yerin ruhunda bozkır

Öz

Selçuk Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nde ilk yazarın yürütücülüğünü

yaptığı Fark Yarat Mimari Tasarım Atölyesi bağlamında 2014 - 2015 Bahar Yarıyılı Stüdyo-8 dersi

kapsamında, Bozkır ilçesi tasarım alanı olarak irdelenmiştir. Mimarlık öğrencilerden Bozkır’ın

potansiyelleri ve sorunlarını belirleyerek ve değerlendirerek “yerin ruhu”nu anlamaları beklenmiştir.

Bu analizler sonucunda Bozkır’ın sorunlarına çözüm getirecek ve/veya potansiyellerini ortaya

çıkaracak mekânsal öneriler ortaya çıkarılmıştır. Öğrenciler atölyenin ilk günlerine “Niçin Bozkır?”

sorgulamaları ile projeye başlamışlardır. Atölye sürecinde araştırmaları derinleştikçe Bozkır beldesinin

önemini ve geleceğin mimarları olarak kendilerine ne kadar çok görev düştüğünü fark ederek Bozkır

beldesini benimsemişlerdir.

Konya’nın tarihi yerleşkelerinden olan Bozkır günümüzde planlama, tasarım ve mimari detaylar

anlamında üzerinde durulmayı hak edilmektedir. Çünkü Bozkır yalnızca sahip olduğu tarihi geçmişi

ile değil aynı zamanda ekonomik faaliyetleri ve kültürü ile de keşfedilmelidir. Yeni karayolu projeleriyle

birlikte İç Anadolu ve Akdeniz Bölgeleri arasında, Toroslardaki konumunun getirdiği avantajdan da

faydalanabilecek olan Bozkır beldesi için iki farklı çalışma grubu ortaya çıkmıştır;

a) Çarşamba Çayı, Zengibar Kalesi, gelenekleri ve zengin kültürü, meyve yetiştiriciliği ve

hayvancılık gibi ekonomik etkinliklere uygun coğrafi yapısı, orman arazileri, birçok yaylası ve doğal

güzellikleriyle kültürel ve ekonomik yönlerden üretim, turizm hatta spor etkinlikleri gibi birçok

potansiyele sahiptir. Bu potansiyellerin öngördüğü fikir projeleri

b) Bunların yanında, mimari bakış açısıyla, ilçe merkezinin tarihi yapılar, güncel yapı kalitesi

ve kentsel boşlukların düzenlenmesi gibi konularda sorunların bulunduğu da görülmektedir. Bu

sorunlara çözüm önerileri

Bu çalışmada Norberg Schulz’un (1980) yaklaşımıyla “yerin ruhu”ndan çıkan alternatif

projeler aktarılarak bilim camiasına mekân üzerinden Bozkır’ın ontolojik varlığı sunulacaktır.

Bozkır’ın mevcut mekânsal sorunlarına çözüm ve Bozkırın sahip olduğu potansiyellerin mekânsal

denklikleri ortaya somut projeler üzerinden konulmuştur.

•

* Doç. Dr. Selçuk Üniversitesi Öğretim Üyesi. ** Mimar. Mimar.

YERİN RUHUNDA BOZKIR:

FARK YARAT MİMARİ TASARIM ATÖLYESİ EĞİTİM DENEYİMİ

SÜRECİ

Havva Alkan BALA *

Kürşat EKER **

Yelda KORKMAZ

1214 YERİN RUHUNDA BOZKIR:

FARK YARAT MİMARİ TASARIM ATÖLYESİ EĞİTİM DENEYİMİ SÜRECİ

ULUSLARARASI SEMPOZYUM: GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE BOZKIR

GİRİŞ

Bu çalışmada Selçuk Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü 2014-2015

Bahar Yarıyılı Stüdyo-8 dersi kapsamında Fark Yarat Mimari Tasarım Atölyesi’nde mimarlıkta

“yerin ruhu” kavramından yola çıkılarak Bozkır yerleşkesi için üretilen alternatif mimari projeler

bilim camiasına sunulmuştur. Mimarlık eğitimi, geleneksel ders verme temeline dayanan,

konuların öğretimi ile tasarım odaklı, stüdyo ağırlıklı yöntemin özgün bir birleşimini ortaya

koymaktadır. Değişik disiplin ve sanatların yaratıcılığa katkıda bulunan yöntemlerini

birleştirerek, kendine özgü yaklaşımları mimari tasarım stüdyolarında kullanılagelmektedir.

Mimarlık okullarında tasarım alternatiflerinin denendiği, tasarlama yöntemlerinin ve öğretilerinin

en çok konuşulduğu ve tartışıldığı ortamlar, mimarlık eğitiminin odak noktasını oluşturan tasarım

stüdyolarıdır. Bozkır’ın sorunlarına çözüm getirecek ve/veya potansiyellerini ortaya çıkaracak

mekânsal önerilerin ortaya çıkarılması için yaratıcılığı tetikleyen bir süreç izlenmiştir. Ancak

öğrenciler atölyenin ilk günlerine “Niçin Bozkır?” sorgulamaları ile direnç göstererek projeye

başlamışlardır. Atölye sürecinde araştırmaları derinleştikçe Bozkır beldesinin önemini ve

geleceğin mimarları olarak kendilerine ne kadar çok görev düştüğünü fark ederek Bozkır

beldesini benimsemişlerdir. Selçuk Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü’nde Fark

Yarat Mimari Tasarım Atölyesi bağlamında 2014 - 2015 Bahar Yarıyılı Stüdyo-8 dersi

kapsamında, Bozkır ilçesi tasarım alanı olarak seçildi. Bozkır, mimaride önemli bir yeri olan

“yerin ruhu” yaklaşımı ile değerlendirilmiş ve bu stüdyo deneyimi sonucunda Bozkır için 13 adet

öneri proje önerilmiştir.

Kent girişi ve kent merkezinde

yapılan projeler

Sarıot Yaylası’nda yapılan projeler

Kent Girişi Düzenlemesi - Sinan

BAYRAM

Sarıot Yaylası’nda Üretim Çiftliği ve

Konaklama Tesisi - Yelda KORKMAZ

Balık Çiftliği ve Konaklama Tesisi -

Bengü BOSTANCI

Dipsiz Göl’de Ekolojik Köy - Elif

DOYMAZ / Özge YILMAZ

Kültür ve Ticaret Merkezi - Merve

AYAZ:

Yayla Butik Oteli - F. Tuba ARAS

Belediye Binası ve Sosyal Tesis -

Hatice KOÇ

Sarıot Yaylası’nda Spor Okulu +

Kamp Merkezi - Gözde UZGÖREN




Festival Merkezi ve Pazar Yeri -

Tuğba ÇANKAYA

Bozkır Golf Resort - Burak CİVCİK

Bozkır Kent Merkezi Düzenleme - F.

Sevdenur KAT

Avcılık Kamp Merkezi - Şerife

Tuğba IŞIK

Sanat Santrali - Buse İNCE

1. YERİN RUHUNDA NEDEN “BOZKIR?”

“Yerin Ruhu (Genius Loci)”, insan – yapı ilişkisine dair Norberg-Schulz’un (1980, 1988)

çalışması ile mimarlık ve planlama gündemine oturmuş bir kavramdır. “Yerin Ruhu”, mekân ile

yerin organik bağı ve bu ikisinin etkileşiminden ortaya çıkmaktadır. Mimari yaklaşım olarak,

doğayla bağlantısı kopuk modern kent mekânlarına seçenek getirmeyi amaçlamaktadır. “Yerin

Ruhu,” o yerdeki kültür ve geleneksel mimarinin, çevre koşullarının temelindeki gizli güç olarak

açıklanmaktadır. Yerin tekilliği üzerine tasarlanan mekânlar, farklı coğrafyalarda farklı tarzlarda

ortaya çıkmakta ve yerel kuvvetiyle yer, üzerinde kurulacak mekânları, dolayısıyla insanları da

etkilemektedirler. Anadolu’nun bağrında yer alan Bozkır henüz yeterince varlığını ve gücünü

duyuramadığı marka değerlere sahiptir. Tarihi, coğrafyası, ekonomiye katkısı, yerel özellikleri,

folklorik girdileri, mimarisi, sanatı, yaşam biçimi ile geçmişten geleceğe Bozkır bütüne faydalı

olacak özleri bünyesinde taşımaktadır. Mevcutta yer, görünürlülük, tanınırlık özelliği olan bir

beldenin irdelenmesi daha önceki ayak izlerinin üzerine inşa edilmek durumunda kalacaktı.

Oysaki Bozkır sadece Bozkır’da bulunma ve oraya “ait hissetme” noktasında olanların bildiği ve

aslında evrensel anlamda mekânsal, kültürel ve yaşamsal potansiyellere sahiptir (Şekil 1-4).

Yerin Ruhu’nu Bozkır’da aramak bu bağlamda ucu açık bir öğrenme ve öğretme deneyimi

sunmuştur.




Şekil .1: Bozkır ilçe merkezinin bir görüntüsü.

Şekil .2: Zengibar Kalesi

Şekil .3: Dipsiz Göl

Şekil .4: Bozkır elması




3. MİMARİ TASARIM ATÖLYESİNDE PROJE SÜRECİ

Proje sürecinde, başlangıçta arazi ve yapının karşılaması istenilen fonksiyonlar

öğrencilere girdi olarak verilmemiştir. Bunun yerine, “yerin ruhu” kavramına uygun olarak,

öncelikle öğrencilerin Bozkır ilçesini tanımaları, anlamaları ve “yer”in ihtiyacı olan, “yer”in

istediği bir işlev belirleyerek, araziyi de ilçede bu fonksiyona en uygun olan noktalardan seçmeleri

beklenmiştir (Şekil 5-7). Süreç, araştırmalar ve ilçeye düzenlenen gezi sonrasında analizlerin

yapılması, analizlere bağlı olarak fonksiyon ve yer seçiminin ardından projelerin yürütücülerin

takibinde geliştirilmesi ve değerlendirilmesi şeklinde işlemiştir.

3.1.Ön Araştırmalar

“Yerin Ruhunda Bozkır” temalı proje üretimi için, öğrencilerin öncelikle “yerin ruhu”

kavramı üzerine okumalar yapmaları beklenmiştir. Projelerin bu kavram merkezinde

geliştirilebilmesi için, stüdyo ortamında Bozkır mekânsal bağlamı üzerine anlatımlar ve

tartışmalar gerçekleştirilmiştir. Daha sonra öğrenciler çeşitli kaynaklardan Bozkır ilçesinin genel

özellikleri hakkında araştırmalar yaparak ilçe hakkında ön bilgi sahibi olmuşlar, bu araştırmalar

Bozkır belediye başkanının stüdyoya davet edilerek ilçenin özellikleri ve ilçedeki yaşam hakkında

yaptığı detaylı sunumla desteklenmiştir (Şekil 8).

Şekil .5, 6, 7: Stüdyo çalışmaları ve

değerlendirme jürilerinden görüntüler




3.2.Teknik Gezi

Bozkır’a düzenlenen teknik gezi ile öğrencilerin Bozkır’ı yaşayarak, sokaklarında

yürüyerek, yapıların duvarlarına dokunup malzemeleri tanıyarak deneyimlemesi, halkın

davranışlarını gözlemlemesi ve halkla etkileşime girmesi sağlanmıştır. Öğrencilerin arazi

seçimini yapabilmeleri için potansiyel alanları belirlemeleri ve fotoğraflamaları istenmiştir (Şekil

9-11). Sarıot Yaylası’na mevsim koşulları sebebi ile çıkılamamış, yaylanın özellikleri ve yaylada

yaşam hakkında belediye başkanının ve yöre halkının anlatımları ve öğrencilerin yaptığı

araştırmalar esas alınmıştır.

3.3.Analizler

Öğrenciler yaptıkları araştırmalar ve ilçeye yapılan gezideki gözlemlerini sentezleyerek,

Bozkır ilçesinin coğrafi, sosyo-kültürel, ekonomik analizlerini yapmışlardır. İlçenin şehircilik ve

Şekil .8: Bozkır

Belediye

Başkanının

katılımıyla

gerçekleştirilen

sunum sonrasında

proje yürütücüleri

ve öğrenciler

Şekil .9, 10, 11: Bozkır ilçe

merkezine yapılan teknik geziden

görüntüler




mimari anlamdaki mevcut durumunu inceleyerek, ilçenin tarihi yapılar, güncel yapı kalitesi ve

kentsel boşlukların düzenlenmesi gibi konularda sorunlarını tespit etmişlerdir.

Yeni karayolu projeleriyle birlikte İç Anadolu ve Akdeniz Bölgeleri arasında,

Toroslardaki konumunun getirdiği avantajdan da faydalanabilecek olan ilçe, kültürel ve

ekonomik yönlerden üretim, turizm hatta spor etkinlikleri gibi birçok potansiyele sahiptir.

Analizler Bozkır’ın taşıdığı bu potansiyelleri ortaya çıkartmış, fakat potansiyellere yönelik

mekânların eksikliğini göstermiştir. Bu potansiyellerin yeterince farkına varılmaması, etkin ve

yararlı bir biçimde kullanılmaması ve kullanıma sunulmasını sağlayacak mekânların eksikliği,

ilçenin gelişimini engellemektedir (Şekil 12-16), (Tablo 1).

Şekil .12: Çarşamba Çayı kıyısındaki yapıların cephe uyumsuzluğunu anlatan bir öğrenci

kolaj çalışması

Şekil .13: Kent Merkezi Ulaşım Analizi Şekil .14: Kent Merkezinde Yaya Yoğunluğu

Şekil .15: Yapı Kullanım Analizi Şekil .16: Kentsel Yeşil Doku Analizi




GÜÇLÜ

YANLAR

ZAYIF

YANLAR

FIRSATLAR TEHDİTLER

1. DOĞAL YAPI

İlçenin Güney

Akdeniz bölgelerine

yakın olması

İlçenin il

merkezine uzaklığı

ve dağlık yapısı

Değişen

iklim özellikleri

(sıcaklık, yağış, don,

kuraklık vs.)

İlçede

bulunan mikro klima

bölgelerinin ziraat

için uygun olması

Yeterli su

kaynaklarının

bulunmaması

Kuraklık

nedeni ile içme ve

kullanma suyu

kaynaklarının

verimliliklerinin

azalması

Geniş yüksek

yaylaların bulunması

Eko-turizm

potansiyelinin olması

2. DEMOGRAFİK YAPI

Genç

nüfusun az olması

Yaşlı nüfusun

çok olması

Kırsal

kesimden kente hızlı

bir şekilde göç ve bu

nedenle iş gücü

kaybının olması

Halkın

tarihine ve kültürüne,

ilçesine sahip çıkması

Bölge

halkının çalışkan ve

azimli olması

Ortak

çalışma, örgütlenme

ve katılımcılığın

zayıf olması




İlçenin

kendine özgü müziği,

folkloru ve

kültürünün olması

Tanıtım

faaliyetlerinin

yetersizliği

3. EKONOMİK YAPI

3.1. TARIM

Verimli

toprakların bulunması

Miras

nedeni ile arazilerin

parçalı olması,

kapalı basınçlı

sulama

yöntemlerinin

yaygın

kullanılmaması

Sulama

yöntemlerinin

yaygınlaştırılma

imkânı

Bilinçsiz ve

gelişigüzel tarımsal

ilaç ve gübre

kullanımı nedeni ile

toprak ve su

kaynaklarının

kirlenmesi

İklim, arazi

ve toprakların

meyveciliğe ve

bağcılığa uygun

olması

Elde edilen

ürünlerin

muhafazası için

soğuk hava

deposunun

bulunmaması

Bozkır

İlçesinde yeni sistem

bağcılığın, tam ve

yarı bodur

meyveciliğin

gelişmesi ve

Harmanpınar

kasabasında atıl

durumda bulunan

soğuk hava

deposunun faaliyete

geçirilmesi

Çiftçilerin

yeniliklere açık ve

istekli oluşu

Geleneksel

tarım

uygulamalarının

devam etmesi

Tarımsal

üretim ve alternatif

ürünler için uygun

İlçede

bulunan mikro klima




ekolojik koşulların

olması

bölgelerinin ziraat

için uygun olması

Üretici

birliklerinin

olmaması ve tarım

ile ilgili

kooperatiflerin

verimli

çalışmamaları

Güncel

tarım envanterinin

çıkartılmaması ve

sertifikalı üretimin

olmaması

Tarımsal

girdilerde maliyet

yüksekliği nedeni ile

tarımsal üretimin

azalması

Hayvancılığın

(özellikle küçükbaş

hayvancılık)

yapılması

Meraların

yetersiz olması ve

hayvancılığın

giderek zayıflaması

Küçükbaş

hayvancılığın teşvik

edilmesi

Arıcılıkla

uğraşanların olması

Arıcılığa

uygun floranın varlığı

Süt

üreticiliğinin

yaygınlaşması

Küçük

ölçekli mandıraların

bulunması

Genç

nüfusun tarımsal

faaliyetleri terk

etmesi

3.2. SANAYİ




Yetiştirilen

üzümlerden sirke,

pekmez üretiminin

yapılması

Sertifikalı

üretimin olmaması

ve tanıtım

faaliyetlerinin

yetersizliği

Yeterli bilgi

ve birikime sahip

teknik personelin

olması

İlçede

sanayinin

gelişmemiş olması

Sarıoğlan

kasabasında açılması

düşünülen meyve

suyu fabrikası

Tahin

üretiminin yapılması

Tahin

imalatının

rekabetçiliğini

kaybetmesi

Bozkır

Tahini markası

Sınıflama ve

ambalajlama

sanayisinin

olmaması

3.3 HİZMETLER

Ulaşım

zorluğu

Kanalizasyon

atıklarının kontrol

altına alınması

İlçeye bağlı

kasaba ve köylerin

kanalizasyonlarının

tamamlanmamış

olması

Çevre

kirliliğini önlemeye

yönelik çalışmaların

yetersiz kalması

Zengibar

Kalesi ve çeşitli ören

yerlerinin varlığı

Yeterli

turizm tesisinin

olmaması

Deniz

turizmine entegre

olma ve eko turizm

potansiyeli




Yayla

turizmine ve kış

turizmine uygun

alanların varlığı

Turizm

altyapısının eksik

olması

Meslek

Yüksekokulunun

varlığı

İlçede Devlet

Hastanesinin olması

Kırsal

kesimde yaşayan

nüfusun sağlık ve

eğitim başta olmak

üzere önemli

sorunlar yaşaması

Güneş ve

rüzgar enerjisi

potansiyelinin olması

Pazar ve

pazarlama

konusunda

yönlendirici bölge

aktörlerinin

bulunmaması

Kadastro

işlemlerinin

tamamlanmaması

Tablo.1: Bozkır İlçesi SWOT Analizi, Mevlana Kalkınma Ajansı, 2011.

3.4.Tasarım Alanı Seçimi ve Fonksiyonun Belirlenmesi

Süreçte projenin fonksiyonunun belirlenmesi aşamasında, öğrencilerden yaptıkları

analizler sonucunda ilçenin potansiyelleri ve sorunlarına yönelik bir proje geliştirmeleri

beklenmiştir. Bu aşamada

- ilçedeki yerel üretime ve doğal güzelliklerine dayalı turizm potansiyeli

-yaylanın spor aktiveleri için uygunluğu

- Bozkır merkezindeki yaya-taşıt ulaşımının sorunları




-Çarşamba Çayının yerleşke ile etkileşimindeki sorun ve potansiyellere odaklanma

mimari tasarım atölyesinde yaygın eğilim olarak ortaya çıkmıştır (Şekil 17-19). Bazı projelerde

ilçenin birkaç potansiyeli bir araya getirilmiş, ya da sorunları çözerken potansiyelleri de açığa

çıkartma amacı güdülmüştür. Böylece stüdyoda arazileri Bozkır ilçe girişinde, ilçenin

merkezindeki farklı noktalarda ve Sarıot Yaylası’nda olmak üzere alternatif projeler

geliştirilmeye başlanmıştır.

Şekil .18: Bozkır ilçe merkezinde

seçilen tasarım alanları

Şekil .17: Bozkır ilçe merkezinin

uydu görüntüsü




4. ÖNERİ PROJELER

“Yerin Ruhunda Bozkır” konulu stüdyo deneyiminin sonucunda, öğrenciler tüm bu

çalışmaları tamamlayarak Bozkır için 13 farklı proje geliştirdiler. Bu projelerin her biri analizler,

gözlemler ve stüdyodaki paylaşımlar sonucunda ortaya çıkarttıkları Bozkır’ın çok çeşitli

potansiyellerini değerlendiren ve ilçenin kimi sorunlarına çözüm üretmeye çalışan projeler

üretilmiştir (Tablo 2).

Şekil .19: Sarıot Yaylası’nda seçilen tasarım alanları ve fonksiyonlar




Tablo.2: Öğrenci projelerinin Bozkır SWOT analizine göre karşıladığı potansiyeller ve

çözüm önerdiği sorunlar

4.1.Kent Girişi Düzenlemesi (09-44 Sinan BAYRAM)

Bozkır, İç Anadolu ve Güney kesimler arasında, Toroslardaki konumuyla, karayolu

bağlantılarının üzerinde bulunmaktadır. Bu projede, bu karayolunda yolculuk yapan turistler için

ilçe girişinde bir dinlenme/konaklama tesisi ve Çay kenarında rekreasyonel alanlar tasarlanmıştır

(Şekil 20). Ayrıca ilçe girişindeki bu tesiste Bozkır’ın geleneksel el sanatları üzerine atölyeler ve

bir “Sanat Sokağı” tasarlanarak, turistlerin ilçeye ilgi duymasını sağlamak amaçlanmıştır.

Potansiyeller: - Bozkır’a ait kültürel ve geleneksel oluşumlar;

- Su ögesi: Çarşamba Çayı

Sorunlar: - Karayolu ulaşım ağının parçası olacak Bozkır’a uğrayacak turistler için

(Bozkır kültürüyle de iç içe) bir dinlenme/konaklama tesisi bulunmaması

- İlçede gezinti, vakit geçirme amaçlı yeşil dokunun bulunmaması

- İlçe merkezinden geçen Çarşamba Çayı ile insanların bütünleşememesi

- İlçe içerisindeki ulaşımda araç ve yaya akışının birbirine karışmış durumda

olması

- İlçenin kuzeydoğusunda bulunan sanayi alanının oluşturduğu görüntü

kirliliği

Amaçlar: - Alanın mekân ve yaşam kalitesinin yükseltilmesi

- Çay boyunca güvenli gezinti alanları oluşturmak




- Ana arterde araç yolunu düzenlemek ve otopark sorununu çözmek

- Kültürel etkinlik, faaliyet ve yerel üretimler ile ziyaretçilerin ilgisini çekmek

Şekil .20: Kent Girişi Düzenlemesi projesi için öğrenci çalışmaları

4.2.Bozkır Kent Merkezi Düzenleme (11-40 F. Sevdenur KAT)

Bu proje ilçe merkezinde etkin olarak kullanılamayan kentsel boşlukları düzenlemeyi

amaçlamıştır. İlçenin ihtiyacını karşılamayan mevcut belediye binası yerine yeni bir belediye

binası ve kültür merkezi de bu alanda düzenlenen meydana entegre bir biçimde tasarlanmıştır

(Şekil 21).

Potansiyeller: - Seçilen alanların ticari açıdan etkin olması

- Bozkır’ın Cuma pazarı

- Seçilen alanların mevcutta kalan tarihi yapılarla iç içe olması

Sorunlar: - Kentin nitelikli bir meydana sahip olmaması

- Belediye Binasının merkeze mesafesi

- Tarihi binaların çoğunun yıkılmış, tarihi dokunun yok olmaya yüz tutmuş

olması

- Düzensiz yapılaşma

- Çay kıyısı boyunca bina cephelerinin uyumsuzluğu




- Çarşamba Çayı’nın iki yakasında kentin yoğunluk farkı

- Kentte insanları buluşturan ortak etkinlik mekânlarının (pazar alanı, çay

boyu) düzensizliği

Amaçlar: - Kentin ortasındaki niteliksiz boşluğu kente kazandırmak

- Kentin mevcut durumunda odak noktaları olan alanları işlevselleştirmek




Şekil .21: Kent Merkezi Düzenleme Projesi için öğrenci çalışmaları

4.3.Festival Merkezi ve Pazar Yeri - Meydan Düzenlemesi (11-34 Tuğba

ÇANKAYA)

Çarşamba Çayı, Bozkır ilçesi için tarımsal anlamda büyük önem taşımakla birlikte, ilçe

merkezinden geçerek kentsel anlamda da mevcutta kullanılmayan rekreasyonel potansiyeller

taşımaktadır. Bu projede Çarşamba Çayı’nın taşıdığı bu potansiyeller açığa çıkarılmış ve

Bozkır’ın Cuma Pazarı’nın ticari potansiyeli ile birleştirilerek bir meydan – pazar yeri

düzenlemesi yapılmıştır (Şekil 22).

Potansiyeller: - Bozkır’ın Cuma pazarı

- Suyun potansiyeli, ilçe merkezinden geçen Çarşamba Çayı

Sorunlar: - İlçe merkezinde ortak kullanım alanlarının azlığı

- Yaya yoğunluğunun homojen olarak dağılmayışı, yaya sirkülasyonunun

sürekli olmayışı

- Çayın etrafına araç park edilerek insanlardan kopması, rekreasyonel

kullanılmayışı

- Sosyal mekânların, yeşil doku ve rekreasyon alanlarının yetersizliği




- Merkezde nitelikli meydan eksikliği

- Bina cephelerindeki düzensizlik

Amaçlar: - İlçe merkezinin kentsel boşluklarında mekânsal belirsizlikleri ortadan

kaldırmak

- Pazar alanını yakalayan aksta çocuk parkı, oturma alanları, toplanma

mekânları tasarlamak

- Çayı erişilebilir duruma getirmek

- Sosyal ve rekreasyonel alanlar oluşturmak

- Tanımlı yaya aksları oluşturmak




Şekil .22: Festival Merkezi – Pazar Yeri – Meydan Düzenlemesi için öğrenci çalışmaları

4.4.Kültür ve Ticaret Merkezi (11-20 Merve AYAZ)

Bu projede ilçe merkezinde mevcutta mekânsal bir değere sahip olmayan kentsel boşluk,

Bozkır halkının ihtiyaç duyduğu kültürel faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesi için uygun mekânlar

düzenlenerek değerlendirilmiştir (Şekil 23).

Potansiyeller: - Bozkır halkının ticareti, sokağa çıkmayı ve eğlenceyi seviyor olması

Sorunlar: - İlçe merkezinde kullanışsız meydanlar

- Çay ile entegre rekreasyonel alan bulunmayışı

- Ticaret alanları için yeterli ve uygun mekânların bulunmayışı

- Sanat etkinlikleri için herhangi bir mekân bulunmayışı




Şekil .23: Kültür ve Ticaret Merkezi projesi için öğrenci çalışmaları

4.5.Sarıot Yaylası’nda Üretim Çiftliği ve Konaklama Tesisi (11-02 Yelda

KORKMAZ)

Sarıot Yaylası, Bozkır için ekonomik anlamda birçok potansiyel barındırmaktadır.

Yaylanın taşıdığı bu potansiyellerden örneğin hayvancılık etkinliği mevcutta gerçekleştirilirken,

turizm etkinliğinin gerçekleştirilebilmesi için uygun tesisler bulunmamaktadır. Bu proje, Sarıot

Yaylası’nda konaklama imkânı ile kullanıcılara “yaylada yaşam” deneyimini sunmayı

hedeflemektedir. Bunun yanında hayvancılık faaliyetini tamamlayacak üretim tesisleri ve




yaylanın topografyasının imkân verdiği spor etkinliklerinin faaliyete geçirilmesi ve kullanıcıya

sunulması ile ilgili yapıları da kapsamaktadır (Şekil 24).

Potansiyeller: - Yayla turizmi ve ekoturizm potansiyeli

- Tırmanış, trekking vb. etkinliklere uygun coğrafi yapı

- Hayvancılık için uygun çayır ve mera alanları

Sorunlar: - Yaylaya ulaşımın güçlüğü

- Hayvancılıkla bağlantılı olarak süt ve süt ürünleri üretimi ile ilgili tesislerin

eksikliği

Amaçlar: - Yaylada konaklama ve günlük vakit geçirme imkânı sunmak

- Ziyaretçilere doğal çiftlik yaşamının deneyimlenebileceği alanlar oluşturmak

- Trekking, arazi bisikleti, binicilik vb. spor etkinlikleri parkurları oluşturmak

- Besicilik ile birlikte tesisin kendisine ve satış birimlerine hizmet edebilecek

üretim tesisi

- Bölge halkına istihdam sağlamak

Şekil .24: Sarıot Yaylası’nda Üretim ve Konaklama Tesisi için öğrenci çalışmaları




3.6.Dipsiz Göl’de Ekolojik Köy (11-13 Elif DOYMAZ/11-63 Özge YILMAZ)

Bu proje, Dipsiz Göl çevresinde “Ekolojik Köy” teması ile, gölün ve yaylanın

sürdürülebilir turizm potansiyelini açığa çıkartmıştır. Konaklama ve meyvecilik faaliyetleriyle

birlikte tasarım atölyeleri ile bir kültür-sanat üretim köyü oluşturmuştur (Şekil 25).

Potansiyeller: - Sürdürülebilir göl turizmi potansiyeli

- Bozkır halkının misafirperverliği

- Bozkır’ın meyvecilik, özellikle elma yetiştiriciliğindeki potansiyeli

Amaçlar: - Dipsiz Göl’ün göl turizmi ile ilgili olarak ulaşılabilirliğinin sağlanması

- Dipsiz Göl çevresinde camisi, meydanı, konutları, bahçeleri ile köy havası

içerisinde tasarım çalışmalarına yönelik atölyelerin oluşturulması




Şekil .25: Ekolojik Köy projesi için öğrenci çalışmaları

4.7.Sarıot Yaylası’nda Spor Okulu + Kamp Merkezi (11-35 Gözde UZGÖREN)

Sarıot Yaylası’nın iklimi ve topografyasının spor faaliyetleri için oldukça uygun oluşu,

spor kulüplerinin yaylada antrenman ve eğitim yapabileceği fikrini ortaya çıkartmıştır. Bu

projede, dört farklı spor dalı için gerekli tesisler düzenlenerek bir kamp merkezi tasarlanmıştır

(Şekil 26).

Potansiyeller: - Sarıot Yaylası’nın doğal güzellikleri

- Sarıot Yaylası’nın çeşitli spor dalları için kullanım alanları sunabilmesi

- Sarıot Yaylası’nın temiz havasının spor için uygun oluşu

Amaçlar: - Sarıot Yaylası’nı turizme açarak keşfedilmesini sağlamak

- Tırmanış, dağ bisikleti, kürek ve futbol olmak üzere 4 spor dalına hizmet

verecek bir spor eğitim ve kamp alanı oluşturmak

- Kapalı salonlar ile kışın da kullanımın devam etmesini sağlamak




Şekil .26: Spor Okulu ve Kamp Merkezi için öğrenci çalışmaları




4.8.Bozkır Golf Resort (11-38 Burak CİVCİK)

Sarıot Gölü’nün bir mikroklima ortamı oluşturmasının Sarıot Yaylası’nda golf sporu

yapılmasına imkân verebileceği düşüncesinin doğmasıyla birlikte, Sarıot Yaylası için bu yönde

analizler yapılarak yaylanın mikroklima etkisinin yanında rakımı, topografik özellikleri ve doğası

ile de golf için bir potansiyel taşıdığı görülmüştür. Bu projede oldukça prestijli olan golf sporu

için başta yaylaya ulaşımın iyileştirilmesi ve gerekli diğer tesislerin düzenlenmesi yapılarak,

Sarıot Yaylası’nın bu beklenmedik potansiyelinin açığa çıkarılması hedeflenmiştir (Şekil 27).

Potansiyeller: - Sarıot Yaylası’nın doğal güzellikleri

- Çevrenin doğal dokusunun golf sporu için elverişli oluşu (yaylanın

engebesiz topografyası, etrafındaki orman dokusunun olumsuz rüzgârı engellemesi, Dipsiz

Göl’ün bulunması)

- Aslında Bozkır’ın karasal iklimi golf için elverişsizken, gölün

mikroklima etkisi

Sorunlar: - Yaylaya ulaşımda mevcut patika-yolun yetersiz oluşu

Amaçlar: - Yaylaya ulaşan yolun iyileştirilmesi ve yaylanın her mevsim ulaşılabilir hâle

getirilmesi

- Başta golf olmak üzere, diğer kapalı ve açık spor alanları, lüks konaklama

fonksiyonları, spa ve masaj merkezleri, kamp ve dağ yürüyüşü alanlarıyla geniş bir kompleks

- Bahar aylarında oynanan golf sporunun kışın da yerini başka aktivitelere

bırakarak yapının kullanımının devam etmesi

- Bölge halkına istihdam sağlamak




Şekil .27: Bozkır Golf Oteli için öğrenci çalışmaları




5.SONUÇ

“Yerin Ruhunda Bozkır” stüdyo deneyimi sonucunda ortaya konan projeler arasında,

Bozkır ilçesi için öne çıkan projeler dört başlıkta toplanabilir.

1. Bozkır kent merkezi için,

- Yeni bir belediye binası

- Çarşamba Çayı kıyısında rekreasyonel alanlar

- Kültür ve Ticaret merkezi

2. Ekolojik Köy

3. “Bozkır Golf Resort” ve Spor Kompleksi

4. Yaylada üretim ve konaklama tesisi projeleri

Bozkır’ın mekânsal dinamiklerini oluşturarak kullanıma sunan bu projeler, Bozkır’ın

kalkınmasında atılacak adımlarda fikir projeleri olarak kaynak teşkil etme potansiyeline sahiptir.




KAYNAKÇA

Norberg Schulz Christian, (1980) "Genius Logi: Towards a Phenomenology of Architecture", Rizzoli

İnternational Publications, New York.

Norberg-Schulz, C., (1988), Meaning and Place: Selected Essays, Rizzoli International Publications, New

York.

yerin ruhunda bozkır

Documents