vĂn hoÁ biỂn trong vĂn hoÁ dÂn gian truyỀn thỐng...

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

------------------

NGUYỄN THỊ HÀ ANH

VĂN HOÁ BIỂN TRONG VĂN HOÁ DÂN GIAN

TRUYỀN THỐNG HẢI PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ VĂN HỌC

HÀ NÔỊ - 2010

Nguyên Thi Ha Anh – Cao hoc Văn K51 2

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

------------------

NGUYỄN THỊ HÀ ANH

VĂN HOÁ BIỂN TRONG VĂN HOÁ DÂN GIAN

TRUYỀN THỐNG HẢI PHÒNG

Chuyên ngành : Văn học dân gian

Mã số : 60 22 36

LUẬN VĂN THẠC SĨ VĂN HỌC

Ngƣời hƣớng dẫn:

GS.TS. LÊ CHÍ QUẾ

HÀ NÔỊ - 2010


MUC LUC Sô trang

Mơ đâu 2

Nôi dung 7

Chƣơng 1: Diên mao thanh phô biên Hai Phong 7

1.1. Vị tri địa li 7

1.2. Lịch sư, con ngươi Hai Phong 9

1.3. Đăc trưng văn hoa biên Hai Phong 12

Chƣơng 2: Văn hoc dân gian trong cac lễ hôi tiêu biểu cua

Hải Phong 22

2.1. Môi quan hê giưa Văn hoa dân gian va văn hoc dân gian 22

2.1.1. Tim hiêu môt sô thuât ngư 22

2.1.2. Môi quan hê giưa Văn hoa dân gian và văn hoc dân gian 23

2.2. Lê hôi choi trâu (lê hôi “Đâu ngưu”) 26

2.2.1. Truyên thuyêt dân gian trong lê hôi choi trâu 26

2.2.2. Thơ ca dân gian trong lê hôi choi trâu 33

2.2.3. Thơ ca hiên đai trong lê hôi choi trâu 36

2.2.4. Tin ngương dân gian trong lê hôi choi trâu 38

2.3. Lê hôi đên Nghe 45

2.3.1. Nư tương Lê Chân trong chinh sư 46

2.3.2. Truyên thuyêt Lê Chân trong Thân tich 48

2.3.3. Truyên thuyêt Lê Chân trong lê hôi 53

Chƣơng 3: Dân ca vung biên Hai Phong 59

3.1. Hat Đum (Thuy Nguyên) 59

3.1.1. Nghê thuât ngôn tư cua hat Đum 60

3.1.2. Thơi gian va không gian nghê thuât cua hat Đum 61

3.1.3. Nghê thuât diên xương cua hat Đum 64

3.2. Ca tru (Thuy Nguyên) 76

3.2.1. Ca tru – môt hôn thơ dân tôc 77

3.2.2. Hat trong ca tru 79

Kêt luân 83

Phu luc 86

Tai liệu tham khảo 95


MỞ ĐÂU

1. Lí do chọn đề tai:

Văn hoa là nền tảng tinh thần cua xã hôi, chăm lo phat triển văn hoa

chinh là tao đông lực phat triển đất nước. Do vậy với những truyền thống tốt

đẹp cua minh, văn hoa dân gian đóng vai trò tich cực trong sự phat triển cua

xã hôi Việt Nam.

Hiện nay, việc nghiên cứu văn hoc trong bối cảnh văn hoa đang được

thịnh hành ở nhiều nước trên thế giới, đăc biệt là ở Việt Nam. Vi vậy, nhiều

nhà nghiên cứu, nhiêu nhà khoa hoc rất quan tâm và đã có những công trinh

nghiên cứu về lĩnh vực này.

Người viết luận văn quê ở Hải Phòng, vừa sinh sống vừa làm việc tai

Hải Phòng cho nên việc nghiên cứu, khảo sat đề tài về Hải Phòng có ý nghĩa

vô cung quan trong. Nó giup tôi hiểu rõ hơn về văn hoa dân gian cua quê

hương minh. Do vậy, tôi muốn dung tư liệu Hải Phòng để minh chứng cho

vấn đề văn hoa biển trong văn hoc dân gian truyền thống.

Hiện nay, tôi đang giảng day cho sinh viên ngành văn hoa du lịch, do

đó đề tài này sẽ góp môt phần phục vụ cho công viêc day , hoc và nghiên cứu

vê văn hoc dân gian cua Hải Phòng.

Với tất cả những li do đã trinh bày ở trên, chung tôi chon đề tài nghiên

cứu Văn hoá biển trong văn học dân gian truyền thống Hải Phòng.

2. Lịch sử vấn đề:

Hải Phòng là môt thành phố biển vung Duyên hải Bắc bô có nhiều

thuận lợi về văn hoa, kinh tế, chinh trị… cua cả nước nên có rất nhiều tài liệu

đã viết về nó. Tiêu biểu nhất là cuốn Địa chí Hải Phòng cua hôi đồng lịch sư

thành phố Hải Phòng (in năm 1990). Đây là môt tài liệu rất có gia trị, được

biên soan kha công phu. Tuy nhiên, những vấn đề về văn hoa, tin ngương, con

người, văn hoc… cua cư dân Hải Phòng được đề cập tới vẫn mang tinh chất


khai lược. Về sau này ở Hải Phòng, còn có thêm cuốn Địa chí thị xã Đồ Sơn

cua Thị uỷ - HĐND – UBND thị xã Đồ Sơn – Trung tâm khoa hoc xã hôi và

nhân văn Hải Phòng (in năm 2003). Đây cũng là môt trong những tài liệu

được biên soan kha chi tiết và công phu về cac vấn đề văn hoa, lê hôi, tin

ngương, văn hoc… cua cư dân biển Đồ Sơn. Tuy nhiên, cuốn sach vẫn mang

tinh chất chí chung.

Nói chung, cac tài liệu về địa chi đã cung cấp môt sự nhận biết kha toàn

diện về quê hương Hải Phòng trên nhiều lĩnh vực từ lịch sư, địa li, văn hoa,

tin ngương, đến văn hoc dân gian… Đó là những cuốn sach được đanh gia là

có gia trị về măt tư liệu. Tuy nhiên, vi là loai sach chung viết về lịch sư, con

người, văn hoa… nên tập sach chưa có điều kiện đi sâu vào những vấn đề cua

văn hoc dân gian.

Nhờ có sự quan tâm cua Đảng và Nhà nước, cac cơ quan và cac ngành

chức năng ở địa phương, nên Hải Phòng đã có kha nhiều công trinh nghiên

cứu, biên khảo, sưu tầm về đất nước, lịch sư, con người, văn hoa, văn hoc…

Đó là cac tài liệu: Hải Phòng di tích lịch sử - văn hoá do Trịnh Minh Hiên

(chu biên) – 1993, Nhân vật lịch sử Hải Phòng – 2000, Văn hoá văn nghệ

dân gian Hải Phòng – 2001, Một số di sản văn hoá tiêu biểu của Hải Phòng

(2 tập) – 2001-2002, Lễ hội truyền thống tiêu biểu Hải Phòng do Trịnh

Minh Hiên (chu biên) năm 2006… Ngoài ra còn có nhiều công trinh nghiên

cứu riêng về văn hoa dân gian cua cư dân biển Hải Phòng như: Non nước Đồ

Sơn cua Trịnh Cao Tưởng – 1978, Hát Đúm Hải Phòng cua Đinh Tiếp –

1987, Tìm hiểu ca trù Hải Phòng cua Giang Thu – Vũ Thiệu Loan – 1999,

Đồ Sơn lịch sử và lễ hội chọi trâu cua Đinh Phu Ngà – 2003,… Nhin chung,

cac tài liệu và cac tac giả đã tiến hành giới thiệu kha kĩ lương về lịch sư hinh

thành, về môt số nhân vật lịch sư tiêu biểu, những di tich, tin ngương, phong

tục, tập quan, văn hoa văn nghệ, khảo tả kha chi tiết về cac lê hôi… Nhưng do


tinh chất sưu tầm, giới thiệu, chỉ ghi chép để bảo lưu là chinh nên cac tac giả

không có điều kiện đi sâu phân tich, đanh gia cac loai hinh cua văn hoc dân

gian truyền thống.

Bên canh đó cũng có nhiều tap chi văn hoa, văn hoc ở trung ương và

địa phương đều đề cập đến cac di sản văn hoa dân gian, văn hoc dân gian cua

cư dân biển Hải Phòng. Cac tap chi đã giới thiệu cac bài viết cua môt số tac

giả nhưng còn khiêm tốn trên môt vài lĩnh vực như khảo cổ, di tich, thắng

cảnh, quản li văn hoa… Nhưng do khuôn khổ và tinh chất cua tap chi nên it

có bài viết thực sự mang tinh chất nghiên cứu sâu.

Có thể nói, cac công trinh nghiên cứu về văn hoa biển cua Hải Phòng

là những tài liệu quý, có gia trị, nêu lên được những nét đăc trưng cua vung

biển Hải Phòng nói riêng và vung biển Duyên hải Bắc bô nói chung. Cac tac

giả đã đi sâu phân tich, chỉ ra được những nôi dung, phương thức thể hiện,

những nét đăc sắc riêng… cua từng lê hôi, văn hóa dân gian như choi trâu,

hat đum, ca tru…Nhưng đó là những công trinh nghiên cứu riêng chưa có

được cai nhin tổng quan về văn hoa và văn hoc, chưa chỉ ra được những gia

trị cua văn hoc dân gian trong bối cảnh văn hoa.

Ngoài ra, chung tôi nhận thấy có môt tài liệu rất có gia trị về văn hoa

cua cac làng ven biển Việt Nam, đó là Văn hoá dân gian làng ven biển do

Ngô Đức Thịnh (chu biên) – 2000. Tài liệu đã đề cập tới môt số vấn đề về

folklore cua cư dân ven biển và hải đảo ở môt số vung biển tiêu biểu cua Việt

Nam như vung biển Trà Cổ, làng biển Quan Lan, vung biển Đồ Sơn… Nhưng

đó mới chỉ là những nhận xét bước đầu nhằm định hướng cho việc nghiên cứu

lĩnh vực văn hoa biển nói chung. Tài liệu chưa có điều kiện đi sâu tim hiểu

cac thể loai văn hoc dân gian miền biển.

Nhin chung, cac nhà nghiên cứu trong nước rất quan tâm, chu ý nhiều

đến vấn đề này. Về văn hoa biển cua khu vực Bắc bô thi it có tài liệu nghiên


cứu hơn. Ho tập trung chu ý đến cac vung ven biên Hải Phòng, Quảng Ninh…

Nhưng phần lớn cac nhà nghiên cứu quan tâm nhiều đến văn hoa biển cua khu

vực miền Trung, đăc biệt là cac tỉnh Quảng Ngãi, Đà Nẵng, Ninh Thuận, Binh

Thuận… Ho đã tổ chức được thành công cac cuôc hôi thảo và có nhiều công

trinh nghiên cứu có gia trị về văn hoa biển miền Trung như: Văn hoá biển

miền Trung trong mối quan hệ với văn hoá biển Đông Nam Á cua GS.TS

Mai Ngoc Chừ; Du lịch văn hoá biển miền Trung – tiềm năng và thách

thức cua PGS.TS Lê Hồng Lý; Người Quảng Ngãi nhìn ra biển cua TS.

Nguyên Đăng Vũ – Tap chi Nguồn sang dân gian, số 3-2007; Biển Đà Nẵng

– những thách thức về văn hoá cua Bui Văn Tiếng – Tap chi Văn hoa dân

gian số 4-2007… Cac công trinh nghiên cứu đã nêu lên được những nét văn

hoa đăc sắc cua cư dân cac vung biển, nêu lên được những tiềm năng và thach

thức về văn hoa trong bối cảnh hôi nhập.

Tóm lai, qua tất cả những sach, bao, cac công trinh nghiên cứu đề cập

ở trên, có thể nhận thấy rằng, đã có nhiều tài liệu nghiên cứu đến văn hoa dân

gian, văn hoc dân gian cua cư dân biển Hải Phòng. Nhưng chưa có tài liệu

nào nghiên cứu nó thành môt hệ thống, nghiên cứu văn hoc trong bối cảnh

văn hoa. Nhiệm vụ cua chung tôi là xem xét lai toàn bô cac tài liệu về văn hoa

dân gian cua Hải Phòng, nghiên cứu, tim hiểu văn hoc dân gian truyền thống

trong cac di sản văn hoa đo để phân tich, tổng hợp, đanh gia, khảo cứu, góp

phần bảo lưu và phat huy gia trị cua cac hiện tượng văn hoa dân gian trong

giai đoan hiện nay.

3. Đối tƣợng va phạm vi nghiên cứu:

3.1. Đối tƣợng nghiên cứu:

Đối tượng nghiên cứu là cac thể loai văn hoc dân gian truyền thống cua

Hải Phòng, qua đó kham pha những yếu tố cua văn hoa biển.

3.2. Phạm vi nghiên cứu:


Vi đề tài nghiên cứu kha rông nên chung tôi chỉ khảo sat, miêu tả, phân

tich môt số hiện tượng văn hoa dân gian tiêu biểu cua cư dân biển Hải Phòng,

nghiên cứu văn hoc dân gian truyền thống trong cac hiện tượng văn hoa dân

gian đó, để từ đó nêu môt số giải phap làm giàu và phat huy cac gia trị văn hoa,

cụ thể như: lê hôi choi trâu, lê hôi đền Nghè, hat Đum và ca tru.

4. Những đóng góp cua luận văn:

- Trinh bày, bổ sung tư liệu về văn hoc dân gian có liên quan đến cac

hiện tượng văn hoa dân gian tiêu biểu cua cư dân biển Hải Phòng.

- Luận văn góp tiếng nói vào công cuôc bảo tồn, phat huy gia trị văn

hoa dân gian cua vung biển Hải Phòng.

5. Phƣơng pháp nghiên cứu:

Để thực hiện đề tài, chung tôi sẽ sư dụng môt số phương phap nghiên

cứu chinh trong qua trinh phân tich, tổng hợp, nghiên cứu.

- Phương phap nghiên cứu liên ngành: đứng trên mảnh đất cua văn hoc

dân gian kết hợp với môt số tri thức cua cac ngành khoa hoc khac như văn

hoa hoc, dân tôc hoc, lịch sư…

- Ngoài ra, luận văn còn kết hợp giữa phương phap xư li văn bản với

phương phap điền dã thực địa.

6. Bố cuc cua luận văn:

Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, thư mục tham khảo, phụ lục, phần

nôi dung chinh cua luận văn được chia làm 3 chương.

Chương 1. Diện mao thành phố biển Hải Phòng

Chương 2. Cac lê hôi tiêu biểu cua Hải Phòng

Chương 3. Dân ca vung biển Hải Phòng


NỘI DUNG

CHƢƠNG 1

DIÊN MAO THANH PHÔ BIÊN HAI PHONG

1.1. Vị trí địa lí:

Hải Phòng là môt thành phố ven biển , năm phia Đông mi ền Duyên hải

Băc bô. Nơi đây cach thu đô Ha Nôi 102km, có tổng diện tich tự nhiên là

152.318,49 ha (sô liêu thông kê năm 2001) chiêm 0,45% diên tich tư nhiên

cả nước.

Vê ranh giơi hanh chinh:

Phia bắc giap tỉnh Quảng Ninh

Phia nam giap tỉnh Thai Binh

Phia tây giap tỉnh Hải Dương

Phia đông giap biển Đông

Thành phố có toa đô địa li:

Từ 20030'39' - 21

001'15' Vĩ đô Bắc.

Từ 106023'39' - 107

008'39' Kinh đô Đông.

Ngoài ra còn có huyện đảo Bach Long Vi nằm giữa Vịnh Bắc

Bô, có toa đô từ 20007'35' - 20

008'36' Vĩ đô Bắc và từ 107

042'20' - 107

044'15'

Kinh đô Đông.

Hải Phòng nằm ở vị tri giao lưu thuận lợi với cac tỉnh trong nước và

quốc tế thông qua hệ thống giao thông đường bô, đường sắt, đường biển,

đường sông và đường hàng không.

Đia hinh Hai Phong thay đôi rât đa dang phan anh môt qua trinh lich

sư đia chât lâu dai va phưc tap. Phia bắc Hải Phòng có dang dấp cua môt vung

trung du vơi nhưng đông bă ng xen đôi . Trong khi đo phia nam thanh phô lai


có địa hinh thấp và kha bằng phăng cua môt vung đồng bằng thuần tuy

nghiêng ra biên.

Vung biển Hải Phòng là môt bô phận thuôc tây bắc vịnh Bắc bô . Cac

đăc điêm câu tru c đia hinh đay biên va đăc điêm hai văn biên Hai Phong găn

liên vơi nhưng đăc điêm chung cua vinh Băc bô va biên Đông.

Đô sâu cua biển Hải Phòng không lớn. Đường đăng sâu 2m chay quanh

mũi Đồ Sơn rồi ha xuống 5m ơ cach bơ kha xa. Ơ đay biển nơi có cac cưa sông

đô ra, do sưc xâm thưc cua dong chay nên đô sâu lơn hơn . Ra xa ngoai khơi ,

đay biên ha thâp dân theo đô sâu cua vinh Băc bô , chưng 30 - 40m. Măt đay

biên Hai Phong đươc câu tao băng thanh phân min , có nhiều lach sâu vốn là

nhưng lòng sông cũ nay dung làm luồng lach ra vào hàng ngày cua tàu biển.

Hải Phòng co bơ biên dai trên 125km kê ca bơ biên chung quanh cac đao

khơi. Bơ biên co hương môt đương cong lom cua bơ vinh Băc bô , thâp va kha

băng phăng, câu tao chu yêu la cat bun do năm cưa sông chinh đô ra. Trên đoan

chinh giữa bờ biển, mũi Đồ Sơn nhô ra như môt ban đảo , đây la điêm mut cua

dải đồi nui chay ra tư trong đât liên, có cấu tao đa cat kết (sa thach) tuôi Đevon,

đinh cao nhât đat 125m, đô dai nhô ra biên 5km theo hương tây băc – đông

nam. Ưu thê vê câu truc tư nhiên nay đa tao cho Đô Sơn co môt vi tri chiên

lươc quan trong trên măt biên ; đông thơi cung la môt thăng canh nôi tiêng .

Dươi chân nhưng đôi đa cat kêt co bai tăm, có nơi nghỉ mat nên thơ và khu an

dương co gia tri . Ngoài khơi thuôc địa phận Hải Phòng có nhiều đảo rải rac trên

khăp măt biên, lơn nhât co đao Cat Ba, xa nhât la đao Bach Long Vi .

Biên, bơ biên va hai đao đa tao nên canh quan thiên nhiên đăc săc cua

thành phố Duyên H ải. Đây cung la môt thê manh tiêm năng cua nên kinh t ế

đia phương.

1.2. Lịch sử, con ngƣơi Hai Phong:


Hải Phòng là môt vung đất nhanh nhay, đi đâu trong nhiêu viêc va giau

truyên thông đâu tranh . Kê tư nhưng ngay nư tương Lê Chân chiêu mô dân

lành lập làng Ven . Bà là người đa khai pha đâu tiên môt vung nơi đâu song

ngon gió. Tiêp theo đo , phải kể đến những chiến công cua Bach Đằng lịch sư

lưng lây non sông . Hai lân đê quôc Phap xâm lươc nhưng Hai Phong vân đi

đâu ca nươc tư chông phao th uyên trên đât băc đên mơ đâu tac chiên trong

thành phố . Trong kim kep cua hâu đich sâu , cả nôi ngoai thành đã vung lên

giành chiến thắng để cuối cung có “Biển lưa Cat Bi” phối hợp tuyệt đẹp với

toàn quốc làm nên chiến thăng Điên Biên Phu chân đông đia câu.

Trong cuôc khang chiên chông Mi cưu nươc , Hải Phòng đã đanh trả

quyêt liêt va lâp bên mơ “Đương Hô Chi Minh trên biên”. Cung với thu đô Hà

Nôi va môt sô cac tinh khac , Hải Phòng vừa phòng ngự vừa tiến công đập tan

chiên dich tâp kich đương không lâp nên chiên thăng Điên Biên Phu trên

không. Bên canh đo, cac cuôc đấu tranh xã hôi khac cũng kha nhiều . Đăc biệt

là cuôc khởi nghĩa lớn cua nông dân chông lai triêu đinh phong kiên như cuôc

khơi nghia cua Quân He Nguyên Hưu Câu (1740 - 1750) lâp căn cư Đô Sơn

quyêt chiên cung quan quân . Có luc , cuôc khơi nghia mơ rông ra ca miên

Đông, làm rung đông kinh thành Thăng Long thơi vua Lê, chua Trịnh.

Như vây, truyên thông đâu tranh chống giăc ngoai xâm bảo vệ Tổ quốc,

ngươi Hải Phòng đã góp phần xứng đang, có măt trên tuyến đầu cua tất cả cac

thơi điêm nong bong cua lich sư . Nhiêu đinh chua, đền miếu thờ cac tiên

công, cac danh tướng, danh thân…ơ khăp nơi trong thanh phô.

Đên thơi cân hiên đai , dươi sư lanh đao cua Đang , vai tro đong gop cua

ngươi Hai Phong cang nôi bât trong nhưng cuôc chiên chông ke thu xâm lược,

xưng đang la môt thanh phô “Trung dung – quyêt thăng” . Càng tự hào với

truyên thông ta cang yêu quy manh đât đa công hiên nhiêu công sưc lam nên

lịch sư ve vang cua dân tôc Việt Nam anh hung.


Trong đâu tranh giai câp, đâu tranh dân tôc cua thơi ki cân hiên đai, giai

câp công nhân Hai Phong đươc hinh thanh sơm , Đang bô công san thanh lâp

năm 1929. Nhiêu cuôc đâu tranh quyêt liêt nô ra liên tiêp chông chê đô thưc

dân phat triên manh ca vê sô lương va chât lương . Qua nhưng phong trao nay,

rât nhiêu can bô cua trung ương va đia phương đa đươc đao tao , rèn luyện có

xuât thân tư lao đông va công nhân.

Hòa binh lâp lai , đăc biêt la sau ngay 13-5-1955, Hải Phòng đã nhanh

chóng xây dựng chu nghĩa xã hôi , phat triển kinh tế . Làm kinh tế bước đầu ,

“Song Duyên Hai” dâng cao trên trân đia công nghiêp , tô đa nho ca A - nhà

may xi măng xây dựng tổ lao đông xã hôi chu ng hĩa. Đầu những năm 80, khi

quản li nông nghiệp còn nhiều lung tung , nông nghiêp Hai Phong lai la môt

nơi đi đâu trong viêc thao gơ kho khăn . Do vây , nông nghiêp Hai Phong đa

tiên lên môt bươc mơi đang kể.

Như vây , Hải Phò ng la môt thanh phô nhanh nhay vơi cai mơi , giàu

truyên thông đâu tranh, “Trung dung, quyêt thăng”.

Vị tri địa li cua vung đất đã tao cho Hải Phòng trở thành môt đầu mối

giao thông quan trong , môt trung tâm công nghiêp , thương mai và là môt

Cảng biển có tiếng tăm ở Viên Đông.

Bên canh lich sư ve vang, hào hung đó, con ngươi đong vai tro rât quan

trong. “Ban chât con ngươi la tô ng hoa cac môi quan hê xã hôi’, tư vi tri con

ngươi lam nên lịch sư và là trung tâm cua lich sư , chung ta thư xem xét nhiều

khia canh con người Hải Phòng , thành viên cua công đồng dân tôc Viêt Nam.

Con ngươi Hai Phong co nhưng đăc tinh chung cua con ngươi Viêt Nam, do

tac đông cu a thiên nhiên va hoan canh kinh tê - xã hôi cụ thể cua môt vung

nên co nhưng net riêng . Cai chung và cai riêng đo thông nhât môt cach biên

chưng vơi nhau.


Nói đến con người, ngươi ta thây con ngươi năm trong ba tiêm năng vê

đât đai, ngành nghề và lao đông. Lao đông ơ Hai Phong là lao đông có tri tuệ,

có khoa hoc, có kĩ thuât va rât quy gia. Lưc lương lao đông xa xưa ơ đât nay

phô biên la trông trot , chăn nuôi va săn băt . Sau hang trăm nă m ren luyên

trong nên kinh tê kha tông hơp, nhiêu măt chuyên dung, ba dang lao đông trên

vân la nhưng lưc lương chu yêu cua thanh phô Cang.

Hải Phòng có 80 van dân sống ở nông thôn . Đây là lực lượng lao đông

kha hung hậu . Cung với khoa hoc kĩ thuât trong nông nghiêp , con ngươi bơt

lam lu hơn, đâu tranh vơi thiên nhiên miên biên co hiêu qua hơn , đong gop

nhiêu măt cho xa hôi...

Bên canh đo lao đông tri oc, đai hoc, trên đai hoc co trên môt van người

so vơi sô lương cu thơi Phap thuôc. Lưc lương lao đông thu công nghiêp đươc

phat triển nhảy vot làm đu cac măt hàng cơ khi tiêu dung , xuât khâu phuc vu

nông nghiêp. Sưc manh tông hơp cua lưc lương lao đông t hê hiên rõ đa dung

tri tuệ , tài năng , kĩ thuât, truyên thông tay nghê giai quyêt đươc nhiêu khó

khăn. Vây ma có luc tưởng chừng không thể khắc phục nổi trong cải tao , xây

dưng, chông thiên tai , đôi pho vơi chiên tranh , khôi phuc kinh tê sau chiên

tranh, trong tiêp thu kĩ thuât mơi cua thơi đai.

Khi noi đên con ngươi Hai Phong , trươc hêt phai nói tới đức tinh d ũng

cảm, có dũng mà lai thông minh , đa mưu sang tao . Ngươi Hai Phong chông

hàng loat ke thu đầu so, chông thiên tai, bão lũ, chông cươp biên, tàu ô… góp

phân xây dưng va bao vê đât nươc.

“Có thể tóm lai trong đấu tranh với thiên nhiên , trong san xuât , đâu

tranh dân tôc va xã hôi, qua tranh luân lâu d ài đã rèn luyện nên con người ở

đây có đức tinh hăng hai , thao vat, dũng cảm, năng đông, sang tao, nhay bén

và ứng phó nhanh vói tinh hinh mới, có tinh thần tập thể cua những ngươi lam

công nghiêp, khi cân biêt dưa va o nhau đê tiên công trong san xuât va chiên


đâu… Li tương long tin va nhân sinh quan cach mang; tri tuệ và năng lực, tâm

lòng và trach nhiệm là những vấn đề thời sự gắn bó hữu cơ đang thư thach

quyêt liêt ngươi Hai Phong trong luc đôi mơi tư duy , đôi mơi phong cach , lây

dân lam gôc, xây dưng con ngươi mơi”[11, tr 20].

Đổi mới tư duy nhât la tư duy kinh tê, xã hôi chuyên đông, vơi bản lĩnh

vôn co, con ngươi Hai Phong se băt nhanh tôc đô, theo kip tinh hinh, phat huy

thê manh , han chế dân nhưng yêu kem . Chăc chăn ho sẽ làm nên những ki

tich trong việc xây dựng thành phố xã hôi chu nghĩa để xứng đang với lịch sư

và vị thế cua nó.

1.3. Đăc trƣng văn hóa biên Hai Phong:

1.3.1. Nhƣng vân đê vê văn hoa biên:

Theo quan niêm truyên thông , Viêt Nam đươc phân thanh “Tam sơn , tư

hải, nhât phân điên” . Nghĩa là có ba phần nui , bôn phân biên va môt phân

ruông. Nươc ta lai giau tai nguyên thiên nhiên, có “Rừng vàng, biên bac”. “Va

cũng là môt trong cac quốc gia có bờ biển dài , nôi tư Mong Cai (phia bắc) tơi

Hà Tiên (phia nam), bao boc ba măt phia đông , nam va môt phân phia tây đât

nước, dài khoản g trên 3000 km. Theo Công ươc quôc tê vê Luât biên

(1992,1994), thi Việt Nam có chu quyền trên môt diện tich khoảng

1.000.000km2”. [32, tr 9]. Như vây , nêu xet ca vê diên tich va nguôn tai

nguyên… thi biên giư vai tro quan tro ng trong sư nghiêp xây dưng va bao vê

đât nươc cung như trong sư nghiêp công nghiêp hoa, hiên đai hoa đât nươc.

Đối với Việt Nam , cư dân va truyên thông lich sư la nhưng nhân tô

quan trong nhât tao nên diên mao văn h oa biển. Tư hang van năm nay , môi

trương sông quen thuôc cua cư dân biên Viêt Nam la môi trương sông nươc ,

với môt hệ thống sông ngòi dày đăc và môt hê thông biên bao quanh . Chinh

môi trương sông nươc nay đa đê lai nhưng dâu â n sâu đâm trong văn h oa cua

Viêt Nam.


Cac nhà nghiên cứu , cac nhà khảo cổ hoc nước ta đã phat hiện cac di

chỉ khảo cổ hoc nằm doc bờ biển và hải đảo . Đo la cac văn h oa khảo cổ như:

Ha Long (Quảng Ninh ), Hoa Lôc (Thanh Hóa), Sa Huynh (Quảng Ngãi ),

Tràng Kênh (Hải Phòng)… Môi môt di chi khao cô như vây mang nhưng net

đăc săc cua vung biên Viêt Nam . Và ở đây cũng minh chứng cho sự hiện diện

cua cư dân biển và hải đảo . Đăc biệt là di chỉ khảo cổ Tràng Kênh (Hải

Phòng). Đây la môt trong cac di chi hiêm hoi thuôc thơi đai đông thau sơ ki ơ

ven biên đông băc nươc ta . Ngươi Trang Kênh điên hinh cho giao lưu giưa

văn hoa biên va nôi đia . Ho vừa làm nông nghiệp v ừa đanh bắt ca biển và đi

lai trên biển.

Trong qua trinh phat triên cua minh , ngươi Viêt đa “Lân biên” do vây

cai “Chất biển” trong văn h oa cua ho ngày càng tăng . Vơi truyên thông lich

sư va thưc tê khai thac biên hiê n nay cua ngươi Viêt , cac nhà nghiên cứu đã

chia ngươi Viêt ơ doc duyên hai tư Mong Cai đên Ha Tiên thanh hai bô phân.

Bô phân thư nhât la ngươi Viêt tư Mong Cai đên Nghê Tinh . Yêu tô

biên trong văn h oa truyên thông cua ho chưa thật đậm nét . Viêc khai thac tai

nguyên biên chưa manh. Ngươi ta thây co sư kêt hơp giưa nông nghiêp va

ngư nghiêp trong tưng công đông dân cư . Tât ca nhưng đăc điêm trên co thê

là do vung biển vịnh Bắc bô là biên nông , biên nôi đia do vây ca không co

nhiêu. Hoăc nguôn gôc cua cư dân ven biên ơ đây chu yêu la dân nông

nghiêp… Chinh điêu nay đa tao nên sư khac biêt đôi vơi cư dân ven biên cua

ngươi Viêt tư Nghê Tinh trơ vao nam. Đây chinh la bô phân thư hai .

Truyên thông biên trong văn hoa cua ngươi Viêt ơ bô phân thư hai đâm

nét hơn so với bô phận thứ nhất . Hơn nưa , cac làng ngư nghiệp ở vung này

cũng thuần nhất hơn . Viêc khai thac thuy s ản chiếm tỉ lệ cao hơn so với nông

nghiêp. Có thể là do vung biển nơi đây sâu hơn , có hải lưu nóng và lanh đi

qua nên co nhiêu hai san . Ngoài ra , ngươi Viêt nơi đây đa tiêp thu truyên


thông khai thac biên cua ngươi Chăm va v ung biển nơi đây gần như là vung

đôc chiêm cua ngươi Viêt.

Như vây, cư dân đông băng Băc bô va Nam bô la cư dân nông nghiêp

kêt hơp vơi khai thac nguôn thuy san . Còn cư dân Duyên Hải miền T rung lai

khai thac manh nguôn lơ i thuy san trên biên . Có thể nhận thấy rằng , nhưng

điêu kiên vê đia li , đăc điêm kinh tê biên khac nhau đa tao nên nhưng yêu tô

văn hoa biên khac nhau cua hai bô phân kê trên.

Do truyên thông dân cư va đinh hương khai th ac đa dang nên Việt Nam

xưa kia cung như ngay nay không co môt nên văn h oa biên điên hinh . Mà ở

đây chi la “Nhưng yêu tô văn h oa biên đan xen vơi văn h oa nông nghiêp tao

nên môt săc diên văn hoa đăc thu cua cư dân ven biên”. [32, tr 69]. Tât ca gop

phân lam phong phu va đa dang hơn văn hoa Viêt Nam.

1.3.2. Văn hoá biên Hai Phong tƣ truyên thông đên hiên đai:

Vung biển Hải Phòng là môt bô phận thuôc tây bắc vịnh Bắc bô . Cac

đăc điêm câu tr uc địa hinh đay biển và đăc điểm hải văn biển Hải Phòng gắn

liên vơi nhưng đăc điêm chung cua vinh Băc bô va biên Đông . Chinh vi vậy,

văn hoa biên Hai Phong cũng mang những nét văn h oa cua người Việt từ

Móng Cai đến Nghê Tinh.

Hải Phòng là vung đất có bề dày lịch sư với những sự kiện, những nhân

vật, những thời ki phat triển rất sinh đông và đôc đao. Đây là vung đất mà

trong suốt tiến trinh lịch sư cua minh vừa mang những nét cổ xưa vừa tre

trung sôi đông. Là môt vung đất cưa sông, ven biển, Hải Phòng có sự giao

thoa rất đậm nét giữa văn hoa nông nghiệp với cac yếu tố văn hoa biển. Hải

Phòng là môt “Đầu mối giao thông”, là môt “Cưa chinh ra biển” cua quốc gia

trên địa bàn Bắc bô nên rất giàu có về văn hoa.

Đảo Cat Bà là môt hòn đảo lớn và đẹp nhất trong quần thể Ha Long.

Trong đó có di chỉ nổi tiếng thế giới Cai Bèo, phản anh rõ nét đời sống lao


đông sang tao cua người Việt cổ xưa. Đó là nền văn hoa Ha Long mang đậm

nét biển khơi.

Thuỷ Nguyên, vung đất cổ xưa, nay vẫn còn lưu giữ nhiều di tich văn

hoa đôc đao. Di chỉ Tràng Kênh - môt công xưởng chế tac đồ đa có quy mô

lớn và đat trinh đô kĩ thuật tinh xảo bậc nhất cua người xưa. Mô cổ Việt Khê

với những đồ đồng đẹp và tinh xảo. Đăc biệt là tiếng hat Đum ở Thuy Nguyên

đa cuôn hut nam thanh nư tu khăp nơi đua nhau vê đây trây hôi . Tiêp đên la

tiêng hat ca tru Đông Môn nôi tiêng thu hut nghê nhân cac tinh vê lê tiên sư ,

tiên thanh. Vi có thể nơi đây có truyền thống lâu đời và là môt nơi gôc nghê

cua miền Bắc.

Vĩnh Bảo, môt vung đất vẫn còn bảo lưu nhiều nét cua nông thôn cổ

xưa với những di sản văn hoa đầy ấn tượng như: Đền thờ Nguyên Bỉnh

Khiêm – danh nhân văn hoa cua đất nước; làng nghề tac tượng Bảo Hà đậm

nét bản sắc dân gian; môt Cổ Am đất hoc khoa bảng mà nay vẫn tiếp tục được

như xưa…

Ngoài ra phải kể tới Đồ Sơn - môt khu du lịch nghỉ mat nổi tiếng, mang

nhiều nét văn hoa biển đôc đao cua Hải Phòng. Đây là nơi có nhiều di tich,

nhiều truyền thuyết tin ngương đậm màu sắc địa phương. Và choi trâu là môt

lê hôi đăc sắc cua cư dân biển Hải Phòng.

Đăc điểm tổ chức xã hôi cua cư dân ven biển Hải Phòng: Cư dân ven

biển Hải Phòng có thành phần và nguồn gốc kha phức tap, do vậy cơ cấu tổ

chức làng xã cũng rất đa dang. Phần lớn ngư dân ven biển sinh sống, định cư

trên đất liền thành cac thôn làng, môt hinh thức tổ chức xã hôi cơ bản như

phần lớn cư dân nông nghiệp khac. Cư dân cac làng vẫn còn lưu giữ hồi ức là

ho từ môt nơi nào đó tới đây lập cư ở đây, có người từ biển vào nhưng cũng

có gia đinh, dòng ho lai từ Hải Dương hay cac tỉnh khac trong đồng bằng đi

ra. Nói chung, đối với ho nơi đang sống là nơi đất mới khai khẩn. Bên canh


đó, kết cấu nghề nghiệp cua cư dân trong làng cũng rất đa dang, ho vừa đanh

bắt ca vừa làm nông nghiệp, nghề muối, buôn ban…Tuy hinh thức bề ngoài

làng ngư dân có môt chut khac biệt so với cac làng cua nông dân, nhưng cach

thức phân chia thành xóm, phe giap, phường, cac công trinh kiến truc công

công cũng giống như ở môt làng nông nghiệp có đinh, đền… Cư dân lam

nghê biên Đô Sơn tâp trung sinh sông ơ bat van chai : Van Lê, Van Bun, Van

Ngang, Van Tac, Van Hoa, Van Hương, Van Thu. Tam van chài đó nay được

chia thanh cac phương: Ngoc Hải, Van Hương.

Ngoài ra, chung ta còn thấy trong cac làng cua ngư dân vẫn sư dụng

Hương ước như môt loai luật tục cua làng xã.

Về tin ngương, tôn giao: Đối với ngư dân, tin ngương tôn giao chiếm vị

tri rất quan trong trong đời sống tinh thần. Có lẽ bởi điều kiện sống và lao

đông cua ho trong môi trường biển cả vừa giàu có, ưu ai con người vừa thach

thức, đe doa tới tinh mang cua ho. Do vậy, ho luôn có niềm tin vào lực lượng

siêu nhiên trước biển cả bao la, hung vĩ.

Người dân biển Hải Phòng cũng giống như người Việt đồng bằng Bắc

bô, có tin ngương dân gian như ho thờ cung ông bà, tổ tiên. Ho lập bàn thờ

nơi trang trong nhất trong nhà và tiến hành cung lê vào dịp giỗ và cac ngày lê

trong năm. Ngoài ra, ho còn thờ Thần thanh và Thành hoàng làng, thờ Thuỷ

thần… Như ở Đền Nghè - Đồ Sơn thờ Thần biển là Thần Điểm Tước đồng

thời cũng là vị Thành Hoàng chung cua cư dân ca vung Đồ Sơn. Và Đồ Sơn

còn nhiều địa điểm thờ cung như Đinh Ngoc, đền Vừng, đền Dau…

Bên canh đo , cac tin ngương tôn giao như đao Gia Tô , đao Tin lanh ,

đao Hôi, đao Phât… du nhâp vao Hai Phong phat triên manh me . Đao Gia Tô

vào đầu tiên ở huyện Tiên Minh (Tiên Lang) hai, ba trăm năm trươc rôi phat

triên ra cac vung ven sông . Nôi thanh co cac nha thơ lơn , nho… khac nhau .

Đăc biệt đao Phậ t la tôn giao thâm nhâp ơ Đô Sơn sâu săc nhât . Môt sô nha


nghiên cưu cho răng Phât giao du nhâp vao Viêt Nam tư Ân Đô băng đương

biên qua Đô Sơn. Chua Hang Đồ Sơn tương truyền là nơi nhà sư ở Thiên Truc

đến trụ tri từ thế kỉ III (trươc công nguyên). Hải Phòng còn lưu lai nhiều chua

đươc xêp hang di tich lich sư như chua Dư Hang , chua Đông Khê, chua Vẽ…

Nhưng năm gân đây , hê thông chua chiên, tương thap ơ Hai Phong tưng bươc

đươc chu trong xây dưng.

Vê tri thưc, phong tuc tâp quan co liên quan đên nghê biên : Cư dân ven

biên Hai Phong đa sông va lao đông cân cu trên manh đât quê hương . Ho đã

khai thac moi thê manh cua vung đât quê minh đê xây dưng cuôc sô ng tư

trong nhưng công viêc binh thương gian di cua nghê nông , nghê đanh băt ca

hoăc chăn nuôi hai san . Môi khi ra khơi , ngư dân thương co sư chuân bi rât

chu đao như xem thơi tiêt , câu khân Lao Đao thân vương va Ha ba thuy quan,

ông sông ba lach đê moi sư binh an khi đi biên . Ho còn có những hành đông

kiêng ki đê mong găp nhưng điêu may măn , tranh moi sự rui ro . Như ơ Đô

Sơn trươc môi mua đi biên khoang thơi gian sau ngay răm , ngư dân thường

làm lê tai nhà, sau đo ra lê tai đinh Nghe câu khân thanh hoang phu hô moi sư

yên âm trong gia đinh va co nhưng mua ca bôi thu . Khi ra khơi , ngư dân

thương câp bên vao Miêu Cu trên đao Dau đê vai Đưc Nam Hai thân vương –

thân bao trơ cho nhưng ngươi đi biên . Điêu nay co tac đông tâm li rât tôt đôi

vơi ngươi dân chai Đô Sơn. Ho thường không ra biển vào những ngày le hoăc

nhưng ngay sat chu vi ho quan niêm vao nhưng ngay ây không găp rui ro thi

sản lượng ca cũng it . Đăc biệt , ngươi đi biên rât kiêng ki ra ngo găp đan ba

con gai , nhât la phu nư co mang . Đê chuân bi cho chuyên ra khơi , phụ nữ

mang thai không đươc mang lươi xuông thuyên , không tiên chân, không đi

qua mui thuyên… Nêu chăng may pham phai nhưng điêu đo thi ho phai đôt

via, giải via băng cach đôt la dưa đê at via đôc . Ngươi dân đi biên con kiêng

không găp nhưng ngươi co tang . Nhưng ngươi đang chiu tang không đươc


bươc xuông thuyên cua ho . Thâm chi , nhưng ngươi đi dư đam tang vê , phải

tăm rưa , thay quân ao sach se mơi đươc xuông thuyên…Tât ca đều thê hiên

phong tuc tâp quan cua cư dân vung biên Hai Phong.

Nhưng tri thức dân gian cua ngư dân về thời tiết , vê biên rât phong phu

và sinh đông. Ho có thể xem thời tiết dựa vào cac hiện tượng tự nhiên. Đê biêt

trươc đươc nhưng cơn bao săp tơi , ngươi ta thương nhin vao cac hiên tương

cua măt trời: nêu măt trơi khi lăn co tua hinh de quat , hoăc gio nam thôi , măt

trơi co mông ơ đăng đông , hay rang ơ đăng tây đo rưc , vêt xanh chay ngang

qua măt trơi đo (then cai) thi có nghĩa biển sắp có đông. Ho cũng nhin biên đê

có thể đoan định được thời tiết . Chăng han : để biết trời có dông mưa hay

không, ngươi ta thương xem bot nươc biên . Nêu bot biên mau trăng thi khi

hâu binh thương. Còn nếu bot biển có màu xam , nươc biên sui bot, kiên bo ra

thi có nghĩa trời sẽ nổi dông , dông mưa săp keo đên . Ngoài ra, nêu thây nươc

biên đang trong xanh bông thây đuc ơ dươi chân la săp co bao , sóng biển

cuôn hơn binh thương , nươc vân đuc , kéo lên thấy có n hiêu bun đât lân rong

rêu thi cũng bao trước ngày biển đông…

Nói chung, vung biển cua Hải Phòng hiếm thấy có cac bài hò vè đi biển

như môt sô vung biên ơ miên Trung ma ơ đây chi co sư phong phu cua truyên

kê dân gian, đơi sông tâm linh vơi cac hinh thưc tin ngương đa dang.

Vê lê hôi: Hải Phòng có rất nhiều lê hôi mang nét văn hóa truyền thống

cua dân tôc đồng thời cũng thể hiện nét văn hóa đăc sắc cua vung biển xứ

Đông. Đo la lê hôi Đền Nghè, lê hôi choi trâu… tôn vinh ngươi anh hung dân

tôc va vi Thanh hoang lang. Đăc biệt, hiêm co vung biên nao lai co môt lê hôi

đăc săc mang tinh chât toan quôc như lê hôi choi trâu . Ngoài ra còn có hôi hat

Đum, hôi ca tru Đông Môn, hôi bơi thuyên Cat Hai…góp phần làm giàu thêm

kho tang văn h oa dân gian cua ca dân tôc . Hôi hè, đinh đam phat triên manh

cả về số lượng và chất lượng như rước thần , mua sư tư , choi gà, hat chèo…,


sau nay thêm cai lương Nam bô , leo câu phao… Hôi Tây thi co rươc thanh, có

kèn đông, xiêc…, sân khâu Tây co cac loai cô điên , câm bi, hài kịch… Tất cả

nhưng cai đo đều thê hiên văn hoa phong phu, đa dang cua Hai Phòng..

Hải Phòng có số lượng người Hoa du nhập vào đây rất nhiều. Vi vậy ho

cũng mang theo những nét vă n hoa cua minh. Nơi đây co hôi quan Hoa Kiêu ,

có trường day chữ Han Kiều Tiểu, Kiêu Trung, có câu lac bô thương mai, kiên

truc lợp ngói mang.

Đên thơi cân hiên đai , Hải Phòng có sự ti ếp xuc giữa nền văn hoa

truyên thông va trao lưu văn hoa phương Tây. Văn hoa phương Tây phat triên

manh ở nôi thành và ngày càng mở rông giao tiếp . Đầu tiên la tin ngương tôn

giao như đao Gia Tô , đao Tin lanh , đao Hôi… du nhâp vao Hai Phong phat

triên manh me . Nhiêu câu lac bô Hôi âm nhac , câu lac bô thê thao như bong

đa, bóng bàn, quân vơt, bơi lôi… thu hut đươc giơi t re tập luyện phu hợp với

tôc đô cua xa hôi công nghiêp . Cac phong trào này từng có tiếng vang và

giành được nhiều giải thưởng lớn trong nước và quốc tế.

Hàng loat kĩ thuật hiện đai ra đời từ sản xuất công nghiệp , khai thac ,

dịch vụ đến nay đã thành truyền thống . Do ảnh hưởng cua văn h oa phương

Tây nên kiên truc đô thi mang anh sang nhâp chu yêu tư nươc Phap . Nghê

thuât xây dưng công viên , trông tia co hoa đươc phô biên khăp nơi . Đăc biêt

là cây hoa phượng đã trở thành môt biểu trưng cua thành phố cảng mà âm

hương cua no con vang mai trong bai ca “Thanh phô Hoa phương đo”.

Ngoài ra, lĩnh vực bao chi ở đây cũng là nơi có tiếng với nhiều tap chi

trong nươc va quôc tê . Bên canh sach bao tuyên truyên văn h oa phương Tây,

đế quốc mị ngu dân có sach bao tuyên truyền cach mang , sach văn nghệ dân

gian, văn hoc phat triên vơi cac tac phẩm nổi tiếng như “Bỉ Vo” , hay “Cưa

biên” cua Nguyên Hồng.


Vơi phương châm phat huy truyên thông , xây dưng nên văn h oa xã hôi

chu nghĩa , phong trao văn h oa văn nghê trong quân chung phat triên manh .

Tư gôc vơi chi hôi văn nghê , chi hôi đia phương và là cơ sơ cua Hôi liên hiêp

văn hoc nghê thuât thanh phô có tiếng nói là tap chi “Cưa biển” . Môt sô tac

giả là công nhân , lao đông. Ho đã có nhiều tac phẩm văn hoc nghệ thuật có

gia trị, ngày càng đổi mới tư duy, kham pha cuôc sống cua giai cấp công nhân

và con người đất cảng.

Ngoài ra nếp sống văn minh lịch sự được phat đông đã đem đến những

tiên bô đang mưng trong gia đinh va xa hôi.

Con ngươi đât cang rât thân thiên , mên khach va là nhưng ngươi “Ăn

sóng noi gio” . Ho cũng biết “Ăn chơi” . Cach ăn măc cua người dân nơi đây

vân giư ban săc riêng , du có luc hòa đồng nhưng khi giao tiếp thi phân biệt rõ

tâng lơp, đia phương, dân tôc. Măc thi phai đung môt và “sanh điêu”. Còn cac

món ăn thi mang những nét đăc thu , đăc săc cua miên biên vơi đa dang hai

sản. Đăc biệt là món banh đa cua cua Hải Phòng rất thơm ngon và có hương

vị riêng. Ơ Hải Phòng, ngoài cac món ăn hải sản còn có thêm cac món ăn Tàu

vơi đu sơn hao hai vi . Ăn Tây thi không nhiêu mon nhưng rươu quy , khach

san bàn ghế lai rất sang trong.

Tuy nhiên, trên măt trân văn h oa vân con nhiêu biêu hiên tiêu cưc , tê

nan xã hôi phat triển nghiêm trong. Nhưng du sao đo vân la nhưng hiên tương

nhât thơi . Nêu nhin vê qua khư , nhin về bản chất và hiện tượng , nhin về li

luân va thưc tiên , nhin về nhịp sống phu hợp với văn minh thời đai , Hải

Phòng có nhiều tiền đề và điều kiện để trở thành môt trung tâm văn h oa lơn ơ

miên biên . Sư vân đông nôi tai chu quan cua no đam bao hưa hen va quyêt

đinh thanh công. Tuy nhiên qua trinh đo không thê loai trư nghiêm khăc trong

cuôc đâu tranh vơi cac miên văn hoa khac.


Tiêu kêt

Hải Phòng là môt thành phố ven biển , năm phia Đông miên Duyên hai

Băc Bô , có vị tri giao lưu thuận lợi với cac tỉnh trong nước và quốc tế thông

qua hệ thống giao thông đường bô, đường sắt, đường biển, đường sông và

đường hàng không. Biên, bơ biên va hai đao đa tao nên canh quan thiên nhiên

đăc săc cua thanh phô Duyên Hai . Đây cung la môt thê manh tiêm năng cua

nên kinh tê đia ph ương va phat triên văn h oa. Nhiêu đinh chua, đền miếu thờ

cac tiên công , cac danh tướng , danh thân…ơ khăp nơi trong thanh phô . Như

vây, Hải Phòng là môt thành phố nhanh nhay với cai mới , giàu truyền thống

đâu tranh, “Trung dung, quyêt thăng”. Trong san xuât, đấu tranh dân tôc và xã

hôi, con ngươi ơ đây co đưc tinh hăng hai , thao vat , dũng cảm , năng đông ,

sang tao , nhay bén và ứng phó nhanh vói tinh hinh mới , có tinh thần tập thể

cua những người làm công nghiệp . Và Hải Phòng là môt thành phố có nhiều

tiên đê va điêu kiên đê trơ thanh môt trung tâm văn h oa lơn ơ miên biên . Đây

là môt trong những nơi phat triển văn h oa sơm nhât ơ nươc ta . Vung biển đã

để lai trong kho tàng văn hoa dân tôc nươc ta nhưng di san vô cung quy gia.


TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Nguyên Chi Bê n (2006), Gop phân nghiên cưu văn hoa dân gian Viêt

Nam, NXB Khoa hoc xa hôi, HN.

2. Nhiêu tac gia (2003), Đia chi thi xa Đô Sơn, NXB Hai Phong.

3. Lê Quy Đưc (1996), Thưc trang lê hôi dân gian cô truyên ơ nươc ta

hiên nay, Tap chi Văn hoa dân gian, sô1.

4. Nhiêu tac gia (2000), Gop phân nâng cao chât lương sưu tâm , nghiên

cưu văn hoa, văn nghê dân gian, NXB Văn hoa dân tôc, HN.

5. Đỗ Ha – Quang Vinh (Biên soan , 2006), Cac lê hôi truyên thông Viêt

Nam, NXB Thanh Hoa.

6. Lê Như Hoa (Chu biên , 2001), Tin ngương dân gian Viêt Nam , NXB

Văn hoa thông tin, HN.

7. Trịnh Minh Hiên (Chu biên) – Trân Phương – Nhuân Ha (1993), Hai

Phong di tich lich sư - văn hoa, NXB Hai Phong.

8. Trịnh Minh Hiên (Chu biên , 2006), Lê hôi truyên thông tiêu biêu Hai

Phong, NXB Hai Phong.

9. Nguyên Đô Hiêp (2008), Lê hôi choi trâu Đô Sơn – Hai Phong thơi

hiên đai, Tap chi Văn hóa dân gian số 2.

10. Hôi liên hiêp văn hoc nghê thuât Hai Phong (2001), Văn hoa văn nghê

dân gian Hai Phong, NXB Hai Phong.

11. Hôi đông lich sư thanh phô Hai Phong (1990), Đia chi Hai Phong (tâp

1).

12. Đinh Gia Khanh (1993), Hôi lê dân gian truyên thông trong thơi hiên

đai, Tap chi Văn hóa dân gian, sô 2.

13. Đinh Gia Khanh – Lê Hưu Tâng (Chu biên,1994), Lê hôi truyên thông

trong đơi sông xa hôi hiên đai, NXB Khoa hoc xa hôi, HN.


14. Đinh Gia Khanh (Chu biên ) – Chu Xuân Diên - Võ Quang Nhơn

(2006), Văn hoc dân gian Viêt Nam, NXB Giao duc.

15. Đinh Gia Khanh toan tâp (Tâp 3, 2007), NXB Giao duc.

16. Đinh Kinh – Lưu Văn Khuê (1997), Đô Sơn thăng canh va du lich ,

NXB Hải Phòng.

17. Nguyên Xuân Kinh (2006), Thi phap ca dao , NXB Đai hoc Quôc gia

Hà Nôi.

18. Lê Hông Ly (1987), Ngươi anh hung Lê Chân va hôi đên Nghe , Tap

chi Văn hóa dân gian, sô 4.

19. Lich sư Viêt Nam, tâp I, 1971, NXB Khoa hoc xa hôi, HN.

20. Thu Linh – Đăng Văn Lung (1984), Lê hôi truyên thông va hiên đai ,

NXB Văn hoa Ha Nôi.

21. Nguyên Đức Lữ (Chu biên, 2007), Gop phân tim hiêu tin ngương dân

gian ơ Viêt Nam, NXB Tôn giao, HN.

22. Hoàng Nam (2005), Môt sô giai phap quan li lê hôi dân gian , NXB

Văn hoa dân tôc, HN.

23. Đinh Phu Nga (2003), Tan man lê hôi choi trâu Đô Sơn, NXB Văn hoa

thông tin, HN.

24. Đinh Phu Nga (2003), Đô Sơn lich sư va lê hôi choi trâu , NXB Văn

hóa thông tin, HN.

25. Ngô Linh Ngoc – Ngô Văn Phu (Biên soan – giơi thiêu ,1987), Tuyên

tâp thơ ca tru, NXB Văn hoc, HN.

26. Nhiêu tac gia (2000), Nhân vât lich sư Hai Phong (tâp I), NXB Hai

Phòng.

27. Nhiêu tac gia (1989), Văn hoa dân gian nhưng linh vưc nghiên cưu ,

NXB Khoa hoc xa hôi, HN.


28. Nhiêu tac gia (1997), Văn hoa truyên thông cac tinh Băc Trung Bô (ky

yêu hôi thao khoa hoc), NXB Khoa hoc xa hôi, HN.

29. Nhiêu tac gia (2004), Văn hoa dân gian môt chăng đương nghiên cưu,

NXB Khoa hoc xã hôi.

30. Lê Chi Quê (Chu biên) – Võ Quang Nhơn – Nguyên Hung Vi ( 1990),

Văn hoc dân gian Viêt Nam, NXBVH, HN.

31. Lê Chi Quê , 1999, Lê hôi choi trâu – nhin tư goc đô văn h oa va du

lich, Tap chi Văn hoa nghê thuât, sô 11.

32. Lê Chi Quê (2001), Văn hoa dân gian khao sat va nghi ên cưu , NXB

Đai hoc quôc gia Ha Nôi.

33. Ngô Đưc Thinh (1999), Mây nhân thưc vê lê hôi cô truyên , Tap chi

Văn hoa nghê thuât, sô 11.

34. Ngô Đưc Thinh (Chu biên , 2000), Văn hoa dân gian lang ven biên ,

NXB Văn hoa dân tôc, HN.

35. Đinh Tiêp (1987), Hat Đum Hai Phong, NXB Hai Phong.

36. Giang Thu – Vũ Thiêu Loan (1999), Tim hiêu ca tru Hai Phong, NXB

Hải Phòng.

37. Giang Thu – Trân San – Pham Thị Huyền (2003), Tim hiêu hôi mơ măt

Thuy Nguyên hôi hat Đum Hai Phong, NXB Văn hoa HN.

38. Trịnh Cao Tưởng (1978), Non nươc Đô Sơn, NXB Văn hoa HN.

39. Trung tâm Khoa hoc xã hôi và nhân văn Hải Phòng (2001), Môt sô di

san văn hoa tiêu biêu cua Hai Phong (tâp I), NXB Hai Phong.

40. Trung tâm Khoa hoc xã hôi và nhân văn Hải Pòng (2002), Môt sô di

san văn hoa tiêu biêu cua Hai Phong (tâp II), NXB Hai Phong.

41. Lê Trung Vu (Chu biên , 1992), Lê hôi cô truyên , NXB Khoa hoc xa

hôi, HN.


42. Trân Quôc Vương (2000), Văn hoa Viêt Nam – tim toi va suy ngâm ,

NXB Văn hoa dân tôc và tap chi Văn hoa nghê thuât, HN.

43. Giang Ha Vu – Viêt Linh (1998), Nư tương Lê Chân : truyên lich sư ,

NXB Văn hoa, HN.

44. Nguyên Khăc Xương (1978), Nư tương thơi Trưng Vương , NXB Phu

nư, HN.

45. Viên khoa hoc xa hôi Viêt Nam – viên sư hoc – quôc sư quan triêu

Nguyên, Đai Nam nhât thông chi (tâp III , 1992), NXB Thuân Hoa ,

Huê.

vĂn hoÁ biỂn trong vĂn hoÁ dÂn gian truyỀn thỐng...

Documents