Ing. Sali KELMENDI

TIRANA

I Bazat e vendosjes se pushtetif lokal demokratik. Tirana p6r here t e pare qytet-land.

1 Menjanirni i kolapsit ti5 plat+ ekonomik W Instalimi i ekonomise sS lire t e tregut

Falenderoj zot&ir-rj@ LllM Nuri dhe Agim Selirni, t e cilet krahas auf& korrtribuan financiarisM n8 botimin e kdij hbd.

Shlypur nG 5htypshkronjej.n "Eurorilindja"

PERMBAJTJA

Ilyrje .......................................................................................................... 7 NjE pasazh per t 'u njohur me 1990-th ..................................................... 9

............................................................. Pershkrim i shkurlcr per 'Tiranen 12

.............................. I . Pushtcti lokal i kryeqendres se vendit n& vitin 1992 15

. Kolnitetet ekzekutive pluraliste te perkohshem te rajoneve te Tiranes dhe komiteti ekzekutiv pluralist i perkohshem i rrethit ............... 15

..... I1 . Pamje te strehimit. zaidhjet e filluara me 1992 nga pushteti lokal 20

. I.ev17.ja e ish-familjeve te bllokmeneve nga vilat e prnnargve lcg~ilime .. 22 .................................... . S trchimi i qeveritareve dhe nepunesve tE shtelit 23

. Angazhimi i pushtetit lokal per strehimin e familjeve ti; ............................ pastreha ti! kryeqytetit dhe te atyre te ardhurarishtas 26

. Siperfaqet e tep&la dhe ndihmese tC banimit ..................................... 26

. Strehimi i ish-familjeve te perndjekura politike .................................. 27

. Sa u ndihmuan familjet me shtepi te prishura? ................................. -29

1 11 . I-leqja e eshtrave te Enver Hoxhes dhe te ish-drejtuesve te tjerc .............................. Fomuniste nga Varrezat e DeshmorEve te Atdheut 32

IV . Riorganizimi i shpejtE i prodhimit lokal dhe i institucioncve social- kulturore. kusht kryesor per lcrye jen e reformes .............................. 34

V . Veprimtaria e bashkise ne pajisjen e institucioneve. partive e ...................................................................... shoyatave me arnhjente 38

BASIIKIA E TIRANES ............................................................................ 47 (Pas 50 vjt'tEsh pushtet njEpartiak)

VI. M c 26 korrik 1992 u zhvilluan per here l e pare ne Shqiperi zlrJedhjet e lira shumwartiake pEr organet e pushtetit lokal ... .. ... .. .. 49

VII. NE vazhden e konceptimit, te ngritjes se strukturave tE rcja dhe pcrshtatjes se personelit administraliv civil ... ......... .... ..... .... . ...... 55

- Ncnkl-yetaret e bashkise ............... - .................... .................... ... ..... 55 - Sckretari i keshillit te bashkise ......................................................... 57 - Struktt~ra e aparati~. . . .. . . . . . . . . . . .. . .. . ... .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . .. . -5 7

VIII. Struktura e aparatit te bashkise se Tiranes pas zgledhjeve per pud~tclin lokal te vitit 1992, ndryshimet e saj deri ne vitin 1996, si dhc drejtuesit e stmkturave gate ketyrc: vitcve .............. . ..... ...... .. 60

1X. Ndryshime ti2 mertimevc te rmgeve - shesheve- shkollave dhe emertime 1e reja ne qytetin e Tiranes ............ .... .... ... . . ............. ..... .... . 72

XI.Qvtetas-e Nden te Tiranes 1e shpallur nga Keshilli Bashkiak i qytetit ...... 80

XXX. Vizita te hera nga Presidenti I RepuhlikEs dhe drejtues le shtetil nE familjcl e Tiranes.. .................... ............. ..... ..... ............. . .... 84

XIII. Popullsia dhe punesimi ........... ................... ................. ........ . ..... -87

XI V. Privatizimi i shpejle dhe i suksesshem i ekonomise lokale (1 992- I 996) ................... ... ................................ .... ..... .... ....... 9 1

X V . Subjektet juridike e fizike dhe t E ardhurat qe u moren - ..

rlga shtcli n E T~rane. ..................... .................... . . . . . . . . . . . . . 97

XVl. Investlmct private nE Tirane. Modelet e aktivilcteve te njesivc tZ vogIa e tc mesme dhe prodhimit ti; ri. ................................... 101

XVII . 'I'rcgtia, industria e lehtE dhe ushqimclre (1 992- 1996). ... .... ... .. ..... 1 04 - Ndi!rl~mi i tre~jevc publike nE Tirane. .... .... ........ ..... .... . ..... .... . . , . .. 1 O(J

XIX . Perrnrrgimi n&j&sar 1 jnfra&&tur& kstratea ia e altemtivaue energjetikq. nE Tim&.. ......, ...,... ............................... 113

. Sektori i mx@.karlalizi~ve .................................. , .......... 1 3

. Uj&@elli!si ........................ ... .................................................... 117

. Pashimi.dh.e gelb&imi ................................................................... 12T

. Sektori e.nergje;ti .......................................................................... 125

X"X. Urbanistika .................................................................................. 3 2

................ . Mbi percaktirnin c kufijve t B shtrirjes & puneve urbane 134 . Viti 1 992, okiiekte kryesors C studham dbR i2 miratuara nga

organet ttendimore te urbmistikgs dhe pushtetit lob\ ................... 136 . V~t i 1993, studirne. miratime obj&teshp&faqEsues p&

ndwime te dhknt! nga W T per qytetin c Tiranes ....................... 142 . Studimp& vendosjen e kioskave ............... ,... ......... ,.. ................ 147 . Wrn hid~o-sanitar, urbmistik, arh tebnik dhe ahbgjik 1 L*s . 150 . V~ti 1994. objekte me zaedhje q& jans miratuarnga U T - j a e

T~ranEs dhe q E pne par edhe qB njiben u p qytefacEt ..... 152 - Viti 1995 dhe 1996-vite te bumit ti5 stwhmve dhe te

fillirnit tt3 punimeve nii objekte dhe ne zona me siperfaqt tE .............. medha tE kthyera pmnareve ............................................ .... -162

- Puna p&r hapjen e lcateve pErdhe t2 nderksave te banimt pas privatizimit ti? apartamenteve nga q y t e w t dhe poblernet qE dahn .............. .... .................................... 189

. h n a e bashkist kontrollin e territorit dhe p& msnjanirnin e prishjen e ndWimwg: pa leje ................................. 190

WCI . Kthimi dhe.?com~,l,e nsiwi i p s s n a ~ e ~ ~ ~ u e . ............................... 196 XX[I . Disa t E dh&a t t pjesshme p2r punen e &E n@ bashhg

per ish-tE perndjekuri t pol i tike .................................................... I99 XXIII . Ndihma sociale .......................................................................... ..20 I XXIV- Arsimi ........................................................................................ 202 XXV . ShEndeti dhe rnbrojtja e mjedisit .................................................. 206

Ndryshirnet e mi?- ne jeEn e njE vendi pasqyrohen vazhdlrn~sht nC kohE nga pditikane, analiste, specialist& gazew, institucione te ver~dit dhe tE huaja. Kkhtu ndodh edhe me vendin t~a2, ShqipEnne.

Kam pkrshtypjen se p& TiranBn, lqeqytetin tone, ka munguar deshira per te shkruar p& te, p& te analizuar d k per t E p&mktuar synime per mE tej . KEte mendim e kam edhe pi% kohet e f m i m ~ t ti: shteht shqiptar. MirEpo, konsideratat dhe ecuria e njE vendi jane ti2 Irdhura me ato te kryeqendres st?

tlJ . lde ti vErtett, SJ ne shtetin e vjet& ashtu dhe ne shtchn e rl, nuk EshlE

yercaktuar ende roli histsrik i kryeqytet~t, pra, i Timnes dhe, anasjelltas, i tt;, dyve mbi zhvillimin e kryeqytetit. Ne kCtE kuptirn. duke vlerEsuar qdonjeren treve apo qytet te etnise shqiptare, rnendoj se tiparel e kryeqytetit shqiptar jane ravijEzuar sidomos me rrezimin e shtetit monist dhe fitoren e demohacis& me 1992; po ashtu me Wrpjekjet e vazhdueshme dhe zhvill~rn~n e arritur n2 pese vj tet e qeverisjes se Part~se Demokrat~ke dhc LE Pushtetit Vendor Kkmokratik.

Ne procesln e shndemmit tE madh politik, Tirana ishte faktori kryesor n6 ruajtjen e vlerave pozltive tE kohezionit mbarekombetar. Dhe kjo. jo vetem si rrjedhoje e drejtimeve part~ake, por e aftesise deri mllike te k&tij qytetr per te nd~hmuar kombin shqiptar. JQ mm& kot me drejtueslt e vendit dhe tE organevr lokate te Tiranes vendosern qe ne s~mbolin e sal te qEndronlc n? themel shqiponja. P&veq flamurit kombetm, q& e ka prone tfi tij, kujt srall? i takon nder qytetet e vendit ta kete shqipen ne simbol ?

Me pergjegesine e qytetarit te Tirants dhe te kryeiarit te adminjstratEs lokalc, kam marre pErsipb te paraqes nje sjnteze tl; punes se kryer ne v~tet 1 992- 1996 ne kryeqytet me synimin qe ajo tE shErbeje pzr njohjc nga secili, s~ cfhe per alternalivat e zhviflirnit n& ti: ardhmen.

Doernos qc paraqitja e sintetizuar e punes ka ne t& edhe elernentin e analizes dhe t E impresionit, me te vetmln ~~Crcaktirn - dashurinep& Tlranen dhe njerezi t e saj.

Nc rreth 30 vjet pune kam kqer vqrimtari ti2 ndryshme te llojit te njehsimlt, iE projekhmit, E udhezimit, te analiss e konbollit te drejtimit, te studimeve te vogla dhe te pihmasave ti2 vendit tone, te bashkepunimit me dikastere dhe institucione pothuaj ti! g I tE, artikujve e recensave e teksteve profes~anale, te shndtrrirneve sektoriale e lokale, tE cilat, ne subshnce, pbmbajne elementin e te shkruarit. NE kete periudh6, pas mandatit tim, kam menduax se duhet te s h h a j edhe p& kEtE kohe ti? pun& sE madhe te demokracise ne Tirant. Mbase mundesojme nepermjet ketij libri te pasqyrohd pjesbanja e forcave intelektude et2 specializuam nE zhvillimin c TiranF~ si dhe arritjet, pFr mendimin tim, te pap&s&itshme tE individit ne ?haqPnnCi e 1 ire demokratik~.

Sali KELMENDI Klyetar i Bashkise Tirane 1992 - 1996

N J ~ PASMW PER T'U NJQHUR ME I ~ O - * N

Viti 1 N O , viti i zhvillirmve tt mEdha palttike dhe slmqerom nE vsndin mne, Si nE te @j& sekmEt e fushat e jet&> shkoIla e, nd p&githgsi? xsimi luajten n j ~ rol rnjafi pozi~v ne &tkrjeu e sisternit monist nd Sllqip&i. SI ra@un$s i MMirristrise si5 Arsimit, k n n&ekur nga aGdr te giltha ngjarjel, e &~;rt8t qb u d~vil lwn II* mmy& E veqanp L L . ~ &ollrtt e lartzr te vmdit. Verehej ne mjaft k. --dso ti$ laetij dikasteri dEshkt per tE ndfyshuar apr tE thyw tabung e ideolqgisB kornuniste, Megithate, d vitin 1 990, 12% izja stdentore p&.caletoi qEndrm~n e swilit kuadEr ti5 asaj ministrie. kujtahef se dikush qe ma Eshte deputet i PS-st! & biseda me d r e j t u ~ ti2 rninistr~se shprehej se nE kEtE rast ndaj studenteve duhej p~dorur forca, apo dikush 'tj et& rnendorrte se drejtimi i kEtyre pm$ve u duhej 1En& nt dor2 nj e grupi kWKk6~h te shkht ITIoElast.

Mendime p& ndrysbirn haseshin mjaA dendur tdhe n& familjet shkodrane E lidhum me PP-nE, kja nEk@r 1990; n6 failjet e perndjebra katolike dhe myslimane: tC S h W s isbte b6r2 i padurmhiirn dhe mezi pritej n-ezw i si stemit werist. KCb WrshSPJe i hrn patw n6 qgndrimin tim-m5 SllkodZr. Takimd qe bhim me specialisti3 E iintelektual? ~ Shkodres buze liqenit preknin fort se@n e sec-ilit p& E kontribuw n6 qeshijen M m ~ t a r e dbe mE njohjm c vlerave @ muam te Irultures dhe E korifqve t$ saj deri n2 ate koM E ndaluar per shiptarin. Pra, dhj etori 1 990 me gjeti shpt-terisht dht fizikisht m lhizjen studentore, me Partin$ Demobatike. NE fillimt e ritit 1991, duke patur pnrasysh kErkes&n e PD-sE per dew Iitiz~min'e institucimeve, ng~lthsindikaEn e p s m n$ ketC mixtis~i, habas tE tjeraw, ptr t'i V ~ M Y mganimEs si? PP-sE mmdimim c lire te nepunesve per jetEn politike E v d i t dk @ mkshtrtetjen e fluralizmit pol itik db tE PaFtk2 Demokr;ftike. mat$ kohi? n2 BS Pavam jam takuar me z.Fiqiri Xihri, E p e m Thvzja, Valer Xheh eTj+ Gati qda dl tii s hkoja nE

e PD-SE, tako~a Pniq e shak4. NC zjed- e 3 1 Musit 1991, kwr u sballen rezultatet, dishtonim per w ~ y e t e masamitje~ es%K fit~res sE flgji~shme, n d h * t& kjer$vc me z.&nc Pollo &&here edh d i ri eij ., &e arsyetmim w PD-ja kishte gjitb~ka Site e rnundur te bEhG nE a* kohk

h h V peridha kur ,dqa c Tiran& organbnte takme dhe cdtorste dapa ,~p".ajdq~&i&~e~:$ p i a l i p * ~ ~ W d &e m & & m FDdW. - 2 mi?Q+k 5i ** l i ~ p& ba&o re arjglines t i m s e , NG fillimet e lpitit l9%& hy&iae PD- & mE &kt61 I=~&w~c$w~ &hiha&$ I& hi3 WMh e Vle#sAM ffiblt3dh@&PDW@ xamti& 2.m, *,-. m&i% h, pa &kbkw a. 1'992$ zM&i&@D,&h@b&t Y *e'K.Umiwiit,W* fe mwt> m&p%@&@&~f d#"te 24lk@pH~ Bggk ky psTpi5r t E M d w p & i ' & @ b m m w ~ ~ ~ ~ ~ e ; ~ ~ e d h d i ~ krnMS~Q&t. U w $ c E - ~ & ~ ~ & & B ~ ~ Y & & ~ - ~ & & E m i m a d&qp~m h8 krpbWle P h , e dL &mi &a&&-

f p m m w 3.i &s&i9a&pMi @-p& * t M @ ~ ,

konflikt ne rast fitoreje te PD-se. Gazetarin grek e pashe me 22 mars ne mbremje ne seline e PD-se kur po shpalleshin deputetet tane. Mbaj mend qE i thashe se kur fiton PD-ja nuk ka veprime konfliktuoze, Kisha si merak ti: madh qe prane selise te PD-se ti5 kishte sa me pak police. Dhe ashtu veprova, lajmerova policine qe te rrallohej. Gezim i madh, sidamos i rinjve dernokrate.

I. PUSHTETI LOKAL 1 KRYEQENDRES SE VENDIT NE VlTlN 1992

Kmitetet ekzekutive p l u r ~ e , t e Nrkohshem t6 rajoneve t6 Tirunes dhe korniteti ekzekutiv pluralist i p d m h & r n i rrethit

Pas zgledhjeve politike tf 3 1 ma~sit 1991 u formuan me ligl komltetet ekekut ive prm1i ste p&koshme. Ato u bazuan nE rezultakl e zgjedhjcve ph- deputett ne kuvendin popullor dhe pErglithesisht jane ngrihr me konsensusin e partive, N& keEo hahte ne Titan& hksiononin kat& komitek pluraliste E kat& rajrrneve te TiranEs dhe nj& kurhltet pluralist ph rretfii~. Me zhrillimin e zgjedhjeve t E 22 marsil 1992 n2 kat~r rajonet dhe n?! kornitetjn ekekutiv tE perkohshgm t E rrethit Tirane, ne perpuihje me rezultate t e zgledhjeve, u ndtyshimet e nevojshmw nE sbktura t verrdim- m-se. Keshtu ~ rajonin nr. 1 p b & j a e komitetit ekzekutiv ishie : Drkgusli Butka luyetar P.D.[mnZ pas u GverrWua nga Nimi Kosov~asti po i P.D.), Halit Osmani n&kryetar PS., fitjana Wuri sehetare, P.S. u zevendCsua me Rexhina Oroshin,P.D., ndCm anEtarE IFektor Bregasi,P.D., En-ik Sllehu P.D., Fisnik Sina,P.D,, VjolkaGjakutaj,P.S,, Gramoz Hysi,P.S., 110 Mele P.R., Fatmir Bmda P.R.,Hekior Dule P.S.D.W rajmin nr.2 pErb&rja e komitetit ekzekutiv pluralist sipas partive ishte: P.D.4 veE, P.S. 3, P.R. 2, P.S .D I dhe P.U.K 1 dhe konld-etisht: Fatmir Bekmshi lay eta^ ( r n E pas u zevendesua nga Falbardh Mehj) re dy t& P.D.Arben Elma21 nenkryetar P.S.D, Sokol Qosja, sekretar, P.S. dhe anEtar2 Adhan Bega P.D., Merita Shkupi P.D., Yladiinir Bozga P.D., &isat&i Sefa P.S., Agim Kamen~ca P.S., Mylazim Myftari P.U.K, Lluka Hqimi P.R., Musa Zeneli P.R. Ne kornitetin ekzekutie pluralist iE fajanit 3, Eduard Ypi kryetar P.R. u zjvendbua nga z-Sami J?mi P.R., sepse E. Ypi u emerua zv/ministEr i Pun& dlie Emigracionit. BvendEsIcryetar ishte Tmail Hoxha,P.D., sekretar

Fiqirete Idrizi P.S., ndersa an8tni-e Agim Destani P.D., Vladimir Shahini P.D., Dylfiqar Tuiina P.D., Clirirn Poro P.S., Arian Mati P.S., PEllumb Karqanaj P.S.D., llir Palushi P.U .K.

Me rezultatet e arritura mE 22 mars 1992 ne fshatrat e rrethit te TiranCs. kryetar i komitetit ekzekutiv pluralist te rajonit 4 u caktua Nurqe Pipero P.D., sekretar u caktua Kudret Shalesi i P.D. ndcrsa anetare te komitelit ekzekutiv pluralist ishin : Bujar Qyqla, Haxhi Dybeli, Luan ~ e l a , Rujar Kaloshi (i vrare me von& kur ishte ne detyren t Drejtorit te PEr~ithshem t2 Burg eve - Deshmor I Kombit), Tomas Tuolli, Hasan Haka, Scid Hoxha tE P.D.; Petrit Shera, Rexhep Cani, te P.S. ; nau t Nanaj dhe Ferit Nepravishta ti: P.S.D., Ismail Malaj i P.R. Nenkryetar i komitetit ekzekutiv u caktua Banush Xhabrahimi i P.S.

Komitetii Ekzekutiv Pluraiist i Perkoshk'm i Rrethit l C Tiranb nuk pati ndryshime ne raportet midis partive pjesemarrhe p + c ~ nderrimevc te diktuara nga Ievizjet ni5 emel ime. Tomor Malasi, ish-kryetar i ketij komiteti u largua nga kjo detyre, sepse kandidoi per deputet i P.D. dhc m& pas u caktua nenkryehr i Kuvendit Popullor te Republikes se Shqiperise. Ne vendin e tij me propozim te PD-se, Kryetari i KEshillit ti; Ministrave, Vilson Ahmeti emeroi Sali Kelmendin. Nenkryetar si edhe me pare inheten Perparim Bodinaku, P.S. dhe Avdulla Kollazi,P.R., ndhsa sekretar Shaqir Rexhvelaj, P.S.D., kurse anetare ishin: Leke Dizdari, Dragush Butka (me pas Njazi Kosovrasti), Fatrnir Bektashi, Marjeta Ljarja, Xhevdet Kexhepi, Rashkim Sala; te glithe te P.D., Bashkim Lleshi, Banush Xhabrahim i, Limoz Dizdari tt P.S. dhe Patriot Coba, P.Agrare (Kudret Shalesi), Sami Ymeri, P.R.

Nder detyrat kryesore te Kornitetit Ekzekutiv Pluralist te Krethit nc vitin 1992 ishin:

- Furnizimi i popullates me ushqime, kryesisht me buke dhu artikujt e shportes, shperndarja e ndihmave humanitare dhe rnjekesore.

- Ruajtja e rendit dhe e qetesisg publike. - Funrizimi i popullatEs me energli elektrike dhe ujc 18 pijshem. - Nda j a e tokes bujqesore ne fshatra. Furnizimi i Tiran&$ me buk& ne ate periudhe ka qene njc detyre shume

e veshtirz, si pEr strukturat e qeverise, ashtu dhe te pushtetit lokal. Me fabrikat e bukes qe trasheguam nuk mundesohej fumizimi ritmik i Tiranes me buke, punet ~Eshtiresoheshin nga mungesat ne uj& dhe energi elektrike. Te glitha

saukturat shteterore, s i ushtria, univa-sitelet, kcmvtktet, kopshtet, sprtalet . rrnlnierat, pollcia etj., khkonin me plan furnizimet nga fabri kat e buk&s sE TlranES. Ka p t u r t-aste qe ne furnizotlim edhe rrcrhe #E tjerC nE situala tE v=shura si p.sh. Kavajm, por na &she gendur pant! dh fabrika e DurrEsrt ne disa ditE tE vbhtira. Edhe fshatrat e Tiranes fumlzoheshin nga qytct~. Ndoncse pFr ta kishim planifiknar miell dhe remrrntin e mullinj\~e tC blojCs dhe fE fumve tt bukb, fshatarZt preferonin qytetin, mdje jo mallE pEr te pafur bukc pCr IoyEt e s h t q i g - Nuk duhei it hamjme se n* repartin e n d ~ y r j e s sE shp-ejte nE Share afEr zyrave ti? F.U.D-it ishin ende ne veprim strukmra me elmente qt benin terror ndaj punonjesve t6! fahikes a@ madhe tg hukes edhe me qe ndtrprisnin pfadhirnio e hukes pErqytttin. Por kiityre veprimeve iu hndtrvihej momli i farti! i a w e punonj8ve (kryesisht hwa) qi: punonin me tre tume me guxim e trimEri. Prandaj nu k m n d tc hrrrmj kontributin e rrre tE 1artE nt ruajtjen e gtendjes nO^male ne T~rane. KBto gw, me fener nE dm?, shkorlin nt turnin a nates pEr t E prodhuar bukt311 e qytetit dhe te Fshatif. Wtuatat per bul& jane kaluar me pErpjekje te tF gjith& shukturave dhe te drejtuesm tE tyre: t B ministrave Aglm Mero, Kexhep Uka, tE z~vendesmnistrit Abdyl Sinani, kujtoj kgtu me &hum& respekt kryerarin a shtablt t& furmizimit nE portin e Durresit, Femz Mataj qii benle qmos te mmbantekryeqytetin pa shqeksirne etj. N6 menyrce veqarlte ndiytc dhe kont~ollonte gjendjen, Presidenti i Repubiikb, zoti Sali -8erisha. Jane tC panumErt raportimet tek a1 nE att! periuclhif pEr furnizimin me bukt te povullit, por edhe m& van* nE situata t2 caktuara 'a@ vendit. Por mi? pas pk t'u shenuar nje rast i veshtire n2 grevfh e punonjhvc te fabrikave tE mletlit n& Tirane ku, ndonke k&o ndt5rrnarj-e ishin n i ? ~ ~ b i tE MinistnsC s@ Bujqesise, z.Kalakulla, minister i BujqesfsE Bhe Ushqimit nuk denloi f 'i prlste perfaqesuesit e tyre. Ndesa pasdreke si pa i t keq, nE mbledhjen e hycsis@ z2 deges ti2 Tiran& per P.D. kerkoi srrsyetim p&r rnungesEn time, kur d~bej nga kryesia qC unE memsha me grevh e $indrkatEs s2 mietlrt. Greva e ketyrr sekbreve jetik& p& populIin rfdalohej me Ira, minlstri KalakulIa nuk denjoi tE dhgonte as edhe njEphfaqcsues t t dikasterit tE iij kur Krycminrstri Mehi porositi qe me grevEn te merrej pushteti lokal, Mintstria e IhjqEsisE Ushqimit dhe Ministria e Brendshrne. A e dink ky zottri sc nuk kishim furnimim me g u e nE ato ditii ? Pse z.Mekst nuk e urdl~ikoi drejtperdrejt ministrin Kalakulla ? Posti~~ e mirristrit nuk duhet ta mbajm& me greva nt fabrikin e hukEs e t& rniell~t.

Lihaaliumi 1 qmirriit te h k E s u bsdisa d.ite perpara se t& krykshln q e d h ~ e t p6r phtetin lokal, 1 laErkova a.Genc Rhli q$, per Tiranen, ky vmdlrn te shtyhgj Qw dtti2, sepse nuk isbtenarmale $ ne prag re z&edh~we

libcraliahcj mimi i b&es per ciiWn fmtf palitih, aq me tepk per popullatn qE &ihte P.D. pEr refmgn q E pa hate.

Vrti 1992, ndomos 22 marsit, h q , W viti i Wlimlt t E reallaimit tE programit E qewrise & Farfid Demohptike piir tokm- Konjteti Wekutiv PZural~stmt z.Nurf;c Pipro kryetar ka ,hyw n$ pun% t& orgmiwm mire ne zbatrm tE 1Egit. Fsbataet e Kusit ne Kashw ir TTiran55 nuk panonin ndajen etokgs, tE tjmE donia t&t e rczawwit t3 & i s k t dhe: ndajonin furnjzimin me uj& te pronave tg Fermeeve t& d a b . NS &to mste dhe txi tjere eshte zbabar ligi me n d i h k e policisii. SE rendil, NjJjt gje ishte e qartii se m1~lal~r8 tii m ~ b a t i m i t tE ligjit kane qW @tar& e PS-se, E cila prctendonin zba time jashiE programit qE 16 mos r ta l~mh~j .d ty~a e pushtet it te PD-sE.

Kryeqykti wmte n2 ato mommte pzlasjat e msh&gua~ tE aiE ekonumie 50-vjeqae me drqtim i 6 ccntrali~w~ td cilat gar~iteshif-1 pare pmhteti t hhl me industrink e paralhuiir, papwesine masive, me nje rr~& iregtar dhe sherbirne-sh q G nukplotZmte mvojat minimale tEpopuIlqisi5 st Trrmk.

Pushieti lokal &mubatik n& menyri5 te altanmr nt hh&pa zhvi llonie refom& s i dhe modele krejt tii r ~ j a @ shErhrnevc, -studmeve, b&nte progrbozat e, vqx-irntarist ekonomike dhq-iale te krycqy tetit per ti: iituar n16 shpjt tizionomin@ enjE qyteti :iE ahqtrise se wegut.

N2 nje ubhr i tn I& shkurt&rt& siWtEs SE trashEguar nE vitin 1992, puna u perqendrua kryesish t nC administrjm m @ ndihmave ushq imote piir arti kujt e shportes te ardhura nga dCamunikti Ewogh dhe rnarrjm e masave p k shp&ndarjeo E; tyre tC r w h u a r p~pul4ib se hyeqytetit.

K b k t u , giata vitit 1992 n adminiaman 2430 ton shqer, 1835 tan vaj, 895 ton mz, 1492 ton miell, qpm&ht piuhur 2673 @n, k g u b 320 ton, squn 660 Ian, detergjmt 442 ton, mish 8000 ton, jgalpe 1800 tom, djathE 1500 tori, ven2.2 mitian Loha, parate 5000 tm, gmrE p?r prodhlrn rnielli 32.645 Qn,miell aga f&rikat e Tiraniis 30.000 ton, mieU impoxti 2U.W ton, prodhim buke 62.450 ton &j.

Nga p ~ i l l i i tvitit 1992 shitja e axt~hjve t$ w i ~ n u a r u realizm m b ~ b a z h e p6raktirnjt tE norrnaug mujme te konsurnit p& f@M.

Ptsr t& *&C~CJ situzi.t* % rEde &gjetike WE vifit 1992, 1 PJ3 jaM ndertuar 36 kabina elektrike % reja kv dhe 1Qfi4 kv.

Janc siguruar nga ish-komiteti ekzekutiv pIuralist dhe nga bashk~a ~nalenale, paisje e makineri duke shfrytezuar materialet stok dhe te gl~tha rezel-=.at e dikastereve te shtetit, vlefte qe arrin nt? 500 mij& dollare, tw cilet u perdoren nga ndermarrja elektrike per perballimin e glendjes se krijuar.

Gjithashtu u montuan rreth 150 transformatore fuqic qe u dogjen ne dirnrin c vlt~t 1991-1992, nga tE cilat 50 cope u moren nga ndermarrjet e qytetit te Tiranes.

Fill~met e punes se pushtetit l ~ka l ne Tirane nE vitin 1992 u bazuan kryesisht nE binomin Tregti - Investime. Kjo formule e njohur ne qeverisjen Bush - Bejker ne SH.B.A, ishte mjaft shpresedhenese ne glallerimin ejetEs dhe ekonomise nt! Tirane. Kryeqyteti duhej tE kthehej n& njC qendk tE madhe trcghe, si rrjedhim u knjuan kushte p& levizjen e mallrave te importit dhe ti; vendit, nE perqendrimin e tyre dhe rishphdaqen ne zona te tjera te vendit, u rrit pjesgmaqa e njer&zve ne pun@, u integruan transpod1 dhe sherb~met e a h i n i s t r ~ m i me i mire, ~ 'esh te me i rendesishem, u krljuan elemente efektive kapitaliste qe u rnbeshtetk3-i plotesisht nga Pushteti Lokal e Qeveria e Partise Demokratike. Paralelisht me tregtine u synua qE ne fillrm pEr futjen e investirneve t& huaja si kusht kryesor ne daljen e T~ranEs nga him ekonomike dhe nxitjen edhe te investirneve te vendit per te marre epers~ ne drejtirnin e jet& ekonom~ke tE kryeqytetit.

II. PAMJE TE STREHIMIT, ZGJIDHJET E FILLUARA ME 1992 NGA PUSHTETI LOKAL.

NE vitet e para t E qeverisjes d Pastist Demokratike, njC dety-2 paresore dhe shume e b-eshtirg ka #ne strehitni i fam iljeve te pastreha. Para pusl~teti t

Iokal tES Tiranes u paraqitb Erkesa pEr strehim gjithnje e ne rriije; ti;. eilat krijuari v~~ht '1~Es i te Mdha nE zglidhjen e tyrt. Ne seem rnijera kerkesa per strehim te !&a n p pushteti i meparskrn, atyre iu shtuan kerkesat e fam~ljeve i& ardhura nga karnptt e perqsndrirnit dhe nga burgjet (kamktcristikc: per Tiranen ishtcse nC kEte qytet erdhCn ish- te psrndjekur nga tE githe rrethet e vendit, pra, me barrim tE rnEparshtrh nE rrethe te tjmij ). po ashm u shtuan kerkaat e prorrareve kgjitimi: p2r kthmin e shtwive t B tvre q t ishin bere prone shteterore nga shteti monist, s i dhe Itvizjet c shurnia le nPptmEsve t E randeve t& ndryshiiin me krijiinin e strukturave te rela shteterore. Eshte detyre qytetare $ githsecili ta mendaje drejt kel& s~tu;itE ti? veqante dhe tE pap&s&ritshme pEr Tiranen.

CSlat i.$lrirr inutrdesite e s lrtetit skqiptar p&r f2 zbutur kerkaas e streit im if .?

Ekonorn~a ishte e paralizuar. W&rrnarrjet e riderlimit kishin pezulluar \reprimtarin& e tyre ndertuese, nuk kishte fonde dhe lend& e materiale nd2rttrnr i. Pa ashtu, nuk ndertohej me ne ndertesat me ndihmese vullnetare,, kryesisht per financime, TashmC nuk behej ijale per 30 per qind i&

k o n t ~ ~ e n t l t te banesave te vena nE dispozicion t E pushtetit lokal, ggendja e ekonomise dhe reforma qe fiHoi ndryshoi ne teresi skemh e ndertimit te banesave dhe shperndarjen e tyre.

K2shilli I M~nistrave nxori akte per fillirnln e gunZs ne ndertimin c banesave. Ato me ndihmese vullnetare mund te ngriheshin: me rondet e vete ndennarrjes, mc fi~lancimin nga pun~njtisit p&r pjesCn e mhetur te

xlderteses apo me fmde t2 shtdit. KEto m s a &I-& qE E I&vivjzi;- n&rtirni i banesave me ndihmeg vullnetafe, por mbibbtetur nE aktci liglore dhe nhligjare pusbteti lukd nuklushte tt! drej te t2 Mnte ndan;jen e apartmenteve t2 n&marjeve q2 p.o I nd&tmin. Ai vetBm rishikante vendimet e nd&rmarq~ve dhe dokurnqnbcianin q8 perpilonin kornisionet c n&mnjeve. Shpesh kishte: &Em midis komisimeve dhe sindikatave apo individeve punanj&s,, j p mall2 edbe me drejtorine e nderaarrjes q2 nE rnjaft raste ishte e ndryshugr. Ne ket8 groces u shtua edhe kErkesa e ish- pronarEve t2 trojew mhi t E cjla ngriheshjn banesat. NE disa raste, ne T i d d g r t i m ~ d banesave i E Mtij Ihji u Wrpre p,*r shkak t& pderhyrjeve t2 prorrareve t E tokB, sickmas kur n&rtesa ishte nE fillim te lertesise s& projektuar.

Gupi i dyE i Wrtesave ishte ai qe ddej, nnd&riuar nga nd~rn~anjet shteterore tE nd&timit me fonde tE shtetit. Ketu d a l h disa konflikte t2 mprebaa, te cilat ende janiS tL: pazgJidhur. Nevojiteshin ionde t E konsiderueshgm ptr mbariqin e objekteve, tashrne ktto fo~ide nuk phqifikohen per p~htqt in lokal, pra ni bushetin e tij; nga pusbeti I rneparshEm ishinndarj autm-izime me fi llirnin e punimeve ose me mamien e vemlirnit per n&rtim dhe shpesh q u t o r i z i ~ t ishin pb dy famibe n2 i j ~ hyrje (ap&ament); lagjet pluraIiste tE ngritma n p kmitetet ekzekut~ve te rajoneve kishin bere v e n d i m ne disa objckte dhe, qe binin udtsh me velndimet c & h a nga komitecer ekekutive te m-shern apo nd&m4ct e autaxizuwa prej tyre; AatE n&rtimit yati z e ~ e tg aparbmentcve nga familjet mc autariqim, poy e&e pa autwizim m dhe u srit kerkesa e punonj@sve tte nd&rparqeve t& ndertimit, E cikt edhe ata isbn desi atehere tE. pamehe dhe qt e kushtezonin e tyre me dhEnie11 e autwizimit @r banes?. NE keE periudht, bashkepunimi i kamitetit ekzekutiv pluralist dhe i BashhsE se Tiranes me Ministrine e Ndertirnit ishte i dumosdosh~m dhe vendirntar per zgidhjen e k&tyre pra%lerneve qjaft tE mmprehta sociale, ekanom~ke dhe juridike. NatyrisJlt q E shume probBeme. ngriheshin dhe kansulbheshin ne Ushillin I: Minis.trave me z.Meksi, rnadje edhe me pjemarrj en dhe gorositi! e Presjderltit b5 Rep$lik&s zhrisha.

Si konkluzion, kjo ishte njE sihtatE tteptr e Icomnplikuar, e c ih pEmnte shtjdla te vrullshme dhe qt m u d tE pkballohej e IC gjmte zgicjhje vetem rrga njt pushtet i ri demvkratik, siq ishte a1 i PartisF Dcrnakratike te ShqipqsrisE.

Levizja e ish-tamiljeve t e bllokmeneve nga vilaf e pronareve legjitime

A eshte kjo nje detyri' ndaj verdiktit te popullit 1& shprehur me 22 mars 1')92'! Sigurisht, ne ketcmst kcmi te E j m e rnc zbatimin e l ig~it te parlamentit 1e ri shqiptar, pur dhc me vendosjen c nj2 norrrte te re te moralit shqiptar bazuar cdhc ne tE drejtat e individcve t? persekutuar nga regjimi konunjst. I,Cvi+j e bllukmcn~ve u be n& haze te vendi~nit te Keshillit tE Ministrave nr. 195, date 18.5.1 992 "Per lirimin e banesavc ti: ish-familjeve tP bllokmccvu". Por, nuk ishtt' e lehte nc zbalimin e kcsaj detyrc. Nuk dispononim banesa Ie tjera te lira, ndonese jo pak qytctare shpreheshin se

bancsa 1C tjera p h kEla ekzistonin. Gj ate vitcve 1 990-1 991 nepuncs ti; larte ti; shtetit monist kishin vepruar ppr rregullimin e dokumcntevc te shti$ive tF lyre, duke bCR edhe Ievixje brenda familjeve pbkatesr: (p.slr. per ErnijLY et.i 1.

Komilcti Ekzckutiv I'luralist i Rrcthit dhe ala te rajonevc ti; l'iranes piir-gatiten prujektvcndi~ncl per levizj en c ish-familjeve te bllokmcnevc, te c i ld hazoheshin kryosjsht nc sipErfaqet c apadamenleve qi; kishin lene rcli1gati3 shqiptare. Dcri ne kct? knhE Qeveria Shqiptare nuk ishte shprchur p&-sPri per menyrtn e administrimit ti; ketyre aparlamentcve nga shtuti, shpesh ato ishin zCne nga bashkcfamiljarc ti: familjevc te emigruara dhu alo te pastrcha. Keshtu, keto vcndime filluan t& mos zbatohcshin pcr arsyet qe permendem dhc p h te tjura. Madjc edhe vendimct e dyva pk'rseri nuk po jcpnin rezultat. Me pcrpjekjc tc tjera u denden objekte te ndl;rmarrjcvc qe u pC+-shlatcn per banesa mc investime shteterore. Lc\lizja e kctyre famjljevc fillni nga rnr-lji i vitit 1992 dhe vazhdni ne vitin 1993, disa familjc u trajluan edhc me vonc. Pra, u levizen familjet Simon Stcfani, Thoma Sterani, Haki Ioska, llektor Toska, Hajrcdin Celiku, Manush Myftiu, Zamir My Riu, Foto <:arni, Eida cami, Kita Marko, Gjera Marko, Athanas Bakalli, Ilir Iloxha, Ncxhmie Hoxha, Klument Kolaneci, Sano Hoxha, Nedret Hoxha, Mantho Nakuqi (kesaj familjeje iu dha njc apartament i rregullt ne nje banese aty pranc), Spiro Koleka, Vito Kapo, Pali Miska, Adil Carqani, Pim Kondi, Xhafkrr Spahiu. Shcfqct Peqi. 1;amiljes scXhelil Cijonit dhe Bcsnik Bckteshit iu rnor siperfaqa c tepert, duke vendosur ne to familjc lii pastrcha. NdPrsa farniljet e Prokop Murrts, Hekuran Isall, Qirjako Mihalit e Pilo Perisicrit u futcn ne listat e te pastrcheve, qc do t E mcrrnin shtepi me krcdi si fa~lliljc n&

banesn me pronare. Ma pronarEt e kttyre banesave &shtE ptur kontakt i vazhduesh=rn per z ~ i d h j e n e bere. Veprirntana e komitetiit ekzekut~v plu- ralist te methit dhe mij van& tii Bashhse s& TiranEs pEr IEvizjen e ish- familjeve t6 bllokmeneve shErbeu per kthimjn e pranB ish- pranareva te hawave, per G m i m j n e tyre nk banes (kuj tajme se njE pjes& e pronarew i d in wtE t E pastrehE), s i dhe wt sistemimeRe Qera t& ngutshms, Bzt~uar ne Iigj uvepnla per mrrjm eslperfaqeve t6 wperta l2 banimit per t& sistemuar fam~ljet e paweha tE T i r e s ose tE ardhu~a nga netkt e tjera, kqesisht id- E perndjekur politik&. Nurnri i familjeve % sistemuara d sipkrfaqe t e teperta nuk Zsht2 i vagBl, por @r problemet qe ishin gwmbuiluar dhe po shmheshin qdo kobE nE Tiran& a1 i s h t ~ i pamjaftueskm edhc per zgj idhje

ngutshtne. Kuj tojrnC se: a@ vitin 1892nuk kiahte dale ligji @r privatizlmin e banesave, por ai pa pEr,gat~tr=j. Md pw, parlamenti shqiptar doh me amendment q2 E mos konsihrohej sipgrfaqe e tep&t njC dham? shtese hndrqt normativave shkErore p& njE familje te caktuar. Kjo e zbehu punlin e ekxkutivit p& zbutjm e k*rkesave per strehim.

Strehimi i qeveriitareve dhe nepunesve t e shtetit

Pas fitores se 22 rnarsit 1992, Fsrtia Demokralike dhe disa alealc tc saj. ngl-iten 11je qeveri mc ministra q? kishin prohleme te ngashmu strehimi xi edhe popullsia ne Tiranc. Fillirni i punes sE kcsaj qeverie shoqcrohej me 11jF varg problcmcsh te renda tc vendit, si rrjcdhoje ishte e arsycshme qe Keshilli i Ministrave te mos e njihlc si duhet gendjon c streh~rnil nC Tirane kur flitej per strchimin e qeverikarCve. Kerkesa p h strehim 1C m~nistrave ndaj ish- komitetit dhe Bashkise sC Tiranes ishte e fbrte, madje shtini? c

mpi-chle. Slrukturat e di kastcreve pergeglcse dhe te drej torive n e Kcshillin u Ministravc nuk vepronin ne ketc drejtim, ato cnde nuk ishin stabilizuar mc punet.

Kush duhej sistemuar me pare nga anetaret e qevcrise demokratike? Ne kushtet dhe mundesite q e kishte kryeqytcli, vendosenl te

diferencojmC zgidhjcn. Si fillim u morcm me sislc~nimin c fimi1jc.s sc z.Mt.ksi. Ajo kishte sipcrfaqe teper ti2 pamjaftucshme ne apartalnenlin ku hanonte. qofli: cdhe si qytetar i zakonshem c jo ne dclyrE kushtctuese. Ministri i M bt-ojtjes z . Safet Zhulali merrte shpesh ne iolefon dukc me then& q< vij nga Peshkopia me helikopter gati $do dite. Eshte e qarle se zgidhja e

pare duhej bhP p& sistemimin me shtepi te Kryeministrit dhe le minisirit te Mbrojtjes dhe, ashtu u be.

Me pas, kerkese teper e ngutshme ishte per ministrin e JkendshCm z.Bashkim Kopliku dhe Zvkyerninistrin e ministrin e Bujqi%ise dhe tc

Ilshqimit z.Rexhep Uka. Zglidhja e strehimit te kctyre qeveritareve ishte e njejte si vendim dhe zbatim. Qelloi qe per me lehte u zhatua vendlmi per strehimin e z.Uka, i cili linte apartamentin e tij 1 + I . Vartesit e z.Kopliku, te rnesuar me genjeshtrat e sisternit te vjeter, raportuan qe apartamenti qc mori z.lJka ishte caktuar per z.Kopliku. Informacioni mherriti edhc ne Presidence. U krijua nje keqkuptim. U mundova ti; sqarclj se vendimi p& z.Kopliku zbatohej per dy-tri dite, ai vendim ishte zuidhje e v e ~ a n t e nga ai per z-llka. Por, siq dukej genjeshtra e oficcreve te Ministrise se Rrcndsl~nlc kishte b e e te veten, ajo e kishte mszitur z.Kopliku dhe. pcr rrjedhoje, ishte keqinformuar edhe Kry-+ari i Shtetit Shqiptar. President1 i Kepublikcs kishte te drejte, sepse kerkonte nj& orc e mi; pare qe ti; sisten~onte me shtwi ministrin e Brendshem, ne nje kohe me mjaft problcnle te lfna dhe qc vazhdonin 1c mhaheshin ndezur nga ish-Partia e PunCs dhe Sigurimi i Shletit. Mc sistemimin e z.Kopliku dhe pasi u muar njoftimi i sakte per vqrimin e kryer nga pushieti lokal, u pa qarle qe do gje ishte bhe sipas rregullavu dhe ne kohEn e duhur, pa zvarritje. Ky inrormacion duhcl t'i kcl? shkuar edhc Presidcntit te Rcpublikes, tani j o me nga ofice?-C. por nga vete ininistri i Brendshem. U sqarua se ishim nt' rregull d h r nuk duhe.1 nxituar nga nepunesit ushtarake.

Proccsi i sistemimit me banesa te qcveri tareve e pal-tiakevc sapn kishlc filluar. Ai vaxhdoi edhe vitel c tjere, par me mbeshteljen financiare tE shletit. pra. rnc ndertirnin e banesave tF rcja. Gjithsesi, si iil lim, u morem m:: rlhi'n~un e bancsave z.Pjeter Arbnori, Shaqir Vukaj, Ilia Vasho (shef i S h t a b ~ t ti: Pergithshern), Nuro Hoti, e me pas z.Kolec l'opalli, Alfred Scrreqi, Osman Shehu, Alush Dragoshi, Abdyl Xhaja, Eduard Ypi. Resi~n Nuri, Sabri Kovi , Ali Spahia. Eduard Selami, Tritan Shehu. Tomorr Dosti, Mcrita Zaloshnja , Falos Dervishi, Arben Qeleshe, Kujliri~ cashku. SkCnder Rus-l~apa,j. Shslwn Memia, Rujar Nepravjshta, Sokol Mirakaj, Hajri Mczini, Fl anko Krro:! i

Zekri Palushi, Pellumb Malaj, Tanush Fmsheri, i3lerini vcl:~ Hasan Ilali t I .

Fatmir Mehdiu (per kete fillimisht z. Sahri tiodn, ki-yt tar I Partls? Republikane, kishte kerkuar nje dhome, por me pas z.Mch:liu ndry shoi kerkesen. te cilcn ia plotEsuam), Ilir Manushi, Dashamir Shehi. 1:rIiti Gjilani.

Rustem Gjata, Franc Jakova, Kdret Cela, Mirush Mati, Albert BroJka- Natasha Shehu, Ridvan Bod% etj.

Z.'drioni (i pastrehe) mori banes2 nC ndertem q& ndtrtonte Banka KumbEtare e SbqipErise dhe qt sipas ligjit ndarjen e kontigjentit e bbte vetE institucioni. Me daljen e akteve te tjed nenligjore si dhe me l igj in per statusin e strehimit te deputetit, u n i t ndErtimi i banesave pEr nepunb te lartE tC shtetit, Wr dikasteret e institucionet, p& sistemimin e drejtesise etj. Keshtu, si bashki morgrn vendimet perkates dhe dhame ndihmen per ndertimin e objekteve t& banimit per Ministrine e Ndktimeve, Ministrine e Financave, ShErbimln e Kontroll it tC Shtetif, Ministring e Brendshme, Gjykattn e Kasacionit, Gjykaten e Rrethit Tirane, Prokurorine e P~rg~ithshme, Ministrine e ShhdetEsist, Ministrine e Transporteve, Garden e RepnblikEs, Ministrine e Energjetikes, Entin Kombetar te Banesave, Shkrbirnin Infwrnativ Kombetar, Drejtorine e Sherbimeve Qeveritare, Ministrine e Mbrojtjes, Drejtorine e Rendit Tirane, Kuvendin Popullor t E Shqiperise, Partine Demokratike etj. Ne kete menyre, ne vitin 1992 dhe mit tej. me bashkEpunirn me Keshillin e Ministrave beme te mundur sisterninlin me bane* t12 dhjetera e qindra nepunssve t& dikastereve dhe institucioneve qendrore, te cilet kishin nevoja E ngutshme per strehim, te trasheguara apo qe dilnin nga reforma shteterore t institucionirle.

Ne t&re Ute pune, me i vonuari p& gjetjen e banes& p& familjen e ti^ ~shte z.Azern Hajdari. Ai prej kohesh qe ~IE fillirnet e PD-se banonte ne psonat e familjes Luarasi dhe me tej ne disa ngrehina te shtetit. Edhe kur rnorem vmdim pEr ta sistemua~ me bane* familjen e tij, nuk mungonin disa neplrnes te bashkise, anetare tE PD-se qe, ni?n petkun e mbrojtesve te pronareve, penganin dhhien e dokumentave per shtepine e z.Hajdari.

Sigurisht qe ne keskesat per shtepi shfaqen edhe temperamentet e gi Llitbsecil ~ t , edukata qytetare, ndershm*ia, sensi human, qadrimi para Iigj lt etj. Ne kujtesen time kane mbetur veF te tjerave, vizitat gati te perditshme te z.Shaqir Vukaj, shqetesimi qe krijonte nE qeveri z.Eduard SeIarni c, q& percillej tek une poshti5 nga kryeministri, debatet ptr pagesat e punimeve adaptuese nC amb~entet e z.Vasho, kritikat per lhien ne h a m i s t& sht6pist te z.Shehi dhe, nE m&nyfe ti2 veqant5, takimet e vazhdueshme me deputet2t c Kuvendit Popullor, te cilet ndiqnin n& $do hap realizimin e vendimeve perkatex. Shteti yne dhe Partia Demobtike realizuan vendosjen e shumic&s

se deputcteve me shtepi ne 'l'irane. mbeten pa marre shtepi deputetet e rrethevc perafir T'iranes si tE Durresit. Kavajes etj.

ShSrhimi Intorrnativ KombEtar kerkonte sisternimin me shtepi tc i~ficcrevc ti: tij. Per zgjidhjcn e ketyre kerkesave caktova nenkryetarrn e bashkisp 2.LIriza clj. Eshle i kuptueshEm se ky institution pelqente sheshe ne qcndcr t P qytetit. TJ ngriten ndertesa prapa "Zerit tk Popullit", ne irojet e ish-pronarcve dhe mc vendime shpronesimi c autorizime te dhcna nga ish- komilcti ekzekutiv, po ashtu u ngriten banesa nP zonen e 'Tiranes se Re. 1'01-, rluk platcsohcj kprkcsa e SH.1.K-ut, u krijuan probleme me iamiljet c shpronesuara apo me qcraxhinjt? e tyre qi: perfitonin banesE nc haze 1E l i g ~ i t . Megithl'se alitorizinlet iu dhane SH.1.M.-ut ashtu siq I kerkuan, prablemct me pronaret dht. te tjere i rnhajtem si Rashki. Mendoj se kjo mi'nyri' c arsyetin~it dhe c vlergsimil te uendjes se strehimit ni! Tirane nga punonjji'sit e S1I.I.K. do ti? ndiqcj edhe m& tej. Pm. kujl iu dhane shtepite dhe si ju dhan??

Angozhimi i pushtefit lokal per strehimin e familjeve t e pastreha t e kryeqytetit d h e t e alyre tr;l ~rdhura rishtas.

- SipPrfaqcf e tep2rta dhe rtdiI~rnZse fE' burrinlit. Gjate vitit 1992 u krye njc vellim I madh pune pcr sistminlin c familjevc

IF pastreha ni' s~perfaqet c teperta t c banimlt si dhe pi;r marrjen e sipBfaqevc ndihmEse tc banimil si bodrune ctj, te cilat ishin nc kontratot e qerasc t E farnlljeva. PEr kele, i eshte paraqitur Keshillit Bashkiak (pas zgjedhjcve tF 25 korrikut) projektvendimi per marrjen c siplrfaqeve te pgmendura me larl. Pcr te here te mundur zbaiimin e kElij vendimi, u zhvillua nje takim n? Bashkine c Ttranes me pjesernarrjen e z.Kudret Cela, minister i DrejtEsise, z.Nuro Hoti. kryetar I Gjykalts si' Kasacionit dhc z.Agim Bendo, kryetar i Cijyliatcs d Rrethit 'i'irane. Zg~1dh~a c kontratEs pEr siphfaqc si bodrumc ct.1. u be nFpErmjet vendimevc gyqesorc, pra. pushteti paraqiti ktrkesen e t ~ j ne ~ p k a t e bazuar nc vendim~n e Keshillit Rashkiak. Keshtu. ne b&ne te mundur qe njesite adm t 'stralive, ndermarrja komunale banesa, scks~oni I

strehlmit nc bashk~ t E realizonin vendosjen e dhjetera dhe qindra familjeve ni: sipcrfayct e tcperta, ne bodmrne, te cilat nC disa raste u petshtaten me lnvcst~me tF bashkise pCr n,j? bbaniln me hiaicnik c sanilar, etj . NE perpjithesi.

vendosja e kttyre familjeve u rnerrdua si nje caktim provizor, pt-a, me autorizime t t pEikohshme, me syriimin qe sistemimi i triEtejshEm I lyre t6 behej ne banesa t& tjera ne $rputhje me politikh e qeveriseS pEr strehirnm e te pastreh'kve. Ne E E kuad& pa$& parasysh edhe kritwet h i ~ i c n i k e te siperfaqeve ndihmke tE banimi$ a p kmkt e banincsEs, tE cilat do tl3 &in p ~ e e e aMeye tE mCvdnshEm I& Ministrid sL Ndertirneve dhe tE I<regulbrnj t tt! Tenitorit. Realizimi praktik i kEtyre vendimeve u be me rnbeshtetjm e policie s t rendit, ata nilk u zba~uan pa pmbleme. Mi5 von&, FIB njLi pjed t E ketyre qendt-irneve provime dwtE t'indhin konflikte midis tPanwEve, sidomos nt ato raste kur bdrumet u pperdoren per tregti nga fam~ljet e vendtrsura nga pushteti Iolcal. Acarime u krijuan d h s nga venditnet e gykatave, I t cilCt favorizonin pt iva t ih in e badrumeve nga familjd q& i kishin patur me pare. Edhe sot shumiea e ketyre fadljeve jmC t3 vendosura ne ambicntet e dhen? ne ate kok.

Marrja e sipbfaqeve t E tep&ta t& banimit u bE kryesish~ per familje funksiomrEsh dhe n2punEsish Zii larg tE shtetit. Hslllkat pEraeg&se tE pushtetjt lokal jmE rrdeshur me njt s?rt pengesash tE natyrEs j undikc, te organizimil, pm e d k me ndgrhytje tk njeezve qE ishin v d o s u r ne pune nga P.D. apo pumnin ne administrath e P.D.

Ni! pun& e pushtetit lokal per strehimin, vend E r&nd&isl~t?rn zuri rnamedhhia me Shoqaten 6 Ish-tE pmdjekurve Politike. Me kr~jirnm e

Komitetit te Ish-kE pemdjekurve, problemet e strehimit per keto familje u perqendruan n& ate kumitet e ministtine perkaEse, kahas sistemimit te ketyre famjljqw. mi! siwrfaqe ti5 t e w a dhe bdrumt etj ., u cvidentuan ndatesa per pershtatje p h banese. Keshilll i Ministrave 1 kaloi Bashkise fiektin L a b m t ~ r i Ndhnamjes GjeolMike, nE t2 cilin pas tnvesttmeve u sisfemuan 12 familje isb-te p ihdjehy nt banesm tck lnstituti i G j e o l ~ ~ s e 7 farnilje, ne objektin e,Deg$ss& Lihrit 7 farnilja etj. Pa ish- t e p b d j e h ~ t ne cnktuam disa pallate, q t ishin ne fillimin e punimeve. Pas mbar~niit te punrmeve, I-& objcktin e rrug2sL%hyqyri Ishrni" u sisternuan 1 1 familje, ne banesa t ng KimstuJio+ "Yasil Shanto", Lap& e. ndonje tj etEr u vendash 128 familjc. Me vendim E K2shilIit t2 Ministrave u n&rtua pallail ~ErrugEn "Njaz~ Meka", ku u skmuan 24 hmilje, kqasisht ng+ at0 te ardhura nga

kan~pi i internimit te Shtyllasit. Nj& numer j o i vogel familjesh ish- t e pmdjeku~a kkae rnarrE shtzpi ne ndertesat e ngritura nga nd~rmarrjet e

, ndryshme, nga institucionet eb. Pra si erfundirn, mund te t h a i qe Eshte i konrrlderuesh5rn numri i familjeve tE p k d j ekura qe kane marre shtepi te rga, n&fiese numrj i ietyre fanriljev.st qE erdhiSn n2 Tlrane ishte i madh. Pra, numi I familjeve tii raportuara nga me si bashki ne rubd te vitit 1994. reali&t ahti2 shume me i madh. Atehem, q'kadashur te kontdloje Sherbimi i Kantrollit t2 Shtetit ? Nese interesohej pEr zbafimin e hait per pagesen per h e s a t e dhwa, atE duhej ta kerkojE ne EnSin e Banesave i ngritur enkas per kgte qgllim s~ dhe ne Komitetiin e Ish- te gZrndjekurve.

Nd~hme kemk dbene ne ngritjen e banesaxe p& kete kategari familjesh me financimc te programit Phare ose, siq njihet nga CAFQD; per kete kemr be^ studlmet dhe vendimin pErkaEs per gjetjen e skshit p& ngritjen e ba~~esave. Me ktt& menyre u ngriten rreth 100 apartamate, ti! cilat u ndanE nga Shoqata e Ish- tE firndjekurve.

NE gerdhe dtte kopshlc u Iquan q& te strehohen pErkohbisht rreth 1 QO farn~lje tii a~dhura nga vender c internirn~t. Kabineti i Presidentit te Republ ikes, pas takirni t me drej tuesit e shoqates, porositi qe me pas tk rnerret Kesh~llr i M~nistrave per strehimin grh14isn4r tE familjeve te vendosura nt' kEto ~nst~tuc~one. Sistemime te familjeve tE ardhura nga vendet e vuaj tjes u bcne edhe nE ambienk ti2 tjere. Minjstria e Arsimit ndihmoi duke dhene per phdonm Shkollen e Mesme bujqesore Tirane, ku u vendosen rreth 20 familje, Ministria e Kul'turk% dha kwr& e kultur& dhe kursin e muzius (20 familje). Ne objektin e kursit ti? IT-s-s& n& Lapki ! u caktuan 1 8: familje, nE olrj ektin e kuadrovc ti5 buj qE JsErreth 110 hmilje, ni! paThkt e pambslruara ne Laprake hyne rreth 30 farniljeletj. Ministria c BujqEsist dhe e Ushqimit vuri ne @dorim dhe Iejoi kthimin nEbnnese tE kursit t& bujqhisene qyktin e nxenesve me rreth 15 familje.

Nje SM ngrehinash e objektesh u kthyen apo u p ~ d & p2r banes&. KonvtM I Shkolles s& M s m e te NdWirnit, dim shkolla te lira ushtarakt qC ~rdoreshir l p h stevitjet ushtarake te popullaEs, godina Tsh- shkolla Ush&rakeU9kenderbej", ngrehina depo re ndryshirre, magazinat e NTPN- s&, konvikti i Shlcolles si? UlCt Tndusrriale, kcmvikti i Shkolles se Ul&t E NdErtirnit ne Qytetin e NxEmesve, n M e s a e Byrost se Mje'teue Didaktike, elj. shzrbyen per strehimin e disa q i n h fimiljeve te pasbeha. ME pare, nE vjtin 199 1 ishin zent konvih i ShkollCs $e GjuhEve E Huaja me 49 farnilje,

Ish- shkalla e PartisE me weth 100 kmilje tE tjera (IIE #e dy ritet kryesisht te pmdjekura), si dhe kanvikti i S b 1 I b s& XndustusE se Lcbtf n? lagen Kombinat.

Ndjekj a e psabkmwe dhe reahairnet c ndErtimeve 1e reja @ ,strehi m u b h 2 ne mEnyr& te vazh8uesht3m dhe tt$ altemmra me detyrat c ha1 lkave te tjera. Pushieti lokal ka ncljekur ndertirnet me nd&mesF vultnetare te ndermarrjeve dhe matre me shpibndarjen e kEiij kontigen t i banimi, sic jane banmt e ngritura nga KombInati PaIigrafik, NFV, NdErmarrja e Karlrbmnm, Miniera e PriskEs, Ish- "2 1 Dhjetori", F&rika Bina "'lama", SMT-3, Ish NB-ja, Jsh- Miniera MEzez (ne Yzherishi), Uzina "Dinamo", Uj2sjelEs1 etj. ME tE njEjtEn bM, e&t& punuar pEr ndgrtesat e ngritura vetem me fande shkterore nga iah- nd&marrjet le dtFhmi 51 bllaku i banesave ne Laprak&, a1 ni5 Kjmstud~q blloku i banunit ne rrugen "Ali Visha"; bnesat ni: bllokun "Vasil Shanto"? ng "Margarita Tutukani", nE rrugiln "Sdqman Delvina", d 1agja nr.3 5 Kamb~nat, n6 rn@n "Shyqyri Ishrn~", p&ballZf U&& M e k a n h n& mugen c Qvajes, dltj.

Ngritja e barmesave me fonde shtetemre nga Ent~ Banesave dhe wtE institwianek, layesishi nE@rmjet k d i ~ E , ishte njE tj-r pune e sektareve te bashkis*, Jane ndjekur qB nga fill1 mi e deri rme shpemdarje banesat ne bllokun e "Simxiku"-t, ataAnZ rruggn "Sulejman Pash~", ne rrugen "Budi*', sdgrtesa p2rBashkirnin e Sindikatave te Pavasura (aGs qytetrt "Sludenk~"), ne Mlokun "Vasil Sba~lta"? ne pallate t e vjetra, tE a v i a ~ wnit, banesat nE Laprake ptr familjet qe do t2 shpErngulen per shkak te formim~t te ujembledhEs~t te BovillEs etj.

Veshtir6si tE shurnta hasEm ne ndErtimin e banesave tc reja per $miljet e pastreha, q& rezuttuan tE tilla nga prishja e banesave te tyre per shkak tE zbatimit ti? planit rregullues ti5 qyteM etj, Ne hshlguam rreth 800 familje, tE cilave pushteti i mil-parshem u kishte prishur shtepi'l~ Zona e Brrakes, SI pas akteve t e tmhiiguar, do t8 nndrtakj nga Minisrrla e.Mbrojt~es. N& kEt8 zone e nderhan 110 apartamate ku u sistemm 105 fmjljeme s h w i te prishura, mbeten pa u nd&rtuar edhe 35 a p ~ ~ te per kcto familje. NE zonen e qendres y sisternuan 26 familjc nga 39 qE ~ezdtoirr me shtiip~ ti! prishum. Per Familjet e mnes sE shkollEs "C,kijupi" u n&ruan wkas 12

apartamcnte, ndersa ne rrugen "Asim Vokshi" u s~sternuan 50 Fdrniije te tilla etj. Realizimi i kesaj detyre edhe pEr rreth 100 farniljc te tjera u veshtiresua nga mungesa e fondcve si dhe nga konfliktct e procesel glyqesore qe u hapen me kthimin e trojeve pronareve. Keta te fundit, ndonese ishin ne zona ie studiuara dhe me punime te filluara, nuk lejonin te ndertohej per te sistemuar veten dhe familjet me shtepi te prishura. Keshilli i Ministrave nuk arriti t2 shpjegonte se si duhej vepruar ne kthirlrin e prones ne rastet e nje zone me familje te shproncsuara h i r njera rarnilje merr edhe sht@pine edhe token-prone qe rezultoi pas prishjes, ndersa familja tjeter edhe ajo pronare nuk merr shtEpi ( p b rnungese kontigenii) dhc kur te giithc familjet i duan ayartamentet po ne ate zone ku kane jetuar me pare. Sidoclofte, nc mosrealizimin e plote te kesaj detyre p& familjet e shproncsuara, une kam pare mangesine e shtetit, qedhimisht edhe ti: pusllteti t lokal.

Ne zbatim te reformes --2 shtepite me pranare rezultuan rreth 2200 familje ti; pastreha. Per zaidhjen e ketij problemi u ngarkuan njesite ad- ministrative dhe N d h a r q a Komunalee Banesave. Qellimi i administrates se Bashkise s e Tiranes ishte q? te realizonte fillimin e procedures per sisteniimin F familjeve t& pastreha dhe lirimin e banusavepronareve tc lyre. Ne konsultim me MinistrinE e Ndertimit e te Rregullimil te Tenitorit dhe aparatin e Keshillit tE M~nistrave, hartuam materialin per Ktshillin Uashkiak. Mbledhja e ketij keshilli u be para 20 tetorit 199(i, dites se zgedhjeve per pushtetin lokal. Ajo aprovoi materialin dhe listen per marrjen e kredise per 400 familjet e para qe banojne n2 shtepite me pronare. Ni! kCte menyre ne I dorezonim ekipit drejtucs pasardhes nje pun& te filluar. Mendimi irn eshte se trajtimi i kesaj liste te miratuar, eshte Iene disi metijanc, q'ka nuk pErbt;n sjellje K mire ndaj qytetareve dhe vazhdimesisg se pune.clc ne pushtetin lokal.

TZ distaneuJtmii disi n2 koJrip2r tZ rivlerisuar punC11 A eshte normale qc pas vizites s& bere ne Austri. si perfaqPsues i Shtetit

Shqiptar, ne maj 1996, ku patem disa takime tE suksesshme me kryetarin e Parlamentit Austriak z.Fisher, me ministren e Arsimil, me kryetarin e Bashkise, z.Haup1, rektorin e Universitetit te Vienes etj. ti; jcpej kronika e

filmuar e vizilh vetem n& ora 14-00 '! Sigurisht, nuk jane detajcl synimi i k e t ~ ~ lihri, por mendja ma thoic se per punen c delcgacioni t tone nC .Austri organet e medias, tE ngarkuara me lig, informuan keq duke e nenvle flpsuar ate. Dhe po ne ate kohe z.Meksi mori persiper per te bere fushaie per zgit'dhjet ne Kuvendin Popullor duke kritikuar pushtetin lokal, lamam per ato &era qe i perkisnin ekzekutivit qgndror te Shqiphise dhe jo vcIPm pushletit vendor. Kjo Iogike nuk i sherbente shtetit, as PD-se dhe as qylciarcvc. Me vone, ne muajin tctor, z.Musa Ulqini do t@ mE padisk n@ prokurori per "rnungesat" ne listat e votimit 112 zgledhjeve Iokale; rluk qcndronte prapa z.Blerim, i cili fshchlas pEr te verifikuar, s'di sepse, nderjcl e shtepive per ish- tE perndjokurit informonte prokurorine (a thua st. nuk kishic ngritur shteti ministriradhe drejtorira per kete shtrese). Marredhihe te tilla te elementeve a segmenteve PD-PS janC te lurpshrnc, alo dFshhjnl; dhe nuk I sherbejne ndertimit te nje jete nonnale te teorive poIitike part iake dhe normave te shtetit liaor. Dhe, ne vitin 1996 ne kryem me sukses punen adminisirativc dhc ligjore per dy fushata zgjedhore; u shtuan perpjekjet e administrates lokale dhc ndermarrjeve tE saj per zhvillimin e ekanomisl;, per shcrbimct publike etj. Rezultati: fituam ne dy fushatat e ketij viti, fitoi I'ar-tia De~nokrariku. Kjo eshte edhe s i sinteze e punes se pushictit lokal dhc c krycsise SF ~ I J per vitin 7 996.

Ill. HEQJA E ESHTRAVE TE ENVER HOXHES DHE TE ISH-DRWTUESVE TE TJERE KOMUNISTE NGA

VARREZAT E DESHMOREVE

Prej kohesh ne ambiente te iamiljeve demokrate dhe t E slrukturave tE Pwtise Demokratlke behej gale per heqjen e varrit te Enver HoxhEs nga Varrezat e Deshmoreve te Kornbit. Pas fitores sE 22 Marsit 1992, kErkesa e popullit, nE veqanti e familjevrt iE pbdjekura, rritej aq sa mund te bEheshin veprime tE pakontrolluara ne kElii drej tim.

Ne liaet e shtetit monist ishte percaktuar qC ne Varrezat e DeshmorEve duhei te varroseshin veem persona q2 shin cilesuar dgshmqre tP kombit, pra, jo ata qe kishin bere i d e k e natyrom. Ndryshe, ne keto varreaa do te qendronin vetern eshtrat e deshmorEve- te LuftEs Antifashiste Nacionalqlirirntal-e. NZ keto kushte, KEshilli 1 Ministrave nxori vendimin perkates per heqlen e eshtrave te atyre personave q E nuk ishin deshmnre tB A ldllc-u t.

Realizimi i kesaj detyre ishte mjaft i vhhtire. Per ki?t&, ngrilen nje grup punc prane bashkise me specialist& dhe drejtues K ndertimit etj. Past u njohtm me konstruksi~n~n e ketyre vamve, organiz~lam punen. Ajo duhej b&e brtnda nje natc, ne menyre qe t& mas krijont-e shqet&ime tek familjet e personave t& varrosur dhe qe do t? zhvarroseshin. Mund te them q& nE varrezat e dbhrnoreve u ngril nje kantier i vertete ndertin~i me makinerite pErkatese. Pjesa me e veshtire ishte thyerja e betoneve tE varreue. Gjate ketij procesi haQm veshtiresi. Instrumentat e pun& po thyheshin. Derkwam q E tE merreshin disa instruments (baromina) ne rniniergn e Valiasit. Edhe keto vegla punt u prishCn. Atehere, nEn ruajtjcn e policisE, derguam special ~ste ne kantierin e BovilI& ku morem baromina me te forta. N& kete rnenyre inundem ti2 punajrnE. Pw nuk amitern qe l'i qhdronim saktesisht kohcs qe kishirn deklaruar per levizjen e eshtrave per ne varrezat e Sharres.

Qa1& kohes sE punes isha i detyruar ti2 levizja per ne zyre. Aty me kPrkol taklrn 1 biri I Myslym Pezes, i cili me permendj qe babai i tij nuk ka gatur te varrosej ne keto varreza, par n& vendin e tij tk lindjes, n8 Peze, dhe me kErkoi qc eshtrat e te atit t ' i transportonte familjarisht per ne p&, I dhashe urdher policise qe ta Iejonte realizimin e kesaj kerkese. Policia kishte marre urdher q C levizja tE behej ne kolone vetem nga ndermarrja e funeralit.

Rcalizimi 1 ekspertizes mleko-ligore u b& nga Dr-Bardhyl C~pi. Ai, ne perputhje me rregullat, i beri te gjitha veprimei ne vend, hartoi edhe procesverbalet pErkatEs. Kjo procedure, sic pEmenda, vonoi rnP shume se pawshikinri. Nga ora 7.00 qe kishirn deklaruar, u bEm& gati ne oren 12.00. Kja moskmektei na vuri para pErg~e&lt';~sE, sidomos ndaj farniljes * Spiro Moisiut, ndersa tE artrmit e Nako §pirut nuk arritEm l'i glejrn? ate dl te per t ' ~ th&ne ne se donin t'i varrasnin eshtrat e Nakos ne Dunes. Si ailihere edhe sot, i kzrkojme ndjese keyre famiijeve p2r shqet@simin q E u krljuarn. Por, ndryshe kemi komunikuar me tG shaqen e Josif Pashkos. Ajo mi5 kerkoi qe eshtrat t'i percillte m5 par&! nE kishC dhe pastaj nE varresa. I Jne nuk ~sha dakord. Pa kete u kmsultova edhe me Kryeministrin. Shurne qytetare ortodokl mt sqaman se feja e tyre nuke kishte mkon qe eshtrat t'i dergonin nC kishe g~ati2 zhvarrosjes. Kurse te githa kerkesal e tjera personak qE kishte familja Pashko jane zbatuar nje per nje. Po keshtu k&rkesa pati edhe nga f'rrrniljaret e Enver IloxhEs per tE keqyrur arkivolin me kufomen e tij.

KFshlu, me daren 3 maj 1992 nE varrezate deshmoreve nuk ndodheshin me vmet e Enver Hoxhes, Hysni Kapos, Myslym Pezk, Nako Spirut, Spircl Mu~siut, Josif Pashkos, Alqi Kondit, Gogo Nushit. NE rreshlin e kctyre varrcvc, ai i Qemal ShEs dEshmor 1 Luftes Anbfashiste Nacionalqlirtmtare, nuk u prek.

ME d a t h 5 Maj 1892 u bEne homazhe ne varrezat e desbrnoreve nga drqluesit c shtetit, te partwe, te organizatave ti2 veteraneve etj. MorEn pjese edhe nxenes shkollash dhe h o E E kryeqytetit. Pati edk ndonje inciden~ ti: vogel emoc~onal nga ndoniti qytetar, por n& pergithesi qEndriml 1

veteraneve i shk korrekt. Policia e kreu detyrCn ni? mLSnyrE perfekte, rnadje p s ores 10.QO t t dies d 5 Majit ajo nuk b&ri m2 ruajtje te ketij objekti. njerezit visituan t? lire e pa probleme.

IV. RlORGANlAMl I SHPEJTE I PRODHIMIT LQKAL DHE I tNSTITUTIQNEVE SOCIAL-KULTURORE, KUSHT

KRYESOR PER KRYERJEN E REFORMES

Nei fillirrtirr e vitit 1992 ekont-rmia e Tirmes ishk M kolaps t t plo~ l . Gmdje mjatl e rztlduar ishk edhc ne institdonet 't ch&ndet&sise, arsim~ t,

te slrfrbimeve etj N2 keto hshte, pushteti lokal ndbm0P-i nje sErE veprimc sh q2 kishin SI sp im tE ndalonin rEnien e inetejshme dke diWtimet n& prudhim. vqan$rishr at& Iokal. Per kEtE, u bashkwunua me dibsteret dhe u m o r h venhmet psrkates nE organet kokgjiale tepushietit lokal.

13rg trmet kryeso-e t t pm&s t2 komiktit ekzekfiivpluralist me 1992. t2 cllat u shprdhgn n t vmdimt e tij I I ~ pesiudhgn maj-qershsr 1 992, ishln .

1 . Nelnrja e rSjeaive tE m a h a &he Ti me8m @ prodhimit nE @&I te vogla, 16 a Ra per t6 majius vlewf eltonomike e fmmciare dhe p& tt& krijuar kush~c t@ shpejta per qCndrueshairiE e prodhimit lakal dhe zbafimin e refoorm8s s+? privat~a~mit ti3 prodhimit.

Z Ndryshtrnl i personellt: drejtues 'tE kgtyre ndermarrjeve dhe ~ n s u ~ u c toneve

N 2 ker@ mayre. ne arritm te bEjm2 ITu~ga~iziMe rtE Ish- Kombinatin Ushq~mor. n6 ish- Kornb~natin e Drurit "Misto Mame"; n& Korribhatin e M t s h ~ ~ . nc NdErmsrrjet e Tre@hsi? sE Artiku'jve Ushqirnm dhe Id'ustriale, nt ndennmjer art~srike. pradh~mow t& shtypit, etj. KSshfo, fsbrikat e komhibinaht ushqimor u mdanE stella rn& v e k me territore tE percahuar, m? pas nj'Je pjcs? r tyre hyn2 TI$ promsin e privatizirnit; fabrika e birr& me d i h m e n e Atetit u @rt& n& teatalogji dhe ambiente, u ndertua me kredi turke fabrika c miellit dhe u Bansfofmua ni5 shoqhi aksionem; ne fabriken e bukEs u bEnE investime nga shteti au~friak p6r fabriktn e maltosetj. NZ* nj2jlEn inenyR u ueprua ne ndSrmarrjet e kombinatit te mishit, ato u ndan2i

me ta$:'Ie. u r i t w p i z u m d h ~ h y & d w w t s i n eprivatislm~i. bb Kpmhnat~ i Witfit, pas kktyre-v~pmeve,~i&& nje &en&~ll I k , r i j i ~ n:it t4 tad&mmjeve te wTba&ki!ta, u futiin kapith%e a teholqgji ngg firma i t a l ~ n e , t& KraaclsE. I& GreqisE eij. Disa fah'&%lE et i j &jeki, u privati;M?an for- mar t tijohura Irgor~ s i M b ' t : rnebiljeve: $jse brtw-mkralwhit etj,

Ne ~ktaf in e WgdS u & d m .privhtibziml i pjesEs s& mbctur t E rrd?~-mwjc w t+5 ushqirnit mciak nd&bhe @r tE shpcjawr pr t vabizimindh~ rmjtur vlkra t t nd&m.rjea tE ~ I ~ ~ ' P F P indushiale u kij-n 9 adkmawje

~regti'sg 9 fial lrave iduskiale; pf?r fi-igari&rm t qfle& >u r u& forma p: cfrgafiizirn tt tii ti] $i +$haq&i Q @rh&k&t me bpitalin a m a n dhe dy E t lael tP d 1W kd luan pmcesin e p~ivahahw&, Ritwgitntz~we U $ ~ X I * bdhe ne parq& e transport& t~? kghd.

'Ndaqr te: ~ P M v ~ t&p~odkiZnjf u &nE e&he I@ ~ra&rhprn$ e lebtZ,s~ d o te pktWhl~ncve pfej [Ckure fd&m%t xhpa h r & a , dys? e regjiss, dhe e p&ptm~~l~i t it. &kur%, gemf galamria aj}; & ~:d&wafllje 1 e.prodkenave artlsttkt 11 bt51-13 me vete rad&rmdd e pErfsrsnimit 18 %a&i!, a p e qendi>jm, e prodhimeve prtj a~g jmh , ~ ~ i r n & ~ ~ etj+ Po k b l l t ~ me ndEl m ~ f ~ j e t e prodkin~it tEshtypit etj, N2 k&tx~&~G, me slmgaakim~n e t y a u prdor m?& shpesh yxrdhdm me matmid poxsi~&.i dhe, rnC pas, 12 g i h u h h h a n ~ p r i ~ a t i z h . TI;. gpltk-a m % m j & emkrtirnit fu&s~sslslm~M wk w c t b ~

R ~oYgar&lrnt u b&E nE tustitu&amk e h$Ws dhe ni3 sltO tB sport it; nE klubin spofliu '"I'IP~M'', futballi u nda cnga kluh shun&portesh. Qerrdra spcrti uc ''Ttshi+1at'' u kmcepm si T@ ndemmje qE ad&ni$trm ob~ekte s ~ r t i g e p& qytetin k Times, Tre ndemaqa e bjtpmit @ s u d e ~ v r : Funkornuan smila me vek.

Ph s&mn em$~seri$ te ~WfidetbkEu bash&pwua m-ish- mjonet e Ti rank @& k katweZ p$rIESZt&. U r i m g a ~ m t 2 g itha pal&h&&& e qyf&i.t dhe e:fshtlr, sy3a i nj? ~.eodeh p & p m m qE nmrk w y s h vqorin&e Ti rani% rre zhv1111m dhe me pmbleme me hshEn e profibL~is& d k higjien6s I r r & p a ~ m e a k e & l i g w ~ d M~ni~tri& sik5hhdethig &ai&e ky o q m i z i ~ ndryshi dhe vepr~n~iaia kabi vc.tena nE w&i t~ ktmj mini&ie A ra* unib l ni?pErvoj&.ebua~)~ Pusbeti 1&a1 riwganimi ~ h a i m h T@ ~ ~ h t e Tm&s dl7e.e ruaj tjes se rnjedigt infeksionet. N: fwi t ammit u wpirnuan shtEp&& e pisaimit, hi qad~&t ekmcmik t& qyteti t u h&Wan nE nj& te v e m , dErsa ajo e isb rajwrit rn-4 mbeti TI^ vmbi t6 mit.

ne fabriken e pluhurave lares, Aposrol Apostoh, nE fabriken e bojerave te vajlt, Gasph Krroqi ne uzinEn mckantke te kombinatit te tekstilit, Vjollca Qesja ne ndermarqen e embelsirave etj.

V. VEPRIMTARIA E BASHKISE NE PAJISJEN E INSTITUCIONEVE, PARTlVE E SHOQATAVE

ME AMBIENTE 1;illimet e jet& politikc pluraliste ne ShqipCri krijuan njE panlje tc re 1E

vendqendrimcve te partivc e shoqatave. Pas 22 marsit 1992, kerkesat e parrive per ambicnte u shtuan, por doli ne plan te pare nevoja e shtetit shqiptar pEr t 'u riorganizuar nE kuadrin e ngritjes se institucioneve te rcja dhe I? konceptuara rishtas. Ne kete pune, Uashkja c Tjranes bashkepunoi mu Qcverine Shqiptare dhe partit2 si nje hallke krycsore e administrates shtcterore. Ka qEne nje pune jo e pakte' nE sistemimin e institucionevc etj. RIII vazhdoi sate ne varesi 1e kCrkesave dhe problemeve.

N e ndcrtescn c Ish- Komitetit Qendror te P.P.SH. u vendos qF te

zlirr~llojni! aktivitetin e tyre disa institucione te rendesishme. Keshtu qe, dctylC c pare jshte qe pushtcti Iokal te bentc Ievizjen prej andej 1E kryesise s? ish- Partise si; Puncs. Kcto ambiente do te pcrdorcshin nga Kuvcndi I'opullor, kryesia e tij, administrata dhc komisionet pBrkates. Deri atehcre zyrat e k e t ~ j Kuvendi ishin ne Pallatin e Kongrcseve. Ne baze te rregullave, kemi nxjcrre urdherin per Ievizjen prej aty te zyrave te P.S. mcqe ajo disponontc edhc zyrat ne qender lc Tiranes. KundCrshtirni I pare i PS-se u arsyetlia me Iillirnin e punirneve te kvngresit te kesaj partie. Por, u vu re se nuk kishte deshire per te levizur edhe pas kongresit. Midis t e ~jeravc, me lindi mendimi sc kjo parti synontc te kthehej shpejl n e pushtei. Atehcre. pas takirnit me ztltkinjte Fatmir Kumbaro, Bashkim Zeneli ctj., u dhashc porosine qe ti; ncser-rncn tE fillontc Ievizja e malerialwe. Per kett;, porosita dhe policinE qe tE bllokunte hyrjen e punonjesvc te aparatit ie PS-sc. Nk kFtE menyre filloi Ievixja e PS-se nga Ish Komiteti Qendror i PPSH-se. ME vone. zoti Pjetcr Arbnori do ti: iusistonte disa here per levizjen e hibliotekes sc PPSkI-sP, u cila duhej 1Evizul- ne bazE 1e rrcgullave liglore. Pra. u be c

mundur qe n& kete ndedae E vemdrrseshin institucione te tjara dhe te mos kishte mE zyra te PYSH-se.

Partia Demokratike ne vitin 1992 selin? e saj .e kishte nE rrugen e KavajCs. Me b j i m i n e Mlnistris~ sP Ndertimeve dhe te Rregullimit te Tenitorit u bi: e mundur qZ te shkrihej Ish- Drejtoria e Pkgjithshrne Komunale. U vendos qe ne ambientet e saj t& ishte selia Partist Demokratike, aty ku Eshte edhe sot. Krabas detyrave q? layern se bashku me administratifn ePD-se per kete levizje, rt2 menyre tC mdidueshrne jerni kujdesur per mbientet e saj. Ne vitin 19% Bashkia paraqjti matenal nE Keshillin Bashkiak pZr rikonshksion~n e kzsaj ndatese me fonde rezervt ti; buxheht lokal. TE githa ndertesat e partive ne Tirane si ajo e PS-se, PBSD-se, ish-ndertesa e "&it te Popullit", ish-shtepitC e rinise, selia e Shoqags d re PEmdjekurve etj., jant prone shteterore rZ administrimin e Bashk~st. Mbi ketC bazE, filluam rikonstruksionin e selise se I'D-d. For, m sa karn parE, &shE ndh-prere puna @r perfundimin e projehl tE rniratuar. Gjithsesi, ajo do ti? perfundoj& dhe kjo p&cakton edhe kujdesin e BashkiQ per partite dhe shoqatat.

Partia Socialiste u vendos n t ndtrtesen ku ishte kryesia e PS-se p& Tiranen. Me vane, caktuam disa ambiente n3 kete godme p h Partini; Dmohistiarme si dhe u vendosEn organisatat e veteranEve te luftes q t ishin krijuar para pluralizmit politik. Ne kete rngnyri;, ne i krijuam rnun&sine Shoqates s& Jsh- te Erndjekurve Politiki? qe te kme selin& e t p tek shesh~ p&-para BibliotekEs sE vjetEr KombCtare. Kjo shoqatd, p6r hert! te pare n& jeten politike tS Shqlpgrise, u be me seline e saj ng kryeqytet.

Ndtirtesa egazeth "ZEri i Popullit" u adminima nga Bashk~a. NE te u vendwen zyrat e gazdes "ZEri" si d k u bEn& nda j e t per parti dhe shoqata S I per Partine e Blerte, per at& Lidhja Popullore me kryetar Hasan Hasani, per Lldhjen e IntdektuaQve D e m o h e , p* ShoqatEn e ArumwnEve me kryetar z,VangleI Shundi, p&rShoqatEm e Jetirneve te Shqip&Ise. per gaetiSn "Bashkimi" per Shoqaten e RornEve t& Shqiperise etj. Ne levizjet q? b h t ne kEtE nd&rtesE u knjua nj& keqkuptim Shoqaten Atdhtare-Polltike "Zameria". K & ~ J shqate 1 dhaW disa dhoma ashh siq i d h m ~ e d h e gazet&s "Bashkimi". Gaseta "Bashkimi" me kErhi qe E merrte dhomat qe asaj iu duk&n me t* p&shtatshme per shtypin. Ne ketE WnyrE u kijua pdrshtypja ukur kjo garet& mori dhomat c Shqates "Cambia" dhe, si passjl, he po perkrahnim me shume kEtE gazete. I kam pritur drejtuesit e kesaj shoqate

dl.le u Lam shpjcguat se. si fill la^ unE bndq q+ t'i m m 1 dhomat q E ju kemi caktuar dhe me pas rnurld f E pel-piqerni &&kt! raae Qeverinl p k ambiente t$ tj ert m per r;jE Shoqa~i: K m W e qe j m , b p m i m i irn mk u pranw;I dhe pM1-faqbwesd a klsaj s h o q ~ e nuk i moea M ~ Q miate N@ kSto*ku&ie, kam tlja fiuar K&hillm e Min~travc se ata nuk dnan t ' b mavin m t e dhem. Me VOM, na wdn 1999, ni! njE ahrv aeA deg~s sE P.D. tE

Tirank nj@ pErsrfaq&ucs 1 kWj shpte u s w h ?;9. htshkyetari i BashkisE ss Ttmn~s na ka 1 a E p -tyra, mo$ ma Iiai ju. IE them edhe:_t*c svk i b 1

fene pa zpa, nuk jam unS 4 intmauar BE 1E ket&&oq.atE pa zyra, .gepse @ na h&kon i nj$ tii ideal par trojdmike shqipWe. "K.&efoWinE"shfaqum t~et&und, mbase nii K&hiilin e Ministrave e t j . +

NF iid&fe&d ku i&te vendosr 1st5 pariS Fa-j a, prg, r& selin& 1-2 mug& e Kavqes u v d a a h d ~ m l m r si U u q a a bgaliteht,aj~ e Ballit. M q k M r etj ., ndersa pjem e ma@ e &tit m b m t (gjew e wj&rj u k w prm& p@r Motral St%gma%iw. Me k4.s ~e5Cn e 6d1s%' .-L Shmj E, mEp&rm] et nun^ ~t Aposrolik nt! T b n k M-te, I Z ~ k h U p m i r n adj he me ambassden e ItaW IIE Tirane, u sfudiua u projektua ngntja dhe r i b n s ~ u b i ~ n i 1 Minikes rn~ekesore qe murt cmrin "At Luig~i Momti". P&r kktt, b@i.lC

dohneatacimia e .1tvojsh6m pkr I&vizi.ew e p r t i v e q& ishh n& k51 ambjmte. f ibzja e ketyre pa&& u b@: .me Whtiresi, alu nnuk ham re 1Wimin dhb hdershMntn me a+phs i . Me pmpjekje; shqyrtuarm dim mhkb rrE Q.nd~En Kw1.t. ur~tr': t2 F&jE,m. Mia Ltvizja e Legditeli t, ajo a Bdlit Ka&erarT revista "Hosted", ctj tl vm&& W ambimtet.a kesaj qthdre (n& amb-kntet t sebiomt t&4shik& ,re ouk pZ&eshin) W van& r n e s t d m i n pEr witja eselis6 5E Aqtpeshkvmk ~ ~ I W X & U I I L S :- K~shi% Katalike u krijuafi d i ~ a mssmarrZveshje me $se_ltuasit e Axgpeshkvf* ldhur me mad?&in$ c t'mitbr~t:'$% do dnte ky objekt.

ur d&Wuam ti5 B Risk& Katdike, duke. r&t dakurd q~3 mirathi i M& sh&i p r ndwm @*&kej adhe d k p m i m t+ fira all it q E hshe p;FtuT KiskA &@like pane B h W "Pezgs". Sheskin e miramam pEr &id dhe p 6 ~ .pg6rQm e nj t k-P1&dEje, Dd&n me r d ~ r n i n ,

t'i 16vizur keto &. Kp v6ptim ghhhixi &mapravjmh xg' ana e tye, Jam t a k a me drejtws, ti5 kwre pmtive, d k kam n j a h t r QevmhE ae Tirana nuk dispwhbi dmbieni-k p t pW. 2@idhja s wrn tZ &hej n& W r te imtitu&~nme, v%r&i d &bstmve fr& Tim*

jant ~h 1 56 ifisrituciane n~ ,~mEsi te qeverise q$ndrore, ndersa Bashkia rruk dispoalante mEamhmente).

NE n d w e s h pmne a hrniljes A n p i , ne pjesiSn e mbrapme t6 saj sisternuam Parting e Bashkitnit tt? te Ihej-aave<tE Mjeriut, Sindi k a t b e Pavarur t* MifiatorEve @ Shqiwise, Shoq&En e Ish- tE Pgmdjekurve Kulak& etj.

Me kthimin e pmnts, q*dr;fmi i tym do t t Ehrej ne W t6 rnarredhenies q& nilManin kt% shaqata e parti me pmnarin.

Bashbrnj i $idihtave t2 Pavamra E ShqipBrid i&te vendosur nu: zyw ~ ad&esEn prae e f h l j e s Tugu. Ne kto kushle, nE bash&punim me KCshillin t Ministrave, w bE ndarja e ambienteve ish-Palbtit tk KulturEs te Bashkirneve Profesionala. Qe ne fillim u shfaqen kund&htit&nga a.VaIer Xheka dhe z.Kastriot Muqo ptr kEt@ ndarjc Ambiente kerkonin edhe disa shoqata kultumre, qC ishin si tfashEgimi e veprimta~ive tZ Ish- Palla t I t E Kul tur&. Sindikatat u vendo3n nE ambiemm e caktuar ,

Ne ish-selinE e P a s & nii mug* Fortuzi (rruga "Asim Vokshi") zhvillmte p n E n e.saj @zeta "Rilindj a Denukratike". Kesaj xldikkse i do1 i pronari, me sa m i Icujtohet, nj2 aonja r vjee, siq thuhej, mb@ e Lujg G m h q i t . Be-jZuesi i a t a m h a i k&j gaz&te z.Bashkim Trtmova kisbte

'Erh;trre k kryetari i Psrxt~s&Demokratike z E d w d Selami dhe kk Presidenti i RepubliEs ndertesen ku qadronte revista "Hasteni" dhe ajs "Shkenca dhe Jeta". BAkia E Tiran& dha rdihesen e saj per lirirnin e &@re anhenteve t E &na dhe pi?r islemi& atje E gazeEs se PD-sE. Me vmE, do E kishim Am-& bids nte zSelmatr Agolli prtfekt i Dibres dhe KukEsit, i ci li pretendante se ishtep&faq~swtes we- p k u r e i kmril~s mheti+rore p@ pr#EsinE e k s q nldE13ese Nka dakumtntat tmgonte t. Selman Ago11 i dike qE kjo i&e 'ppW e metres d mhati t Zog. BashW me Sehnanin jemi drejtuar raC luyesin& e PB-si5, x p s e tgndrimi duhej tlS ishte i pE&ashM e jo k e bink ne k w i e tf? BasiikisE s t TitaMs. nE h a thuhej se portat e Mbmtlt (farniljes nsbreterore) nuk &hen, Pm<+ a quhet prom e Adile Zogur prone e fami ljes rnbretaore ?

Ish-sh tepit5 e rinisd u dhang nE perdrin disa subjekkve s i Lidfijes Gazm&e @ ShqipErkE, Lidhjes Dernokratike tE @runs, Forumit Rinor Damoh tik dhe njE tjeter dim partiw si F3§D.-ja. Zoti Tee& Lava, layemr i b a j it5 fundi,t* nuk pranai .tE w&sej nk ambientin c caktuar nga qqe~eria dhe prmoi tE sistemahej me zyra n6 mbientet p m ~ ish-~vistts "Ylli " ne rrirgn e Elbasanit.

- . 41

Shqata "Tirana", ne frllimet e saj, pgrdortepr z y a ambiente te Pallatit ti: Kultures Tirang. Synim~ yne dhe I KEshillit Rashkiak; ishie qE ky pallat kulture te kishte varesi nga Bashkia e Tiran&, pw KCshiHi i Ministrave e w r i ne varesi tZ Ministrise si! Kultures. AtEhere u j c h drejtuar aithE depukteve te Tirants dhe QeverrsC # t2 ndryshnhej ky vendim. Me pas, kam kerkuar takim me z.Xheiair Teliti, Mimist& j Arsimit, i cili duhej te na ndihmonte p& ambiente pi5-:rshoqaiEn "Tirana" nE Qendren e Kultures per FErnije. Mbeti q& kjo shoqate t2 mbante p& zyr8 nj& ambient t& Muzeut te Arsimit te Tiran&. Pra, rte: nuk arp-itEm te Ejm& me zyra as Shoqatlin "Tirana"dhe as atE "Kosom". Memdimi inn eshtE se pEr keto shoqata ne nuk u pisrpocpm sa duhe t .

Ne fillimet e pwhtetit demokratik, por edhe m& kj, jemi m m E jo pak p& zgjidhjen e kerkesave te komuniteteve fetare. Kishes Ortadokse Autoqcfale i kthyem ambierit& e restorant "Liqm~t'' apo Ish- Kisha e Shen Prokopit. Krahas zg idhjes sii problemeve financiare, sepse shteli kishte investuar nC k&o mbiente, gleEm mirekuptirwin e punonjesve p a dhEnien e k&ij lokali Kishes Ortodokse. Realizuam funksionimin c kishb ortadokse ni! rru* e Kavaja duke lwizur dbrnat e pajisjet spaftive. Kmuniteti Mysliman ketcest te pare kikhte lirimin e ambienteve tE xhamise se lagjes se te (xharnia nC mgen e Kavajs). U pcltu>sith drejtuesit e ddCrmrrjea sP dekorit q& t t kryenin levizjen e repartit tedrurit dhe te @rgatiljes ski nmdelevc e pikturave. Arritlim qe te hks immte ky mjedis i besimif islam. K&kesa lmyesclre e ketij kornuniteti retar ishte lirimi i ndCrtesCs se Medresesi?. Disa ktkrme jane bere 1-2 MinistrinE e Arsimit mez.Teliti, minist*, ne pezencen e sekretarit YE k&saj feje prant Qwe~ist z.Bardhyl F~ca. Detyrat e dhiina nga z.Sali Berisha ishin fe qai-ta, po ashtu edhe nga z.Meksi. Por, u h a s h veshtirki a? levizjen e kklinikSs stornatologjike dhe mii pak ne Ievizjm e mences sh studenhve ti2 mjek&sisE. ME rle fund, ky kornunitet u vendos nt; disa ambtcnte ne Medresese. Prant bibliotekffs se vjeter, nE rrug&n c Elbasanlt, ku janE pronat e Komunite tit My sliman, fill~misht z.Hafiz Sabri Kay e ebpit tb tij iiu vunC ne ddispmicion disa zyra. Jam marre vet& duke shkuar ne vend dhe duke rnarrt! kontakt me disa mmistra, qi? t E rnundesohej l$vizj:la e zyrave t& taksave dhe tE mos ndepritej veprirntaria e tyre. Por dvke pare q& dikasteret nuk ishin te inler~suar. kana urdheruar edhc policine per Ieizjm e tyre. Pas sttudimit arkitekbnik dhe mirahmit ti! tij ne bnshki, ky ko~~~unitet fill01 rtkonsttuksionin e selise sE tij. Ne kete menye, st pas

rnendimit tim, po konkretizohej riperteritja e tradites hisrori ke nE ale zone ~ F ' T ~ ~ ~ ~ E ~ dhe konkretisht, ne zonen qc perfshintc scline e ngriljes se flalnurit kombEtar mC 26 nentor 191 2, seline e Komunitetit Mysliman, ndcrtesEn e Shoqatcs te Ish- te Perndjekurve Politike, seline e Parlamentit te pare Shqiptar dhe Namazglane. Ne bashkepunim me Komunitetin My sliman, u h a m a studimi dhe modeli pEr ngritjen e XhamisE ne Narnazga, ate e miratuan ne Bashki, beme edhe inagurimin e punimeve me pjesernawen e persnnaliteteve te fesi! dhe te shoqatave te huaja islame. Por, ky ndertim u nderpre edhe per mungese t& initiatives se kryesisc se Kornunitetil Mysliman, si edhe pEr shkak se z.Arhnori dhc jo pak deputeM nuk ishin dakord me ngntjen e kesaj xhamie prane parlamentit. Ky ka qene nje gabim i madh, per te cilin nuk duhej te nderhynte kryesia e parlamentit. Me ngritjen e selise se Arqipeshkvise aty prane dhe te katedralcs (do te ngrihet me vone) nuk (ishte normale qe tE mos realixonim harmonine historikc midis ketyre komunitetcvt: fctare te shprehur me simbolet e tyre phkates, si rrjcdhim, me ndertimin e xhamis? se Namaz~ase . Ajo duhet ndertuar.

Kryeglyshata Boterore (bektashinjte) u vendos ne ndertesen q C kishte patur me pare, por qe ne te rrinin pleqte e azilit. KE1E axil e qvendoscm prej andej ni' nje institution fernijesh. Me Kryeg~yshin z.Raba Reshat Bardhin kemi trajtuar problemet qe ka ky komunitet me trojet c tij IE zcna nga

ndertimet e rneparshme, pra, nga ish- NR-te, si dhe nderhyrjet qe heheshin ne kete kohe. Ne komisionin e kthimit i e pronave dhamE porosini' per zgidhjen e kerkesavc te tyre. E r n e te mundur qe Kryegjyshata tC marre tnkat nglitur me seline e tyre dhe te ngreje me pronarc tE tjere ckonomi private si dhe ti; kcte rnundesine ne privatizimin e magazinave te Kombinatit Poligrafik. Por, per kete komunitet nlbeten endc pa zg~idhur pmblemet e pronesise ne Tirane.

Me lc glithe komunitetet fetare bashkepunuam dhe dharne vendimct c nevojshem p& ngritjen e objekteve te reja. Komunitetit mysliman iu dha leja per ngritjcn e xhamive ne te gjithe rrethin e Tirancs (bghet Gale kur ende ishte ne fuqi Korniteti Ekzekutiv). KEshtu. me specialistet tan? u caktuan vendet c kCtyre objekteve si xhamia ne Sauk, ne Ndroq. ne Petre!e, VorP, c!j ., aty ku me pare kane qen& xhamite. Komunitetit Ortodoks, pas blerjes te objektit nc pronesi ti: farniljes Toptani, iu dha leja e rikonstruksionit te zyrave te tyre nE rrugen e KavajEs, po ashtu iu dha lcja per nderti~nin e qendres shendetesore Shen Lluka prane Medresesi: etj . Kishps Katolike iu

dha lcja per ndertimin e shkolles profesionale Don Bosko (nE inagurimin u fillimit lc punimeve ti; saj mori pjese edhe Nunci Apostolik, Ivan Diaz, z.Arbnori etj.,), u miratua zg~erimi i spitalit te Zojes S& KEshillit tE Mire (procesi i miratimeve te objekteve te saj kaloi ne disa faza, sepse ishin disa objekte dhe disa zglerirne). shtypshkronjes tek shkolla tcknike iu dha cmri "Gjejergl lyishta" dhe ajo u rindertua n& bashkepunim me Kishcn Katolike (Vatikanin) dhe shtetin italian; familjet qe kane banuar nE ndertesen prane kishes katolike ne rrugen e Kavajgs u futEn ne listen per t E marre kredi nga shteti (kjo ndertese Cshte prone e kishes katolike); per motrat e urdherit te bamiresise, veq bashkcpunimit per Ievizjen e qendres se saj ne Tirane, u dha lujc per ndertim ne sheshin prank Ndermarqes N.SI,I.R.A.K; po ashtu gjate gjithe kohes meqenese objektet ishin ti; ziina me veprimtari tjetcr. ndi h~nr lam ne funksionimin apo vendosjen e selive tE Urdherit Frilnveskan etj. Edhe per disa fe te rcja ose qendra fetare ne Shyipbi, nE baze tF ligjit, kemi plotcsuar kerkesat e tyre ndaj bashkise.

Ne pergithesi mund tE them scpuna e Bashkis? se Tiraniis per ngritjcn e objckleve te rcja Mare, rikonstruksionin e tyre, lirimin e objekieve te zena si dhe per hapesirat qe ju krijuan ketyre komuniteteve ka qene shumc c n~adi~e.

M e vendosjen e pluralizmit ne ShqipPri dhe sidomos me fitorcn u PD- se ne vitin 1992 u rriten kerkesat e pprfaqesive diplomatike n2 '1-irane ppr ngrit_jen e selive te reja etj. Kerkesa krycsore ka qenE e Dcpartamcntit te Shtctit Amerikan p% ngntjen e zones rezidenciale. Keshili i Ministrave mori vendimin q e ne te rnajte tc rruges sc Pallatit te Brigadave te vihen n2 iunksionim per kiite qellim rreth 5.5 ha, duke e llequr k@te zone s j zone parku, pclr duke e mbajtur zone te gielberuar. Per ngritjen c kesaj zone ishie caktuar kompania kanadex "Globex". Me keti! kompani u hi; njE punE e rnadhc nga ndermarrjet e rruge-kanalizimevc, ajo e eleklrikut, L. uj2sjellesi t ctj.. dlle nga specialistPt urbaniste e inxhiniere te bashkise. C;jali' pun& pergalitore pati mjaft probleme si pretendimet e ish-pronareve, zeniet e tokEs nga qytetaret etj. Ambasadori i atehershem I SHBA-ve ne Shqiperi, z.Ei11ia1-n Rajerson dhe sekretari i kesaj ambasade z.Krist Hill rnorEn ~akim ne bashki dhe shprehen kerkesat pEr ngritjen e kesaj zone rezidenciille nc afatin e duhur. Ne fillimin e punimeve, krahas ambasadorit Rajerson, ishin tE pl-an~shprn zv/Kryeministri, Bashkim Kopliku etj. Keshtu, me ketc rasl vendosem lopatat c para te fillimit tt? punes. Inagurimi i rezidencb u be

para largimit te z.Rajerson. Mori pjesE ne kete ceremonii edhe z.Genc Pollo. Ne fjalen qe mbajta me E t e rast, midis t? tjerave, shpreha idene q& k ~ o zone t& zgjerohej me tej ne drejtim te lindjes (per nga drejtimi i Malit te Dajtit). Ne kishim kohe q& punonim me f i r rnb angleze McRay Interna- tional p h ngr~tjen e nje zone prej 50 ha me vila disakateshe. Ky studim kishte kaluar ne Keshillin e Twitorit dhe ishte aprovuar. Me rastin e vizites se znj. Tchoker, Ministre e Pertej Detit e Mbreterise se Bashkuar, une nenshkrova me te nE sall&n e bashkise nje marreveshjc per ngritjen e ketij kompleksi. Ne atE kohe kishin filluar disa ndertime pa lejc, te cilat ne bashkepunim me policine e rendit u prishen. U shemben rreth 14 shtepi. Por, projekti nuk filloi.

Kerkesat e ambasadave per truall u rriten. Ministria e Jashtme u jepte aty re nje pergligje standarde-drejtohuni ni2 bashki. Prej kohesh i kishim kerkuar QeverisE q t te zgleronte vijw e verdh? t E Tiranes n& drejtim t& Saukut edhe per plotesimin e kcrkesave te shteteve te huaja per ngritjen e ambasadave te tyre. Per kCte, studiuarn nj& zone prej 30 ha ne Sauk si zone diplornatike. Studimin e derguam lart me sugjerimet phkatese. Ne ketii menyre ne mund te plotEsonirn kErkesen e nmbasades turke, it; asaj ruse etj. Ky problem ka mbetur pa u zgjidhur. Tirana kerkon nje zone te re per ambasadat e huaja. Ne praktiken e shtetevc veprohet me koncgte te njejte nE getjen e lruallit per arribasade, pra, $do shtet siguron n? menyre I-ec tproke truall tc njEj tE per pcrfaqb~ te e huaja.

BASHKIA E TIRAMES (Pas 50 vjet pushteti njlpartiak)

Vl. ME 26 KORRIK 1992 U ZHVILLUAN P€R HERE TE PARE NE SHQIPERI ZGJEDHJET E LIRA

SHUMEPARTIAKE PER ORGANET E PUSHTETIT LOKAL

Pas zgjedhjeve te pErgithshme te 22 marsit I992 ishte e d o m o s d o s ~ qe te @rt&iheshin organet e pushietit lokal, tE cilat deri ne kete kohe ishin at5 ndertuara si organe pluraliste, te caktuara nga partite sipas raporteve dala nga zgiedhjet poliiiike. Me realizimin e zgledhjeve per organet e pushtetit lokal, Shqipikia permbushle njt aspirate ti! kahershme t8 shqiptareve pEr demokracine tokale shumwrtiake, par edhe theflahej me tej reforma legjislative dhe ajo e administrimit publik.

P& b e t a r te bashkise t E Tiranes hnkuruan keta kandidate:

1 . Agim Bardhi - i pamqifur nga Pariia e Ballit Konrhetur 2. Ferdinand Da fa - i pcrraqimr nga Parria Socirridetnokraie 3. ll ir Vaso - i paraqirur rnp Par f a Demokristiane 4. Koqo Dilo - i parqitur nga Parlia e Buskkimit IC h ? j I ~ w iE Njeriut 5 . Luan Haj da raga - i paraqilur ngu Partia Socialisie 6 . Sali Kel mendi - i puraqitur raga Partia Demokraiike 7. Roza fat Shllaku - i paragiterr nga Partia Agrare 8. Ruzhdi Karapici - i paraqifur nga Partia Aeptablikane

Komisioni i zaedhjeve pEr organet lokale te Bashkise Tirant i p&berE nga Vedat SErdelll, kryetar, Zamir Shtylla, nhkryetar, Mirnoza Papa, sekretare dhe Miriam Vehbiu, Sokol Ademi, Agim Xhaja, Nafije Dervishi, Dritan Vearnlku dhe Albert Mushi, anetarE> nxori ki3o rezultate te votimit per kryetar bashkie ne Tirane:

- Sali Kelmcndi - Pclrtiu Uetnokrafike - 7317011 voru - 1,uan Hajdaraga - Pal-ria S(~ciuli.sre - 37500 volu

- Kuzhdi Karapici - Partia Republikane - 3748 vota - Ferdi~land Dafa - Purfia Socialdemokmie - 2507 vota - Koqo Dilo - Partin Rf~shkj~llir tC Dr.ejlrrvcl tP Njerilrt - 2034 volcr - Agjm Bardhi - Par-tia Ballit Komheti~r - 1723 votri

- Ilir Vaso - Parria Det~okristiarze - I I I 4 vora - Rozafiil Shllaku - Par-iia Agrort. - 443 vota

Ne votimc p& zgjedhjet lokale te qytetit tc Tisanes u regjistruan 184309 zgjedhcs, prej lyre moren pjese ne votime 134037 votucs (73%). Nurnri i fletct~otimeve per kryetar bashkie q E u glenden te vlefshme nga komisioni ishtc 122,782. Mbi kcte baze, Gjykata e Rrcthit 'Tiran? me numEr akti 4049 dhe numer vcndimi 2424, me giyqtar z.Agim Bendo, asistuar prej sekretarcs znj.lkba11 Luka, mi; datEn 10 gusht 1992 mori nE shqynim kerkesen e komisionit te zgjedhjeve te Bashkise se TiranEs iidhur mu vlefshmerine e mandatit tE Kryctarit te Bashkise se Tkranes zotit Sali Rcxhep Kelmcndi dhe, pasi vcritikoi dokurnentacionin perkates 1e zgjcdhjevc, vendosi tF vt%tctojC vlcfshmerinC e mandatit te wtit Sali Rexhep Kelmcndi i datelindjes 3 1 S .1947, me profesion inxhinier mekanik, perfaqesues i Yattise Demokratike, per kryetar te RashkisE sc Tiranes, pasi ka marre 59.9%) ti: votave .

Per kpshillin bashkiak te qytetit te Tiranes konkuruan kandidale ilga I I subjekte elektorale (parti politike). Ne pafundim te zgjedhjeve, numri i votavu sipas subjekteve elektorale qE rnoren pjese ne zaedhje pamqitet si mF ~oshte:

1. Parlia Agrare 2. Partia e Bashkimit Demokratik 3 . Partia e Bashkimit tc Drejtave te Njeriut 4. I'artia c 131ertF 5. Part ia Dcrnokratike h. Partia nemokristiane 7. Partia Ekologlike 8. Pxt ia Tndipendentc (Centriste) 0. I ' : ~ t , t ia Kepublikane

Kryetari i Kornisionit Qendror I? Zgiedhjevt z.Vladsmir Kristo rnE date 12.8.1 992, b & ~ njoftllnin per p&bErjen e keshillit bashklak le cwtetit tE 'tlranes, p&rfsh~rC p& her* te parE edhe zonai e Bregul te I,urnildI~e Koder Kamez. Ne bazP t e nenit 80, te 1 igjit 7573, date 1 6.6.1992 "PEr z~edhje l e organeve t& pushtetit lokal" ndryshuar me liginnr.7593, datB 29.7.1992 ne kesh11lin bashkia k te TiranEs u zgodhen 33 keshill tare. Nga kcto: 2 1 wnde i takuan PartisG Dernokratike, 10 vende Prrrtise Soeial~stz, 1 PartrsE Swialdemokrate, 1 Partise Dernolmstiane. 1 Parlise ~ BasMimft t E D~rejtave t E Njeriut dhe 1 vend Partise Repriblikane.

Kom~s~oni i mandateve i p&bEri' nga mthinjtE Pellumb Kulla, IJhimi t b Papadhopulli d he Fdmond Berberl, pasi veriiikoi kushtst I i ~ o r e pcr zgcJhjc=n r $do kPshil1tari t& kEsh~llil bashkiak ti! qytetit t& Tiranes dhe pas1 I me11 atu tc mbeshtetura pl@Esisht me ]win, mbEshketur n E nenin t 0

I I ~ I t nr.7572 "Per wganlz~n+~in dhe funkslonimin e pmhtetuit Inkal" dhe nC pralli te jgykt?slt tE aykates serrethit T t m K i W q e t keshillit bashkiak le porsazgjedhur IlstSn e kEshilltareve si me poshak

1 . NJ azi &em Kasowasli I'D + l i r m ~ 2, Shevat Shaban Mustafa PD 1L

3 . Rarnaaan Ba~ram Driza PI3 4 6

4. Sotir Llambi Q~qaqi PD 4 I

5. AII liasan Oseku PD ( &

0. Bcsn~k Sami l3ogdwi PD : I

7. Bedri ~ a m i l Myftari PI3 LL

S. Pcllurnb Tasim Karagjozi PD ,,

9. Bujar Ibrahim Marika PD &+

10.lsmail Qsman Hoxha PD I &

1 I .Faimir Myslym MaFi PD Lh

12.Pellunrb Xhcvahir Kulla PI3 L L

13 .Lulz~m Haxhl Collaku PD I' 14.Bzsnik Xhafen Petrela P b 15 .Fatbardh Sadush Metaj PI3 iL

16.Xhemali Xhemal q a ~ i PI3 A %

17.Dyl fiqar Mrhmet Tufina PD - -

51

18,Selman Hysen Eala 19.Sulejman Sali M n i h 2Q.Gt;zim Selrnan Kasm~ 2 1 .Vladimir Isrgo SMki 22.Luan SkEnder Shahollari 23 .Spartak Dilaver Poqi 24.Enuer Beqir Req~ 25.Flamur Adern Hoxb 2B.P$qarim Haki Bodinaku 27.Pi;llumtr Haziz Vlad~ 28-Fatri Xhavit Sinani 29.Dkim1tCr Lluka Papadhapulti 30.Luan Mersin &ma 3 I . Luter Ramie Kreshpa 32.Sefedin R m z ~ Xhernalp 33,Jorgji Vangel Mlaho 34.Gjergl Znjac Ndoja 35.Edmosrd Vmgel Berbai

PD + L

PD I &

PD G I

PD 4'

PS ,. PS C'

PS I 4

PS 'I

PS %+

PS I&

PS L L

PS L L

PS LL

PS 41

f SD 6'

FBDNJ " PDK L &

PR 64

Gjate per~udhEs 1 N 2 - 1996 jane bCrE itdryshime nE perblsrjen e Iceshillit bnshkiak ti2 TiranEs. Zoti Njazi Kosovrasti u erngrua Sebetar Shteti ne Sekretariatin ShtetEror p b Pushtetih Lokal, n& vthd Gtij tij vendos z-Fatlum mush an^. Pu keshtu. z.Bujar Marika u embma seksetar n6 ambasaden e ShqipErisE ne Zvicer dhe u zevendesua nga z.Sabri Bejleri, ndasa z.Peiiumb Kulla qi? u caktua ambasador i ShqipErise n& O.K.E. u zEvendEsua nga z.Hal11 Bilbili. ZevendBirnet nE gt-upin e keshilltareve t2 PD-se u pasuan nga z2vendesimi i z.Sefedin Xhemnlqe nga z.Shhqit Rexhvelaj ti? PSD-se.

NE mbledhjen e pare t t keshillit bashkialc te Tiranes te dates 15 gush1 1992, krahas kushtetuimii ti? kCtij keshilli, u zglodh kryesia e 'keshillit bashkiak. Me votim te fsheh$&, me shumice votash kryelar u zgjdh z.Besnik Petrela i PD-s& dhe nenkryetar z.Selman Zala i PD-se. Z ~ t i Petrela eshte rnjck i rljohur nE endoktlnologli, kurse z.Zala ZshtE inxhinier me perv~je (me vone z.Zala do te emerohej drejtor i lnstitutit te Studimeve dhe F'rojebiineve tE Veprave te Ujitjes tE Minisb-ie'st Bujqesisej.

Keshilli i Bashhse te TiranGs ne rnbledhjen e dates 25.9.1992. nZ rnbeshtetjc te nenit 13 E e liglit 7572, datE 10.6,1992 "Pi organizimin dhe

funksionimin e pushtetit lokal" rniratoi funksionimin e kaEEr kornisianrve tC perhershem t& k&tij keshilli, sipas tabel&s se meposhtme:

I. KOMISLONI SOCIAL-KULTUROK

Emri Mbiemri

1 .Pellurnb Karagjozi 2.Sabri Bejleri 3 .Njazi Kosovrasti 4.Ali Oseku 5.Gezim Kasmi G.Luter Kreshpa 7.Dhirniter Papadhopulli 8.Shaqir Rexhvelaj

D e w iJY t I W ! f

Kryetar Anetar I'

&.

Subjekti

PD PD PD PD PD PS PS PSD

I1 .KOMISZONl EKONOMIKO-FINANCIAR

1 .Dyl fiqan Tufina 2.Besnik Bogdani 3.Perparim Bodinaku 4.Sulejman Meniku 5 . Luan Shahollal-i 6.Enver Reqi 7.Lulzim Collaku 8.Xhemali Hani

-tar Zv.kryetar Anetar &i

III.KOMISION1 JURIDIK DHE I RENDIT PUBLIK

1 .Xhevdet Mustafa 2.Ladi Shahini 3 . Fatri Sinani 4.Ued1-i Myftari

Kryetar Zv. kryetar AnEtar t L

5 .Fatbardh Metaj L' PD G.Ramazan Driza &I PD 7.Jorgo Vllaho II PBDNJ 8 .Gj erg] N doja I, PDK 9.Jduan Rama I+ PS

1 .Ismail Hoxha 2.Spartak Poqi 3.Edrnond Berberi 4.Pellumb Vladi 5.Flamur Hoxha 6.Sotir Qirjaqi 7.Fatmir Mac;i 8.1-Ialil Bilbdi

Kryetar PD Zv-kryetar PS Anetar PR '6 PS 'i PS LL PD I& PD i& PD

Ull. NE V ~ D ~ N E KONCEPTIMIT, TE NGRITJES SE STRUKTURAVE TE REJA DHE PERsHTATJES SE

PERSONELIT ADMINSTRATIV CIVIL. Per nje a&inisMte te re E gushtetit iokal, i rhdEsishern &shtE nmirni

i strukbrb st sai & caktirni i persgnelit. P& her5 t& part! dhe si rast i vetem ne Shqiperi, Bashha e Tiranhs filloi ti? funksionoje me vete, e pavarur nga rrethi i TiranEs. K e e e arrifem nE bashkwunim me KEshilin c Ministrave -

te Shqiperise, i cili bdrtoi nj& prajektligj p& organizimin, furnksianirnin dhe statusin e Bashkise sE Tirants. Lj&i u miratua nga Kuvendi PopulIor mi! datE 15-9-1992 dhe mban numrin 7605. I%, qe ne z~edh je t lokale tE viht 1992 Partia Demokratike kmkretizoi me lim, me akte ti3 tjerE adminlstmlivE dhe ne mEnyrE praktike fizioa,ominE e kryeqytetit sipas rnodeteve tt p&rparuar te organizimeve lokale te Austrise, Gjjermanisis, Italid, Turqid, Frances, Suedis& efj., a1 dhe t2 SHB&se. Ky ishte nje moment i rEndes i sh per jeten pali t iko-ekonomik tE Tiranes &e te ShqipErise. Me vendosjen e kttyre ba&w Jiglore e administrative n= fushh e leejislacionit t8 qeverisjes lokale, ap tE nevojshme pEr reformtn politike qE ndkmari vendi yne me vendosjen e dernojrracise, u rrit gadualisht e ndJeshZm niveli i pun& per qyidhjen e e probImeve tE shlamta qe kishte veE Tirana, sl dhe ato qe ~nfluencuan drejtperdrejt ose terthorazi mbi tZ nga zonate tjera tE vendit.

NF ebatim t2 nenit 28 l5-heut 111 te lligiQm.7572 tE Kukendit Popullor, kryetari :i' hkksi2 ssi3TimnEs i propami keshilli t bastrkiak kandidaturat p& nErrluye~a~ ti2 BaghkieE se Tiran85 z&~nj-tE h a a m DDra, Mjeshzer i mefihar i w i t , pi%g&& i ilubit sportiv "Tima", pedagog, si dhe OZezim Kall vim, byeirrxhinier i Kombinatit tE AutotrakWrEve te Tiranes. Pas

paraqiilcs se curriculum vitae te kandidateve. kcshilli bashkiak rnc votim tc fshehtc I zppdhi zotcrinjtt; c sipcrpermondur ne postin e ~FvcndZskryctarit tF hashkid s? krycqytelit. NE z ~ e d l l j e n e ncnkrycvarCve te bashkise kam p a w si synim q P nE drej tim tc gjenden njerez t E rinj ne pushlct, pra qc nuk ishin ~i; caktuar me pare ne organel lokale pluraliste para zgjedhjeve. Kjo metlyre gjykimi ne vetvetc sy~ionte tC ruante mEvetesinS nc zgjedhjcn e pcrsonclit. Partia Demokratike filloi nje procedure te re te perzgjedhjes SF kuadrit. duke menduar pEr sistemimin apo caktiniin e njc nun~ri tc

konsidcrucshem specialistesh tc ish-komileteve pluraliste tE Tiranes. RcSoma i t~stitucionale dhe administralive shtrihej e thel'tohcj me tej ne nivclin e qeverisjcs lokale sipas illodelit ti; ri; ajo ishte pjcsiin~arrje t. qcndrim i secilit spocialist te ish-struktunve ckzekutive lokale dhe me g~ere me nivclin e tyre tE krijirntarise dhe ti; perkushtimit ndaj proMemeve te shumte qe ishin trasheguar dhe qc lindnin $do cast ne jeten politike, ekonomike dhc socialc tC Tiranes.

Lshte interesant qcndrimi i keshilltarcile te PD-sE pcr kandidaturat e ne~~kryetarcvc te bashkise. Pas z ~ c d h j e v e te 26 korrikut dhe pas ndertimit ti? keshillit tc ri bashkiak, f i lloi tE rritcj kurcshtja e keshilltareve per ti; ditur propozimet pcr nEnkryetare te bashkisC, ajo lidhej patjetcr cdhe me deshi~al c 11je pjese te tyre per te qene kandidate pEr kcto detyra. NC nje mbledhje tc organizuar nc sallen e PD-se nC katin e dyte te ndhteds (selija e PD-sc tashmF ishtc sl~vendosur nga rruga e Kavajcs) keshilltarN kerkonin me ngulm enlrat e kandidatevc pcr nenktyetare bashkie. I1 shpjcgova se nuk kisha vendosur cndu. Nc tc vertctc, ata e kishin kuptuar qc unc pata kris~alixuar disa kandidatura dhe prandaj insistonin. Mi; (cpcr ng~~lrnoi I )r.l'ellumb Karagjoxi. Per te krijuar kohgn e d u h u r s ~ r ti: biseduar edhe me drcjtuesit e PD-s& te deges se Tiranes, vendosem qe te mbljdhcshim njc hcrc tjelPr n e sallen e bashkise. Gjate ketyre diteve u b&n& diskutime midis meje dhe drejtuesve ti? degEs SF Tiraes si z.Ylli Vejsiu, z.Dylber Vrioni, z.nashamir Shehi etj. Ne mbledhjen e bere ne hashki u thashe ki;shilltarevc bashkiake te PD-se se kam dy kandidatura, njeren te sferes ekonomike, inxhinier Gezim Kallgiun dhe tjetren tC sferes .sE kultures e spodit z.Ramazan Driza. Ata pothuaj bindeshin per z.Kallqiu, por khkuan sqarime per z.Drjza. I1 thashe se e kerkoja kandidaturen e dyte nga sfera e kulturCs dhe u prclpozova qe ta nxirrnin kete kandidature midis tyre. Pas diskutimeve nuk do1 I ndonje propozim konkret nga keshilltaret bashkiake. Mbas disa kohesh

kur kryetar i PD-si2 nc 'Tirane ishte zgjedhur z.Pctrit Kalakulla, nga z.Dylhcr Vrioni me eshte thenc se nuk ke E r e xgledhjen r: duhur p a le dy nenkryetaret u baqhkise. Analiza e vitit 1995 qe I her1 dega e PD-se p2r Tiranen, tashrne me kryetar te saj z.Vrioni, punes se Bashkise te kryeqyteti t, veq te tjerash, vuri si detyre qe z.Kallqiu ti; spostohej si nenkryetar i bashliisF.

Sekrefari i keshillit t e bashkise

Pi'r postin e sekrctarit tc keshiilit tl' bashkise li Iuan te irr tel-esc~l~c:,l~in parti tg ndryshrne. Erdhen dhe moren takim ne bashki z.Sahri Godo, z.SkEnder Gjinushi etj. Secili prej tyrc kerkonlu q E mu konsrwsus sckretari tE ishie nga pariia e lij. Me vone u organiz~ir! nje takim i disa pal-iivc, ku nga I'll-ja mol-cn pjese zoterinj ti; Tomot-r Dosli dhe Dylher Vrloni. U mor ves h qP nuk kishin rene dakord. Me pas. me vjen ne zyrc z.Vrioni dhe past prupozoi i ~ j a dy-trc clnra u largua. Paraprakisht kisha rene dakord per z.C;afurr Luga. Keshilli i Ministrave emeroi z.I,uga nE postin c sckrutarit t2 kcshi t l i t bashkiak. ME pas, ne vitin 1995 me shkrese te z.i?luksa~~dEr Mcksi, x.Luga LI lirua nga dctyra dhe shkoi ne nje vend tjclcr. Vcndin e ti) e 7,111-i

z.KIcanlhi Kckcxi-inxhinier eIektroni k.

Struktura e aparatit

N c bazp tE nenit 34, pika 17 te l i g i t pEr organiaimin dhc funksio~iimin c pushtcii t lokal, Frgatitem slrukturen dhe numrin c punonjesve ti; bashkisE. Struktura LI ndertua pasnje pune te hhe me specialist& le vcndit dhe ti: huaj, si dhe duke pErdorur rnateriale normative Iigore tc vendeve le tjerrl per administratat bashkiake. Me shume u moren nC konsiderate pervojat c Austrise, Gjermanise, Italise etj. Si clement kryesor krahasucs u mor pozicioni si administrate i Bashkise se Tiranes me adminisiraten shtclcnlre qcndrore si ministrite etj. Struktura c bashkise u ndertua me trc nivele: a) Drejtori, b) Seksione, c) Zyra. U rut per here t E pare koncepri i drejtorisc nP adminislratEn bashkiake, nd&sa mori nje kuptim dhe shtrirjc me t? uerc elernenti - zyre. Krahas "seksionit" traditional, u ndertuan dhe "seklorE" kryesisht bcenda drejtorive. te cilet janE ne nivelin e seksionit si nga kompetencat, por edhe me shtrirje me te gjere. I'er pergleg~esin e sektorit me vone njesuam pagen e tij me ate te drejtuesit te seksionit. Tirana u nda

n e 1 I nji;si administrative, tE cilat drejtohen nga administratorct. Njesia adminis~rativc ka nje numer jo te vogel punonjesish dhe mbulon pothuaj problcrnet dhe detyrat qe lidhen me te gjithb strukturat brenda bashkise. Pra, per here te pare u zbatua koncepti i njCsise administrative dhe i adnlinistratorit ne administraten publike.

NC fillirn u ndertuan tri drejlori: a) Drejtoria e studimit, projek!imi t dhe kontrollit puneve urbane ose te rregullimit te territorit, b) Drejtoria e shgrbimcve, rregullimcve e ndertirneve publike dhe c) Drcjtoria e adminjstrimit financiar dhe kontroll revizionit. M& pas u ndertuan edht: dy drejtori te tjera, ajo e kultures dhc nje tjeter per sherbimin veterinar.

NC rngnyr? te pcrmbledhur struktura e bashkise Tirane ishte:

a) Kryctari i Bashkise - Zv.Ktyctare - Sckretir i keshillit Fsshkiak - Keshilllare tF kryelarit - Sckretaria e kryetarit

dhc e kcshillit - Njiisi adrninistrative - Ilrej tori tii - Seksionet - Sektori2 brenda drejtorive - Zyra - Keshilli i mregullirnit

te territoril - Komilcti Olimpik - NEnkomisioni i privatizimit b) KCshilli bashkiak c) Komisioni I kthimit te

pronavc ish-pronartve

me pas Lb

Ngrilja e khaj strukture u be ne perputhje me synimet e programit 1e Partise Demokratike per qeverisjen iokale dhe zhvillimin ekonomi k e kulturor. EshtC e kuptueshme se ne vitin 1992 bashkia punonte mE shume sj ish-komiteti ekzekutiv, kjo linje u ndoq pjeserisht edhe ga te viteve te

reforniCs ne ~~anziclan. Tashme ne kishim ngritur strttkturen, t?~r:kan~zrnat dhe organet p&kal&s, qe zbatonin detyrat e refomes pditike, ckonorn~ke SL dhe 1 paraprinin konceptimeve europiane te qeverisjes Iokale. Me kalim~n e kohes. me privatizimin e ekonomisi! ne varesi lokale, me zhvillimet e dukshme te vepr~mtarise ekonomike private. strukturat e bashkise grthnje e me tepr po aktivizoheshin tej zyrave te saj per te ndermarrjet e aktiv~tetet hashkiake, s i dhe me lidhjet e ndqshrne me te qendrueshme me struktumt ne Tirani; te qeverise qendrore. Po ravijezohtj mm& mire rnarredhenia c struhmve bashhake me enter pa~nshaeWraw, ndanese edha at0 ni5 refor-mE te vazhdugqhme.

Nje vend gjithnje e m& t& dukshem n& punen dhe koneeptimin e strukturave tf? bashkid po zinte manedhenia md organinnat e huaja n&

Time si Bank Boterore, USAID, UNICEF, PNUD, etj q o me programe 1E Komunltetit Europian. N& Bashkin& e Tirmes p&r asistencen dhe ndihmen e huaj u ngriten keto zyra:

- Zyra e programit PHARE per inforrnatizimin e problemeve tE bashk~se. - Zyra e programit PAARE per mbeshtetje dhe asistenc& ne sektorir: c

transpartit publik. - Zyra e skoqhise austriake "Regional Consulting" per mbkshtetje dhe

ndihme per studimin e zhvillimit urbanistik te Tiran&$. P& here tE par2 ne administraten e bashkis~ se TiranEs wvendosen zyra

rnc speciafiste te huaj p& probleme te ri;ndesishme te ketij pushieti. M t pnshtE po paraqesim strukturen e bashkise s& Tiranes ti: plotesuar

me emrat e drejtuesve piir secilen hallki?:

BASHKIA E TI RANES

VfII.STRUKTURA E APARATIT TE BASHKtSE 5E TIRANES PAS ZGJEDHJEVE PER PUSHTETIN LOKAL

TE VITIY 1992, NDRYSHIMET E SRJ DERl NE UITlN f 996>SI DHE DREJTUESIT E STRUKTURAYE GJATE

KETYRE VlTEVE

- Kryelari i Bashkise Sali Kelmendi - ZevendEskryetarC t Rarnazan Driza

Gezim Kallgiu

- Sekretar i KEshillit t5 Bashkrse I .Gahr Luga

2.Kleanthi Kekezi (b *vend&suar seaCre,@rin e yare t6 keghillit bashkiak me vend~m b e Keshillit tls Ministrave).

I. 13rejtoria e studimit, projektimit dhe kontrollit te punGve ur- b a n ~ ose rregullimit te territorit.

- Drej tor: Fatbardha Daja, Koqo Kaskaviqi, Selman Zala

a) PErgcges i sektor~t t E urbanistikes ligjare Hektor Kusaku. Hasan Bardhi

b) Pergje~es i sektont tii. kadastres urbane Sinan Koqaj, Sokol Allaraj, ShkElqim Uka.

c ) PergJcgiiA i sektoril te sludim-projektimit Aleko Poshnjari,

Faik Alimehmeti

2, Drqjtoria e shcrbimeve, rregullimeve e ndertimeve publike

- nre,j tor: Niko Muka, Astrit flana, SkEnder Muqa. Ibrahim Dragoshi.

Bedri Qosja, Asim Koka

b) PErggeaks I stktmit- pastrim-uelberim Kapllan .legeni,

Zigur Ceprati. Sulejman Sula.

Skender Muqo

Dhimosten Zoto

3. 1)rcjtoria e administrimit financiar dhe kontroll-rcvizionit

a) P F r ~ e g l e s i scksionit til- JiiiancEs

b ) P e r ~ e a e s i seksionit tc konlroll-rcvizionit

Ermira Shkrel i. 1,uljeta ?'arc

Genc Dinga, Ermira Kugo

Pirro Prifti, Latif Cela

C ) PergegEs i sektorit t e tatim-takseve Hir Sallaku

XI. SEKSIONET 1. Seksioni i furnizimit ti! popullit, tregtisg, industrisE ushqirnore

dhe hateleri-turizihn.

Perg~cgj&s seksioni Mustafa Dem~leri, Ylli Sejdini

2. Seksioni i arsimit dhe i farmimit tekniko-profesio~lsl

P F r g ~ e ~ e s i seksionit

3.Seksioni i sherbimit shgndetesor publik dhc higjiem

4.Seksioni i kulturzs, rinise, f e e dhc sportit

Huron Kaceli

5. Seksioni i arganizim-personelit

Perp~eaes seksioni Abdyl Xhaja, Agi~n 141da,

.- . . . I 1 ' AjJ Ralla

Q,Sekoioai i sqebim-lcje banimit

PErgjegjk i seksionit Fatbardh Metaj, H ~ l m i Balllu, PEl lu~~b T-Tahiu

, I

7.Seksiuni i prognozimii te" palitikcs ekonornike dlte statistika

Ilir Haxhrymeri, Metie 1.i ka, Lulzlrn Laze.

8.Seksiuni i sherbirneve juridike

Peraegjes seksioni Enver Qafmolla, Eda Alimehmeti, Alberta Gega, Erv~n Malaj

9.NEnkomisioni i privathimit

Bujar Cela, Dejvi Kozeli (Me pas ky seksion kaloi ne varesi te Ministrise se Financave).

10,Seksisni i kontrollit tG cilesise, Iigjshmerise dhe standarteve te ushqi~nit

PergegjEs seksioni Gjerg Kiri (Ky seksion kaloi me pas riorganizimit tE Drejtorise st l'ergilhshme

n2 varzsi t& Keshillit ti; Ministrave).

1l.Komiteti Olimpik i TiranEs

Kryctar i zgedhur pcr Tiranen Astrit Zhorda Kja pjese kishte vares~ne organizalire nga Komiteti Qlimpik Shqlptar

(organ i zg~edhur).

12.Seksioni i sportit dhe kultures fuike

Mi~jan Hakani

111. ZYRAT kTw 1 -1nspektoriati i mbrojtjes se rnjedisit

Pergjegles Dr.Shaban Kambwi

2.Gjendja civile dhe adresat

Perglegles Abdyl Xhrtja, Rudina Brari

Pergjcgles

4.Zyra administrative

Ali Ralla

Shpresa Ballabani, Arlan Kusi Saimir Shehri

5.Pritja e popullit

Peru egj 2s Flutura I Jasko, Eda Gilani

6.Inspektoriati veterinar

PerglegJgs Dr.Selaudin Hax'liymeri

7dnformacioni dhe teknika e informatizuar

Pergegjes Kleanthi Kekezi

Pergjegjes Artan Kusi

Rita Dangellia, Marjeta Xheku. Me pas u caktuan Enbzleida G j e v r ~ t ~ dhe Mira Llagami.

V. K E S ~ L L T A R E TE KRmTARIT TE BASHICISE EnaRl Qorlaze, Violeta Bendo.

tijate viteve f 992-1 996 IE s fukturh eBsshkise Tiran& j an5 bErE keto ndry shime:

- Drejtori t t rniratuara nga Keshilli Bashkiak

a) Drej toria e Kultures

Me kEta seksione:

- Seksioni i artit Pergjegles

- Seksioni i kultures

Btrran Kaceli

Shaqir Rexhvelaj

b) Drej toria e s % i m i t veterinar

Drej tor

- Seksioni i skhimit p r nje kohE u p&rfshi ne drejtorine c sherbimeve publike dhe me pas doIi *s&i st strukture me vete,

Po keshtu seksionr i transportit doli mE vete nga drej toria e shErbimeve publike.

- U rniratua zyra e deputeti% dhe e hjdestarise - 11 rniratua zyra e shtypit - P2rgjegles Zyhdi Mmava

VI. LAGJET Al3MINISTRATlVE DHE DREJTUESIT E TYRE

1. L a g a administrative nr. I (nfesia administrative) Administrator: Shpresa Ballabani, Fatbardh Metaj

2.Lagja (nj tsia) administrative nr.2, Imail Maqi, B a ~ Libj, Sotir Qirj aqi -

3.Laga (njesia) administrative nr.3, P&it Gjoni, Jeton Krifca 4.Lag a (njesia) administrative nr.4, Ramazan Shushku 5.Lagja (njesia) administrative nr.5, Avni Cela, Dejvi Kozeli. Androkli

Xhaferri, Malva Juka. 6.Lagja (njgsia) administrative nr.6, Agim Kmpici, Thoma Rate, Mario Veizi. 7.Lagja (njgsia) administrative nr.7, Fatmir Struga, Hektos Kusaku,

Arqi le Teta, Timoleo Mako. 8.Lagja (njesia) administrative nr. 8, Rexhep Boqi, lsmail Maqi, Asim

Shthu, 9.Laga (njesia) administrative nr.9, Asim Shehu, Bashhm Xheria. 1 O.Laga (njesia) administrative nr. 10, Sami Yrneri 1 1 .Lagla (njesia) administrative nr. 1 1, Abdyl Hajrullahu, Jan; Xhurnari.

VIJ.KOMISIONT I KTHIMIT DHE KOMPENSIMIT TE PRONAVE I S H - P R O N ~ V E

a) Komisioni i pad i kthimit te pronave i ngritur n& baze te vendimit te Keshillit te Ministrave me miratimin e Keshillit Bashkiak te Tiranes:

Kryetar i Komisionit - Sekretari i ktshillit bashkiak Gafurr Luga

Nenkryetare: ITisnik Shehu, Gani Karapici

b) Me vendim tE KEshillit te Ministrave ne vitin 1995 per qytetin e Tirants keshilli bashluak i qytetit miratoi tn komislone E kihimit dhe kompensimit te pronave me ktta drejtum:

- Komisiani i pare - Komisioni i dyte - Komisioni i tretC

Kryetar Fatmir M q i Ktyetar Lulzim Collaku Kryetar HaliI Bilbili

c) Me vendim te KEshillit tE Ministrave, ne vitin 1996 shkrihen tre komisionet e kthimit te pronave dhe knjahet nje i vetem. KEshilli bashkiak miratoi komisionin qe kishte kEta drejtues:

- Kleanthi Kekezi - kryetar komisioni, sekretar i keshillit bashkiak

- Lulzim Collaku - nhkryetar i komisionit :

VIII. KESHILLJ I RREGULLIMIT TE TERRlTORIT TE BASHKISE

a) Pas zgledhjeve te 26 korrikut 1992 per pushtetin lokal dhe deri nya fundi i vitit 1996, prane bashkise se Tiranes kane funksionuar kEo keshilla ti: rregullimi t t E tiwritorit:

KESHILLI I RREGULLIMIT TE TERRITORIT TE TIRANES (Periudha 1993-1993)

I . Sali kelmendi 2. Arben Demiraj 3.11ir Voci

4.Gjerg~i Kntmilo 5 .Pemq Kolevica

6.Spiro Bakallbashi 7.Sulgman DashiIEminRizn)

9.Bedri Qosja 10.Faik Alimehmeti

1 1 .Efigleni Gjoka 12.Fatbardha Daja

Kryetar an&tar anetar, drejtor i drejtorise se temtorit nE Ministrine e Ndtrtirnit anetar, drejtor i ISPU anEtar, arkitekt, kryetar i Shoqates se Arkitekteve anetar, arkitekt anetar, arki tekt, katedra e arkitekturEs,dr.i shkencave anetar, seksioni komunal bashkiak anEtar,urb.l igjore, arkitekt,dr.shkencave anEtare,arkitekte, BS Projektimi t anetare, arkitekte, drej tore e urbanistikes

15.Bcslm Oaja I6.Jorai Korc 17.Artan Can;

22.Bujar Marika

ani?tar,inxh.top. kadastra e nethit anetar,mjek.drejtor i higiencs epipidemiologj is& anetar, arkitekt, profesor, doktor anEtar,kryeinxh.Korp.Eneraetike anetar, kryctar i deges teknike Nd-elcktrike anetar jurist anplar, arkiteki, Ministria e Ndertimit anetar, arkitekt anetar,inxh.hidroteknik,nenkryelar i kcshillit bashkiak aniilar, fizikant,anetar i keshillil bashkiak

ANETARET E KESHILLIT T& RREGULLIMIT TE 'TERRITOKIT TE TIRANES

(periudha 1994-1995)

I .Sali Kclmendj 2 . K o ~ o Kaskaviqi 3 .Arbcn nemiraj

4.Hesim Ilaja 5 .k'a tk I'oro 6.Ernin Rim 7.Agmrl Lufi ~ . C ; J C ~ H Kotmilo 9 .Orl-ian Sakiqi I O.Sukol Komani I 1 .l;aruk Kaba 1 2.Sclman Zala 13.l;'atmil- M a q ~ 14.Jor go Vllaho 15.C;lcrgj N h j a 1 O.Li1-I I3el1u

Kryetar anetar,drejtor i drejt.urbanistikEs anetar,z&vendesminister i NdErtimit,Rrcg.'Territorit. an&tar,profesor, doktor anCtar,inxh.hidrotek.ndcrrn.ujesjcll. anctar,doktor an&tar,doktor, dekan Fak.1nxh.Ndertimit anCtar, drejtor ISPU anetar,kEshilltar ne Presidencg anetar,keshilltar ne Kryerninistri angtar, doktor anetar;zv.kryetar i keshillit bashkiak anetar.keshilli bashkiak anetar,keshilli bashkiak,Fak.lnxh.Gjcolog . anEtar.ki3hilli bashkiak anetar. drej tore e enti t te banesave, deputete

1 7.Sinan Koqaj angtar. kadastra urbane 1 8.Ruron Kaceli anetar,piktor,seksioni i kullures

19.Ymer Balla anetar,inxh.elektrik.Korl>orata Elcktroenegeti ke

2O.Gafur Luga anEtar, sekrclar i keshillit bashkiak, kryetar i komisionit te kthimit te pronave

2 I .Viron Hamzaraj anl'tar,zyra c urban-sC rrethit Tiranc

111. ANETAR~T E SHILLI IT TE KRECULLJMIT TE TEKRITORIT TE T I R A N ~ ~ S

(deri rnc 10 tetor 1996)

1 .Sali Kclmendi 2.Selman Zala 3.I3esim Daja 4.Agim Shchu

5.Agron Lufi 6.Faruk Kaba 7.0rhan Sakiqi 8.Snkol Komani 9,Fatlinda Murlhi 10.Mira Pinderi 1 l .I,iri Deliu 1 2.Gjergj Ndoja 13.Iatmir Maqi 14.Jorgo Vllaho

15.13uron Kaceli I 6.1-laki Radheshi 1 7.Sokol Allaraj

1 8.Viron I Xamzaraj 19.Pandet i 'l'opalli 2O.Klcanthi Kckezi 2 I .Faruk Toro

Kryetar ani;~ar,drejtor I drej torise se urbanisti kes

anetar,pro fesor, doktor (zEvendesoi Gjergg Kotmi1on)- anetar,drej tor ISPlJ an&tar,dekan i Fakultetit 1nxh.NdErt.Duktor anetar,doktor anetar,doktor,keshilltar nc PrcsidencP anetar,inxh.keshilltar ne Kryeminstri anetar,JSPU anetare, ISPU anetar,Drejtore e Entit tc Banesave anctar,inxh. kimist,anetar keshilli bashkiak anetar, keshilli bashkiak anetar, kcshilli bashkiak, Fakulteti Gjeologlise anetar,drej tor i kultures,piktor a~letar,inxh.konstruktor (u zeveendesua nga Shkelqirn Ukaj anetar,kadastra urb. anetar,zyra c kcshillit tE rrclhit TiranC anelar,kryt'tar i zyres rajonale te rnjedisit anktar,sekretar i ki;shillit bashkiak anetar,drejtor i ndprmarrjes sC ujesjclli!sit

22.Ymer Ralla an~tar~nendrej tor i Korporates Eiektroeneraetike, doktor

Per ~Grberjcn e strukturave tE RashkisE se TiranEs ( pcrfshire edhe njEsitC administrative) u mbajtEn parasysh njg sere kritcresh e faktoresh, tE cilet e kane bazen ne reformen politike dhe ekonomike qe ndermorri vendi yne dhe 'Tirana pas 22 marsit 1992.

IJ menjanua nje mangesi qe kishte drejiimi ne pushtetin Iokal te kry uqytetit nC sistemin monist, mospjcsemarrja ne drejtim e kuadrove me r,rigjinP tiranase autoktone. Keshtu, rreth 40 pEqind e drejtuesve te sektoevc qc kane punuar ne bashki ne keto 5 vjet u vune nga familjct tiranasc, madje ato u perx7.godhen edhc sipas fiscve. Kryesia e keshillit bashkiak kishtc perfayesues te familjcve Pelrela dhe Eala, ajo e bashkisc kishte nga familjcl Kallqiu, Driza dhe Luga.

PSr drejlimin e strukturavc te bashkisC u vune dhc raprte perprejaxdlGen institucionale ti2 specialisteve: nga ndcrmamje kryesore t E Tiranes, nga institucione lokale dhe qcndrorc me seli nc Tirane, si dhe nga dikastere~. Nga ndZrrnarrjct u zglodhi'n 65 kuadro, nga institucionet lokale c qendrore u morcn 30 dhe nga dikasterel5 (5 tc tjere nga mjedise te ndryshem).

N e pcrputhjc me spcci fiken e sektorit mhulonin, special istZt-drejtues tC sektoreve tE bashkise rldahen nk ketE menyre nga pikepa~nja profesionalc:

inxhiiiiet-F 38, ekonomisle 1 9, jurist2 7, arsimtare 12, arkitekli: 4, mjckc 2. art islC 4,agronomZ 2, vclur inere 2, lelersi 1 , te tjerE 14.

Ne kushtet e ndryshinlil t e formi's sii qeverisjcs, te kryerjes se rciorrni!~ nC ekontlmi cl j . eshte patur parasysh q E te pewaidhen specialistc per dl-ejlimin e sektorevc te bashkise cdhe nga ish- komitetcl pluraliste te Tiranes. tE t i l l e ni: ketE institution u vcndosen f 5.

Ka qi'ne deshire e keshillit bashkiak dhc ashtu u veprua qe komisioni i kthimil t e pronave ti! drej tohcj nga specialisle me orig in2 tiranase. Edhe kur Kpshilli i Ministrave mori vendimin qe nC 'I'iranE le kete tre ko~nisione, keshilli bashkiak e ruajti keE kriter. Madje, ky kritcr u zbatua edhe ne zgedlijen e specialistcve inxhiniere topograft ctj.

Komisionet u keshillil bashkiak u ddrcjtuan nga specialist& mc pervojc ne fushen perkatcse. Komisionin social-kulturor e drejtoi profcsor doktor Pellumb Karajgozi, ate ekonomik znj.Dylfiqar Tufina-ckonomiste, komtsionin juridik dhe ti; rendit publik, z.Xhevat Mustafa-gazetar, ndcrsa komisionin c shkrbintit publik inxh.Ismail I-Ioxha.

N c k&,hillin bashkiak benin pje,~ese 6 doktore tE shkencavc, 3 mjeshter ti! nierituar t~ sportit, I mesues i mcriluar, 2 shkrimtal-F. 2 gazetari. ctj. PO kCshlu ni; bashkine e Tirancs, krahas kuadrovc mc pErvoje dhc tc shquar si JreJtues sektor&h nE dikastere, drcjttlcs LC ndErtnar ;.ji.vc nga mt' ti; mCdhali; t. vendi( si Kombinati i Autotraktorcve etj ., u cakluan specialisrC nlc gradi; shkcncorc si tre doktore shkcncash, 1 mesucs i muriluar, artisle ctj ., proces ky qc u vazhdua ga te vilcve te mevonshern.

Si nji; organiz&m i Rnd&ish&m vendimmarr&, rendesi i u kushtua

ndertimit te Khhillit t e Rregullimit ti: Ternitorit. Ndertimi i tij u be nE haze te ligjore e nCnliglore qe rregullojne ket2 veprimtari. Gjate periudhes 1 992- 1 996 funksionuan tre kcshilla terri tori per Tiranen. Ni2 ti; trc kcshillat moren pjese Drejtori i Tnstitutit te Urbanistikes per Repuhliken e ShqiFrisi; si dhe Dekani i Fakultetit ti; Inxhinicrisc sc NdPrtimit dhe ti; Arkitektures. Ne dy keshillat e pare ka marre pjese zevcndEsministri i Ndhtimit z.Arben Demiraj ne te parin z.Ilir Voci, drejtor drejtoric nc Ministrine c Ndcrlimit dhe te territorit, q'ka tregon ph lidhjen e kesaj bashkie me dikastcrtt si dhc interesin e ketij dikasteri per problemet e territorit tE Tiranks nE kushtet t. rcja. Ne tC njejten menyre mund te gykojme per pjedmarrjen ne kete organizl3n ti; kcshilltarit te Presidences dhe atij tE Keshillit te M~nistrave per problemet e ndertimit dhe t E sherbimevc publikc. Ndertimi i banesave me fondet shteterorc ka qcne nje nga drejtimet kryesore le punes sc KKT- se, qka kerkoi pjesemarrjcn c znj.l,iri Deliu drejtore e Entit Kombctar tE Banesavc. Kane qene ti; domosdoshem me mendimet dhe volen c tyre personalilctct nE i.us11E11 e arkitektures shqiptare dhe kjo u be e mundur me p-jesemarrjen e z.Ecsim Daja, profesur c z.Petraq Kolevica, arkilckt etj. Ne keshillin e trete u shtua pjesemarrja e arkitckteve dhe urbanistebvc tc ISPII- se s i Fallinda Murthi, Mira Pinderi etj. Seycialistet e shkencave in frastr~ikturore u perfaqesuan nga drej tues kryesore te seklorCvc. n E Ministrine e NdErtimit si z.Faruk Kaba @r ndertimin e rrugeve, nga drcj tues te Korporatcs se Energletikes si z.Yrner Balla, nga drej tues te ndermarrjes si; ujesjellesit te '1'1ranB si z.Faruk'Iqoro, pedagoge tc Fakultetit te G ~ e o l o ~ i ~ e si z.Jorgo VIlaho clj .

Ne per&iihe~i, mund le thcmi se ka qenii nje KeshiH Terri~ori i cil&sis? SF larte qe shqyrloi dhe zgidhi mjaft probteme tc ngutshme si dhc pprcaktoi detyra tE sakta per te ardhmcn. Ai iu pergjigj me devoc~on kcrkesave te shumta t e qytctarcve dhe firmave ndertuese.

IX. NDRYSHIME TE EMERTIMEVE TE RRUGEVE, SHESHEVE, SHKOLLAVE DHE EMERTIME TE

REJA NE QYTETIN E TIRANES Prej kohesh ne Tirane bisedohej per gabimet apo polilizimet c

tejskajshme qe ishin bere nga sistemi komunist nc emertimet e institucioneve, shesheve, m~geve etj. Me vendosjen e demokracid, kkkesa per t'i ndryshuar ato u ni t , madje u kthye ne njE imperativ. Per te filluar punen u ngrit komisioni i emaimeve dhe i simboleve prane Bashkise se Tiranes, Ai perbehej nga Sali Kelmendi, kryetar, si dhe anetare, Buron Kacefi, Wglegjes i kultures, Knsto Frasheri historian, profesor, Zcf Lleshi, gazetar, Valter Shtylla, drejtor i Institutit te Monumenteve, Sulejman Dashi, punonjes i Institutit te Monumenteve, Adnand Qatipi, Shoqata Tirana, Ramiz Xhani, drejtor i Muzeumeve tE TiranEs, Selrnan Zala, zv.kryetar i keshilil bashkiak, Qazim Bakalli, mjek, Veli Bici, punonjes i Institutit te Gjuhesise dhe te Lethis&, Avdulla Kollazi, pergjegjes i seksionit te arsimit, Koqo Kaskaviqi, drejtor i urbanistikes. Per funksionimin e ketij komisioni kujdesej z.Va1ter Gjoni nga seksioni i kultures. Keshtu me date 26 qershor 1993, me vendimin nr.45, keshilli bashkiak i Tirads pasi mori ne shqyrtim relacionin e seksionit te kultures, bazuar ne nenet 45, pika 17 dhe 46 tP l igjit per pushtetin lokal, vendosi t E Eje keto ndryshime:

- Rruga Kongresi i Permetit emertohet Rruga e Durresit - Rruga Labinotit emertohet Rruga e Elbasanit - kuga Bajram Curri emertohet Rruga e Dibrcs - Rruga Konferenca e Pezes emertohet Rmga e Kavajes, ndZrsa u ruajl

emertimi Konferenca e Pezes per pjesen e mg&s nga ish- 2 1 dhjetori e derj ne hyrje te Kombinatit (ish lagia 6). Iu propozua Keshillit te Rrethjt q E tc quaje me kete em& edhe rrugen qe te qon ne Peze.

Ndryshimi i kevre emertimeve u be mbi bazcn e Paktit te njohur historik se emertimet u p&rgjigjeshin lidhjcve qe 'I'irana kishte patur dithrnonc p&rmes kEtyrc rmgeve me trevat e tjea ti; vcndil si me Dibren, me Elbasanin, KavajEn dhe Dunesin. N& kete kuptim mbutct per l'u studiuar dhe caktuar em&rtimi "Rruga e Shkodres", e cila siq dihet ka pas qcne me pare.

- Dy bulevardet, ai "Marsel Kashen" dhc "Shqipcria ere" u ndryshuan ne Bulcvardi "Zhan D'Ark" dhe Bulevardi "Bajrarn Uurri". NC kclo ndryshi~e u r u ~ t embtimi i meparshem i R n ~ g b se Dibres duke respektuar popullin c KosovEs, kurse per kombin francez ishte mc dinjilozc vendusja e emrit te Zhan D'Arkes si nji' luftetare c njohur c konlbit frt;ng. Per te patur nj& pre7antim te denje ne Tirane, ne shenje mirenjohjejc ndaj vIerEsimit qt' u b@ri patrioteve dhe intelektualeve ta:..: ne Paris c g~cikC ish- kryetari i BashkisE se Parisit, z.Zhak Shirak, me emertirnin e nje sheshi tE saj me

emrin Heroit tone Kombetar, Gjergj Kastrioti - Skenderbeu, 11 mcndua q P slieshit prane pastiqt-I, "Flora", tani "Hambo", t'i vihcj emri "Francs". Ky vtndint pri tej te merrej ne nje vizitc tC mundshme ne Shqiperi tE Presidentit te Republikes Franceze.

U kthye emri i meparshem i rruges "Uardhyl" duke hcqiu- em~rtimin "Gogo Nushi"; rruga "Miqesia" (nje emcr abstrakt i miqesive te kar~lpi t tE vjcter sociaiist, u emerlua rruga "Abdy l Frasheri"; ndcrsa rrugcvc tu clendra kulturorr c Emijeve, ajo para Teatrit Komhetar dhe ajo nga Rashkia, anash hotel "I)rinitV, u emErtuan perkatesisht: rruga "Murat Top~ani", rruga -'Scrutnedin Seid Toprani" dhc rruga "Abdi Toptani". Me kcti: rast, nc nderonim Iri figurd LC shquara te'l'ir;lnes dhc Shqiperisi', aq shu~nE dha11E pc'r kulturen dhe ~cshtjen tone kornktarc. Njekohesisht, perterihej ajo qcnder I: -l'oplanasve si themeIues te qeverisjes se Tirancs.

1)uhcshin emertuar disa sheshe dhe udhekryqe. Sheshi i ashtuyuajiur, %ogu i Zi, u en~Crtua sheshi "Karl l'opia" per nder te sundimtarit te zones se Tiranes, Durresit dhe Krujes dhe diplomatit tc shquar lii ShqipErisE sc kohes se Skenderbeut. Sheshi para kinema "Partizanit" uquajt me emrin "S ulglnan Pashe Uargjini", thcmelues i qytetit tF Tiranes. Pikerisht, sly ne ate ai ngriti ol?jektct c para tL' jetes urbane tE ketij qyteti. Ne shcsl-rin para Kombinatit te l'ekstileve u vrndos te ngrihet busti i Xhuzepe Ciarbialdi-t, 1nc~ithi;se mendimi i ambasadorit italian nE Shqiperi, z.Paolo Forcsti ishtc per elliri~i c Marcmi-1 si n je ligw-e mc L* pranucshme per Shqiperin& dhu Italini'. Per te ndcruar vepri;n e ish-presidcntit amerikan IJillsou, nlbrojljc

ti; qcshtjes sonE kombetare, me emrin c tij u ernkrtua sheshi para Ish-MAPO- ret e emcrtuara s se 'I'irancs sC Re. Pra, ky shesh pasohej ne dy anet me rrub"

rishtas: "Abdyl Frasheri" ne njeren ane per nga Prcsidenca dhe "Sulejman Llelv~na" ne anen ijeter deri tek ura e Lanes, prane shkolles "Vasil Shanto". Rruga "Muhamel Gjollesha" mbeti pjesa nga ura e Lanes ne drcjtim te shcshit para koleg~it lurk "Mehmet Akif'. Kcshillit bashkiak I L ~ propozua dhe ai vcndosi q F sheshi ish-"21 dhjetori" te marre emrtn shcshi "Mustafa Qcmal Ataturk", pikerisht prane kolegjit turk. Ky emertim u pranua nga insti~ucionet e shtetit turk dhc nga ambasadori 'I'urqisc nk 'Tirane, z.Mctin Ornckol. AI e pranoi dhe idcne e lidhjcs sk sheshit me kolegjin. Em&limi i shushit dhe vendndodhja e kolegjit turk u vleresuan edhe nga ish- presidenti turk 'I'urgut Ozal gate vizit&s se tij ne Shqiperi. Ai e vizitoi kolcglin. Sheshi i ashtuquzjtur "Xhamlleku" u emertua sheshi "Franc Jo~ef Shtraus". Ne inaguritnin e ketij sheshi, krahas personaliteteve kryesore t e vendit si Prcsidunti i Repuhlikes, Dr.Sali Rerisha, erdhen edhe arnbasadori glcrrnan, Klaus Volcrs dhe e bija e Franc Jozel'Shtrausit.

Shetitorja ni: kodrat e liqenit artificial te l'irani's, qe fillon nga Fakulteti i Cijuologji-Minierave e deri te restorant "Liqeni", u crnertua shetitorja "Gjeneral Nikolas". Ngjitur me tc, perballe qczmCs tck kjo sltetitore, u ngri t mcn~oriali i ushtarcve anglezc ti; rcne nE luficn e dyte hoterore. Ne cercmoninii e inagurimit t2 ketij memoriali moren pjesE z.Sali Berisha, z.Pjclcr Arbnori kryetar i Kuvcndit Popullor, atasheu ushtarak i MbretOrise SF Uashkuar etj.

N e kuadrin e trevjetorit te krijimit tE PD-sc, u zhviltia ceremonia e eniertimit t? rruges "Arbcn Rroci", e cila eshie rruga qe te qon nga rruga e Elbasanit te godinat e qytetit "Studenti". ZbJimi i pllakes se erncrtimit t? kesaj rruge u be nga zoterinj te Azem Hajdari dhe Afrim Krasniqi.

NF e~nertimet e rcja t& shkollave u mbajt parasysh qL: te hiqen emertimet u disa shkollavc, ti: cilct lidheshin me data t c Partisk Kornunisle dhe l C

rinis? kornuniste. Ki'shtu, shkolla 8 vjeqarc ne Kombinat "8 Nentori", u emcrtua "Lasgush Poradeci", "23 Nentori" uernertua "Nikct nardan;", "29 Nentori" u emcrlua "Gjon Ruzuku", "20- Vje~ori" u be "Elen3 C;jika-Dora D'Istria", shkolla e mesme c ndertimit "8 Ncntori" mori emrin "Karl Gega". shkolla e mesme "7 Nenton'" u emErtua shkolla e mesme tuknikcl "I-jrry Fullz". shtepise se femijEs nc Tirane nga "8 Nentori" iu vu emri i personal itetil nga Tirana, Zyber Hallulli, po keshtu shkolla "Ylli i Kuq" nE

l agen Lagrake u be shknlla "Ahmet Gash]". Shkollat 8-vjeqare "Alq~ Kondi", "Q-lbrre Ciu" u vendus tF mErrlohen phkattwsht shkolla 8 vjeqare "PjetF~ Rudi'vhhe "Ramazan Jaranr", ndasa gimnazlc t& ri t~? Twangs, i sistemuar nE ~sh-shkollen e mesme ushtarake "Skenderbej" iu dha emri "Eqrtm Cabej"'. Ne rrugh e Dibes keshillj bashkiak vendosi qE shlmlles X-vjepre me klasa muzike, "Kongresi i Permetit" 1'1 ja@ emrm e mtsueses s2 njahur dhe te nderuar tiratlase, Servete Maqi, (Servete Maqi ka qen@ e Ema e t sh-luyetarit t& keshiltit bashkiak z.Besmk Petrela). Per te p&k~ijruar daten e ngritjes s& flamutit nga patriotCt tiranas, shkollts st re 8-vjqare IU

dha cmertimi ""26 NEntori". Emerhmi i by shesheve tErllndEsishEm nF Tirani! lldhen me vizitat e dy

personal ~teteve te larta pditike q& bene ni! vendjn tone. Vizita e presidentit itahan Oskar Luixhi Skalfaro, veg Ilerash, u pasurua me ~nagurimin e sheshil "'Itatja''. FlMh e e m d m nC sheskin prane Stadiumit KombEtar "Qmal &$fa" .e zbulum PreeiWi S'lmlf~b dhe Presldmti Sali Bensha. Ne gj pkuan t 'i propom~me keshillit bashkiak ptr kete shesh, per te b&e ati! qe Italia e kjshte bkE prG kohesh, madge jo ,n& nje qyW t2 yeM, me em&mel a shesheve "Albania'", si dhe duke mami!- parasysh azkitektura e sheshit dhe t& godinave pran5 S t d u m i i to@ Korn-. Sheah qC pi%lq& whet nE zanb mt dis 13ankEs s& ShqlnErise, s&sE & PS-se dhe Teatrit ta5 Kukullave, mori ealrln shehi "Austria" nder t"a kctij vendi mik ti; Shqtper~se dhe me rastln 1. vizitEs SI? ~EvendEsluyeminiStTit dhe ministnt ti; Jashtem te Austnse. a.Volgang Schussel. U mendua per kete shesh, sepse a1 ndndhej ne nje zone te konceptuar me kohe nga politika shqiptare e viteve ' 20 , pra, me parlamcntm c v~eler (Icatri i ErniJEve sol). Ndonese po zbalonim njc vcndim t6 kesh~l l~t bashk~ak dhe k~shirn organizuar protokollin per nder te ketlj p~rsonaliteti te popullit austriak, nuk rnungoi sjellja e shemtuar e njerezve nga sclia e PS-se. Rritmat dhe sharjet e tyre ishin nj2 turppkr qytetifi dtmC. Cercmonia u organizua me mjaft kujdes dhe u realizua pa inc,ldent, Falenderoj banden fry more tC Bashlase s& Tiran&. e c~ la ehzekut-ci marshin e Radeckave dhe qe fryrnezol edht zevendeskancelar~n auslriak. Me vonl;. t ~ e gazeten "Zri i Pclpullit"', pas zgjedhjeve ti? 26 rnajit 1996. kur po h p i m ne' rushat& p+zgjedhjet lokale, do E shihja futogmfine e bere nga fotografet socialisle nt mornentin kur po flisja me z.Schusse1, fotografi qe shoqeronte rnorini! e fyerjeve ndaj mejc, lE nEnshkruara me pseudon~nie. ashlu sig veprojne gl ithnje vemjet spiune sigurimsa.

U inendua qe te ndEmhej emri i stadiumit "Dinarno", sepse ky arnbi- ent sportiv kalai ne adrnlnistrirn tZ BashJcjsE sE ~lranes p5r sport-klubin e futbollit "Tirana". %ti Ramrrzan fiiza, nisnkryetar i bashkise argumentonte dwnien e emrit t2 Selman SErmasit, njE figure e madhe e sportit shqlptar, vcganhisht nE arganizimin, zhvillirn~n dhesdministsimin e tij. Ky propozim u miratua me wuimitet nga keshilli bashkiak.

Ndryshimet ne fushen c ernearneve nE snjediset e Tiran& u zbatuan nga ndermarrja e dekor~t nEn kujdesm e z.Valter Gjoni. NE shkolla u bene veprimtari per em&timet e reja. Spektri i emertimeve ishte i gere, ai prekte periudha te caktuara historike dhe treva tE te glitht vendit si dhe vendoste kornunikime tC reja me vedet mike nk! EuropE e SHBA. Kja pune e nisur duhet vazhduar me tej me studime tE argumentuara.

Foro: Cflsr ngG perurrmi i sh~shrt "FUIZ Nali " prone Pu~-kmnti i Shqiptar nC Tir.anC. Mnrri~l pjesd Prrxdciena i RepciM&s z.Suli Barisha, kryemiaistri z. A l ~ k s . ~ vlrlt?r M ~ k s i , XI tihe Presicie*ti i Repuhlik& se KosovPs, Dr. Ihr~i1irn Alrgol w, K~~~cn~in'nisr!-i. 01-.!3ujnr Btrkoshi, rA166- Xhufewi, At Artur Liolin cG.

Ngr~tja e keshillit ti: kultures prane bashkisc se Tiranes ishte nje tregues i n ~ v e l i ~ t? m ~ r e t& lrajtimit te mjaft problemeve t E institucioncve te artit dhe kultures ne varesi t t pushtetit lokal, te mbEshleljes qe iu dha mjaft grupeve dhe shoqatave artistike e kulturore tC pavarura e private, si dhe per ti? mbajtur nje lidhje konstruktive dhe funksionale me Ministr~ne L. KulturEs, RinisE dhe Sporteve. KEshtu. me vendimin nr.63 ti5 kryetarit ti? bashkise u ngrit ky keshill i kulturesr

- Buron Kaceli, piktor, lu-yetar - Vath Koreshi, shkrimtar, ish- min~sttr kulture, anetar - Agim Zajrni, Piktor i Popullit, Profesor, an6tar - Zhani Ciko, diriaent, anetar - Ruzhdi Pulaha, dramaturg, parlamentar, anetar - Alush Shima, piktor, parlametar, anaar - Emrn Riza, arkitekt, doktor i shkencave. deootet, anptar - lylamur Topi, mnjek, angtar - Bujar Kapexh~u, aktor, rektor i AkademisE se Arteve, an&tar - Tom1 Tornorri (me pas z.Shaqir Rexhvclaj). anetar

Sekstoni (me pas drejtorla e kultures) ni! bashki nt bashkepunim me keshillin realizum ndryshirne tE ndjeshem 11E konceptimin e punts sE ~nstihcionew tE artit skenik. l'earri I estrades u er - h a Teatri Varietc i 'I'iran8, duke mbartur mevete njC seederyrash ~ $ 1 . * rrninl?' dhe thellesin& e temave qe tl-ajlonte ai. Drejtor t k e t~ j teatrl u caktu. .Shen Mita, artist i njohur dhe skenanst, ndersa udhEheqEs artishk ishir, d.koqa Devole dhe z.Muj tim Shehu. Teatrin e Emijeve e drejtoi z.Mehmet Berati, ai me trupen e kctij teatri dhe mb&shtetjen e bashki* realizoi lidhje te Mtij jnstitucioni

me cjrgnniznla te fitnljcve te Hashkimit Eurupian. VNICEI.' elj. Per here te pare n= historinc c arteve skenike ne ShqipEri u realizua Festivali Ballkanik I 'l'eatrove per FCmije. K ~ ~ h i l l i i kultur~s, vet; te tjerash, sherbeu si hallke lidhesc midis bashkise e inst,tucionove te saj, nga nj&ra ane, dhc Ministrid se KulturEs, nga ana tjcter. N& menyrk le vec;ant& me ketc rninislri u bashkepunua p b problcmci c dobi's;t~ c skulplurii.s ne qytet. Jan? bere disa takime me z.l'eodor I,ar;o,

per vendosjen e skulpturave te rcja nE qylet. At0 u bene objckt i pun+ sc kcshi)lil bashkiak. U zhvilluan kcto konkurse le skulptures: 1 . Monumenti kushtuar viktintave t E terrorit komunist -monument, f'itucs Arbun L,azc. Ky mollurncnt do tB vcndoset ne mjcdiset prane Muzcut IIistorik, aty ku u vranc intelektualF1 r l'iranes ne nentor 1944. 2. Monumunti kushtuar demokracisP (ne sheshin "Dcmokracia" tc qyleti "Studenti") monumenl. Fitues Vasiljcv Nini dhe Ikktor Dulc. Roceti u paraqit n e kluhin e kultures "Studenti" me r a s h c per-vjcturit te levi;..jcs studer~tore tE dhjetorit 1990. VIeresimc pozitive dhane nijaft sludcntB, drcjtucs te PD-se, Presidenli i Republikes ctj. 3. Husli i Arben Brocit per- gimnazin me ti? njiijtin em&, fitues Rajmond Mato. lnaguri~ni i ketij busti si dhe i crnrit t e sllkolles u be me rastin e vizitEs sE z.Sa!i Berisha ni' kele shkollc, e cila ndodhet ne nje lame patriotike e demokrate 12 Tiranes. 4. Shtatorja c Fan Nolit, fitues Thoma 'Ihomai. Ky konkurs u be nga Ministria c Kulturb. 5. Monumenti i Garibaldit, autori italian. 6. Shtatorja e Ibrahim Pashe Bargjinit, konkursi ende i pakrycr. 7. Shlatorja apo busti i IIaCiz Ibrahim Dalliut (parealizuar). 8. Memorial; i vrasjes se ushtareve angleze ne Luftiin e Dyte BotErore i bi'rC nga drejtoria t. urbanistikes I'iranE me drejlues arkitektin K o ~ o Kaskaviqi. 9. Monumen~ arkiiektonik per sheshin "Italian. Idea c tij u punua nga arkitektC t& bashkise si znj.Mvlira Lufi. z.Agron Luti clj. dhc iu paraqit ambasadori t ilalian ne Shqiperi z.l;oresti. Mbetct per t'u realizuar.

Keshilli i kultures analizoi dhe nxiti zhvillimin e rnjaft aktiv~teteve muzikore. te valleve, te kultures etj. Mbi kEtc baze, kEshillit bashkiak iu paraqi tEn projekte kul turore, te cilat u rnbeshte~en nga ana financiare. U ngrit orkestra fry more e bashkise ase fanfara, ajo sherbeu ne aktiv~tetet e kryeqytetit ; po keshtu, u ngrit bnpi "TE rinjte e Bashluse" apo shoqeria "Tirana 2000". U mbikhteten aktivitetet e Shaqatb d Mu2ikii.s d Re (inteqretuesit e mwikes sQ re) me drqiues kesnpozitor~n e njohur, Aleksander P q i , te muzikes sE dhomes me drejtues pedagogun dhe kompoz~torin, Sokol Shupo; gleten perkrahje dhe bashkEpunirn shoqatat si "MiqtE e Artit", "Pan Albanian Union of Music", shoqata EP'TA (Shoqava e Mesuesve dhe Pedagogwe Pianistc), shoqata "Tonln Arapi" pEr Festivalin e Roma~lcts Shqiptare, ViTtuazet c Rinj etj. Kjo hegoi mundesitE qe ka kryeqyteti n& ngritjen e nivelit ti? jet& ariistike dhe kulturore, u vendosen stade te reja te drganizimit midi% uiveleve 1E ndryshEm tE pushteteve, shoqarave dhe personalitetew E artit e te kul ttu-2s.

XI.QYTETAR€ NDERI TE T~RANES TE SHPALLUR NGA KESHILLI BASHKIAK I QYTETIT

Personalitelct qe jane shpallur qytetare nderi le Tiranes jane : 1. Dato Seri P)r.Mahathir bin Mohamcd - Kryeminisler i Malajzise. 2. Norman Ginsdor Pitkin - artist i shquar anglez 3. Vol fgang Schussel - nerikryeminister dhe minister I Jashtem i Austrisc 4. Ihrahinl Kodra- Piktor I t~radh shqiptar

Kryeministri i MaIajzise u vlcresua si negociator i marredhenieve midis dy vendcvc dhe ~ O ~ U J V ~ tane, si mbeshtetes dhc dashamires i zhvillimit dhc per perparimin e qytetil te TiranEs. Artislit te nladh kornik Norman Pitkin iu dha titulli i lartc per Earnen qe gezon nc Tirane dhe kontributin qe dha per ngriljen e nj2 qendte mjekesore per krycqytetin. Eshte i njohur lashme kontributi I z.Schussel per mheshtcljcn qe i ka dhi'ne Shqiperise ne arenen nderkombetare, per ndihm2n dhe mbpshtctjet~ e Austrisc ndaj vendit tone ne planin politik, ekonorrrik e financiar. lbrahim Kadra u shpall qytetar ndt-ri per patriotizmjn qC trugon ndaj Atdheut e Tiranes ne te gjithc rrugen e karieren e tij artistike si artist rnc fame bothre . Qytetj j Tiranes c shpalli qytetar nderi perpara Durresit, prej ku Kodra ka origjincn (nga Ishmi i Durresit), sepse nE Tirane ai u rri t si djale dhe pati zanafillen si piktor dhe artist. Ceremonia e dhenies se titullil qytetar nderi zakonisht i'shte bere ne Bashkesine e Tiranes ne prani ti: kryesise se Keshillit Rashkiak. VCICIII p& z.lbrahim Kodra ceremonia u bC ne Galerine Kombi!carc te Artevc Figurative. W e ceremonine per Kodren merrnin pjcsE artistc te medhenj shqiptare, shoke e te aErm te Kodres. merrte pjese edhc Prcsldenti i Kepublikes z.Sali Berisha, ministri i Kultures z.Teodor 1-ar;o. Me tro

he n& ~ & e . D w k ? & i t , 4i

pw cwemonish SE &&%~p& h&r % t i j nt bashla, prefmi ti ec% ae, &rffb# et& @ h ~ : d b wrBankk~ ~ ~ r n b & a ~ e ,

PkhFmEetja s M ~ E m rastin e dhanies s t ti tullit "Qyteta~ Nderi" K a t% wM&m-

1 % . ,. i< I # , I #

1 d m r i &ti Kqmin&W i,bIw;j&B !, E n d m m & m j ~ ? TE ndemar miq ' t r ~ ~ ~ l a n ~ t o ~ t E M i h t tE Nderik I ,

, , 3 ' 9

&hi$ kenami e madhe per m%&g & 6&iqhktwha~ c mi t 'J u pres Ialvc dhe tk gifM pjesEhEt e t jeE E delegac~oriit ni: Rashkill2 c Tirank & $3 M a g&% J@.m& K@.U +qq

zibViUidlin e .nw& . ti , vF&t . , tuaj, s~dornos ne xpqqk4 zmkkkw~ .a@ . , ~tzidme J&d&ii@ ng+#iqr& vmde ne rajmin P

&is, Eshte lljt peirvojt mj;afr e vlefshe p2r vendin h i r .q% Iupat.q+ ad@aqw& $a d xi&! ".a t'i;g&mwrtrim n!j# d&%rg&qar hail pa$ !& $ l i ~ p W W b ~ y p & @ i ~ ~ d ~ ~ te:;+@- VI w~sojmi? k d ~ g -.& Qepi $.m~&jpn ,e ,njE rapor k i tq$r t6

, .

iij w ~ t r d h e ; i &t,is&" d~-i$ na-jp isWi i njE m d i t$ tilit prgg~gi &E ndgr @

itt .!@n ywti ,i TW&. , , , - . , , , a

N@ I-& v d L 4 k E c$ &rit$'i ph+&j&gh,p m+p@

&xi Illmi I : , - . :. .. . '

PCr t'Su kujtuar kurdohee ndjenja~ rniqCsore Tuajat dhe te popullit tuaj dhc njekoh2sisht p a t'u referuar tek Ju pEr rrugEn q& Tirana ka nisur. .

Sali Kelmendi Xryetar i Bashkisi! se TiranEs

Pershendetja e mbajtur n e Bashkine e Tiranes me rastin e dhenies se titullit "Qfletar Nderi", Dr.SCHUSSEL,

Zv/Kancelat i Austrise

Jam ieper 1 gezuar q E kern1 mik ne Bashkine tone Zevcndeskancelarin dhe min~sirin e Jashtem ti? Austrisi: Dr.SCHIJSSEL. Auslr~ n cihc Shqrp&ia, dy vende me miqEsi tradicionale, fa]& dernokracisE, jo vctkn qE ripertFrin8 rniqEsine e vjeter, por kjo miqesl sa vjen e po forcohet. ShqlpPrla i Pshte mlrEnjohEse Austrise per ato qe ka bere g a t e dekadave te shkl~ara, per 11dihmEn dhe mbtshtetjen ni: forcimin e shketit shqiptar si dhc ne shkolllmin dhe formimin e intelektuall've shqiptare. Ndi hma e 12ustr1R dhe e popullit austriak Eshte ndjere dhe po ndi het kudo nEpPr ShqipCr~ u, veqanerisht, ne Tirane. Meritc per kete kane edhc persortalitelel e shquara te ketij shtet~ mik, njE nga t& cilet jenl edhe Ju, I

nderuar Dr.Sc hussel. B a s h k ~ a e Tiranes, duke vleresuar ndihmen e shtetit austriak dhe mbeshtetjen Tuaj. vendosi t'Ju akmdoje liluliin "Qytetar Nderi" I TiranEs SI dhe te cmcroje nje shesh t E qytetit me emrin "AUSTRIA". M e k2tE rast desheroj te shprehem qe kEte vleresim p&r Austrine rtlike dhe per Ju, ~ i u k ~113. bFn Tirana ne vcqanti, por e glith& ShqipQria.

Kryetari i BashkisE Tirane Sali Kelmendi

~e *asen a wit $&@a@ka I@ u : i bm i

f&l ige @ &&mec&xs$E ~r&&hiIjeyg t l d e b R v ~ te LU~ES hx&&f se N ~ ~ ~ I ~ ~ * & w ~ qjg- W p f f i r n f H $ T&m@lgv% shoqalat e ndrgshme dhc nga Ministria e Mbrojtjes u b5112 propozime per vlc1~2sirnin e frgurave te populli'l tor~E. Z.Sali Bef~sha i dha rljp krrpiim t& n v~zitave nF familje nC rastin e 5 Majit, Drtes s8 DtshmorEve. U realizuan vizita e d k nC familje qe kishin kontribuar shumt per demakrar;ine, s~ dhr @r @ndr4es&n e l y re ndaj &TJ&% &mdb k-r~t, Vizital e para u n25 &rn~lja~e v&Ua& b$Q&md SbB, Ato la&rrrIwesa 12 theIla tek t~ aErmit e Q-tit dhe qytetxi3 e f &nf s. Pd kkhty vi$Z.a u btnE tek te aEt.rrxit e . M i s m . M m ~ ~ I$$ faillti@ e Qmqd k.$olli.it i d&hmsai t Mwa Agolli, i war& nE k w h fht@k@ t8 Makliza& .[@ma1 Agolli e ~ h e ky pttibt &et i per&uw.r nga diktatqa bmmiskj etj. Me njE vGmEnfl& $& WF&# dkBwisha m&q& v i z h t n2 hrnilja e d 8 s W a w ti? dmaW-@, f%@&n@<re&&~li i &p~ib5i&1~h&&bE fajnirj.ete d e ~ . " e & $ i $ d Wm, iP&g$p-iz& npjx4.1~ia ka&ste nk k d h t c U c p ~ ~ i t &&ial,a$ Paraf See e ~ ~ i t % $ k J % ~ & &a& BTE vug611 c @a@ d k r n % ~ & a a % ~ h l & a h e & r n ~ i , CITE^ &&trDBkes. ni.! fm'il_jw $ &+% B@b, >rn& 06 b b & q &pWhirnlt-c arrrbg$adpve IIE korrik 199iI nE T~ranE. U vlerEsuan nrqaft familje ti5 patriotEve shqiptare t t inlelektualbve ti? vrarE nga dlloatura kornunisk. Baht-i Lika, a&rmi~rstr~tar i lames nr.2 priti z.Berish:: nt vizjtb qP ky j Mri per kujtirntn e tE atil tQ Bariut, Mkrharrem Likes, atdhetar e ushtarak i paNrzier me ~kupatorin dhc q& u p~shkalua

rtga mE 1 nmtor 1944. Me raslln E- 5 Maj I t vizita u benE edhe n t h j i l j e t e te aErmvu tE Zykdi Herr~t et~. Tipik zshterasti i vizitkssi; mtif Berisha n& Camlljen a JosifZegalit, ushhrak wtgan, 1 cili ishk perdutuarnga reaimi k~munist pEr shkak ti5 bindjeve #* tij per zfivillimin E ushtrsS.6 shiptar% & h t ~ e dl&ur lrarespondenca e ~Waii me Enver H W & p& pt&Jme dti5: &ha qb ushtroi shte~ ma& mbi k8t&&s@r&-t# shq~ar- %$mIM%ni i hm&Bwe me E 6 Mqit t , i wg~ehimin e mbfi &-&~TPw .& b $ f i k i $ E si d k ba&@Mt2 ~z&&Seshfhn me dikastwin e mbtoJ4~ B e me sho~ten e aetera*ve f8 bsshkpzq. Kjo men* rnpmi- ,b&i d mw&f 45 tk rnam'irl pjed wiz~ta,edhe drejtues t2 +rhs @ SMLW ~i ZP* &TW% s&bwd@M&siJ ~Safef Zhulali etj . IJ a~$@&mf &H&$ VeWdn6 !d'5&4&11 Biushi, h s i f ~ ~ i , Muhama &hip, d r T ~ k s didmica ~ t j . I&rt.it &t~heshin vizita Qh t& kujtaheshin c%%mm* si f l l k z M f ~ b i r l t u ~ Xbma-1 a Mushfa Zzjmi, Donih Ddt, Niko Hoxha, M d y m Keta, Hamit %ijaku, B e i m Imami , Shyq yri Ishrni, Mihat Dan, Skender Kbstu13, Vdsil Shmtto etj. Vlm @r t'u theksuar se organizata e veteraneve te lufEs (ajo qE drejtohej nga z.Pirro Dsdbi ba) nuk praxaa~*lte t& meme pjesE ne crrganizirnet tona t E pushtetit, aja ka bere ~rizita f;jpas pfiifikrihi t @ gaj ,

XIII. POPULLSIA DHE PUNESlMi

Vendosja e pluralizrnit partiak, fitorja e Partis6 Demokratike nE Tirane me 3 1 Mars 1991 dhe ne menyre ti5 veqantii, fitorja nE zgledhjet perglithshme me 22 mars 1992 percaktua~z p&rmbysjen e raporteve tmdicionale te rritjes dhe IfvizjEs se popullsis& nC kryeqendt-En e vendit. Zaedhja prufelike e t:Z parEve lane pet. themelimin e k&tij qyteti dhe m& pas si kryeqytet i Shqip&ise ne nj e pozi ti5 gl eografike shume te favorshme (lidh brcgdetin me mal&inC nga lindja si dhe mgCt natyrore e historike. me pjesst e trevat e ndryshem te vendit), premtoi pbseri njE zhvillim e zrnadhim t& shpej te tE ThanEs. Ne pt3masat e kornbit, hnE ngritja e nje qyteti prej 250 mije hanorkh ktrkon 1-2 a me shurn& shekuj, NP vitin I923 Tirana ka patur 1 1 mijE banore, nE vitin 1990 ajo numeronte 240 mije banore, trdersa rme vitin 1996 popullsia mb&ti ne 450 mije. Nje rrltje m)aft c dukshme e popullsid eshte bere nE vitet 1991 - 1996, ku shtesa e hanoeve Eshte a@r 200 n11jP vets. Dyfishimi i popnlls~sE n& 5 vjer t& pcverisjes se PartisE Demokrat~ke fshte ndoshta rasti i vetern nE historine e zhvillimit te zonave urbane te koEs. Qyteti i Tiraniis s& bashku me zoGn e afm periferike arriti mE 199G-ttn t? keiE aq hanore sa qF'Cshte pqulisia e Republikes st Malit tE Zi (650 m i j ~ banost), ose vetem aashte qytete nE hali jane me popullsi rnbi ate te Tiranes etj, Me poshte po praqesim pi!r ilustrim tabelen ku krahasohet popullsia e Tiranes me ate te qytetcve te dlsa shtereve te perparuar te Eur~pes.

Nga shqyrti mi deI SP. Es3tB ?rIW densiteti i p~pulTsis2 d k ka n d ~ d h u r fenomen i i urbanizimi t te mnave lqye~ish)xl: p~i fer ike tt& qy1tti.t ti5 TiranEs. Me fitoren c dernokmcitr8 s ti? IliisE, ne: hyeqytet c p&feth, u vendosen

famrljeve nga rrethel rr zonal v,erlJg?dore iE vendil dhe nga rrcthct c g-waparit BeraDt. Kw$&,.KolsnJs etj, c po ashtu edhe nga fshafrar e

a , l ' ~ ~ & ~ . , J a . n e V ~ ~ ~ S U I . date k&tgrrGvkater-pes& viteve edhc jo pak SECWAS ce .JUG. Kuj@gne se kryqylct' "ante ne at0 morncnte pawjat e tmsh2gwra L? n,e ekonomle 45 vjepare me drejtim C centralizuar. Siluata I C till& mjan te kornplikuam per kornun~tetet lokalc, nE rastin konbet per qytctin e Tiran&. dommohen kur programeve pditike u bashkena~te t vcpr~mtaria krijuese dhe ne liri e indlvidit. Sn detyra paresore ne zbaiirnin e platformes d pun& sE pushletit lokal kane q@nC pungsimi i njerezve dhe rritja e t E ardhurave dhe konsumi real per fryin?, N e v i m 1992 ne Tirane kanE qenii meth 60 inijii t? papune (shum~ca e sektoreve tE prodhimit ishin n2 12 ashtuquajturin 80 perq~ndesh Ct papunEsisE), ndersa pas 4 v~tesh, me &lithe dyfishirnin e popullsis~, shifra zyrtare e ti5 papuneve kshtE 27 mije, pra, nurnri i t E papuneve &shtii ulur IF pakrh 2 here. Me poshte p paraqesim treguesit e punesimlt g6r Tiranen n? vi tet 1992- 1995 (papunesia e vitit 1995 ka mbetur e njEjtt edhe per 6-mujorin e pare

t E v ~ t i t 1995).

Nr Eincrr~m~ - Vit i 1992 V~t i 1993 dcgdvc Sek. Stk.

shtct Pr~v. shtet. Prlv.

rl .mn udh rlbnlr j r y i t 1945 3 6 I R X ~ , Numi-i 1 IC p~~nesuarve 1 - r ~ vi ~n nP sc o r ~ n pn~i$ i%f~t? rretfi '100 tn~j?, ndrrsa ne seklorln shtele30f n'eth 45 mije vete. Sektort prival ka n-eth TO pErq~nd te te putlesuarve g lthsrj, nE krahaarn me vllln 1 992 &#I? rr~lu~. 3,s here p u n c s ~ m ~ nc sektonr! puvar. Uypu i~es~rn~ apo te ardhurat nga dy a me shume mug8 tE l i g j shn~~ n2 k&tE periudhk evldentohet ne

, r a l w w a + ~ ~ ~ r n V r r r l . ~ Y de-*n nAitje. - -4.b 4 )- ,dUIOt )IEYli7b)CROet m g i j q w Q -Y ~ ~ 1 r i q t 4 6 k t q ~ w J i 1 ~ =-a'

ji8hibni r nSl.,kr A IWw<AWtq#-9- ldii

rmm&db. -M ~\&b gk i I

W ga vi ti 1992 jan? privat izunr rreth 12000 objekte t t vogla dke t E rnesme kryes~shc me ankand (ky e s h t ~ numri j objekteve l ie pE1-bcrje tt?

ndern~arrjeve te pr~vatizuara dhe obj&te m8 veie). U privatizua tiiRsisht tregetia dlle sherb~mel. Jane privatizuar lCu ,~dermarrje ose 75 perqind e ndermarrjwe nE varesi lokale te peri'sfijra ne platformen e pnvatiumil. I4 ndCnnarrje t E tjera u transhnxuan ne shoqeri tregtare dhe nE viltn 1996 pushteti lob1 i TiranEs u kishte pergtitur dokumentat per prtvatizim n& peputhje me l i g ~ i n . Realizimi i dtejshern i pun&, mbyllja e privatizimit i pErkislr: slrukturave t P Ministr ig s& Finankave. 15 ndamarrje ishin kthyer ne shqi5-I 1E perbashketa, Nga numri. i pEqg$hshEp i pdermnjeve tE vid~-&isE lokale, nuk u perfshlne n2 platfnrmEn e psivatizitnit rreth 22 ndermarrje e institucione kryes~sht t2 sferes se kultures, 1tE arsimit, sh&ndetEsise . sportit si dhe dlsa ndiirrnan-je t E sherbimit t2 studenteve apo t t sh$rbirnevc Inkale.

1 .lndwjtrta 2!J 8 2.Ndertimr - 28 3 3.Trcgtia 23 A ~shqim/Bujqcsi 8 5,Trilmsgrti 3 I ,' * :..

, -- 1

S.Shtndcte's~a 1 9 Kamunalc dhe ' encrglctikc 1 8

Prrsqyra e priwtizittrit tZ ud2i.marpjt.w Z:rltfZ al' wr2posf1tL-

Nr.Scktori2-t Numirl i nd+?mtlmjevc lokalc t& privatiruara

Ndermarrjc td pcrbashktta

Nga 11di;rmarrjet u perbashkcta me kapital vendas dhe IF huaj punojne alo tP seklorit IC industrise (5 shoqFri), ti: ndErtimit (3), te komunales ( l), l?

~mdhirni t ushqimor (1 1 etj. NC qyterin e l'iratlcs u ngritEn edhc 34 shoqeri jnitll-venture nF nder~narrjct e instltucionel e varcsisc nacionalc.

GRAFIK17 I PHIVATIZIMIT SIPAS VLERES SE OBJEKTEVE

CASTELLANIA ALBAEU REKA GALANTERIA ATTA-ALgA- L A N

- ALBITALIA SHPIK ALBITDIABIA NOYOMATIK ALB ALING co . POLIALBA FEDEUHA RADIO BSA

- RIKORT SALS SHPK N.P.R.SHTYLLA -

BANKA I-SHQ. TRADE TIRANA SUPER BETON ALBETON S

_ NDE.PRODH, PJESENDRRIM ECA ISTN ALBITAL

-- , F.Piatavt -

N pllc frcsk. Galanter~ ---- UMB NNLT Lane -

N P Abraz. Albtur~tml N,Kimike N Pr.inertc N.N.ushtarake N.G~eol.gjeodeei

N.R.Sh K.Ush tn

N.GjeoloAi N Pr.Shtylla B K.Tregti N.Sh A.Publike N.Pr.Beton1 N P M N , 5 K A traktore~e ISTN Fabrita vaji

H o t e l ~ r a n a

ISP 2

-- 2 1 Pr.eneve - -

Pr.pli.c fresk - 37 Pr.Cialanter1 15 Pr.Mjete Bulg. - 15

"

--

- - . - - - - - - - - - - L---

Austriak Kos~var Itallan k

-

G~erman Italian

- RTV.Pr~shtlne -

Itall

Pr.b~iq&stsr

Pr.Abraziv - Turiam Pr.Kimike Pr.rere N d e ~ r m Gleologji Rikonstruk. I n d . ~ h d e Parafabr~kat Bank& Q.Treg. Bcton M.Ndertim Pj.ndrimi Projek~rme Pr vaji Pr.va11 Pr.tekstil Prog.sw. Projekt

I I 15

25 --

10 20 I0

10 IS 10 20 57 27 20

27 10 25 49 50

20

I 1

Pas V I ~ I T 1 993 u krijuan edhe k&n nd&~rnafqe t2 p&bashkEta;

I .Eva - Italia 2 1 0 vEllezent (fa8TtkE e Tsh-kombinatit "Misto Mame") - knsovar 3.Sastmena c Rc S3qrptare-IhIla Cgjese c. nd&tIarrjes sP shk~epses) 4.Eurogen - Italia

Gj;jltht;ishtu nga pasuria sht&Er~re e lokale u priwat~zwb 58.000 apdrtamctlte nga banoret e kryeqytet~t. duke i kthyer per Were t& p a d ata ne prnnwE. Pas privatizinlit te apartamenteve ndryshoi struktura e pErdorimit te tyi-c. Shume shpcji katet e para te banesave u kthyen ne njesi sM1-blmi ne d lsa zuna re Tiranes, jo pak apartamerrre tE ka~eve tii dyta e me lart u kthycn ne zyra e qendra te formimit profeoonal etj. Kjo ber~ qB t E r~konccptohcn zonat e shErbimit, adrnin~str~mit edhe ni? yend& Le Tiraniis, Industria rnekan~ke kryes~sht ka qErtE ne var&si te dikastereve, nF menyre tevcqante te; Minutnse s? Industrise e, me pas kalai te Mlnlslrra e ?'regllsE dhe c Indusrrise. QE ketu vihct re nj? tendence pFr te mos u marre me kcte induslrt nga ministrat e qeverisi; dhe vetE qeveria. Nuk u vune ne p6dorim ose u perdoren fare pak fonderttE e uzinave mekanike; irzina te rela si ajo instrumentale (pjesa e re e uzines "Traktosi"), uzina e re "D~namo" e t ~ Nuk u nd~hrnuan e as u bene pgrplekje per konsulta me inxhinrerzl prot'tsorP te vendit. Une: mendoj sc ka ekzistuar nje koncept qe nuk mund t F bPjni? g ~ e me ketP mdustr~, aq mi3 reper kur kesaj I vrhcj edhe rnungesa t. dEshlr& s2 ish-punonjbvc tE ketyre uzinave. Ni2 per^ ithBi mund tethe~ni se pcrvq nje copPtim1 ti; uzinps "'Traktor~" ni! katZr njesi, as@ nuk u bE 111e t q .

Aa;lenc~a e 19rstrukiurim1t tE ?%h3"marrjcve nuk arrlti K Ievizc ndcrni? abjekt tE induslrist mekan~ke ne Tirane. Ashtu SIT i111dEn nqaft njesi te reja tC @rpuniineve te pjesEve prej duralumtni si dyer, dr~tare,l~nake etj, s~dornos ne bazat mekani kc t? ~sh-ndermarrjeve tt? iregt~se, tF industrisij sE It'hts: clj., ashtu rnund ti: pCrpunohej mendirni dhe inidiativa e rnjaft inxhiniereve IF kesaj lndustrie. KFtu mendo] nuk ka vend perjustifiktm. Kjo tablo cshte yjesa m2 e dobet e reform& ekonomrke ti! qever~se sonE ne qytetin e Tiranes. PCr~eglEs~a. srpas mendm t t~m. bie mbi ate dhe sektoret perkatps ti; saj. Mos vallc persert duhet ti; thernr me na~vitet pEr teknologine dlsi ti; vlelruar edhe ne uzinen e re "Dinarno" apo ne instrurnental~n e uziii?s "'l'raktor~"'! Por edhe specialistEt e kesaj fushe kane nje per~eaes i jo tF

.c gel. ara nu& d u k ~ tti: presin dhe nuk dehe~lE mlaftaljen vetern me kr~tika. l 'bsFr~ mund 1e behet d i ~ k a ne mekaniken ton? dhe ne rnontimel mekanike- N ~ s u r nga numrl i objekteve t t pnvatizuar (objekte m& vete ose n e perErje ~e ndermamjwe) dhe 1 atyre tE ngritura tC reja nga mdivjdet qE rnMrrijne te dy se bashku shifren 20.000, rezultan se nj& ne $do 4-5 farnilje esht& pronar i nje objekit me veprimtari ckonomike. Po ashtu nje nC cdo 3-4 familje zoleron nj8 automjet. KCto jane d ~ s a nga arsyet qe Tirana ne vilin 1496 reallmi 45 per qind tE te ardkumve fiskale n5 shhlle verdi, ose fi he^+ me shumt se ne vi~in 1992.

XV.SUBJEKTET JURlDlKE E FIZIKE DHE TE ARDHURAT QE U MOREN NGA SHTETI NE TIRANE

'I'lrane ne vitin 1996 numerohen rreih 22 mije subjekte juridike Jhe trcglare. K y numer kete vit duhet te jete me I madh po le kenii parasysh mosrea istrimet. Nc vitin 1995 ne kryeqytet u realizuan ~nbi G miliard lckp tc ardhura nga ri-ctli 1 miliard q? u realizuan ne vitin 1992, pra, ato u rritpn 6 hcri;. Tirana rcalizon rreih 45% ~e te ardhurave te sisternit fiskal nE shkall2 komhetarc. Per vitin 1995 t e ardhurar e siguruara nga vjelja e raksave lokalc kapin vIcli@n rreth 215 milion leke. E krahasuar me vitin 1993 r r i t ja Fshte 7 Irurc, kundrejt vilil 1994 rrilja eshte 7 8%. NC vele strukturen e te ardhurave te realiz,uar per vi tin I 995 nj@ pErqindJc lc larte zene ato qe sigurohe~l nga vjelja c taksave te tregut ( 19,4'N,), pri\7atizim1 (20,2%,). qirate e truallit ( 1 5%), taksa pastrimi (7.5%) elj. I'er vi tin 1 995 te ardhurat e siguruara nga tatimi mbi pasurine, kapi~l \;leC~@n PI-ej 14.000.000 leke. Me percaktimin e plot12 t? listes me t? githa objcktei, 1e c i lat do t ' i nEnshtro11en kctij lloj tatimi nga zyrat tatimorc, rntndohcj qqE l? rritesh~n nc mtnyre te ndjeshme tC ardhurat e siguruara nga ky lloj tatit111 per vitin I990 (nuk disponohen tregt~esil pasi nE 12 ncnior I096 kam mbaruar mandatin iim).

REALIZIMI I TE ARDHURAVE FISKALE GJII'HSEJ NE TIRANE (;SATE VITEVE 1992- 1995

z 2

00

he

-7 w-

ig";

DREJTORIA E ADMINISTRIMIT FINANCIAR SEKSIONI VJELJES TAKSAVE

EVIDENCA PERMBLEDHESE E TE ARLIHI ) R A V E DHE SHI-'EN%.IMEVE NGA BIJXHEl'I 1 PAVARllR I PLISHTETIT 1,OKAL.

Viti 1995 - -

rapori me Vlefte vitin 1993

477.6 ' githsej per

i I - - - +

2.Shpenzimet githsej 763 7

! ; ne fund te

I I vitit i 17619 1 2 2 9 4 4 I 1 02882 i

XVI. INVESTIMET PRIVATE NE TIRANE MODELET E AKTIVITETEVE TE NJESIVE TE VBGLA

DHE TE MESME DHE TE PRODHIMIT TE R1

Sipas ilje pcrllogaritje t~ perafirl. vlcra e tnvcstirr~cve n@ IE g ~ t h a sfera( c dcget ne l'irane ni; pcriudhen 1992-1096 i'shtC rrcth nje tniliard dollark aineri kane (pErfihiIC ketu cdhe vlercn e rlnovimi t tC pajisjuve e rnak~ncl-i vc 11i; sektorel perkat i :~ si dhc vleren c pajisjcve krycsore cleklto-sht2piakc ctj. q P jarlE lutur n? hmiljcl tona). Nga ii!E milirlrd dollarc' I? invcstuara. I-rct h 800 l-t>ilion do1 larE jane invcstuai- ni; scktoi-in privat dhe rrcth 100 milion dollalZ ne scktorin shlc!i;rol-. Investimct private 1c vcndit dhc te huaja jane bCrE kryesisht nt; dy drcjtime: n? r~j?si tF vogla dhc te mt.snic te reja si rnodclc te tregtisc. sl~erbimit dhe pr~~dlilmit IE ri privat clicrcnt, si dhe nc ndCtt~mtari ctj. Keshtu, jane neriiur tC rcja apo jani; riko~istn~ktuar e ~ a j i s ~ l r mtl~ 8OOO njesi tregtimi e shcrbimi tnc rijF vlcrc invcs t im~ minimalc IIIO milion US dollare. N e scktorin e tl-;unsportit I lopri~en rrcth 140 vnilion dclllarS investime. NC t1gritjc.n t. prodhimit t? ri lukal invcstirnet kapin njC vkrc prej 46 milion dollare dhc jan? zbatilar kryosisht nE industrinii ushqimorc. ate tt; lehte dhe perpunucse. konl'ckstoi~uesc uij. Pa dysl-tim qi; vlera III? c madhe e invcstirnit privnt CslitE ni; ndprtiinet e objcktcve te ndryshein. Ajo mbcrrin shil len mbi 41)O milion dollarc.

St~litori yrivat - T r q t i iiltcr SI~Zrhitrre 4500 i~jesi lrcgtir~li e sherbiini. dyqane. 67 milion IJS dollar2 2000 11j25i tregtimi artikuj me origine slitazt)~r 20 milion IJS dollare 1500 njcsi provizorc tregurni dhc shel-himi 15 milion US dollarC

Gjittrscj 102 m~lion I IS dollar?

5000 aplshrcterore x 12.000 dollar? GO rnilion dollare 5000 aplprivate x 25.000 dollare 100 milion dollarc 2500 viln dhe shtcpi banimix40.000 1 00 mil ion dollarc 3 hotelcri masive 45 milion dollarc 15 hotele ti; vegel x 300.000 4.5 rnilian dollar2 Shkolla,yendra humanitarc,klinika,Fdmaci, tnstiti~cionc t'etarcj etj .ic ngritura ti; I-qa etj, I00 milion dollar?

C;jittlstrj rrctl i 410 milion ciollar?

lnvestirs private ne prodhim

Invustimet nF prodhim mE shume u bCn2 nL'. njCsitE e ngritura te ruja si dhc n? mdermarrjct e perbashkela q P funksionojnP.

Ki!.sI~tt~ i i~~~~>.s / i t t t c I I bFtr2.+.i I I ~ P ~ U . S / I I F : 1 00 njesi tc prodhimi t tC bukes 2 milion dollarc 1 7 njesi t C prodh~mil 1C pijevc alkool. 0,17 " "

50 shoqEri 1e yerhasl-iketa 20 " "

60 njesi i E vogla t@ prodh.te drurit 0,6 " "

8 linja industric 12 konikks.r- lEkur. 0,4 " " I4 linja te perpunimit t e drilhcravc,

tP prodhimit ti; produktevc mc ba7.e inielli e tc Embelsiravc.t~ makamnave tP mbushjes se vajit ctj. 1-4 " "

Fabrika te reja ti: blojcs l,2 " "

Rikonstruk.ne fahrikEn c birres I " "

1,lnja te prodhin~evc prej duralumini I " "

dhe t e prodhimevc tc tjera metalikc Invcstime ne itidustrine kimike 0.5 " "

60 njesi 1P vogla ambalazhuesu etj . 0.6 " "

ctj I " " - Investiimt. nc scklorin perpunucs l e pi-odukteve ushqirnn~ore me or& in& shrazore 16,5 miliclii dollarc

investirne ne transport

1 ZU rnilion IJS dollare nga investimet kryesisht privalc per aulomjetrt 7 mt l ion US dollare ngas Komuniteti Europian per blerje autohustsh 1.5 i-tlilion IJS dollare 112 ndert~min c 15 pikave 1e karburantii

Gjithscj 127,s m~lion IJS dollarC

Sektori shteteror ne infrastrukture

KT SI h 1 00 mr l ion dollare n@ in frastru kturi! t KIISI I , Telekorn, Ujet;jelles, Rruge kana1 ~ z ~ m e )

XVH. TREGTIA,INDWSTRW E LEHTE DHE USHQIMORE (1992 - 1996)

NC nje kohC t E slrkurt2r ky sektur ka psscsac rrdryshime t8 r ~ n d ~ i s h r n e sasiol-e dhe cjltsore q& rsh~fi s i prernisi" c shi31dosh6 p2r t& kaluslr n2 ~nbcstime t e tjera. Virn LP piirrnend~m q@ nB katEr vjet reform8 eshti5 arr~tur te kemi ncr~rna c k o ~ i t u ~ ~ kc 1k rntjcs d le ardhuraw dhe kmsurnlc real p& fryme a dhe ti? I-ritjcs 22 kursimeve ne sektorin privnt, re krah-lasueshme rnc vcndet e rjera eunsp lane. 7'lr.ana st ktycclylet 1 Shq~p&lsE Psht? shndkrruar ng qender biznesi me tmdenc? zhv~llirni~? e njl treglie bashkCkuhore. Kral-tas n-icsivc mcpaklce dl~c ktoskave e lokaleve, ni! TtiranE [unksionojrat? 750 i2cstc>rantt ti: mesmc c ti; inEdha tii nj+? strli bnshkekahor, nga 8 4 restcrranLe qt! numeral~esh~n para 4 vjcigsh 5 1flt12). NIP zhvillitm ti? konsiberuesh2rn gjat2 ketyre4 viteve kamarri: lregtr i 11re i 'l'it.anPs. Ne Tirane funksio~rojni? 15 irenc. nga t? cilat I O per fruia prime

t P shpprndat-c, 2 tregjc ~ndirstrtale, I I ~ E 1reg per art ~kujl clektro-shEpiakc, I ~ F trcg p21-artikujt ushqumo~ dhe erjc tregpE~sltit~en cartrkujveblegtoralF. i'ushtcr~ lnkal jgatc kttyre vileve ka investuar rrcrh 70 mrliun lekP per' N&rr?~arup~ e 'rregut t2 2;,1rE dhe jane akorduar shpenzime apesame PET Ndermarrjerl e Trujtimit t8 Srudenlave m t h 30 mil ion Icke, si dhc Fshte ktrnsummr nga k j ~ nd&rmnrrje kredra gjermme psej 5 milion D.M. l3~rrni1@s~me rF ndjcshmc u konstatuan nE nomat c konsu~n~l per frymi! tZ artrkujve ushqirnors. Nt; iregun e TiranEs (1 992-1 996) u tregfuan e kons~unuan mesatarishl nii di t6 420 kv mish $he nhprodukls t@ iij ( 120 kv inrsh i tieskcr, lo0 kv mtsh shpendi, SO kv wgane re brendsh1ne,20 kv j m h k si dhc 100 kv sallnmra tii Ilojelie re ndryshern, nga E ci1at 50% ja1-12

prodhime te vendit te cilesise se mire dhe shumE te kerkuara nga konsurnatoet). Nga perllogaritjet tnna rezulton se konsumi i mishit dhe nenprodukteve te iij per fryme arriti ne 50,5 kg nga 12 kg n2 vitin 1990, pra, njc rritje rreth 4 herij-. Konsumi i djathit dhc i g~izes arriti ne 18 kg/ fryme ose u dyfishua ni' krahasim me vitin 1990, konsumi i galpi t arriti ne mhi 4,s kg/fryme nga 1,5 kglfrymC ose u trcfishua n? krahasiim me vitin 1990. Konsumi i qumcshtit ne 75 litra/frymC nga 50 litra nt? vitin 1990 dhe i vczEve ne mbi 200 kokrra nga 65 kokrra ne vitin 1990. Gjate viti t 1 995 pEr kryeqytetin u be njE hap cilesor ne perpunimin dhc tregtimin e qumcshtit ti: frcsket ne venie~i nE funksionim tC iabrikes sE rc "Ajka" me nje aftbi perpunuese rreth 200 kv qumeshti nE ditc dhe ku invcsti~ni arrin nje l~lere rreth 1 rnilion dollare. Mc vcnien nC f~~nksionim edhe tl! dy punishteve te tjera ku investimi eshte i krudise ggerrnane, rnendohet te plothohzn rreth 50% te nevojave tc kryeqytclil per ke te lloj pindukti. lnvestimcl ne sektorin pi'rpunues te produkteve ushqimore me origine shtazore kapin shifiEn 16,5 milion dollarp dhe konkretishl: - 60 dyqane te specializuara per tregti mishi me nje vlere 36 miliotl leke. invcstime blcrjc frigoriferi e banake frigorifcrike 1.8 milion lcke. - Dyyane IP specializuara per tregtim peshku (8) me nj2 vlere ti; pi'rgithshme invcstimi 499 mije dollare. 1)yqane per- trcgtint ntishi, sallame e bulmcti (rreth 500 nC filmic kioskash) rlle nje vlorp 1 3 1 milion leke. - 5 tjhrika sallami me vlere 700 rnilion leke. - 7 punishte sallami me vlere 21 0 milion leke. - Punish~c perpunim hamburgeri, qoflcsh, mishi me nje vlerp 4 milion IckC. - 2 punishte pcrpunim qumeshti (veq fahrikgs Ajka) me nje vlere 5 milion ]eke. - 60 ndertime dhe insralime dhomash frigoriferikc me nji' vlere 480 milion ]eke. - I O qmidra grurnhullim-pcrpunimi lekuresh me njc vicre I0 milion IekE. - 1 ycndgr grumbuIlim-pErpunirni hretkosash me njc vlerc 6 milion leke.

- 3 klinika e Eamaci wiertnere me nje vleftE iawtimi prej 5 millon lei&. till; kEta aktirriietc jane pm&suar 4000 punonjes. N3 bahnsim me vitin 1 992, In~mttmet nt3 ketE azklor u rrdtin 3 herC. TahmE u hijua bindja e plate se hap1 i madh i k@yre viteue: beri qg pergullsia e hyeqytetit t'i afrohct kiinaqshern normave mesatare tE ti2 ushqyerit n& prodhime s k t a z o ~ dhe se b z a p b p u w s e konservuese dhe b e u e s e u sigurua @r 450 mij6 banor21 e Tiran&

Procese~ demohalike nt? ShqiHri u shoqeeruan me 1ulEz1mih e tregut privat, IIE fillim me shltjm e pradukteve bujqllsoree hlegtorale te fshal;tri!ve dhc mi? tej nE t& githe gamb c artihjve nmojsh&h.p& pbpullin. Per ti? disiphnuar shitjen e ketyre airiku* dhe W'tE zbatuat ligjin per t a b c , u krijlra Ndi3rmanja e T e p t $EVLir@ me d~ejtor A@m Benga dhe me kFshil1 drejtues Esrna Curi, M i d i n Rusi, Adam Doqi dhe Ylvije Tabaku. Kjo rd&rnali.jc, n& ImshkEpwnirh m . ~ h k i n & , pbmkt~i vendet e Iregtimit si dhe platformen e plmes pR I& ardhmcn. Nga 1 1 punonjes qi? kisha nE 1 14 1 tani numifron 140: nga raje Wg ne 1 99 1, u hi juan kushte pSr 5000 Iregtae n6 &wet c $hpEmdarE nE E githt qyeetin. Mgn viti 1992 dhe derj n&i fwd t2 199S jW kwstuar rreth 1 milion dollare pEr tregjel publike d k rinovirnin e Ijlajisjeve t2 we. N p investimtl m2 te Sndhishme tE b e r a vere jd : - NdErtimi i tregut I t shitjes s~ artihjve ushqinicirS.& Qyktin e P\Ix&&ve. Pkr ketE t ~ g i~ investurn 25 rniliw I&. Nd3rtirai i tij u E ngga firma "Ajazi" S11.P.K. - Ngritja e tregut ti2 artikujve fruta-pmme ne K~mbifiat rae v l e e 5 milion ]eke, i realizuar nga fima "Alb Tends c-e1ay' Sh,P.K. - NdMlrni i begut n2 Laprake m ~leffe 6 milion lek& i n&rtuar nga firma "Erzeni" Sh.P.K, - Tr~gu tek pallatet e Shallvarev~ me vkxE 5 rnllkon i ndertuar nga firma "Ajazi". - Tregu i profa~mes me vlms 3 milim leke, i n&r~uar nga firm "Alb Tenda Cela". - NE Pazasin e- RI w ndgrtua tregy i ri nE sheshin "Avni Rustemi", u bed meremetime nE kgtaren e rnishit, Iezgat etj, me nje vlere IT& 12 mil ion

lekij; punime tc cilat u kryen nga firmat "Ajazi", "Alb Tenda vela", ndcrmarrja asfaltimil Tirane, "13otima" Sh.P.K. etj. Nc va,l~dimesi u permiresuan tregjet provizore si ai tek ura e Lanes, prane shko1li;s "Vasil Shanto", prane stacionit te trenit, ne unaze prane shkolles "Cajupi", Ic Shkolla e Raletit etj. IJ vu ne pune edhe tregu privat i familjes I.ahi. Tregtlmi I artikujve clektro-shtEpiakE ka q&ne problem per ndcmarrjen dhe bashkine. Pas shume IEvizjeve ti2 ketij Iregu, u studiua dhe u miratua ndertimi i t ~ j tek Perroi i Pal Poqit. SI rczultat i kEsaj pune u rriten edhe te ardhurat e ndermarrjes nga taksat, nga 4.3 milionleke te vjeiura ne vitin 1992 nE 142 milion leke ti! realizuara ne vitin 1996. Kjo ndemarrje po vepron edhe si nje en1 per vjeljen e laksave lokale bashkiake.

XVIII.NE TIRANE REALIZO HEf 'lO% E TfWNSPORIIT TE MALLRAVE NE SHKA~LE \~ENDI

Transpodi utbm mbircm glEt'l4& territatin e qytelif n i 5 p h j d 10 linjave pEr 1996, me nj$ inveritar prej 120mjetesh kundrqt 137. Xlleqen~e fluksi i l~vik-ies s& qyklar2ve; ~ihte i variab81 per. ~ r t e v ndvshmc, n krye studimi duke shfrytEzuar edhe asistencen e specialisteve tE huaj p h tE kalum nE njE qarkullim urban m& cilbor. Kemi parashikuar zona me korsi tC rexrvuar per Iinjal urbane, vend- qendtitnet; stacionet e autobusit u pajish me tabelat perkatgse si dhe staciune pritjeje tE mbuluara Nr pasagmet, me reklarne fillimisht per 25 te tilla. P& pemiriSsimin e shahimit jane pajisur linjat dhe personeli me rnjete ndetl idhjeje, nd6rsa p& t& evituar vonesa artificiale si dhe shkaqet @ si llnin ~buzzime dhr demtime teknike t2 mjeteve, brenda parkut u instalua nje distributor portativ. PEr p@rmir?simin e rrjetit urban me nji? strategji investimesh 1E qendrueshme, n2 vitin 1994 p&rfundoi ridertimi dhe funksianimi i parkut Ie ri me nje vlere jnvestirn~ prej 108 milim lekpsh dhe ne siptrfaqen prej 24 rn~je m2, I parashikuar pEr njE sherbim komod dhe kapacitet prej 250 autabuse~h. Per ['I sherlryer sa mt mire &ti] qellirni, ndihmese ti! madhe ka dh@nE Rashkimi Europian, programi Phare, nga i cili u rcalizua studim~ I shoqeruar rile raportet pgrkatese "Mbeshtetja e transportit urban te Tiranes" prej 3,4 m~lion E r U 14,2 mil ion doll are) i ndare n&:

- 2,6 millon ECU autobusa - 0,6 milion EClJ pjese nderr~rni - 0,2 mil ion ECU rnaluneri e paisje, e cila permban aparatura kontrolli dhe ripariln~ hashkekahor me nje llojshm&i paj isjesh mbi 200. .

ph j;j&bafi&ir~lE%i+& a m w h & t b;,ma&#pm~&1:i: VE vitin 1895 me viere 2,6 milion rOb& :E:peRbTK rf@ .t"t&~. m- *D-'Q~w ECXJ .$i a ~ . ~ ~ i IVWO ~ j e ,NI@

*<~%ifl 1995 &a E mi%m ECU, me tE cilEi tr bd- 89-m $j&th4d3: &+!-k&W@ @ r*k N$V$& 19% u &m wj@j~&q&adia X $ B ~ I pq BR rtadiwd l i r a P ~ T te $ j e i i e z a % ri@q~Wtaeq~ad & 6xwjw1n war&? @ *tit:

1 WTae qajmQ shtmi-de kmt~& Wj 2 seriw .@m@a~hme. MryshimiWE&& 4 p%dbm@s$mhtibthe.ebmmk~~ ne3 pgxbalhi k&m W2f Wmp&l4~&b%VI?@.&Q~ J Q * ~ P& M$ q$Ih$, iitp?%wijwh:e ~ t n e ~ ~ q ~ ~ t u ~ ~ ~ ~ ~ &knrbce, W,p+YfiCw nje P o n ~ ~ ~ ~ & % & r i A l % m p i t m ,&agrm H I E W ) . ~ ~ ~ %am i ~ * l b f 3& * I SO-@ I Z C ~ ~ P ~ ~ ~ ~ B ~ .* riargqaiziqip B tqmrnit u r b t2 Tiran& (Transusb kdsel). ?O;aMJ Em, M W ~ W J E sna, r&qns ,tdknih +$$ ofw@A(Jkanavb Bs~IWJ, * : $ , r . ,

1 5@Afi6& BEU, Asi@m~t ' p r . sdhEi# s , ~B&qmr&lk, p&lit ~ek~tioni t @ a m i t i@ E99fi&Bmstw P d . T&k&j~&ni?fwikin lW4 EwlaLl&m s~mby4L+lbilm* JBB njf! k.wi~&te financiare 2.9 milion ]eke, ndefsa pEr vrtjn 1895,dpIi mdb&nopoz&v me mj& f i m p j L A 3 m r k I&& h t E Q&I,U pi&fxjB~~qI%glwtabb&~e vi#it 19% *2& t@ wlt& b n @ t :.i l m & ~ E s s& mgan~j.Mi& &E njg .kupGrnj TW % dwjtt! @ tolit $t J m i urban pi3 qy&W, Pi$ -itin I946 whewMi n e , b&h&i i &hW u d &~~mw*& 43% q&i W o s p o n h rleca 61 autiwl le*r,,*4$&&b&jo e !qwi8w9rns h ma& &viIW ~ m m r 4 j pdlk- ~ b m l & w 1 ,wbmr PI@ rm@ .ah** h i f s s r e &B*C& . i ' I

W ~ & ~ - G W pa5"~xat e ~&W&&B i ~sMrnshvyUi,mi rjqtqr i wi&kdmrb,. . , ,

w w h y ~ m m b - *.+a 24 of* &C~'IO@~ JOQ P-B&@ @ P M L X & ~ $ ~ , f@t@&;d& R& 1040. Fo ashtu transpoi-ti nderkornbetar me autobusa u arrit t2 zh~11Lciht megullisht dhe ne linja~: Tirani? - Maqedani (Shkup - Kurnanov2-Ttt~ve)~ "Firm8 - Stmboll, Tim2 - Solje, Ti& - Bubrmht,nQ&-mjet 9 a&ensive* 2-NE m g E ajrm jane 13 linja me njE bpacitet 1CvizEs prej 63 tluturime

nC javE dhe me 250.000 pasagere ne vit. kundrejt 8 fluturirncve qE beheshin ne vitin 199 1 me afrr, 30.000 pasaggcre ne vit. 3-PEr nuget detare me itincrar Shqiperi - Itali, Shqiperi -Slloveni dhe Shqippri - Kroaci zhvillojne vcprimtarine 3 aglensi delare dhc nje kompani mc agjcnsine perkatesc qe u sherbejne 10 linjave detare. PCr transportin ndeqytetcs me autobusa nga shoqerite private u mbuluan 39 lirija, psej tE cilave 30 rrethe, fi bashki dhe 2 pika kufitare. Ndersa ne transportin me komunat e rrethit Tirane u arrit qe l C punojne rregi~llisht 45 autobusa ne 18 linja ne drejtim te 18 komunave. Elcment i ri qc filloi ne vitin 1995 Eshte transporti ajror Tiran& rrethe te tjerc. Keshtu p.sh. ishte nE funksionim njE avion taksi me 5 udhetare ye udhEtontc nga Tirana ne Korge, Gjirokaster, Kukes dhe Sarande. Qc nga 1995, po ni' transportin ajror, operojnc edhe 5 helikoptere, prej te cileve 3 nE shlrbirn te shendetesise-, nje i kompanise VEFA dhe nje i Misioni t tC Partneriletit Amcrikan. Game me ti; mere veprimi ne transport zuri ai i mallrave, i cili i ndare nE imyarl-export brenda dhe jashte vendit zc aktivitetin kryesor ekonomik. Nga referimi i lahelave rezulton se kundrejt 627 mjeteve te transportit nc shkalle republike, 240 mjete i perkasin Tiranes me nje tonazh 3490 ton, tc pcrdorura nga 94 subjektc. veprimtari kjo qe kap 50% ie volurnit te mmallit LC importuar nt? shkalla vendi. Ndodhur nc kete trysni It!vixjeje, Hashkia formoi grupin e projektim- prcventivimit te trafikut rrugor, Ky grup ka pkfunduar dhe hedhur per zbalim kahet e I2vizjes nE rrjetin rrugor te 'I'iranes, si dhe realizoi 5,5 milion lekP inveslim nE rruget kryesore Durres, Kavaje, Elbasan per knrnpletjm me tabela, informacione, semafoe te rinj dhe vijezime. U punua edhe ne projektimin e zonave 1e tjera ne pErputhje me slandariet e kohes, pPr t e sjelle nje koordinim dhe mundCsi sherbimi edhe ne vgrimtarite e tjera te qytetit si p.sh. ni: zonen c stacionit tc trenit, ne zona tregtare e induslrialc si dhe ne institucionet qeveritarc. Kujtojme se per her& te pare nE Tirane nga ndemarrja e dekorit u vunc sernaforet n& rrugEt e kryqe7.imet kryesore te qytetit. Per kete qellim u invesluan m t h 20 milion leki! ni: vitin 1994.

INVENTARI I MJETEVE TE LICENSUARA NE TRANSPORTIN NDERKOMBETAR AUTOMJETE E MALLRA NE VlTIN 1995

(PERSONA JURIDTKE)

XIX. PERMlRESlMl RRENJESOR I INFRASTRUKTURES DHE STRATEGJIA E ALTERNATIVAVE

ENERGJETIKE NE TIRANE Sektori i rruge- kanalizimeve

Ky sektor EshE perballuar me probleme te shumta, qe kane ardhur edhe sr pasuje e rritjes se popullsise. nurnnt te automjeteve ne qarkull~m, ndkkohe rlk' tnvestlmet nga buxheti i shtetit kane q h e te pamjaheshme krahasuar me nevojat qe u trasheguan dhe at0 qe linden sidomos nE zonat anesore ti; qytettt e perrcth tij si p-sh. ne Selite, ne Sauk, blloku "Mihal Grameno", ne Kodren e Prift~t etj. Per keq kane ndikuar ne glendjen e e g e v e . sidomas 11@ viret 1 995- 1 996, investimet nga firmat ne infrastrukturEn e sektart;ve tjere pnor~tare, te cilat vonuan riparimjn e rrugeve te hapura osc- i kryen punel pa cil@s~. Kjo jgendje u pa edhe pas v~tit 1996. Ti; njihemi me invest~met e punen e b&e:

INVESTIMES NE TOTAL (NI? MLLION LERE) NE KETE SEKTOR SIPAS VJ'I'EVE E ZERAVE JANE

----.

I Sisternirn.ast'alt~m rrugesh dhe blloqe hanimj e trotuarc

I1 Kanalizime te ujerave ti: zeza

11 I.N&rtim ura --

Totali - --

1992

4,9

1,4

6 3

1993

25,&

8,8

5,2

39,9

1995

61,5

23.6

85,l

1994

17,9

24,83

t,28 r

44,1

- ,

1996

57,8

22.7

80,5

rr) Si.stert~irn e u~faltim rrugEsI1 te spec#ik~idr me en1 ertitnne: - Rikonstruksioni I buievardit "DEshmoret e Kombit", me nje siperfaqe

preJ 2500 m2 pllaka. Vendosja e pllakave te rela u be perballe hotel "Dajtit". Synirni ishte qe te riparohej edhe sheshi "SkEnderbej".

- Riasfaltim i rruges "Asim VokshiW(rruga "Fortuzi"). -Rrasfaltim I rmges "Bulevardi Bajram Curri" (nga ura e rmges se

Elbasanit deri tek ura e Ministrise se Jashtme, pjesa nga ana e Ministrise * Shendetesise).

- Riasfaitim i mgk "Sami Fmsh~ri" {nga Drejtaria e: Pol~cisP te Sigurimet ShoqErore derr te s h d i "Preidehti Willson").

- ~lasfaltim i mgEs n& Parkun e TiranEs (nuga nga Shdiumi "Qcmal Stafa" deri te repartt ushtank i GardFs s t Reptlblikzs).

- Kiasfaltim 1 rrugeve te dyta: "Islam Al1a3',"Shyqyri Berxolli" si dhe rruga para shkoI1es "Arben Broci".

- Sistemimi dhe asfaltimi i rruges sC Bregut Lurnit. - Sistemimi dhe afaltimi i mug& dhe sheshcve "Mihal Grameno" e

"Ali VishaW(pjesa qE ngji~et n& qytetin "Studenti" nga rruga "Mihai Grameno").

- Sistemimi dhe asfaltimi i mges nga Kombinatr 1 Autotmktoreve deri u e repart~n instrumental.

- Sistcrninli i migk's nga OAN deri le Kombinat1 I Autcrtraklorcve. Kete m ~ g e e kern1 lCne nC procrs punimi, pra, i;shlC kryer Saza e b~nder~ t , ndprsa mC pas nuk Cshte ndjekur nga une p& shkak t& mbarirnit te mandalil t& kryetdrit tc hashkise. PunCt jane djekur nga ekipi pasardhes.

- Sislen~im dhe asfaltim i mges prane shkollEs "Bajram Curri" (pjesa qc t& dErgou tek NdEmaqa e L h d E s DjegEse).

- Filliln~ i yunmeve per sisternimin e unazes I re tii l'iranes (pjesa nga Iiabrika e Bukes deri te rruga e Dwesit). Ky sistemim u krye per nje dati!si 1000 m.

- R~asfalt~m I rrugb "hfihal Duri", pjesa prap Ministr~sk sE hrs11111t dcn nF dnijs t t rruga c Durresit.

- Sistern~rn dhe asfal t ~n i I nuggs s2 vendit te grumhullimit IC plchrave r;E Shame t& Tiranes.

- Sisternim I rruges "Gani Dorni3'etj.

A) Kurrulizi~~re pi+ si.ster~tin e z!jFrave iepL!rdorura: - Rikonstruksioni i kolektorit kryesor ne unaxe ti: Tinnes dhe ne rrugen

"5 Maji." - Kanalizim i pjeses sE ndertimeve te reja ne Selile te VogEl (prane

stacionit 1e pishinave te ujit te pishem) me pjes&n c unazcs qe kalon ne drejtim te shkolles teknologike.

- Kanalizim i zones ne hyje te Kombinatit (njesia administrative nr.6) mc kolcktorin anes rrugCs kryemre.

- Kanalizim ne rrugen "Ali Visha". - Kanalizim nE rrugen "Mi ha1 Grameno". Kjo pjese e '1-iranes ka nje

projekt (e plote pcr rrjctin e ri te kanalizimevc, por ai nul; i'shtE zbatuar plotesisht, si pEr mungese fondesh, ashlu rdhe per shkak tc ndErtimevc pa tejc.. Eshtc nj2 zone me mjaft problemeper rrjetin e kanl~lizirneve dhc i'shtp studiuar edhe nga grupi i eksperteve tE bashkisC, te USAID dhe ti: Ministrise se Ndertimeve per te nderhyre me ndihmen e Rankes Rotcrore.

- Kanalizjm n? rrugen e Uzines se Autotraktoreve. - Kanalizim ne zonen e Kodres se Priftit. Ky projekt eshti' 7.batuar

pjeserisht pcr mungese fondesh. Qellimi i ki;rij kanalizimi Eshte edhc per ti: lidhur zonen mc mag istralin kryesor te grun~hullimit ti; ujerave ti; pet-tiorora.

- Riknnstruksioni i kolektorit kryesor ne zonh c fabr-ikes se ki!pucevc dhe 12 ish NB-se. Nderhyrja ne tE, menjanoi permbytjct qe ndodhir! ni' kctt; zone 11ga uji'rat e kanaleve te hujyesise, si dhe nga grumbullimet c ~ijiil-ave li; perdorura elj.

cl Url1: - IJ zgjerua ura mbi La~le prar~P kinelna "Ali IJemi". Mendiini i yni'

ishtc qi' ti? realizoninl zgjet'imin c t E mithe wave n ~ b i Lane, dukc kryer cdhe zgjicihjt urbanislike mbi platfbrm?. Jane htdhur skicideti'. pcr ndortje rasl esht? perpiluar edhc detyra pel. projrktim. KRRT c Tirancs rniratoi edhc grupln qc do ti; kryente s tudinin tnc kryetar x.Faruk Kaha, Joktor i sl~kencave n e ndcrtimin crrugevc. PunZl kryewre u shlruan dt-ujl si koncept. me pas ka yalur mungese fondesh dhe me kryesorja Esht& su kuadri l igor lcjointe re-~lir.imin c sludimcvc vetem ne bazE konkursi. Kjo mcndoj ssc peugoi studiuesit per tC ndermarre punEn projcktuese. Institulet e Studimit ti; varesid si: dikastereve lnund tC kryenin studirne te tilla, por ata nuk u ngerkuan nlc dutyra. Zg-jidhja duhcj bbte me studime tC sl~llujta I? miratuar

nE pzncedure te shpejtuar nga Kiishil ti Ministrave. NjE nga synimet lane psh ka qEnF cdhe nd&timi I ures ne vend tC pasareles ne rrugen prane Shallvarcve me ale te ish-bllokut, apo zgjerimi i urcs lck drejtoria epolicise Tirane etj .

II diskutuan glcri'sisht lnbikalimet dhe nenkalimel, sidomos ni; slleshin "SkEndcrbuj", n c bulevstrdet ga te Lanes etj. Per nje pjesc te mbikalinleve u mendua qE te realizoheshin me konstruksion rne~alik. Kelo detyra janE lEnE ne fil lirnet e punes studimorrr tF scktorevc pErkatcs tE bashkisc dhe KRKT- se.

d) Trodusre $Ire mbalhje 12 cdigave uj&ribajtese - 1J ripama platesisht troluari nE rrugerl "Muhamet Gjollesha'hE mrgEn

"Myslym Shyn",n&zti: ''Kougresi i Mwxtstjrit", oE r r w n "H~xha Tahsim", n& stadiumin "S.Stemasi"etj,

Ripxime te pjesshemjane bdrE vazhdimisht nE mjaft trotuarq te qytetit, si ne qender, pa ashtu edhe nE mug@ te dyte. For, riparimi i tyre u demtua nga ndprdmi 1 rrjeteve te rinj nb infrastrukture. Kjo prishje mori pkmasa gjithnj2 edhe mE tk mm&dha, ajo vazhdon edhe sot me te njEjtm shqetbim. Faklo~i krycsor ne kEto dErntime ka qene nditrhyrja nd rruge dhe trotuare ni? kohE te ndryshme t E firrnave zbatuese te elekirikut, te tclefvmisE, ti: tubacioneve, te individeue private etj. h a , njE trotuar ndodhej i prishur (pothuaj n& qdo kahe nga moskthimi I tij ne gmdjen e mEpashrne dhe nga punime te reja qL' fillonin po aty.

- Per shkak tE r2shqitjes sE dheut ni! digzn e Liqenit Artific~al u bene dy here mbathje maslve ne pjesen e zbuluar tC diges. Nt hstitutin H~dratekni k, ne vazhden e detyrave ti: cakhara nga Ministria dhe KEshilJi i Ministrave, u rgunuan projektet per rikonstmksimin e plot& tE diges s& etij liqeni dhe t% portave te hapjes sf tij. N6 te njejtkn menyre y projektua ndryshimi i tubacioneve t E shbark~mit te ujit nga portat e liqenit per ne Kolektorin e Lanes.

P& perballimin e problemeve ne rrjetin wgor e te kanalizirneve te Tiran&, veq tjerash, imperative paraqi ten:

- Ndertimi i unazes se re te qytetit. Lidhja e saj me disa m g + te zonave intensive.

- Nd&timi i magjistmleve IE rinj p2r grumbulIimin e ujErave t& perbrura. - NdErtimi i rrjetave te kanalizirneve n& zonat: Mihal Grameno, Kodra

e Priftit, Sauk dhe Selite e VogEl, Laprake-Bregu i Lumil, Kader Kamez, Yzberish.

- Zglerimi i m g E s ne dalje te njesise administrative nr.6 ne drejtim t e I Jrgs se Beshilit (zglerimi tC filloje nga sheshi "Mushfa Qemal Ataturk.

- Rikonstruksioni i thelle i kolektoreve dhe basenit te LanEs. - Sistemimi i ujerave tE bardha ne kodrat e Liqenit Artificial, Selite e

Vogel, Koder e Priftit, Paskuqan - Koder Karncz. Eshte e kuptueshme se pEr kryerjen e kEtyre punimeve etj, ncvojitct nje

kuader i veqante liglor e nenliglor per studimet dhe projektimet. Si$ e kemi permendur, nuk duhet menjanuar ndihma nga lidhjet e Tiranes mc VienEn, Marsejen, Ankarane etj. vetern pEr kanalizimct dhe rruget ne qytet.

Ujesjellesi

Per fumizimin e Tiranes mc uje te pijshem. Eshte punuar vazhdimisht. Ne vitin 1992 u ndodhem para nje gjendje te veshtire ne kushtet teknike I& disa burimeve te furnizimit me uje te qytetit si dhe te ndryshimeve ti: shpejta dhe jo walk te pakontrolluara, qe ndodhnin ne jeten ekonomike te qytetit. Puna e sisternit tc ujesjclKsit veshtirEsohej edhe nga ~ e n d j a e veshtire e sisternit shFrndares energlctik te Tiranes.

Gjate vitcve 1992-1 995 u invcstuan rreth 220 milion leke, nga te cilat 205 milion nga buxheti dhe nga 15 milion nga fondct e zhvilIimit t E ndermarrjes. Nder objektct me te rendesishem te realizuara me investimet e mssiperme mund te permendim:

- Rikonstruksioni i stacionit ti! pompimit Berxulle. - Ndertimi i stacionit ti! fhrnizimit me uje t e pijshem Laknas. Me

ndertimin c ketij stacioni kishim per synim ndarjen e rrjetes st? furnizimit me uje tc qytetit 1E Kamzes nga q e t i i Tiranes, pra, ptr te ndihmuar Tiranen dhe njekohesisht vendbanimin e Universitetit BujqEsor Tirane. Vlera e inveslimit: rreth 300 mije dolkare ( 1992). Me pas, ne KodEr Kamez e Bregu i Lumit u investuan 8,5 milion leke.

- U rikonstruktua rrjeta kryesore e mgEs se Kavajes. Me kete investim arritem qE te rrilirn presionin ne zonw e ambasadave ne mgen "Skenderbej" e pcrreth.

- U rikonstruktua rrjeta kryesore e rmges se Dibres me 7.9 milion leke mc qellim qe te ngnhej presioni ne zonen e Ish- farrnacia nr. 10. Dhe rezultate u arriten ne kete zone te veshtire M ujesjellesit.

- Ne rrugen "Fortuzi" u vendos nje linje e re tubacioni qe permirgsoi kete zone me probleme furnizimi me ujii te pijshem dhe rnundesoi zbatimin e nje skeme te re ne zoniin e Maternitetit te Tiranes. Ky investim u pasua nga realizimi i 20 milion leke tubacione ne zoncn e frigoriferit tE Tiranes.

- U realizua vendosja e rrjetes se tubacioneve per fumizimin me ujE tc pijshem te zones se Kodres se Priftit, njE zone e re banimi, me 6.4 milion leke.

- U be lidlrja e depove partitare me rrjetin e Tiranes, nje pune kjo e madhe qc solli permiresime te ndjeshme ne shfrytezim te kapaciteteve tE sisternit ti? ujesjell&sit. Te gjithe mund te kujtojne punimet e medha qe u bene ne shtrirjcn e tubacioneve ne njesine administrative nr.6 (Kombinat) ne zonen para Gjykates se Larte ne drejtim ti? Tsh-bllokut etj.

- U realizua rikonstruksioni i qetes ne Unazen e Tiranes. - Kikonstruksioni i pjesshem nC zonen e sheshit "Karl 'fopia", ish Zogu

i Xi, investim qe ndikonte nc. ngritjen e presionit ne zonen e I.aprakes, por qe nuk mund te zglidhte kerkesen e banorEve dhe te inxhiniereve tC ndermamjes, prandaj u pasua edhe nga investime ti; tjera, si shtrirja e tubacioncve nga Krroi i Shenainit per ne Laprake etj.

- Mbi baz&n e studimit dhe te pervojes, u vendos dhe u realizua ndarja e rrjcles se furnizimit te qytctit te Vores nga qyteti i Tiranes. Per kEle u hene shtrime te tubacioneve Bemull-VorF etj .

Gjate vilit 1995 vetem nga buxheii u investuan gjithsej 26,2 milion leke.

- 5 milion Icke u investuan per montirnin c: pompave zhytese per shfrytezirn ne maksimum te nenstacioni t te 1,aknasit.

- U shtruan 15 krn tubacione te reja me 8,5 milion lekC pEr t 'i paraprire ardhjes s2 ujit nga rezervuari i Bovilles.

- Mc fondet e vet& ndermarrjes (fondet e zhvillimit), pra, jo ti; buxhetit gjate vitit 1 995 jant kryer I4 milion lekE punime per nderhyrjc nc rrjetin e brendshem te zonave tS veqanta ku jane shtruar rreth 4 km tubaciono.

- Po me fondet e zhvillimit te ndermanjes u punua per riparimin e depove partitare ti; Tiranes me nje vlere prej 9,3 milion leke.

- Per burimin e Krroit te Shenglinit dhe lidhjen me zone11 e 1.aprakes u shpenzuan 12,7 milion lekc.

Ne vitin 1995 u vendosen 2000 m a t h nF konsurnatoril familjare dhe ' shteterore. ndersa jane mantuar 500 elektropompa per ngritjen e ujit ne kalet e larta.

Wr vitin 1996, me q&lEim q t k @ r m i m M Ei i a imi me uj8 i qytetit me Tmdet c zfrWiimit t€i & h e r r j e % ; ishe phrft&i.kriar ti! ndgrhykkj me nji! t~lere prej 54 milion I&ESsh, ndWa me .fo'flde buxhetore me 10 mjiion lekZ ne staciofiin Laknas-B&xullE.

GjatE k a t e viteve mund te themi se jmd shtruar 85 km tubacimeE reja d h byesore tZ rrjetifs d qyktit,

Per veprEn mEtE r&ndesi$hEm u&re t6 %ran&, pEr Bovilll m rr&R?&r~ e qewrid italiarte dhe kammttetit eurbpfah, u pmcedwa n8 tri fazn dhe objtkw punki . KEshtu. u r e a l h a mfh SO p& qiwd ': shttirfes' s& rr~.jCtit t* brends&m @ qwit me nj& vkrC m t h 6 milion 'rlollare nga 8 rnilion q E parashi kon ppxojek~. Punimei u WYI nga ~ ~ ' a it'aldne Fdc~one. Ky rrjet do t E shi?tbejE pl"r'p&cjdljen e ujit q&da te vijE nga RoviliapEr td rrjewt si:'kdare tE qytetft. Objekh r' dy t6 Eat3 merSuari i BoviIEs; deri ni5 vitin 1996 tsh~fi rcaljzun~ rrethd milion dolkW nga8,6 milion q5 pars9hikohei g$hsej. Objekti i wet&, a1 i ujEslellEsit nga Bov~lla nE depw e madhe duke pkfshis edhe uzirrh e paskimit t? ujii ti? pijswm, Eshf2 r& pmces M e nj& vk* prqj :it4 nzrhon dolla* sipas p'ojtkti+.

NS periudhh t 992-1988 &htEEymtfj'E VoZurfi i ma& szuriime& p1esvre d%t tC phta, si pet rjetin elctistues M %ran&, a&W edhkpi3 gjetjen apo v2nien nE shfiytEzih tE b u n m w ~ t & rt?jac&4$1 t2piijsh. Kjo u bee muhdur edhe rlga bsshkil-punirni i ndf5mrarrjks sP ujFijell&it me n d e m r r j e n hidra&eelo&j ike, rnd Jnstihntirr t Srwdimwt tZ UjesjellEsaw, me d e j torit? e M t a n k ~ i s E 2 N&timi~,si dhe me institute &he fFma Whuaja me pErvoje n2 f u s W e v w v e hdrateknike. K&htu, mund t E p b c n d i m se ef&viietl I inveslimeve nga 1ii3E;nharrja e uj3qeIfi?sit ka q% t i k&aqsh2m, pm. ka dale me suksm. Nj& ndEr m t t stu$iuara p b rnat-rjen e ujit p@i pjesen gugf5ndmc ~ i ? Tirants RB qtvle dhc vendb~rimi i Pi+l;lurnbasit si dhe vendburitnet me pusshpime t E M s . Sbdimi ka nxjerfg se me keto vmdhri me mund dmerren 400 Ildk uj& i p3j skin, por q& kitfksn pastrimin ealgwe bibbgjike nE ujih c burrmit tEP3lltmbasit. R i m j t te shdimeve EE m2prsErmemjan* Mrt edhe zonh .e Vztltasft, per $hfrq.*zimin e disa pusshprmeve efj .

Wvitet qg flitetne kHe limeshe btrEnj&ptle e rnadxngapersawli inxhmtwb-tekhjk i rr&mamjepEr,mbajkjem XI eih14% Si; hmizimit me UJ$

tE Tiran& nZ ku9hk.t jaShTezdkonahme te rr i$~s dyfish @ pgullaGs sii saj, p~ ashtu edhe te mb~papnllimit n6 zm&n pwiferike tE sa~,'puni3 e mJiazlr

pEr veltien ngpikne t E skemave 'e zonave ti2 vqanta te clyletit. Organlzala e PP-s& nP Sltzmri wnre ne rmht nja-i!zit c saj pp& I@ Erkuai- privattzimin e zones sE kaptazhevc t e y l t te pijshEm qe fumizon Tiranen, duke ktrcenuar nderprcrjen p: f i i i z imi t me uje etj. Nd2rkahe fabriht e bukes elide ti? papnvarlzuam, d o ditE kerkon~n saslnt e duhur ti? ujrt pEr gatlmln c bukes p b Ti~men, rrethinat dhe I-& glere. Jam i detyruar t 'i penmend keto raste sr argument I vEshtiresive te mEdha q2 kaluan ekiper e sekroreve q2 permendem, poi- dhe drejms~t e pushtetit lakal.

Pustrimi dhe gjelberirni

Ne vlhn t 992 kane funksionuar t ri ndermarrje shtetemre paslr~rnt per qyfcr~n e l'iranes dhe nje per rrethjn. Gjendja e makinerive dhc pajisjcvc le kctyre ndcrmarrjeve ishte e amortizuar. Per pi5rmiresim1n c sadopak t2 kesaj ~ n l d j c j - i r kerkuarn ndihme ne yrefekturtn e Selanikut, e cila na ndthinoi mc 4 makina tc grumbullirnit te mbetjeve organike te qyretit Pol- aln u pErdtw3-i kcq nga ndhmarrjet FOm. Nje mak~ne per kfto mbef~11-1na na u Jha e d h t nga Parha e Blerti! Shq~ptare me tnaeresim tk' zotit Novruz Mal~tka. I c i l ~ kishte lidhje rile Partine e Blerte Gjermane. Keto nlasa dhe 12 tjera. ndrkuan per m1ri2 ne ruajtjen e sherbimeve dhe rnossb;hurjcn c pi111es uE qytet.

Nga ana arganizativc, n&rtuam dy ndennarrje te pastrimit me gysnlen c terrltorl K qytei~t secila, Kjo slrukture ishte me kompakte dhe rluk kishtc. per baL& lsh- rajonet e Tiranes, por gjeografing e saj dhe elemcnter pErkatPs teknike. Nc vitet 1992-1993 11 prodhuan kaseta betoni per hedlijen L-

mbcturlnave nga qytetaret, sepse qyteti nuk k~shte as vende tc urganizuara ku IF hidheshin mbetjet. U prodhuan edhe 1000 cope kazane metalike te tip11 l2 vjeter (cll~ndrtke). Shperndarja e tyre u be e organizuar ne wnat e qylelit. 1)m ata u dernfuan ose u rnoren nya tregtarE etj. Pra, vihq re q& iilasave qe marts pushteti p b permir&irnm e aendjes ne pastrim, nuk i peruiaej pozttivisht edukata e qytetareve, madje kishte dEnitime te vazhdueshme. Keshlu, u prodhuan me fonde te shtetit ri-eth 3000 kosha per hedhjen e n~lx-tunnave te vogla; ata u vendosk nE mget kryesare te Tiranes nE Pal-kun r Madh ctj.,meglllhat?, pers&-i dernt~mi ishae i madh.

NZ ketu kushte, Kesh~l l i I Mlnlstrave vendos~ qi? prtstrimi I@ khej mc s~permarlje nga f~rrna te special~zuara nC keE pune. Nga konkursj I

srganuzudr d d i n fituese dy firma sip~r~ma-rr&f;e:N~~ova Ecsllqga nga Bolo- g m per njeren g y m ? te q y k t ~ t 1E atehershem dhe Sauh~mlacher - . . 1 ecnowmel-c firme aushtako-sllavene nga Grazi dhe Maribori pB- gysnlen tjeter ti; T~ranes. Detyra e lyre lshte ti2 hlqnin n~hetjet u r b ~ n e ti2 qytetar&vc {pm. mbetjet argaike &he ja ndertimeve apo bekunshc) dh;e ti2 bGjne i'sh~rjen e larjen e mugeve lit p m , kurse am TE dyta dhe tE treta velern xc fshrhen P?rp~l~mi i kontratave me kEto f i r m &shtG bErE me ndihm@n c

M~n~stl-nsc sE Ndertimit dhe tE USAID. PBr herE t E parF nE Slaqrp&ri u vendosen kaza~tc plas~~ke per mbetjet e qyletareve. u vunE ne perdorim makina fshlrese dhe larzse pa ptmwdur makinat e grumbullim~t tF m b e ~ ~ c v e . Ek~pct- e punonjesve u veshen me unifbrmat e pasCrim~t t& veqanta nP ngyre p& secllCn firme, U organizuan parkinget cr mjeteve 2E ketyre finnave dhc ptka t& vecanra nE qytet per mjclet dhe teknoplogjine e punes.

I'er le knjuar nji' cikel te plate t F pastrim~t tc kryeqy~et~t, duke palur parasysh cdhc zgertmin e here pas here tF vij&s s6 vcrdhe t& ti), u krljua Nd@nnarqa e Kuartallave (per hapes~ral midis phllareve, amhiente tll pel-bashket 1. IJ I'uq~zua baza teknike e NdErmarrjes se Trcgul ti! LtrP pEr grun-tb~ill!mr n c rnlxtjcve nga wegjet e lira publike. Ne $raithesi, struktlaat per paslrlmin c Tiranes rsh~n:

- Fi rn~a Nuova tzcolega (pjcsa I e qytetit) - I;irma Sauher~i~acher - Tekt~ocofilerc (pjesa I1 e qytct~t) - Nd'Frrn?~r]a e Kuartallave CndErmarrje e bashkise, pra lokale) - NdFrmarr~a e Tregut te Lire (defyrat per pastrimin c tregjevc). Mc kerij ol-ganizim ne arrjtEm t E ruajmt, madje te shtojm* hq inc

puneiorc ye kishin ish-ndermarrjet e pastrimil te qytetit. Mheshtetem kk'kesi;n e sindikatave te k2Iyi-e ndemarrjwe perruajtjen e fuqise punptore. Jarrij !I? kuplucsl~mQ kerkesat e sindikatavc n& momentet kur ndodhin nd~ys hime t t orgarlizirnit aph reforma nC zba tirnin e programeve shteterore. Pol-, nuk juaiilkohcr n? asnje rast greva e Ish-ndermarrjeve t@ Paslnrnit n& 8 ditc, duke It312 Tiranen nG gjendje ti? veshtire higjienike. Pee te mbajlur situaterz. u desh ndihma e reparteve ti2 rnekanizuara tc ushkrs? yc cvaduan mhetjet e shumta t.Li qy retit. Gazeta "Alternativa Sociatdemokratc" ka bere nj@ yune shu~ne t2 demshme nt nxiljene grevaw fe punetorevt tc pastrilllit Wx~tes kane q?n& edbe grupe g lqa sirnpetizante ti! Pan156 Dernokralikc. I@

uifPt k i s h ~ n kaplrr nje halTki6 delikate pe'r te sul~nuar pune'n e Bashk~s? sC 'TiranPs, pikzrisht ate element lE pi'rditskem ti5 !el& se qytelarii-l-acctlcn c

rn&tjcvc urbane IGtolEvkje nuk duhen koluar tel~le n? aanai~~.es~ c l'akk'cver te ngrirjes dbe &v~llirn~tE n$ pushteti tE rim El~w-mtet c Sigttrimit E.Shlc.h~ dhe te karnuflua~rnrttgjyrtn e R b s , nuk mund ti? pranonur qC ne t E k r ~ j t ~ ~ ~ a n z$,j idhje rn~deme n2 ketE &tm te jet& k~~kwktive, A h nuk k<anE left2 dhr nuk itne pa shp~fkrr dhe kritikuar I-& qgidtyel q2 u benk n2 ng-ttjrn e arukmrave te sh&bmwe ti&me. Madj e; ky elenlent j C u q rsh- 1 pmz2s sC lyre, mherriti dwi nE mveiet drqtcws t2 bashkiss dhe n? muktumte Icr:sh~llir ba~hkiak. at isMe i mb&hte(ur &he nga s~rttkkura tEcaktuam f P PD-sZ. tF cilavcUku qantc smra" ph p u e t publike rre T r a ~ e {auk di a kanE drejtuar ndonje bere ne pun? shteli keto elemente dhe a a kan2 ~dcnC e puni?s?). Kt~j t I vlqnk! ~hkrime apa ~ntervista tE ish~ntinkye~rdri~ IF Ihshkis? qe del nb wibuna s h y p i me ~ i ; i l & s i t ~ & c.a'Q&rrt tE PDrs6 #he Elamon4t ai vctE drq (on me 1ig-j direkt punkt publike. pra, pislrimin '? N t konhrsir~ e bere per- p e r ~ g ~ d h j m e-fimave @ pastrimit i sh-n8nkqemr ka q&@ kxyera~ k m ~ s ~ a n ~ dhe d @rbErje f% ti] kishrc .dre$w% +&s&~rEve~pGcRatFs nE Min~st m e c Ndprtrmew. Edhe tregwsjn e finamitnit (Esh&Q here me I vngkl sc a1 i nivd~t rtlestar aropian)p&r psxrirnin c ka mP63jmtua~ ky komi ston I brej t u ~ r aga ky ~ W J T W . Ky tregues t sfihmc~onrt shtet&cs$sshti5 in~ratuar ngaddisa dikastere dtre KEhilli I Miniskavc. N& ewluimin e puntvc ti? tenLori t, kp subvencton shteWw ka rewltur lodik. NE kriji-n e njQ 1-1~gi11li 16 rl pet- kmhollan c pun& 3 E kryernt pwlsim. E&tE dherr8 p& zbatum nga Mmrsbia e Mdtirtmrt f 0 m U h r i (m&nua[i$ i pantlmevr, i cih rdiqcf nga erhzuesit c bas hkts* dbe nga lagget, Grrstuca e kryh:pleq@rt& N&e ka mendin~e ndfy'yshe, ae&ew 5shtC dikateri q& rnimron findel tise rle ulhelieq siruktui'&n <dhe ~knologjine e puses se pastrim, >iii $3 d ~ h n t E vetldose i;Er ndrysh~ rn. Cdo "mrx&"get?r @t ewe~n& kiityre puneve d ~ h e t karraTizum- ne ace rnrlj~stri tii puneve pubLike, FaFmi&mi 1 pastrimit te Tir?mCsfiak bthel me ~ h p ~ tje, wme slogane te ti?ashtuquajfu~avc "jesh~lc ttgivpindl majtrst me tr@n&t'il ni' stern52 ( h ~ q e j f lulet) ",psr me pwe tE va-Adueshmu dhc me ngntjen c edukdza qytetarq tadmE nE MV& te pakgnaqsh@m,me ruajqen c tcmiwit dhr: mjedisit kde,k.ktia.

vendln e @u?&ullimit p1ehme u hen2 dtsa 1Pvmjcl sektcrri5st.l. A1 nP Peze ti! Vogd pranE lumit Erzen u pen11lua aga Kkshill~ i Ikrethrl- {I?

TiraMs e d k me kushtin sdatjes sE 11jri. Pa Wsb.1~. u mbyfldhe pika e g~u~nb~jlims! prmt win& $6 re "Dinamd"'. rJrup1 i ngritur pmne hashkisi2 &Eoi JIJZ pi& ndi Sha* tP7'1rarw2a sidqoAE u WIX! provisar, poi- mc di3a

'flranes) NdErmarrja rnbet~ vetem rnc nji! pjts? tc lidan~shtes n? sektor~n te 1.1qen1 Artif clal. fhperterltja e fidanishtes n? p&masat q@ kerkon 'Flrana nuk u bLi. NE gyAbCr1rnln e qytet~t pair d&rnt~rnt: kryesisht ne lul~shte c gjclbPrin;~tl c ulCt. druret jane prere ne d ~ s a 1'5151~ I ~ C m~rahmrn e Kt< liT. SI p.sh. n2 ngntjen e hotel Khm-af. ti? nie ohjekt~ nc Park, nii pjespn ajkr BankEs Shq~ptaro- Arabe. Pra. mund tk themi se jane ruajtur drurel nl; Ttrane. Por, mbjcll jet c lyre duhesh~n here ~ P E shume dhc u duhej kushtuar me shurni: kuldes nga ndermarrja dhe qytetal-Ct t ' tdan~~e tC mblcifur. Me uith? pCt-lyc'kjel qE kam b e e per tF zbdtuar d ~ ~ a projekte nc ngntjen e lul~shtcve tF rujn, ato nuk path susuks. Vazhdlmisht kam patur rnend~~nrn se n2'l irarzp n~unci kc ngrthtn lul~shtc ti; reja, rnekan~zn~nl iinanciare ekzistg*, slpi"r faqa 111c gelberimin e ulEt mund p@rtErthcl mc kon~rihutet d11e dulyrirnct c

{regtareve erj. q E ka&d?mluar keii;; sipc~t'aqe. V k r a ~ e q~j-a* se ~ r u a l h t dhc zhdemt~met-per kW slpi3tfqt nuk janl! b? vogla k krahs~rn mu shopwz~rnei qE k2rkohen pi3 te ngritur gclb?r~m te rl.

EshtC I detysueshgm qt.: n6 Tirane duhet zgjeruar sipCrCaqja e Parkut ti:

Madh. me shlrirje per nga kodl-al e Sauku~ dhe Selites. Per kc16 yellim ekzlston edhe nji' pl-ojeklidc.

Scks~nnr edncrgjclrk punen e ve1 e ka p2rqCnclrua1 nE drejtilnl't c ~nq~oshtme:

1 .Ngrohja c. popullatds me ]En& djegese. 2.Perin1resimi 1 nds~q~mit rrugor. 3 . v ~ ~ J l j a e ~njcdisrve studento~.e. ~ . % I I V I [ ~ I ~ I I reklamave. 5.BashkEpuntrni dhe zgjldh~a e problc~neve qk ka NdErrnar-rja EIcktrikc

me 13ashkrn@ e Tiranes.

Npn aua e s e k s ~ o n ~ t Cshte pare mc perpares] dhc S I njC d e y @ e r.indi:>~.;hrne f u r n ~ z ~ o i ~ r~tmlk I popullati's me lende djegese. Real~zlnlt ~ C I - v ~ l l n 1095 cshtc s~ mP poshtg:

Dru qarri 15.000 ms! Wdjguri 1 7.500 tan <;ax I Iengei 570.000 kg

51 dhe janF shitur per papullten sasm e subavt me vajgun, g}endje nF N.I:.I'.I .ti K.. mcth 4200 cagE.

Mb druti! e qnrrl t. Furnizimi i pupullates eshte berk aipas kgrkesave re saj. Planl ftklmr ka qW& den nt 50,004l msl. Ndeman-ja e LEndes Djegese ka p d s ~ ~ r g~~IhmonE gjendjc drush ddhe ka qene e gzltshme p& ti; plotesuar nevojat e popullit.

M ~ I vajgunn. S I Iende djegbe e don~osdushme per popullaten nga ana lone eshik 1mjtuar me shunlP kujdes. Knnhetisht: me prprivatiz~min e kgtb il kr ~v~it . t r .sh~uam numrin e njesive te shitjes (nga 26 qe rshte u benE 66; nga te rjlet SO lane dyqane dhe I6 lane pika nmbulante).

Mbj gazln e lifngi't. Kemi ndjekur po1itrki;n per futjen $a mii shurn? dhe shpejt I & tij rii nje lende energ~et~ke m e lcverdi. st nga ana ekonomtke, ashtu edhe nga ana tei-mo-energ~t~ke.

LJ krljua Ndermarqa c PErhashkZt Tlrann nutat? Gaz (kjo ne zhaIim tC platlbrmes SF priovatizirnit). e cila po be11 lrdjlirntn dhe shpemdarjcn ne popull cihe entc ti; gaat t~2leiiget. Gj~thashlu Shoq.?'rcg.AL,BAFREnI ndert-toi inupiant t t n siokazhi mbushjeje e rnagazinirni te gazil t& Ienggl.

Dt.1-1 n? Fund tZ vitrt 1995 t t dyja keto shoqtri sallen rreth lO.O(I0 honi bola shtcs@ per nevojat e pogullates se Tiranes. Per vitm 1 995 u p@rdoi- nga p~pullata 570.000 kg gaz.

E=Jo tregon se gazi I l ~ n g @ ~ po futet nE m a y r e te shpejtC n t familjct c. qytt.tr1lii 'Illranes. l'& kete aktrv~lct u dhane dhurate 2.3 millard lircta nga Qeverja I tal~ane dhe 8 m111on leke nga Qeveria jonE per tlgr~ljcn e implant ~t

ne Ndgrniarrjcn e Lendes Djegese.

Per energjine etektrike

Der~ nij v ~ t m 1090 rnerjgw elektnke ne t-dm~ljet e ?'wanes cshte perdorur per nevojat n12 mini~nalc jet1 kc dhe vct21m nj? pakic@ e pupulls~s? e ~EI-dortc atc per ngwhjc. Pra. trad~c~onalisht popiilla!a pir ngrohje banese ka perdon~r dl-UIE c qarrit (rreth 90%))1 pjesa ~jcler 1 Oo/t} kka pgrdorur qyrnyr gun. valgiir~ dhc. shumt; pak energi elektrike.

Ni' V I ~ I I I 19") kkonsum~ mcsatar vjctw i energjtsi: elcktrike per f'amiIje ~ s l ~ t e al?rs~sht 70 Kvh. Gjate vttcve 1990- 1'39 1 b~Iancr enctgJit~k u qekuilibrua krcjtf s~sht. E n e r ~ i a elektrikc. filloi te p2rdol-el pb ngrol~jc nc mEnyrc inasivc. Ndryshilni i bilanc~t encra~t ik Halc vlteve 1991 - 1992 nc pPrdorirn~n e. hmiljevc ber~ qe konsumi mesapar fmmifjar liga 770 K v h ne' rnuaj. le dhjetelishohq, keshtu qE st st om^ cnrrgitik kalui ne reaim avmle.

NC zhat~m IF prugrani~i tc QcverisE per rikanstruks~ontn c rrjctit clcktrik t P qytet~t tP 'I'lranes per pcnudhen 1992-1 996janc ~nvestuar:

1 .Iitkonstruksioni z rrjctii 04-6- 10 kv gjitliscj rterh 800 milion IckF. 7.Ktliimi i rrjeti! b-0.1 112 10-04 k v dhe nl; 20-04 kv, I-t~c kompanin?

italiane II.N.l:.I,. Ii;iza L' parp k ; ~ pC~-lilndli;lr mc Iiarxliimin c. (1.5 ~iiiliard Iiretavc. Iiaza u dyte mc S.3 m~liard Itrcta pel-i'undoi [IF fundin c I . I ~ I ( 100(:. 3 .~c.sidosja c nlatesvc t2 enc rg~~s? r:lckll.ikc per zvogi;l~rnl~l c hunlljcvc

nc i-1-jcl111 clcktrik I? qytctit. Mc Iondct e akorduara. rrclh 800 millon IckC, janC ndertt~at-: - Kahinil clektrikc Oi04. 10!04. ?Ol(i4 kv. 2 13 cop?. - I .ilija tC ']'.I ..(I- 10-20 k v aj1-or t kahllol- 40.9 km. - 1.11i.j:i 12 'l'.U.04 k v 33 k m . - MatEsa 40.000 uopF. N2 vilin 1003 11 vu 11C zbali117 p rqck t~ E.N.IJ.I,. 20 kv mc 22.5 km Ilriji:

k;thllot-c, 07 kabltla nga I O/h/04 kv nc 20 kv nga tc ciIal35 ti: rcja. I'ra, rt.t.1 11 22oh c popiiIln~Fs u giu-anlua 100'h nlc tilrn~ziin mc uncrgji ulukt~.iku. 1 ; shtuan 13,3 kni linjp c .I'.l!.,mc vlci'~C nlEt.sishr 5 milion dollar?.

( ~ J ~ ~ " ~ ' c ' ~ L I ~ I I P 1 002- 1993 nE rrjct ~n 6- 10 kv u ndEl.tuan: 7,3 krn liii~c c .O- l o k\: 5.5 k111 IisijF 'S-LJ. 04 k v 15 kah~na shlylloru ti; reja

Qale vi teve 1 994-95 u ndercuan 2 0 kab~na te ruja shtyllare 70 kab~na tc r r ja nic rnurat~~re 1.5 kns Irnji' 6-10 LV 13.4 km lrnjc c 'T.I.T.(shiko tabelat 1.23 j

PUNIME?' li KRYERA G J A R G J A ' ~ ' ~ ~ PERIIJLIHES 92-06 NK K R S E T l h ELEKTRIK SI ~PRRNDAKGS 04-6-1 0-20 KV .

I I . Kabma elektrike 1 113 80 1 213 I

r I 17.2 30,') , Z.l,~nja T.L.6- 10-20 kv 1 29,7 i I ?.L~nla T.U.04 kv 1 18,6 1 14.4 1.- - i -1. I - - I . -- 4

Nga 340 kabina ( r e ishin ne vitin 1992, rreth 213 c lyre 13 shtuan. pra [-ruth 00%~ e rrjelit u fuqizui pcr 4 vjet.

- N t sistemin eneraetik 35-1 10-220 kv. N e fuqizimin e nenstacioneve ekzistues per puriudhPn 1992-95 jane

shpcnzuar 3-65 milion dollare. pra, nga 180 MVA u fuqizua sislemi mc 85 MVA. pra, atzrsisht 40%. Pun~met u kryen nc 6 nenstacionc te qytet~t tC %'iran&, si n e N/ST t2 AutorraktorEvc, 220 kv, Mczczlt, Karl>sl~l, v~1i.F~ SI

d l ~ c i? Sel IES. I'i'r vlan 1 996 shtesa do ( E jete 40 MW, do tF kryhet r ~ j Q ~nves~ini af?rsish~

2 nlilrvn dulare. Ndcrsa deri ni; vilin 2000 mcndohet li; i t l v c s ~ o l ~ c ~ ~ ~ t g n shtcti rreth 4 , l milion dollarc.

Per ndri~imin rrugor

Rashkia krijo~ Ndermamjen e Ndriqimit Krugor si n j k l lok;~le. RCndesi i eshte dheni: rritjes se nivelit tc sh&rbimit per gadishrneri!~? e

rrjet~t si dhc punimeve profilaktike ne te. NjC pune e n~adhc Eshle here per riparimin e defkktcvr Jhe venien 116

shfrylc~im te nje pjcsc tl' kunsideruesh~ne te rrjetit kabllor, i cili ka clkni; jasht pune prej disa kohesh ne rrugi; e sheshe kryesorc si Digs tek I.iqcni Artificial dhe nC breudesi te parkui. bulevardi "Rajram C:urri". ~!jcsP e rruges se Kavajes. "Sami Frasheri", "Ferid Xhajku". Ne rrjet in kahllot lane shtriri; rrcth 0500ml kabcll i seksionevt: tC ndryshme, 6500 ml cri r'v' i

scksiot~cve te ndryshme, Jan2 vendosur 900 copE llarnpa mu al ly 7,h~vE t E fuqive ndryshme. 1 SO cop& llampa natriumi. Po kcshlu, tshtl; punuar per rnir6nbaj tjen e rrjetit ajror, i cili per vetE natyren e trj EshlE mE i ekspazuar ndaj ddEmtimeve te ndryshme. U vendos&rl af&sjsht 9OOU cope llampa ~nkandeshente, 900 portollampa, rreth 500 kg tel UU l e seksioneve le ndryshme etj. W rikonceptua dhe u rea l~zua n d r l ~ i r n l nt shesh111 "Skendel-bej", tek Universitetl, bulevard~ qendror, n& rrugen e Kavajen etj.

Nj? pune e m~rE &sht& bErl; nE raster c festave dhe aktiviteteve te ndl-yshmc gate g~ l the vltlt

N e vtctn 1995 u investuan nga t e ardhural e bashkisS rreth 5,3 rnilron leke per ndriq~rnrn rrugor n2 kPlo zona: Rruga e Elbasanit nga Pallall i RI-~gadave d e r ~ tek Fakulteti Histori-Fllolagji, u b& rtkonstruksioni 1 rrjciit si dhe punline te reja nE Kombinat, u ndriquan kater urat kryesore I& Lanes, u \.endosEn 40 cope shtylla qe ~ s h ~ n 1.P demtuara ose munganln fare prej kr~hesh

Pi9 vt t tn 1 996 u mendua q E t E r r ~ t e t cilesia e n d r i ~ i m ~ t rrugor duke vene nC cficence rrugei dhe sheshet kryesore, muget dytgsore. duke p&rn~rEsuar skernal e kornandirn~t lf ndrtqlrnit si dhe duke htur tekrtologine e re te k n m a n d ~ n ~ l t me fotoelernrnie me nje vlere prej 35 milion ]eke.

k 2 VI I 3 s

p I

. 5 3 z g sf-g3 .- -t: 'a'

~ 9 3 ~ ss S: g .t-aa - o m i a a n e A /

Nc vi tin 1992 baxa liglore me tE cilen vepronte Komilcli Ekzekutiv KP te Krethit l'irane ne fushen c urbanistikes ishte ajo e meparshmja: siudimet i LSPU ose RSO-ja c 'I'iranes dhe dhenia e shesheve e lcjcve te ndel-timit behej rlga rajonei e rrethit 'l'irane. Siperfaqja qE mbulonin rajonot ishte e madhe, ndersa numri i punonj bvc te urbanistikes nc r;?jon ishte i pakte. gjc qii sol11 ~rregullime ne fushen e urbanisdkes. Qevcria c Partise Demoktatikc jixori vendimin nr. 170, date 25-4-1992 "l'er nderprcrjcn e prucesit ti; dhcn~es sc shesheve per ndcrtim objektesh dhe banesash ~CI-kohestsht". duke ngarkuar M ~ x ~ ~ s r r i n e e Ndertimit qe hrenila 15 ~najit 1992 tF jcpts- rrugczgjidhje ne ilspcktet juridike dhc organizative. KFshi l l i i Ministrave me vcndirnin nr.2G5, date 25.6.1 992 "Mbi ristrukturirnin e organeve sl~tetemre nc I'ushZn c urbanislikEsM vuri detyra per (11-ganizitnin e sektorcvc ic urh:unistikFs nE rrcthu. IlshtF koha kur cr~dc nuk ja112 :rlhvilluar zgjcdhjet c pergjilhshmc lokalc. pla, zlratinlr i \:c~iJiii~it nr.265 tC K M eslite bere nF kushtci kur n C Tlrant runksiononte Komitcii I ik~ekut~v Plu~al is~; ne te njej ten kohE, Prcsidenri i Kepublikcs nxuri dekretin nr.225. date 11.6.1992 qe shfurlim! dekretin nr.5747 "Mbi hartimin dhe zbat~rni~~ e plat~eve rregullues t F ilytc.lc\;c dhe fshatravc". NE vendimin nr.265 lC K . M . pomsitej Minislria e Ndprtin-lit q E brenda lnuajit qcrshor 1992 te paratlistc per miratirn lia tn pi5 ~n,banislik?n, veprim qc u be ne vitin 1993.

N e mcnyrt if2 pennbledhiu' 111und tC chcmi sc vazhdonte inelcia e zbatimii Ii; Iigieilc 12 shletit te ndparsh?m nc luchen e url>at~istikiCs, riorganiziini i ~k toi,cvu ti; urbiinistikes ne n r t h e dhc kompctc~~cat e tyre nuk mbEshte~eshin :r i . !;!;I t i ; ri 1.l' urt~anist~ki':; In] LI vonua tnbi rsjE vit ngn qeveria 1 dhu me , tt.i> T-~.; 1~ isr,> .. ,rdentit tc Kcpr~Rl kt's anullohcj zbalirn~ i planeve rregullues tC

iYt~I::\'c rlhe l:.;hatrave. r!dPrkohC qi; vendir n i i cyevcl-is? e lejonte pmcedu! en 4 il-i~r:>:l~n~t ! '- :.ilr:~l!r.\)t* ; i l ~ r . la:li:vv ti; !-~tf?rirn!~t. ,st dhc cndc nuk isturi !:;irP

zgjedhjet lokale qe p2rcakhnin &he struktura te rjera te funksionimit te

pushretit lokal. Ni; Eto kushte, n& zbal~m te ku&it lilrjor e nenl~gpr, u realizuan ktto

slruktura e veprime: - U n g i t per here tE pare KEshilh i Rregullrrnit te Ternitorit i Kornilctit

Ekzekutiv te KP te Rrethrt, i clll u rniratua nga ai komitet. - U hartua njrJt rregullore e brendshme pune rnbr nrganizimin e punPve

urbai-i~stike nt' Komitet~n Ekzekutiv te Rrethit te TTiranEs dhe me von& t&

Bashk~sE saj . Ndongse nt2 piken 4 te vendimit nr.265 (2 K.M. thuhe] se seksiunet e

urbanistjkes n t rajonet e Tiran& merren .me ndjekjen dhe kontrr)llin e zbatimit t E studirneve urbanistike tF tniratitara ne rreth, ende n? rajonc metreshin vendime, siq e thamp, pcr inerci, dhe ishte ulur vemendja per kotttmllin nga ana e Lyre zbatimit ti2 puntve urbane. P& kee , ne rregullnrc shin vendosut- kuhj te qarte te detyrave dhe tE drejtave te seciles hallke qE Inerr pjese ni: prucesin e problemeve te urban~stikes.

- Byroja e Studimeve Usbanistike (BSP-ja) u shndErrua n2 drejtari te studlmeve urbanistlke te qytetit te Tiranes. Kjo drejtori ishte: pjese edhe e s~ruktures sE Bashkisi: Q qytetit. Pjesa qe mbeti nga ky riorganizim u trqlua SI ByrtlProjektirn~ e Studim~ me vete me vetfinancim, por qE me vone cto ii! I-ralixontc nE bashkepunim me Bashkine e TiranCs studlme ti; perbashketa.

PEr here t t pare nE pusbtelin lokal n e ShqipEri u ngrit nje drejtorl e Suqishme per urbanistikF11, madje kjo funksionon vetern ne TiranE. NE drejtori u ngriten ksta sekrore:

a) Sektori studimor b) Sektorl i lig~shm&isi? urbane C) Sektori i kadastres dhe statistikes urbane dl Sektar~ i infrastniktures Fillimisht ne rajone, dhe m2 pas M 1 1 njesitg administrative tE 'Tiran&,

u vendosen urbaniste dhe inxhnier? pFr pr~blemet e zbatimeve urbane. - U p&aktuan rregulla te reja per punen prujektuese dhe organet

projektuese duke nxitur mendim~n e projektuesve private dhe tc tnstttucioneve shteterore.

- U miratuan nga KKRT e TiranEs raportet midis qytetit dhe rrethit nE zonen kufizuese.

- l'er zbat~mia e t i t u j v ~ ekzekutiw3 u hplrtua pro~edura juridikc- administralive,si &bat, ndjekja e gjobave prani! organeve ~ y q L s o r e , sekutstrimt, urdhgrat p& prishje ndiirtirni pa leje,

NjC nga prablemet besore t2 urbanistiki5s $3 Bashkise s& Tiranps qc VCI>ILI nen kontrollin e organjt urbmistik t E hapksir&s qZ lshte jagtit& vijave eE. wrdha te qykti't ti: Tirane$. Synirni i K2sIillil t? Temunt, fi Tiranes rshte qi' rtu: studimin qe do 12 b@hcj HE bashkepunim me ISPU-ne, ti! kthehhej zona pcrlferile e suburbane r: kryeqytetit nE mn2 qytetare dhe arbaAne.

Keshilli i Territbr~t i Tirqnes miratoi qE ksfiri i zods suburbans re qyttrtit te jete dhe t'i propozohet Keshrllit te Ministrave:

a) Ne ti? dy krahet e vazhdimit tE rruges per nF Dufres dhe r iE KavajE nga ZOOm nga secili krah

b) N g a jugu-kdax mbi Liqenin Artificial duke fifluar nga Selita e Vogd e derr ne Sauk.

c)Nga lindja-te gjithe mugen nnctamle t E ~lbasanit c deri tek Ka$a e Peshkatarlf kodat me uteshta e d a i TI? kurrizin e tyre me pa~nje IE Rapur nga rmga naclonate, si dhe m g a e Dajtit perfshire Parkun KambEtar t t Dajtit.

d) Nga vesiu, hapesign e tokave bujq&sore pErbal lE kombinatit "M isto Mame". deri nE bregun e lumit t2 Tiran&, hapEsir& perreth rezervuarit ti: Paskuqanit dhe rrugco e hyrjes n& Timn? sipas plalrrn~ t rregullues.

e) Mjediset me vlera panoramike e histarike shpallen parqe apo mjedise me karakter lokal si qedisi i kafe "Pc-shkatari", tek urn e Beshirit, rnjed~set e Kalase s& PrezEs, Petrel&, Lalmit. Dorezit e rreth ? y e .

Siq dihet, K&shiIli i Ministrave ne vitin 1992 I bashkanait~ Tiranes mn@n e Koder Kqmzes, is Universitetit B~jqesot dhe tE Bregut t2 Lumit, por jo Bathoren, Kufiri i Tisanes p&r o& h d $ r Kamh filfon nga rruga ne Loprake qe ti! Gan nf ish Karnbi'nalin e Materialeve te Nddrtimit ng linjEn hekurudhore (pra, nuk $rfshin pularu~& dhe zorten ku n&rtojni. malajzianCt e me tej nga ~najtas ne wen e lumit t E Tirank dhe pasi perfshin zonCn e bregut tZ lumit e UT ie kamzts kufizohct ne maj& t~ kodrtis me Bathoren e Paskuqanin dhe p@rs@ri zbret ne Lurnin e TiranEs. Kursc nFI vitin 1996 (n&

ma]) vija e qytctit u xgjerua mc Seliten e VogCl t ~ s h - ishat I rajotlil lC -l'iran&s), ne pjesen e seravc ne Laprake dhu me lagen Sauk e Mjull-Bathore (deri tek karburant~ ne Sauk s i pike referuesel. Beme rile pershkrim ti; zae r im~t te vijes se vcrdhe per te nxjerre si perfundrm se zgcrimi I saj u be i pjesshi;m. ne njc shtr~rje kohore te madhe dhe kur nE keto zona. qe do te perfshihcshin n c Tirane, ishin kryer procesct e administrilllit dhe pronEsise se tokes dhe mc njp sasi t e madhc te veprimeve urbane t E kryera nga banoret e r i~th i t t E -1'iranEs. pra, pa mendimin L. kryeqcndres se vendit dhe synimeve l? saj per kujdes urban ne perifcri dhe ne zoncn suburbane te saj.

Ndonesc veprimet administrative 1c QeverisC per kufij te e 'I'iranes u bene siq thashe me lart. drqjtoria e urban~stikCs se TiranCs mc Institu11n c Sludimeve dhe Projektimcvc Urbanistikc t& Shqiperise rcalizuan studimln pcr zonEn pen fcrike dhe stiburbane t e TiranCs, studim i cili mhlodh~ shum? l'orca inxh~nicrike te urhanizimit te arkitektures etj. AI u diskutua glcres~sht me keshilla tcknike respekt~ve, me keshillin bashkiak te 'I'iranes qE c miratuan, ndcrsa nuk 11 miratua nEa kcshilli i rrcthit te TiranCs dhe mbeti pa iirmCn c kryerninistrit. pra, u bCnE vcprimet c pjesshme dhc t2 vonuara administrative y e permcndcm me larl. Ky qe nje nga gabimet e mcdha t? perdorimit te zoncs suburbane c pcrili.1-ike, madje edhe sot 7'irana duhet 1e

mbeshtillc~ me ate territor qe ka ncn administrim dhe l e p ~ r b a I l ~ j P kErkesEr, c madhe te popullit per te ndenuar dhe punuar nc hapesira icper te vogla dhc tc pamundura. Realiziml 1 puneve slpas parlmtt qe qcndra drejton per~fcnnc. dote silltc vctcrn ane pozitivc, dornlnohcj koncepti maoccdunian I mcth~nes. nuk pengohej kurrscsi reflrrnn nC token bujqesore. kerkcsat e

pronareve t e tokes bujqesore (nga 'I'irana apo ato qe banojne nc I'shat) dote zgj idliesh~tl mirP d hc me shume rnt~ndesi zgidhjeje, scpse nderronte konccpli nga toke bujqi'sare n e truall dhe aq me teper qi; ky koncept zhatohcj nE nje zone q? c pranonte shndErrimin shumE shpejt. vendosja e familjeve q E ICviznin n r a vise i e tjere te vendit do t? behej me c sistemuar. sidoinos ne i11f mqe qe eshtE pronesi shteterorc.

Dhc nP m u q i n prill 1998, nF zyren e kryetarcs sc keshillit t e rreth~t IC 'Firat~Fs znj.1-Ialixhe Keliezi, kur po diskutonim njE sk~c& mater~al pEr xaedhjcl c parakohshme per kryetar hashkic ne Vore, gJeta te varur n? nlur 1112 IlciC t E n~adhc i? studinlit te zones suburbane te Tiranes ti! tirmosur nga ~.C<jct.gj Kotmilo, atehere drejtor i ISPU, nga z.Faik Alimehmeti nga Rashkia u . l - i ra l~Ps dhe njF sere syccialistesh t e vendit dhe t& huaj q& punuan np ket&

stud~m, p ~ r vetEm me firm& time ~i krym I qyktit ti5 Tir~n* dhbe ishie bnsh vmdi 1 i ish-k-yttarit tE wethit ti+ Tiraes z.ShalW dht: po ashh 1 z. M&sb Meg~thate, znj.KEllezi me m e d i m t q e kishtei dEshm01 per ~ & n t r n n* jete ti! atij studimi ja ti2 vogel. E hIenderaj rmE pih mmikuphmiri.

Gjate aashtemujorit 12 par,? te vitlt 1392, 51% q germendem mE lart. wend~rnct J ~ E marre kryesisht ngrt raj anet e pushletit lokal pluralist. Me posl11F po paraqesim miratime te bEra ne Konaa:@n Ekzeht iv Pluralist IE Rrctht dhc m& yen& nE KRRT e Tirart&s;

- S h k t i ndestimit i qabrik~s s t Pijeve Freskuese COCA-GOLA me vendrm nr, 150 dab? 8.41992 12 Komiktit Ekzekutiv.

- Fabrikq c Ushqjmeve 'aioarmatike ne VorE, v a d i m nr. 15b, date 8.4-1 992.

- Fabrjka e Usbqimit per Fzmije, mc vendins nr. 150 &itC 8.4,1892. - Fabi-lka e Pijeve Freskuese PEPS1 COLA, vendirn nr.150 date &.4,1992. T? Later k&o sheshe tE studiuare dhe tf miratuara nga rrethi i 'Cirangs

4 syarajme pGrsen g Kamitefi Ekzekmtiu r fiethrt mbulmte jigj&isfit qytetm dhc fshatrat e Tirmes, ndarja qytet-rreth u be pas zgledl~jcve~ tC 26 kon-ikul l992), jankmiratuar srpag ligjit edhe nga ddikastex~ I ~lshqimit dhe bqlqesis$ i cili Mnte miratirnrn @fundimtar. ME vone, kE$n objekte u tldaqen nga Keshilli I Rrethit Tirane e KEshi111 i Mlnistrave. Fabrika e pijeve Coca Cola, ajo &ala&r~matike u nderluan. kiirse njo e ushqimit per ElnijEEshtE Ienf ne riles fe pkinlnleve tis ndertimit.

- Qendra e Formimit Pxoftxional c Usdhtrit. Salejrran me elernnn Dan Basko, vendi~n rrr. 175,date 1 1.6.1992, e cila ndertua dhe funksionun si e t ~ l I ? , Nk magurimjn e punimwe tg saj mori pjesG z.PjctEr Arbnnr~, kryetar I Parlamentit dhe lmza Ivan ~ i a z , Nunci ApastgliknC TiranE,

- Qen&a Admimstrative Financiare k ParkuiAutobusi% jkur te" pf ish y ky wrke t t zhvendasej prej aty) - vendim nr. 158,date tL4.1992. Ky vendim pea kete sludim u rimor e d k nga KRRT e Bashkisk s@ Tiran&.

- Qendra Adminis.trati,ye ne mgEn e Kavajes te W h a Vorfnore - e n d i m nr. 1 74 dale 1 1,6.1992, Ky vendim PshtS shqflwredhe nga W T c TiranFs dlx rani objajekti eabte nC nd&tim.

- Sheshi per 150 aparfamenre pEr firrnzn 1?'AL13A, vendim nr. 155. date 1 1.6.1'192. Studimi nuk u vzhdua nga kjo firme. Sheshi u zEvendEsua me vendimc t? tjere per ndErt in? bancsa kryesisht te pronarcve.

- I-Intel I\]-Kharati, vendim i Komitetit Ekzekutiv nr. 1 74,datP 1 1 -6.1992, si dhe ~niratuar nga Ki'shilli I Nderlimeve 'I'urislikc, konfirmual- nga Ministri i Tul-izmit dhc Ndhtimit. I-loicli eshtF nC faxen e karabinas?, ka me sc 11jF vtt e aysmc qe nuk punohet.

- Shtesa c studinlit "SelitE e Vogel", r;iiratuar mc K K K T u dates 1.1 ?..1')02. Eshte zha~uar.

- Studimi dhe sheshi per nd&iim banesash per Kir~l~Etl At-Mak ni: zonen prane Fabrikes si: K ~ ~ u c ~ ? v c . NE vjtin 1993 eshte dherlt; luja dhc komplcksi es11tF ndertuar mc rreth t 80 apartamente.

- Studinli tc pjesa e Prroil te Pal Pogit, mil-atuar pjeserisht me 1 . I2.1092. - Memorandum t~lidis Bashkise se -1'iranes dhe firmzs Kanadeze

GI-OBEX per ndert1111111 c rczidences d ambasadks amerikanc nC rrugCn c

Elbasan~t. poshti; Varrezave lE Ueshmoreve. me siperfaqc n'clh 5,5 ha. N c p:'raithFsi. miratimi i ketyrc objckteve eshtl; bi:re nC baze lF

studimcvc te ISPII, BSP l'iranc. nE baze tC planit rrcgulluus. BChct i j a l ? per kohen kur instituter e Min~sirisZ si? Ndertimit punonin 111e detyra dikas~crcve.

- Shcshi per kompleks bancsash per firmen Albai~npcks (In.Co.l:in.Srl) 11e hyrje tF rruges se Fabrikes sC Kepuccvc. Kompleksi I v i lavc Pshte ndFrluar. Vendinii mhan numrin 174,11.6.1992.

- Miratimi i sheshit per 16 vila nF Linzc. Vilat jane ~~dertuar- dhc Cshte ndertuar edhe motel Chateau Linza. Dhenia e lcjcs se ndertimit cshte bEre ilga K R R T e Krethit t e Tiranes pas ndarjes adrninistra~ive i ~ g a qytt'ti.

- Stud~mi per hotel ne vcri ti; Varrezave te Deshmoreve. K y studini u perpiha nc disa variante, por nuk u zbatua.

- Mhi haze n c vcndimit te Komitetit Ekzekutiv pluralist 112 muajin dhjetor 199 1 per dhcnicn e nje sheshi kompanisE Rogncr dhc te vendilnit te KEshi llil tC Miniscrave t c muajit shkurt 1992 pPr miratimin e ketij sheshi per qender hotelierc dhc afarislc, Dashkia e Tiranes nenshkroin kontraten per tidljen e qims? se truallit me kete f i n n C . Mbi kete ba*, komisioni i Rank& IJuropiane per Zhvillim dhe RindCrIim mc qcnder ne I .onder miratoi prqickt~n c IirinPs Kogner per Tiranen. Mblcdhja c borrlic tc lIE:K%I 1-it legalizo~ financlmin e ketij hoteli. NP nderlimin L" kctij objckli puntlan mjaft speciallsrF shcllpvar?.

mitatiinin nE shbliE te gjerE t@ Ecabinave elcktrikr: 20 kilovollshe, kabina ye u veridos?n per here te pare ni! 'Tirane nE kuadrin e zbatimit t2 ndihrnCs dhe Isrd~se ] l e i a m ne Tiran?. Mlratiinet e ndtrtirntt tE kelyre kibinave u perseriren hen? pas here dhe j o vetem me kreding itallme, por edhe me fond& e buxhetit te s h k ti t dhe fondeve tE ahvillirnib tE KoorpomtEs Eiektrike Shqiptarc.

- U nliratua kcrkesa e Komunitetit Mysliman Shqiptar pEr nderthin e xbamlst nnE Namazga. AnEaret e Kesh~llit te Territoril Tiranes rane dakard qe ajo tE ndertohej nt? ate vmd historik dhe religlioz, afer vendit te mimtuar t e selrse s& Arqipesl~kvlsE Ka tolike. Veshja e xhamisE u vendos f&

jete merrner, ambientet c ka i~ t t E parii tE jene' nt nje p$* t% konsiderueshme kuliurore. Nii inagurrmin c punlmeve, perve, punonji2sve tZ Bashkise mori pjesti edhe z.tIafiz Sabn Koqi dhe drejtues shoyates islamike me qender ni?' Kuvajt. Xharnia n& ahre ngritus .

- NC bas.hkEpunim me a ~ ~ ~ h a s a d h c Italise nE Tirane, u harm sklca e slsternirnlt tE sheshit Italia. AJU u rnlrallsa nga KRRT. Nuk u mit qE te fillojn2 punlmet. qka tregon p& rnangesi te sekia~evc tE kultltwres dha ti; urbmisrikEs ;s hbashki.

- SelisE e Kryqia t E Kuq Shqjpbr lu nlimtua shtesa e katit dhe k s a amblente shtesg.

- Me 4,10.1993 u miratua sheshi i ndErt1mit pEr shtypshkrmjen "Ril indja': ndCrsa mi' 12.10.1993 rniratohet sstudirni a& lindje te Tiran&s prank vilavc ggemane: dhe Kodres s& Fuat Beut paraqitur tlga kornpania nngleze Mc Rae International dhe drqtoria e urhanistikes 'Tiiau?. Ne te njejten kohL: kemi nliratuar shtesiin e selisE KishCs & Ungiillizlmit n2 rrugpn e KavajEa.

Ni? vilin 1983. krahas ppunimeve q2 belle veIC prooarct e tt-ojcve dhe banesave, fill01 nje rritje e kerkeses se tyre per ndertim sr pasa~E e Euq~z~rn~ t eknnon-rik dhe rriGes se w i s e se pones sE kthyer. Po permendim disa ncl&rt~me t t pxonareve rlE TiranE:

- Mahmud Alla ndertoi banes& dhe lokal ni? mugen "Shyqyr~ Jshm~", - Dr.Ti 11 Tamburi n& pronsn e tij ndhtoi banese dhe zyra qe ndadhen ne

rrugEn "Mustafa Matohiti". - Z.Halfl Bihili, anetar I kiihillit bashkiak iu dha leja pel- ndgrtimin n?

rrugifn e D;bres t& banes& dhe zyrave. - Rtza Prega mori Ieje ndhtiimi p h f u r 2 $he lokaI n& ~-~-ugEn "Qernal

Stafa".

- Znj .Miriam StErrnasi ndertoi ne pron2ar cr sill n e rrugcn T c R a Tashko". - Keshtu ndel'tuarr edhe prenare ti! IjerE si Mentor Bakiu. Ncrmin

Karroshi. Seit Rradhesh~, farnilja Qlnami dhc Kazazi etj. Kryes~sht keto S i l j e ndcrtuan vila me ladsi 2 dhe 3 kak.

Per f E kmrdinuar dhe kmalizuar kefkesat e metareve me studimet e dcriatEhershrne t E BSP-se, u realizua stdimi p a v&ldos~en e ki&kave apa objelacve pravim~tpEr 5h;hLrhi'rrrt t2 ndryshme n&j qytkteve. Deri nE a E kohE sheti i mt?parshh kishtk real-imr' vendagje ti2 lohtme tE tregise dhe ahZrbimme pmvizme, po ashtu krsBin vepruar edhe mjm& e Tirants. Madje 1SRJ kishle n d 8 m a ~ idhe nfi studim per zderimin e rrj&it E .tregt:tlsE nE Psrkun Rini a, &dim i cili'ishie miraffiar nga Komiteii Ekzehtiv I Rajcmit nr3.

Realizimi i studjrnit u be nZ kushtet h'r ne nuk h h i m eksperience nE vendasjcn .e objekteve t* LQaj natyre, mE rnungesEh e studimeve re kgtij karaktmi dbe nE \+shtiri!s~ti? pEr pdrcdar ku $0 PE veirhsen k&to &jtkte. Per kEte qeTlim, morM vendmin q& m s jepej kja pEr venhsj e kfoske pa shikuar me pare objektin

urbanisti I n-iE.;ise administrative. Ne studim u n-liraluan keto kritci-c: - Vcndosja cr objektil bchet ne rnenyre te perkohshme. - Objektet tc vendosen krycsisht ne pronesi te publikc e shteterorc me

qlra. Me vone u miratuan ti: vendosen edhe n& pronen e kthycr pmnarit. - Objektc.1 te mos vendosen ne kryqez.rmin e rrugeve. - Nuk lejohet vendosja e olqekteve qe kane ncvojt per konstruksion

fiks. - Ti' ruhet distanca nga trotuari rreth 8 m. - 'l'c vendosen ne rnenyre te grupuar kioskat ne sheshc t E miratuara. Kcshilli I Rrcgullimit te l'erritorit e miratoi studirnin teresor, i cili

pernlbanic rreth 800 kioska ne te gjithe siperfaqen e rniratuar. U miratua aithashtu qe shperndarja e lejeve tC bchej nga drejloria e urbanistikes se bashkise. Mbi kete baze une si kryetar bashkie s& bashku rnc zevendkit e 1111 Jhe sekrerar~atin e keshillii hashkiak, shqyrtuam punen c bC1-i: nga ajo iirq~ol-I per shpemdarjen e lejeve. Ndarja u b& e tillc:

- I ,eje per ish-pronaret c trojeve (grupi 1) - I,CJL' per ish-LC perndjekurit (grupi 11) - Ixjr pcr qytetare bizncsmene e te tjert? (grupi 111). I'asi u sllqyrtuan keto ndarje nga kryesia c bashkise dham? pelqi~nin

pert? vepruar adrninistrativisht. Nc kc~ni porositur per t ' i dhi;nP Iejc kioskr t~ j ? tiumri jo l c vog&l hiznesmcnesh ti: Pwtisi! Dcrnokrrit i ke.

I ;~lt!lashtu glale mbtedhjeve tP kE:;hillit te terriioril jal,!P nl111.atual n i t .

~i!-!; ;:i : ., 4 tb~ck te Ti: t~ere ne trqjet r: pronarcve, st-pse nE momcnlin e pare te ,rb:~: I i ;lil !nra it prcj yrunareve niunguan apo nuk ishin nP g~cndj jc financiare pCr i i l I i wit1 c. punes. Ky proces nuk shkoi pa probleme. Ne pune u sipfr, u shkclen ku~ldicionet c dhena nga urhanistika, filloi ndertimi i kelyrc objcktcx e nlc zaidhje individuale ne llojin c lokaleve. Si rrjedhim, 11 pcrdor dendut Jurr~iult~rni. druri, plastika, si dhe nc pjeset e mbrapmt. te ob_iekleve u per(1or cclhe muri. Ne diskutimin e bere per perdorimin c ujit I? pijshem apo j c j nga keto ob~ckte, kam porositur qc t 'u behet lidhja me uje sipas ~rcgullave ligjore tl; ujcsjellesit dhe te higjienes. Veshtiresi serioze dolen per shkarkimin e uj&ave te perdorura. Ne k&te drejtim duhej nje pun& me e plote dhe e vazhdueshme e sektorit te kanalizimeve te ujerave, problem qe rnbctcl unde.

N@ procesin e ~efotti~ts ~kmoirrike d he miale, rie tltiratdm ~ d o s j e t ~ c shumt'kfbska+e Ptjera si:

- Pff shp2mdar~ en e $t! q%i%~&Vt?. - &r pagesa e energ* &&trike, te'ujil'ti! pijMrPb &6 t&Wmjt. - PET & p E M ~ j e n e 'Eibit dfif $aww i t$ .

'Pra, nc n d ~ u r h njif pi~lifiWi('f@ qm@'fF &gttd+, sh%mit dhe CE. pufii%rni t he $ihrtc(. IL! Errtj'wrn z m TE reja l& ~ h b b i m e y ~ d k ~e@$$C, &O

u mdosetn mi$ pra*C qyt&i&rht. El kt5jua *njF traditE e n?nE shi?~&.'11-ne dhe r lE tiegi, e cfta 'mth tm <@ shqyfiohet m& tej, duke ~ I ~ C h ' l a r aI"niw q8 u b&l$. E s h ~ i ~nadh n'hrWi 3 plildohjwe qe pWU@n # S F pkti%@j'jPS@ fie4 k&o &]&c'ap qt manin dm rnsnebre-ngi %o vepri$hfi. fJ vm8hE punt2 j o gakrij~s?~k%arf4ke p& podhsrnifi G M3ka%* i?~ miria 'Dkrn*, ofidwdt rnekanlke ti2 tmgti4C. atb private ctj, d dhk s nlr nd~cshrm el4parti i rnakhleve &a&rkikir &e m~llmwe p& Wgti c skebibn. NdEdmt i kiaskave pa lejtf u be AE. rf~b&slak$n nga fti3?unE5 F& shTEiit; Si tE adininistratks ckile, asku edhe te organeve w rendif; pr nc ~J&M ITIS E n i d h c ~rga cUjtel~t-8'1 qFnd&rt mh pa u tfdes~rmt hn#lEa c hZ$u~sve f+$ psl-e~eril lokd, poTi6<E sE re@it d k &.J; mugot&, Nd mesin e.vifie 19%, znnEn me gmbleme kemi patur at8 tE parkut 'Rinia" dhe disa f?lIim t$ ndertlmlt ti? lokslteve nE buzitn e Parkul t2 Liqen~t APtuFicial, stdmds 112 aersi ti;' ~~BdtetIt & Ojeo-id&? ~E p ~ b n ''Riflm'; IhsMia ka dhCn2 5 lcje ptr kiosk& ndErtimet,c tjer~$i@# l&,a&nuk mt~nd 15 ngihen pa u mbeshttrur nga gppoqjLis tt ~qn.Cy.jt ape Ji? szrukturave ti5 Qcra sh~etkrare. Nuke di se pse K o n l ~ ~ ? f i i Shtetit Mnte k~1.1traUene ketapi~rkg&nd61+timin e lc~kaleve pa teje dhe synsnle qE~~r~e$&sin6ra'Paturonte at Bashkine e T~ranes. Ai ta&enE-k8tt p&r@e&$i, $iS gari,,be: t$isap~n~njcs t& tli q6 kane ndenua~ pa Icje a ~ y . ago te pun~njEs 1E tjere M adminrsir&2s shtemore. 13 I'art~se Sociilliste ctj. dk sor r r u e ~sht* e hapur per f t kcrnts@tuar dlw pEr E pare pErgjeg@sil? individuak e h? hallkve $bteUroro; a nu k mj&m kjo koh6 p& {ii p M se aty nd6rtp-t m-ja & P m j a , plnjsll@t c tyt-e q? rhbroj 11e dhe kot3tmllojn&,li~im a p ~ E h n v d ~ u n i n & h ~ n5 h o b Wnt I tE pakt4,u ky r rsk. W E hetar b<$&b)? Nd-tohet v~zhdimi.sbt ne ate park. nga n$si t& vagla 80 rzW~h~ maha dhp: me ?i;qsr$r&sba tt fwta me belm dhe h ~ b ~ r , Qer&5t.e @eWnmjnE ate a@, d&sa isa-ja e psevda- amb ien tali~ttvc vazbdo~ rd~n@c a10 p&faq@pn e a,Qre qk kanc ndkrtuar a&, PO ashtu rnmcjs golaullwe (npu jlafet'e kafenev~) hamh

furnlzimln me uje nga baseni i Bovtlli5s edhe tC shtratit t E Lanes. Ky studirn synonte ql; Bovilla te furnizonte me uje t2 pijsh&n Tiraniin, t& kryenle furnizimin me uje per vaditje sr dhe nj2 dege e saj t& sherbente per mbaj tgen nk nivel konstant gjilhnjC me ujE tE Lanes, duke c d ~ g u a r perseri kcl& sasi UJI per vaditje. Por nt; kete kohe kishte perfunduar projekti dhe kontrata e Qerierise me firrnen fituese p k ngritjen e di@s se BoviHb.

Eslit& koha kur ne nuk fshihnim synirnet tona per tF p2mircsuar Lanen dhe per ta kthyer ne nje mjedis kulturor dhe ekormmik me shtrirje nga t helles~a e pcrroit ne drejtim ti! malit tE Daj tit dhe deri nE dalje ne mnEn e Mczezit etj. Kraha k@tyre studimeve u dhane porosi grupeve te punts p b t& nisur ski& idete pEr problemet e transport~t nE te dy luahZt e Lanes dhe per levizjen me shina ose h-olej nE to; diskutime dhc detyra stud~rni u dhane dhe pcr ndrysh~min e platfimnavt: tE urave ti5 Lanes dhe te pasarelave ne te. Ph t'u pai-aprire kftyre studimeve, fi1l1mir;ht u mcndua q? ne mna te veqanta tE Lanes te vendoseshin objekte tE perkohshrne, ti: lihej pa prekur pjesa nga ura c rruges se Elbasan~t deri te pasarela nE pallatel c Shallvares. Nga informacionet qc kam pacur dhe nga vexhp~mi, ni; te dy anEL e l,anEs u vendosh kryesisht k ~ o s h dhe objektc :c1& pkrkahshrne. Nii f~nid~n f: v~tit 1 995 dhe aati: vit it 1996 u rrderium pa leje disa Ajek tc me konstr~tksion ~t qendrueshpm (prej betani) pt;rhaIlE ekspozi tks"Tirana"s~ ob~ektt "Bavaria". Ne fundin e mandatit tim u vendusen kolona tt! nj& objekti ptrl>allc giykaEs SF Apclit dhe pas urts le Ministria e Jashtme nE drelti~n tE Daj tit,"Ni( k&tt kohe f lluan edhe punirne 1 ~ 6 disa objekte perballe kinema "Agirn~t". Pfir menjanimin e kstyrt. ndgrtimeve pa Ieje jane mam? sektoret e bashkis?, personalisht jane marre disa here me policine e rajoni t nr.3, nr.2. dhe nr. 1, duke shkuar nE vcnd nE disa raste. Pas veprlmeve administrative pEr ndalimin e punimeve, jane forrnuluar edhe materialel e bashkisE pEr padigen ne gjyq te personave pergeges, por ka patur mungese seriozitet~ nga njesra nr,5 dhc njcsia nr. 10 dhe veyanh~sht nga golicia e rendit,

Kurrsesi nuk duhet barazuar kjo situate me ate q2 u realtzua ga te vl tit I997 dhe nE va~hdim ku, sipas mend inlit tim, nuk ka ndjekje ti? probkmit. Edhe sot qe shkniaj, vihet re se ndertohe~ $do dite, aq sa kur kalon pas njt rnuaji cydo ae Zshte e ngritur. E them kEt6 se shvendosja e problemeve ne kohen q E kaloi hhte veprlm 1 endornte i pabuar dhe intrigues; ky &htE rnen~al~tet~ i nje qytetari, i qfaredo rangu, qaft? indifereht dhe hileqar, si dhe qe nuk deshiron zbztt~min e liglit .

- N e Isgen Laprake, a f i r b n ~ ~ $ & ~ f & W d , u'ifiigatlfii shcshi i nd@rtim,i per fnmiljcn ~ i b r a . d i p s ~ d ~ & ~ L ' * d~ te n W a h $ i e bllok baixesa& I? l a ra . N@ Ete bli&nuk,k@@ filluar pmimet.

- TI nvleresua blloku i P&&teyet~+&v?g&pxit. %&?mi. u be aga JSPU. Ne kete studim e p]at&sum k&kmt -pr adwirn t E Ministrise se Shendst?sisE, Ministr~sZ he ~mti&$ dbe, &@J, AJbtr4nspPofiit, si dhe kerkcsat e disa qytetarpve. QwarEi qE leje il&rfimi gne : Leka Bungo, PrelL' Martini, BexheQazid '$banes nE Z9i& IT& orjgine nga Kosnva dhe qti. iu plotha kerhsi pW$b&pdkan~& zz~rr;%.) dhe Hys~ll Hyka (me vendim i2 Keshillit B&W+k.&@anar).M+? vun5 u kornpcnsu2 prom c falniljes Meksi dhe asaj ~qd$;%bqllin e kesa] zoneme rruggn kryesare u m irntua nj& bateri ~ ~ & B , p Z f ~ h @ T Q r e .

- WE pronto e Murat Karnatkjt q ~ k j r n a n Pasha" u miratua ndprtimi p2r ndi!rtesE t3 katesh. K$@ wdBrt&h,&sa kohe q E Eshte ngritur.

- NC prong* e familjes p &u&rni per ngrjtjen e 20Q apartanlenteve nga InveslndLiTtim Tinin& De$i Btti Zshte ndertuar nj e vile disableshe.

1 - NE prone" a hrni ljes ~ m j a pr&E&"~Wi~ &%hkencave Eshle m iratuar nd2rtinii i nje qendre biznesi mepjehm@& edhe te firmalie ~ialiane. Qbjckli eshte he ndertim n@ f a d kxabina,

- Ne nibledhjen e KRRT-se W dn% 3@J9 1994 u rniratuan nE parirn rrjeti i ri telefonik i qytetit Tiran$ dhw'lFjr dektrikq pmvizore rtga nznstac~on~ 1 SditB dhe mga ai i uzi~&s.%&iaY~

- Ne shtatar 1994 KBRT-ja e 'l3imn& mimi studimia & sheshin e ndgrtimi t per kornpteksin "LapraMU&$W@neth I WQ\hi@a&mrnte qE do te ngriheshin nga firma turke pr-w '%&tadhwA N6 kry&~rl c keti~ studimi maren pj& speciallste tE '&&I@* $$ q d @ & a ambcr$hkia &e n&rmarrj e t &e Its fimh turke. Y &a E irn&$'hi-d t nE && k&@eks Eshez 3 6 milion do JlarE. Ni3 inagurimin e p m i g e w ~ @ ~ ~ m r E n pjgs~ psidentet e dy sh tetcve a.Sulej man Demirel d& &&ha,

- U miratuan sheshe per vep~'h&i p&j&e pswiale si mcgqe lira ne Pazarin e Ri, shesht "Ami Ru@emiM, mg+ e > h ~ & [,Qt&f ~x&&ve): u m~ratun lejn e ndwimit @r spitalh %aja$-&$&~iliit tE Mire "(inaguxirni i punirneve u b2 me pp.ez~nc,E $6 p ~ r f a q & u ~ % ~ Vati&anit, t& sfrtetlt shq iptar); apa Sudirni urbafEistik $i@&&~uI&nifi&~ito~f nL: zonen 1 dhe 2 pranf Bregu t tE Lumit paraqitur nga aU'encia hailandeze Akoneks.

Fnfo N I~$ ( *H~J '~J brrn i~n~ re ngr~ turu s p En fi i Bartc~sow pi.'^' rrcpunkit e iplsrrn,cjo#e~a .rlrferUr-ore nt zun At e bliokur r2 s i ~ m i k u ~ fe SJtku!l~t T~gknikr? "Harqb Fultz. '

Vili 1995 dhe 1996, vite t e bumit te studimeve dhe t e fillimit t e punimeve n e objekte ti! medhenj dhe n e zona me

sip5rfaqe tG medha t e kthyera pronareve M? poshtp po paraqesim studime q& jane miraluar dhe mbi bazEn e tyre

kane filluar punimet ose jane ngritur objektet: - Ne pronE te familjeve Rrefi, Kamani e Hidi, Heta dhe Plasa, Karapici,

Cabej, Luarasi, Bcjtja, Llagami dhe Xhafa, Guraziu, Domi, Frasheri, Mani, Kika, Shurdhi, Vathi, Beshiri, Pazari, Kelliqi, Vokopola, Ndrenika, Kokona, Selfollari, Doqi, Gjadri (Toptani), Rama, Peqi, Hoxha, Bogdani, Dardha, Qosja. Nachvatal, Juka, Beqa, Asllani, Shtishi, Radovani (Dukaglini), Kerqiku. l'ershana, Bushati, Kodheli, Cobo, Plaku, Nishku, Lasku, Prodani, 'l'optani, Stermasi, Brahja, Petrela, Shundi, Agolli, Driza, Bilbili, Zala, Mniku, Markolaj etj. u ngrien objekte dhe komplekse banimi dhe poli I'unksionalc.

NC rcalizimin c ketyre studimeve dhe projckteve mort;n pjcsc 11je numer i illad11 spc.cialisrcsh ne z2 ni! f'ushkn c urbanistikes, ar-kitcktures dhe kostritksiorlit si arkitektet V-Seiti, P-Anastasi, V.Shehu, tl.Kisi, 1-Cici, 1.Prushr. S-Bakallbashi, M.Bcrisha, E.Comi, M-Bubsi, I)h.Ton~qe, V-Jorgacli, K .C'onli, D-Milrushi, A.Zhcbo, F.Dushku. '1'.Mati, A.I,ufi, V.Komani INdrcwli), P.Luarasi, F.Pashko, Y .Nashi, Studio S.P.I.l'., f:.Alirnehrneti. Gj.l'apavasili, A.Jano, S-Ymeri, K.Kaskaviqi. A.Topi, E.Dcmi, B.Daja. M.Lttli, A.Merja, I.Leka. Sh.I,eka, Akoneks etj.

Ndertimi i objcktcve c komplekseve te pronareve esht? bere nga firma ti; tilIa. si Ciintash, Al-Mak, Smclt. Mak-Albania, Fdil - Al-It, Adria, Pcgaso, Alhakonstruksion shpk, Due Re Konstruksion, Lura, Karavan, Hora, ?i.knoprojjckt,Y Y International Investment Limited, I'AN AI,R shpk, Cijoka, Panoo shpk, Infosoft, UNlKON shpk, AGD shpk, Gener SA, A1,DECO GI.ORAI.. Leka shpk, SOP, Besa Konstruksion ,2K, Fratari, Euroapartment, Erzeni Incrt, I-Ioxholli, SHKK shpk , Invest Ndcrlim 'I'irana. IN C'C).I:in.srl.ENI,S.I.A.C.

lnvestime janp krycr ne keto vite edhe nga instituclone dhc ente shteterore s i dhe nga komuniteti fetar, fondac ione e organ izrna

ndcrkombetare. KFshtu, komuniteteti fetar mysliman ka inves~uar nP rikor~struksionin c sclise se tij ne rrugen e Elhasanit, Kisha Ortodokse ka invcstuar ne ngritjen e klinikps nE rmgen e Dibres; Enti KomhEtar i Ranesave

ka ndtrtuar nC fjllokun s~zmik per te pastrehet, Fondacionl SOROS ka ,fiv,-srLiar ppr nje shkolla Fabrikh s& KtSpuceve; Ministria c Ndertimit mc pxoJekte te LSP Rrugeve tilloi investimin ne zgjcrirnin me G korsi te m g k se Dumeslt nk hyrje tii qyteit, Banka BotErure finanw~ ne ngrltjen e shkolls " 1 Mdji"le krnema Ali Demi etj.

NP keto vlte jane krycr studime dhe jane dhEne Ieje ndertimi edhe per zona t~ tjera, pnr q t per arsye te caktuara ne shumicen e tyre nuk vijojne pun~met.

- U studiua nd~rtimi i Qendres se Bimesit ne bulevardin "Bajrarn Curri" tek Parku i Lodrave, sludirni dhe projjektet u paraqiten e d k n2 K~shillin e Republikts. Vlera e Etij obj &ti t@ kerkuar nga investitor DVE sE mcth 40 rnilion dollarc.

- Ne prone ti: fam~ljes Shtino dhe Selenica u miratua studimi ptr rlgritjerr c rtje qendre biznesi I5 katshe. Pas dhenies s& lejesse ndEriirnit kane filluar ~ ~ u n ~ m e t , por ata u nderprenti ne vitin 1997.

- N e fushen c eavlaclonit, pas shume ndalesash nga dikasteret e rnbrojtjes dhe transporht, u miratua sludirni per ndprtim banesash te kompanise izsael ~ t c Y 'S Internal~onal. Fillimisht leja e ndertirnlt eshte dhEnE per 5000 m?. Zona e ndtr-timit eshrc studiuar Nr 20 ha. Faza e pare eshte nd&tuar.

- NE zonen e uzines mekanike ne rrugen e KavajEs, nE territorin e OA- se dhe te NRC-s?, me vendim edhe tE Ktshillit te Ministrave u miratua zona per ngr~tjen c 300 apartamenteve (7- J 2 kate), kryesisht per farniljet ne prmat e pronareve. Studimt u krye nga Byroja e Projektimeve Tlrane me d r q tucs snj.Eligjen~ Gjoka. Investitor do 1E ishte Enti Banesave.

- Studint 1 rendesishern esht2 edhe blloku i ndgdirneve te pronareve te kryqbzllni i rrugEs se DibrEs me mgen "Siri Kodra" ku mmdohet te ngrihFn 350 apartamenlu (banesa 14 kateshe). Ne realizimin e ketij siudiml e s h t ~ 'nei-t? njk I X I I I ~ volun7inoze paraprake p&r menaxhimin e zones me objekte mc p n n e s i prit~ate.

- 'l'e kinema "Republika'* &ht& b&E studimi per njE objekt 14 hate nE prone te r":~miJ.jcs Qosja. Objekt~ nuk ka filluar te ndertohet.

- Eshte ddh&E lela e ndertimit per nje supermarket dhe objektc adminis- tratlve tek Ish-parku i autobusEve firm& arabe ALINTID. I n v e s l i ~ ~ ~ ~ parasl-l~kohet me 10 milion dollare. Punirnet filluan &e u ndilrpren& me 1997.

- N6 q b d t r te T~ranEs uscudiua hotel1 me 15 kate me nje vlere investj2rml prq W mrlican dollare. Esh"ntdhEn6 leja en&rtm~t, porpun~me~ u ndE'p'enP ye n& fillr~n t E V I E I ~ 1997. - N2 baattkepun~m me Keshillin e Rrethit u lcrye srudim~ per qend&r h v m i me I500 ilpartamcnte me financirn tE 6rmes malajziane. Qbjckti SshtG ngt.litl~ dhe u dEmtlga ne fillimln e vitit 1997,

Psa, nE T~ranC janz mtratuar. ndhtuar o x janC ne pxoces ndhtimi 50 objekle me lartesr 12-1 5 kate.

Drej tor!" e IJrbankslik8s nC k E E hWi ka nd&marr$ edhe nj6 sEre studimesh me vlerk afafuate n& laashkEpunim me t2 u e ~ si:

a) Studimr i zones suburbane me JSPU-nB rBashkautor&; F.Al mehzneii, N.Dervishi. L-IYoxha).

B)Sludirnr g k plantn rregutlues dhe zhvillimin urbatl~stlk te qyte-t~t 1t3 7-irands, hartuar nga bashkia e Vjenes, pCrfaqesuw nga Regma1 Consult- ing dhe nga pala shq~p~are, Brejroria e Urbanistikes dhr: ISPU.

c) Studam pEr kornpleks bpnimi n& Selite EVogeI. Realrzuar pjesErisht. d! Sticd~m urbanisdik +r qender baniml ne KudEr KamC2 pk t '1 parqrir?

radalirrit t tE ndertmeve pa leje, L') Studul-1 ~wbanistik nE prone t& familjes Mumajezi nE zon@n pr PErroit '

re-Fd I ' f i ~ ~ t . i) Zo@ c- stud~uai-pEr ngritjen c arnbasadave nl; perlferi ni? l a g en Sauk

'k F~mnes g) Pk- slstt.~nimin e n&rtimeve ni2 Btegun e Lumll tshte IsW istudirnr

n s o a c Akaneks, Studimi p a r ~ h j k o n edhe ngr qen e objckteve soslale dhe rrugEt e rnwaxh~mit zo~tat.

11) Studiml per shcsk~n qeodror te TiranCs dhe unazb si: brendshme.

Keto jan2 studime kryesore te h8ra ,dRe G ndjekura nga urbanistika e basbkise. KJO pasqyron punen e madhe sludimore Ii? zhvil luar ne kEto vite. i? dtktuar c d h nga kerkesat e shumta b2 pronarEve dhe inveslitorE~a n& T~ratlC. Menduj se drejtor~a ka p t u r nj3 ngaetrkee tE tart& nf zbatimm r proccdul-we te urbanistikk, Dr-ejtuesit e kesq ddrejtarie kane p&balluar vell~vn tE ~nadh pune. pm edhe mjaft t E ndErlikuar. Krahas kEshtllit teknik t2 drejlorisd, sllqyrtim~ 1 matcrialeue dhe paaqitja e tyre n5 KRR'T b61.F krycsisht nga k&ta arkitekttt:

- z.Fa~k Al~rnchmcl~ - ~..CijerpJ t Papavas~li\ - 2, Adr~an Merja KL'La iirkl~ektC kane qfnl prh%616ie LC l E v ~ y ~ a& rn&;~%il imdirnnr

dhe p~-ojt.k~ues. Ne nje pjesE tc kohcs atn kame drejtmr drejtor111E e urban1slik2s. Ky eshte i~jc model clt; drejlon te tilla t i ai-k~lckie

I3ashkPpunlmi I drejtorist SE urban1stikesmelSN-a78 si &e i l z e I ~ ~ ~ € @ ~ Bankcn Rolgl-rrre c studlo stud~rn~ te vendit dht ~ E ~ z I u E ~ J ~ , ka qEn@ Fqt&et~e& Ne kt;~? proccs, po dil te np plan te pare ristrukturim I sektor~vq m e n q h a i IF o h ~ c k t c ~ L. dlrc tc tcrntorit ne Tirane e p@rreth.& dlv lmpetactvr i rind&at I P stru k turave UI-banislike-komunale n& njJ&sltC a&nmisa&tive.

N e pcriudhpn 1992- 1996 nc al-ritEm q E 5 ~fiiraWjrn$ r re~k SO,@? I ndCrL~l-ni per ndert~me: me madhesi E,-n&yshm. nume ky i pamhPnbr

~llre ~ i r b a n ~ s t t k tc s17u.ai~2s.

r T .... , ,::? ;:<::

i': :;A&"

fro to. Pirnw Q & T ~ * bgk? pa rmderto~ .ra P .

Punu pet hapjen e kateve perdhe t e ndertesave t e banimii pas privatizimit t e upartarnenteve nga

qytetaret dhe problemet q@ dalin

I'as privatiz~rnit te aparlarnenteve te banirnit. u shf iq shpcsh prirja c

qy~ctai-i;~c te kalcve phdhe per t 'i kthycr keto amhientc n c njcsi shi2i-h11ni. Pt;r sisturnimin dhe kontrollin c ki?saj punt g~rtti'vitit 1995 ~i nxnri;~; disL1 urdliPra tf kryclarit te bashkise per putlonjesit c ~ijesi\:c a d l n ~ n ~ s l ~ ~ t l ~ ~ c . 11

ngrll iqe p u p qcndror konstruktori'sh LC sok~ureve tP bashklsE. rlc kishtc. ~ P I - JctyiC 12 kontrollonle projcklet c ndcrhyl-jc\-c ne Iratet e para t? hancsavc. .;I dhc LI pergatiten i-eqenca nga inxhinicr? konstruktoi-c' ti; i i is~i l i~lc\~c IF spucial izuara M inistrise se Ndertimit. M ui I-~azen c urdheril te brciidshCm nt.300 dat? 14.5. I W G , roqenca c prcycklcve p?r adoptim~n c batci-c perdhc u hC nga ki;~a inxhiniere:

- I Iakl liradhcshi - 01-cjt01.1a c urhanlstikgs Tii-ail2 - 1)hurata Struga - 1STN - I ,q la I'asko - ISPVN - ~tll'rud Papa - 1Sl'I IN - Mufail 1 Ialilaj - "( icncral PI-ojclit".

I'oros~tP qF dha ky g.up p111-i~ ishrn: - '1'8 hartohel njc ~1dlicr.1m teknik. i cs11 do t2 pcnnltaj? ksiteret k r v c x n l . ~

(ckllikc tt' nderhyrjc.; n C keto ;iduptlmc.. - Dcri nC hartimin e ketij udhE/.uesi. l e n-~hctet bi-oshura tip qQ k;t n.uJcrri:

ilrc~toria e urbanlstrkes dhe e apmvuar n? KKKT. - I'rojeklt tc kctp dy firma. ate IC ai-kilctrt dhc 12 konstr-ilktorit. - P k raslin e adoptimcvc q F katli: problcme knnstrukfi\*c, ndPrl~yrfci c

xbatintit li; ketyrc punlmei'c l2 hphcn nga Kinna nderlimi mc lil;t.ncP. - Meqcnesc gjali; shqyrtim~t t? pro.icktevc 11 konshluan zglidhjt. ti;

gahuara, grupl i inxhinicrevc s u ~ c r o i qF te 1,chc't rishik~tni 1 arthe hayjcvc IE h b a mP pare.

f3ashkla c 'firinCs ushtroi kontroll nii t e gjithe njesite adminlsIrativc aty ku r.;hin hapur kalct perdhesc. Shumica c hapjuvc kan? rezultuar pa prohlcmc konstntkti\.c. ndersa nji; pjesi; me problemc t c vogla konslruklive: disa iostc kane dale 111c ~l ,ob lcmc t? mpi-chta k011slrulit:vc. I'cl- k?tP. eshlf

iiiii~nnuar. edhe Kcshilli Bashkiak i 'l'irancs, t cili vendosi q F t? 1nbyllc.l vcprimlar~a e lokalcvr: me probleme konstruktive derl sa tE kthuhen nc ycndJc ti; garantuar LE qcndlueshmeris? slalika dhc sizmike.

Viti l Wh EshtE viti i orgaiiizimit me t E mirt; te pi~ncs sc scktot.C\~c pn)Ccsionale te Bashkise dhe atyre te administrimit dhe te kontrrhlit IC ~c.rrito~-i t. Pnr, megithesc Keshilli i Rregulltrni t te Territori t fol-co~ shqy1-t1111111 u / ,f i j idlijeve tB hapjcvc lP kateve phdhe. policiu ndi:i-timcwc I I L I ~ vepl-ontc pPr disa rastc pa lcje dhe te veshlira. Zgjidhjct urbanistike LI hen? ]>jcsorc ~llie do]-a-dorcs. NdonCse u tregua kujdes n? dr sa rruge krpesore, n c iE ~jci-;l pati nFnvleftesime te realizimit te kerkesEs urbanistikc dhc arkitckton tkc. Slru kt ural c ngntura ne bashki si p p i i kontrollit te projekieve knnstruk~ivc. grupi i rcvcnsPs parapergatitore per KRRT. nengnipet e kontrol l i t 11i' rijesi administrative, grupi i perbashkct me Ministrine e NderIimll per I s ada t L.

d ~ s a ri-ugc've kryusore etj. I 'iin rije bazc c mire per rcunne c 7,gi idhjevc 12

kiiluvc ppl-dhese; aftesia e kijlyrc spccialistFvc d u h q ngsitur. nC nivcl mi: ti; IartC ppr 1 ' 1 parapr~re kerkeses se qytctant pcr tI; kryer zgjidlijc lC ~ i l l , i .

sCpw sic LI vu re wale vitit 1997 kjo pune u la pas dorc dhr nrrk hi:hci me tjale per- vcprim adm~nistt.ates, por velem a1 i 11jCansIiCm i cl ytc~arit.

Puna e Bashkise per kontrollin e territorit dhe per menjanimin e prishjen e ndertimeve pa leje

Me 14.7.1 992 kontrolli i li~s11mi;rise urbane 'l'irarli' c\'~duntor kpta tregucs ic ~~di;rliincvc pa Icje:

- . . . - -. -. . 1

- .. ... -

Ranesa / Lokalc c Kioska 1 (;ara;..Iic i

N e po kelc kohe. ndertime pa leje u evidentuan edhc n? ~ u n i ; n j a s h ~ ? vijes si: verdhe te qytetit (pjesa qe in? vonE I L I brlshki;ug~lit Ine vendi~nc. qeverie qytelit te 'firanes); ishin rreth 590 nderlilnc pa Ic'jt' kl-ycsislit pel. banesa.

Tregucs tE pphdorim~ t t6 territor~t jane ed he njC s M aktesh t? nx3cri-e nga ish rajcmel pIur&listTtt,'e ~ i k t disponoheshrn uga qytetatft e ndryshen.1. NE w e t 1996, 1B1 dhe 1992 nga rajanet jarre shume vendlme pEr sheshc l~derilrni, nE a* kohg sipas bazEs d ateharshme ligiorc ato lane hipotekuar, dhe ja rralEE. bgkej dhurimi apo shit~a e k&tyre sheuhevc. NE rapnin ar I ti2 yfletit, krohas vmdrmeve ~Ckwniietit me material lgparaqitur n p urbanist~ka e etjonlt, jmi: Ere shtesa n@ vendlm me 143 I-aste i n b ~ rnater~alln liIlestElr te knmitet~tte at t j rajoni. N@ ana tjeter. shuntP ~l>~tetar&e nitk u jepcj p~~-g_ll&c @r kk-kesal c tyre per ndhtlm. KJO ishtc ilje pasqyrE u dtsa ptoble~i~cvc, ye u ~rnsheguan n t fazgts epal-P tk p@rgattljes sg pushle111 te 1-1 lokal me zg~edhjt tE Iln,

K&tF pjese 11 990- 1992) te prr1udhF.s tranzltlve e karakterrzuan - Mungtlsa rig leg~islacron dhe konfuzion nE ale t E ~r-asheguar

(legylslaclnnj I Irashpguar ndanese lnund te rshtu i miratuar, a, nuk qr IIB p&-puth~u me njc sEr2 lrglesh te reformEs ekpnomrke, insfi(uc~onalc.).

- K~I-kesa tk I-rlPdha nga qytetarEt p2r iidst'tlme, SL~OIT'IOS pEr baucsa c pcr akt~urlet puneslrni. C lrbanist~ka rniratonte li-eth 30 per clirid it kP1-lcesavt. t~ lyre

- Adm~n~strale shtcl6rore epaorgantmar, p.dsoj!ji i qeverrse sc stab~liretlr. - X,iivi7j~' e qvfetarevc n&: dre-jtirn Ze kl-yeqytefit. l&v!zja c ish-le

p~rndJeh~rce. Ne vr tet 1 993 - I996 u ndErthurF~~ lllajc te tid~yshme kEskcsash ndaj

lemtont tt! qylerit e perreth trj. NE kete kohg, re si pushlet lokal, nibCshretw 12e I~&ef e parlamentit, synuam:

- TS ~ C J I Y I @ ~'CshtE e n ~ u n d u ~ cjE t E klhejrng pl-onat ~ 'ona r@vc dhc IP p&gatltlm investiznel nE kFroprono.

- TI? zhvillojimF q F politi k$ ~FrhqEse ne fi~tjen e imesz~lnevl- ti! lluaja ne 'l*iranc.

- TE rnknjalr~jmE papunes~nt e rmshliguar cdlw nga rn t ja e shpejlt e pop~ul \ares

- M h baza cplanit rregullues, ti? Mnim studme pjesore duke pasuruar rg~idhje~ konhere dhe njEkoh?s~sht ti5 mbEshtetmm studime tc d d h a clF do ti3 sillnin 11jIJtpla11 is ri rregullues tij territont ( I m ~ ~ q r r r E mdihmen e awerise Austriake per stud~mm c zhvillirntt urbaniwik ti! 'TirirnCs),

- N@ bashkEpunim me QevminE tE nderthjme nj& pulirrge te qarte n? adrninlsttrata~ dhe perdorimin e terrttoreve, pr011@ shleth-ore.

MC 30 Qershor 1'193 paraqitem nP Ministrine e Ndertimit dhr: tl; 121-ugullini~t te 'I'errilorit evidentimin e acndjes per ndertimet c paligshme. zpnict arbitrarc tF shusl~eve dhe ~rojcve. ne perputhje me delyra~ q2 caktonte vcncIi1111 11~-,209, date 7.h. 1903 i KEshrllil le M~n~s t r ave . IJ ngrit komisioni i pi:~-hPt.P nya dr-cjlucsi i hashkise. pc'racgjPsi i urbanistiktis l i aorc z.Hasan Hardhi, dl.ejlucsil c koii~isariatevr I? polic~sF. prokurore. Mjetet sipas ki;ti,j vcntl~nli L I siguruau 11ga reparts 1 xhcnios i ushtrise, ndP1-kohE qe Qeveria nli t-:it01 20 1111 I ion lckc pi;r prisl~jet c. ndcrl~mcvc pa leje. Mu k e t e organizirn I I bFnF p~.isli.ie ne kels scktor-P:

- Korler KalnCz - 1'21-hallp koii~binatit "M~sto Mamc" - I'cI, ~sh -v~ l a t t. gJcri7lanL've - NF kodri;n karsh~ Kombinat11 k .Autoiral\tor?\c - N 2 Sclitfn c Vogel - I-c t':ri-ku I v1uti;r i ? \~ . i ioh~rs~vc - 1 uk zona c 1:ahr.i kc!, si' KPpuuEi c.

Nil k E l o zoii;~ i i bene 130 pi-ishjc 11C ndF!-~csa me mur tlille dlic htton. t i j i~l~asht i i janE licqur kioska. SI 1)-511. 5 LP tilla lck hotcl Rogner, 3 ha~,shi L.?t~j I I O I C ~ I , I0 tc Muzcunii Kombc'tal-. h per lirrmin e sheshil re hotelit t? ~nalc.l/.l;mc\~; u pi-ishen ndCrtimet c p a l i ~ s h m c ee ngrilura nga i'irma "[in;- \:L-I-s;I I " per l P l ir,uar. shcsl~iii c ndi%tirnit per firmen turke "( iiiilasli". u l irti:~ 3hc.ih1 nya ndi'l-timet pa1.a iidi'rtcsCs se spi~alit tF "Ztyes sP Ki'.sh~lIlt ti: Mii-i:" ni: 111sIlPn a:,l;iclolill. 11 pl-~shen 15 shtcpi per I~riniin e shcsli~l pCr 1'1irnCr-r i l ny l c~c Mc liilc I~ i ic~-na(~ona l pas qytetit "Sludcnti". d ~ s a ndi'rt~mu tE ~xil~y.~st~rnc. 11 ~~ ' i shFi i I)? Ilrimin e shedlit te ndertimit pi'i- I'1rniP11 Alhali-cdi tihc ~ c " . njc j,~'oilar' (12 dy ki;!o sheshe prane doganEs); 11 prish n~lPrtin11 prani; \radium it **Sclman S~i'i-rnas~" i ngritur pa lqju; u rnhFshlctEn firmat ne fill ~miii

~ L I I I I I I I C ' V C dukc mc'iijanuar kundErshtimet e hanoreve Inc prctundinit. IC ntii-yshmu 51 pcr rez~denciin amcrikanc nC t-l-ucCn o I-.lbasanil. nt' ngntlcrn c

I;hnttt SOS ni; Sauk, ne ngriljen c hllokut tC hal~usave nga INSIC; dhc lirii~a AI.MAK. nC ndertimin e qondrcs "Don Rosko". nE r r u t h ~ ~ n ~ t i e shcsliii nga firnlii izl-aclite YY Inrcmacional, nC r~konstruks~ontn c I lotel 'l'irana. nC r~d? i - (~ rnc~ u hancsave nga firnia ~l'clinoprojckl, nF 1 1 rimin e shesh~t per ncl?rtimu ~IitctCrorc ne bllokun siziii~ k dhe nc 1,aprakP. pel- i i l l im~n e pime:, ni.' lhancsai per hai~orPt c l i hn~ravr : t? BoviIlCs. n e zo1ic.11 113s (;;~rclCs

Kombetare per banesat e ushtarakeve dhe nepunesve t P shtet~t: u liruan sheshet pcr ndertirn~n e treaeve publike. si a1 i Qytetit te Nxenesve; u kr~juan kr~shle pPr fillrmrn e punlmeve ne unazl'n c TiranEs me pi ken~sjt. nga Fabrtka e Rztkps. u slgunta sheshi per ngi'cjen e shkolles 8-vjeqare nc zonen e I'ahrrkcs s& Kepuceve; u rnbeshteth pronartt ne rlgritjen e kantiereve IF puninleve ndertuese. s i p.sh. pronaret Frashki. Katont . Burnqi. Guraziu, Reqa. Fani. Rarna, Peqi, KTUJ~, Karapici, Rreti, Lasku, Bilh~ll . 'roptan~. Kelliqi, Picrri. Mniku. Arqipeshkvla TmnC e Kishes Katolike, Motral Stigmatine, Motrat e Misionit Bami+s "Nene Tereza", K~omun~teti Mysliman, Komuniteti Ortadoks, pronaret Llagami c Xhafa te f~lsha c shkull?s teknologj~ke, pronaret Libohova ne t-rug2n e Durresit, fstnlilja Kika tc sheshet midis pallaleve prani? shkollEs "Vasil Shanto". srgraimi 3 sl-teshlt per hanese per gazelaret r Lidhjes se Gazetareve me qender gazeLen "Alba- nia". c t j . st dhe per ndertimin c dhjetera kabinavc clckll i ke per 1.i konstruks~onet c lrjetave elekrike e-tj .

NC pi;rgitksi, puna e kryer nga bashkia per kontroll~n e territoril mund 1c pcrmbltdhet:

- I'rishjc te nderttmcve pa leje. - Kth~m i prones dhe miratirn i p&rshpejEuar i investimeve ne toL - N d ~ h m e c dhcne ne fillirnin e puturneve nga invcstitoret. Pnr. ka q e n e I padoblshem bashki'punimi me policinE ndFrtrmore te

Mrnistra&s&Ndertimit dhe teTerritorit. Ajo nukeshemarre fare rneprislljet dhc parandalirnin e ndthmeve pa Teje, duke u kthyer k ~ s h f u nt nj? tc as t l t u q u a ~ tur insli~ut t t studimeve tobologj ike te ndert~mit, kur keto ekzis~oiiin dhe nd~dheshin ne refomtn struktutore. Jane 1080 vendimet c K liRT-sd SF Tirane$ qe u jane d e r g w pl ic l~ndeflmore per zbatim. As@ nuk Fshtc zbtrtuar nga ky orgao. Edhe p-jelqet e Mvonshme tC Mimstrlse sC Ndertimit per tii, realiz~ar amendime ne liglin 'e urban&t?kes ppr. tc; ngarkuar pushtetm lakal dhe policine e rendit, nak dharie rezultate. PersPri m2njanahej palici8 e n&rtimit engarkuar posa$&iSht me Irgj pEr kEte dery re. Dc I yrimishc qE duhej t2 fmohej ky instrument: pulicia nd&-tirnoi+e.

K r a b faktmt te mngcses st strehimit- g&r ushtaraket apo nticeret r ushirise dhe te rendit dhe qE perbtnin nj& numA tl: konslderwshem te ndertimwe pa leje. u lejuan veprimtari private pa leje &he nga ni;puni;srt dhc pEr nfpunhit c shtettt, po ashtu edhe nga ruajtesit e rendlt; ~rthashtu, ndert~me pa leje kane funksionare te partive politike (le te behet kontroll i I

lol\aleve p.sh. ne Parkun Rinia etj. nga nje gmp speciallstEsh per ta ver~fikuar kele gohim).

,4 duhel te bcjE kontrolle ptr urbanisttken ne sbfiytez~mm e ierrilold Shkrbim~ i Kontroll~l teShtelit'! Duhet t& bejjC, p o r p deri aty sa. illr k o h h q? Shq1pt"rra k ~ s b t e problcme te veshc~ra n2 rnuajle pare te v ~ t i t 1 987, kryelar~ I kelij Sherbrmi deklaxonte nE parlament se jane b&e 1 HI00 m' nderttme me shum? sesq Iejet e sipFT-faqeve te dhena nga KRRT-ja. E meta kryesore ishte se kontr011 nuk bht Mmistrra e NdW~rnrt, me mendmia se p k terntorin kujdeset yush te t~ lokal. Si aledh~m, nuk u kons~hdua struktura e pol~cise SK ndi"rtim~i. rend1 qendronte nE poxila ti: ruajqes se penonelj~ clvil nE kushret w pungs e l l . Edhe ne kete shqyrtim merr pjrse s i tak~or kryesor pronCs!a hashkiakc mbi tokh, pra aly ku ajo 12shtC shteterore publikc. Sly.& ligevc b a ~ C pronar Eshti? shteti. ndersa organ1 lokal duhet 1e admin~s~ro~i? dhe te ruajp. pa patur fE drej ten l i gp -e per perdorim pron@sor €12 ~errilorit bashklak . Edhc inst~tuclonet shtelemre SI spitale1 p.sh., kerkonin q C oblckler ye ngi-~heshln brenda kufijve jllridrke te lyre I E r~thcshin nga basllhta dhe lii- Iltqeshln nga hashk~a. stkur tE mos ishin pcrsona juridike tF imbrojtm nga 1 I ~ J I me I? drejt? tC plotk per territorin c tyrc dhe me pronar min istr~n? c. lyre. Edhe kjo perbpn nj& paqartesi ne ko~lceptrmin e hallkave shleErul-r q P funksionqnt ' t.12 pavarura nga bashkia. KPto sera duhen rregulluar n.cnuiesisht.

XXI. KTHlMl DHE KOMPENSlMl I PRONAVE ISH-PRONAREVE

Ky proces fill01 per berg te pare nE korr~k tE vitit 1993 me ngritpn e nj& korn~sion~ pran@ baxhkise, i cili u mjratua nga k 6 e l l i bashktak. Per 'ta pershpcjluar punen. ky komision me vendim tE KEshiflli t E Minlsbzrve u nda n & t1-I pjesP ose u kriluan trc kumuisiane duke e ndare T1rani;n n@ rn zona territoriale.

Punk11 e komlstoni t te Ktllimlt 12 Yronasve deri nga fundl r vttit 1996 mund ta permblcdh~m si mE poshte:

_ Gjithashtu ne procesin e privatizinrit me ankand ish-pronaret nppzrmjet tt? drcj t k s@ parablejcles 1? parashikuar nga ligi, kane perfituar 45 per qind te obje k lc-ve ekonomike t E privat izuar.

- -

E I I I ~ I - ~ I I > I I r I - I .l'ruall I l~ri' 1 kthyer

F K ) " ~ ~ ' ~ v c

Trual l pel- konipensim 1 ShlPpi lc kthycra pronatve 1)l;qanu t? kthyera Furra Magazina Depl Garnzhe K~nenta

Sasia

620 ha (behet !jalL' per trojel !

e dhena bl-enda vqes se verdhP te q ytcli 1).

neth 300 ha 74 1 245

1 1 23 2

10

4 3

N2 procesrn e privatizlmit maslv n+erlnjel shoqCr~ve aks~onere jank chnd2rruar nC aksionert rreth 80 per qund e prmarEve le frajcve r n b ~ te c ~ l a t jail6 ngtltur objtktet e transhrmuara.

Pbr t ' l paraprirk procesrt 1E kcxmpens~mit tE pronarfve nga sektnrEt c urhanistlkes se bashklse. u bknP studjmct ptrkd&se ne z d 3 1 e Linzts. tP Dajt~z dhe ShkozCs per nje siperfaqe 1 50 ha. k u nephmjet kornpms~mlt nk troje mc s~perfaqe 500 m? mund t E plotgsohcshln inbl 780 kcrkesa Gjlthashtc~, u parashikuil qc" nC mnen e Sauk-Farkes te pzrdoreshin troyc per kompensim t C pronarb e lP qyletr t te 'I'lran&s. pa prekur p onarin nga fshair. pra. ale vendas. Kjo g ~ e perkonte cdht mc khkesal e studtmlt t P tones pel jferike dhe suburbanc.

Mund te lhemi se zgleriml i v~ jc s se verdhe nk zonEn c Saukut nc vrt~n 19t16 bF1-1 lc mundur qe kjo zonF te 1jetSrsohej nE tl-uajl, glc c]? so111 kthim~n c plnnes pronareve vendas nc vlera tc r q a slrtim@ ml: ~e nituta .;e at0 me par2 sl toke hnlclesorc.

Sludinie paraprakc u be112 edhe nE zoncn bregclctarc. mircpo nuk !am c i~ jen l pd pul hrahjm qe mori yytcll 1 Ttrands ne zowat hregdetal e L,dhc- nC rastul t. paparashtkuara n c aonen perlfenke te qylellt nuk u pBhrah nga Qr:\ erla kerhcsa e bashklse SF 'r~rancs, stdvinos mne daljan e x~end~rn~l nr. 1 6 1 ~c K M pPr kthim~n ne pronssl te tokave te dhena n? pkrdonm i411-

punr~nlt;\vc IC NU-vc. Ncpei nijcl st~idn~neve urban~sttke, 11je nddlr t? cllat Eshte a1 I Iranstcr~tnrt

tc /ones ~ndu\trtale IIC Rrugen e KavalL's n c sheshr: ndkrlim! me rreth 3000 aparramentc hanllill, u syuua me Qevcnne ne /j,g~dhjen ee kerkesave r e 18 pfitrchevc, qc re7ultojne t e trlk nga lithim] i shrcp~vc pronartvc legytrme S I pcrfimdim, nu arritem t e shqyr-toln~e 90 per qilld 1e k c r k c s a b ~ t? dcparltuara nga pranaret pranc kom~s~oncve I@ kthlrnlt dhe te" kompcnslnt~t 1@ pranave. pra. rF inai'l-~rn ~ c n d ~ ~ n e pijr 90 p k qrnd tC kerkesave tt! dhena P)C konli siimet c bashkisc per objcktct e ndodhura brenda vij i% 5 e verdhe t?

clylettt 'I't.ashi.g~mtarkt e pronartve privatizuan shtE1~ltC e banltnit si lit &ithi: 9.y tctarcl u tjerc: n c shiimtcen e rastevc qytelaret pronarc. qe prlvat~ruan apartarno~itet e banlnzlt. l ane edhe pjcsetarp tc pronave 18 tyrc priviatc t? (rungut liln~ljar %I shtep~ ba111n11, troje E'IJ P~-(>narct u ndlhmuan cdhc nt I-r-cthm c I ]ranch. s~domos n? ato zona ku nuk kishtc kerkesa pfr ndarje rljkc. h~lqesorc apc) nc qcnder te zrrnks admlnlrtral~ve. tF inaga;.!n~rni~ tc I ~ I J ~ I ~ t.1~ Ni. pci g j~~hes i . i n ~ ~ n d then11 se p a pronarci e tlytet 11 r2 I ~ranes

lane krhya- c kol~~pensuar rr-eth 800 ha toke c Ilr? (trualll at1 \;I ka clC-nE stpCrSaqla e Ttranes qytet ne v l t~n 1944 (brenda v~jcs SF vcrdlii!). ML' kelp Likt dua te thcksoj punen c berc nga pushtetl I Part~sP Uemokrattkc per pmnal-&t. Ajo kurrscs~ nuk duhel mohuar dhe m h ~ kete pun? dalin mc' rn~ri. dhc kerkesat e pronareve.

XXll. DlSA TE DHENA TE PJESSHME PER PUNEN E BERE NGA SASHKIA PER ISH-TE

PERNDJEKURIT POLITIKE Ml)i bazl;n u (C dhCnavc y e dispononinl per qylctarpt ish-li; pt.1-sckuluar.

mund lc tbrnlulohcn in Zormacionet si me poshlF: 1). ,is - . ~gcdl~qcvc tC 3 1 Marsit 199 1 c dcri n c Fund IF vi l i~ 1904 ilga Kom~tell

I:k/c.kut~v c 13ashkia u trajtuan mc strchim n-cth 800 t-amiljc osc 30 pel, q ind u niumi-11 yithscl.

nF ate kohC kaiii? perfituar nga privati~,imi 1 h;uicsavc I'alns 120 Iimi l j c tc ~sh-ti; ~CI-ndjckurve. Ky pr-oces sapo kishte t i lluar dhc 111E vc~ii? i'hhti; ndjckrrr iiga drejtoria e ish-12 p?mdjekut.vc politikc 51 dhe IJnli KnmbCtar i Rancsa\,c.

I 1 janc kthycr pronat c konfiskuara 120 ish-t? perndjekiu-vc per- 114 ohjck~c. Kcto ohjckte i kanc perliluar 360 familju qF janP trash2gimtru-F ri:- kdyru pcrsonavc. K t l ~ ~ l n ~ I konfiskiincve u he n? masen 100 per qind. KFto vclii-~mc LI IICIIL' IIC zhatim tC lig~i175 13, dati; 30.9.190 1 dhe ligl it 7hhO. rlalk 1 [ I . 1 10r13. 170r V C ~ I - ~ I I ~ C u bFnP cdhr Ine vendimct c Kom~tetit plt~rrlllsl Ah(. ti; Rashk~si: kir janc kt11yt.t 50 rastc tc tjera, nga tP cilpt 22 I perkasin ish-12 ~ ~ ~ r ~ ~ i l j c k i i ~ - \ ' c ~iolitik? OSC' 39.3 per cllnd.

"dga v e n d ~ ~ n c ~ kom~siontt ti; kthimlt tF pi-onave deri nF muqiii n211to1 1004 I - C ' Z L I ~ I O ~ I hc ng;! 403 sIlll;pi tc klhyera, 1 1 ti lane per ish-te pEr-ndjckul-11 (20'!-4,): ni' 707 Irrqc tc k~hyer , 5(1 jani' 11er ish-tt; pEmd~ckiir~t ( 1 O"%); pi) a>Iittl i ~ c 173 oI>,juk~c tC tjcre si dyqanc, shtepi pion~eri utj., 50 an? p21. k21i; k:ilcgori (30%). f'1.a. ni: ~o ta l 25 per q ~ n d u objck~evc. tt' kthycr i taktqni2 isli- tC ppi-n4clito-vc pol i~~kE. Sic iii het, kerkusel va~hduan ne vitet c mFvonslimt. Jhc ~ i - ~ g i ~ e s ti; UcrC nE rriljc janC prane kom~sioncve tc kthim11 tF proiiave.

llordi r p~.ivati;cimit tc' Ilashkisi; ka inarrc vendim pa ankand per- pr1iat1zin1111 c Iit~jiive, ndi'rrnarr-icvc e nt~juktuvc ni: f j t v o t ' I F ish-tC pPi-niij eku~-\-c nP 20 I>CS q i~id IF TJS~CVC t? <hclyrt~~ara 21 i lhs~-j.

1:sI-ttC per t 'u thcksuar se nga ilumri I p e l - ~ ~ t h s h E m I ktoqkave IC shperndal-a mc lcje nga Rashkia. 24% u janc JhEne s\ll-~E pdn~cljekul-\c poiillkc.

Ne shkc~llmi 11-1 e fern tjevc tc kesaj shtrese u lregua kujdcs. aldomos nE d~kol lat profeslonalt. Keshtu p.sh., nga plan1 I derguar nga M~mstl-la c Arstrn~l pcr vitin shkollor 1993-1994. 32'% e el j u rea l i~ua per feim~j&l e ketyr c famrkeve. Me von&, me shtesat qe u tnuren, Erkesat e tyre u rcallwan 1 OC) l~ l~ ." I r c ~ p s ~ t p& ars~mm e Iat-tti nuk ndodhen ne bashki, por ne Mlnlstrtne c Arcimlt

Ketu paraqitem tregues qe dispm~nte h s h k ~ a , por me slguri tregues td tjer? niuiid te nxlrren nga drejtona c perm 1thsh11-t~ e ~sh-t@ pel i-tdjekurvc pollltke, nga M m ~ s t n a e runes, Emmgrac~onrt dhe fsh-td PErndjckurvc Poljlrkc. 51 dhe nga KEsh~lli i M~n~stravc N e kEtE nstnyre. do tc dale m E c plort ndlhma qc ka dhene pusl-rtet~ 1 Partis@ Dem~kraltke per k?tC shlrcse ne z a ~ d h j e t c hera ne qytetin e Tiran&. I:shte e kuptueshme sc Tirana nuk mund te r e a l ~ ~ o i ~ t e kerkesal e ketyre ram~ljeve n e ilje knhe 4-5 vjeqarc. kiir kc1111 parasysh se ne kEl@ qytet u vcndos shuni~ca e fa~niljeve ish-~i . p~micljckura te a rdh~~ra nga vendet e perqendnmit te shetit komun~st Menduj qe SI puslitct Iokal kcnii bere makslmum~n e asaj y e mund te bi;.nlrn p h 1sh- te pcrndjckurlt. Zgj~dhjc mC te plota mendoj se duheshin b?r& nga K2shill1 I M iii~slravt.. ku paresor ~shlc reallzlmi i nj@ kuadri I laor me te gJer?, 1 cr 1 I do 1-e IehlFsontc cdhe punen c Rashk~sc.

N b 1 ttin l 9% jnnt trtljwar rne n6iihinc ekanorn~kc 12670 farn~ljc me uj$ k~nd pa-btCs 380 m l ~ o n JekC. Krahasuar me nl& w l me parti. mvn~ri 1

f a r n j l j e ~ ~ tE trajiuara m ndihrn2 ekonoa3nikc k h t c ulur i n e 5 . 6 ' L n11e;ran fordl r n d i h e s ekonom~ke S h e ulur 9%.

I'E gritha lkmzljet e I'rajtua~a a x ndiL~rne: ckmomrke kan@ patanr 41.167 pel-sum, shi@r kjo J . ; YU mt e ukr se e rrje vill me prrrf. Nga ktta, I 6OW kdn& Grn~jE nen r n o h 16 vjrq d11e rrdh 2008 te Ijefitjan& t E nimbi% deri ne 1 f ; v j q (nengs shkolle).

Zhvilllmi i sektmit privai. q6 Eshte reflektuar rxi? ~htlmio ne mFnyt-ii ti. ncdjesb2rn tb aktbjekeeve private a dhe invest~meve ne @ti2 sektor, eshv2 sliocleruar me r r l ~ j ~ n e vaWlaeshme >tE I@ ppunesuwve ni? sektor~ n pti Val.

Shifra zyftare e ti! papurazve rnL 1496 &hra met& 22.0OQa vet*. nunwi i f? papunCt3a gshtt ulw fieti7 2-3 Irerb.

Nurnrl i I@ puncsrm-ve ne scktorln rk.trVror I 1995) rezi~ltoi rreth 481100 ptn~a~zj@s:

N r ~ m ~ i i t2 pui~~strarve I%? s t j k t ~ i f i prlvat ~.nb&rriri nE 100.000 persona, 1-rrth 70 U r n gemurn ie regj~smar dhe rkth 3Q.OBO t@ irere jan3 nxjcrre nga 1-2thgarnct tana ne q'Sftet sl ne tregti, rzdertim etj.

Numn 1 tE punQmrve ne' sektmin privat nS krahasizr, me vttlu 1892 &RtQ rrjtur 3.5 he*, ndersa nurnri I punanjE;.sve n$: seklorin shtet&m~- t s h t ~ itlur TI? msen 40%.

Ju ~ralle dypihn?s~rnu Eshtt nj? clerneht q@ evidmtohee,nc rritje. S h k t umt e pmi!$imi t pewm ndrysh~m rG rnMh ndermjet Vre. Trcg tia

3e ilteih 40% e ie puneszlarve, sherbmet 20'%, mduswia 1 OrYi1 etj.

- tnvrstlmel nP arsim kons~slqne n e meremet~lne re ndryshme nE vite. s i p s pel-iudhes. dhe. ~nvest~rne n2 ~sntltucrone t E rqa. Gat2 iti it shkollor loC12-93 u shpenzuan rreth 60 rnllion lekt n@ kkryeqen e volumwe re medha te mercn~ci~meve per plotesimi-n e kushteve nornmle t e h-hkollave dlls k<~psIi~tvt . YctErn yare atrj v t t ~ u vendospn rreth 7.000 rn%hma. NdonEse nc. kutihle L& vkhtlra. u rcahzuan edha ivestimr t c rela s q eshie shkulla dlle k o n ~ k l ~ 1 E I I I I J ~ \ T ~ me te: mela le: lehla mendol-c, tnwst~ni n.? % le13n n-tth 20 mi lion lelie.

Mbzs domin~rnlt rE slcuat&s cmeraente. u kalua n e t q B shqyrt11q1 me tP hdICsla11Cni re g~endjes tekniko-ekonanllke le objekteve arsanare, q@ dullel (e prtinulrnc se trashpguan IIJE shkalle K brtc~moi-tieirni ne infrastruk'twren e tyre KSshtu. 11E VI 11n 1994 u shpenzuan rleth 50 IUI l ion IekE (23 r n ~ 11011

Ick? per r!konstruks~ol~e te rnedha dlle ncth 26 n11hon lekk per mercmettmt e rtkorrnritks)one 12 vogla).

Vlcn te ph~ncndet se nga atla e Qendres se Arsiin~l u ~ ~ e a l ~ z u a I g ~ ~ t h e . studrrni I gc~lcljts SC inshtucianeve arsrrnors! ku do, t& fillonin punlmel.

- Keshtr nga fondacionr "Soros" u rikonsimkiuan shkollat "Ahmel Chsh~". E Kuclc." S.Cac1" me njE deft@ prej 24 mtltun lek?.

- Nga Fondacior~t "San Eg~dla", Itall, eshti; rlpat~lar shkalla "Kosova" me vleft& 6 rnllion ]eke.

- Nga 1:ondaclonl "Raplist Europiarl" Cafad Angl~ Pshte iavcstuar per kopsli~rn m-.8 vlefta 14 millon leke.

Organlzata botEror~ e Emijeve UNICEF" ka invcstuar per knpsht~n nl--26 i/lcS~En 14 milion Ieke.

Gjate vttit 1 995 eshte nderhyrc n? I5 kopshte, punrrnet n e L? cllal kap~n vlerCn prej rreth 3 mi lion leke.

II realizua nderhyrja n2 36 shkoIla ti; mesmc dlicr H-vjcqaru, duke realir.uar meiemelimc te vogla me n-eth 7 miliou leke.

- -- - - *b r.>?- - - :*

GjaE a t i t 1.5195 u punua per rikonstmksianm e shkolles sE mesm "'Arben B ~ ~ & ' i * b e hcje vleftlz mi tion ]eke.

Per. ~sa,i@,m~, hitituc0tbnt3ee&fl18re, me rnatmale.dke paj 1~1s~~ te iidryshnd hn.Ei &mi? adihmEse eclh fondadone E tfip'a ngb Ausfnn, Molbndada Hdorn$ guedia fne $2 v k r ~ @e,m&h 1 W miliov 1eE.

@@ @ e r n e dhq jmE rnitatuaf s h d e t e nd&-tiit p& f?lliniin e p~$l.ii~e ~ " d ~ & - & k ~ ~ k @ r&ja t~ g~b$shtetw Fwdacimi ~Sorosql pSr inw$bmc q6, kqpb v k f t ~ n W&h 11 2,m.d10m re%.

Fb, US%% n;a b6&kepunirn me Fandqciomia "Soms"dhe W B h Batkow~ah&~mair:E'tE Bitha masat ~ g a n i z a t i e &e teknikg p 6 fill Em a punirneve RE dy ~hkoJ1qt e reja 8 (1 Maji dhe nji? 'tek Fabrib e Kap&vel, @,kap& mi8 vlerE prcj 120 najlim I&Sjsh.

Ma &i&~iv&n e ,~h'iraus j F&& stu&imet@r w%wstmknoniP t 3 $hkd11& @ @Wit 'jt ~iran& me &qmE+prej 5 milion lekg.

<rnb6<M~u5 wve&iml i &ndEsisK&n p& E,shaGn ;e Fi!mij&-e u'SOS'*n~ e n* w!@@ p ~ q ' ~ mdipn $.

1

y '32 $,;.y .' kJ$?J rb' >, .:I:,:, ids.:

-, . .B ?

XXV. SHENDETI DHE MBROJTJA E MJEDfSIT Sekton i shendettsise, higpenes &he ambientit reahmi qe n& fillemin e

viitt 1997 struktura t E reja dhe me drejrues fe rinj, n& m~nyre q e l'i pergjigjeshin situates dhe zhvlllimcve tE reja e komplekse nE Tirane. F-rllimisht. n@ varEai t2 karnitetit eh~kutiv pluralra. ishh tE &itha njesite c shBbimeve mjeEsote amhulatore, kurse me \.one Minrstria e Shendetksise i !~kqendroi kE to sher'bjme duke menjanuar p,ushte t ~ n lakal.

lnstitucionet e Bherb~mit mjek&sas publik u nd~hmuam ngdt 9hoqaEa 1& hwdja. hfv~adje n? vikin 19% u krjjyam lidl-t,,e TE disa drejtanve te shErbimit p ~ ~ h l rk me kEto shnqata si drejtnria nr. 1 me dejtm dr.Muhamet Rasha. aja

- nr.? m c drejloi- dr.Selami h r a j etj. Drejloria qendrort. e shhh~mi l puhlik me dl-cjlor dr.Tasim Dcrn~n e me pas me drejtar dr.Vladim~r Bozdo krijo~ I ~di:jc, me qcndrat nijekEsos-e t@ Rolonjes dhe ngrit~ per he* te par? sherblm~n c Ai~jdcsin ne sh(5pi per tr? semuret me kancer etj. Rikonstrukslont t@ nl jcdlsei c 11 bene ne shtepine e femijeve me te meta mendore ku dre~ton dr . l . 1d3 C'aiigonji. Kjo qeudEr injekesore ka krljuar Iidhje tE vazhducshmc ruc <pt.cial!s~F e organlzma ti? huaja. N e kuadrin c reformavt- te b b a nga Mrrtislr~a c Shkndetes~se, u pr~vatlzua sherbim~ slornalologlk (aktual~sht ai fimks~onon vc~ein per shkol tat 8-vjeqare, te inesme dhe qendrat studentare dhe drcjtohel nga dr.l>asharn~r Karalliu). SI dlic t:;lrmactlt;. Me pas. pn me urdhfi tc" kesq rntu~stne kaluan ne vares~ l e hashkise, sherbimi I DDD-& iihr dre]l(".la ekonorn~ke e qcrdheve. N e kele menyre, pushtell lokal tilloi I P adin~n~stroje edhe vepr~mtanne ckonorntkc IL; ketyre institucia~reve kl-ycs15ht me l'onde te mlrawara nga Keshillr Rashkiak-

Sh21 blii~i I hrgjienEs dhe cp~demiolog~~se mbeti n c \)area te ministrise; i~donpsc. ne f i l l ~ m ne v~tet 1992-1993 u realizua n ~ e hashkepunin~ I ngush~F m o sckto~-iA c bashk~s? per problemet e percaktuara me l ~ g j , mc vone ky nrvcl man-edhkn~esh u zheh. Qcndriml ndaj nivelit die c ~ l e s i s c se pmcs lc

nd2r-1narr~cve tP .shcrhimevc kon~unal c dhe oponenra ndill pul12-; s? sok tor?\ c perkales 11e bashki I ketij i n s t~ tuc io~~ l IF di-cltuar nga dr .5 ~e fa11 I..c.i'te~-t bk r~ cl? te perhalloheshin nje s e e vcsht~res~sh.

NE bashki u ngrlt sekron i nihrojtjcs sl; n~edisi t ne kuadrrn e ctruttot-I si-

hi. sitendctEs~se dhe q E ngu vi t~ 199-3 firnltsiononte grupi inspc.kto~?\c IC ~ n ~ c d i n t .

Me njE predispazjc~on l@ veqan t& esl112 ndjekur shFrhim~ shandt.~~stj~- ne ~nstitucionel Ftminore. Reali;l,ojnC p~lltlken e mesipel-mc. ne se;Jhe~ c tcmijevt 6 n~j'ekE pediatef ne rrdh' 1WO @mijk. nF 48 kopshtc 7 n1jekZ pcdlatel- nE rr-eth 5300 En~rjE dhe n? 50 shkolln 8 vjcqarc dhc I b ohknlla 16 mcsmr: I5 mjek? pedialer dhe 1 1 tn hi.rn11ere ne I-retb 48.13130 m~jE nxengh .

- NJer objektlvai me re rendesishsrn J I ~ as..sprbitl studinlor &e y? rcallr~in ~ p l a t e , ka qEn6 kryerjae stud~rnil dhe pergalitja c plan1 t V vepr~l~lrl per rnjedls~n urban I? TiranQ. Projekti u rcaIr:.ua me ndth~ncn leknike dhe iinanclare tc Bank& BotErorc dhe RashkrsE sC MarsqP, nC bashkirpunim me Basliktlje e Tiran&, me rrj~ vlme p-ej 80.0013 $. Ky projekt kons~sron nc ~a~lldhlen e pmhlerneveme prioritare t@ mjedisit q? prenk~1pqtti2 1'1sai1i.n 31

fui-nizinu rneujC htgjm1k1shtt2 pljshFrn. adnimiatr~rni dhe tl-qtimi r ~q@tave t@ perdorur-a, ptkforcirne ne aspckaln inst~auclnnal e hnanclar. Pr3 realiz~nrin c drsa pmblcmeve te stud~rnlt tE mes~pern~ do te me.1 nje h n d prel 10 miliotl dollarEsh.

Invest~rnct buxhetore nk shendclbl per periudhen 1992- 1995 kap11-1 shifren rrelh 70'3 rnilioll IekC Me ancn c kMyre invesrtmeve rca~izuaY ndertlmct e reja YI$ Qc.ndr&~ Spifalare Unjversxrarc, Maternitct, Sp~la l I

I1 shtal-ak, Sanatorium dhe rikgnsti-uksione e nlcremetiine tP ndryshmc. vet2111 per vitin 19%. papajisje reja pbQcndr2n Sp~lalore Ilniversitarc jaue ~nvesluar wet11 131 rnlllon lek2.

Farmaci te Ii~ensuara 85 x 25.000 $ -- 2.2 mi l~nn $

Ka hu~ctc s~omatologjike 156 x 20.000 S = 7.1 ~ t l ~ l i o r ~ $

Skanier privat 1 cope = I nlrllon $

Kl~nika 12 x 50.000 $ = 0,6 m~lion $'

XXVI.REALIZIMET NE KULTURE NE HARMON1 ME PROCESET DEMOKRATIKE DHE REFORMEN

Hashkia c TiranFs. si IIJE Henerator i fi~qishem, ka ldcuar dhe olgani~ual- jt'tSn artistike c kulturore tc'l'iranes e, ne tc njcjlpn kohe. lca qcnc mhFshtetCsc kl-ycsorc dhe e fuqishnle e pathuii~se e te glitha akttv~tett.\:c L I I ~ I U I - O ~ C e arttsttke le zhvilluara n e Tiranc nga organizma tjere. Iishti2 punuar me ~ rc~u l t a t per ristrukturimir llie rikonceptiinin c ~nst i~ucini icvc arristikt. kulturore.

Eshte ndihinuar mjaft nepermjet praktikes SF perditshmc haIlahyimi me kultural c. Evropes si dhe jane stimuluar. orie~ituar dhc ndihmuar konkretisht subjekte kulturorc dhe artislike per futlen dlie zhvilimin c ryl-e ne marrihlhikien e ekonomid se tregul.

Jane rikonstnrktuar tnstitucionci si m e poshte: - l'cutl-I Varicte Tirana - Teatn i kukullai~e - Godina o C'irkut dhe qadi-a e tij - Kipartmi i plesshem i Tuatrit Veror tc I.lqcn~ .2ri1iiclal - II rtkonceptuan dhe rtkonslrukluan ststen11 I l~rhl~otuk;~vc s1 cihc 11

ngl-iren sallonet c. Ictersise Shqipbro-I;rancczt.. Shq ip t a~ -n -~c r r~ l i l~ r t . - Piktorelce c skulptoreve, nP zhatim te dekrctii ti; P I . ~ S I ~ C I I I I I IP

Kcpubl ikes, iu dhuruan 1 50 studio, si dhc u krijuaii ~ ~ c l h 1 X galcrl If ~'cjla.

Eshte krijuar n j e rrjet i gcrc i lregtimit e slipi'lndaqe~ hc' shtypi~ nic 60 nji:s~ n? varesi te Ihshkisp. Jane qelur 30 nji;si tC reja lihrari mc kontl-lhut pi-ivat dhe me nxi~jcn e bashkise dukc c quar kete nunift- nE h0 lihl-31-i.

Jane rikonstruktuar e modcluar Muzeu I AI-sumit. Saliat I I I'il-anEs. jani; zhuluar c sludtuar 550 matcrialc arkivore pc'r I'irancn. 11 l . c a ! ~ ~ t u ~ blpas nj2 pune shkcncuru Emblema e Krycqytetit.

Shty~jc iu dha skulptures mc monun~en t~n 1)cmokr:lcla. ~r lclr~orlal~n I ) ~ ' I '

r.en~c'n c d1kt;ltures. dy meniorialc per tC ek~ck i i l ua~ -~ t pa glygl. iiionumc.n~ct

- BRC (kana1 q6 pati veshtirgsi fie marqm me antenat mna). RRC-ja u z c v r n d e ~ u a me vane me Sirperchanel (NBC).

- C'NN - Kere qmtro - t'anale cinque - ltalin u n o - I:ra~ic.i: 2 Mk pas, mi? bkclrnet q& patem Ine ambasadorin e RepublikEs se F~mc&s

n? TiranE, zot in Yacque Fame mmEm si dhumtt cdhe pajtsjct piir kanalin l:rmce 5 .

Ne u k t i m i n e ketyre hnaleve tde.6-izrve.aepalem1mrasysk qe te i sh~n kana le t m& ne zE dhc ala te pErfaqesmia vm&t m& E rEndEsishrnc re EwopEs P~rn&mnrc dk tE boEs. N& caktimn e em I smneve patem ndihrnen c s.Ss111 Berisha c z.Skhder Buqpapq.

Qyietare jo tE pakt2 shfaqnin detrturen q C ti? vendosej edhe nje kana1 lurk. Pati 11j$ tldikim re: madb nt5 sjelljen e inforrnac~ontt vendmja e k&tyre ka~znIeve te!e\;~z~vc nC qdo Ihrn~lje, pur sirtornos tek te rinjzE. Siq shihet, aty .itpel ~nl'orrnacion HJ . n2 glubet anglisbt, .Fr&ngjisht, i tal~sh~ dlw aermanlshi. Tasl~m? kishte rPnE utteresl pb t6 p& kanalet e: Republ~kEs sE Mal~t te Za.

Ftma q2 bijTt punimei nE adertesgn e Malit te bj t ~ t (ambleni 1 vjetEr ye perdorcj v i k me par2 nga RTV Shqiptar per Ire kand: ~laliane 1-2-31 drcj tubej nga ~nxhmieri I njohur i iryrnave tE dabEka zJcrhan Fucuhi. Pajisjet u blcnii- rrga t'lrma Elektranica SlU 11E Bari B ltahse.

Mendirni im, neat? kohc, ishk qe bashk~a ce kishte nje zone nF affrsi karnplt 1.e Dajl~t, siq jshte ky ambient ku vendosbm anlenat parabolike, k u t? zhvi!lohq tmiismetirn~ r e~nis~oneve telcv~z~ve te kana111 bashklak tE radlos se saj, re antenave per pajisiet n13rrEse-dkenese tc njEsive t E shE1-lrin?cvz tE ndry shine t E bashklse apo private efi. Meg~thPse kishbe nj? vcndirn t t KEshillit ti: Minislrave qE rcpetitoret ti! kalojne n6 varesi tE push:rt~t Iokat dk pajisjet q15 u vendos&n aiy ishin pronE e bashkise, RTV Sliqilmtr nuk pranoi te najepk ndertes*n, rnadje na k&kol qe tE paguanim qirane e saj. ,UegtthatE, ktsha menduar q E kEtF problem la zyj~dhjh aty pratl? pn r i E l h j t , me ngritjen e nji': objekti ti? ri me konstruk~~on te lehte nd&rtimr?i..

N? lalqcn e Komb~natit te Tekstilwe tlga ana e kodss, ishte prishur I-epel~tnn i 'Yil-nnes . SI ~~jedh~m, banoret e kesaj zalle nuk shthnin RT'V Shcl~~)rn:,. i'dhr. kt311 nderhyme duke vcndosur nj? repetrtor ti! ri, per@ c ~ f r n

do te k~~jdese] nje banor ne ate zone. M e vone ne Tirane do te ngr~heshin "fshehlas" d~sa kansle TV privat SI

TVA, ' IT Alba si dhe do te vendoseshin pbforcues tC kanal~t privat t& Shijakut. - . lanl nuk deglohen me ank~met e qyletareve te Tlranes sc po na marrln 50 leke takse (500 leke te vjetra) per ngritjen e kanaleve telev~zive. Taksa lshte vetgrn 50 leke dhe vetem njehere ne vitin qE ndertuam kEto antena,

XXVII. SPORT1 C;~ale vileve 1992- 1995 eshte glalleruar edhe jeta sport~ve e kryeqylclit

nep~mjet organizimil vrprimtarive tt ndryshrne sportive qe tashme janF kthyer tradicionale.

Jane investuar me te ardhurat lokale ne disa objekte si: - Palestra c shkollEs "lsmail Qemali" ne vleren 5 milion lek?. - Stadiumi i l,oj@rave me Dore ne vleren 3 milion !eke. - Krethimi i svadiumit "Selman Stermasi" ne vleren 4,5 milin11 ]eke.

Kikonstruksion I disa mjediscvt. tE ketij stadiumi me vlere 4 millon ItkF. Eshte ~nvestuar me fondc buxhetore per sallm e peshengrjtjcs tek kluhi

"Pal-~izani".investim qe kap shumen 20 milion leke. Nga aktivitetet e organizuara mund te permendim kroset rnasive stinore,

ka~npionatet per te gjitha Ilojet e sparteve udermjel shkollavc tc mesme, kupc~i e 75-vjetorit ti; Tiranes, kampionatel midis klasave sportive ti! kryecjytetit, kooperim ne aktivitete sportive midis Tiranes dhe Aihincs, takim brezash sporlistesh me 22 mars, Della planet e perdorur per here te pare etj.

REALIZIMI I INVESTIMEVE PER VITET 1992-1 995 NE MIJE LEKE --

-- 1992 1993 1994 - 1995

Nr. EmErtimi Plan FaAt % Plan Fakt % Plan Fakt % Plan Fakt % --

I . Minlstria e Ndenimit 1 3 6 ~ 2 8 1M30 78 235546 232686 98 116671 1 15379 99 130481 103923 78 2. Ministria e Arsimit - 46167 45288 98 3 I027 10155 65

3 . Ministria e Kultures 3624 3469 98 7084 6869 97 4. Ministria e ShendetQist 400 334 98 !I855 80751 68; 5, Bakkia e Tiranbs 3300 3184 96 I6304 I6304 100 5459 5025 99 6. Ministcia e Tregtisg - - - - 7, Tregu i L i e - - 37396 33360 89

XXVIII. BASHKEPUNIMI I BASHKISE SE TlRANES ME QYTETET E VENDEVE TE TJERA DHE ME

ORGANlZMAT NDERKQMBETARE Bashkia tl?'irani;s-nuk t~shegoi amp Iidhje btnjakzirni ose p a m r ~ z ~ m i

mu hashki te ljern tc borb. Me vendosjen e demakracis? filluan kontaktet L. drcj tperdrejta me bashk~ dhe argan~zma t& ndryshme ndhkombctare. Lldhl:~ e T~rancs mc qytclet e tjera esht@ bcrt' nE dl sa n lvelc marri'dhenresl~: n ~vel blnjakez~mi, clytete partncre, protokol le bashkepunr mi, akorde koopernni . letpr mirekupt~mi. hashkFpunim dhe ndihrnc ctj. Pra, s f $ shihet jan? krljuar lnjafi Sorina lidhlejt tdhe bashkQunimi le TiranEs me qyteie t& boles. alo g a t e 5 v~teve (1992- 1996) jam5 persosur dhe lane b&e 1nt efcktive. Nga ana tjcter. Tirana ka vendosur kontaktl- me orgaiil~ata e organizma nderkombetare rajonale, europlane dhe borerore. NJE pled e tyre kanl' yene rrjcdhirn I pjesemarrjrs s? shtetit shqiptar ne nivel mult~latera I. por edlie SI

pjestmarrle e qytet~t t P T~ranFs si kryeqytet i v end~t apo ne kuadrill c dcmokracise lokale.

Lihjet me qytetet e vendeve t e tjera

MarsejE CFrancS), akorg kmpenmi, nenshkruar fillirhsht mE 4.12.199 1 nga zot~ Tomw Malasj, lsh-hyebr I Komitetit F h k t ~ f i v pluralist, Me Y WXE, pas z~edhjeve tZ para lokale shum6parttake nE ShqlgErk by akord u n&~bbua W S E ~ n6 TirarrE nga dy lgyetaet e-baskve pErkat&se. Si redtat i klilip b&ik2punirni, MwQja ka, &PnE ndi hme mjekesnre per spjtalin e "fiiqn&, p2r &ejtori& ek~nomike f E ~ d k c : ka ndihmuar me vendosj m e pimqwx ti! ujit @ pijshkh &e IE kmtrollw&e htuienike te ujit (cit2std + uiit l? pijsbkc)): li;~ paLur s l ~ h e m h l ! l ~ e kulturnrc tne g rup artistesh, :i*h&:1t'-1-l1 11F ~hvr l l i rn in r JI?S ~ O L C ! * > L , . lc I?ILIZI!\?S, ku i'lrana Eshte

vlcresuar mjafi nga ministrl francez I KutturEs. Ne mhletllyen e qytetcrvc l c

Medc~ti-s, ku hente pjesk edhe Ttrana. e c ~ l a u zhvillua 11e Marseje (nentor 1993), qyteti i Marsges e mbeshteti T~ranen me zgledhjen e sal n2 byrone e ketij organizm~, ni? :-1E ctlm kryetarl I T~ranes ishte anetar i bymse se qytl-levc te vendeve te Mesdhcut. Ne bazE tE kelij organizmi, me mbeshtetjcn e perfaqesuesve t& Bankes BotErore dhe Bankes Europiane l? Investimeve, qytl-11 i Marsejes rnbeshteti TiranEn per financimin ne kuadrin e prowamit METAP t& AUDIT-it "Plani i aksionit per rnjedisin". Me kete rast, u rrit ne nivel me tLi larte bashkkpunirni m i h s Marsejes dhe TiranEs. Per reali7.1m1n e studimit per mjedisin u angazhuan drejtues e specialisti? tE qytettt t E Marscjes (bashki, institute studimore, ente), specialist& te United Towns (n jes~ e OKB per qytetet), te Bankes RotErore. te Bashkise se T~anEs 1- nd@rmarrjeve tE sq. te Untvessltetit te Tlranes etj.

Me Vlenh ( Austri) bashkepuniml ka qEnf 1 vazhduesh@rn. Wshle pergal~tur projekir t protaksllit dypalesh p k n-hhim. Viena ka dhene ndihrna konkrete matenale pi3 Bashkine e TiranEs sr automjete p B zyr~lt e sal dhe per inshtucione2 ne varcsi; ka ndihmuar n e spec~al~~lrnrn e pmonjlJsve t$ bashkisc duke dErguar qecialiste e drejtues tti saj nti pmudha iE ndryshrne kualifilumi; po ashtu, ne Vim& kan& shkuar dy h a 6 keshjlli bashkiak i Tiraes p& shkembim eksplence dhe p& kualifikim (n2 v~tin 1996 n& Vjene shkoi glithe keshilli bashhak prej 35 veEsh). Qeveria austriake n e g m j et Bashki sE s& Vien6s akordol nj i! shume +r real~zimin e studirnit per zhvir~min urbanrstlk per transport~n urban t2 qytetit dhe zona pilot te l'irap&s. Studimi u mor pl'rsiper nga shoqEria austriake e studimil Reglonal Consulting. NE kEte studim rnorenpjesi2 spcialistg nga urbaaistika e bashkisE, nga PSPU-la dhe nga M~nrstria e WdErtimit. Faza e p & ~ e studirnit u paraqlt ne nje takun me specialist@ tE inst~hlcloneve pPrkatiise tE Tiranes, F~rrna Regional Consulting bobi njE liber per studimin se bashku me projektidetg. Maleria11 in dergua presidentit tE Republike's z.Bcrisha, rnip~strit z.Dashamir Shehi dhe z-Meksi. NE ba* t2 rnarrkeshjcs se hartuar ~ n i c l ~ g meje dhe pErfaq&sueses se amhasadEs austriake nE Shq~wrr. znj .Irene Kau fman ishte paaashikuar edhe fazzr e dyte e kiti j studimi aq t2 nevoj shem per TlranEn. Faza c dylE u n a t r e per arsye E traxrrave tC vitlt 1997. Ne Viene kam b&e dy vizib zyrtare, njF nE vitin 1992, kus kryetar i bashkid se VknCs rshte dr.Zilk dhe ne vitin 1996 kul- kryetar ishte Michael Haupl Gjati! vizitzs s& pare ne Vieme u b~scdua me fimEn Rognet pEr i3dErtimin L. nje hoteli ne Tirane. NZ delepcron ishnn edhe z.Osman Shehu. minrstEr 1

Turizmi t, Piro Vaso, ark~tekt, Sllklqim Bu~nqi, ~nxhinier, drejior drejtone ne Ministime e Turizmttsi dhe Zef Mazi, ambasador. Krahas vizitzs ni: mlbientet e kampanisil Rogner, se bashktr me 20th Rogner u blsedw me kryelarin e Vienes z,Z~lk per rnundesitE e financimit tE kgsaj kon~pnnle rrE Tirmii si dhe p& ndhroat qe j duheshjn qytetlt tE Trranss nP kushkt e

vtishtira te vitit 1992. WE tahrnin e d y e te vitit 1996 u pgrcaktuan n j e sErE kerkesash IE qflellt t t Timts sipe sisteinimin e ujkave ne ~omt e 'riran&s, pgr ngritjen e n j E qendre tE prodhmit modem te fidaneve, p& ngr~tjen e r1~2 shkollc pEr projektimin e mgediseve te gelbra, pEr nd~hrnen ne qeljen e mugeve tE reja t ~ 6 zonEn paiferike E Tiranes. per ngsitjen e nj t shkulle per hoteler~o& etj .

Ne t&r te vitrt i996 ;. zzlrwilua nE V~ehi! Kanferenca e IJytk e Kiyeqyreteteve E Vendeve tt? EuropEs Jugl~ndow, ku mm1 pjljes+-dk n j e delega~ian nga B d b a e Tim&. NE kEte takjm detemcioni drejtohej I-rga z.5elrnan Zda oEnkryatar i kEshiI11 t bashk~ak.

Me Ankarane (Turqi) &h& nenshkruar Pro10 kol 1 VelXaz&imm dhc Bashkepunimi me 23.0 1.1995. Protcrknfl r ka hyrg m e fuqi rner*iFherE. I1as disa blsedirneve me 3wybasadm~ e Turqisg ne Shqlp&i z.Mez~n O m k s l . LI arnt ne perfimdimnin se Tirana duhet ttr lidhej me Ankarat~e. me bashkine c madbe te saj. NE kEk kmdb, ne mitEm q E lii instalojrne ne Tirane mvestimm e firm.& turk Ginmh ptr nd&tlmm e 700-1000 apartamen tevu nE I a ~ e n Laprake. Kjn firfne kzshte nj E r h deg* tE saj oE Ankara dhe qendren ne B u r s . NE tahmin q2 bEmE nii Bursa mnro~En pjesF ~ Q r l ~ a n Sakiqi. keshilltar n@ Presidence, e.brahim Bardhi, kryetar I rreth~r t@ Kavajes, z.Sclim Veizi, byetar i bashkial si! KavajEs, arnbasad~ri yn& n& Turq~, z,Sk~ndej- Shkupi, drgtari i Entit IC;Qrnb~ar E Bsenesave z.Adem Dt~ka. Virorl Hamaraj, .gkqge@k i urbantstlk& nE k2shr33m e rrethit t P Tirahes N@ magurimin e punimeve, ng "I'iir@ mwi pjese presidentt I Turq~sE. z.Sulqman Dmtrel, prm~dentr yni! Batshi etj. Syrrimj ynC rshtc qe studrmi p& nd&-hnret e kesaj firme tE shhhej &he n2 mngtl tl KWAJ Es BE pj esen

hyrese TE saj. YCweq AnlcarasK Tirana nit1 hshk+un~m~n me qytetirr e Stamballit. Atje u d&gux glithP keshilli bashk~ak i qyktit tun& per krij imin e 1,idhjme rE pErh&kEta dhc p2r ndihrnen qc mund tE japE Skttnbr~lli p h T~mnen . Bashkta e Stambollit organ monte mgull ~ s h t njE kanference me ernn n Ewod I alog, ku rnennln plesz qytete E Europes, pm ed he Aztse rtE.

Mesrnc e ndonje A&lk&. Tirana mori ppsE ne art konferenca tC Eurtrdialog-ut date pendhi"s 1991 -1 9%. NF t&Eu, ne kemi syrluw qe ta

s h t r ~ ~ m e bashkepunimln me qytetet e Twqts* sl me A n h m n e , Starnbr>ll~m dbr Hurs3+1. Wt* e kuptueshnne se b&hkepunime te t j era j an2 b2& &he n? kudnn e rnami5veshjeve shtetdxe, si q o me vend& e Deht tE % I kt1 aderan die Shqperia. Ni! filllm ne rnorem pjes.6 nZ takimin q& 11 hk 11E Anbarn ne: pnl# 3993 me piesi!marrjen e kryewvt b5 hzrshktve b2 k2tyre vendeve dllr me pas ne Km$erensEn e Starnb&l~t. ku m ~ 2 n ~JPS&! e d k prefe:k@t c ketyre vendeve Reeullat I ketyre b a s h k i n i m e ~ e jan? edbt investiinel c futura ae TiranE (pkr bere t2 park! nE h1stor~nE e Tirands s? ~nvestime 1:ga Turq la), zhv~llimi I tregtrse dhe Iratlspurtlt rnigar me Stamholl~rr, qelja e k o l c g ~ t turk 112 ':.'TiranP ell.

Me Chst~vann, qytet 1 Ish- Republtk2s Jugosl h v e tE Maqedonise, blnjake?,~mt u ncnshkrua imZ 30.09.1 993, nE Iakimin E zhvilluar ne selrne e kuvendit ti2 Gostrvarit. Nga ana jon5 mermla pjese edhe znj.Flutura Hasko, kryetare e Lzd hjes Demokratike ti: Gruas, z-Driza, nenkrystar i Bashkise dhe drej tues e speclalist6 te sektoreve ni? Bashkine e Tiran&. QEIlirn~ islite qe 'I'irana t E vendoste lidhje me qytetei shqiptare n'E Maqedoni, sidornos nC? drej t 1rne.t r kultures. treglise. arsirnit etj . Krahas Gostivarit, ne viziruam edhe Kuvend~n Ra~onal tF TetovEs, patkm takime me deputele shqipiare nF parlammlin vendas, vlntuam objekte 18 wdush-is2 s2 Ithte dhe ushq ~ r n c ~ r e etj. Me Itltereres ~sh le pervoja dhe bashkzpunlmi qe u vehdos me entin c . - 1 etov2s ne rushen e studimii e te projektimit ti? objekteve tE sherhirnit pr~bllk dhe t.F transportit Une mendoj se lidhja qe vendosErn me Gostivarin, ku atehere drejlollfe z.Enver Zenku duhet tE ndiqet me kujdes e perpares1 nga qy teh 1 T~ranEs, sqxe vihet re nje shkEputjc nga detyrat e pebashketa ne b~njak&-lmin e vendirsw.

Me Pr~shtinen, kryeqytetin e Republikes s2 Kosovts &shte hartual- nj? program bashk&pttnimi. kryesisht n& h s h h e hltur&s, te arslmll dhe tF nd~hn~es q t ka dhene dhe duhet te japZ qytett yne p& s t u d e a t apo q)fteLarEt kosomre ne TiranE. Per real~zirnln e k&tij program1 kern1 parur ki;rkesen dhe mbeshfetjen e z.llja7 Kamajli, shef i Zyt-es sE PbfaqQsisE se Republik?s 9 Kosov@s n e Shqrwri. NE kusher nE t@ cilat ndodhet Kosova, kerkoliet nj? p t1n2 ~ n e e aei-E e autonteteve lokale .te Tiranes dhe sektorl've le ptishteiif Inkal per le krijuar mundEs1 hashkepunirni. ndihrn? dhe rnbgshtetje pi5 +

popul lin e Prisht~nEs dhe tF Krrsnves ne per~i thes i . Me Sarajevgn, Bosn~e, dokumenti i rniqesise dhe hinjakezirn~t m ldis dy

qy2ctcve. u nenshkrua ne Sarajevii m@ 8.2.1 496. Ky dokumoll ka hyrt' n@ I 'uq~ menjel~erE, par du het tE kC&ohen rrugE p& nje hashkepunim n-te I?

frrytshh-ti. N e SaralevE. pervg meje s i kryetar, ne delegacron b?n~e pjcsp ~ . Z a l a r2nkiyetar i kt%h~llit bashk~ak, z.I,adi Shahini ki-yewr I gruprt I? kEsh~lltareve ti? ParbsC Demoktatike n& keshillin e qytctil. $ 1 dhe z.Al I Ralla, 1~E1-gegjt;s zyre ne bashki. Ne Sarajev? dokurneil?i u nenshkrna riga unF dhe z.Tan k Kapusnvlc;, kryetar I Rashkise s? SarajevEs, I ciIi ka punuar shunle ne ruajtjen e ketij q ~ k t ~ hero. Gjil hashtu, delegaclon~ upr-1 nga nEnpresidenti 1 Kepubl ikes st? Bosn~e Hercegovines, z.Ej11p gar ti^. Fi-itje u bEne 11E sclinp t. Kuvend~l Hajonal ti; Saralwk, nCi qen&a p m d h ~ m ~ . s i n& Fabrlken e I'rrrdhinzil tF KEpucfve. nti kompaninE e drurlt SHIPAD, ne ShoqatEn

z.Ahclutiahim Sule~mani, u punua per transferimln e t e k ~ ~ o l o g i d se p?l-pun~rnlt ti? inermertt nga Sllavema nE Tirane EfabrikE, pma6 e z.Sulejmaui), por q E nuk pat1 mbeshtetjen e Min~sh- IS^ sE Ndertimit etj.

Ne v imten qE b b i 5 n e LubljanE patem takime me Shoqaten e Shqlptareve SllovmlsE. me degen e Lidhjes X3ernokratdc.e tE Shqlptareve 1112 Sllovm~, si dhe me zEve~*tdi"skrymmistrin siloven ( e h w f nakryetar i C'UU-st) z.Lozhe Peterle.

Me Aihmtn. Greqi, Pmtakolli i Kooperlrn~l dhe Miqkisise a vefi-rdas mi: 1 pill 1 993 i dhe ka hyre nE fuqi men1 there. Me AthinEn b pahr shk&mtnme kultut-ufc e pjesEmaqe n$ konfermca. M2 5-6 tetor 1985 m0rElm pjkse nE KsrrferencEn e Pare re Kryeqyteteue t& Vendeve te E m p i s Juglindare e lnicuar uga z.Avrailzapulos, kryetar 1 B ~ s h k i s P se Ath~nEd, I part]& NEA Dem&~-ac~a. W t sancEn kryesare m r l pg ese edhe arnbasadoi-i yne z.Iiysen Cabel. nderss ne pErb6rja tC delegzianil ishte 7,SRpetlln Mezini, kFsh111tar I anbasades si d h mteriajte Valter G~oni, sebetar 1 Shoqatds s& KryetarEve te Bashktve dhe Dhtmosterl Zdo, p&@~eigEs i transportit rig bashkr. Nd&r akfiv~tetet krycsore qE ka zhviPluar Tirana ka qene nxitja e btsnexmmeve greke nE ~nvestime, tregti e transport interurban. Me perkrahjen e b a s h k i s ~ si2 Athines kan2 pushwar aty ErnljE le kryeqytetrt si dhe jam? bEi+ VIZI ta ti? shoqatavt kulturore dhe te grave te kryeqytetit.

Me Sclanikun, Greqr, protokoll kaoperirni dhemiqtsie u nenshkrua mi! 22 kocrlk 1992. Nij- qytelin e Sclmib~t kame pushuar krni je te qytetit iE T~ranes. Prefektul-a e Selan~kut n d i h o i Trrangn nE vllln 1992 duke dWn3 auton~jete pi!rpastrrmm e qytetlt. Ni! kEtE yyteteshtt dBrguar edhe sljE grup 1 keshi l l i t hashluak p& shkembime rectpmke.

M e .lanjnEn, Greqt , u n e n s h h a Akord M~Ekuplirni dhe Bashktpunimi ( 16 my 1993). Me kFt2 qytet jane z;hv~lluar nj& &!re aktiviteresh si p.sh. pEr kuall fi kiminn e specialistFve te urbmisi,ikEs e tk mf%astrukt~Es: spec tallst@ 12 bashkisii dhe ti! rrdermaqeve tona Lornunale kanE pare teknolaglinE e pir'rdorur ne qykt~n e Jartintnes. Tirana dhe Janrna si dhe Kaatelaneta (Itall) u

perfshine n E nje prograin tE Wrbashkel It INTERREG, ECQS OUVERTURE pi3xpmhkemet erikanstruksionit te rtje~ave t& ujit tt! pyshEm dhs ti; kanalrzlmeve te ujerave t5 zeza. Qrteti 1 Janinb, dhe nE mEnyr& IE vec;antC, ish-Wetari I saj, dr.F~lipak Filios dhe ai i tmish&n z.tefter tilinavos, kank rulihrnuar shumC n+ vfzitat dhe kuunrnin e t@ sEmurEve ttk: clyletrl te Tiranes.

Oytd r Kmnes dhe Qlleti 1 Modes,

- Ot~h* rh~frk @ t h y & ;hheirPi &f& rhkllIimils a $&jeue q=e u demostrua nd - W r n a t .siw vr'atm ae bskw te B @ w $ p d m e P tB m&k b *Ti&m h$ pill1 I*$,

- Duke marre bw b e marreveshjjt e arriuh ~jaie himdimewe te zhv~lluarn mr dwjhmat ksnkrele te Whb~mhit,

- Duke chshw 4e ne new krmliuese Eiho mt)l Wen e leverdlse. se ndamidllte te zhdlfu&e Bdhiet rnidqdy du-eve neb$ mila k knatuve+ Me.

- D u k OSPE m@Yw reatiblel e wla wlitik kr Ivijuam -pit@&* WditRe &Mw, Rwe 4akott $ wn@qne W b W T U & N L Y*a+ dhe*PwhWulrni duke U Msur

$$&kt t&&br;! Le mepdhbme:

1 3ma dhe lulmW~. w e d qell~m te shkeinbujna pervoje dlle iriforrnMon ne fushpn e edmin'himlt te qfletft dhe e m o w komumk

2 Stfma dhe &aka, da ID synalne h z@mlna b&sMpunirnin he fuaksil e bltures, ZB fuPjt1es e fe &viUiffilt te Msudw hltumrq te k~Ntakteve ns flrsbbn s atqmlt, Wrtih Qri@ik@Pa w y mh: rlniw-

3. Fwnp dpe M*, j@P @h te n@hmaiw pa Wkhrn)n, Q W oil* W m si o,ehrn A f h n h o v e m €4 i 6 djr ~&~yt~m, npt~ja~ me te pbe te Mert fiekit *<

EKvilBrnin e h t a k t ~ ~ ma6s gytetareve. Te dq -Met do te pershandasin dW mlq~r;li~W kgshWmb$~CIF mTdk~ar~rnlyaW .WqBr&'dW ~ m ~ h b h h te ell* ucoropa w nec~uthie, mu Prqi@d,

4 5rang dhs Moska, do tB synoine te zgbmjnw bnshkepunlmln elkanlrnlk dub u uiwr nga prUim~ 1 islte~$resht CU~P tewrdse wWOkB te t-dm-taniw #e Mga$paW Kankrete ne dlmbnla Se hila. SI shbmurns tregt;us, h e t i n l e t Mmb, &eWt ndemmit dtw ne fub.h* ta $em te bwhhpunknit e k o a a ~ k .

5.,l+&kepudm 1 miemhp~ dha.$l$&mtltpi i d W rrnrp!maci&~mithp Tiranes dhe Mpskesdg C rL-n rnb b w n e -mew4 tm&agbkprendwp

Ky ~yt&koll whfb fmre ne dy pQemmr$ sqil i ns giuhan swim dhe ruse dba qe W, dy &&mpI;vbt kana fuqt P b n @ ~ .

6. i a l r- .j<, : %ii+i, &&t.q.a a$;. - a?! Hr,f+l;bi -G C V - ; ~ a& fl,t.. l?*::aT>--A8,na 4 , ~ , + Y k k , & L , t- 4 ,,,F t," h, ,-.=., m,. I,'q,> . * rw+df-, L ?",j 2.3d$i. : ~ : I & P k+ Gki* : ~ ; ; - L ; ? b k , - 4 , P -i: ?,,. ;+. , G q , ,

L.:'ri rlli: , ldi W? BcbVsL -?:? 3: ! vq7 ;I' ~ ! l ~ ~ - # . rcll :;PA :+.. ye.; xwm,dq:*-:?n W> L &WaJv. ,, dk n.*fi?rn +w ~ f h w ~:A+$w u*;I;, h $ . .: .r f -4 d>, yw~]y+&rrek,w :t ? +>--?#lb-+, a m ,<,?:-I- , L: b .. .

4iy,>q ,<%* !,A< + F74 -7 ; I " a>,* b,a2,7 :* ??y .- * 7 1 c * , ! T , ; ,:k

q y t i , k & r ~ f : d & & -,!h!bL~,lpQ~-iv r ! t & > a i ~ $.+ l y r r

PROTOCOL

PRBTDZOL O f G W E R R T T O N &NO E a - H E E N

v @ T I N A &'ND THE C I T Y O F ATHENS

On the invitation of the Mayor 07 A q b m s , fir. Ciaonidas Kauri$, 3 dWegl t tan a? the Hunicipallty a? Tirana. headed by its Namr. M r . 8ali KelmgpW , made an official v i s i t i n Athens betueen 30 March and 1 A p r i l 1993.

During t h e i r contacts. the twc eLde4, expre-9 tQp W i * to w-kpbllsh cooperation between the twa cf ttas.

Suah cooperation *i l l ref lect the desire 04 th@ c3tizgns b f the two cit ies fo r tho prom&ion ob fr38ndsMP. g~adwf$'I ard ttne realizatinn af mutual banef its.

The Mayor TIT Tirang, Mr. salt KeLmentIi and the +layor 07 Fthens. M r . L@onidaw K t I u r i a W ssisinn this wo-t?@l or Caaperatlon, agree as folloms:

kc'kLL&

To ~ s t a h l i s h permanent ties o f cooperation batwan the .tw &tie$.

THE MAYOR QF TIRAN6

XXIX. SHOQATA I5 KRYETAREVE TE PASHKWE TE BHQIPERESE

Nj2 k o ~ n ~ s i ~ n nrsanetar i MrbEre-~ej zoler~njve gal1 Kelmendi, Twnw gal em^ /D~~rn&s). k l ~ m Ve-ki (Ksrvag), Iaet Grem CRra@zlami+), Fashk Eiba {bEshmf, 9i~traq AAkksi (Fier), ZeS Qpmj (L&. Elham S h a ~ ~ a (Vlori55, Emin l.Iaxhia&mi [Elbi~ml~ Y l l ~ Lama (Rruje) ~u dr&w K&h~l l j t t e Mln~strzlbe tE Sl~qlpb-ise pgr lE vendosw krgimitl SlzqatessE Gyetar'eve ~e Bashk~ve, Krij~rni i kCsaj ssh~qate ~.rhbe&attj ne' p&vnjat e vmdeve t t

g ere etwapjane &mob-atike, Minisbi I Pushieti1 Cokal z.Aexhs.p Wka, ni. b& te llgit 2362, date

1 6 1 1 .I956 "PEr organ [$a tat shoq&ore qe nuk ndj e km q3llime ekon~113&e'". h11s;lator se k&kcsa ~jarne ishie ne pErpu*pm Jigj~n p.ogrmi e SUUI t i i d~oqates p mhiu nC p&pwthje me lijg ia, Mq%tim u be nE h z E i ~ 3 trenrt 10 12 11gj1-t te &~pcmn. Qendm e ~jshoqakdo E ishfe n@ Tirane (ktlsht I k&ij r n ~ ~ a t i r n ~ 1.

Me date 01.09,1994 kryctar i k&aj sshoqs& zgjidhei zoti Sali Kelmendi. i d&sa ni' kanitetin drej:~tues i e saj i&jn z,T;~lip arrrz iu M % y a r i pa* &I ham Sham w/kyy&m, Tmwon- Oakerni a&~, G~erf$i (aMtat.1, All ZesrcIi (anaar) PS, Bashlam Fino sanetax) PS. NS: b*cGfi $re4 teies u z g ~ od h h we votim te ;hpw 7 wi&arE8 pese tE PPD-s* &94y &% FP+%E. shtri rja ~egrafikt 0 Wkyre anf!tar%ve ti2 k~rniietit drej&%hkc slga $bkGdrn, nE 13urre1, Dwrts; TrranC, Vbre, Kar@ dhe Gji&@&. Po nP Mi date u egjoclb edhe kmnisiofii financiar i pkbW nga Zhmi Trtska, ( l a - y e ~ ~ i ba$hkisi? Pogadec-), Ylli E m J wkretar &rujB)., F e b l Dan~, anP$ar (Bulqiz?), DhlrntcEr Na$l (Pmet) , nenkyeta~ d h Agron Dihra (Lezhe). N@ kmsion u qgodhEn dy amare nga Pa-ja dhe tre tE tjerE %a I&- la Ti! &rjt& e firm& p& nE bagken e shtai t pi% ve~ilf ie finmciare c morPn LYIII Lama die z.llalter Gjonl. qe u zgodh rlga asrln2hlra e pare

sekletar i Shoqates se Kryetxeve te Bashkive. Sekretar I shoqalEs s ~ p a s

statutlt nuk duhej te ishte kryetar bashkie. por n ~ e nepunes tjetcr.

N2 mbledhjen e pare lij asamblese t E shoqates, mbledhje qe LL zhwl lua n e Qendren Nderkombetare te KuJtuxes Tirane dhe qc pat1 ndihmEn e Qendres Arnerikane per AdrninistraEn Publi ke. u miralua sratul~ I kesa) shoqale dhc program1 I sq. Me pas ky program dhe statut 1 shoqatcs 111

doi-EiuanP tak~min e Strasburgut pEr pushtetin lokal( Kongresi I Aurorilelevc I,okale)dqartam&tcttg kstxj mganizmi oss mire &$horn& $2 auiarilelevr: lokale (bashkite. komunat. mj~nat] me byetare z.Haeghi (Zvicer) dhe znj.Fanngton (Angl~) , SI dhe zyres s2 Keshlllit te Europes ne Bruksel. DorPziwi i ketyre dokumentave u be nga z.Guraz~u dhr uune, si anelare vE7hgues te kfsaj veprimtarte t e Ktshillit te Europe$. Njohja me kZto

- dokumcnte nga organjzmat ptrkatEseuroplane biinte pjese ne pi~nen e madhe q F be~rle Pa111a Demnkmtike dhe shteb d m o h t i k ne Shqlpkr per futjen e vcndr t ne K&shi I lin e Europes.

Shhoqa~a c KryctarEve t t Bashkivc ka emblemen dhe vulen e saF. Me emhlcmen c shoqalps u beine flanlurE tE vehiit. te c11Et u p&dorEn nF vepriintar~t? e ndryshme q E zhviltuam.

Mc krijirnin e Shoqates st; Kryetareve te Bashkive. n&p&-mjet njt? letre i~ jokuam tl-upln dlplornat~k t E akredltuar nE Shq~pen dhe te glitha organizatat nderkombetare me qendi'r nZ Tiran2. K k h t u n2 njt leter tc tijen. ambasadon i RepubltkEs Turkc, z.Metikn Ornekol na njofton per kontaktet q E lnund te marrrnl me shoqatEn homologe lurk; zorqa Freda Barter, sekretart na 11 jailon ph vullneti n po'tihv tE shoqares se kryetareve t E Londres. Shkemhirne u b E n @ me shoqatat e ItalisE. ti! Frances (rajanr Rouche du Rhot~ej, tE I-loll and?^. re Athines cti. Nj& aktiviiet i rPnd&sr$h:hErn

lokalc, pcr I@ ~ 1 1 t h shleti ynE kishk rkne clakord pel- la ninshkruar. Kjo karii7: u semtr nga shoqah homologe daneze dh t mli pas u perkrhye dhe iu shp&rnda te ~ i r h e kryetareve IE ZTnsh'Kive 10 venrrdi~. Ne njP taklin qE bemC 11e zyral e Sekretariatit le Pu~htctjl l,okal tnc m j Faringtan dhe z.I,avrat nga Kesh~llr i Europes u raportua per shpi2rmkdrjen c kE-j karte nga shsqata. N2 letor 1995, me njesjnE e projekleve nddrkornbetarc te SbaqatEs sc Kryetareve te Bashk~vt. ?IQ tlardexe, me shoqEl-lnti 1301 landezc tE zhvill~ml t , Sckretar-latin e Sl~tet~t per Puslztctin l,okal, Fol-umtn e Organlzatavc joqcvcritare, shoqata jone ~ s h t e nismEtare pb zbatimin e projektlt ptr liu-cimln e pushtctit lokal dhc lg pjesEmarrjes sE qytctareve shqiptare. l ;~~iancimi r ket i~ projekti do tc b&tj nga M~nis tr~a e Jashtme Hoilandez,e. ME voM, pas mbaTimit te rnandatit, ky projekt u ndoq nga 8ek re t an~~ , i Sfftetit dhe B'dshkia a Tjrrnes, Ng bkimin qe beme me mtin Guraziu Sl~asburg me a.Albaileze, drejm p& piBhtetira lakal, nw z q h e el leg in?, me z.R'mlde Locatelti-sl~ef i Seb&ar'iatit tE. Kongreslt k e Auboritdeve Lokale. (CLUE) n2 Kesb~llin e Europes c~j . kErkuam ,@ kja shocptt fki ndi hluohej me pffo@arne kual$fikmi p& kryehrf3 e bahkive Shqipfriaet. Keshta. me mbtsh~atjen c Fklandiis .spur!dijsuarn &%&Im.in e dhj&tF kfychEve t8 hshki ve x? $$qip&is~ nf fiel$il&i 11: FrdmdZ~. Kan&ki$ tF agushta u vmd~& me 9haqatPn N d B r h b 2 x ~ ~ ' e I& A~lt&tkkve k k l e ( ~ U L I ~ ) , s i dhe me arganizatgn e m?twe~-tB b&kw3 &pjjted T l x s Organisatlon). Ndi hlne per shoqatb ka prashikuar edhr p&grami jr& adrnlnistr~rnin guhltk i LISAJD.

Kryesla e shoqatEs Eshie mbledhur nt qytete te n d ~ yshre per problemc ~c caktuara. Atje janE percaktuar obpktjvat e pun& se sj. Nfi rnblcdhhje e

kfycsisT ?shle hPr2 p.sh ne SllkodEr NE bur r2s eshli! mbledhur asambleja c kryctarzvc per prohlemet financlare dhe ki'rkesat qf kishle k ~ o shclqat2 nda~ qeverise yendrore. Per prableme tii ndrysh~ne perdorej IcterkPmbirnl s i p-xh, a1 I z.Crjt.rgj i G~inka per mheshtttjcn e veprimtarist se shoyates, I

r.lim113 1 Iaxhiadcm~ per te dhenat ilidiv~dualt l@ rrcg~istrrmit tE anetareve e f ~ .

Ni; 3a1al i -2 dhjetor 1994 u tnhladhen Icyetargt e bashkive, psefektei, ki-) 'c~arP~ c n-cihevc- nF kanfcl-enciin per problemet e fim~jitve. Per kettf u hashh?punaa 171e drejtuesu~ e l_)NICEF-it nS Shqipkr z AIirea Mahal tatt.

Ni. k W konSerenc2 u lniratua 11je rezolucE p e fimijel. N d b ker'kesat kryesore lshte qe tE dt-cytat e f2mljev-c te ~nbsohen %a kushteiuta. Nga ana tjeEr,

pjesemari+srt u njo& me konventen e QKB-se qE EslitE nenshkruar ngzl vend1 yne; po ashtu edhe me Deklaraten e Konferencljs d niveltt I& IartP PET fe1111jt;t. Ne kkte Iconfmenct i2rnljet dhane nje mesazh per kryeraret e basbkive dhc pjes~marres~t e tjere.

XXX. STEMA E BASHKISE SE TIRANES [EMblemd upo medalja e sajj

Bashkia e qyW+t te Tiran& organlwl pun2n pEr krijimio e emMem&s SF qyleltt. Per E t e , u zhviUua njs konkurs i lcrijuasvc ~d &eve figurative. Nga ii~jaft punlme, gup i i pun& zgodhi gjashte prej tyre. &to punime u hen2 objekl i ankctinut publik. Ky anketlm qe u be n& rnuajiz maj 1994 u sh t r~ ne mjaft instituciane si Prm~dencn, KEshrlli 1 Ministrave. d~kasteret, 13ashkm e ''X'ira~liis, slwqata te ndryshme elj., s~ dhe nE personahiele e spccraliste le kulmres e =lit figurativ si Muharrem Dezhgiu. Thoma Thornsri, Sherj C Deluiaa, Skifter KElliqj, Ruzhdi Reqi, Tas~rn Harxhi, Kan-razan Hogdani, Rexhep Uki, Vjollca Tafaj, Spartak Pop, Irma Bozo, 1;atmlr Demnen, Ramadan Ka~anxha, Gmc Vinpnj, Yalter Gjoni, Mark Tlrla. Illr Cij ipal~, Mehrnel Spahiu eQ,-

Nder punimer e zgpdhur i&ir keto: Emblcm? his~urike e zones kudnnoru 'Siran@& e pmuar nga Gjin V&i, en~blemF e kompoxuar me peisazh tk sahattt d k miww $jW$hnd i ~hq$~onjes. punuar nga (>azmcnd I .eka, einblerne e lcrerij~mt k@nipozmin e gCrrnEs d pare te einri 1 1s clyteti t dhe s~rnbolit ti? shqq~m@~, Purtt~ar =. ~>$vn Kaceli si dhe cn~bleme ku ja" kaampozuar kmIubtt t kalalav&,> kCinW $&hh5 minarcs dhe simbol I i shq ~ponji%. punuar nga Sulejmrn Qqshi etj .

Grupi 1 punfs vane BashFci~S @ T i m & ~ ~ I i z o i ekspozimin e ketyrc punlrneve r tE 1ij2 ng2 sdlate-b&ki~E. =to punjme u keclyren nga nljaft qytetark SF fund1 zat.injt&$+ali KeZmqdi, Besaik Petrcla, Selrnan Zala, Sult~man Dashi, Bwon Ka&"i, Vdtu €@bni, Uisb FrashEri, Ruzhdi Pulaha. Ga~mend Leka. qE @rb&nin gllpm e punts wndogn qE emblcma ti2 klshlc s h q ~ ponjen. saha tm, uren m ~ u m e n ~ e 12 Tabarkeve (monument qe m brohet nga shteti). s i dlie kontuwttj h j u d , FJj.It%oW*t, nEernhlernt 11 vendosen data1 e ~hcrnchrn~t t~ ~ i r a n z s h e tE cakhmit tC ~j sj kkryeqytet.

inagurlmi i emblcmes u be me nje cercmonl ne clcildir tc qytel~t. ku rnori:n pjese sllume qy (elare, personal rick te ~c tes e kul lures e ~ j - Zbul ln11 I emhlcm?s u be nga Pro1 Dr. Shefqe~ Ndrocl~. ki-yctar i ShoqatEs "l'irana" dlie ngtl z Rexhcp Uka -mlnrstEr i Pushlclit 1,okal.

Ql' nga ado kohC l'irana u bc me emhlernEn u saj. Mbi kctc haze u prodhuan medaljete clytctil, tc c11at u bent' n2 ildermanjen t. prodh~mi l 11:

m e d a ~ j ~ l l t . ~ e . KCTO me&ije u shpdrnan& nF aktivrtete tE ndrAyshmc qP organizo~ bashkra. nC shkemb~mm e she~qavc ne rnimkdhcniet midl s qylctrve tP Furopes e mfi. gjere, nc nderimet qe u heme personaliictzve qe kan? vir.~luar T ~ r a n t k elj . Mendim1 im ka qenQ qi? kjo emlrlemE 12 ishie n e n g yr& blu dhe n? njE ~ S o i ~ d tLi hardhe KFshlu, bEmE flamurin e bstshkisC, llan~ur ye u n g i t per here 1e pat? ne Athine ri2 lelor 19% nE amjen ku zhvilloheshin b~sedat o ki-yctareve It2 hashklve te kryeqyteteve te LuropEs J uglindore. Ngj yrat c c m h l c ~ n ~ s nuk pel-dn~n M prr~dhimin e medaljcs. q o eshtE prodhuar prej hron;.,~ n2anjWlerP cdhe lycr tnc tlon (kFsl.iru u pl-ndhua rile sasi rnedajjesh mc ndi11n1En cdl~e .% Bankts Kornherar4e tc Shqlpi5ruC).

ME poshte ni2 tbto po paraqesln? tmblen~en e qyk t i t t? 'TlranCs

$1 nlE nevo~2 c d~mosdoshme pW ai-ga"n6t e puihletil'lokal nij T~ranC ishte ~nforrnacion~ dhe b m n ~ k i m i wqf l&rEt ,n~rm~et shiyplt bshkiak. M e vendiin t& keshdllt bashktk, pas njE p m paraprake rag* ssekhori i kullur&s. dali gazela e p a ~ e e b s h k i ~ t ! s$ Thanes krye~edaltsr r.Muharrem Topr N m i I p r E i saj d 3 1 oE janm 1 895.

XXXII. VIZITAT E PERSONALITETEVE TE HUAJA DHE TE KOMBIT SHQIPTAR NE TIRAN€

Jan8 12 shumte personalitetet dhe figurat e shurnta qF kanE viziluar TiranEn nE vitet 1992-1996. N'e shmnicE11 e rasteve k~yeqy te t~ ynE dhe adininrstrata lokale e tij Eshte angazhuar p& p l - i ~ m en eve, qdtk me sherbli-net qe ka h-yex nP qytet po ashtu cdhe n+? pritjet qE ka bhE vet? qy~et i 1 Tiranes.

ME 25 p i l l 1993, Tirana u anga~hua shume per priljen e PapPs Cijon Pali 11. Tirana e p n t ~ n e m2nyrE 1& shkelqyer Papen (;]on Pa11 I1 dhe Nen? ?'erezgn. Djsa dl@ ,@rii mdhjes SE Pap&, Presidcnfi i Republikes yol.ot;~t nga Stambolli ph e administrates puhhkcper prkjena Pap&. Mirgpo, bahas shqetEslniit I& drejtC E z.Rerisha+ i shk i d h h Z n ~ . q & q d ~ punftor 1

ndermarrgeve t5 ~h&%imtt pub1 ik kontribuonte t'nb~ rnundi?~~ t c c tq te z;ikonshme, ashtu sic; di te bEje shqipfari h2 shtepinZ c wper n e EC tilla raste. V h e t I shtc c habirdme, $a qE qy&tdr& than? mi! tej q$ kk9ht.u d z ~ k t pzlstruar Tirana. N& oren 19.30 rnbWit~ nk sl@un Skndcrbej Papa Glen Pah 11. Ne Muzeun H~storik KornbEtar e PI- i i~ prfaqesia e qytetit e perbpri;. nga une, r.Di-im, nenktyetar, z.Rexhclaj, e.Metaj etj. k$shiiltaril, z-Myslym Xslami dl-qior i Muzeut H~storik K&mlxlar , T ~ h s h FYashtm; zv.minrstEr. 7 V a h ~ d B o I - ~ ~ I shef i Pr&okolInt t3 Presfdm&s, lmsot Ivan Dla;., ambasador i V a l ~ k a n ~ t nC Shqtp&rP etj. Ne p&rgatitEm njE W r a ' simboltku pEr Papen. nje punlm argjeddj nE filigrane (kutr arglmdi] &e punimin e tnslitutit t2 Gjuhes~se t2 "Mesharit" llj Cijm Buzukul. At1 Shenj~e 11 intctesua per Gjon Rwukun, veqas per treven e llindjes sE Buzukut. l'ritja ishte madhcshlorc. Tirana wegal vleral c l a m t& nj? qyletr s ~ n ~ b o l i hanmonisc ti; Iri komunr tereve fetare, dua t2 than, simbol ne Eurap2n Perhdimorc dlic ate Li~ldorc.

Shum& byetare shletesh e kan? vin htar kryey ytelin tone: prrs~dl-nl~ turk Tugut Ozal dhe in? pas m Sulejman Demircl. presidenti &man Ko- man llcrdog. presideiit~ austriak Tomas Klestil. Oskar Luis I Skal Saro. PI-CSI-

denr i RepuhlikEs se I~dl*. Jon Iliaku (Ruimni), G~nz 4)lwg:w1j, Slefanopuloe; [Geq~), K W V ~ [KQSQV~) Xhelj w (Butlguri) eG, Z.'Tt,lrkur Qqa1 vwtui kurleg~in twk+ n$ hyqe @ knlqgd u gre njii dash 0 d ~ k n j e %E adEy es s iij . Sdqn~asl Dewre1 mri ppi! a& ~ n q p ~ m i n e pun ~mewa kqntlerin e firinps: aurke "Gi12$&", 'bmw Uqt11 viziui f&atine @rni$ve SO5 4C l ag en Sauk E 'I'wailj-s Me z+t,lliesku; Mi shk@mbyer mendime p& Suuen e tramportat qrvm m @@1c$ nE Tiran& Pteaidernti htrng@rez m o i pj esE nE Teatrtn c Times n@ $bfaw@n e 131 e ~ & .# s&rw pcej ty. Qkar Lu~a i Skalfam i n a p r ~ i &&shin "Itala" dhe mwi pj-8 nC pmiknei e Am&s "Fqbtgne" pEr mew c ,&d t@ g$Wm

Qy tctin e Twangs dhe IBashk~rrE er kane vizltuar edhe mpl i pei-wnalittre re qera. Siq r kemi p2rnieridur nt sailen e bbashk~s& jan& pnlur kryeministri 1 Malajajz~se z. Matha hir b ~ n Mahamad, ztvendtskaneelar~ ausrriak dr,Schtlssel, rnlmstrla c PWej deli1 e Anglise, baranesha'rchokm et j . GjhtE

vizitess-ij lij ne Tirane. rn~nislri g j c m n I Ekonomise, Shpranger u yFrsl@ndet d h e nga bashkla nc rahrkifn e qunlCshtit Ajka. Ne T~rane ne kern1 nderwr arfijen e piktarit ti2 madh shcliptar h a h i m K&a, poasl?tu k ~slz-kongesistjt

amerikan Xhozef Disguardi dhe ti: nje grupl pcrsonal~tetesh nga SHH.4-la. Ne Bashkin? e Tiranes jane pritur ambasadorst e vFndcvc ti; liuaja te

akredituar ne Tirane ose q& mbulojne edhe Shqipkine SI amhasador1 amertkan z. W~llram Rajerson, z. Klaus Volers i Gjermanisp, a1 turk Melin Omekol, ambasadon' kroat Mladen Juri$iq, ambasadori italian Paulo I;orc.sti. me te cllin shkembyern njp sEr2 rnendimesh p& zhvillimin t. rnEtqshe~n iE marrEdhemevc me Tiranen si qycet ne kuadrin e zhvrllirneve dypaleshe S11qipct.i-Itall, por edhe nepermjet qyteteve italiane sl Roma, Uolonja, etj dhe t? programeve t e Komunitetit Europran, ambasadon rumun George M tb~. amhasdon rnaqedonas, arnbasadori;t e Komunitetit Europ~an Antonio Markini K m i a dhe Ello Germano, ambasadori fran~ez, Zhak Fore. a~nhwddori auswdc, Kurt Shpdinger, ambasadori i palestin&s Ali Kurti; arnbasadoret e Uruguait, Tzaelit dhe Idis2 me qwd& jasktg Shq~pEri s etj . Jane pritur edhe p&faq&sues~t e P;NUD-it, Basikk BuErore, t2 FMN-sE, UNICEF-~t. USAln-it etj

N e BashkjnE c kryeqytettt jmi! pritur delegacime ushtarakc qE b E vizitual- vendin long me f k s E te M~is t r~se se Mlrroj tjes Shqipttare $1 ti2 f l ~ S s dctarc angfez.e, tE flstEs detare turke, marines greke, ushtarake te larte amet-~kanE, pErl'aqesues tk marinb i tal jane efj.

Ptrsonal itetet e komuni.tekvc fewre re ShqipEris2 j an@ b a r n e akt~ vttete nndryshme qe ka zhvilluax h&kia, si dhc jan2 pritur nE rn&iyri' le vcqanlE

z.W& Sabr~ Koqi, profesur Sarsullatm, Babe Reshat Bardh~. Jmzot Krok Mirdtta. p2rfaqEsuese-t e sherbimit iE bamjresi* 'W&t Tercza" etj.

Nga diasposa Eshte pri,hr debgacioni i ShoqatEs "NEM Tereza" t F &q iptareve ti? Kroaclse, profesm b l Gaudicr nga sl-qipta~gt e Kalabri se sr dhe shq~ptm-E me banim ne SHB& Eaipt, France h vlen t& permendel 131-i~ja clt' I kern] bere z I .ec Shllaku, ish-sekretar I Part~se Basllkimi Demokrat rll

XICXIII. KUALlFlKlMET E PERSONELIT TE BASHKISE SE TIRANES

Me ngritjen e smlkturave t? reja n2 hashki dhe nE njesite n t varesi V sa,j, u kl-rjua rijc s~s tem i vazhdueshem i kuali frk~niit t E pmonjEsve te saj. Me kSl& program lE kualftikjmil, pervcv tjerash, u be e mundur q& t? @I-ballol~ej kerkesa e koh&s per ndrysh~rne dhe reforink nE sektorii ti? jetgs ckonamilce, sociale dhc pPr t E garantuar vazhdin~esine e reformEs ni; Iranz~cion dhc r n E ic'j.

a) Kual ifikime n2 vendet e huaja - Janc dprguar 8 punon~zs ne SFIBA, ne kuadriii e ndihmes sC USAID-

~t per kualrf~k~m nE adm intstriinin publik. Crrupl kryesohej nga z.Gafurr 1 uga, sckretar I kesklllit bashkiak.

- Ne Hashkine e qylettt dhe landit t? Vienes janF dEi-guar I4 punonjes ppi- m a i ~ j c eksperience ne si~uklural lokale tE kryeqytetit austriak. Krycsishr u pilnua ne sektorkl e sherbimeve publike, te transportit publjk, t e ~~rhanr SII kes clj Grup~ kry csohej nga z .G@zim Kallqiu, nenkryetar i hashk~s?.

- NC bashki'punini me lnstitutin e Adrni~~istrimit Publik u d&%uan Irc vet? ne Birnsingam fe AnglisE pk nje semrnar kualifrkrmi.

- Per problernct c mjedislt janl derguar punonjFsit e bashkise ne Japoni dhc E g ~ ~ p l . Grupi kryesahej nga dr.BujarHorasani.

- NJ& grup prej kat&r vecesh u dErgua nE Budapest per t& rnarre ekspericnccn e keti~ luyeqyteti t& nje vend] speci fi k te Ish-EuropEs L~ndore krycsisl~t per kuadrin e ploE ligjor te pushielit lokal, tk p~lvatizimit t E ekoriom~s? ctj . Grup~ kryesohej nga z.Avdulla Kollazi.

- Dy here nga 4 punonjEs tE hashk is& jane derguar ne Janin& p?r seanca eksper~ence ne punef publike dhe tF urbanistikes.

- P k problemet c muCrrrtjes se En~ijGve nE rpdhr jane kualir'ikuar ne CJjenevc tl-e puno~~j b.

- PranE zyrave te USAII-)-it nS Tirane janc a~ashuar me afal tF ~ r ~ a t p 2 urban~sre t t bashkis~ per- 111-oble~~iet c infrastruktur@s dhc menaxhim11 ur- ban.

- N1; kuadrln e zhv i l l~ rn~ l te happsi]-~s se Shoqates SE KI-yetareve te

Bashk~ve janZ dcrguar per eksperience e kualii'ikrm dy punanjes n.Li Danimark? d l ~ e F~nlandt'.

- NE V~eni! jane dcrgur per ku-alifik~m dy urbanls~e pel- studlmln t zhl.11 l I r n ~ t t-2 hapesires urbane tE Tiranes.

Pi.]- jrroblemet e transpnrrit puhlik urban u h a l l fikuan n? Rrukstl dy pullollji2s te bashklsp dhe tL; tjerii. tP Min~stris? se Transporteve.

- NjC y unanjes eshtt; kualilikuar ne Bruksel per skernen c ~ntbrmalizirn I{

rf BashklsZ s? Tu-anFs ne kuadrin e programit PI-IARE. - N c sektorin e kultures janc Grguar 2 puntrnjcs p?r &pel-ience nE

Zvicet dht Austri per prciblenier e a l tcrnatr vave kullurorc lokaic. Prii d ~ ~ k c mns mal-r2 parasysh numrin c madh ic shkrn~bii i~evc me

qytctct c vendcve t E huaja ne kuadrrn e 1narrCdhPiiieve dy palzshc. lnund le thcrmi st. vttEm rk kursei afa(shkurLera tt: I<ual~fikim~t jashle vendil kanc inan-2 13jesP rretll30 per qind c narnnl l e ~>unonj&svc 1c bashkis? (duke rnos pcrfsh~re ne kC1& Ilogarrtje punoi~jesit c njeslve adminlslrai-tivc).

h) Kual~fikime brenda venll11. Kualifik~met c pur~onjZ.;ve j : k t y r slpas kEsaj ndarje~e: - Nga dikastcrct e qcvc~ise qtndrare. - Nga vetc Irashkia. - Nga pjesemarrja nC grupe pune ti; p&-hashkPta. Nga Sekretariali I Pushtetit L,okal, m e pare nga M i ~ i s t r ~ a e Pushktit

I .okal, jau2 kaluar nt kurse intensive nEpun&s te adm~nistrates civile lokale SI p.sh. I I adm~nistratol-El e n j t s~ve ten-itonale tt: Tlranes. spcuia11sC t2

I ~ J ~ S I S ~ sc menaxhimit ti! personeIit, jurrslz etj. Mu~~strtrta e Drcjtesist organizoi seminare per kuallfikimm e junsteve

IC bashkisE dhe njesive administrative, kryesisht per problemel adm~mstra- L I V ~ 12 pushlthl Iokal dhe I~dhjet e saj me qyletet e hallkal e sisternit g~yq?sor.

Disa kurso ~ n t e n s ~ v e ka be* Mrnlstria e Financave me lina11cicrt;t e dl-ejlortd se financave prane basliklvt per ligm e taksavc lokale clj.

13ashkla e Tiran& ka patur edhe a10 njg polrtike te saj kualifskiim t te p~111anjFsve. Krahas punes se bEr@ imc kursct e k~yera nc' vende te huaj dhe nga qevcrla qundrare. aio ka krycr rrlS sere organ~z~mcsh brcnda saj per

kuali fikimin e punonjesve publike. Deparlameiiti I ycrsonelit ka ngritul- kurse per mesimin e ~ i j e gluhe te dyte te huaj apu mcslinin e njP ~ J L I ~ C r e pare krycsisht anglisht. 12 punonjes moren njuhilri ne perdorimin e konipjulcrit, sidomos sektoret e adrninistri~nil f'inanciar, te sherbimevc. publike. t? energetikes, 1@ teknikes s& kompj ulerizuar. Nje bashkepuni m I

mirF u vcndos ne INIMA-n me dl-ejtor z.tiudar Reqlraj nt?! kualifikimin e spccialisteve tane, por edhe punonjesve te jgendjes civile. Organiz~tn I

i l l I lt u be nga Ministria c Pune's per pergatitjen e punon.jcsvc tc pFt.l<ral?jes sociale ne bashki.

Per shumFllojshrnerinC e puneve dhe karnpleks~tetin t. Lyrc ne zbat im te I-ufoi-rims, punonjCsit e hashkisc moren pjesE nc grupe p1111e apo njpsi lnenaxheriale I E ngritura nga dikasteret qendrore ku u arrrt nj? n ~ v e l me i lai-te kualifikimi profestonal dhe i shebimeve administrative.

Operacionei nwunesore, t& sherbimjt ndaj qytevareve, ti! rerbrmim~~ t e ndPrinarrjeve. i~lstitucionevc e enteve lokale etj. patjeth cl? u kryen tne p p ~ a t ~ t j e te vazhdueshme te personelit ne hapgsirat e medha te li~.ijuara mc zhvill~min e demokracise e reformes ekanornike dhe politike.

W V . CFARE MENDUAM PER fl ARDHMEN E TIRAN~S ?

Orientid ~'$hqip&kE h j t ELlrop& &6 haptts~rb $ .bnmn&~ waf7iane hapj p k qytmfi e Tirm~s shamsin q&nt te &?&men ie marre njE p m ~ ~ i o n t E

vet~n ni? njetin e qyteteve 'ii Euro@s Sug.indm tQdcore . bk do t 'i $Whim-@ pm~ai b. bmuar rr&eksp&mc&n ouropime, sc afbka

h n k u n ~ e ~ s vm*we t t mqmh wndomnga amia h h e s e 4 qytereue tE t yre* n2 menyi! ee: vqanT& e hyeq@mvel

MbEshtetur nP srudimet e kryereta nga organizmt e vend! dhe ato kt huaj, p& perspcktiven, disa nga synlrncr tona p2r TlranFn lane:

'1'2 vazhdoj jmE ti! ndEnoj me njE bmE ekonamike tE shumellojshn~e TE rcalizojrne n jE poiencia1 1E aft& per zhvhvllllim dhe raj? adm~nls~ratk

e ficieete lakale dhe parasl-ite1i3rore. Ti3 krijojm2 uj@ I i ty~ te re tr? kualifikuar p~metnre, e cila te nciklrrhel nE

kttshtri c ekanomue se lregu t. Ti+ ~ l i v i l l o k n mP rej vends atraktive ckonornike nZpEunjet sf~rdirneife,

kr y e s ~ s h t nga nj2 gtr~lkturt e met e ndEnnarrjeve me k E r h s a tF pi+rbaJlumkrne pEr ~alfraslrukturb, &I dhe zona tP reja pi? sipernlarrje IE mii.dI?n.

7-e persosen stmklurat organimz1vet2 Pushtetrl Lak;tt IS tF giltha nivelet, duke percakmar nt menyrE mt te qartt nivehn e Ti~anEs sl kryqytez.

Pgr problewe t& dnd2srshmr; E zkvill~mit t& qysetlr t? prakdkohen nE menyre tf shptshtp kbz+hki?vqrrml me pnpullnten dhe aprovim@l t ea] per IF ~ralimar rezulta~e ti2 qertdrucshme

Mbl zhvillirnin urbanistik d h e planifikimin e ndert~mit dhe transportit publik e urban

're realizohcn plani fikime urbanistike te trafikut dhc inrraslri~ktures per modumiximin hap pas hapi ie ktyuqylclit.

pCrcaktohet me dokumellta tekntkc polili ka e plat11 fi k i m i ~ urbanistik d h c c- trai'lkut pCr z h v ~ l l i m ~ n c qytetit, te lidhura me mnat dhe Lcknologjin? c. gjclberimil.

Mhi bazert e studimcvc ekzistuese dhe atyre tc reja, LC kr~johel njF hapesirt' banimi per rrcth 750.000 banorc glilhsej ne dy drqtimc:

Nh dcndesimin c zones me ndertimc ekzistuese. Ne zhvillimin e zonave I@ reja te banimil. 'I.? ndertohcn 50.000 apartamenre te reja, vila, roxidenon. holelu c!j,

dtrkc iu pCrgji~ur r~ -~ ( j c s sc popu?lsisf mc 50.000 banore nP v ~ t cirri nP vitin 2005.

Ashtu SIC eshte vepruar ni2 disn raste dcri lani. le moditikohcn nljaft zot-la industriale si ato a E r qendrSs dhc ato ne wet.ilkri.

-1-t; realizohet plan~fikimi i ndertimit neph-mjc l~~je instrurnenti ui'ckkiv mcnaxherial.

N e kushtct c nje rt.itjeju inlcnsjve te popullsisl!. numri i autonjetcvc LC lehtil I-tlcndohet te rritct rreth 3 here.

're sigul-ohct harmonizimi i rnolorrizimit nF rritjc nt: transportin publik dhc irrban mc ndertim in e ii~fi-aslrukturave pRkatFsc..

T1; kl-yhen p1ott;simc n P irjot in trugor ckzist ues per slikarkimin u ~o11;ivc 12 qcndres dhe zbuljen e disa pikavc problematike.

TC rcalizohet nj1; unaze c bl-endshmt. c sheshit "Skenderhcj" dhc lenia c lire c sheshit. TF ndertohen mbikalime dhe nenkalimc.

TF zhvillohet njc lidhje e re trugorc me Veriun, aeroporlin dhe tc ndCrtohcn ura n ~ b i lumin c 'l'iranes.

Nga studimct e ktyera glate periudhes 4-vjeqarr: tk ndryshoje pozicioni 1 hekurudhes dhe i stacionit te trenit drcjt aksit te aernport~t IS Rinasit.

Tf behet nje stacion autobusi per tra fikun rajonal dhe ate nderkombctar. TF rcalizohet krijimi i nje aksi rrugor modern n e drejtirn lc Kavajes. ' I E ndertohet nje linje transporti publik me shine. 'Ti; rcalizohet njp polilike e orientuar per nihil-shtetjcn c t ra l ikut ti;

h i~iklr lavu per shkak te pFrsh~atshmeris& ekolog ikc dlic c. cl1hpo7icionil tii s:ii hi rnjet lCvi>Ps.

Ne drejtim te sherbimeve publike

- S t u d ~ m ~ n e plate te infrastruktures se qytet~t te l'iranes. - Studtminc perpunim~t me clkel te mbyllitr te mben~rinave te qytetlt te

T~ranes. - Siud~mtn p&r sheshe nd&tini~ te reja per 50.00Q aparianente te reja,

pEr sistemrn c tE pastreheve dhe plokEsirn~n e Erkesave p& z ~ e r i m . - Stud~min perrundlmtar te pollti kes cner~etike. - Siurllmin me konkurs ndwkotnbetar tE shesheve qendrore dhe n-ugeve

hyrcjau tl- kryeqytcl it. - Tt I ~~'L;t-rn~r&ohen kanaliamel e ujFrave te zeza anash L,an&s. ndkrsa

nii- hascn in e 5aj te keiE LIJ? IP pandolur. - 1'e sigurohen hapEslra Ie reja rqonale le rekreaclon~t te srphfaqevc I!?

~elbcr-ta i;lelhtrimi pEr bane531 do ]el@ 1 ,S rn2 per baner. pi;r zonEn e ban~rnrr 3 . i m' dcri nE 5,s rn' per banor, pCr zoniln e pushi~ntf 8 den nc 14 111' pk1 hanor- per terrenet sportite 3m ' p&r banor, si rrjedhlm, do t? synohet tk krijulic~? 1 70 ha sipErfaqc tt? tjera t2 gelberla per lagjet e bamm~t dhe 400 ha per 1 e krcnc~oa.

- R~par i~n komplcl te r rugp~c 1e qytetit t F TiranFs 1.5 ni~lton kmmme nje fond prcj rreth 800 mtl~on IckE.

- % ~ c r ~ m ~ n e sheslwvc tZ gjclbEruara tP kryeqytettt rretll 1 inll~on m' me 1ij2 \. ICI-2 glthsej rreth 100 mihon lekt;.

- 7ransfom1tn11n c polttlk&s enetaelike nF drejtlm te plotes~mlt t@ nevojavc l? popullates me gaz ti; I2ngEt, rreth 7000 Ion nC vlt.

Strategjia e ujit t e pijshem

TE bEhe11 studlme e projekt-zbat~me pi3 gjetjeii c hurimeve te reja p h t'i pal-apnre shteses deniograiike tc kryeqytetit rnb~ 1.000.000 banore. ne kuadrin c vendbunmeve te Pellumbas~t, Skoranes (ujpmbledhes) dhe I E pus shptnleve nE fushpn e Tiranes.

Te realizohel nd&-hyrja e plote tlE rfjetin e brendshCrn 112 Tlranes p h ti~mlzimin me uje.

Te vendosen kontatoret per a i t h e cntet dhe instiluc~onet si dht. konsumalare IarniljarF.

Te kompjuterkzohet komandim~ i furnizimi t me uje dhe te moderniz.ohen depot dhe laboratoret e konlrollil.

-1-c sigiu-ohet realizim~ i mmxtrlmit W Ndemarrjes se I ! J ~ S J L > ~ I ~ ~ I ~ per administrim~n ne kushtc~ e ekanorn~slj sE tregut.

Per industring ushqimore dhe fe mrpunimit te pwdukteve blegtorale dhe ate ti2 khtg

Ob~ekt~va ti? qarta dhe 115 guximshme propozohen n? zhuilliniin e tregtisif dhe tnduslnse ushq~rnore. Deri ne vitin 2000 mend~he t te nderhhen rrcth 20 suyermarkete, investimet n e tregun c liri: 1e 5 fishohen. tendenca e ~ h v l l ~ m i t $12 wegut tE lire tEp5rfa@go'et hga firmat dhe kompanltE e mEclha prodh~lese.

MbFshtetur ni2 normat per fryrne" E Bashk~mit Europran. pamshikohet q2 nP v i t ~ n 2000 ksycqyteti tiS k t E konsurnin ditor si mE poshtF:

- Qumesht 1 800 kv/di ti? - Mish i fresket 250 " - Sallamra 200 " - M ~ s h put^ IOU b G

- Peshk 1 li-esk@t 80 " - Vexe 400.000 kokrra/dite

Suksesl i derilanishem i linjave tE vogla te rndustrise, phben garanci t? ploti' qe dcn n? vitln 20130 ti? shtohet numri I rninifabrikave. fabrikavc dht. dmi le komplekset maderne tE papunirnit agro-ushqnnor me c ikd t? ploti?

Keshtu. duhet te ngrihen Iinja e uzina te i t ja t E gru~nbullii-unt o p~rpiinim~t t E produklcvc bujqesore [kryesisht p u r e , mish, ullinj) dhe produkteve e nenpmdukteve blegtorale, duke stirnuluar prodhimin e fennergve te z o n k Sushorc c kodrinore pt"rreth si dhe duke i here fermeret aksionere ni; prtvatizim~n e kbaj industrie.

Ngritja e hbrlkave, linjave ti; vogla e te mesme tE konfeks~onimlt tc

vcshjcve, te prodhlmevc arttstike ti2 artizanalit dhe industrialc. Ato do tf modclohcn nF qerldrat ckzistuese tF banjmil si dhe ato te rqa . Te zhvl llohen ine t q sh~ypshkro~yat dhe industrla e prodhrm~t te IEkurCve e sendwe prej Iekure.

Ne fushen e sherbimit veterinar

- Ngritja e nj? lhcrtoreje modcme per Tiranpn per 1 mil ion hanore. sipas normave t? Bashkimit Luropian qt; prcsupozon eksportin c n~ishil.

- Ngritje e nje utilizatari per djcgien e konfiskatcvc. - Ngritjcn c nje klinikc veterinare. labamlorit dhe fa I-macivc vrlcrinal-c

IIE pronesi te Rashkise.

Sherbimet dhe industria mekanike e elektroniku Sherbimet ndaj n~jetevc lE ~~~otorr izuara Jhe njesite e pl-odhim~t c

montimit mckanike t? rrilen n e nuincr. krahas zhvillrini t ato te rnodcrn~zoheii dhe te vendosen nE raport ti2 caktuar me incluslrine mekauikc le prodhimit t? pjusCvc clhe ti: inoiltimit i E nyjeve e gi-upeve rnekanikc dhe elektroniku. Per kcte. it; synohet q P n e 'Tirane lc i-uontohun prudhime elekirikc c clcktronikc per nevgjal e tregul tP vendeve perrcth e me acre . 1,shte Ine Icverdi t? transferohcn teknologile e teknikat e 1:dodhura pErkundruall hregi~t 1e detit shqiptar e perrcth e jo vclcm te keti.1 rajoni.

Nje slsturrl prodhimi e tregtirni, sipas tcr i~~!oolo~~isC europiane, te shoqhohet krahas te tjel-avu me ngritjen e qendrave 1- apjcncive tt; formim~t profesional u tii kualilikimit ti; vazhducshem.

Kultura e sporti ne vizionin 2000-200%'

KI-a has konsolidin~it te instilucioneve e vcprimtarivu kuIt urore e art~stikc eli/,~s(l~c,sc. ii: punoht-1 per ndel-timln c nje gnleric tc arteve figuralive per 'T'iraniin, IIJ? raciinje dhc n je televizioni lokal; stadiumi lokal t? riko~-is~rukrr~tlet c modcmizohut nga te ardhurat lakale e nCp2rmjet kredilil: ti; h a ~ o h e t nli; siudlm komplcks ne fushen e skulptures sc qytetit. tE rcklamh artisiikc ctj. lntelclclualgt artiste te mbeshtctcn per administrimin e tcalrit vcrol- e tcnLro ii. ~jerC. pcrfeksionohet e realizohct projekti kultmor art~stik 174% S a h a ~ i n e tnadh. per kalate perreth Tirancs. Sipas tqi' sludiini, ti: ugrihcl nj? clendEr kr~lturorc L. rc per aktivilete te shumElI~~shme .

'i'e ngrihcn ilje nt1111Er i ~nadh palestrash c sallash te vogla e t2 nwsrnc Iojerash c sportcsh n2 lihkolla e vcndc t2 tjcra, si dhe clcndra te rehab~lilimit shendctesor. ti: rekrcacionit. tP body building-ut etj.

-1'irana duhet tF organiznje aktsv~tcle kullui-cwe sporti vc ndCrkombFtarc. SI kst iva l in c. jnu~,ikSs hater-orc (ditPs hoterorc t ? 11-;uzikCsl. fcstivalc n(icrLtl1uhi;t31 t. ! E Iratrove clj.

Kcal1zimi t allurnativave pCr Pushtetin Lokal duhet 12 mbeshtelct nga rritja c vazhdueshme e te ardhurave fiskalc. t P cilat te rritcn 3-4 herc dhe te 1.1-itct ii~ljusheir~ buxheti lokal i pavarur.

T)uhet le p?rrnirt;sohen raportet ek~is lucse le punesimit nga 30'% ( 150 m ~ j e ti; punesuat. nga 450 mije banore qe ka Tirana n e v ~ t i n 1996) n e 45%. ose rruth 350 mije tC punesuar mbi hazen t. parashikimil tE popullatFs prej 750 mije banoresh per kryeqytetin nC v i t in 2005. Strukturat e puncs~m it te jene: 70'X) ttle sektorpt terciare (sherhime ctj) dhe tregti. ndersa 30%) nE sc ktoltl prodhucs.

Perfundime

l<shte e nalyrshme qe tE nxirren disa perfundime nga vcprimtaria rrclh 5-~:lcqarr e Uashkise sP 'SiranEs. N e tc 11jzjtFn menyre. n d ~ e j nevojPn per te here disa shpjegimc pursonale.

rr) Arrirjet relevunie - U shkaterrua blloku i byrose politike, pronat i inoren pi-onarel. q F

nderluan godina madhEshtore shume here me tE nlcdha sc prcma q e moren. - Pushtet~ lokal nF Tirane rcalizni me nivcl detyrat c caktuara mc l i g

per krycijen e fi~shatPs se zgjcdhjeve me 22 mars 1992. mC 26 korrtk 1992, ne referondum~n e 6 ncntorit 1994, mi' 76 rnaj 1996 dhe

1nC 20 tefor 1996. Pra, 5 fushata elckloralr n e 5 v j c t Ne te gjilha kEto l'ushata elektoralc

fitucsu doli I'D-ja dhe si I'orci! e dyV PS-.ja. Partilc c tjura kan? qFnC tlf

ii~vclc. te papert'illshme, psh. 1-3 perqind. - I I kalua nga komilctct ekzekutive e l aac t c vogla n e bashki dhe I I

njesi administrat~vc te Tiranes. Per here lc pare qyteti -land u nda nga citslrilili, si model 1 perparuar I aplikuar pi']- hcre te parc ne ShqipSr~.

- IJ privalizuan 75 pel- q~nd e ndcrrnarrjevc lokale tc' per-fshira n? platforme privatizi mi; 10 per yind e nderniarrjeve lokalc LI shnderruan ne ~idcrinarrje me kapital te perbashket me pjcsemarrjcn c kapitallt tii- huq: 14 ndprmarrje u lransformuan ne shaqcri tregtarc dhe 11 pergatiten pcr pr~vatizim. Veleni 22 ndermarrjc t. institucione, krycslsht te sistcl-t~it te kultiu-es. arsimit, shendeti'sise e sporlcve nuk u perfshine nC ket? proocs.

- II privatizuan brenda nje viti rrclh 50.000 apartanicnte banirni ose rruth 30 pPrqjnd r: sasisi' ne shkallc vcndi.

- Nc. 'I'tranF jan? investual- nga sektori pri vat dhe at shtctcmr rtrth 1 m I Iii~rcl dollare krycsisht n C ndertim, shkbimc, t~egli . infrastruktul-E. industr~ u leht? dhc ushqimare.

- Nga rreth 60.000 punonjes te papuncs ose te nxjerrS mc XO per qind nC asistel-icF tne 1'192 nga qeverite c Ijcxa. n e 1996 mcgjithe dylishitnin c. popullsis2 k i sh~m vclCin 27000 te papunc ose nje rritje 2-3 Cis11 e zenies 111~

pun? 11; popil I lit - Nc:-l~i 'a~-~t ' u al-rit qe pPrveq apartameiitcvc IC b a n ~ m i ~ . clytc(arPt te jenC

lwo11:11-2 nF aktivitcir: ekonomikc; nc qdo 4-5 tami!jc nje prej tyrc ka akt~vitet ekonomik k r y e s ~ s h ~ tC \log21 dhe te m e s h . NC c;do 3-4 familjt. iije zoti;ron autaii?~ct.

- I'r,o~larsvu u jan? kthyel- rreth TOO ha trual l tokc c lire (\;etFm brcntia v!jCs si' vcrdhe tF qytctit). te tjereve siphraqe trualli u jmne klhyct edhc ni' I;hat: u jan? kthycr pronareve lcgjitime rreth 800 shlepi, 250 dyqanc , 21 ~iiagaziiia s i dhe thrta. k~ncma ctj. Kthi ln~ i konfiskimcvc u hi; n c 1nasi;n I OO'% /o~i:". 1 34 objckte.

- Nc I'i~-,inc 11 lCrlioqen inyestimu 12 Iiuaja nga shtcte te ndryshmc. si Ilga I ~ a l i a . 'l'urqia. Austria, Vatikatli. Grcqia, Vendct Arabe, (ijerman~a. SI IRA-. ti; etj .

- I'it-ann mbajti peshen krycsore ne kujdcsin per ish-t? perndjckul-11 ~~)liiil ic si IIF s~rchim, punesim. shkoilim et.1.

- Krycyyteti I Shqiperise u lrdh mc mjaft qytetc tii 1luropi;s dliu inC g c r e . ai u p ~ r l h q e s u a np urgatlizma t C ri21ides1shFm rajoilalc d h u ntlCrkombetarc.

- KEshilli Bashkiak i qytetil mundeso~ shqyrtirniii dhu mui-I \,endim n? 1500 mater~ale 1C paraqitura. Nga viti 1992 u z?vcndfscjat~ disa q~ndra drcj I or? e kes l~~ l l a drcj tues te nderrnarrjeve L. insti t ucionevt'. si dhe punoliji:~ t2 adm~nislrates lokale.

- I J aktivizua lie kufij rnaksimale iniciativ;i e lire e individii: shiirn~ca c

m\~estiinsvt. nF 'l'irane jane privale. shtdi ka mbpshtetur nP inli-astrukt111-C.

h) Marig2sitl d i e n1c~~srrrritjt.t kkryesore - Hashk~a c 'l'iranps per veqot-11f ye ka klyeclytcii iiuk at.r~li t? l3111dc

qcverine qcndrore dhc nuk u pkkrah nga ajo ne : 1. Pcrcaktimin me akte nPnliaorc, si' pari, te pronpsisc shtet2rorc t l '

irolc\/c ctj. dhe rnhi hazen e khaj tc kryhq 11jc polit~ke shtct erorc e protlCsii111t ~i: lii:~yrc ~l-cyuvu .shte~Frort..

i~ivrlevc tE larle te specialisteve dhe intelektualeve ne ngritjen c shtelit te Partise De~nokratike, nderkohe qc tP gjitha strukturat e PD-sP ishin organizuar t. punonin ne ndkrtimin e adminislrat2s si! PD-se dhe t F slrukturave tE shlctit demokratik. Siq c. kani shpjeguar ne kete ItbSr, PD-ja IIK I-il-an? arriti qe ti? veje n e levizje nji: nurner mjaft t? madh kuadmsh lF

selitoreve 12 ndryshem ne sherbim te zhvill ~ m i t tc deniokractsk dhc ngritjes se shteti t LC ri demokratik, madjc. ky organizim u realizua me nj? nderthur-je te sistemuar te strukturave te par t id dhc te shtetit. NC kkl? ki~ptim. a r r~ j nP pErCundirnin se 'Lhamei~djet" e disa anelareve te kryes~sC sC atehershmc tF 1'D-se, aktualisht te organizuar ne parti ti; ijcra. ishin te clell~mshme, sipas tyrt. duhet tc ishin vetem ata cli2 te drejtonln dhc sipas menyres SF lyrc. J o ~ n ? kol. me 1993, gazetari Fevziu dhc Minxhozi te Alcanca 1)emokralikc shkruanin pEr nje kana1 qe kishm hapur per rrjct iri clektrik nE rrugcn "Qemal Spa fa" sc 'Tirana ishtc 111b.. -bur mc ball? t. crres~rt' dhc st. ne Tirane duhcj ndonje Zhak Shirak. Nc biseden qe kam bere me ta u thash? q e mire sc IP v!jF Shlrak-u juaj. Dhe ja qi; erdhi pas rcbclimit gyithc kohcs per te share c ol'cnduar si dikur ne sheshe, me mungese ti2 thcksuar edt~kate. pa njohuri te clcmentare per punet shteterore, me shtcrpesi a l ternat ivash dhe predispozitash per te ngritur pune shteterurc.

Eshte bere nje pune c madhe ne ngritjcn c strukturavc ti: reja shteterore lokale dhcparashteterore, n c sistemimin c hcr2pashershem ti2 kuadrove dhe per kualitikimin c tyre. KJO nuk mund te arrihe-j pa pjcsemarrjen e nje numri l i i lnadh specialistesh, ni' pjesetl me 1c rnadhc. ie tyrc. ne refnrnien ~nstilucionalc. administrative dhe ekonomikc. Ndunesu n e sektor? ti2 \:cgel tC pol~tikes s c personelit ni' pushtetin lokal. me ngritleii u struktura\/c ti2 I-CJ;~ tc administrates publikc dhc jashte sa-j. u \lune ne Icvizyu yr l~p imc t~?

spccialistevc tc degeve tF projcklimit, te ndFrtlmil, i e Kll-iances. I? proii leve

te rinj 18 sherbimevc si ne noteri, avokati. komisione~-i . in lbrmattke. n?jukCsi. f rmaceutike, trcgti, menaxhim. marketing, transport elj .

Skema per t& cilen mcndoj se bashk~a ka meriten c vpnics ne pune nl; proccset e zhvillimit ti; specialisteve dhe ti: entevc i E ndryshmc es11tC:

a ) Kryes~a e hashkise b) SektorPt e rinj administrative ti; ngritur n e bashkr 11F kushtet e

ruiormes.

c ) &&OTI siudimor, rnwaxhues, inveskws pr i w x . d) SeMor@t e nnj puhlrkt dlw pamhteLErw8. E) A ~ i s l m ~ t l e huaj dhe bashkEpunirni me jnskktd .

Myra e kryetarit tt? Kami~eht F k k u t ~ v ti: Rrcthit dhc wn* e kryelarit te Bnshhs+ s2 Ti~an&ka b W ye unij tE tnarre me@ n F q f nurnGr te inadh veprirnesh shtctErar.e. ni5pGrpthje me Iiain. Id udh+zcq dhe d r e ~ t o ~ sektore tE administraegs nC rnarrEdlzcn~en e tyrc me dermme e I I ~ S ~ I ~ U G E O ~ ~ ,

me sektme drbstenalF: rnepp~rll~n, partite. s-hocplcl~. n* n a m - r e d t ~ ~ t k i me jashtp, m c afanste dhe bmesmene t$ huaj, me k&a~tndclet fetarc, klubet sporttve etj. Vetelm ne nje vi t kalendidnk admrnistrata qermdm~e e bashbe kryentedhe percrlke re qytelariit dhe aubjehe LZ dryshm etj , rreth 20.000 qhkresa, n-rate~iirle, ptrggige, ut-dhh, ucndarnc, udhezime e!j, (fG21u nuk pprf'shihen pmkcrka+ e nj&ve h m ~ s t x a t i V e ) . $ 1 ~ sl~+ket, ka q&2 oj8 PLI~I&

me shtnrje mjd t tE gere e interwve, q t 1idhe.j t pmkte synlmet, d&hlwt. k@rltesar. ifiteresat. kcmtradiktat, pasakksiix, r n ~ s u ~ f m n a c ~ o ~ sn r d uh ur, cdhc mashtnmm, dl~kunt* kornplekw n2 zbat~mei refbmtusse d he publrke ~ g . t$ farniijeue 12 v j e ~ ~ a dhe t& rga ti! T~mtGs, 18 $harm& persowve qe I idhr~m veprimtarmE e ~ . e h o m k e , trtgare me kGlE qytet. P& tk~ykwar per punLn e b e e nga kjo bashki d l ~ e nk veqan t~ nga unE si kryetar hdhur me q y t ~ t a e t dhe banorel e TiranEs etj., mdoj t2 paraqcs dim besues pt!rmbldhes q? e shpjegojn2 k2tC k~menikiin me ha- shxetas x~ subjekle J ui-I dj ke dhe fia~ke.

a) .la& dhEne m1h 500Q Ieje nd&timi p2r ngritjes e objcktcvc tB ndryslimc.

M e nj@ shqyrtim nE p e m s ja t e imtq I k E t ~ c 1 ygve firr~iosurqnga , m F si kryem i ab~n~stratB~lokale, det s~jmSkq]Qtsur I O.OM farn~lje me pmrlZsi ni' k&o ohje kte (pa Ll ugaritur nunwin e njer&ve te pmu$suar n@ kZ to sbjakte).

b) Jan E dhkW a u t ~ r i ~ m t aw me mirE J W E sWeksuar I-reth 5000 h n 11je ne ndertesa~ c ngritura dhe te pershtatura.

c) NBn drejtimin e bashkrse u prjvalizuan 85 p&r qtnd c I-~d&~narrjeve n t varesl Eokale, ase 12000 &j&b rpe p & k j ~ i2 tpe- Pm, mund tk: mcrrdojmE se nga Jcy priGatmmjan2 bere prm& tE objekreve lretl14QOQ

farniI1e. ' I . ..') , ' . , . 1 < ' , . l o ' .' 1 a ,i* T I 1

8 , ,

d) N t vllin me tP mire ne ~ s r a r k ishill te rcgjistruar meth 22.000 subjekte jus~dske dbe trrgtarc, kpto sl rezultat i rei~rm2s tkonom~ke tE Qever~sl' Demokrat tkc dhe 1 rnbdshtetjes dhe kushteve te krquara nga Bashkia e krycqytetit n2 aktivitetet private. Ne kete tregues perfshthen vendmet. le~et e akriviteteve ose vende te slguruara nga pusheet~ lokal p& aktiwrete t@ rreth 10.000 pmswnave ose p& po aq farndjc. N& kEtF kupt~n~ , krydar~ i hshkise ka rniratuar sipas liglit me v a d ~ r n akt~vltcttn e rreth 2000 njEsive apo 111jeteve t2 1Cvizshh.

e) Ne periudhen 1992-1 996 janE erneruar nE ndermarr~r: dhe ne admin~strat&n lahle 1000 drcjtues dhc nQunEs tE ~ i n j me propa~,!rnin e kryehnt te bashkise ose me rniratirnin e 111.

f) NP aktivitetet e shumta sportive. kulturore dhe h~storlke, sl drejtues I

h s h k i s P kam mtral uar per akt~v~lerct: jashtE vendit rreth 1 OOO artrstC. spart~ste+ ERIJF. te sernure, kEshrIltatt?. punonjCs te sh~rbtmeve publike tC qytet~t I selt"tor&t jl-tik&). Kja do t e t h ~ l e patjeti?r veprime p h 1000 familje.

g) Mijijra familjc perfiban nga komrsiani i kthim~t 12 yrunave, ndonese kjo pime nuk e ~ h t 2 detyri2 e drejtpkdrcjte e kryetar~t ti2 bashkjs?.

h ) Rrefh 500 familje rnori'n prmat e koniiskuara 111c kujdesin e kryesid si? bashkise; 500 familje me ban~m n@ prona te prtknareve u €uien inC listen e kredls? me ha13kt;n.

1 ) Me n3ateriale E d&guara nga hyetarr I bashkise nE keshillm basbk~ak janE tvajtuar me ndihme ekonomrke rreth 12000 familje.

6 ) ,lane me qtndra familjet qe jane b ~ r e banoe ti2 rknj te Tiranes. po ashtu janC me qindra farnlljet e priturrt ne bashkl p& hallet e kakesatc lyre.

l'a phmendur mjalt veprimtari madhore qc kreu bashkia nE zbat~m t2 programlt re shtetlt demokratik, sig i'sht@ pnvatlzlini I rreth 50.000 apartamtenteve etj, del nt5 plan tE pare qe drejtuea I korn~tctil ekzekulw dhe 1 hashkis? s~? TiranEs t@ ketE vepmar drejtpsrdrejt a1 ne mbi 60 per qind t? famlljeve tE 'TjranEs dhe me z a idhje pozittve I t kerkeses se tyrc. Nji: numer i madh vepr~mesh e zmidhjesh pozrtive per qytetaret jane bere nga xyrat, ndermarrjct lokale elj.

.. Nga nj& vP&tr~rn i eewisg se 'I'lranes nE k6ta 5 vjet, si njC rast specifik nE refomen politike dhe ekonemike k ShqipErisE, pos edhe nE rapon me qytetet hsmologe t2 ish-vendeve t2 Euraptis Ltndore. ku nc- amtern tE pErballojme sltuala pothuajse kolapsi IE plnte dhe 1? angazhojn~ jmi; indivldin e lisE nE ngntjen c shpejtii 1e ekonorn~se st? tregut, pjcsemarrjen e vrul1shme

le lrlvcstimeve ti; huaja, me synimln per ti? rnbW~tur shpejt n2 noma ti?

n~veht mesatar te qytetcrimit europianuo wtEm ato te ko~zsum~t 1P produkteve ushqlmore blektorale. te ciIat i rnbkimtem), shtrohen disa pyetje te lhjeshta:

Kujl i interesonte t& m05 evkdentonte punen e bere ne T~ran&, edhe me mangcs~te qe shin te pranishme nE t&? A ishte normale qE tem te tilIa te libr~kuara nE seksionrn 36 tE PD-se etj, nC Tirare me pjestn~arrjen e z. Sclami e te z. Meksi t& rnemin sl shembull re analizes SE fenomenit 18 korrupston~t madje edhe ti! ncpotizmit pun& e adminrstrat& lokale dlw acndjen e saj'? PBse ne analizat e pun&, te cilat, s i rregull, u jan& dergual- lnst ~tucioneve te ngarkuara me ]I&, deputeteve te qytetat etj. pothuajsc $do vrt t' glashtemujor, nuk moEn pjed kryemimstri, rnin~strat, kryetari I PD- sc se Shqip&rls& etj, por vetemne nje rast mori pjese nenIuyetari i Kuvo~d i t z. Malasi? P&se u ~Pvendesua totalisht nga Qeveria kont~-0111 dtkasterial slpas sektoreve profesionalE, me kmtrollin e shtetit, sikurky tE lshte kom~tetl 1 Part~sE se Pun& Pra, ky institution men- vesh per tE githa. edhe si pi-ojektohet diga, edhe sl zgidhet nje ekuacian edhe sz lnterpretohet kodi ctvif justtnlan'! Ni! vtlin 1992 benin mjaftperpjekje p& tP ndihlnuar fabnken c bu-I-esrIrrana piir tE prodhuar diqka, ndijrkohE qE kjo fabrike ~shte nF varesl te Ministrise d Ushqimit. Ishin bllokuar te glithE kinalet e shkark~mit, ujerat nb~~heshin nga njEn sektor prodh~mi ne tJetrin mbi nivelet e iejueshmc teknolog~ ike. Por "vig~iknt" per kete fabrike ishte kontrolli 1 shtetit. i cil i, krahas te qeraw, krttikonte dhe kerkonte masf edhe pes hyzmeqaret e pastnm~t tt3 kanalcve te &saj fabrtlce (nje nga hyzmeqaret qi: n-inte me 16 ore aly tsha une SI kryetasj. Populli nuk e ka harruar birren Kruna. ajo nuk tregtohet mi? ne vendin tone. Qevena akordoi me te drejte 1 milion dollarc per kete fabrike, ajo u vu n& pun& RE parametrat e duhur dhe pErben njP shFmbull t c konkurences sE njE ndermaqeje shteterore me vcprimzat.1 r n E vute ne kushtet e ekonomise s6 tregut. Ne inagurimin e rinkostruksrm~t i e suksesshem mori pjeue z. Berisha, tE cilin e shoqlirova n& te: g ~ t h P reparlei c prodht~nit.

IJne u them atyre q& ndertuan e ndertojne skerna kontrolluese me fornitura t e segmenteve shpiEs e shtrembErues, te mos harroje se nuk kane rorce t E inposhhn qEndrueshrn&rine e h k t e n t dhe ndershmhne e Sali Kelmenrht, ato jan2 veprime te njerezve q E s'kani: asgie tE pbbasl~ket me sbtetin Iig~or dhe demokracme. NEndert~min e funksicsneve dhe sn-ukturavc

tC s h n b l m l l 1E hnt r&l i it t E she111 ka wod~?le mjah tE p6rshtatshh-n p.Er v e d m tone, qe k&kojnti patjet& mend~min e hall kave dhe niveIevu tE tjerE; shtetgrorti. NC nje sheet t t n demokatik si Icy i yrl~. nE pungn e v&sht.if? 1t? ahvrllim~ t IE vendit, sccrl~ nEnpunEs mban p b g e g j si per punen e kryer, p& zb;ttrmn e llgjit dhe p& ruaj'tjen e pastWrse & figuid6s. N@ qc mP caktoi PD%ja dhe pmulli i TI^-auEs me nuk u shmangem malizaw p& realizirnin e programit. h h # e mire qi! zlto fe When tE plota, jo t t njGanshrne, si n& strukttuat shtetErwe ( d k aat ppartiake. Nuk kam q&n& dakoft me globdjzjmin total $8 1 behej nC Tiran* duku.ris8 s2 krrrrupsronit n& d1nirnistraEn sheterore apo edhe me mendimin se kjcdukuri rluk ckzistun velern nQ &a rasteeI@ eaktua~a tE shtetit. Wdryshe duhet K pranonim se e gj i t k sbqdria &kryeqytet ishtee k-mar. Wshtu, nuk mund t? przmoheJ se pp.sk. nC Ti~anC ku punonin mth 450430 punon~es buxhetori? apo rrF ndEmnairye mde pubhke (pm 9&2 familjare nj2 artFtar i kEiyre familjeve punonte n t sektor shkEm~l, Ere familjet ptirfslnheshin n& komlpsion Edhe sekton pr~vat, qE eshte kxyesor~ ne ekonomi* celTiranEs. nuk ~ y k ~ n r e drejt kur e pendaste kete & h r t ve@m TTE sektorinshtef h r . EshE nF tt& m i ~ E t? vendit &e t E e f i k h ~ i t ~ t i t tEalrtmafivave rd PD-SE qE tE nd3rmarrim p?rsEn anali7.a me plota t E pines dl~a f* dtlkurive poz~iivc dhe mgaiive ye shi~q&uan ecjm tone. Kam mendirnrn se n-uk ka per te patur rezultat tE mire dhe rE qendrushmne qemrisjen e njC vtndi shvmdosj a q o shkarkirni ne mEn y rt? nrkatke 1 pPrgjeausive dhe dukurive negative tek tF tjer&t Puso~ml rshl, J am shprehut 6t nuk &htE v w r a r drej e nga sCruktur~1 e PmisE Dcrnakrzlli ke d k t2 qeverise nE shkwhmin e pLLr~egJEsivo kryewre ndaj popullr t nt hallkat e pushktit l ob l . Ky ka q&nE nje vepnm naiv dhe me pas. uate vitit 1 997 me pasoja n& ast tin e Tiran&. Politikisht, rnangusite kryemre qF shoq&oj& punen e qeverise qEnd~ore apn tE qevensC lokak duhet jme t& ndara, ne k2tE mEnyr3 1 sh6cbqne ine m ~ r e pemi~Esim~l t@ piin& tt? partlse. Ngarkm~ 1 jo pak nwnesve te ba$ksE c prefektutgs rrE nlvele d r g t u e e me dewpa @,SHlK-ut, merrdoj ka qni: I d&mshem per shtelin dhe PD-ne.

N e diskutimet ql karn be* nE ~eksionet a- PD-se me pjesemarrjen edhe ~t! ddl-jtuesve t@ PI3-SE nE qen& dhe ne Wz&, kam kerkuar WasparencCn dhe kon l~d l in e pasrwise s$ personave q E k a u ~ pari~r dhe h n & deryra shtes&ore. Ky prs&s-duh& beg dhe ribErZ, ai drhet tE j a e i vaxhd11mlGm 11@ shkt dhe rre pa.rl.rt~te, We rtdeflimln e~shterit ti3 ekonnmise se: tregul n?

Shqiper~ po whet re nje inercl e madhe nga e kaluara lone nP mentalitetl~l r qytcLarEvc dhe t E anEtarEve te part~vc nE lidhje me rcfomat prancsol-t dhe prt>~itsile. Ende nuk arr~jmt rrefejrne n& baze te l ig i l se cilat jan? pasuntc dhe IE ardhural reale le familjvc: ndonese raporlohet per shtepitg e pr~vatizuara, nuk dalin pronat e kthyera dhe ato tF ndertuara nga qytetaret ell. stkur te ]en@ prona osc vlera te njE shleh ttjeter. Mendoj, se ne ketii rast keln~ te bEjme me njE pun@ jo tE mire te partive pohtike q e nuk arrijne te realizojnc alfen e programeve qe mbrojne. nE veqanti parhE e spektnt ti2 djathle. ti2 ctlat kani? per d e w bE zzgdhin e nalyraIizojnE ketE problen-t ekrmomi k dhe social, si g&qyletartt, ashtu dhe per ani=tarEsme e lyre, Lldhtu- tne kete teme, SI ~sh-kryetar I bashk~sl SF Tirank stq kam deklaruar dhe mP pare, kam qen@ dhe jam pfo~2sisht i gatshem pEr konti-ollin e pasurisE sE

t'aniiljes Garancin q e I jap shtet~t shqiptar dhe PD-se per deklanrnel e ndcl-shmc dhe me pergjegjes~ ti6~oi-e e kane bazen ne traditm e vyer familjare mc rrenje n c lrjel r tn~ke perlej kufintt adiniilistrativ ti: Kepublikes s? Shcliperise dhe n2 Tiran?, per tE cilcn jam krcnar. aslitu s ~ p jam krcnar se ka~m ri1aj11ir besnker~nc ndaj elektoratit qe me ~gjodhi . E garantoy kEl2 se ptrfwdimisht k m q h e dhe jani vetem nj& nenpunes i perbushtual- dhe 1

ndesshem. IJ rnlrslduan grupe njerezish hrenda dhe jnsht& PD-sc per lc dL!mtuar irnazhin dhc perscmalit~.hn tim; ata jan? ratkcqEnii. kcl2 jctE, mhmE t E njohur sl grupime dhe segrnente, sepse n~tk do lc lncrrcm me ata pens~omiste qe i gEnjen "Kaha Jone" e "Zen 1 Popullit" (nE d ~ s a raste kjsqe fi~mizuar brenda PD-sE), as me ata qe puna e shtetit PD-se IIE qendk ddhe ne bme i b&i PC kamw dhe q& lehin h m v e .

Me t-astin e shkrimit te kEttlj l ibri, falendrcq farniljen time, gryan, f h i j e t qe me jane gendw n& pun@n time, v8llezeeit e mi, rnosrCn, tg cilet me rnbkshlelen dhe me mushletin edhc mt plot sinqait& pA njE g l E 'tE drejtE dhe ti? ndershme. Falenderaj te afemi! e mi, ti: eile't e dine se eili jam e qi: me kane rnbeshtur gl i thi~one edhe kur vErszsfeshin kqete e ka feneve d he tE sekserZve xrb& tE g a t a v e . r - # Fler2 h a & nuk mmd te 01 pa u rev~ltuaf ndaj ShumE mosmirenjohesve.

%&r;llet ne plntaimih e kerkesave t& we kane patur mbeshlellen lime si p&rfaqEsues 1 Partid Demskratik. We analizen .e jete5 sEnjt fo r~e poli h ke n2 pushtct. institucionalizimi t rnirerijohjes dhe m?njamimi i hamses lek qy~eiarPl JanE elen~ente lhcmelorc tE rnbarcvdjtjes se punps te nje vendi n? j.Iiv~llim~n e dernokrac~sc.

N t hartrlni~i e ke~ij llbri kam pattlr si plkbynim qe te krijohet njb tradite nc pasyyrimm e punes s2 b&re dhc: pmblemet q& dalirl ne pmhtetin vendor. Me+!? obleh 1 ljbrit tlm ka qen5 penudha pas litores se demobdc~se ne Shq~@r~ dhe zgledhjeve ti; para shumwartj-ake te kryeqyletlt shq~ptar, shpreh dkshrren qq6 edhe ti! tje* pa5 nesh t E japin kontrtbulin e tyre ne kete drejtim. Keshtu do tE ndr iphq gJllhnje c rn2 shume historia e TiranEs. adornos duke 1 shtuar asaj pLrrnasEn e k~n-ndvSshtnrrlii te kryebasbk~akEve, por edhe 1e Ctu~kstonar?ve e nepunesve tE tj&. Kjo de~yre qytetart. dhe 11-itelektuale nuk csI?.tE e pap~rballueshme. M j a f t ~ n te mos ladllernl sc' punuari pi;.r z h v ~ l l rmln e k~yeqyet~t dhe p-anmln e dcmohacid ne ShqipEri. Rrofic Partla Ikmokractke r rnlslonr i saj! Rrolte ShqipEr~a Etnike, djepi I r;esIiges lone kotnhPlare.

Ndreqe gabimesh

Fq 20, paragraC1 2 Fq 2 1, paragrafi fundit Fq 22, paragrafi 1 Fq 28, pu-agrafi 1 Eq 40. paragrai~ 1 1;q 43, par-agrafi 1 f q 68. l+'q 7 1 . palagrali 2 Fq 73, paragrafi 3 Fq 95. paragrat] 2 r:q 102, Fq 1 14. paragrafi 4 E'q 1 1 5 . paragrafi 1 Fq 132. paragafi 1 Fq 1 34. pal-agsafi fundit Fq 1 '17, paragrati 3 1-q 197, paragrafi 5 Fcl 202, paragrafi 1 f7q 203. paragrafi 2 1.q 306, paragrafi 2 "y 219. paragi-afi 1 1:'q 222. paragrafi 1 Fq 235, Fq 246, paragraf'~ 2 10

Vendi

ndertimli Shq~q Zrise bllokmeeve Kolniteiin PM rfaqpsues~ t

( l l~tk Elshte I-aik Toro sepclal rsteve soclallst mdiatlva mdermanjet

PQ atr sl~openzl met BSO-ja malajzianel paparashikuara Irans ferirnlt ivestlrne ~nstitucoioneve dq tor Wshte

P' sshoqatB qytetet

~ s h t e

ndelt~rni ShqtpFnsE bllokmeneve Komltetln plrfaqesuesi t Inuk ~sh te Faruk Toru specla1 ~stcve soclalis~) lniclatlva ndEm7srrjet

Po ary) shpenz~ ~nct SSP-la malalzjanE1) parashi kuai-a tran~fimllrnit snvestllnc IllStlllIClOne\'C

~ ~ C J ~ O I '

eshii; pE1- shoclrrt? gyy k a ~ a t

I