออกไป(ตาย) นคอหลกความจรง”

จอบสไดเตอนวา “เวลาของคณจงมจ ากด และอยายอมเสยเวลามชวตอย

ในชวตของคนอน จงอยามชวตอยดวยผลจากความคดของคนอน และอยายอม

ใหเสยงของคนอนๆ มากลบเสยงทอยภายในตวของคณ และทส าคญทสดคอ คณ

จะตองมความกลาทจะกาวไปตามทหวใจคณปรารถนาและสญชาตญาณของคณ

จะพาไป เพราะหวใจและสญชาตญาณของคณรดวา คณตองการจะเปนอะไร”

จอบสถอปฏบตตามแบบเซน ทมวถแหงความเรยบงายแตลมลก และเขา

มกอางค าพดของอาจารยเซนหลายๆทาน และหลกปรชญาเซน ในระหวางการ

แสดงสนทรพจนในทตางๆ และจอบสไดเสยชวตดวยโรคมะเรงตบออนใน

วนท 5 ตลาคม 2554 ในวย 56 ป

9 บทเรยนทองของสตฟ จอบส

9 ค าพดทดทสดทคดเลอกมาน จะชวยใหคณท างานไดส าเรจตามสไตลซ

อโอแสนลาน

1. สตฟ จอบส พดวา “นวตกรรมเปนสงทท าใหเกดความแตกตาง

ระหวางผน าและผตาม”

นวตกรรมหรอวธการใหม เปนสงไรขดจากด มเพยงจนตนาการเทานนท

มขอบเขต ถงเวลาแลวทคณตองเรมคดนอกกรอบ ถาคณทางานในภาคธรกจท

กาลงเตบโต ตองรจกคดหาทางทางานใหมประสทธภาพมากยงขน ทาใหลกคา

พงพอใจ และอยากจะทาธรกรรมดวย แตถาคณอยในธรกจทกาลงหดตว ตองรบ

ออกมาจากธรกจนนโดยเรว และเปลยนแปลงกอนทคณจะกลายเปนคนตกยค

ตกงาน หรอธรกจลมสลาย และตองจาไวเสมอวา คณจะผดวนประกนพรงไมได

ตองเรมเปลยนแปลงเดยวน

2. สตฟ จอบส พดวา “จงเปนคนทมคณภาพสง คนบางคนไมเคยชนกบ

การอยในสภาพแวดลอมทคาดหวงความเปนเลศ”

ไมมหนทางลดสความเปนเลศ คณจะตองตงใจและใหความสาคญ ใช

ความสามารถ ทกษะ และพรสวรรคทม พยายามทาใหมากกวาคนอน ม

มาตรฐานสงกวา และใสใจในรายละเอยดททาใหเกดความแตกตาง ความเปน

เลศไมใชเรองยาก แตคณตองลงมอทาทนท แลวคณจะประหลาดใจในสงดๆท

เกดขนในชวต

3. สตฟ จอบส พดวา “วธเดยวทจะท างานใหไดผลดเยยม คอ คณตองรก

ในสงทท า ถาคณยงไมเจอสงทรกในตอนน จงมองหาไปเรอยๆ อยาดวนสรป

เพราะมนเปนเรองของหวใจ คณจะรไดเอง เมอเจอสงทรก”

จงทาในสงทรก มองหาอาชพการงานททาใหคณมจดประสงค ทศทาง

และความพงพอใจในชวต เมอคณมเปาหมายและพยายามไปใหถง มนจะทาให

ชวตของคณมความหมาย ทศทาง และความพอใจ ซงไมเพยงชวยใหมสขภาพด

และอายยนยาว แตยงจะชวยใหคณรสกดขนเมอตองเผชญอปสรรค

4. สตฟ จอบส พดวา “คณกรวา อาหารสวนใหญทเรากน เราไมไดผลต

ดวยตวเราเอง เราสวมใสเสอผาทคนอนผลต เราพดภาษาทคนอนพฒนาขน เรา

ใชคณตศาสตรทคนอนคอยๆ ปรบปรงมาเรอยๆ ผมหมายถงวา เราเปนฝายรบ

อยตลอดเวลา ฉะนน คงเปนความรสกทนาปลาบปลมอยางยงทเราสามารถ

สรางสรรคบางสงบางอยาง ทเปนประโยชนตอมวลมนษยชาต”

จงใชชวตตามหลกศลธรรม พยายามทาใหเกดความแตกตางบนโลกใบน

และมสวนรวมใหเกดสงทดงามยงขน คณจะพบวา มนจะท าใหชวตของคณม

ความหมายมากยงขน แถมยงเปนยาแกความเบอหนายทไดผลดอกดวย ลองมอง

ไปรอบๆตว แลวคณจะพบวา มสงตางๆใหคณทาอยเสมอ และจงพดคยกบผอน

ถงสงทคณกาลงทา แตอยาพราสอน หรอคดวาตวเองถกตอง หรอหลงตวเอง

เพราะจะทาใหคนอนไมอยากคยดวย ขณะเดยวกน คณตองไมกลวทจะท าตน

เปนตวอยาง และใชโอกาสทม บอกเลาถงสงทคณกาลงทา

5. สตฟ จอบส พดวา “มค าพดในพทธศาสนาวา จตของผเรมตน มนเปน

สงมหศจรรยอยางยงททกคนควรจะมจตของผเรมตน” ซงเขาอธบายตอไปวา

มนเปนจตทมองเหนทกสงทกอยางตามความเปนจรง ซงคอยๆทาใหเรา

ตระหนกถงแกนแทของสงเหลานน จตของผเรมตน กคอการนาหลกการของ

เซนมาปฏบตจรง เปนจตบรสทธทปราศจากอคต การคาดหวง การตดสน ความ

ลาเอยง ใหคดวา จตของผเรมตน เปนเหมอนจตของเดกนอย ซงเตมไปดวยความ

อยากรอยากเหน ความสงสย และความประหลาดใจ

6. สตฟ จอบส พดวา “เราคดวา โดยทวไปแลว คณดโทรทศนเพอพก

สมอง และคณใชคอมพวเตอร เมอตองการใหสมองท างาน”

ในรอบ 10 ปทผานมา มรายงานการศกษาจานวนมากทยนยนหนกแนนวา

การดทวสงผลเสยดานจตใจและมอทธพลดานศลธรรม และคนทตดทวสวนมาก

แมจะรวา มนทาใหชนชาและเสยเวลาโดยเปลาประโยชน แตกยงใชเวลาสวน

ใหญนงอยหนาจอสเหลยม ดงนน จงปดทวซะ เพอถนอมเซลลสมอง แตตอง

ระวง เพราะการใชคอมพวเตอรกอาจเปนการพกสมองไดเชนกน ลองเปลยนมา

เลนเกมทพฒนาสตปญญาดกวา

7. สตฟ จอบส พดวา “ผมสญเงนไป 250 ลานดอลลารภายใน 1 ป มนท า

ใหผมรจกตนเองดขน”

อยามองวา การทาผดกบความผดเปนเรองเทาเทยมกน เพราะคนทประสบ

ความสาเรจ โดยไมเคยลมเหลวหรอทาผดเลยนน ไมมหรอก มแตคนทประสบ

ความสาเรจ เคยทาผดพลาดและรจกเปลยนแปลงแกไข เพอทาใหถกตองในครง

ตอไป พวกเขามองความผดพลาดเปนเครองเตอนสตมากกวาความสนหวง การ

ไมเคยทาผดเลย แสดงวา คนนนไมเคยใชชวตอยางเตมท

8. สตฟ จอบส พดวา “ในโลกนไมเคยมใครทไมเคยท าผดพลาด เราเกด

มาบนโลกใบนแลวกไดท าสงผดพลาดเชนกน ไมงนแลว เราจะเกดมาท าไม”

คณรหรอไมวา มเรองใหญๆ หลายเรองทตองทาใหสาเรจในชวต และร

หรอไมวา เรองสาคญเหลานนจะถกฝนจบ เมอคณใชเวลามวแตนงคดมากกวา

ลงมอทา เราทกคนลวนเกดมาพรอมของขวญชนหนงทจะมอบใหกบชวตของ

เราเอง ของขวญทเตมไปดวยความปรารถนา ความสนใจ ความหลงใหล และ

ความอยากรอยากเหน ของขวญชนน แทจรงแลว มนคอเปาหมายของเรานนเอง

และคณตงเปาหมายของคณไดโดยไมตองขออนญาตใครทงสน ไมวาจะเปน

หวหนางาน คร พอแม นกบวช หรอเจาหนาท กไมอาจเลอกเปาหมายใหคณได

คณตองหาจดมงหมายดวยตวคณเอง

9. สตฟ จอบส พดวา “เวลาของคณมจ ากด จงอยาเสยเวลาใชชวตตาม

แบบคนอน อยาตดอยในหลกความเชอ ซงท าใหคณใชชวตตามผลความคดของ

ผอน อยายอมใหเสยงความคดของคนอน มากลบเสยงทอยภายในตวของคณ

และทส าคญทสด คอ คณตองมความกลา ทจะท าตามหวใจปรารถนาและ

สญชาตญาณ เพราะมนรดวา จรงๆแลว คณตองการเปนอะไร เรองอนๆ

กลายเปนเรองรองไปโดยสนเชง”

คณเบอหรอเปลาตอการใชชวตตามความฝนของคนอน ไมตองสงสยเลย

กมนเปนชวตของคณเอง คณมสทธใชชวตในแบบทคณตองการ โดยไมตองม

ใครมาคอยขดขวาง ลองใหโอกาสตวเองฝกความคดรเรมในบรรยากาศท

ปราศจากความกลวและแรงกดดน จงใชชวตตามแบบทคณเลอก และเปน

เจานายตวเอง

(ทมาจากหนงสอธรรมลลา ฉบบท 118 กนยายน 2553 โดย บญสตา)

Dhammaintrend รวมเผยแพรเปนธรรมทาน