thu c nhiỆm vỤ - logistics.gov.vn
TRANSCRIPT
BỘ CÔNG THƯƠNG
TRUNG TÂM THÔNG TIN CÔNG NGHIỆP VÀ THƯƠNG MẠI
BÁO CÁO
TÌNH HÌNH THỊ TRƯỜNG LOGISTICS TRUNG QUỐC
Số tháng 12/2020
THUỘC NHIỆM VỤ
“Xây dựng Hệ thống cung cấp, kết nối thông tin, dữ liệu logistics
giai đoạn 2017-2020”
Hà Nội, 2020
1
MỤC LỤC
TÓM TẮT .............................................................................................................. 3
PHẦN 1. CẬP NHẬT TÌNH HÌNH THỊ TRƯỜNG LOGISTICS TRUNG
QUỐC TRONG THÁNG ..................................................................................... 4
1. Tình hình chung .............................................................................................. 4
2. Hoạt động vận tải ............................................................................................ 6
2.1. Tình hình chung: ........................................................................................ 6
2.2. Vận tải đường bộ: ....................................................................................... 8
2.3. Vận tải đường sắt ....................................................................................... 8
2.4. Vận tải hàng không .................................................................................. 10
2.5. Vận tải đường thủy ................................................................................... 11
3. Cảng biển ....................................................................................................... 12
4. Hoạt động giao nhận, kho bãi ...................................................................... 14
4.1. Giao nhận, thương mại điện tử .............................................................. 14
4.2. Kho bãi, chuỗi lạnh ................................................................................. 15
PHẦN 2. PHÂN TÍCH SÂU: CÁC CHUỖI CUNG ỨNG HÀNG ĐIỆN TỬ
VẪN KHÔNG DỊCH CHUYỂN HOÀN TOÀN TỪ TRUNG QUỐC .......... 16
2
DANH MỤC HÌNH
Hình 1: Tổng lượng vận chuyển hàng hóa theo tháng của Trung Quốc ................ 7
Hình 2: Cơ cấu phương thức vận chuyển hàng hóa của Trung Quốc trong tháng
10/2020 (theo lượng hàng vận chuyển) .................................................................. 7
Hình 3: Vận tải hàng hóa bằng đường cao tốc của Trung Quốc (đvt: tỷ tấn) ........ 8
Hình 4: Vận tải hàng hóa bằng đường sắt của Trung Quốc (đvt: triệu tấn) ........... 9
Hình 5: Vận tải hàng hóa bằng hàng không của Trung Quốc (đvt: 1000 tấn) ..... 10
Hình 6: Vận tải hàng hóa bằng đường thủy của Trung Quốc (đvt: triệu tấn) ...... 12
Hình 7: Lượng hàng hóa qua các cảng biển cấp quốc gia của Trung Quốc (đvt: tỷ
tấn) ........................................................................................................................ 13
Hình 8: Cảng Thượng Hải (Trung Quốc) ............................................................. 14
Hình 9: Một dây chuyền đóng gói bưu kiện tại Trung Quốc ............................... 15
Hình 10: Một công nhân thực hiện công đoạn hàn tay thủ công trong quá trình
sản xuất bảng mạch ở Giang Tô, Trung Quốc ...................................................... 16
3
TÓM TẮT
❖ Nền kinh tế Trung Quốc tiếp tục phục hồi sau đại dịch COVID-19, với
phần lớn các chỉ số kinh tế chính đã trở về mức trước dịch bệnh. Như
vậy, Trung Quốc đã trở thành một trong số ít các nền kinh tế toàn cầu
tăng trưởng khoảng 2% vào năm 2020. Mặc dù đã tiếp tục có các đợt
bùng phát COVID-19 cục bộ trong vài tháng qua, nhưng không lan rộng
hoặc có tác động đáng kể đến xu hướng phục hồi kinh tế chung.
❖ Ngân hàng Thế giới và IMF dự kiến nền kinh tế Trung Quốc sẽ tiếp tục
phục hồi, đạt mức tăng trưởng khoảng 8% vào năm 2021.
❖ Trung Quốc sẽ nỗ lực xây dựng các chuỗi cung ứng và các ngành sản
xuất công nghiệp độc lập, có thể kiểm soát hơn. Sự an toàn và ổn định
của các chuỗi cung ứng này là nền tảng để hình thành một mô hình phát
triển mới.
❖ Trung Quốc đã đầu tư đáng kể để cải thiện chuỗi cung ứng của mình,
với hơn 1 nghìn tỷ USD để phát triển mạng lưới logistics tiên tiến như
một phần của Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI).
❖ Hoạt động sản xuất công nghiệp, xuất nhập khẩu phục hồi đã giúp thị
trường logistics sôi động trở lại. Tính chung 11 tháng đầu năm 2020,
tổng lượng hàng hóa vận chuyển đạt 41,8 tỷ tấn, chỉ còn thấp hơn 1,2%
so với cùng kỳ năm 2019.
❖ Tính chung 11 tháng năm 2020 đã có tổng cộng 13,2 tỷ tấn hàng được
xử lý bởi các cảng biển cấp quốc gia của Trung Quốc, tăng 4,2% so với
cùng kỳ năm 2019
❖ Nhu cầu và số lượng container qua cảng biển tăng rất mạnh trong dịp
cuối năm 2020, nhằm phục vụ hoạt động ngoại thương diễn ra trong bối
cảnh xuất khẩu của Trung Quốc mở rộng nhanh chóng, kim ngạch xuất
khẩu tính bằng Đôla Mỹ tăng 21,1% so với cùng kỳ vào tháng 11/2020,
mức tăng trưởng nhanh nhất kể từ tháng 2/2018.
❖ Trong khi đó, các cảng dọc sông Dương Tử duy trì tốc độ tăng trưởng
sản lượng nhanh chóng. Sản lượng hàng hóa thông qua các cảng Nam
Kinh, Vũ Hán và Trùng Khánh tăng 15,4% so với một năm trước đó.
4
NỘI DUNG BÁO CÁO
PHẦN 1. CẬP NHẬT TÌNH HÌNH THỊ TRƯỜNG LOGISTICS TRUNG
QUỐC TRONG THÁNG
1. Tình hình chung
❖ Nền kinh tế Trung Quốc tiếp tục phục hồi sau đại dịch COVID-
19, với phần lớn các chỉ số kinh tế chính đã trở về mức trước dịch
bệnh.
Như vậy, Trung Quốc hiện đang trên đà trở thành một trong số ít các
nền kinh tế toàn cầu tăng trưởng khoảng 2% vào năm 2020.
Mặc dù đã tiếp tục có các đợt bùng phát COVID-19 cục bộ trong vài
tháng qua, nhưng không lan rộng hoặc có tác động đáng kể đến xu hướng phục
hồi kinh tế chung.
Mặc dù vậy, nhìn chung tình hình vẫn chưa trở lại bình thường. Biên
giới của Trung Quốc vẫn được kiểm soát chặt chẽ và du lịch nội địa cũng như
du lịch quốc tế đều bị ảnh hưởng bởi nhu cầu thấp và các giao thức phòng
chống dịch bệnh.
Việc phát hiện vi rút COVID-19 trên bao bì bên ngoài của các sản phẩm
thực phẩm trong chuỗi cung ứng lạnh ở Trung Quốc vẫn là một vấn đề khác
mà các nhà xuất khẩu phải theo dõi.
Ngân hàng Thế giới và IMF dự kiến nền kinh tế Trung Quốc sẽ tiếp tục
phục hồi, đạt mức tăng trưởng khoảng 8% vào năm 2021.
❖ Logistics nội địa ở Trung Quốc đang hoạt động bình thường trong
tháng 12/2020.
Hoạt động vận tải và kho bãi nhìn chung vẫn được duy trì trong bối cảnh
bởi các ca nhiễm mới xuất hiện trong tháng 12/2020. Nhưng tình trạng thiếu
container vận chuyển, chủ yếu do các vấn đề liên quan đến COVID-19, đang
bắt đầu có tác động đến các chuyến hàng đến và đi từ Trung Quốc. Gần đây
các chủ hàng cũng cho biết đã xuất hiện các phụ phí mùa cao điểm và phí phát
sinh do tắc nghẽn cảng được áp dụng cho một số tuyến đường vận chuyển đến
và đi từ các cảng Trung Quốc
5
❖ Trung Quốc sẽ nỗ lực xây dựng các chuỗi cung ứng và các ngành
sản xuất công nghiệp độc lập, có thể kiểm soát hơn. Sự an toàn và
ổn định của các chuỗi cung ứng này là nền tảng để hình thành một
mô hình phát triển mới.
Theo Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin (MIIT), Trung Quốc sẽ
tập hợp sức mạnh toàn quốc để ổn định và tối ưu hóa chuỗi cung ứng và các
ngành công nghiệp vào năm 2021.
Chính phủ Trung Quốc sẽ nỗ lực hơn nữa để giám sát và đánh giá mức
độ an toàn của các chuỗi cung ứng và các ngành công nghiệp chính, củng cố
chuỗi cung ứng trong ngành sản xuất và giải quyết các liên kết yếu kém, ông
Xiao Yaqing, Bộ trưởng MIIT cho biết tại một hội nghị làm việc diễn ra vào
cuối tháng 12/2020 ở Bắc Kinh.
Chính phủ nước này cũng kêu gọi các ngành nỗ lực đạt được những đột
phá trong công nghệ cốt lõi, đẩy nhanh quá trình chuyển đổi kỹ thuật số trong
lĩnh vực sản xuất và nâng cao tính linh hoạt và khả năng phục hồi của chuỗi
cung ứng và công nghiệp.
❖ Trung Quốc đã đầu tư đáng kể để cải thiện chuỗi cung ứng của
mình, với hơn 1 nghìn tỷ USD để phát triển mạng lưới logistics
tiên tiến như một phần của Sáng kiến Vành đai và Con đường
(BRI).
Mạng lưới các tuyến đường bộ và đường sắt, cảng, sân bay và đường
ống dẫn dầu và khí đốt nối Trung và Tây Á, Trung Đông, Châu Âu và Đông
Phi mang lại lợi ích cả về địa chiến lược và kinh tế. Những cải tiến và khả
năng nâng cao của chuỗi cung ứng mà BRI đang triển khai bao gồm:
• Các tuyến thương mại mới và sự chủ động trong lựa chọn phương
thức. Công ty vận tải biển Trung Quốc (COSCO) thuộc sở hữu nhà nước đang
đầu tư để mở rộng năng lực tại cảng Piraeus của Hy Lạp. Với một nhà ga
container mới tại Piraeus, các luồng hàng hóa từ Trung Quốc đến Châu Âu có
thể được vận chuyển trực tiếp từ Kênh đào Suez đến cảng và sau đó được vận
chuyển bằng xe tải và / hoặc đường sắt đến các thị trường Châu Âu, tránh việc
vận chuyển hàng hải kéo dài qua Biển Địa Trung Hải, eo biển Gibraltar và Bắc
Âu để đến các cảng phía tây bắc của lục địa (Rotterdam, Hamburg và
Antwerp).
6
• Thiết kế chuỗi cung ứng mới và gia tăng thương mại xuyên biên giới.
Trong khi thuế quan và các quy định về thuế, phí khác gây thêm khó khăn cho
thương mại toàn cầu, BRI đã tìm những lỗ hổng của các quốc gia chưa thể
tham gia chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu và “lấp lỗ hổng đó” bằng những lợi
thế từ một đối tác lớn như Trung Quốc. Ví dụ, ở Đông Phi, Ethiopia hiện có
thể đóng một vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu về quần áo và
giày dép do các khoản đầu tư của BRI. Vì Ethiopia là quốc gia không giáp
biển, không có cảng biển nên các công ty Trung Quốc đã đầu tư vào mạng lưới
logistics mới gồm đường bộ và tuyến đường sắt điện khí hóa nối Ethiopia với
cảng biển gần nhất ở Djibouti. Ngoài ra, các công ty Trung Quốc đã xây dựng
khu công nghiệp lớn nhất của đất nước tập trung vào hàng may mặc, mang lại
cơ hội cho các nhà máy Ethiopia để cải thiện dấu ấn bền vững của họ và giúp
thu hút các thương hiệu may mặc toàn cầu đến sản xuất tại nước này.
Tuy nhiên trong những năm gần đây, một số dự án trên tuyến BRI cũng
đã vấp phải những ý kiến phản đối do vấn đề nợ và sự đánh đổi về tài nguyên
mà các quốc gia đối tác gặp phải.
2. Hoạt động vận tải
2.1. Tình hình chung:
Theo số liệu của Cơ quan Thống kê quốc gia Trung Quốc cập nhật vào
tháng 12/2020, tổng lượng vận tải hàng hóa bằng các phương thức vận tải của
nước này trong tháng 11/2020 đạt 4,65 tỷ tấn, tăng 5,4% so với 10/2020 và
tăng 7,2% so với cùng kỳ năm trước.
Tính chung 11 tháng đầu năm 2020, tổng lượng hàng hóa vận chuyển
đạt 41,8 tỷ tấn, chỉ còn thấp hơn 1,2% so với cùng kỳ năm 2019.
7
Hình 1: Tổng lượng vận chuyển hàng hóa theo tháng của Trung Quốc
(đvt: tỷ tấn)
Nguồn: Tính toán từ số liệu của Cơ quan Thống kê quốc gia Trung Quốc
❖ Xét về cơ cấu phương thức vận tải:
Tỷ trọng của đường bộ trong tổng khối lượng hàng hóa vận tải đạt tăng
từ 73,90% vào tháng 10/2020 lên 75,74%, tiếp tục là phương thức vận tải chủ
yếu của Trung Quốc. Trong khi đó, tỷ trọng vận tải hàng không rất thấp, chỉ
0,01% tổng lượng hàng hóa vận chuyển của Trung Quốc.
Hình 2: Cơ cấu phương thức vận chuyển hàng hóa của Trung Quốc trong
tháng 10/2020 (theo lượng hàng vận chuyển)
Nguồn: Tính toán từ số liệu của Cơ quan Thống kê quốc gia Trung Quốc
4.65
1.50
2.00
2.50
3.00
3.50
4.00
4.50
5.00
Đường sắt
8.49%
Đường bộ
75.74%
Đường thủy
15.76%
Đường hàng
không
0.01%
8
2.2. Vận tải đường bộ:
Vận tải hàng hóa bằng đường bộ (đường cao tốc) của Trung Quốc tăng
trong tháng 11/2020, đạt 3,52 tỷ tấn, tăng 8,4% so với cùng kỳ năm 2019.
Tính chung 11 tháng năm 2020, vận chuyển hàng hóa bằng đường bộ
đạt 30,89 tỷ tấn, giảm 1,2% so với cùng kỳ năm 2019.
Hình 3: Vận tải hàng hóa bằng đường cao tốc của Trung Quốc (đvt: tỷ tấn)
Nguồn: Tính toán từ số liệu của Cơ quan Thống kê quốc gia Trung Quốc
2.3. Vận tải đường sắt
Trong tháng 11/2020, vận tải hàng hóa bằng đường sắt của Trung Quốc
đạt 395 triệu tấn hàng hóa, giảm so với tháng 10/2020 nhưng vẫn tăng 3% so
với cùng kỳ năm 2019.
Tính chung 11 tháng đầu năm đạt 40,5 tỷ tấn, tổng lượng hàng hóa vận
chuyển bằng đường sắt của nước này đạt tăng 3,2% so với cùng kỳ năm 2019.
3.52
0.50
1.00
1.50
2.00
2.50
3.00
3.50
4.00
Vận tải hàng hóa bằng đường cao tốc
của Trung Quốc (đvt: tỷ tấn)
9
Hình 4: Vận tải hàng hóa bằng đường sắt của Trung Quốc (đvt: triệu tấn)
Nguồn: Tính toán từ số liệu của Cơ quan Thống kê quốc gia Trung Quốc
❖ Tuyến đường sắt hàng hóa nối Trung Quốc-Châu Âu đến và đi từ
Tây An, thủ phủ của tỉnh Thiểm Tây, Tây Bắc Trung Quốc, đã
thực hiện hơn 3.400 chuyến trong 11 tháng đầu năm 2020, gần
gấp đôi con số so với cùng kỳ năm ngoái.
Theo ban quản lý khu Giao nhận & Thương mại Quốc tế Tây An, các
chuyến tàu vận chuyển hơn 2,64 triệu tấn hàng hóa trong 11 tháng năm 2020,
gấp 1,8 lần khối lượng so với cùng kỳ năm ngoái,
Cả lượng hàng hóa và số chuyến tàu ở Tây An đều đứng đầu các thành
phố lớn trên toàn quốc. Tây An khai thác 10 chuyến tàu hàng Trung Quốc-
Châu Âu mỗi ngày, với hơn 3.600 hành trình dự kiến vào cuối năm nay, theo
Sun Yimin, giám đốc ủy ban hành chính của Công viên Giao nhận & Thương
mại Quốc tế Tây An.
Được khởi xướng vào năm 2011, dịch vụ vận tải đường sắt hàng hóa
Trung Quốc - Châu Âu đóng một vai trò quan trọng trong Sáng kiến Vành đai
và Con đường, thúc đẩy thương mại giữa Trung Quốc và các nước tham gia.
Dịch vụ này vẫn là một kênh vận chuyển đáng tin cậy trong bối cảnh đại dịch
COVID-19.
Tây An ra mắt chuyến tàu chở hàng Trung Quốc-Châu Âu đầu tiên vào
năm 2013 và đang khai thác 15 tuyến đường nối Tây An với các điểm đến ở
395
290
310
330
350
370
390
10
châu Á và châu Âu, bao gồm 45 quốc gia và khu vực dọc theo Vành đai và
Con đường.
Tháng 12/2020, chuyến tàu chở hàng đầu tiên từ Thổ Nhĩ Kỳ đến Trung
Quốc đã đến thành phố Tây An, Tây Bắc Trung Quốc. Tất cả hàng hóa đã
hoàn thành thủ tục hải quan, theo chính quyền địa phương. Chuyến tàu chở
hàng với 1.383 tủ lạnh cho nhà sản xuất thiết bị gia dụng BSH Hausgerate
GmbH (BSH) đã đi 8.693 km sau khi rời Istanbul vào ngày 4 tháng 12 năm
2020. Hàng hóa được vận chuyển có trị giá khoảng 10,4 triệu nhân dân tệ
(khoảng 1,59 triệu đô la Mỹ).
2.4. Vận tải hàng không
Vận tải hàng hóa bằng đường hàng không của Trung Quốc trong tháng
11/2020 đạt 680 nghìn tấn, tăng 9,6% so với tháng 10/2020 nhưng giảm 3,5%
so với cùng kỳ năm 2019.
Tính chung 11 tháng đầu năm 2020, tổng lượng hàng hóa vận chuyển
bằng đường hàng không của Trung Quốc đạt 6,06 triệu tấn, giảm 11,1% so với
cùng kỳ năm 2019.
Hình 5: Vận tải hàng hóa bằng hàng không của Trung Quốc (đvt: 1000 tấn)
Nguồn: Tính toán từ số liệu của Cơ quan Thống kê quốc gia Trung Quốc
680
300
350
400
450
500
550
600
650
700
11
❖ Lĩnh vực hàng không dân dụng
Theo Cục Hàng không Dân dụng Trung Quốc (CAAC), máy bay phản
lực khu vực ARJ21 do Trung Quốc phát triển độc lập đã bước vào giai đoạn
giao hàng nhanh và vận hành thương mại quy mô lớn.
Hiện tại, tổng cộng 41 máy bay ARJ21 đã được giao cho 8 khách hàng
trong nước với hoạt động thương mại mở rộng trên thị trường.
Sự tiến bộ của ARJ21 có được nhờ sự hỗ trợ của CAAC trong việc
chứng nhận đủ điều kiện bay đối với các máy bay dân dụng của Trung Quốc.
CAAC sẽ liên tục hỗ trợ nhà phát triển Tập đoàn Máy bay Thương mại
Trung Quốc trong việc cải tiến và nâng cao hơn nữa mẫu máy bay ARJ21.
Việc giao hàng và hoạt động thương mại là những chỉ số chính đánh giá
giá trị hoạt động trên thị trường của một mẫu máy bay dân dụng.
ARJ21 đã chứng kiến việc giao hàng tăng tốc trong những năm gần đây,
với sáu máy bay được giao vào năm 2018 và 12 máy bay vào năm 2019. Tính
đến giữa tháng 12 năm 2020, đã có 19 máy bay ARJ21 được giao hàng.
Các nhà chức trách hàng không dân dụng sẽ tăng cường giám sát chất
lượng và an toàn của máy bay dân dụng trong nước trong cả giai đoạn sản xuất
và vận hành thương mại.
ARJ21 là máy bay phản lực chở khách có động cơ phản lực cánh quạt
đầu tiên của Trung Quốc. Được thiết kế với sức chứa từ 78 đến 90 chỗ ngồi và
tầm bay 3.700 km, dòng máy bay này có thể bay ở các vùng núi cao và cao
nguyên và thích ứng với các điều kiện sân bay khác nhau.
Là mẫu máy bay tiên phong của Trung Quốc, ARJ21 đã được Chengdu
Airlines đưa vào khai thác thương mại vào tháng 6/2016.
Theo Công ty Máy bay Thương mại Trung Quốc Tính đến tháng
11/2020, máy bay ARJ21 đã được sử dụng trên 86 tuyến đường kết nối 64
thành phố và chở hơn 1,31 triệu hành khách trong các hoạt động thương mại.
2.5. Vận tải đường thủy
Theo số liệu của Cơ quan Thống kê quốc gia Trung Quốc, vận chuyển
bằng đường thủy trong tháng 11/2020 tiếp tục chuỗi 5 tháng tăng liên tiếp, đạt
733 triệu tấn, tăng 4,1% so với cùng kỳ năm 2019.
12
Tổng khối lượng hàng hóa vận chuyển bằng phương thức này trong 10
tháng đầu năm 2020 đạt 6,9 tỷ tấn, giảm 3,6% so với cùng kỳ năm 2019.
Hình 6: Vận tải hàng hóa bằng đường thủy của Trung Quốc (đvt: triệu tấn)
Nguồn: Tính toán từ số liệu của Cơ quan Thống kê quốc gia Trung Quốc
3. Cảng biển
Lượng hàng hóa qua các cảng biển cấp quốc gia của Trung Quốc trong
tháng 11/2020 giảm nhẹ so với tháng 10/2020, đạt 1,31 tỷ tấn, tăng 9,0% so
với cùng kỳ năm 2019.
Tính chung 11 tháng năm 2020 đã có tổng cộng 13,2 tỷ tấn hàng được
xử lý bởi các cảng biển này, tăng 4,2% so với cùng kỳ năm 2019.
733
400
450
500
550
600
650
700
750
Vận chuyển hàng hóa bằng đường thủy của Trung Quốc (đvt:
triệu tấn)
13
Hình 7: Lượng hàng hóa qua các cảng biển cấp quốc gia của Trung Quốc
(đvt: tỷ tấn)
Nguồn: Tính toán từ số liệu của Cơ quan Thống kê quốc gia Trung Quốc
Sản lượng container thông qua các cảng lớn của Trung Quốc tiếp tục đà
tăng trong tháng 12/2020
Từ ngày 11 đến ngày 20 tháng 12 năm 2020, sản lượng container thông
qua 8 cảng chính của Trung Quốc đã tăng 9,8% so với cùng kỳ năm ngoái, với
tốc độ tăng trưởng tại các cảng Thượng Hải, Ninh Ba và Thâm Quyến vượt
10%, theo Hiệp hội Cảng và Bến cảng Trung Quốc.
Tổng sản lượng container đã tăng 11,9% so với cùng kỳ năm ngoái, tăng
7 điểm phần trăm so với mức được công bố trong 10 ngày trước đó.
Nhu cầu và số lượng container qua cảng biển tăng rất mạnh trong dịp
cuối năm 2020, nhằm phục vụ hoạt động ngoại thương diễn ra trong bối cảnh
xuất khẩu của Trung Quốc mở rộng nhanh chóng, kim ngạch xuất khẩu tính
bằng Đôla Mỹ tăng 21,1% so với cùng kỳ vào tháng 11/2020, mức tăng trưởng
nhanh nhất kể từ tháng 2/2018.
Sản xuất công nghiệp cũng phục hồi với lợi nhuận công nghiệp của
Trung Quốc tăng 15,5% so với cùng kỳ năm ngoái vào tháng 11/2020.
0.80
0.90
1.00
1.10
1.20
1.30
1.40
14
Trong khi đó, các cảng dọc sông Dương Tử duy trì tốc độ tăng trưởng
sản lượng nhanh chóng. Sản lượng hàng hóa thông qua các cảng Nam Kinh,
Vũ Hán và Trùng Khánh tăng 15,4% so với một năm trước đó.
Hình 8: Cảng Thượng Hải (Trung Quốc)
4. Hoạt động giao nhận, kho bãi
4.1. Giao nhận, thương mại điện tử
Theo Cục Bưu chính quốc gia Trung Quốc, ngành chuyển phát nhanh
của Trung Quốc trong năm nay xử lý hơn 80 tỷ bưu kiện trong năm 2020.
Trong bốn tháng qua, các bưu kiện do khu vực này xử lý đã tăng trưởng
trung bình hàng tháng khoảng 10 tỷ, phản ánh sự phục hồi kinh tế ổn định và
sức mạnh chi tiêu mạnh mẽ.
Lĩnh vực này đã chứng kiến sự tăng trưởng nhanh chóng về khối lượng
kinh doanh kể từ tháng 2/2020, nhờ khả năng phục hồi tốt sau tác động của
COVID-19. Hiện tại, ngành này xử lý khoảng 300 triệu bưu kiện mỗi ngày.
Trong 11 tháng năm 2020, các công ty chuyển phát nhanh đã xử lý 74,1
tỷ gói hàng, tăng 30,5% so với cùng kỳ năm ngoái, với doanh thu tăng 17% so
với cùng kỳ năm ngoái lên 786,92 tỷ nhân dân tệ (khoảng 120 tỷ đô la Mỹ).
15
Hình 9: Một dây chuyền đóng gói bưu kiện tại Trung Quốc
4.2. Kho bãi, chuỗi lạnh
Chi nhánh logistics của Alibaba, Cainiao Global đã thiết lập chuỗi cung
ứng lạnh xuyên biên giới đầu tiên của đất nước với Ethiopian Airlines, sẵn sàng
cho việc vận chuyển thuốc và vắc xin liên quan đến COVID-19 trong tương lai.
Tuyến đường này dự kiến sẽ giúp phân phối vắc-xin COVID-19 đến các
vùng của châu Phi, Trung Đông và Mỹ Latinh.
Công ty cho biết thuốc và vắc xin có thể được bảo quản trong môi trường
nhiệt độ được kiểm soát ở mức âm 23 độ C và hàng tuần sau đó sẽ được vận
chuyển từ Thâm Quyến đến Châu Phi và chuyển tiếp đến các nước khác thông
qua Addis Ababa và Dubai.
Thế giới cần logistics dây chuyền lạnh để hỗ trợ việc phân phối vắc xin ở
quy mô lớn chưa từng thấy. Các bên liên quan của Trung Quốc tham gia vào
chuỗi cung ứng đang tăng cường năng lực để sẵn sàng cho việc phân phối vắc-xin
ra toàn cầu sau khi được phê duyệt.
16
PHẦN 2. PHÂN TÍCH SÂU: CÁC CHUỖI CUNG ỨNG HÀNG ĐIỆN
TỬ VẪN KHÔNG DỊCH CHUYỂN HOÀN TOÀN TỪ TRUNG QUỐC
Trong nhiều năm, các công ty điện tử xuất khẩu hàng hóa vào thị trường
Hoa Kỳ đã phải đối mặt với áp lực từ thuế quan để chuyển chuỗi cung ứng của họ
ra khỏi Trung Quốc. Trước năm 2020, các công ty đã tìm kiếm giải pháp bằng
cách di chuyển các phần nhỏ trong chuỗi cung ứng của họ sang các thị trường
khác. Đầu năm 2020, khi dây chuyền sản xuất bị đình trệ nhiều nhà phân tích thị
trường cho rằng dịch bệnh Covid-91 sẽ càng thúc đẩy các công ty xem xét lại sự
phụ thuộc của họ vào Trung Quốc (hoặc bất kỳ yếu tố thất bại nào trong chuỗi
cung ứng của họ).
Đối với các công ty điện tử tiêu dùng, mùa thu là thời điểm bắt đầu chu kỳ
sản phẩm mới cho năm 2021 và là cơ hội để lựa chọn các đối tác sản xuất ở các
khu vực khác nhau. Nhưng mùa thu năm 2020 nhiều công ty vẫn đang chọn làm
việc với các đối tác lâu năm của họ và không thực hiện các động thái lớn để dịch
chuyển ra khỏi Trung Quốc.
Hình 10: Một công nhân thực hiện công đoạn hàn tay thủ công trong quá
trình sản xuất bảng mạch ở Giang Tô, Trung Quốc
17
Đầu năm 2020 nhiều ý kiến cho rằng sự kết hợp của thuế quan và Covid-
19 sẽ đẩy các hoạt động sản xuất hàng điện tử ra khỏi Trung Quốc. Một cuộc
khảo sát của Gartner với 260 nhà lãnh đạo chuỗi cung ứng toàn cầu vào tháng 2
và tháng 3 năm 2020 cho thấy 33% đã chuyển hoạt động tìm nguồn cung ứng và
sản xuất ra khỏi Trung Quốc hoặc có kế hoạch làm như vậy hai đến ba năm tới.”
Sarah Brown, thuộc Trường Quản lý MIT Sloan, đã viết vào tháng 7/2020 rằng:
“Loại coronavirus mới đã làm nổi bật sự phụ thuộc của thế giới vào sản xuất của
Trung Quốc và thúc đẩy các dự báo về việc tái cấu trúc chuỗi cung ứng có thể bắt
đầu bằng việc rút khỏi Trung Quốc”.
Tuy nhiên, khi năm 2020 kết thúc, sự dịch chuyển hoàn toàn khỏi thị
trường Trung Quốc đã không xảy ra.
Instrumental cung cấp phần mềm hỗ trợ dây chuyền sản xuất cho các công
ty điện tử hàng đầu. Công ty này đã thực hiện một phân tích hồi tố về dữ liệu
triển khai trong nhiều năm để xem liệu có bất kỳ dấu hiệu nào về sự thay đổi hay
không. Các xu hướng chính vẫn giữ nguyên:
• Các thương hiệu điện tử quy mô lớn với các sản phẩm phức tạp vẫn
thiết lập hoạt động sản xuất các dòng sản phẩm cao cấp của mình ở
Trung Quốc vào năm 2020 và có kế hoạch tiếp tục vào năm 2021.
• Các thương hiệu điện tử ở cấp độ trung bình chia đôi hoạt động xây
dựng mới giữa Trung Quốc đại lục và Đài Loan (TQ), với xu hướng
nghiêng nhẹ về Đài Loan trong kế hoạch năm 2021
• Các công ty điện tử quy mô nhỏ, khởi nghiệp lựa chọn hoạt động
xây dựng và phát triển các sản phẩm đầu tiên hoặc các dự án với sản
lượng thấp ở Hoa Kỳ và cũng có kế hoạch làm như vậy vào năm
2021.
Như vậy, động lực cho sự thay đổi chuỗi cung ứng hiện đang ở đâu? Câu
trả lời nằm ở chỗ các nhà sản xuất thường có cái nhìn rất thực tế và ưu tiên lựa
chọn của họ giảm thiểu rủi ro. Nói chung, trừ khi có lý do kinh doanh thuyết
phục, các nhà sản xuất sẽ mặc định chọn các phương án có rủi ro thấp nhất.
Để chuẩn bị cho kế hoạch năm 2021, các nhóm nghiên cứu thị trường và
các doanh nghiệp sản xuất đã đánh giá rủi ro ở các góc độ như: rủi ro dịch bệnh,
rủi ro về đối tác và rủi ro chính trị xã hội.
18
+ Về nguy cơ dịch bệnh, Trung Quốc và nhiều khu vực ở châu Á nhìn
chung vẫn kiểm soát được dịch bệnh, vì vậy việc đóng cửa hàng loạt các nhà máy
công xường như đã thấy vào đầu năm 2020 nhiều khả năng sẽ không xảy ra trong
năm 2020.
+ Về rủi ro chuyển đối tác: Việc chuyển đổi đối tác sản xuất, ngay cả trong
cùng một công ty (ví dụ: từ một nhóm làm việc tại Thâm Quyến sang một nhóm
làm việc tại Việt Nam) sẽ được coi là một rủi ro đối tác lớn. Thông thường, việc
này sẽ chỉ xuất hiện trong các chuyến tham quan thực tế nhà máy và các buổi làm
việc trực tiếp. Tuy nhiên, với việc hạn chế đi lại, việc loại bỏ rủi ro từ các đối tác
mới là vô cùng khó khăn - vì vậy hầu hết đã chọn làm việc với các nhóm đối tác
lâu năm, do đó ít nhất trong năm 2021, việc chuyển hoàn toàn từ đối tác Trung
Quốc sang các đối tác khác sẽ chưa trở nên phổ biến.
+ Đối với rủi ro chính trị xã hội, thì hiện nay ngoài căng thẳng thương mại
giữa Trung Quốc với Hoa Kỳ và các đồng minh của Hoa Kỳ như Australia, về cơ
bản những rủi ro chính trị, xã hội chưa đủ lớn để tạo ra sự dịch chuyển chuỗi
cung ứng điện tử ra khỏi Trung Quốc cho năm 2021.
Thay vào đó, các nhà lãnh đạo chuỗi cung ứng đang tập trung vào rủi ro
thực thi: làm thế nào họ có thể thực hiện các chương trình mới của năm 2021 thành
công bất chấp những thách thức liên tục từ Covid-19, chẳng hạn như việc đi lại hạn
chế và các nhóm phân tán đều cố gắng cộng tác từ xa trong thời gian thực.
Nhiều doanh nghiệp đang nỗ lực lấp các khoảng trống này bằng số hóa,
mở rộng các bộ công cụ của mìnhbao gồm công nghệ tận dụng nền tảng đám mây
và phân tích dữ liệu để tăng tính linh hoạt và giảm thiểu rủi ro thực thi chung.
Một nhà lãnh đạo của một công ty điện tử trong Fortune 100 đã tóm tắt sự thay
đổi đối với năm 2021: Vào đầu năm, chúng tôi thường chỉ cần kích hoạt các kế
hoạch và làm cho nó hoạt động, nhưng hiện nay sẽ luôn phải điều chỉnh kế hoạch
cho phù hợp.