1

VĂN HÓA THÁI HÒA VIỆT TỘC

VII

SƠ THẢO VỀ

VẤN ĐỀ GIÁO DỤC

VIỆT NHÂN

2

Kính dâng với lòng Tôn kính và Biết ơn:

I.-Tổ mẫu Âu Cơ, Tổ phụ Lạc Long và Quốc Tổ Hùng Vương:

Nền tảng Văn hoá Thái hòa Việt

II.- Đức Bà Maria, Nghĩa phụ Thánh Giuse và Chúa Yêsu Cứu thế:

Nền tảng của Kitô giáo

Với Tình thương bao la, các Ngài như Ngôi sao Bắc đẩu đã hướng dẫn con từ Quê Mẹ Việt Nam

vượt qua ba lần tỵ nạn, một lần theo đường bộ, lần thứ hai qua rừng thẳm Viêt Lào và lần thứ ba qua

biển sâu, lần thứ tư vượt trùng dương qua Quê Cha Hoa Kỳ, nơi đây đã cưu mang gia đình chúng

con với cuộc sống đầy nhân phẩm. Đặc biệt nhờ qua Tiềm thức cộng thông Nhân loại, chúng con

đã nhận ra tính chất Đại đồng và Tiểu dị của hai nền Văn hoá Đông Tây.

III.- Kính dâng các Tổ phụ Dân tộc Hoa kỳ đã Rộng Lòng cưu mang Dân tỵ nạn Việt Nam:

Nền tảng Chế độ Dân chủ

Các Ngài đã đem Đạo vào Đời bằng cách thiết lập Chế độ Dân chủ có nền tảng Dịch lý tương tự như

nền Văn hoá của Tổ tiên Việt chúng con, gương mẫu cho các nền Dân chủ thế giới, nơi đây mọi

người trên Thế giới có thể chung sống Hoà bình với nhau.

Việt Nhân & Nguyễn Quang

Kính dâng lên Quý Ngài 8 tác phẩm thuộc nền Văn hoá Thái hòa Việt tộc

nén Hương Lòng Kính mến và Biết ơn.

Các tác phẩm:

1.- Nền Văn hoá Đông Nam ( Việt Nhân )

2.- Văn Hiến Việt Nam ( Việt Nhân )

3.- Đạo lý Xử thế ( Nguyên Quang )

4.- Việt Nho trong lòng Dân tộc Việt Nam ( Việt Nhân )

5.- Hội nhập Văn hoá Á Âu ( Việt Nhân )

6.- Đạo lý Xử thế II ( Nguyễn Quang )

7.- Sơ thảo về Vấn đề Giáo dục ( Việt Nhân )

8.- Tìm về Cội nguồn Văn hoá Dân tộc ( Việt Nhân )

Đây là nền Văn hoá của Tổ tiên, nên thuộc Bản quyền của mọi người trong Dân tộc Việt Nam cùng

những ai muốn tìm hiều, không có một hạn chế nào cả, với hy vọng chỉ xin Gạn lọc và Hệ thống hoá

để xây dựng nên Bộ sách Dân tộc gồm Kinh, Triết, Sử, Văn, như là Thánh kinh của Dân tộc Việt

Nam.

Trân trọng

3

MỤC LỤC .....................................................................Error! Bookmark not defined. CON NGƯỜI VÀ CÔNG TRÌNH CỦA TRIẾT GIA KIM ĐỊNH ............................... 19

I.-Vào đề .......................................................................................................................................... 19

II.- Con Người cô đơn đa dạng với nhiều tràng đạn xuyên Tâm...................................................... 20

1.-Là một Lm Thiên Chúa gíáo .................................................................................................... 20

2.-Là một nhà Nho ........................................................................................................................ 27

3.-Là một Giáo sư Đại học. .......................................................................................................... 27

4.- Là một nhà làm Văn hoá ......................................................................................................... 28

5.-Là một triết gia ......................................................................................................................... 29

6.- Là một Công dân ..................................................................................................................... 32

III.- Điểm mạnh và điểm yếu của Kim Định .............................................................................. 32

IV.- Cái khung và cái Khảm của Công trình Kim Định .................................................................. 36

1.- Việt Nho và Triết lý An vi ...................................................................................................... 36

2.- Việt Nho .................................................................................................................................. 37

3.- Nội dung Việt Nho ................................................................................................................. 37

4.- Triết lý An vi ........................................................................................................................... 38

V.- Lời kết ........................................................................................................................................ 39

T.G. KIM ĐỊNH VỚI VẤN ĐỀ GIÁO DỤC ................................................................ 40

A.- Đại cương ................................................................................................................. 40

B.- Cách định vị con Người Của Nho giáo .................................................................... 42 I.-Thiên Địa chi đức.......................................................................................................................... 42

II.-Âm Dương chi giao ..................................................................................................................... 42

III.- Qủy Thần chi hội ....................................................................................................................... 43

IV.-Ngũ hành chi tú khí .................................................................................................................... 43

C.- Sứ mạng của Giáo dục ............................................................................................. 43 I.- Lễ ................................................................................................................................................. 43

II.- Văn ............................................................................................................................................. 44

D.- Tình trạng Giáo dục hiện tại .................................................................................... 44

E.- Khủng hoảng Tinh Thần .......................................................................................... 45 I. Những chứng nhân: Về Vấn đề Khoa học và Tâm linh ................................................................ 45

II.- Bấm mạch chung: Khủng hoảng Khoa học, Chính trị, luân lý, Xã hội, Gia đình Triết học ...... 47

III.- Chẩn mạch Triết lý .................................................................................................................... 48

IV.- Đi tìm thuốc cứu ....................................................................................................................... 51

V.- Phương thuốc cấp thời ................................................................................................................ 52

PHẦN MỘT ................................................................................................................... 53

ĐỊNH HƯỚNG VĂN HỌC ........................................................................................... 53 I.- Tựa ............................................................................................................................................... 54

II.- Chung Quanh Việc Định Hướng ................................................................................................ 54

1.-Cần phải định hướng ................................................................................................................ 54

2.-Thống nhất với Đồng nhất ....................................................................................................... 55

3.-Nền Thống nhất chân thực ....................................................................................................... 56

4.- Học và Hành ............................................................................................................................ 56

NHO GIÁO VỚI THẾ GIỚI NGÀY MAI .................................................................... 58

4

I. Lập thiên hạ chi đại bổn. ............................................................................................................... 59

II. Hướng dẫn ý chí trong nhiều ngàn năm ....................................................................................... 61

III.- Giai đoạn hiện đại ..................................................................................................................... 66

1.- Con dê tế thần: Khổng Tử ....................................................................................................... 66

2.- Những phê phán sai lầm .......................................................................................................... 67

3.-Nho: Văn hóa chân thực: Tổng hợp Đông Tây ........................................................................ 67

4.- Lý do Không Tử được chọn làm nhạc trưởng của bản Hoà Tấu Đông Tây ........................... 68

5.- Lý do Trung cộng ghét Nho giáo ............................................................................................ 69

6.- Bản Hòa tấu Đông Tây ............................................................................................................ 70

MẤY VIỆC CỤ THỂ ĐỂ THỐNG NHẤT VĂN HỌC ................................................ 70 I. Từ Triết học tới Minh triết. ........................................................................................................... 70

II. Nội dung cụ thể Thống nhất ........................................................................................................ 71

1.- Lý do CS ngự trị Viễn Đông .................................................................................................. 72

2.-Nội dung thống nhất ................................................................................................................. 72

III.Thuật nhi tác ................................................................................................................................ 73

1.- Ba cách đưa Nho vào chương trình Giáo dục ......................................................................... 73

2.- Đưa Nho vào theo lối “ Thuật nhi tác “................................................................................... 74

3.- Triết lý “ Thuật nhi tác “ ......................................................................................................... 74

4.- Nội dung “ Thuật nhi tác “ của Khổng Tử .............................................................................. 74

5.- Cách “ Thuật nhi tác “ của chúng ta ........................................................................................ 75

PHẦN HIẾN CHƯƠNG ................................................................................................ 76

CHƯƠNG MỘT ............................................................................................................. 76

A.- DÂN TỘC TÍNH ..................................................................................................... 77 I.- Dân tộc tính và Đại chúng tính ................................................................................................... 77

1.- Đại chúng Tính ........................................................................................................................ 77

2.- Dân tộc tính ............................................................................................................................. 77

II.-Những đức tính của Dân tộc ........................................................................................................ 78

1.- Bàn về Dân tộc có lỗi thời chăng? .......................................................................................... 78

2.- Sao không mới mà lại cũ? ....................................................................................................... 79

3.- Những điều kiện để quy định một Dân tộc tính ...................................................................... 81

4.-Dân tộc tính: Phần Phổ biến ( Nhân tộc ) và Tư riêng ( Dân tộc ) ........................................... 82

B.- TÍNH HAY NẾT XẤU CỦA NGƯỜI VIỆT .......................................................... 83 I .- Nết xấu của dân tộc ..................................................................................................................... 83

1.- Do bị bóc lột áp bức mà nhiễm vào ........................................................................................ 83

2 .- Do bị vây khổn trong thôn trang ............................................................................................ 85

3 .- Vài hiện tượng sa đoạ gần đây ............................................................................................... 85

C.- Người Việt nam hèn hạ ............................................................................................ 87

D.- Cái hay còn giữ được: Nguồn gốc và ơn ích của gia đình Việt ............................... 91 1.- Gia đình vững thì con em học giỏi .......................................................................................... 91

2.- Ở đâu gia đình vững thì không có chế độ nô lệ....................................................................... 92

3.- Trước hết là tinh thần gia tộc .................................................................................................. 93

CHƯƠNG HAI .............................................................................................................. 96

A.- VẤN ĐỀ TRIẾT LÝ ................................................................................................ 96

B.- Triết Lý Giáo Dục .................................................................................................... 98 I. Trước Thềm Đại học ..................................................................................................................... 99

5

1. Ý thức việc làm......................................................................................................................... 99

2.- Tự do và Trách nhiệm ............................................................................................................ 99

3.- Sự khác biệt của Trung và Đại học ....................................................................................... 100

4.- Tính chất của Đại học ........................................................................................................... 101

5.- Mục phiêu của Đại học ......................................................................................................... 102

6.- Sự sa đọa của Đại học ........................................................................................................... 102

7.- Đại học Cấp bậc và Tự thân .................................................................................................. 102

8.- Chuyên môn và Toàn diện .................................................................................................... 103

9.- Giải pháp Mẹ tròn Con vuông ............................................................................................... 105

10.- Triết lý với Đại học ............................................................................................................. 108

CHƯƠNG BA .............................................................................................................. 110

TRUYỀN THỐNG....................................................................................................... 110 I. Truyền thống và những truyền thống .......................................................................................... 110

II.- Nietzsche: người nhận ra chỗ đứt dây Truyền Thống .............................................................. 112

III.- Karl Jaspers người quy định thời kỳ truyền thống .................................................................. 114

IV.- Heidegger người vắt danh từ cho vọt ra tinh tuý Truyền Thống ............................................ 114

V.- Truyền Thống bên Đông Phương ............................................................................................. 116

VI.- Truyền Thống với sự tồn vong của nhân loại ......................................................................... 117

VII.- Nội dung Truyền Thống ........................................................................................................ 118

VIII.- Tổ thuật Nghiêu Thuấn ........................................................................................................ 119

CHƯƠNG BỐN ........................................................................................................... 120

A.- TỪ TRIẾT LÝ TỚI ĐẠO HỌC ............................................................................ 120 I.- Triết lý là gì? .............................................................................................................................. 120

II.- Từ Duy sinh đến Hiện sinh ....................................................................................................... 123

III.- Đạo học là gì ........................................................................................................................... 126

B.- TAM GIÁO ............................................................................................................ 127 I.- Nghĩa hai chữ Đạo và Giáo ........................................................................................................ 127

II.- Đạo giáo với Tôn giáo .............................................................................................................. 129

III.- Tôn giáo trên Triết lý hay Triết lý trên Tôn giáo .................................................................... 130

IV.- Đạo nào cũng tốt ..................................................................................................................... 131

V.- Đức Tương Dung ..................................................................................................................... 132

VI.- Hướng học tập ......................................................................................................................... 134

C. MẤY Ý NIỆM VỀ VĂN HOÁ ĐÔNG PHƯƠNG CẦN ĐƯỢC ĐIỀU CHỈNH .. 137 I. Trình độ văn hóa khác với bản chất văn hóa ............................................................................... 137

II.- Nếu hỏi: không kém sao lại không tiến bộ để giàu sang được như người thì lỗi ấy tại văn hóa

chứ còn tại đâu? .............................................................................................................................. 138

III.- Căn cứ thứ ba người ta cho rằng chỉ Âu Châu mới có khoa học,còn các nền vănhóa khác

không có ......................................................................................................................................... 140

IV.- Căn nguyên thứ bốn ................................................................................................................ 142

V.- Không phải thời nào Âu Châu cũng dẫn đầu về Văn hóa. ....................................................... 143

VI. Không phải lúc nào Âu Châu cũng cường thịnh giàu sang ...................................................... 145

VII. Trong cái hùng cường phồn thịnh của Âu Châu, phần đóng góp các châu khác không phải là

nhỏ .................................................................................................................................................. 145

VIII.- Trình độ Văn minh trung thực: lòng Nhân đạo .................................................................... 146

IX.- Quan niệm Lịch sử sai lạc ....................................................................................................... 147

6

CHƯƠNG NĂM .......................................................................................................... 150

VẤN ĐỀ GIÁO DỤC .................................................................................................. 150 I. Ít nét về nền Giáo dục hiện tại ................................................................................................... 150

II.- Cổ điển, Kinh Thánh và Kinh điển ........................................................................................... 151

III.- Các yếu tố của Kinh điển ........................................................................................................ 152

1.- Nhân bản ............................................................................................................................... 152

2.- Dân gian ................................................................................................................................ 152

3.- Giải phóng ............................................................................................................................. 152

4.- Tâm Linh ............................................................................................................................... 153

IV.- Từ Cổ điển tới Trục vật ........................................................................................................... 153

VI .- Huấn linh và Bác vấn ............................................................................................................. 154

1.- Huấn linh ( Chỉ sự đào luyện: formation ) ............................................................................ 154

2.- Bác vấn ( Chỉ sự Quảng vấn: information ) .......................................................................... 154

VI.- Sách Dân tộc ........................................................................................................................... 154

1.- Kinh ....................................................................................................................................... 155

2.-Triết ........................................................................................................................................ 155

3.- Sử .......................................................................................................................................... 156

4.-Văn ......................................................................................................................................... 156

CHƯƠNG SÁU .......................................................................................................... 157

HUYỀN SỬ ................................................................................................................. 158

VIỆT NHO ................................................................................................................... 159

A.- Đại cương ............................................................................................................... 159

B.- VẤN ĐỀ NGUỒN GỐC VÀ VIỆT NHO ............................................................. 160 I.- Tình trạng vấn đề ....................................................................................................................... 160

II.- Nước nào là tác giả của Kinh Điển ........................................................................................... 160

III.- Chủ quyền Văn hoá thuộc Việt Nam ...................................................................................... 160

IV.- Địa vị người Đàn bà Việt cao hơn .......................................................................................... 160

V.- Chủ trương của phái Cựu và Tân ............................................................................................ 161

1.- Chủ trương một nền Văn hóa độc lập lâu dài của phái Tân .................................................. 161

2.- Chủ trương Ta với Tàu có cùng một Gốc ............................................................................. 161

3.- Chủ trương của Việt Nho ...................................................................................................... 161

4.- Những khó khăn hai phái Tân, Cựu chưa giải đáp ổn thỏa ................................................... 161

VI.- Chủ trương Việt Nho .......................................................................................................... 163

CHƯƠNG BẢY ........................................................................................................... 168

VĂN CHƯƠNG TRUYỀN KHẨU ............................................................................. 168

HUYỀN SỬ ................................................................................................................. 169

A.- Đại cương ............................................................................................................... 169

B.- Ý kiến của học giả ngoại quốc về Huyền sử .......................................................... 170

C.- Huyền sử Việt ........................................................................................................ 171 I.- Kinh Hùng .................................................................................................................................. 171

II.- Sách Ước, Gậy Thần, Đàn Kinh ............................................................................................... 171

1.- Gậy Thần ............................................................................................................................... 171

2.- Sách Ước, gậy Thần .............................................................................................................. 172

3.- Giải nghĩa .............................................................................................................................. 173

7

4.- Ý nghĩa gậy Thần .................................................................................................................. 173

5.- Sách Ước gậy Thần với Dịch Kinh ....................................................................................... 174

6.- Cây đàn Kinh ......................................................................................................................... 175

VẤN ĐỀ HUYỀN SỬ TRONG GIÁO DỤC .............................................................. 176

A.- Vấn đề Huyền thoại .............................................................................................. 176 B.- Giáo dục các em ở bậc tiểu học ............................................................................................... 176

I.- Bốn đợt của Suy luận ................................................................................................................. 176

II.- Tại sao lại cho trẻ em học sách thần tiên ? ............................................................................... 177

CHƯƠNG TÁM ........................................................................................................... 179

VẤN ĐỀ CHỮ NHO ................................................................................................... 179 I.- Tại sao lại cần duy trì chữ Nho? ................................................................................................ 179

II.- Tử Ngữ, Sinh Ngữ .................................................................................................................... 179

III.- Thông Ngữ .............................................................................................................................. 179

IV.- Linh Ngữ, Linh Tự .................................................................................................................. 180

V.-Dạy Nho cách nào? ................................................................................................................... 181

VI.- Cái lợi của việc học Nho và học thuộc lòng ........................................................................... 181

CHƯƠNG CHÍN .......................................................................................................... 183

TAM GIÁC NGỮ ........................................................................................................ 183

A.- Đại cương ............................................................................................................... 183 I.- Thiên .......................................................................................................................................... 183

II.- Địa ............................................................................................................................................ 183

III.- Nhân ........................................................................................................................................ 183

B.- Tam giác ngữ của Mỹ ............................................................................................ 184

C.-Tam giác ngữ Việt Nam .......................................................................................... 184 I.- Chữ Nho ..................................................................................................................................... 184

II.- Kinh Điển Chữ Nho .................................................................................................................. 185

III.- Tính chất đa năng đa hiệu của chữ Nho .................................................................................. 187

1.- Cấu tạo tượng ý ..................................................................................................................... 187

2.- Khả năng Diễn tả và tính chất Hài hước ................................................................................... 189

3.- Nho giáo gắn liền với đời sống dân tộc Việt ......................................................................... 190

ANH NGỮ ................................................................................................................... 193

QUỐC NGỮ: TIẾNG VIỆT ........................................................................................ 193 I.-Ba Phương diện của Tiếng Việt .................................................................................................. 193

1.- Thuật ngữ .............................................................................................................................. 193

2.- Âm thanh ............................................................................................................................... 194

3.-Tính âm thanh trong tiếng Việt .............................................................................................. 195

4.- Ngữ pháp ............................................................................................................................... 196

II.- Nói: Tính thể siêu linh của tiếng Việt Xét qua cơ cấu Vài Ba ................................................. 196

1.- Tiếng Noí bày tỏ Tính thể con Người ................................................................................... 197

2.- Hai loại tiếng Nói: Cơ cấu và Ngữ luật ................................................................................ 197

3.- Cơ cấu tiếng Việt ................................................................................................................... 198

III- Tóm lược tinh tuý ..................................................................................................................... 198

1.- Số 2 ........................................................................................................................................ 198

2.- Số 3 ........................................................................................................................................ 199

3.- Số 5 ........................................................................................................................................ 201

8

4.- Bộ số Vài Ba ( nhịp kép Hai ) nhập vào Ngữ lý ................................................................ 202

5.- Bè 6 – 8 được thể hiện trong trống Đồng Ngọc Lũ ............................................................... 202

IV.-Tiếng Nói theo Cơ cấu tràn đầy Nhân chủ tính và Tâm linh ................................................... 202

1.- Cái Thừa và thiếu của tiếng Nói theo Ngữ luật ..................................................................... 203

2.- Tính chất đơn sơ và hàm súc của tiếng Nói theo Cơ cấu ...................................................... 203

CHƯƠNG MƯỜI ......................................................................................................... 204

VIỆT NAM CÓ QUỐC HỌC KHÔNG ...................................................................... 204

A.- Lý do nền Quốc học cần có Triết ........................................................................... 204 I.- Về Triết ...................................................................................................................................... 204

II.- Đặc tính của Dân tộc ................................................................................................................ 205

III.- Văn hiến .................................................................................................................................. 205

IV.- Tại sao Văn hóa Tây Âu thiếu Văn hiến ................................................................................. 205

V.- Sự thiết yếu của nền Văn hiến .................................................................................................. 206

VI.- Triết học đó đây ...................................................................................................................... 206

VII.- Triết lý với Quốc học ............................................................................................................. 207

VIII.- Trách nhiệm của Bộ Văn hóa giáo dục ................................................................................ 207

IX.- Triết lý với Đạo lý .................................................................................................................. 207

1.- Triệt Thượng ......................................................................................................................... 207

2.- Triệt hạ .................................................................................................................................. 210

X.- Tại sao Triết bị khinh ............................................................................................................... 212

CHƯƠNG MƯỜI MỘT ............................................................................................... 213

VẤN ĐỀ NGUỒN GỐC VÀ VIỆT NHO ................................................................... 213

A.- Tình trạng vấn đề ................................................................................................... 213

B.- Nước nào là tác giả của Kinh Điển ........................................................................ 213

C.- Chủ quyền Văn hoá thuộc Việt Nam ..................................................................... 213

D.- Địa vị người Đàn bà Việt cao hơn ......................................................................... 213

E.- Chủ trương của phái Cựu và Tân .......................................................................... 213 I.- Chủ trương một nền Văn hóa độc lập lâu dài của phái Tân ....................................................... 214

II.- Chủ trương Ta với Tàu cùng một gốc của phái Cựu ................................................................ 214

III.- Chủ trương của Việt Nho ........................................................................................................ 214

IV.- Những khó khăn hai phái Tân, Cựu chưa giải đáp ổn thỏa .................................................... 214

G.- Chủ trương Việt Nho ............................................................................................. 216

CHƯƠNG MƯỜI HAI ................................................................................................ 218

SỰ HÌNH THÀNH QUỐC HỌC XUYÊN QUA CÁC ĐỜI ..................................... 218

A.- Về phía Trí thức ..................................................................................................... 218 I.- Thời kỳ Manh nha ...................................................................................................................... 218

II.- Giai đoạn Hai ............................................................................................................................ 218

III.-Giai đoạn Ba ............................................................................................................................. 219

IV.- Giai đoạn Bốn ......................................................................................................................... 219

V.- Giai đoạn Năm ......................................................................................................................... 220

B.-Phía dân chúng ........................................................................................................ 221

C.-Tại sao người Nam ít thích Văn học? ..................................................................... 221

D.- Vấn đề Văn hiến..................................................................................................... 223

9

E.-Kết ........................................................................................................................... 226 I.- Nền Giáo dục Lưỡng diện .......................................................................................................... 228

II.- Sứ mạng hiện nay của người Trí thức các Tôn giáo ................................................................. 231

III.- Chung quanh quyển Hiến Chương Giáo Dục ......................................................................... 236

PHẦN HAI ................................................................................................................... 238

PHẦN LẬP PHÁP ....................................................................................................... 238

CHƯƠNG MỘT ........................................................................................................... 238

BỘ SÁCH DÂN TỘC và CHƯƠNG TRÌNH GIÁO DỤC ......................................... 238

GẠN LỌC NHO GIÁO BẰNG PHƯƠNG PHÁP NHẤT QUÁN ............................. 238

A .- Vấn đề Nhất Quán: Sự thiết yếu của vấn đề ........................................................ 238

B.- Dĩ Nhất ................................................................................................................... 240

C.- Quán chi ................................................................................................................. 242

D .- Chiếc thang năm bậc ............................................................................................. 245 I.- Bác học ...................................................................................................................................... 245

II .- Quảng vấn ................................................................................................................................ 245

III .- Thận tư ................................................................................................................................... 245

IV .- Minh biện ............................................................................................................................... 246

V .- Ðốc hành ................................................................................................................................. 246

VI .- Ba cây hợp lại ........................................................................................................................ 247

VẤN ĐỀ CHIÊU MỤC ............................................................................................... 248 I.- Ý nghĩa hai chữ Chiêu Mục ...................................................................................................... 248

II.-Ý nghĩa hai chữ Chiêu Mục trong nền hai nền văn hoá Viêm tộc vả Hoa tộc .......................... 249

III.- Sự đôi co giữa hai nền Văn Hoá Chiêu Mục ........................................................................... 249

IV.- Ý nghĩa theo dạng tự của hai chữ Tả ( Chiêu ) Hữu ( Mục ) .................................................. 250

V.- Chiêu Mục tương thôi để tạo nên nền văn minh đề huề Chiêu Mục ........................................ 250

TRIẾT LÝ TẢ NHẬM ................................................................................................ 251 I.- Tả nhậm là gì? ............................................................................................................................ 251

II.- Ý tế vi hàm ngụ ........................................................................................................................ 251

III.- Nguồn gốc Tả nhậm ............................................................................................................... 252

IV. - Ý nghĩa ................................................................................................................................... 252

V. - Triết lý ..................................................................................................................................... 253

1.-Cứ Lý...................................................................................................................................... 253

2.- Cứ sự ..................................................................................................................................... 254

VI.- Kết luận ................................................................................................................................... 255

VII. - Cõi nhân sinh ........................................................................................................................ 255

VIII.- Liên hệ giữa Tả nhậm và Nho giáo ..................................................................................... 256

IX.- Ôn lại những vụ Hữu nhậm trấn áp Tả nhậm ......................................................................... 256

X.- Sứ mạng của Hùng Thị ............................................................................................................ 258

TIÊU CHUẨN GẠN ĐỤC KHƠI TRONG ................................................................ 259

A .- Văn Minh du mục ................................................................................................. 259 I.- Hai nền Văn hoá ........................................................................................................................ 259

II.- Đời sống Du mục ...................................................................................................................... 259

III.- Đời sống Nông nghiệp ............................................................................................................ 260

IV.- Sự giao thoa giữa hai trận tuyến ............................................................................................. 260

10

B .- Cơ cấu Du Nông .................................................................................................... 260

D.- Phân biệt Hán Nho và Nguyên Nho hay Việt Nho ................................................ 262 I .- Chủ trương của Việt Nho .......................................................................................................... 262

II.- Chủ trương của Hán Nho .......................................................................................................... 262

III .- Giải nghĩa các hiện tượng ...................................................................................................... 263

GẠN ĐỤC KHƠI TRONG .......................................................................................... 264

KINH, TRIẾT, SỬ ( HUYỀN & LỊCH SỬ), VĂN ..................................................... 264

A.- KINH ...................................................................................................................... 264 I.- Kinh Thi : Kinh Dân viết sách ................................................................................................... 264

1.- Ba quan điểm ......................................................................................................................... 264

2.- Gần lấy ở mình, xa lấy ở người ............................................................................................. 266

3 .- Thi ca trước kinh Thi............................................................................................................ 267

II. - Kinh Thư : Kinh Dân làm chủ ................................................................................................. 268

1.- Ý nghĩa tên sách .................................................................................................................... 268

2.- Nội dung ................................................................................................................................ 269

3 .- Mục lục ................................................................................................................................. 270

4.- Nghiêu Thuấn là biểu tượng do Khổng Tử đưa ra ................................................................ 270

5 .- Ông Vũ với đạo Trung Dung ............................................................................................... 271

6.- Dân chủ trong Kinh Thư khác với dân chủ ngày nay như thế nào? ...................................... 272

III.- Kinh Dich: Kinh về Thuật quyền biến .................................................................................... 274

1.- “ Thiên Ðịa chi động, trinh phù nhất giả dã ” ....................................................................... 274

2.- Biểu tượng chính ................................................................................................................... 275

3 .- Mấy loại Biểu tượng biến thể ............................................................................................... 275

4.- Biểu đồ tròn vuông pha trộn. ................................................................................................ 276

5.- Loại biểu tượng bằng số. ....................................................................................................... 277

IV.- Kinh Lễ : Kinh khi Người ở với Người .................................................................................. 279

1 .- Chiếc gậy mục đồng ............................................................................................................. 279

2.- Nền móng Lễ trị .................................................................................................................... 279

3.- Thế nào là Nhân Đức ............................................................................................................ 280

V.- Kinh Xuân Thu : Kinh Đem Ðạo vào Ðời ............................................................................... 280

1.- Tranh luận về bản chất Kinh Xuân Thu ................................................................................ 280

2.- Tính chất cách mạng của Xuân Thu ...................................................................................... 282

3.- Tiêu chuẩn của Xuân Thu ..................................................................................................... 283

4 .- Ý tưởng then chốt của Tả truyện .......................................................................................... 284

VI.- Kinh Nhạc: Kinh Thái hòa ...................................................................................................... 286

VII.- Cây đàn Kinh ......................................................................................................................... 286

B .- TRIẾT ................................................................................................................... 287 I.- Nét đặc trưng của hai nền triết Đông triết Tây ......................................................................... 287

1.- Minh triết (Sagesse) .............................................................................................................. 287

2.-Triết lý .................................................................................................................................... 288

II. Sứ mạng Triết Đông................................................................................................................... 291

III. Dự đoán tương lai ..................................................................................................................... 293

IV.- Tính chất năng động của Triết Nho ....................................................................................... 295

1.- Dịch hữu Thái cực ................................................................................................................. 295

2.- Tính chất Tĩnh của triết học Tây phương .............................................................................. 295

11

3.-Triết Tây ................................................................................................................................. 295

4.- Triết Đông ............................................................................................................................. 296

c.- Lý do của Động Tĩnh ............................................................................................................. 297

5.- Triết Tây đang tiến vào phía Đông ....................................................................................... 298

6.- Hướng động của kinh Dịch ................................................................................................... 299

iV.- Quan niệm về Triết của Việt Nho ........................................................................................... 302

1 .- Những mục tiêu phương tiện ................................................................................................ 303

2.- Ðặt vị trí cho cơ cấu .............................................................................................................. 303

3 .- Vị trí của Triết ...................................................................................................................... 304

4.- Triết lý hay Triết học ............................................................................................................. 304

5.- Ðông Tây đôi ngả .................................................................................................................. 306

V.- Quan niệm về Triết Việt của Thái Dịch Lý Đông A ................................................................ 307

VI.- Triết lý An Vi của Kim Định .................................................................................................. 308

1.-Hai bộ phạm trù: ..................................................................................................................... 309

2.- Ba nguyên lý: ........................................................................................................................ 309

3.- Hai Tiêu chuẩn trình bày: ...................................................................................................... 309

VII.-Tóm lại .................................................................................................................................... 309

C.- SỬ ........................................................................................................................... 310

HUYỀN SỬ ................................................................................................................. 310 1.- Trong Việt Lý Tố Nguyên ..................................................................................................... 310

2.- Trong Dịch Kinh Linh Thể ................................................................................................... 312

3.- Trong Kinh Hùng khải triết ................................................................................................... 312

4.- Trong Loa Thành Đồ Thuyết ................................................................................................ 312

6.- Vai trò quan trọng của Huyền sử ......................................................................................... 313

II.- Nghệ thuật giải nghĩa ................................................................................................................ 315

1.- Vấn đề lớn của triết hiện đại ................................................................................................. 315

2 .- Với huyền sử đừng hỏi ở đâu và bao giờ ............................................................................. 316

3 .- Giai tằng giá trị huyền sử ..................................................................................................... 316

4.- Quy luật của huyền sử ........................................................................................................... 317

b.- Ý thức cần sự kiện lớn lao của lịch sử .................................................................................. 317

5.- Hai Phương pháp ................................................................................................................... 318

6.- Khi huyền sử đọc huyền thoại: Lên sổ huyền thoại .............................................................. 319

7.- Giảng nghĩa ........................................................................................................................... 321

III.- Phương pháp cơ cấu ............................................................................................................... 322

1 .- Những trang bị cần thiết ....................................................................................................... 322

III.- Tiêu chuẩn phân biệt ............................................................................................................... 322

3.- Thần Nam hay thần Nữ ......................................................................................................... 324

4.-Truyện Ả Chức ....................................................................................................................... 325

IV.- Tự lực tự cường ....................................................................................................................... 326

V.- Từ phương pháp tới nghệ thuật ................................................................................................ 327

1.- Số 5 trong Bát quái và Ngũ hành .......................................................................................... 327

2.- Số 2 chỉ Nước hay Đất .......................................................................................................... 327

3.- Sự giải nghĩa trở nên nghệ thuật .......................................................................................... 327

4.- Làm cho mạch lạc nội tại trở nên linh động .......................................................................... 328

VI .- Từ Nghệ thuật tới đạo thuật ................................................................................................... 328

1.- Sự đòi hỏi cái học đạt cơ cấu ................................................................................................ 328

12

2.- Trình độ học thức và giác ngộ ............................................................................................... 328

VII .- Một chủ đạo .......................................................................................................................... 329

VIII.- Cái giống của Thần .............................................................................................................. 330

1.- Ði tìm tiêu điểm .................................................................................................................... 330

2.- Mức độ tiến theo thần thoại của Việt Nho ............................................................................ 331

2.- Nhận xét ................................................................................................................................ 337

IX.- Hướng vọng huyền sử nước Nam ........................................................................................... 339

1 .- Tự Thần thoại đến Nhân thoại.............................................................................................. 339

2 .- Ông trụ trời ........................................................................................................................... 340

3 .- Ai là những vua của thời Việt Nho?..................................................................................... 340

4 .- Chuyện nặn người ................................................................................................................ 341

5 .- Chép vượt vũ môn ................................................................................................................ 342

6 .- Những ấn tích của bước nhảy vọt ........................................................................................ 343

7.- Chứng tích ............................................................................................................................. 343

X .- Tự Lạc vương tới Hùng vương................................................................................................ 344

1 .- Vụ án Hùng vương ............................................................................................................... 344

2 .- Xét lại vụ án Hùng vương .................................................................................................... 345

3 .- Một sự cố ý nói lên một cố gắng .......................................................................................... 346

LỊCH SỬ ...................................................................................................................... 348

C.-VĂN: VĂN CHƯƠNG NGOẠI TRIẾT ................................................................. 349 I .- Văn hoá vô hồn ......................................................................................................................... 349

II.- Ða ngôn .................................................................................................................................... 349

III.- Quá nặng tiểu thuyết ............................................................................................................... 350

IV.-Văn học Tây Âu ....................................................................................................................... 352

V.- Ðả kích lung tung ..................................................................................................................... 353

VI.- Những nét đặc trưng của Việt văn .......................................................................................... 353

1.- Cần tìm điểm phát xuất ......................................................................................................... 353

2.- Dân gian tính ......................................................................................................................... 354

3.- Phác thực tính ........................................................................................................................ 355

4.- Con Người to lớn .................................................................................................................. 355

5.- Thái hoà ................................................................................................................................. 356

6.- Vui sống ................................................................................................................................ 357

7.- Truyền sinh ............................................................................................................................ 357

8- Sinh hoá .................................................................................................................................. 358

PHẰN BA .................................................................................................................... 360

BỘ SÁCH DÂN TỘC .................................................................................................. 360

CHƯƠNG MỘT ........................................................................................................... 360

KINH CỦA CHẤT GIA .............................................................................................. 360

QUAN NIỆM VỀ HUYỀN SỬ .................................................................................. 360

A.- Đại cương ............................................................................................................... 360

B.- Những trang Huyền sử Việt ................................................................................... 360

NHÓM HUYỀN THOẠI THỨ NHẤT ....................................................................... 361

CON NGƯỜI NHÂN CHỦ CỦA VIỆT TỘC ............................................................ 361

TRUYỆN ÔNG BÀN CỔ ............................................................................................ 361

13

I.- Khai triển ................................................................................................................................... 361

II. Nhân vật Văn hoá ...................................................................................................................... 364

1.-Bàn Cổ .................................................................................................................................... 364

2.-Toại Nhân ............................................................................................................................... 364

3.- Hữu Sào ................................................................................................................................. 364

4.- Phục Hy, Nữ Oa .................................................................................................................... 364

5.-Thần Nông .............................................................................................................................. 365

III.- Nguồn gốc các nhân vật huyền sử ........................................................................................... 365

TRUYỆN TIÊN RỒNG ............................................................................................... 366 Khai triển ........................................................................................................................................ 368

1.- Tiên, Rồng: Vật biểu kép của Việt Nam ............................................................................... 368

2.- Gương Mẹ Tiên Âu Cơ và Cha Rồng Lạc Long ................................................................... 369

3.- Những bài học của Mẹ Tiên, Cha Rồng ................................................................................ 370

4.- Những áp dụng trong thực tế của cuộc sống ......................................................................... 370

5.- Ca dao, tục ngữ...................................................................................................................... 371

6.- Bài hát vui ............................................................................................................................. 372

7.- Tóm tắt .................................................................................................................................. 373

TRUYỆN VIỆT TỈNH ................................................................................................. 374

BA VĨ TÍCH CỦA LẠC LONG QUÂN ..................................................................... 377 I.- TRUYỆN MỘC TINH ............................................................................................................... 377

II.- TRUYỆN NGƯ TINH ............................................................................................................. 377

III.- TRUYỆN HỒ TINH ............................................................................................................... 378

Khai triển ........................................................................................................................................ 379

1 .- Truyện Việt Tỉnh .................................................................................................................. 379

2 .- Ba vĩ tích của Lạc Long quân .............................................................................................. 379

NHÓM HUYỀN THOẠI THỨ HAI ........................................................................... 380

NỀN TẢNG GIA ĐÌNH VÀ XÓM LÀNG, THỊ TỨ .................................................. 380

TRUYỆN TRẦU CAU ................................................................................................ 380 Khai triển ........................................................................................................................................ 381

1.- Mối liên hệ anh em ................................................................................................................ 381

2.- Mối liên hệ vợ chồng ............................................................................................................ 381

3.- Hai mối liên hệ xung khắc .................................................................................................... 381

4.- Giải quyết xung đột ............................................................................................................... 382

5 .- Giải pháp tốt đẹp .................................................................................................................. 382

6.- Những bài học để đời ............................................................................................................ 382

7.- Ca dao, tục ngữ...................................................................................................................... 383

8 .- Tiểu Nhạc Kịch Trầu Cau .................................................................................................... 385

10.- Tóm tắt ................................................................................................................................ 386

TRUYỆN HỒN VỌNG PHU ...................................................................................... 387 Khai triển ........................................................................................................................................ 387

1.-Đời sống Gia đình .................................................................................................................. 387

2 .-Thời bình ............................................................................................................................... 387

3 .- Khi biến ................................................................................................................................ 388

4.- Bế con trông chồng ............................................................................................................... 389

TRUYỆN TRƯƠNG CHI MỴ NƯƠNG .................................................................... 390

14

Khai triển ........................................................................................................................................ 391

1.- Nhận diện nòi giống .............................................................................................................. 391

2.- Nhận diện hoàn cảnh. ............................................................................................................ 391

3.- Mối tình Mỹ Nương .............................................................................................................. 391

4 .- Mối tình Trương Chi ............................................................................................................ 394

5.- Về phía nàng Mỵ ................................................................................................................... 395

6 .- Về bên Chàng Trương .......................................................................................................... 395

7.- Nhạc ...................................................................................................................................... 396

TRUYỆN DƯA HẤU .................................................................................................. 397 Khai triển ........................................................................................................................................ 398

1.- Lý do dẫn nhập ...................................................................................................................... 398

2.- Quan niệm của các Vua xưa về con dân trong một nước ...................................................... 398

3 .- Con người An Tiêm ............................................................................................................. 399

4 .- Việc xây dựng xóm làng ...................................................................................................... 399

5.- Tóm lại .................................................................................................................................. 399

6 .- Tập tục .................................................................................................................................. 399

TRUYỆN ĐẦM NHẤT DẠ ( 1 ) hay CHỬ ĐỒNG TỬ ............................................. 400 Khai triển ........................................................................................................................................ 402

1 .- Nòi giống Tiên Rồng ............................................................................................................ 402

2.- Ra công tìm chồng, kén vợ .................................................................................................... 402

3.- Tìm hiểu chân tướng của nhau .............................................................................................. 402

4 .- Kết duyên vợ chồng : cuộc Hôn phối có một không hai ! ................................................... 403

5.- Xây dựng gia đình, xây dựng Thị tứ yên vui ........................................................................ 403

6 .- Kẻ thù ngoại nhập ................................................................................................................ 404

7.- Cả thị tứ về Trời : nơi vắng bóng đố kỵ ................................................................................ 404

8 .- Tóm lại ................................................................................................................................. 404

9.- Tục ngữ, ca dao ..................................................................................................................... 405

NHÓM HUYỀN THOẠI THỨ BA ............................................................................. 407

NỀN TẢNG VIỆC DỰNG NƯỚC VÀ GIỮ NƯỚC .................................................. 407

TRUYỆN BÁNH DẦY BÁNH CHƯNG .................................................................... 407 Khai triển ........................................................................................................................................ 408

1.- Cách chọn người nối ngôi của Vua Hùng ............................................................................. 408

2 .- Tiêu chuẩn kén chọn: Lễ vật dâng cúng Tổ tiên .................................................................. 408

3.- Cuộc tìm kiếm ngôi báu của 22 công tử ............................................................................... 409

4.-Lang Liêu tìm của dâng cúng ................................................................................................. 409

5.- Hạt gạo Dâng cúng Tổ của Lang Liêu .................................................................................. 409

6 .-Ý nghĩa của 2 thứ bánh ......................................................................................................... 409

7.- Ứng viên Lang Liêu đắc cử ................................................................................................... 410

8.-Bài học để đời ........................................................................................................................ 410

9.- Ca dao, tục ngữ...................................................................................................................... 411

TRUYỆN THÁNH DÓNG hay PHÙ ĐỔNG THIÊN VƯƠNG ................................. 413 Khai triển ........................................................................................................................................ 415

1.- Sự chuẩn bị xa ....................................................................................................................... 415

2 .- Hội nghị triều đình ............................................................................................................... 415

3.- Lập đàn cầu Tổ ...................................................................................................................... 415

15

4.- Tổ hiện ra .............................................................................................................................. 415

5.- Lời dạy bảo của Tổ ................................................................................................................ 416

6 .- Kế sách chống giặc của Vua Hùng ...................................................................................... 416

7.- Công việc chuẩn bị và tổng phản công giặc .......................................................................... 416

8.- Lệnh tổng phản công ............................................................................................................. 416

9.- Con người Phù Đổng ............................................................................................................. 416

10.- Bộ huyền số của việt tộc ..................................................................................................... 417

11.- Ca dao tục ngữ..................................................................................................................... 417

TRUYỆN KIM QUY ................................................................................................... 419 Khai triển ........................................................................................................................................ 424

1 .- Tình hình Đất nước .............................................................................................................. 424

2.- Chiến lược giữ nước của An Dương vương .......................................................................... 425

3.- Chiến lược cướp nước của Triệu Đà ..................................................................................... 425

4.- Diễn tiến và kết quả của cuộc chiến ...................................................................................... 425

5.- Nguyên nhân thành công và thất bại ..................................................................................... 426

6.- Tình Nhà ................................................................................................................................ 426

PHẦN KINH ................................................................................................................ 427

KINH CỦA VĂN GIA MANG TÍNH CHẤT CHẤT GIA........................................ 427

CHỮ NHO VỚI HUYỀN SỬ VÀ LỊCH SỬ VIỆT VÀ TÀU .................................... 427

TAM TỰ KINH ........................................................................................................... 428

A.- Lời Nói Đầu ........................................................................................................... 428

B.- Các bài trích ........................................................................................................... 429 Bài thứ nhất .................................................................................................................................... 429

Bài học “ Khai Tâm Làm Người “............................................................................................... 429

Bài thứ hai ...................................................................................................................................... 431

Bài thứ ba........................................................................................................................................ 431

Bài thứ tư ........................................................................................................................................ 432

Bài thứ năm .................................................................................................................................... 433

Bài thứ sáu ...................................................................................................................................... 434

Bài thứ bảy...................................................................................................................................... 434

Bài thứ tám ..................................................................................................................................... 435

Bài thứ chín .................................................................................................................................... 436

Bài thứ mười ................................................................................................................................... 437

Bài thứ Mười một ........................................................................................................................... 438

Bài thứ Mười Hai ............................................................................................................................ 439

Bài thứ mười Ba ............................................................................................................................. 440

Bài thứ Mười Bốn ........................................................................................................................... 443

Bài thứ Mười Lăm .......................................................................................................................... 444

Bài thứ Mười Sáu ........................................................................................................................... 445

Bài thứ Mười Bảy & Mười Tám.................................................................................................... 446

Bài thứ Mười Chín, Hai Mươi & Hai Mươi Mốt .......................................................................... 447

Bài thứ Hai Mươi Hai ..................................................................................................................... 449

Bài thứ Hai Mươi Ba ...................................................................................................................... 449

Bài thứ Hai Mươi Tư ...................................................................................................................... 450

Bài thứ Hai Mươi Bốn .................................................................................................................... 451

16

Bài thứ Hai Mươi Lăm ................................................................................................................... 451

Bài thứ Hai Mươi Sáu ..................................................................................................................... 452

Bài thứ Hai Mươi Bảy .................................................................................................................... 453

Bài thứ Hai Mươi Tám ................................................................................................................... 453

Bài thứ Hai Mươi Chín ................................................................................................................... 454

Bài thứ Ba Mươi ............................................................................................................................. 457

Bài thứ Ba Mươi Mốt ..................................................................................................................... 458

Bài thứ Ba Mươi Hai ...................................................................................................................... 458

Bài thứ Ba Mươi Ba ....................................................................................................................... 459

Bài thứ Ba Mươi Tư ....................................................................................................................... 460

Bài thứ Ba Mươi Lăm ....................................