รายงานสถานการณ์ปัญหาการค้ามนุษย์ ประจ ําปี 2554 หน่วยประสานงานเพือต่อต้านการค้ามนุษย์ ภาคเหนือตอนบน ประเทศไทย (TRAFCORD) มูลนิธิเพือความเข้าใจเด็ก (FOCUS) สถานการณ์การค้ามนุษย์ - ผลการดําเนินงานของหน่วยงาน - ความรุนแรงและผลกระทบต่อผู ้เสียหาย - สรุปแนวโน้มและสถานการณ์ปัญหา - ความท้าทายและข้อเสนอแนะ

2012

Duean Wongsa TRAFCORD by FOCUS

3/23/2012

2

บทนํา

การจัดทํารายงานฉบับนี้มีวัตถุประสงคเพื่อเปนการเผยแพรขอมูลเรื่องสถานการณปญหาการคา

มนุษยในพื้นที่ภาคเหนอืตอนบนและผลการดําเนินงานของหนวยประสานงานเพื่อตอตานการคามนุษย

ภาคเหนอืตอนบน ประเทศไทย (โครงการ TRAFCORD) ใหแกบคุคลทั่วไป หนวยงานภาครัฐ ภาคเอกชน

องคกรชุมชนที่เกี่ยวของกับการปฏิบัติงานดานการปองกันและปราบปรามการคามนุษย เพื่อใหรับทราบ

และเกิดความเขาใจถงึสถานการณปญหาการคามนุษยในรอบป พ.ศ.2554 ที่แสดงใหเห็นถงึสภาพปญหา

การคามนุษยที่ยังคงรุนแรงและเกดิข้ึนอยางตอเนื่อง นอกจากนี้เพื่อใหหนวยงานที่เกี่ยวของโดยเฉพาะ

อยางยิ่งศูนยปฏิบัตกิารปองกันและปราบปรามการคามนุษยระดับจังหวัดและหนวยงานหลักที่มีหนาที่

เกี่ยวของ ไดใชประโยชนจากขอมูลในรายงานฉบับนี้ในการประกอบการวางแผนการทํางานในระดับจังหวัด

เพื่อชวยในการออกแบบและจัดทําโครงการหรอืกิจกรรมทัง้ดานการปองกัน การปราบปรามและการ

ชวยเหลอืผูเสยีหายใหมีความเหมาะสมและมีความสอดคลองกับสภาพปญหาในแตละพื้นที่

ที่มาของขอมูลในรายงานฉบับนี้ มาจากผลการดําเนนิกิจกรรมของโครงการ TRAFCORD ซ่ึงได

รวมมือกับหนวยงานเครอืขายภาครัฐและเอกชน ดําเนินการรับแจงเหตุ การสํารวจสถานการณในพื้นที่

เสี่ยง การเขาชวยเหลอืผูเสยีหายและกลุมเสี่ยงโดยดําเนินการรวมกับหนวยงานสหวชิาชีพทัง้ภาครัฐและ

เอกชนในแตละจังหวัด การติดตามดําเนินคดีและการใหความชวยเหลอืผูเสยีหายทางดานกฎหมาย การ

ฟนฟูและเยยีวยา การสงกลับและคนืผูเสยีหายสูสังคม การทําโครงการดานการพัฒนาศักยภาพ

ผูปฏิบัตงิานในระดับจังหวัดและระดับชุมชน การสรางเครอืขายในชุมชนรวมถึงการเผยแพรและ

ประชาสัมพันธ

โครงการ TRAFCORD ภายใตการดําเนนิงานของมูลนธิเิพื่อความเขาใจเด็ก (FOCUS) ขอขอบคุณ

องคกรเครอืขายและประชาชนทั่วไปที่ใหความรวมมือและสนับสนุนการดําเนนิงานมาโดยตลอด รวมถงึ

องคกรทุนผูสนับสนุนใหการดําเนนิการประสบความสําเร็จและสามารถใหการคุมครองและชวยเหลอื

ผูเสยีหายและผูที่ประสบปญหาไดเปนอยางด ี

3

1.สถานการณการคามนุษย

1.1 สถานการณการคามนุษยในพ้ืนท่ีภาคเหนอืตอนบน

สถานการณในพื้นที่ภาคเหนอืตอนบนยังคงเปนพื้นที่ที่มีปญหาการคามนุษยเกดิข้ึนอยางตอเนื่อง ในปที่

ผานมามีการคามนุษยที่เกิดข้ึนในพื้นที่ มีการอพยพเขามาของแรงงานขามชาต ิจากประเทศพมา และลาว

ซ่ึงมีบุคคลจํานวนหนึ่งที่ถูกชักชวนและลอลวงเขาสูกระบวนการคามนุษย พบการแสวงประโยชนทางเพศ

ไดแกการคาประเวณเีด็กและผูหญิงในสถานคาประเวณี สถานบริการที่เปดในลักษณะแอบแฝงคาประเวณ ี

ซ่ึงมีทัง้เด็กหญิงและเด็กชาย รวมถงึกลุมผูหญิง ดานแรงงานพบวามีการนําเด็กตางชาตทิัง้เด็กหญิงและ

เด็กชายชาวลาวจากชายแดนภาคเหนอืและภาคอิสานเขามาคาแรงงานในพื้นที่ภาคเหนอื มีการบังคับและ

เอาเปรยีบแรงงาน โดยทํางานเปนคนรับใชในบานและใชแรงงานในสถานที่กอสราง นอกจากนั้นยังมี

ขบวนการตดิตอชักชวนและจัดหาเด็กจากประเทศพมาเขามาขอทาน นอกจากนัน้แรงงานไทยยังคง

หลั่งไหลไปทํางานตางประเทศซ่ึงแรงงานจํานวนหนึ่งถูกเอารัดเอาเปรยีบและถูกบังคับใหทํางานโดยผิด

เงื่อนไขหรอืผิดสัญญาทัง้ในภาคการเกษตร ภาคอุตสาหกรรมและการแสวงประโยชนจากการคาประเวณี

ซ่ึงจากการทํางานในชุมชนในปที่ผานมาพบวายังคงมีความตองการและมีการตอบสนองของแรงงานไทย

เดนิทางไปตางประเทศอยางตอเนื่อง

1.2 รูปแบบของการคามนุษยในพ้ืนท่ีภาคเหนอืตอนบน

การคาประเวณี ยังพบปญหาการคาประเวณเีด็กรวมถงึมีลักษณะการลอลวงหรอืบังคับใหคาประเวณี

โดยสามารถแยกได คอื เด็กเช้ือชาตลิาว จะเขามาคาประเวณใีนพื้นที่ จ.แพร จ.นาน เด็กเช้ือชาตไิทใหญ

จะเขามาคาประเวณทีี่ จ.เชียงราย จ.เชียงใหม เด็กเช้ือชาตกิะเหรี่ยงและพมา จะเขามาคาประเวณทีี่ จ.

ตาก โดยเฉพาะในอําเภอตามแนวชายแดน รวมทั้งมีเด็กไทยทีเ่ขาสูวงจรการคาประเวณทีุกจังหวัดในพื้นที่

ภาคเหนอืตอนบน

มีธุรกจิเพศพาณชิยที่เปดกจิการประกอบดวยสถานคาประเวณ ีมีลักษณะเปนบานหรอืหองเชา รานคารา

โอเกะ รานอาหาร ผับ สถานนวดแผนโบราณ อาบอบนวด สถานที่เหลานี้ลวนมีการแอบแฝงการคา

ประเวณทีัง้สิ้น พบไดในพื้นที่ จ.เชียงใหม จ.เชียงราย จ.พะเยา จ.ตาก

มีเด็กทํางานในรานเตนระบําโปเปลอืยหรอืเตนโคโยตี้และนําไปสูการขายบรกิารทางเพศ มีการเพ่ิมข้ึนของ

รานนวดเพื่อสําเร็จความใคร (นวดกะปู) พบไดในพื้นที่ จ.เชียงใหม

4

มีการนําเด็กชายและเยาวชนชาย อายุระหวาง 15-25 ป เขาสูกระบวนการคาประเวณเีพ่ิมมากข้ึน ในสถาน

รานคาราโอเกะ ผับ และสถานบรกิารสําหรับลูกคาซ่ึงเปนผูชายนอกจากนัน้ยังมีขอมูลที่ช้ีวามีนักทองเที่ยว

ชาวตางชาตซ่ึิงชักชวนเด็กผูชายไปถายภาพอนาจารและนําภาพเด็กลงในเว็ปไซดซ่ึงมีลักษณะที่สอไป

ในทางเพศ พบที่ จ.เชียงใหม จ.เชียงราย

มีการเปดเว็บไซดนําเขาภาพและขอมูลสวนตัวของเด็กและเยาวชนชายหญิงเพื่อโฆษณาขายบริการทางเพศ

หรอืเรยีกวาการคาประเวณอีอนไลน บางครัง้จะใหเด็กเขาไปโพสภาพและขอมูลติดตอดวยตัวเอง จากนัน้

ใหลูกคาที่ตองการซ้ือบริการทางเพศเขาไปยังเว็ปไซดเพื่อตดิตอนัดหมายซ้ือบริการทางเพศ มีระบบการ

เขาถงึขอมูล ลูกคาตองจายคาสมัครสมาชิกเพื่อเลอืกเด็กหรอืหญิง โดยมีการแบงรายไดจากการทํางาน

ใหแกผูดูแลเว็ปไซดหรอืผูตดิตอจัดหาดวย พบที่ จ.เชียงใหม จ.เชียงราย

มีขบวนการนายหนาที่ติดตอชักชวน ยุยงสงเสรมิใหเด็กและเยาวชนเขาสูกระบวนการคาประเวณี และมี

การติดตอลูกคาเพื่อซ้ือบริการทางเพศ พบในพื้นที่ จ.เชียงใหม จ.ลําพูน จ.เชียงราย จ.พะเยา จ.แพร

จ.นาน จ.แมฮองสอน จ.ตาก จ.ลําปาง

สถานที่ที่มีเอเยนตตดิตอและเปนธุระจัดหาเพื่อคาประเวณ ีคอื รานเสรมิสวย รานขายของชํา โรงแรมและ

พนักงานโรงแรม เกสเฮาส รถสาธารณะหรอืรถรับจาง

กลุมลูกคาผูซ้ือบรกิารทางเพศสวนใหญ คอื แรงงานทั่วไป นักธุรกจิ ขาราชการบางกลุม นักทองเที่ยวชาว

ไทยและตางประเทศ โดยเฉพาะนักทองเที่ยวชาวเอเชียและประเทศตะวันออกกลาง

ขบวนการขอทาน มีการนําเด็กชาวพมามาขอทาน พบตามสถานที่ทองเที่ยว ตลาดกลางคนื ตลาดนัด

ถนนคนเดิน พบเด็กที่ถูกนํามาขอทานตัง้แตวัยทารกจนถงึอายุประมาณ 10 ป เด็กสวนมากเขาสู

กระบวนการโดยการตดิตามมากับครอบครัวหรอืญาติ มีเอเยนตเขาไปติดตอชักชวนมาจาก จ.ทาข้ีเหล็ก

ประเทศพมาเขามาทาง อ.แมสาย จ.เชียงราย บางครัง้มีการหลบเลี่ยงดานตรวจของเจาหนาที่โดยการเดิน

ปาออมจดุตรวจแลวข้ึนรถโดยสารประจําทาง จากนัน้เขามาพักในบานเชาใน อ.เมือง จ.เชียงใหม นายหนา

จะมีการจัดสรรพื้นที่และบางครั้งจะตองจายคาเชาที่สําหรับการขอทานดวย ขอทานมีรายไดจากการ

ขอทานระหวาง 150 – 1,000 บาท/วัน ถาเปนเด็กจะมีรายไดตอวันโดยเฉลี่ยตั้งแต 500 บาทข้ึนไป พบ

สถานการณในพื้นที่ จ.เชียงใหม จ.เชียงราย สวนที่ อ.แมสอด จ.ตากมีการสงเด็กไปขอทานที่กรุงเทพฯ

5

ดานแรงงาน มีการนําเด็กสัญชาตลิาว สัญชาตพิมา เด็กกลุมชาตพัินธุมาใชแรงงานโดยผิดกฎหมาย ให

ทํางานรับใชในบาน รานขายอาหาร ขายดอกไมและพวงมาลัย รวมทัง้ทํางานในสถานที่กอสราง เด็ก

สวนมากเขาเมืองโดยผิดกฎหมาย ถูกบังคับใหทํางาน ถูกเอาเปรยีบคาจางคาแรง พบในพื้นที่ จ.เชียงใหม

จ.พะเยา จ.ลําปาง จ.ตาก

มีการลอลวงแรงงานชายจากพื้นที ่อ.แมสอด ไปทํางานบนเรอืประมง มีเอเยนตเปนธุระจัดหาเด็กและ

ผูใหญจากพื้นที่พักพิงช่ัวคราวสําหรับผูอพยพโดยติดตอและนําพาผูอพยพ และสงไปทํางานในเรอืประมง

โรงงาน แรงงานในบานและคาประเวณ ีพื้นที่ปลายทางคอื กรุงเทพฯ จ.สมุทรสาคร จ.ชลบุรี

การเดนิทางไปทํางานตางประเทศ จากการดําเนนิกิจกรรมดานการปองกัน โดยใหความรูแกชุมชนและ

ประชาชนซ่ึงเปนกลุมเสี่ยงในพื้นที่ภาคเหนอืตอนบน พบวามีขอมูลเกี่ยวกับการเดนิทางไปทํางาน

ตางประเทศของชุมชนไทยในพื้นที่ จ.เชียงใหม จ.เชียงราย จ.พะเยา จ.ลําปาง จ.ลําพูน จ.นาน จ.แพร และ

จ.แมฮองสอน พบวามีสถานการณที่เปนความเสี่ยงเกี่ยวของกับขบวนการหลอกลวงแรงงานไทยดังนี้

1.ขบวนการคาแรงงานไปตางประเทศ แรงงานไทยที่เดนิทางและมีความตองการไปทํางานใน

ตางประเทศสวนหนึ่งไปโดยถูกกฎหมายตามชองทางซ่ึงกรมการจัดหางาน กระทรวงแรงงานไดกําหนดไว

แตมีแรงงานจํานวนหนึ่งซ่ึงถูกกลุมนายหนาหรอืบรษิัทจัดหางานผิดกฎหมายเรยีกเก็บคานายหนาเปน

จํานวนเงินที่สูง เชนไปทํางานที่ประเทศไตหวันตองเสยีคานายหนาประมาณ 100,000 – 150,000 บาท มี

การหลอกลวงแรงงานโดยอางวาจะพาไปทํางานที่ประเทศญ่ีปุนและเกาหลใีตและเรยีกเก็บคาธรรมเนยีม

ในอัตราที่สูงเกนิความเปนจรงิ ทําใหแรงงานมีหนี้สนิจากการกูเงินและครอบครัวไดรับความเดอืนรอน มี

การหลอกเรยีกเก็บเงินคาใชจายในการเดินทางไปทํางานตางประเทศแตความเปนจริงไมมีการพาไปทํางาน

หรอืมีบางกรณทีี่เม่ือแรงงานเดินทางไปถงึประเทศปลายทางแลวถูกบังคับใหทําสัญญาอยางไมเปนธรรม

ชวงที่ผานมามีแรงงานไทยจํานวนหนึ่งตัดสนิใจเดินทางไปทํางานตางประเทศ เชนประเทศในแถบตะวันออก

กลาง ประเทศลเิบยี แลวถูกเอาเปรยีบแรงงาน แรงงานบางคนที่เจ็บปวยจากการทํางานถูกสงกลับและไม

สามารถเรยีกรองคาชดเชยหรอืคาตอบแทนทางแรงงาน

2.การแสวงประโยชนจากการคาประเวณี ผูหญิงไทยจากภาคเหนอืจํานวนหนึ่งเดนิทางไปทํางาน

ตางประเทศดวยความสมัครใจ โดยมีขบวนการเปนผูตดิตอและจัดการเรื่องการเดินทางและนําพาไป

นายหนาไดชักชวนผูหญิงใหไปทํางานนวดที่ประเทศมาเลเซียโดยหลอกวาจะออกใบอนุญาตทํางานให

6

มีการเก็บคาใชจาย แตเม่ือไปถงึปลายทางกลับยึดหนังสือเดนิทางซ่ึงผูหญิงจะตกเปนหนี้ ถูกบังคับให

คาประเวณ ีบางกรณมีีการกักขัง ขมขูและทํารายรางกาย มีนายหนาทัง้ชาวไทยและชาวตางชาตติิดตอ

ชักชวนผูหญิงเพื่อแตงงานกับชาวตางชาตแิละนําไปสูการใชแรงงานและคาประเวณ ี

1.3 เสนทางการคามนุษย

การคาประเวณีเด็กและผูหญิงตางชาต ิ

เสนทางท่ี 1 : ชายแดน จ.ทาข้ีเหล็ก – อ.แมสาย จ.เชียงราย ผูเสยีหายเดนิทางมาจากเมืองเชียงตุง

ประเทศพมา เขามาทางจังหวัดทาข้ีเหล็ก แตบางสวนมาทํางานรับจางทั่วไปหรอืมาอาศัยกับญาตอิยูที่ อ.

แมสาย จ.เชียงรายอยูกอนแลว จากนัน้ถูกเพื่อนหรอืคนรูจักหรอืนายหนาชักชวนหรอืลอลวงใหมา

คาประเวณทีี่จังหวัดเชียงใหม ผูเสยีหายเดนิทางโดยรถโดยสารประจําทาง และมีนายหนาขับรถไปรับ

เสนทางท่ี 2 : ชายแดน จ.เมยีวดี – อ.แมสอด จ.ตาก ผูเสยีหายเดนิทางมาจากเมืองพะอาง ยางกุง

เมียวด ีโดยเขามาทางฝง จ.เมียวดี นั่งเรอืขามมายัง อ.แมสอด บางสวนถูกหลอกลวงวาใหมาทํางานรับจาง

เสรฟิอาหารและมีบางสวนที่ตัง้ใจมาคาประเวณโีดยเขามาทํางานที่สถานคาประเวณใีน อ.แมสอด

มีผูเสยีหายบางสวนทัง้เด็ก ผูหญิงและผูชาย ถูกนายหนาชักชวนและเสนอวาสามารถพาไปทํางานไดโดย

พาออกจากคายพักพิงช่ัวคราว เดินทางโดยรถยนตสวนตัวของนายหนา กรณเีปนผูชายจะพาไปทํางานใน

โรงงานคัดแยกอาหารทะเล สวนผูหญิงพาไปคาประเวณทีี่ จ.สมุทรสาคร

เสนทางท่ี 3 : ชายแดนแขวงเวยีงจันทน - จ.หนองคาย ผูเสยีหายซ่ึงเปนชาวลาวเดนิทางเขามายัง

ประเทศไทย โดยถูกพาไปคาประเวณทีี่ จ.แพร ตามชองทางตอไปนี้

o เมืองม้ืน แขวงเวยีงจันทน – สถานขีนสงเวียงจันทน – ดานตรวจคนเขาเมืองลาว – นั่งรถทัวรขาม

ไปดานตรวจคนเขาเมืองหนองคาย – นั่งรถยนตสวนตัวของนายหนามุงตรงไปยังสถานคาประเวณ ี

o เมืองม้ืน แขวงเวยีงจันทน – ทาเรอืบานวัง ประเทศลาว – นั่งเรือโดยสารขามมา อ.ปากชม จ.เลย –

นั่งรถไปยังสถานขีนสง จ.เลย – นั่งรถยนตสวนตัวของนายหนามุงตรงไปยังสถานคาประเวณ ี

o เมืองเวยีงคํา แขวงหลวงพระบาง – แขวงเวยีงจันทน – ข้ึนรถโดยสารประจําทางไปยังดานตรวจคน

เขาเมือง จ.หนองคาย - สถานขีนสง จ.อุดรธานี – นั่งรถทัวรไปยังสถานคาประเวณ ี

นายหนาไดนําเด็กหญิงสัญชาตไิทยจาก จ.หนองบัวลําภู และสงมาคาประเวณดีวย

กรณีหญิงไทยถูกพาไปยังเขตปกครองพิเศษมาเกาเพ่ือบังคับใหคาประเวณี ผูประสบปญหามีความ

ประสงคจะเดนิทางเขาประเทศสหรัฐอเมริกา ไดรับการเสนอจากนายหนาวาสามารถพาเดนิทางเขา

7

ประเทศสหรัฐอเมรกิาได โดยตองไปแวะที่ประเทศมาเกากอน เพื่อตอไปยังประเทศอ่ืนๆ เม่ือผูเสยีหาย

เดนิทางไปถงึประเทศมาเกา ไดถูกสงไปกักตัวที่บานของเอเยนตซ่ึงมีหญิงไทยจํานวนหนึ่งพักอยูและบอกวา

ตองไปทํางานที่สถานอาบอบนวดและจะตองคาประเวณ ีแตไดตดิตอขอความชวยเหลอืจากญาติและ

นําไปสูการชวยเหลอืของหนวยงานและปลอดภัยในที่สุด

กรณีการบังคับคาประเวณีในภาคกลางและภาคใตตอนบน มีการดําเนนิการชวยเหลอืเด็กและหญิง

ชาวลาวและชาวไทใหญซ่ึงถูกบังคับใหคาประเวณทีี่ จ.นครปฐม และ จ.ชุมพร

o ผูเสยีหายสัญชาตลิาว เดนิทางมาจาก แขวงเวยีงจันทนเขาเมืองโดยผานสะพานมิตรภาพไทย -

ลาว จ.หนองคาย มีนายหนาซ่ึงเปนชาวลาวไดชักชวนไปทํางานเสริฟอาหารและเครื่องดื่มที่

ประเทศไทย โดยไดจัดการเรื่องการเดินทางและใหใชหนังสอืเดินทางปลอม จากนัน้สงไป

คาประเวณยีังรานคาราโอเกะที ่จ.ชุมพร ผูเสยีหายบางสวนเดินทางมาจากเมืองปากเซ แขวงจําปา

ศักดิ์ ทําหนังสอืเดนิทางที่เมืองปากเซจากนัน้นายหนาพาขามผานดานชองเม็ก จ.อุบลราชธาน ี

และตอรถยนตสวนตัวไปยังรานคาราโอเกะเพื่อคาประเวณทีี่ จ.ฉะเชิงเทรากอน จากนั้นสงตอมา

ยัง จ.ชุมพร ผูเสยีหายบางคนทํางานขายของทีแ่นวชายแดนไทย-ลาวมากอน จากนัน้นายหนามา

ตดิตอชักชวนใหไปทํางานเสิรฟอาหารแตถูกบังคับใหคาประเวณใีนที่สุด

o ผูเสยีหายเปนชาวไทใหญ เดินทางมาจากรัฐฉาน ประเทศพมา ถูกนายหนาซ่ึงเปนคนไทใหญติดตอ

และชักชวนใหมาทํางานเสริฟอาหารและเครื่องดื่มและกลับพามายังสถานคาประเวณทีี่ โดยบังคับ

ใหขายบรกิารทางเพศและขมขูวาหากผูเสยีหายไมยอมทํางานจะสงไปขายที่รานอ่ืนและไดเรยีกเงนิ

(คาไถ) จากญาตขิองผูเสียหายดวย ภายหลังจากการชวยเหลอืเจาหนาที่ไดซักถามขอเท็จจรงิ ทํา

ใหทราบวามีขบวนการนํากลุมเด็กและหญิงชาวไทใหญมาพักทีโ่รงแรมใน จ.ทาข้ีเหล็กกอน จากนัน้

นายหนาไดไปรับตัวเด็กแลผูหญิง พามุงตรงไปยังสถานคาประเวณใีน จ.นครปฐม เดินทางโดยรถ

ตูสวนบุคคล ผูเสยีหายใหขอมูลวาระหวางการเดินทางคนขับรถถูกตรวจและสอบสวนโดย

เจาหนาที่แตหลังจากนัน้มีการเจรจาผานทางโทรศัพทและเจาหนาที่ไดปลอยตัวทุกคนใหเดนิทาง

ตอไป

ขบวนการขอทาน ผูเสยีหายมีภูมิลําเนาอยูประเทศพมา โดยเดินทางมากับนายหนาและครอบครัวมาที่

ชายแดนไทย จังหวัดทาข้ีเหล็ก เขามาทาง อ.แมสาย จ.เชียงราย นั่งรถโดยสารประจําทางมาถงึ จ.

8

เชียงใหม ถูกครอบครัวของตนบังคับใหขอทานโดยมีการเอ้ือประโยชนและดูแลโดยกลุมขอทานชาวชาว

พมาซ่ึงอาศัยอยูในพื้นที่ อ.เมือง เชียงใหมกอนแลว

การใชแรงงานเด็กซึ่งเปนความเสี่ยงและเกี่ยวของกับการคามนุษย กรณแีรงงานเด็กชาวลาว

ผูเสยีหายเดนิทางมาจากแขวงจําปาศักดิ์ ประเทศลาว โดยมีนายหนาชักชวนใหเขามาทํางานบาน เดนิทาง

ดวยเรอืขามแมน้ําและพานั่งรถยนตสวนบุคคลเดนิทางไปทํางานบานที่กรุงเทพฯกอน จากนัน้นายจางสง

ตอมายัง จ.เชียงใหม โดยใหทํางานบาน มีการหนวงเหนี่ยวเสรภีาพ นายจางไมจายคาจางแรงงานและมี

การทํารายรางกายเด็กดวย

แผนท่ีแสดงเสนทางการคามนุษย

9

2.ผลการดําเนนิงานของหนวยงาน

ในป พ.ศ.2554 โครงการ TRAFCORD ไดดําเนินโครงการดานการปองกัน การคุมครอง การดําเนนิคดีและ

การสงกลับและคนืสูสังคม โดยรวมมือกับหนวยงานเครือขายทัง้ภาครัฐ ภาคเอกชนและภาคประชาสังคม

ดังตอไปนี้

2.1 ดานการปองกัน (Prevention)

2.1.1 การใหความรูและพัฒนาศักยภาพผูปฏบิัติงานสหวชิาชีพในพ้ืนท่ีภาคเหนอืตอนบน

ดําเนนิการรวมกับ สํานักงานพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษย จ.เชียงใหม สํานักงานพัฒนาสังคม

และความม่ันคงของมนุษย จ.ตาก มูลนธิศิุภนมิิต แมสอด องคการระหวางประเทศเพือ่การโยกยายถิ่นฐาน

(IOM) ดําเนนิการจัดฝกอบรมดังนี้

ก) การประชุมและการฝกอบรมระดับผูปฏบิัติงานสหวชิาชีพ จํานวน 4 ครั้ง

o โครงการฝกอบรมลามภาษาถิ่นสําหรับผูปฏิบัติงานในการสัมภาษณขอเท็จจรงิผูเสยีหายจาก

การคามนุษย

o โครงการฝกอบรมเชิงปฏิบัติการสําหรับผูปฏิบตังิานสหวชิาชีพจังหวัดตากเรื่อง แนวทางและ

กระบวนการชวยเหลอืผูเสยีหายจากการคามนุษย

o โครงการฝกอบรมเชิงปฏิบัติการสําหรับผูปฏิบัตงิานสหวชิาชีพ 9 จังหวัดภาคเหนอืเรื่อง แนวทาง

และกระบวนการชวยเหลอืผูเสียหายจากการคามนุษย

o การประชุมเพื่อจัดทําแผนปฏิบัติการปองกนัและปราบปรามการคามนุษยจังหวัดเชียงใหม

ข) จัดการประชุมและการฝกอบรมระดับชุมชน จํานวน 28 ครัง้ โดยรวมมือ กองคุมครองและดูแล

ผลประโยชนคนไทยในตางประเทศ กรมการกงสุล กระทรวงการตางประเทศ บานพักเด็กและครอบครัว

สํานักงานพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษยจังหวัด องคการบริหารสวนตําบล ผูนําชุมชน กลุม

พัฒนาสตรปีระจําตําบล จัดทําโครงการ “เวทชุีมชนเรื่องเดนิทางไปตางประเทศอยางไรใหปลอดภัยจาก

การคามนุษย” จํานวน 23 ครัง้ โดยไดดําเนินการในพื้นที่ อ.จุน อ.ปง อ.ภูซาง อ.ดอกคําใต จ.พะเยา, อ.แม

แตง อ.กัลยาณวัิฒนา อ.เมือง จ.เชียงใหม อ.ปางมะผา อ.ปาย จ.แมฮองสอน อ.งาว อ.แมพริก อ.เกาะคา

อ.เมือง อ.หางฉัตร อ.เมืองปาน อ.สบปราบ อ.เถนิ อ.เสรมิงาม จ.ลําปาง, อ.เฉลมิพระเกยีรต ิจ.นาน และ

“โครงการสรางความรูสูชุมชนเพื่อปองกันปญหาการคามนุษย” จํานวน 5 ครัง้ โดยไดดําเนนิการในพื้นที ่

อ.ปาย จ.แมฮองสอน, อ.ฝาง อ.เมือง จ.เชียงใหม, อ.แมสาย อ.แมสรวย จ.เชียงราย

10

ค) จัดการฝกอบรมระดับเยาวชน จํานวน 6 ครัง้

o โครงการพัฒนาศักยภาพเด็กและเยาวชนไรรัฐไรสัญชาตเิพื่อปองกันและเฝาระวังปญหาการคา

มนุษย อ.แมสอด จ.ตาก

o โครงการฝกอบรมและศึกษาดูงานพัฒนาผูนําเยาวชนเพื่อสงเสรมิสทิธมินุษยชนในโรงเรยีนและ

ชุมชนในพื้นที่ จ.เชียงใหม จัดทําในพื้นที่ 5 อําเภอ ประกอบดวย อ.เมือง อ.เชียงดาว อ.อมกอย อ.

แมแจม อ.แมอาย

2.1.2 การสรางเครือขาย รวมมือกับบานพักเด็กและครอบครัว สํานักงานพัฒนาสังคมและความม่ันคง

ของมนุษยจังหวัด องคการบรหิารสวนตําบล ผูนําชุมชน กลุมพัฒนาสตรปีระจําตําบล ไดมีการจัดตั้ง

คณะทํางานในระดับชุมชน เพื่อชวยเหลอืผูประสบปญหาความรุนแรงในครอบครัว เด็กและสตรซ่ึีงถูก

ทารุณกรรมและละเมิดทางเพศ และบุคคลผูตกเปนกลุมเสี่ยงของการคามนุษย โดยดําเนนิการจดัตัง้ “

ศูนยสํารวจและปองกันปญหาการคามนุษยและการละเมดิสทิธเิด็กและสตรี” จํานวน 5 ศูนย ไดแก

อ.เชียงของ อ.พาน อ.แมสาย จ.เชียงราย อ.กัลยาณวัิฒนา จ.เชียงใหม อ.ปาย จ.แมฮองสอน

2.1.3 การรณรงคและประชาสัมพันธ

ก) การเผยแพรผานสื่อ ดําเนนิการพัฒนาและผลติสื่อสงิพิมพ ไดแก โปสเตอร แผนพับ สติ๊กเกอร ปฏิทนิ

สื่อพรเีมียม ผลิตสปอตวทิยุและเผยแพรออกอากาศเพื่อใหความรูและเตอืนภัยการคามนุษยในภาษาไทย

และภาษาถิ่น

ข) การจัดการรณรงคในพ้ืนท่ีเสี่ยงและชุมชนชายขอบตางๆ โดยจัดกจิกรรมโรดโชวและนทิรรศการ

เคลื่อนที่ จํานวน 10 ครัง้ ในพื้นที่ อ.ทาสองยาง จ.ตาก, อ.เมือง จ.ระนอง, อ.เมือง จ.เชียงใหม 4 ครัง้, อ.

แมสอด จ.ตาก, อ.เมือง จ.เชียงราย 2 ครัง้

2.2 ดานการชวยเหลอืคุมครอง (Protection)

ภาพรวมของการดําเนินการคุมครองและชวยเหลอืผูเสยีหายจากการคามนุษยในปที่ผานมา ไดรับความ

รวมมือและการสนับสนุนเปนอยางดจีากหนวยงานที่เกี่ยวของไดแก หนวยงานภายใตกระทรวงการพัฒนา

สังคมและความม่ันคงของมนุษย ประกอบดวย สํานักงานพัฒนาสังคมและความม่ันคงของมนุษยในระดับ

จังหวัด บานพักเด็กและครอบครัวประจําจังหวัด สถานคุมครองและพัฒนาอาชีพ สํานักปองกันและแกไข

ปญหาการคาเด็กและหญิง (สปป.) หนวยงานภายใตกระทรวงแรงงานและเจาหนาที่ผูบังคับใชกฎหมาย

เชน ตํารวจภูธรภาค 5 กองบังคับการตํารวจภูธรประจําจังหวัด สํานักงานตรวจคนเขาเมือง กองบังคับการ

11

ปราบปรามการกระทําความผิดเกี่ยวกับการคามนุษย (ปคม.) กรมสบืสวนคดพิีเศษ (DSI) สํานักงาน

ปองกันและปราบปรามการฟอกเงิน สํานักงานอัยการ กองคุมครองและดูแลผลประโยชนคนไทยใน

ตางประเทศ กรมการกงสุล กระทรวงการตางประเทศ รวมทัง้ไดรับความชวยเหลอืจากเครอืขายองคกร

พัฒนาเอกชน เชน มูลนิธศิูนยชีวิตใหม มูลนธิโิซเอ อินเตอรแนช่ันแนล มูลนธิศิุภนมิิต ประเทศไทย มูลนิธิ

กระจกเงา มูลนธิศิูนยพิทักษสทิธเิด็ก LPN IRC FACE UNIAP เปนตน

2.2.1 การรับแจงแหตุ สายดวน 08-7174-5797 ตัง้แตเดอืนมกราคม – ธันวาคม พ.ศ.2554 ไดรับแจงเหตุ

ทัง้หมด 113 กรณ ีจําแนกประเภทไดดังนี้

o กรณีที่เขาขายเปนการคามนุษย จํานวน 50 กรณี ในจํานวนนี้แยกประเภทเปนรูปแบบการคา

ประเวณ ี 29 กรณ ีรูปแบบแรงงาน 11 กรณ ีรูปแบบขอทาน 4 กรณี กลุมเสี่ยงคามนุษย 6 กรณ ี

(กลุมเสี่ยงคอื กรณคีนหายซ่ึงมีสภาพเหตุการณที่บงช้ีวาอาจนําไปสูการคามนุษย)

o กรณีการคาประเวณทีั่วไป จํานวน 3 กรณ ี

o กรณขีอทาน จํานวน 4 กรณ ี

o กรณเีอาเปรยีบแรงงาน จํานวน 11 กรณ ี

o กรณีละเมิดทางเพศเด็ก จํานวน 16 กรณี

o กรณีทํารายรางกาย/ทารุณกรรมทั่วไป จํานวน 8 กรณี

o กรณอ่ืีนๆ เชน ความรุนแรงในครอบครัว ตดิตามบุคคลสญูหาย จํานวน 21 กรณ ี

จากการรับแจงเหตุ ไดตรวจสอบขอเท็จจรงิและประสานงานหนวยงานที่เกี่ยวของและรวมวางแผน

ปฏิบัตกิาร นําไปสูการชวยเหลอืผูเสยีหายจากการคามนุษยและผูประสบปญหาทัง้หมด 32 กรณี ใน

จํานวนนี้แยกเปน

o กรณีการคามนุษย จํานวน 12 กรณ ี TRAFCORD ดําเนินการชวยเหลอืรวมกับทมีสหวชิาชีพและ

ประสานงานหนวยงานที่เกี่ยวของเพื่อเขาชวยเหลอื ในพื้นที่ จ.เชียงใหม จ.เชียงราย จ.แพร จ.ตาก

จ.นครปฐม จ.ชุมพร จ.สุพรรณบุร ีจ.พิจติร (กรณีจังหวัดพิจติรเปนการชวยเหลอืผูเสยีหายดาน

สังคมสงเคราะหและการดําเนนิคดใีนขณะที่ผูเสยีหายรับการคุมครองที่บานพัก)

o กรณีทารุณกรรมเด็ก(ละเมิดทางเพศ ทางรางกายและจิตใจ) จํานวน 10 กรณ ีดําเนนิการ

ชวยเหลอืรวมกับทมีสหวชิาชีพ ในพื้นที่ จ.เชียงใหม และ จ.เชียงราย

12

o ชวยเหลอืผูประสบปญหาทั่วไป จํานวน 10 กรณี ดําเนินการตดิตาม ตรวจสอบและประสานงาน

หนวยงานที่เกี่ยวของเพื่อใหความชวยเหลอื ในพื้นที่ จ.เชียงใหม จ.เชียงราย และ จ. กาฬสินธุ

2.2.2 การเขาชวยเหลอืผูเสยีหายจากการคามนุษย ในที่นี้หมายถงึ”ผูเสยีหายจากการคามนุษย”

ซ่ึงผานกระบวนการคัดแยกผูเสยีหายโดยพนักงานสอบสวนผูรับผิดชอบคดแีละทมีสหวชิาชีพ โดยได

จําแนกแลววาเปนบุคคลซ่ึงเปนผูเสยีหายตามพระราชบัญญัตปิองกันและปราบปรามการคามนุษย พ.ศ.

2551 มีจํานวนทั้งสิ้น 38 คน แยกเปนรูปแบบการคาประเวณ ี37 คน เปนรูปแบบการขอทาน 1 คน

อายุ เพศ สัญชาต ิ

ต่ํากวา 18 ป มากกวา 18 ป หญิง ชาย พมา ไทย ลาว

23 15 38 0 22 4 12

สรุป ผูเสียหายสวนมากเปนเด็กผูหญิง และสวนมากเขาเมืองโดยผิดกฎหมายและมีภูมิลําเนาอยูประเทศ

พมา ลาว และไทยตามลําดับ บางสวนเปนผูถอืบัตรประจําตัวบุคคลซ่ึงไมมีสัญชาตไิทย และบัตรผูไมมี

สถานะทางทะเบยีน พื้นที่ซ่ึงมีการดําเนนิการชวยเหลอืผูเสยีหายจากการคามนุษย คอื จ.เชียงใหม จ. แพร

จ.ตาก จ.พิจติร จ.นครปฐม จ.สุพรรณบุร ีจ.สมุทรสาคร จ.ชุมพร

2.2.3 การเยียวยาดานรางกาย จิตใจ และสังคม ใหความชวยเหลอืแกผูเสียหายและครอบครัวรวมทัง้

ผูประสบปญหาทางสังคม โดยใหความชวยเหลอืดานการใหคําปรึกษา ดานรางกาย ดานจติใจ จัดหา

บานพักฉุกเฉนิ ตดิตามครอบครัวและสงกลับภูมิลําเนา ตดิตามเยี่ยมผูเสยีหาย และสนับสนุนผูเสยีหาย

และครอบครัวดานเศรษฐกจิ การประกอบอาชีพและการศกึษา

ผลการดําเนนิงานมีดังนี้

การดําเนนิงาน จํานวนผูรับบริการ(คน)

ใหคําปรกึษา 225

ใหความชวยเหลอืดานสุขภาพกาย 62

ใหความชวยเหลอืดานจติใจ 37

จัดหาบานพัก สงตัวผูเสยีหายเขารับการคุมครองในบานพัก 107

13

การดําเนนิงาน จํานวนผูรับบริการ(คน)

ตดิตามครอบครัว 36

ตดิตามเยี่ยมครอบครัว 30

2.3 ดานการดําเนนิคด ี

มีการใหความชวยเหลอืดานกฎหมาย โดยเตรยีมความพรอมผูเสยีหายเพื่อเขาสูกระบวนการยุติธรรม เชน

กอนแจงความดําเนินคด ีกอนใหการในช้ันพนักงานสอบสวน กอนเบิกความในช้ันศาล การชวยใหผูเสียหาย

ไดรับสทิธติามกฎหมาย ประกอบดวยสทิธใินการไดรับคาสนิไหมทดแทน คาตอบแทนผูเสยีหาย สทิธิไดรับ

คาตอบแทนและคาชดเชยดานแรงงาน จดัหาทนายความเพื่อชวยเหลอืดานการดําเนนิคดี รวมทัง้ติดตาม

การบังคับใชกฎหมายทัง้ทางอาญาและตามพระราชบัญญัตปิองกันและปราบปรามการฟอกเงนิ

ผลการตดิตามและใหความชวยเหลอืทางดานกฎหมายมดีังนี ้

ก) ผลและความคืบหนาการดําเนนิคด ี มีการแจงความดําเนนิคดีกรณกีารคามนษุย จํานวนทัง้หมด 10

คด ีพนักงานสอบสวนไดตัง้ขอหาแกผูกระทําความผิดตามพระราชบัญญัตปิองกันและปราบปรามการคา

มนุษย พ.ศ.2551 ประมวลกฎหมายอาญา พระราชบัญญัตปิองกันและปราบปรามการคาประเวณี พ.ศ.

2539 พระราชบัญญัตคุิมครองเด็ก พ.ศ.2546 พระราชบัญญัตคินเขาเมือง พ.ศ.2522

เวลาท่ีดําเนนิคด ี กรณี พ้ืนท่ีเกดิเหต ุ

มกราคม คาประเวณเีด็กและหญิง อ.เมือง จ.เชียงใหม

กุมภาพันธ คาประเวณเีด็กและหญิง อ.เมือง จ.เชียงใหม

มีนาคม คาประเวณเีด็กหญิง อ.แมสอด จ.ตาก(ดําเนนิคดทีี่บก.ปคม.)

เมษายน คาประเวณเีด็กและหญิง อ.เมือง จ.เชียงใหม

คาประเวณเีด็กและหญิง อ.เมือง จ.ชุมพร (ดําเนินคดทีี่ บก.ปคม.)

กรกฎาคม บังคับใหขอทาน อ.เมือง จ.เชียงใหม

คาประเวณเีด็กและหญิง อ.สามชุก จ.สุพรรณบุร ี

14

เวลาท่ีดําเนนิคด ี กรณี พ้ืนท่ีเกดิเหต ุ

สงิหาคม คาประเวณเีด็กและหญิง อ.เมือง จ.นครปฐม (ดําเนนิคดทีี่ บก.ปคม.)

คาประเวณเีด็กและหญิง อ.เมือง จ.สมุทรสาคร

กันยายน คาประเวณเีด็กและหญิง อ.เมือง จ.แพร

ข) ผลคําพิพากษาในศาลช้ันตน ไดติดตามผลการพิพากษาคดกีารคามนุษยซ่ึงดําเนินการตอเนื่องมา

กอนป 2554 มีการตัดสินคด ีจํานวน 2 คด ีดังนี้

o กรณีเด็กหญิงมีภูมิลําเนาอยู จ.เชียงใหม ถูกลอลวงไปคาประเวณทีี่ประเทศมาเลเซีย ดําเนนิ

คดอีาญาในป 2552 ผล ศาลอาญาพิพากษายกฟองคด ี

o กรณีเด็กชาย 6 คน ถูกจัดหาและบังคับคาประเวณี อ.เมือง จ.เชียงใหม ดําเนินคดอีาญาในป พ.ศ.

2553 ผล ศาลจังหวัดเชียงใหมพิพากษาจําคุกจําเลยที่ 1 จํานวน 41 ป ใหชดใชคาสนิไหมทดแทน

100,000 บาทใหผูเสยีหาย 3 คน จําคุกจําเลยที่ 2 จํานวน 24 ป จําเลยที่ 3 เสยีชีวติ ศาลสั่ง

จําหนายคด ี

2.4 ดานการสงกลับและคืนสูสังคม ดําเนนิการประสานงานและรวมมือกับหนวยงานเครอืขาย ประกอบ

กอบดวย สถานคุมครองและพัฒนาอาชีพ บานพักเด็กและครอบครัว สํานักงานพัฒนาสังคมและความ

ม่ันคงของมนุษย หนวยพัฒนาสังคมในพื้นที่ และองคกรพัฒนาเอกชนในพื้นที่ตนทางและปลายทาง สงกลับ

ผูเสยีหายจากการคามนุษยทั้งหมด จํานวน 12 คน และผูประสบปญหาทางสังคมอ่ืนๆ จํานวน 32 คน

รวมเปน 44 คน

3. ความรุนแรงและผลกระทบท่ีเกดิข้ึนกับผูเสยีหายจากการคามนุษย

หนวยงานที่ดําเนินการหลักในการดูแลผูเสยีหายคอืบานพักเด็กและครอบครัวประจําจังหวัด และสถาน

คุมครองและพัฒนาอาชีพ ผูเสยีหายสวนมากเปนเด็กและผูหญิง จากการติดตามพบวาผูเสยีหายไดรับ

ผลกระทบจากการถูกกระทําดังนี้

o ผูเสยีหายจากธุรกิจทางเพศไดรับความทุกขทรมานทางรางกาย เด็กและผูหญิงบางคนเปน

โรคตดิตอทางเพศสัมพันธจากการที่ตองทํางานขายบริการทางเพศ เชน โรคซิฟลิส เด็กหญิงบาง

คนเปนโรคหูดหงอนไกซ่ึงเกดิจากการรับแขกจํานวนมากและตองทํางานหนักไมสามารถปฏิเสธ

15

ลูกคาที่มาซ้ือบรกิารได เนื่องจากยังเปนเด็กจึงเปนทีต่องการของลูกคา ภายหลังจากไดรับการ

ชวยเหลอืผูเสยีหายตองเขารับการรักษาที่โรงพยาบาล รวมถงึผูหญิงบางคนซ่ึงตั้งครรภในขณะที่

กําลังจะทํางาน นับเปนความเสี่ยงและเปนอันตรายดานสุขภาพ

o ผูเสยีหายที่เปนเด็กถูกพามาคาประเวณตีัง้แตอายุเพียง 13 ป การตองขายบรกิารทางเพศเปน

ระยะเวลาตอเนื่องทําใหเด็กขาดโอกาสในการพัฒนา มีผลตอพัฒนาการทางรางกายและจิตใจ

จากผลการประเมินพบวาผูเสยีหายมีระดับสตปิญญาทึบ มีปญหาบุคลิกภาพ ขาดทักษะในการ

ดํารงชีวติ อานและเขียนหนังสอืไดนอยมากและขาดความรูสกึม่ันใจในตนเอง

o ผูเสยีหายมีความรูสกึไมม่ันคงและหวาดกลัวอิทธพิลจากฝายผูกระทําความผิด สวนมากผูเสยีหาย

เขามาคาประเวณดีวยความสมัครใจโดยที่ครอบครัวไมทราบ ผูเสยีหายมีความวติกกังวลกลัววา

ครอบครัวจะรูวาตนเองมาคาประเวณี ผูเสยีหายจงึรูสกึกดดันและเปนทุกขจากเหตุการณที่เกิดข้ึน

ภายใตสภาวะที่ครอบครัวมีความคาดหวังวาจะตองสงเงินกลับบานอยางตอเนื่อง ประกอบกับใน

บางกรณผูีเสยีหายไมไดรับขอมูลที่เพียงพอและไมเขาใจเกี่ยวกับกระบวนการดําเนินคดแีละ

ข้ันตอนการชวยเหลอืของเจาหนาที่ จงึทําใหผูเสยีหายสวนใหญมีความกังวลและไมตองการ

รวมมือในกระบวนการดําเนินคดีและการชวยเหลอื

4.สรุปแนวโนมและสถานการณปญหา

พื้นที่ภาคเหนอืตอนบนยังคงมีความรุนแรงของสถานการณปญหาการคามนุษยอยางตอเนื่องเนื่องจาก

สภาพสังคม วัฒนธรรม การเมืองและความแตกตางทางเศรษฐกิจที่เปนปจจัยเอ้ือ วธิกีารและรูปแบบมี

การซอนเรน มีการนําเด็กและผูหญิงเขาสูธุรกิจทางเพศมากข้ึน สวนมากไมปรากฎสภาพการบังคับกักขัง

หรอืทํารายรางกาย แตมีการขมขูและคุกคามเสรภีาพของผูเสยีหาย และหนวงเหนี่ยวดวยหนี้สิน ถูก

นายหนานําพาเปนเครื่องมือทําใหตกอยูในสภาวะจํายอมและไมกลารองขอความชวยเหลอื ปจจัยที่เปน

สาเหตุผลักดันใหผูเสียหายเขาสูกระบวนการคอืความตองการมีรายได ความยากจน ภาวะการเปนหนี้สนิ

มีปญหาในครอบครัวและความไมรูเทาทัน ทําใหเขาสูกระบวนการคามนุษย ถูกแสวงประโยชนและถูกเอา

รัดเอาเปรยีบในที่สุด กลุมเสี่ยงของการคามนุษยรวมถึงผูมีฐานะทางเศรษฐกิจระดับปานกลาง แตพา

ตัวเองเขาสูวงจรความเสี่ยง เนื่องจากตองการมีรายไดเพ่ิมมากข้ึนหรอืตองการไปทํางานตางประเทศ มี

เด็กไทยที่เขาสูกระบวนการคาประเวณเีพ่ิมมากข้ึนอยางตอเนื่อง มีชวงอายุระหวาง 13 – 18 ป การคา

มนุษยที่มีเด็กไทยเปนผูเสยีหาย ไดรับความสนใจจากหนวยงานที่เกี่ยวของนอยกวาเด็กตางชาติ เนื่องจาก

สังคมมองวาเด็กสมัครใจเขาสูกระบวนการคาประเวณ ีประเด็นนี้ถูกละเลยจากองคกรที่มีหนาที่เกี่ยวของ

16

ซ่ึงสิ่งที่นาเปนหวงคอืหากไมมีการแกไขปญหาหรอืดงึเด็กออกจากวงจรเด็กกลุมนี้เด็กอาจพัฒนาเปนผูเปน

ธุระจัดหาและกระทําความผิดเสยีเองดังที่เคยปรากฎมาแลว

5. ความทาทายและขอเสนอแนะ

ภาพรวมของการชวยเหลอืและการดําเนินคดทีี่ผานมา มีจุดออนและขอจํากัดบางประการซ่ึงเปนผลมาจาก

การลงมือปฏิบัตงิาน สงผลทําใหยังไมสามารถบรรลุเปาหมายเทาที่ควร ไดแก

1. การคัดแยกผูเสยีหาย ผูปฏิบัตงิานบางสวนยังขาดทักษะในการสัมภาษณเพื่อใหไดมาซ่ึงขอเท็จจรงิที่

สอดคลองกับองคประกอบการคามนุษย ในขณะที่ผูเสยีหายไมตระหนักวาตัวเองเปนผูเสียหายหรอืถูก

กระทํา การมีทัศนคตดิานลบตอพฤติกรรมของบุคคลที่ถูกสัมภาษณทําใหเจาหนาทีไ่มไดรับความไววางใจ

และไมไดรับความรวมมือ บางครั้งขาดความตระหนักถงึความละเอียดออนตอสภาพการณของคดกีารคา

มนุษยและขาดการบริหารจัดการทมีที่มีประสทิธภิาพ ทําใหกลุมเปาหมายมีความกังวลเกี่ยวกับผูกระทํา

ความผิดและไมไววางใจเจาหนาที่ จงึไมใหความรวมมือเทาที่ควร การคัดแยกผูเสยีหายที่ผานมาจงึยังไม

สามารถเขาถึงขอเท็จจรงิเพื่อใชประกอบการดําเนินการชวยเหลอืและการดําเนนิคดีไดอยางมี

ประสทิธภิาพ

2. การดําเนนิการตามพระราชบัญญัติปองกันและปราบปรามการคามนุษย พ.ศ.2551

2.1 การสบืพยานไวกอนลวงหนา ในกรณผูีเสยีหายเปนชาวตางชาต ิบางกรณยีังมีความลาชา ผูเสยีหาย

ตองอยูในสถานคุมครองเปนเวลาหลายเดอืน ซ่ึงบางครั้งเกดิจากมุมมองในการดําเนนิคดแีละแนวปฏิบัตทิี่

แตกตางกันของพนักงานอัยการและผูปฏิบัตงิานสหวชิาชีพ จงึเปนความทาทายที่ตองพิจารณาระหวาง

ประเด็นเรื่องแนวทางการสัมฤทธิ์ผลทางคด ีกับระยะเวลาที่ผูเสยีหายตองรอกระบวนการในประเทศไทย

ขอเสนอแนะ : ควรมีการจัดทํากรอบระยะเวลาการดําเนนิการแตละข้ันตอน เชนกรอบเวลาการยื่นขอ

สบืพยานไวกอนลวงหนา เนนการประชุมทมีสหวชิาชีพและการติดตามผลการดําเนินงานแตละข้ันตอน

เสนอใหมีการจัดตั้งคณะทํางานกลางในระดับภาคหรอืระดับประเทศ ประกอบดวยผูเช่ียวชาญและมี

ประสบการณดานกฎหมายจากภาครัฐและภาคเอกชนเพื่อใหคําแนะนํา หรอืช้ีแนะแกผูปฏิบัติงานเม่ือเกิด

ปญหาหรอืมีความเห็นที่ไมตรงกันเกี่ยวกับการตคีวามกฎหมายหรอืการแกไขปญหาบางอยางที่เกดิจาก

การทํางานเพื่อเปนการสนับสนุนการทํางานในระดับพื้นที่

2.2 การเรียกคาสนิไหมทดแทน ที่ผานมากระทรวงการพัฒนาสังคมฯไดมีการออกอนุบัญญัตใิหทมีสห

วชิาชีพในพื้นที่รวมกันประเมินความเสยีหายทางแพงเพื่อดําเนนิการเรยีกคาสินไหมทดแทนใหแกผูเสยีหาย

17

ซ่ึงยังมีขอตดิขัดในทางปฏิบัต ิเนื่องจากการทํางานของทีมสหวชิาชีพยังขาดแนวทางสําหรับการกําหนด

คาเสยีหาย สงผลใหการดําเนนิการลาชาและการดําเนนิคดใีชเวลานาน

ขอเสนอแนะ : กระทรวงการพัฒนาสังคมฯ ควรรวมมือกับหนวยงานที่เกี่ยวของกําหนดเกณฑการคิด

คํานวณคาสนิไหมทดแทนจากการถูกกระทําละเมิดแกผูเสยีหายในรูปแบบตางๆ และกรอบระยะเวลาการ

ดําเนนิการ เพื่อเปนแนวทางแกทมีสหวชิาชีพในการกําหนดคาเสยีหายใหแกผูเสยีหาย ทัง้นี้พนักงานอัยการ

สามารถนําเกณฑดังกลาวเสนอแกศาลประกอบคําขอในสวนแพงจะทําใหผูปฏิบัตงิานในพื้นที่มีความ

ชัดเจนจะสามารถดําเนนิการไดรวดเร็วมีประสทิธภิาพมากยิ่งข้ึน

3. แมวาจะมีความพยายามในการสบืสวนและดําเนนิคดีกับสถานคาประเวณีหรอืสถานบริการแอบแฝง

การคาประเวณีแลวแตมักพบวาสวนใหญสถานที่ดังกลาวจะกลับมาเปดกิจการเหมือนเดมิภายในเวลาไม

นาน ยังคงจัดใหมีการคาประเวณโีดยไมเกรงกลัวกฎหมาย ผูตองหาและเจาของกจิการบางคนไดรับการ

ประกันตัวในช้ันพนักงานสอบสวนหรอืช้ันศาลแลวกลับไปกระทําความผิดเหมือนเดมิ ซ่ึงทําใหเห็นวาการ

จับกุมและดําเนินคดอีาญากับผูกระทําความผิดเพียงอยางเดยีวอาจไมไดผลเนื่องจากตองรอการพิสูจนใน

ช้ันศาลซ่ึงตองใชระยะเวลานาน กระบวนการเหลานี้มักเกดิข้ึนซํ้าๆ ทําใหการคามนุษยยังคงอยูและไมมีการ

จัดการกับตนตอของปญหาอยางแทจริง

ขอเสนอ : ขอใหคณะกรรมการปองกันและปราบปรามการคามนุษย พิจารณาทบทวนในประเด็นดังกลาว

โดยเฉพาะเรื่องการสั่งปดสถานประกอบการหรอืสถานบรกิารทีมี่การกระทําความผิดการคามนุษยและ

กําหนดมาตรการดานการปองกันและปราบปรามใหมีการบังคับใชและดําเนนิการอยางเขมงวดเพื่อให

สอดคลองกับแผนยุทธศาสตรและสามารถยุตขิบวนการคามนุษยไดอยางจรงิจังและทําใหการปองกันและ

การปราบปรามมีประสทิธภิาพมากยิ่งข้ึน

4. แนวทางปฏิบัตดิานการคุมครองผูเสยีหายจากการคามนุษยคอืการทํางานเปนทมี ซ่ึงที่ผานมาภาคสวน

ที่เกี่ยวของมีการพัฒนาศักยภาพของบุคลากรอยางตอเนื่อง แตปญหาที่พบคอืบุคลากรที่ผานการฝกอบรม

ไมสามารถนําความรูไปใชในการปฏิบัตงิานได สาเหตุหนึ่งเนื่องมาจากโครงสรางการทํางานภายใน

หนวยงานที่ไมเอ้ือใหบุคลากรทําหนาที่ เพราะหนวยงานมีภารกจิที่ใหบุคลากรทําภารกจิอ่ืนๆ ในขณะที่การ

ทํางานเปนทมีตองอาศัยความรวมมือและทุมเท รัฐบาลควรควรทบทวนถึงการจัดวางกําลังคนให

สอดคลองกับภารกจิ

18

5. รัฐบาลควรตรวจสอบและติดตามการทํางานขององคกรพัฒนาเอกชนรวมทั้งเสรมิสรางศักยภาพองคกร

เอกชนเพื่อใหสามารถเขามาเปนกําลังเสรมิ สนับสนุนและอุดชองวางในการทํางาน เชน บานพักฉุกเฉนิ

หรอืบานพักสําหรับการฟนฟูเยยีวยา เนื่องจากผูเสยีหายบางคนมีความจําเปนตองไดรับการดูแลเปนพิเศษ

ไมสามารถดูแลรวมในบานพักหรอืสถานดูของรัฐบาลได รวมทัง้ควรมีการตรวจสอบและตดิตามการ

ทํางานขององคกรพัฒนาเอกชนอยางสมํ่าเสมอโดยเฉพาะในสวนของบานพักหรอืสถานดูแลเด็กกลุมเสี่ยง

ของการคามนุษยและเด็กดอยโอกาสเพื่อใหเปนมาตรฐานเดยีวกันและมีหลักประกันวาเด็กจะไดรับการ

ดูแลดไีมเสี่ยงตอการถูกละเมิดสทิธ ิหนวยงานภาครัฐและองคกรพัฒนาเอกชนควรมีการ บูรณาการการ

ทํางานรวมกันใหมากข้ึน สรางบรรยากาศที่ดใีนการทํางานรวมกันรวมทัง้ปรับทศิทางการทํางานให

สอดคลองและมีความเปนเอกภาพมากยิ่งข้ึน

6.ประเทศไทยซ่ึงเปนศูนยกลางทางดานเศรษฐกจิโดยเฉพาะในภูมิภาคลุมน้ําโขง และทางภาคเหนอืมี

พรมแดนตดิกับประเทศเพื่อนบาน จึงเปนตนทางและทางผานของการคามนุษยซ่ึงมีแนวโนมเกิดข้ึนอยาง

ตอเนื่อง ดังนัน้การเปลี่ยนแปลงเขาสูอาเซียนในป พ.ศ.2558 จะมีการสรางความรวมมือทางการคาและ

เศรษฐกจิโดยเฉพาะตามแนวชายแดนของไทย อาจนํามาซ่ึงความตองการแรงงานมากข้ึน คาดหมายไดวา

การลักลอบคามนุษยอาจเตบิโตเพ่ิมมากข้ึนตามไปดวย ซ่ึงปญหานี้จะกระทบตอการเมืองและความม่ันคง

รวมทัง้เปนประเด็นการละเมิดสิทธมินุษยชน จึงเปนความทาทายวารัฐบาลและทุกภาคสวนที่เกี่ยวของจะมี

มาตรการรับมือกับความเปลี่ยนแปลงดังกลาวอยางไร เพื่อตอบโตกับขบวนการคามนุษยที่นับวันทวคีวาม

รุนแรงมากข้ึนเรื่อยๆ