türkiyenin yerşekilleri part 2
TRANSCRIPT
DOĞAL AFETLER (DEVAM)3) DEPREM: Depremler volkanik, tektonik ve çöküntü
depremleri olarak 3’e ayrılır. Türkiye’de Doğu
Anadolu Fay hattı, Batı Anadolu fay hattı ve
Güneydoğu Anadolu fay hattının varlığından dolayı
tektonik depremler yoğunluktadır.
Ülkemizde; Konya, Karaman, Taşeli platosu, Mardin,
Ergene havzası en tehlikesiz bölgelerdir.
Bunun dışında Trabzon, Rize çevresi 4. dereceden
deprem bölgesi olduğundan harita verilmiş sorularda
sık kullanılabilir.
4)SEL
*Depremden sonra en çok can kaybının olduğu afettir.
*En çok ilkbaharda olur, sebebi yağış+kar erimeleridir.
*Karadeniz bölgesinde daha yaygındır.
5)Çığ
*Kar yağışının yanında yer şekillerinin de etkisiyle
oluşur.
*En çok Doğu Anadolu bölgesinde görülür.
6)Orman Yangını
*En fazla Akdeniz bölgesinde görülür. En az
Karadeniz’de görülür. Nem dağılışta ana etkendir.
TÜRKİYE’NİN AKARSULARI
ÖZELLİKLERİ:
*Bazı akarsular yer şekillerinden ve ikliminden dolayı
denize ulaşamaz, yani kapalı havzalar bulunur.
*Rejimler genel itibariyle düzensizdir. Karadeniz’de
nispeten düzenlidir.
*Balıkçılık yapılır.
*Genelde en çok ilk baharda su taşırlar.
*Yükselti ve eğimden akarsularda akış hızı, aşındırma
gücü ve enerji potansiyeli fazladır. Aynı zamanda
ulaşıma elverişli değildir.
Not: Hidroelektrik potansiyel en çok Doğu Anadolu, en
az Marmara bölgesindedir.
Kaynağını Dışarıdan Alıp Ülkemizde Dökülen:Asi, Meriç
Kaynağını Ülkemizden Alıp vs Ülkelerde Dökülen: Çoruh
(Gürcistan), Fırat (Suriye, Irak), Dicle (Irak), Zap
(Irak), Aras ve Kura (Azerbaycan)
Karadeniz’e Dökülen:
Çoruh, Yeşilırmak, Kızılırmak, Filyos, Sakarya
Marmara: Susurluk
Ege: Meriç, Büyük Menderes, Küçük Menderes, Gediz ve
Bakırçay.
Akdeniz: Dalaman, Aksu, Göksu, Köprü
çayı, Seyhan, Ceyhan, Asi
Basra Körfezi: Fırat, Dicle, B. Zap
Hazar Gölü: Aras, Kura
TÜRKİYE’DE GÖLLER VE TİPLERİ
Oluşumuna göre göller:
1) Doğal Göller:
a) Tektonik Göller: Tektonik hareketler sonucu oluşan çukurların su dolmasıyla oluşur. Bu graben veya senklinal olabilir.
*Marmara:Manyas, Ulubat, İznik, Sapanca
*Göller yöresi:Acıgöl, Beyşehir, Eğirdir, Burdur
*İç Anadolu:Tuz, Akşehir, Eber, Seyfe
*Doğu Anadoluda: Hazar
b)Karstik Göller: Obruk, dolin ve Polye tabanında oluşan göllerdir. Ör: Kestel, Salda, Suğla, Elmalı
c)Volkanik: Kaldera, maar, krater, gibi çukurların su dolmasıyla oluşur. Nemrut, Meke Tuzlası…
d)Buzul Gölleri: Sirk çukurunun su ile dolması ile oluşur. Aynalı, Karagöl gölleri…
Salda Gölü (Karstik)
e)Set Gölleri:
*Heyelan Set Gölleri: Heyelan sonucu vadinin kapatılmasıyla oluşur. Ör: tortum, sera, uzungöl
*Alüvyal Set: Alüvyonların koy ve körfezi kapaması veya vadiyi kapaması ile oluşur.
Ör: Mogan, Eymir, Çamiçi
*Volkanik Set:Lavın havzayı tıkaması sonucu ile oluşur. Ör: Van gölü
*Kıyı Set: Koy ve körfezin deniz kordonu ile kapatılması ile oluşur. Ör:Büyük ve küçük çekmece, Terkos, ölüdeniz
2)Yapay Göller:
Bu kısma barajlar girer.
Yapay göllerin faydaları;
Erozyonu yavaşlatır.
İklimi yumuşatır.
Turizm ve balıkçılık yapılır.
Sulama ile tarımda dalgalanmalar önlenir, nadas alanı azalır.
Sanayi bitkileri ekilir.
İçme suyu sağlanır.
Elektrik elde edilir.
Kızılırmak üzerinde: Hirfanlı, Kesikköprü, Kapulukaya, Altınkaya, Derbent
Yeşilırmak üzerinde: Almus, Hasan Uğurlu ve Suat Uğurlu
Sakarya üzerinde: Sarıyar, Gökçekaya,
Gediz: Demirköprü
B. Menderes: Adıgüzel ve Kemer
Manavgat: Oymapınar
Göksu: Gezende
Seyhan: Seyhan ve Çatalan
Ceyhan: Aslantaş, Sır
Fırat:Keban, Karakaya, Birecik, Atatürk
Dicle: Ilısu, Dicle, Kralkızı
Çoruh: Borçka