y|fÆm É yÂfv» ¶Ì ¸ve Á y Ã{z¨f y z] ÅÁ a Ê]zË Ä¸x » Ê »ÂÆ ... · y|fÆm É...

3شماره 4جلدتعامل انسان و اطالعات، http://hii.khu.ac.ir _____________________________________________ مقاله اصيل پژوهشي

04/05/1396 دريافت: 23/08/1396 :پذيرش

جهتدار يمحتوا يلپژوهش با استفاده از روش تحل يابيمسئله يتوسعه مدل مفهوم

. شناسي، دانشگاه تهران، دانشكده مديريت، تهران، ايراندانشجوي دكتري، علم اطالعات و دانش ميراني:مصطفي باغ

(نويســنده ن ، دانشــكده مــديريت، تهــران، ايــراشناســي، دانشــگاه تهــراناســتاديار گــروه علــم اطالعــات و دانش محمدرضــا اســماعيلي گيــوي: [email protected] مسئول)

.يراناشناسي، دانشگاه تربيت مدرس، دانشكده مديريت و اقتصاد، تهران، : دانشيار گروه علم اطالعات و دانشزادهمحمد حسن .يرانتهران، ا يريت،دانشگاه تهران، دانشكده مد ي،شناسگروه علم اطالعات و دانش يارتاداس: عليرضا نوروزي

چكيده

گام در ينآن به عنوان اول يپژوهش و توسعه مدل مفهوم يابيمؤثر بر مسئله يمؤلفهها ييپژوهش با هدف شناسا ينا: زمينه و هدف .يرفتصورت پذ ياندانشجو يابيمسئله يفيتك يشدانش و افزا يدتول ينهزم

يـببرآمـده از فراترك ي، به توسعه مدل مفهوم»جهتدار يفيك يمحتوا يلتحل«در پژوهش حاضر با استفاده از روش روش پژوهش: استفاده شد. جامعه پـژوهش يابيحول محور مسئله يددانش جد يدروش جهت تول ينپرداخته شد. از ا يابيمسئله يشينمنابع پ يدادهها

بود. يمنبع پراستناد پژوهش 17متشكل از مدل ينشد. بنابرا ييشناسا يابيمهم مسئله يژگيچهار و يرامونكد پ 182مفهوم و 22منابع انتخاب شده، ياندر مجموع از مها: يافته يژگـيتفكر (خالقانه) در شش بعد، در و يژگيدر چهار بعد، در و يرفتار يژگيدر پنج بُعد، در و يتيشخص يژگيدر و يابيمسئله يمفهوم

در پنج بعد، توسعه داده شد. يآموزش يژگي) در دو بعد و در ويتفكر (انتقادبـر يبود و ارزش افزودها يشينپ ياز پژوهشها يرترفراگ يارپژوهش، بس يندر ا يابيشده مؤثر بر مسئله ييعوامل شناساگيري: نتيجه

شد. يبار طراح يناول يپژوهش برا يابيمسئله يرامونپ يافتهايتوسعه يمدل مفهوم يناضافه شد. همچن يابيمسئله يشينپ يهشهاپژو

تفكـر، يژگيو ي،رفتار يژگيو يتي،شخص يژگيو ي،جهتدار، مدل مفهوم يفيك يمحتوا يلپژوهش، روش تحل يابيمسئله: هاكليدواژه .يآموزش يژگيو ي،تفكر خالقانه، تفكر انتقاد

__________________________________________________________________________________

مقدمهشود زماني طرح مي» مسئله«) معتقد است 1945( 1دانكر و ليز

دانـد چگونـه بـه آن است، منتهـا نمي» هدف«كه فرد داراي بـه عنـوان ) از مسـئله1972( 2هدف برسد. نيـوول و سـيمون

مانعي جهت رسيدن از نقطه آغازين به نقطه ترسيم شـده نـام گونه تعريف مسئله را اين 3وبستر -. فرهنگ لغوي مرياماندبردهحـل كند: پرسشي كه جهـت پـژوهش، بررسـي و ارائـه راهمي

شود؛ كه در پژوهش حاضر، اين تعريـف مـورد نظـر مطرح مي است.

يابي را جـداي از فرآينـد ژوهشگران، فرآيند مسئلهتعدادي از پاي به ) به طور ويژه1982( 4اند. ديلونحل مسئله در نظر گرفته

يابي را به اين موضوع پرداخت و به اين نتيجه رسيد كه مسئله ___________________________________توان جزئي از فرآيند حل مسئله به حسـاب آورد. هيچ وجه نمي

1 Duncker & Lees 2 Newell & Simon 3 Merriam-Webster 4 Dillon

و آن را بـه عنـوان دانديابي را جزئي از خالقيت ميوي مسئلهگيـرد، تعريـف اي ذهني كه از ناخودآگاه انسان نشـأت ميايدهتوان به اين طرز تفكر گرفت به همـان كند. ايرادي كه ميميگـردد. گيـرد، برميذهني كه از ناخودآگاه انسان نشأت مي ايده

يابي را جزئي از فرآيند خالقانـه دانسـت توان مسئلهاگرچه ميبــا روش سـنتي پيـدا كــردن مسـئله، تفــاوت كـه در مقايسـه

آشكاري دارد ولي بايد قبـول كـرد كـه روش سـنتي و بسـيار ساختاريافته مسائل پژوهشي كه اساتيد اغلـب از داخـل كتـب

دهنــد باعــث كشــند و بــه دانشــجويان ميدرســي بيــرون مي اعتباري فرآيند حل مسئله شده است. بي

ئي از فرآيند حل مسئله يابي را جزدر مقابل بعضي ديگر مسئلهدانند. مسئله يك وضعيت هـدف محـور اسـت كـه پاسـخ مي

مستقيمي براي آن وجود ندارد و پژوهشگر بايد جهـت يـافتن ). با ايـن تعريـف 1989، 5پاسخي براي آن تالش كند (سينات

___________________________________يابي بــراي ســاده كــامال مشــخص اســت كــه فرآينــد مســئله5 Sinnott

Dow

nloa

ded

from

hii.

khu.

ac.ir

at 1

0:23

IRS

T o

n W

edne

sday

Mar

ch 4

th 2

020

https://hii.khu.ac.ir/article-1-2664-fa.html

انهمكار ويراني مباغ يمصطف

35

تعامل انسان و اطالعات47-34، سوم، شماره چهارمجلد

http://hii.khu.ac.ir

حل مسئله اسـت دانشجويان در حقيقت جزئي از همان فرآيندها و الگوهـاي حـل مسـئله اسـتفاده كه در آن از همان روش

شود. ميهـاي يابي توسط پژوهشگران مختلف و در زمينـهفرايند مسئله

؛ 1970، 3؛ فيشــر2012، 2؛ كــالرك1967، 1(بــانجيگونــاگون ) و با واژگان متفاوت: طرح مسئله1931، 5؛ راسمن1965، 4پليا

، 7، حـس مسـئله (آلنـدر)1977، 6نسكي؛ اسمايل1982ديلون، ()، كشف مسئله خالقانـه 1967)، بررسي مسئله (بانجي، 1969) مورد اشـاره قـرار 1973، 9يابي (گتزلز) و مسئله1972، 8(تيلور

هـاي يـابي در طـول سـالكه مسـئلهگرفته است. با وجود اينــرن ــرار گرفتــه اســت (ازب ؛ 1953، 10متمــادي مــورد بحــث ق

) و تعـاريف 1926، 12؛ واالس1931راسمن، ؛ 1962، 11پارنيسهاي بعد مـورد توجـه قـرار گرفتـه اسـت (ديلـون، آن در سال

يابي چنـد هاي پيرامون مسئله) و پژوهش1964؛ گتزلز، 1982اي است كـه رونـق گرفتـه و جوامـع آمـاري مختلفـي در دهه

هاي پيشين، كـانون توجـه پژوهشـگران بـوده اسـت پژوهش) ولـي هنـوز 1977، 13ميهاييو چيكسنت ؛ گتزلز1974(آرلين، يابي زيـاد نيسـت و هاي صورت گرفته در مورد مسئلهپژوهش

نظريه بسط داده شده خوبي نيز در اين زمينه وجود ندارد. توان فرايندي بسيار حياتي در طـول يابي پژوهش را ميمسئله

اي بـراي حـل دوره آموزش ناميد كه بدون انجـام آن مسـئله؛ جـي و 1994، 14نخواهد داشـت (دودك و كوتـهكردن وجود

، 18؛ رانكو2004، 17؛ رابرتسون1994، 16؛ هاوتز1997، 15پركينز؛ ترفينگـر، ايساكسـن، 2000، 19؛ استاركو2007، 2003، 1994). اگرچه پژوهشـگران زيـادي در حـوزه 2006، 20دوروال-استد

اند و مقاالت زيادي در ايـن زمينـه چـاپ حل مسئله كار كرده ___________________________________يابي بـه ايـن موضـوع اهميـت ولي در حوزه مسئله شده است

1 Bunge 2 Clark 3 Fischer 4 Polya 5 Rossman 6 Smilansky 7 Allender 8 Taylor 9 Getzels 10 Osborn 11 Parnes 12 Wallas 13 Csikszentmihalyi 14 Dudek & Cote 15 Jay & Perkins 16 Houtz 17 Robertson 18 Runco 19 Starko 20 Treffinger, Isaksen & Stead-Dorval

، 1994؛ رانكــو، 2004، 21چنــداني داده نشــده اســت (هــيكس). يكـي از 2000، 22؛ ويلسـون2004؛ رابرتسون، 2007، 2003

تـوان عـدم توجـه بـه نقـش و تـأثير كاري را ميعلل اين كم؛ رانكـو، 2004يابي بر نتيجه پژوهش دانست (هـيكس، مسئلهــايو2003 ــتد2003، 23؛ س ــر، ايساكســن، اس دوروال، -؛ ترفينگ2006 .(

ر يافتن )، توسعه دانش ارتباط زيادي به هن1973ه نظر گتزلز (عتقد م) 1967دهي به آن دارد و بانجي (پژوهش و شكل مسئله

است كه هوش دانشي يك فرد بـه هنگـام پديـد آوردن يـك و مطالعـهجـايي كـه كنـد. از آنمسئله پژوهش نمود پيدا مـي

ه يكـي از اهـداف رشـت دانش يدگوناگون تول هاييوهش يبررسنـوان يابي به عباشد و مسئلهشناسي ميعلم اطالعات و دانش

ي ه ديـاناولين گام در توليد دانش اهميت زيادي دارد و به گفتشناســي ) دانشــجويان رشــته علــم اطالعــات و دانــش1387(ري است اند، ضروسازي روي آوردهيابي به مسئلهجاي مسئلهبه

ت هـاي احتمـالي مـؤثر بـر آن، كـه موفقيـها و مؤلفـهويژگي كنـد، دقيقـا شناسـاييدانشجو در محيط علمي را تضـمين مي

يان شوند تا بتوان از طريق مدل پيشنهادي، مشكالت دانشـجوه بـها آن يابي شناسايي كرده و بعد از واكاوي عللرا در مسئله

ينه پرداخت. هايي در اين زمحلارائه راه

پيشينه پژوهش) در پژوهشي دريافت كه هيچگونه تفاوت 1992( 24كالوين ريد

معناداري ميـان سـاليق، سـبك شـناختي، نـوع شخصـيت و ياب ياب و غير مسئلهشناختي دو گروه مسئلهاطالعات جمعيت

اي به اين نتيجه ) در رساله2009( 25وجود ندارد. كريستا ريچيكمك «، »جو اجتماعي«، »اهداف«ون رسيد كه عواملي همچ

ــوزدانش ــه«، »آم ــدت عاطف ــزه«، »ش ــايت«، »انگي و » رض، »تـرس«، »آزردگـي«، »اميـدينـا «، »خستگي«، »عالقه«ــر روي عملكــرد مســئله» ســرخوردگي«و » گيجــي« ــابي ب ي

آموزان تأثيرگذار هستند.دانشيابي اي به بررسي رفتارهاي مسأله) در رساله1996( 26الين جيها پرداخت. در هاي آموزشي مرتبط به آنآموزان و كمكدانش

، »دانش اوليه«، »انگيزه دروني«اين پژوهش عواملي همچون ___________________________________آمـوزان بر روي عملكـرد دانش» خالقيت«و » عالقه به علم«

21 Hicks 22 Wilson 23 Siu 24 Calvin Reed 25 Krista Ritchie 26 Eileen Jay

Dow

nloa

ded

from

hii.

khu.

ac.ir

at 1

0:23

IRS

T o

n W

edne

sday

Mar

ch 4

th 2

020


...پژوهش با استفاده از روش يابيمسئله يتوسعه مدل مفهوم

36 تعامل انسان و اطالعات

47-34، سوم، شماره چهارمجلد http://hii.khu.ac.ir

يابي مورد ارزيابي قـرار گرفـت و مشـخص شـد كـه در مسئلهآمــوزان بــه صــورت خودجــوش، بســيار كــم بــه ســراغ دانش

روند و در اين ميان با مشكالتي مواجه هسـتند. يابي ميسئلهمآمـوزان داراي توانـايي خـوبي در ها ثابت كرد كـه دانشيافتههاي آموزشـي دريافـت كه كمكيابي هستند، به شرطيمسئله

عالقـه »/كنجكاوي(«كنند. همچنين دو جنبه انگيزش دروني ر مهـم بـر ) هم به عنوان دو متغير بسـيا1»خبرگي مستقل«و

آموزان تشخيص داده شدند. يابي دانشعملكرد مسئلهاي به بررسـي تـأثير ) در مقاله2007( 2هايجو لي و يانزون چو

آمـوزان بـر يابي دانشمتغيرهاي مختلـف بـر عملكـرد مسـئلهسـاختار «و » سـاختار يافتـهنيمه(«اساس موقعيـت سـاختاري

هاي پژوهش . يافتهگيرند، پرداختندكه در آن قرار مي») نيافتهدار، متغيرهـاي نشان داد درجه سـاختار يـك موقعيـت مسـئله

يابي را تحت تأثير قرار داده اسـت. در موقعيـت سـاختار مسئلهيابي را تحت هاي شخصيتي، مسئلهنيافته دانش بياني و ويژگي

يابي را تأثير مثبت خود قرار داده است ولي تفكر واگـرا، مسـئلهرار داده اسـت. در موقعيـت نيمـه سـاختار تحت تأثير منفي قـ

يابي را تحـت تـأثير يافته، تفكر واگرا و انگيزه درونـي مسـئلهمثبت خود قرار داده است. به عبارت ديگر يافتـه نشـان داد در

آموزاني كه داراي دانش علمي باال موقعيت ساختار نيافته دانشتر هاي شخصيتي خوبي هستند در مسئله يابي موفـقو ويژگي

آمـوزاني در هستند ولي در موقعيت نيمه سـاختار يافتـه، دانشتر هسـتند كـه داراي تفكـر واگـرا و انگيـزه يابي موفـقمسئله

دروني بااليي هستند.اي با عنوان ) در مقاله2007( 3فوتيس كاسوالس و جورجيا مگا

يابي و حـل مسـئله: تفكر خالقانه و انتقادي در قالب مسـئله«بـه بررسـي » آموزان مدرسـه ابتـداييپژوهشي در ميان دانش

آموزان در ارتباط با دو شكل از تفكر در دو قالب عملكرد دانشهاي ها نشان داد مؤلفهيابي و حل مسئله پرداختند. يافتهمسئلهـــك ـــادي تش ـــر انتق ـــده تفك ـــن(«يل دهن ـــان روش ، »بي

اطالعـات «، »اطالعات معنادار درون متن«، »جويياستدالل«بيشتر در ») صحت«و » ربط«، »ساختار«، »معنادار بيرون متن

آموزان در قالب حـل مسـئله نقـش هاي خالقانه دانشتواناييآمـوزان در يابي. همچنين عملكرد دانشدارد تا در قالب مسئله

ها در تكاليف يابي مستقل از عملكرد آنليف خالقانه مسئلهتكا يابي تشخيص داده شد. انتقادي مسئله ___________________________________يابي تأثير مسئله«اي با عنوان ) در رساله2008( 4فرانك البانكا

1 Independent mastery 2 Hyejoo Lee & Younsoon Cho 3 Fotis Kousoulas & Georgia Mega 4 Frank LaBanca

هاي علمـي پژوهشـي برآمـده از محـيط بر روي كيفيت پروژهثر به بررسي عوامل مؤ» پژوهشي معتبر با استفاده از مسئله باز

ــئله ــر مس ــتراتژيب ــان يابي و اس ــا آن در مي ــرتبط ب هاي مهاي پـژوهش نشـان داد كيفيـت آموزان پرداخت. يافتـهدانش

يابي و عـواملي پژوهش تحت تـأثير مسـتقيم كيفيـت مسـئله، »خالقيـــت«از قبيـــل: » تفكـــر خالقانـــه«همچـــون

از » هـاي وروديويژگي«؛ »رويكـرد نـو«و » پذيريانعطاف«ــه علــم«، »عاليــق«قبيــل: و » تجــارب قبلــي«، »عالقــه ب

، »هـدف«از قبيل: » رفتارهاي انعكاسي«؛ »هاي كاريعادت«، »انگيـزه«، »عشـق بـه يـادگيري«، »دروس يادگرفته شده«از قبيــل: » تفكــر انتقــادي«؛ »خودارزيــابي«و » پــاداش« درك«، »موضع انتقـادي«، »درك مفهومي«، »بنديقسمت«

مهندسي «، »هاي پروژهدوديتمح«، »تكامل پروژه«، »عميقــوس ــكاكيت«و » معك ــدريس«و » ش ــرد ت ــل: » رويك از قبي

نقــش «، »نقــش والــدين«، »اســتقالل«، »آمــوزش متمــايز« قرار دارد.» كتاب درسي«و » عاليق معلم«، »قوانين«، »معلم

؛ 1997، 5عواملي همچون وجود خالقيـت (زارنيـك و هـايكي، 6منزفيلــد و باســه؛ 1977، 1967ميهايلي، گتزلــز و چيكســنت

؛ 1998، 8؛ ريترپـالمون، مـامفورد و ترلفـال1985، 7؛ مور1981ــد ــاكس1985، 9ويكفيل ــوش (ك ــدال1983، 10)؛ ه ، 11؛ مارتين

ــي2001 ــروگمن1983، 12؛ روئ ــش (ب ــزان دان ؛ 1995، 13)؛ مي)؛ تفكـر 1976، 16؛ سـيمونتن1998، 15؛ ميلـر2002، 14الوسون

منزفيلـد و ؛1998، 18؛ فوشي و كركلـي1983(كاكس، 17واگرا؛ والبــرگ، 1994؛ ســيمونتن، 2001؛ مارتينــدال، 1981باســه،

)، توسـط پژوهشـگران ديگـري بـه 1980، 19راشر و پاركرساناند. همچنـين يابي معرفي شدههاي مؤثر بر مسئلهعنوان مؤلفه

)، جي و 1994( 20پژوهشگران زيادي از قبيل هوور و فلدهاسن)، 1994( 22كـو و نميـرو)، ران1989( 21)، آمابيـل1997پركينز (

___________________________________اند كه ) بر اين عقيده1995) و بروگمن (1981منزفيلد و باسه (5 Czarnik & Hickey 6 Mansfield & Busse 7 Moore 8 Threlfall 9 Wakefield 10 Cox 11 Martindale 12 Roe 13 Brugman 14 Lawson 15 Miller 16 Simonton 17 Divergent thinking 18 Foshay & Kirkley 19 Walberg, Rasher & Parkerson 20 Hoover & Feldhusen 21 Amabile 22 Nemiro

Dow

nloa

ded

from

hii.

khu.

ac.ir

at 1

0:23

IRS

T o

n W

edne

sday

Mar

ch 4

th 2

020



37



گانه فراتركيب. مراحل هفت1شكل

يابي است.انگيزه عاملي الزم و تأثيرگذار بر روي مسئلهتـوان بـه ايـن هاي پيشين مـياگرچه با بررسي دقيق پژوهش

والي و هاي متـيابي در دورهنتيجه دست يافت كه فرايند مسئلهورد مـهاي متفـاوتي مع آماري مختلف و روشبا استفاده از جوا

ز ايـن بندي خاصـي اارزيابي قرار گرفته است؛ اما تاكنون جمعايي ها ارائه نشده است و عدم وجـود جامعيـت در شناسـمؤلفه

در هـاي موجـوديابي يكي از ضـعفعوامل تأثيرگذار بر مسئلهت هاي پيشين اين فرايند است. بنابراين ضـروري اسـپژوهش

د و يـابي شناسـايي شـونهاي اصلي مسـئلهر ابتدا ويژگيكه درنـد تـا ها مورد بررسي قـرار گيهاي اثرگذار بر آنسپس مؤلفه

الت بتوان در اين راستا مدلي را ارائـه نمـود و بـه حـل مشـك يابي پرداخت. موجود دانشجويان در فرايند مسئله

روش پژوهش

. ده شده استدر مرحله اول پژوهش از روش فراتركيب استفافراتركيب روشي اسـت كـه هـم از مطالعـات كمـي و هـم از

كنــد. در مطالعــات كيفــي بــه عنــوان منبــع داده اســتفاده ميها، ذهنيـات، رويكردهـا، نتـايج و فراتركيب بـه بررسـي ايـده

شـود هاي كيفي و كمي پيشين پرداختـه ميهاي پژوهشيافتهترسـيم شـده ). سه هدف عمده بـراي فراتركيـب 1999، 1(بير

، 2است: ساخت نظريه، تشريح نظريه و توسعه مفهـومي (زيمـرــژوهش ). 2006 ــن پ ــومي در اي ــدل مفه ــي م ــت طراح جهو اي فراتركيـب سندلوسـكياز روش هفت مرحلـهيابي مسئلهنشـان داده شـده 1استفاده شده كه در شكل ) 2003( 3وباروس .است

دار جهتكيفي در مرحله دوم پژوهش از روش تحليل محتواي 4شـانون و هيـنظريـة شـي اسـاس اسـتفاده شـده اسـت. بـر

را محتوا تحليل زمينة در موجود هايرهيافت توانمي) 2005( از: عبارتند كه كرد تقسيم دسته به سه

؛5قراردادي و عرفي محتواي تحليل .1 ؛6تجمعي يا تلخيصي محتواي تحليل .2 .7دارجهت تحليل محتواي .3

مطـرح پديـده يـك دربـارة پيشين هايپژوهش يا نظريه گاهنيازمنـد هاي بيشتريتوصيف به يا نيستند كامل يا كه هستند

___________________________________ بـا محتوا تحليل روش كيفي، پژوهشگر حالت اين هستند. در1 Bair 2 Zimmer 3 Sandelowski & Barroso 4 Hsieh & Shannon 5 Conventional content analysis 6 Summative content analysis 7 Directed content analysis

بر اساس معموالً را روش گزيند. اينرا بر مي دارجهت رويكرد هـاي پيشـيننظريـه يـا پـژوهش بـر متكـي روش قياسـي

بـر اسـاس هـاروش ديگر با آن تمايز كنند كهمي بنديطبقه تحليـل هاسـت. هـدفآن در نظريه يا پـژوهش قبلـي نقش

چـارچوب يـا دادن گسترش و ساختن دار، معتبرمحتواي جهت -است (پـاتر و ليـواين يا نظريه و مفهومي پژوهش قبلي مدل

). در ايـن مرحلـه مـدل مفهـومي برآمـده از 1999، 8دانرستين رويكردهـاي ه شـده اسـت. همـةروش فراتركيب توسـعه داد

كه كنندمي پيروي مشابه يك فرايند از كيفي محتواي تحليل گيرد:در بر مي را مرحله هفت

هايي كه بايد پاسخ داده شوند؛پرسش كردن تنظيم .1 شود؛ تحليل بايد كه نظر مورد نمونة برگزيدن .2 اعمـال بايـد كـه محتوايي تحليل رويكرد كردن مشخص .3

تـوانمـي) 2005شـانون ( و هيـنظريـة شـي اساس شود (بر دسـته بـه سـه را محتوا تحليل زمينة در موجود هايرهيافتادي، قـرارد محتواي عرفي يا از: تحليل عبارتند كه كرد تقسيمتجمعـي و تحليـل محتـواي يـا تلخيصـي محتـواي تحليـل دار)؛جهت

رمزگذاري (يك برنامـه كدگـذاري فرايند كردن ريزيطرح .4هاي ، مطالعات و بررسيهاتواند از سه منبع ناشي شود: دادهمي

ه تواند هـم بـهاي كدگذاري مي. طرحهانظريهمربوطه قبلي و هايي كه صورت قياسي و هم استقرايي توسعه يابند. در بررسي

ــيهــيچ ــه قبل ــه و يافت ــدارد، نظري ــد پژوهشــگروجــود ن بايآوري كنـد ها جمـعها را به صورت استقرايي از دادهبنديطبقه

___________________________________ 8 Potter & Levine-Donnerstein

Dow

nloa

ded

from

hii.

khu.

ac.ir

at 1

0:23

IRS

T o

n W

edne

sday

Mar

ch 4

th 2

020





يابي پژوهش. مدل مفهومي مسئله2شكل

كه نظريه و يافته قبلي موجود باشد و پژوهشـگر اما در صورتيبخواهد نظريه موجود را توسعه و يا تأييد و رد كند و يـا اينكـه

هـا بـه بنـدي دادهبخواهد يافته قبلي را گسترش دهـد، طبقـه گيرد.)؛صورت قياسي انجام مي

رمزگذاري؛ فرايند ردنك اجرا .5 )1981( 1ليـنكلن و گابـا نظـر پايايي (طبـق و اعتبار تعيين .6

قابليـت معيار چهار شامل كيفي مطالعات علمي صحت بررسي شود)؛مي انتقال و قابليت ثبات، تأييدپذيري قابليت اعتبار،

رمزگـذاري (كايـد و فراينـد از نتايج حاصـل كردن تحليل .7 .)1989، 2ودزورث

هاي پژوهشيافته

اي فراتركيـب روش هفت مرحلـهدر اين قسمت از پژوهش از ب در و استفاده و نتايج حاصـل از فراتركيـو باروس سندلوسكي

). در ايـن 2قالب يك مدل مفهومي ارائه شـده اسـت (شـكل مدل چهار ويژگي اصلي (شخصـيت، تفكـر، رفتـار و آمـوزش)

يـابي فرآيند مسـئلهيابي شناسايي شده است كه بر براي مسئلهدهنـد. يمسزايي دارند و كيفيت آن را تحت تأثير قـرار تأثير به

انه و همچنين ويژگي تفكر بر مبناي دو عامل مهم (تفكر خالق تفكر انتقادي) بنيان نهاده شده است.

گذار هاي تأثيردر گام بعدي پژوهش و با هدف شناسايي مؤلفهليـل محتـواي كيفـي يـابي، از روش تحبر هر ويژگـي مسـئله

باشد: دار استفاده شد. مراحل كار به شرح زير ميجهت

پرسشي كـه بايـد پاسـخ كردن مرحله اول: تنظيم داده شود

___________________________________ 1 Guba & Lincoln 2 Kaid & Wadsworth

هـاي مـؤثر بـر در مرحله اول، اين پرسش مطرح شد كه مؤلفههاي به دسـت آمـده در يابي پژوهش (ويژگيهر ويژگي مسئله

فرايند فراتركيب) كدام هستند؟ بايـد كه نظر مورد هاينمونه دوم: برگزيدن مرحله شود تحليل

هاي به دست آمده از در اين مرحله سعي شد با توجه به ويژگيمرحله قبلي، مطالعاتي انتخاب شود كـه هـم پشـتوانه نظـري خوبي داشته باشد و هم مورد تأييد پژوهشـگران زيـادي قـرار

مطالعـات بـر مشخصات ايـن 1گرفته باشد. در جدول شماره اساس هر ويژگي تشريح شده است.

تحليـل رويكـرد كـردن مرحلـه سـوم: مشـخص شود اعمال بايد كه محتوايي

.شداستفاده دارجهت محتواي تحليل رهيافت از مرحله اين در فرايند كدگذاري كردن ريزيمرحله چهارم: طرح

كه هـدف پژوهشـگر گسـترش در اين پژوهش با توجه به اين يـابي پـژوهش (بـه دسـت آمـده از فراينـدي مسئلههاويژگي

ده فراتركيب) است، از طرح كدگذاري به صورت قياسـي اسـتفا كرده است.

كدگذاري فرايند كردن مرحله پنجم: اجرا مرحله در اين مرحله فرايند كدگذاري مطالعات انتخاب شده در

بيـان 2شود. نتايج به دست آمده در جدول شماره دوم آغاز مي ه است.شد

پايايي و اعتبار مرحله ششم: تعيين تا از شد اعتبار در اين پژوهش تالش قابليت كسب براي

Dow

nloa

ded

from

hii.

khu.

ac.ir

at 1

0:23

IRS

T o

n W

edne

sday

Mar

ch 4

th 2

020



39



دارهاي انتخاب شده جهت تحليل محتواي جهت. پژوهش1جدول نويسنده عنوان ويژگي Revised NEO personality inventory (NEO PI-R) شخصيت

and NEO five-factor inventory (NEO-FFI) 1992( كاستاي و كرمك(

رفتار

A theory of human motivation ) 1943مازلو( One more time: How do you motivate employees (The two-factor theory)

)1968هرزبرگ (

A theory of goal setting & task performance 1990التان (الك و( Situational interest: A review of the literature and directions for future research.

)2001اسكرا و لمن (

Beyond IQ: A Triarchic Theory of Intelligence) 1985استنبرگ( Consumer behavior 8th. ed. ) 2004شيفمن و كانوك(

تفكر (خالقانه)

The Creative Solution Diagnosis Scale (CSDS)) 2015كراپلي( A two part study of the creative process: Development

of an instrument to assess the creative process and an investigation of the effects of mood on the creative

process among early adolescents

)2011( فرودر

Construction of a Creative Instructional Design Model Using Blended, Project-Based Learning for College

Students )2012جرلو (-شي

تفكر (انتقادي)

Critical thinking: A statement of expert consensus for purposes of educational assessment and instruction (“The Delphi Report”).

)1990اي (پيگزارش دلفي اي

California critical thinking disposition inventory) 1992فچيوني و فچيوني( Beyond abilities: A dispositional theory of thinking.

)1993پركينز، جي و تيشمن (

Demystifying critical thinking) 1995هالونن( Critical thinking dispositions: Their nature and assessability

)1996انيس (Teaching critical thinking for transfer across domains: Disposition, skills, structure training, and metacognitive monitoring.

)1998هالپرن (

The Halpern Critical Thinking Assessment and real-world outcomes: Cross-national applications

)2012باتلر و همكاران (

-Visible learning: A synthesis of over 800 meta آموزشanalyses relating to achievement. ) 2008هتي(

كامل روش خود بازبيني پژوهشگر استفاده شود. همچنين متن و راهنمـا محتـرم اسـاتيد بـه اوليه طبقات و هاكدگذاري كليه

در اسـاتيد تكميلـي و تأييدي نظرات از و گرديد، ارسال مشاور اسـتخراج و كدگـذاري سـازي،پياده جهت در كار مراحل كليه

ايـن در ثبـات ميـزان افزايش جهت. شد استفاده اوليه طبقات توسط هاداده دقيق بررسي يعني تحقيق حسابرسي از پژوهش

براي تأييدپذيري پژوهش نيز .گرديد استفاده خارجي ناظر يك ___________________________________ قـرار 1پـژوهش همكاران از تن چند اختيار در كار انجام فرايند

1 Peer Check

همچنـين .گـردد تأييد پژوهش انجام نحوه صحت تا شد داده بسـتر، از روشني توصيف پذيري پژوهش،جهت افزايش انتقال

و داده آوريجمـع جامعـه آمـاري، هايويژگي و انتخاب نحوه قابليـت مورد در بتواند خواننده تا شده است ارائه تحليل فرايندضـمن . نمايـد قضـاوت ديگـر هايموقعيت در هايافته كاربرد با همراه دقيق و غني هاييافته ارائه سعي شده است با كهاينايـن پـژوهش پـذيريانتقـال قابليـت مناسـب، هايقول نقل

افزايش يابد.

Dow

nloa

ded

from

hii.

khu.

ac.ir

at 1

0:23

IRS

T o

n W

edne

sday

Mar

ch 4

th 2

020





. كدهاي استخراجي2جدول

ر دي كدهاي به دست آمده نويسنده ف

1.و كاستا يكرمك

)1992(

، يت، فعاليتبودن، قاطعي، اجتماعيميت، صمي، تواضع، تفكر عاطفيت، تبعياعتماد، صراحت، از خودگذشتگ، پذيرييب، آسي، شتابزدگي، دستپاچگي، افسردگيگر، احساسات مثبت، اضطراب، پرخاشطلبييجانه، شناسييبايي، زيل، قدرت تخانديشيرف، انضباط، ژييجو، هدفشناسييفه، وظيب، نظم و ترتيستگيشا

، ارزشيدهاحساسات، اقدام، ا ييخودشكوفا يازهاي، نياحترام يازهاي، نياجتماع ييازها، نيتيامن يازهاي، نيجسمان يازهاين )1943( مازلو. 2

هرزبرگ. 3)1968(

، يكار يتدانشگاه، ارتباط با همساالن، امن هايياست، امكان رشد، سي، نفس كار، قدردانيشرفتدستاورد، پ يكار يطشرا

و التان الك. 4)1990(

يلملموس، تعارض هدف، تسه يهاعملكرد، پاداشيابيهدف، منطق هدف، ارزيياز هدف، كاراياسترس ناش هدف يتهدف، شفاف يعملكرددانشگاه، اثرات سوء

و لمن اسكرا. 5 محور، عالقه دانش محور يفمحور، عالقه متن محور، عالقه تكلمحور، عالقه ارزش عالقه حس )2001(

استنبرگ. 6 يلي، هوش تحليهوش خالقانه، هوش عمل )1985(

و كانوك شيفمن. 7)2004(

ي، نگرش رفتاري، نگرش عاطفينگرش شناخت

)2015كراپلي (. 8، يق، تلفير، تكثيعلم بينييش، رهنمود، پيص، دوام، تشخخطريياستفاده، بيت، عملكرد، تناسب، قابليدرست، يتبودن، جامع يند، خوشايكنندگ، قانعيص، تشخيجاد، ايف، شروع مجدد، باز تعريمجهت، ترم يير، تغيترق

يريابي، مسينش، بكنندگييين، تعيي، نوپايريپذ، انتقالگذارييان، بنيريپذ، تداومي، هماهنگيقشنگ ، پرورش فكريابي، اجرا، ارزشيدها يد، بسط مسئله، توليسازآماده )2011فرودر (. 9

10.جرلو -شي

باال يت، اصالت، قبول چالش جداگانه، قابليلانطباق، تخ يت، قابلفعالييش، پيوندپ ييدانش، توانا يجستجو )2012(

11.گزارش دلفي

)1990اي (پياي، اعتماد به پژوهش مستدل، اعتماد به نفس، ذهن باز، انعطاف در ياري، مطلع بودن، هوشيذهنيكنجكاو

نظر ، يددر قضاوت، تجد ياط، صداقت در مواجهه با تعصبات، احتطرفيي، بيگراننظرات، درك نظرات د يرشپذ ، دقتيابيداده، پشتكار در يارانتخاب مع يت، معقوليمند، نظاميانوضوح ب

12.فچيوني و

ي، بلوغ ذهنگرييلمشكالت موجود، تحل يتمركز رو )1992فچيوني (

13.پركينز، جي و

فراشناخت، يلدال يابي، ارزي، دقت ذهنيذهن ماجراجو، ذهن جستجوگر، ذهن راهبرد )1993تيشمن (

ي، مالحظات اخالقيفرديهااحتمال، شك، تحمل ابهام، تفاوت )1995هالونن (.14 ، فهم پژوهشگران يشخص يد، حفظ تمركز، عقايمعن ياز موضع، روشن يت، حمايگزينجا يافتن )1996انيس (.15 جامعه ياتمؤثر، واقع يرغ يراهبردها )1998هالپرن (.16

17.باتلر و همكاران

)2012( يت، عدم قطعگيرييم، تصميذهن يهبحث، آزمون فرض يل، تحليكالم استدالل

)2008هتي (.18

، ياجتماع ياقتصاد يت، موقعي، تجارب آموزشيت) جنسيآموزشيرات، (تأثيآموزشيشات، گرايآموزشيشينهپ هاييصهخص، مالقات با خانواده، ين، مشاركت والديزيونخانواده، تلو يط، ساختار خانواده، محيرفاه هايياستس

كالس، پرسش سؤال، يكالس، اثرگذار يب، تركانشگاهد يبدانشگاه، نوع دانشگاه، ترك هايياستدانشگاه، ساستاد، ياستاد، دانش موضوع يتترب يها، برنامهي، استقالل، بحث گروهيكالس يابيارزشمند، ارز يتحما يدرس يهااستاد، برنامه يتشفاف ، انتظارات،ي، رابطه استاد و دانشجو، توسعه حرفه ايستدر يفيتك

فراينـد از نتايج حاصـل كردن مرحله هفتم: تحليل كدگذاري

هاي مراحل قبلي در قالب مقوله، مفهـوم و در مرحله آخر يافته كد ارائه شده است.

در خاتمه با توجه به نتايج حاصـل از تحليـل محتـواي كيفـي يابي)، مـدل هاي تأثيرگذار بر هر ويژگي مسئلهدار (مؤلفهجهت

مفهومي ارائه شده در مرحله اول توسعه داده شد (شكل شماره ). در اين مرحله بيست و دو مؤلفه شناسايي شده به اين مدل 3

سـزايي يابي تـأثير بهلهتوانند بر فرآينـد مسـئاضافه شد كه مي داشته باشند و كيفيت آن را تحت تأثير قرار دهند.

Dow

nloa

ded

from

hii.

khu.

ac.ir

at 1

0:23

IRS

T o

n W

edne

sday

Mar

ch 4

th 2

020



41



دار (ويژگيهاي تحليل محتواي جهت. خالصه يافته3جدول شخصيتي)

هامقوله مفاهيم كدها اعتماد

سازگاريويژگي شخصيتي

صراحت خودگذشتگي از

تبعيت تواضع

عاطفي تفكر صميميت

گراييبرون

بودن اجتماعي قاطعيت فعاليت طلبيهيجان مثبت احساسات

اضطراب

ثبات عاطفي

گريپرخاش افسردگي دستپاچگي شتابزدگي

پذيريآسيب شايستگي

وجدان كاري

ترتيب و نظم شناسيوظيفه جوييهدف

انضباط انديشيژرف تخيل قدرت

اندوزيتجربه

شناسيزيبايي احساسات اقدام ايده ارزش

رفتاري)دار (ويژگي هاي تحليل محتواي جهت. خالصه يافته4جدول هامقوله مفاهيم كدها

جسماني نيازهاي

انگيزه

ويژگي رفتاري

امنيتي نيازهاي اجتماعي نيازهاي احترامي نيازهاي خودشكوفايي نيازهاي

دستاورد پيشرفت

كار نفس قدرداني

رشد امكان دانشگاه هايسياست همساالن با ارتباط

كاري امنيت كاري شرايط

پول راهنما استاد با ارتباط

برابري انتظار

مديران حمايت هدف از ناشي استرس

هدف كارايي هدف منطق عملكرد ارزيابي ملموس هايپاداش

هدف تعارض دانشگاه تسهيل

هدفعملكرديسوء اثرات هدف شفافيت

تقويت محور حس عالقه

عالقه محور ارزش عالقه محور متن عالقه محور تكليف عالقه محور دانش عالقه

خالقانه هوش

عملي هوش هوش تحليلي هوش هيجاني هوش شناختي نگرش

عاطفي نگرش نگرش رفتاري نگرش

گيريبحث و نتيجهر بـر هاي تأثيرگـذاهدف از انجام اين پژوهش شناسايي مؤلفه

بعد يابي پژوهش و توسعه مدل مربوطه بود.هر ويژگي مسئله

ــا اســتفاده از روش هــاي مســئلهاز شناســايي ويژگــي ــابي ب ييـابي، چهـار هاي پژوهشي مسـئلهفراتركيب و از ميان پيشينه

ــادي) و ــه و انتق ــاري، تفكــر (خالقان ويژگــي شخصــيتي، رفتآموزشــي شناســايي شــد. ســپس بــا اســتفاده از روش تحليــل

هاي تأثيرگذار بر ايـن دار به بررسي مؤلفهمحتواي كيفي جهتيـابي هـاي خـارج از حـوزه مسـئلهها از ميان پـژوهشويژگي

مؤلفه شناسايي شـدند كـه خـود 22پرداخته شد. در اين ميان عامل) قرار 182تر (ها نيز تحت تأثير عوامل كوچكاين مؤلفه

هاي شناسايي شده يا پشتوانه قوي نظري داشـتند دارند. مؤلفهيـا كـار فراتركيبـي و نامـه، دلفي، پرسـشو يا برآمده از مدل

بودند.

Dow

nloa

ded

from

hii.

khu.

ac.ir

at 1

0:23

IRS

T o

n W

edne

sday

Mar

ch 4

th 2

020





دار (ويژگي تفكر هاي تحليل محتواي جهت. خالصه يافته6جدول (انتقادي))

هامقوله مفاهيم كدها

ذهني كنجكاوي

تمايالت

ويژگي تفكر

(انتقادي)

بودن مطلع هوشياري

مستدل پژوهش به اعتماد نفس به اعتماد

باز ذهن نظرات پذيرش در انعطاف ديگران نظرات درك

طرفيبيتعصبات با مواجهه در صداقت

قضاوت در احتياط نظر تجديد بيان وضوح مندينظام معيار انتخاب معقوليت يابيداده در پشتكار

دقت موجود مشكالت روي تمركز

گريتحليل ذهني بلوغ ماجراجو ذهن جستجوگر ذهن راهبردي ذهن ذهني دقت داليل ارزيابي

فراشناخت احتمال شك ابهام تحمل فردي هايتفاوت

اخالقي مالحظات جايگزين يافتن موضع از حمايت

معني روشني تمركز حفظ شخصي عقايد پژوهشگران فهم

مؤثر غير راهبردهاي جامعه واقعيات كالمي استدالل

هامهارت بحث تحليل

ذهني فرضيه آزمون گيريتصميم قطعيت عدم

دار (ويژگي تفكرهاي تحليل محتواي جهت. خالصه يافته5جدول (خالقانه))

هامقوله مفاهيم كدها درستي

اثربخشي

ويژگي تفكر

(خالقانه)

عملكرد تناسب

استفاده قابليت خطريبي

ماندگاري تشخيص

تازگي

رهنمود علمي بينيپيش

تكثير تلفيق ترقي

جهت تغيير ترميم

مجدد شروع تعريف باز

ايجاد شناختن

ظرافت كنندگيقانع

بودن خوشايند جامعيت قشنگي هماهنگي

پذيريتداوم

منشأ

گذاريبنيان پذيريانتقال

نوپايي كنندگيتعيين

بينش مسيريابي

سازيآماده

فرايند مسئله بسط ايده توليد

اجرا ارزشيابي

فكر پرورش دانش جستجوي

فرد خالق

پيوند توانايي فعاليپيش انطباق قابليت

تخيل اصالت

جداگانه چالش قبول باال قابليت

يـد، هـاي تأثيرگـذار جدپژوهش حاضر توانست با ارائـه مؤلفـه رح كند. يابي پژوهش مطاي را براي فرايند مسئلهارزش افزوده

در پژوهش خود به ويژگي » كريستا ريچي«و » كالوين ريد«

يابي اهميت زيادي داده بوند كـه پـژوهش شخصيت در مسئلهاز نظريه پنج عـاملي شخصـيت و اضـافه حاضر نيز با استفاده

تر كـرد. هاي ديگري به اين ويژگي، آن را برجستهكردن مؤلفهدر پژوهش خود اهميت زيـادي بـه » چو يانزونو يل يجوها«

عواملي همچون تفكر و انگيزه داده بودند كه در اين پـژوهش به دليل اهميت تفكر از آن به عنوان يك ويژگي جداگانـه يـاد

Dow

nloa

ded

from

hii.

khu.

ac.ir

at 1

0:23

IRS

T o

n W

edne

sday

Mar

ch 4

th 2

020



43



)يآموزشيژگيجهتدار (ويمحتوايلتحل هاييافته. خالصه 7جدول هامقوله مفاهيم كدها

آموزشي پيشينه

دانشجو

ويژگي آموزشي

آموزشي گرايشات(جنسيت) آموزشي تأثيرات

آموزشي تجارباجتماعي اقتصادي موقعيت

محيط زندگي

رفاهي هايسياست خانواده ساختار خانواده محيط

تلويزيون والدين مشاركت خانواده با مالقات دانشگاه هايخصيصه

دانشگاه

دانشگاه هايسياست دانشگاه نوع

دانشگاه تركيب كالس تركيب كالس اثرگذاري سؤال پرسش ارزشمند حمايت كالسي ارزيابي

استقالل گروهي بحث

استاد تربيت هايبرنامه

استاد

استاد موضوعي دانش تدريس كيفيت

دانشجو و استاد رابطه اي حرفه توسعه

انتظارات استاد شفافيت

درسي هايبرنامهبرنامه درسي

ؤلفه انگيزه در زير مجموعه ويژگي رفتاري قرار گرفت؛شد و م

هـاي بـه دسـت آمـده در ايـن پـژوهش در منتها بايـد مؤلفـههاي معرفي شده توسط اين دو پژوهشگر مورد بررسـي ساختار

الين «تر مورد بررسي قرار داد. قرار گيرد تا بتوان نتايج را دقيقاي كـرده بـود. در پـژوهش به مسئله آموزش توجه ويژه» جي

شي در ويژگي هاي آموزشي و پژوهاي از مؤلفهحاضر مجموعهبايسـت اي به نام آموزش مطرح شد؛ با وجود اين مـيجداگانه

يـابي دانشـجويان بـه تأثير آموزش و پژوهش بر روي مسـئلهفـوتيس «اي مورد بحث و بررسي قـرار گيـرد. صورت جداگانه

از پژوهشـگراني » فرانك البانكا«و » كاسوالس و جورجيا مگانتقادي را جـزء الينفـك بودند كه بحث تفكر خالقانه و تفكر ا

يابي معرفي كرده بودند. در اين پژوهش نيز سعي فرايند مسئلههاي بيشتري پيرامون اين دو مقوله شناسايي شود شد تا مؤلفه

يــابي هــا در راســتاي افــزايش كيفيــت مســئلهتــا بتــوان از آن دانشجويان بهره برد.

گـام در يابي پژوهش به عنوان اولـينكه مسئلهبا توجه به اينبايست در رشته علـم اطالعـات و توليد دانش مطرح است مي

هـاي شناسي مورد توجه بيشـتري قـرار گيـرد. از مؤلفـهدانشاي در راســتاي تــوان بــه عنــوان ســياههشناســايي شــده مــي

رساني بيشتر به دانشجوياني كه جهت يافتن يك مسئله خدمتد. همچنين با كنند، استفاده كرپژوهش به كتابخانه مراجعه مي

يـابي، هـاي مسـئلهتوجه بـه وجـود فقـر نظـري در پـژوهشتواند هاي جديدي در اين پژوهش شناسايي شدند كه مينظريه

هـاي اين ضعف را تا حدودي برطرف نمايد. بنابراين پـژوهشريزي شوند كـه آيـا تواند در اين راستا طرحيابي ميآتي مسئله

هــاي هش و مؤلفــههــاي شناسـايي شــده در ايــن پـژونظريـهيـابي ها تـأثيري در افـزايش كيفيـت مسـئلهدهنده آنتشكيل

توان به دنبال بررسي تأثير اين دارند؟ در ادامه اين پژوهش مي

پژوهش يابيمسئله شده داده. مدل مفهومي توسعه3شكل

Dow

nloa

ded

from

hii.

khu.

ac.ir

at 1

0:23

IRS

T o

n W

edne

sday

Mar

ch 4

th 2

020





شناسي بـود ها بر روي دانشجويان علم اطالعات و دانشمؤلفهيابي شناسايي و در اين راستا مشكالت دانشجويان را در مسئله

خبرگان اين رشته تالش كرد. و جهت حل آن با كمك

References Amabile, T. M. (1989). Growing up creative: Nurtur-

ing a lifetime of creativity. Crown House Publish-ing Limited.

Allender, J. S. (1969). The teaching of inquiry skills using a learning center. Educational Technology Research and Development, 17(4), 399-409.

American Philosophical Association. (1990). Critical thinking: A statement of expert consensus for pur-poses of educational assessment and instruction (“The Delphi Report”). ERIC Document Repro-duction, No. ED 315423.

Bair, C. R. (1999). Meta-synthesis. In annual meeting of the Association for the Study of Higher Educa-tion, San Antonio, TX.

Brugman, G. M. (1995). The discovery and formula-tion of problems. European education, 27(1), 38-57.

Bunge, M. (1967). Scientific research. Vol. 1. Berlin, NY: Springer-Verlag.

Butler, H. A., Dwyer, C. P., Hogan, M. J., Franco, A., Rivas, S. F., Saiz, C., & Almeida, L. S. (2012). The Halpern Critical Thinking Assessment and re-al-world outcomes: Cross-national applications. Thinking Skills and Creativity, 7(2), 112-121.

Clark, M. (2012). Perplexity and knowledge: an in-quiry into the structures of questioning. Springer Science & Business Media.

Costa, P. T., & MacCrae, R. R. (1992). Revised NEO personality inventory (NEO PI-R) and NEO five-factor inventory (NEO-FFI): Professional manual. Psychological Assessment Resources, Incorpo-rated.

Cox, C. M. (1983). The early mental traits of 300 ge-niuses. In R. S. Albert (Ed.), Genius and emi-nence: The social psychology of creativity and ex-ceptional achievement (pp. 46–51). Oxford, Eng-land: Pergamon Press.

Cropley, D. H. (2015).Creativity in engineering: New solutions to complex problems. San Diego, CA: Academic Press.

Czarnik Jr, J. C., & Hickey, D. T. (1997). Problem Generation in the Mission to Mars Curriculum.

Dayani, M.H. (2008). The prevalence and decline of problem finding in LIS researches. Library and In-formation Science, 11 (1), 3-6.

Dillon, J. T. (1982). Problem finding and solving. The journal of creative behavior, 16(2), 97-111.

Dudek, S. Z., & Cote, R. (1994). Problem finding revisited. In M. A. Runco (Ed.), Problem finding, problem solving and creativity (pp. 131-150). Norwood, NJ:Ablex Publishing.

Duncker, K., & Lees, L. S. (1945). On problem-

solving. Psychological monographs, 58(5), i. Ennis, R. H. (1996). Critical thinking dispositions:

Their nature and assessability. Informal Logic, 18(2).

Facione, P. A., & Facione, N. C. (1992). California critical thinking disposition inventory. Millbrae, CA: California Academic Press.

Fairweather, E. C. (2011). A Two Part Study of the Creative Process: Development of an Instrument to Assess Creative Process and Investigation of the Effects of Mood on the Creative Process Among Early Adolescents. Unpublished doctoral disserta-tion). University of Georgia, Athens, GA.

Fischer, D. H. (1971). Historians' fallacies: Toward a logic of historical thought (Vol. 1970, pp. 187-215). London: Routledge & Kegan Paul.

Foshay, R., & Kirkley, J. (1998). Principles for Teaching Problem Solving. Technical Paper.

Getzels, J. W. (1964). Creative thinking, problem-solving, and instruction. Theories of learning and instruction, 63.

Getzels, J. W. (1973). Problem finding. The 343 rd convocation address, The University of Chicago. The University of Chicago Record, 7(9), 281-283.

Getzels, J. W., & Csikszentmihalyi, M. (1967). Scien-tific Creativity. Science Journal.

Getzels, J. W., & Csikszentmihalyi, M. (1977). The creative vision: A longitudinal study of problem finding in art.

Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1981). Effective evalu-ation: Improving the usefulness of evaluation re-sults through responsive and naturalistic ap-proaches. Jossey-Bass.

Halonen, J. S. (1995). Demystifying critical thinking. Teaching of psychology, 22(1), 75-81.

Halpern, D. F. (1998). Teaching critical thinking for transfer across domains: Disposition, skills, struc-ture training, and metacognitive monitoring. American psychologist, 53(4), 449.

Hattie, J. (2008). Visible learning: A synthesis of over 800 meta-analyses relating to achievement. Routledge.

Herzberg, F. (1968). One more time: How do you motivate employees (pp. 46-57). Boston, MA: Harvard Business Review.

Hicks, M. J. (2004). Problem solving and decision making: hard, soft and creative approaches. Cen-gage Learning EMEA.

Hoover, S. M., & Feldhusen, J. F. (1994). Scientific problem solving and problem finding: A theoreti-cal model. In M. A. Runco (Ed.), Problem find-ing,problem solving, and creativity (pp. 201–219). Norwood, NJ: Ablex.

Houtz, J. C. (1994). Creative problem solving in the classroom: Contributions of four psychological approaches. In M. A. Runco (Ed.), Problem find-ing, problem solving and creativity (pp. 153-173). Norwood, NJ: Ablex Publishing.

Dow

nloa

ded

from

hii.

khu.

ac.ir

at 1

0:23

IRS

T o

n W

edne

sday

Mar

ch 4

th 2

020



45



Hsieh, H. F., & Shannon, S. E. (2005). Three ap-proaches to qualitative content analysis. Qualita-tive health research, 15(9), 1277-1288.

Jay, E. (1996). The nature of problem finding in stu-dents' scientific inquiry (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations and The-ses. (UMI No. 9638752)

Jay, E. S., & Perkins, D. N. (1997). Creativity’s com-pass: A review of problem finding. In M. A. Run-co (Ed.), Creativity research handbook, Vol. 1. Cresskill, NJ: Hampton.

Kaid, L. L., & Wadsworth, A. J. (1989). Content analysis. Measurement of communication behav-ior, 197-217.

Kousoulas, F. & Mega, G. (2007). Creative and criti-cal thinking in the context of problem finding and problem solving: A research among students in primary school. Retrieved from http://www.ep.liu.se/ecp/021/vol1/011/ecp2107011.pdf

LaBanca, F. (2008). Impact of problem finding on the quality of authentic open inquiry science research projects (Doctoral dissertation). Retrieved from ProQuest Dissertations and Theses. (UMI No. 3411366)

Lawson, A. E. (2002). What does Galileo's discovery of Jupiter's moons tell us about the process of sci-entific discovery?. Science & Education, 11(1), 1-24.

Lee, H. & Cho, Y. (2007). Factors affecting problem finding depending on degree of structure of prob-lem situation. The Journal of Educational Re-search, 101(2), 113-123.

Locke, E. A., & Latham, G. P. (1990). A theory of goal setting & task performance. Prentice-Hall, Inc.

Lou, S. J., Chung, C. C., Dzan, W. Y., & Shih, R. C. (2012). Construction of a creative instructional de-sign model using blended, project-based learning for college students. Creative Education, 3(07), 1281.

Mansfield, R. S., & Busse, T. V. (1981). The psy-chology of creativity and discovery: Scientists and their work. Burnham.

Martindale, C. (2001). Oscillations and analogies: Thomas Young, MD, FRS, genius. American Psy-chologist, 56(4), 342.

Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological review, 50(4), 370.

Merriam-Webster. (2004). Merriam-Webster's colle-giate dictionary. Merriam-Webster.

Miller, A. I. (1998). The gift of creativity. Roeper Review, 21(1), 51-54.

Moore, M. T. (1985). The relationship between the originality of essays and variables in the problem-discovery process: A study of creative and noncre-ative middle school students. Research in the Teaching of English, 84-95.

Newell, A., & Simon, H. A. (1972). Human problem

solving (Vol. 104, No. 9). Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.

Osborn, A. F. (1953). Applied Imagination: The prin-ciples and procedures of Creative Thinking. New York: Charles Scribner's Sons.

Parnes, S. J., & Harding, H. F. (Eds.). (1962). A source book for creative thinking. Scribner.

Perkins, D. N., Jay, E., & Tishman, S. (1993). Beyond abilities: A dispositional theory of thinking. Mer-rill-Palmer Quarterly (1982-), 1-21.

Polya, G. (1965). Mathematical Discovery: On Un-derstanding, Learning and Teaching Problem Solving (2 volumes combined, 1981 ed.).

Potter, W. J., & Levine‐Donnerstein, D. (1999). Re-thinking validity and reliability in content analysis.

Reed, C. (1992). Problem-finding: An empirical in-vestigation of problem finding and personality characteristics of academically talented and intel-lectually gifted secondary students (Doctoral dis-sertation). Retrieved from ProQuest Dissertations and Theses. (UMI No. 9225841)

Reiter-Palmon, R., Mumford, M. D., O'Connor Boes, J., & Runco, M. A. (1997). Problem construction and creativity: The role of ability, cue consistency, and active processing. Creativity Research Jour-nal, 10(1), 9-23.

Ritchie, K. (2009). The Process of Problem Finding in Inquiry Education: A Focus on Students' Experi-ences (Doctoral dissertation). Retrieved from http://digitool.Library.McGill.CA:80/R/-?func=dbin-jump-full&object_id=95555

Robertson, S. I. (2004). Problem solving (Chinese ed.). Beijing: Zhongguo Qing Gong Ye Chu Ban She.

Roe, A. (1983). Early background of eminent scien-tists. Genius and eminence, 170-181.

Rossman, J. (1931). The psychology of the inventor: A study of the patentee. Washington DC: Inven-tors’ Publishing Co.

Runco, M. A. (Ed.). (1994). Problem finding, problem solving, and creativity. Greenwood Publishing Group.

Runco, M. A. (2003). Critical creative processes. Hampton Press.

Runco, M. A. (2007). Creativity: Theories and Themes: Research. Development and Practice. Amsterdam: Elsevier.

Runco, M. A., & Nemiro, J. (1994). Problem finding, creativity, and giftedness. Roeper Review, 16(4), 235-241.

Sandelowski, M. & Barroso, J. (2003). Creating metasummaries of qualitative findings. Nursing Research, 52(4), 226-233.

Schiffman, L. G., & Kanuk, L. L. (2004). Consumer behavior. Upper Saddle River, NJ: Pearson Pren-tice Hall.

Schraw, G., & Lehman, S. (2001). Situational interest: A review of the literature and directions for future research. Educational Psychology Review, 13(1),

Dow

nloa

ded

from

hii.

khu.

ac.ir

at 1

0:23

IRS

T o

n W

edne

sday

Mar

ch 4

th 2

020





23-52. Simonton, D. K. (1976). Biographical determinants of

achieved eminence: A multivariate approach to the Cox data. Journal of personality and social psy-chology, 33(2), 218.

Sinnot, J. D. (1989). The interpersonal basis of every-day problem solving. In J. D. Sinnott (Ed.), Eve-ryday problem solving: Theory and applications (pp. 7-23). New York: Praeger.

Siu, K. W. M. (2003). Nurturing all-round engineer-ing and product designers. International Journal of Technology and Design Education, 13(3), 243-254.

Smilansky, J. (1977). Problem posing: what students perceive as problems in school (Doctoral disserta-tion).

Starko, A. J. (2000). Finding the problem finders: Problem finding and the identification and devel-opment of talent.

Sternberg, R. J. (1985). Beyond IQ: A triarchic theory of human intelligence. CUP Archive.

Taylor, I. A. (1972). A theory of creative transactual-ization: a systematic approach to creativity with

implications for creative leadership. Creative Edu-cation Foundation.

Treffinger, D. J., Isaksen, S. G., & Stead-Dorval, K. B. (2006). Creative problem solving: An introduc-tion. Prufrock Press Inc..

Wakefield, J. F. (1985). Towards creativity: Problem finding in a divergent-thinking exercise. Child Study Journal.

Walberg, H. J., Rasher, S. P., & Parkerson, J. (1979). Childhood and eminence. The Journal of Creative Behavior, 13(4), 225-231.

Wallas, G. (1926). The art of thought. New York: Harcourt, Brace and Company.

Wilson, G. (2000). Problem solving. Kogan Page Publishers.

Zimmer, L. (2006). Qualitative meta‐synthesis: a question of dialoguing with texts. Journal of ad-vanced nursing, 53(3), 311-318.

Dow

nloa

ded

from

hii.

khu.

ac.ir

at 1

0:23

IRS

T o

n W

edne

sday

Mar

ch 4

th 2

020


Human Information Interaction. Vol. 4, No. 3 http://hii.khu.ac.ir Original Article_____________________________________________

47

Developing a Conceptual Model of Research Problem Finding Using Directed Content Analysis

Mostafa Baghmirani: PhD Student, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran. Mohammad Reza Esmaili Givi: Assistant Professor, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran. (Corresponding author) [email protected] Mohammad Hassanzadeh: Associate Professor, Faculty of Management and Economics, University of Tarbiat Modares, Tehran, Iran. Ali Reza Noruzi: Assistant Professor, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran. Abstract Background and Aim: This study aims to introduce a developed conceptual model of prob-lem finding. Methods: This article is carried out by utilizing qualitative directed content analysis. The re-searcher used this method to gather new knowledge on the four features of problem finding. In total, 17 scientific sources were analyzed. Results: This research revealed 182 codes, 22 themes that outline issues related to the re-search problem finding. Personality feature extended in five dimensions; behavioral feature extended in four dimensions; thinking feature (creative thinking) extended in six dimensions and (critical thinking) extended in two dimensions; and educational feature extended in five dimensions. Conclusion: Based on available data, the number of factors identified in this study is greater and more comprehensive than that of any previous research. It could provide an added value to the current researches about problem finding. This study has also developed the previous conceptual model and utilized a directed content analysis method that has never been con-ducted to date in the field of problem finding. Keywords: Research problem finding, Directed content analysis, Conceptual model, Person-ality feature, Behavioral feature, Thinking feature, Creative thinking, Critical thinking, Edu-cational feature.

Dow

nloa

ded

from

hii.

khu.

ac.ir

at 1

0:23

IRS

T o

n W

edne

sday

Mar

ch 4

th 2

020


y|fÆm É yÂfv» ¶Ì ¸ve Á y Ã{z¨f y z] ÅÁ a Ê]zË Ä¸x » Ê »ÂÆ ... · y|fÆm É...

Documents