vija e trëndafilave

Vija e trëndafilave

1

Mustafa (Muci) Fezga

2

Mustafa Fezga

Cikël tregimesh:

Abasi, dëshnicari pa varr•

Financieri rrebel i Përmetit•

Aksioma e pestë•

Vija e trëndafilave•

Mesuesi i Gorumit•

Nëse vërtet a’të kujtohet ...•

24 orët e oara•

Bisedë në kohë shiu•

•


3

TregimNukkagrupvizitorëshdheasturistëtëvetmuarqëzbresinnëVjenëdhetëmoskërkojnëtëvizitojnëBadenin.EmriivërtetëiqytetitshqiptohetBadenbajVindheshkruhetBadenbeiWien,qëeprezantonatësipjesëtëVjenës,jovetëmsiafërsi,poredhesivlerakulturoreeturistike.Vendasit thonësekurnukkeparëBadeninnukkeparëasVjenën.MrekulliamëemadheeBadenitnukështëKazinoja,qëmbahetsi ndërmë tëmirat e Evropës, por ështëRosariumi, parku imadh ikaparëasBadenin.KushdoqëvjennëBadenkërkontëshkojësëpariatje. Në një nga ditët e para të pranverës ndodhesha në qendër tëqytetit,nëJosefPlatz.PrisjaautobusinpërtëshkuarnëRosarium.Mëafrohetnjëçifttëmoshuarish,qësapokishinzbriturngashtrasenbani(kështuiquajnëvendasittramvajetelektrike,qënisennëçdoçerekorengaOperaeVjenësembërrijnënëkëtësheshtëBadenit,dukendalurrrugësnëdhjetërastacione).Ataecninngadalëemendalesadukeparusamajtasdjathtassikurtëkërkonindikëmeskalimtarëve.Ngamënyraunë,mendovaseduhejtëishinturistëngalindja.Burri,pasiipëshpëritidiçkagruassëtij,m’uafruaemëpyetinësemundt’itregojarrugënpërtëshkuarnëkëmbëderinëRosarium.Ibuzëqeshasepsem’udukgjëemençurjovetëmqëaieshprehtekaqhapurkënaqësinëqëmerrtemendiminegruassëvet,pordheqëkishinvendosurtanisninvizitënetyrenëBadenpikërishtandejngaduhej.Unëekishatëvështirëkomunikiminnëgjermanisht,aqmëtepërqëedheatanukdo takuptonin faregjermanishten time,ndajdheupërpoqatathjeshtojaderinëfundshpjegimin.


4

atëbuzëqeshjeburrinemoshuar.Aiepa shenjën e stampuarpranëkëmbëvetëtij,ngritikokëndheetundinëshenjëpohimi.-Shikopakmëlarg,-ithashë,dukeitreguarmedorë,-dhjetëhapamëtutjeështëqeshurmezë.- Panjatna, vershtehe, spasiba, danke, – tha ai i emocionuar,përshëndetën.vijedhedotëmbërrininëRosariumnërrugënmëtëshkurtër.Unëposhkojmeautobus,-dheitregovamedorëkëmbëtemiapërt’ithënësenukecidot,-endoshtashihemipërsëriatje.Dosvidania.edhenjëpërshëndetjenëgjuhënetyre.Burrinxoringaxhepiivogëlixhaketësnjëkartëvizitëdhemadhanëdorë.Unëikërkovafaljeqës’kisha ç’t’i jepja, por ai nxori një kartëvizitë të dytë dhem’u lut tëshkruajaemrintimnëtë.Iaplotësovadëshirën,ishkrovaemrindhenumrintimtëtelefonitmobildheatatëdyularguantëlumturuar,tëkapurdorëpërdore.ipopulluarmeturistëtëshumtëeseciliprejtyrekujdesettëshkrepësamëshumëkamerëndixhitaleapotelefoninmobilnëparcelaterrugicatështënjëtabelëdrejtkëndëshemeinformaciontëbollshëmrrethatijlloji. Pordhepemëtetjeratëparkutjanëobjektevizitash.Vizitorët,ndoshtapaasnjëpërjashtim,ndalenterrapiimadhikëtijparku,degëteshumtatëtëcilitjanëlidhurmelitarëekavometalikepastrungutpërtëmosuthyerngapeshaterëndaqëkanë.Aiështëtani270vjeçardhesangaciladoanëtëdalëshpërtafotografuarnukefutdottëplotënëobjektivineaparatit.Potëlargoheshpërtafuturtërërrapinnëkuadër,nukdotëmundtëdalloshpersoninqëndodhetpranëtrunguttëtij.Liqenimeujë të rrjedhshëm rrethohetme shelgje tëmëdhenjlotues dhe pemë të llojllojshme, të mbjella sipas ndonjë projekti tëhartuarngaartistëtëvërtetëtëpeizazheve.Njëishullivogëlmesliqenit


5

ijapinkëtijvendinjëbukurimagjikeqëkujtdoishfaqetsiimazhivetëparajsës.Stolat e bardhë katërvendëshe të vendosur në çdo dhjetë derinjëzet metra nga njëri-tjetri e lehtësojnë mjaft vizitën e gjatë e tëlodhshmenëkëtëpark.Banorët vendas, kryesisht tëmoshave të treta, janë gjithashtuvizitorë,madjeshumëprej tyretëpërhershëm.Atavijnënëmëngjesherëtpërtëthithurajrinefreskët,porvijnëedhepasdite,pasikanëngrënëdrekën.Kujdesenataqëushqimitëtretet,dukeecurepastajduke pushuar nën rrezet e ngrohta e ledhatuese të diellit, të cilatështëtëulennëstol,tëkthejnëfytyrënngadielli,t’ijapinpaktështrirëkëmbëve dhe trupit sa tëmbështesin kokën lehtë te shpina e stolit,tëmbyllinsytëdhendoshtatëmarrinedhenjësygjumë.Kurukalonpranëehedhvështriminmbita,fytyratetyremesytëembyllurdhepërkundennëdetineëndrraveekujtimevedhepoipërjetojnësaesaherëatomëtëbukuratprejtyre.Pombushen tre vjet që edheunë jamvizitor i përhershëmnëRasarium.Egjetajovetëmsivendinmëtëbukurtëçlodhjes,poredhemëtëpërshtatshminpërt’uushtruarnëecje,nëecjenezakonshme,tëcilënekamtëvështirë.Sepsemundtëecpandalesëjomëshumëtëpushojtëpaktën5minuta.Ndihemkeqkurjamnërrugëteqytetit,sepsendonjëinjohur irastitmëpyetnësepresnjeri.Kur jampranëndonjë banese, ndihempakngushtë, sepse ndoshta dikushmund tavërënëdyshimqëndrimin timaty.Kurdhimbjamëzëpranëndonjëvitrine,ndihemvërtetigëzuar,sepsebëjsikurvështrojmekënaqësitëmadhegjithçkatëekspozuar.Asgjënukmëinteresonnëtëvërtetë,porkështunuktërheqvëmendjeneaskujt.Këtumjekutequajnë“sëmundjeNdërsanëparkështëmrekulli.Kurndjejdhimbjeulemdikunëstolineparëqëgjejepushojdisaminuta,aqsaajotëqetësohet.Ecidhepërsëriulem.Dhekështuvazhdimisht.Ështëmjaftemërzitshme,pormjekëtmakëshillojnëtabëjpërherë,megjithësenukpo ishohendendonjëvlerëtëmadhekëtijushtrimi.


6

ndonjë libërosehedhnë letërndonjëmendimangjarjeqëmëvjenrastësishtnëmendje.Ataqëshohinzhvendosjentimengastolinëstolmeletrandërduar,mëmarrinndoshtapërndonjëllojshkrimtariosepërndonjëqënukirridotajonënjëvend.Ndonjëmëmerrndoshtapërndonjëtëlajthitur.Eh,ataqëecinekthejnëkokuntëmëshohin,nukekuptojnëfaresesatëlumturduhettëjenë,qëecinsat’uadojëkëmbë.Kthehemnështëpi,ulemparakompjuteritdhevazhdojtëplotësojmedurimekënaqësipemëngjenealogjike të familjeve të fshatit timtë lidhjevevertikaledhehorizontale të familjeve.Gjë vërtet ebukur,tërheqësedhezbavitësenjëkohësisht.Nëkëtëpemëmetrungsitërrapitshumëshekullor,merrënjëtepërtëthellënëviteedegëtëshumta,kamgjeturdhepunojpërnjëfamiljemehistoriinteresante,ecilamëështëbërëtepëredashur,gatieadhuruar,aqsadukepunuarpërtëedukejetuarmekujtimetesajsikurpomështohenedhecavitejetë.Eshohatëgjithandejkuhedhsytë,sitëcilitidrejtojnëlutjegjithëbanorëtekrahinavetëjugut,prijësiynëbektashian,porherë-herëmëduketsendoshta,zotikabërëdytëtillë.Kamgjeturplotpjesëtarë,miqetënjohurtëkësajfamiljeje,jamlidhurme tame postën elektronike e kam siguruarmjaft të dhëna,ngjarjeefakte.Kamtanibindjensedukenjohuratëfamiljekamnjohurjovetëmfshatin,poredhekrahinën,madjedhemëtejsekaq.Tanimendojseveçkëmbës,kamsëmurëedhetrurin,sepsetërëkohënrieshkruaj.Njëmiku imthotësevetëmtësëmurëtnga trutëmund të shkruajnë kështu. Ndërsa të çmendurit fare bëhen poetë eshkrimtarë,thotëai.Kështujanëtëgjithëata,vazhdonai.Samëimadhaqmëiçmendur.NjëditëkërkovagjatënëinternetpërtëgjeturMekAliun,nipineparëetëadhuruartëAbasit.Ekërkovanërrjetetsocialetëinternetit,por gjeta vetëm një faqe të çaktivizuar prej tij dhe asgjë tjetër. Paskërkimeve tëmëvonshme e pashë më në fund në listën emiqve tëdikujtprejtënjohurvetëmi.Gjetaçuditërishtedheadresënepostëselektronike të tij.M’u duk krejt e pabesueshme që kymiku im kishshkruaradresënetjetritnëfaqenevet,paasnjëarsyedhendoshtapa


7

lejenetij.InisanjëmesazhMekAliutnëadresënqësapokishagjetur,porainukm’upërgjigj.Pasnjëjaveidërgovanjëtëdytë,bashkëmenjëpyetjeqëlidhejmepemëngjenealogjikepërtëcilënpopunoja,veçanërishtpërfëmijërinëetij,përgjyshindhebabanë.Heshtjeeplotëpërmësenjëjavë.Nënjëmesazhtëtretëidhashëlinketewebfaqevetëmiameshpresësedot’ishihte.M’upërgjigjmënëfund.“Mëfalpërvonesën.Urime tëpërzemërta. Faqetmëpëlqyen shumë.Besoj senjëditëdotakohemietëbëjmësëbashkuatoushtrimet“ngastolinëstol”,siçikequajturtimekëtëemërmjaftdomethënës.”.Ndjevakënaqësiqëarritatëlidhemdheqëaiepranoikërkesëntime,qëaiikishtelexuarfaqetemianëinternet.EfestovaatësitëishaedheunënjëniptjetëriAbasit.Kaluanshumëmuajpandonjëmesazhtëdytëprejtij.Njëditë,kurkishahequrshpresënpërndonjëtakimtëmundshëm,u ula në tavolinë për të shkruar ndonjë gjë. Sapo hapa kompjuterindëgjovasinjalinenjëmesazhielektronik.Ishtenjëe-mailngaMekAliu.Mbetagatipafrymëngaemocioni.Ehapameshpejtësidhelexova:“KëtëShqetësimi m’u shtua akoma më shumë nga kjo përmbajtjeeçuditshme,gatimisterioze.Ainukështëas shkrimtarqë jetëkaq ilajthiturmendova.Ungritangadalë, u shtrivanënjërinngadivanet.dosvidania. Ato mund të lidheshin vetëm me çiftin e moshuar tëturistëvengaRusia.PoMekAliu,ç’lidhjekameta?AiburriqëmëpyetisesishkohetnëRosariumtëketëqenëvetëMekAliudhetëketëbërënjëshakakaqtëgjatëdhepapikëkripebrenda?Mirë,popastaj,psenukevazhdoishakanë,nëparkpërshembull?Psetani,pasmëshumësenjëviti?UnënukenjihjafareMekunpërfytyrëdheasaimua.Nukishimtakuarndonjëherë.Fillovatërikujtojsemosndoshtangjarjenmedyturistëtekishashkruardiku.Porjo.Nejse,mendova,saenigmatëtillaka;pseduhettëbëhemmerak,kurtëtakohemidotëmathotëvetë.Portrurinukmëqetësohej.Mirë,poradojetëvërtetMekuaiqëvjennëtakim?Ditënediel,pakparaorës17,kishandalurpakëhapalargnga


8

njëdosjejeshilemecaletratëbardhabrenda,tëcilënnukendajaprejkohësh nga duart. Shtihesha sikur po qëndroja kot, kinse lexoja njëgazetëqëemerrjafalasçdoditënëvagoninetramvajitmetëcilinvijaderinëshesh.Unë,isëmuriivitrinave,ishamësuartëprisjaedhekot.Shikojamebishttësyritorën,dontedhe2-3minutatëshkontepesë.Vazhdojatëmerreshamegazetën.Tramvajiiorës5nukkishmbërriturendenëstacion.Ktheva kokën dhe pashë një burrë që ishte ndoshta pakmë iri seunë. Ishtepakezmer,menjëveshjesportivedhemenjëkapelepeshkatarësh,qënukedipseekanëquajturkështuatëtipkapelemestrehe të ulur nga të gjitha anët. Kishte një palë syze të thjeshta pangjyrë.Mjekrënembantepërqejfdhe siduketeqethte gjithnjëmemakinë.IshakrejtisigurtsenukekishaparëndonjëherëasnëfototeshumtaqëkishambledhurpërbashkëfshatarëtemitëBregut.Nëse

prespaksidoevazhdojëlojën.-Jamaiiorës17,erdhaivetëmdheekamlënëgruantëpresënëhotel,porjamvërtetigëzuarqëtakimiynëurealizuamesuksesmënëfund. Neupërqafuamsitëishinmiqtëvjetër,edhepseshiheshimpërherëtëparë.Filluamtëqeshnim,mesaduketngaqëseciliprejneshpomendonte të njëjtën gjë, që u desh sheshi kryesor i Badenit dheVinçit.Kaluamvijatebardhatërrugëskryesoredheufutëmnëkafenëpërballë.-KamlexuargjithçkakeshkruarnëatopakfaqetëinternetitpërfamiljeteBregut. Jambindurplotësishtsekebërëatëqëduhejbërëpatjetërdheseaskushtjetërveçtejenukdotabënte.Jovetëmseajokërkonshumëmund,njohuri,kohë,korrespondencëtëgjerë,pordhecapareqëduhennxjerrëngaxhepi.Ndoshtandonjëfaqeështëpapara,porpërkohësishtdotëjetë.Ponukupagua,gjithëkjopunëmundtëshkojëdëm.VeçzogjtëkëndojnëpaparakathënënjëmikuimdeputetnëkuvendineShqipërisë,qëmesiguriditënqëmorinëdorëkartonin-Unëikambërëatofaqesekamjovetëmpasionineduhurpordhekohënenevojshme.Ështëbinomiivetëmqëzotërojtani.Tëtjerët


9

vetëmishohinekënaqenmeto.Shumicanukupërgjigjetasnjëkërkesepërinformacion,aspërfamiljenevet.Megjithatë,vazhdovaunë,takiminmetymeziekampritur.Madjecakokumëparëehumbabesiminsenjëditëmundtëtakoheshim.Kamdashurtëbëjacasaktësime.Dhenukeshpjegojdotsepsendihemçdoditëemëtepërsinjëpjesëtarifamiljessuaj,sinjëniptjetëriAbasit.kishteshumëmisterbrenda.-Ështëmisterikrijuarngati,unëvetëmekampërdorurpatëdrejtëneautorit, -dheMekunxoringaçantaqëmbantenëdorënjëgazetëvjeneze, ehapidikudhemadha ta lexoj.Qeshame zë.Çifti ituristëvekishdhënëintervistëmecateprime.-Nukmëshkontekurrëmendja,potikubanon?-Taniqënukkamëviza,kamtriditëqëkamardhurdhedotëqëndrojnjadyatremuaj,kamfëmijëttësistemuarkëtudheherëdotërritenjëri,herëtetjetridhepastajdotëshkojnështëpinëtimenëTiranë. Ja, jetë pensionistësh të papunë, - tha ai duke fërkuar lehtëMbaruamkafetëdhedolëmnësheshpërtëmarrëngadalërrugën“ecëendalo”dukebiseduar,papasurnevojëpërtëparëvitrina,derisambërritëmnëstolateparajsës.stolinëstol”dhetëbisedojmëqetësishtdhehollësishtpërgjithçkaqëdëshiron,-thaMekudukeqeshur.–Muamëduketseikammbaruardetyratemia,porndoshtamundtëbashkëpunojmë.Kammendiminsemebashkëpunimmundtëbëhengjërashumëtëmira,jovetëmnëshkencë, por edhe në letërsi. Në shkencë me grupe shkencëtarësh,nëletërsimegrupeshkrimtarësh.Sepseedheletërsiaështëshkencë,apojo?Megjithësekanjëndryshimtëvogëlmestyre,siçthoshtenjëpedagoguimiuniversitetittëMoskës. -Eçfarëthoshteai? -Sematematikaedheletërsia,-thoshteai,-janëdyshkencatepërtërëndësishme,porekanënjëndryshimfaretëvogëlnganjëra-tjetra.-Matematikasynonqëgjëratendërlikuarat’iparaqesëparanjerëzvenëmënyrësamëtëthjeshtë,ndërsaletërsiabëntëkundërtën,dukurikrejttëthjeshtasynont’iparaqesësamëtëndërlikuara. - Sa e bukur!Dhe vërtet kështu është, - thashë unë i kënaqur.– Prandaj dhe shkrimtarët i mbajnë për njerëz të luajtur, njësoj simatematikanët,setëdypalëtnukmundtëmarrindotfrymëpoqese


10

gjëratilënëashtusijanë.Mekutitregovapastajpërplanintimtëpunës.Ithashëpëratoçkadotëshkruajaunëdhekërkovaprejtijtëshkruantevetëveçanërishtpër fëmijërinë e tij. Realizonim kështu edhe idenë që sapo tha, përgrupinepunësletrare.-Ekamprovuardyherëtëshkruajletërsi,-thaai,-njëherënëtëdyherëtkamdalëpasukses.Nukeprovojmë,kështuqëdëshirënnuktaplotësojdot.Unënukediseçfarëduhetkonkretisht,porjamibindurqëdiçkaduhetpërtëshkruarletërsi,përveçasajçmendurisëqëtheti.Njëmikuimështëshkencëtaridëgjuarnëmatematikë,porleksionmestudentëtnukditëjapë,ekuptontikëtë?-Jo,nukekuptoj?tëtrurittëvet.Fletqartë,saktëeplotpasion,arsyetonbukur,porpaendierfareseështëparastudentëve,tëcilëtmundtëhyjnëetëdalinkurtëduan;aindihetnënjëbotëkrejtësishttjetër,paediturasvetëseku.Kështuindodhedhenëbisedatezakonshme,kurti,përshembull,dëshirontapyesëshatëpërdiçkaqëkatëbëjëmematematikën.-Potiçfarëndiensetëmungonpërtëshkruar?munguarkurrë,porngaletërsiaishtërheqursinjëboksierqënukkatëraunditëparë.në shkollën e kadetëve. I kishambushur dymbëdhjetë vjeç atëherë.Bëjahartimetëbukuradhemësuesjaherëilexonteatoparaklasëseherëivintenëgazetënemurit.Shokëtemivininbasteatëherënësedo e lexontekëtë radhëzyshjahartimin timapodo tavartenëmur.hiqjangadora.Kurmungontendonjëmësues,diljanëoborr,uleshaivetëmnëborduraeshkruajanëcopaletraqëtëmosmëshihtenjeri.ato. Njëditëkaloipërparamejekomisari ishkollës. Ishtemegradë


11

major,me trup të bukur, me fytyrën rrumbullake e tipare femëroreqëmëdukej atëherë se rrezatonte zgjuarsi. Flitej se kishmësuarnëkëshilltar i komandantit të shkollës. Gruaja e komisarit ishte shumënëklasë,prezantontevetensimësueseegjuhësruse,pastajpyesteseçfarëdëshironintëdininatapërtëdhefamiljenesaj.GjithnjëgjendejAjoqeshtemezëemeshpirtdheiupërgjigjej,“spiçkaithonë”.Pastajkaloninditëdhenëvendtëpërshëndetjessëzakonshmekurhyntenëmësim,ajouthoshte,“djem,shkrepësesithonëspiçka,mbajenimendmirëemospyesnimë”,dhevazhdontetëqeshtesëbashkumeta.Portës’kishteasgjëpërtëqeshurqëshkrepësest’ithoshinspiçka. - Ç‘e ke atë në dorë, - më tha komisari kur më pa ulur mbibordurë. -Fletore,-ithashëmegjysmëzëri. -Pamajepkëtu,-thaaidhezgjatidorën. -Kushikashkruarkëto?-mëpyetidheuvrenjtnëfytyrë. -Unë,-thashëmepoatëgjysmëzëri. -Ti? -Po... -Mëgënjeve,-thaai,-ikekopjuarngaNaimFrashëri. -Jo,-ithashëdhengritazërin,-ikambërëvetë. Kishteqenënjëherëqëmoti, TrimiimadhGjergjKastrioti, Nëçdoluftëqëkishluftuar, -Namerre,-thaai,-dhemoskopjo,shkruajngakokatënde. E mora shumë inat komisarin. M’u duk vërtet një ..., thashëporvetëmkishdëgjuarqëNaimikashkruarhistorinëeSkënderbeuttëmosshkruajasgjësatëjetëgjallëaikomisar. Kur isha në maturë, pranova t’i hyj një shakaje prej idiotësh.


12

Njëshokui im,poetqënukshkëlqeumëvonë,dorëzoinëkonkursinepërvitshëmtëmarsitdykrijime,njëtufëmevjershadhenjëtregim.Tregimitivuriemrinevet,tufëssëvjershaveemrintim.Çuditemdhetanisiepranovanjëshakatëtillë.Ishintërinjdhedinint’iruanimtëfshehtat. Juria e konkursit qëkryesohejngaprofesori im i letërsisë,mëdhamuaçmimineparëpërvjershënmëtëbukur.Unëuskuqaitërikurdolanëpodiumpërtëmarrëçmimin.Evuriredheprofesori.Aimëfutimenjëherënëgrupineletrarëvetëshkollës.Unë,nxënësimëimirënëmatematikë,ushfaqapapriturnjëngamëtëmirëtedhenëletërsi.Profesoritduhett’iketëbërëpërshtypje,porainukishtekomisar,ishteprofesorivërtetë,shkencëtar. Ndodhipastajajoqëprisja.Profesorimëkërkoinjëkrijimpërmbledhjeneardhshmetëgrupitletrar,prozëosepoezi,sitëdoja.Nukishaizotitëpranojatëvërtetënekonkursittëmarsit.Bëranjëprovëdiversanttëfshehurnënjëngakasolletefshatittimdhemepërpjekjetefshatarëvepërtakapuratë.Çfarëidiotiqëutregova. Tregimikaloimevërejtjepafundsaqëundjevakeqmeprofesorin.Por,siçtëthashë,profesorinukishtekomisar.Ekishkuptuarai,pormetonmiqësor,meshikimzhbirues,mëthadukebuzëqeshurenëpranitëshokëvetërrethitletrarseduhettëkishaparaqiturndonjëvjershë,si ato tëkonkursit tëmarsit dhe jo tregim, fushëkunukkisha endepërvojëneduhur.“Tregimiështëgjëtjetër”,mëthaai. Kështuundavapërfundimishtmeletërsinëdhembajtashkëlqiminqë më jepte matematika. Leksioni që mbajta para maturantëve tëshkollësdhepedagogëvetëmatematikëssëqytetitpërvijategradëssëdytë,kupërfshiheshinelipsi,hiperboladheparabola,mëdhavërtetnjëvendnderijovetëmnëshkollëpordhenëqytet.Taninukediamëkuptoveseçfarëmëmungon.MekuembaroitregiminkurnepodilnimngaRosariumipërtëkapurautobusinelinjëspërnëqendërtëqytetit.-Mëduketseekuptovamirë,iupërgjigjaunë.-Tanitytëduhetprovaetretë,njëprovëqëtëjetëplotësishtevërtetë.Njëmatematikanështëepamundurtëmosshkruajëedheletërsi.Ethevetëpakmëparë,janëdyprofesioneqëndryshojnëfarepak.Nehipëmnëautobusinpaasnjëpasagjer.Mekuuulnëkolltukpranëmejedherrintedukemenduarndoshtapëratëçkaithashëpara


13

se të hynimbrenda. Po i afroheshimqendrës. Shtypabutonin e kuqpranë dritares dhe shoferi e ndaloi autobusin në stacionin përballëplatformëssëtramvajit.-Më duket se të kuptovamirë, - tha ai duke ecur për te trenielektrik.Unëdotëshkruajbrutodiçkaqëmëkabërëvërtetpërshtypjegjatëvitevetëmiatëpunës.Kamgjeturtevetjadhetemjaftngashokëteminjëkomplekstëshëmtuar.Kamdashurtapërballoj,tamposht,pornukkammundur.Ekamquajturkomplekstëshërbyesit.Mundtaquajakomplekstëshërbëtorit,pormëtingëllonpakofendues,megjithësenëtëvërtetëashtuështë.Japërkëtëduatëshkruaj,dukebashkëpunuarmetysidymiqtëmirë,sidynipërtëAbasit. -Mëgëzoveshumëmekëtëqëthe.Faleminderit. -Përse? -Japra,përbashkëpunimin.-Unëerespektojshumëbashkautorësinëdheequajsinjëngarrugëtemposhtjessëkompleksitqëzuranëgojë.Bashkautorësiaështëetermindërlikuar.Kamadjebotuestënjohurqëemendojnëbotiminepërbashkëtsinjëantologji,kusecilipërfaqësohetngapjesëteveta.Madjekalibrapërshkollatemesmeanëntë-vjeçaremegrupeautorëshnëkopertinë,mepesë a gjashtë të tillë,porpaskopertinësmund tëlexoshnjëshënimmeshkronjatëvoglakujanëemrateautorëvedhepërbrityrekapitujtqëkanëshkruar.Kjoçudindodhvetëmtene.Kjonukmundtëquhetbashkautorësisenukkaasgjëtëpërbashkëtmesautorëve. E përbashkëta e tyre është se botuesi ka marrë letrat qëkashkruarsecilinëtavolinënevetdhepëratëqëvetëmaiedi, ikabashkuarnënjëlibër.Bashkautorësianuknënkuptonautorëqëkanëpjesëtëtyrenëtënjëjtinlibër.Potëabstragojmëdhetësupozojmësenjëbotuesmediokërdotëbashkontenënjëlibërtëvetëm,përqëllimetebiznesittëtij,tregimintëndpërAbasinmetregimineTolstoit“përsatokëkanevojënjeriu”,atëherëtimundtënxjerrëshgjoksinpërparasibashkautormeTolstoin,përtëmosthënësedheTolstoipotëishtegjallë....–dheqeshimënëfund.- Po prandaj në letërsi nuk ka bashkautorësi, por ka vetëmantologji,-thashëunë.kaluarederitanizorsemundtëgjeshzbulimetëmëdhaqëtëkenëemratëveçantëautorësh.Shembullimëispikaturështëgrupiprejgjashtëprejmatematikanëvemë tëmëdhenj të Francës, që shkuan serinë eplotëpërgjithëmatematikënesotmenënjënumërtëmadhvëllimesh.Përsecilinvëllimkishinkontribuar tëgjithë,dukeekaluardorëpasdoreerreshtpasrreshti.Seriaubotuamënëfundvetëmmenjëemër,


14

NikolaBurbaki,dheupërkthyenëshumëgjuhë tëbotës. Shumëmëvonëumorveshse cili ishtekyNikolaqë idinte të gjitha. Ishtenjëpseudonimimiratuarngatëgjashtëautorët.Pornëkrijimtarinëletrareendenukështëthyertabuja.Ndoshtangaqëshkrimtarëtvlerësohenshumëmëtepërseshkencëtarët.Aipushoipaksamorifrymëthellëdhevazhdoisapohipëmnëvagon.-Jatazëmësejanëdyletrarëqëkanëmarrëpërvetetëshkruajëpërtënjëjtatngjarjetëzhvilluardikunëjugëtëvenditnëmarsinemallkuar.Dotëkishimdylibramevizionepersonaletësecilitprejtregimtarëve.Por sikur të bashkoheshin të dy, të skiconin ide të përbashkëta, tëshkruaninveçeveç,tëanalizoninshkriminesecilit,tarishkruaninnëseduhej,tërregulloninteprimet,theksatetërishkruanin,atëherëdotëarrininafërkulmittëpërsosmërisësëtregimit.Porproblemimbetettelavdiaqëitakonseciliteajoiçmendata.shqetësuarpërpyetjetngacmueseqë ibëjaunë, tregontepëratoqëkishdëgjuarngagjyshidhebabaidhepëratoqëkishpërjetuarvetë.Aitregontengadalësigjithëtëmoshuarit,qartësiatëherëkurzhvillonteleksionet,thjeshtësimatematikandherrjedhshëmsipedagog.BadenMars2011

vija e trëndafilave

Documents