Yönetim ve Yöneticilik

Dersin Amaçları

Öğrencinin

• Yönetim kavramını ve sürecini kavramasını

• Yönetim biliminin özelliklerini anlamasını

• Yöneticiliğin fonksiyonlarını ve gereklerini anlayıp

gerekli bilgi ve beceriye sahip olmasını sağlamaktır.

Yönetim Kavramı

• Yönetim kavramı bir çok bilim dalı tarafından tanımlanmıştır.

• iktisat bilimi için; yönetim faktörleri

• Sosyoloji için; sınıf ve saygınlık sistemi

• Psikoloji ve hukuk için; belli amaçları diğer kişilerin çabası ile gerçekleştirme süreci.

Kaynakların doğru bir şekilde kullanılmasını sağlayarak, insanlar aracılığıyla örgütsel amaçlara ulaşma çabasıdır.

• Dolayısıyla yönetim, bir çok bilim dalının dahil olduğu ve insan faktörünün öneminin büyük olduğu bir süreçtir. Bu süreç; planlama, örgütleme, yöneltmeve denetleme aşamalarından oluşur.

Yönetim Kavramı

Amaçlar Kaynaklar Planlama

Örgütleme Liderlik

Kontrol Etme

Başarı Tespiti

Yönetim Kavramı

• Yönetim sürecinin en önemli aktörü insan kaynağıdır. Süreç içinde yeralan diğer faktörlerin kullanılması veya yönetilmesi insan kaynağınınemeğine, becerilerine ve çalışmasına bağlıdır.

• Yönetim farklı bilim dalları tarafından kendi dinamiklerine göretanımlamalara sahip olsa da, bu bilimlerin hepsinden bir takımanlayışlar alarak, nihai hedefi olan, başka insanların emekleriyleörgütsel amaçları gerçekleştirme yolundaki çabadır.

Yönetimin Amaçları ve Özellikleri

• Yönetimin en temel amacı, örgütsel amaçları gerçekleştirmektir.Örgütlerin varlık nedeni de ekonomik amaçlardır.Örgütün düzen ve kültürel amaçları da ekonomik/finansal amaçlara hizmet

ederÖrgütsel amaçlar, teknik, beşeri, analitik ve kavramsal beceri gerektirir.Teknik beceri; iş ile ilgili yöneticinin yapabilme becerisiniBeşeri beceri; örgütsel amaçların benimsenmesini sağlamak üzere yöneticinin sahip olduğu davranış biçimleriniAnalitik beceri; örgütün durumunu doğru bir şekilde değerlendirebilme yeteneğiKavramsal beceri; yöneticinin örgütü bir bütün olarak algılayıp, yönetebilmesini ifade eder.

Yönetimin Özellikleri

• Tüm örgüt üyeleri tarafından benimsenecek bir amaç

• İşlerin çeşitli parçalara ayrılarak işbölümü yapılması

• Çalışanların motive edilmesi ile yaratıcılığın sağlanması

• Ast- üst ilişkisinin, hiyerarşinin mevcut olması

• Çalışanların yönetim sürecine katılımı ile, demokratik olması

• Birden fazla kişi ile olması yönü ile grup faaliyeti

• Tüm süreçlerin iletişime dayanması

Yönetim Süreci

• Başkaları aracılığı ile iş görme, amaçlara ulaşma çabasına yönetim denir.

Süreç (Fonksiyonlar);

• Planlama; örgütün gelecekte ulaşmak istediği belli noktalara ve durumlara erişmek için çizdiği yol haritasıdır. Süreç sonunda ortaya plan çıkar.

• Örgütleme; insanların, araçların ve diğer kaynakların işletme amaçlarına hizmet edecek şekilde bir araya getirilmesi safhasıdır. 1. Yapılacak işlerin belirlenmesi 2. gerekli insan kaynağının tahsis edilmesi 3. yer, araç ve gereçlerin belirlenmesi

• Yöneltme; tüm unsurların amaçları gerçekleştirmek için harekete geçirilmesidir. Asıl konusu insandır. Motivasyon, iletişim ve liderlik süreçleri etkin bir rol oynar.

• Denetleme/Kontrol; amaçlara ulaşma derecesinin belirlendiği aşamadır. Değerlendirme belirlenen performans ölçütlerine göre yapılır.1. Piyasa denetimi; fiyat rekabeti ve pazar payı unsurlarının piyasa şartlarına göre değerlendirilmesi

2. Bürokratik denetim; politika ve yönetmeliklere uyum denetlenir.

3. Klan denetimi; paylaşılan değerlerin belirlenmesi ve benimsenmesine yönelik denetimlerdir.

Yöneticilik

• Bir grup insanı belirli amaçlara ulaşabilmek için uyumlu ve takım olarak çalıştıran, yönetim işini yapan kişidir.

Çalışanları motive edebilme

Örgüte bağlılığı sağlama

Çalışanların yeteneklerini iyi bilme, çalışanları tanıma

Örgütleme ve organizasyon yeteneğine sahip.

Dış çevreyi iyi analiz eden

Yönetim Düzeyleri

Üst Düzey

Orta Düzey

Alt Düzey

Tepe yöneticileridirler. Genel müdür, genelbaşkan, müsteşar, CEO. Genelde işletmedışına yönelik çalışırlar. Politika belirlerler.Kavramsal ve analitik becerileri gelişmişolmalıdır.

Üst yönetim tarafından belirlenenamaçlara ulaşmak için gerekli program vefaaliyetlerin koordinasyonunu üstlenirler.Birim sorumluları, amirler vb.

Günlük faaliyetlerin yürütülmesinden vebaşarılmasından sorumludurlar. Yönetselişlevleri çok dardır. Teknik beceriye ihtiyaçduyarlar.

Yöneticilerin Rolleri

• Yönetim süreci içinde yöneticiler; kişilerarası, bilgi dağıtıcı ve karar vermerollerini oynarlar.

Kişiler/Bireylerarası rol; yöneticinin astlarını motive etmesini, yönlendirmesini, çatışmalarda ara bulucuk rollerini, kişiler arası ilişkileri düzenlemesini ifade eder.

Bilgi dağıtıcı (bilgisel) rolü; iç ve dış çevreye dair bilgileri toplamak veya toplatmak, örgüt içinde ilişkiler ve süreçler için gerekli bilgileri dağıtmak ve karar verme süreci için bilgiyi etkin kullanmasını ifade eder.

Karar verici rol; eldeki bilgiler ışığında amaçlara götürecek yollar arasından yapılacak bir seçimi ifade eder. Yönetim işinin özü karar vermektir. Aynı zamanda, birimler arasında ve sendikalar ile müzakere süreçlerini de ifade eder.

Grup Rol Faaliyet

Bilgisel

Kontrol İhtiyaç duyulan bilgileri aramak ve elde etmek, periyodikleri veraporları taramak, kişisel ilişkiler kurmak

Dağıtma Diğer örgüt üyelerine bilgi aktarmak, onlara bilgi notları ve raporlargöndermek telefon konuşmaları yapmak

Sözcülük Sözlü konuşmalarla, raporlarla, kısa mesajlarla dış örgütlere bilgiaktarmak

Bireylerarası

Temsil Resmi törenler ve sembolik görevlerle, ziyaretçileri kabul etmek,resmi ve hukuki dokümanları imzalamak

Lider Astları yönetmek, motive etmek, astları eğitmek öğüt vermek,iletişim kurmak

İlişki Örgüt içi ve örgüt dışı bilgi ilişkileri oluşturmak, bu ilişkileri yazılımektuplar, telefonlar ve toplantılar yaparak gerçekleştirmek

Karar Verme

Girişimci İyileştirici projelere girişmek, yeni fikirleri ortaya çıkarmakbaşkalarına fikir oluşturma hakkı verme

Anlaşmazlık Çözme

Tartışma ve kriz ortamlarında düzeltici çabalara girişmek, astlararasındaki çatışmaları çözmek, çevresel krizlere adapte olmak.

Kaynak Dağıtma Kaynakların kimlere dağıtılacağına karar vermek, program ve bütçeönceliklerini belirlemek

Müzakerecilik Sendika, satış, satın alma ve bütçe kontratlarının müzakerelerindebölümlerini temsil etmek ve bölüm çıkarlarını savunmak

Yöneticilerin Özellikleri

Entelektüel Özellikleri

• Bir çok konuda uzmanlık

• Bilgi yönetimi

• Tarafsızlık

• İşletmenin iç ve dış çevresini iyi analiz edebilme

• Adil

• Net, dürüst ve açık sözlü

Karakter Özellikleri

• Mantığını ve duygularını dengeli tutması

• Farklılıkları uyumlu hale getirebilme

• Risk ve karar konusunda mantıklı ve cesur olması

• İyi bir gözlemci

• Kanıta dayalı, kayıt ve evrakla çalışması

• Organize edebilme yeteneği

• Yöneticinin sosyal özellikleri ise; kendini örgüt içinde çalışanlarına kabul ettirebilmesi, iletişim yönünün kuvvetli olması ve dışarıya karşı iyi bir intiba bırakabilmesi ile ilgilidir.

Yöneticilerin Özellikleri

Yöneticilik Yetenekleri

Üst Düzey Yönetim

Orta Düzey Yönetim

Alt Düzey Yönetim

Teknik Beceri İletişim Becerisi

Beşeri İlişkiler Becerisi

Analitik Beceri Karar verme Becerisi

Kavramsal Beceri

Sorular

• Yönetimin anlamı nedir? Yönetim hangi unsurları içerir?

• Yönetim süreci ne tür özelliklere sahiptir?

• Yönetim kavramına katkı yapmış bilim dalları nelerdir? Bu bilim dalları ile yönetim kavramı nasıl bir ilişkiye sahiptir?

• Yönetimin fonksiyonları nelerdir?

• Yöneticilerin rolleri ile yönetim süreci arasındaki ilişki neler olabilir?