การทำาปยหมกจากเศษใบไมในบานเรอน โดยผชวยศาสตราจารยธระพงษ สวางปญญางกร เศษใบไมหรอเศษพชอนทพบในบรเวณบานเรอนทมปรมาณไมมากนก กอาจนำามาทำาประโยชนเปนปยอนทรยหรอปยหมก (Compost) ไดอยางงาย ๆ แทนทจะเผาทงหรอรอใหหนวยงานทรบผดชอบมาขน ดวยวธการทำาปยอนทรยระดบครวเรอนในกะละมงหรอภาชนะอน

ขนตอนท 1 การเตรยมวตถดบ ผสมคลกเคลาเศษใบไมทงทสดหรอแหงกบมลสตวในอตราสวน 3 ตอ 1 โดยปรมาตร ภายในกะละมงหรอภาชนะอน เตมนำาใหมความชนพอด ททำาใหวสดไมแหงเกนไปและไมแฉะเกนไป แลวตงทงไวในรมเศษใบไมจะเปนแหลงของธาตคารบอน ในขณะทมลสตวเปนแหลงของธาตไนโตรเจนและจลนทรย ซงจลนทรยตองการทงคารบอนและไนโตรเจนในการสรางเซลลและเจรญเตบโต การใหความชนทเหมาะสมจะทำาใหจลนทรยสามารถยอยสลายเศษพชได

ขนตอนท 2 การพลกกลบ พลกกลบวสดในภาชนะวนละครง การพลกกลบกเพอเปนการเตมออกซเจนใหกบจลนทรยเพอนำาไปใชในการยอยสลาย ซงจะชวยเรงเวลาการแลวเสรจของกระบวนการใหเหลอเพยงประมาณ 30 วน การยอยสลายในสภาวะมออกซเจนจะไมเกดกลนหรอนำาเสย ใหคอยตรวจสอบความชนอยาใหแหงหรอแฉะเกนไป หากวสดแฉะเกนไปจะเรมมการยอยสลายแบบไมใชออกซเจนททำาใหเกดกลนเหมน วธแกไขคอนำาวสดไปแผตากแดด เมอหมาดดกนำากลบลงภาชนะดงเดม

ขนตอนท 3 การนำาไปทำาใหแหง เมอพลกกลบทกวนจนวสดในภาชนะมอายครบ 30 วน เศษพชจะเปลยนสภาพเปนมขนาดทเลกลง นมมอ มสดำาคลำา เบา และไมมกลน หลงจากนนยงนำาไปใชยงไมได ตองนำาไปทำาใหแหงเสยกอนโดยการทงใหแหงในรมหรอจะนำาไปตากแดดกได ปยอนทรยเมอแหงดแลวจะมคณภาพเปนไปตามทมาตรฐานปยอนทรยของกรมวชาการเกษตรกำาหนด ซงอาจนำาไปใชเพาะปลกผกสวนครวเพอรบประทานหรอปลกผกอนทรยเพอจำาหนายกไดเศษพช 3 สวนโดยปรมาตรผสมกบมลสตวอก 1 สวนโดยปรมาตรผสมคลกเคลาใหทวรดนำาใหพอมความชนผสมคลกเคลาวนละครงเพอใหออกซเจนแกจลนทรยคอยเตมความชนเมอวสดเรมแหง

เมอครบ 30 วนเศษใบไมจะถกเปลยนเปนปยอนทรยทมขนาดเลกลง นม มสดำาคลำาและไมมกลนหลงจากททงปยอนทรยใหแหงสนทแลวกสามารถนำาไปใชไดปยอนทรยทผลตไดไมสามารถนำาไปใชปลกพชในกระถางแทนดนปลกไดเพราะจลธาตและธาตอาหารตาง ๆ ทมมากในปยอนทรยจะทำาใหพชตายไดจงควรใชปยอนทรยแตนอย เชน ใชดนปลก 10 สวนตอปยอนทรย 1 สวน เปนตน การใชปยอนทรยทถกตอง คอ พรวนดนใหปยอนทรยลงไปอยในดนใหเปนอาหารของจลนทรยดนทเปนประโยชนไมควรวางปยอนทรยกองไวบนดนโคนตนไมเพราะธาตอาหารบางชนดอาจระเหยหนไปไดเมอถกความรอน นอกจากนการทำาปยอนทรยจากเศษพชในครวเรอนยงอาจทำาในกรงตาขายเหลกหรอไมไผสานเพอใหเหมาะกบปรมาณของเศษพช และดเปนระเบยบเรยบรอยของบรเวณบานเรอน

สำาหรบวธการทำาปยหมกชวภาพจากเศษอาหารทเราทงกนเเทบจะทกวนนนกมวธงายๆ ชนดทเมอหมกไดทเเลวกสามารถนำาไปใชไดเลยโดยทไมตองมานงกรองกากเศษอาหารทยงยอยไมหมดออก 

สำาหรบวสดอปกรณทตองเตรยม มดงน 

1.ถงกระสอบดนสำาหรบใสเศษอาหาร

2. ถงมฝาปด ขนาดทสามารถใสนำาได 10 ลตรขนไป 

3. นำาตาล 1 กโลกรม

4. นำาสะอาด 10 ลตร ควรพกคลอรนไวสก 1-2 คน 

วธทำ�

- นำานำาสะอาด 10 ลตรมาเตมลงในถง ใสกากนำาตาล 1 กโลกรม หรอใสนำาตาล 1 สวน ใชไมกวนใหเขากน 

 - จากนน นำาเศษอาหารใสลงในกระสอบ (กระสอบดนถงทพอจะมชองระบายอากาศ) มดปากถงแลวแชลงไป โดยเเนะนำาวาไมควรใสเศษอาหารเกน 3 สวน

- หมกทงไวประมาณ 20-30 วน โดยควรปดฝาใหสนท เพอใหแมลงจะไดไมมาไข เเละทำาใหถงหมกของเราไมมหนอน

 

เวลานำามาใชรดนำาตนไม กควรจะผสมใหเจอจาง เเนะนำาวาควรใช 2 ฝา ตอนำา 1 บว (ประมาณ 20 ลตร) 

สวนกากทเหลอกสามารถนำาไปหมกเปนปยตอได  โดยนำามาผสมกบใบไมแหง เเละปยคอก  รดนำาปรบความชน 60 เปอรเซนต ทงไวประมาณ 2 อาทตย หรอสงเกตดจนปยหายรอน กสามารถนำาไปใชได 

 

ระหวางการหมก ถาเปนไปไดกควรเทเขาเทออกสกหนอย คลายๆกบเปนการกลบกองไปในตว เเตถาลองสงเกตหรอจบดเเลวปยทหมกไมรอนแสดงวากระบวนการหมกไมเกด ทงนอาจเปนเพราะวาเราปรบความชนไมเหมาะสม หรอใสสดสวนไมพอด ระหวางสงทยอยเรวกบยอยชา 

ลองนำาไปทดลองทำากนดนะคะ ใครทำาเเลวมปญหาตดขดอยางไรกถามกนเขามาไดทาง facebook/สวนผกคนเมอง นะคะ 

ขอบคณขอมลจาก คณนคร ลมปคปตถาวรคะ 

ทำาปยและนำาหมกชวภาพเองทบาน จากเศษผก ผลไม เศษอาหาร ผสมนำาอเอม (EM)

และกากนำาตาล

ปนเราหมกมนกบการทำานำาหมกชวภาพเองทบานคะ ไมไดหมกเพอความงาม แตเอามารดนำาตนไมคะ เพราะทคอนโด ทานผกและผลไมเยอะ จะมพวกเศษผกเศษอะไรเยอะ ทงกเสยดาย เอามาแปลงเปนปยทำาเองดกวา เรงการเจรญเตบโตของพชไดดคะ

นำาจลนทรยชวภาพ (EM) ยอมาจาก Effecttive MicroOrganism

นำา EM ทเราซอมา เปนขนาด 5 ลตร คะ ซอมาจาก Homeworks

ขวดละ 345 บาท ของยหอมตรใหมฟารม .. บรรจภณฑเขยนวา

ใชบำาบดนำาเสย ทำาความสะอาดพนท ยอยสลายเศษอนทรย คราบตะใครนำา ยอยไขมน ลดกลนในหองนำา โรงเลยงสตว ปลอดภยตอผใชและสงแวดลอม การเกบกเกบในทรม อณหภมหองเลยคะ 

หลกๆทซอมา จะเอามาใช *ยอยสลายอนทรย* คะ ฝาสเขยวในรป เมอเปดออกมา จะมจกปดอกชน เปดจกออกมา จะไดดมกลนทเหมอนสวมนดๆ เปรยวๆ เหมอนของหมกดอง 555 เหมนมากกก 

กากนำาตาล (Molasses) นำาขนๆหนดๆสนำาตาล เปดฝามา กลนหอมๆ เหมอนซอวดำาคะ กากนำาตาล เปนกากทไดจากการผลตนำาตาลออย โมลาสจะมกลนหอมหวาน ตวนใชเปนอาหารจลนทรย

กลองฝาขาวขางๆ เราหมกไวแลวคะ เอาถงดำาครอบอกท ไมไดหมกใสถงอยางเปนทางการเพราะคอนโดทนอย ใชทปเปอรแวรเอา

ป.ล. ใครทหากากนำาตาลยาก ใชนำาตาลทรายแดงแทนไดคะเพราะนำาตาล เปนอาหารใหแกจลนทรย รา ยสต สดสวนการปรงกเปลยนไป ถาใชกากนำาตาล 1 สวน เราใชนำาตาลแค 1/2 พอ

สามารถลดนำาตาลไดอก ถาสตรปรงทมผลไมหวานๆ เชนมะมวงสกกลวยสก สบปะรดสก นำามะพราว พลกแพลงไดคะ 

กลวยสบหยาบๆคะ 

สตรทพอใหมาคอ  

กลวยนำาวา 2 กโล +

มะละกอสก 2 กโล +

ฟกทองแก 2 กโล +

นำาสะอาด (ไมมคลอรน) 10 ลตร +

นำาอเอม 40 ซซ +

กากนำาตาล 40 ซซ

แตเราไมไดทำาตามสตรเปะๆ คอมอะไรกใสไป(ยกเวนพวกเปลอกมะนาว เปลอกสม จะไมใส)

สตรททำาเองทบานแบบงายๆคอ

เศษอาหาร/ผก 3 สวน +

กากนำาตาล 1 สวน +

นำาสะอาด (ไรคลอรน) 3 สวน +นำาอเอม 1/2 สวน..

ในรปม บวบ ผกสลด ขาวโพดออน แอปเป ล กลวย ฟกทอง ถวฝกยาว มะมวงสก เศษปลา เปลอกไขไก กากนำาตาล นำาอเอม (ยงไมไดเตมนำาเปลา) เราเอาเศษเหลอทานมาหมกนะคะ ไมได

ลงทนซอผกพวกนแบบสดๆเพอเอามาหมกโดยเฉพาะ ออ

ว   ธ   ท ำา

1 หน/สบ ผก ผลไม เศษอาหารใหเปนชนเลกๆคะ 

2 ผสมกากนำาตาล นำา และหวเชอจลนทรย 

คลกใหเขากบเศษอาหาร (ใสถงมอกดนะ)

3 นำาของทผสมแลวใสในถงตาขาย (ถงใสสม/ตะแกรง)

เพอสะดวกในการแยกกากและนำา แตเราไมใช เราหมกลงไปในกลองทปเปอรแวรเลย 

อยาหมกในภาชนะโลหะคะ เดยวมนจะกดภาชนะเอา

4 ปดฝาใหสนท ทงในทรม เปดมาคนทกๆ 3 วน   หรออยางนอยทกๆ 7 วน เพอไลกาซดวย คนเสรจแลวรบปดฝา 

5 เมอครบ ระยะหมก (อยางนอย 1 เดอน) กกรองเอา

นำามาใช กรองใสขวด (อยาใหเตม เผอทใหกาซดวยคะ)

นำาทหมกแลวจะมกลนหอมหวานคะ ถาเหมนแสดงวานำาตาลนอย ใหเตมนำาตาลลงไปคนอก 

เตมนำาเปลาแลว และผสมใหเขากน กวนชาๆ ใหนำาตาลเขากบเศษอาหาร กลนจะไมเหมนมากคะ กลนกากนำาตาลจะกลบ

เปดฝามาคนคะ มฝาขาวกชางมนคะ

1 เดอนผานไป  นำาหมกชวภาพซอนตวอยใตผวสเหลองๆคะ

ระยะหมก  

แลวแตการเอาไปใชงานคะ 

ถาตองการเอามาราดบาน ราดโถสวม ลดกลนอะไรพวกน 2-3 สปดาห กเอามาใชงานไดแลว

แตเราจะหมกเพอรดนำาตนไม ระยะหมกกประมาณ 3 เดอน คะ 

คนๆแลวกรองเอานำาสวนนำามาใช ..

สดสวนผสมกบนำา

ผสมนำา 10 ลตร / นำาหมก 1-2 ชอนชา (รดผก)

ผสมนำา 5 ลตร / นำาหมก 1 ชอนชา (รดตนไมใหญ)

เรารด / สเปรยทกๆ 15 วนคะ  

กากทเหลอ  

เอาผสมกบดน สดสวน 1:1

ทำาเปนปยหมกอนทรย อาหารทดตอพชไดคะ 

ดอกนออน บานสะพรง จากทหางหายไปนาน 

ลอตนผสมถวเหลอง คณพระ ลอตนเหมนทสด 55 กลนถวเนา

คนๆๆๆๆ กวนๆๆๆ 

เมอไมกวนนำาหมกและปลอยใหถงอยนงๆ จะเกดฝาขาวเหนอผวนำา ฝาจะสลายไปเมอเรากวนๆใหเขากน 

ใบดกดมาก หลงจากทการเจรญเตบโตหยดนงไประยะใหญ

แอปเปล ซอมาเยอะ ทานไมทน (แตยงไมเนานะ) เอามาสบๆ

แอปเปล (จากรปขางบน) 4 วนผานไป มฝาขาว จลนทรยทำางานด

ลอตนหอมคะ ผลไมมากหนอย กรองเกบใสขวด 

เกบเอาไวในทรม (ไมใหโดนแสง)

อณหภมหอง ปดฝาใหสนทไมใหอากาศเขา เวลาจะใชกรบเปดรบปด และไมตองเกบในตเยนคะ

อายการเกบ ประมาณ 6 เดอน - 1 ป

ทำาลอตใหม แอปเป ลสบ (ใชเครอง food processor) ชวยสบทำาออกมาแลวนำาหอมหอม ยงมกลวยผสมยงหอมคะ 

2.เดอนผานไปจา กลนหอม หวานเลย